Wikipodróże plwikivoyage https://pl.wikivoyage.org/wiki/Strona_g%C5%82%C3%B3wna MediaWiki 1.39.0-wmf.26 first-letter Media Specjalna Dyskusja Użytkownik Dyskusja użytkownika Wikipodróże Dyskusja Wikipodróży Plik Dyskusja pliku MediaWiki Dyskusja MediaWiki Szablon Dyskusja szablonu Pomoc Dyskusja pomocy Kategoria Dyskusja kategorii TimedText TimedText talk Moduł Dyskusja modułu Gadżet Dyskusja gadżetu Definicja gadżetu Dyskusja definicji gadżetu 0 1707 120365 112049 2022-08-28T10:38:36Z پټنوم 13722 🖕😅 wikitext text/x-wiki {{Top-banner|Novara panorama pagebanner.jpg}}x☃☃rę i okolice)'''[https://www.radioazzurra.net/ Radio Azzurra FM]''' (FM 100,5, obejmuje Novara, Verbania, Vercelli, część prowincji Mediolan i Pawia, FM 92,1, częstotliwość „miasta”, obejmuje tylko Novarę i jej okolice).'''Corriere di Novara''' (dwa razy w tygodniu)'''Novara Oggi''' (tydzień)'''[https://primanovara.it/ Prima Novara]''' (gazeta internetowa)'''[https://www.turismonovara.it/it/home Lokalna Agencja Recepcji i Promocji Turystów]''' (ATL), Baluardo Quintino Sella 40, +39 0321 394059, @ info@turismonovara.it.Gdzie dalej☃☃☃☃ * rę i okolice)🖕🖕🖕🖕🖕🖕 * '''[https://www.radioazzurra.net/ Radio Azzurra FM]''' (FM 100,5, obejmuje Novara, Verbania, Vercelli, część prowincji Mediolan i Pawia, FM 92,1, częstotliwość „miasta”, obejmuje tylko Novarę i jej okolice). * '''Corriere di Novara''' (dwa razy w tygodniu) * '''Novara Oggi''' (tydzień) * '''[https://primanovara.it/ Prima Novara]''' (gazeta internetowa) * '''[https://www.turismonovara.it/it/home Lokalna Agencja Recepcji i Promocji Turystów]''' (ATL), Baluardo Quintino Sella 40, +39 0321 394059, @ info@turismonovara.it. == Gdzie dalej == {{Jest w|Prowincja Novara}} {{użyteczny}} [[Kategoria:Piemont]] 8tqbjjd5jplu17gv4hkm6mjybbmfpqp 120366 120365 2022-08-28T10:38:40Z Mykola7 10762 Wycofanie edycji użytkownika [[Special:Contributions/پټنوم|پټنوم]] ([[User talk:پټنوم|dyskusja]]). Autor przywróconej wersji to [[User:Moromar|Moromar]]. wikitext text/x-wiki {{Top-banner|Novara panorama pagebanner.jpg}} {{Informacje_podstawowe_miasto|nazwa=Novara |widok=Great_Dome_(233744279).jpeg |herb= |mapa= |region=[[Piemont]] |powierzchnia=103 |lud=101 921 |prefiks=0321 |www=www.comune.noavara.it }} '''Novara''' - miejscowość i gmina we [[Włochy|Włoszech]], w regionie [[Piemont]]u, w [[Prowincja Novara|prowincji Novara]], położone w północno-zachodniej części kraju, na zachód od [[Mediolan]]u. == Charakterystyka == Novara jest stolicą prowincji o tej samej nazwie, drugim co do wielkości miastem [[Piemont]]u pod względem liczby mieszkańców po [[Turyn]]ie. Jest najbardziej wysuniętą na wschód stolicą regionu i znajduje się około 15 km od granicy z [[Lombardia|Lombardią]]. W rzeczywistości miasto skłania się bardziej ku [[Mediolan]]u niż do Turynu i jest uważane za bardziej lombardzkie niż piemonckie pod względem historii, języka i kultury. Novara nie jest miastem o szczególnym powołaniu turystycznym ani nie może być określana jako „miasto sztuki”, niemniej jednak zachowuje ciekawe skarby artystyczne i architektoniczne, takie jak śmiała kopuła bazyliki San Gaudenzio, sam symbol miasta, oraz wczesnochrześcijańskie baptysterium del duomo, jeden z najstarszych budynków sakralnych w Piemoncie. === Geografia === Novara wznosi się w piemonckiej dolinie Padu, w centrum dużego obszaru charakteryzującego się uprawą ryżu; pola ryżowe są bowiem dominującym elementem krajobrazu wokół miasta. Historyczne centrum stoi na skromnym pagórkowatym płaskowyżu pochodzenia morenowego, wznoszącego się na około dziesięć metrów nad okolicą. === Orientacja === Historyczne centrum miasta ma prawie pięciokątny kształt i jest w większości otoczone „bastionami”, alejami wysadzanymi drzewami, które zastąpiły starożytne mury otaczające miasto. Dwie główne arterie to ''Corso Cavour-Corso Mazzini'', z kierunkiem północ-południe, oraz ''Corso Italia-Corso Cavallotti'', z kierunkiem wschód-zachód, odpowiadająca trasie starożytnego rzymskiego Cardo i Decumano. == Dojazd == === Samolotem === Główne lotniska referencyjne to: * {{Znacznik|Port lotniczy Mediolan-Malpensa|45.63|8.723056|typ=transport}}'''Międzynarodowy port lotniczy Mediolan-Malpensa''' ({{IATA|MXP}}) – Terminal 1: 32 km, Terminal 2: 35 km === Koleją === [[Plik:Novara-Stazione FS-DSCF0912.JPG|thumb|160px|Stacja Novara FS]] Novara jest obsługiwana przez dwie stacje kolejowe: * {{Znacznik|Novara FS|45.450833|8.625278|typ=transport}}'''Novara FS''', która znajduje się na liniach [[Turyn]] – [[Mediolan]], [[Alessandria]] – [[Arona (Włochy)|Arona]], [[Biella]] – Novara, Novara – [[Domodossola]], Novara – [[Oleggio]] i Novara – [[Varallo]] (obecnie zawieszone). * {{Znacznik|Novara Nord|45.452307|8.627014|typ=transport}}'''Novara Nord''', stacja główna linii Novara – Mediolan Cadorna. W dzielnicy Vignale znajduje się również trzecia stacja, z której kursują tylko pociągi lokalne na linii Novara-Arona. === Samochodem === Miasto jest obsługiwane przez dwa punkty poboru opłat na autostradzie A4 [[Turyn]]-[[Triest]]: * ''Novara Ovest'' (8 km od centrum), dla jadących z [[Turyn]]u; * ''Novara Est'' (6 km od centrum), dla osób jadących z [[Mediolan]]u. Można do niej również dojechać autostradą A26 [[Genua]] Voltri-[[Gravellona Toce]] z punktu poboru opłat: * ''[[Vercelli]]'' na wschód (15 km od centrum), dla osób jadących z [[Genua|Genui]]. Dla tych, którzy przyjeżdżają z [[Gravellona Toce]], zaleca się wjechanie na odcinek A4 aż do zjazdu ''Novara Ovest''. Novara jest częściowo otoczona obwodnicą, która łączy drogę krajową 32 jeziora Maggiore (w kierunku [[Arona (Włochy)|Arony]]) na północy z drogą krajową 11 (w kierunku [[Turyn]]u) na południowym zachodzie miasta. Strada Statale 11 łączy również [[Mediolan]] z Novarą. ==== Ograniczenia obiegu ==== Od lutego 2013 obowiązuje zakaz jazdy dla wszystkich pojazdów benzynowych, które nie spełniają co najmniej normy Euro 2 oraz dla pojazdów z silnikami Diesla poniżej normy Euro 3. Zakaz obowiązuje od poniedziałku do piątku w godzinach 8.30-12.30 i 14.30-18.30. Zmotoryzowani mogą zostawić samochód na jednym z bezpłatnych parkingów przesiadkowych zlokalizowanych na obrzeżach miasta i kontynuować jazdę komunikacją miejską. === Statkiem === Najbliższy port pasażerski to [[Genua]], oddalona o około 150 km. === Autobusem === * '''[https://www.troiolobus.com/index.php Troiolo Bus]''', Corso Garibaldi, 185 - Siderno, +39 0964 381325, faks: +39 0964 381325, @ info@troiolobus.com. Firma umożliwia bezpośrednie połączenie Novary z Africo, Ardore, Badolato, Bianco, Bovalino, Brancaleone, [[Catanzaro]], Catanzaro Lido, Caulonia, Davoli, Guardavalle, Isca sul Jonio, [[Lamezia Terme]], [[Locri]], Marina di Gioiosa Ionica, Monasterace, Montepaone, Polistena, Riace, Roccella Jonica, Rosarno, Sant'Andrea Apostolo dello Jonio, Santa Caterina, Siderno, Soverato, Squillace, Taurianova i [[Vibo Valentia]]; nie wszystkie połączenia odbywają się codziennie. == Komunikacja == {{mapframe|45.45|8.616667|zoom=14}} === Transportem publicznym === '''[https://www.sun.novara.it/ SUN S.p.A]''' (''przedsiębiorstwo transportu publicznego miasta Novara''), Via P. Generali 25, +39 0321 482811, faks: +39 0321 482890, @ info@sun.novara.it. Ecb copyright.svg 1,20 €. * Linia 1: Olengo – Bicocca – Veveri – Cameri * Linia 2: San Rocco - V. Chinotto * Linia 4: Galliate / Romentino - Pernate - Stacja - V. Ancona * Linia 5: V. dell'Artigianato - C.so Torino - V. Perrone - Stacja - V. dell'Artigianato * Linia 6: T. Quartara - Stacja - Vignale - Bonfantini * Linia 8: Lumellogno – V. Ancona – stacja – V. Casorati – Cerano – Sozzago * Linia C: Stacja – V. Generali – V. Adamello – Cmentarz – Stacja * Linia SP: Casalgiate – S. Pietro Mosezzo – Stacja * Zielony wahadłowiec: Viale Verdi – Piazza Cavour – Viale Verdi === Taksówką === * '''[http://www.radiotaxinovara.it/ Cooperativa Radio Taxi Novara]''', Via Ettore Bossi, 16 / a, +39 0321 691999, faks: +39 0321 691999, @ info@radiotaxinovara.it. * '''Taxi città di Novara''', Piazza Garibaldi, 1, +39 0321 611755. == Warto zobaczyć == [[Plik:NovaraSanGaudenzio prospettiva.jpg|thumb|160px|left|Bazylika San Gaudenzio]] * {{zobacz | name=Bazylika San Gaudenzio | alt= | url=http://www.fablap.it/ | email= | adres=Via Gaudenzio Ferrari | lat=45.448834 | long=8.618947 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=8 € (wejście na kopułę). Został zaprojektowany przez Pellegrino Tibaldiego i został zbudowany w najwyższym punkcie miasta od 1590 roku, po zniszczeniu przez Hiszpanów poprzedniej bazyliki z IX wieku, która stała za murami. Kościół ma kształt krzyża łacińskiego i składa się z jednej nawy flankowanej bocznymi kaplicami. Wśród zachowanych dzieł artystycznych najbardziej znaczący jest duży dwukondygnacyjny poliptyk Gaudenzio Ferrariego z 1516 r., który pierwotnie znajdował się w poprzedniej bazylice. Z boku kościoła stoi XVIII-wieczna dzwonnica zaprojektowana przez Benedetto Alfieri, wuja słynnego dramaturga, wysoka na 92 ​​metry. Najciekawszym elementem jest jednak neoklasyczna kopuła zaprojektowana przez Alessandro Antonelliego, która stała się samym symbolem miasta Novara. Został wzniesiony w latach 1844-1878 i po mistrzowsku wszczepiony do kościoła sprzed 300 lat. Kopuła ma 126 metrów wysokości, waży ponad 5500 ton i jest w całości zbudowana z cegły. Na wierzchołku znajduje się złota figura Zbawiciela, kopia oryginału z włókna szklanego zachowana wewnątrz bazyliki. : Od 26 stycznia 2013 r. kościół i kopuła są oficjalnie otwarte dla zwiedzających: trasa zwiedzania muzeum rozpoczyna się od wejścia na dzwonnicę windą, a następnie wjazdu do kościoła przelotem lotniczym; tutaj można odwiedzić „pokój kompasu”, w którym znajduje się drewniany kompas o długości 11 metrów, używany przez Antonellego do narysowania sklepień podtrzymujących kopułę. Trasę kończy wspinaczka na szczyt kopuły. }} [[Plik:Novara Duomo2.jpg|thumb|left|Katedra]] [[Plik:Novara Battistero visto da Piazza Duomo.jpg|thumb|Widok na baptysterium z kwadryportyku Antonelli]] * {{zobacz | name=Katedra | alt=Cattedrale di Santa Maria Assunta | url= | email= | adres=Piazza della Repubblica | lat=45.445685 | long=8.619471 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Obecna katedra w Novarze, poświęcona Santa Maria Assunta, została zaprojektowana i zbudowana przez Alessandro Antonellego w drugiej połowie XIX wieku poprzez zburzenie poprzedniej romańskiej katedry konsekrowanej w 1132 roku, z której zachowała się mozaikowa posadzka prezbiterium }} * {{zobacz | name=Baptysterium Duomo | alt= | url= | email= | adres=Piazza della Repubblica | lat=45.445712 | long=8.619037 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Wczesnochrześcijańskie baptysterium zostało prawdopodobnie zbudowane między IV a V wiekiem i reprezentuje najstarszą budowlę sakralną w mieście, a także jedną z najstarszych w Piemoncie. Budynek ma ośmioboczną podstawę i wewnątrz zachowały się freski z XI wieku przedstawiające tematy z Apokalipsy oraz z XVI wieku dotyczące Sądu Ostatecznego }} [[Plik:Novara SanNazzaroCosta.jpg|thumb|left|Opactwo San Nazzaro della Costa]] * {{zobacz | name=Opactwo San Nazzaro della Costa | alt= | url= | email= | adres=Viale della Rimembranza | lat=45.445712 | long=8.619037 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Kompleks religijny, składający się z kościoła świętych Nazzaro i Celso oraz przylegającego do niego klasztoru, stoi na skromnym zboczu wzgórza w pobliżu cmentarza miejskiego, niegdyś znajdującego się poza murami miasta. Pierwsze zaobserwowane na miejscu pochodzą z X wieku, ale obecne konstrukcje w większości pochodzą z XV wieku. Zgodnie z tradycją, fundacja klasztoru była dziełem San Bernardino da Siena. Wewnątrz kościoła znajduje się XIII-wieczny fresk przedstawiający Złożenie; wśród innych ważnych obrazów pamiętamy Ukrzyżowanie w absydzie i scenę Zwiastowania nad łukiem triumfalnym, oba z drugiej połowy XV wieku. }} [[Plik:Novara SanMarco facciata.jpg|thumb|left|Fasada kościoła San Marco]] * {{zobacz | name=Kościół św. Marka | alt= | url= | email= | adres=Via Negroni ang. via Dei Gautieri | lat=45.447653 | long=8.620672 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Barokowy budynek poszukiwany przez biskupa Novara Carlo Bascapè, który położył pierwszy kamień w 1607 roku. Zbudowany na planie krzyża greckiego, składa się z jednej nawy z trzema kaplicami po każdej stronie. Poza kilkoma dziewiętnastowiecznymi ingerencjami styl wewnętrzny kościoła pozostał prawie niezmieniony; wśród dzieł malarskich najistotniejsze jest duże siedemnastowieczne płótno autorstwa Daniele Crespi umieszczone w prawym transepcie. W jednej z bocznych kaplic przechowywana jest urna ze szczątkami Bascapé. Obok kościoła stoi klasztor Barnabitów, obecnie siedziba Banku Włoch. }} [[Plik:Novara Broletto 2013.jpg|thumb|left|Broletto]] * {{zobacz | name=Broletto | alt= | url= | email= | adres=Dostęp z Piazza della Repubblica i Corso Italia | lat=45.446402 | long=8.619624 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Zespół 4 średniowiecznych budowli, należących do różnych epok, rozmieszczonych wokół centralnego dziedzińca, zwanego arengo. Po stronie północnej znajduje się ratusz, najstarszy, pochodzący z XII wieku; po przeciwnej stronie stoi Palazzo del Podestà, wybudowany na przełomie XIV i XV wieku. Z tego samego okresu pochodzi pałac referendalny po stronie zachodniej, natomiast od wschodu pałac paratici z XII-XIII wieku, poprzedzony XVIII-wieczną loggią. Broletto, centrum życia cywilnego miasta w średniowieczu, a później wykorzystywane jako więzienie, zostało całkowicie odrestaurowane z okazji 150. rocznicy zjednoczenia Włoch. Mieści się w nim ''Galeria Sztuki Współczesnej Paolo i Andrea Giannoni''. }} [[Plik:Novara CasaBossi facciata.jpg|thumb|left|Casa Bossi]] [[Plik:Novara CasaDellaPorta facciata.jpg|thumb|Casa della Porta, detal elewacji]] [[Plik:Novara Piramide.jpg|thumb|left|Piramida Bicocca]] [[Plik:Novara CasaQuaroni.jpg|thumb|Casa Quaroni]] [[Plik:Novara MuraRomane.jpg|thumb|left|Pozostałości murów rzymskich]] * {{zobacz | name=Casa Bossi | alt= | url= | email= | adres=Via Pier Lombardo | lat=45.448982 | long=8.617859 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Zaprojektowany przez Antonelliego, reprezentuje jeden z najlepszych przykładów XIX-wiecznej neoklasycznej architektury cywilnej. Obiekt jest w stanie zaniedbania i dopiero niedawno został częściowo odzyskany i udostępniony zwiedzającym. W 2010 roku Casa Bossi otrzymała 26 150 zgłoszeń w spisie „Miejsc Serca” promowanym przez FAI, zajmując drugie miejsce w ogólnej klasyfikacji i wzbudzając duże zainteresowanie wokół budynku }} * {{zobacz | name=Casa Della Porta i Casa Rognoni | alt= | url= | email= | adres=Via Canobio | lat= | long= | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Budynki w stylu gotyku cywilnego z końca XV wieku }} * {{zobacz | name=Casa Quaroni | alt= | url= | email= | adres=Baluardo Quintino Sella | lat= | long= | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Budynek w stylu secesyjnym z początku XX wieku }} * {{zobacz | name=Piramida Bicocca | alt=Ossuarium bitwy z 23 marca 1849 r. | url= | email= | adres=Corso 23 marzo 1849 | lat= | long= | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Pomnik Ossuarium upamiętniający bitwę stoczoną między wojskami austriackimi i piemonckimi w 1849 r. podczas I wojny o niepodległość Włoch. }} * {{zobacz | name=Mury rzymskie | alt= | url= | email= | adres=Piazza Cavour, Largo Repubblica D'Ossola | lat=45.450034 | long=8.621156 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=W dwóch częściach miasta można zobaczyć pozostałości fortyfikacji Novara z czasów rzymskich. Ostatnio inne rzymskie pozostałości zostały znalezione w Rogu Godzin, w centrum miasta, chronione szklaną konstrukcją. }} * {{zobacz | name=Kościół Ognissanti | alt= | url= | email= | adres= | lat=45.447791 | long=8.625293 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Budynek romański, jedyny zachowany kościół z tego okresu w Novarze, posiada półkolistą absydę i trzy nawy z czterema przęsłami. Zachowała elegancką ośmioboczną latarnię z pojedynczymi i słupowymi oknami. Wśród fresków we wnętrzu na uwagę zasługuje Madonna z Dzieciątkiem z XV wieku. }} * {{zobacz | name=Palazzo Cabrino | alt=Ratusz | url= | email= | adres= | lat=45.445986 | long=8.621939 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Został zbudowany w XVII wieku przez szlachecką rodzinę Cabrino; obecnie jest siedzibą gminy. Freski w niektórych pokojach na piętrze namalował w XVII wieku Giovanni Stefano Doneda znany jako il Montalto }} * {{zobacz | name=Kościół Santa Maria delle Grazie | alt=San Martino | url= | email= | adres= | lat=45.446080 | long=8.609915 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Został zbudowany od 1475 roku, z jedną nawą i bocznymi kaplicami oraz obrazami z XV wieku. Teraz jest poświęcony San Martino }} * {{zobacz | name=Kościół San Pietro al Rosario | alt= | url= | email= | adres= | lat=45.445235 | long=8.622258 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Był to kościół dominikanów, którzy zachowali go do czasu zniesienia zakonu przez Napoleona. Wzniesiony w latach 1599-1618, ma na fasadzie cztery figury świętych. Zachowuje barokowe dzieła i obrazy Giovanniego Mauro Della Rovere, znanego jako Fiammenghino, oraz Giulio Cesare Procaccini. }} * {{zobacz | name=Zamek Visconteo-Sforzesco | alt= | url= | email= | adres= | lat=45.444804 | long=8.617055 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Viscontis zbudowali go w miejscu, w którym znajdowała się XIII-wieczna fortyfikacja; rodzina Sforzów przekształciła go w XV wieku, czyniąc z niego warownię. Obecnie mieści się w nim Muzeum Archeologiczne, Kolekcja Obywatelska oraz sale wystawowe for }} * {{zobacz | name=Piazza delle Erbe | alt= | url= | email= | adres= | lat=45.446174 | long=8.620877 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Trójkątny, otoczony zabudową podcieniową; z jednego wierzchołka placu wchodzi się na Piazza del Duomo. Obszar narodził się do prowadzenia działalności komercyjnej; w średniowieczu byli rzeźnicy, szewcy, kupcy. Na początku XVI wieku został odrestaurowany, ujednolicając styl kolumnad, z okrągłymi arkadami, niemal podobnymi w wyglądzie do tego, który do nas dotarł. }} * {{zobacz | name=Palazzo Natta-Isola | alt= | url= | email= | adres= | lat=45.446151 | long=8.622363 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Zbudowany w drugiej połowie XVI wieku, obecnie jest siedzibą Prowincji i Prefektury. Ma wielkie schody o wielkim wpływie i piętro z salami ozdobionymi freskami Degiorgiego. Wewnętrzny dziedziniec jest kwadratowy i otoczony kolumnami doryckimi z tryglifami i metopami }} * {{zobacz | name=Teatr Coccia | alt= | url=https://www.fondazioneteatrococcia.it/ | email=info@fondazioneteatrococcia.it | adres=via Rosselli 47 | lat=45.445685 | long=8.618146 | wskazówki= | telefon=+39 0321 233201 | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Zbudowany pod koniec XIX wieku, zastąpił istniejący w okolicy teatr. Wewnątrz ma klasyczny kształt podkowy, z czterema rzędami pudełek i nakładającą się galerią. Kolumny skrzynek są z żeliwa z postaciami złoconych łabędzi }} === Muzea === * {{zobacz | name=Kopuła San Gaudenzio | alt= | url= | email= | adres=via G.Ferrari 13/A | lat= | long= | wskazówki= | telefon=+39 0321 394059 | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis= }} [[Plik:Novara MuseoFaraggiana2.jpg|thumb|Sala w muzeum]] * {{zobacz | name=Muzeum Historii Naturalnej Faraggiana Ferrandi | alt= | url= | email=musei@comune.novara.it | adres=Via Gaudenzio Ferrari 13 | lat=45.448962 | long=8.620381 | wskazówki= | telefon=+39 0321 3702755 | tollfree= | fax=+39 0321 3702760 | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=darmowe. Wt - Pt: 9:00 - 12; 30, Sobota i Niedziela: 14:00 - 19:00, Poniedziałek: nieczynne }} * {{zobacz | name=Galeria sztuki współczesnej Paolo i Adele Giannoni | alt= | url=http://www.brolettodinovara.it/ | email= | adres=Arengo del Broletto, Via Fratelli Rosselli 20 | lat=45.446402 | long=8.619624 | wskazówki=wewnątrz Broletto | telefon=+39 0321 3702770 | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=5,00 euro. Wt - Pt: 9; 00 - 12.30 / 14:00 - 19:00, Sob. i Niedz.: 10:00 - 19:00, Zamknięte w poniedziałki }} * {{zobacz | name=Muzea Rektoratu Duomo | alt= | url=http://www.novaria.org/ | email=musei@novaria.org | adres=vicolo della Canonica 9/14 | lat=45.445733 | long=8.60335 | wskazówki= | telefon=+39 0321 661635, +39 331 1659568 | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Dwie sekcje katedry i muzeum archeologiczne mieszczą się w pomieszczeniach plebanii z XII-XV wieku. Wśród dzieł wystawione są zespoły statutowe baptysterium, dyptyk Eburneo z V wieku, planeta San Bernardo z XV wieku. Dział archeologiczny gromadzi kamienie, epigrafy, ary rzymskie i celtyckie. }} ==Najbliższe okolice== ==Praca== ==Nauka== ==Zakupy== == Gastronomia == === Oszczędnie === * {{Znacznik|'''Sesiko'''|45.445424 |8.622427 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[https://www.sesiko.it/ Sesiko]''', Via dei Tornielli, 2, +39 0321 35793. Japońska restauracja}} * {{Znacznik|'''Le Grandi Volte'''|45.445695 |8.623843 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''Le Grandi Volte''', Via dei Tornielli, 9, +39 0321 33324. Restauracja samoobsługowa}} * {{Znacznik|'''Focacceria Al10 pizzeria'''|45.444510 |8.622076 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''Focacceria Al10 pizzeria''', Corso Giuseppe Mazzini, 10, +39 0321 628086.}} * '''[https://www.mcdonalds.it/ristorante/205 McDonald's Novara Sporting]''', Piazzale Giuseppe Fortina 1, +39 0321 697468. Pon-N: 07:00-22:00. * '''[https://www.mcdonalds.it/ristorante/130 McDonald's Novara San Martino 2]''', Via Ugo Porzio Giovanola 7 (''w centrum handlowym San Martino 2''), +39 0321 455720. nd-pt: 08:00-21:30; Sobota: 08:00-22:30 === Umiarkowanie === * {{Znacznik|'''Alibi'''|45.444250 |8.621534 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[https://www.alibirestaurant.net/ Alibi]''', Via Paolo Solaroli, 68, ☎ +39 0321 393584}} * {{Znacznik|'''Universo Vegano'''|45.444675 |8.622207 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[https://www.universovegano.it/ Universo Vegano]''', Corso Giuseppe Mazzini, 8A, +39 0321 625136. restauracja wegańska}} * {{Znacznik|'''A'Marechiaro'''|45.446045 |8.620898 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[https://www.ristorantepizzeriamarechiaro.com/ A'Marechiaro]''', Via Fratelli Rosselli, 11, ☎ +39 0321 620237.}} * {{Znacznik|'''Centro'''|45.446941 |8.623377 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[https://www.pizzeriaristorantecentro.it/ Centro]''', Corso Felice Cavallotti, 9D, ☎ +39 0321 623232}} * {{Znacznik|'''Il Broletto Food & Drink'''|45.446380 |8.619841 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''Il Broletto Food & Drink''', Via Fratelli Rosselli, 20, ☎ +39 373 7485216}} * {{Znacznik|'''Subway'''|45.446821 |8.619257 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[https://mysubway.pl/ Subway]''', Corso Italia, 24. Restauracja bułgarska}} * {{Znacznik|'''Antica Osteria Ai Vini'''|45.447070 |8.622776 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[https://ristorante-antica-osteria-ai-vini.business.site/ Antica Osteria Ai Vini]''', Largo Cavallazzi, 4, ☎ +39 0321 34346}} * {{Znacznik|'''Hostaria I 2 Ladroni'''|45.446989 |8.624302 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[http://2ladroni.it/ Hostaria I 2 Ladroni]''', Corso Felice Cavallotti, 15, ☎ +39 0321 624581}} * {{Znacznik|'''Trattoria Cavallino Bianco'''|45.446616 |8.624275 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''Trattoria Cavallino Bianco''', Vicolo Arco, 2, ☎ +39 0321 393908}} * {{Znacznik|'''Nuova Santa Lucia Pizzeria'''|45.445248 |8.625343 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[http://www.nuovasantalucia.it/ Nuova Santa Lucia Pizzeria]''', Via Cesare Magnani Ricotti, 15, ☎ +39 339 7436352}} * {{Znacznik|'''La Locanda delle Due Suocere'''|45.448930 |8.638373 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''La Locanda delle Due Suocere''', Corso Trieste, 42, ☎ +39 0321 032310}} == Festiwale, imprezy == * '''Święto patronalne San Gaudenzio'''. 22 stycznia * '''Rekonstrukcja historyczna bitwy pod Bicocca'''. 23 marca == Nocleg == === Oszczędnie === * {{Znacznik|'''Hotel Ristorante Cavallo Bianco'''|45.451338 |8.622515 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść='''[https://www.hotelcavallobianco.com/ Hotel Ristorante Cavallo Bianco]''', Corso della Vittoria, 6B, +39 0321 35633. Dwie gwiazdki}} * {{Znacznik|'''Hotel Stazione'''|45.450465 |8.624661|typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść='''[http://www.hotelstazionenovara.it/ Hotel Stazione]''', Viale Alessandro Manzoni, 4C, ☎ +39 0321 623256}} === Umiarkowanie === * {{Znacznik|'''Hotel Croce di Malta'''|45.446427 |8.613476 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść='''[http://www.crocedimaltanovara.it/ Hotel Croce di Malta]''', Via Biglieri 2/a, +39 0321 32032. Trzy gwiazdki}} * {{Znacznik|'''Hotel Residence Matteotti]'''|45.452054 |8.622395 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść='''[https://hrmatteotti.weebly.com/ Hotel Residence Matteotti]''', Largo Buscaglia Carlo, 11A, ☎ +39 392 7876095}} === Ekskluzywnie === * {{Znacznik|'''Bella Italia Palace Hotel'''|45.449848 |8.639381 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść='''[https://www.bellaitaliapalacehotel.com/ Hotel Residence Matteotti]''', Largo Donegani, 6, +39 0321 694346. Cztery gwiazdki}} * {{Znacznik|'''Hotel Europa'''|45.446687 |8.627730 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść='''[https://www.hoteleuropanovara.com/en/ Hotel Europa]''', Corso Felice Cavallotti, 38, ☎ +39 0321 35801. Cztery gwiazdki}} * {{Znacznik|'''Hotel Cavour'''|45.450736 |8.623309 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść='''[http://www.hotelcavournovara.com/it/index/ Hotel Cavour]''', Via S. Francesco D'Assisi, 6, ☎ +39 0321 659889. Cztery gwiazdki}} ==Kontakt== == Bezpieczeństwo == === Apteki === * {{Znacznik|'''Invernizzi'''|45.446872 |8.617554 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Invernizzi''', Corso Italia, 42, +39 0321 629885.}} * {{Znacznik|'''Vescovile'''|45.446300 |8.621180 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Vescovile''', Via Omar Giuseppe, 19, +39 0321 623388.}} * {{Znacznik|'''Agnelli'''|45.446842 |8.622189 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Agnelli''', Corso Felice Cavallotti, 2A.}} * {{Znacznik|'''Mazzini'''|45.444072 |8.622457 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Mazzini''', Corso Giuseppe Mazzini, 16, +39 0321 399513.}} * {{Znacznik|'''Fanello'''|45.447511 |8.622017 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Fanello''', Corso Cavour, 7, +39 0321 612363.}} * {{Znacznik|'''Chiabrera'''|45.449897 |8.622334 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Chiabrera''', Piazza Cavour, 7, +39 0321 611077.}} * {{Znacznik|'''Nigri'''|45.455775 |8.617581 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Nigri''', Corso Risorgimento, 33, +39 0321 477767.}} * {{Znacznik|'''Galli'''|45.447789 |8.608494 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Galli''', Via Pietro Micca, 52, +39 0321 611370.}} * {{Znacznik|'''Fanchiotti'''|45.446750 |8.613236 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Fanchiotti''', Via Andrea Costa, 1, +39 0321 612382.}} == Informacje turystyczne == * '''[https://www.ondanovara.it/ Radio Onda Novara]''' (FM 89,1, obejmuje tylko Novarę i okolice) * '''[https://www.radioazzurra.net/ Radio Azzurra FM]''' (FM 100,5, obejmuje Novara, Verbania, Vercelli, część prowincji Mediolan i Pawia, FM 92,1, częstotliwość „miasta”, obejmuje tylko Novarę i jej okolice). * '''Corriere di Novara''' (dwa razy w tygodniu) * '''Novara Oggi''' (tydzień) * '''[https://primanovara.it/ Prima Novara]''' (gazeta internetowa) * '''[https://www.turismonovara.it/it/home Lokalna Agencja Recepcji i Promocji Turystów]''' (ATL), Baluardo Quintino Sella 40, +39 0321 394059, @ info@turismonovara.it. == Gdzie dalej == {{Jest w|Prowincja Novara}} {{użyteczny}} [[Kategoria:Piemont]] 9pteyuih6t1yo8szd219zks9xwscl9y 120367 120366 2022-08-28T10:39:28Z پټنوم 13722 wikitext text/x-wiki {{Top-banner|Novara panorama pagebanner.jpg}} {{Informacje_podstawowe_miasto|nazwa=Novara |widok=Great_Dome_(233744279).jpeg |herb= |mapa= |region=[[Piemont]] |powierzchnia=103 |lud=101 921 |prefiks=0321 |www=www.comune.noavara.it }} '''Novara''' - miejscowość i gmina we [[Włochy|Włoszech]], w regionie [[Piemont]]u, w [[Prowincja Novara|prowincji Novara]], położone w północno-zachodniej części kraju, na zachód od [[Mediolan]]u. == Charakterystyka == Novara jest stolicą prowincji o tej samej nazwie, drugim co do wielkości miastem [[Piemont]]u pod względem liczby mieszkańców po [[Turyn]]ie. Jest najbardziej wysuniętą na wschód stolicą regionu i znajduje się około 15 km od granicy z [[Lombardia|Lombardią]]. W rzeczywistości miasto skłania się bardziej ku [[Mediolan]]u niż do Turynu i jest uważane za bardziej lombardzkie niż piemonckie pod względem historii, języka i kultury.🖕 Novara nie jest miastem o szczególnym powołaniu turystycznym ani nie może być określana jako „miasto sztuki”, niemniej jednak zachowuje ciekawe skarby artystyczne i architektoniczne, takie jak śmiała kopuła bazyliki San Gaudenzio, sam symbol miasta, oraz wczesnochrześcijańskie baptysterium del duomo, jeden z najstarszych budynków sakralnych w Piemoncie. === Geografia === Novara wznosi się w piemonckiej dolinie Padu, w centrum dużego obszaru charakteryzującego się uprawą ryżu; pola ryżowe są bowiem dominującym elementem krajobrazu wokół miasta. Historyczne centrum stoi na skromnym pagórkowatym płaskowyżu pochodzenia morenowego, wznoszącego się na około dziesięć metrów nad okolicą. === Orientacja === Historyczne centrum miasta ma prawie pięciokątny kształt i jest w większości otoczone „bastionami”, alejami wysadzanymi drzewami, które zastąpiły starożytne mury otaczające miasto. Dwie główne arterie to ''Corso Cavour-Corso Mazzini'', z kierunkiem północ-południe, oraz ''Corso Italia-Corso Cavallotti'', z kierunkiem wschód-zachód, odpowiadająca trasie starożytnego rzymskiego Cardo i Decumano. == Dojazd == === Samolotem === Główne lotniska referencyjne to: * {{Znacznik|Port lotniczy Mediolan-Malpensa|45.63|8.723056|typ=transport}}'''Międzynarodowy port lotniczy Mediolan-Malpensa''' ({{IATA|MXP}}) – Terminal 1: 32 km, Terminal 2: 35 km === Koleją === [[Plik:Novara-Stazione FS-DSCF0912.JPG|thumb|160px|Stacja Novara FS]] Novara jest obsługiwana przez dwie stacje kolejowe: * {{Znacznik|Novara FS|45.450833|8.625278|typ=transport}}'''Novara FS''', która znajduje się na liniach [[Turyn]] – [[Mediolan]], [[Alessandria]] – [[Arona (Włochy)|Arona]], [[Biella]] – Novara, Novara – [[Domodossola]], Novara – [[Oleggio]] i Novara – [[Varallo]] (obecnie zawieszone). * {{Znacznik|Novara Nord|45.452307|8.627014|typ=transport}}'''Novara Nord''', stacja główna linii Novara – Mediolan Cadorna. W dzielnicy Vignale znajduje się również trzecia stacja, z której kursują tylko pociągi lokalne na linii Novara-Arona. === Samochodem === Miasto jest obsługiwane przez dwa punkty poboru opłat na autostradzie A4 [[Turyn]]-[[Triest]]: * ''Novara Ovest'' (8 km od centrum), dla jadących z [[Turyn]]u; * ''Novara Est'' (6 km od centrum), dla osób jadących z [[Mediolan]]u. Można do niej również dojechać autostradą A26 [[Genua]] Voltri-[[Gravellona Toce]] z punktu poboru opłat: * ''[[Vercelli]]'' na wschód (15 km od centrum), dla osób jadących z [[Genua|Genui]]. Dla tych, którzy przyjeżdżają z [[Gravellona Toce]], zaleca się wjechanie na odcinek A4 aż do zjazdu ''Novara Ovest''. Novara jest częściowo otoczona obwodnicą, która łączy drogę krajową 32 jeziora Maggiore (w kierunku [[Arona (Włochy)|Arony]]) na północy z drogą krajową 11 (w kierunku [[Turyn]]u) na południowym zachodzie miasta. Strada Statale 11 łączy również [[Mediolan]] z Novarą. ==== Ograniczenia obiegu ==== Od lutego 2013 obowiązuje zakaz jazdy dla wszystkich pojazdów benzynowych, które nie spełniają co najmniej normy Euro 2 oraz dla pojazdów z silnikami Diesla poniżej normy Euro 3. Zakaz obowiązuje od poniedziałku do piątku w godzinach 8.30-12.30 i 14.30-18.30. Zmotoryzowani mogą zostawić samochód na jednym z bezpłatnych parkingów przesiadkowych zlokalizowanych na obrzeżach miasta i kontynuować jazdę komunikacją miejską. === Statkiem === Najbliższy port pasażerski to [[Genua]], oddalona o około 150 km. === Autobusem === * '''[https://www.troiolobus.com/index.php Troiolo Bus]''', Corso Garibaldi, 185 - Siderno, +39 0964 381325, faks: +39 0964 381325, @ info@troiolobus.com. Firma umożliwia bezpośrednie połączenie Novary z Africo, Ardore, Badolato, Bianco, Bovalino, Brancaleone, [[Catanzaro]], Catanzaro Lido, Caulonia, Davoli, Guardavalle, Isca sul Jonio, [[Lamezia Terme]], [[Locri]], Marina di Gioiosa Ionica, Monasterace, Montepaone, Polistena, Riace, Roccella Jonica, Rosarno, Sant'Andrea Apostolo dello Jonio, Santa Caterina, Siderno, Soverato, Squillace, Taurianova i [[Vibo Valentia]]; nie wszystkie połączenia odbywają się codziennie. == Komunikacja == {{mapframe|45.45|8.616667|zoom=14}} === Transportem publicznym === '''[https://www.sun.novara.it/ SUN S.p.A]''' (''przedsiębiorstwo transportu publicznego miasta Novara''), Via P. Generali 25, +39 0321 482811, faks: +39 0321 482890, @ info@sun.novara.it. Ecb copyright.svg 1,20 €. * Linia 1: Olengo – Bicocca – Veveri – Cameri * Linia 2: San Rocco - V. Chinotto * Linia 4: Galliate / Romentino - Pernate - Stacja - V. Ancona * Linia 5: V. dell'Artigianato - C.so Torino - V. Perrone - Stacja - V. dell'Artigianato * Linia 6: T. Quartara - Stacja - Vignale - Bonfantini * Linia 8: Lumellogno – V. Ancona – stacja – V. Casorati – Cerano – Sozzago * Linia C: Stacja – V. Generali – V. Adamello – Cmentarz – Stacja * Linia SP: Casalgiate – S. Pietro Mosezzo – Stacja * Zielony wahadłowiec: Viale Verdi – Piazza Cavour – Viale Verdi === Taksówką === * '''[http://www.radiotaxinovara.it/ Cooperativa Radio Taxi Novara]''', Via Ettore Bossi, 16 / a, +39 0321 691999, faks: +39 0321 691999, @ info@radiotaxinovara.it. * '''Taxi città di Novara''', Piazza Garibaldi, 1, +39 0321 611755. == Warto zobaczyć == [[Plik:NovaraSanGaudenzio prospettiva.jpg|thumb|160px|left|Bazylika San Gaudenzio]] * {{zobacz | name=Bazylika San Gaudenzio | alt= | url=http://www.fablap.it/ | email= | adres=Via Gaudenzio Ferrari | lat=45.448834 | long=8.618947 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=8 € (wejście na kopułę). Został zaprojektowany przez Pellegrino Tibaldiego i został zbudowany w najwyższym punkcie miasta od 1590 roku, po zniszczeniu przez Hiszpanów poprzedniej bazyliki z IX wieku, która stała za murami. Kościół ma kształt krzyża łacińskiego i składa się z jednej nawy flankowanej bocznymi kaplicami. Wśród zachowanych dzieł artystycznych najbardziej znaczący jest duży dwukondygnacyjny poliptyk Gaudenzio Ferrariego z 1516 r., który pierwotnie znajdował się w poprzedniej bazylice. Z boku kościoła stoi XVIII-wieczna dzwonnica zaprojektowana przez Benedetto Alfieri, wuja słynnego dramaturga, wysoka na 92 ​​metry. Najciekawszym elementem jest jednak neoklasyczna kopuła zaprojektowana przez Alessandro Antonelliego, która stała się samym symbolem miasta Novara. Został wzniesiony w latach 1844-1878 i po mistrzowsku wszczepiony do kościoła sprzed 300 lat. Kopuła ma 126 metrów wysokości, waży ponad 5500 ton i jest w całości zbudowana z cegły. Na wierzchołku znajduje się złota figura Zbawiciela, kopia oryginału z włókna szklanego zachowana wewnątrz bazyliki. : Od 26 stycznia 2013 r. kościół i kopuła są oficjalnie otwarte dla zwiedzających: trasa zwiedzania muzeum rozpoczyna się od wejścia na dzwonnicę windą, a następnie wjazdu do kościoła przelotem lotniczym; tutaj można odwiedzić „pokój kompasu”, w którym znajduje się drewniany kompas o długości 11 metrów, używany przez Antonellego do narysowania sklepień podtrzymujących kopułę. Trasę kończy wspinaczka na szczyt kopuły. }} [[Plik:Novara Duomo2.jpg|thumb|left|Katedra]] [[Plik:Novara Battistero visto da Piazza Duomo.jpg|thumb|Widok na baptysterium z kwadryportyku Antonelli]] * {{zobacz | name=Katedra | alt=Cattedrale di Santa Maria Assunta | url= | email= | adres=Piazza della Repubblica | lat=45.445685 | long=8.619471 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Obecna katedra w Novarze, poświęcona Santa Maria Assunta, została zaprojektowana i zbudowana przez Alessandro Antonellego w drugiej połowie XIX wieku poprzez zburzenie poprzedniej romańskiej katedry konsekrowanej w 1132 roku, z której zachowała się mozaikowa posadzka prezbiterium }} * {{zobacz | name=Baptysterium Duomo | alt= | url= | email= | adres=Piazza della Repubblica | lat=45.445712 | long=8.619037 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Wczesnochrześcijańskie baptysterium zostało prawdopodobnie zbudowane między IV a V wiekiem i reprezentuje najstarszą budowlę sakralną w mieście, a także jedną z najstarszych w Piemoncie. Budynek ma ośmioboczną podstawę i wewnątrz zachowały się freski z XI wieku przedstawiające tematy z Apokalipsy oraz z XVI wieku dotyczące Sądu Ostatecznego }} [[Plik:Novara SanNazzaroCosta.jpg|thumb|left|Opactwo San Nazzaro della Costa]] * {{zobacz | name=Opactwo San Nazzaro della Costa | alt= | url= | email= | adres=Viale della Rimembranza | lat=45.445712 | long=8.619037 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Kompleks religijny, składający się z kościoła świętych Nazzaro i Celso oraz przylegającego do niego klasztoru, stoi na skromnym zboczu wzgórza w pobliżu cmentarza miejskiego, niegdyś znajdującego się poza murami miasta. Pierwsze zaobserwowane na miejscu pochodzą z X wieku, ale obecne konstrukcje w większości pochodzą z XV wieku. Zgodnie z tradycją, fundacja klasztoru była dziełem San Bernardino da Siena. Wewnątrz kościoła znajduje się XIII-wieczny fresk przedstawiający Złożenie; wśród innych ważnych obrazów pamiętamy Ukrzyżowanie w absydzie i scenę Zwiastowania nad łukiem triumfalnym, oba z drugiej połowy XV wieku. }} [[Plik:Novara SanMarco facciata.jpg|thumb|left|Fasada kościoła San Marco]] * {{zobacz | name=Kościół św. Marka | alt= | url= | email= | adres=Via Negroni ang. via Dei Gautieri | lat=45.447653 | long=8.620672 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Barokowy budynek poszukiwany przez biskupa Novara Carlo Bascapè, który położył pierwszy kamień w 1607 roku. Zbudowany na planie krzyża greckiego, składa się z jednej nawy z trzema kaplicami po każdej stronie. Poza kilkoma dziewiętnastowiecznymi ingerencjami styl wewnętrzny kościoła pozostał prawie niezmieniony; wśród dzieł malarskich najistotniejsze jest duże siedemnastowieczne płótno autorstwa Daniele Crespi umieszczone w prawym transepcie. W jednej z bocznych kaplic przechowywana jest urna ze szczątkami Bascapé. Obok kościoła stoi klasztor Barnabitów, obecnie siedziba Banku Włoch. }} [[Plik:Novara Broletto 2013.jpg|thumb|left|Broletto]] * {{zobacz | name=Broletto | alt= | url= | email= | adres=Dostęp z Piazza della Repubblica i Corso Italia | lat=45.446402 | long=8.619624 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Zespół 4 średniowiecznych budowli, należących do różnych epok, rozmieszczonych wokół centralnego dziedzińca, zwanego arengo. Po stronie północnej znajduje się ratusz, najstarszy, pochodzący z XII wieku; po przeciwnej stronie stoi Palazzo del Podestà, wybudowany na przełomie XIV i XV wieku. Z tego samego okresu pochodzi pałac referendalny po stronie zachodniej, natomiast od wschodu pałac paratici z XII-XIII wieku, poprzedzony XVIII-wieczną loggią. Broletto, centrum życia cywilnego miasta w średniowieczu, a później wykorzystywane jako więzienie, zostało całkowicie odrestaurowane z okazji 150. rocznicy zjednoczenia Włoch. Mieści się w nim ''Galeria Sztuki Współczesnej Paolo i Andrea Giannoni''. }} [[Plik:Novara CasaBossi facciata.jpg|thumb|left|Casa Bossi]] [[Plik:Novara CasaDellaPorta facciata.jpg|thumb|Casa della Porta, detal elewacji]] [[Plik:Novara Piramide.jpg|thumb|left|Piramida Bicocca]] [[Plik:Novara CasaQuaroni.jpg|thumb|Casa Quaroni]] [[Plik:Novara MuraRomane.jpg|thumb|left|Pozostałości murów rzymskich]] * {{zobacz | name=Casa Bossi | alt= | url= | email= | adres=Via Pier Lombardo | lat=45.448982 | long=8.617859 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Zaprojektowany przez Antonelliego, reprezentuje jeden z najlepszych przykładów XIX-wiecznej neoklasycznej architektury cywilnej. Obiekt jest w stanie zaniedbania i dopiero niedawno został częściowo odzyskany i udostępniony zwiedzającym. W 2010 roku Casa Bossi otrzymała 26 150 zgłoszeń w spisie „Miejsc Serca” promowanym przez FAI, zajmując drugie miejsce w ogólnej klasyfikacji i wzbudzając duże zainteresowanie wokół budynku }} * {{zobacz | name=Casa Della Porta i Casa Rognoni | alt= | url= | email= | adres=Via Canobio | lat= | long= | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Budynki w stylu gotyku cywilnego z końca XV wieku }} * {{zobacz | name=Casa Quaroni | alt= | url= | email= | adres=Baluardo Quintino Sella | lat= | long= | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Budynek w stylu secesyjnym z początku XX wieku }} * {{zobacz | name=Piramida Bicocca | alt=Ossuarium bitwy z 23 marca 1849 r. | url= | email= | adres=Corso 23 marzo 1849 | lat= | long= | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Pomnik Ossuarium upamiętniający bitwę stoczoną między wojskami austriackimi i piemonckimi w 1849 r. podczas I wojny o niepodległość Włoch. }} * {{zobacz | name=Mury rzymskie | alt= | url= | email= | adres=Piazza Cavour, Largo Repubblica D'Ossola | lat=45.450034 | long=8.621156 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=W dwóch częściach miasta można zobaczyć pozostałości fortyfikacji Novara z czasów rzymskich. Ostatnio inne rzymskie pozostałości zostały znalezione w Rogu Godzin, w centrum miasta, chronione szklaną konstrukcją. }} * {{zobacz | name=Kościół Ognissanti | alt= | url= | email= | adres= | lat=45.447791 | long=8.625293 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Budynek romański, jedyny zachowany kościół z tego okresu w Novarze, posiada półkolistą absydę i trzy nawy z czterema przęsłami. Zachowała elegancką ośmioboczną latarnię z pojedynczymi i słupowymi oknami. Wśród fresków we wnętrzu na uwagę zasługuje Madonna z Dzieciątkiem z XV wieku. }} * {{zobacz | name=Palazzo Cabrino | alt=Ratusz | url= | email= | adres= | lat=45.445986 | long=8.621939 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Został zbudowany w XVII wieku przez szlachecką rodzinę Cabrino; obecnie jest siedzibą gminy. Freski w niektórych pokojach na piętrze namalował w XVII wieku Giovanni Stefano Doneda znany jako il Montalto }} * {{zobacz | name=Kościół Santa Maria delle Grazie | alt=San Martino | url= | email= | adres= | lat=45.446080 | long=8.609915 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Został zbudowany od 1475 roku, z jedną nawą i bocznymi kaplicami oraz obrazami z XV wieku. Teraz jest poświęcony San Martino }} * {{zobacz | name=Kościół San Pietro al Rosario | alt= | url= | email= | adres= | lat=45.445235 | long=8.622258 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Był to kościół dominikanów, którzy zachowali go do czasu zniesienia zakonu przez Napoleona. Wzniesiony w latach 1599-1618, ma na fasadzie cztery figury świętych. Zachowuje barokowe dzieła i obrazy Giovanniego Mauro Della Rovere, znanego jako Fiammenghino, oraz Giulio Cesare Procaccini. }} * {{zobacz | name=Zamek Visconteo-Sforzesco | alt= | url= | email= | adres= | lat=45.444804 | long=8.617055 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Viscontis zbudowali go w miejscu, w którym znajdowała się XIII-wieczna fortyfikacja; rodzina Sforzów przekształciła go w XV wieku, czyniąc z niego warownię. Obecnie mieści się w nim Muzeum Archeologiczne, Kolekcja Obywatelska oraz sale wystawowe for }} * {{zobacz | name=Piazza delle Erbe | alt= | url= | email= | adres= | lat=45.446174 | long=8.620877 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Trójkątny, otoczony zabudową podcieniową; z jednego wierzchołka placu wchodzi się na Piazza del Duomo. Obszar narodził się do prowadzenia działalności komercyjnej; w średniowieczu byli rzeźnicy, szewcy, kupcy. Na początku XVI wieku został odrestaurowany, ujednolicając styl kolumnad, z okrągłymi arkadami, niemal podobnymi w wyglądzie do tego, który do nas dotarł. }} * {{zobacz | name=Palazzo Natta-Isola | alt= | url= | email= | adres= | lat=45.446151 | long=8.622363 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Zbudowany w drugiej połowie XVI wieku, obecnie jest siedzibą Prowincji i Prefektury. Ma wielkie schody o wielkim wpływie i piętro z salami ozdobionymi freskami Degiorgiego. Wewnętrzny dziedziniec jest kwadratowy i otoczony kolumnami doryckimi z tryglifami i metopami }} * {{zobacz | name=Teatr Coccia | alt= | url=https://www.fondazioneteatrococcia.it/ | email=info@fondazioneteatrococcia.it | adres=via Rosselli 47 | lat=45.445685 | long=8.618146 | wskazówki= | telefon=+39 0321 233201 | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Zbudowany pod koniec XIX wieku, zastąpił istniejący w okolicy teatr. Wewnątrz ma klasyczny kształt podkowy, z czterema rzędami pudełek i nakładającą się galerią. Kolumny skrzynek są z żeliwa z postaciami złoconych łabędzi }} === Muzea === * {{zobacz | name=Kopuła San Gaudenzio | alt= | url= | email= | adres=via G.Ferrari 13/A | lat= | long= | wskazówki= | telefon=+39 0321 394059 | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis= }} [[Plik:Novara MuseoFaraggiana2.jpg|thumb|Sala w muzeum]] * {{zobacz | name=Muzeum Historii Naturalnej Faraggiana Ferrandi | alt= | url= | email=musei@comune.novara.it | adres=Via Gaudenzio Ferrari 13 | lat=45.448962 | long=8.620381 | wskazówki= | telefon=+39 0321 3702755 | tollfree= | fax=+39 0321 3702760 | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=darmowe. Wt - Pt: 9:00 - 12; 30, Sobota i Niedziela: 14:00 - 19:00, Poniedziałek: nieczynne }} * {{zobacz | name=Galeria sztuki współczesnej Paolo i Adele Giannoni | alt= | url=http://www.brolettodinovara.it/ | email= | adres=Arengo del Broletto, Via Fratelli Rosselli 20 | lat=45.446402 | long=8.619624 | wskazówki=wewnątrz Broletto | telefon=+39 0321 3702770 | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=5,00 euro. Wt - Pt: 9; 00 - 12.30 / 14:00 - 19:00, Sob. i Niedz.: 10:00 - 19:00, Zamknięte w poniedziałki }} * {{zobacz | name=Muzea Rektoratu Duomo | alt= | url=http://www.novaria.org/ | email=musei@novaria.org | adres=vicolo della Canonica 9/14 | lat=45.445733 | long=8.60335 | wskazówki= | telefon=+39 0321 661635, +39 331 1659568 | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Dwie sekcje katedry i muzeum archeologiczne mieszczą się w pomieszczeniach plebanii z XII-XV wieku. Wśród dzieł wystawione są zespoły statutowe baptysterium, dyptyk Eburneo z V wieku, planeta San Bernardo z XV wieku. Dział archeologiczny gromadzi kamienie, epigrafy, ary rzymskie i celtyckie. }} ==Najbliższe okolice== ==Praca== ==Nauka== ==Zakupy== == Gastronomia == === Oszczędnie === * {{Znacznik|'''Sesiko'''|45.445424 |8.622427 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[https://www.sesiko.it/ Sesiko]''', Via dei Tornielli, 2, +39 0321 35793. Japońska restauracja}} * {{Znacznik|'''Le Grandi Volte'''|45.445695 |8.623843 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''Le Grandi Volte''', Via dei Tornielli, 9, +39 0321 33324. Restauracja samoobsługowa}} * {{Znacznik|'''Focacceria Al10 pizzeria'''|45.444510 |8.622076 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''Focacceria Al10 pizzeria''', Corso Giuseppe Mazzini, 10, +39 0321 628086.}} * '''[https://www.mcdonalds.it/ristorante/205 McDonald's Novara Sporting]''', Piazzale Giuseppe Fortina 1, +39 0321 697468. Pon-N: 07:00-22:00. * '''[https://www.mcdonalds.it/ristorante/130 McDonald's Novara San Martino 2]''', Via Ugo Porzio Giovanola 7 (''w centrum handlowym San Martino 2''), +39 0321 455720. nd-pt: 08:00-21:30; Sobota: 08:00-22:30 === Umiarkowanie === * {{Znacznik|'''Alibi'''|45.444250 |8.621534 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[https://www.alibirestaurant.net/ Alibi]''', Via Paolo Solaroli, 68, ☎ +39 0321 393584}} * {{Znacznik|'''Universo Vegano'''|45.444675 |8.622207 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[https://www.universovegano.it/ Universo Vegano]''', Corso Giuseppe Mazzini, 8A, +39 0321 625136. restauracja wegańska}} * {{Znacznik|'''A'Marechiaro'''|45.446045 |8.620898 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[https://www.ristorantepizzeriamarechiaro.com/ A'Marechiaro]''', Via Fratelli Rosselli, 11, ☎ +39 0321 620237.}} * {{Znacznik|'''Centro'''|45.446941 |8.623377 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[https://www.pizzeriaristorantecentro.it/ Centro]''', Corso Felice Cavallotti, 9D, ☎ +39 0321 623232}} * {{Znacznik|'''Il Broletto Food & Drink'''|45.446380 |8.619841 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''Il Broletto Food & Drink''', Via Fratelli Rosselli, 20, ☎ +39 373 7485216}} * {{Znacznik|'''Subway'''|45.446821 |8.619257 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[https://mysubway.pl/ Subway]''', Corso Italia, 24. Restauracja bułgarska}} * {{Znacznik|'''Antica Osteria Ai Vini'''|45.447070 |8.622776 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[https://ristorante-antica-osteria-ai-vini.business.site/ Antica Osteria Ai Vini]''', Largo Cavallazzi, 4, ☎ +39 0321 34346}} * {{Znacznik|'''Hostaria I 2 Ladroni'''|45.446989 |8.624302 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[http://2ladroni.it/ Hostaria I 2 Ladroni]''', Corso Felice Cavallotti, 15, ☎ +39 0321 624581}} * {{Znacznik|'''Trattoria Cavallino Bianco'''|45.446616 |8.624275 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''Trattoria Cavallino Bianco''', Vicolo Arco, 2, ☎ +39 0321 393908}} * {{Znacznik|'''Nuova Santa Lucia Pizzeria'''|45.445248 |8.625343 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[http://www.nuovasantalucia.it/ Nuova Santa Lucia Pizzeria]''', Via Cesare Magnani Ricotti, 15, ☎ +39 339 7436352}} * {{Znacznik|'''La Locanda delle Due Suocere'''|45.448930 |8.638373 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''La Locanda delle Due Suocere''', Corso Trieste, 42, ☎ +39 0321 032310}} == Festiwale, imprezy == * '''Święto patronalne San Gaudenzio'''. 22 stycznia * '''Rekonstrukcja historyczna bitwy pod Bicocca'''. 23 marca == Nocleg == === Oszczędnie === * {{Znacznik|'''Hotel Ristorante Cavallo Bianco'''|45.451338 |8.622515 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść='''[https://www.hotelcavallobianco.com/ Hotel Ristorante Cavallo Bianco]''', Corso della Vittoria, 6B, +39 0321 35633. Dwie gwiazdki}} * {{Znacznik|'''Hotel Stazione'''|45.450465 |8.624661|typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść='''[http://www.hotelstazionenovara.it/ Hotel Stazione]''', Viale Alessandro Manzoni, 4C, ☎ +39 0321 623256}} === Umiarkowanie === * {{Znacznik|'''Hotel Croce di Malta'''|45.446427 |8.613476 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść='''[http://www.crocedimaltanovara.it/ Hotel Croce di Malta]''', Via Biglieri 2/a, +39 0321 32032. Trzy gwiazdki}} * {{Znacznik|'''Hotel Residence Matteotti]'''|45.452054 |8.622395 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść='''[https://hrmatteotti.weebly.com/ Hotel Residence Matteotti]''', Largo Buscaglia Carlo, 11A, ☎ +39 392 7876095}} === Ekskluzywnie === * {{Znacznik|'''Bella Italia Palace Hotel'''|45.449848 |8.639381 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść='''[https://www.bellaitaliapalacehotel.com/ Hotel Residence Matteotti]''', Largo Donegani, 6, +39 0321 694346. Cztery gwiazdki}} * {{Znacznik|'''Hotel Europa'''|45.446687 |8.627730 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść='''[https://www.hoteleuropanovara.com/en/ Hotel Europa]''', Corso Felice Cavallotti, 38, ☎ +39 0321 35801. Cztery gwiazdki}} * {{Znacznik|'''Hotel Cavour'''|45.450736 |8.623309 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść='''[http://www.hotelcavournovara.com/it/index/ Hotel Cavour]''', Via S. Francesco D'Assisi, 6, ☎ +39 0321 659889. Cztery gwiazdki}} ==Kontakt== == Bezpieczeństwo == === Apteki === * {{Znacznik|'''Invernizzi'''|45.446872 |8.617554 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Invernizzi''', Corso Italia, 42, +39 0321 629885.