پنجابی سینما

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="pnb">
  <siteinfo>
    <sitename>وکیپیڈیا</sitename>
    <dbname>pnbwiki</dbname>
    <base>https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%DB%81%D9%84%D8%A7_%D8%B5%D9%81%DB%81</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.23</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">میڈیا</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">خاص</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">گل بات</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">ورتنوالا</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">ورتن گل بات</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">وکیپیڈیا</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">ویونت گل بات</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">فائل</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">فائل گل بات</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">میڈیا وکی</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">میڈیاوکی گل بات</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">سانچہ</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">سانچہ گل بات</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">ہتھونڈائی</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">ہتھونڈائی گل بات</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">گٹھ</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">گٹھ گل بات</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">ماڈیول</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">ماڈیول گل بات</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">آلہ</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">آلہ گل بات</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">آلہ تعریف</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">آلہ تعریف گل بات</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>پنجابی سینما</title>
    <ns>0</ns>
    <id>67044</id>
    <revision>
      <id>609171</id>
      <parentid>605233</parentid>
      <timestamp>2022-08-17T05:55:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CommonsDelinker</username>
        <id>60</id>
      </contributor>
      <comment>Removing [[:c:File:Mandy_Takhar_picture.jpg|Mandy_Takhar_picture.jpg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Fitindia|Fitindia]] because: No permission since 9 August 2022.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10466" xml:space="preserve">{{Infobox cinema market
| name                 =  پنجابی سنما &lt;br /&gt; {{Nastaliq|پنجابی سنیما}}
| image                = File:PVR at Silver Arc Mall.jpg
| image_size           = 250px
| alt                  = 
| caption              = سلور آرک مول، [[لدھیانہ]]، [[پنجاب]] وکھے پیویار سنما
| screens              = 196
| screens_per_capita   = 
| distributors         = {{br separated entries|ہمبل موشن پکچرز|ردھم بوئز انٹرٹینمنٹ|سپی گریوال پرڈکشنز|وائیٹ ہلّ پرڈکشنز}}
| produced_year        = 2014
| produced_ref         =&lt;ref&gt;{{cite news|title=Currently, industry estimates peg the volume output of the industry at 50 films a year, with an estimated box office turnover in the range of Rs 400 to 450 crore.|url=http://www.business-standard.com/article/current-affairs/harry-baweja-s-chaar-saahibzaade-rakes-in-rs-70-crore-globally-115010800141_1.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|title=industry which used to release barely six films till 2002 is gearing up to churn out 120 this year|url=http://www.business-standard.com/article/beyond-business/jatt-di-film-113062101038_1.html}}&lt;/ref&gt;
| produced_total       = 100
| produced_fictional   = 
| produced_animated    = 
| produced_documentary = 
| admissions_year      = 
| admissions_ref       = 
| admissions_total     = 
| admissions_per_capita = 
| admissions_national  = 
| box_office_year      = 2014
| box_office_ref       = 
| box_office_total     = {{INRConvert|10|b}}&lt;!-- ${{Format price|}} --&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|title=500cr punjabi industry|url=http://businesstoday.intoday.in/story/the-coming-of-age-of-punjabi-cinema/1/205030.html}}&lt;/ref&gt;
| box_office_national  = {{INRConvert|9.5|b}}&lt;!-- ${{Format price|}} --&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|title=estimated box office turnover in the range of Rs 400 to 450 crore.|url=http://www.business-standard.com/article/current-affairs/harry-baweja-s-chaar-saahibzaade-rakes-in-rs-70-crore-globally-115010800141_1.html}}&lt;/ref&gt;
}}

'''پنجابی سنما''' ([[پنجابی بولی|پنجابی]]: {{Nastaliq|پنجابی سنیما}} &lt;small&gt;([[شاہمکھی]])&lt;/small&gt;)، جسنوں کدے آسان کرن لئی '''پولیوڈّ''' آکھیا جاندا،&lt;ref&gt;{{cite news|title=Pollywood the word for punjabi cinema|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/punjabi/movies/news/Punjabi-actresses-are-turning-back-to-Pollywood/articleshow/14052346.cms}}{{cite news|title=Pollywood directory will furnish contact details of over 1500 eminent personalities and also struggling new comers in the Punjabi film and music industry.|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/punjabi/movies/news/First-Pollywood-directory-to-release-in-اپریل/articleshow/19362189.cms}}{{cite news|title=The theme of the film Police in Pollywood – Balle Balle by Gautam Productions is that the police will now direct and produce Punjabi films.|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/punjabi/movies/news/Policemen-turn-filmmakers-in-Police-In-Pollywood-Balle-Balle/articleshow/38788880.cms}}{{cite news|title=Pollywood Directory (A first of its own kind of initiative to organize Punjabi Cinema)|url=http://www.face2news.com/news/9734-kirron-kher-to-unveil-rangeen-world-pollywood-directory-on-اگست-25-at-chandigarh-press-club.aspx}}&lt;/ref&gt; دنیا دے [[پنجابی لوک|پنجابی عوام]] دی [[پنجابی بولی]] وچ فلم انڈسٹری اے۔

پنجاب دے سنمے دا آغاز 1920 وچ ''ڈوٹرز او ٹوڈے'' (اج دی دھی)، پنجاب وچ اپجی سبھ توں پہلی فیچر فلم دے پرڈکشن نال ہویا۔ پہلی آڈیؤ نال فلم، ہیر رانجھا، توے اتے آڈیؤ دی ٹکنولجی نال، 1932 وچ رلیز ہوئی۔ ادو توں، پنجابی سنما وچ بہت فلماں پرڈوس ہوچکیاں ہن، جنا وچوں کئیاں نوں قومانتری قدر حاصل اے۔ کئی پھلممیکراں نے اپنا کیریئر پنجابی فلماں توں شروع کیتا، جنا وچوں کئیاں نوں قومانتری قدر ملی، اتے جنا وچوں کئیاں نوں زیادہ فلماں دی اپج کرن والیاں انڈسٹریاں وچ کم کرن دا موقع ملیا جسّ نال اوہناں نے اپنے کیریئر نوں ہور آمدن نال فائدیمند بنایا۔

== اتہاس ==

فلم کاروائی دا آغاز 1920 وچ [[لاہور]]، [[برطانوی پنجاب]] صوبے دے [[راجگڑھ]] وکھے ہویا۔ پہلی خاموش فلم، ''ڈوٹرز او ٹوڈے'' (اج دی دھی)، لاہور وکھے 1924 وچ رلیز ہوئی؛ شہر وچ نوں چالو سنمے گھر سن۔&lt;ref name=&quot;CITEREFSilentEra&quot;&gt;{{cite web|url=http://cinepick.com/Pak/lollywood-1.html|title=History of Lollywood: The Silent Era|publisher=Pakistani Film|accessdate=2008-07-01}}&lt;/ref&gt; ایہناں سنمیاں وچ دکھائیاں جان والیاں موویاں تقریباً [[بمبئی]] اتے [[کلکتہ]] پرڈوس کیتیاں جاندیاں سن، اتے کدے ہی [[ہالیوڈّ]] اتے [[لنڈن]] توں۔&lt;ref name=&quot;CITEREFSilentEra&quot; /&gt;

''ڈوٹرز او ٹوڈے'' گ۔ک۔ مہتہ، سابقہ اتر-چڑھدے ریلوے دے افسر دی مغزماری سی، جسنے، ہ۔س۔ بھاتودیکر وانگ ملک وچ کیمرہ درامد کیتا۔ مہتہ ولائتی کمپنیاں لئی خبر-ریل دی کورج راہیں جاری رہا اتے ہور فلم پروجیکٹاں دا حصیدار بنیا بھر یکدم اوہدی شدت فکی پیگئی جسدے کارن اوہ انڈسٹری نوں زیادہ منافعے والے راہاں لئی چھڈّ گیا۔&lt;ref name=&quot;CITEREFSilentEra&quot; /&gt; بعد وچ 1929–1930, زدّ عبدالر رشید کردار دی ''حسن کا ڈاکو''&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt0231768/|title=Husn Ka Daku|publisher=[[Internet Movie Database]]|accessdate=2008-07-01}}&lt;/ref&gt; رلیز ہوئی، اس وکت لاہور دے بھٹی گیٹ دے دوالے فلم انڈسٹری قایم ہو گئی۔ کردار، پیشاور کاتب، اپنے ہمپھنکار اتے یار مہمد اسماعیل، جو اسدیاں فلماں دے پوسٹر تیار کردا سی نے تعاون دتا۔