}} * {{Znacznik|'''Vescovile'''|45.446300 |8.621180 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Vescovile''', Via Omar Giuseppe, 19, +39 0321 623388.}} * {{Znacznik|'''Agnelli'''|45.446842 |8.622189 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Agnelli''', Corso Felice Cavallotti, 2A.}} * {{Znacznik|'''Mazzini'''|45.444072 |8.622457 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Mazzini''', Corso Giuseppe Mazzini, 16, +39 0321 399513.}} * {{Znacznik|'''Fanello'''|45.447511 |8.622017 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Fanello''', Corso Cavour, 7, +39 0321 612363.}} * {{Znacznik|'''Chiabrera'''|45.449897 |8.622334 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Chiabrera''', Piazza Cavour, 7, +39 0321 611077.}} * {{Znacznik|'''Nigri'''|45.455775 |8.617581 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Nigri''', Corso Risorgimento, 33, +39 0321 477767.}} * {{Znacznik|'''Galli'''|45.447789 |8.608494 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Galli''', Via Pietro Micca, 52, +39 0321 611370.}} * {{Znacznik|'''Fanchiotti'''|45.446750 |8.613236 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Fanchiotti''', Via Andrea Costa, 1, +39 0321 612382.}} == Informacje turystyczne == * '''[https://www.ondanovara.it/ Radio Onda Novara]''' (FM 89,1, obejmuje tylko Novarę i okolice) * '''[https://www.radioazzurra.net/ Radio Azzurra FM]''' (FM 100,5, obejmuje Novara, Verbania, Vercelli, część prowincji Mediolan i Pawia, FM 92,1, częstotliwość „miasta”, obejmuje tylko Novarę i jej okolice). * '''Corriere di Novara''' (dwa razy w tygodniu) * '''Novara Oggi''' (tydzień) * '''[https://primanovara.it/ Prima Novara]''' (gazeta internetowa) * '''[https://www.turismonovara.it/it/home Lokalna Agencja Recepcji i Promocji Turystów]''' (ATL), Baluardo Quintino Sella 40, +39 0321 394059, @ info@turismonovara.it. == Gdzie dalej == {{Jest w|Prowincja Novara}} {{użyteczny}} [[Kategoria:Piemont]] mfl7vgxdd5jkb27zkr576j82gd4uokz 120368 120367 2022-08-28T10:39:32Z Mykola7 10762 Wycofanie edycji użytkownika [[Special:Contributions/پټنوم|پټنوم]] ([[User talk:پټنوم|dyskusja]]). Autor przywróconej wersji to [[User:Mykola7|Mykola7]]. wikitext text/x-wiki {{Top-banner|Novara panorama pagebanner.jpg}} {{Informacje_podstawowe_miasto|nazwa=Novara |widok=Great_Dome_(233744279).jpeg |herb= |mapa= |region=[[Piemont]] |powierzchnia=103 |lud=101 921 |prefiks=0321 |www=www.comune.noavara.it }} '''Novara''' - miejscowość i gmina we [[Włochy|Włoszech]], w regionie [[Piemont]]u, w [[Prowincja Novara|prowincji Novara]], położone w północno-zachodniej części kraju, na zachód od [[Mediolan]]u. == Charakterystyka == Novara jest stolicą prowincji o tej samej nazwie, drugim co do wielkości miastem [[Piemont]]u pod względem liczby mieszkańców po [[Turyn]]ie. Jest najbardziej wysuniętą na wschód stolicą regionu i znajduje się około 15 km od granicy z [[Lombardia|Lombardią]]. W rzeczywistości miasto skłania się bardziej ku [[Mediolan]]u niż do Turynu i jest uważane za bardziej lombardzkie niż piemonckie pod względem historii, języka i kultury. Novara nie jest miastem o szczególnym powołaniu turystycznym ani nie może być określana jako „miasto sztuki”, niemniej jednak zachowuje ciekawe skarby artystyczne i architektoniczne, takie jak śmiała kopuła bazyliki San Gaudenzio, sam symbol miasta, oraz wczesnochrześcijańskie baptysterium del duomo, jeden z najstarszych budynków sakralnych w Piemoncie. === Geografia === Novara wznosi się w piemonckiej dolinie Padu, w centrum dużego obszaru charakteryzującego się uprawą ryżu; pola ryżowe są bowiem dominującym elementem krajobrazu wokół miasta. Historyczne centrum stoi na skromnym pagórkowatym płaskowyżu pochodzenia morenowego, wznoszącego się na około dziesięć metrów nad okolicą. === Orientacja === Historyczne centrum miasta ma prawie pięciokątny kształt i jest w większości otoczone „bastionami”, alejami wysadzanymi drzewami, które zastąpiły starożytne mury otaczające miasto. Dwie główne arterie to ''Corso Cavour-Corso Mazzini'', z kierunkiem północ-południe, oraz ''Corso Italia-Corso Cavallotti'', z kierunkiem wschód-zachód, odpowiadająca trasie starożytnego rzymskiego Cardo i Decumano. == Dojazd == === Samolotem === Główne lotniska referencyjne to: * {{Znacznik|Port lotniczy Mediolan-Malpensa|45.63|8.723056|typ=transport}}'''Międzynarodowy port lotniczy Mediolan-Malpensa''' ({{IATA|MXP}}) – Terminal 1: 32 km, Terminal 2: 35 km === Koleją === [[Plik:Novara-Stazione FS-DSCF0912.JPG|thumb|160px|Stacja Novara FS]] Novara jest obsługiwana przez dwie stacje kolejowe: * {{Znacznik|Novara FS|45.450833|8.625278|typ=transport}}'''Novara FS''', która znajduje się na liniach [[Turyn]] – [[Mediolan]], [[Alessandria]] – [[Arona (Włochy)|Arona]], [[Biella]] – Novara, Novara – [[Domodossola]], Novara – [[Oleggio]] i Novara – [[Varallo]] (obecnie zawieszone). * {{Znacznik|Novara Nord|45.452307|8.627014|typ=transport}}'''Novara Nord''', stacja główna linii Novara – Mediolan Cadorna. W dzielnicy Vignale znajduje się również trzecia stacja, z której kursują tylko pociągi lokalne na linii Novara-Arona. === Samochodem === Miasto jest obsługiwane przez dwa punkty poboru opłat na autostradzie A4 [[Turyn]]-[[Triest]]: * ''Novara Ovest'' (8 km od centrum), dla jadących z [[Turyn]]u; * ''Novara Est'' (6 km od centrum), dla osób jadących z [[Mediolan]]u. Można do niej również dojechać autostradą A26 [[Genua]] Voltri-[[Gravellona Toce]] z punktu poboru opłat: * ''[[Vercelli]]'' na wschód (15 km od centrum), dla osób jadących z [[Genua|Genui]]. Dla tych, którzy przyjeżdżają z [[Gravellona Toce]], zaleca się wjechanie na odcinek A4 aż do zjazdu ''Novara Ovest''. Novara jest częściowo otoczona obwodnicą, która łączy drogę krajową 32 jeziora Maggiore (w kierunku [[Arona (Włochy)|Arony]]) na północy z drogą krajową 11 (w kierunku [[Turyn]]u) na południowym zachodzie miasta. Strada Statale 11 łączy również [[Mediolan]] z Novarą. ==== Ograniczenia obiegu ==== Od lutego 2013 obowiązuje zakaz jazdy dla wszystkich pojazdów benzynowych, które nie spełniają co najmniej normy Euro 2 oraz dla pojazdów z silnikami Diesla poniżej normy Euro 3. Zakaz obowiązuje od poniedziałku do piątku w godzinach 8.30-12.30 i 14.30-18.30. Zmotoryzowani mogą zostawić samochód na jednym z bezpłatnych parkingów przesiadkowych zlokalizowanych na obrzeżach miasta i kontynuować jazdę komunikacją miejską. === Statkiem === Najbliższy port pasażerski to [[Genua]], oddalona o około 150 km. === Autobusem === * '''[https://www.troiolobus.com/index.php Troiolo Bus]''', Corso Garibaldi, 185 - Siderno, +39 0964 381325, faks: +39 0964 381325, @ info@troiolobus.com. Firma umożliwia bezpośrednie połączenie Novary z Africo, Ardore, Badolato, Bianco, Bovalino, Brancaleone, [[Catanzaro]], Catanzaro Lido, Caulonia, Davoli, Guardavalle, Isca sul Jonio, [[Lamezia Terme]], [[Locri]], Marina di Gioiosa Ionica, Monasterace, Montepaone, Polistena, Riace, Roccella Jonica, Rosarno, Sant'Andrea Apostolo dello Jonio, Santa Caterina, Siderno, Soverato, Squillace, Taurianova i [[Vibo Valentia]]; nie wszystkie połączenia odbywają się codziennie. == Komunikacja == {{mapframe|45.45|8.616667|zoom=14}} === Transportem publicznym === '''[https://www.sun.novara.it/ SUN S.p.A]''' (''przedsiębiorstwo transportu publicznego miasta Novara''), Via P. Generali 25, +39 0321 482811, faks: +39 0321 482890, @ info@sun.novara.it. Ecb copyright.svg 1,20 €. * Linia 1: Olengo – Bicocca – Veveri – Cameri * Linia 2: San Rocco - V. Chinotto * Linia 4: Galliate / Romentino - Pernate - Stacja - V. Ancona * Linia 5: V. dell'Artigianato - C.so Torino - V. Perrone - Stacja - V. dell'Artigianato * Linia 6: T. Quartara - Stacja - Vignale - Bonfantini * Linia 8: Lumellogno – V. Ancona – stacja – V. Casorati – Cerano – Sozzago * Linia C: Stacja – V. Generali – V. Adamello – Cmentarz – Stacja * Linia SP: Casalgiate – S. Pietro Mosezzo – Stacja * Zielony wahadłowiec: Viale Verdi – Piazza Cavour – Viale Verdi === Taksówką === * '''[http://www.radiotaxinovara.it/ Cooperativa Radio Taxi Novara]''', Via Ettore Bossi, 16 / a, +39 0321 691999, faks: +39 0321 691999, @ info@radiotaxinovara.it. * '''Taxi città di Novara''', Piazza Garibaldi, 1, +39 0321 611755. == Warto zobaczyć == [[Plik:NovaraSanGaudenzio prospettiva.jpg|thumb|160px|left|Bazylika San Gaudenzio]] * {{zobacz | name=Bazylika San Gaudenzio | alt= | url=http://www.fablap.it/ | email= | adres=Via Gaudenzio Ferrari | lat=45.448834 | long=8.618947 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=8 € (wejście na kopułę). Został zaprojektowany przez Pellegrino Tibaldiego i został zbudowany w najwyższym punkcie miasta od 1590 roku, po zniszczeniu przez Hiszpanów poprzedniej bazyliki z IX wieku, która stała za murami. Kościół ma kształt krzyża łacińskiego i składa się z jednej nawy flankowanej bocznymi kaplicami. Wśród zachowanych dzieł artystycznych najbardziej znaczący jest duży dwukondygnacyjny poliptyk Gaudenzio Ferrariego z 1516 r., który pierwotnie znajdował się w poprzedniej bazylice. Z boku kościoła stoi XVIII-wieczna dzwonnica zaprojektowana przez Benedetto Alfieri, wuja słynnego dramaturga, wysoka na 92 ​​metry. Najciekawszym elementem jest jednak neoklasyczna kopuła zaprojektowana przez Alessandro Antonelliego, która stała się samym symbolem miasta Novara. Został wzniesiony w latach 1844-1878 i po mistrzowsku wszczepiony do kościoła sprzed 300 lat. Kopuła ma 126 metrów wysokości, waży ponad 5500 ton i jest w całości zbudowana z cegły. Na wierzchołku znajduje się złota figura Zbawiciela, kopia oryginału z włókna szklanego zachowana wewnątrz bazyliki. : Od 26 stycznia 2013 r. kościół i kopuła są oficjalnie otwarte dla zwiedzających: trasa zwiedzania muzeum rozpoczyna się od wejścia na dzwonnicę windą, a następnie wjazdu do kościoła przelotem lotniczym; tutaj można odwiedzić „pokój kompasu”, w którym znajduje się drewniany kompas o długości 11 metrów, używany przez Antonellego do narysowania sklepień podtrzymujących kopułę. Trasę kończy wspinaczka na szczyt kopuły. }} [[Plik:Novara Duomo2.jpg|thumb|left|Katedra]] [[Plik:Novara Battistero visto da Piazza Duomo.jpg|thumb|Widok na baptysterium z kwadryportyku Antonelli]] * {{zobacz | name=Katedra | alt=Cattedrale di Santa Maria Assunta | url= | email= | adres=Piazza della Repubblica | lat=45.445685 | long=8.619471 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Obecna katedra w Novarze, poświęcona Santa Maria Assunta, została zaprojektowana i zbudowana przez Alessandro Antonellego w drugiej połowie XIX wieku poprzez zburzenie poprzedniej romańskiej katedry konsekrowanej w 1132 roku, z której zachowała się mozaikowa posadzka prezbiterium }} * {{zobacz | name=Baptysterium Duomo | alt= | url= | email= | adres=Piazza della Repubblica | lat=45.445712 | long=8.619037 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Wczesnochrześcijańskie baptysterium zostało prawdopodobnie zbudowane między IV a V wiekiem i reprezentuje najstarszą budowlę sakralną w mieście, a także jedną z najstarszych w Piemoncie. Budynek ma ośmioboczną podstawę i wewnątrz zachowały się freski z XI wieku przedstawiające tematy z Apokalipsy oraz z XVI wieku dotyczące Sądu Ostatecznego }} [[Plik:Novara SanNazzaroCosta.jpg|thumb|left|Opactwo San Nazzaro della Costa]] * {{zobacz | name=Opactwo San Nazzaro della Costa | alt= | url= | email= | adres=Viale della Rimembranza | lat=45.445712 | long=8.619037 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Kompleks religijny, składający się z kościoła świętych Nazzaro i Celso oraz przylegającego do niego klasztoru, stoi na skromnym zboczu wzgórza w pobliżu cmentarza miejskiego, niegdyś znajdującego się poza murami miasta. Pierwsze zaobserwowane na miejscu pochodzą z X wieku, ale obecne konstrukcje w większości pochodzą z XV wieku. Zgodnie z tradycją, fundacja klasztoru była dziełem San Bernardino da Siena. Wewnątrz kościoła znajduje się XIII-wieczny fresk przedstawiający Złożenie; wśród innych ważnych obrazów pamiętamy Ukrzyżowanie w absydzie i scenę Zwiastowania nad łukiem triumfalnym, oba z drugiej połowy XV wieku. }} [[Plik:Novara SanMarco facciata.jpg|thumb|left|Fasada kościoła San Marco]] * {{zobacz | name=Kościół św. Marka | alt= | url= | email= | adres=Via Negroni ang. via Dei Gautieri | lat=45.447653 | long=8.620672 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Barokowy budynek poszukiwany przez biskupa Novara Carlo Bascapè, który położył pierwszy kamień w 1607 roku. Zbudowany na planie krzyża greckiego, składa się z jednej nawy z trzema kaplicami po każdej stronie. Poza kilkoma dziewiętnastowiecznymi ingerencjami styl wewnętrzny kościoła pozostał prawie niezmieniony; wśród dzieł malarskich najistotniejsze jest duże siedemnastowieczne płótno autorstwa Daniele Crespi umieszczone w prawym transepcie. W jednej z bocznych kaplic przechowywana jest urna ze szczątkami Bascapé. Obok kościoła stoi klasztor Barnabitów, obecnie siedziba Banku Włoch. }} [[Plik:Novara Broletto 2013.jpg|thumb|left|Broletto]] * {{zobacz | name=Broletto | alt= | url= | email= | adres=Dostęp z Piazza della Repubblica i Corso Italia | lat=45.446402 | long=8.619624 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Zespół 4 średniowiecznych budowli, należących do różnych epok, rozmieszczonych wokół centralnego dziedzińca, zwanego arengo. Po stronie północnej znajduje się ratusz, najstarszy, pochodzący z XII wieku; po przeciwnej stronie stoi Palazzo del Podestà, wybudowany na przełomie XIV i XV wieku. Z tego samego okresu pochodzi pałac referendalny po stronie zachodniej, natomiast od wschodu pałac paratici z XII-XIII wieku, poprzedzony XVIII-wieczną loggią. Broletto, centrum życia cywilnego miasta w średniowieczu, a później wykorzystywane jako więzienie, zostało całkowicie odrestaurowane z okazji 150. rocznicy zjednoczenia Włoch. Mieści się w nim ''Galeria Sztuki Współczesnej Paolo i Andrea Giannoni''. }} [[Plik:Novara CasaBossi facciata.jpg|thumb|left|Casa Bossi]] [[Plik:Novara CasaDellaPorta facciata.jpg|thumb|Casa della Porta, detal elewacji]] [[Plik:Novara Piramide.jpg|thumb|left|Piramida Bicocca]] [[Plik:Novara CasaQuaroni.jpg|thumb|Casa Quaroni]] [[Plik:Novara MuraRomane.jpg|thumb|left|Pozostałości murów rzymskich]] * {{zobacz | name=Casa Bossi | alt= | url= | email= | adres=Via Pier Lombardo | lat=45.448982 | long=8.617859 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Zaprojektowany przez Antonelliego, reprezentuje jeden z najlepszych przykładów XIX-wiecznej neoklasycznej architektury cywilnej. Obiekt jest w stanie zaniedbania i dopiero niedawno został częściowo odzyskany i udostępniony zwiedzającym. W 2010 roku Casa Bossi otrzymała 26 150 zgłoszeń w spisie „Miejsc Serca” promowanym przez FAI, zajmując drugie miejsce w ogólnej klasyfikacji i wzbudzając duże zainteresowanie wokół budynku }} * {{zobacz | name=Casa Della Porta i Casa Rognoni | alt= | url= | email= | adres=Via Canobio | lat= | long= | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Budynki w stylu gotyku cywilnego z końca XV wieku }} * {{zobacz | name=Casa Quaroni | alt= | url= | email= | adres=Baluardo Quintino Sella | lat= | long= | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Budynek w stylu secesyjnym z początku XX wieku }} * {{zobacz | name=Piramida Bicocca | alt=Ossuarium bitwy z 23 marca 1849 r. | url= | email= | adres=Corso 23 marzo 1849 | lat= | long= | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Pomnik Ossuarium upamiętniający bitwę stoczoną między wojskami austriackimi i piemonckimi w 1849 r. podczas I wojny o niepodległość Włoch. }} * {{zobacz | name=Mury rzymskie | alt= | url= | email= | adres=Piazza Cavour, Largo Repubblica D'Ossola | lat=45.450034 | long=8.621156 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=W dwóch częściach miasta można zobaczyć pozostałości fortyfikacji Novara z czasów rzymskich. Ostatnio inne rzymskie pozostałości zostały znalezione w Rogu Godzin, w centrum miasta, chronione szklaną konstrukcją. }} * {{zobacz | name=Kościół Ognissanti | alt= | url= | email= | adres= | lat=45.447791 | long=8.625293 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Budynek romański, jedyny zachowany kościół z tego okresu w Novarze, posiada półkolistą absydę i trzy nawy z czterema przęsłami. Zachowała elegancką ośmioboczną latarnię z pojedynczymi i słupowymi oknami. Wśród fresków we wnętrzu na uwagę zasługuje Madonna z Dzieciątkiem z XV wieku. }} * {{zobacz | name=Palazzo Cabrino | alt=Ratusz | url= | email= | adres= | lat=45.445986 | long=8.621939 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Został zbudowany w XVII wieku przez szlachecką rodzinę Cabrino; obecnie jest siedzibą gminy. Freski w niektórych pokojach na piętrze namalował w XVII wieku Giovanni Stefano Doneda znany jako il Montalto }} * {{zobacz | name=Kościół Santa Maria delle Grazie | alt=San Martino | url= | email= | adres= | lat=45.446080 | long=8.609915 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Został zbudowany od 1475 roku, z jedną nawą i bocznymi kaplicami oraz obrazami z XV wieku. Teraz jest poświęcony San Martino }} * {{zobacz | name=Kościół San Pietro al Rosario | alt= | url= | email= | adres= | lat=45.445235 | long=8.622258 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Był to kościół dominikanów, którzy zachowali go do czasu zniesienia zakonu przez Napoleona. Wzniesiony w latach 1599-1618, ma na fasadzie cztery figury świętych. Zachowuje barokowe dzieła i obrazy Giovanniego Mauro Della Rovere, znanego jako Fiammenghino, oraz Giulio Cesare Procaccini. }} * {{zobacz | name=Zamek Visconteo-Sforzesco | alt= | url= | email= | adres= | lat=45.444804 | long=8.617055 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Viscontis zbudowali go w miejscu, w którym znajdowała się XIII-wieczna fortyfikacja; rodzina Sforzów przekształciła go w XV wieku, czyniąc z niego warownię. Obecnie mieści się w nim Muzeum Archeologiczne, Kolekcja Obywatelska oraz sale wystawowe for }} * {{zobacz | name=Piazza delle Erbe | alt= | url= | email= | adres= | lat=45.446174 | long=8.620877 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Trójkątny, otoczony zabudową podcieniową; z jednego wierzchołka placu wchodzi się na Piazza del Duomo. Obszar narodził się do prowadzenia działalności komercyjnej; w średniowieczu byli rzeźnicy, szewcy, kupcy. Na początku XVI wieku został odrestaurowany, ujednolicając styl kolumnad, z okrągłymi arkadami, niemal podobnymi w wyglądzie do tego, który do nas dotarł. }} * {{zobacz | name=Palazzo Natta-Isola | alt= | url= | email= | adres= | lat=45.446151 | long=8.622363 | wskazówki= | telefon= | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Zbudowany w drugiej połowie XVI wieku, obecnie jest siedzibą Prowincji i Prefektury. Ma wielkie schody o wielkim wpływie i piętro z salami ozdobionymi freskami Degiorgiego. Wewnętrzny dziedziniec jest kwadratowy i otoczony kolumnami doryckimi z tryglifami i metopami }} * {{zobacz | name=Teatr Coccia | alt= | url=https://www.fondazioneteatrococcia.it/ | email=info@fondazioneteatrococcia.it | adres=via Rosselli 47 | lat=45.445685 | long=8.618146 | wskazówki= | telefon=+39 0321 233201 | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Zbudowany pod koniec XIX wieku, zastąpił istniejący w okolicy teatr. Wewnątrz ma klasyczny kształt podkowy, z czterema rzędami pudełek i nakładającą się galerią. Kolumny skrzynek są z żeliwa z postaciami złoconych łabędzi }} === Muzea === * {{zobacz | name=Kopuła San Gaudenzio | alt= | url= | email= | adres=via G.Ferrari 13/A | lat= | long= | wskazówki= | telefon=+39 0321 394059 | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis= }} [[Plik:Novara MuseoFaraggiana2.jpg|thumb|Sala w muzeum]] * {{zobacz | name=Muzeum Historii Naturalnej Faraggiana Ferrandi | alt= | url= | email=musei@comune.novara.it | adres=Via Gaudenzio Ferrari 13 | lat=45.448962 | long=8.620381 | wskazówki= | telefon=+39 0321 3702755 | tollfree= | fax=+39 0321 3702760 | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=darmowe. Wt - Pt: 9:00 - 12; 30, Sobota i Niedziela: 14:00 - 19:00, Poniedziałek: nieczynne }} * {{zobacz | name=Galeria sztuki współczesnej Paolo i Adele Giannoni | alt= | url=http://www.brolettodinovara.it/ | email= | adres=Arengo del Broletto, Via Fratelli Rosselli 20 | lat=45.446402 | long=8.619624 | wskazówki=wewnątrz Broletto | telefon=+39 0321 3702770 | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=5,00 euro. Wt - Pt: 9; 00 - 12.30 / 14:00 - 19:00, Sob. i Niedz.: 10:00 - 19:00, Zamknięte w poniedziałki }} * {{zobacz | name=Muzea Rektoratu Duomo | alt= | url=http://www.novaria.org/ | email=musei@novaria.org | adres=vicolo della Canonica 9/14 | lat=45.445733 | long=8.60335 | wskazówki= | telefon=+39 0321 661635, +39 331 1659568 | tollfree= | fax= | godziny= | ceny= | lastedit= | opis=Dwie sekcje katedry i muzeum archeologiczne mieszczą się w pomieszczeniach plebanii z XII-XV wieku. Wśród dzieł wystawione są zespoły statutowe baptysterium, dyptyk Eburneo z V wieku, planeta San Bernardo z XV wieku. Dział archeologiczny gromadzi kamienie, epigrafy, ary rzymskie i celtyckie. }} ==Najbliższe okolice== ==Praca== ==Nauka== ==Zakupy== == Gastronomia == === Oszczędnie === * {{Znacznik|'''Sesiko'''|45.445424 |8.622427 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[https://www.sesiko.it/ Sesiko]''', Via dei Tornielli, 2, +39 0321 35793. Japońska restauracja}} * {{Znacznik|'''Le Grandi Volte'''|45.445695 |8.623843 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''Le Grandi Volte''', Via dei Tornielli, 9, +39 0321 33324. Restauracja samoobsługowa}} * {{Znacznik|'''Focacceria Al10 pizzeria'''|45.444510 |8.622076 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''Focacceria Al10 pizzeria''', Corso Giuseppe Mazzini, 10, +39 0321 628086.}} * '''[https://www.mcdonalds.it/ristorante/205 McDonald's Novara Sporting]''', Piazzale Giuseppe Fortina 1, +39 0321 697468. Pon-N: 07:00-22:00. * '''[https://www.mcdonalds.it/ristorante/130 McDonald's Novara San Martino 2]''', Via Ugo Porzio Giovanola 7 (''w centrum handlowym San Martino 2''), +39 0321 455720. nd-pt: 08:00-21:30; Sobota: 08:00-22:30 === Umiarkowanie === * {{Znacznik|'''Alibi'''|45.444250 |8.621534 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[https://www.alibirestaurant.net/ Alibi]''', Via Paolo Solaroli, 68, ☎ +39 0321 393584}} * {{Znacznik|'''Universo Vegano'''|45.444675 |8.622207 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[https://www.universovegano.it/ Universo Vegano]''', Corso Giuseppe Mazzini, 8A, +39 0321 625136. restauracja wegańska}} * {{Znacznik|'''A'Marechiaro'''|45.446045 |8.620898 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[https://www.ristorantepizzeriamarechiaro.com/ A'Marechiaro]''', Via Fratelli Rosselli, 11, ☎ +39 0321 620237.}} * {{Znacznik|'''Centro'''|45.446941 |8.623377 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[https://www.pizzeriaristorantecentro.it/ Centro]''', Corso Felice Cavallotti, 9D, ☎ +39 0321 623232}} * {{Znacznik|'''Il Broletto Food & Drink'''|45.446380 |8.619841 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''Il Broletto Food & Drink''', Via Fratelli Rosselli, 20, ☎ +39 373 7485216}} * {{Znacznik|'''Subway'''|45.446821 |8.619257 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[https://mysubway.pl/ Subway]''', Corso Italia, 24. Restauracja bułgarska}} * {{Znacznik|'''Antica Osteria Ai Vini'''|45.447070 |8.622776 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[https://ristorante-antica-osteria-ai-vini.business.site/ Antica Osteria Ai Vini]''', Largo Cavallazzi, 4, ☎ +39 0321 34346}} * {{Znacznik|'''Hostaria I 2 Ladroni'''|45.446989 |8.624302 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[http://2ladroni.it/ Hostaria I 2 Ladroni]''', Corso Felice Cavallotti, 15, ☎ +39 0321 624581}} * {{Znacznik|'''Trattoria Cavallino Bianco'''|45.446616 |8.624275 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''Trattoria Cavallino Bianco''', Vicolo Arco, 2, ☎ +39 0321 393908}} * {{Znacznik|'''Nuova Santa Lucia Pizzeria'''|45.445248 |8.625343 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''[http://www.nuovasantalucia.it/ Nuova Santa Lucia Pizzeria]''', Via Cesare Magnani Ricotti, 15, ☎ +39 339 7436352}} * {{Znacznik|'''La Locanda delle Due Suocere'''|45.448930 |8.638373 |typ=jedzenie|url=|kolor=FF4500|treść='''La Locanda delle Due Suocere''', Corso Trieste, 42, ☎ +39 0321 032310}} == Festiwale, imprezy == * '''Święto patronalne San Gaudenzio'''. 22 stycznia * '''Rekonstrukcja historyczna bitwy pod Bicocca'''. 23 marca == Nocleg == === Oszczędnie === * {{Znacznik|'''Hotel Ristorante Cavallo Bianco'''|45.451338 |8.622515 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść='''[https://www.hotelcavallobianco.com/ Hotel Ristorante Cavallo Bianco]''', Corso della Vittoria, 6B, +39 0321 35633. Dwie gwiazdki}} * {{Znacznik|'''Hotel Stazione'''|45.450465 |8.624661|typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść='''[http://www.hotelstazionenovara.it/ Hotel Stazione]''', Viale Alessandro Manzoni, 4C, ☎ +39 0321 623256}} === Umiarkowanie === * {{Znacznik|'''Hotel Croce di Malta'''|45.446427 |8.613476 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść='''[http://www.crocedimaltanovara.it/ Hotel Croce di Malta]''', Via Biglieri 2/a, +39 0321 32032. Trzy gwiazdki}} * {{Znacznik|'''Hotel Residence Matteotti]'''|45.452054 |8.622395 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść='''[https://hrmatteotti.weebly.com/ Hotel Residence Matteotti]''', Largo Buscaglia Carlo, 11A, ☎ +39 392 7876095}} === Ekskluzywnie === * {{Znacznik|'''Bella Italia Palace Hotel'''|45.449848 |8.639381 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść='''[https://www.bellaitaliapalacehotel.com/ Hotel Residence Matteotti]''', Largo Donegani, 6, +39 0321 694346. Cztery gwiazdki}} * {{Znacznik|'''Hotel Europa'''|45.446687 |8.627730 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść='''[https://www.hoteleuropanovara.com/en/ Hotel Europa]''', Corso Felice Cavallotti, 38, ☎ +39 0321 35801. Cztery gwiazdki}} * {{Znacznik|'''Hotel Cavour'''|45.450736 |8.623309 |typ=nocleg|url=|kolor=000080|treść='''[http://www.hotelcavournovara.com/it/index/ Hotel Cavour]''', Via S. Francesco D'Assisi, 6, ☎ +39 0321 659889. Cztery gwiazdki}} ==Kontakt== == Bezpieczeństwo == === Apteki === * {{Znacznik|'''Invernizzi'''|45.446872 |8.617554 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Invernizzi''', Corso Italia, 42, +39 0321 629885.}} * {{Znacznik|'''Vescovile'''|45.446300 |8.621180 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Vescovile''', Via Omar Giuseppe, 19, +39 0321 623388.}} * {{Znacznik|'''Agnelli'''|45.446842 |8.622189 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Agnelli''', Corso Felice Cavallotti, 2A.}} * {{Znacznik|'''Mazzini'''|45.444072 |8.622457 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Mazzini''', Corso Giuseppe Mazzini, 16, +39 0321 399513.}} * {{Znacznik|'''Fanello'''|45.447511 |8.622017 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Fanello''', Corso Cavour, 7, +39 0321 612363.}} * {{Znacznik|'''Chiabrera'''|45.449897 |8.622334 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Chiabrera''', Piazza Cavour, 7, +39 0321 611077.}} * {{Znacznik|'''Nigri'''|45.455775 |8.617581 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Nigri''', Corso Risorgimento, 33, +39 0321 477767.}} * {{Znacznik|'''Galli'''|45.447789 |8.608494 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Galli''', Via Pietro Micca, 52, +39 0321 611370.}} * {{Znacznik|'''Fanchiotti'''|45.446750 |8.613236 |typ=zdrowie|url=|kolor=008000|treść='''Fanchiotti''', Via Andrea Costa, 1, +39 0321 612382.}} == Informacje turystyczne == * '''[https://www.ondanovara.it/ Radio Onda Novara]''' (FM 89,1, obejmuje tylko Novarę i okolice) * '''[https://www.radioazzurra.net/ Radio Azzurra FM]''' (FM 100,5, obejmuje Novara, Verbania, Vercelli, część prowincji Mediolan i Pawia, FM 92,1, częstotliwość „miasta”, obejmuje tylko Novarę i jej okolice). * '''Corriere di Novara''' (dwa razy w tygodniu) * '''Novara Oggi''' (tydzień) * '''[https://primanovara.it/ Prima Novara]''' (gazeta internetowa) * '''[https://www.turismonovara.it/it/home Lokalna Agencja Recepcji i Promocji Turystów]''' (ATL), Baluardo Quintino Sella 40, +39 0321 394059, @ info@turismonovara.it. == Gdzie dalej == {{Jest w|Prowincja Novara}} {{użyteczny}} [[Kategoria:Piemont]] 9pteyuih6t1yo8szd219zks9xwscl9y 0 2453 120347 119177 2022-08-27T12:08:28Z 217.117.125.83 /* Wizy */ wikitext text/x-wiki {{Top-banner}} {{Państwo infobox |nazwa państwa = Chorwacja |nazwa oryginalna = Hrvatska |flaga = Flag of Croatia.svg |godło = Coat of arms of Croatia.svg |lokalizacja = Croatia in its region.svg |stolica = [[Zagrzeb]] |ustrój = republika semiprezydencka |waluta = kuna (HRK, kn)<br />1 kn = 100 lip |strefa czasowa = UTC +1 – zima<br />UTC +2 – lato |powierzchnia = 56 594 |język urzędowy = chorwacki |religia = katolicyzm |kod telefoniczny = +385 |napięcie elektryczne = 230 V / 50 Hz |typ gniazdka = C, F |kod samochodowy = HR |ruch samochodowy = prawostronny |domena internetowa = .hr }} [[Plik:Croatia map with updated borders.gif|thumb|upright=1.7|Chorwacja]] '''Chorwacja''' (Republika Chorwacka – ''Hrvatska Rjepublika'') – państwo w Europie Południowej nad Morzem Adriatyckim, graniczy od południa z [[Bośnia i Hercegowina|Bośnią i Hercegowiną]] i [[Czarnogóra|Czarnogórą]], od wschodu z [[Serbia|Serbią]] oraz [[Węgry|Węgrami]] i [[Słowenia|Słowenią]] od północy, a poprzez granicę morską także z [[Włochy|Włochami]]. Od południowego zachodu posiada dostęp do Morza Adriatyckiego. == Charakterystyka == === Fauna i flora === === Klimat === Lata na chorwackim wybrzeżu są ciepłe. Rzadko kiedy temperatura w sezonie letnim spada poniżej 30°C. W najcieplejsze dni dochodzi nawet do 40°C, co sprawia, że Chorwacja jest oblegana przez spragnionych słońca turystów. Również zimy na chorwackim wybrzeżu są łagodne. Mieszkańcy rzadko kiedy widzą śnieg, a temperatura wtedy wynosi ok. 15°C. Jedną z najsłoneczniejszych wysp jest Wyspa Hvar, gdzie słońce świeci niemalże codziennie. === Historia === Chorwacja odzyskała niepodległość w 1991 roku, odłączając się od Jugosławii. === Kultura i sztuka === === Polityka === <!-- 58 Chorwacja 6,63 Demokracja wadliwa Republika parlamentarna --> === Gospodarka === === Społeczeństwo === Struktura etniczna: * Chorwaci 90,42%, Serbowie 4,36%, inni 5,22% Struktura językowa: * 96% – chorwacki * 2% – serbski * 1,7% – włoski * 0,3% – węgierski Struktura wyznaniowa: * 87% – katolicy * 6% – prawosławni * 1% – muzułmanie * 3% – ateiści i inni. === Zwyczaje === == Przygotowania == === Wybór czasu podróży === [https://crolove.pl/chorwacja-we-wrzesniu/ Osoby, które nie lubią upałów powinny wybrać podróż w pierwszych dniach września]. Pogoda ciągle jest bardzo piękna i ciepła, ale już nie ma takiego skwaru jak w środku sezonu. Szczyt sezonu przypada jak wszędzie, między 20 lipca a 20 sierpnia. Najlepiej wyjechać np. w poniedziałek albo w środku tygodnia. Najtłoczniej na drogach jest, kiedy "zmienia się turnus", czyli w sobotę. === Wizy === Obywatele Polscy nie potrzebują wizy. Do Chorwacji można wjechać, posiadając paszport lub dowód. Zachęca się jednak do zabierania paszportu, ponieważ jego brak może utrudnić otrzymanie niektórych świadczeń medycznych. === Wymiana waluty === Waluta: walutą narodową jest kuna (HRK), która dzieli się na lipy. W miejscowościach turystycznych, jak i dużych miastach bez problemu można wymieniać euro, dolary a czasem również waluty sąsiednich krajów. <!-- === Ubezpieczenia === === Ekwipunek === --> === Rozmówki === Warto zajrzeć do [http://rozmowki.org/chorwacki-on-line rozmówek chorwackich]. Warto rozmawiać z lokalnymi mieszkańcami, którzy chętnie nauczą nas kilku zwrotów i wyrażeń, które okażą się pomocne w codziennym życiu w Chorwacji. Osoby posługujące się językiem polskim i znające odrobinę rosyjskiego, przy dobrej woli obu stron są w stanie porozumieć się z Chorwatami w prostych kwestiach. Rozmowa w ojczystym języku przy użyciu prostych słów daje często lepszy efekt niż próby rozmowy po angielsku z Chorwatem słabo znającym ten język. == Dojazd == === Samolotem === Chorwacja posiada dobrze rozwiniętą sieć lotnisk. Największym portem lotniczym jest port lotniczy Zagrzeb, który jest głównym węzłem chorwackich linii lotniczych Croatian Airlines. Innymi ważnymi lotniskami są Dubrownik, Split, Rijeka i Pula. === Pociągiem === === Samochodem === Chorwacja ma dobrze rozwiniętą sieć autostrad, płatnych przy wyjeździe. Ponadto przez większość miejscowości turystycznych prowadzi droga z Rijeki do Dubrownika. === Autobusem === W zależności od miasta, z którego wyjeżdżamy, dojazd do Chorwacji autokarem<ref>[https://croatiaholidays.pl/chorwacja-autokarem/ Dojazd co Chorwacji autobusem]</ref> zajmuje blisko dobę. Nie polecamy jej osobom starszym ponieważ upały w okresie wakacyjnym mogą być dokuczliwe. === Statkiem === == Przejścia graniczne == * Z Węgrami: Donji Miholjac/Drávaszabolcs, Gola/Berzence, Goričan/Letenye, Kneževo/Udvar, Terezino Polje/Barcs * Ze Słowenią: Bregana/Obrežje, Brod na Kupi/Petrina, Jurovski Brod/Metlika, Kaštel/Dragonja, Lupinjak/Dubovec, Macelj/Gruškovje, Mursko Središče/Petišovci, Otok Virje/Ormož, Pasjak/Starod, Plovanija/Sečovlje, Rupa/Jelšane * Z Serbią: Bajakovo/Batrovci * Z Bośnią i Hercegowiną: Donji Vinjani, Gornji Vinjani, Kamensko/Livno, Klek/ Neum, Zaton Doli/Neum, Orah, Mali Prolog/Prolog, Metković/Čapljina == Podział administracyjny == [[Plik:Chorwacja.png|thumb|upright=2.2|Podział administracyjny Chorwacji]] Chorwacja podzielona jest na 20 żupanii (chorw. ''županija'') + 1 miasto wydzielone (Zagrzeb). żupania zagrzebska żupania krapińsko-zagorska żupania sisacko-moslawińska żupania karlowacka żupania varażdińska żupania kopriwnicko-kriżewczyńska żupania bielowarsko-bilogorska żupania primorsko-gorska żupania licko-seńska żupania virowiticko-podrawska żupania pożedzko-slawońska żupania brodzko-posawska żupania zadarska żupania osijecko-barańska żupania szybenicko-knińska żupania vukowarsko-srijemska żupania splicko-dalmatyńska żupania istryjska żupania dubrownicko-neretwiańska żupania medzimurska Zagrzeb (miasto wydzielone) == Miasta == Miasta w Chorwacji określane są terminem grad. Status ten otrzymuje osada która spełnia jeden z poniższych warunków: Jest stolicą jednostki podziału administracyjnego Żupania (chor. żupanija) lub Gmina (chor. zajednica), Jest zamieszkiwana przez ponad 10 000 mieszkańców, Otrzymała prawa miejskie drogą wyjątku. Według danych oficjalnych pochodzących z 2011 w Chorwacji było ponad 200 miast. Stolica kraju Zagrzeb jako jedyne miasto liczył ponad pół miliona mieszkańców; 3 miasta z ludnością 100÷500 tys., 5 miast z ludnością 50÷100 tys., 9 miast z ludnością 25÷50 tys., 10 miast z ludnością 10÷25 tys. oraz reszta miast poniżej 10 tys. mieszkańców. Zgodnie z Księgą rekordów Guinnessa w Chorwacji znajduje się też najmniejsze miasto na świecie - jest to liczący 14 mieszkańców Hum. * [[Zagrzeb]] * [[Dubrownik]] * [[Hum]] * [[Karlovac]] * [[Osijek]] * [[Pula]] * [[Rijeka]] * [[Split]] * [[Szybenik]] * [[Zadar]] == Ciekawe miejsca == === Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO === {{#lsth:Lista światowego dziedzictwa UNESCO|[[Chorwacja]]}} == Transport == == Jachting w Chorwacji == Chorwacja sławna jest również ze względu na bardzo urozmaiconą linię brzegową oraz ponad 1000 wysp należących do tego kraju. Dlatego też jedną z popularnych metod zwiedzania Chorwacji jest podróżowanie jachtem. W ostatnim czasie powstało w Chorwacji bardzo wiele firm oferujących czarter jachtów, tak więc dostępność jachtów jest duża i nie ma problemu z wynajęciem dowolnego jachtu. W Chorwacji można zatrzymywać się w: marinach żeglarskich, portach miejskich, lokalnych pomostach oraz kotwicowiskach. == Język == Statusem urzędowym objęta jest chorwacka odmiana języka serbsko-chorwackiego. Kilka użytecznych zwrotów znajdziemy klikając tutaj – [[Rozmówki chorwackie]]. == Zakupy == Ceny są wyższe niż w Polsce. Na wybrzeżu różnica to nawet 50 procent w stosunku do polskiego wybrzeża. Przykładowe ceny<ref>[https://croatiaholidays.pl/ceny-zywnosci-w-chorwacji/ Aktualne ceny żywności w Chorwacji]</ref> przy plaży to: * gałka lodów – 6 HRK * pizza – od 40-45 HRK * woda mineralna 1,5l – 10-15 HRK * napój gazowany 1l – 15HRK * sałatka owocowa – 25 HRH == Gastronomia == == Noclegi == Pola namiotowe są stosunkowo drogie, ok. 45-60 zł/os. (lato 2009), taniej jest na niewielkich polach namiotowych, znajdujących się przy prywatnych domach – za niższą cenę oferują też mniej wygód. W wielu miejscach wybrzeża kempingów jest dużo, można więc poszukać najtańszego w okolicy. Kwatery prywatne można znaleźć w podobnych cenach. Warto się targować. Schronisk młodzieżowych na wybrzeżu brak, w Zagrzebiu są nieliczne, do tego również drogie (80 zł/os w pokoju 3-os; 07.2009). Rozbijanie się „na dziko” jest nielegalne i może być niebezpieczne w niektórych regionach, w których wciąż nie uporano się z minami pozostałymi po wojnie. == Bezpieczeństwo == == Zdrowie == == Kontakt == === Telefon === === Internet === Bardzo drogi. Latem 2009 za 60 minut trzeba było zapłacić ok. 10 zł. Za to dość łatwo znaleźć kafejki internetowe na wybrzeżu, nawet w małych miejscowościach. === Poczta === == Informacje turystyczne == * Zagrzeb Trg bana J. Jelacica 11, tel. +385 1 48-14-051, +385 1 48-14-052, +385 1 48-14-054; godziny otwarcia: pn-pt: 8.30-20; sob: 9-17; nd: 10-14 == Przedstawicielstwa dyplomatyczne == ==== Polski w Chorwacji ==== Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Zagrzebiu Krležin gvozd 3, 10000 Zagrzeb Telefon: +385 14 89 94 44 Fax: +385 14 89 94 20 Strona www: https://zagrzeb.msz.gov.pl/pl/ E-mail: [Mailto:hrzagamb@msz.gov.pl hrzagamb@msz.gov.pl] ==== Chorwacji w Polsce ==== Ambasada Republiki Chorwacji w Warszawie ul. Krasickiego 25 02-628 Warszawa Telefon: +48 22 844 23 93 Fax: +48 22 844 48 08 Strona www: http://pl.mvep.hr/pl/ E-mail: [Mailto:croemb.warszawa@mvep.hr croemb.warszawa@mvep.hr] == Przypisy == <references /> {{Atrybucja}} {{Jest w|Europa Południowa}} {{geo|45.8000|16.0000}} [[Kategoria:Chorwacja| ]] iujxjxj9xgnx01fhgul34niycdq7e4y 120350 120347 2022-08-27T13:28:55Z Katafrakt 3500 Anulowanie wersji 120347 autorstwa [[Special:Contributions/217.117.125.83|217.117.125.83]] ([[User talk:217.117.125.83|dyskusja]]) ort. wikitext text/x-wiki {{Top-banner}} {{Państwo infobox |nazwa państwa = Chorwacja |nazwa oryginalna = Hrvatska |flaga = Flag of Croatia.svg |godło = Coat of arms of Croatia.svg |lokalizacja = Croatia in its region.svg |stolica = [[Zagrzeb]] |ustrój = republika semiprezydencka |waluta = kuna (HRK, kn)<br />1 kn = 100 lip |strefa czasowa = UTC +1 – zima<br />UTC +2 – lato |powierzchnia = 56 594 |język urzędowy = chorwacki |religia = katolicyzm |kod telefoniczny = +385 |napięcie elektryczne = 230 V / 50 Hz |typ gniazdka = C, F |kod samochodowy = HR |ruch samochodowy = prawostronny |domena internetowa = .hr }} [[Plik:Croatia map with updated borders.gif|thumb|upright=1.7|Chorwacja]] '''Chorwacja''' (Republika Chorwacka – ''Hrvatska Rjepublika'') – państwo w Europie Południowej nad Morzem Adriatyckim, graniczy od południa z [[Bośnia i Hercegowina|Bośnią i Hercegowiną]] i [[Czarnogóra|Czarnogórą]], od wschodu z [[Serbia|Serbią]] oraz [[Węgry|Węgrami]] i [[Słowenia|Słowenią]] od północy, a poprzez granicę morską także z [[Włochy|Włochami]]. Od południowego zachodu posiada dostęp do Morza Adriatyckiego. == Charakterystyka == === Fauna i flora === === Klimat === Lata na chorwackim wybrzeżu są ciepłe. Rzadko kiedy temperatura w sezonie letnim spada poniżej 30°C. W najcieplejsze dni dochodzi nawet do 40°C, co sprawia, że Chorwacja jest oblegana przez spragnionych słońca turystów. Również zimy na chorwackim wybrzeżu są łagodne. Mieszkańcy rzadko kiedy widzą śnieg, a temperatura wtedy wynosi ok. 15°C. Jedną z najsłoneczniejszych wysp jest Wyspa Hvar, gdzie słońce świeci niemalże codziennie. === Historia === Chorwacja odzyskała niepodległość w 1991 roku, odłączając się od Jugosławii. === Kultura i sztuka === === Polityka === <!-- 58 Chorwacja 6,63 Demokracja wadliwa Republika parlamentarna --> === Gospodarka === === Społeczeństwo === Struktura etniczna: * Chorwaci 90,42%, Serbowie 4,36%, inni 5,22% Struktura językowa: * 96% – chorwacki * 2% – serbski * 1,7% – włoski * 0,3% – węgierski Struktura wyznaniowa: * 87% – katolicy * 6% – prawosławni * 1% – muzułmanie * 3% – ateiści i inni. === Zwyczaje === == Przygotowania == === Wybór czasu podróży === [https://crolove.pl/chorwacja-we-wrzesniu/ Osoby, które nie lubią upałów powinny wybrać podróż w pierwszych dniach września]. Pogoda ciągle jest bardzo piękna i ciepła, ale już nie ma takiego skwaru jak w środku sezonu. Szczyt sezonu przypada jak wszędzie, między 20 lipca a 20 sierpnia. Najlepiej wyjechać np. w poniedziałek albo w środku tygodnia. Najtłoczniej na drogach jest, kiedy "zmienia się turnus", czyli w sobotę. === Wizy === Obywatele polscy nie potrzebują wizy. Do Chorwacji można wjechać, posiadając paszport lub dowód. Zachęca się jednak do zabierania paszportu, ponieważ jego brak może utrudnić otrzymanie niektórych świadczeń medycznych. === Wymiana waluty === Waluta: walutą narodową jest kuna (HRK), która dzieli się na lipy. W miejscowościach turystycznych, jak i dużych miastach bez problemu można wymieniać euro, dolary a czasem również waluty sąsiednich krajów. <!-- === Ubezpieczenia === === Ekwipunek === --> === Rozmówki === Warto zajrzeć do [http://rozmowki.org/chorwacki-on-line rozmówek chorwackich]. Warto rozmawiać z lokalnymi mieszkańcami, którzy chętnie nauczą nas kilku zwrotów i wyrażeń, które okażą się pomocne w codziennym życiu w Chorwacji. Osoby posługujące się językiem polskim i znające odrobinę rosyjskiego, przy dobrej woli obu stron są w stanie porozumieć się z Chorwatami w prostych kwestiach. Rozmowa w ojczystym języku przy użyciu prostych słów daje często lepszy efekt niż próby rozmowy po angielsku z Chorwatem słabo znającym ten język. == Dojazd == === Samolotem === Chorwacja posiada dobrze rozwiniętą sieć lotnisk. Największym portem lotniczym jest port lotniczy Zagrzeb, który jest głównym węzłem chorwackich linii lotniczych Croatian Airlines. Innymi ważnymi lotniskami są Dubrownik, Split, Rijeka i Pula. === Pociągiem === === Samochodem === Chorwacja ma dobrze rozwiniętą sieć autostrad, płatnych przy wyjeździe. Ponadto przez większość miejscowości turystycznych prowadzi droga z Rijeki do Dubrownika. === Autobusem === W zależności od miasta, z którego wyjeżdżamy, dojazd do Chorwacji autokarem<ref>[https://croatiaholidays.pl/chorwacja-autokarem/ Dojazd co Chorwacji autobusem]</ref> zajmuje blisko dobę. Nie polecamy jej osobom starszym ponieważ upały w okresie wakacyjnym mogą być dokuczliwe. === Statkiem === == Przejścia graniczne == * Z Węgrami: Donji Miholjac/Drávaszabolcs, Gola/Berzence, Goričan/Letenye, Kneževo/Udvar, Terezino Polje/Barcs * Ze Słowenią: Bregana/Obrežje, Brod na Kupi/Petrina, Jurovski Brod/Metlika, Kaštel/Dragonja, Lupinjak/Dubovec, Macelj/Gruškovje, Mursko Središče/Petišovci, Otok Virje/Ormož, Pasjak/Starod, Plovanija/Sečovlje, Rupa/Jelšane * Z Serbią: Bajakovo/Batrovci * Z Bośnią i Hercegowiną: Donji Vinjani, Gornji Vinjani, Kamensko/Livno, Klek/ Neum, Zaton Doli/Neum, Orah, Mali Prolog/Prolog, Metković/Čapljina == Podział administracyjny == [[Plik:Chorwacja.png|thumb|upright=2.2|Podział administracyjny Chorwacji]] Chorwacja podzielona jest na 20 żupanii (chorw. ''županija'') + 1 miasto wydzielone (Zagrzeb). żupania zagrzebska żupania krapińsko-zagorska żupania sisacko-moslawińska żupania karlowacka żupania varażdińska żupania kopriwnicko-kriżewczyńska żupania bielowarsko-bilogorska żupania primorsko-gorska żupania licko-seńska żupania virowiticko-podrawska żupania pożedzko-slawońska żupania brodzko-posawska żupania zadarska żupania osijecko-barańska żupania szybenicko-knińska żupania vukowarsko-srijemska żupania splicko-dalmatyńska żupania istryjska żupania dubrownicko-neretwiańska żupania medzimurska Zagrzeb (miasto wydzielone) == Miasta == Miasta w Chorwacji określane są terminem grad. Status ten otrzymuje osada która spełnia jeden z poniższych warunków: Jest stolicą jednostki podziału administracyjnego Żupania (chor. żupanija) lub Gmina (chor. zajednica), Jest zamieszkiwana przez ponad 10 000 mieszkańców, Otrzymała prawa miejskie drogą wyjątku. Według danych oficjalnych pochodzących z 2011 w Chorwacji było ponad 200 miast. Stolica kraju Zagrzeb jako jedyne miasto liczył ponad pół miliona mieszkańców; 3 miasta z ludnością 100÷500 tys., 5 miast z ludnością 50÷100 tys., 9 miast z ludnością 25÷50 tys., 10 miast z ludnością 10÷25 tys. oraz reszta miast poniżej 10 tys. mieszkańców. Zgodnie z Księgą rekordów Guinnessa w Chorwacji znajduje się też najmniejsze miasto na świecie - jest to liczący 14 mieszkańców Hum. * [[Zagrzeb]] * [[Dubrownik]] * [[Hum]] * [[Karlovac]] * [[Osijek]] * [[Pula]] * [[Rijeka]] * [[Split]] * [[Szybenik]] * [[Zadar]] == Ciekawe miejsca == === Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO === {{#lsth:Lista światowego dziedzictwa UNESCO|[[Chorwacja]]}} == Transport == == Jachting w Chorwacji == Chorwacja sławna jest również ze względu na bardzo urozmaiconą linię brzegową oraz ponad 1000 wysp należących do tego kraju. Dlatego też jedną z popularnych metod zwiedzania Chorwacji jest podróżowanie jachtem. W ostatnim czasie powstało w Chorwacji bardzo wiele firm oferujących czarter jachtów, tak więc dostępność jachtów jest duża i nie ma problemu z wynajęciem dowolnego jachtu. W Chorwacji można zatrzymywać się w: marinach żeglarskich, portach miejskich, lokalnych pomostach oraz kotwicowiskach. == Język == Statusem urzędowym objęta jest chorwacka odmiana języka serbsko-chorwackiego. Kilka użytecznych zwrotów znajdziemy klikając tutaj – [[Rozmówki chorwackie]]. == Zakupy == Ceny są wyższe niż w Polsce. Na wybrzeżu różnica to nawet 50 procent w stosunku do polskiego wybrzeża. Przykładowe ceny<ref>[https://croatiaholidays.pl/ceny-zywnosci-w-chorwacji/ Aktualne ceny żywności w Chorwacji]</ref> przy plaży to: * gałka lodów – 6 HRK * pizza – od 40-45 HRK * woda mineralna 1,5l – 10-15 HRK * napój gazowany 1l – 15HRK * sałatka owocowa – 25 HRH == Gastronomia == == Noclegi == Pola namiotowe są stosunkowo drogie, ok. 45-60 zł/os. (lato 2009), taniej jest na niewielkich polach namiotowych, znajdujących się przy prywatnych domach – za niższą cenę oferują też mniej wygód. W wielu miejscach wybrzeża kempingów jest dużo, można więc poszukać najtańszego w okolicy. Kwatery prywatne można znaleźć w podobnych cenach. Warto się targować. Schronisk młodzieżowych na wybrzeżu brak, w Zagrzebiu są nieliczne, do tego również drogie (80 zł/os w pokoju 3-os; 07.2009). Rozbijanie się „na dziko” jest nielegalne i może być niebezpieczne w niektórych regionach, w których wciąż nie uporano się z minami pozostałymi po wojnie. == Bezpieczeństwo == == Zdrowie == == Kontakt == === Telefon === === Internet === Bardzo drogi. Latem 2009 za 60 minut trzeba było zapłacić ok. 10 zł. Za to dość łatwo znaleźć kafejki internetowe na wybrzeżu, nawet w małych miejscowościach. === Poczta === == Informacje turystyczne == * Zagrzeb Trg bana J. Jelacica 11, tel. +385 1 48-14-051, +385 1 48-14-052, +385 1 48-14-054; godziny otwarcia: pn-pt: 8.30-20; sob: 9-17; nd: 10-14 == Przedstawicielstwa dyplomatyczne == ==== Polski w Chorwacji ==== Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Zagrzebiu Krležin gvozd 3, 10000 Zagrzeb Telefon: +385 14 89 94 44 Fax: +385 14 89 94 20 Strona www: https://zagrzeb.msz.gov.pl/pl/ E-mail: [Mailto:hrzagamb@msz.gov.pl hrzagamb@msz.gov.pl] ==== Chorwacji w Polsce ==== Ambasada Republiki Chorwacji w Warszawie ul. Krasickiego 25 02-628 Warszawa Telefon: +48 22 844 23 93 Fax: +48 22 844 48 08 Strona www: http://pl.mvep.hr/pl/ E-mail: [Mailto:croemb.warszawa@mvep.hr croemb.warszawa@mvep.hr] == Przypisy == <references /> {{Atrybucja}} {{Jest w|Europa Południowa}} {{geo|45.8000|16.0000}} [[Kategoria:Chorwacja| ]] 2fxizpvja9770a2mpnqmuewctzrb27k 0 2465 120348 120305 2022-08-27T13:20:57Z Moromar 2451 /* Komunikacja */ wikitext text/x-wiki {{Top-banner||unesco=yes|}} [[Plik:Brussels skyline gp.jpg|thumb|right|Panorama Brukseli]] '''Bruksela''' (po francusku: ''Bruxelles'', po holendersku: ''Brussel'') jest stolicą [[Belgia|Belgii]] i jednym z trzech regionów administracyjnych w kraju, obok [[Flandria|Flandrii]] i [[Walonia|Walonii]]. Oprócz swojej roli w swoim kraju, jest także miastem o znaczeniu międzynarodowym, goszczącym liczne instytucje międzynarodowe, w szczególności główne instytucje [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]. Z tego powodu bywa nazywana nieformalnie stolicą UE, a nawet używana jako metonimia instytucji unijnych. Bruksela łączy dziedzictwo średniowiecznego miasta flamandzkiego z imponującymi projektami zainicjowanymi po tym, jak stała się stolicą ówczesnego kraju francuskojęzycznego, a także imponującą nowoczesną architekturą, wzniesioną w dużej części z myślą o siedzibach instytucji międzynarodowych. Bruksela jest obecnie dwujęzyczna, gości i oficjalnie uznaje niderlandzko- i francuskojęzyczną społeczność Belgii, a dzięki napływowi ludzi różnego pochodzenia, którzy przybyli tam pracować, wielu z nich dla Unii Europejskiej, staje się coraz bardziej międzynarodowa. To wszystko sprawia, że ​​Bruksela jest dość wyjątkową mieszanką, usianą licznymi belgijskimi osobliwościami, a dla dociekliwego turysty wielką skrzynią skarbów do odkrycia. == Dzielnica == {{Lista regionów | mapa regionów = | rozmiar mapy = | opis mapy = | nazwa regionu 1 = [[Bruksela/Centrum|Centrum]] | kolor regionu 1 = #00ff00 | opis regionu 1 = Małe średniowieczne centrum Brukseli, którego sercem jest Grand Place, najpiękniejszy plac na świecie i [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Centrum to strefa dla pieszych z małymi uliczkami i usiana atrakcjami. Znajdziesz tu wiele okazji do spróbowania gofrów, belgijskiego piwa czy frytek. | nazwa regionu 2 = [[Bruksela/Pentagon|Pentagon]] | kolor regionu 2 = #96531c | opis regionu 2 = Podążając za zarysem drugich murów miejskich, Pentagon otacza rdzeń miasta z licznymi restauracjami, barami, muzeami i innymi fascynującymi tajemnicami do odkrycia. Pentagon jest na tyle mały, że można go zwiedzać pieszo, więc jest to wysoce zalecane. | nazwa regionu 3 = [[Bruksela/Dzielnica Europejska|Dzielnica Europejska]] | kolor regionu 3 = #ffff00 | opis regionu 3 = Serce polityki flamandzkiej, belgijskiej i europejskiej. Dzielnica Europejska jest siedzibą Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej i wszystkich innych instytucji europejskich. Park Jubileuszowy po jego wschodniej stronie jest tłem dla muzeów, które warto odwiedzić. | nazwa regionu 4 = [[Bruksela/Heysel|Heysel]] | kolor regionu 4 = #800080 | opis regionu 4 = Wzgórza na północ od miasta z rozsianymi pozostałościami po Światowych Targach z 1935 i 1958 roku, z których najsłynniejszym jest Atomium. W cieniu Atomium, Mini Europe i kompleksu kinowego Kinepolis Heysel zyskał reputację brukselskiej dzielnicy rozrywki. | nazwa regionu 5 = [[Bruksela/Dzielnica Biznesowa|Dzielnica Biznesowa]] | kolor regionu 5 = #0000ff | opis regionu 5 = Wznosząca się dzielnica Brukseli na północ od Pentagonu, z nowoczesnymi drapaczami chmur, ogólnymi sklepami, restauracjami etnicznymi i drogimi barami wegetariańskimi. Dzielnica ma niewielką wartość turystyczną poza Dworcem Północnym, z imponującą architekturą Art Déco. | nazwa regionu 6 = [[Bruksela/Woluwe|Woluwe]] | kolor regionu 6 = #808080 | opis regionu 6 = Spokojna dzielnica mieszkaniowa po wschodniej stronie miasta, granicząca od wschodu z Kraainem i od południa Tervuren. Oferuje różnorodne style architektoniczne do zwiedzania, w szczególności domy słynnego secesyjnego architekta Victora Horty, które są wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]]. | nazwa regionu 7 = [[Bruksela/Matongé|Matongé]] | kolor regionu 7 = #ff8888 | opis regionu 7 = Dom dla większości mieszkańców Konga w Brukseli. Warto odwiedzić ze względu na wyrazistą afrykańską atmosferę, kolorowe stroje, które do niej pasują i wiele afrykańskich specjałów, które można kupić w tej okolicy. | nazwa regionu 8 = [[Bruksela/Północny wschód|Północny wschód]] | kolor regionu 8 = #8080FF | opis regionu 8 = Dzielnica mieszkaniowo-handlowa, będąca jednocześnie siedzibą dowództwa NATO. W przeciwnym razie stosunkowo mało interesujące dla przeciętnego podróżnika, z wyjątkiem kilku ładnych parków. | nazwa regionu 9 = [[Bruksela/Południe|Południe]] | kolor regionu 9 = #228279 | opis regionu 9 = Ekskluzywna dzielnica mieszkaniowa granicząca od południa z lasem Sonian. Dom Avenue Louise, powszechnie uważana za najbardziej wymyślną brukselską aleję. | nazwa regionu 10 = [[Bruksela/Zachód|Zachód]] | kolor regionu 10 = #FF8200 | opis regionu 10 = Głównie dzielnica mieszkaniowo-handlowa. W kierunku granicy z Flandrią dość wiejsko, z lasami, miejscami dla rolnictwa i odrestaurowanym wiatrakiem Luizen. Bazylika Koekelberg, piąty co do wielkości kościół na świecie, jest widoczny z każdego miejsca i jest absolutnie warta odwiedzenia. | nazwa regionu 11 = [[Bruksela/Las Sonian|Las Sonian]] | kolor regionu 11 = #54ff9f | opis regionu 11 = Las Sonian jest największym naturalnym obszarem w Brukseli, chociaż tylko niewielka jego część znajduje się geograficznie w granicach Regionu Stołecznego Brukseli. Niekończące się buki pokrywające wzgórza oferują możliwości do biegania i jazdy na rowerze. Jeśli wstaniesz odpowiednio wcześnie, masz duże szanse na wypatrzenie dzikich jeleni i innych dzikich zwierząt! '''Park Ter Kameren''' na północy jest popularnym miejscem wypoczynku dla mieszkańców. Las Sonian jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] od 2017 roku. | nazwa regionu 12 = [[Bruksela/Molenbeek i okolice|Molenbeek i okolice]] | kolor regionu 12 = #250057 | opis regionu 12 = Dzielnica mieszkalna na południu Brukseli z dużą liczbą imigrantów. Dzielnica pełniła w przeszłości ważną rolę handlową w mieście. | nazwa regionu 13 = [[Bruksela/Schaarbeek|Schaarbeek]] | kolor regionu 13 = #7c187c | opis regionu 13 = Niegdyś dobrze prosperujące centrum handlowe, Schaarbeek i okoliczne przedmieścia stały się ogniskiem przestępczości. Chociaż sytuacja powoli zaczęła się poprawiać, nadal należy ją odwiedzać ostrożnie. Przedmieście St.-Joost to najbiedniejsza dzielnica w Belgii, a jej jedyną atrakcją jest — co nie dziwi — brukselska dzielnica czerwonych latarni. | nazwa regionu 14 = [[Bruksela/Dzielnica Przemysłowa|Dzielnica Przemysłowa]] | kolor regionu 14 = #251f56 | opis regionu 14 = Cienki pas stref handlowych i przemysłowych biegnący wzdłuż portu od Dzielnicy Biznesowej do [[Vilvoorde]] na północ od Brukseli, gdzie znajduje się największy węzeł kolejowy w Belgii. Mając niewiele do zobaczenia i zrobienia, opustoszałe w nocy i nieprzyjemną atmosferę przemysłowego upadku po zachodzie słońca, zaleca się omijanie tej dzielnicy. }} == Charakterystyka == [[Plik:Historic Center.JPG|thumb|right|Grand Place-Grote Markt]] {{infobox|Autonomia Brukseli|W ramach federacji [[Belgia|belgijskiej]] Bruksela cieszy się dużą autonomią. Chociaż jest zależna od Belgii w kwestiach takich jak obrona i polityka zagraniczna, Bruksela ma własny rząd odpowiedzialny za sprawy wewnętrzne, politykę środowiskową, opiekę zdrowotną, gospodarkę, transport, turystykę i edukację oraz własne przepisy dotyczące tych spraw. Miasto sprawuje kontrolę nad własnym regionem administracyjnym (region stołeczny Brukseli), który znajduje się na tym samym poziomie co [[Flandria]] i [[Walonia]] w Belgii. Ten status państwa-miasta w kraju goszczącym jest nieco porównywalny do [[Watykan]]u i [[Hongkong]]u. Autonomia polityczna Brukseli wzbudziła międzynarodowe zainteresowanie jako gospodarza politycznie niezależnych podmiotów, takich jak instytucje europejskie (Komisja Europejska i Parlament Europejski) oraz kwatera główna NATO. Bruksela jest silnie zorientowaną na arenę międzynarodową metropolią i pomimo wspólnych języków mieszkańcy identyfikują się raczej jako Brukselczycy niż Flamandowie czy Walończycy.}} Kiedy Bruksela stała się w XIX wieku stolicą nowego kraju, duże części starego miasta zostały zniszczone, aby zrobić miejsce dla zupełnie nowych ministerstw, pałaców, szkół, koszar wojskowych i biurowców zbudowanych w latach 1880-1980. Średniowieczne mury miejskie które niegdyś broniły i otaczały miasto, zostały zburzone. Zachowało się jedynie niewielkie historyczne centrum (jeden plac i cztery przylegające do niego ulice). Historyczne centra flamandzkich miast są lepiej zachowane w miastach takich jak [[Antwerpia]], [[Brugia]], [[Gandawa]], [[Leuven]] i [[Mechelen]]. To bezmyślne traktowanie historycznych budynków wzbudziło w dawnych urbanistach niemal powszechną pogardę, a nawet dało początek terminowi „brukselizacja” dla miast, które podobnie burzą stare budynki, zastępując je pozbawionymi twarzy betonowymi potwornościami. === Klimat === Bruksela ma klimat oceaniczny. Chociaż pogoda w Brukseli była historycznie słynna z okropnej i wilgotnej pogody, miasto stało się cieplejsze w ciągu ostatnich dziesięcioleci. Charakteryzuje się umiarkowanie zimnymi, mokrymi zimami i ciepłymi, zmiennymi latami. Opady deszczu są równomiernie rozłożone w ciągu roku, z lekkim szczytem w okresie od listopada do stycznia i od maja do czerwca. Temperatury w dzień zimą oscylują wokół 6°C i zwykle nie przekraczają 10°C. Godziny nasłonecznienia są na ogół niskie, ale wyższe niż w wielu innych lokalizacjach w Europie Północnej. Możliwe są opady śniegu, chociaż obfite opady śniegu o znacznej akumulacji nie są częste i występują tylko okresowo. W marcu i kwietniu pogoda na ogół staje się łagodniejsza, na przemian czasami ciepłe, słoneczne dni z chłodniejszymi, pochmurnymi dniami. Maj jest często ulubionym miesiącem mieszkańców, ponieważ często występują w nim słoneczne dni, którym towarzyszą pierwsze okresy naprawdę ciepłej pogody. Czerwiec ma podobną charakterystykę, ale temperatury w ciągu dnia przekraczają wtedy 20°C prawie codziennie, z wyjątkiem okresów deszczowych, w których mogą one wahać się w granicach 17-19°C. Lipiec i sierpień są ciepłe, a fale upałów stają się coraz częstsze, a temperatury przekraczające 35°C są przekraczane praktycznie każdego roku. Wskazane jest, aby sprawdzić pogodę przed wizytą, ponieważ jest tak samo prawdopodobne, że napotkasz słoneczny tydzień z dziennymi temperaturami powyżej 30°C każdego dnia, jak i bardziej zmienny tydzień z częstymi deszczami i dziennymi temperaturami poniżej 24°C każdego dnia. Wrzesień może charakteryzować się indyjskimi warunkami letnimi z ciepłymi, słonecznymi dniami lub całymi okresami deszczowymi z umiarkowaną pogodą. Październik jest łagodny, choć temperatury dość szybko spadają, a słoneczne dni po październiku stają się rzadsze. W grudniu 2017 Bruksela pobiła europejski rekord pod względem najmniejszej ilości słońca w danym miesiącu. ==== Przygotowanie do wyjazdu ==== Bruksela ma do zaoferowania tyle samo zajęć w pomieszczeniach, co na świeżym powietrzu, więc nawet jeśli każdego dnia Twojej wizyty będzie padało, znajdziesz wystarczająco dużo do zrobienia, aby wizyta była warta zachodu. [https://www.buienradar.be/weer/brussels/be/2800866 Buienradar] (dosłownie ''Radar Prysznicowy'') pokazuje lokalizację chmur deszczowych w czasie rzeczywistym i oblicza przewidywania ich ruchów. Radar może określić, kiedy zacznie padać w Twojej pozycji z dokładnością do 10 minut i jest doskonałym narzędziem do planowania dnia. Chociaż Brukselę najlepiej zwiedzać pieszo lub na rowerze, sieć transportu publicznego jest najlepszą opcją, gdy pada deszcz. Muzea i inne atrakcje rzadko znajdują się w odległości większej niż 10 minut spacerem od stacji metra, więc mapa sieci metra w połączeniu z ''Buienradarem'' może zapewnić suchość dzięki odpowiedniemu planowaniu. Jeśli Cię zaskoczy, stacje metra to doskonałe miejsca do szukania schronienia przed deszczem, a większe stacje mają udogodnienia, w których możesz kupić gorący napój podczas oczekiwania (De Brouckere, Centraal Station, Montgomery itd.). Sieci takie jak Starbucks, Panos, McDonalds i tym podobne nie dbają o to, czy zajmujesz stół bez dokonywania zakupu, więc są to dobre opcje na dłuższe przesiadywanie pod prysznicem. === Dzielnice === Bruksela jest podzielona na 19 gmin lub gemeenten (gminy/dzielnice): * '''Bruxelles/Brussel''' - Bruksela oferuje wiele uroczych i pięknych atrakcji, z głęboko zdobionymi budynkami na Grand Place/Grote Markt i przedawkowaniem ryb i skorupiaków na Placu św. Katarzyny (Place St-Catherine/Sint-Katelijneplein). Spaceruj (i zatrzymaj się na drinka) w jednym z wielu barów na Place St-Géry/Sint-Goriksplein lub maksymalnie wykorzystaj swoją kartę kredytową na modnej Rue Antoine Dansaert/Antoine Dansaertstraat. * '''Marolles/Marollen''' - dzielnica Brukseli blisko serca miasta, jedno z niewielu miejsc, gdzie wciąż można było usłyszeć brukselski dialekt języka niderlandzkiego (flamandzkiego). Obszar ten jest najbardziej znany z pchlego targu, który odbywa się codziennie na Place du Jeu de Balle/Vossenplein oraz z mnóstwa sklepów sprzedających wszystko, od starych radia i wygiętych wycieraczek po delikatną porcelanę i drogie bibeloty w stylu Art Nouveau. Wizyta w soboty lub niedziele. * '''Bruksela/Ixelles-Elsene''' - Tętniąca życiem część miasta z dużą liczbą restauracji, barów i innych usług, które zadowolą przystojniaków lub osoby o wysokich wydatkach. Niektórzy spacerując po okolicy odkryją małe księgarnie, niedrogie restauracje etniczne lub niezależne sklepy z płytami schowane w bocznych uliczkach. Dzielnica Matongé tuż przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg to główna afrykańska dzielnica miasta. Jest to duża dzielnica na południu Brukseli, rozciągająca się od nowo gentryfikowanych dzielnic imigrantów przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg w pobliżu centrum miasta po zielone przedmieścia w pobliżu Bois de la Cambre/Ter Kamerenbos. Dzielnica jest podzielona na dwie części przez Avenue Louise/Louizalaan, która jest częścią dzielnicy Bruxelles/Brussel miasta. * '''Molenbeek/Molenbeek''' – powszechnie znany jako Molenbeek-St-Jean lub Sint-Jans-Molenbeek. Ludność została opisana w mediach jako „głównie muzułmańska”; jednak rzeczywiste dane wahają się od 25% do 40%, w zależności od obszaru zlewni. Od 2016 roku w Molenbeek istnieje jedna główna grupa mniejszościowa, belgijscy Marokańczycy. * '''Saint-Gilles/Sint-Gillis''' - artystyczne epicentrum miasta z kwitnącymi społecznościami francuskimi, portugalskimi, hiszpańskimi, Maghrebi i polskimi. Obszar wokół Parvis de St-Gilles/St-Gillisvoorplein jest częścią artystyczną, a obszar wokół Chatelain/Kastelein i kościoła Świętej Trójcy jest zdecydowanie bardziej upiększony. Podobnie jak Schaerbeek, Saint-Gilles szczyci się kilkoma budynkami w stylu secesyjnym i Haussmanna. * '''St-Josse/Sint-Joost''' - najmniejsza i najbiedniejsza gmina nie tylko w Brukseli, ale w całej Belgii, gmina ta może nie zawsze jest zbyt przyjemna dla oka, ale ma kilka małych, przyjaznych ulic. Środkowa część Chaussée de Louvain/Leuvensesteenweg jest także domem dla stosunkowo niewielkiej społeczności indyjsko-pakistańskiej, więc jest to miejsce, do którego można udać się na tikka masalę. Społeczność turecka, która jeszcze kilka lat temu była największą społecznością, gwałtownie podupadła, ponieważ przeniosła się do stosunkowo zamożniejszych gmin według standardów St-Josse/Sint-Joost. * '''Uccle/Ukkel''' - najbardziej ekskluzywna gmina Brukseli. Zielone, burżuazyjne i wykrochmalone, jak powinny być wszystkie eleganckie komuny. Uccle zachowało wiele uroczych, średniowiecznych zaułków, maleńkich placów i małych kamienic, podobnie jak pobliskie Watermael-Boitsfort/Watermaal-Bosvoorde. * '''Woluwé-Saint-Pierre/Sint-Pieters-Woluwe''' i '''Woluwé-Saint-Lambert/Sint-Lambrechts-Woluwe''' to dwie gminy na wschodnim krańcu miasta. Głównie mieszkalne, z mieszanką bloków mieszkalnych, uroczych dzielnic i terenów zielonych, to miejsce jest uwielbiane przez eurokratów i innych profesjonalistów. Warto odwiedzić ogromny kompleks kulturowy Wolubilis. == Język == Język w Brukseli może być mylący dla odwiedzających. Powszechnym językiem jest francuski, a około 90% populacji w Brukseli posługuje się nim w sposób zadowalający lub płynny. Po angielsku można łatwo się porozumieć, zwłaszcza w obszarach turystycznych. Holenderski jest również językiem urzędowym: w Brukseli populacja, która mówi po holendersku w stopniu zadowalającym i płynnym, jest ograniczona do około 20%, chociaż osoby mówiące po holendersku stanowią większość całej Belgii. Ponieważ Bruksela jest stolicą kraju, jeśli chodzi o sprawy urzędowe, Francuzi i Holendrzy mają w Brukseli równy status, z czasami skomplikowanymi zasadami zapewniającymi równowagę między nimi. Ulice, dworce, przystanki autobusowe i inne miejsca mają nazwy w dwóch językach. Te dwie nazwy nie zawsze brzmią ani nie wyglądają podobnie. Na przykład stacja kolejowa Bruksela-Południe to ''Bruxelles-Midi'' w języku francuskim i ''Brussel-Zuid'' w języku holenderskim. Uważaj na założenia oparte na języku angielskim: częstym błędem jest myślenie, że Bruxelles-Midi odnosi się do dworca kolejowego Bruksela-Centralna, ponieważ midi wydaje się być podobny do środka. Obszary poza Brukselą mają tylko jeden język urzędowy, ale nadal mogą mieć odrębne nazwy w drugim języku. Na przykład możesz otrzymać bilet kolejowy, na którym jako miejsce docelowe znajduje się ''Anvers'' (w języku francuskim), ale znaki na stacji mówią tylko o ''Antwerpen'' (w języku niderlandzkim). W Brukseli duża część populacji nie ma ani francuskiego, ani holenderskiego jako języka ojczystego, a wiele innych języków można usłyszeć na ulicy, przy czym arabski jest szczególnie powszechny. Historycznie niderlandzkojęzyczna Bruksela stawała się coraz bardziej francuskojęzyczna w XIX i XX wieku. Obecnie większość mieszkańców na co dzień mówi po francusku. Dialekt brukselski, brabancki dialekt języka niderlandzkiego, można usłyszeć, zwłaszcza w zewnętrznych dzielnicach Regionu Stołecznego Brukseli. Mówiony po francusku to standardowy francuski. Osoby posługujące się językiem niderlandzkim mówią standardowym językiem niderlandzkim, ale wielu z nich mówi również w inny sposób, gdy rozmawia z ludźmi ze swojego regionu. Angielski stał się powszechnym językiem mówionym dzięki międzynarodowym instytucjom z siedzibą w Brukseli, takim jak Komisja Europejska, Parlament Europejski i NATO. Nadal stosunkowo rzadko można znaleźć pisemne informacje turystyczne lub ogólne w języku angielskim, chociaż sytuacja się zmienia. Można się spodziewać, że ogłoszenia publiczne na dworcach będą wypowiadane przynajmniej po francusku i holendersku, podczas gdy na większych stacjach kolejowych (takich jak Zuidstation/Gare du Midi) zazwyczaj jest mowa po angielsku i niemiecku. Angielski jest również używany w metrze, tramwajach i autobusach, ogłaszany jako ostatni dla informacji, takich jak transfery linii i przystanki terminalowe. Nie wahaj się zapytać kogoś, jeśli nie rozumiesz, co zostało powiedziane. Biorąc pod uwagę położenie miasta i to, że reklamuje się ono jako stolica Europy, mówiony angielski jest mniej rozpowszechniony w Belgii niż u jej holenderskiego sąsiada. Jednak nawet jeśli nie jest to tak powszechnie używane, jak można by się spodziewać, to jednak jest powszechnie rozumiane. Jak to często bywa w innych miejscach, sukces w znalezieniu kogoś, kto mówi po angielsku, zależy od kilku czynników, takich jak wiek (najczęściej osoby w wieku 14-35 lat mówią po angielsku), wykształcenie i wcześniejsze doświadczenia za granicą. Niemiecki jest również językiem urzędowym w Belgii używanym jako język ojczysty przez około 70 000 osób na wschodzie kraju graniczącego z Niemcami, ale jedyny niemiecki, jaki możesz usłyszeć w Brukseli, zostałby podsłuchany na ulicach wokół instytucji europejskich lub przez Niemieckich turystów, nawet jeśli mieszka tam duża populacja niemiecka. Inne języki, które są coraz częściej słyszane w Brukseli to arabski (co najmniej 25% populacji Brukseli jest pochodzenia arabskiego, głównie z Maroka), hiszpański, włoski, portugalski, polski i rosyjski. == Historia == == Dojazd == === Samolotem === [[Plik:World War I at Brussels Airport (14843594408).jpg|thumb|right|Lotnisko w Brukseli znajduje się w Zaventem, gminie położonej na północ od Brukseli]] ==== Port lotniczy Bruksela ==== [[Plik:Winter Operations @ Brussels Airport January 2013 (8387465114).jpg|thumb|right|Lotnisko jest węzłem komunikacyjnym dla przewoźnika o trafnej nazwie Brussels Airlines, flagowego przewoźnika Belgii]] {{Znacznik|Port lotniczy Bruksela|50.901389|4.484444|typ=transport}}'''Port lotniczy Bruksela''' ({{IATA|BRU}} ''określane również jako '''Brussels National''' lub '''Zaventem'' po gminie, w której się znajduje''). To jest główne lotnisko w Brukseli. Ma połączenia z wieloma europejskimi stolicami i innymi dużymi miastami, ale oferta międzykontynentalna, która gwałtownie rośnie od początku 2010 roku, jest bardzo ograniczona w porównaniu z innymi europejskimi hubami lotniczymi. Belgijski flagowy przewoźnik '''[https://www.brusselsairlines.com/pl/pl/homepage Brussels Airlines]''', który obsługuje rozległą sieć lotów w [[Europa|Europie]], oferuje również loty długodystansowe do [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]] i, co jest dość wyjątkowe dla europejskich linii lotniczych, do wielu afrykańskich miejsc docelowych - zwłaszcza w byłej belgijskiej kolonii [[Demokratyczna Republika Konga|DR Kongo]]. Loty do Brukseli oferują także najwięksi przewoźnicy z Ameryki Północnej, a także kilku azjatyckich. Bezpośrednie połączenia do [[Azja|Azji]] są przyzwoite, a te z i do Ameryki Łacińskiej prawie nie istnieją, więc najprawdopodobniej będziesz musiał przesiąść się na lotnisku pośrednim i możesz rozważyć skorzystanie z jednego z przewoźników z [[Bliski Wschód|Bliskiego Wschodu]] (Emirates, Etihad i Qatar wszystkie obsługują Brukselę) lub przesiadkę w jednym z głównych węzłów komunikacyjnych Europy, takich jak London Heathrow, Frankfurt, Paryż Charles de Gaulle lub Schiphol. Do dwóch ostatnich można również dojechać bezpośrednim pociągiem z Brukseli. Turkish Airways (przez [[Stambuł]]-Atatürk) i Finnair (przez [[Helsinki]]) również mają szczególnie rozwiniętą sieć połączeń na Daleki Wschód, a [[Madryt]] jest najlepszą opcją na loty do Ameryki Łacińskiej. ===== <u>Podróż między lotniskiem w Brukseli a miastem Bruksela::</u> ===== [[Plik:Brussels Airport Railway Station.jpg|thumb|right|Stacja kolejowa w terminalu lotniska zapewnia bezpośrednie połączenia z Brukselą i wieloma innymi miastami w Belgii, Francji i Holandii]] * '''[https://www.belgiantrain.be/en Koleje Belgijskie]''' obsługują pociągi (2. klasa: Pojedynczy: 9,30 EUR (kwiecień 2022); Weekendowy powrót: 18 EUR; 1. klasa: 10,90 EUR) co 15 minut z lotniska (poziom -1) do trzech głównych dworców kolejowych w Brukseli, z których większość pociągów kursuje dalej do innych części Belgii. Podróż do ''Dworca Centralnego'' trwa 15-20 minut. Bilety można kupić w automatach (tylko na monety lub karty PIN) lub w kasach kolejowych (banknoty akceptowane) na lotniskowej stacji kolejowej na poziomie -1. Pociągi są czyste i zadbane. Aby wejść lub wyjść z pociągu, naciśnij zielony przycisk na drzwiach, ponieważ drzwi nie są automatycznie otwierane na stacjach, jak w innych systemach. * '''[https://www.stib-mivb.be/index.htm?l=en Autobusy MIVB/STIB 12 i 21]''' (linia 12 kursuje od poniedziałku do piątku przed godziną 20:00 i jest ekspresem, obsługującym tylko główne przystanki autobusowe (chociaż nie jest wcale szybszy); linia 21 kursuje po godzinie 20:00 oraz w weekendy , obsługujące wszystkie przystanki na trasie) kursują co 20-30 minut przez stację metra Schuman (gdzie można przesiąść się na linie metra 1 i 5) do dzielnicy europejskiej wokół ''Place du Luxembourg/Luxemburgplein'' (po drugiej stronie parku od Gare Central). Wsiadając do autobusu, upewnij się, że miejscem docelowym jest Luxembourg, ponieważ niektóre autobusy kończą się na stacji metra Schuman lub Gare de Bordet. Podróż trwa 30 minut. Ten sam bilet jest ważny łącznie przez 60 minut w pociągach (SNCB), metrze (STIB), autobusach (STIB, De Lijn i TEC) lub tramwajach (STIB) od momentu skasowania. Autobusy odjeżdżają z poziomu lotniska 0. Cena biletu to 4,50 € w automacie obok przystanku autobusowego lub 6 € na pokładzie. Osoby często podróżujące mogą kupić bilet na 10 przejazdów (32 euro). Automaty biletowe "GO" akceptują tylko monety lub karty oparte na PIN. * '''[https://www.delijn.be/nl/ Autobusy De Lijn 272 i 471]''' kursują co 30-60 minut do północnego dworca kolejowego w Brukseli (zwanego ''Noordstation/Gare du Nord'' w mieście lub ''Brussel-Noord/Bruxelles-Nord'' w innych miejscach), 2 km (1,2 mil) na północ od Grand Place. Autobus nocny 620 kursuje do/z lotniska z przystankiem na stacji metra ''IJzer'' (45 minut jazdy), 1 km (0,62 mil) na północ od Grand Place. Autobusy odjeżdżają z poziomu 0 lotniska. Cena biletu wynosi 3 € na pokładzie, 2,50 € (kwiecień 2022) w automacie biletowym lub 2,15 €, jeśli otrzymasz „bilet SMS” wysyłając wiadomość tekstową (uwaga: może to wiązać się z dodatkowymi opłatami w zależności od operatora komórkowego). W przeciwieństwie do biletów sprzedawanych przez MIVB/STIB, bilety te (sprzedawane przez flamandzkiego regionalnego przewoźnika autobusowego De Lijn) nie są ważne w innych środkach transportu publicznego w Brukseli. * Alternatywnie, do Brukseli można znacznie taniej dojechać pociągiem przez stację Zaventem (dorp), która znajduje się w odległości krótkiego spaceru od lotniska. Cena 3,10 euro (kwiecień 2022 r.) jest trzykrotnie tańsza niż bilet ze stacji Brussels Airport do miasta. Dzieje się tak, ponieważ dopłata Diabolo w pociągach lotniskowych nie ma tutaj zastosowania. W związku z tym możesz podróżować w ten sposób również do dalszego miejsca za pomocą Go Pass lub Rail Pass bez konieczności płacenia dopłaty Diabolo. Stacja Zaventem dorp jest obsługiwana przez częste pociągi lokalne do wszystkich stacji w Brukseli, co zajmuje mniej więcej tyle samo czasu, co pociągi na lotnisko (15-20 minut do Dworca Centralnego). Aby dotrzeć do stacji Zaventem dorp z lotniska należy udać się na parking autobusowy na poziomie 0 i iść w kierunku jego końca, gdzie zaczyna się lotniskowa ścieżka rowerowa. Jedź ścieżką rowerową lotniska (oznaczoną na czerwono) przez mały parking i wzdłuż autostrady przez około 700 metrów, aż do pierwszego przejścia dla pieszych na rondzie. Przejdź przez ulicę w lewo i wejdź w uliczkę prowadzącą do wsi (Vilvoordelaan). Idź cały czas prosto przez kolejne 800 metrów, aż dotrzesz do tylnego wejścia na stację kolejową. :Jadąc z Brukseli, wyjdź ze stacji Zaventem tylnym wejściem od strony północnej (w lewo w kierunku jazdy od Brukseli). Idź prosto na północ przez Vilvoordelaan przez około 800 metrów, aż dotrzesz do wiaduktu na autostradzie lotniska, gdzie przejedziesz pod nim i skręcisz w prawo na pas rowerowy na lotnisku oznaczony „Terminal”. Podążaj ścieżką rowerową „Terminal” przez około 700 metrów wzdłuż autostrady, aż dotrzesz do parkingu autobusu lotniskowego na poziomie 0, gdzie możesz wjechać do Terminalu. * '''Taksówki''' do centrum kosztują około 35 euro. Taxis bleus/blauw (niebieski): +32 2 268 0000, Taxis Autolux: +32 2 411 4142, Taxis verts/groen (zielony): +32 2 349 4949. Uważaj na opłaty „oczekujące”, jeśli Twój lot jest opóźniony, a Ty zamówione wcześniej taksówki, niektóre firmy pobierają opłaty parkingowe + 25-30 €/godz. Przed wejściem do samochodu zawsze potwierdź ostateczne naliczenie opłaty u kierowcy. Często zdarza się, że kierowcy oszukują Cię i pobierają 80 euro za przejazd do centrum, zwłaszcza jeśli zdają sobie sprawę, że to Twój pierwszy raz w Brukseli i nie znają się na swojej drodze. =====<u>Przechowalnia bagażu:</u>===== Lotnisko w Brukseli '''posiada przechowalnię bagażu''' (poziom 0), w której można zostawić bagaż na określony czas. Szafki mówią, że będziesz musiał odzyskać swoje torby w ciągu 72 godzin, w przeciwnym razie zostaną one usunięte, ale w rzeczywistości są przenoszone do pokoju obok i przechowywane, dopóki ich nie odzyskasz. Jest to przydatne udogodnienie dla osób, które chcą schować duże walizki w bezpiecznym miejscu. Stawka wynosi 7,50 € za 24 godziny. Musisz zapłacić monetami, w pobliżu jest rozmieniarka. [[Plik:BrusselsAirports.png|thumb|right|Chociaż lotnisko w [[Charleroi]] zostało przemianowane na „Brussels South”, znajduje się ono w znacznej odległości od miasta, zwłaszcza w porównaniu z lotniskiem krajowym w Brukseli]] ==== Port lotniczy Bruksela-Charleroi ==== [[Plik:Aéroport de Charleroi, B737 Ryanair - 2011.JPG|thumb|right|CRL jest obsługiwane tylko przez tanich przewoźników, takich jak Ryanair. Ryanair działa również z BRU.]] {{Znacznik|Port lotniczy Bruksela-Charleroi|50.4693|4.4704|typ=transport}}'''Port lotniczy Bruksela-Charleroi''' ({{IATA|CRL}}) (''42 km (26 mil) na południe od Brukseli''). Kilka tanich linii lotniczych, w tym '''[https://www.ryanair.com/pl/pl Ryanair]''' i '''[https://wizzair.com/ Wizzair]''', obsługuje loty z tego lotniska do miast takich jak [[Barcelona]], [[Budapeszt]], [[Kopenhaga]], [[Dublin]], [[Edynburg]], [[Madryt]], [[Manchester]], [[Rzym]], [[Sofia]], [[Warszawa]] i prawie wszystko pomiędzy. =====<u>Aby podróżować między lotniskiem a miastem:</u>===== * '''[https://www.flibco.com/en Brussels City Shuttle]''' obsługuje autobusy (15,50 EUR w jedną stronę, 31 EUR w obie strony w przypadku zakupu online; 19 EUR w jedną stronę w przypadku zakupu w automatach na lotnisku lub u kierowcy) co 30 minut do Bruksela Stacja Midi/Zuid, podróż trwa 1 godzinę (mniej w weekendy). Kupowanie online jest tańsze i szybsze. Autobus zatrzymuje się przy Stacja Midi/Zuid (mapa stacji Midi/Zuid w formacie PDF), na Rue de France/Frankrijkstraat na zachodzie. Metro i pociągi międzynarodowe Eurostar, Thalys) znajdują się po zachodniej stronie dworca, więc po wejściu na stację z przystanku autobusowego kieruj się w lewo, a nie prosto. Podróżując na lotnisko, lepiej przybyć na przystanek Brussels Midi/Zuid dużo wcześniej przed odjazdem autobusu, ponieważ kolejka do autobusu może być bardzo długa (nie ma automatów biletowych, a ludzie kupują bilety na pokładzie). Dlatego możesz spóźnić się na autobus i poczekać kolejne 30 minut. W godzinach szczytu ruch na drodze z Brukseli może być duży, więc podróż może potrwać dłużej niż planowano. * '''TEC-bus A''' (6 euro w jedną stronę) kursuje z lotniska do stacji Charleroi Południe (''Charleroi-Sud''), skąd można połączyć się z pociągiem międzymiastowym ( 9,90 € w jedną stronę) do Brukseli. Łączony bilet na pociąg + autobus do lub z Brukseli można otrzymać za 15,90 € w automacie TEC na lotnisku. Podróż autobusem trwa 20 minut, a pociąg zajmuje dodatkową godzinę. Pociągi odjeżdżają co 30-60 minut. * '''Taksówki''' z lotniska do centrum miasta kosztują stałą cenę 90 euro. Na podróż powrotną do Charleroi możesz zarezerwować z wyprzedzeniem taksówkę z [[Charleroi]] (90 €). Taksówki kursujące z Brukseli korzystają z wyższej taryfy i zawiozą Cię na lotnisko za stałą cenę 120 euro lub według licznika do 170 euro. ==== Inne lotniska ==== Szybka kolej i centralne położenie Brukseli pośród wielu dużych europejskich miast sprawiają, że można dolecieć do kilku innych lotnisk i stamtąd dojechać pociągiem. W zależności od planu podróży może to być zarówno szybsze, jak i tańsze, ponieważ połączenia mogą być lepiej dopasowane. * '''Port lotniczy Paryż-Roissy-Charles de Gaulle''' ({{IATA|CDG}}) ma bezpośrednie połączenie koleją dużych prędkości (TGV) z Brukselą. Pociągi TGV odjeżdżające co trzy godziny z CDG docierają do Brukseli-Midi w ciągu ~1,5 godziny. Zarezerwuj bilety wcześnie, aby uzyskać najlepsze ceny. Alternatywnie możliwy jest dostęp do Brukseli z Paryża-CDG pociągami TGV z francuskich miast, takich jak [[Nicea]] i [[Lyon]]. Większość z tych pociągów zawija na lotnisko. * '''Port lotniczy Amsterdam-Schiphol''' ({{IATA|AMS}}) ma również połączenie kolejowe dużych prędkości z Brukselą-Midi, zapewniane przez Thalys. Czas przejazdu również wynosi około 1,5 godziny, ale częstotliwość jest godzinowa, a koszty mogą być niższe (nawet do 30 euro) w zależności od czasu podróży i rezerwacji. Alternatywnie istnieją również wolniejsze (2,5 godziny) regularne pociągi Intercity, czasami bezpośrednie, czasami z przesiadką w [[Rotterdam]]ie. Bilety na te pociągi zaczynają się od 25 euro i mają tę zaletę, że są ważne na wszystkie regularne pociągi w zarezerwowanym dniu. Aby porównać ceny i godziny odjazdów wszystkich pociągów (w tym Thalys), zobacz NS International * '''Lotnisko Kolonia-Bonn''' ({{IATA|CGN}}) to niecałe 2 godziny pociągiem bezpośrednim, odjeżdżającym 3 razy dziennie i kosztuje około 50 € * '''Lotnisko w Antwerpii''' ({{IATA|ANR}}) znajduje się dość blisko Brukseli, stamtąd trzeba wsiąść do autobusu do Stacji ''Antwerpen-Berchem'' (zajmuje 10 minut, autobusy odjeżdżają co około 12 minut), skąd pociąg do Brukseli odjeżdża co 20 minut i jedzie mniej niż 40. Bilet autobusowy w Antwerpii kosztuje 3 euro, a bilet kolejowy do Brukseli można kupić już za 10 euro, dzięki czemu podróż jest prawie tak tania, jak dojazd do Brukseli z lotniska w Brukseli. * '''Lotnisko Liège''' ({{IATA|LGG}}) można dojechać pociągami między Brukselą a Liege (kursują co 30 minut i trwają około 1 godziny), ale musisz wsiąść do autobusu lub taksówki między jedną ze stacji kolejowych w Liege a LGG, która wydłuża podróż do ponad 1,5 godziny. === Koleją === [[Plik:BréisselGareCentrale.jpg|thumb|right|Bruksela Centralna obsługuje głównie ruch krajowy]] Bruksela ma pięć głównych stacji kolejowych: * {{Znacznik|Bruxelles-Midi / Brussel-Zuid|50.836468|4.334724|typ=transport}}'''Bruxelles-Midi / Brussel-Zuid / Bruksela-Południe''' (''FBMZ'', {{IATA|ZYR}}). Na tej stacji zatrzymują się pociągi dużych prędkości. W Midi/Zuid znajduje się łazienka z prysznicem w toalecie przy peronach 19-20 (pomiędzy Origin'O i Quick). * {{Znacznik|Bruxelles-Central / Brussel-Centraal|50.845548|4.357093|typ=transport}}'''Bruxelles-Central / Brussel-Centraal / Bruksela Centralna'''. * {{Znacznik|Bruxelles-Nord / Brussel-Noord|50.860496|4.361732|typ=transport}}'''Bruxelles-Nord / Brussel-Noord / Bruksela-Północ'''. * {{Znacznik|Bruxelles-Schuman / Brussel-Schuman|50.843213|4.381041|typ=transport}}'''Bruxelles-Schuman / Brussel-Schuman'''. * {{Znacznik|Bruxelles-Luxembourg / Brussel-Luxemburg|50.837996|4.373509|typ=transport}}'''Bruxelles-Luxembourg / Brussel-Luxemburg'''. Na przeciwległym końcu dzielnicy europejskiej, przy Esplanadzie Parlamentu Europejskiego, jest to kolejna stacja na tej samej linii co Schuman i zatrzymują się tam te same usługi. Nazwa wzięła się stąd, że jeżdżą tam wszystkie pociągi do Luksemburga, jak wspomniano powyżej. Oprócz tego istnieją również stacje Bruksela-Congress, Bruksela-Chapel and Bruksela-West, a także stacje w gminach regionu brukselskiego, które nie mają w nazwie „Bruksela” (np. Schaerbeek, Evere), które tylko zobacz ograniczone usługi lokalne przez pociągi RER. [[Plik:Brussel station Zuid B.jpg|thumb|right|Szybkie pociągi, takie jak Thalys, zatrzymują się w Midi/Zuid]] Międzynarodowe usługi kolejowe do Belgii obejmują: * '''Thalys'''. Szybki pociąg Thalys łączy Brukselę z [[Kolonia|Kolonią]] (1 godz. 52 min), [[Paryż]]em (1 godz. 20 min) i [[Amsterdam]]em (2 godz.). Dużo taniej jest rezerwować z większym wyprzedzeniem. Z biletem Thalys możesz również skorzystać z lokalnego pociągu do lub ze stacji Central-Centraal, Nord-Noord, Schuman i Luksemburg/Luksemburg. * '''Intercity''' z [[Luksemburg]]a. Co godzinę pociąg Intercity z Luksemburga (3 godz. 07 min, przez [[Arlon]], [[Libramont]], [[Namur]]) łączy się ze stacjami Midi/Zuid, Central, Nord/Noord, Schuman i Luksemburg/Luksemburg. Nie potrzebujesz rezerwacji. Weekendowy bilet powrotny kosztuje 41,60 €. * '''Eurostar''', ☏ +32 2 528-28-28. Linia kolejowa Eurostar łączy [[Lille]] Europe (39 min, 22 €+), [[Ashford]] (1 godz. 38 min, 32 £+) i [[Londyn|London]] St. Pancras (1 godz. 51 min, 32 £+) z Midi/Zuid. Eurostar oferuje również dwa pociągi, które odjeżdżają z [[Amsterdam]] Centraal (1 godz. 50 min), a także zatrzymują się na [[Rotterdam]] Centraal (1 godz. 8 min) po drodze. Niektóre bilety Eurostar są również ważne na krajowe podróże pociągiem na terenie Belgii przez 24 godziny od chwili wystawienia biletu Eurostar. Sprawdź w lewym dolnym rogu biletu, aby to potwierdzić. W przypadku rezerwacji telefonicznych i osobistych zostanie doliczona opłata serwisowa w wysokości 7 € (ale nie obowiązuje ona w przypadku rezerwacji przez Internet). Podróżując do lub z Wielkiej Brytanii, należy przeznaczyć 90 minut na oczyszczenie dodatkowych kontroli granicznych spowodowanych przez COVID i Brexit. * '''ICE'''. Niemiecki ICE łączy siedem razy dziennie do [[Kolonia|Kolonii]] (2h) i [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (3h) (39 euro w jedną stronę, oferta „Europa Spezial Belgien” od 29 euro). * '''TGV'''. Łączy [[Lyon]], [[Marsylia|Marsylię]], [[Awinion]], [[Bordeaux]], [[Montpellier]], [[Nicea|Niceę]] i wiele innych francuskich destynacji z Midi/Zuid. * '''Izy'''. Izy jest spółką zależną Thalys, sprzedawaną jako tania. Pociągi są dostępne tylko na trasie [[Paryż]]-Bruksela i jest mniej odjazdów niż w przypadku innych operatorów, ale ceny mogą być najtańsze ze wszystkich opcji pociągów. od 19 € za zwykłe miejsce; 15 € za składane siedzenie, 10 € bez gwarancji miejsca. * '''Nightjet''', pociąg sypialny Kolei Austriackich, kursuje dwa razy w tygodniu z Brukseli Południowej do [[Wiedeń|Wiednia]], [[Monachium]] i [[Innsbruck]]a. Odjeżdża do Brukseli Północnej, [[Liège]], [[Akwizgran]]u, [[Kolonia|Kolonii]], [[Bonn]], lotniska we Frankfurcie i [[Norymberga|Norymbergi]], gdzie pociąg dzieli: jedna część jedzie przez [[Linz]] do Wiednia (14 godz.), druga przez Monachium (13 godz.) do Innsbrucka (15 godz.). W 2020 roku nie będzie kursował w lipcu i sierpniu, ale od 2021 roku ma działać przez cały rok. [[Plik:4752brusselsNorth.jpg|thumb|right|Bruksela Północna ma imponujący budynek terminalu w stylu art deco z nowoczesną rozbudową]] ==== Pociągi z Belgii ==== Belgia posiada jedną z najbardziej gęstych i najlepiej rozwiniętych sieci kolejowych w Europie. Pociągi krajowe są obsługiwane przez krajowego operatora kolejowego [https://www.belgiantrain.be/en NMBS/SNCB] (gorąca linia: +32 2 528-2828). Oprócz prostych biletów w jedną stronę, dostępna jest oszałamiająca różnorodność biletów w zależności od dokładnej trasy (powroty są tańsze, dostępne są również bilety na „wszystkie Belgia”), częstotliwości, wieku i zawodu (studenci otrzymują zniżki) i godziny wyjazdu (podróż po godzinie 09:00 oraz w weekendy jest zwykle taniej). Częstotliwości i przybliżone czasy podróży z dworca głównego w Brukseli do wybranych miast w Belgii: * [[Antwerpia]] - 6x/godz., 40min-1godz. 15min * [[Arlon]] - 1xgodzina, 2h 50min * [[Brugia]] - 2x/godz., poniżej 1h 10min (do Kortrijk kursuje również do Brugii, ale zajmuje to dwa razy więcej czasu) * [[Charleroi]] - 2x/godz., 1 godzina * [[Dinant]] - 1x/godzinę z Brukseli-Schuman (nie Central), 1,5 godziny (można też jechać z Central do Namur i tam przesiąść się do Dinant, czas podróży jest dłuższy o 15 minut w ten sposób) * [[Gandawa]] - 6x/godz., 40min-1godz. 10min * [[Kortrijk]] - 3x/godz. 1h 20min-1h45min (plus jedno dodatkowe połączenie na godzinę z przesiadką Gent, 1h 20min) * [[Leuven]] - 5x/godz., 25 min * [[Liège]] - 2x/godz., 1godz. -1godz. 30min * [[Mechelen]] - 7x/godz., 25-30 min * [[Namur]] - 2x/godz., 1godz. 10min (+1/godz. z Brukseli-Schuman, ten sam czas podróży) * [[Ostenda]] - 2x/h, 1h 20min (lub ze zmianą w Gandawie - 2x/h, 1h 40min) * [[Waterloo]] - 2x/godz. bezpośredni pociąg lokalny, 30min (lub przez Braine-L'Alleud, z przesiadką z Intercity na lokalny pociąg - 2x/godz., łączny czas podróży poniżej 40min) Istnieje również całkiem nowy system kolei podmiejskiej (Brussels Regional Express Network, we francuskim Réseau express régional (RER) oraz w holenderskim Gewestelijk ExpresNet (GEN) lub po prostu S-Bahn, który obsługuje pobliskie społeczności. W zależności od stacji może być szybszy lub wolniejszy niż pociąg Intercity (IC), ale ponieważ jest obsługiwany przez krajowego operatora kolejowego, cena będzie taka sama (opłaty są naliczane w większości na podstawie odległości). Pojawi się wraz z innymi pociągami podczas szukania biletów na stronie internetowej, dzięki czemu możesz zobaczyć, czy pasuje do Twojej podróży, czy nie. Wszystkie trzy główne stacje w Brukseli są bardzo zajęte, a pociągi odjeżdżają w wielu kierunkach prawie co minutę. Jeśli jesteś na peronie, sprawdź, czy pociąg, do którego wsiadasz, jest tym, który chcesz, ponieważ może to być ten, który odjeżdża kilka minut wcześniej. Bądź czujny na zmiany platformy w ostatniej chwili. Ponieważ ogłoszenia dla wielu pociągów (z wyjątkiem głównych połączeń międzynarodowych i pociągów na lotnisko w Brukseli) są podawane tylko w języku francuskim i holenderskim, warto zwrócić uwagę na wyświetlacze odjazdów. Zawsze zapamiętuj nazwę miejsca docelowego zarówno po francusku, jak i po holendersku, aby łatwo ją rozpoznać - nazwa, jaką znasz w języku angielskim, może w ogóle nie być używana. Pamiętaj również, że niektóre pociągi są krótkie, więc na stacjach z długimi zakrzywionymi peronami, takimi jak Brussel-Centraal (Bruxelles-Central), możesz nie być w stanie zobaczyć pociągu, jeśli stoisz na przeciwległym końcu peronu. === Samochodem === === Autokary i busy === Kilku przewoźników autobusowych oferuje połączenia dalekobieżne do Brukseli. Dworzec autobusów dalekobieżnych to {{Znacznik|Bruksela Północ CCN|50.85998|4.35963|typ=transport}}'''Bruksela Północ CCN''' w wąskiej uliczce na północny zachód od dworca kolejowego o tej samej nazwie. Czekając na autobus łączący, '''Starbucks''' na stacji może zaoferować ciepło i gniazdka elektryczne bez konieczności kupowania za drogich napojów. * {{Znacznik|Eurolinies|50.86061|4.35949|typ=transport}}'''Eurolinies''', ☏ +32 2 274-1350, faks: +32 2 201-1140. Oferuje podróż autobusem z wielu krajów do Brukseli, na przykład 8 godzin ze stacji London Victoria za 39 €. W Brukseli zatrzymują się przed stacjami kolejowymi Gare du Nord-Noordstation i Gare du Midi-Zuidstation. Posiadają biuro z toaletami, ogrzewaniem oraz zapasowe gniazdko elektryczne pod klatką schodową dworca kolejowego lewe wejście. * '''OUIBUS''', ☏ +32 70 300-042. Prowadzi przewóz kanapowy między [[Paryż]]em, [[Lille]] i Brukselą. Autobusy przyjeżdżają na dworzec Gare du Midi/Zuid. * '''[https://www.delijn.be/nl/ De Lijn]''', ☏ +32 70 220-200. Publiczne autobusy w regionie flamandzkim (język holenderski). * '''TEC''', ☏ +32 10 23-5353. Publiczna firma autobusowa w regionie Walonii (francuskojęzyczna). * '''[https://www.flixbus.com/ Flixbus]]'''. Niemiecka firma z siecią w całej Europie. Oferuje usługi do wielu niemieckich destynacji, [[Paryż]]a, [[Rotterdam]]u, [[Amsterdam]]u, [[Bratysława|Bratysławy]] i [[Londyn]]u. W przeciwieństwie do Eurolines nie mają biura na stacji, ale rutynowo ustawiają mobilne stanowisko informacyjne obsługiwane przez personel w łatwo rozpoznawalnych jasnozielonych strojach, gdzieś wzdłuż strefy wejścia na pokład. * '''[https://regiojet.com/ RegioJet]''' (''Student Agency''). Czeska firma oferująca usługi autokarowe z [[Czechy|Czech]] i [[Słowacja|Słowacji]] do wielu destynacji w Europie. Ich usługa z [[Praga|Pragi]] do [[Londyn]]u zatrzymuje się każdego ranka na '''Gare du Midi''' i każdego wieczoru w drodze powrotnej. Firma oferuje również łączone bilety autobusowe + kolejowe do/z miejsc, które nie są obsługiwane bezpośrednio przez autobusy, co może być tańsze niż zakup biletu dzielonego. === Tramwajem === Bruksela jest połączona z [[Tervuren]] tramwajem 44 , podążając trajektorią Tervuren Avenue (''Tervurenlaan'') między {{Znacznik|Stacja Tervuren|50.8297|4.5131|typ=transport}}'''stacją Tervuren''' 44 a stacją metra {{Znacznik|Stacja Montgomery|50.83783|4.40754|typ=transport}}'''Montgomery''' 1 7 25 27 39 44 61 80 81. Malownicza podróż o długości 10 km przez Las Sonian trwa około 20 minut, z częstotliwością 5 tramwajów na godzinę. Bilet jednorazowy kosztuje 2,10 € i pozwala wysiąść po drodze na dowolnej stacji i wrócić następnym tramwajem w ciągu godziny ważności biletu. Bilety można kupić na stacji Tervuren lub u motorniczego za dodatkową opłatą. Do Brukseli można również dojechać z [[Kraainem]] tramwajem 39 , który łączy stację metra Montgomery ze stacją {{Znacznik|Ban-Eik|50.8422|4.5025|typ=transport}}'''Ban-Eik''' 39 i przecina Kraainem w połowie drogi. Wysiądź na przystanku {{Znacznik|Wilderozenweg|50.8447|4.4668|typ=transport}}'''Wilderozenweg''' 39 , w odległości spaceru od atrakcji turystycznych Kraainem, i wsiądź do tramwaju 39 w kierunku Montgomery. Czas podróży to ok. 1 godz. 15 minut. Podobnie jak w przypadku tramwaju 44 , bilet kosztuje 2,10 euro, można go kupić z góry lub u motorniczego za dodatkową opłatą i jest ważny przez godzinę. === Metrem === Linia 1 metra w Brukseli biegnie do stacji metra {{Znacznik|Kraainem|50.8488|4.5025|typ=transport}}'''Kraainem''' 1 76 77 79 N05 oraz do stacji metra {{Znacznik|Stokkel|50.8420|4.4641|typ=transport}}'''Stokkel''' 1 39. Czas podróży do Wielkiego Placu w Brukseli ze stacji Kraainem wynosi około 25 minut. Pojedynczy bilet Jump kosztuje 2,10 €. Bilety należy kupić w automacie GO na stacji metra Kraainem lub Stokkel i można je płacić tylko monetami euro lub kartami kompatybilnymi z Maestro. Rachunki nie są akceptowane. === Rowerem === Bruksela jest trzecią stolicą na trasie Eurovelo Trasy 5, która zaczyna się w [[Londyn]]ie, przez Brukselę i [[Szwajcaria|Szwajcarię]], a kończy w południowych [[Włochy|Włoszech]]. W Brukseli zbiega się wiele innych międzynarodowych i krajowych tras rowerowych. == Komunikacja == === Samochodem === Krótko mówiąc: staraj się jak najmniej korzystać ze swojego samochodu. Podobnie jak w przypadku większości europejskich stolic, Bruksela poczyniła wielkie postępy w eliminacji samochodów i to w większości za pomocą dobrych środków; jeszcze w połowie 2000 roku Bruksela miała jedne z najgorszych (jeśli nie najgorsze) korków w świecie zachodnim, rywalizując nawet z takimi miastami jak [[Los Angeles]] i [[Nowy Jork]]. Chociaż Bruksela wciąż pozostaje w tyle za miejscami takimi jak [[Amsterdam]], lewicowy rząd miasta zainstalował ścieżki rowerowe, deptaki i zainwestował w projekty transportu publicznego w tempie rzadko spotykanym w Europie. Chociaż miejscowi w większości aprobują te środki, mieszkańcy spoza miasta i ludzie pracujący w niektórych sektorach byli wobec nich bardziej krytyczni. Ogólnie rzecz biorąc, zdecydowanie zaleca się, aby nie jeździć w pobliżu lub w obrębie R0. Większość ulic w pobliżu Gran Place została wyłączona z ruchu kołowego i tylko taksówkarze i kierowcy dostawczy mają dostęp do tego obszaru. Jednak obrzeża Brukseli nie zawsze są obsługiwane przez autobusy lub tramwaje, więc posiadanie samochodu może być tam przydatne. === Pieszo === Większość zabytków w Brukseli znajduje się dość blisko siebie, w rozsądnej odległości od siebie. Najstarsza część miasta może mieć nierówne brukowane drogi, ale pozostała część miasta jest dość łatwa do przejścia. Strefa 50 hektarów w centrum miasta zarezerwowana jest dla pieszych, druga co do wielkości w Europie po [[Wenecja|Wenecji]]. Bruksela ma wiele mokrych dni, a zimą niewielkie ilości śniegu mogą powodować błoto pośniegowe, więc wodoodporne obuwie jest koniecznością, jeśli będziesz spacerować przez cały dzień. === Rowerem === Rowery to doskonały sposób na dotarcie z centrum miasta do atrakcji poza „pięciokątem”. Chociaż pogoda w Brukseli nie zawsze sprzyja rowerom, rowery są często szybsze niż transport publiczny, zwłaszcza na krótkich dystansach. Infrastruktura rowerowa jest dość słabo rozwinięta w porównaniu do miast o podobnej wielkości, takich jak [[Amsterdam]] i [[Bristol]], a wzniesienie Brukseli może być wyzwaniem dla niedoświadczonych rowerzystów. Najcenniejszym atutem transportowym Brukseli jest prawdopodobnie system wypożyczania rowerów '''Villo'''. [[Plik:Brussels_cyclist_privilege.jpg|thumb|right|Znak drogowy unikalny dla Brukseli: rowerzyści mogą zignorować czerwone światła, jeśli skręcą w prawo!]] Aby zachęcić do jazdy na rowerze przez miasto, rowerzyści otrzymują pewne przywileje w ruchu brukselskim. Przede wszystkim rowerzyści mogą jeździć w obie strony ulicami jednokierunkowymi. Mogą przejeżdżać przez strefę wolną od samochodów w centrum miasta, największą w Europie po Wenecji. Na skrzyżowaniach oznaczonych trójkątnym znakiem z ikoną roweru i strzałką w prawo rowerzyści mogą w każdej chwili skręcić w prawo, ignorując czerwone światła. ==== Villo ==== [[Plik:VilloStationAlmostFull.jpg|thumb|right|Rowery czekające na wypożyczenie na stacji Villo]] '''[https://www.villo.be/ Villo]''' (portmanteau francuskich słów ''ville'' – miasto – i ''vélo'' – rower) to publiczny system wypożyczania rowerów w Brukseli. Składa się z 5000 rowerów w regionie stołecznym Brukseli, co czyni go jednym z największych na świecie, z infrastrukturą 360 stacji. Rowery można wypożyczyć na dowolnej stacji i zwrócić na tej samej lub dowolnej innej stacji, co czyni go wygodnym rozwiązaniem do podróży z punktu do punktu (w przeciwieństwie do schematu ''BlueBike'', który wymaga powrotu na tę samą stację, dzięki czemu nadaje się tylko do podróży w obie strony). Rowery Villo są dobrze wyposażone, by radzić sobie na biednych belgijskich drogach: mają odporne na przebicia opony i kryty napęd łańcuchowy, a dodatkowo są wyposażone w kosz do transportu ładunków i automatyczne światła. Każdy rower ma 7 biegów i podwójne hamulce tarczowe, aby pokonywać wzgórza wokół miasta i docierać do miejsc na wyższych wysokościach. Rama jest jednak dość ciężka, waży 22 kg. Zalecany jest przyzwoity poziom sprawności! Aby wynająć Villo, bilet należy zakupić na stacji. Nie wszystkie stacje wydają bilety, co może być mylące. Bilety są dostępne na 1 lub 3 dni i pozwalają na nieograniczoną liczbę przejazdów. Przy koszcie 1,60 € za dzień, Villo jest najtańszym środkiem transportu po spacerze. Karnety tygodniowe są również dostępne w cenie 7,65 €. Ponieważ Villo jest przeznaczony na krótkie wycieczki, po pierwszej połowie godziny zostanie naliczona opłata w wysokości 0,50 € za pół godziny (pierwsze pół godziny jest bezpłatne). Można tego oczywiście łatwo uniknąć, zwracając rower na stację przed upływem pierwszych pół godziny i od razu wypożyczając kolejny rower z tej samej stacji, resetując licznik. [[Plik:Villo_Day_Ticket.jpg|thumb|right|Przykład biletu dziennego Villo, pokazujący 6-cyfrowy numer abonamentu pogrubioną czcionką na górze]] Zakup biletu przebiega w następujący sposób: * Znajdź stację, która wystawia bilety, naciśnij przycisk 5, aby zmienić język na angielski. * Rozpocznij procedurę zakupu biletu i naciśnij 0, aby przejść do końca tekstu umowy EULA. Czas odpowiedzi jest długi, więc daj mu kilka sekund pomiędzy każdym naciśnięciem przycisku. * Wybierz 4-cyfrowy kod PIN i powtórz go. To będzie Twoje „hasło”. * Opłatę depozytową w wysokości 150 € należy uiścić kartą. Możesz kupić tylko jeden bilet na kartę i tylko wtedy, gdy masz na koncie co najmniej 150 €. * Bilet zostanie wydany, po którym można bezpośrednio wypożyczyć rower. Wybierając rower, zwróć uwagę na orientację siodeł. Konwencja wśród użytkowników jest taka, że ​​jeśli rower jest uszkodzony, siodełko jest opuszczane, a jego kierunek odwracany. Nie próbuj więc wypożyczać rowerów z odwróconym siodełkiem. Podobnie, jeśli zauważysz, że Twój rower ma usterkę, zwróć go na stację i odwróć siodełko, aby powiadomić innych użytkowników. O ile nie ma oczywistych dowodów na wandalizm, drobne uszkodzenia (przebite opony, zerwane łańcuchy itp.) nie zostaną obciążone Twoim kontem. Zwracając rower na stację, zawsze poczekaj na podwójny sygnał dźwiękowy i zielone światło na słupku, na który zwróciłeś rower. Długie sygnały dźwiękowe wskazują, że rower nie jest umieszczony nieprawidłowo. Po podwójnym sygnale dźwiękowym rower powinien zostać ponownie zablokowany. Jeśli nie zwrócisz go prawidłowo, a rower zostanie skradziony, na Twoje konto zostanie pobrane '''150 €'''! Po zakupie biletu rowery można wypożyczyć z dowolnej stacji, wpisując w kiosku stacji 6-cyfrowy numer abonencki znajdujący się na bilecie, a następnie 4-cyfrowe „hasło”. ==== OBike ==== We wrześniu 2017 [[singapur]]ska bezpłatna wypożyczalnia rowerów pływających '''[https://o.bike/blog/ OBike]''' zaczęła oferować usługę alternatywną dla Villo. Jednak od 2018 roku na ulicach pozostało niewiele rowerów i wydaje się, że nie można ich już wypożyczyć, mimo że aplikacja nadal działa. ==== Uber JUMP ==== Od 2019 r. Uber udostępnia w Brukseli flotę swobodnie pływających rowerów elektrycznych. Obszar działania ogranicza się w większości do wschodniej części miasta. Stawki wynoszą 1 € na odblokowanie i 0,15 €/minutę. == Atrakcje turystyczne == == Muzea == == Warto spróbować == == Najbliższe okolice == == Zakupy == == Gastronomia == === Oszczędnie === === Umiarkowanie === === Ekskluzywnie === == Festiwale, imprezy == == Noclegi == Jeśli zatrzymujesz się w Brukseli na weekend (i nie boisz się 20-minutowego spaceru) to warto poszukać hotelu w Dzielnicy Europejskiej. Nastawione one są na gości biznesowych i w weekendy często obowiązują promocyjne ceny, również w 5-gwiazdkowych. Do zabytkowego centrum można dojść pieszo lub dojechać komunikacją miejską. * [http://www.turez.pl/hotele-bruksela/ Rezerwacja Hoteli w Brukseli po polsku] === Oszczędnie === * <sleep name="Hostel Van Gogh" alt="" address="Rue Traversière/Dwarsstraat, 8, 1210 Bruxelles/Brussel" directions="" phone="(+32) 2 217 01 58" email="" fax="" url="http://www.chab.be" checkin="" checkout="" price="18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie"></sleep> <span>(+32) 2 217 01 58. 18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie. </span> === Umiarkowanie === === Ekskluzywnie === * '''Hotel Amigo''', Rue de l’Amigo/Amigostraat, Tel: +32 2 547 4747 [http://www.hotelamigo.com] – chyba najlepszy adres w mieście, minutę od Grand Place/Grote Markt i Manneken Pis, ceny od 800 PLN za noc == Kontakt == == Bezpieczeństwo == == Informacje turystyczne == * '''[https://international.brussels/?lang=en Brussels International]''' (''Brussels Info Place''), Rue Royale/Koningsstraat 2, ☏ +32 2 513-89-40, tourism@brusselsinternational.be. 10:00-18:00. * '''[https://international.brussels/ Brussels International]''' (''Turystyka i Kongres''), Ratusz Grand-Place, ☏ +32 2 513-89-40, faks: +32 2 513-83-20, tourism@brusselsinternational.be. 09:00-18:00; Niedziele: zima 10:00-14:00, 1 stycznia nieczynne. Znajduje się w ratuszu i zwykle jest zatłoczony. Sprzedaje kilka książeczek lub kart rabatowych, takich jak karta brukselska i jednodniowe karnety na transport publiczny * '''Brussels International''' (''stacja Midi/Zuid'') (hala centralna). Zima: Pn-Cz 08:00-17:00, Pt 08:00-20:00, Sob 09:00-18:00, Nd i święta 09:00-14:90; Lato: sob.