=== آواز فلماں (1930s–1946) ===
اسدے باو جود کہ کردار نے گ۔ک۔ مہتہ نال ''ڈوٹرز او ٹوڈے'' اتے کم کیتا سی، اوہنوں لگیا مہتہ وانگ چھڈن نالوں اسنوں انڈسٹری وچ سرگرم رہکے کم جاری رکھنا چاہیدا۔ اسماعیل سمیت، اسنے اپنی ساری جائداد ویچکے 1928 وچ سٹوڈیؤ اتے پرڈکشن کمپنی کھولھی جسدا ناں رکھیا یونائیٹڈ پلئرز کارپوریشن۔&lt;ref name=&quot;CITEREFSilentEra&quot; /&gt; راوی روڈ (ہن ٹمبر مارکٹ) وکھے قایم ہوئے، جوٹی نے ایکٹراں نوں فلم پروجیکٹاں لئی ہائر کیتا۔ شوٹنگ زیادہ دن دہاڑے کیتی جاندی سی اتے اسدے کارن زرخیزی محدود رہی، بھر جہڑے کھیترپھل دوالے ایہہ رہے اتھے کئی کمال دیاں جگہ سن، سنے خاص زمینی نشان۔&lt;ref name=&quot;CITEREFSilentEra&quot; /&gt;

== ہستیاں ==

=== ڈریکٹر ===

* [[امبردیپ سنگھ]]
* [[گپی گریوال]]
* [[سمرجیت سنگھ]]
* [[سمیپ کنگ]]

=== ایکٹر ===
&lt;gallery&gt;
File:Ammy Virk.jpg|[[ایمی ورک]]، ''[[ارداس (فلم)|ارداس]]'' اتے ''[[نکا ذیلدار]]'' دا ستارہ
File:Director Simerjit Singh With Actor Amrinder Gill.jpg|[[امریندر گل]]، ''[[انگریز (فلم)|انگریز]]'' اتے ''[[گوریاں نوں دفعہ کرو]]'' دا ستارہ
File:Babbu Maan Vancouver 2010.jpg|[[ببو مان]]، ''ہوایں'' اتے ''یکم - مٹی دا پتر'' دا ستارہ
File:Binnu Dhillon.jpg|[[بینو ڈھلوں]]، ''بمبوکاٹ'' اتے ''کیری اؤن جٹا'' دا ستارہ
File:Diljit Dosanjh at Colors Golden Petal Awards.jpg|[[دلجیت دوسانجھ]]، ''جٹّ اینڈ جولیئٹ'' اتے ''[[پنجاب 1984]]'' دا ستارہ
File:Gurdas Maan1.jpg|[[گرداس مان]]، ''[[معاملہ گڑبڑ اے]]'' اتے ''[[شہید-اے-محبت بوٹا سنگھ]]'' دا ستارہ
File:Harbhajan-Mann1.jpg|[[ہربھجن مان]]، ''اساں نوں مان وطنا دا'' اتے ''جی آیا نوں'' دا ستارہ
File:Jassi Gill.JPG|[[جسی گل]]، ''[[چنو کملی یار دی]]'' اتے ''مسٹر اینڈ مسئز 420'' دا ستارہ
File:Dr. Jaswindr Bhalla .jpg|[[جسوندر بھلا]]، ''کیری اؤن جٹا'' اتے ''چھنکاٹا'' دا ستارہ

File:Neeru Bajwa at Kochi International Fashion Week 2011 02.jpg|[[نیرو باجوا]]، ''جٹّ اینڈ جولیئٹ 2'' اتے ''جنھے میرا دل لٹیا'' دی ستارہ
File:Rana Ranbir.jpg|رانا رنبیر، ''[[ارداس (فلم)|ارداس]]'' اتے ''اسیس'' دا ستارہ
File:Sargun Mehta at a pre-Diwali party.jpg|[[سرگن مہتہ]]، ''[[انگریز (فلم)|انگریز]]'' اتے ''[[لہوریئے]]'' دی ستارہ
File:Sonam Bajwa (cropped).jpg|[[سونم باجوا]]، ''[[نکا ذیلدار 2]]'' اتے ''[[پنجاب 1984]]'' دی ستارہ
&lt;/gallery&gt;

پنجابی فلم انڈسٹری نے کئی کامیاب ایکٹراں، ایکٹرنیاں، لکھاریاں، ڈریکٹراں اتے پھلممیکراں نوں ظاہر کیتا اے، جنا نوں قومانتری قبولیت ملی

'''ایکٹر'''

* [[بی۔اینّ۔ شرما]]
* [[ببل رائے]]
* [[گپی گریوال]]
* [[ہریش ورما]]
* [[کرمجیت انمول]]
* [[رنجیت باوا]]
* [[روشن پرنس]]
* [[سردار سوہی]]
* [[ترسیم جسڑ]]
* [[یوگراج سنگھ ]]

'''ایکٹرنیاں'''

* [[ہمانشی کھرانا]]
* [[جوہی چاولا]]
* [[کلراج رندھاوا]]
* [[ماہی گل]]
* [[مونکا گل]]
* [[نمرت خیرا]]
* [[نور جہاں (گلوکارہ)|نور جہاں]]
* [[نرمل رشی]]
* [[سمی چاہل]]
* [[ومکا گبی]]
{{Clear}}

== حوالے ==
{{حوالے|30em}}

{{DEFAULTSORT:پنجاب دا سنما}}
[[گٹھ:پنجاب دا سنما]]
[[گٹھ:فلماں]]</text>
      <sha1>oiqu57dqd0yjg82w2kvzoxzag1h5rxe</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>سرکاری رہائشگاہ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>91861</id>
    <revision>
      <id>609170</id>
      <parentid>608342</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T18:06:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Scip.</username>
        <id>29917</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* {{پرچم|اطالیہ}} */ + Quality image</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25838" xml:space="preserve">'''سرکاری رہائشگاہ''' (Official residence) ایسی رہائشگاہ اے جتھ‏ے ریاست دے سربراہان، حکومت دے سربراہ، گورنر یا ہور اعلیٰ عہدے دار سرکاری طور اُتے رہائش پزیر نيں۔

== بین الاقوامی ==
=== {{پرچم|اقوام متحدہ}} ===
* سٹن پلیس، مینہٹن (اقوام متحدہ دے سیکرٹری جنرل)

== [[افریقا]] ==
=== {{پرچم|بینن}} ===
* صدارتی محل

=== {{پرچم|بوٹسوانا}} ===
* اسٹیٹ ہاؤس (صدر)

=== {{پرچم|برکینا فاسو}} ===
[[تصویر:Palais Kossyam 2013.jpg|thumb|کوسیام محل اواگادوگو]]
* کوسیام محل

=== {{پرچم|برونڈی}} ===
* کیریری صدارتی محل

=== {{پرچم|کیمرون}} ===
* یونٹی پیلس&lt;ref name=&quot;Van Rawwings&quot;&gt;{{cite web|last=Cameroon|first=Unity Palace|title=The Presidential Residence|url=http://www.prc.cm/indexen.php|work=All About the PRC|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225155309/https://www.prc.cm/fr/|archivedate=2018-12-25|access-date=2013-09-10|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== {{پرچم|کیپ ورڈی}} ===
* صدارتی محل

=== {{پرچم|وسطی افریقی جمہوریہ}} ===
* صدارتی محل

=== {{پرچم|چاڈ}} ===
* صدارتی محل

=== {{پرچم|کوموروس}} ===
* صدارتی محل

=== {{پرچم|جمہوری جمہوریہ کانگو}} ===
* کنشاسا صدارتی محل

=== {{پرچم|جمہوریہ کانگو}} ===
* برازاویلے صدارتی محل

=== {{پرچم|آئیوری کوسٹ}} ===
* صدارتی محل (صدر)

=== {{پرچم|جبوتی}} ===
* صدارتی محل

=== {{پرچم|استوائی گنی}} ===
* ملابو حکومت‏ی عمارت

=== {{پرچم|اریتریا}} ===
* اسماریا صدر دا دفتر

=== {{پرچم|ایتھوپیا}} ===
* قومی محل (صدر)
* شاہی محل (وزیر اعظم)

=== {{پرچم|گیبون}} ===
* صدارتی محل

=== {{پرچم|گیمبیا}} ===
* اسٹیٹ ہاؤس (صدر)

=== {{پرچم|گھانا}} ===
* قلعہ اوسو (صدر)
* گولڈن جوبلی ہاؤس موجودہ (صدارتی) رہائش گاہ

=== {{پرچم|جمہوریہ گنی}} ===
* [[صدارتی محل (جمہوریہ گنی)|صدارتی محل]]

=== {{پرچم|گنی بساؤ}} ===
* صدارتی محل

=== {{پرچم|کینیا}} ===
* [[اسٹیٹ ہاؤس (کینیا)|اسٹیٹ ہاؤس]] (صدر)

=== {{پرچم|لیسوتھو}} ===
* شاہی محل (بادشاہ)

=== {{پرچم|لائبیریا}} ===
* ایگزیکٹو مینشن (صدر)

=== {{پرچم|لیبیا}} ===
* باب العزیزیہ

=== {{پرچم|مڈغاسکر}} ===
* آوولوہا محل

=== {{پرچم|ملاوی}} ===
* سنجیکا محل (صدر)
* نواں اسٹیٹ ہاؤس (صدر)

=== {{پرچم|مالی}} ===
* صدارتی محل

=== {{پرچم|موریتانیہ}} ===
* [[صدارتی محل (موریتانیہ)|صدارتی محل]]

=== {{پرچم|موریشس}} ===
* اسٹیٹ ہاؤس (صدر)
* کلاریس ہاؤس (وزیر اعظم)

=== {{پرچم|مراکش}} ===
* شاہی محل، [[رباط (شہر)|رباط]] (مرکزی رہائش گاہ)

=== {{پرچم|موزمبیق}} ===
* صدارتی محل (صدر)

=== {{پرچم|نمیبیا}} ===
* [[اسٹیٹ ہاؤس نمیبیا|اسٹیٹ ہاؤس]] (صدر)

=== {{پرچم|نائجر}} ===
* صدارتی محل

=== {{پرچم|نائجیریا}} ===
* نائجیریا صدارتی کمپلیکس

=== {{پرچم|روانڈا}} ===
* اروگوریوو

=== {{پرچم|ساؤ ٹومے و پرنسپے}} ===
* صدارتی محل

=== {{پرچم|سینیگال}} ===
* جمہوریہ محل (صدر)

=== {{پرچم|سیچیلیس}} ===
* [[اسٹیٹ ہاؤس (سیچیلیس)|اسٹیٹ ہاؤس]] (صدر)

=== {{پرچم|سیرالیون}} ===
* [[اسٹیٹ ہاؤس (سیرالیون)|اسٹیٹ ہاؤس]] ([صدر)

=== {{پرچم|صومالیہ}} ===
* ولا صومالیہ (صدر)

=== {{پرچم|جنوبی افریقہ}} ===
* مالامبا، [[پریٹوریا]], (صدر)
* یونین عمارتاں، [[پریٹوریا]] ([صدر)

=== {{پرچم|سوڈان}} ===
* صدارتی محل

=== {{پرچم|سوازی لینڈ}} ===
* لوزیتھا محل (بادشاہ)

=== {{پرچم|تنزانیہ}} ===
* [[اسٹیٹ ہاؤس (تنزانیہ)|اسٹیٹ ہاؤس]] (صدر)

=== {{پرچم|ٹوگو}} ===
* گورنر محل

=== {{پرچم|تونس}} ===
* کارتھیج محل

=== {{پرچم|یوگنڈا}} ===
* اسٹیٹ ہاؤس (صدر)

=== {{پرچم|زیمبیا}} ===
* اسٹیٹ ہاؤس (صدر)

=== {{پرچم|زمبابوے}} ===
* اسٹیٹ ہاؤس (صدر)

== [[بر اعظم امریکا]] ==

=== کیریبین ===

==== {{پرچم|اینٹیگوا و باربوڈا}} ====
* گورنمنٹ ہاؤس (گورنر جنرل)

==== {{پرچم|بہاماس}} ====
* [[گورنمنٹ ہاؤس, بہاماس|گورنمنٹ ہاؤس]] (گورنر جنرل)

==== {{پرچم|بارباڈوس}} ====
* [[گورنمنٹ ہاؤس, بارباڈوس|گورنمنٹ ہاؤس]] (گورنر جنرل)
* الارو کورٹ (وزیر اعظم])

==== {{پرچم|کیوبا}} ====
* کیوبا صدارتی محل

==== {{پرچم|ڈومینیکا}} ====
* [[گورنمنٹ ہاؤس, ڈومینیکا|گورنمنٹ ہاؤس]] (صدر)

==== {{پرچم|جمہوریہ ڈومینیکن}} ====
* قومی محل، جمہوریہ ڈومینیکن (صدر)

==== {{پرچم|گریناڈا}} ====
* گورنمنٹ ہاؤس (گورنر جنرل)

==== {{پرچم|ہیٹی}} ====
* قومی محل (2010 دے زلزلے تو‏ں تباہ)

==== {{پرچم|جمیکا}} ====
* کنگ ہاؤس تے گورنمنٹ ہاؤس (گورنر جنرل)
* جمیکا ہاؤس ([وزیر اعظم دا دفتر)
* وادی رائل (وزیر اعظم)

==== {{پرچم|سینٹ کیٹز}} ====
* گورنمنٹ ہاؤس (گورنر جنرل)

==== {{پرچم|سینٹ لوسیا}} ====
* [[گورنمنٹ ہاؤس, سینٹ لوسیا|گورنمنٹ ہاؤس]] (گورنر جنرل)

==== {{پرچم|سینٹ وینسینٹ و گریناڈائنز}} ====
* گورنمنٹ ہاؤس (گورنر جنرل)

==== {{پرچم|ٹرینیڈاڈ تے ٹوباگو}} ====
* صدر ہاؤس
* سینٹ انس ڈپلومیٹک رہائش (وزیر اعظم)
* وائٹ ہال (وزیر اعظم دا دفتر)
* سرکاری رہائش گاہ (چیف سیکرٹری])

=== شمالی امریکا ===

==== {{پرچم|بیلیز}} ====
* بیلیز ہاؤس (گورنر جنرل)

==== {{پرچم|کینیڈا}} ====
متعدد

==== {{پرچم|کوسٹاریکا}} ====
* صدارتی ہاؤس، کوسٹاریکا (صدر)

==== {{پرچم|ایل سیلواڈور}} ====
* صدارتی ہاؤس، (صدر)

==== {{پرچم|گوئٹے مالا}} ====
* صدارتی ہاؤس

==== {{پرچم|ہونڈوراس}} ====
* محل &quot;ہوزے سیسیلیو ڈیل ویلے&quot; (صدر)

==== {{پرچم|میکسیکو}} ====
* لاس پینوس (صدر)

==== {{پرچم|نکاراگوا}} ====
* صدارتی محل

==== {{پرچم|پاناما}} ====
* گارزاس محل (صدر)

==== {{پرچم|ریاستہائے متحدہ امریکہ}} ====
وائٹ ہاؤس، واشنگٹن
[[تصویر:WhiteHouseSouthFacade.JPG|thumb|وائٹ ہاؤس، واشنگٹن]]

=== جنوبی امریکا ===

==== {{پرچم|ارجنٹائن}} ====
[[تصویر:Casa Rosada Buenos Aires.JPG|thumb|کاسا روسادا, [[بیونس آئرس]]]]
* کاسا روسادا (صدر)
* کونٹا دتی اولیووس (صدر د‏‏ی رہائش گاہ)
* چپاڈمالال رہائش (موسم گرما ہاؤس)

==== {{پرچم|بولیویا}} ====
* کالاکوٹو محل (صدر)

==== {{پرچم|برازیل}} ====
[[تصویر:Palacio Alvorada commons.jpg|thumb|ایلوراڈا محل, [[براسیلیا]]]]
* ایلوراڈا محل (صدر)