-czw. 08:00-20:00, piątek 08:00-20:00. * '''Brussels International''' (''lotnisko w Brukseli''), hala przylotów. 08:00-21:00. == Porady == == Wyjazd == {{zarys}} {{Atrybucja}} {{Jest w|Belgia}} [[Kategoria:Belgia]] 7kz7tns1hvf5zfy2t246rc4t4guuu53 120349 120348 2022-08-27T13:27:59Z Katafrakt 3500 /* Villo */ dr. red. wikitext text/x-wiki {{Top-banner||unesco=yes|}} [[Plik:Brussels skyline gp.jpg|thumb|right|Panorama Brukseli]] '''Bruksela''' (po francusku: ''Bruxelles'', po holendersku: ''Brussel'') jest stolicą [[Belgia|Belgii]] i jednym z trzech regionów administracyjnych w kraju, obok [[Flandria|Flandrii]] i [[Walonia|Walonii]]. Oprócz swojej roli w swoim kraju, jest także miastem o znaczeniu międzynarodowym, goszczącym liczne instytucje międzynarodowe, w szczególności główne instytucje [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]. Z tego powodu bywa nazywana nieformalnie stolicą UE, a nawet używana jako metonimia instytucji unijnych. Bruksela łączy dziedzictwo średniowiecznego miasta flamandzkiego z imponującymi projektami zainicjowanymi po tym, jak stała się stolicą ówczesnego kraju francuskojęzycznego, a także imponującą nowoczesną architekturą, wzniesioną w dużej części z myślą o siedzibach instytucji międzynarodowych. Bruksela jest obecnie dwujęzyczna, gości i oficjalnie uznaje niderlandzko- i francuskojęzyczną społeczność Belgii, a dzięki napływowi ludzi różnego pochodzenia, którzy przybyli tam pracować, wielu z nich dla Unii Europejskiej, staje się coraz bardziej międzynarodowa. To wszystko sprawia, że ​​Bruksela jest dość wyjątkową mieszanką, usianą licznymi belgijskimi osobliwościami, a dla dociekliwego turysty wielką skrzynią skarbów do odkrycia. == Dzielnica == {{Lista regionów | mapa regionów = | rozmiar mapy = | opis mapy = | nazwa regionu 1 = [[Bruksela/Centrum|Centrum]] | kolor regionu 1 = #00ff00 | opis regionu 1 = Małe średniowieczne centrum Brukseli, którego sercem jest Grand Place, najpiękniejszy plac na świecie i [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Centrum to strefa dla pieszych z małymi uliczkami i usiana atrakcjami. Znajdziesz tu wiele okazji do spróbowania gofrów, belgijskiego piwa czy frytek. | nazwa regionu 2 = [[Bruksela/Pentagon|Pentagon]] | kolor regionu 2 = #96531c | opis regionu 2 = Podążając za zarysem drugich murów miejskich, Pentagon otacza rdzeń miasta z licznymi restauracjami, barami, muzeami i innymi fascynującymi tajemnicami do odkrycia. Pentagon jest na tyle mały, że można go zwiedzać pieszo, więc jest to wysoce zalecane. | nazwa regionu 3 = [[Bruksela/Dzielnica Europejska|Dzielnica Europejska]] | kolor regionu 3 = #ffff00 | opis regionu 3 = Serce polityki flamandzkiej, belgijskiej i europejskiej. Dzielnica Europejska jest siedzibą Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej i wszystkich innych instytucji europejskich. Park Jubileuszowy po jego wschodniej stronie jest tłem dla muzeów, które warto odwiedzić. | nazwa regionu 4 = [[Bruksela/Heysel|Heysel]] | kolor regionu 4 = #800080 | opis regionu 4 = Wzgórza na północ od miasta z rozsianymi pozostałościami po Światowych Targach z 1935 i 1958 roku, z których najsłynniejszym jest Atomium. W cieniu Atomium, Mini Europe i kompleksu kinowego Kinepolis Heysel zyskał reputację brukselskiej dzielnicy rozrywki. | nazwa regionu 5 = [[Bruksela/Dzielnica Biznesowa|Dzielnica Biznesowa]] | kolor regionu 5 = #0000ff | opis regionu 5 = Wznosząca się dzielnica Brukseli na północ od Pentagonu, z nowoczesnymi drapaczami chmur, ogólnymi sklepami, restauracjami etnicznymi i drogimi barami wegetariańskimi. Dzielnica ma niewielką wartość turystyczną poza Dworcem Północnym, z imponującą architekturą Art Déco. | nazwa regionu 6 = [[Bruksela/Woluwe|Woluwe]] | kolor regionu 6 = #808080 | opis regionu 6 = Spokojna dzielnica mieszkaniowa po wschodniej stronie miasta, granicząca od wschodu z Kraainem i od południa Tervuren. Oferuje różnorodne style architektoniczne do zwiedzania, w szczególności domy słynnego secesyjnego architekta Victora Horty, które są wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]]. | nazwa regionu 7 = [[Bruksela/Matongé|Matongé]] | kolor regionu 7 = #ff8888 | opis regionu 7 = Dom dla większości mieszkańców Konga w Brukseli. Warto odwiedzić ze względu na wyrazistą afrykańską atmosferę, kolorowe stroje, które do niej pasują i wiele afrykańskich specjałów, które można kupić w tej okolicy. | nazwa regionu 8 = [[Bruksela/Północny wschód|Północny wschód]] | kolor regionu 8 = #8080FF | opis regionu 8 = Dzielnica mieszkaniowo-handlowa, będąca jednocześnie siedzibą dowództwa NATO. W przeciwnym razie stosunkowo mało interesujące dla przeciętnego podróżnika, z wyjątkiem kilku ładnych parków. | nazwa regionu 9 = [[Bruksela/Południe|Południe]] | kolor regionu 9 = #228279 | opis regionu 9 = Ekskluzywna dzielnica mieszkaniowa granicząca od południa z lasem Sonian. Dom Avenue Louise, powszechnie uważana za najbardziej wymyślną brukselską aleję. | nazwa regionu 10 = [[Bruksela/Zachód|Zachód]] | kolor regionu 10 = #FF8200 | opis regionu 10 = Głównie dzielnica mieszkaniowo-handlowa. W kierunku granicy z Flandrią dość wiejsko, z lasami, miejscami dla rolnictwa i odrestaurowanym wiatrakiem Luizen. Bazylika Koekelberg, piąty co do wielkości kościół na świecie, jest widoczny z każdego miejsca i jest absolutnie warta odwiedzenia. | nazwa regionu 11 = [[Bruksela/Las Sonian|Las Sonian]] | kolor regionu 11 = #54ff9f | opis regionu 11 = Las Sonian jest największym naturalnym obszarem w Brukseli, chociaż tylko niewielka jego część znajduje się geograficznie w granicach Regionu Stołecznego Brukseli. Niekończące się buki pokrywające wzgórza oferują możliwości do biegania i jazdy na rowerze. Jeśli wstaniesz odpowiednio wcześnie, masz duże szanse na wypatrzenie dzikich jeleni i innych dzikich zwierząt! '''Park Ter Kameren''' na północy jest popularnym miejscem wypoczynku dla mieszkańców. Las Sonian jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] od 2017 roku. | nazwa regionu 12 = [[Bruksela/Molenbeek i okolice|Molenbeek i okolice]] | kolor regionu 12 = #250057 | opis regionu 12 = Dzielnica mieszkalna na południu Brukseli z dużą liczbą imigrantów. Dzielnica pełniła w przeszłości ważną rolę handlową w mieście. | nazwa regionu 13 = [[Bruksela/Schaarbeek|Schaarbeek]] | kolor regionu 13 = #7c187c | opis regionu 13 = Niegdyś dobrze prosperujące centrum handlowe, Schaarbeek i okoliczne przedmieścia stały się ogniskiem przestępczości. Chociaż sytuacja powoli zaczęła się poprawiać, nadal należy ją odwiedzać ostrożnie. Przedmieście St.-Joost to najbiedniejsza dzielnica w Belgii, a jej jedyną atrakcją jest — co nie dziwi — brukselska dzielnica czerwonych latarni. | nazwa regionu 14 = [[Bruksela/Dzielnica Przemysłowa|Dzielnica Przemysłowa]] | kolor regionu 14 = #251f56 | opis regionu 14 = Cienki pas stref handlowych i przemysłowych biegnący wzdłuż portu od Dzielnicy Biznesowej do [[Vilvoorde]] na północ od Brukseli, gdzie znajduje się największy węzeł kolejowy w Belgii. Mając niewiele do zobaczenia i zrobienia, opustoszałe w nocy i nieprzyjemną atmosferę przemysłowego upadku po zachodzie słońca, zaleca się omijanie tej dzielnicy. }} == Charakterystyka == [[Plik:Historic Center.JPG|thumb|right|Grand Place-Grote Markt]] {{infobox|Autonomia Brukseli|W ramach federacji [[Belgia|belgijskiej]] Bruksela cieszy się dużą autonomią. Chociaż jest zależna od Belgii w kwestiach takich jak obrona i polityka zagraniczna, Bruksela ma własny rząd odpowiedzialny za sprawy wewnętrzne, politykę środowiskową, opiekę zdrowotną, gospodarkę, transport, turystykę i edukację oraz własne przepisy dotyczące tych spraw. Miasto sprawuje kontrolę nad własnym regionem administracyjnym (region stołeczny Brukseli), który znajduje się na tym samym poziomie co [[Flandria]] i [[Walonia]] w Belgii. Ten status państwa-miasta w kraju goszczącym jest nieco porównywalny do [[Watykan]]u i [[Hongkong]]u. Autonomia polityczna Brukseli wzbudziła międzynarodowe zainteresowanie jako gospodarza politycznie niezależnych podmiotów, takich jak instytucje europejskie (Komisja Europejska i Parlament Europejski) oraz kwatera główna NATO. Bruksela jest silnie zorientowaną na arenę międzynarodową metropolią i pomimo wspólnych języków mieszkańcy identyfikują się raczej jako Brukselczycy niż Flamandowie czy Walończycy.}} Kiedy Bruksela stała się w XIX wieku stolicą nowego kraju, duże części starego miasta zostały zniszczone, aby zrobić miejsce dla zupełnie nowych ministerstw, pałaców, szkół, koszar wojskowych i biurowców zbudowanych w latach 1880-1980. Średniowieczne mury miejskie które niegdyś broniły i otaczały miasto, zostały zburzone. Zachowało się jedynie niewielkie historyczne centrum (jeden plac i cztery przylegające do niego ulice). Historyczne centra flamandzkich miast są lepiej zachowane w miastach takich jak [[Antwerpia]], [[Brugia]], [[Gandawa]], [[Leuven]] i [[Mechelen]]. To bezmyślne traktowanie historycznych budynków wzbudziło w dawnych urbanistach niemal powszechną pogardę, a nawet dało początek terminowi „brukselizacja” dla miast, które podobnie burzą stare budynki, zastępując je pozbawionymi twarzy betonowymi potwornościami. === Klimat === Bruksela ma klimat oceaniczny. Chociaż pogoda w Brukseli była historycznie słynna z okropnej i wilgotnej pogody, miasto stało się cieplejsze w ciągu ostatnich dziesięcioleci. Charakteryzuje się umiarkowanie zimnymi, mokrymi zimami i ciepłymi, zmiennymi latami. Opady deszczu są równomiernie rozłożone w ciągu roku, z lekkim szczytem w okresie od listopada do stycznia i od maja do czerwca. Temperatury w dzień zimą oscylują wokół 6°C i zwykle nie przekraczają 10°C. Godziny nasłonecznienia są na ogół niskie, ale wyższe niż w wielu innych lokalizacjach w Europie Północnej. Możliwe są opady śniegu, chociaż obfite opady śniegu o znacznej akumulacji nie są częste i występują tylko okresowo. W marcu i kwietniu pogoda na ogół staje się łagodniejsza, na przemian czasami ciepłe, słoneczne dni z chłodniejszymi, pochmurnymi dniami. Maj jest często ulubionym miesiącem mieszkańców, ponieważ często występują w nim słoneczne dni, którym towarzyszą pierwsze okresy naprawdę ciepłej pogody. Czerwiec ma podobną charakterystykę, ale temperatury w ciągu dnia przekraczają wtedy 20°C prawie codziennie, z wyjątkiem okresów deszczowych, w których mogą one wahać się w granicach 17-19°C. Lipiec i sierpień są ciepłe, a fale upałów stają się coraz częstsze, a temperatury przekraczające 35°C są przekraczane praktycznie każdego roku. Wskazane jest, aby sprawdzić pogodę przed wizytą, ponieważ jest tak samo prawdopodobne, że napotkasz słoneczny tydzień z dziennymi temperaturami powyżej 30°C każdego dnia, jak i bardziej zmienny tydzień z częstymi deszczami i dziennymi temperaturami poniżej 24°C każdego dnia. Wrzesień może charakteryzować się indyjskimi warunkami letnimi z ciepłymi, słonecznymi dniami lub całymi okresami deszczowymi z umiarkowaną pogodą. Październik jest łagodny, choć temperatury dość szybko spadają, a słoneczne dni po październiku stają się rzadsze. W grudniu 2017 Bruksela pobiła europejski rekord pod względem najmniejszej ilości słońca w danym miesiącu. ==== Przygotowanie do wyjazdu ==== Bruksela ma do zaoferowania tyle samo zajęć w pomieszczeniach, co na świeżym powietrzu, więc nawet jeśli każdego dnia Twojej wizyty będzie padało, znajdziesz wystarczająco dużo do zrobienia, aby wizyta była warta zachodu. [https://www.buienradar.be/weer/brussels/be/2800866 Buienradar] (dosłownie ''Radar Prysznicowy'') pokazuje lokalizację chmur deszczowych w czasie rzeczywistym i oblicza przewidywania ich ruchów. Radar może określić, kiedy zacznie padać w Twojej pozycji z dokładnością do 10 minut i jest doskonałym narzędziem do planowania dnia. Chociaż Brukselę najlepiej zwiedzać pieszo lub na rowerze, sieć transportu publicznego jest najlepszą opcją, gdy pada deszcz. Muzea i inne atrakcje rzadko znajdują się w odległości większej niż 10 minut spacerem od stacji metra, więc mapa sieci metra w połączeniu z ''Buienradarem'' może zapewnić suchość dzięki odpowiedniemu planowaniu. Jeśli Cię zaskoczy, stacje metra to doskonałe miejsca do szukania schronienia przed deszczem, a większe stacje mają udogodnienia, w których możesz kupić gorący napój podczas oczekiwania (De Brouckere, Centraal Station, Montgomery itd.). Sieci takie jak Starbucks, Panos, McDonalds i tym podobne nie dbają o to, czy zajmujesz stół bez dokonywania zakupu, więc są to dobre opcje na dłuższe przesiadywanie pod prysznicem. === Dzielnice === Bruksela jest podzielona na 19 gmin lub gemeenten (gminy/dzielnice): * '''Bruxelles/Brussel''' - Bruksela oferuje wiele uroczych i pięknych atrakcji, z głęboko zdobionymi budynkami na Grand Place/Grote Markt i przedawkowaniem ryb i skorupiaków na Placu św. Katarzyny (Place St-Catherine/Sint-Katelijneplein). Spaceruj (i zatrzymaj się na drinka) w jednym z wielu barów na Place St-Géry/Sint-Goriksplein lub maksymalnie wykorzystaj swoją kartę kredytową na modnej Rue Antoine Dansaert/Antoine Dansaertstraat. * '''Marolles/Marollen''' - dzielnica Brukseli blisko serca miasta, jedno z niewielu miejsc, gdzie wciąż można było usłyszeć brukselski dialekt języka niderlandzkiego (flamandzkiego). Obszar ten jest najbardziej znany z pchlego targu, który odbywa się codziennie na Place du Jeu de Balle/Vossenplein oraz z mnóstwa sklepów sprzedających wszystko, od starych radia i wygiętych wycieraczek po delikatną porcelanę i drogie bibeloty w stylu Art Nouveau. Wizyta w soboty lub niedziele. * '''Bruksela/Ixelles-Elsene''' - Tętniąca życiem część miasta z dużą liczbą restauracji, barów i innych usług, które zadowolą przystojniaków lub osoby o wysokich wydatkach. Niektórzy spacerując po okolicy odkryją małe księgarnie, niedrogie restauracje etniczne lub niezależne sklepy z płytami schowane w bocznych uliczkach. Dzielnica Matongé tuż przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg to główna afrykańska dzielnica miasta. Jest to duża dzielnica na południu Brukseli, rozciągająca się od nowo gentryfikowanych dzielnic imigrantów przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg w pobliżu centrum miasta po zielone przedmieścia w pobliżu Bois de la Cambre/Ter Kamerenbos. Dzielnica jest podzielona na dwie części przez Avenue Louise/Louizalaan, która jest częścią dzielnicy Bruxelles/Brussel miasta. * '''Molenbeek/Molenbeek''' – powszechnie znany jako Molenbeek-St-Jean lub Sint-Jans-Molenbeek. Ludność została opisana w mediach jako „głównie muzułmańska”; jednak rzeczywiste dane wahają się od 25% do 40%, w zależności od obszaru zlewni. Od 2016 roku w Molenbeek istnieje jedna główna grupa mniejszościowa, belgijscy Marokańczycy. * '''Saint-Gilles/Sint-Gillis''' - artystyczne epicentrum miasta z kwitnącymi społecznościami francuskimi, portugalskimi, hiszpańskimi, Maghrebi i polskimi. Obszar wokół Parvis de St-Gilles/St-Gillisvoorplein jest częścią artystyczną, a obszar wokół Chatelain/Kastelein i kościoła Świętej Trójcy jest zdecydowanie bardziej upiększony. Podobnie jak Schaerbeek, Saint-Gilles szczyci się kilkoma budynkami w stylu secesyjnym i Haussmanna. * '''St-Josse/Sint-Joost''' - najmniejsza i najbiedniejsza gmina nie tylko w Brukseli, ale w całej Belgii, gmina ta może nie zawsze jest zbyt przyjemna dla oka, ale ma kilka małych, przyjaznych ulic. Środkowa część Chaussée de Louvain/Leuvensesteenweg jest także domem dla stosunkowo niewielkiej społeczności indyjsko-pakistańskiej, więc jest to miejsce, do którego można udać się na tikka masalę. Społeczność turecka, która jeszcze kilka lat temu była największą społecznością, gwałtownie podupadła, ponieważ przeniosła się do stosunkowo zamożniejszych gmin według standardów St-Josse/Sint-Joost. * '''Uccle/Ukkel''' - najbardziej ekskluzywna gmina Brukseli. Zielone, burżuazyjne i wykrochmalone, jak powinny być wszystkie eleganckie komuny. Uccle zachowało wiele uroczych, średniowiecznych zaułków, maleńkich placów i małych kamienic, podobnie jak pobliskie Watermael-Boitsfort/Watermaal-Bosvoorde. * '''Woluwé-Saint-Pierre/Sint-Pieters-Woluwe''' i '''Woluwé-Saint-Lambert/Sint-Lambrechts-Woluwe''' to dwie gminy na wschodnim krańcu miasta. Głównie mieszkalne, z mieszanką bloków mieszkalnych, uroczych dzielnic i terenów zielonych, to miejsce jest uwielbiane przez eurokratów i innych profesjonalistów. Warto odwiedzić ogromny kompleks kulturowy Wolubilis. == Język == Język w Brukseli może być mylący dla odwiedzających. Powszechnym językiem jest francuski, a około 90% populacji w Brukseli posługuje się nim w sposób zadowalający lub płynny. Po angielsku można łatwo się porozumieć, zwłaszcza w obszarach turystycznych. Holenderski jest również językiem urzędowym: w Brukseli populacja, która mówi po holendersku w stopniu zadowalającym i płynnym, jest ograniczona do około 20%, chociaż osoby mówiące po holendersku stanowią większość całej Belgii. Ponieważ Bruksela jest stolicą kraju, jeśli chodzi o sprawy urzędowe, Francuzi i Holendrzy mają w Brukseli równy status, z czasami skomplikowanymi zasadami zapewniającymi równowagę między nimi. Ulice, dworce, przystanki autobusowe i inne miejsca mają nazwy w dwóch językach. Te dwie nazwy nie zawsze brzmią ani nie wyglądają podobnie. Na przykład stacja kolejowa Bruksela-Południe to ''Bruxelles-Midi'' w języku francuskim i ''Brussel-Zuid'' w języku holenderskim. Uważaj na założenia oparte na języku angielskim: częstym błędem jest myślenie, że Bruxelles-Midi odnosi się do dworca kolejowego Bruksela-Centralna, ponieważ midi wydaje się być podobny do środka. Obszary poza Brukselą mają tylko jeden język urzędowy, ale nadal mogą mieć odrębne nazwy w drugim języku. Na przykład możesz otrzymać bilet kolejowy, na którym jako miejsce docelowe znajduje się ''Anvers'' (w języku francuskim), ale znaki na stacji mówią tylko o ''Antwerpen'' (w języku niderlandzkim). W Brukseli duża część populacji nie ma ani francuskiego, ani holenderskiego jako języka ojczystego, a wiele innych języków można usłyszeć na ulicy, przy czym arabski jest szczególnie powszechny. Historycznie niderlandzkojęzyczna Bruksela stawała się coraz bardziej francuskojęzyczna w XIX i XX wieku. Obecnie większość mieszkańców na co dzień mówi po francusku. Dialekt brukselski, brabancki dialekt języka niderlandzkiego, można usłyszeć, zwłaszcza w zewnętrznych dzielnicach Regionu Stołecznego Brukseli. Mówiony po francusku to standardowy francuski. Osoby posługujące się językiem niderlandzkim mówią standardowym językiem niderlandzkim, ale wielu z nich mówi również w inny sposób, gdy rozmawia z ludźmi ze swojego regionu. Angielski stał się powszechnym językiem mówionym dzięki międzynarodowym instytucjom z siedzibą w Brukseli, takim jak Komisja Europejska, Parlament Europejski i NATO. Nadal stosunkowo rzadko można znaleźć pisemne informacje turystyczne lub ogólne w języku angielskim, chociaż sytuacja się zmienia. Można się spodziewać, że ogłoszenia publiczne na dworcach będą wypowiadane przynajmniej po francusku i holendersku, podczas gdy na większych stacjach kolejowych (takich jak Zuidstation/Gare du Midi) zazwyczaj jest mowa po angielsku i niemiecku. Angielski jest również używany w metrze, tramwajach i autobusach, ogłaszany jako ostatni dla informacji, takich jak transfery linii i przystanki terminalowe. Nie wahaj się zapytać kogoś, jeśli nie rozumiesz, co zostało powiedziane. Biorąc pod uwagę położenie miasta i to, że reklamuje się ono jako stolica Europy, mówiony angielski jest mniej rozpowszechniony w Belgii niż u jej holenderskiego sąsiada. Jednak nawet jeśli nie jest to tak powszechnie używane, jak można by się spodziewać, to jednak jest powszechnie rozumiane. Jak to często bywa w innych miejscach, sukces w znalezieniu kogoś, kto mówi po angielsku, zależy od kilku czynników, takich jak wiek (najczęściej osoby w wieku 14-35 lat mówią po angielsku), wykształcenie i wcześniejsze doświadczenia za granicą. Niemiecki jest również językiem urzędowym w Belgii używanym jako język ojczysty przez około 70 000 osób na wschodzie kraju graniczącego z Niemcami, ale jedyny niemiecki, jaki możesz usłyszeć w Brukseli, zostałby podsłuchany na ulicach wokół instytucji europejskich lub przez Niemieckich turystów, nawet jeśli mieszka tam duża populacja niemiecka. Inne języki, które są coraz częściej słyszane w Brukseli to arabski (co najmniej 25% populacji Brukseli jest pochodzenia arabskiego, głównie z Maroka), hiszpański, włoski, portugalski, polski i rosyjski. == Historia == == Dojazd == === Samolotem === [[Plik:World War I at Brussels Airport (14843594408).jpg|thumb|right|Lotnisko w Brukseli znajduje się w Zaventem, gminie położonej na północ od Brukseli]] ==== Port lotniczy Bruksela ==== [[Plik:Winter Operations @ Brussels Airport January 2013 (8387465114).jpg|thumb|right|Lotnisko jest węzłem komunikacyjnym dla przewoźnika o trafnej nazwie Brussels Airlines, flagowego przewoźnika Belgii]] {{Znacznik|Port lotniczy Bruksela|50.901389|4.484444|typ=transport}}'''Port lotniczy Bruksela''' ({{IATA|BRU}} ''określane również jako '''Brussels National''' lub '''Zaventem'' po gminie, w której się znajduje''). To jest główne lotnisko w Brukseli. Ma połączenia z wieloma europejskimi stolicami i innymi dużymi miastami, ale oferta międzykontynentalna, która gwałtownie rośnie od początku 2010 roku, jest bardzo ograniczona w porównaniu z innymi europejskimi hubami lotniczymi. Belgijski flagowy przewoźnik '''[https://www.brusselsairlines.com/pl/pl/homepage Brussels Airlines]''', który obsługuje rozległą sieć lotów w [[Europa|Europie]], oferuje również loty długodystansowe do [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]] i, co jest dość wyjątkowe dla europejskich linii lotniczych, do wielu afrykańskich miejsc docelowych - zwłaszcza w byłej belgijskiej kolonii [[Demokratyczna Republika Konga|DR Kongo]]. Loty do Brukseli oferują także najwięksi przewoźnicy z Ameryki Północnej, a także kilku azjatyckich. Bezpośrednie połączenia do [[Azja|Azji]] są przyzwoite, a te z i do Ameryki Łacińskiej prawie nie istnieją, więc najprawdopodobniej będziesz musiał przesiąść się na lotnisku pośrednim i możesz rozważyć skorzystanie z jednego z przewoźników z [[Bliski Wschód|Bliskiego Wschodu]] (Emirates, Etihad i Qatar wszystkie obsługują Brukselę) lub przesiadkę w jednym z głównych węzłów komunikacyjnych Europy, takich jak London Heathrow, Frankfurt, Paryż Charles de Gaulle lub Schiphol. Do dwóch ostatnich można również dojechać bezpośrednim pociągiem z Brukseli. Turkish Airways (przez [[Stambuł]]-Atatürk) i Finnair (przez [[Helsinki]]) również mają szczególnie rozwiniętą sieć połączeń na Daleki Wschód, a [[Madryt]] jest najlepszą opcją na loty do Ameryki Łacińskiej. ===== <u>Podróż między lotniskiem w Brukseli a miastem Bruksela::</u> ===== [[Plik:Brussels Airport Railway Station.jpg|thumb|right|Stacja kolejowa w terminalu lotniska zapewnia bezpośrednie połączenia z Brukselą i wieloma innymi miastami w Belgii, Francji i Holandii]] * '''[https://www.belgiantrain.be/en Koleje Belgijskie]''' obsługują pociągi (2. klasa: Pojedynczy: 9,30 EUR (kwiecień 2022); Weekendowy powrót: 18 EUR; 1. klasa: 10,90 EUR) co 15 minut z lotniska (poziom -1) do trzech głównych dworców kolejowych w Brukseli, z których większość pociągów kursuje dalej do innych części Belgii. Podróż do ''Dworca Centralnego'' trwa 15-20 minut. Bilety można kupić w automatach (tylko na monety lub karty PIN) lub w kasach kolejowych (banknoty akceptowane) na lotniskowej stacji kolejowej na poziomie -1. Pociągi są czyste i zadbane. Aby wejść lub wyjść z pociągu, naciśnij zielony przycisk na drzwiach, ponieważ drzwi nie są automatycznie otwierane na stacjach, jak w innych systemach. * '''[https://www.stib-mivb.be/index.htm?l=en Autobusy MIVB/STIB 12 i 21]''' (linia 12 kursuje od poniedziałku do piątku przed godziną 20:00 i jest ekspresem, obsługującym tylko główne przystanki autobusowe (chociaż nie jest wcale szybszy); linia 21 kursuje po godzinie 20:00 oraz w weekendy , obsługujące wszystkie przystanki na trasie) kursują co 20-30 minut przez stację metra Schuman (gdzie można przesiąść się na linie metra 1 i 5) do dzielnicy europejskiej wokół ''Place du Luxembourg/Luxemburgplein'' (po drugiej stronie parku od Gare Central). Wsiadając do autobusu, upewnij się, że miejscem docelowym jest Luxembourg, ponieważ niektóre autobusy kończą się na stacji metra Schuman lub Gare de Bordet. Podróż trwa 30 minut. Ten sam bilet jest ważny łącznie przez 60 minut w pociągach (SNCB), metrze (STIB), autobusach (STIB, De Lijn i TEC) lub tramwajach (STIB) od momentu skasowania. Autobusy odjeżdżają z poziomu lotniska 0. Cena biletu to 4,50 € w automacie obok przystanku autobusowego lub 6 € na pokładzie. Osoby często podróżujące mogą kupić bilet na 10 przejazdów (32 euro). Automaty biletowe "GO" akceptują tylko monety lub karty oparte na PIN. * '''[https://www.delijn.be/nl/ Autobusy De Lijn 272 i 471]''' kursują co 30-60 minut do północnego dworca kolejowego w Brukseli (zwanego ''Noordstation/Gare du Nord'' w mieście lub ''Brussel-Noord/Bruxelles-Nord'' w innych miejscach), 2 km (1,2 mil) na północ od Grand Place. Autobus nocny 620 kursuje do/z lotniska z przystankiem na stacji metra ''IJzer'' (45 minut jazdy), 1 km (0,62 mil) na północ od Grand Place. Autobusy odjeżdżają z poziomu 0 lotniska. Cena biletu wynosi 3 € na pokładzie, 2,50 € (kwiecień 2022) w automacie biletowym lub 2,15 €, jeśli otrzymasz „bilet SMS” wysyłając wiadomość tekstową (uwaga: może to wiązać się z dodatkowymi opłatami w zależności od operatora komórkowego). W przeciwieństwie do biletów sprzedawanych przez MIVB/STIB, bilety te (sprzedawane przez flamandzkiego regionalnego przewoźnika autobusowego De Lijn) nie są ważne w innych środkach transportu publicznego w Brukseli. * Alternatywnie, do Brukseli można znacznie taniej dojechać pociągiem przez stację Zaventem (dorp), która znajduje się w odległości krótkiego spaceru od lotniska. Cena 3,10 euro (kwiecień 2022 r.) jest trzykrotnie tańsza niż bilet ze stacji Brussels Airport do miasta. Dzieje się tak, ponieważ dopłata Diabolo w pociągach lotniskowych nie ma tutaj zastosowania. W związku z tym możesz podróżować w ten sposób również do dalszego miejsca za pomocą Go Pass lub Rail Pass bez konieczności płacenia dopłaty Diabolo. Stacja Zaventem dorp jest obsługiwana przez częste pociągi lokalne do wszystkich stacji w Brukseli, co zajmuje mniej więcej tyle samo czasu, co pociągi na lotnisko (15-20 minut do Dworca Centralnego). Aby dotrzeć do stacji Zaventem dorp z lotniska należy udać się na parking autobusowy na poziomie 0 i iść w kierunku jego końca, gdzie zaczyna się lotniskowa ścieżka rowerowa. Jedź ścieżką rowerową lotniska (oznaczoną na czerwono) przez mały parking i wzdłuż autostrady przez około 700 metrów, aż do pierwszego przejścia dla pieszych na rondzie. Przejdź przez ulicę w lewo i wejdź w uliczkę prowadzącą do wsi (Vilvoordelaan). Idź cały czas prosto przez kolejne 800 metrów, aż dotrzesz do tylnego wejścia na stację kolejową. :Jadąc z Brukseli, wyjdź ze stacji Zaventem tylnym wejściem od strony północnej (w lewo w kierunku jazdy od Brukseli). Idź prosto na północ przez Vilvoordelaan przez około 800 metrów, aż dotrzesz do wiaduktu na autostradzie lotniska, gdzie przejedziesz pod nim i skręcisz w prawo na pas rowerowy na lotnisku oznaczony „Terminal”. Podążaj ścieżką rowerową „Terminal” przez około 700 metrów wzdłuż autostrady, aż dotrzesz do parkingu autobusu lotniskowego na poziomie 0, gdzie możesz wjechać do Terminalu. * '''Taksówki''' do centrum kosztują około 35 euro. Taxis bleus/blauw (niebieski): +32 2 268 0000, Taxis Autolux: +32 2 411 4142, Taxis verts/groen (zielony): +32 2 349 4949. Uważaj na opłaty „oczekujące”, jeśli Twój lot jest opóźniony, a Ty zamówione wcześniej taksówki, niektóre firmy pobierają opłaty parkingowe + 25-30 €/godz. Przed wejściem do samochodu zawsze potwierdź ostateczne naliczenie opłaty u kierowcy. Często zdarza się, że kierowcy oszukują Cię i pobierają 80 euro za przejazd do centrum, zwłaszcza jeśli zdają sobie sprawę, że to Twój pierwszy raz w Brukseli i nie znają się na swojej drodze. =====<u>Przechowalnia bagażu:</u>===== Lotnisko w Brukseli '''posiada przechowalnię bagażu''' (poziom 0), w której można zostawić bagaż na określony czas. Szafki mówią, że będziesz musiał odzyskać swoje torby w ciągu 72 godzin, w przeciwnym razie zostaną one usunięte, ale w rzeczywistości są przenoszone do pokoju obok i przechowywane, dopóki ich nie odzyskasz. Jest to przydatne udogodnienie dla osób, które chcą schować duże walizki w bezpiecznym miejscu. Stawka wynosi 7,50 € za 24 godziny. Musisz zapłacić monetami, w pobliżu jest rozmieniarka. [[Plik:BrusselsAirports.png|thumb|right|Chociaż lotnisko w [[Charleroi]] zostało przemianowane na „Brussels South”, znajduje się ono w znacznej odległości od miasta, zwłaszcza w porównaniu z lotniskiem krajowym w Brukseli]] ==== Port lotniczy Bruksela-Charleroi ==== [[Plik:Aéroport de Charleroi, B737 Ryanair - 2011.JPG|thumb|right|CRL jest obsługiwane tylko przez tanich przewoźników, takich jak Ryanair. Ryanair działa również z BRU.]] {{Znacznik|Port lotniczy Bruksela-Charleroi|50.4693|4.4704|typ=transport}}'''Port lotniczy Bruksela-Charleroi''' ({{IATA|CRL}}) (''42 km (26 mil) na południe od Brukseli''). Kilka tanich linii lotniczych, w tym '''[https://www.ryanair.com/pl/pl Ryanair]''' i '''[https://wizzair.com/ Wizzair]''', obsługuje loty z tego lotniska do miast takich jak [[Barcelona]], [[Budapeszt]], [[Kopenhaga]], [[Dublin]], [[Edynburg]], [[Madryt]], [[Manchester]], [[Rzym]], [[Sofia]], [[Warszawa]] i prawie wszystko pomiędzy. =====<u>Aby podróżować między lotniskiem a miastem:</u>===== * '''[https://www.flibco.com/en Brussels City Shuttle]''' obsługuje autobusy (15,50 EUR w jedną stronę, 31 EUR w obie strony w przypadku zakupu online; 19 EUR w jedną stronę w przypadku zakupu w automatach na lotnisku lub u kierowcy) co 30 minut do Bruksela Stacja Midi/Zuid, podróż trwa 1 godzinę (mniej w weekendy). Kupowanie online jest tańsze i szybsze. Autobus zatrzymuje się przy Stacja Midi/Zuid (mapa stacji Midi/Zuid w formacie PDF), na Rue de France/Frankrijkstraat na zachodzie. Metro i pociągi międzynarodowe Eurostar, Thalys) znajdują się po zachodniej stronie dworca, więc po wejściu na stację z przystanku autobusowego kieruj się w lewo, a nie prosto. Podróżując na lotnisko, lepiej przybyć na przystanek Brussels Midi/Zuid dużo wcześniej przed odjazdem autobusu, ponieważ kolejka do autobusu może być bardzo długa (nie ma automatów biletowych, a ludzie kupują bilety na pokładzie). Dlatego możesz spóźnić się na autobus i poczekać kolejne 30 minut. W godzinach szczytu ruch na drodze z Brukseli może być duży, więc podróż może potrwać dłużej niż planowano. * '''TEC-bus A''' (6 euro w jedną stronę) kursuje z lotniska do stacji Charleroi Południe (''Charleroi-Sud''), skąd można połączyć się z pociągiem międzymiastowym ( 9,90 € w jedną stronę) do Brukseli. Łączony bilet na pociąg + autobus do lub z Brukseli można otrzymać za 15,90 € w automacie TEC na lotnisku. Podróż autobusem trwa 20 minut, a pociąg zajmuje dodatkową godzinę. Pociągi odjeżdżają co 30-60 minut. * '''Taksówki''' z lotniska do centrum miasta kosztują stałą cenę 90 euro. Na podróż powrotną do Charleroi możesz zarezerwować z wyprzedzeniem taksówkę z [[Charleroi]] (90 €). Taksówki kursujące z Brukseli korzystają z wyższej taryfy i zawiozą Cię na lotnisko za stałą cenę 120 euro lub według licznika do 170 euro. ==== Inne lotniska ==== Szybka kolej i centralne położenie Brukseli pośród wielu dużych europejskich miast sprawiają, że można dolecieć do kilku innych lotnisk i stamtąd dojechać pociągiem. W zależności od planu podróży może to być zarówno szybsze, jak i tańsze, ponieważ połączenia mogą być lepiej dopasowane. * '''Port lotniczy Paryż-Roissy-Charles de Gaulle''' ({{IATA|CDG}}) ma bezpośrednie połączenie koleją dużych prędkości (TGV) z Brukselą. Pociągi TGV odjeżdżające co trzy godziny z CDG docierają do Brukseli-Midi w ciągu ~1,5 godziny. Zarezerwuj bilety wcześnie, aby uzyskać najlepsze ceny. Alternatywnie możliwy jest dostęp do Brukseli z Paryża-CDG pociągami TGV z francuskich miast, takich jak [[Nicea]] i [[Lyon]]. Większość z tych pociągów zawija na lotnisko. * '''Port lotniczy Amsterdam-Schiphol''' ({{IATA|AMS}}) ma również połączenie kolejowe dużych prędkości z Brukselą-Midi, zapewniane przez Thalys. Czas przejazdu również wynosi około 1,5 godziny, ale częstotliwość jest godzinowa, a koszty mogą być niższe (nawet do 30 euro) w zależności od czasu podróży i rezerwacji. Alternatywnie istnieją również wolniejsze (2,5 godziny) regularne pociągi Intercity, czasami bezpośrednie, czasami z przesiadką w [[Rotterdam]]ie. Bilety na te pociągi zaczynają się od 25 euro i mają tę zaletę, że są ważne na wszystkie regularne pociągi w zarezerwowanym dniu. Aby porównać ceny i godziny odjazdów wszystkich pociągów (w tym Thalys), zobacz NS International * '''Lotnisko Kolonia-Bonn''' ({{IATA|CGN}}) to niecałe 2 godziny pociągiem bezpośrednim, odjeżdżającym 3 razy dziennie i kosztuje około 50 € * '''Lotnisko w Antwerpii''' ({{IATA|ANR}}) znajduje się dość blisko Brukseli, stamtąd trzeba wsiąść do autobusu do Stacji ''Antwerpen-Berchem'' (zajmuje 10 minut, autobusy odjeżdżają co około 12 minut), skąd pociąg do Brukseli odjeżdża co 20 minut i jedzie mniej niż 40. Bilet autobusowy w Antwerpii kosztuje 3 euro, a bilet kolejowy do Brukseli można kupić już za 10 euro, dzięki czemu podróż jest prawie tak tania, jak dojazd do Brukseli z lotniska w Brukseli. * '''Lotnisko Liège''' ({{IATA|LGG}}) można dojechać pociągami między Brukselą a Liege (kursują co 30 minut i trwają około 1 godziny), ale musisz wsiąść do autobusu lub taksówki między jedną ze stacji kolejowych w Liege a LGG, która wydłuża podróż do ponad 1,5 godziny. === Koleją === [[Plik:BréisselGareCentrale.jpg|thumb|right|Bruksela Centralna obsługuje głównie ruch krajowy]] Bruksela ma pięć głównych stacji kolejowych: * {{Znacznik|Bruxelles-Midi / Brussel-Zuid|50.836468|4.334724|typ=transport}}'''Bruxelles-Midi / Brussel-Zuid / Bruksela-Południe''' (''FBMZ'', {{IATA|ZYR}}). Na tej stacji zatrzymują się pociągi dużych prędkości. W Midi/Zuid znajduje się łazienka z prysznicem w toalecie przy peronach 19-20 (pomiędzy Origin'O i Quick). * {{Znacznik|Bruxelles-Central / Brussel-Centraal|50.845548|4.357093|typ=transport}}'''Bruxelles-Central / Brussel-Centraal / Bruksela Centralna'''. * {{Znacznik|Bruxelles-Nord / Brussel-Noord|50.860496|4.361732|typ=transport}}'''Bruxelles-Nord / Brussel-Noord / Bruksela-Północ'''. * {{Znacznik|Bruxelles-Schuman / Brussel-Schuman|50.843213|4.381041|typ=transport}}'''Bruxelles-Schuman / Brussel-Schuman'''. * {{Znacznik|Bruxelles-Luxembourg / Brussel-Luxemburg|50.837996|4.373509|typ=transport}}'''Bruxelles-Luxembourg / Brussel-Luxemburg'''. Na przeciwległym końcu dzielnicy europejskiej, przy Esplanadzie Parlamentu Europejskiego, jest to kolejna stacja na tej samej linii co Schuman i zatrzymują się tam te same usługi. Nazwa wzięła się stąd, że jeżdżą tam wszystkie pociągi do Luksemburga, jak wspomniano powyżej. Oprócz tego istnieją również stacje Bruksela-Congress, Bruksela-Chapel and Bruksela-West, a także stacje w gminach regionu brukselskiego, które nie mają w nazwie „Bruksela” (np. Schaerbeek, Evere), które tylko zobacz ograniczone usługi lokalne przez pociągi RER. [[Plik:Brussel station Zuid B.jpg|thumb|right|Szybkie pociągi, takie jak Thalys, zatrzymują się w Midi/Zuid]] Międzynarodowe usługi kolejowe do Belgii obejmują: * '''Thalys'''. Szybki pociąg Thalys łączy Brukselę z [[Kolonia|Kolonią]] (1 godz. 52 min), [[Paryż]]em (1 godz. 20 min) i [[Amsterdam]]em (2 godz.). Dużo taniej jest rezerwować z większym wyprzedzeniem. Z biletem Thalys możesz również skorzystać z lokalnego pociągu do lub ze stacji Central-Centraal, Nord-Noord, Schuman i Luksemburg/Luksemburg. * '''Intercity''' z [[Luksemburg]]a. Co godzinę pociąg Intercity z Luksemburga (3 godz. 07 min, przez [[Arlon]], [[Libramont]], [[Namur]]) łączy się ze stacjami Midi/Zuid, Central, Nord/Noord, Schuman i Luksemburg/Luksemburg. Nie potrzebujesz rezerwacji. Weekendowy bilet powrotny kosztuje 41,60 €. * '''Eurostar''', ☏ +32 2 528-28-28. Linia kolejowa Eurostar łączy [[Lille]] Europe (39 min, 22 €+), [[Ashford]] (1 godz. 38 min, 32 £+) i [[Londyn|London]] St. Pancras (1 godz. 51 min, 32 £+) z Midi/Zuid. Eurostar oferuje również dwa pociągi, które odjeżdżają z [[Amsterdam]] Centraal (1 godz. 50 min), a także zatrzymują się na [[Rotterdam]] Centraal (1 godz. 8 min) po drodze. Niektóre bilety Eurostar są również ważne na krajowe podróże pociągiem na terenie Belgii przez 24 godziny od chwili wystawienia biletu Eurostar. Sprawdź w lewym dolnym rogu biletu, aby to potwierdzić. W przypadku rezerwacji telefonicznych i osobistych zostanie doliczona opłata serwisowa w wysokości 7 € (ale nie obowiązuje ona w przypadku rezerwacji przez Internet). Podróżując do lub z Wielkiej Brytanii, należy przeznaczyć 90 minut na oczyszczenie dodatkowych kontroli granicznych spowodowanych przez COVID i Brexit. * '''ICE'''. Niemiecki ICE łączy siedem razy dziennie do [[Kolonia|Kolonii]] (2h) i [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (3h) (39 euro w jedną stronę, oferta „Europa Spezial Belgien” od 29 euro). * '''TGV'''. Łączy [[Lyon]], [[Marsylia|Marsylię]], [[Awinion]], [[Bordeaux]], [[Montpellier]], [[Nicea|Niceę]] i wiele innych francuskich destynacji z Midi/Zuid. * '''Izy'''. Izy jest spółką zależną Thalys, sprzedawaną jako tania. Pociągi są dostępne tylko na trasie [[Paryż]]-Bruksela i jest mniej odjazdów niż w przypadku innych operatorów, ale ceny mogą być najtańsze ze wszystkich opcji pociągów. od 19 € za zwykłe miejsce; 15 € za składane siedzenie, 10 € bez gwarancji miejsca. * '''Nightjet''', pociąg sypialny Kolei Austriackich, kursuje dwa razy w tygodniu z Brukseli Południowej do [[Wiedeń|Wiednia]], [[Monachium]] i [[Innsbruck]]a. Odjeżdża do Brukseli Północnej, [[Liège]], [[Akwizgran]]u, [[Kolonia|Kolonii]], [[Bonn]], lotniska we Frankfurcie i [[Norymberga|Norymbergi]], gdzie pociąg dzieli: jedna część jedzie przez [[Linz]] do Wiednia (14 godz.), druga przez Monachium (13 godz.) do Innsbrucka (15 godz.). W 2020 roku nie będzie kursował w lipcu i sierpniu, ale od 2021 roku ma działać przez cały rok. [[Plik:4752brusselsNorth.jpg|thumb|right|Bruksela Północna ma imponujący budynek terminalu w stylu art deco z nowoczesną rozbudową]] ==== Pociągi z Belgii ==== Belgia posiada jedną z najbardziej gęstych i najlepiej rozwiniętych sieci kolejowych w Europie. Pociągi krajowe są obsługiwane przez krajowego operatora kolejowego [https://www.belgiantrain.be/en NMBS/SNCB] (gorąca linia: +32 2 528-2828). Oprócz prostych biletów w jedną stronę, dostępna jest oszałamiająca różnorodność biletów w zależności od dokładnej trasy (powroty są tańsze, dostępne są również bilety na „wszystkie Belgia”), częstotliwości, wieku i zawodu (studenci otrzymują zniżki) i godziny wyjazdu (podróż po godzinie 09:00 oraz w weekendy jest zwykle taniej). Częstotliwości i przybliżone czasy podróży z dworca głównego w Brukseli do wybranych miast w Belgii: * [[Antwerpia]] - 6x/godz., 40min-1godz. 15min * [[Arlon]] - 1xgodzina, 2h 50min * [[Brugia]] - 2x/godz., poniżej 1h 10min (do Kortrijk kursuje również do Brugii, ale zajmuje to dwa razy więcej czasu) * [[Charleroi]] - 2x/godz., 1 godzina * [[Dinant]] - 1x/godzinę z Brukseli-Schuman (nie Central), 1,5 godziny (można też jechać z Central do Namur i tam przesiąść się do Dinant, czas podróży jest dłuższy o 15 minut w ten sposób) * [[Gandawa]] - 6x/godz., 40min-1godz. 10min * [[Kortrijk]] - 3x/godz. 1h 20min-1h45min (plus jedno dodatkowe połączenie na godzinę z przesiadką Gent, 1h 20min) * [[Leuven]] - 5x/godz., 25 min * [[Liège]] - 2x/godz., 1godz. -1godz. 30min * [[Mechelen]] - 7x/godz., 25-30 min * [[Namur]] - 2x/godz., 1godz. 10min (+1/godz. z Brukseli-Schuman, ten sam czas podróży) * [[Ostenda]] - 2x/h, 1h 20min (lub ze zmianą w Gandawie - 2x/h, 1h 40min) * [[Waterloo]] - 2x/godz. bezpośredni pociąg lokalny, 30min (lub przez Braine-L'Alleud, z przesiadką z Intercity na lokalny pociąg - 2x/godz., łączny czas podróży poniżej 40min) Istnieje również całkiem nowy system kolei podmiejskiej (Brussels Regional Express Network, we francuskim Réseau express régional (RER) oraz w holenderskim Gewestelijk ExpresNet (GEN) lub po prostu S-Bahn, który obsługuje pobliskie społeczności. W zależności od stacji może być szybszy lub wolniejszy niż pociąg Intercity (IC), ale ponieważ jest obsługiwany przez krajowego operatora kolejowego, cena będzie taka sama (opłaty są naliczane w większości na podstawie odległości). Pojawi się wraz z innymi pociągami podczas szukania biletów na stronie internetowej, dzięki czemu możesz zobaczyć, czy pasuje do Twojej podróży, czy nie. Wszystkie trzy główne stacje w Brukseli są bardzo zajęte, a pociągi odjeżdżają w wielu kierunkach prawie co minutę. Jeśli jesteś na peronie, sprawdź, czy pociąg, do którego wsiadasz, jest tym, który chcesz, ponieważ może to być ten, który odjeżdża kilka minut wcześniej. Bądź czujny na zmiany platformy w ostatniej chwili. Ponieważ ogłoszenia dla wielu pociągów (z wyjątkiem głównych połączeń międzynarodowych i pociągów na lotnisko w Brukseli) są podawane tylko w języku francuskim i holenderskim, warto zwrócić uwagę na wyświetlacze odjazdów. Zawsze zapamiętuj nazwę miejsca docelowego zarówno po francusku, jak i po holendersku, aby łatwo ją rozpoznać - nazwa, jaką znasz w języku angielskim, może w ogóle nie być używana. Pamiętaj również, że niektóre pociągi są krótkie, więc na stacjach z długimi zakrzywionymi peronami, takimi jak Brussel-Centraal (Bruxelles-Central), możesz nie być w stanie zobaczyć pociągu, jeśli stoisz na przeciwległym końcu peronu. === Samochodem === === Autokary i busy === Kilku przewoźników autobusowych oferuje połączenia dalekobieżne do Brukseli. Dworzec autobusów dalekobieżnych to {{Znacznik|Bruksela Północ CCN|50.85998|4.35963|typ=transport}}'''Bruksela Północ CCN''' w wąskiej uliczce na północny zachód od dworca kolejowego o tej samej nazwie. Czekając na autobus łączący, '''Starbucks''' na stacji może zaoferować ciepło i gniazdka elektryczne bez konieczności kupowania za drogich napojów. * {{Znacznik|Eurolinies|50.86061|4.35949|typ=transport}}'''Eurolinies''', ☏ +32 2 274-1350, faks: +32 2 201-1140. Oferuje podróż autobusem z wielu krajów do Brukseli, na przykład 8 godzin ze stacji London Victoria za 39 €. W Brukseli zatrzymują się przed stacjami kolejowymi Gare du Nord-Noordstation i Gare du Midi-Zuidstation. Posiadają biuro z toaletami, ogrzewaniem oraz zapasowe gniazdko elektryczne pod klatką schodową dworca kolejowego lewe wejście. * '''OUIBUS''', ☏ +32 70 300-042. Prowadzi przewóz kanapowy między [[Paryż]]em, [[Lille]] i Brukselą. Autobusy przyjeżdżają na dworzec Gare du Midi/Zuid. * '''[https://www.delijn.be/nl/ De Lijn]''', ☏ +32 70 220-200. Publiczne autobusy w regionie flamandzkim (język holenderski). * '''TEC''', ☏ +32 10 23-5353. Publiczna firma autobusowa w regionie Walonii (francuskojęzyczna). * '''[https://www.flixbus.com/ Flixbus]]'''. Niemiecka firma z siecią w całej Europie. Oferuje usługi do wielu niemieckich destynacji, [[Paryż]]a, [[Rotterdam]]u, [[Amsterdam]]u, [[Bratysława|Bratysławy]] i [[Londyn]]u. W przeciwieństwie do Eurolines nie mają biura na stacji, ale rutynowo ustawiają mobilne stanowisko informacyjne obsługiwane przez personel w łatwo rozpoznawalnych jasnozielonych strojach, gdzieś wzdłuż strefy wejścia na pokład. * '''[https://regiojet.com/ RegioJet]''' (''Student Agency''). Czeska firma oferująca usługi autokarowe z [[Czechy|Czech]] i [[Słowacja|Słowacji]] do wielu destynacji w Europie. Ich usługa z [[Praga|Pragi]] do [[Londyn]]u zatrzymuje się każdego ranka na '''Gare du Midi''' i każdego wieczoru w drodze powrotnej. Firma oferuje również łączone bilety autobusowe + kolejowe do/z miejsc, które nie są obsługiwane bezpośrednio przez autobusy, co może być tańsze niż zakup biletu dzielonego. === Tramwajem === Bruksela jest połączona z [[Tervuren]] tramwajem 44 , podążając trajektorią Tervuren Avenue (''Tervurenlaan'') między {{Znacznik|Stacja Tervuren|50.8297|4.5131|typ=transport}}'''stacją Tervuren''' 44 a stacją metra {{Znacznik|Stacja Montgomery|50.83783|4.40754|typ=transport}}'''Montgomery''' 1 7 25 27 39 44 61 80 81. Malownicza podróż o długości 10 km przez Las Sonian trwa około 20 minut, z częstotliwością 5 tramwajów na godzinę. Bilet jednorazowy kosztuje 2,10 € i pozwala wysiąść po drodze na dowolnej stacji i wrócić następnym tramwajem w ciągu godziny ważności biletu. Bilety można kupić na stacji Tervuren lub u motorniczego za dodatkową opłatą. Do Brukseli można również dojechać z [[Kraainem]] tramwajem 39 , który łączy stację metra Montgomery ze stacją {{Znacznik|Ban-Eik|50.8422|4.5025|typ=transport}}'''Ban-Eik''' 39 i przecina Kraainem w połowie drogi. Wysiądź na przystanku {{Znacznik|Wilderozenweg|50.8447|4.4668|typ=transport}}'''Wilderozenweg''' 39 , w odległości spaceru od atrakcji turystycznych Kraainem, i wsiądź do tramwaju 39 w kierunku Montgomery. Czas podróży to ok. 1 godz. 15 minut. Podobnie jak w przypadku tramwaju 44 , bilet kosztuje 2,10 euro, można go kupić z góry lub u motorniczego za dodatkową opłatą i jest ważny przez godzinę. === Metrem === Linia 1 metra w Brukseli biegnie do stacji metra {{Znacznik|Kraainem|50.8488|4.5025|typ=transport}}'''Kraainem''' 1 76 77 79 N05 oraz do stacji metra {{Znacznik|Stokkel|50.8420|4.4641|typ=transport}}'''Stokkel''' 1 39. Czas podróży do Wielkiego Placu w Brukseli ze stacji Kraainem wynosi około 25 minut. Pojedynczy bilet Jump kosztuje 2,10 €. Bilety należy kupić w automacie GO na stacji metra Kraainem lub Stokkel i można je płacić tylko monetami euro lub kartami kompatybilnymi z Maestro. Rachunki nie są akceptowane. === Rowerem === Bruksela jest trzecią stolicą na trasie Eurovelo Trasy 5, która zaczyna się w [[Londyn]]ie, przez Brukselę i [[Szwajcaria|Szwajcarię]], a kończy w południowych [[Włochy|Włoszech]]. W Brukseli zbiega się wiele innych międzynarodowych i krajowych tras rowerowych. == Komunikacja == === Samochodem === Krótko mówiąc: staraj się jak najmniej korzystać ze swojego samochodu. Podobnie jak w przypadku większości europejskich stolic, Bruksela poczyniła wielkie postępy w eliminacji samochodów i to w większości za pomocą dobrych środków; jeszcze w połowie 2000 roku Bruksela miała jedne z najgorszych (jeśli nie najgorsze) korków w świecie zachodnim, rywalizując nawet z takimi miastami jak [[Los Angeles]] i [[Nowy Jork]]. Chociaż Bruksela wciąż pozostaje w tyle za miejscami takimi jak [[Amsterdam]], lewicowy rząd miasta zainstalował ścieżki rowerowe, deptaki i zainwestował w projekty transportu publicznego w tempie rzadko spotykanym w Europie. Chociaż miejscowi w większości aprobują te środki, mieszkańcy spoza miasta i ludzie pracujący w niektórych sektorach byli wobec nich bardziej krytyczni. Ogólnie rzecz biorąc, zdecydowanie zaleca się, aby nie jeździć w pobliżu lub w obrębie R0. Większość ulic w pobliżu Gran Place została wyłączona z ruchu kołowego i tylko taksówkarze i kierowcy dostawczy mają dostęp do tego obszaru. Jednak obrzeża Brukseli nie zawsze są obsługiwane przez autobusy lub tramwaje, więc posiadanie samochodu może być tam przydatne. === Pieszo === Większość zabytków w Brukseli znajduje się dość blisko siebie, w rozsądnej odległości od siebie. Najstarsza część miasta może mieć nierówne brukowane drogi, ale pozostała część miasta jest dość łatwa do przejścia. Strefa 50 hektarów w centrum miasta zarezerwowana jest dla pieszych, druga co do wielkości w Europie po [[Wenecja|Wenecji]]. Bruksela ma wiele mokrych dni, a zimą niewielkie ilości śniegu mogą powodować błoto pośniegowe, więc wodoodporne obuwie jest koniecznością, jeśli będziesz spacerować przez cały dzień. === Rowerem === Rowery to doskonały sposób na dotarcie z centrum miasta do atrakcji poza „pięciokątem”. Chociaż pogoda w Brukseli nie zawsze sprzyja rowerom, rowery są często szybsze niż transport publiczny, zwłaszcza na krótkich dystansach. Infrastruktura rowerowa jest dość słabo rozwinięta w porównaniu do miast o podobnej wielkości, takich jak [[Amsterdam]] i [[Bristol]], a wzniesienie Brukseli może być wyzwaniem dla niedoświadczonych rowerzystów. Najcenniejszym atutem transportowym Brukseli jest prawdopodobnie system wypożyczania rowerów '''Villo'''. [[Plik:Brussels_cyclist_privilege.jpg|thumb|right|Znak drogowy unikalny dla Brukseli: rowerzyści mogą zignorować czerwone światła, jeśli skręcą w prawo!]] Aby zachęcić do jazdy na rowerze przez miasto, rowerzyści otrzymują pewne przywileje w ruchu brukselskim. Przede wszystkim rowerzyści mogą jeździć w obie strony ulicami jednokierunkowymi. Mogą przejeżdżać przez strefę wolną od samochodów w centrum miasta, największą w Europie po Wenecji. Na skrzyżowaniach oznaczonych trójkątnym znakiem z ikoną roweru i strzałką w prawo rowerzyści mogą w każdej chwili skręcić w prawo, ignorując czerwone światła. ==== Villo ==== [[Plik:VilloStationAlmostFull.jpg|thumb|right|Rowery czekające na wypożyczenie na stacji Villo]] '''[https://www.villo.be/ Villo]''' (portmanteau francuskich słów ''ville'' – miasto – i ''vélo'' – rower) to publiczny system wypożyczania rowerów w Brukseli. Składa się z 5000 rowerów w regionie stołecznym Brukseli, co czyni go jednym z największych na świecie, z infrastrukturą 360 stacji. Rowery można wypożyczyć na dowolnej stacji i zwrócić na tej samej lub dowolnej innej stacji, co czyni go wygodnym rozwiązaniem do podróży z punktu do punktu (w przeciwieństwie do schematu ''BlueBike'', który wymaga powrotu na tę samą stację, dzięki czemu nadaje się tylko do podróży w obie strony). Rowery Villo są dobrze wyposażone, by radzić sobie na biednych belgijskich drogach: mają odporne na przebicia opony i kryty napęd łańcuchowy, a dodatkowo są wyposażone w kosz do transportu ładunków i automatyczne światła. Każdy rower ma 7 biegów i podwójne hamulce tarczowe, aby pokonywać wzgórza wokół miasta i docierać do miejsc na wyższych wysokościach. Rama jest jednak dość ciężka, waży 22 kg. Zalecany jest przyzwoity poziom sprawności! Aby wynająć Villo, bilet należy zakupić na stacji. Nie wszystkie stacje wydają bilety, co może być mylące. Bilety są dostępne na 1 lub 3 dni i pozwalają na nieograniczoną liczbę przejazdów. Przy koszcie 1,60 € za dzień, Villo jest najtańszym środkiem transportu po spacerze. Karnety tygodniowe są również dostępne w cenie 7,65 €. Ponieważ Villo jest przeznaczony na krótkie wycieczki, po pierwszej połowie godziny zostanie naliczona opłata w wysokości 0,50 € za pół godziny (pierwsze pół godziny jest bezpłatne). Można tego oczywiście łatwo uniknąć, zwracając rower na stację przed upływem pierwszych pół godziny i od razu wypożyczając kolejny rower z tej samej stacji, resetując licznik. [[Plik:Villo_Day_Ticket.jpg|thumb|right|Przykład biletu dziennego Villo, pokazujący 6-cyfrowy numer abonamentu pogrubioną czcionką na górze]] Zakup biletu przebiega w następujący sposób: * Znajdź stację, która wystawia bilety, naciśnij przycisk 5, aby zmienić język na angielski. * Rozpocznij procedurę zakupu biletu i naciśnij 0, aby przejść do końca tekstu umowy EULA. Czas odpowiedzi jest długi, więc daj mu kilka sekund pomiędzy każdym naciśnięciem przycisku. * Wybierz 4-cyfrowy kod PIN i powtórz go. To będzie Twoje „hasło”. * Opłatę depozytową w wysokości 150 € należy uiścić kartą. Możesz kupić tylko jeden bilet na kartę i tylko wtedy, gdy masz na koncie co najmniej 150 €. * Bilet zostanie wydany, po którym można bezpośrednio wypożyczyć rower. Wybierając rower, zwróć uwagę na orientację siodeł. Konwencja wśród użytkowników jest taka, że ​​jeśli rower jest uszkodzony, siodełko jest opuszczane, a jego kierunek odwracany. Nie próbuj więc wypożyczać rowerów z odwróconym siodełkiem. Podobnie, jeśli zauważysz, że Twój rower ma usterkę, zwróć go na stację i odwróć siodełko, aby powiadomić innych użytkowników. O ile nie ma oczywistych dowodów na wandalizm, drobne uszkodzenia (przebite opony, zerwane łańcuchy itp.) nie zostaną obciążone Twoim kontem. Zwracając rower na stację, zawsze poczekaj na podwójny sygnał dźwiękowy i zielone światło na słupku, na który zwróciłeś rower. Długie sygnały dźwiękowe wskazują, że rower nie jest umieszczony nieprawidłowo. Po podwójnym sygnale dźwiękowym rower powinien zostać ponownie zablokowany. Jeśli nie zwrócisz go prawidłowo, a rower zostanie skradziony, z Twojego konta zostanie pobrane '''150 €'''! Po zakupie biletu rowery można wypożyczyć z dowolnej stacji, wpisując w kiosku stacji 6-cyfrowy numer abonencki znajdujący się na bilecie, a następnie 4-cyfrowe „hasło”. ==== OBike ==== We wrześniu 2017 [[singapur]]ska bezpłatna wypożyczalnia rowerów pływających '''[https://o.bike/blog/ OBike]''' zaczęła oferować usługę alternatywną dla Villo. Jednak od 2018 roku na ulicach pozostało niewiele rowerów i wydaje się, że nie można ich już wypożyczyć, mimo że aplikacja nadal działa. ==== Uber JUMP ==== Od 2019 r. Uber udostępnia w Brukseli flotę swobodnie pływających rowerów elektrycznych. Obszar działania ogranicza się w większości do wschodniej części miasta. Stawki wynoszą 1 € na odblokowanie i 0,15 €/minutę. == Atrakcje turystyczne == == Muzea == == Warto spróbować == == Najbliższe okolice == == Zakupy == == Gastronomia == === Oszczędnie === === Umiarkowanie === === Ekskluzywnie === == Festiwale, imprezy == == Noclegi == Jeśli zatrzymujesz się w Brukseli na weekend (i nie boisz się 20-minutowego spaceru) to warto poszukać hotelu w Dzielnicy Europejskiej. Nastawione one są na gości biznesowych i w weekendy często obowiązują promocyjne ceny, również w 5-gwiazdkowych. Do zabytkowego centrum można dojść pieszo lub dojechać komunikacją miejską. * [http://www.turez.pl/hotele-bruksela/ Rezerwacja Hoteli w Brukseli po polsku] === Oszczędnie === * <sleep name="Hostel Van Gogh" alt="" address="Rue Traversière/Dwarsstraat, 8, 1210 Bruxelles/Brussel" directions="" phone="(+32) 2 217 01 58" email="" fax="" url="http://www.chab.be" checkin="" checkout="" price="18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie"></sleep> <span>(+32) 2 217 01 58. 