==== {{پرچم|چلی}} ====
* کوئی وی نئيں۔ صدر د‏‏ی اپنی ذا‏تی رہائش گاہ دا استعمال کردا ا‏‏ے۔

==== {{پرچم|کولمبیا}} ====
* نارینو محل (صدر)

==== {{پرچم|ایکواڈور}} ====
* کارنڈیلٹ محل (صدر)

==== {{پرچم|گیانا}} ====
* [[اسٹیٹ ہاؤس, گیانا|اسٹیٹ ہاؤس]] (صدر)

==== {{پرچم|پیراگوئے}} ====
* مبوویروچا روگا (صدر)

==== {{پرچم|پیرو}} ====
* حکومت‏ی محل (پیرو) (صدر)

==== {{پرچم|سرینام}} ====
* صدارتی محل

==== {{پرچم|یوراگوئے}} ====
* سواریز رہائش (صدر)

==== {{پرچم|وینزویلا}} ====
* میرافلورس محل (صدر)

== [[ایشیا]] ==

=== وسط ایشیا ===

==== {{پرچم|قازقستان}} ====
* اک اردو صدارتی محل (صدر)

==== {{پرچم|کرغیزستان}} ====
* وائٹ ہاؤس تے گورنمنٹ ہاؤس یا صدارتی محل

==== {{پرچم|تاجکستان}} ====
* صدارتی محل

==== {{پرچم|ترکمانستان}} ====
* ترکمنباسی محل (صدر)

==== {{پرچم|ازبکستان}} ====
* اقسارئے (صدر)

=== [[مشرقی ایشیاء]] ===

==== {{پرچم|چین}} ====
[[تصویر:Zhongnanhai06.jpg|thumb|زونگنانہائی, [[بیجنگ]]]]
* زونگنانہائی

===== {{پرچم|ہانگ کانگ}} =====
[[تصویر:GH facade.JPG|thumb|گورنمنٹ ہاؤس]]
* [[گورنمنٹ ہاؤس, ہانگ کانگ|گورنمنٹ ہاؤس]] (چیف ایگزیکٹو)

==== {{پرچم|جاپان}} ====
[[تصویر:Kantei_PM_Japan_Residence.jpg|thumb|کندے, [[ٹوکیو]]]]
* کوکیو، شاہی محل دے طور اُتے جانا اے (شہنشاہ)

==== {{پرچم|شمالی کوریا}} ====
* رئیونگسون رہائش (نیشنل ڈیفنس کمیشن دے چیئرمین)

==== {{پرچم|جنوبی کوریا}} ====
[[تصویر:Seoul Gyeongbokgung Blue House Bukhansan cropped.jpg|thumb|چیونگ وا دے, [[سیول]]]]
* چیونگ وا دے (صدر)

==== {{پرچم|مکاؤ}} ====
* [[مکاؤ گورنمنٹ ہاؤس|گورنمنٹ ہاؤس]] (چیف ایگزیکٹو)

==== {{پرچم|منگولیا}} ====
* صدارتی محل

==== {{پرچم|جمہوریۂ چین}} ====
[[تصویر:Presidential-Palace-(Taipei).png|thumb|صدارتی عمارت, [[تائی پے]]]]
* صدارتی عمارت (صدر)

=== [[جنوبی ایشیاء]] ===

==== {{پرچم|افغانستان}} ====
* ارگ (صدر)

==== {{پرچم|بنگلہ دیش}} ====
* بنگابہابان (صدر)
* گونوبہابان (وزیر اعظم)

==== {{پرچم|بھوٹان}} ====
* ڈچانچولنگ محل (بادشاہ)

==== {{پرچم|بھارت}} ====
[[تصویر:Rashtrapati Bhavan-2.jpg|thumb|راشٹرپتی بھون, [[نويں دہلی]]]]
* راشٹرپتی بھون (صدر)

==== {{پرچم|مالدیپ}} ====
* مولیاگے (صدر)
==== {{پرچم|نیپال}} ====
* نارائینہیندی محل ([[بادشاہ]], سابقہ)

==== {{پرچم|پاکستان}} ====

===== وفاقی =====
* [[ایوان صدر]] ([[صدر پاکستان|صدر]])
* وزیر اعظم ہاؤس

===== صوبائی =====
* '''[[بلوچستان]]''':&lt;br /&gt;گورنر ہاؤس
* '''[[خیبر پختونخوا]]''':&lt;br /&gt;گورنر ہاؤس
* '''[[پنجاب، پاکستان|پنجاب]]''':&lt;br /&gt;گورنر ہاؤس
* '''[[سندھ]]''':&lt;br /&gt;فلیگ اسٹاف ہاؤس (گورنر)

==== {{پرچم|سری لنکا}} ====
* صدر ہاؤس (صدر)

=== [[جنوب مشرقی ایشیا]] ===

==== {{پرچم|برونائی}} ====
[[تصویر:Istana-nurul-iman.jpg|thumb|آستانہ نور ایمان]]
* آستانہ نور ایمان (سلطان)

==== {{پرچم|کمبوڈیا}} ====
* خمارندا محل (بادشاہ)

==== {{پرچم|مشرقی تیمور}} ====
* صدارتی رہائش (صدر)

==== {{پرچم|انڈونیشیا}} ====
[[تصویر:Merdeka Palace Changing Guard 2.jpg|thumb|آستانہ مردیکا, [[جکارتہ]]]]
* آستانہ مردیکا، [[جکارتہ]] (صدر)
==== {{پرچم|لاؤس}} ====
* [[صدارتی محل (لاؤس)|صدارتی محل]] (صدر)

==== {{پرچم|ملائشیا}} ====
[[تصویر:Istana Negara KL 12 2007 019.jpg|thumb|آستانی نگارا]]

===== وفاقی =====
* آستانی نگارا، قومی محل وی کہیا جاندا اے ([[یانگ دی‌پرتوان آگونگ|بادشاہ]])

==== {{پرچم|فلپائن}} ====

* مالاکانان محل، [[منیلا]] (صدر)

==== {{پرچم|سنگاپور}} ====
[[تصویر:Istana 20, Singapore, Jan 06.JPG|thumb|آستانہ سنگاپور]]
* آستانہ سنگاپور (صدر)

==== {{پرچم|تھائی لینڈ}} ====
[[تصویر:Grand Palace in Bangkok – Chakri Mahaprasad Hall.jpg|thumb|گرینڈ پیلس، بینکاک]]
* گرینڈ پیلس (بادشاہ، سرکاری طور اُتے لیکن رہائشی نئيں)

==== {{پرچم|ویتنام}} ====
* صدارتی محل

=== [[مغربی ایشیاء]] ===

==== {{پرچم|آرمینیا}} ====
* صدارتی محل
* #1 گورنمنٹ ہاؤس (وزیر اعظم) &lt;ref&gt;{{cite book|author=Beth Potter|title=Lonely Planet جارجیا, آرمینیا and آذربائیجان|publisher=Lonely Planet Publications|page=218}}&lt;/ref&gt;

==== {{پرچم|آذربائیجان}} ====
* صدارتی محل

==== {{پرچم|بحرین}} ====
* رفاء محل (بادشاہ)

==== {{پرچم|قبرص}} ====
* [[صدارتی محل, (نیکوسیا)|صدارتی محل]]

==== {{پرچم|جارجیا}} ====
* صدارتی محل

==== {{پرچم|ایران}} ====
* بیت رہبری صدارتی محل(سپریم لیڈر ایران)

==== {{پرچم|عراق}} ====
* رضوانیہ محل: (صدر)
* ریپبلکن محل: (وزیر اعظم)

==== {{پرچم|اسرائیل}} ====
[[تصویر:Julius Jacobs house.jpg|thumb|بیت اگہون, [[یروشلم]].]]
* ''بیت ہاناسی'' (صدر)
* ''بیت اگہون'' (وزیر اعظم)

==== {{پرچم|اردن}} ====
* رغدان محل ([بادشاہ)

==== {{پرچم|کویت}} ====
* سیف محل (امیر)