18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie. </span> === Umiarkowanie === === Ekskluzywnie === * '''Hotel Amigo''', Rue de l’Amigo/Amigostraat, Tel: +32 2 547 4747 [http://www.hotelamigo.com] – chyba najlepszy adres w mieście, minutę od Grand Place/Grote Markt i Manneken Pis, ceny od 800 PLN za noc == Kontakt == == Bezpieczeństwo == == Informacje turystyczne == * '''[https://international.brussels/?lang=en Brussels International]''' (''Brussels Info Place''), Rue Royale/Koningsstraat 2, ☏ +32 2 513-89-40, tourism@brusselsinternational.be. 10:00-18:00. * '''[https://international.brussels/ Brussels International]''' (''Turystyka i Kongres''), Ratusz Grand-Place, ☏ +32 2 513-89-40, faks: +32 2 513-83-20, tourism@brusselsinternational.be. 09:00-18:00; Niedziele: zima 10:00-14:00, 1 stycznia nieczynne. Znajduje się w ratuszu i zwykle jest zatłoczony. Sprzedaje kilka książeczek lub kart rabatowych, takich jak karta brukselska i jednodniowe karnety na transport publiczny * '''Brussels International''' (''stacja Midi/Zuid'') (hala centralna). Zima: Pn-Cz 08:00-17:00, Pt 08:00-20:00, Sob 09:00-18:00, Nd i święta 09:00-14:90; Lato: sob.-czw. 08:00-20:00, piątek 08:00-20:00. * '''Brussels International''' (''lotnisko w Brukseli''), hala przylotów. 08:00-21:00. == Porady == == Wyjazd == {{zarys}} {{Atrybucja}} {{Jest w|Belgia}} [[Kategoria:Belgia]] kfvlwxsg33j5cevegu0cirstx82q4i7 120352 120349 2022-08-27T13:38:27Z Moromar 2451 /* Komunikacja */ wikitext text/x-wiki {{Top-banner||unesco=yes|}} [[Plik:Brussels skyline gp.jpg|thumb|right|Panorama Brukseli]] '''Bruksela''' (po francusku: ''Bruxelles'', po holendersku: ''Brussel'') jest stolicą [[Belgia|Belgii]] i jednym z trzech regionów administracyjnych w kraju, obok [[Flandria|Flandrii]] i [[Walonia|Walonii]]. Oprócz swojej roli w swoim kraju, jest także miastem o znaczeniu międzynarodowym, goszczącym liczne instytucje międzynarodowe, w szczególności główne instytucje [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]. Z tego powodu bywa nazywana nieformalnie stolicą UE, a nawet używana jako metonimia instytucji unijnych. Bruksela łączy dziedzictwo średniowiecznego miasta flamandzkiego z imponującymi projektami zainicjowanymi po tym, jak stała się stolicą ówczesnego kraju francuskojęzycznego, a także imponującą nowoczesną architekturą, wzniesioną w dużej części z myślą o siedzibach instytucji międzynarodowych. Bruksela jest obecnie dwujęzyczna, gości i oficjalnie uznaje niderlandzko- i francuskojęzyczną społeczność Belgii, a dzięki napływowi ludzi różnego pochodzenia, którzy przybyli tam pracować, wielu z nich dla Unii Europejskiej, staje się coraz bardziej międzynarodowa. To wszystko sprawia, że ​​Bruksela jest dość wyjątkową mieszanką, usianą licznymi belgijskimi osobliwościami, a dla dociekliwego turysty wielką skrzynią skarbów do odkrycia. == Dzielnica == {{Lista regionów | mapa regionów = | rozmiar mapy = | opis mapy = | nazwa regionu 1 = [[Bruksela/Centrum|Centrum]] | kolor regionu 1 = #00ff00 | opis regionu 1 = Małe średniowieczne centrum Brukseli, którego sercem jest Grand Place, najpiękniejszy plac na świecie i [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Centrum to strefa dla pieszych z małymi uliczkami i usiana atrakcjami. Znajdziesz tu wiele okazji do spróbowania gofrów, belgijskiego piwa czy frytek. | nazwa regionu 2 = [[Bruksela/Pentagon|Pentagon]] | kolor regionu 2 = #96531c | opis regionu 2 = Podążając za zarysem drugich murów miejskich, Pentagon otacza rdzeń miasta z licznymi restauracjami, barami, muzeami i innymi fascynującymi tajemnicami do odkrycia. Pentagon jest na tyle mały, że można go zwiedzać pieszo, więc jest to wysoce zalecane. | nazwa regionu 3 = [[Bruksela/Dzielnica Europejska|Dzielnica Europejska]] | kolor regionu 3 = #ffff00 | opis regionu 3 = Serce polityki flamandzkiej, belgijskiej i europejskiej. Dzielnica Europejska jest siedzibą Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej i wszystkich innych instytucji europejskich. Park Jubileuszowy po jego wschodniej stronie jest tłem dla muzeów, które warto odwiedzić. | nazwa regionu 4 = [[Bruksela/Heysel|Heysel]] | kolor regionu 4 = #800080 | opis regionu 4 = Wzgórza na północ od miasta z rozsianymi pozostałościami po Światowych Targach z 1935 i 1958 roku, z których najsłynniejszym jest Atomium. W cieniu Atomium, Mini Europe i kompleksu kinowego Kinepolis Heysel zyskał reputację brukselskiej dzielnicy rozrywki. | nazwa regionu 5 = [[Bruksela/Dzielnica Biznesowa|Dzielnica Biznesowa]] | kolor regionu 5 = #0000ff | opis regionu 5 = Wznosząca się dzielnica Brukseli na północ od Pentagonu, z nowoczesnymi drapaczami chmur, ogólnymi sklepami, restauracjami etnicznymi i drogimi barami wegetariańskimi. Dzielnica ma niewielką wartość turystyczną poza Dworcem Północnym, z imponującą architekturą Art Déco. | nazwa regionu 6 = [[Bruksela/Woluwe|Woluwe]] | kolor regionu 6 = #808080 | opis regionu 6 = Spokojna dzielnica mieszkaniowa po wschodniej stronie miasta, granicząca od wschodu z Kraainem i od południa Tervuren. Oferuje różnorodne style architektoniczne do zwiedzania, w szczególności domy słynnego secesyjnego architekta Victora Horty, które są wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]]. | nazwa regionu 7 = [[Bruksela/Matongé|Matongé]] | kolor regionu 7 = #ff8888 | opis regionu 7 = Dom dla większości mieszkańców Konga w Brukseli. Warto odwiedzić ze względu na wyrazistą afrykańską atmosferę, kolorowe stroje, które do niej pasują i wiele afrykańskich specjałów, które można kupić w tej okolicy. | nazwa regionu 8 = [[Bruksela/Północny wschód|Północny wschód]] | kolor regionu 8 = #8080FF | opis regionu 8 = Dzielnica mieszkaniowo-handlowa, będąca jednocześnie siedzibą dowództwa NATO. W przeciwnym razie stosunkowo mało interesujące dla przeciętnego podróżnika, z wyjątkiem kilku ładnych parków. | nazwa regionu 9 = [[Bruksela/Południe|Południe]] | kolor regionu 9 = #228279 | opis regionu 9 = Ekskluzywna dzielnica mieszkaniowa granicząca od południa z lasem Sonian. Dom Avenue Louise, powszechnie uważana za najbardziej wymyślną brukselską aleję. | nazwa regionu 10 = [[Bruksela/Zachód|Zachód]] | kolor regionu 10 = #FF8200 | opis regionu 10 = Głównie dzielnica mieszkaniowo-handlowa. W kierunku granicy z Flandrią dość wiejsko, z lasami, miejscami dla rolnictwa i odrestaurowanym wiatrakiem Luizen. Bazylika Koekelberg, piąty co do wielkości kościół na świecie, jest widoczny z każdego miejsca i jest absolutnie warta odwiedzenia. | nazwa regionu 11 = [[Bruksela/Las Sonian|Las Sonian]] | kolor regionu 11 = #54ff9f | opis regionu 11 = Las Sonian jest największym naturalnym obszarem w Brukseli, chociaż tylko niewielka jego część znajduje się geograficznie w granicach Regionu Stołecznego Brukseli. Niekończące się buki pokrywające wzgórza oferują możliwości do biegania i jazdy na rowerze. Jeśli wstaniesz odpowiednio wcześnie, masz duże szanse na wypatrzenie dzikich jeleni i innych dzikich zwierząt! '''Park Ter Kameren''' na północy jest popularnym miejscem wypoczynku dla mieszkańców. Las Sonian jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] od 2017 roku. | nazwa regionu 12 = [[Bruksela/Molenbeek i okolice|Molenbeek i okolice]] | kolor regionu 12 = #250057 | opis regionu 12 = Dzielnica mieszkalna na południu Brukseli z dużą liczbą imigrantów. Dzielnica pełniła w przeszłości ważną rolę handlową w mieście. | nazwa regionu 13 = [[Bruksela/Schaarbeek|Schaarbeek]] | kolor regionu 13 = #7c187c | opis regionu 13 = Niegdyś dobrze prosperujące centrum handlowe, Schaarbeek i okoliczne przedmieścia stały się ogniskiem przestępczości. Chociaż sytuacja powoli zaczęła się poprawiać, nadal należy ją odwiedzać ostrożnie. Przedmieście St.-Joost to najbiedniejsza dzielnica w Belgii, a jej jedyną atrakcją jest — co nie dziwi — brukselska dzielnica czerwonych latarni. | nazwa regionu 14 = [[Bruksela/Dzielnica Przemysłowa|Dzielnica Przemysłowa]] | kolor regionu 14 = #251f56 | opis regionu 14 = Cienki pas stref handlowych i przemysłowych biegnący wzdłuż portu od Dzielnicy Biznesowej do [[Vilvoorde]] na północ od Brukseli, gdzie znajduje się największy węzeł kolejowy w Belgii. Mając niewiele do zobaczenia i zrobienia, opustoszałe w nocy i nieprzyjemną atmosferę przemysłowego upadku po zachodzie słońca, zaleca się omijanie tej dzielnicy. }} == Charakterystyka == [[Plik:Historic Center.JPG|thumb|right|Grand Place-Grote Markt]] {{infobox|Autonomia Brukseli|W ramach federacji [[Belgia|belgijskiej]] Bruksela cieszy się dużą autonomią. Chociaż jest zależna od Belgii w kwestiach takich jak obrona i polityka zagraniczna, Bruksela ma własny rząd odpowiedzialny za sprawy wewnętrzne, politykę środowiskową, opiekę zdrowotną, gospodarkę, transport, turystykę i edukację oraz własne przepisy dotyczące tych spraw. Miasto sprawuje kontrolę nad własnym regionem administracyjnym (region stołeczny Brukseli), który znajduje się na tym samym poziomie co [[Flandria]] i [[Walonia]] w Belgii. Ten status państwa-miasta w kraju goszczącym jest nieco porównywalny do [[Watykan]]u i [[Hongkong]]u. Autonomia polityczna Brukseli wzbudziła międzynarodowe zainteresowanie jako gospodarza politycznie niezależnych podmiotów, takich jak instytucje europejskie (Komisja Europejska i Parlament Europejski) oraz kwatera główna NATO. Bruksela jest silnie zorientowaną na arenę międzynarodową metropolią i pomimo wspólnych języków mieszkańcy identyfikują się raczej jako Brukselczycy niż Flamandowie czy Walończycy.}} Kiedy Bruksela stała się w XIX wieku stolicą nowego kraju, duże części starego miasta zostały zniszczone, aby zrobić miejsce dla zupełnie nowych ministerstw, pałaców, szkół, koszar wojskowych i biurowców zbudowanych w latach 1880-1980. Średniowieczne mury miejskie które niegdyś broniły i otaczały miasto, zostały zburzone. Zachowało się jedynie niewielkie historyczne centrum (jeden plac i cztery przylegające do niego ulice). Historyczne centra flamandzkich miast są lepiej zachowane w miastach takich jak [[Antwerpia]], [[Brugia]], [[Gandawa]], [[Leuven]] i [[Mechelen]]. To bezmyślne traktowanie historycznych budynków wzbudziło w dawnych urbanistach niemal powszechną pogardę, a nawet dało początek terminowi „brukselizacja” dla miast, które podobnie burzą stare budynki, zastępując je pozbawionymi twarzy betonowymi potwornościami. === Klimat === Bruksela ma klimat oceaniczny. Chociaż pogoda w Brukseli była historycznie słynna z okropnej i wilgotnej pogody, miasto stało się cieplejsze w ciągu ostatnich dziesięcioleci. Charakteryzuje się umiarkowanie zimnymi, mokrymi zimami i ciepłymi, zmiennymi latami. Opady deszczu są równomiernie rozłożone w ciągu roku, z lekkim szczytem w okresie od listopada do stycznia i od maja do czerwca. Temperatury w dzień zimą oscylują wokół 6°C i zwykle nie przekraczają 10°C. Godziny nasłonecznienia są na ogół niskie, ale wyższe niż w wielu innych lokalizacjach w Europie Północnej. Możliwe są opady śniegu, chociaż obfite opady śniegu o znacznej akumulacji nie są częste i występują tylko okresowo. W marcu i kwietniu pogoda na ogół staje się łagodniejsza, na przemian czasami ciepłe, słoneczne dni z chłodniejszymi, pochmurnymi dniami. Maj jest często ulubionym miesiącem mieszkańców, ponieważ często występują w nim słoneczne dni, którym towarzyszą pierwsze okresy naprawdę ciepłej pogody. Czerwiec ma podobną charakterystykę, ale temperatury w ciągu dnia przekraczają wtedy 20°C prawie codziennie, z wyjątkiem okresów deszczowych, w których mogą one wahać się w granicach 17-19°C. Lipiec i sierpień są ciepłe, a fale upałów stają się coraz częstsze, a temperatury przekraczające 35°C są przekraczane praktycznie każdego roku. Wskazane jest, aby sprawdzić pogodę przed wizytą, ponieważ jest tak samo prawdopodobne, że napotkasz słoneczny tydzień z dziennymi temperaturami powyżej 30°C każdego dnia, jak i bardziej zmienny tydzień z częstymi deszczami i dziennymi temperaturami poniżej 24°C każdego dnia. Wrzesień może charakteryzować się indyjskimi warunkami letnimi z ciepłymi, słonecznymi dniami lub całymi okresami deszczowymi z umiarkowaną pogodą. Październik jest łagodny, choć temperatury dość szybko spadają, a słoneczne dni po październiku stają się rzadsze. W grudniu 2017 Bruksela pobiła europejski rekord pod względem najmniejszej ilości słońca w danym miesiącu. ==== Przygotowanie do wyjazdu ==== Bruksela ma do zaoferowania tyle samo zajęć w pomieszczeniach, co na świeżym powietrzu, więc nawet jeśli każdego dnia Twojej wizyty będzie padało, znajdziesz wystarczająco dużo do zrobienia, aby wizyta była warta zachodu. [https://www.buienradar.be/weer/brussels/be/2800866 Buienradar] (dosłownie ''Radar Prysznicowy'') pokazuje lokalizację chmur deszczowych w czasie rzeczywistym i oblicza przewidywania ich ruchów. Radar może określić, kiedy zacznie padać w Twojej pozycji z dokładnością do 10 minut i jest doskonałym narzędziem do planowania dnia. Chociaż Brukselę najlepiej zwiedzać pieszo lub na rowerze, sieć transportu publicznego jest najlepszą opcją, gdy pada deszcz. Muzea i inne atrakcje rzadko znajdują się w odległości większej niż 10 minut spacerem od stacji metra, więc mapa sieci metra w połączeniu z ''Buienradarem'' może zapewnić suchość dzięki odpowiedniemu planowaniu. Jeśli Cię zaskoczy, stacje metra to doskonałe miejsca do szukania schronienia przed deszczem, a większe stacje mają udogodnienia, w których możesz kupić gorący napój podczas oczekiwania (De Brouckere, Centraal Station, Montgomery itd.). Sieci takie jak Starbucks, Panos, McDonalds i tym podobne nie dbają o to, czy zajmujesz stół bez dokonywania zakupu, więc są to dobre opcje na dłuższe przesiadywanie pod prysznicem. === Dzielnice === Bruksela jest podzielona na 19 gmin lub gemeenten (gminy/dzielnice): * '''Bruxelles/Brussel''' - Bruksela oferuje wiele uroczych i pięknych atrakcji, z głęboko zdobionymi budynkami na Grand Place/Grote Markt i przedawkowaniem ryb i skorupiaków na Placu św. Katarzyny (Place St-Catherine/Sint-Katelijneplein). Spaceruj (i zatrzymaj się na drinka) w jednym z wielu barów na Place St-Géry/Sint-Goriksplein lub maksymalnie wykorzystaj swoją kartę kredytową na modnej Rue Antoine Dansaert/Antoine Dansaertstraat. * '''Marolles/Marollen''' - dzielnica Brukseli blisko serca miasta, jedno z niewielu miejsc, gdzie wciąż można było usłyszeć brukselski dialekt języka niderlandzkiego (flamandzkiego). Obszar ten jest najbardziej znany z pchlego targu, który odbywa się codziennie na Place du Jeu de Balle/Vossenplein oraz z mnóstwa sklepów sprzedających wszystko, od starych radia i wygiętych wycieraczek po delikatną porcelanę i drogie bibeloty w stylu Art Nouveau. Wizyta w soboty lub niedziele. * '''Bruksela/Ixelles-Elsene''' - Tętniąca życiem część miasta z dużą liczbą restauracji, barów i innych usług, które zadowolą przystojniaków lub osoby o wysokich wydatkach. Niektórzy spacerując po okolicy odkryją małe księgarnie, niedrogie restauracje etniczne lub niezależne sklepy z płytami schowane w bocznych uliczkach. Dzielnica Matongé tuż przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg to główna afrykańska dzielnica miasta. Jest to duża dzielnica na południu Brukseli, rozciągająca się od nowo gentryfikowanych dzielnic imigrantów przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg w pobliżu centrum miasta po zielone przedmieścia w pobliżu Bois de la Cambre/Ter Kamerenbos. Dzielnica jest podzielona na dwie części przez Avenue Louise/Louizalaan, która jest częścią dzielnicy Bruxelles/Brussel miasta. * '''Molenbeek/Molenbeek''' – powszechnie znany jako Molenbeek-St-Jean lub Sint-Jans-Molenbeek. Ludność została opisana w mediach jako „głównie muzułmańska”; jednak rzeczywiste dane wahają się od 25% do 40%, w zależności od obszaru zlewni. Od 2016 roku w Molenbeek istnieje jedna główna grupa mniejszościowa, belgijscy Marokańczycy. * '''Saint-Gilles/Sint-Gillis''' - artystyczne epicentrum miasta z kwitnącymi społecznościami francuskimi, portugalskimi, hiszpańskimi, Maghrebi i polskimi. Obszar wokół Parvis de St-Gilles/St-Gillisvoorplein jest częścią artystyczną, a obszar wokół Chatelain/Kastelein i kościoła Świętej Trójcy jest zdecydowanie bardziej upiększony. Podobnie jak Schaerbeek, Saint-Gilles szczyci się kilkoma budynkami w stylu secesyjnym i Haussmanna. * '''St-Josse/Sint-Joost''' - najmniejsza i najbiedniejsza gmina nie tylko w Brukseli, ale w całej Belgii, gmina ta może nie zawsze jest zbyt przyjemna dla oka, ale ma kilka małych, przyjaznych ulic. Środkowa część Chaussée de Louvain/Leuvensesteenweg jest także domem dla stosunkowo niewielkiej społeczności indyjsko-pakistańskiej, więc jest to miejsce, do którego można udać się na tikka masalę. Społeczność turecka, która jeszcze kilka lat temu była największą społecznością, gwałtownie podupadła, ponieważ przeniosła się do stosunkowo zamożniejszych gmin według standardów St-Josse/Sint-Joost. * '''Uccle/Ukkel''' - najbardziej ekskluzywna gmina Brukseli. Zielone, burżuazyjne i wykrochmalone, jak powinny być wszystkie eleganckie komuny. Uccle zachowało wiele uroczych, średniowiecznych zaułków, maleńkich placów i małych kamienic, podobnie jak pobliskie Watermael-Boitsfort/Watermaal-Bosvoorde. * '''Woluwé-Saint-Pierre/Sint-Pieters-Woluwe''' i '''Woluwé-Saint-Lambert/Sint-Lambrechts-Woluwe''' to dwie gminy na wschodnim krańcu miasta. Głównie mieszkalne, z mieszanką bloków mieszkalnych, uroczych dzielnic i terenów zielonych, to miejsce jest uwielbiane przez eurokratów i innych profesjonalistów. Warto odwiedzić ogromny kompleks kulturowy Wolubilis. == Język == Język w Brukseli może być mylący dla odwiedzających. Powszechnym językiem jest francuski, a około 90% populacji w Brukseli posługuje się nim w sposób zadowalający lub płynny. Po angielsku można łatwo się porozumieć, zwłaszcza w obszarach turystycznych. Holenderski jest również językiem urzędowym: w Brukseli populacja, która mówi po holendersku w stopniu zadowalającym i płynnym, jest ograniczona do około 20%, chociaż osoby mówiące po holendersku stanowią większość całej Belgii. Ponieważ Bruksela jest stolicą kraju, jeśli chodzi o sprawy urzędowe, Francuzi i Holendrzy mają w Brukseli równy status, z czasami skomplikowanymi zasadami zapewniającymi równowagę między nimi. Ulice, dworce, przystanki autobusowe i inne miejsca mają nazwy w dwóch językach. Te dwie nazwy nie zawsze brzmią ani nie wyglądają podobnie. Na przykład stacja kolejowa Bruksela-Południe to ''Bruxelles-Midi'' w języku francuskim i ''Brussel-Zuid'' w języku holenderskim. Uważaj na założenia oparte na języku angielskim: częstym błędem jest myślenie, że Bruxelles-Midi odnosi się do dworca kolejowego Bruksela-Centralna, ponieważ midi wydaje się być podobny do środka. Obszary poza Brukselą mają tylko jeden język urzędowy, ale nadal mogą mieć odrębne nazwy w drugim języku. Na przykład możesz otrzymać bilet kolejowy, na którym jako miejsce docelowe znajduje się ''Anvers'' (w języku francuskim), ale znaki na stacji mówią tylko o ''Antwerpen'' (w języku niderlandzkim). W Brukseli duża część populacji nie ma ani francuskiego, ani holenderskiego jako języka ojczystego, a wiele innych języków można usłyszeć na ulicy, przy czym arabski jest szczególnie powszechny. Historycznie niderlandzkojęzyczna Bruksela stawała się coraz bardziej francuskojęzyczna w XIX i XX wieku. Obecnie większość mieszkańców na co dzień mówi po francusku. Dialekt brukselski, brabancki dialekt języka niderlandzkiego, można usłyszeć, zwłaszcza w zewnętrznych dzielnicach Regionu Stołecznego Brukseli. Mówiony po francusku to standardowy francuski. Osoby posługujące się językiem niderlandzkim mówią standardowym językiem niderlandzkim, ale wielu z nich mówi również w inny sposób, gdy rozmawia z ludźmi ze swojego regionu. Angielski stał się powszechnym językiem mówionym dzięki międzynarodowym instytucjom z siedzibą w Brukseli, takim jak Komisja Europejska, Parlament Europejski i NATO. Nadal stosunkowo rzadko można znaleźć pisemne informacje turystyczne lub ogólne w języku angielskim, chociaż sytuacja się zmienia. Można się spodziewać, że ogłoszenia publiczne na dworcach będą wypowiadane przynajmniej po francusku i holendersku, podczas gdy na większych stacjach kolejowych (takich jak Zuidstation/Gare du Midi) zazwyczaj jest mowa po angielsku i niemiecku. Angielski jest również używany w metrze, tramwajach i autobusach, ogłaszany jako ostatni dla informacji, takich jak transfery linii i przystanki terminalowe. Nie wahaj się zapytać kogoś, jeśli nie rozumiesz, co zostało powiedziane. Biorąc pod uwagę położenie miasta i to, że reklamuje się ono jako stolica Europy, mówiony angielski jest mniej rozpowszechniony w Belgii niż u jej holenderskiego sąsiada. Jednak nawet jeśli nie jest to tak powszechnie używane, jak można by się spodziewać, to jednak jest powszechnie rozumiane. Jak to często bywa w innych miejscach, sukces w znalezieniu kogoś, kto mówi po angielsku, zależy od kilku czynników, takich jak wiek (najczęściej osoby w wieku 14-35 lat mówią po angielsku), wykształcenie i wcześniejsze doświadczenia za granicą. Niemiecki jest również językiem urzędowym w Belgii używanym jako język ojczysty przez około 70 000 osób na wschodzie kraju graniczącego z Niemcami, ale jedyny niemiecki, jaki możesz usłyszeć w Brukseli, zostałby podsłuchany na ulicach wokół instytucji europejskich lub przez Niemieckich turystów, nawet jeśli mieszka tam duża populacja niemiecka. Inne języki, które są coraz częściej słyszane w Brukseli to arabski (co najmniej 25% populacji Brukseli jest pochodzenia arabskiego, głównie z Maroka), hiszpański, włoski, portugalski, polski i rosyjski. == Historia == == Dojazd == === Samolotem === [[Plik:World War I at Brussels Airport (14843594408).jpg|thumb|right|Lotnisko w Brukseli znajduje się w Zaventem, gminie położonej na północ od Brukseli]] ==== Port lotniczy Bruksela ==== [[Plik:Winter Operations @ Brussels Airport January 2013 (8387465114).jpg|thumb|right|Lotnisko jest węzłem komunikacyjnym dla przewoźnika o trafnej nazwie Brussels Airlines, flagowego przewoźnika Belgii]] {{Znacznik|Port lotniczy Bruksela|50.901389|4.484444|typ=transport}}'''Port lotniczy Bruksela''' ({{IATA|BRU}} ''określane również jako '''Brussels National''' lub '''Zaventem'' po gminie, w której się znajduje''). To jest główne lotnisko w Brukseli. Ma połączenia z wieloma europejskimi stolicami i innymi dużymi miastami, ale oferta międzykontynentalna, która gwałtownie rośnie od początku 2010 roku, jest bardzo ograniczona w porównaniu z innymi europejskimi hubami lotniczymi. Belgijski flagowy przewoźnik '''[https://www.brusselsairlines.com/pl/pl/homepage Brussels Airlines]''', który obsługuje rozległą sieć lotów w [[Europa|Europie]], oferuje również loty długodystansowe do [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]] i, co jest dość wyjątkowe dla europejskich linii lotniczych, do wielu afrykańskich miejsc docelowych - zwłaszcza w byłej belgijskiej kolonii [[Demokratyczna Republika Konga|DR Kongo]]. Loty do Brukseli oferują także najwięksi przewoźnicy z Ameryki Północnej, a także kilku azjatyckich. Bezpośrednie połączenia do [[Azja|Azji]] są przyzwoite, a te z i do Ameryki Łacińskiej prawie nie istnieją, więc najprawdopodobniej będziesz musiał przesiąść się na lotnisku pośrednim i możesz rozważyć skorzystanie z jednego z przewoźników z [[Bliski Wschód|Bliskiego Wschodu]] (Emirates, Etihad i Qatar wszystkie obsługują Brukselę) lub przesiadkę w jednym z głównych węzłów komunikacyjnych Europy, takich jak London Heathrow, Frankfurt, Paryż Charles de Gaulle lub Schiphol. Do dwóch ostatnich można również dojechać bezpośrednim pociągiem z Brukseli. Turkish Airways (przez [[Stambuł]]-Atatürk) i Finnair (przez [[Helsinki]]) również mają szczególnie rozwiniętą sieć połączeń na Daleki Wschód, a [[Madryt]] jest najlepszą opcją na loty do Ameryki Łacińskiej. ===== <u>Podróż między lotniskiem w Brukseli a miastem Bruksela::</u> ===== [[Plik:Brussels Airport Railway Station.jpg|thumb|right|Stacja kolejowa w terminalu lotniska zapewnia bezpośrednie połączenia z Brukselą i wieloma innymi miastami w Belgii, Francji i Holandii]] * '''[https://www.belgiantrain.be/en Koleje Belgijskie]''' obsługują pociągi (2. klasa: Pojedynczy: 9,30 EUR (kwiecień 2022); Weekendowy powrót: 18 EUR; 1. klasa: 10,90 EUR) co 15 minut z lotniska (poziom -1) do trzech głównych dworców kolejowych w Brukseli, z których większość pociągów kursuje dalej do innych części Belgii. Podróż do ''Dworca Centralnego'' trwa 15-20 minut. Bilety można kupić w automatach (tylko na monety lub karty PIN) lub w kasach kolejowych (banknoty akceptowane) na lotniskowej stacji kolejowej na poziomie -1. Pociągi są czyste i zadbane. Aby wejść lub wyjść z pociągu, naciśnij zielony przycisk na drzwiach, ponieważ drzwi nie są automatycznie otwierane na stacjach, jak w innych systemach. * '''[https://www.stib-mivb.be/index.htm?l=en Autobusy MIVB/STIB 12 i 21]''' (linia 12 kursuje od poniedziałku do piątku przed godziną 20:00 i jest ekspresem, obsługującym tylko główne przystanki autobusowe (chociaż nie jest wcale szybszy); linia 21 kursuje po godzinie 20:00 oraz w weekendy , obsługujące wszystkie przystanki na trasie) kursują co 20-30 minut przez stację metra Schuman (gdzie można przesiąść się na linie metra 1 i 5) do dzielnicy europejskiej wokół ''Place du Luxembourg/Luxemburgplein'' (po drugiej stronie parku od Gare Central). Wsiadając do autobusu, upewnij się, że miejscem docelowym jest Luxembourg, ponieważ niektóre autobusy kończą się na stacji metra Schuman lub Gare de Bordet. Podróż trwa 30 minut. Ten sam bilet jest ważny łącznie przez 60 minut w pociągach (SNCB), metrze (STIB), autobusach (STIB, De Lijn i TEC) lub tramwajach (STIB) od momentu skasowania. Autobusy odjeżdżają z poziomu lotniska 0. Cena biletu to 4,50 € w automacie obok przystanku autobusowego lub 6 € na pokładzie. Osoby często podróżujące mogą kupić bilet na 10 przejazdów (32 euro). Automaty biletowe "GO" akceptują tylko monety lub karty oparte na PIN. * '''[https://www.delijn.be/nl/ Autobusy De Lijn 272 i 471]''' kursują co 30-60 minut do północnego dworca kolejowego w Brukseli (zwanego ''Noordstation/Gare du Nord'' w mieście lub ''Brussel-Noord/Bruxelles-Nord'' w innych miejscach), 2 km (1,2 mil) na północ od Grand Place. Autobus nocny 620 kursuje do/z lotniska z przystankiem na stacji metra ''IJzer'' (45 minut jazdy), 1 km (0,62 mil) na północ od Grand Place. Autobusy odjeżdżają z poziomu 0 lotniska. Cena biletu wynosi 3 € na pokładzie, 2,50 € (kwiecień 2022) w automacie biletowym lub 2,15 €, jeśli otrzymasz „bilet SMS” wysyłając wiadomość tekstową (uwaga: może to wiązać się z dodatkowymi opłatami w zależności od operatora komórkowego). W przeciwieństwie do biletów sprzedawanych przez MIVB/STIB, bilety te (sprzedawane przez flamandzkiego regionalnego przewoźnika autobusowego De Lijn) nie są ważne w innych środkach transportu publicznego w Brukseli. * Alternatywnie, do Brukseli można znacznie taniej dojechać pociągiem przez stację Zaventem (dorp), która znajduje się w odległości krótkiego spaceru od lotniska. Cena 3,10 euro (kwiecień 2022 r.) jest trzykrotnie tańsza niż bilet ze stacji Brussels Airport do miasta. Dzieje się tak, ponieważ dopłata Diabolo w pociągach lotniskowych nie ma tutaj zastosowania. W związku z tym możesz podróżować w ten sposób również do dalszego miejsca za pomocą Go Pass lub Rail Pass bez konieczności płacenia dopłaty Diabolo. Stacja Zaventem dorp jest obsługiwana przez częste pociągi lokalne do wszystkich stacji w Brukseli, co zajmuje mniej więcej tyle samo czasu, co pociągi na lotnisko (15-20 minut do Dworca Centralnego). Aby dotrzeć do stacji Zaventem dorp z lotniska należy udać się na parking autobusowy na poziomie 0 i iść w kierunku jego końca, gdzie zaczyna się lotniskowa ścieżka rowerowa. Jedź ścieżką rowerową lotniska (oznaczoną na czerwono) przez mały parking i wzdłuż autostrady przez około 700 metrów, aż do pierwszego przejścia dla pieszych na rondzie. Przejdź przez ulicę w lewo i wejdź w uliczkę prowadzącą do wsi (Vilvoordelaan). Idź cały czas prosto przez kolejne 800 metrów, aż dotrzesz do tylnego wejścia na stację kolejową. :Jadąc z Brukseli, wyjdź ze stacji Zaventem tylnym wejściem od strony północnej (w lewo w kierunku jazdy od Brukseli). Idź prosto na północ przez Vilvoordelaan przez około 800 metrów, aż dotrzesz do wiaduktu na autostradzie lotniska, gdzie przejedziesz pod nim i skręcisz w prawo na pas rowerowy na lotnisku oznaczony „Terminal”. Podążaj ścieżką rowerową „Terminal” przez około 700 metrów wzdłuż autostrady, aż dotrzesz do parkingu autobusu lotniskowego na poziomie 0, gdzie możesz wjechać do Terminalu. * '''Taksówki''' do centrum kosztują około 35 euro. Taxis bleus/blauw (niebieski): +32 2 268 0000, Taxis Autolux: +32 2 411 4142, Taxis verts/groen (zielony): +32 2 349 4949. Uważaj na opłaty „oczekujące”, jeśli Twój lot jest opóźniony, a Ty zamówione wcześniej taksówki, niektóre firmy pobierają opłaty parkingowe + 25-30 €/godz. Przed wejściem do samochodu zawsze potwierdź ostateczne naliczenie opłaty u kierowcy. Często zdarza się, że kierowcy oszukują Cię i pobierają 80 euro za przejazd do centrum, zwłaszcza jeśli zdają sobie sprawę, że to Twój pierwszy raz w Brukseli i nie znają się na swojej drodze. =====<u>Przechowalnia bagażu:</u>===== Lotnisko w Brukseli '''posiada przechowalnię bagażu''' (poziom 0), w której można zostawić bagaż na określony czas. Szafki mówią, że będziesz musiał odzyskać swoje torby w ciągu 72 godzin, w przeciwnym razie zostaną one usunięte, ale w rzeczywistości są przenoszone do pokoju obok i przechowywane, dopóki ich nie odzyskasz. Jest to przydatne udogodnienie dla osób, które chcą schować duże walizki w bezpiecznym miejscu. Stawka wynosi 7,50 € za 24 godziny. Musisz zapłacić monetami, w pobliżu jest rozmieniarka. [[Plik:BrusselsAirports.png|thumb|right|Chociaż lotnisko w [[Charleroi]] zostało przemianowane na „Brussels South”, znajduje się ono w znacznej odległości od miasta, zwłaszcza w porównaniu z lotniskiem krajowym w Brukseli]] ==== Port lotniczy Bruksela-Charleroi ==== [[Plik:Aéroport de Charleroi, B737 Ryanair - 2011.JPG|thumb|right|CRL jest obsługiwane tylko przez tanich przewoźników, takich jak Ryanair. Ryanair działa również z BRU.]] {{Znacznik|Port lotniczy Bruksela-Charleroi|50.4693|4.4704|typ=transport}}'''Port lotniczy Bruksela-Charleroi''' ({{IATA|CRL}}) (''42 km (26 mil) na południe od Brukseli''). Kilka tanich linii lotniczych, w tym '''[https://www.ryanair.com/pl/pl Ryanair]''' i '''[https://wizzair.com/ Wizzair]''', obsługuje loty z tego lotniska do miast takich jak [[Barcelona]], [[Budapeszt]], [[Kopenhaga]], [[Dublin]], [[Edynburg]], [[Madryt]], [[Manchester]], [[Rzym]], [[Sofia]], [[Warszawa]] i prawie wszystko pomiędzy. =====<u>Aby podróżować między lotniskiem a miastem:</u>===== * '''[https://www.flibco.com/en Brussels City Shuttle]''' obsługuje autobusy (15,50 EUR w jedną stronę, 31 EUR w obie strony w przypadku zakupu online; 19 EUR w jedną stronę w przypadku zakupu w automatach na lotnisku lub u kierowcy) co 30 minut do Bruksela Stacja Midi/Zuid, podróż trwa 1 godzinę (mniej w weekendy). Kupowanie online jest tańsze i szybsze. Autobus zatrzymuje się przy Stacja Midi/Zuid (mapa stacji Midi/Zuid w formacie PDF), na Rue de France/Frankrijkstraat na zachodzie. Metro i pociągi międzynarodowe Eurostar, Thalys) znajdują się po zachodniej stronie dworca, więc po wejściu na stację z przystanku autobusowego kieruj się w lewo, a nie prosto. Podróżując na lotnisko, lepiej przybyć na przystanek Brussels Midi/Zuid dużo wcześniej przed odjazdem autobusu, ponieważ kolejka do autobusu może być bardzo długa (nie ma automatów biletowych, a ludzie kupują bilety na pokładzie). Dlatego możesz spóźnić się na autobus i poczekać kolejne 30 minut. W godzinach szczytu ruch na drodze z Brukseli może być duży, więc podróż może potrwać dłużej niż planowano. * '''TEC-bus A''' (6 euro w jedną stronę) kursuje z lotniska do stacji Charleroi Południe (''Charleroi-Sud''), skąd można połączyć się z pociągiem międzymiastowym ( 9,90 € w jedną stronę) do Brukseli. Łączony bilet na pociąg + autobus do lub z Brukseli można otrzymać za 15,90 € w automacie TEC na lotnisku. Podróż autobusem trwa 20 minut, a pociąg zajmuje dodatkową godzinę. Pociągi odjeżdżają co 30-60 minut. * '''Taksówki''' z lotniska do centrum miasta kosztują stałą cenę 90 euro. Na podróż powrotną do Charleroi możesz zarezerwować z wyprzedzeniem taksówkę z [[Charleroi]] (90 €). Taksówki kursujące z Brukseli korzystają z wyższej taryfy i zawiozą Cię na lotnisko za stałą cenę 120 euro lub według licznika do 170 euro. ==== Inne lotniska ==== Szybka kolej i centralne położenie Brukseli pośród wielu dużych europejskich miast sprawiają, że można dolecieć do kilku innych lotnisk i stamtąd dojechać pociągiem. W zależności od planu podróży może to być zarówno szybsze, jak i tańsze, ponieważ połączenia mogą być lepiej dopasowane. * '''Port lotniczy Paryż-Roissy-Charles de Gaulle''' ({{IATA|CDG}}) ma bezpośrednie połączenie koleją dużych prędkości (TGV) z Brukselą. Pociągi TGV odjeżdżające co trzy godziny z CDG docierają do Brukseli-Midi w ciągu ~1,5 godziny. Zarezerwuj bilety wcześnie, aby uzyskać najlepsze ceny. Alternatywnie możliwy jest dostęp do Brukseli z Paryża-CDG pociągami TGV z francuskich miast, takich jak [[Nicea]] i [[Lyon]]. Większość z tych pociągów zawija na lotnisko. * '''Port lotniczy Amsterdam-Schiphol''' ({{IATA|AMS}}) ma również połączenie kolejowe dużych prędkości z Brukselą-Midi, zapewniane przez Thalys. Czas przejazdu również wynosi około 1,5 godziny, ale częstotliwość jest godzinowa, a koszty mogą być niższe (nawet do 30 euro) w zależności od czasu podróży i rezerwacji. Alternatywnie istnieją również wolniejsze (2,5 godziny) regularne pociągi Intercity, czasami bezpośrednie, czasami z przesiadką w [[Rotterdam]]ie. Bilety na te pociągi zaczynają się od 25 euro i mają tę zaletę, że są ważne na wszystkie regularne pociągi w zarezerwowanym dniu. Aby porównać ceny i godziny odjazdów wszystkich pociągów (w tym Thalys), zobacz NS International * '''Lotnisko Kolonia-Bonn''' ({{IATA|CGN}}) to niecałe 2 godziny pociągiem bezpośrednim, odjeżdżającym 3 razy dziennie i kosztuje około 50 € * '''Lotnisko w Antwerpii''' ({{IATA|ANR}}) znajduje się dość blisko Brukseli, stamtąd trzeba wsiąść do autobusu do Stacji ''Antwerpen-Berchem'' (zajmuje 10 minut, autobusy odjeżdżają co około 12 minut), skąd pociąg do Brukseli odjeżdża co 20 minut i jedzie mniej niż 40. Bilet autobusowy w Antwerpii kosztuje 3 euro, a bilet kolejowy do Brukseli można kupić już za 10 euro, dzięki czemu podróż jest prawie tak tania, jak dojazd do Brukseli z lotniska w Brukseli. * '''Lotnisko Liège''' ({{IATA|LGG}}) można dojechać pociągami między Brukselą a Liege (kursują co 30 minut i trwają około 1 godziny), ale musisz wsiąść do autobusu lub taksówki między jedną ze stacji kolejowych w Liege a LGG, która wydłuża podróż do ponad 1,5 godziny. === Koleją === [[Plik:BréisselGareCentrale.jpg|thumb|right|Bruksela Centralna obsługuje głównie ruch krajowy]] Bruksela ma pięć głównych stacji kolejowych: * {{Znacznik|Bruxelles-Midi / Brussel-Zuid|50.836468|4.334724|typ=transport}}'''Bruxelles-Midi / Brussel-Zuid / Bruksela-Południe''' (''FBMZ'', {{IATA|ZYR}}). Na tej stacji zatrzymują się pociągi dużych prędkości. W Midi/Zuid znajduje się łazienka z prysznicem w toalecie przy peronach 19-20 (pomiędzy Origin'O i Quick). * {{Znacznik|Bruxelles-Central / Brussel-Centraal|50.845548|4.357093|typ=transport}}'''Bruxelles-Central / Brussel-Centraal / Bruksela Centralna'''. * {{Znacznik|Bruxelles-Nord / Brussel-Noord|50.860496|4.361732|typ=transport}}'''Bruxelles-Nord / Brussel-Noord / Bruksela-Północ'''. * {{Znacznik|Bruxelles-Schuman / Brussel-Schuman|50.843213|4.381041|typ=transport}}'''Bruxelles-Schuman / Brussel-Schuman'''. * {{Znacznik|Bruxelles-Luxembourg / Brussel-Luxemburg|50.837996|4.373509|typ=transport}}'''Bruxelles-Luxembourg / Brussel-Luxemburg'''. Na przeciwległym końcu dzielnicy europejskiej, przy Esplanadzie Parlamentu Europejskiego, jest to kolejna stacja na tej samej linii co Schuman i zatrzymują się tam te same usługi. Nazwa wzięła się stąd, że jeżdżą tam wszystkie pociągi do Luksemburga, jak wspomniano powyżej. Oprócz tego istnieją również stacje Bruksela-Congress, Bruksela-Chapel and Bruksela-West, a także stacje w gminach regionu brukselskiego, które nie mają w nazwie „Bruksela” (np. Schaerbeek, Evere), które tylko zobacz ograniczone usługi lokalne przez pociągi RER. [[Plik:Brussel station Zuid B.jpg|thumb|right|Szybkie pociągi, takie jak Thalys, zatrzymują się w Midi/Zuid]] Międzynarodowe usługi kolejowe do Belgii obejmują: * '''Thalys'''. Szybki pociąg Thalys łączy Brukselę z [[Kolonia|Kolonią]] (1 godz. 52 min), [[Paryż]]em (1 godz. 20 min) i [[Amsterdam]]em (2 godz.). Dużo taniej jest rezerwować z większym wyprzedzeniem. Z biletem Thalys możesz również skorzystać z lokalnego pociągu do lub ze stacji Central-Centraal, Nord-Noord, Schuman i Luksemburg/Luksemburg. * '''Intercity''' z [[Luksemburg]]a. Co godzinę pociąg Intercity z Luksemburga (3 godz. 07 min, przez [[Arlon]], [[Libramont]], [[Namur]]) łączy się ze stacjami Midi/Zuid, Central, Nord/Noord, Schuman i Luksemburg/Luksemburg. Nie potrzebujesz rezerwacji. Weekendowy bilet powrotny kosztuje 41,60 €. * '''Eurostar''', ☏ +32 2 528-28-28. Linia kolejowa Eurostar łączy [[Lille]] Europe (39 min, 22 €+), [[Ashford]] (1 godz. 38 min, 32 £+) i [[Londyn|London]] St. Pancras (1 godz. 51 min, 32 £+) z Midi/Zuid. Eurostar oferuje również dwa pociągi, które odjeżdżają z [[Amsterdam]] Centraal (1 godz. 50 min), a także zatrzymują się na [[Rotterdam]] Centraal (1 godz. 8 min) po drodze. Niektóre bilety Eurostar są również ważne na krajowe podróże pociągiem na terenie Belgii przez 24 godziny od chwili wystawienia biletu Eurostar. Sprawdź w lewym dolnym rogu biletu, aby to potwierdzić. W przypadku rezerwacji telefonicznych i osobistych zostanie doliczona opłata serwisowa w wysokości 7 € (ale nie obowiązuje ona w przypadku rezerwacji przez Internet). Podróżując do lub z Wielkiej Brytanii, należy przeznaczyć 90 minut na oczyszczenie dodatkowych kontroli granicznych spowodowanych przez COVID i Brexit. * '''ICE'''. Niemiecki ICE łączy siedem razy dziennie do [[Kolonia|Kolonii]] (2h) i [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (3h) (39 euro w jedną stronę, oferta „Europa Spezial Belgien” od 29 euro). * '''TGV'''. Łączy [[Lyon]], [[Marsylia|Marsylię]], [[Awinion]], [[Bordeaux]], [[Montpellier]], [[Nicea|Niceę]] i wiele innych francuskich destynacji z Midi/Zuid. * '''Izy'''. Izy jest spółką zależną Thalys, sprzedawaną jako tania. Pociągi są dostępne tylko na trasie [[Paryż]]-Bruksela i jest mniej odjazdów niż w przypadku innych operatorów, ale ceny mogą być najtańsze ze wszystkich opcji pociągów. od 19 € za zwykłe miejsce; 15 € za składane siedzenie, 10 € bez gwarancji miejsca. * '''Nightjet''', pociąg sypialny Kolei Austriackich, kursuje dwa razy w tygodniu z Brukseli Południowej do [[Wiedeń|Wiednia]], [[Monachium]] i [[Innsbruck]]a. Odjeżdża do Brukseli Północnej, [[Liège]], [[Akwizgran]]u, [[Kolonia|Kolonii]], [[Bonn]], lotniska we Frankfurcie i [[Norymberga|Norymbergi]], gdzie pociąg dzieli: jedna część jedzie przez [[Linz]] do Wiednia (14 godz.), druga przez Monachium (13 godz.) do Innsbrucka (15 godz.). W 2020 roku nie będzie kursował w lipcu i sierpniu, ale od 2021 roku ma działać przez cały rok. [[Plik:4752brusselsNorth.jpg|thumb|right|Bruksela Północna ma imponujący budynek terminalu w stylu art deco z nowoczesną rozbudową]] ==== Pociągi z Belgii ==== Belgia posiada jedną z najbardziej gęstych i najlepiej rozwiniętych sieci kolejowych w Europie. Pociągi krajowe są obsługiwane przez krajowego operatora kolejowego [https://www.belgiantrain.be/en NMBS/SNCB] (gorąca linia: +32 2 528-2828). Oprócz prostych biletów w jedną stronę, dostępna jest oszałamiająca różnorodność biletów w zależności od dokładnej trasy (powroty są tańsze, dostępne są również bilety na „wszystkie Belgia”), częstotliwości, wieku i zawodu (studenci otrzymują zniżki) i godziny wyjazdu (podróż po godzinie 09:00 oraz w weekendy jest zwykle taniej). Częstotliwości i przybliżone czasy podróży z dworca głównego w Brukseli do wybranych miast w Belgii: * [[Antwerpia]] - 6x/godz., 40min-1godz. 15min * [[Arlon]] - 1xgodzina, 2h 50min * [[Brugia]] - 2x/godz., poniżej 1h 10min (do Kortrijk kursuje również do Brugii, ale zajmuje to dwa razy więcej czasu) * [[Charleroi]] - 2x/godz., 1 godzina * [[Dinant]] - 1x/godzinę z Brukseli-Schuman (nie Central), 1,5 godziny (można też jechać z Central do Namur i tam przesiąść się do Dinant, czas podróży jest dłuższy o 15 minut w ten sposób) * [[Gandawa]] - 6x/godz., 40min-1godz. 10min * [[Kortrijk]] - 3x/godz. 1h 20min-1h45min (plus jedno dodatkowe połączenie na godzinę z przesiadką Gent, 1h 20min) * [[Leuven]] - 5x/godz., 25 min * [[Liège]] - 2x/godz., 1godz. -1godz. 30min * [[Mechelen]] - 7x/godz., 25-30 min * [[Namur]] - 2x/godz., 1godz. 10min (+1/godz. z Brukseli-Schuman, ten sam czas podróży) * [[Ostenda]] - 2x/h, 1h 20min (lub ze zmianą w Gandawie - 2x/h, 1h 40min) * [[Waterloo]] - 2x/godz. bezpośredni pociąg lokalny, 30min (lub przez Braine-L'Alleud, z przesiadką z Intercity na lokalny pociąg - 2x/godz., łączny czas podróży poniżej 40min) Istnieje również całkiem nowy system kolei podmiejskiej (Brussels Regional Express Network, we francuskim Réseau express régional (RER) oraz w holenderskim Gewestelijk ExpresNet (GEN) lub po prostu S-Bahn, który obsługuje pobliskie społeczności. W zależności od stacji może być szybszy lub wolniejszy niż pociąg Intercity (IC), ale ponieważ jest obsługiwany przez krajowego operatora kolejowego, cena będzie taka sama (opłaty są naliczane w większości na podstawie odległości). Pojawi się wraz z innymi pociągami podczas szukania biletów na stronie internetowej, dzięki czemu możesz zobaczyć, czy pasuje do Twojej podróży, czy nie. Wszystkie trzy główne stacje w Brukseli są bardzo zajęte, a pociągi odjeżdżają w wielu kierunkach prawie co minutę. Jeśli jesteś na peronie, sprawdź, czy pociąg, do którego wsiadasz, jest tym, który chcesz, ponieważ może to być ten, który odjeżdża kilka minut wcześniej. Bądź czujny na zmiany platformy w ostatniej chwili. Ponieważ ogłoszenia dla wielu pociągów (z wyjątkiem głównych połączeń międzynarodowych i pociągów na lotnisko w Brukseli) są podawane tylko w języku francuskim i holenderskim, warto zwrócić uwagę na wyświetlacze odjazdów. Zawsze zapamiętuj nazwę miejsca docelowego zarówno po francusku, jak i po holendersku, aby łatwo ją rozpoznać - nazwa, jaką znasz w języku angielskim, może w ogóle nie być używana. Pamiętaj również, że niektóre pociągi są krótkie, więc na stacjach z długimi zakrzywionymi peronami, takimi jak Brussel-Centraal (Bruxelles-Central), możesz nie być w stanie zobaczyć pociągu, jeśli stoisz na przeciwległym końcu peronu. === Samochodem === === Autokary i busy === Kilku przewoźników autobusowych oferuje połączenia dalekobieżne do Brukseli. Dworzec autobusów dalekobieżnych to {{Znacznik|Bruksela Północ CCN|50.85998|4.35963|typ=transport}}'''Bruksela Północ CCN''' w wąskiej uliczce na północny zachód od dworca kolejowego o tej samej nazwie. Czekając na autobus łączący, '''Starbucks''' na stacji może zaoferować ciepło i gniazdka elektryczne bez konieczności kupowania za drogich napojów. * {{Znacznik|Eurolinies|50.86061|4.35949|typ=transport}}'''Eurolinies''', ☏ +32 2 274-1350, faks: +32 2 201-1140. Oferuje podróż autobusem z wielu krajów do Brukseli, na przykład 8 godzin ze stacji London Victoria za 39 €. W Brukseli zatrzymują się przed stacjami kolejowymi Gare du Nord-Noordstation i Gare du Midi-Zuidstation. Posiadają biuro z toaletami, ogrzewaniem oraz zapasowe gniazdko elektryczne pod klatką schodową dworca kolejowego lewe wejście. * '''OUIBUS''', ☏ +32 70 300-042. Prowadzi przewóz kanapowy między [[Paryż]]em, [[Lille]] i Brukselą. Autobusy przyjeżdżają na dworzec Gare du Midi/Zuid. * '''[https://www.delijn.be/nl/ De Lijn]''', ☏ +32 70 220-200. Publiczne autobusy w regionie flamandzkim (język holenderski). * '''TEC''', ☏ +32 10 23-5353. Publiczna firma autobusowa w regionie Walonii (francuskojęzyczna). * '''[https://www.flixbus.com/ Flixbus]]'''. Niemiecka firma z siecią w całej Europie. Oferuje usługi do wielu niemieckich destynacji, [[Paryż]]a, [[Rotterdam]]u, [[Amsterdam]]u, [[Bratysława|Bratysławy]] i [[Londyn]]u. W przeciwieństwie do Eurolines nie mają biura na stacji, ale rutynowo ustawiają mobilne stanowisko informacyjne obsługiwane przez personel w łatwo rozpoznawalnych jasnozielonych strojach, gdzieś wzdłuż strefy wejścia na pokład. * '''[https://regiojet.com/ RegioJet]''' (''Student Agency''). Czeska firma oferująca usługi autokarowe z [[Czechy|Czech]] i [[Słowacja|Słowacji]] do wielu destynacji w Europie. Ich usługa z [[Praga|Pragi]] do [[Londyn]]u zatrzymuje się każdego ranka na '''Gare du Midi''' i każdego wieczoru w drodze powrotnej. Firma oferuje również łączone bilety autobusowe + kolejowe do/z miejsc, które nie są obsługiwane bezpośrednio przez autobusy, co może być tańsze niż zakup biletu dzielonego. === Tramwajem === Bruksela jest połączona z [[Tervuren]] tramwajem 44 , podążając trajektorią Tervuren Avenue (''Tervurenlaan'') między {{Znacznik|Stacja Tervuren|50.8297|4.5131|typ=transport}}'''stacją Tervuren''' 44 a stacją metra {{Znacznik|Stacja Montgomery|50.83783|4.40754|typ=transport}}'''Montgomery''' 1 7 25 27 39 44 61 80 81. Malownicza podróż o długości 10 km przez Las Sonian trwa około 20 minut, z częstotliwością 5 tramwajów na godzinę. Bilet jednorazowy kosztuje 2,10 € i pozwala wysiąść po drodze na dowolnej stacji i wrócić następnym tramwajem w ciągu godziny ważności biletu. Bilety można kupić na stacji Tervuren lub u motorniczego za dodatkową opłatą. Do Brukseli można również dojechać z [[Kraainem]] tramwajem 39 , który łączy stację metra Montgomery ze stacją {{Znacznik|Ban-Eik|50.8422|4.5025|typ=transport}}'''Ban-Eik''' 39 i przecina Kraainem w połowie drogi. Wysiądź na przystanku {{Znacznik|Wilderozenweg|50.8447|4.4668|typ=transport}}'''Wilderozenweg''' 39 , w odległości spaceru od atrakcji turystycznych Kraainem, i wsiądź do tramwaju 39 w kierunku Montgomery. Czas podróży to ok. 1 godz. 15 minut. Podobnie jak w przypadku tramwaju 44 , bilet kosztuje 2,10 euro, można go kupić z góry lub u motorniczego za dodatkową opłatą i jest ważny przez godzinę. === Metrem === Linia 1 metra w Brukseli biegnie do stacji metra {{Znacznik|Kraainem|50.8488|4.5025|typ=transport}}'''Kraainem''' 1 76 77 79 N05 oraz do stacji metra {{Znacznik|Stokkel|50.8420|4.4641|typ=transport}}'''Stokkel''' 1 39. Czas podróży do Wielkiego Placu w Brukseli ze stacji Kraainem wynosi około 25 minut. Pojedynczy bilet Jump kosztuje 2,10 €. Bilety należy kupić w automacie GO na stacji metra Kraainem lub Stokkel i można je płacić tylko monetami euro lub kartami kompatybilnymi z Maestro. Rachunki nie są akceptowane. === Rowerem === Bruksela jest trzecią stolicą na trasie Eurovelo Trasy 5, która zaczyna się w [[Londyn]]ie, przez Brukselę i [[Szwajcaria|Szwajcarię]], a kończy w południowych [[Włochy|Włoszech]]. W Brukseli zbiega się wiele innych międzynarodowych i krajowych tras rowerowych. == Komunikacja == === Samochodem === Krótko mówiąc: staraj się jak najmniej korzystać ze swojego samochodu. Podobnie jak w przypadku większości europejskich stolic, Bruksela poczyniła wielkie postępy w eliminacji samochodów i to w większości za pomocą dobrych środków; jeszcze w połowie 2000 roku Bruksela miała jedne z najgorszych (jeśli nie najgorsze) korków w świecie zachodnim, rywalizując nawet z takimi miastami jak [[Los Angeles]] i [[Nowy Jork]]. Chociaż Bruksela wciąż pozostaje w tyle za miejscami takimi jak [[Amsterdam]], lewicowy rząd miasta zainstalował ścieżki rowerowe, deptaki i zainwestował w projekty transportu publicznego w tempie rzadko spotykanym w Europie. Chociaż miejscowi w większości aprobują te środki, mieszkańcy spoza miasta i ludzie pracujący w niektórych sektorach byli wobec nich bardziej krytyczni. Ogólnie rzecz biorąc, zdecydowanie zaleca się, aby nie jeździć w pobliżu lub w obrębie R0. Większość ulic w pobliżu Gran Place została wyłączona z ruchu kołowego i tylko taksówkarze i kierowcy dostawczy mają dostęp do tego obszaru. Jednak obrzeża Brukseli nie zawsze są obsługiwane przez autobusy lub tramwaje, więc posiadanie samochodu może być tam przydatne. === Pieszo === Większość zabytków w Brukseli znajduje się dość blisko siebie, w rozsądnej odległości od siebie. Najstarsza część miasta może mieć nierówne brukowane drogi, ale pozostała część miasta jest dość łatwa do przejścia. Strefa 50 hektarów w centrum miasta zarezerwowana jest dla pieszych, druga co do wielkości w Europie po [[Wenecja|Wenecji]]. Bruksela ma wiele mokrych dni, a zimą niewielkie ilości śniegu mogą powodować błoto pośniegowe, więc wodoodporne obuwie jest koniecznością, jeśli będziesz spacerować przez cały dzień. === Rowerem === Rowery to doskonały sposób na dotarcie z centrum miasta do atrakcji poza „pięciokątem”. Chociaż pogoda w Brukseli nie zawsze sprzyja rowerom, rowery są często szybsze niż transport publiczny, zwłaszcza na krótkich dystansach. Infrastruktura rowerowa jest dość słabo rozwinięta w porównaniu do miast o podobnej wielkości, takich jak [[Amsterdam]] i [[Bristol]], a wzniesienie Brukseli może być wyzwaniem dla niedoświadczonych rowerzystów. Najcenniejszym atutem transportowym Brukseli jest prawdopodobnie system wypożyczania rowerów '''Villo'''. [[Plik:Brussels_cyclist_privilege.jpg|thumb|right|Znak drogowy unikalny dla Brukseli: rowerzyści mogą zignorować czerwone światła, jeśli skręcą w prawo!]] Aby zachęcić do jazdy na rowerze przez miasto, rowerzyści otrzymują pewne przywileje w ruchu brukselskim. Przede wszystkim rowerzyści mogą jeździć w obie strony ulicami jednokierunkowymi. Mogą przejeżdżać przez strefę wolną od samochodów w centrum miasta, największą w Europie po Wenecji. Na skrzyżowaniach oznaczonych trójkątnym znakiem z ikoną roweru i strzałką w prawo rowerzyści mogą w każdej chwili skręcić w prawo, ignorując czerwone światła. ==== Villo ==== [[Plik:VilloStationAlmostFull.jpg|thumb|right|Rowery czekające na wypożyczenie na stacji Villo]] '''[https://www.villo.be/ Villo]''' (portmanteau francuskich słów ''ville'' – miasto – i ''vélo'' – rower) to publiczny system wypożyczania rowerów w Brukseli. Składa się z 5000 rowerów w regionie stołecznym Brukseli, co czyni go jednym z największych na świecie, z infrastrukturą 360 stacji. Rowery można wypożyczyć na dowolnej stacji i zwrócić na tej samej lub dowolnej innej stacji, co czyni go wygodnym rozwiązaniem do podróży z punktu do punktu (w przeciwieństwie do schematu ''BlueBike'', który wymaga powrotu na tę samą stację, dzięki czemu nadaje się tylko do podróży w obie strony). Rowery Villo są dobrze wyposażone, by radzić sobie na biednych belgijskich drogach: mają odporne na przebicia opony i kryty napęd łańcuchowy, a dodatkowo są wyposażone w kosz do transportu ładunków i automatyczne światła. Każdy rower ma 7 biegów i podwójne hamulce tarczowe, aby pokonywać wzgórza wokół miasta i docierać do miejsc na wyższych wysokościach. Rama jest jednak dość ciężka, waży 22 kg. Zalecany jest przyzwoity poziom sprawności! Aby wynająć Villo, bilet należy zakupić na stacji. Nie wszystkie stacje wydają bilety, co może być mylące. Bilety są dostępne na 1 lub 3 dni i pozwalają na nieograniczoną liczbę przejazdów. Przy koszcie 1,60 € za dzień, Villo jest najtańszym środkiem transportu po spacerze. Karnety tygodniowe są również dostępne w cenie 7,65 €. Ponieważ Villo jest przeznaczony na krótkie wycieczki, po pierwszej połowie godziny zostanie naliczona opłata w wysokości 0,50 € za pół godziny (pierwsze pół godziny jest bezpłatne). Można tego oczywiście łatwo uniknąć, zwracając rower na stację przed upływem pierwszych pół godziny i od razu wypożyczając kolejny rower z tej samej stacji, resetując licznik. [[Plik:Villo_Day_Ticket.jpg|thumb|right|Przykład biletu dziennego Villo, pokazujący 6-cyfrowy numer abonamentu pogrubioną czcionką na górze]] Zakup biletu przebiega w następujący sposób: * Znajdź stację, która wystawia bilety, naciśnij przycisk 5, aby zmienić język na angielski. * Rozpocznij procedurę zakupu biletu i naciśnij 0, aby przejść do końca tekstu umowy EULA. Czas odpowiedzi jest długi, więc daj mu kilka sekund pomiędzy każdym naciśnięciem przycisku. * Wybierz 4-cyfrowy kod PIN i powtórz go. To będzie Twoje „hasło”. * Opłatę depozytową w wysokości 150 € należy uiścić kartą. Możesz kupić tylko jeden bilet na kartę i tylko wtedy, gdy masz na koncie co najmniej 150 €. * Bilet zostanie wydany, po którym można bezpośrednio wypożyczyć rower. Wybierając rower, zwróć uwagę na orientację siodeł. Konwencja wśród użytkowników jest taka, że ​​jeśli rower jest uszkodzony, siodełko jest opuszczane, a jego kierunek odwracany. Nie próbuj więc wypożyczać rowerów z odwróconym siodełkiem. Podobnie, jeśli zauważysz, że Twój rower ma usterkę, zwróć go na stację i odwróć siodełko, aby powiadomić innych użytkowników. O ile nie ma oczywistych dowodów na wandalizm, drobne uszkodzenia (przebite opony, zerwane łańcuchy itp.) nie zostaną obciążone Twoim kontem. Zwracając rower na stację, zawsze poczekaj na podwójny sygnał dźwiękowy i zielone światło na słupku, na który zwróciłeś rower. Długie sygnały dźwiękowe wskazują, że rower nie jest umieszczony nieprawidłowo. Po podwójnym sygnale dźwiękowym rower powinien zostać ponownie zablokowany. Jeśli nie zwrócisz go prawidłowo, a rower zostanie skradziony, z Twojego konta zostanie pobrane '''150 €'''! Po zakupie biletu rowery można wypożyczyć z dowolnej stacji, wpisując w kiosku stacji 6-cyfrowy numer abonencki znajdujący się na bilecie, a następnie 4-cyfrowe „hasło”. ==== OBike ==== We wrześniu 2017 [[singapur]]ska bezpłatna wypożyczalnia rowerów pływających '''[https://o.bike/blog/ OBike]''' zaczęła oferować usługę alternatywną dla Villo. Jednak od 2018 roku na ulicach pozostało niewiele rowerów i wydaje się, że nie można ich już wypożyczyć, mimo że aplikacja nadal działa. ==== Uber JUMP ==== Od 2019 r. Uber udostępnia w Brukseli flotę swobodnie pływających rowerów elektrycznych. Obszar działania ogranicza się w większości do wschodniej części miasta. Stawki wynoszą 1 € na odblokowanie i 0,15 €/minutę. === Metrem, tramwajem lub autobusem === Transport publiczny w Brukseli może być mylący, ponieważ w mieście działają różne firmy transportowe. Dominującym operatorem jest brukselski regionalny operator transportu publicznego '''[https://www.stib-mivb.be/index.htm?l=en STIB-MIVB]''' (+32 70 232-000; 0,30 euro/min). Niektóre autobusy [[Flandria|flamandzkiego]] przewoźnika regionalnego ''De Lijn'' łączą Brukselę z okolicznymi miastami flamandzkimi, ale ich bilety nie są kompatybilne z biletami MIVB. Czasami nawet autobusy regionalnego operatora [[Walonia|walońskiego]] ''TEC'' jeżdżą do miasta i znowu ich bilety są niezgodne. Dopóki pozostajesz w sieci MIVB — która obejmuje mniej więcej cały region stolicy Brukseli — jeden bilet zapewnia dostęp do wszystkich linii metra, tramwajów i autobusów przez 1 godzinę z tyloma przesiadkami, ile potrzeba, aby dotrzeć do miejsca docelowego. Ponieważ Bruksela jest dość małym miastem, w praktyce można dotrzeć wszędzie w mniej niż godzinę, więc limit czasu rzadko będzie problemem. '''Bilety''' sprzedawane są za pomocą kart plastikowych wielokrotnego użytku ('''szare karty MoBIB''') lub '''jednorazowych papierowych kart RFID'''. Jeśli zostaniesz w Belgii dłużej niż kilka dni, być może warto zainwestować w kartę MoBIB za 5 €, którą można kupić na głównych stacjach metra i na 3-osiowych stacjach kolejowych NMBS (Bruksela Północ, Centralna, i południe) i może być również używany w innych belgijskich miastach. Kartę MoBIB można następnie załadować opłatami w automatach GO na wszystkich stacjach metra oraz na wielu przystankach tramwajowych i autobusowych. MoBIB jest wymagany do zakupu 5 biletów na przejazd (8 EUR), 10 biletów na przejazd (14 EUR), 2-dniowych karnetów (14 EUR) lub 3-dniowych karnetów (18 EUR). Alternatywnie papierowe bilety RFID można również kupić w automatach GO i są one dostępne na jedną podróż (2,10 EUR) lub karnet dzienny z nieograniczoną liczbą przejazdów (7,50 EUR). Można je również kupić bezpośrednio u kierowców tramwajów lub autobusów ('''nie''' w metrze), ale za 2,50 € za przejazd, co jest znacznie droższe niż kupowanie biletu z wyprzedzeniem w automacie GO. Maszyny GO akceptują tylko karty debetowe i kredytowe oraz monety, ale nie papierową walutę. Interfejs jest dostępny w języku angielskim, holenderskim, francuskim i niemieckim. Aby '''potwierdzić''' bilet, MoBIB lub papierowy bilet RFID, dociśnij go do czytników czerwonych kart w białym kółku, aż usłyszysz sygnał dźwiękowy, a ekran zaświeci się na zielono. Musisz skasować swój bilet w pierwszym pojeździe, do którego wjeżdżasz, a następnie przy każdym przesiadce. W autobusach i tramwajach czytniki kart znajdują się w pojazdach, natomiast stacje metra i tramwaju podziemnego mają czytniki kart z bramkami elektronicznymi przy wejściach. Jeśli czytnik kart zaświeci się na czerwono, oznacza to, że na Twojej karcie nie ma ważnego biletu, prawdopodobnie dlatego, że minął 1-godzinny przedział czasowy. Na niektórych stacjach musisz ponownie walidować, aby opuścić stację. Grupy podróżnych mogą współdzielić jedną kartę MoBIB, jeśli jest na niej dostępnych wiele biletów, np. bilety na 5 lub 10 przejazdów. Jeśli jesteś z grupą 3 osób, na przykład, po prostu przyłóż kartę MoBIB do czytnika kart 3 razy, aby potwierdzić 3 przejazdy naraz. Przy każdym przelewie musisz go ponownie potwierdzić 3 razy. Grupy muszą przebywać razem podczas podróży, ponieważ kontrole biletów są przeprowadzane rutynowo i w każdej chwili musisz mieć możliwość okazania skasowanego biletu. Niespełnienie tego warunku spowoduje nałożenie grzywny w '''wysokości 100 euro'''. Ponieważ autobusy i tramwaje często stoją w korkach, metro i tramwaje podziemne są najszybszą formą transportu publicznego. Do większości atrakcji można dojechać metrem i krótkim spacerem. Wejścia do metra są oznaczone dużymi znakami [[Plik:Brussels Metro Logo.svg|20px]] z nazwą stacji pod spodem. Wszystkie ogłoszenia ogłaszane są w języku niderlandzkim, francuskim i angielskim. Istnieją 4 linie metra, 1 i 5 biegnące mniej więcej ze wschodu na zachód, łączące centrum miasta z dzielnicą europejską Woluwe, a na końcu linii 1, Kraainem. Linia metra 6 łączy centrum miasta z Heizel i jest najwygodniejszym sposobem dotarcia do Atomium. Ring linia 2 dzieli swoją trajektorię z linią 6 do stacji Simonis i można ją przejechać w obu kierunkach, z ewentualnym przesiadką w Simonis, która jest konieczna do ukończenia podróży. Oprócz 4 linii metra istnieją również 2 podziemne linie tramwajowe 3 i 4 biegnące z grubsza z północy na południe i łączące północną i południową stację kolejową z Wielkim Placem i większością atrakcji w centrum miasta. Metro i podziemne stacje tramwajowe są często ciepłym i suchym schronieniem przed deszczową i zimną pogodą w Brukseli i zazwyczaj oferują małe sklepy spożywcze lub kawiarnie, takie jak Starbucks i lubią siedzieć pod silnym prysznicem. Z drugiej strony, brukselskie metro w czystości i bezpieczeństwie jest dość chybione w porównaniu z większością systemów metra; niektóre stacje są wypucowane i nowoczesne, podczas gdy inne są brudne i wymagają naprawy. Bruksela jest jednym z tych miast, które lubią ukrywać swoje stacje metra. Możesz je znaleźć w centrum handlowym (De Brouckère), za balustradą w parku (Parc) lub kilka ulic od miejsca, w którym mają służyć (Beurs). Nie zawracaj sobie głowy próbami dostrzeżenia znaków brukselskiego które mają ten sam kolor, co większe znaki dla ruchu jednokierunkowego i parkingów. Zamiast tego zapytaj miejscowych o drogę. Oficjalny [https://www.stib-mivb.be/irj/go/km/docs/resource/Dynmaplan/index.html#en dynamiczny plan sieci STIB/MIVB] obejmuje place budowy i usługę wymiany (dostępnych jest również więcej planów sieci). == Atrakcje turystyczne == == Muzea == == Warto spróbować == == Najbliższe okolice == == Zakupy == == Gastronomia == === Oszczędnie === === Umiarkowanie === === Ekskluzywnie === == Festiwale, imprezy == == Noclegi == Jeśli zatrzymujesz się w Brukseli na weekend (i nie boisz się 20-minutowego spaceru) to warto poszukać hotelu w Dzielnicy Europejskiej. Nastawione one są na gości biznesowych i w weekendy często obowiązują promocyjne ceny, również w 5-gwiazdkowych. Do zabytkowego centrum można dojść pieszo lub dojechać komunikacją miejską. * [http://www.turez.pl/hotele-bruksela/ Rezerwacja Hoteli w Brukseli po polsku] === Oszczędnie === * <sleep name="Hostel Van Gogh" alt="" address="Rue Traversière/Dwarsstraat, 8, 1210 Bruxelles/Brussel" directions="" phone="(+32) 2 217 01 58" email="" fax="" url="http://www.chab.be" checkin="" checkout="" price="18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie"></sleep> <span>(+32) 2 217 01 58. 18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie. </span> === Umiarkowanie === === Ekskluzywnie === * '''Hotel Amigo''', Rue de l’Amigo/Amigostraat, Tel: +32 2 547 4747 [http://www.hotelamigo.com] – chyba najlepszy adres w mieście, minutę od Grand Place/Grote Markt i Manneken Pis, ceny od 800 PLN za noc == Kontakt == == Bezpieczeństwo == == Informacje turystyczne == * '''[https://international.brussels/?lang=en Brussels International]''' (''Brussels Info Place''), Rue Royale/Koningsstraat 2, ☏ +32 2 513-89-40, tourism@brusselsinternational.be. 10:00-18:00. * '''[https://international.brussels/ Brussels International]''' (''Turystyka i Kongres''), Ratusz Grand-Place, ☏ +32 2 513-89-40, faks: +32 2 513-83-20, tourism@brusselsinternational.be. 09:00-18:00; Niedziele: zima 10:00-14:00, 1 stycznia nieczynne. Znajduje się w ratuszu i zwykle jest zatłoczony. Sprzedaje kilka książeczek lub kart rabatowych, takich jak karta brukselska i jednodniowe karnety na transport publiczny * '''Brussels International''' (''stacja Midi/Zuid'') (hala centralna). Zima: Pn-Cz 08:00-17:00, Pt 08:00-20:00, Sob 09:00-18:00, Nd i święta 09:00-14:90; Lato: sob.-czw. 08:00-20:00, piątek 08:00-20:00. * '''Brussels International''' (''lotnisko w Brukseli''), hala przylotów. 08:00-21:00. == Porady == == Wyjazd == {{zarys}} {{Atrybucja}} {{Jest w|Belgia}} [[Kategoria:Belgia]] lgnu6j84q91vab3bfxmi48solm1zvit 120353 120352 2022-08-27T13:41:06Z Moromar 2451 /* Komunikacja */ wikitext text/x-wiki {{Top-banner||unesco=yes|}} [[Plik:Brussels skyline gp.jpg|thumb|right|Panorama Brukseli]] '''Bruksela''' (po francusku: ''Bruxelles'', po holendersku: ''Brussel'') jest stolicą [[Belgia|Belgii]] i jednym z trzech regionów administracyjnych w kraju, obok [[Flandria|Flandrii]] i [[Walonia|Walonii]]. Oprócz swojej roli w swoim kraju, jest także miastem o znaczeniu międzynarodowym, goszczącym liczne instytucje międzynarodowe, w szczególności główne instytucje [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]. Z tego powodu bywa nazywana nieformalnie stolicą UE, a nawet używana jako metonimia instytucji unijnych. Bruksela łączy dziedzictwo średniowiecznego miasta flamandzkiego z imponującymi projektami zainicjowanymi po tym, jak stała się stolicą ówczesnego kraju francuskojęzycznego, a także imponującą nowoczesną architekturą, wzniesioną w dużej części z myślą o siedzibach instytucji międzynarodowych. Bruksela jest obecnie dwujęzyczna, gości i oficjalnie uznaje niderlandzko- i francuskojęzyczną społeczność Belgii, a dzięki napływowi ludzi różnego pochodzenia, którzy przybyli tam pracować, wielu z nich dla Unii Europejskiej, staje się coraz bardziej międzynarodowa. To wszystko sprawia, że ​​Bruksela jest dość wyjątkową mieszanką, usianą licznymi belgijskimi osobliwościami, a dla dociekliwego turysty wielką skrzynią skarbów do odkrycia. == Dzielnica == {{Lista regionów | mapa regionów = | rozmiar mapy = | opis mapy = | nazwa regionu 1 = [[Bruksela/Centrum|Centrum]] | kolor regionu 1 = #00ff00 | opis regionu 1 = Małe średniowieczne centrum Brukseli, którego sercem jest Grand Place, najpiękniejszy plac na świecie i [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Centrum to strefa dla pieszych z małymi uliczkami i usiana atrakcjami. Znajdziesz tu wiele okazji do spróbowania gofrów, belgijskiego piwa czy frytek. | nazwa regionu 2 = [[Bruksela/Pentagon|Pentagon]] | kolor regionu 2 = #96531c | opis regionu 2 = Podążając za zarysem drugich murów miejskich, Pentagon otacza rdzeń miasta z licznymi restauracjami, barami, muzeami i innymi fascynującymi tajemnicami do odkrycia. Pentagon jest na tyle mały, że można go zwiedzać pieszo, więc jest to wysoce zalecane. | nazwa regionu 3 = [[Bruksela/Dzielnica Europejska|Dzielnica Europejska]] | kolor regionu 3 = #ffff00 | opis regionu 3 = Serce polityki flamandzkiej, belgijskiej i europejskiej. Dzielnica Europejska jest siedzibą Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej i wszystkich innych instytucji europejskich. Park Jubileuszowy po jego wschodniej stronie jest tłem dla muzeów, które warto odwiedzić. | nazwa regionu 4 = [[Bruksela/Heysel|Heysel]] | kolor regionu 4 = #800080 | opis regionu 4 = Wzgórza na północ od miasta z rozsianymi pozostałościami po Światowych Targach z 1935 i 1958 roku, z których najsłynniejszym jest Atomium. W cieniu Atomium, Mini Europe i kompleksu kinowego Kinepolis Heysel zyskał reputację brukselskiej dzielnicy rozrywki. | nazwa regionu 5 = [[Bruksela/Dzielnica Biznesowa|Dzielnica Biznesowa]] | kolor regionu 5 = #0000ff | opis regionu 5 = Wznosząca się dzielnica Brukseli na północ od Pentagonu, z nowoczesnymi drapaczami chmur, ogólnymi sklepami, restauracjami etnicznymi i drogimi barami wegetariańskimi. Dzielnica ma niewielką wartość turystyczną poza Dworcem Północnym, z imponującą architekturą Art Déco. | nazwa regionu 6 = [[Bruksela/Woluwe|Woluwe]] | kolor regionu 6 = #808080 | opis regionu 6 = Spokojna dzielnica mieszkaniowa po wschodniej stronie miasta, granicząca od wschodu z Kraainem i od południa Tervuren. Oferuje różnorodne style architektoniczne do zwiedzania, w szczególności domy słynnego secesyjnego architekta Victora Horty, które są wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]]. | nazwa regionu 7 = [[Bruksela/Matongé|Matongé]] | kolor regionu 7 = #ff8888 | opis regionu 7 = Dom dla większości mieszkańców Konga w Brukseli. Warto odwiedzić ze względu na wyrazistą afrykańską atmosferę, kolorowe stroje, które do niej pasują i wiele afrykańskich specjałów, które można kupić w tej okolicy. | nazwa regionu 8 = [[Bruksela/Północny wschód|Północny wschód]] | kolor regionu 8 = #8080FF | opis regionu 8 = Dzielnica mieszkaniowo-handlowa, będąca jednocześnie siedzibą dowództwa NATO. W przeciwnym razie stosunkowo mało interesujące dla przeciętnego podróżnika, z wyjątkiem kilku ładnych parków. | nazwa regionu 9 = [[Bruksela/Południe|Południe]] | kolor regionu 9 = #228279 | opis regionu 9 = Ekskluzywna dzielnica mieszkaniowa granicząca od południa z lasem Sonian. Dom Avenue Louise, powszechnie uważana za najbardziej wymyślną brukselską aleję. | nazwa regionu 10 = [[Bruksela/Zachód|Zachód]] | kolor regionu 10 = #FF8200 | opis regionu 10 = Głównie dzielnica mieszkaniowo-handlowa. W kierunku granicy z Flandrią dość wiejsko, z lasami, miejscami dla rolnictwa i odrestaurowanym wiatrakiem Luizen. Bazylika Koekelberg, piąty co do wielkości kościół na świecie, jest widoczny z każdego miejsca i jest absolutnie warta odwiedzenia. | nazwa regionu 11 = [[Bruksela/Las Sonian|Las Sonian]] | kolor regionu 11 = #54ff9f | opis regionu 11 = Las Sonian jest największym naturalnym obszarem w Brukseli, chociaż tylko niewielka jego część znajduje się geograficznie w granicach Regionu Stołecznego Brukseli. Niekończące się buki pokrywające wzgórza oferują możliwości do biegania i jazdy na rowerze. Jeśli wstaniesz odpowiednio wcześnie, masz duże szanse na wypatrzenie dzikich jeleni i innych dzikich zwierząt! '''Park Ter Kameren''' na północy jest popularnym miejscem wypoczynku dla mieszkańców. Las Sonian jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] od 2017 roku. | nazwa regionu 12 = [[Bruksela/Molenbeek i okolice|Molenbeek i okolice]] | kolor regionu 12 = #250057 | opis regionu 12 = Dzielnica mieszkalna na południu Brukseli z dużą liczbą imigrantów. Dzielnica pełniła w przeszłości ważną rolę handlową w mieście. | nazwa regionu 13 = [[Bruksela/Schaarbeek|Schaarbeek]] | kolor regionu 13 = #7c187c | opis regionu 13 = Niegdyś dobrze prosperujące centrum handlowe, Schaarbeek i okoliczne przedmieścia stały się ogniskiem przestępczości. Chociaż sytuacja powoli zaczęła się poprawiać, nadal należy ją odwiedzać ostrożnie. Przedmieście St.-Joost to najbiedniejsza dzielnica w Belgii, a jej jedyną atrakcją jest — co nie dziwi — brukselska dzielnica czerwonych latarni. | nazwa regionu 14 = [[Bruksela/Dzielnica Przemysłowa|Dzielnica Przemysłowa]] | kolor regionu 14 = #251f56 | opis regionu 14 = Cienki pas stref handlowych i przemysłowych biegnący wzdłuż portu od Dzielnicy Biznesowej do [[Vilvoorde]] na północ od Brukseli, gdzie znajduje się największy węzeł kolejowy w Belgii. Mając niewiele do zobaczenia i zrobienia, opustoszałe w nocy i nieprzyjemną atmosferę przemysłowego upadku po zachodzie słońca, zaleca się omijanie tej dzielnicy. }} == Charakterystyka == [[Plik:Historic Center.JPG|thumb|right|Grand Place-Grote Markt]] {{infobox|Autonomia Brukseli|W ramach federacji [[Belgia|belgijskiej]] Bruksela cieszy się dużą autonomią. Chociaż jest zależna od Belgii w kwestiach takich jak obrona i polityka zagraniczna, Bruksela ma własny rząd odpowiedzialny za sprawy wewnętrzne, politykę środowiskową, opiekę zdrowotną, gospodarkę, transport, turystykę i edukację oraz własne przepisy dotyczące tych spraw. Miasto sprawuje kontrolę nad własnym regionem administracyjnym (region stołeczny Brukseli), który znajduje się na tym samym poziomie co [[Flandria]] i [[Walonia]] w Belgii. Ten status państwa-miasta w kraju goszczącym jest nieco porównywalny do [[Watykan]]u i [[Hongkong]]u. Autonomia polityczna Brukseli wzbudziła międzynarodowe zainteresowanie jako gospodarza politycznie niezależnych podmiotów, takich jak instytucje europejskie (Komisja Europejska i Parlament Europejski) oraz kwatera główna NATO. Bruksela jest silnie zorientowaną na arenę międzynarodową metropolią i pomimo wspólnych języków mieszkańcy identyfikują się raczej jako Brukselczycy niż Flamandowie czy Walończycy.}} Kiedy Bruksela stała się w XIX wieku stolicą nowego kraju, duże części starego miasta zostały zniszczone, aby zrobić miejsce dla zupełnie nowych ministerstw, pałaców, szkół, koszar wojskowych i biurowców zbudowanych w latach 1880-1980. Średniowieczne mury miejskie które niegdyś broniły i otaczały miasto, zostały zburzone. Zachowało się jedynie niewielkie historyczne centrum (jeden plac i cztery przylegające do niego ulice). Historyczne centra flamandzkich miast są lepiej zachowane w miastach takich jak [[Antwerpia]], [[Brugia]], [[Gandawa]], [[Leuven]] i [[Mechelen]]. To bezmyślne traktowanie historycznych budynków wzbudziło w dawnych urbanistach niemal powszechną pogardę, a nawet dało początek terminowi „brukselizacja” dla miast, które podobnie burzą stare budynki, zastępując je pozbawionymi twarzy betonowymi potwornościami. === Klimat === Bruksela ma klimat oceaniczny. Chociaż pogoda w Brukseli była historycznie słynna z okropnej i wilgotnej pogody, miasto stało się cieplejsze w ciągu ostatnich dziesięcioleci. Charakteryzuje się umiarkowanie zimnymi, mokrymi zimami i ciepłymi, zmiennymi latami. Opady deszczu są równomiernie rozłożone w ciągu roku, z lekkim szczytem w okresie od listopada do stycznia i od maja do czerwca. Temperatury w dzień zimą oscylują wokół 6°C i zwykle nie przekraczają 10°C. Godziny nasłonecznienia są na ogół niskie, ale wyższe niż w wielu innych lokalizacjach w Europie Północnej. Możliwe są opady śniegu, chociaż obfite opady śniegu o znacznej akumulacji nie są częste i występują tylko okresowo. W marcu i kwietniu pogoda na ogół staje się łagodniejsza, na przemian czasami ciepłe, słoneczne dni z chłodniejszymi, pochmurnymi dniami. Maj jest często ulubionym miesiącem mieszkańców, ponieważ często występują w nim słoneczne dni, którym towarzyszą pierwsze okresy naprawdę ciepłej pogody. Czerwiec ma podobną charakterystykę, ale temperatury w ciągu dnia przekraczają wtedy 20°C prawie codziennie, z wyjątkiem okresów deszczowych, w których mogą one wahać się w granicach 17-19°C. Lipiec i sierpień są ciepłe, a fale upałów stają się coraz częstsze, a temperatury przekraczające 35°C są przekraczane praktycznie każdego roku. Wskazane jest, aby sprawdzić pogodę przed wizytą, ponieważ jest tak samo prawdopodobne, że napotkasz słoneczny tydzień z dziennymi temperaturami powyżej 30°C każdego dnia, jak i bardziej zmienny tydzień z częstymi deszczami i dziennymi temperaturami poniżej 24°C każdego dnia. Wrzesień może charakteryzować się indyjskimi warunkami letnimi z ciepłymi, słonecznymi dniami lub całymi okresami deszczowymi z umiarkowaną pogodą. Październik jest łagodny, choć temperatury dość szybko spadają, a słoneczne dni po październiku stają się rzadsze. W grudniu 2017 Bruksela pobiła europejski rekord pod względem najmniejszej ilości słońca w danym miesiącu. ==== Przygotowanie do wyjazdu ==== Bruksela ma do zaoferowania tyle samo zajęć w pomieszczeniach, co na świeżym powietrzu, więc nawet jeśli każdego dnia Twojej wizyty będzie padało, znajdziesz wystarczająco dużo do zrobienia, aby wizyta była warta zachodu. [https://www.buienradar.be/weer/brussels/be/2800866 Buienradar] (dosłownie ''Radar Prysznicowy'') pokazuje lokalizację chmur deszczowych w czasie rzeczywistym i oblicza przewidywania ich ruchów. Radar może określić, kiedy zacznie padać w Twojej pozycji z dokładnością do 10 minut i jest doskonałym narzędziem do planowania dnia. Chociaż Brukselę najlepiej zwiedzać pieszo lub na rowerze, sieć transportu publicznego jest najlepszą opcją, gdy pada deszcz. Muzea i inne atrakcje rzadko znajdują się w odległości większej niż 10 minut spacerem od stacji metra, więc mapa sieci metra w połączeniu z ''Buienradarem'' może zapewnić suchość dzięki odpowiedniemu planowaniu. Jeśli Cię zaskoczy, stacje metra to doskonałe miejsca do szukania schronienia przed deszczem, a większe stacje mają udogodnienia, w których możesz kupić gorący napój podczas oczekiwania (De Brouckere, Centraal Station, Montgomery itd.). Sieci takie jak Starbucks, Panos, McDonalds i tym podobne nie dbają o to, czy zajmujesz stół bez dokonywania zakupu, więc są to dobre opcje na dłuższe przesiadywanie pod prysznicem. === Dzielnice === Bruksela jest podzielona na 19 gmin lub gemeenten (gminy/dzielnice): * '''Bruxelles/Brussel''' - Bruksela oferuje wiele uroczych i pięknych atrakcji, z głęboko zdobionymi budynkami na Grand Place/Grote Markt i przedawkowaniem ryb i skorupiaków na Placu św. Katarzyny (Place St-Catherine/Sint-Katelijneplein). Spaceruj (i zatrzymaj się na drinka) w jednym z wielu barów na Place St-Géry/Sint-Goriksplein lub maksymalnie wykorzystaj swoją kartę kredytową na modnej Rue Antoine Dansaert/Antoine Dansaertstraat. * '''Marolles/Marollen''' - dzielnica Brukseli blisko serca miasta, jedno z niewielu miejsc, gdzie wciąż można było usłyszeć brukselski dialekt języka niderlandzkiego (flamandzkiego). Obszar ten jest najbardziej znany z pchlego targu, który odbywa się codziennie na Place du Jeu de Balle/Vossenplein oraz z mnóstwa sklepów sprzedających wszystko, od starych radia i wygiętych wycieraczek po delikatną porcelanę i drogie bibeloty w stylu Art Nouveau. Wizyta w soboty lub niedziele. * '''Bruksela/Ixelles-Elsene''' - Tętniąca życiem część miasta z dużą liczbą restauracji, barów i innych usług, które zadowolą przystojniaków lub osoby o wysokich wydatkach. Niektórzy spacerując po okolicy odkryją małe księgarnie, niedrogie restauracje etniczne lub niezależne sklepy z płytami schowane w bocznych uliczkach. Dzielnica Matongé tuż przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg to główna afrykańska dzielnica miasta. Jest to duża dzielnica na południu Brukseli, rozciągająca się od nowo gentryfikowanych dzielnic imigrantów przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg w pobliżu centrum miasta po zielone przedmieścia w pobliżu Bois de la Cambre/Ter Kamerenbos. Dzielnica jest podzielona na dwie części przez Avenue Louise/Louizalaan, która jest częścią dzielnicy Bruxelles/Brussel miasta. * '''Molenbeek/Molenbeek''' – powszechnie znany jako Molenbeek-St-Jean lub Sint-Jans-Molenbeek. Ludność została opisana w mediach jako „głównie muzułmańska”; jednak rzeczywiste dane wahają się od 25% do 40%, w zależności od obszaru zlewni. Od 2016 roku w Molenbeek istnieje jedna główna grupa mniejszościowa, belgijscy Marokańczycy. * '''Saint-Gilles/Sint-Gillis''' - artystyczne epicentrum miasta z kwitnącymi społecznościami francuskimi, portugalskimi, hiszpańskimi, Maghrebi i polskimi. Obszar wokół Parvis de St-Gilles/St-Gillisvoorplein jest częścią artystyczną, a obszar wokół Chatelain/Kastelein i kościoła Świętej Trójcy jest zdecydowanie bardziej upiększony. Podobnie jak Schaerbeek, Saint-Gilles szczyci się kilkoma budynkami w stylu secesyjnym i Haussmanna. * '''St-Josse/Sint-Joost''' - najmniejsza i najbiedniejsza gmina nie tylko w Brukseli, ale w całej Belgii, gmina ta może nie zawsze jest zbyt przyjemna dla oka, ale ma kilka małych, przyjaznych ulic. Środkowa część Chaussée de Louvain/Leuvensesteenweg jest także domem dla stosunkowo niewielkiej społeczności indyjsko-pakistańskiej, więc jest to miejsce, do którego można udać się na tikka masalę. Społeczność turecka, która jeszcze kilka lat temu była największą społecznością, gwałtownie podupadła, ponieważ przeniosła się do stosunkowo zamożniejszych gmin według standardów St-Josse/Sint-Joost. * '''Uccle/Ukkel''' - najbardziej ekskluzywna gmina Brukseli. Zielone, burżuazyjne i wykrochmalone, jak powinny być wszystkie eleganckie komuny. Uccle zachowało wiele uroczych, średniowiecznych zaułków, maleńkich placów i małych kamienic, podobnie jak pobliskie Watermael-Boitsfort/Watermaal-Bosvoorde. * '''Woluwé-Saint-Pierre/Sint-Pieters-Woluwe''' i '''Woluwé-Saint-Lambert/Sint-Lambrechts-Woluwe''' to dwie gminy na wschodnim krańcu miasta. Głównie mieszkalne, z mieszanką bloków mieszkalnych, uroczych dzielnic i terenów zielonych, to miejsce jest uwielbiane przez eurokratów i innych profesjonalistów. Warto odwiedzić ogromny kompleks kulturowy Wolubilis. == Język == Język w Brukseli może być mylący dla odwiedzających. Powszechnym językiem jest francuski, a około 90% populacji w Brukseli posługuje się nim w sposób zadowalający lub płynny. Po angielsku można łatwo się porozumieć, zwłaszcza w obszarach turystycznych. Holenderski jest również językiem urzędowym: w Brukseli populacja, która mówi po holendersku w stopniu zadowalającym i płynnym, jest ograniczona do około 20%, chociaż osoby mówiące po holendersku stanowią większość całej Belgii. Ponieważ Bruksela jest stolicą kraju, jeśli chodzi o sprawy urzędowe, Francuzi i Holendrzy mają w Brukseli równy status, z czasami skomplikowanymi zasadami zapewniającymi równowagę między nimi. Ulice, dworce, przystanki autobusowe i inne miejsca mają nazwy w dwóch językach. Te dwie nazwy nie zawsze brzmią ani nie wyglądają podobnie. Na przykład stacja kolejowa Bruksela-Południe to ''Bruxelles-Midi'' w języku francuskim i ''Brussel-Zuid'' w języku holenderskim. Uważaj na założenia oparte na języku angielskim: częstym błędem jest myślenie, że Bruxelles-Midi odnosi się do dworca kolejowego Bruksela-Centralna, ponieważ midi wydaje się być podobny do środka. Obszary poza Brukselą mają tylko jeden język urzędowy, ale nadal mogą mieć odrębne nazwy w drugim języku. Na przykład możesz otrzymać bilet kolejowy, na którym jako miejsce docelowe znajduje się ''Anvers'' (w języku francuskim), ale znaki na stacji mówią tylko o ''Antwerpen'' (w języku niderlandzkim). W Brukseli duża część populacji nie ma ani francuskiego, ani holenderskiego jako języka ojczystego, a wiele innych języków można usłyszeć na ulicy, przy czym arabski jest szczególnie powszechny. Historycznie niderlandzkojęzyczna Bruksela stawała się coraz bardziej francuskojęzyczna w XIX i XX wieku. Obecnie większość mieszkańców na co dzień mówi po francusku. Dialekt brukselski, brabancki dialekt języka niderlandzkiego, można usłyszeć, zwłaszcza w zewnętrznych dzielnicach Regionu Stołecznego Brukseli. Mówiony po francusku to standardowy francuski. Osoby posługujące się językiem niderlandzkim mówią standardowym językiem niderlandzkim, ale wielu z nich mówi również w inny sposób, gdy rozmawia z ludźmi ze swojego regionu. Angielski stał się powszechnym językiem mówionym dzięki międzynarodowym instytucjom z siedzibą w Brukseli, takim jak Komisja Europejska, Parlament Europejski i NATO. Nadal stosunkowo rzadko można znaleźć pisemne informacje turystyczne lub ogólne w języku angielskim, chociaż sytuacja się zmienia. Można się spodziewać, że ogłoszenia publiczne na dworcach będą wypowiadane przynajmniej po francusku i holendersku, podczas gdy na większych stacjach kolejowych (takich jak Zuidstation/Gare du Midi) zazwyczaj jest mowa po angielsku i niemiecku. Angielski jest również używany w metrze, tramwajach i autobusach, ogłaszany jako ostatni dla informacji, takich jak transfery linii i przystanki terminalowe. Nie wahaj się zapytać kogoś, jeśli nie rozumiesz, co zostało powiedziane. Biorąc pod uwagę położenie miasta i to, że reklamuje się ono jako stolica Europy, mówiony angielski jest mniej rozpowszechniony w Belgii niż u jej holenderskiego sąsiada. Jednak nawet jeśli nie jest to tak powszechnie używane, jak można by się spodziewać, to jednak jest powszechnie rozumiane. Jak to często bywa w innych miejscach, sukces w znalezieniu kogoś, kto mówi po angielsku, zależy od kilku czynników, takich jak wiek (najczęściej osoby w wieku 14-35 lat mówią po angielsku), wykształcenie i wcześniejsze doświadczenia za granicą. Niemiecki jest również językiem urzędowym w Belgii używanym jako język ojczysty przez około 70 000 osób na wschodzie kraju graniczącego z Niemcami, ale jedyny niemiecki, jaki możesz usłyszeć w Brukseli, zostałby podsłuchany na ulicach wokół instytucji europejskich lub przez Niemieckich turystów, nawet jeśli mieszka tam duża populacja niemiecka. Inne języki, które są coraz częściej słyszane w Brukseli to arabski (co najmniej 25% populacji Brukseli jest pochodzenia arabskiego, głównie z Maroka), hiszpański, włoski, portugalski, polski i rosyjski. == Historia == == Dojazd == === Samolotem === [[Plik:World War I at Brussels Airport (14843594408).jpg|thumb|right|Lotnisko w Brukseli znajduje się w Zaventem, gminie położonej na północ od Brukseli]] ==== Port lotniczy Bruksela ==== [[Plik:Winter Operations @ Brussels Airport January 2013 (8387465114).jpg|thumb|right|Lotnisko jest węzłem komunikacyjnym dla przewoźnika o trafnej nazwie Brussels Airlines, flagowego przewoźnika Belgii]] {{Znacznik|Port lotniczy Bruksela|50.901389|4.484444|typ=transport}}'''Port lotniczy Bruksela''' ({{IATA|BRU}} ''określane również jako '''Brussels National''' lub '''Zaventem'' po gminie, w której się znajduje''). To jest główne lotnisko w Brukseli. Ma połączenia z wieloma europejskimi stolicami i innymi dużymi miastami, ale oferta międzykontynentalna, która gwałtownie rośnie od początku 2010 roku, jest bardzo ograniczona w porównaniu z innymi europejskimi hubami lotniczymi. Belgijski flagowy przewoźnik '''[https://www.brusselsairlines.com/pl/pl/homepage Brussels Airlines]''', który obsługuje rozległą sieć lotów w [[Europa|Europie]], oferuje również loty długodystansowe do [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]] i, co jest dość wyjątkowe dla europejskich linii lotniczych, do wielu afrykańskich miejsc docelowych - zwłaszcza w byłej belgijskiej kolonii [[Demokratyczna Republika Konga|DR Kongo]]. Loty do Brukseli oferują także najwięksi przewoźnicy z Ameryki Północnej, a także kilku azjatyckich. Bezpośrednie połączenia do [[Azja|Azji]] są przyzwoite, a te z i do Ameryki Łacińskiej prawie nie istnieją, więc najprawdopodobniej będziesz musiał przesiąść się na lotnisku pośrednim i możesz rozważyć skorzystanie z jednego z przewoźników z [[Bliski Wschód|Bliskiego Wschodu]] (Emirates, Etihad i Qatar wszystkie obsługują Brukselę) lub przesiadkę w jednym z głównych węzłów komunikacyjnych Europy, takich jak London Heathrow, Frankfurt, Paryż Charles de Gaulle lub Schiphol. Do dwóch ostatnich można również dojechać bezpośrednim pociągiem z Brukseli. Turkish Airways (przez [[Stambuł]]-Atatürk) i Finnair (przez [[Helsinki]]) również mają szczególnie rozwiniętą sieć połączeń na Daleki Wschód, a [[Madryt]] jest najlepszą opcją na loty do Ameryki Łacińskiej. ===== <u>Podróż między lotniskiem w Brukseli a miastem Bruksela::</u> ===== [[Plik:Brussels Airport Railway Station.jpg|thumb|right|Stacja kolejowa w terminalu lotniska zapewnia bezpośrednie połączenia z Brukselą i wieloma innymi miastami w Belgii, Francji i Holandii]] * '''[https://www.belgiantrain.be/en Koleje Belgijskie]''' obsługują pociągi (2. klasa: Pojedynczy: 9,30 EUR (kwiecień 2022); Weekendowy powrót: 18 EUR; 1. klasa: 10,90 EUR) co 15 minut z lotniska (poziom -1) do trzech głównych dworców kolejowych w Brukseli, z których większość pociągów kursuje dalej do innych części Belgii. Podróż do ''Dworca Centralnego'' trwa 15-20 minut. Bilety można kupić w automatach (tylko na monety lub karty PIN) lub w kasach kolejowych (banknoty akceptowane) na lotniskowej stacji kolejowej na poziomie -1. Pociągi są czyste i zadbane. Aby wejść lub wyjść z pociągu, naciśnij zielony przycisk na drzwiach, ponieważ drzwi nie są automatycznie otwierane na stacjach, jak w innych systemach. * '''[https://www.stib-mivb.be/index.htm?l=en Autobusy MIVB/STIB 12 i 21]''' (linia 12 kursuje od poniedziałku do piątku przed godziną 20:00 i jest ekspresem, obsługującym tylko główne przystanki autobusowe (chociaż nie jest wcale szybszy); linia 21 kursuje po godzinie 20:00 oraz w weekendy , obsługujące wszystkie przystanki na trasie) kursują co 20-30 minut przez stację metra Schuman (gdzie można przesiąść się na linie metra 1 i 5) do dzielnicy europejskiej wokół ''Place du Luxembourg/Luxemburgplein'' (po drugiej stronie parku od Gare Central). Wsiadając do autobusu, upewnij się, że miejscem docelowym jest Luxembourg, ponieważ niektóre autobusy kończą się na stacji metra Schuman lub Gare de Bordet. Podróż trwa 30 minut. Ten sam bilet jest ważny łącznie przez 60 minut w pociągach (SNCB), metrze (STIB), autobusach (STIB, De Lijn i TEC) lub tramwajach (STIB) od momentu skasowania. Autobusy odjeżdżają z poziomu lotniska 0. Cena biletu to 4,50 € w automacie obok przystanku autobusowego lub 6 € na pokładzie. Osoby często podróżujące mogą kupić bilet na 10 przejazdów (32 euro). Automaty biletowe "GO" akceptują tylko monety lub karty oparte na PIN. * '''[https://www.delijn.be/nl/ Autobusy De Lijn 272 i 471]''' kursują co 30-60 minut do północnego dworca kolejowego w Brukseli (zwanego ''Noordstation/Gare du Nord'' w mieście lub ''Brussel-Noord/Bruxelles-Nord'' w innych miejscach), 2 km (1,2 mil) na północ od Grand Place. Autobus nocny 620 kursuje do/z lotniska z przystankiem na stacji metra ''IJzer'' (45 minut jazdy), 1 km (0,62 mil) na północ od Grand Place. Autobusy odjeżdżają z poziomu 0 lotniska. Cena biletu wynosi 3 € na pokładzie, 2,50 € (kwiecień 2022) w automacie biletowym lub 2,15 €, jeśli otrzymasz „bilet SMS” wysyłając wiadomość tekstową (uwaga: może to wiązać się z dodatkowymi opłatami w zależności od operatora komórkowego). W przeciwieństwie do biletów sprzedawanych przez MIVB/STIB, bilety te (sprzedawane przez flamandzkiego regionalnego przewoźnika autobusowego De Lijn) nie są ważne w innych środkach transportu publicznego w Brukseli. * Alternatywnie, do Brukseli można znacznie taniej dojechać pociągiem przez stację Zaventem (dorp), która znajduje się w odległości krótkiego spaceru od lotniska. Cena 3,10 euro (kwiecień 2022 r.) jest trzykrotnie tańsza niż bilet ze stacji Brussels Airport do miasta. Dzieje się tak, ponieważ dopłata Diabolo w pociągach lotniskowych nie ma tutaj zastosowania. W związku z tym możesz podróżować w ten sposób również do dalszego miejsca za pomocą Go Pass lub Rail Pass bez konieczności płacenia dopłaty Diabolo. Stacja Zaventem dorp jest obsługiwana przez częste pociągi lokalne do wszystkich stacji w Brukseli, co zajmuje mniej więcej tyle samo czasu, co pociągi na lotnisko (15-20 minut do Dworca Centralnego). Aby dotrzeć do stacji Zaventem dorp z lotniska należy udać się na parking autobusowy na poziomie 0 i iść w kierunku jego końca, gdzie zaczyna się lotniskowa ścieżka rowerowa. Jedź ścieżką rowerową lotniska (oznaczoną na czerwono) przez mały parking i wzdłuż autostrady przez około 700 metrów, aż do pierwszego przejścia dla pieszych na rondzie. Przejdź przez ulicę w lewo i wejdź w uliczkę prowadzącą do wsi (Vilvoordelaan). Idź cały czas prosto przez kolejne 800 metrów, aż dotrzesz do tylnego wejścia na stację kolejową. :Jadąc z Brukseli, wyjdź ze stacji Zaventem tylnym wejściem od strony północnej (w lewo w kierunku jazdy od Brukseli). Idź prosto na północ przez Vilvoordelaan przez około 800 metrów, aż dotrzesz do wiaduktu na autostradzie lotniska, gdzie przejedziesz pod nim i skręcisz w prawo na pas rowerowy na lotnisku oznaczony „Terminal”. Podążaj ścieżką rowerową „Terminal” przez około 700 metrów wzdłuż autostrady, aż dotrzesz do parkingu autobusu lotniskowego na poziomie 0, gdzie możesz wjechać do Terminalu. * '''Taksówki''' do centrum kosztują około 35 euro. Taxis bleus/blauw (niebieski): +32 2 268 0000, Taxis Autolux: +32 2 411 4142, Taxis verts/groen (zielony): +32 2 349 4949. Uważaj na opłaty „oczekujące”, jeśli Twój lot jest opóźniony, a Ty zamówione wcześniej taksówki, niektóre firmy pobierają opłaty parkingowe + 25-30 €/godz. Przed wejściem do samochodu zawsze potwierdź ostateczne naliczenie opłaty u kierowcy. Często zdarza się, że kierowcy oszukują Cię i pobierają 80 euro za przejazd do centrum, zwłaszcza jeśli zdają sobie sprawę, że to Twój pierwszy raz w Brukseli i nie znają się na swojej drodze. =====<u>Przechowalnia bagażu:</u>===== Lotnisko w Brukseli '''posiada przechowalnię bagażu''' (poziom 0), w której można zostawić bagaż na określony czas. Szafki mówią, że będziesz musiał odzyskać swoje torby w ciągu 72 godzin, w przeciwnym razie zostaną one usunięte, ale w rzeczywistości są przenoszone do pokoju obok i przechowywane, dopóki ich nie odzyskasz. Jest to przydatne udogodnienie dla osób, które chcą schować duże walizki w bezpiecznym miejscu. Stawka wynosi 7,50 € za 24 godziny. Musisz zapłacić monetami, w pobliżu jest rozmieniarka. [[Plik:BrusselsAirports.png|thumb|right|Chociaż lotnisko w [[Charleroi]] zostało przemianowane na „Brussels South”, znajduje się ono w znacznej odległości od miasta, zwłaszcza w porównaniu z lotniskiem krajowym w Brukseli]] ==== Port lotniczy Bruksela-Charleroi ==== [[Plik:Aéroport de Charleroi, B737 Ryanair - 2011.JPG|thumb|right|CRL jest obsługiwane tylko przez tanich przewoźników, takich jak Ryanair. Ryanair działa również z BRU.]] {{Znacznik|Port lotniczy Bruksela-Charleroi|50.4693|4.4704|typ=transport}}'''Port lotniczy Bruksela-Charleroi''' ({{IATA|CRL}}) (''42 km (26 mil) na południe od Brukseli''). Kilka tanich linii lotniczych, w tym '''[https://www.ryanair.com/pl/pl Ryanair]''' i '''[https://wizzair.com/ Wizzair]''', obsługuje loty z tego lotniska do miast takich jak [[Barcelona]], [[Budapeszt]], [[Kopenhaga]], [[Dublin]], [[Edynburg]], [[Madryt]], [[Manchester]], [[Rzym]], [[Sofia]], [[Warszawa]] i prawie wszystko pomiędzy. =====<u>Aby podróżować między lotniskiem a miastem:</u>===== * '''[https://www.flibco.com/en Brussels City Shuttle]''' obsługuje autobusy (15,50 EUR w jedną stronę, 31 EUR w obie strony w przypadku zakupu online; 19 EUR w jedną stronę w przypadku zakupu w automatach na lotnisku lub u kierowcy) co 30 minut do Bruksela Stacja Midi/Zuid, podróż trwa 1 godzinę (mniej w weekendy). Kupowanie online jest tańsze i szybsze. Autobus zatrzymuje się przy Stacja Midi/Zuid (mapa stacji Midi/Zuid w formacie PDF), na Rue de France/Frankrijkstraat na zachodzie. Metro i pociągi międzynarodowe Eurostar, Thalys) znajdują się po zachodniej stronie dworca, więc po wejściu na stację z przystanku autobusowego kieruj się w lewo, a nie prosto. Podróżując na lotnisko, lepiej przybyć na przystanek Brussels Midi/Zuid dużo wcześniej przed odjazdem autobusu, ponieważ kolejka do autobusu może być bardzo długa (nie ma automatów biletowych, a ludzie kupują bilety na pokładzie). Dlatego możesz spóźnić się na autobus i poczekać kolejne 30 minut. W godzinach szczytu ruch na drodze z Brukseli może być duży, więc podróż może potrwać dłużej niż planowano. * '''TEC-bus A''' (6 euro w jedną stronę) kursuje z lotniska do stacji Charleroi Południe (''Charleroi-Sud''), skąd można połączyć się z pociągiem międzymiastowym ( 9,90 € w jedną stronę) do Brukseli. Łączony bilet na pociąg + autobus do lub z Brukseli można otrzymać za 15,90 € w automacie TEC na lotnisku. Podróż autobusem trwa 20 minut, a pociąg zajmuje dodatkową godzinę. Pociągi odjeżdżają co 30-60 minut. * '''Taksówki''' z lotniska do centrum miasta kosztują stałą cenę 90 euro. Na podróż powrotną do Charleroi możesz zarezerwować z wyprzedzeniem taksówkę z [[Charleroi]] (90 €). Taksówki kursujące z Brukseli korzystają z wyższej taryfy i zawiozą Cię na lotnisko za stałą cenę 120 euro lub według licznika do 170 euro. ==== Inne lotniska ==== Szybka kolej i centralne położenie Brukseli pośród wielu dużych europejskich miast sprawiają, że można dolecieć do kilku innych lotnisk i stamtąd dojechać pociągiem. W zależności od planu podróży może to być zarówno szybsze, jak i tańsze, ponieważ połączenia mogą być lepiej dopasowane. * '''Port lotniczy Paryż-Roissy-Charles de Gaulle''' ({{IATA|CDG}}) ma bezpośrednie połączenie koleją dużych prędkości (TGV) z Brukselą. Pociągi TGV odjeżdżające co trzy godziny z CDG docierają do Brukseli-Midi w ciągu ~1,5 godziny. Zarezerwuj bilety wcześnie, aby uzyskać najlepsze ceny. Alternatywnie możliwy jest dostęp do Brukseli z Paryża-CDG pociągami TGV z francuskich miast, takich jak [[Nicea]] i [[Lyon]]. Większość z tych pociągów zawija na lotnisko. * '''Port lotniczy Amsterdam-Schiphol''' ({{IATA|AMS}}) ma również połączenie kolejowe dużych prędkości z Brukselą-Midi, zapewniane przez Thalys. Czas przejazdu również wynosi około 1,5 godziny, ale częstotliwość jest godzinowa, a koszty mogą być niższe (nawet do 30 euro) w zależności od czasu podróży i rezerwacji. Alternatywnie istnieją również wolniejsze (2,5 godziny) regularne pociągi Intercity, czasami bezpośrednie, czasami z przesiadką w [[Rotterdam]]ie. Bilety na te pociągi zaczynają się od 25 euro i mają tę zaletę, że są ważne na wszystkie regularne pociągi w zarezerwowanym dniu. Aby porównać ceny i godziny odjazdów wszystkich pociągów (w tym Thalys), zobacz NS International * '''Lotnisko Kolonia-Bonn''' ({{IATA|CGN}}) to niecałe 2 godziny pociągiem bezpośrednim, odjeżdżającym 3 razy dziennie i kosztuje około 50 € * '''Lotnisko w Antwerpii''' ({{IATA|ANR}}) znajduje się dość blisko Brukseli, stamtąd trzeba wsiąść do autobusu do Stacji ''Antwerpen-Berchem'' (zajmuje 10 minut, autobusy odjeżdżają co około 12 minut), skąd pociąg do Brukseli odjeżdża co 20 minut i jedzie mniej niż 40. Bilet autobusowy w Antwerpii kosztuje 3 euro, a bilet kolejowy do Brukseli można kupić już za 10 euro, dzięki czemu podróż jest prawie tak tania, jak dojazd do Brukseli z lotniska w Brukseli. * '''Lotnisko Liège''' ({{IATA|LGG}}) można dojechać pociągami między Brukselą a Liege (kursują co 30 minut i trwają około 1 godziny), ale musisz wsiąść do autobusu lub taksówki między jedną ze stacji kolejowych w Liege a LGG, która wydłuża podróż do ponad 1,5 godziny. === Koleją === [[Plik:BréisselGareCentrale.jpg|thumb|right|Bruksela Centralna obsługuje głównie ruch krajowy]] Bruksela ma pięć głównych stacji kolejowych: * {{Znacznik|Bruxelles-Midi / Brussel-Zuid|50.836468|4.334724|typ=transport}}'''Bruxelles-Midi / Brussel-Zuid / Bruksela-Południe''' (''FBMZ'', {{IATA|ZYR}}). Na tej stacji zatrzymują się pociągi dużych prędkości. W Midi/Zuid znajduje się łazienka z prysznicem w toalecie przy peronach 19-20 (pomiędzy Origin'O i Quick). * {{Znacznik|Bruxelles-Central / Brussel-Centraal|50.845548|4.357093|typ=transport}}'''Bruxelles-Central / Brussel-Centraal / Bruksela Centralna'''. * {{Znacznik|Bruxelles-Nord / Brussel-Noord|50.860496|4.361732|typ=transport}}'''Bruxelles-Nord / Brussel-Noord / Bruksela-Północ'''. * {{Znacznik|Bruxelles-Schuman / Brussel-Schuman|50.843213|4.381041|typ=transport}}'''Bruxelles-Schuman / Brussel-Schuman'''. * {{Znacznik|Bruxelles-Luxembourg / Brussel-Luxemburg|50.837996|4.373509|typ=transport}}'''Bruxelles-Luxembourg / Brussel-Luxemburg'''. Na przeciwległym końcu dzielnicy europejskiej, przy Esplanadzie Parlamentu Europejskiego, jest to kolejna stacja na tej samej linii co Schuman i zatrzymują się tam te same usługi. Nazwa wzięła się stąd, że jeżdżą tam wszystkie pociągi do Luksemburga, jak wspomniano powyżej. Oprócz tego istnieją również stacje Bruksela-Congress, Bruksela-Chapel and Bruksela-West, a także stacje w gminach regionu brukselskiego, które nie mają w nazwie „Bruksela” (np. Schaerbeek, Evere), które tylko zobacz ograniczone usługi lokalne przez pociągi RER. [[Plik:Brussel station Zuid B.jpg|thumb|right|Szybkie pociągi, takie jak Thalys, zatrzymują się w Midi/Zuid]] Międzynarodowe usługi kolejowe do Belgii obejmują: * '''Thalys'''. Szybki pociąg Thalys łączy Brukselę z [[Kolonia|Kolonią]] (1 godz. 52 min), [[Paryż]]em (1 godz. 20 min) i [[Amsterdam]]em (2 godz.). Dużo taniej jest rezerwować z większym wyprzedzeniem. Z biletem Thalys możesz również skorzystać z lokalnego pociągu do lub ze stacji Central-Centraal, Nord-Noord, Schuman i Luksemburg/Luksemburg. * '''Intercity''' z [[Luksemburg]]a. Co godzinę pociąg Intercity z Luksemburga (3 godz. 07 min, przez [[Arlon]], [[Libramont]], [[Namur]]) łączy się ze stacjami Midi/Zuid, Central, Nord/Noord, Schuman i Luksemburg/Luksemburg. Nie potrzebujesz rezerwacji. Weekendowy bilet powrotny kosztuje 41,60 €. * '''Eurostar''', ☏ +32 2 528-28-28. Linia kolejowa Eurostar łączy [[Lille]] Europe (39 min, 22 €+), [[Ashford]] (1 godz. 38 min, 32 £+) i [[Londyn|London]] St. Pancras (1 godz. 51 min, 32 £+) z Midi/Zuid. Eurostar oferuje również dwa pociągi, które odjeżdżają z [[Amsterdam]] Centraal (1 godz. 50 min), a także zatrzymują się na [[Rotterdam]] Centraal (1 godz. 8 min) po drodze. Niektóre bilety Eurostar są również ważne na krajowe podróże pociągiem na terenie Belgii przez 24 godziny od chwili wystawienia biletu Eurostar. Sprawdź w lewym dolnym rogu biletu, aby to potwierdzić. W przypadku rezerwacji telefonicznych i osobistych zostanie doliczona opłata serwisowa w wysokości 7 € (ale nie obowiązuje ona w przypadku rezerwacji przez Internet). Podróżując do lub z Wielkiej Brytanii, należy przeznaczyć 90 minut na oczyszczenie dodatkowych kontroli granicznych spowodowanych przez COVID i Brexit. * '''ICE'''. Niemiecki ICE łączy siedem razy dziennie do [[Kolonia|Kolonii]] (2h) i [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (3h) (39 euro w jedną stronę, oferta „Europa Spezial Belgien” od 29 euro). * '''TGV'''. Łączy [[Lyon]], [[Marsylia|Marsylię]], [[Awinion]], [[Bordeaux]], [[Montpellier]], [[Nicea|Niceę]] i wiele innych francuskich destynacji z Midi/Zuid. * '''Izy'''. Izy jest spółką zależną Thalys, sprzedawaną jako tania. Pociągi są dostępne tylko na trasie [[Paryż]]-Bruksela i jest mniej odjazdów niż w przypadku innych operatorów, ale ceny mogą być najtańsze ze wszystkich opcji pociągów. od 19 € za zwykłe miejsce; 15 € za składane siedzenie, 10 € bez gwarancji miejsca. * '''Nightjet''', pociąg sypialny Kolei Austriackich, kursuje dwa razy w tygodniu z Brukseli Południowej do [[Wiedeń|Wiednia]], [[Monachium]] i [[Innsbruck]]a. Odjeżdża do Brukseli Północnej, [[Liège]], [[Akwizgran]]u, [[Kolonia|Kolonii]], [[Bonn]], lotniska we Frankfurcie i [[Norymberga|Norymbergi]], gdzie pociąg dzieli: jedna część jedzie przez [[Linz]] do Wiednia (14 godz.), druga przez Monachium (13 godz.) do Innsbrucka (15 godz.). W 2020 roku nie będzie kursował w lipcu i sierpniu, ale od 2021 roku ma działać przez cały rok. [[Plik:4752brusselsNorth.jpg|thumb|right|Bruksela Północna ma imponujący budynek terminalu w stylu art deco z nowoczesną rozbudową]] ==== Pociągi z Belgii ==== Belgia posiada jedną z najbardziej gęstych i najlepiej rozwiniętych sieci kolejowych w Europie. Pociągi krajowe są obsługiwane przez krajowego operatora kolejowego [https://www.belgiantrain.be/en NMBS/SNCB] (gorąca linia: +32 2 528-2828). Oprócz prostych biletów w jedną stronę, dostępna jest oszałamiająca różnorodność biletów w zależności od dokładnej trasy (powroty są tańsze, dostępne są również bilety na „wszystkie Belgia”), częstotliwości, wieku i zawodu (studenci otrzymują zniżki) i godziny wyjazdu (podróż po godzinie 09:00 oraz w weekendy jest zwykle taniej). Częstotliwości i przybliżone czasy podróży z dworca głównego w Brukseli do wybranych miast w Belgii: * [[Antwerpia]] - 6x/godz., 40min-1godz. 15min * [[Arlon]] - 1xgodzina, 2h 50min * [[Brugia]] - 2x/godz., poniżej 1h 10min (do Kortrijk kursuje również do Brugii, ale zajmuje to dwa razy więcej czasu) * [[Charleroi]] - 2x/godz., 1 godzina * [[Dinant]] - 1x/godzinę z Brukseli-Schuman (nie Central), 1,5 godziny (można też jechać z Central do Namur i tam przesiąść się do Dinant, czas podróży jest dłuższy o 15 minut w ten sposób) * [[Gandawa]] - 6x/godz., 40min-1godz. 10min * [[Kortrijk]] - 3x/godz. 1h 20min-1h45min (plus jedno dodatkowe połączenie na godzinę z przesiadką Gent, 1h 20min) * [[Leuven]] - 5x/godz., 25 min * [[Liège]] - 2x/godz., 1godz. -1godz. 30min * [[Mechelen]] - 7x/godz., 25-30 min * [[Namur]] - 2x/godz., 1godz. 10min (+1/godz. z Brukseli-Schuman, ten sam czas podróży) * [[Ostenda]] - 2x/h, 1h 20min (lub ze zmianą w Gandawie - 2x/h, 1h 40min) * [[Waterloo]] - 2x/godz. bezpośredni pociąg lokalny, 30min (lub przez Braine-L'Alleud, z przesiadką z Intercity na lokalny pociąg - 2x/godz., łączny czas podróży poniżej 40min) Istnieje również całkiem nowy system kolei podmiejskiej (Brussels Regional Express Network, we francuskim Réseau express régional (RER) oraz w holenderskim Gewestelijk ExpresNet (GEN) lub po prostu S-Bahn, który obsługuje pobliskie społeczności. W zależności od stacji może być szybszy lub wolniejszy niż pociąg Intercity (IC), ale ponieważ jest obsługiwany przez krajowego operatora kolejowego, cena będzie taka sama (opłaty są naliczane w większości na podstawie odległości). Pojawi się wraz z innymi pociągami podczas szukania biletów na stronie internetowej, dzięki czemu możesz zobaczyć, czy pasuje do Twojej podróży, czy nie. Wszystkie trzy główne stacje w Brukseli są bardzo zajęte, a pociągi odjeżdżają w wielu kierunkach prawie co minutę. Jeśli jesteś na peronie, sprawdź, czy pociąg, do którego wsiadasz, jest tym, który chcesz, ponieważ może to być ten, który odjeżdża kilka minut wcześniej. Bądź czujny na zmiany platformy w ostatniej chwili. Ponieważ ogłoszenia dla wielu pociągów (z wyjątkiem głównych połączeń międzynarodowych i pociągów na lotnisko w Brukseli) są podawane tylko w języku francuskim i holenderskim, warto zwrócić uwagę na wyświetlacze odjazdów. Zawsze zapamiętuj nazwę miejsca docelowego zarówno po francusku, jak i po holendersku, aby łatwo ją rozpoznać - nazwa, jaką znasz w języku angielskim, może w ogóle nie być używana. Pamiętaj również, że niektóre pociągi są krótkie, więc na stacjach z długimi zakrzywionymi peronami, takimi jak Brussel-Centraal (Bruxelles-Central), możesz nie być w stanie zobaczyć pociągu, jeśli stoisz na przeciwległym końcu peronu. === Samochodem === === Autokary i busy === Kilku przewoźników autobusowych oferuje połączenia dalekobieżne do Brukseli. Dworzec autobusów dalekobieżnych to {{Znacznik|Bruksela Północ CCN|50.85998|4.35963|typ=transport}}'''Bruksela Północ CCN''' w wąskiej uliczce na północny zachód od dworca kolejowego o tej samej nazwie. Czekając na autobus łączący, '''Starbucks''' na stacji może zaoferować ciepło i gniazdka elektryczne bez konieczności kupowania za drogich napojów. * {{Znacznik|Eurolinies|50.86061|4.35949|typ=transport}}'''Eurolinies''', ☏ +32 2 274-1350, faks: +32 2 201-1140. Oferuje podróż autobusem z wielu krajów do Brukseli, na przykład 8 godzin ze stacji London Victoria za 39 €. W Brukseli zatrzymują się przed stacjami kolejowymi Gare du Nord-Noordstation i Gare du Midi-Zuidstation. Posiadają biuro z toaletami, ogrzewaniem oraz zapasowe gniazdko elektryczne pod klatką schodową dworca kolejowego lewe wejście. * '''OUIBUS''', ☏ +32 70 300-042. Prowadzi przewóz kanapowy między [[Paryż]]em, [[Lille]] i Brukselą. Autobusy przyjeżdżają na dworzec Gare du Midi/Zuid. * '''[https://www.delijn.be/nl/ De Lijn]''', ☏ +32 70 220-200. Publiczne autobusy w regionie flamandzkim (język holenderski). * '''TEC''', ☏ +32 10 23-5353. Publiczna firma autobusowa w regionie Walonii (francuskojęzyczna). * '''[https://www.flixbus.com/ Flixbus]]'''. Niemiecka firma z siecią w całej Europie. Oferuje usługi do wielu niemieckich destynacji, [[Paryż]]a, [[Rotterdam]]u, [[Amsterdam]]u, [[Bratysława|Bratysławy]] i [[Londyn]]u. W przeciwieństwie do Eurolines nie mają biura na stacji, ale rutynowo ustawiają mobilne stanowisko informacyjne obsługiwane przez personel w łatwo rozpoznawalnych jasnozielonych strojach, gdzieś wzdłuż strefy wejścia na pokład. * '''[https://regiojet.com/ RegioJet]''' (''Student Agency''). Czeska firma oferująca usługi autokarowe z [[Czechy|Czech]] i [[Słowacja|Słowacji]] do wielu destynacji w Europie. Ich usługa z [[Praga|Pragi]] do [[Londyn]]u zatrzymuje się każdego ranka na '''Gare du Midi''' i każdego wieczoru w drodze powrotnej. Firma oferuje również łączone bilety autobusowe + kolejowe do/z miejsc, które nie są obsługiwane bezpośrednio przez autobusy, co może być tańsze niż zakup biletu dzielonego. === Tramwajem === Bruksela jest połączona z [[Tervuren]] tramwajem 44 , podążając trajektorią Tervuren Avenue (''Tervurenlaan'') między {{Znacznik|Stacja Tervuren|50.8297|4.5131|typ=transport}}'''stacją Tervuren''' 44 a stacją metra {{Znacznik|Stacja Montgomery|50.83783|4.40754|typ=transport}}'''Montgomery''' 1 7 25 27 39 44 61 80 81. Malownicza podróż o długości 10 km przez Las Sonian trwa około 20 minut, z częstotliwością 5 tramwajów na godzinę. Bilet jednorazowy kosztuje 2,10 € i pozwala wysiąść po drodze na dowolnej stacji i wrócić następnym tramwajem w ciągu godziny ważności biletu. Bilety można kupić na stacji Tervuren lub u motorniczego za dodatkową opłatą. Do Brukseli można również dojechać z [[Kraainem]] tramwajem 39 , który łączy stację metra Montgomery ze stacją {{Znacznik|Ban-Eik|50.8422|4.5025|typ=transport}}'''Ban-Eik''' 39 i przecina Kraainem w połowie drogi. Wysiądź na przystanku {{Znacznik|Wilderozenweg|50.8447|4.4668|typ=transport}}'''Wilderozenweg''' 39 , w odległości spaceru od atrakcji turystycznych Kraainem, i wsiądź do tramwaju 39 w kierunku Montgomery. Czas podróży to ok. 1 godz. 15 minut. Podobnie jak w przypadku tramwaju 44 , bilet kosztuje 2,10 euro, można go kupić z góry lub u motorniczego za dodatkową opłatą i jest ważny przez godzinę. === Metrem === Linia 1 metra w Brukseli biegnie do stacji metra {{Znacznik|Kraainem|50.8488|4.5025|typ=transport}}'''Kraainem''' 1 76 77 79 N05 oraz do stacji metra {{Znacznik|Stokkel|50.8420|4.4641|typ=transport}}'''Stokkel''' 1 39. Czas podróży do Wielkiego Placu w Brukseli ze stacji Kraainem wynosi około 25 minut. Pojedynczy bilet Jump kosztuje 2,10 €. Bilety należy kupić w automacie GO na stacji metra Kraainem lub Stokkel i można je płacić tylko monetami euro lub kartami kompatybilnymi z Maestro. Rachunki nie są akceptowane. === Rowerem === Bruksela jest trzecią stolicą na trasie Eurovelo Trasy 5, która zaczyna się w [[Londyn]]ie, przez Brukselę i [[Szwajcaria|Szwajcarię]], a kończy w południowych [[Włochy|Włoszech]]. W Brukseli zbiega się wiele innych międzynarodowych i krajowych tras rowerowych. == Komunikacja == {{Mapframe|50.8457|4.3513|zoom=12|show=other,mask,go,vicinity,city,around}} === Samochodem === Krótko mówiąc: staraj się jak najmniej korzystać ze swojego samochodu. Podobnie jak w przypadku większości europejskich stolic, Bruksela poczyniła wielkie postępy w eliminacji samochodów i to w większości za pomocą dobrych środków; jeszcze w połowie 2000 roku Bruksela miała jedne z najgorszych (jeśli nie najgorsze) korków w świecie zachodnim, rywalizując nawet z takimi miastami jak [[Los Angeles]] i [[Nowy Jork]]. Chociaż Bruksela wciąż pozostaje w tyle za miejscami takimi jak [[Amsterdam]], lewicowy rząd miasta zainstalował ścieżki rowerowe, deptaki i zainwestował w projekty transportu publicznego w tempie rzadko spotykanym w Europie. Chociaż miejscowi w większości aprobują te środki, mieszkańcy spoza miasta i ludzie pracujący w niektórych sektorach byli wobec nich bardziej krytyczni. Ogólnie rzecz biorąc, zdecydowanie zaleca się, aby nie jeździć w pobliżu lub w obrębie R0. Większość ulic w pobliżu Gran Place została wyłączona z ruchu kołowego i tylko taksówkarze i kierowcy dostawczy mają dostęp do tego obszaru. Jednak obrzeża Brukseli nie zawsze są obsługiwane przez autobusy lub tramwaje, więc posiadanie samochodu może być tam przydatne. === Pieszo === Większość zabytków w Brukseli znajduje się dość blisko siebie, w rozsądnej odległości od siebie. Najstarsza część miasta może mieć nierówne brukowane drogi, ale pozostała część miasta jest dość łatwa do przejścia. Strefa 50 hektarów w centrum miasta zarezerwowana jest dla pieszych, druga co do wielkości w Europie po [[Wenecja|Wenecji]]. Bruksela ma wiele mokrych dni, a zimą niewielkie ilości śniegu mogą powodować błoto pośniegowe, więc wodoodporne obuwie jest koniecznością, jeśli będziesz spacerować przez cały dzień. === Rowerem === Rowery to doskonały sposób na dotarcie z centrum miasta do atrakcji poza „pięciokątem”. Chociaż pogoda w Brukseli nie zawsze sprzyja rowerom, rowery są często szybsze niż transport publiczny, zwłaszcza na krótkich dystansach. Infrastruktura rowerowa jest dość słabo rozwinięta w porównaniu do miast o podobnej wielkości, takich jak [[Amsterdam]] i [[Bristol]], a wzniesienie Brukseli może być wyzwaniem dla niedoświadczonych rowerzystów. Najcenniejszym atutem transportowym Brukseli jest prawdopodobnie system wypożyczania rowerów '''Villo'''. [[Plik:Brussels_cyclist_privilege.jpg|thumb|right|Znak drogowy unikalny dla Brukseli: rowerzyści mogą zignorować czerwone światła, jeśli skręcą w prawo!]] Aby zachęcić do jazdy na rowerze przez miasto, rowerzyści otrzymują pewne przywileje w ruchu brukselskim. Przede wszystkim rowerzyści mogą jeździć w obie strony ulicami jednokierunkowymi. Mogą przejeżdżać przez strefę wolną od samochodów w centrum miasta, największą w Europie po Wenecji. Na skrzyżowaniach oznaczonych trójkątnym znakiem z ikoną roweru i strzałką w prawo rowerzyści mogą w każdej chwili skręcić w prawo, ignorując czerwone światła. ==== Villo ==== [[Plik:VilloStationAlmostFull.jpg|thumb|right|Rowery czekające na wypożyczenie na stacji Villo]] '''[https://www.villo.be/ Villo]''' (portmanteau francuskich słów ''ville'' – miasto – i ''vélo'' – rower) to publiczny system wypożyczania rowerów w Brukseli. Składa się z 5000 rowerów w regionie stołecznym Brukseli, co czyni go jednym z największych na świecie, z infrastrukturą 360 stacji. Rowery można wypożyczyć na dowolnej stacji i zwrócić na tej samej lub dowolnej innej stacji, co czyni go wygodnym rozwiązaniem do podróży z punktu do punktu (w przeciwieństwie do schematu ''BlueBike'', który wymaga powrotu na tę samą stację, dzięki czemu nadaje się tylko do podróży w obie strony). Rowery Villo są dobrze wyposażone, by radzić sobie na biednych belgijskich drogach: mają odporne na przebicia opony i kryty napęd łańcuchowy, a dodatkowo są wyposażone w kosz do transportu ładunków i automatyczne światła. Każdy rower ma 7 biegów i podwójne hamulce tarczowe, aby pokonywać wzgórza wokół miasta i docierać do miejsc na wyższych wysokościach. Rama jest jednak dość ciężka, waży 22 kg. Zalecany jest przyzwoity poziom sprawności! Aby wynająć Villo, bilet należy zakupić na stacji. Nie wszystkie stacje wydają bilety, co może być mylące. Bilety są dostępne na 1 lub 3 dni i pozwalają na nieograniczoną liczbę przejazdów. Przy koszcie 1,60 € za dzień, Villo jest najtańszym środkiem transportu po spacerze. Karnety tygodniowe są również dostępne w cenie 7,65 €. Ponieważ Villo jest przeznaczony na krótkie wycieczki, po pierwszej połowie godziny zostanie naliczona opłata w wysokości 0,50 € za pół godziny (pierwsze pół godziny jest bezpłatne). Można tego oczywiście łatwo uniknąć, zwracając rower na stację przed upływem pierwszych pół godziny i od razu wypożyczając kolejny rower z tej samej stacji, resetując licznik. [[Plik:Villo_Day_Ticket.jpg|thumb|right|Przykład biletu dziennego Villo, pokazujący 6-cyfrowy numer abonamentu pogrubioną czcionką na górze]] Zakup biletu przebiega w następujący sposób: * Znajdź stację, która wystawia bilety, naciśnij przycisk 5, aby zmienić język na angielski. * Rozpocznij procedurę zakupu biletu i naciśnij 0, aby przejść do końca tekstu umowy EULA. Czas odpowiedzi jest długi, więc daj mu kilka sekund pomiędzy każdym naciśnięciem przycisku. * Wybierz 4-cyfrowy kod PIN i powtórz go. To będzie Twoje „hasło”. * Opłatę depozytową w wysokości 150 € należy uiścić kartą. Możesz kupić tylko jeden bilet na kartę i tylko wtedy, gdy masz na koncie co najmniej 150 €. * Bilet zostanie wydany, po którym można bezpośrednio wypożyczyć rower. Wybierając rower, zwróć uwagę na orientację siodeł. Konwencja wśród użytkowników jest taka, że ​​jeśli rower jest uszkodzony, siodełko jest opuszczane, a jego kierunek odwracany. Nie próbuj więc wypożyczać rowerów z odwróconym siodełkiem. Podobnie, jeśli zauważysz, że Twój rower ma usterkę, zwróć go na stację i odwróć siodełko, aby powiadomić innych użytkowników. O ile nie ma oczywistych dowodów na wandalizm, drobne uszkodzenia (przebite opony, zerwane łańcuchy itp.) nie zostaną obciążone Twoim kontem. Zwracając rower na stację, zawsze poczekaj na podwójny sygnał dźwiękowy i zielone światło na słupku, na który zwróciłeś rower. Długie sygnały dźwiękowe wskazują, że rower nie jest umieszczony nieprawidłowo. Po podwójnym sygnale dźwiękowym rower powinien zostać ponownie zablokowany. Jeśli nie zwrócisz go prawidłowo, a rower zostanie skradziony, z Twojego konta zostanie pobrane '''150 €'''! Po zakupie biletu rowery można wypożyczyć z dowolnej stacji, wpisując w kiosku stacji 6-cyfrowy numer abonencki znajdujący się na bilecie, a następnie 4-cyfrowe „hasło”. ==== OBike ==== We wrześniu 2017 [[singapur]]ska bezpłatna wypożyczalnia rowerów pływających '''[https://o.bike/blog/ OBike]''' zaczęła oferować usługę alternatywną dla Villo. Jednak od 2018 roku na ulicach pozostało niewiele rowerów i wydaje się, że nie można ich już wypożyczyć, mimo że aplikacja nadal działa. ==== Uber JUMP ==== Od 2019 r. Uber udostępnia w Brukseli flotę swobodnie pływających rowerów elektrycznych. Obszar działania ogranicza się w większości do wschodniej części miasta. Stawki wynoszą 1 € na odblokowanie i 0,15 €/minutę. === Metrem, tramwajem lub autobusem === Transport publiczny w Brukseli może być mylący, ponieważ w mieście działają różne firmy transportowe. Dominującym operatorem jest brukselski regionalny operator transportu publicznego '''[https://www.stib-mivb.be/index.htm?l=en STIB-MIVB]''' (+32 70 232-000; 0,30 euro/min). Niektóre autobusy [[Flandria|flamandzkiego]] przewoźnika regionalnego ''De Lijn'' łączą Brukselę z okolicznymi miastami flamandzkimi, ale ich bilety nie są kompatybilne z biletami MIVB. Czasami nawet autobusy regionalnego operatora [[Walonia|walońskiego]] ''TEC'' jeżdżą do miasta i znowu ich bilety są niezgodne. Dopóki pozostajesz w sieci MIVB — która obejmuje mniej więcej cały region stolicy Brukseli — jeden bilet zapewnia dostęp do wszystkich linii metra, tramwajów i autobusów przez 1 godzinę z tyloma przesiadkami, ile potrzeba, aby dotrzeć do miejsca docelowego. Ponieważ Bruksela jest dość małym miastem, w praktyce można dotrzeć wszędzie w mniej niż godzinę, więc limit czasu rzadko będzie problemem. '''Bilety''' sprzedawane są za pomocą kart plastikowych wielokrotnego użytku ('''szare karty MoBIB''') lub '''jednorazowych papierowych kart RFID'''. Jeśli zostaniesz w Belgii dłużej niż kilka dni, być może warto zainwestować w kartę MoBIB za 5 €, którą można kupić na głównych stacjach metra i na 3-osiowych stacjach kolejowych NMBS (Bruksela Północ, Centralna, i południe) i może być również używany w innych belgijskich miastach. Kartę MoBIB można następnie załadować opłatami w automatach GO na wszystkich stacjach metra oraz na wielu przystankach tramwajowych i autobusowych. MoBIB jest wymagany do zakupu 5 biletów na przejazd (8 EUR), 10 biletów na przejazd (14 EUR), 2-dniowych karnetów (14 EUR) lub 3-dniowych karnetów (18 EUR). Alternatywnie papierowe bilety RFID można również kupić w automatach GO i są one dostępne na jedną podróż (2,10 EUR) lub karnet dzienny z nieograniczoną liczbą przejazdów (7,50 EUR). Można je również kupić bezpośrednio u kierowców tramwajów lub autobusów ('''nie''' w metrze), ale za 2,50 € za przejazd, co jest znacznie droższe niż kupowanie biletu z wyprzedzeniem w automacie GO. Maszyny GO akceptują tylko karty debetowe i kredytowe oraz monety, ale nie papierową walutę. Interfejs jest dostępny w języku angielskim, holenderskim, francuskim i niemieckim. Aby '''potwierdzić''' bilet, MoBIB lub papierowy bilet RFID, dociśnij go do czytników czerwonych kart w białym kółku, aż usłyszysz sygnał dźwiękowy, a ekran zaświeci się na zielono. Musisz skasować swój bilet w pierwszym pojeździe, do którego wjeżdżasz, a następnie przy każdym przesiadce. W autobusach i tramwajach czytniki kart znajdują się w pojazdach, natomiast stacje metra i tramwaju podziemnego mają czytniki kart z bramkami elektronicznymi przy wejściach. Jeśli czytnik kart zaświeci się na czerwono, oznacza to, że na Twojej karcie nie ma ważnego biletu, prawdopodobnie dlatego, że minął 1-godzinny przedział czasowy. Na niektórych stacjach musisz ponownie walidować, aby opuścić stację. Grupy podróżnych mogą współdzielić jedną kartę MoBIB, jeśli jest na niej dostępnych wiele biletów, np. bilety na 5 lub 10 przejazdów. Jeśli jesteś z grupą 3 osób, na przykład, po prostu przyłóż kartę MoBIB do czytnika kart 3 razy, aby potwierdzić 3 przejazdy naraz. Przy każdym przelewie musisz go ponownie potwierdzić 3 razy. Grupy muszą przebywać razem podczas podróży, ponieważ kontrole biletów są przeprowadzane rutynowo i w każdej chwili musisz mieć możliwość okazania skasowanego biletu. Niespełnienie tego warunku spowoduje nałożenie grzywny w '''wysokości 100 euro'''. Ponieważ autobusy i tramwaje często stoją w korkach, metro i tramwaje podziemne są najszybszą formą transportu publicznego. Do większości atrakcji można dojechać metrem i krótkim spacerem. Wejścia do metra są oznaczone dużymi znakami [[Plik:Brussels Metro Logo.svg|20px]] z nazwą stacji pod spodem. Wszystkie ogłoszenia ogłaszane są w języku niderlandzkim, francuskim i angielskim. Istnieją 4 linie metra, 1 i 5 biegnące mniej więcej ze wschodu na zachód, łączące centrum miasta z dzielnicą europejską Woluwe, a na końcu linii 1, Kraainem. Linia metra 6 łączy centrum miasta z Heizel i jest najwygodniejszym sposobem dotarcia do Atomium. Ring linia 2 dzieli swoją trajektorię z linią 6 do stacji Simonis i można ją przejechać w obu kierunkach, z ewentualnym przesiadką w Simonis, która jest konieczna do ukończenia podróży. Oprócz 4 linii metra istnieją również 2 podziemne linie tramwajowe 3 i 4 biegnące z grubsza z północy na południe i łączące północną i południową stację kolejową z Wielkim Placem i większością atrakcji w centrum miasta. Metro i podziemne stacje tramwajowe są często ciepłym i suchym schronieniem przed deszczową i zimną pogodą w Brukseli i zazwyczaj oferują małe sklepy spożywcze lub kawiarnie, takie jak Starbucks i lubią siedzieć pod silnym prysznicem. Z drugiej strony, brukselskie metro w czystości i bezpieczeństwie jest dość chybione w porównaniu z większością systemów metra; niektóre stacje są wypucowane i nowoczesne, podczas gdy inne są brudne i wymagają naprawy. Bruksela jest jednym z tych miast, które lubią ukrywać swoje stacje metra. Możesz je znaleźć w centrum handlowym (De Brouckère), za balustradą w parku (Parc) lub kilka ulic od miejsca, w którym mają służyć (Beurs). Nie zawracaj sobie głowy próbami dostrzeżenia znaków brukselskiego które mają ten sam kolor, co większe znaki dla ruchu jednokierunkowego i parkingów. Zamiast tego zapytaj miejscowych o drogę. Oficjalny [https://www.stib-mivb.be/irj/go/km/docs/resource/Dynmaplan/index.html#en dynamiczny plan sieci STIB/MIVB] obejmuje place budowy i usługę wymiany (dostępnych jest również więcej planów sieci). === Pociągiem === Pociągiem S można również podróżować po mieście. Najlepiej jest podróżować z centrum lub głównego dworca kolejowego na zewnętrzne krawędzie lub na odwrót. Do niektórych obszarów, zwłaszcza na północnym wschodzie, łatwiej dotrzeć tą drogą. === Skuterem === Jeśli masz prawo jazdy, skutery mogą być mniej wyczerpującą fizycznie alternatywą dla rowerów do poruszania się po mieście. '''Scooty''' to sieć skuterów elektrycznych dostępnych do wypożyczenia w całym mieście. Zgodnie z modelem bezpłatnego roamingu, hulajnogi można znaleźć w miejscach publicznych w mieście i odblokowywać zdalnie przez abonentów. Po użyciu hulajnogę można pozostawić w dowolnym miejscu publicznym. Chociaż jest to wygodne, biorąc pod uwagę wysokość Brukseli, wypożyczenie skutera jest droższe niż Villo i kosztuje 0,26 €/min. Rejestracja kosztuje 2,99 €. == Atrakcje turystyczne == == Muzea == == Warto spróbować == == Najbliższe okolice == == Zakupy == == Gastronomia == === Oszczędnie === === Umiarkowanie === === Ekskluzywnie === == Festiwale, imprezy == == Noclegi == Jeśli zatrzymujesz się w Brukseli na weekend (i nie boisz się 20-minutowego spaceru) to warto poszukać hotelu w Dzielnicy Europejskiej. Nastawione one są na gości biznesowych i w weekendy często obowiązują promocyjne ceny, również w 5-gwiazdkowych. Do zabytkowego centrum można dojść pieszo lub dojechać komunikacją miejską. * [http://www.turez.pl/hotele-bruksela/ Rezerwacja Hoteli w Brukseli po polsku] === Oszczędnie === * <sleep name="Hostel Van Gogh" alt="" address="Rue Traversière/Dwarsstraat, 8, 1210 Bruxelles/Brussel" directions="" phone="(+32) 2 217 01 58" email="" fax="" url="http://www.chab.be" checkin="" checkout="" price="18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie"></sleep> <span>(+32) 2 217 01 58. 18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie. </span> === Umiarkowanie === === Ekskluzywnie === * '''Hotel Amigo''', Rue de l’Amigo/Amigostraat, Tel: +32 2 547 4747 [http://www.hotelamigo.com] – chyba najlepszy adres w mieście, minutę od Grand Place/Grote Markt i Manneken Pis, ceny od 800 PLN za noc == Kontakt == == Bezpieczeństwo == == Informacje turystyczne == * '''[https://international.brussels/?lang=en Brussels International]''' (''Brussels Info Place''), Rue Royale/Koningsstraat 2, ☏ +32 2 513-89-40, tourism@brusselsinternational.be. 10:00-18:00. * '''[https://international.brussels/ Brussels International]''' (''Turystyka i Kongres''), Ratusz Grand-Place, ☏ +32 2 513-89-40, faks: +32 2 513-83-20, tourism@brusselsinternational.be. 09:00-18:00; Niedziele: zima 10:00-14:00, 1 stycznia nieczynne. Znajduje się w ratuszu i zwykle jest zatłoczony. Sprzedaje kilka książeczek lub kart rabatowych, takich jak karta brukselska i jednodniowe karnety na transport publiczny * '''Brussels International''' (''stacja Midi/Zuid'') (hala centralna). Zima: Pn-Cz 08:00-17:00, Pt 08:00-20:00, Sob 09:00-18:00, Nd i święta 09:00-14:90; Lato: sob.-czw. 08:00-20:00, piątek 08:00-20:00. * '''Brussels International''' (''lotnisko w Brukseli''), hala przylotów. 08:00-21:00. == Porady == == Wyjazd == {{zarys}} {{Atrybucja}} {{Jest w|Belgia}} [[Kategoria:Belgia]] t0usvsgdut45ybp609o7974h52zhq29 120360 120353 2022-08-27T22:12:10Z Moromar 2451 /* Atrakcje turystyczne */ wikitext text/x-wiki {{Top-banner||unesco=yes|}} [[Plik:Brussels skyline gp.jpg|thumb|right|Panorama Brukseli]] '''Bruksela''' (po francusku: ''Bruxelles'', po holendersku: ''Brussel'') jest stolicą [[Belgia|Belgii]] i jednym z trzech regionów administracyjnych w kraju, obok [[Flandria|Flandrii]] i [[Walonia|Walonii]]. Oprócz swojej roli w swoim kraju, jest także miastem o znaczeniu międzynarodowym, goszczącym liczne instytucje międzynarodowe, w szczególności główne instytucje [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]. Z tego powodu bywa nazywana nieformalnie stolicą UE, a nawet używana jako metonimia instytucji unijnych. Bruksela łączy dziedzictwo średniowiecznego miasta flamandzkiego z imponującymi projektami zainicjowanymi po tym, jak stała się stolicą ówczesnego kraju francuskojęzycznego, a także imponującą nowoczesną architekturą, wzniesioną w dużej części z myślą o siedzibach instytucji międzynarodowych. Bruksela jest obecnie dwujęzyczna, gości i oficjalnie uznaje niderlandzko- i francuskojęzyczną społeczność Belgii, a dzięki napływowi ludzi różnego pochodzenia, którzy przybyli tam pracować, wielu z nich dla Unii Europejskiej, staje się coraz bardziej międzynarodowa. To wszystko sprawia, że ​​Bruksela jest dość wyjątkową mieszanką, usianą licznymi belgijskimi osobliwościami, a dla dociekliwego turysty wielką skrzynią skarbów do odkrycia. == Dzielnica == {{Lista regionów | mapa regionów = | rozmiar mapy = | opis mapy = | nazwa regionu 1 = [[Bruksela/Centrum|Centrum]] | kolor regionu 1 = #00ff00 | opis regionu 1 = Małe średniowieczne centrum Brukseli, którego sercem jest Grand Place, najpiękniejszy plac na świecie i [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Centrum to strefa dla pieszych z małymi uliczkami i usiana atrakcjami. Znajdziesz tu wiele okazji do spróbowania gofrów, belgijskiego piwa czy frytek. | nazwa regionu 2 = [[Bruksela/Pentagon|Pentagon]] | kolor regionu 2 = #96531c | opis regionu 2 = Podążając za zarysem drugich murów miejskich, Pentagon otacza rdzeń miasta z licznymi restauracjami, barami, muzeami i innymi fascynującymi tajemnicami do odkrycia. Pentagon jest na tyle mały, że można go zwiedzać pieszo, więc jest to wysoce zalecane. | nazwa regionu 3 = [[Bruksela/Dzielnica Europejska|Dzielnica Europejska]] | kolor regionu 3 = #ffff00 | opis regionu 3 = Serce polityki flamandzkiej, belgijskiej i europejskiej. Dzielnica Europejska jest siedzibą Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej i wszystkich innych instytucji europejskich. Park Jubileuszowy po jego wschodniej stronie jest tłem dla muzeów, które warto odwiedzić. | nazwa regionu 4 = [[Bruksela/Heysel|Heysel]] | kolor regionu 4 = #800080 | opis regionu 4 = Wzgórza na północ od miasta z rozsianymi pozostałościami po Światowych Targach z 1935 i 1958 roku, z których najsłynniejszym jest Atomium. W cieniu Atomium, Mini Europe i kompleksu kinowego Kinepolis Heysel zyskał reputację brukselskiej dzielnicy rozrywki. | nazwa regionu 5 = [[Bruksela/Dzielnica Biznesowa|Dzielnica Biznesowa]] | kolor regionu 5 = #0000ff | opis regionu 5 = Wznosząca się dzielnica Brukseli na północ od Pentagonu, z nowoczesnymi drapaczami chmur, ogólnymi sklepami, restauracjami etnicznymi i drogimi barami wegetariańskimi. Dzielnica ma niewielką wartość turystyczną poza Dworcem Północnym, z imponującą architekturą Art Déco. | nazwa regionu 6 = [[Bruksela/Woluwe|Woluwe]] | kolor regionu 6 = #808080 | opis regionu 6 = Spokojna dzielnica mieszkaniowa po wschodniej stronie miasta, granicząca od wschodu z Kraainem i od południa Tervuren. Oferuje różnorodne style architektoniczne do zwiedzania, w szczególności domy słynnego secesyjnego architekta Victora Horty, które są wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]]. | nazwa regionu 7 = [[Bruksela/Matongé|Matongé]] | kolor regionu 7 = #ff8888 | opis regionu 7 = Dom dla większości mieszkańców Konga w Brukseli. Warto odwiedzić ze względu na wyrazistą afrykańską atmosferę, kolorowe stroje, które do niej pasują i wiele afrykańskich specjałów, które można kupić w tej okolicy. | nazwa regionu 8 = [[Bruksela/Północny wschód|Północny wschód]] | kolor regionu 8 = #8080FF | opis regionu 8 = Dzielnica mieszkaniowo-handlowa, będąca jednocześnie siedzibą dowództwa NATO. W przeciwnym razie stosunkowo mało interesujące dla przeciętnego podróżnika, z wyjątkiem kilku ładnych parków. | nazwa regionu 9 = [[Bruksela/Południe|Południe]] | kolor regionu 9 = #228279 | opis regionu 9 = Ekskluzywna dzielnica mieszkaniowa granicząca od południa z lasem Sonian. Dom Avenue Louise, powszechnie uważana za najbardziej wymyślną brukselską aleję. | nazwa regionu 10 = [[Bruksela/Zachód|Zachód]] | kolor regionu 10 = #FF8200 | opis regionu 10 = Głównie dzielnica mieszkaniowo-handlowa. W kierunku granicy z Flandrią dość wiejsko, z lasami, miejscami dla rolnictwa i odrestaurowanym wiatrakiem Luizen. Bazylika Koekelberg, piąty co do wielkości kościół na świecie, jest widoczny z każdego miejsca i jest absolutnie warta odwiedzenia. | nazwa regionu 11 = [[Bruksela/Las Sonian|Las Sonian]] | kolor regionu 11 = #54ff9f | opis regionu 11 = Las Sonian jest największym naturalnym obszarem w Brukseli, chociaż tylko niewielka jego część znajduje się geograficznie w granicach Regionu Stołecznego Brukseli. Niekończące się buki pokrywające wzgórza oferują możliwości do biegania i jazdy na rowerze. Jeśli wstaniesz odpowiednio wcześnie, masz duże szanse na wypatrzenie dzikich jeleni i innych dzikich zwierząt! '''Park Ter Kameren''' na północy jest popularnym miejscem wypoczynku dla mieszkańców. Las Sonian jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO [[Plik:WV-Unesco-icon-small.svg|20px]] od 2017 roku. | nazwa regionu 12 = [[Bruksela/Molenbeek i okolice|Molenbeek i okolice]] | kolor regionu 12 = #250057 | opis regionu 12 = Dzielnica mieszkalna na południu Brukseli z dużą liczbą imigrantów. Dzielnica pełniła w przeszłości ważną rolę handlową w mieście. | nazwa regionu 13 = [[Bruksela/Schaarbeek|Schaarbeek]] | kolor regionu 13 = #7c187c | opis regionu 13 = Niegdyś dobrze prosperujące centrum handlowe, Schaarbeek i okoliczne przedmieścia stały się ogniskiem przestępczości. Chociaż sytuacja powoli zaczęła się poprawiać, nadal należy ją odwiedzać ostrożnie. Przedmieście St.-Joost to najbiedniejsza dzielnica w Belgii, a jej jedyną atrakcją jest — co nie dziwi — brukselska dzielnica czerwonych latarni. | nazwa regionu 14 = [[Bruksela/Dzielnica Przemysłowa|Dzielnica Przemysłowa]] | kolor regionu 14 = #251f56 | opis regionu 14 = Cienki pas stref handlowych i przemysłowych biegnący wzdłuż portu od Dzielnicy Biznesowej do [[Vilvoorde]] na północ od Brukseli, gdzie znajduje się największy węzeł kolejowy w Belgii. Mając niewiele do zobaczenia i zrobienia, opustoszałe w nocy i nieprzyjemną atmosferę przemysłowego upadku po zachodzie słońca, zaleca się omijanie tej dzielnicy. }} == Charakterystyka == [[Plik:Historic Center.JPG|thumb|right|Grand Place-Grote Markt]] {{infobox|Autonomia Brukseli|W ramach federacji [[Belgia|belgijskiej]] Bruksela cieszy się dużą autonomią. Chociaż jest zależna od Belgii w kwestiach takich jak obrona i polityka zagraniczna, Bruksela ma własny rząd odpowiedzialny za sprawy wewnętrzne, politykę środowiskową, opiekę zdrowotną, gospodarkę, transport, turystykę i edukację oraz własne przepisy dotyczące tych spraw. Miasto sprawuje kontrolę nad własnym regionem administracyjnym (region stołeczny Brukseli), który znajduje się na tym samym poziomie co [[Flandria]] i [[Walonia]] w Belgii. Ten status państwa-miasta w kraju goszczącym jest nieco porównywalny do [[Watykan]]u i [[Hongkong]]u. Autonomia polityczna Brukseli wzbudziła międzynarodowe zainteresowanie jako gospodarza politycznie niezależnych podmiotów, takich jak instytucje europejskie (Komisja Europejska i Parlament Europejski) oraz kwatera główna NATO. Bruksela jest silnie zorientowaną na arenę międzynarodową metropolią i pomimo wspólnych języków mieszkańcy identyfikują się raczej jako Brukselczycy niż Flamandowie czy Walończycy.}} Kiedy Bruksela stała się w XIX wieku stolicą nowego kraju, duże części starego miasta zostały zniszczone, aby zrobić miejsce dla zupełnie nowych ministerstw, pałaców, szkół, koszar wojskowych i biurowców zbudowanych w latach 1880-1980. Średniowieczne mury miejskie które niegdyś broniły i otaczały miasto, zostały zburzone. Zachowało się jedynie niewielkie historyczne centrum (jeden plac i cztery przylegające do niego ulice). Historyczne centra flamandzkich miast są lepiej zachowane w miastach takich jak [[Antwerpia]], [[Brugia]], [[Gandawa]], [[Leuven]] i [[Mechelen]]. To bezmyślne traktowanie historycznych budynków wzbudziło w dawnych urbanistach niemal powszechną pogardę, a nawet dało początek terminowi „brukselizacja” dla miast, które podobnie burzą stare budynki, zastępując je pozbawionymi twarzy betonowymi potwornościami. === Klimat === Bruksela ma klimat oceaniczny. Chociaż pogoda w Brukseli była historycznie słynna z okropnej i wilgotnej pogody, miasto stało się cieplejsze w ciągu ostatnich dziesięcioleci. Charakteryzuje się umiarkowanie zimnymi, mokrymi zimami i ciepłymi, zmiennymi latami. Opady deszczu są równomiernie rozłożone w ciągu roku, z lekkim szczytem w okresie od listopada do stycznia i od maja do czerwca. Temperatury w dzień zimą oscylują wokół 6°C i zwykle nie przekraczają 10°C. Godziny nasłonecznienia są na ogół niskie, ale wyższe niż w wielu innych lokalizacjach w Europie Północnej. Możliwe są opady śniegu, chociaż obfite opady śniegu o znacznej akumulacji nie są częste i występują tylko okresowo. W marcu i kwietniu pogoda na ogół staje się łagodniejsza, na przemian czasami ciepłe, słoneczne dni z chłodniejszymi, pochmurnymi dniami. Maj jest często ulubionym miesiącem mieszkańców, ponieważ często występują w nim słoneczne dni, którym towarzyszą pierwsze okresy naprawdę ciepłej pogody. Czerwiec ma podobną charakterystykę, ale temperatury w ciągu dnia przekraczają wtedy 20°C prawie codziennie, z wyjątkiem okresów deszczowych, w których mogą one wahać się w granicach 17-19°C. Lipiec i sierpień są ciepłe, a fale upałów stają się coraz częstsze, a temperatury przekraczające 35°C są przekraczane praktycznie każdego roku. Wskazane jest, aby sprawdzić pogodę przed wizytą, ponieważ jest tak samo prawdopodobne, że napotkasz słoneczny tydzień z dziennymi temperaturami powyżej 30°C każdego dnia, jak i bardziej zmienny tydzień z częstymi deszczami i dziennymi temperaturami poniżej 24°C każdego dnia. Wrzesień może charakteryzować się indyjskimi warunkami letnimi z ciepłymi, słonecznymi dniami lub całymi okresami deszczowymi z umiarkowaną pogodą. Październik jest łagodny, choć temperatury dość szybko spadają, a słoneczne dni po październiku stają się rzadsze. W grudniu 2017 Bruksela pobiła europejski rekord pod względem najmniejszej ilości słońca w danym miesiącu. ==== Przygotowanie do wyjazdu ==== Bruksela ma do zaoferowania tyle samo zajęć w pomieszczeniach, co na świeżym powietrzu, więc nawet jeśli każdego dnia Twojej wizyty będzie padało, znajdziesz wystarczająco dużo do zrobienia, aby wizyta była warta zachodu. [https://www.buienradar.be/weer/brussels/be/2800866 Buienradar] (dosłownie ''Radar Prysznicowy'') pokazuje lokalizację chmur deszczowych w czasie rzeczywistym i oblicza przewidywania ich ruchów. Radar może określić, kiedy zacznie padać w Twojej pozycji z dokładnością do 10 minut i jest doskonałym narzędziem do planowania dnia. Chociaż Brukselę najlepiej zwiedzać pieszo lub na rowerze, sieć transportu publicznego jest najlepszą opcją, gdy pada deszcz. Muzea i inne atrakcje rzadko znajdują się w odległości większej niż 10 minut spacerem od stacji metra, więc mapa sieci metra w połączeniu z ''Buienradarem'' może zapewnić suchość dzięki odpowiedniemu planowaniu. Jeśli Cię zaskoczy, stacje metra to doskonałe miejsca do szukania schronienia przed deszczem, a większe stacje mają udogodnienia, w których możesz kupić gorący napój podczas oczekiwania (De Brouckere, Centraal Station, Montgomery itd.). Sieci takie jak Starbucks, Panos, McDonalds i tym podobne nie dbają o to, czy zajmujesz stół bez dokonywania zakupu, więc są to dobre opcje na dłuższe przesiadywanie pod prysznicem. === Dzielnice === Bruksela jest podzielona na 19 gmin lub gemeenten (gminy/dzielnice): * '''Bruxelles/Brussel''' - Bruksela oferuje wiele uroczych i pięknych atrakcji, z głęboko zdobionymi budynkami na Grand Place/Grote Markt i przedawkowaniem ryb i skorupiaków na Placu św. Katarzyny (Place St-Catherine/Sint-Katelijneplein). Spaceruj (i zatrzymaj się na drinka) w jednym z wielu barów na Place St-Géry/Sint-Goriksplein lub maksymalnie wykorzystaj swoją kartę kredytową na modnej Rue Antoine Dansaert/Antoine Dansaertstraat. * '''Marolles/Marollen''' - dzielnica Brukseli blisko serca miasta, jedno z niewielu miejsc, gdzie wciąż można było usłyszeć brukselski dialekt języka niderlandzkiego (flamandzkiego). Obszar ten jest najbardziej znany z pchlego targu, który odbywa się codziennie na Place du Jeu de Balle/Vossenplein oraz z mnóstwa sklepów sprzedających wszystko, od starych radia i wygiętych wycieraczek po delikatną porcelanę i drogie bibeloty w stylu Art Nouveau. Wizyta w soboty lub niedziele. * '''Bruksela/Ixelles-Elsene''' - Tętniąca życiem część miasta z dużą liczbą restauracji, barów i innych usług, które zadowolą przystojniaków lub osoby o wysokich wydatkach. Niektórzy spacerując po okolicy odkryją małe księgarnie, niedrogie restauracje etniczne lub niezależne sklepy z płytami schowane w bocznych uliczkach. Dzielnica Matongé tuż przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg to główna afrykańska dzielnica miasta. Jest to duża dzielnica na południu Brukseli, rozciągająca się od nowo gentryfikowanych dzielnic imigrantów przy Chaussée d'Ixelles/Elsenesteenweg w pobliżu centrum miasta po zielone przedmieścia w pobliżu Bois de la Cambre/Ter Kamerenbos. Dzielnica jest podzielona na dwie części przez Avenue Louise/Louizalaan, która jest częścią dzielnicy Bruxelles/Brussel miasta. * '''Molenbeek/Molenbeek''' – powszechnie znany jako Molenbeek-St-Jean lub Sint-Jans-Molenbeek. Ludność została opisana w mediach jako „głównie muzułmańska”; jednak rzeczywiste dane wahają się od 25% do 40%, w zależności od obszaru zlewni. Od 2016 roku w Molenbeek istnieje jedna główna grupa mniejszościowa, belgijscy Marokańczycy. * '''Saint-Gilles/Sint-Gillis''' - artystyczne epicentrum miasta z kwitnącymi społecznościami francuskimi, portugalskimi, hiszpańskimi, Maghrebi i polskimi. Obszar wokół Parvis de St-Gilles/St-Gillisvoorplein jest częścią artystyczną, a obszar wokół Chatelain/Kastelein i kościoła Świętej Trójcy jest zdecydowanie bardziej upiększony. Podobnie jak Schaerbeek, Saint-Gilles szczyci się kilkoma budynkami w stylu secesyjnym i Haussmanna. * '''St-Josse/Sint-Joost''' - najmniejsza i najbiedniejsza gmina nie tylko w Brukseli, ale w całej Belgii, gmina ta może nie zawsze jest zbyt przyjemna dla oka, ale ma kilka małych, przyjaznych ulic. Środkowa część Chaussée de Louvain/Leuvensesteenweg jest także domem dla stosunkowo niewielkiej społeczności indyjsko-pakistańskiej, więc jest to miejsce, do którego można udać się na tikka masalę. Społeczność turecka, która jeszcze kilka lat temu była największą społecznością, gwałtownie podupadła, ponieważ przeniosła się do stosunkowo zamożniejszych gmin według standardów St-Josse/Sint-Joost. * '''Uccle/Ukkel''' - najbardziej ekskluzywna gmina Brukseli. Zielone, burżuazyjne i wykrochmalone, jak powinny być wszystkie eleganckie komuny. Uccle zachowało wiele uroczych, średniowiecznych zaułków, maleńkich placów i małych kamienic, podobnie jak pobliskie Watermael-Boitsfort/Watermaal-Bosvoorde. * '''Woluwé-Saint-Pierre/Sint-Pieters-Woluwe''' i '''Woluwé-Saint-Lambert/Sint-Lambrechts-Woluwe''' to dwie gminy na wschodnim krańcu miasta. Głównie mieszkalne, z mieszanką bloków mieszkalnych, uroczych dzielnic i terenów zielonych, to miejsce jest uwielbiane przez eurokratów i innych profesjonalistów. Warto odwiedzić ogromny kompleks kulturowy Wolubilis. == Język == Język w Brukseli może być mylący dla odwiedzających. Powszechnym językiem jest francuski, a około 90% populacji w Brukseli posługuje się nim w sposób zadowalający lub płynny. Po angielsku można łatwo się porozumieć, zwłaszcza w obszarach turystycznych. Holenderski jest również językiem urzędowym: w Brukseli populacja, która mówi po holendersku w stopniu zadowalającym i płynnym, jest ograniczona do około 20%, chociaż osoby mówiące po holendersku stanowią większość całej Belgii. Ponieważ Bruksela jest stolicą kraju, jeśli chodzi o sprawy urzędowe, Francuzi i Holendrzy mają w Brukseli równy status, z czasami skomplikowanymi zasadami zapewniającymi równowagę między nimi. Ulice, dworce, przystanki autobusowe i inne miejsca mają nazwy w dwóch językach. Te dwie nazwy nie zawsze brzmią ani nie wyglądają podobnie. Na przykład stacja kolejowa Bruksela-Południe to ''Bruxelles-Midi'' w języku francuskim i ''Brussel-Zuid'' w języku holenderskim. Uważaj na założenia oparte na języku angielskim: częstym błędem jest myślenie, że Bruxelles-Midi odnosi się do dworca kolejowego Bruksela-Centralna, ponieważ midi wydaje się być podobny do środka. Obszary poza Brukselą mają tylko jeden język urzędowy, ale nadal mogą mieć odrębne nazwy w drugim języku. Na przykład możesz otrzymać bilet kolejowy, na którym jako miejsce docelowe znajduje się ''Anvers'' (w języku francuskim), ale znaki na stacji mówią tylko o ''Antwerpen'' (w języku niderlandzkim). W Brukseli duża część populacji nie ma ani francuskiego, ani holenderskiego jako języka ojczystego, a wiele innych języków można usłyszeć na ulicy, przy czym arabski jest szczególnie powszechny. Historycznie niderlandzkojęzyczna Bruksela stawała się coraz bardziej francuskojęzyczna w XIX i XX wieku. Obecnie większość mieszkańców na co dzień mówi po francusku. Dialekt brukselski, brabancki dialekt języka niderlandzkiego, można usłyszeć, zwłaszcza w zewnętrznych dzielnicach Regionu Stołecznego Brukseli. Mówiony po francusku to standardowy francuski. Osoby posługujące się językiem niderlandzkim mówią standardowym językiem niderlandzkim, ale wielu z nich mówi również w inny sposób, gdy rozmawia z ludźmi ze swojego regionu. Angielski stał się powszechnym językiem mówionym dzięki międzynarodowym instytucjom z siedzibą w Brukseli, takim jak Komisja Europejska, Parlament Europejski i NATO. Nadal stosunkowo rzadko można znaleźć pisemne informacje turystyczne lub ogólne w języku angielskim, chociaż sytuacja się zmienia. Można się spodziewać, że ogłoszenia publiczne na dworcach będą wypowiadane przynajmniej po francusku i holendersku, podczas gdy na większych stacjach kolejowych (takich jak Zuidstation/Gare du Midi) zazwyczaj jest mowa po angielsku i niemiecku. Angielski jest również używany w metrze, tramwajach i autobusach, ogłaszany jako ostatni dla informacji, takich jak transfery linii i przystanki terminalowe. Nie wahaj się zapytać kogoś, jeśli nie rozumiesz, co zostało powiedziane. Biorąc pod uwagę położenie miasta i to, że reklamuje się ono jako stolica Europy, mówiony angielski jest mniej rozpowszechniony w Belgii niż u jej holenderskiego sąsiada. Jednak nawet jeśli nie jest to tak powszechnie używane, jak można by się spodziewać, to jednak jest powszechnie rozumiane. Jak to często bywa w innych miejscach, sukces w znalezieniu kogoś, kto mówi po angielsku, zależy od kilku czynników, takich jak wiek (najczęściej osoby w wieku 14-35 lat mówią po angielsku), wykształcenie i wcześniejsze doświadczenia za granicą. Niemiecki jest również językiem urzędowym w Belgii używanym jako język ojczysty przez około 70 000 osób na wschodzie kraju graniczącego z Niemcami, ale jedyny niemiecki, jaki możesz usłyszeć w Brukseli, zostałby podsłuchany na ulicach wokół instytucji europejskich lub przez Niemieckich turystów, nawet jeśli mieszka tam duża populacja niemiecka. Inne języki, które są coraz częściej słyszane w Brukseli to arabski (co najmniej 25% populacji Brukseli jest pochodzenia arabskiego, głównie z Maroka), hiszpański, włoski, portugalski, polski i rosyjski. == Historia == == Dojazd == === Samolotem === [[Plik:World War I at Brussels Airport (14843594408).jpg|thumb|right|Lotnisko w Brukseli znajduje się w Zaventem, gminie położonej na północ od Brukseli]] ==== Port lotniczy Bruksela ==== [[Plik:Winter Operations @ Brussels Airport January 2013 (8387465114).jpg|thumb|right|Lotnisko jest węzłem komunikacyjnym dla przewoźnika o trafnej nazwie Brussels Airlines, flagowego przewoźnika Belgii]] {{Znacznik|Port lotniczy Bruksela|50.901389|4.484444|typ=transport}}'''Port lotniczy Bruksela''' ({{IATA|BRU}} ''określane również jako '''Brussels National''' lub '''Zaventem'' po gminie, w której się znajduje''). To jest główne lotnisko w Brukseli. Ma połączenia z wieloma europejskimi stolicami i innymi dużymi miastami, ale oferta międzykontynentalna, która gwałtownie rośnie od początku 2010 roku, jest bardzo ograniczona w porównaniu z innymi europejskimi hubami lotniczymi. Belgijski flagowy przewoźnik '''[https://www.brusselsairlines.com/pl/pl/homepage Brussels Airlines]''', który obsługuje rozległą sieć lotów w [[Europa|Europie]], oferuje również loty długodystansowe do [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]] i, co jest dość wyjątkowe dla europejskich linii lotniczych, do wielu afrykańskich miejsc docelowych - zwłaszcza w byłej belgijskiej kolonii [[Demokratyczna Republika Konga|DR Kongo]]. Loty do Brukseli oferują także najwięksi przewoźnicy z Ameryki Północnej, a także kilku azjatyckich. Bezpośrednie połączenia do [[Azja|Azji]] są przyzwoite, a te z i do Ameryki Łacińskiej prawie nie istnieją, więc najprawdopodobniej będziesz musiał przesiąść się na lotnisku pośrednim i możesz rozważyć skorzystanie z jednego z przewoźników z [[Bliski Wschód|Bliskiego Wschodu]] (Emirates, Etihad i Qatar wszystkie obsługują Brukselę) lub przesiadkę w jednym z głównych węzłów komunikacyjnych Europy, takich jak London Heathrow, Frankfurt, Paryż Charles de Gaulle lub Schiphol. Do dwóch ostatnich można również dojechać bezpośrednim pociągiem z Brukseli. Turkish Airways (przez [[Stambuł]]-Atatürk) i Finnair (przez [[Helsinki]]) również mają szczególnie rozwiniętą sieć połączeń na Daleki Wschód, a [[Madryt]] jest najlepszą opcją na loty do Ameryki Łacińskiej. ===== <u>Podróż między lotniskiem w Brukseli a miastem Bruksela::</u> ===== [[Plik:Brussels Airport Railway Station.jpg|thumb|right|Stacja kolejowa w terminalu lotniska zapewnia bezpośrednie połączenia z Brukselą i wieloma innymi miastami w Belgii, Francji i Holandii]] * '''[https://www.belgiantrain.be/en Koleje Belgijskie]''' obsługują pociągi (2. klasa: Pojedynczy: 9,30 EUR (kwiecień 2022); Weekendowy powrót: 18 EUR; 1. klasa: 10,90 EUR) co 15 minut z lotniska (poziom -1) do trzech głównych dworców kolejowych w Brukseli, z których większość pociągów kursuje dalej do innych części Belgii. Podróż do ''Dworca Centralnego'' trwa 15-20 minut. Bilety można kupić w automatach (tylko na monety lub karty PIN) lub w kasach kolejowych (banknoty akceptowane) na lotniskowej stacji kolejowej na poziomie -1. Pociągi są czyste i zadbane. Aby wejść lub wyjść z pociągu, naciśnij zielony przycisk na drzwiach, ponieważ drzwi nie są automatycznie otwierane na stacjach, jak w innych systemach. * '''[https://www.stib-mivb.be/index.htm?l=en Autobusy MIVB/STIB 12 i 21]''' (linia 12 kursuje od poniedziałku do piątku przed godziną 20:00 i jest ekspresem, obsługującym tylko główne przystanki autobusowe (chociaż nie jest wcale szybszy); linia 21 kursuje po godzinie 20:00 oraz w weekendy , obsługujące wszystkie przystanki na trasie) kursują co 20-30 minut przez stację metra Schuman (gdzie można przesiąść się na linie metra 1 i 5) do dzielnicy europejskiej wokół ''Place du Luxembourg/Luxemburgplein'' (po drugiej stronie parku od Gare Central). Wsiadając do autobusu, upewnij się, że miejscem docelowym jest Luxembourg, ponieważ niektóre autobusy kończą się na stacji metra Schuman lub Gare de Bordet. Podróż trwa 30 minut. Ten sam bilet jest ważny łącznie przez 60 minut w pociągach (SNCB), metrze (STIB), autobusach (STIB, De Lijn i TEC) lub tramwajach (STIB) od momentu skasowania. Autobusy odjeżdżają z poziomu lotniska 0. Cena biletu to 4,50 € w automacie obok przystanku autobusowego lub 6 € na pokładzie. Osoby często podróżujące mogą kupić bilet na 10 przejazdów (32 euro). Automaty biletowe "GO" akceptują tylko monety lub karty oparte na PIN. * '''[https://www.delijn.be/nl/ Autobusy De Lijn 272 i 471]''' kursują co 30-60 minut do północnego dworca kolejowego w Brukseli (zwanego ''Noordstation/Gare du Nord'' w mieście lub ''Brussel-Noord/Bruxelles-Nord'' w innych miejscach), 2 km (1,2 mil) na północ od Grand Place. Autobus nocny 620 kursuje do/z lotniska z przystankiem na stacji metra ''IJzer'' (45 minut jazdy), 1 km (0,62 mil) na północ od Grand Place. Autobusy odjeżdżają z poziomu 0 lotniska. Cena biletu wynosi 3 € na pokładzie, 2,50 € (kwiecień 2022) w automacie biletowym lub 2,15 €, jeśli otrzymasz „bilet SMS” wysyłając wiadomość tekstową (uwaga: może to wiązać się z dodatkowymi opłatami w zależności od operatora komórkowego). W przeciwieństwie do biletów sprzedawanych przez MIVB/STIB, bilety te (sprzedawane przez flamandzkiego regionalnego przewoźnika autobusowego De Lijn) nie są ważne w innych środkach transportu publicznego w Brukseli. * Alternatywnie, do Brukseli można znacznie taniej dojechać pociągiem przez stację Zaventem (dorp), która znajduje się w odległości krótkiego spaceru od lotniska. Cena 3,10 euro (kwiecień 2022 r.) jest trzykrotnie tańsza niż bilet ze stacji Brussels Airport do miasta. Dzieje się tak, ponieważ dopłata Diabolo w pociągach lotniskowych nie ma tutaj zastosowania. W związku z tym możesz podróżować w ten sposób również do dalszego miejsca za pomocą Go Pass lub Rail Pass bez konieczności płacenia dopłaty Diabolo. Stacja Zaventem dorp jest obsługiwana przez częste pociągi lokalne do wszystkich stacji w Brukseli, co zajmuje mniej więcej tyle samo czasu, co pociągi na lotnisko (15-20 minut do Dworca Centralnego). Aby dotrzeć do stacji Zaventem dorp z lotniska należy udać się na parking autobusowy na poziomie 0 i iść w kierunku jego końca, gdzie zaczyna się lotniskowa ścieżka rowerowa. Jedź ścieżką rowerową lotniska (oznaczoną na czerwono) przez mały parking i wzdłuż autostrady przez około 700 metrów, aż do pierwszego przejścia dla pieszych na rondzie. Przejdź przez ulicę w lewo i wejdź w uliczkę prowadzącą do wsi (Vilvoordelaan). Idź cały czas prosto przez kolejne 800 metrów, aż dotrzesz do tylnego wejścia na stację kolejową. :Jadąc z Brukseli, wyjdź ze stacji Zaventem tylnym wejściem od strony północnej (w lewo w kierunku jazdy od Brukseli). Idź prosto na północ przez Vilvoordelaan przez około 800 metrów, aż dotrzesz do wiaduktu na autostradzie lotniska, gdzie przejedziesz pod nim i skręcisz w prawo na pas rowerowy na lotnisku oznaczony „Terminal”. Podążaj ścieżką rowerową „Terminal” przez około 700 metrów wzdłuż autostrady, aż dotrzesz do parkingu autobusu lotniskowego na poziomie 0, gdzie możesz wjechać do Terminalu. * '''Taksówki''' do centrum kosztują około 35 euro. Taxis bleus/blauw (niebieski): +32 2 268 0000, Taxis Autolux: +32 2 411 4142, Taxis verts/groen (zielony): +32 2 349 4949. Uważaj na opłaty „oczekujące”, jeśli Twój lot jest opóźniony, a Ty zamówione wcześniej taksówki, niektóre firmy pobierają opłaty parkingowe + 25-30 €/godz. Przed wejściem do samochodu zawsze potwierdź ostateczne naliczenie opłaty u kierowcy. Często zdarza się, że kierowcy oszukują Cię i pobierają 80 euro za przejazd do centrum, zwłaszcza jeśli zdają sobie sprawę, że to Twój pierwszy raz w Brukseli i nie znają się na swojej drodze. =====<u>Przechowalnia bagażu:</u>===== Lotnisko w Brukseli '''posiada przechowalnię bagażu''' (poziom 0), w której można zostawić bagaż na określony czas. Szafki mówią, że będziesz musiał odzyskać swoje torby w ciągu 72 godzin, w przeciwnym razie zostaną one usunięte, ale w rzeczywistości są przenoszone do pokoju obok i przechowywane, dopóki ich nie odzyskasz. Jest to przydatne udogodnienie dla osób, które chcą schować duże walizki w bezpiecznym miejscu. Stawka wynosi 7,50 € za 24 godziny. Musisz zapłacić monetami, w pobliżu jest rozmieniarka. [[Plik:BrusselsAirports.png|thumb|right|Chociaż lotnisko w [[Charleroi]] zostało przemianowane na „Brussels South”, znajduje się ono w znacznej odległości od miasta, zwłaszcza w porównaniu z lotniskiem krajowym w Brukseli]] ==== Port lotniczy Bruksela-Charleroi ==== [[Plik:Aéroport de Charleroi, B737 Ryanair - 2011.JPG|thumb|right|CRL jest obsługiwane tylko przez tanich przewoźników, takich jak Ryanair. Ryanair działa również z BRU.]] {{Znacznik|Port lotniczy Bruksela-Charleroi|50.4693|4.4704|typ=transport}}'''Port lotniczy Bruksela-Charleroi''' ({{IATA|CRL}}) (''42 km (26 mil) na południe od