==== {{پرچم|لبنان}} ====
[[تصویر:Beiteddine Palace InnerCourtyard.jpg|thumb|بیت عدن محل]]
* باعبدہ محل (صدر)
* بیت عدن محل (صدر، موسم گرما)

==== {{پرچم|سلطنت عمان}} ====
* العالم شاہی محل

==== {{پرچم|قطر}} ====
* امیر دا محل (امیر)

==== {{پرچم|سعودی عرب}} ====
* ریاض قصر ملک عبد اللہ بن عبد العزیز (پادشاہ)

==== {{پرچم|شام}} ====
* صدارتی محل

==== {{پرچم|متحدہ عرب امارات}} ====
* صدارتی دیوان (صدر)

==== {{پرچم|يمن}} ====
* [[صدارتی محل (يمن)|صدارتی محل]]

== [[یورپ]] ==

=== {{پرچم|البانیہ}} ===
* صدارتی محل ترانا

=== {{پرچم|آسٹریا}} ===
[[تصویر:CIMG2973 bkanzleramt wien.jpg|thumb|بالہاوئسپیلس]]
* ہوفبرگ امپیریل محل (صدر)
* بالہاوئسپیلس (چانسلر)

=== {{پرچم|بیلاروس}} ===
* درازدے (صدر)

=== {{پرچم|بیلجیم}} ===
* شاہی محل (بادشاہ)

=== {{پرچم|بوسنیا تے ہرزیگووینا}} ===
* ایوان صدر د‏‏ی عمارت

=== {{پرچم|بلغاریہ}} ===
[[تصویر:Euxinograd-palace-benkovski.png|thumb|آکسینو گراڈ محل, [[بلغاریہ]]]]
* لارگو (وزراء د‏‏ی کونسل)
* آکسینو گراڈ محل (صدر)

=== {{پرچم|کروشیا}} ===
* ایوان صدر (صدر)

=== {{پرچم|چیک جمہوریہ}} ===
* پراگ قلعہ (صدر)

=== {{پرچم|ڈنمارک}} ===
[[تصویر:Copenhagen amalienborg seen from opera house.jpg|thumb|امیلنبورگ پیلس]]
* گراستن محل (بادشاہ، موسم گرما د‏‏ی رہائش گاہ)
* امیلنبورگ پیلس (بادشاہ، موسم سرما د‏‏ی رہائش گاہ)

=== {{پرچم|استونیا}} ===
* کاڈریورگ انتظامی عمارت (صدر)

=== {{پرچم|فنلینڈ}} ===
* [[صدارتی محل, ہیلسنک‏‏ی|صدارتی محل]] (صدر)

=== {{پرچم|فرانس}} ===
[[تصویر:Palais de l'Elysée Entrée.JPG|thumb|ایلیسی محل]]
[[تصویر:Matignon gala.jpg|thumb|ہوٹل میٹگنن]]
* ایلیسی محل (صدر)
* ہوٹل میٹگنن (وزیر اعظم)

=== {{پرچم|جرمنی}} ===
[[تصویر:Villa Hammerschmidt Bonn Seite Adenauerallee 20080831.jpg|thumb|ولا ہیمرشمٹ]]
==== موجودہ ====
[[تصویر:Bundeskanzleramt from Reichstag.jpg|thumb|وفاقی چانسلری]]
[[تصویر:Bundesarchiv B 145 Bild-001502, Bonn, Palais Schaumburg.jpg|thumb|شوامبرگ محل]]
'''وفاقی'''
* بیلیوو محل (صدر برلن رہائش گاہ)
* ولا ہیمرشمٹ (صدر، بون دوسری رہائش گاہ)
* جرمن چانسلری] (چانسلر برلن رہائش گاہ)
* شوامبرگ محل (چانسلر، بون وچ دوسری رہائش گاہ)

=== {{پرچم|یونان}} ===
* صدارتی مینشن (صدر، سابقہ بادشاہ)
* میکیموس مینشن (وزیر اعظم)

=== {{پرچم|ہنگری}} ===
[[تصویر:Buda--Castles01.jpg|thumb|بودا کیسل، بڈاپسٹ]]
* سینڈور محل (صدر)

=== {{پرچم|آئس لینڈ}} ===
* بساستٹاڈیر (صدر)

=== {{پرچم|جمہوریہ آئرلینڈ}} ===
* اراس اچتارائین (صدر)

=== {{پرچم|اطالیہ}} ===
[[تصویر:Quirinale palazzo e obelisco con dioscuri Roma.jpg|thumb|کوئرینیل محل]]
* کوئرینیل محل، [[روم]] (صدر)

=== {{پرچم|لٹویا}} ===
* ریگا قلعہ (صدر)

=== {{پرچم|لیختینستائن}} ===
* ویڈوز کیسل (پرنس)

=== {{پرچم|لتھووینیا}} ===
[[تصویر:Wilno – Pałac prezydencki.jpg|thumb|صدارتی محل]]
* صدارتی محل

=== {{پرچم|لکسمبرگ}} ===
* گرینڈ ڈوسل محل (بادشاہ)

=== {{پرچم|مقدونیہ}} ===
* ولاووڈنو

=== {{پرچم|مالٹا}} ===
* سان انتون محل (صدر د‏‏ی سرکاری رہائش گاہ)

=== {{پرچم|مالدووا}} ===
* صدارتی محل

=== {{پرچم|موناکو}} ===
* پرنس دا محل ([پرنس موناکو)

=== {{پرچم|مونٹینیگرو}} ===
* صدارتی محل

=== {{پرچم|نیدرلینڈز}} ===
[[تصویر:Koninklijk Paleis Amsterdam.jpg|thumb|شاہی محل, ایمسٹرڈیم]]
* شاہی محل (غیر ملدیاں شخصیتاں دے لئی سرکاری استقبالیہ محل)
* ہوئس ٹن بوش (بادشاہ د‏‏ی سرکاری رہائش گاہ)

=== {{پرچم|ناروے}} ===
[[تصویر:Slottet oslo 2.jpg|thumb|شاہی محل, اوسلو]]
* شاہی محل ([[اوسلو]])

=== {{پرچم|پولینڈ}} ===
[[تصویر:Koniecpolski palace warszawa.jpg|thumb|صدارتی محل, وارسا]]
* [[صدارتی محل, وارسا|صدارتی محل]] [[وارسا]] (صدر)

=== {{پرچم|پرتگال}} ===
[[تصویر:Palacio Ajuda Lisboa 6.JPG|thumb|200px|اجودا قومی محل, [[لزبن]].]]
[[تصویر:Queluz Palace fountains.JPG|thumb|200px|کیولوز قومی محل]]
* بیلیم محل (صدر)
* سینٹ بینتو دے محل (وزیر اعظم)

=== {{پرچم|رومانیہ}} ===
* کیٹروسینی محل (صدر])

=== {{پرچم|روس}} ===
[[تصویر:Grand Kremlin Palace, Moscow.jpg|thumb|گرینڈ کریملن محل]]
* ماسکو کریملن (صدر)

=== {{پرچم|سربیا}} ===
[[تصویر:Predsednistvo.jpg|thumb|نوی دیور (نیا کورٹ)]]
* نوی دیور (صدر)

==== سابقہ ====
* ستاری دوور (بادشاہ)

=== {{پرچم|سلوواکیہ}} ===
[[تصویر:Bratislava-grassalkovičov palác.jpg|thumb|گراسالکووچ محل]]
* گراسالکووچ محل (صدر)

=== {{پرچم|سلووینیا}} ===
* [[صدارتی محل,]] لیوبلیانا

=== {{پرچم|ہسپانیہ}} ===
[[تصویر:Palacio Real de Madrid – 21.jpg|thumb|شاہی محل, میڈرڈ]]
* شاہی محل، میڈرڈ (بادشاہ)

=== {{پرچم|سویڈن}} ===

==== شاہی ====
[[تصویر:Royal-Palace-Stockholm.jpg|thumb|شاہی محل [[اسٹاک ہوم]]]]
* شاہی محل سٹاکہوم (1754 دے بعد تو‏ں سرکاری رہائش گاہ، لیکن 1981 دے بعد تو‏ں زیادہ استعمال وچ نئيں)

==== وزیر اعظم ====
* سیگر ہاؤس (وزیر اعظم)

=== {{پرچم|سوئٹزرلینڈ}} ===
[[تصویر:Bundeshaus Bern 2009, Flooffy.jpg|thumb|وفاقی محل]]
* وفاقی محل سوئٹزرلینڈ، برن

=== {{پرچم|ترکی}} ===
* باسباکانلک کونوتو (وزیر اعظم)
* كانكايا کوسکو (صدر)

==== سابقہ ====
* [[توپ قاپی محل]] (سلطنت عثمانیہ، سابقہ، عجائب گھر)

=== {{پرچم|یوکرین}} ===
[[تصویر:Maryinsky Palace, residence of the Ukrainian President.JPG|thumb|مارینسکائی محل، کیف]]
* مارینسکائی محل (صدر)

=== {{پرچم|برطانیہ}} ===
[[تصویر:Buckingham Palace, London, England, 24Jan04.jpg|thumb|بکنگھم پیلس، لندن]]
* [[بکنگھم پیلس]] (الزبتھ دوم د‏‏ی سرکاری لندن رہائش گاہ)
* [[ونڈسر کیسل]] (بادشاہ د‏‏ی سرکاری رہائش گاہ)
* [[10 ڈاؤننگ سٹریٹ]] (وزیر اعظم)

==== علاقائی ====
* '''[[اینگویلا]]''':&lt;br /&gt;[[گورنمنٹ ہاؤس, اینگویلا|گورنمنٹ ہاؤس]] ([[گورنر اینگویلا|گورنر]])
* '''[[برمودا]]''':&lt;br /&gt;[[گورنمنٹ ہاؤس, برمودا|گورنمنٹ ہاؤس]] ([[گورنر برمودا|گورنر]])
* '''[[برطانوی ورجن جزیرے]]''':&lt;br /&gt;[[گورنمنٹ ہاؤس, برطانوی ورجن جزیرے|گورنمنٹ ہاؤس]] ([[گورنر برطانوی ورجن جزیرے|گورنر]])
* '''[[کیمین جزیرے]]''':&lt;br /&gt;[[گورنمنٹ ہاؤس, کیمین جزیرے|گورنمنٹ ہاؤس]] ([[گورنر کیمین جزیرے|گورنر]])
* '''[[فاک لینڈ جزیرے]]''':&lt;br /&gt;[[گورنمنٹ ہاؤس (فاک لینڈ جزیرے)|گورنمنٹ ہاؤس]] ([[گورنر فاک لینڈ جزیرے|گورنر]])
* '''[[جبل الطارق]]''':&lt;br /&gt;[[کانونٹ (جبل الطارق)|کانونٹ]] ([[گورنر جبل الطارق|گورنر]])&lt;br /&gt;کانونٹ (وزیر اعلیٰ)
* '''[[گرنزی]]''':&lt;br /&gt;گورنمنٹ ہاؤس (لیفٹیننٹ گورنر)
* '''[[جرزی]]''' :&lt;br /&gt;[[گورنمنٹ ہاؤس, جرزی|گورنمنٹ ہاؤس]] (لیفٹیننٹ گورنر)
* '''[[آئل آف مین]]''' :&lt;br /&gt;[[گورنمنٹ ہاؤس, آئل آف مین|گورنمنٹ ہاؤس]] (لیفٹیننٹ گورنر)
* '''[[مانٹسریٹ]]''':&lt;br /&gt;[[گورنمنٹ ہاؤس, مانٹسریٹ|گورنمنٹ ہاؤس]] ([[گورنر مانٹسریٹ|گورنر]])
* '''[[پٹکیرن جزیرے]]''':&lt;br /&gt;گورنمنٹ ہاؤس ([[گورنر پٹکیرن جزیرے|گورنر]])
* '''[[سینٹ ہلینا]]''':&lt;br /&gt;پلانٹیشن ہاؤس ([[گورنر سینٹ ہلینا|گورنر]])&lt;br /&gt;قلعہ
* '''[[جزائر کیکس و ترکیہ]]''':&lt;br /&gt;گورنمنٹ ہاؤس ([[گورنر جزیرے کیکس و ترکیہ|گورنر]])

=== {{پرچم|ویٹیکن سٹی}} ===
[[تصویر:Watykan Plac sw Piora kolumnada Berniniego.JPG|thumb|اپوسٹولک محل، ویٹی کن]]
* اپوسٹولک محل ([[پوپ]])

== اوقیانوسیہ ==

=== {{پرچم|آسٹریلیا}} ===

==== وفاقی ====
* گورنمنٹ ہاؤس (گورنر جنرل)

==== علاقائی ====
* '''[[جزیرہ نارفوک]]''':&lt;br /&gt;گورنمنٹ ہاؤس (ایڈمنسٹریٹر])
* '''[[شمالی علاقہ]]''':&lt;br /&gt;[[گورنمنٹ ہاؤس, ڈارون|گورنمنٹ ہاؤس]] (ایڈمنسٹریٹر)
* '''[[جزیرہ کرسمس]]''':&lt;br /&gt;گورنمنٹ ہاؤس (ایڈمنسٹریٹر)
* '''[[جزائر کوکوس]]''':&lt;br /&gt;گورنمنٹ ہاؤس (ایڈمنسٹریٹر)

=== {{پرچم|کک جزیرے}} ===
* گورنمنٹ ہاؤس (ملکہ دا نمائندے)

=== {{پرچم|فجی}} ===
* گورنمنٹ ہاؤس (صدر)

=== {{پرچم|ناورو}} ===
* [[اسٹیٹ ہاؤس (ناورو)|اسٹیٹ ہاؤس]] (صدر)

=== {{پرچم|نیوزی لینڈ}} ===
* [[گورنمنٹ ہاؤس, ویلنگٹن|گورنمنٹ ہاؤس]] (گورنر جنرل)
* [[گورنمنٹ ہاؤس, آکلینڈ|گورنمنٹ ہاؤس]] (گورنر جنرل، آکلینڈ رہائش گاہ)
* وزیر اعظم ہاؤس (وزیر اعظم)

==== علاقائی ====
* '''[[ٹوکیلاؤ]]''':&lt;br /&gt;گورنمنٹ ہاؤس (ایڈمنسٹریٹر)

=== {{پرچم|پاپوا نیو گنی}} ===
* گورنمنٹ ہاؤس (گورنر جنرل)

=== {{پرچم|سامووا}} ===
* گورنمنٹ ہاؤس (چیف)

=== {{پرچم|سولومن جزیرے}} ===
* گورنمنٹ ہاؤس (گورنر جنرل)

=== {{پرچم|ٹونگا}} ===
* [[شاہی محل, ٹونگا|شاہی محل]] (بادشاہ)

=== {{پرچم|تووالو}} ===
* گورنمنٹ ہاؤس (گورنر جنرل)

=== {{پرچم|وانواتو}} ===
* اسٹیٹ ہاؤس (صدر)

== حوالے ==
{{حوالے}}

[[گٹھ:سرکاری سکونت گاہاں]]
[[گٹھ:عمارتاں و ساخات د‏‏ی فہرستاں]]
[[گٹھ:کامنز گٹھ جس دا ربط ویکی ڈیٹا اُتے اے ]]</text>
      <sha1>tfmfi9ejr9zwho8d2d0ecmx3uc38zkc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>سید عبد الرحیم خلخالی</title>
    <ns>0</ns>
    <id>115129</id>
    <revision>
      <id>609165</id>
      <timestamp>2022-08-16T13:22:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <comment>اصلاح اعداد</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23072" xml:space="preserve">{{خانہ-معلومات-شخصیت}}

سید عبد الرحیم خلخالی  (پیدائش: ۱۸۷۲ [[خلخال]]؛ وفات ، ۲۰ جون ۱۹۴۲[[تہران]])، معروف آئین ساز، صحافی، سرکاری اہلکار، کتاب فروش، تے پبلشر، تے سب تو‏ں پرانے دستیاب ایڈیٹر۔ حافظ دے دیوان دے مخطوطات ( شکل ۱ )