Brukseli''). Kilka tanich linii lotniczych, w tym '''[https://www.ryanair.com/pl/pl Ryanair]''' i '''[https://wizzair.com/ Wizzair]''', obsługuje loty z tego lotniska do miast takich jak [[Barcelona]], [[Budapeszt]], [[Kopenhaga]], [[Dublin]], [[Edynburg]], [[Madryt]], [[Manchester]], [[Rzym]], [[Sofia]], [[Warszawa]] i prawie wszystko pomiędzy. =====<u>Aby podróżować między lotniskiem a miastem:</u>===== * '''[https://www.flibco.com/en Brussels City Shuttle]''' obsługuje autobusy (15,50 EUR w jedną stronę, 31 EUR w obie strony w przypadku zakupu online; 19 EUR w jedną stronę w przypadku zakupu w automatach na lotnisku lub u kierowcy) co 30 minut do Bruksela Stacja Midi/Zuid, podróż trwa 1 godzinę (mniej w weekendy). Kupowanie online jest tańsze i szybsze. Autobus zatrzymuje się przy Stacja Midi/Zuid (mapa stacji Midi/Zuid w formacie PDF), na Rue de France/Frankrijkstraat na zachodzie. Metro i pociągi międzynarodowe Eurostar, Thalys) znajdują się po zachodniej stronie dworca, więc po wejściu na stację z przystanku autobusowego kieruj się w lewo, a nie prosto. Podróżując na lotnisko, lepiej przybyć na przystanek Brussels Midi/Zuid dużo wcześniej przed odjazdem autobusu, ponieważ kolejka do autobusu może być bardzo długa (nie ma automatów biletowych, a ludzie kupują bilety na pokładzie). Dlatego możesz spóźnić się na autobus i poczekać kolejne 30 minut. W godzinach szczytu ruch na drodze z Brukseli może być duży, więc podróż może potrwać dłużej niż planowano. * '''TEC-bus A''' (6 euro w jedną stronę) kursuje z lotniska do stacji Charleroi Południe (''Charleroi-Sud''), skąd można połączyć się z pociągiem międzymiastowym ( 9,90 € w jedną stronę) do Brukseli. Łączony bilet na pociąg + autobus do lub z Brukseli można otrzymać za 15,90 € w automacie TEC na lotnisku. Podróż autobusem trwa 20 minut, a pociąg zajmuje dodatkową godzinę. Pociągi odjeżdżają co 30-60 minut. * '''Taksówki''' z lotniska do centrum miasta kosztują stałą cenę 90 euro. Na podróż powrotną do Charleroi możesz zarezerwować z wyprzedzeniem taksówkę z [[Charleroi]] (90 €). Taksówki kursujące z Brukseli korzystają z wyższej taryfy i zawiozą Cię na lotnisko za stałą cenę 120 euro lub według licznika do 170 euro. ==== Inne lotniska ==== Szybka kolej i centralne położenie Brukseli pośród wielu dużych europejskich miast sprawiają, że można dolecieć do kilku innych lotnisk i stamtąd dojechać pociągiem. W zależności od planu podróży może to być zarówno szybsze, jak i tańsze, ponieważ połączenia mogą być lepiej dopasowane. * '''Port lotniczy Paryż-Roissy-Charles de Gaulle''' ({{IATA|CDG}}) ma bezpośrednie połączenie koleją dużych prędkości (TGV) z Brukselą. Pociągi TGV odjeżdżające co trzy godziny z CDG docierają do Brukseli-Midi w ciągu ~1,5 godziny. Zarezerwuj bilety wcześnie, aby uzyskać najlepsze ceny. Alternatywnie możliwy jest dostęp do Brukseli z Paryża-CDG pociągami TGV z francuskich miast, takich jak [[Nicea]] i [[Lyon]]. Większość z tych pociągów zawija na lotnisko. * '''Port lotniczy Amsterdam-Schiphol''' ({{IATA|AMS}}) ma również połączenie kolejowe dużych prędkości z Brukselą-Midi, zapewniane przez Thalys. Czas przejazdu również wynosi około 1,5 godziny, ale częstotliwość jest godzinowa, a koszty mogą być niższe (nawet do 30 euro) w zależności od czasu podróży i rezerwacji. Alternatywnie istnieją również wolniejsze (2,5 godziny) regularne pociągi Intercity, czasami bezpośrednie, czasami z przesiadką w [[Rotterdam]]ie. Bilety na te pociągi zaczynają się od 25 euro i mają tę zaletę, że są ważne na wszystkie regularne pociągi w zarezerwowanym dniu. Aby porównać ceny i godziny odjazdów wszystkich pociągów (w tym Thalys), zobacz NS International * '''Lotnisko Kolonia-Bonn''' ({{IATA|CGN}}) to niecałe 2 godziny pociągiem bezpośrednim, odjeżdżającym 3 razy dziennie i kosztuje około 50 € * '''Lotnisko w Antwerpii''' ({{IATA|ANR}}) znajduje się dość blisko Brukseli, stamtąd trzeba wsiąść do autobusu do Stacji ''Antwerpen-Berchem'' (zajmuje 10 minut, autobusy odjeżdżają co około 12 minut), skąd pociąg do Brukseli odjeżdża co 20 minut i jedzie mniej niż 40. Bilet autobusowy w Antwerpii kosztuje 3 euro, a bilet kolejowy do Brukseli można kupić już za 10 euro, dzięki czemu podróż jest prawie tak tania, jak dojazd do Brukseli z lotniska w Brukseli. * '''Lotnisko Liège''' ({{IATA|LGG}}) można dojechać pociągami między Brukselą a Liege (kursują co 30 minut i trwają około 1 godziny), ale musisz wsiąść do autobusu lub taksówki między jedną ze stacji kolejowych w Liege a LGG, która wydłuża podróż do ponad 1,5 godziny. === Koleją === [[Plik:BréisselGareCentrale.jpg|thumb|right|Bruksela Centralna obsługuje głównie ruch krajowy]] Bruksela ma pięć głównych stacji kolejowych: * {{Znacznik|Bruxelles-Midi / Brussel-Zuid|50.836468|4.334724|typ=transport}}'''Bruxelles-Midi / Brussel-Zuid / Bruksela-Południe''' (''FBMZ'', {{IATA|ZYR}}). Na tej stacji zatrzymują się pociągi dużych prędkości. W Midi/Zuid znajduje się łazienka z prysznicem w toalecie przy peronach 19-20 (pomiędzy Origin'O i Quick). * {{Znacznik|Bruxelles-Central / Brussel-Centraal|50.845548|4.357093|typ=transport}}'''Bruxelles-Central / Brussel-Centraal / Bruksela Centralna'''. * {{Znacznik|Bruxelles-Nord / Brussel-Noord|50.860496|4.361732|typ=transport}}'''Bruxelles-Nord / Brussel-Noord / Bruksela-Północ'''. * {{Znacznik|Bruxelles-Schuman / Brussel-Schuman|50.843213|4.381041|typ=transport}}'''Bruxelles-Schuman / Brussel-Schuman'''. * {{Znacznik|Bruxelles-Luxembourg / Brussel-Luxemburg|50.837996|4.373509|typ=transport}}'''Bruxelles-Luxembourg / Brussel-Luxemburg'''. Na przeciwległym końcu dzielnicy europejskiej, przy Esplanadzie Parlamentu Europejskiego, jest to kolejna stacja na tej samej linii co Schuman i zatrzymują się tam te same usługi. Nazwa wzięła się stąd, że jeżdżą tam wszystkie pociągi do Luksemburga, jak wspomniano powyżej. Oprócz tego istnieją również stacje Bruksela-Congress, Bruksela-Chapel and Bruksela-West, a także stacje w gminach regionu brukselskiego, które nie mają w nazwie „Bruksela” (np. Schaerbeek, Evere), które tylko zobacz ograniczone usługi lokalne przez pociągi RER. [[Plik:Brussel station Zuid B.jpg|thumb|right|Szybkie pociągi, takie jak Thalys, zatrzymują się w Midi/Zuid]] Międzynarodowe usługi kolejowe do Belgii obejmują: * '''Thalys'''. Szybki pociąg Thalys łączy Brukselę z [[Kolonia|Kolonią]] (1 godz. 52 min), [[Paryż]]em (1 godz. 20 min) i [[Amsterdam]]em (2 godz.). Dużo taniej jest rezerwować z większym wyprzedzeniem. Z biletem Thalys możesz również skorzystać z lokalnego pociągu do lub ze stacji Central-Centraal, Nord-Noord, Schuman i Luksemburg/Luksemburg. * '''Intercity''' z [[Luksemburg]]a. Co godzinę pociąg Intercity z Luksemburga (3 godz. 07 min, przez [[Arlon]], [[Libramont]], [[Namur]]) łączy się ze stacjami Midi/Zuid, Central, Nord/Noord, Schuman i Luksemburg/Luksemburg. Nie potrzebujesz rezerwacji. Weekendowy bilet powrotny kosztuje 41,60 €. * '''Eurostar''', ☏ +32 2 528-28-28. Linia kolejowa Eurostar łączy [[Lille]] Europe (39 min, 22 €+), [[Ashford]] (1 godz. 38 min, 32 £+) i [[Londyn|London]] St. Pancras (1 godz. 51 min, 32 £+) z Midi/Zuid. Eurostar oferuje również dwa pociągi, które odjeżdżają z [[Amsterdam]] Centraal (1 godz. 50 min), a także zatrzymują się na [[Rotterdam]] Centraal (1 godz. 8 min) po drodze. Niektóre bilety Eurostar są również ważne na krajowe podróże pociągiem na terenie Belgii przez 24 godziny od chwili wystawienia biletu Eurostar. Sprawdź w lewym dolnym rogu biletu, aby to potwierdzić. W przypadku rezerwacji telefonicznych i osobistych zostanie doliczona opłata serwisowa w wysokości 7 € (ale nie obowiązuje ona w przypadku rezerwacji przez Internet). Podróżując do lub z Wielkiej Brytanii, należy przeznaczyć 90 minut na oczyszczenie dodatkowych kontroli granicznych spowodowanych przez COVID i Brexit. * '''ICE'''. Niemiecki ICE łączy siedem razy dziennie do [[Kolonia|Kolonii]] (2h) i [[Frankfurt nad Menem|Frankfurtu]] (3h) (39 euro w jedną stronę, oferta „Europa Spezial Belgien” od 29 euro). * '''TGV'''. Łączy [[Lyon]], [[Marsylia|Marsylię]], [[Awinion]], [[Bordeaux]], [[Montpellier]], [[Nicea|Niceę]] i wiele innych francuskich destynacji z Midi/Zuid. * '''Izy'''. Izy jest spółką zależną Thalys, sprzedawaną jako tania. Pociągi są dostępne tylko na trasie [[Paryż]]-Bruksela i jest mniej odjazdów niż w przypadku innych operatorów, ale ceny mogą być najtańsze ze wszystkich opcji pociągów. od 19 € za zwykłe miejsce; 15 € za składane siedzenie, 10 € bez gwarancji miejsca. * '''Nightjet''', pociąg sypialny Kolei Austriackich, kursuje dwa razy w tygodniu z Brukseli Południowej do [[Wiedeń|Wiednia]], [[Monachium]] i [[Innsbruck]]a. Odjeżdża do Brukseli Północnej, [[Liège]], [[Akwizgran]]u, [[Kolonia|Kolonii]], [[Bonn]], lotniska we Frankfurcie i [[Norymberga|Norymbergi]], gdzie pociąg dzieli: jedna część jedzie przez [[Linz]] do Wiednia (14 godz.), druga przez Monachium (13 godz.) do Innsbrucka (15 godz.). W 2020 roku nie będzie kursował w lipcu i sierpniu, ale od 2021 roku ma działać przez cały rok. [[Plik:4752brusselsNorth.jpg|thumb|right|Bruksela Północna ma imponujący budynek terminalu w stylu art deco z nowoczesną rozbudową]] ==== Pociągi z Belgii ==== Belgia posiada jedną z najbardziej gęstych i najlepiej rozwiniętych sieci kolejowych w Europie. Pociągi krajowe są obsługiwane przez krajowego operatora kolejowego [https://www.belgiantrain.be/en NMBS/SNCB] (gorąca linia: +32 2 528-2828). Oprócz prostych biletów w jedną stronę, dostępna jest oszałamiająca różnorodność biletów w zależności od dokładnej trasy (powroty są tańsze, dostępne są również bilety na „wszystkie Belgia”), częstotliwości, wieku i zawodu (studenci otrzymują zniżki) i godziny wyjazdu (podróż po godzinie 09:00 oraz w weekendy jest zwykle taniej). Częstotliwości i przybliżone czasy podróży z dworca głównego w Brukseli do wybranych miast w Belgii: * [[Antwerpia]] - 6x/godz., 40min-1godz. 15min * [[Arlon]] - 1xgodzina, 2h 50min * [[Brugia]] - 2x/godz., poniżej 1h 10min (do Kortrijk kursuje również do Brugii, ale zajmuje to dwa razy więcej czasu) * [[Charleroi]] - 2x/godz., 1 godzina * [[Dinant]] - 1x/godzinę z Brukseli-Schuman (nie Central), 1,5 godziny (można też jechać z Central do Namur i tam przesiąść się do Dinant, czas podróży jest dłuższy o 15 minut w ten sposób) * [[Gandawa]] - 6x/godz., 40min-1godz. 10min * [[Kortrijk]] - 3x/godz. 1h 20min-1h45min (plus jedno dodatkowe połączenie na godzinę z przesiadką Gent, 1h 20min) * [[Leuven]] - 5x/godz., 25 min * [[Liège]] - 2x/godz., 1godz. -1godz. 30min * [[Mechelen]] - 7x/godz., 25-30 min * [[Namur]] - 2x/godz., 1godz. 10min (+1/godz. z Brukseli-Schuman, ten sam czas podróży) * [[Ostenda]] - 2x/h, 1h 20min (lub ze zmianą w Gandawie - 2x/h, 1h 40min) * [[Waterloo]] - 2x/godz. bezpośredni pociąg lokalny, 30min (lub przez Braine-L'Alleud, z przesiadką z Intercity na lokalny pociąg - 2x/godz., łączny czas podróży poniżej 40min) Istnieje również całkiem nowy system kolei podmiejskiej (Brussels Regional Express Network, we francuskim Réseau express régional (RER) oraz w holenderskim Gewestelijk ExpresNet (GEN) lub po prostu S-Bahn, który obsługuje pobliskie społeczności. W zależności od stacji może być szybszy lub wolniejszy niż pociąg Intercity (IC), ale ponieważ jest obsługiwany przez krajowego operatora kolejowego, cena będzie taka sama (opłaty są naliczane w większości na podstawie odległości). Pojawi się wraz z innymi pociągami podczas szukania biletów na stronie internetowej, dzięki czemu możesz zobaczyć, czy pasuje do Twojej podróży, czy nie. Wszystkie trzy główne stacje w Brukseli są bardzo zajęte, a pociągi odjeżdżają w wielu kierunkach prawie co minutę. Jeśli jesteś na peronie, sprawdź, czy pociąg, do którego wsiadasz, jest tym, który chcesz, ponieważ może to być ten, który odjeżdża kilka minut wcześniej. Bądź czujny na zmiany platformy w ostatniej chwili. Ponieważ ogłoszenia dla wielu pociągów (z wyjątkiem głównych połączeń międzynarodowych i pociągów na lotnisko w Brukseli) są podawane tylko w języku francuskim i holenderskim, warto zwrócić uwagę na wyświetlacze odjazdów. Zawsze zapamiętuj nazwę miejsca docelowego zarówno po francusku, jak i po holendersku, aby łatwo ją rozpoznać - nazwa, jaką znasz w języku angielskim, może w ogóle nie być używana. Pamiętaj również, że niektóre pociągi są krótkie, więc na stacjach z długimi zakrzywionymi peronami, takimi jak Brussel-Centraal (Bruxelles-Central), możesz nie być w stanie zobaczyć pociągu, jeśli stoisz na przeciwległym końcu peronu. === Samochodem === === Autokary i busy === Kilku przewoźników autobusowych oferuje połączenia dalekobieżne do Brukseli. Dworzec autobusów dalekobieżnych to {{Znacznik|Bruksela Północ CCN|50.85998|4.35963|typ=transport}}'''Bruksela Północ CCN''' w wąskiej uliczce na północny zachód od dworca kolejowego o tej samej nazwie. Czekając na autobus łączący, '''Starbucks''' na stacji może zaoferować ciepło i gniazdka elektryczne bez konieczności kupowania za drogich napojów. * {{Znacznik|Eurolinies|50.86061|4.35949|typ=transport}}'''Eurolinies''', ☏ +32 2 274-1350, faks: +32 2 201-1140. Oferuje podróż autobusem z wielu krajów do Brukseli, na przykład 8 godzin ze stacji London Victoria za 39 €. W Brukseli zatrzymują się przed stacjami kolejowymi Gare du Nord-Noordstation i Gare du Midi-Zuidstation. Posiadają biuro z toaletami, ogrzewaniem oraz zapasowe gniazdko elektryczne pod klatką schodową dworca kolejowego lewe wejście. * '''OUIBUS''', ☏ +32 70 300-042. Prowadzi przewóz kanapowy między [[Paryż]]em, [[Lille]] i Brukselą. Autobusy przyjeżdżają na dworzec Gare du Midi/Zuid. * '''[https://www.delijn.be/nl/ De Lijn]''', ☏ +32 70 220-200. Publiczne autobusy w regionie flamandzkim (język holenderski). * '''TEC''', ☏ +32 10 23-5353. Publiczna firma autobusowa w regionie Walonii (francuskojęzyczna). * '''[https://www.flixbus.com/ Flixbus]]'''. Niemiecka firma z siecią w całej Europie. Oferuje usługi do wielu niemieckich destynacji, [[Paryż]]a, [[Rotterdam]]u, [[Amsterdam]]u, [[Bratysława|Bratysławy]] i [[Londyn]]u. W przeciwieństwie do Eurolines nie mają biura na stacji, ale rutynowo ustawiają mobilne stanowisko informacyjne obsługiwane przez personel w łatwo rozpoznawalnych jasnozielonych strojach, gdzieś wzdłuż strefy wejścia na pokład. * '''[https://regiojet.com/ RegioJet]''' (''Student Agency''). Czeska firma oferująca usługi autokarowe z [[Czechy|Czech]] i [[Słowacja|Słowacji]] do wielu destynacji w Europie. Ich usługa z [[Praga|Pragi]] do [[Londyn]]u zatrzymuje się każdego ranka na '''Gare du Midi''' i każdego wieczoru w drodze powrotnej. Firma oferuje również łączone bilety autobusowe + kolejowe do/z miejsc, które nie są obsługiwane bezpośrednio przez autobusy, co może być tańsze niż zakup biletu dzielonego. === Tramwajem === Bruksela jest połączona z [[Tervuren]] tramwajem 44 , podążając trajektorią Tervuren Avenue (''Tervurenlaan'') między {{Znacznik|Stacja Tervuren|50.8297|4.5131|typ=transport}}'''stacją Tervuren''' 44 a stacją metra {{Znacznik|Stacja Montgomery|50.83783|4.40754|typ=transport}}'''Montgomery''' 1 7 25 27 39 44 61 80 81. Malownicza podróż o długości 10 km przez Las Sonian trwa około 20 minut, z częstotliwością 5 tramwajów na godzinę. Bilet jednorazowy kosztuje 2,10 € i pozwala wysiąść po drodze na dowolnej stacji i wrócić następnym tramwajem w ciągu godziny ważności biletu. Bilety można kupić na stacji Tervuren lub u motorniczego za dodatkową opłatą. Do Brukseli można również dojechać z [[Kraainem]] tramwajem 39 , który łączy stację metra Montgomery ze stacją {{Znacznik|Ban-Eik|50.8422|4.5025|typ=transport}}'''Ban-Eik''' 39 i przecina Kraainem w połowie drogi. Wysiądź na przystanku {{Znacznik|Wilderozenweg|50.8447|4.4668|typ=transport}}'''Wilderozenweg''' 39 , w odległości spaceru od atrakcji turystycznych Kraainem, i wsiądź do tramwaju 39 w kierunku Montgomery. Czas podróży to ok. 1 godz. 15 minut. Podobnie jak w przypadku tramwaju 44 , bilet kosztuje 2,10 euro, można go kupić z góry lub u motorniczego za dodatkową opłatą i jest ważny przez godzinę. === Metrem === Linia 1 metra w Brukseli biegnie do stacji metra {{Znacznik|Kraainem|50.8488|4.5025|typ=transport}}'''Kraainem''' 1 76 77 79 N05 oraz do stacji metra {{Znacznik|Stokkel|50.8420|4.4641|typ=transport}}'''Stokkel''' 1 39. Czas podróży do Wielkiego Placu w Brukseli ze stacji Kraainem wynosi około 25 minut. Pojedynczy bilet Jump kosztuje 2,10 €. Bilety należy kupić w automacie GO na stacji metra Kraainem lub Stokkel i można je płacić tylko monetami euro lub kartami kompatybilnymi z Maestro. Rachunki nie są akceptowane. === Rowerem === Bruksela jest trzecią stolicą na trasie Eurovelo Trasy 5, która zaczyna się w [[Londyn]]ie, przez Brukselę i [[Szwajcaria|Szwajcarię]], a kończy w południowych [[Włochy|Włoszech]]. W Brukseli zbiega się wiele innych międzynarodowych i krajowych tras rowerowych. == Komunikacja == {{Mapframe|50.8457|4.3513|zoom=12|show=other,mask,go,vicinity,city,around}} === Samochodem === Krótko mówiąc: staraj się jak najmniej korzystać ze swojego samochodu. Podobnie jak w przypadku większości europejskich stolic, Bruksela poczyniła wielkie postępy w eliminacji samochodów i to w większości za pomocą dobrych środków; jeszcze w połowie 2000 roku Bruksela miała jedne z najgorszych (jeśli nie najgorsze) korków w świecie zachodnim, rywalizując nawet z takimi miastami jak [[Los Angeles]] i [[Nowy Jork]]. Chociaż Bruksela wciąż pozostaje w tyle za miejscami takimi jak [[Amsterdam]], lewicowy rząd miasta zainstalował ścieżki rowerowe, deptaki i zainwestował w projekty transportu publicznego w tempie rzadko spotykanym w Europie. Chociaż miejscowi w większości aprobują te środki, mieszkańcy spoza miasta i ludzie pracujący w niektórych sektorach byli wobec nich bardziej krytyczni. Ogólnie rzecz biorąc, zdecydowanie zaleca się, aby nie jeździć w pobliżu lub w obrębie R0. Większość ulic w pobliżu Gran Place została wyłączona z ruchu kołowego i tylko taksówkarze i kierowcy dostawczy mają dostęp do tego obszaru. Jednak obrzeża Brukseli nie zawsze są obsługiwane przez autobusy lub tramwaje, więc posiadanie samochodu może być tam przydatne. === Pieszo === Większość zabytków w Brukseli znajduje się dość blisko siebie, w rozsądnej odległości od siebie. Najstarsza część miasta może mieć nierówne brukowane drogi, ale pozostała część miasta jest dość łatwa do przejścia. Strefa 50 hektarów w centrum miasta zarezerwowana jest dla pieszych, druga co do wielkości w Europie po [[Wenecja|Wenecji]]. Bruksela ma wiele mokrych dni, a zimą niewielkie ilości śniegu mogą powodować błoto pośniegowe, więc wodoodporne obuwie jest koniecznością, jeśli będziesz spacerować przez cały dzień. === Rowerem === Rowery to doskonały sposób na dotarcie z centrum miasta do atrakcji poza „pięciokątem”. Chociaż pogoda w Brukseli nie zawsze sprzyja rowerom, rowery są często szybsze niż transport publiczny, zwłaszcza na krótkich dystansach. Infrastruktura rowerowa jest dość słabo rozwinięta w porównaniu do miast o podobnej wielkości, takich jak [[Amsterdam]] i [[Bristol]], a wzniesienie Brukseli może być wyzwaniem dla niedoświadczonych rowerzystów. Najcenniejszym atutem transportowym Brukseli jest prawdopodobnie system wypożyczania rowerów '''Villo'''. [[Plik:Brussels_cyclist_privilege.jpg|thumb|right|Znak drogowy unikalny dla Brukseli: rowerzyści mogą zignorować czerwone światła, jeśli skręcą w prawo!]] Aby zachęcić do jazdy na rowerze przez miasto, rowerzyści otrzymują pewne przywileje w ruchu brukselskim. Przede wszystkim rowerzyści mogą jeździć w obie strony ulicami jednokierunkowymi. Mogą przejeżdżać przez strefę wolną od samochodów w centrum miasta, największą w Europie po Wenecji. Na skrzyżowaniach oznaczonych trójkątnym znakiem z ikoną roweru i strzałką w prawo rowerzyści mogą w każdej chwili skręcić w prawo, ignorując czerwone światła. ==== Villo ==== [[Plik:VilloStationAlmostFull.jpg|thumb|right|Rowery czekające na wypożyczenie na stacji Villo]] '''[https://www.villo.be/ Villo]''' (portmanteau francuskich słów ''ville'' – miasto – i ''vélo'' – rower) to publiczny system wypożyczania rowerów w Brukseli. Składa się z 5000 rowerów w regionie stołecznym Brukseli, co czyni go jednym z największych na świecie, z infrastrukturą 360 stacji. Rowery można wypożyczyć na dowolnej stacji i zwrócić na tej samej lub dowolnej innej stacji, co czyni go wygodnym rozwiązaniem do podróży z punktu do punktu (w przeciwieństwie do schematu ''BlueBike'', który wymaga powrotu na tę samą stację, dzięki czemu nadaje się tylko do podróży w obie strony). Rowery Villo są dobrze wyposażone, by radzić sobie na biednych belgijskich drogach: mają odporne na przebicia opony i kryty napęd łańcuchowy, a dodatkowo są wyposażone w kosz do transportu ładunków i automatyczne światła. Każdy rower ma 7 biegów i podwójne hamulce tarczowe, aby pokonywać wzgórza wokół miasta i docierać do miejsc na wyższych wysokościach. Rama jest jednak dość ciężka, waży 22 kg. Zalecany jest przyzwoity poziom sprawności! Aby wynająć Villo, bilet należy zakupić na stacji. Nie wszystkie stacje wydają bilety, co może być mylące. Bilety są dostępne na 1 lub 3 dni i pozwalają na nieograniczoną liczbę przejazdów. Przy koszcie 1,60 € za dzień, Villo jest najtańszym środkiem transportu po spacerze. Karnety tygodniowe są również dostępne w cenie 7,65 €. Ponieważ Villo jest przeznaczony na krótkie wycieczki, po pierwszej połowie godziny zostanie naliczona opłata w wysokości 0,50 € za pół godziny (pierwsze pół godziny jest bezpłatne). Można tego oczywiście łatwo uniknąć, zwracając rower na stację przed upływem pierwszych pół godziny i od razu wypożyczając kolejny rower z tej samej stacji, resetując licznik. [[Plik:Villo_Day_Ticket.jpg|thumb|right|Przykład biletu dziennego Villo, pokazujący 6-cyfrowy numer abonamentu pogrubioną czcionką na górze]] Zakup biletu przebiega w następujący sposób: * Znajdź stację, która wystawia bilety, naciśnij przycisk 5, aby zmienić język na angielski. * Rozpocznij procedurę zakupu biletu i naciśnij 0, aby przejść do końca tekstu umowy EULA. Czas odpowiedzi jest długi, więc daj mu kilka sekund pomiędzy każdym naciśnięciem przycisku. * Wybierz 4-cyfrowy kod PIN i powtórz go. To będzie Twoje „hasło”. * Opłatę depozytową w wysokości 150 € należy uiścić kartą. Możesz kupić tylko jeden bilet na kartę i tylko wtedy, gdy masz na koncie co najmniej 150 €. * Bilet zostanie wydany, po którym można bezpośrednio wypożyczyć rower. Wybierając rower, zwróć uwagę na orientację siodeł. Konwencja wśród użytkowników jest taka, że ​​jeśli rower jest uszkodzony, siodełko jest opuszczane, a jego kierunek odwracany. Nie próbuj więc wypożyczać rowerów z odwróconym siodełkiem. Podobnie, jeśli zauważysz, że Twój rower ma usterkę, zwróć go na stację i odwróć siodełko, aby powiadomić innych użytkowników. O ile nie ma oczywistych dowodów na wandalizm, drobne uszkodzenia (przebite opony, zerwane łańcuchy itp.) nie zostaną obciążone Twoim kontem. Zwracając rower na stację, zawsze poczekaj na podwójny sygnał dźwiękowy i zielone światło na słupku, na który zwróciłeś rower. Długie sygnały dźwiękowe wskazują, że rower nie jest umieszczony nieprawidłowo. Po podwójnym sygnale dźwiękowym rower powinien zostać ponownie zablokowany. Jeśli nie zwrócisz go prawidłowo, a rower zostanie skradziony, z Twojego konta zostanie pobrane '''150 €'''! Po zakupie biletu rowery można wypożyczyć z dowolnej stacji, wpisując w kiosku stacji 6-cyfrowy numer abonencki znajdujący się na bilecie, a następnie 4-cyfrowe „hasło”. ==== OBike ==== We wrześniu 2017 [[singapur]]ska bezpłatna wypożyczalnia rowerów pływających '''[https://o.bike/blog/ OBike]''' zaczęła oferować usługę alternatywną dla Villo. Jednak od 2018 roku na ulicach pozostało niewiele rowerów i wydaje się, że nie można ich już wypożyczyć, mimo że aplikacja nadal działa. ==== Uber JUMP ==== Od 2019 r. Uber udostępnia w Brukseli flotę swobodnie pływających rowerów elektrycznych. Obszar działania ogranicza się w większości do wschodniej części miasta. Stawki wynoszą 1 € na odblokowanie i 0,15 €/minutę. === Metrem, tramwajem lub autobusem === Transport publiczny w Brukseli może być mylący, ponieważ w mieście działają różne firmy transportowe. Dominującym operatorem jest brukselski regionalny operator transportu publicznego '''[https://www.stib-mivb.be/index.htm?l=en STIB-MIVB]''' (+32 70 232-000; 0,30 euro/min). Niektóre autobusy [[Flandria|flamandzkiego]] przewoźnika regionalnego ''De Lijn'' łączą Brukselę z okolicznymi miastami flamandzkimi, ale ich bilety nie są kompatybilne z biletami MIVB. Czasami nawet autobusy regionalnego operatora [[Walonia|walońskiego]] ''TEC'' jeżdżą do miasta i znowu ich bilety są niezgodne. Dopóki pozostajesz w sieci MIVB — która obejmuje mniej więcej cały region stolicy Brukseli — jeden bilet zapewnia dostęp do wszystkich linii metra, tramwajów i autobusów przez 1 godzinę z tyloma przesiadkami, ile potrzeba, aby dotrzeć do miejsca docelowego. Ponieważ Bruksela jest dość małym miastem, w praktyce można dotrzeć wszędzie w mniej niż godzinę, więc limit czasu rzadko będzie problemem. '''Bilety''' sprzedawane są za pomocą kart plastikowych wielokrotnego użytku ('''szare karty MoBIB''') lub '''jednorazowych papierowych kart RFID'''. Jeśli zostaniesz w Belgii dłużej niż kilka dni, być może warto zainwestować w kartę MoBIB za 5 €, którą można kupić na głównych stacjach metra i na 3-osiowych stacjach kolejowych NMBS (Bruksela Północ, Centralna, i południe) i może być również używany w innych belgijskich miastach. Kartę MoBIB można następnie załadować opłatami w automatach GO na wszystkich stacjach metra oraz na wielu przystankach tramwajowych i autobusowych. MoBIB jest wymagany do zakupu 5 biletów na przejazd (8 EUR), 10 biletów na przejazd (14 EUR), 2-dniowych karnetów (14 EUR) lub 3-dniowych karnetów (18 EUR). Alternatywnie papierowe bilety RFID można również kupić w automatach GO i są one dostępne na jedną podróż (2,10 EUR) lub karnet dzienny z nieograniczoną liczbą przejazdów (7,50 EUR). Można je również kupić bezpośrednio u kierowców tramwajów lub autobusów ('''nie''' w metrze), ale za 2,50 € za przejazd, co jest znacznie droższe niż kupowanie biletu z wyprzedzeniem w automacie GO. Maszyny GO akceptują tylko karty debetowe i kredytowe oraz monety, ale nie papierową walutę. Interfejs jest dostępny w języku angielskim, holenderskim, francuskim i niemieckim. Aby '''potwierdzić''' bilet, MoBIB lub papierowy bilet RFID, dociśnij go do czytników czerwonych kart w białym kółku, aż usłyszysz sygnał dźwiękowy, a ekran zaświeci się na zielono. Musisz skasować swój bilet w pierwszym pojeździe, do którego wjeżdżasz, a następnie przy każdym przesiadce. W autobusach i tramwajach czytniki kart znajdują się w pojazdach, natomiast stacje metra i tramwaju podziemnego mają czytniki kart z bramkami elektronicznymi przy wejściach. Jeśli czytnik kart zaświeci się na czerwono, oznacza to, że na Twojej karcie nie ma ważnego biletu, prawdopodobnie dlatego, że minął 1-godzinny przedział czasowy. Na niektórych stacjach musisz ponownie walidować, aby opuścić stację. Grupy podróżnych mogą współdzielić jedną kartę MoBIB, jeśli jest na niej dostępnych wiele biletów, np. bilety na 5 lub 10 przejazdów. Jeśli jesteś z grupą 3 osób, na przykład, po prostu przyłóż kartę MoBIB do czytnika kart 3 razy, aby potwierdzić 3 przejazdy naraz. Przy każdym przelewie musisz go ponownie potwierdzić 3 razy. Grupy muszą przebywać razem podczas podróży, ponieważ kontrole biletów są przeprowadzane rutynowo i w każdej chwili musisz mieć możliwość okazania skasowanego biletu. Niespełnienie tego warunku spowoduje nałożenie grzywny w '''wysokości 100 euro'''. Ponieważ autobusy i tramwaje często stoją w korkach, metro i tramwaje podziemne są najszybszą formą transportu publicznego. Do większości atrakcji można dojechać metrem i krótkim spacerem. Wejścia do metra są oznaczone dużymi znakami [[Plik:Brussels Metro Logo.svg|20px]] z nazwą stacji pod spodem. Wszystkie ogłoszenia ogłaszane są w języku niderlandzkim, francuskim i angielskim. Istnieją 4 linie metra, 1 i 5 biegnące mniej więcej ze wschodu na zachód, łączące centrum miasta z dzielnicą europejską Woluwe, a na końcu linii 1, Kraainem. Linia metra 6 łączy centrum miasta z Heizel i jest najwygodniejszym sposobem dotarcia do Atomium. Ring linia 2 dzieli swoją trajektorię z linią 6 do stacji Simonis i można ją przejechać w obu kierunkach, z ewentualnym przesiadką w Simonis, która jest konieczna do ukończenia podróży. Oprócz 4 linii metra istnieją również 2 podziemne linie tramwajowe 3 i 4 biegnące z grubsza z północy na południe i łączące północną i południową stację kolejową z Wielkim Placem i większością atrakcji w centrum miasta. Metro i podziemne stacje tramwajowe są często ciepłym i suchym schronieniem przed deszczową i zimną pogodą w Brukseli i zazwyczaj oferują małe sklepy spożywcze lub kawiarnie, takie jak Starbucks i lubią siedzieć pod silnym prysznicem. Z drugiej strony, brukselskie metro w czystości i bezpieczeństwie jest dość chybione w porównaniu z większością systemów metra; niektóre stacje są wypucowane i nowoczesne, podczas gdy inne są brudne i wymagają naprawy. Bruksela jest jednym z tych miast, które lubią ukrywać swoje stacje metra. Możesz je znaleźć w centrum handlowym (De Brouckère), za balustradą w parku (Parc) lub kilka ulic od miejsca, w którym mają służyć (Beurs). Nie zawracaj sobie głowy próbami dostrzeżenia znaków brukselskiego które mają ten sam kolor, co większe znaki dla ruchu jednokierunkowego i parkingów. Zamiast tego zapytaj miejscowych o drogę. Oficjalny [https://www.stib-mivb.be/irj/go/km/docs/resource/Dynmaplan/index.html#en dynamiczny plan sieci STIB/MIVB] obejmuje place budowy i usługę wymiany (dostępnych jest również więcej planów sieci). === Pociągiem === Pociągiem S można również podróżować po mieście. Najlepiej jest podróżować z centrum lub głównego dworca kolejowego na zewnętrzne krawędzie lub na odwrót. Do niektórych obszarów, zwłaszcza na północnym wschodzie, łatwiej dotrzeć tą drogą. === Skuterem === Jeśli masz prawo jazdy, skutery mogą być mniej wyczerpującą fizycznie alternatywą dla rowerów do poruszania się po mieście. '''Scooty''' to sieć skuterów elektrycznych dostępnych do wypożyczenia w całym mieście. Zgodnie z modelem bezpłatnego roamingu, hulajnogi można znaleźć w miejscach publicznych w mieście i odblokowywać zdalnie przez abonentów. Po użyciu hulajnogę można pozostawić w dowolnym miejscu publicznym. Chociaż jest to wygodne, biorąc pod uwagę wysokość Brukseli, wypożyczenie skutera jest droższe niż Villo i kosztuje 0,26 €/min. Rejestracja kosztuje 2,99 €. == Warto zobaczyć == Jej bogata historia pozostawiła Brukselę usianą niezliczonymi zabytkami, niektóre o pięknie architektonicznym, inne o monumentalnych proporcjach. W średniowiecznym centrum prawie każdy budynek ma swoją własną historię, którą warto poznać! Otaczający Pentagon, z grubsza odpowiadający zarysowi Brukseli w okresie renesansu, dodaje o wiele więcej atrakcji do listy atrakcji, które trzeba zobaczyć. Gdy pogoda staje się nieprzewidywalna, ponad 80 muzeów w regionie stołecznym Brukseli oferuje emocje w pomieszczeniach, gdy deszcz uniemożliwia zajęcia na świeżym powietrzu. [[Plik:Bruxelles_Grande_PLace.jpg|thumb|right|Ratusz na Wielkim Placu, wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, w nocy.]] Najbardziej charakterystycznym zabytkiem Brukseli jest jej centralny plac, {{Znacznik|Grand Place|50.846667|4.3525|typ=zabytek|treść=}}'''Grand Place''' powszechnie uważany za najpiękniejszy plac na świecie, oraz najsłynniejszy brukselski zabytek wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Wielki Plac i otaczające go ulice są ostatnimi pozostałościami średniowiecznej Brukseli i oferują wyjątkowy wgląd w wygląd miasta sprzed tysiąclecia. Ratusz i jego wieża, widoczne na wielu pocztówkach, to punkt orientacyjny i punkt orientacyjny z większości centrum. Manneken Pis, najsłynniejszy brukselski posąg, można spotkać w jednej z bocznych uliczek. Jako jedna z najbardziej przereklamowanych atrakcji w Belgii, ten nieistotny posąg można łatwo przeoczyć! Kaplica Marii Magdaleny i kościół św. Mikołaja należą do najstarszych kościołów w Belgii i stanowią atrakcję dla miłośników architektury sakralnej. Bezpłatna wycieczka rozpoczyna się przed ratuszem na Wielkim Placu codziennie o 10:00, 11:00, 13:30 i 14:00 i prowadzi zwiedzających po najważniejszych zabytkach w centrum. [[Plik:Basilica_of_the_Sacred_Heart_from_outside_1.jpg|thumb|left|Bazylika Najświętszego Serca wśród największych kościołów na świecie]] Z biegiem czasu poza pierwszymi murami miejskimi rozwinął się kwitnący handel, po którym Czarna Wieża jest jedną z ostatnich pozostałości. Dawne doki wokół kościoła św. Katarzyny zostały przekształcone w fontanny, ale zachowały swoją reputację najlepszych restauracji rybnych w mieście. Pobliski beginaż i znajdujący się w nim kościół opowiadają historię rozwoju miasta aż do okupacji francuskiej pod koniec XVIII wieku. {{Znacznik|Katedra św. Michała i św. Guduli|50.847778|4.360278|typ=zabytek|treść=}}'''Katedra św. Michała i św. Guduli''' pochodzi z tego samego okresu i jako prawie dokładna kopia paryskiej Notre Dame jest warta odwiedzenia, ponieważ w przeciwieństwie do jej bardziej znanego paryskiego odpowiednika, wejście tutaj jest bezpłatny i zazwyczaj nie ma kolejek! Muzeum Coudenberg i Bruxella 1238 zabierają zwiedzających pod ziemię, aby odkrywać pozostałości archeologiczne z historii Brukseli, dla tych, którzy są zafascynowani wczesną historią Brukseli. Brama Halle, obecnie muzeum, jest ostatnią zachowaną bramą drugich murów miejskich Brukseli. [[Plik:Exterior_of_the_Law_Courts_of_Brussel.jpg|thumb|right|Sądy, monumentalna architektura autorstwa Josepha Poelaerta]] Od uzyskania przez Belgię niepodległości w 1830 roku Bruksela szybko przekształciła się w nowoczesną stolicę, jaką miała być. Pod nadzorem królów Leopolda I i jego syna Leopolda II brukselski architekt Joseph Poelaert zainicjował kilka monumentalnych projektów budowlanych, z których większość stoi do dziś. Przykładem jest {{Znacznik|Pałac Królewski|50.841667|4.362222|typ=zabytek|treść=}}'''Pałac Królewski''' największy budynek na świecie w czasie budowy, z widokiem na stare miasto z placu Poelaert. Do jego najsłynniejszych dzieł należą także kościół Matki Bożej z Laeken na północ od Pentagonu i Kolumna Kongresowa. Pałac Królewski znajduje się w odległości krótkiego spaceru i również pochodzi z tego okresu świetności architektonicznej. {{Znacznik|Bazylika Najświętszego Serca|50.866667|4.317222|typ=zabytek|treść=}}'''Bazylika Najświętszego Serca''' jest piątym co do wielkości kościołem na świecie i kamieniem węgielnym architektury art deco. [[Plik:Atomium_-_Bruxelles,_Belgium_-_October_31,_2010_01.jpg|thumb|left|Atomium, arcydzieło współczesnej architektury]] {{Znacznik|Atomium|50.894722|4.341111|typ=zabytek|treść=}}'''Atomium''', wysoka na 102 m rzeźba z kryształu żelaza powiększonego 165 miliardów razy, dominuje nad panoramą północnej Brukseli. Wraz z Pałacem Stulecia jest najbardziej znanym zabytkiem Wystawy Światowej z 1958 roku. Chociaż tylko kilka sfer jest otwartych dla publiczności, restauracja na górze oferuje niesamowity widok na Brukselę. Jeśli masz szczęście, że {{Znacznik|Królewskie Szklarnie|50.888333|4.360278|typ=zabytek|treść=}}'''Królewskie Szklarnie''' są otwarte dla publiczności, nie wahaj się ich odwiedzić. [[Plik:Laeken,_Brussels,_Belgium_-_panoramio_(38).jpg|thumb|right|Las tropikalny w Królewskich Szklarniach]] [[Plik:Brussels_Cinquantenaire_R02.jpg|thumb|left|Łuk Cinquantenaire, a za nim woliera Muzeum Historii Wojskowości]] Na wschód od Pentagonu znajduje się Dzielnica Europejska, centrum władzy politycznej w Unii Europejskiej. Pełniąc rolę nieoficjalnej stolicy Unii Europejskiej, drugiej co do wielkości demokracji na świecie (po Indiach), większość procesów legislacyjnych odbywa się w '''Parlamencie Europejskim''' i Komisji Europejskiej. Oba można zwiedzać, chociaż wycieczki są raczej formalne. Aby uzyskać lżejsze wrażenia, Parlamentarium lub Dom Historii Europejskiej są prawdopodobnie lepiej dostosowane do młodszych odbiorców. Pobliski {{Znacznik|Park Cinquantenaire|50.840556|4.392778|typ=zabytek|treść=}}'''Park Cinquantenaire''' jest warty obejrzenia ze względu na monumentalny łuk, ale także, gdy pogoda nie pozwala na zajęcia na świeżym powietrzu, dzielnica ma wiele do zaoferowania. Muzeum Nauk Przyrodniczych gości całe stado szkieletów iguanodonów i jest obowiązkowym punktem widokowym zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci, podczas gdy w wolierze Muzeum Historii Wojskowości w cieniu łuku Cinquantenaire można zobaczyć oryginalne samoloty, od od samolotów cywilnych do myśliwców odrzutowych. Aby zachować równowagę z siłami politycznymi, w północno-wschodniej dzielnicy miasta Bruksela gości także kwaterę główną NATO, najpotężniejszego sojuszu wojskowego na świecie. Pobliski cmentarz jest domem dla wielu niemych świadków tzw. wojennych zwycięstw. Muzeum kolejnictwa Train World i pobliskie Muzeum Tramwajów w dzielnicy Woluwe to główne atrakcje dla miłośników kolei. Woluwe ma również wiele do zaoferowania miłośnikom architektury, na przykład {{Znacznik|Pałac Stoclete|50.835278|4.416111|typ=zabytek|treść=}}'''Pałac Stoclet''' i Solvay Residence wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Kiedy spacer po zabytkach architektury i gablotach muzealnych wydaje się przytłaczający, las Sonian na południe od miasta zaoferuje mile widzianą zmianę scenerii. Ten rozległy obszar przyrody, z jeziorami i stuletnimi bukami, jest chroniony jako obiket Światowego Dziedzictwa UNESCO i prawdziwy raj dla fanów aktywności na świeżym powietrzu. Jeśli planujesz odwiedzić wiele atrakcji i muzeów, rozważ wcześniejszy zakup karty ''[https://www.visit.brussels/en/visitors/what-to-do/brussels-card Brussels Card]'', która oferuje zniżki na wiele atrakcji i bezpłatny wstęp do 40 najpopularniejszych muzeów. Jest dostępny w wersjach 24 godzinnej (24 euro), 48 godzinnej (36 euro) i 72 godzinnej (42 euro), obejmuje bezpłatny przewodnik, bezpłatne korzystanie z transportu publicznego (metro, autobus, tramwaj) oraz zniżki w różnych sklepach i restauracje. Może to nie być opłacalne dla tych, którzy już otrzymują zniżki (dzieci, studenci itp.). Kartę można nabyć on-line z wyprzedzeniem ze zniżką, w głównych biurach turystycznych oraz w niektórych muzeach. Pamiętaj jednak, że podczas planowania wizyty wiele atrakcji ma mocno ograniczone godziny otwarcia (zwykle od 09:00 do 17:00), chociaż z zabytków, takich jak Grand Place lub Atomium, można korzystać przez całą dobę. == Muzea == == Warto spróbować == == Najbliższe okolice == == Zakupy == == Gastronomia == === Oszczędnie === === Umiarkowanie === === Ekskluzywnie === == Festiwale, imprezy == == Noclegi == Jeśli zatrzymujesz się w Brukseli na weekend (i nie boisz się 20-minutowego spaceru) to warto poszukać hotelu w Dzielnicy Europejskiej. Nastawione one są na gości biznesowych i w weekendy często obowiązują promocyjne ceny, również w 5-gwiazdkowych. Do zabytkowego centrum można dojść pieszo lub dojechać komunikacją miejską. * [http://www.turez.pl/hotele-bruksela/ Rezerwacja Hoteli w Brukseli po polsku] === Oszczędnie === * <sleep name="Hostel Van Gogh" alt="" address="Rue Traversière/Dwarsstraat, 8, 1210 Bruxelles/Brussel" directions="" phone="(+32) 2 217 01 58" email="" fax="" url="http://www.chab.be" checkin="" checkout="" price="18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie"></sleep> <span>(+32) 2 217 01 58. 18-33 euro za pierwszą noc, oraz 14-29 euro za kolejne noce. W cenę wliczone jest śniadanie. </span> === Umiarkowanie === === Ekskluzywnie === * '''Hotel Amigo''', Rue de l’Amigo/Amigostraat, Tel: +32 2 547 4747 [http://www.hotelamigo.com] – chyba najlepszy adres w mieście, minutę od Grand Place/Grote Markt i Manneken Pis, ceny od 800 PLN za noc == Kontakt == == Bezpieczeństwo == == Informacje turystyczne == * '''[https://international.brussels/?lang=en Brussels International]''' (''Brussels Info Place''), Rue Royale/Koningsstraat 2, ☏ +32 2 513-89-40, tourism@brusselsinternational.be. 10:00-18:00. * '''[https://international.brussels/ Brussels International]''' (''Turystyka i Kongres''), Ratusz Grand-Place, ☏ +32 2 513-89-40, faks: +32 2 513-83-20, tourism@brusselsinternational.be. 09:00-18:00; Niedziele: zima 10:00-14:00, 1 stycznia nieczynne. Znajduje się w ratuszu i zwykle jest zatłoczony. Sprzedaje kilka książeczek lub kart rabatowych, takich jak karta brukselska i jednodniowe karnety na transport publiczny * '''Brussels International''' (''stacja Midi/Zuid'') (hala centralna). Zima: Pn-Cz 08:00-17:00, Pt 08:00-20:00, Sob 09:00-18:00, Nd i święta 09:00-14:90; Lato: sob.-czw. 08:00-20:00, piątek 08:00-20:00. * '''Brussels International''' (''lotnisko w Brukseli''), hala przylotów. 08:00-21:00. == Porady == == Wyjazd == {{zarys}} {{Atrybucja}} {{Jest w|Belgia}} [[Kategoria:Belgia]] bd5zyvb2ygwbm2hmuholz7lfn7gm4oe 0 8056 120361 82653 2022-08-28T10:36:50Z پټنوم 13722 wikitext text/x-wiki {{Top-banner}} {{Miejscowość infobox |nazwa = Söke |widok = Söke'den genel bir görünüm 2010.jpg |herb = |mapa = |państwo = [[Turcja]] |powierzchnia = 986,62 |lud = 70 500 |prefiks = |www = http://www.soke.bel.tr/ }} '''Söke''' – miasto w [[Turcja|Turcji]] w prowincji Aydın. == Charakterystyka == == Dojazd🖕 == === Samolotem === === Koleją === === Samochodem === Söke jest ważnym węzłem drogowym. === Autobusem === Miasto posiada liczne połączenia autobusowe z większością głównych miast Turcji. == Komunikacja == == Warto zobaczyć == == Najbliższe okolice == == Praca == == Nauka == == Zakupy == == Gastronomia == == Festiwale, imprezy == == Noclegi == == Kontakt == == Bezpieczeństwo == == Informacje turystyczne == == Wyjazd == {{Zarys}} {{Atrybucja}} {{Jest w|Turcja}} [[Kategoria:Turcja]] 7mnolu3rhj1xf5mgbdbr53dtnni4k8f 120362 120361 2022-08-28T10:36:56Z Mykola7 10762 Wycofanie edycji użytkownika [[Special:Contributions/پټنوم|پټنوم]] ([[User talk:پټنوم|dyskusja]]). Autor przywróconej wersji to [[User:Community Tech bot|Community Tech bot]]. wikitext text/x-wiki {{Top-banner}} {{Miejscowość infobox |nazwa = Söke |widok = Söke'den genel bir görünüm 2010.jpg |herb = |mapa = |państwo = [[Turcja]] |powierzchnia = 986,62 |lud = 70 500 |prefiks = |www = http://www.soke.bel.tr/ }} '''Söke''' – miasto w [[Turcja|Turcji]] w prowincji Aydın. == Charakterystyka == == Dojazd == === Samolotem === === Koleją === === Samochodem === Söke jest ważnym węzłem drogowym. === Autobusem === Miasto posiada liczne połączenia autobusowe z większością głównych miast Turcji. == Komunikacja == == Warto zobaczyć == == Najbliższe okolice == == Praca == == Nauka == == Zakupy == == Gastronomia == == Festiwale, imprezy == == Noclegi == == Kontakt == == Bezpieczeństwo == == Informacje turystyczne == == Wyjazd == {{Zarys}} {{Atrybucja}} {{Jest w|Turcja}} [[Kategoria:Turcja]] g78p7jml985qzwsaonln63mexc62g4r 0 13385 120351 103446 2022-08-27T13:33:01Z Krumpi 9064 coa update wikitext text/x-wiki {{Top-banner}} {{Miasto infobox | nazwa = Hriňová | widok = RaticovVrch.JPG | herb = Coat of Arms of Hriňová.svg | mapa = | państwo = [[Słowacja]] | region = [[Kraj bańskobystrzycki]] | powierzchnia = 126,49 | lud = 7 095 | prefiks = +421-45 | www = www.hrinova.sk }} '''Hriňová''' – miasto na [[Słowacja|Słowacji]] w [[Kraj bańskobystrzycki|kraju bańskobystrzyckim]], nad rzeką Slatiną, w północno-wschodnim zakątku Kotliny Zwoleńskiej. ==Charakterystyka== ==Dojazd== ===Samolotem=== ===Koleją=== ===Samochodem=== == Historia == ==Komunikacja== == Warto zobaczyć == ==Najbliższe okolice== ==Praca== ==Nauka== ==Zakupy== ==Gastronomia== ==Festiwale, imprezy== ==Nocleg== ==Kontakt== ==Bezpieczeństwo== ==Informacje turystyczne== ==Wyjazd== {{Jest w|Kraj bańskobystrzycki}} {{Zarys}} {{Atrybucja}} [[Kategoria:Słowacja]] tjkn91v2gcirdnvrmm70gc6vzoe8ybm 120363 120351 2022-08-28T10:37:45Z پټنوم 13722 wikitext text/x-wiki {{Top-banner}} {{Miasto infobox | nazwa = Hriňová | widok = RaticovVrch.JPG | herb = Coat of Arms of Hriňová.svg | mapa = | państwo = [[Słowacja]] | region = [[Kraj bańskobystrzycki]] | powierzchnia = 126,49 | lud = 7 095 | prefiks = +421-45 | www = www.hrinova.sk }} '''Hriňová''' – miasto na [[Słowacja|Słowacji]] w [[Kraj bańskobystrzycki|kraju bańskobystrzyckim]], nad rzeką Slatiną, w północno-wschodnim zakątku Kotliny Zwoleńskiej.🖕 ==Charakterystyka== ==Dojazd== ===Samolotem=== ===Koleją=== ===Samochodem=== == Historia == ==Komunikacja== == Warto zobaczyć == ==Najbliższe okolice== ==Praca== ==Nauka== ==Zakupy== ==Gastronomia== ==Festiwale, imprezy== ==Nocleg== ==Kontakt== ==Bezpieczeństwo== ==Informacje turystyczne== ==Wyjazd== {{Jest w|Kraj bańskobystrzycki}} {{Zarys}} {{Atrybucja}} [[Kategoria:Słowacja]] glmbpogat7u53x1qqewcu33rr86z9lo 120364 120363 2022-08-28T10:37:49Z Mykola7 10762 Wycofanie edycji użytkownika [[Special:Contributions/پټنوم|پټنوم]] ([[User talk:پټنوم|dyskusja]]). Autor przywróconej wersji to [[User:Krumpi|Krumpi]]. wikitext text/x-wiki {{Top-banner}} {{Miasto infobox | nazwa = Hriňová | widok = RaticovVrch.JPG | herb = Coat of Arms of Hriňová.svg | mapa = | państwo = [[Słowacja]] | region = [[Kraj bańskobystrzycki]] | powierzchnia = 126,49 | lud = 7 095 | prefiks = +421-45 | www = www.hrinova.sk }} '''Hriňová''' – miasto na [[Słowacja|Słowacji]] w [[Kraj bańskobystrzycki|kraju bańskobystrzyckim]], nad rzeką Slatiną, w północno-wschodnim zakątku Kotliny Zwoleńskiej. ==Charakterystyka== ==Dojazd== ===Samolotem=== ===Koleją=== ===Samochodem=== == Historia == ==Komunikacja== == Warto zobaczyć == ==Najbliższe okolice== ==Praca== ==Nauka== ==Zakupy== ==Gastronomia== ==Festiwale, imprezy== ==Nocleg== ==Kontakt== ==Bezpieczeństwo== ==Informacje turystyczne== ==Wyjazd== {{Jest w|Kraj bańskobystrzycki}} {{Zarys}} {{Atrybucja}} [[Kategoria:Słowacja]] tjkn91v2gcirdnvrmm70gc6vzoe8ybm 0 16315 120354 2022-08-27T15:35:13Z Moromar 2451 + wikitext text/x-wiki {{top-banner}} {{Informacje_podstawowe_miasto|nazwa=Gien |widok=Gien.jpg |herb=Blason_ville_fr_Gien.svg |mapa=Map commune FR insee code 45155.png |państwo=[[Francja]] |region=[[Region Centralny-Dolina Loary]] |powierzchnia=67,81 |lud=13 500 |prefiks= |www=https://www.villedegien.fr/ }} '''Gien''' – miasto we [[Francja|Francji]], w [[Region Centralny-Dolina Loary|Regionie Centralnym]], w departamencie [[Loiret]]. ==Charakterystyka== ==Dojazd== ===Samolotem=== Najbliżej położony jest port lotniczy Paryż-Orly. ===Koleją=== ===Samochodem=== Gien jest ważnym węzłem drogowym. ===Statkiem=== ==Komunikacja== ==Warto zobaczyć== ==Najbliższe okolice== ==Praca== ==Nauka== ==Zakupy== ==Gastronomia== ==Festiwale, imprezy== ==Nocleg== ==Kontakt== ==Bezpieczeństwo== ==Informacje turystyczne== ==Wyjazd== {{Jest w|Loiret}} {{Zarys}} [[Kategoria:Francja]] bgwlboyg1gm7mszy0p2dk0d424gtq6x 0 16316 120355 2022-08-27T15:38:14Z Moromar 2451 + wikitext text/x-wiki {{Top-banner}} {{Informacje podstawowe miasto |nazwa=Chorley |widok=Astley-Hall-989.JPG |herb= |mapa= |region=[[Anglia]] |powierzchnia= |lud=34 600 |prefiks=01257 |www= }} '''Chorley''' – miasteczko w [[Lancashire]], w dystrykcie Chorley, w północno-zachodniej [[Anglia|Anglii]]. == Charakterystyka == == Dojazd == === Samolotem === === Koleją === Znajduje się tu stacja kolejowa. === Samochodem === Chorley jest ważnym węzłem drogowym. === Autobusem === === Statkiem === == Komunikacja == == Warto zobaczyć == == Najbliższe okolice == == Praca == == Nauka == == Zakupy == == Gastronomia == == Wydarzenia == == Noclegi == == Kontakt == == Bezpieczeństwo == == Informacje turystyczne == == Wyjazd == {{Zarys}} {{Jest w|Lancashire}} [[Kategoria:North West England]] lgiaxqwq1ztnsu1awzm4pr3h2se36uz 0 16317 120356 2022-08-27T15:42:46Z Moromar 2451 + wikitext text/x-wiki {{Top-banner}} {{Miejscowość infobox |nazwa = Sereje |widok = Seriju_baznycia.jpg |herb = Seirijai_COA.svg |mapa = |region = [[Okręg olicki]] |powierzchnia = |lud = 680 |prefiks = (+370) |www = }} '''Sereje''' – dawne miasto, obecnie miasteczko na [[Litwa|Litwie]] w [[Okręg olicki|okręgu olickim]] w rejonie łoździejskim, położone ok. 20 km od Łoździej. == Charakterystyka == == Dojazd == === Samolotem === Najbliżej położony jest Port lotniczy Wilno. Bezpośrednie loty oferują PLL LOT z Warszawy. === Koleją === === Samochodem === === Statkiem === == Komunikacja == == Warto zobaczyć == == Najbliższe okolice == == Praca == == Nauka == == Zakupy == == Gastronomia == == Festiwale, imprezy == == Noclegi == == Kontakt == == Bezpieczeństwo == == Informacje turystyczne == == Wyjazd == {{Zarys}} {{Jest w|Okręg olicki}} [[Kategoria:Litwa]] tdwd5v9tajzmss32jxkn3q86dnbycpt 0 16318 120357 2022-08-27T15:45:57Z Moromar 2451 + wikitext text/x-wiki {{Top-banner}} {{Miejscowość infobox |nazwa = Oulainen |widok = Oulainen_20100331.JPG |herb = Oulainen.vaakuna.svg |mapa = Location of Oulainen in Finland.png |region = [[Ostrobotnia Północna]] |powierzchnia = 597,53 |lud = 7100 |prefiks = |www = https://www.oulainen.fi/ }} '''Oulainen''' – miasto i gmina w [[Finlandia|Finlandii]], w regionie [[Ostrobotnia Północna]]. == Charakterystyka == == Dojazd == === Samolotem === === Koleją === === Samochodem === Oulainen jest ważnym węzłem drogowym. == Komunikacja == == Warto zobaczyć == == Najbliższe okolice == == Praca == == Nauka == == Zakupy == == Gastronomia == == Festiwale, imprezy == == Noclegi == == Kontakt == == Bezpieczeństwo == == Informacje turystyczne == == Wyjazd == {{Zarys}} {{Jest w|Ostrobotnia Północna}} [[Kategoria:Finlandia]] 985qgqfcquhj8uztf7l36jtgndqejbu 0 16319 120358 2022-08-27T21:26:27Z Moromar 2451 + wikitext text/x-wiki {{Top-banner}} {{Miasto infobox |nazwa=Szczyrbskie Jezioro |widokSTRBSKE_PLESO.jpg |herb=Coat_of_Arms_of_Štrbské_Pleso.svg |mapa= |państwo=[[Słowacja]] |region=[[Kraj preszowski]] |powierzchnia= |lud=20 |prefiks=+421-52 |www= }} '''Szczyrbskie Jezioro''' – miejscowość u podnóża Tatr Wysokich na [[Słowacja|Słowacji]]. Położone na południowym brzegu jeziora o tej samej nazwie Szczyrbskie Jezioro (słow. Štrbské pleso – drugi człon małą literą w odróżnieniu od nazwy miejscowości) i otoczone lasem świerkowym, zniszczonym jednak bardzo przez huraganowy wiatr w 2004. Ośrodek turystyczny i sportów zimowych. Osada jest położona na wysokości 1315–1385 m n.p.m. ==Charakterystyka== ==Dojazd== ===Samolotem=== Najbliższym portem lotniczym jest lotnisko w Popradzie. W okresie sezonu zimowego do Popradu można dolecieć bezpośrednio samolotem z [[Warszawa|Warszawy]]. ===Koleją=== ===Samochodem=== ==Komunikacja== == Warto zobaczyć == ==Najbliższe okolice== ==Praca== ==Nauka== ==Zakupy== ==Gastronomia== ==Festiwale, imprezy== ==Nocleg== ==Kontakt== ==Bezpieczeństwo== ==Informacje turystyczne== ==Wyjazd== {{Jest w|Kraj preszowski}} {{Zarys}} [[Kategoria:Słowacja]] rltirb3qyxjovy2dcrw29fbfgv2jlrd 0 16320 120359 2022-08-27T21:30:00Z Moromar 2451 + wikitext text/x-wiki {{Top-banner}} {{quickbar | grafika=Kiloran_Bay_from_Carnan_Eoin_-_geograph.org.uk_-_24801.jpg | flaga= | mapa=UK_Colonsay.PNG | stolica= | ustrój= | waluta=funt brytyjski | powierzchnia=16,3 | ludność=120 | język=angielski | religia=anglikanizm | napięcie prądu=230 | numer kierunkowy= | domena= | strefa czasowa=0 }} '''Colonsay''' – wyspa w archipelagu [[Hebrydy Wewnętrzne|Hebrydy Wewnętrzne]], położona na zachodnim wybrzeżu [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]], należąca do [[Szkocja|Szkocji]], w jednostce administracyjnej [[Argyll and Bute]]. Główna miejscowość Scalasaig. == Charakterystyka == === Geografia === === Klimat === === Historia === === Polityka === === Gospodarka === == Dojazd == === Samochodem === === Samolotem === === Statkiem === == Miasta == == Ciekawe miejsca == == Komunikacja == == Zakupy == == Gastronomia == == Noclegi == == Bezpieczeństwo == === Zdrowie === == Kontakt == {{Zarys}} {{Jest w|Argyll and Bute}} [[Kategoria:Szkocja‎]] 0xlc5cpzy2c9cii9esqjttjpp1ba8aa