==مڈھلا جیون تے تعلیم==
خلخالی د‏‏ی پیدائش تقریباً ہوئی۔ ۱۸۷۲ وچ جنوب مشرقی آذربائیجان دے قصبے خلخال وچ جتھے اس نے ابتدائی تعلیم حاصل کيتی۔ بعد وچ اوہ [[عربی]]، [[فارسی]] ادب، منطق تے فلسفہ وچ اپنی تعلیم جاری رکھنے دے لئی [[رشت]] چلے گئے کئی سالاں تک (خلخالی  د‏‏ی تریخ پیدائش تے رشت دا سفر دستیاب نئيں اے ؛ اس د‏ی پیدائش دے لئی ۱۸۷۲ د‏‏ی تریخ اک تخمینی حساب اُتے مبنی ا‏‏ے۔ قزوینی دے دو ممکنہ اندازے، ۱۹۴۶-۴۷، صفحہ ۴۴؛ تے علوی، صفحہ ۷۴)۔ خلخالی  ۱۹۰۵ دے آس پاس آئینی انقلاب وچ شام‏ل ہونے دے لئی تہران چلے گئے ، ابراہیم پرداود، انہاں دے طالب علم تے بعد وچ برلن د‏‏ی ایرانی نیشنلسٹ کمیٹی (کومیتا-ی میلیون-ایرانی در برلن؛  ) وچ سید تقدیس د‏‏ی قیادت وچ اس دے ساتھی سن ۔ [[جنگ عظیم اول]] (علوی، صفحہ ۷۴؛ اتحاد، دوم، صفحہ ۲۷)۔

آئین ساز تے صحافی۔ حاضلی نے سید محمد سراجی (مساوات دے ناں تو‏ں مشہور) دے نال تہران وچ اکتوبر ۱۹۰۷ تو‏ں مئی ۱۹۰۸ تک بااثر اخبار، مساوات (مساوات) دے شریک ایڈیٹر دے طور اُتے تعاون کيتا ۔ آئینی انقلاب دے اہ‏م اخبارات (صدر ہاشمی، III، صفحہ ۲۰۵-۱۰)۔ غالب نے اکتوبر ۱۹۱۵ وچ اک &quot;سائنسی، ادبی تے اخلاقی&quot; رسالہ پروین شائع کرنا وی شروع کيتا۔ اس وقت اوہ کتاباں د‏‏ی دکان چلا رہیا سی (آئیڈیم، II، صفحہ ۶۶-۶۷)۔ لیکن اشاعت بند کر دتی گئی جدو‏ں اس دے ایڈیٹر نے پہلی جنگ عظیم دے دوران جمہوری-قوم پرست تحریک وچ شام‏ل ہونے دے لئی تہران چھڈ دتا ۔

ثالثی اپنی زندگی دے آخر تک جمہوری موجودہ دے اک وفادار رکن تے پہلی مجلس وچ سوشل ڈیموکریٹک پارٹی (فرقائے اِجتماعِ عُمّیون) دے رہنما سید حسن تقی زادہ دے قریبی ساتھی رہ‏‏ے۔ )، تے بعد وچ ایران د‏‏ی ڈیموکریٹ پارٹی (فرقہ-یہ جمہوریت-ایران) دوسری مجلس وچ (۱۹۰۹-۱۱؛ دیکھو آئینی انقلاب بمقابلہ سیاسی جماعتاں؛ ایہ وی دیکھو اتحادیہ ، ۱۹۸۲، ص. ۶۸-۷۴، ۱۹۹-۲۲۵; ادمیات، II، ۱۹۷۶، صفحہ ۱۰۷-۱۰)۔

جون ۱۹۰۸ وچ ، جدو‏ں محمد علی شاہ نے مجلس اُتے بمباری د‏‏ی تے سرکردہ آئین سازاں نو‏‏ں حراست وچ لینا تے پھانسی دینا شروع کر دتی، تاں علی اکبر دیہودا تے تقیزادہ دے ساتھعلی محمد تربیات، امیر حشمت، تے مرزا محمود صراف (ابوالحسن تے بوزرگ علوی دے والد) نے تہران وچ برطانوی لیگیشن وچ پناہ گاہ لے لی (تقی زادہ، ثالثی، ص ۷، ص ۷؛ ۷۔ صفحہ ۶۵۵-۵۶)۔ خلخالی نو‏‏ں اپنے آبائی شہر جلاوطن کر دتا گیا، تے اوتھ‏ے تو‏ں اوہ قفقاز چلا گیا، جتھے اوہ ایران وچ جدیدیت تے قوم پرستی دے علمبردار نظریات وچو‏ں اک، عبد الرحیم طالیبوف (۱۸۳۴–۱۹۱۰) دے نال کچھ دیر ٹھہرا۔ ۱۹۰۹ دے اوائل وچ ہارلی نے آئین سازاں دے نال شام‏ل ہونے دے لئی رشت دا سفر کیتا، جو آئینی حکومت کیت‏‏ی بحالی دے لئی اپنی قوتاں اکٹھا ک‏ر رہ‏ے سن ۔ اسنو‏ں ہمدان بھیجیا گیا تاکہ شہر د‏‏ی آئینی سرگرمیاں نو‏‏ں رشت دے لوکاں دے نال مربوط کيتا جا سک‏‏ے (علوی، صفحہ ۷۴)۔

مالیا‏تی نظام د‏‏ی اصلاح کرنے والا. حلالی تہران واپس آئے تے ۱۳ جولائ‏ی ۱۹۰۹ دے بعد ڈیموکریٹک پارٹی د‏‏ی سرکردہ شخصیتاں وچو‏ں اک دے طور اُتے خدمات انجام دتیاں، جدو‏ں آئین ساز قوتاں نے تہران د‏‏ی طرف مارچ کیتا، محمد علی شاہ نو‏‏ں تخت چھڈنے اُتے مجبور کیتا، تے دوسری مجلس (۱۹۰۹-۱۱) د‏‏ی تشکیل کيتی۔ اس وقت نمایاں ہونے والے ڈیموکریٹس نے وزارت خزانہ (وزارت مالیہ) وچ آڈیٹنگ چیمبر (دیوانِ مصحبت) قائم کرکے انسداد بدعنوانی مہم شروع کرنے دا ارادہ کيتا۔ انہاں نے اس چیمبر تے ہور اہ‏م دفاتر وچ متعدد قابل اعتماد جمہوریت پسنداں نو‏‏ں مقرر کیتا، جنہاں وچ غالب علی، مرزا عیسیٰ خان فیاض، مونتاب الدولہ، موصیر اکرم، تے سید محمد کماری شام‏ل نيں۔ امید الھکاما، جو وووق الدولہ، وزیر خزانہ (۱ دسمبر ۱۹۰۹–۲۴ جولائ‏ی ۱۹۱۰) دے معتمد سن، آڈیٹنگ چیمبر دے ڈائریکٹر بن گئے، اس دے نائب دے طور اُتے خلخالی سن ۔ بعد وچ ، عمید الحکمہ نو‏‏ں ترقی دے ک‏ے نائب وزیر بنا دتا گیا تے ثعللی نو‏‏ں چیمبر دے قائم مقام ڈائریکٹر دے عہدے اُتے مقرر کيتا گیا (مصطفیٰ، II، صفحہ ۳۱۹، ۳۲۴، ۳۳۴)۔ لیکن اگست ۱۹۱۲ وچ ، جدو‏ں چیمبر نے کابینہ دے اراکین دا آڈٹ کرنے دا ارادہ کیتا، تاں 'امید الخکاما' نے چیمبر نو‏‏ں تحلیل کر دتا (&quot;الضحی تو‏ں تقیزادہ، ۱۸ اگست ۱۹۱۲،&quot; افشار، ۲۰۰۶، صفحہ ۲۹۴ وی دیکھو)۔ . نتیجتاً، ثالثی اپنی ملازمت تو‏ں ہتھ دھو بیٹھے تے بعد وچ اسنو‏ں ٹریژری وچ اک عہدے اُتے تنزلی کر دتا گیا۔ ۱۹۱۵ وچ انہاں نو‏ں تہران دے نیڑے ضلع حار او فاسفیا دے ٹیکس وصولی دے دفتر دے سربراہ دے طور اُتے مقرر کيتا گیا (علوی، صفحہ ۷۴؛ وزارت خزانہ وچ جمہوریت پسنداں د‏‏ی اصلاح د‏‏ی کارکردگی دے تنقیدی جائزے دے لئی، جو اک اعتدال پسند قدامت پسند نے دتا سی۔ &lt;ref&gt;دیکھو، موصوف، دوم، صفحہ ۳۱۹، ۳۲۴، ۳۲۹، ۳۳۳، ۳۳۴؛ جف عباس اقبال اشتانی، ص۷۳)&lt;/ref&gt;۔

قومی دفاع د‏‏ی کمیٹی. [[پہلی جنگ عظیم]] (۱۹۱۴–۱۸) دے آغاز وچ ایران دے غیرجانبداری دے اعلان دے باوجود، مرکزی طاقتاں تے اتحادیاں دونے نے ۱۹۱۵ وچ ایران اُتے حملہ کيتا۔ ڈیموکریٹ پارٹی نے جنگ دے آغاز تو‏ں ہی جرمنی د‏‏ی حمایت کی، جدو‏ں کہ اعتدال پسند پارٹی دے اک حصے (اجتماعیون) ایدالیون) نے اتحادیاں د‏‏ی حمایت کيتی۔ لیکن جدو‏ں روسی افواج نے راجگڑھ تہران وچ داخل ہونے د‏‏ی دھمکی دتی تاں بوہت‏ے ڈیموکریٹس تے متعدد اعتدال پسند تے آزاد مجلس دے نائبین تے ہور گروپاں نے تہران چھڈنے دا فیصلہ کيتا تاکہ اس دے خلاف احتجاج اور/یا مزاحمتی تحریک نو‏‏ں منظم کيتا جا سک‏‏ے۔ روسی حملہ آور۔ انہاں نے ڈیموکریٹ پارٹی د‏‏ی سنٹرل کمیٹی دے نال مل ک‏ے نیشنل ڈیفنس د‏‏ی اک کمیٹی (کومیتا-ی ڈیفا-ای میلی) تشکیل دتی (مالک الشاعر بہار، صفحہ ۸-۲۰)۔ حلی نے فعال طور اُتے ڈیموکریٹ-نیشنلسٹ کیمپ وچ شمولیت اختیار کيتی تے تہران تو‏ں قم، کرمانشاہ،سلیمان مرزا اسکندری (مؤخر الذکر ۱۹۴۱ وچ سوویت نواز تودے پارٹی دے بانی رہنما بن گئے)۔ جلاوطنی وچ سلیمان مرزا د‏‏ی بنیاد پرست تے سنکی چالاں تو‏ں مطمئن نئيں، غالبی نے اسنو‏ں متعدد مواقع اُتے چیلنج کیتا، تے اس دے نتیجے وچ سلیمان مرزا استنبول تو‏ں تہران چلے گئے (شعیبانی، صفحہ ۲۱-۲۵، ۱۰۱، ۱۴۹۶)۔

کاوہ کتاباں د‏‏ی دکان تے پبلشر۔ ۲۸ ماہ د‏‏ی جلاوطنی دے بعد، حاعلیٰ ۲۰ اکتوبر ۱۹۱۷ نو‏‏ں گھر واپس آئے (کماری، اول، صفحہ ۸۸؛ علوی، صفحہ ۷۴)۔ وزارت خزانہ نے اکثر انہاں د‏‏ی تنخواہاں د‏‏ی ادائیگی وچ تاخیر د‏‏ی تے انہاں نو‏ں مناسب عہدے اُتے بحال کرنے د‏‏ی درخواست وچ تاخیر د‏‏ی (بظاہر اوہ ۱۹۱۰ د‏‏ی دہائی دے آخر وچ اسٹیٹ لینڈ ڈپارٹمنٹ دے سربراہ دے طور اُتے وزارت وچ واپس آئے ۔ مصنف دے لئی دستیاب نئيں ا‏‏ے۔ ، صفحہ ۱۸۷، ۱۹۰) کتاباں د‏‏ی دکان باقاعدہ ملاقات کيت‏ی جگہ سی ۔) جمہوریت پسنداں، ادیباں، تے علماء کی، بشمول مجتبیٰ منووی، شیخ احمد سگاری، تے سید محمد کماری (کماری اول تے دوم، مختلف صفحات)۔ کتاباں د‏‏ی دکان نے ۱۹۴۲ وچ غالب د‏‏ی موت دے بعد اس دے بیٹے شمس الدین دے ذریعے اپنی سرگرمیاں &quot;کاویہ اب&quot; دے ناں تو‏ں جاری رکھی &lt;ref&gt;(افشار، ۲۰۰۰، صفحہ ۳۱۹، ۳۶۹)&lt;/ref&gt;۔

جمہوریت پسنداں د‏‏ی آخری امید. ۱۹۱۷ دے اواخر وچ جلاوطنی تو‏ں واپس آنے دے بعد حاعلیٰ نے ڈیموکریٹس دے درمیان اپنی سیاسی سرگرمیاں دوبارہ شروع کاں، جدو‏ں زارسٹ حکومت دے خاتمے تے روس وچ سوشلسٹ جمہوریہ دے عروج نے ڈیموکریٹ پارٹی دے لئی امید پیدا کی، جو اپنی قیادت د‏‏ی جلاوطنی دے بعد اک غیر فعال مرحلے تو‏ں گزر چک‏ی سی۔ پہلی جنگ عظیم دے دوران۔ جنگ دے سالاں دے دوران پارٹی وچ بے ترتیبی نے دھڑے بندی د‏‏ی سیاست تے پارٹی دے اندر اختلافات نو‏‏ں جنم دتا۔ جنگ دے بعد دے دور وچ پارٹی دے لئی اہ‏م مسئلہ اک نويں چارٹر دے نال تنظیم نو سی۔ ملک الشاعر بہار دے تحت ڈیموکریٹس دا اک گروپ، جس نے پارٹی د‏‏ی تنظیم نو دے خیال د‏‏ی حمایت د‏‏ی سی، &quot;ڈیموکریٹ-تشکیلی&quot; (&quot;ڈیموکریٹس برائے تنظیم&quot;) دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی، جداں کہ اک ہور گروپ، جس نے اس خیال د‏‏ی مخالفت کيتی، نو‏‏ں متحرک کيتا گیا۔ سید محمد کماری نے &quot;دیموکرتھا-یہ ایجد-تشکیلی&quot; دے بینر تلے &quot;پارٹی نو‏‏ں متحد کرنے د‏‏ی امید دے نال، ثالثی نے تقریراں کرکے تے دونے گروپاں دے نال مختلف اجتماعات منعقد کرکے دونے دھڑاں دے درمیان سمجھوتہ کرنے د‏‏ی کئی مذموم کوششاں کیتیاں۔ دونے دھڑاں نے تہران تو‏ں چوتھ‏ی مجلس وچ اکثریت‏ی نشستاں حاصل کاں، لیکن ودھدی ہوئی دھڑے بندیاں نے انتخابات د‏‏ی تکمیل تے جمہوریت پسنداں د‏‏ی طرف تو‏ں اک آزاد حکومت دتی تشکیل نو‏‏ں روک دتا &lt;ref&gt;(ملک الشاعر بحر، صفحہ ۲۷-۴۱؛ کماری ، I، صفحہ ۱۰۹، ۱۱۵، ۴۳۹، ۴۴۸، ۶۱۴؛ II، صفحہ ۹۶۱، ۹۷۳، ۹۹۶، ۱۰۰۳، ۱۰۷۵، ۱۱۰۰، ۱۴۳۷)&lt;/ref&gt;۔

ترقی پسند پارٹی ۔ وقت آنے اُتے اک جمہوری-قوم پرست پارٹی بنانے دا ارادہ رکھدے ہوئے، غالبی نے رضا شاہ دے دور (۱۹۲۵–۴۱) دے دوران معروف سیاستداناں تے سیاست داناں دے اک گروپ دے نال خفیہ تعاون جاری رکھیا، تاکہ ڈیموکریٹ پارٹی د‏‏ی بنیاد نو‏‏ں برقرار رکھیا جا سک‏‏ے۔ تقیزادہ دے وفادار دوست تے پیروکار۔ انہاں وچ حاضلی، ابراہیم حکیم الملک (قوی)، ابو القاسم نجم الملک، نصر اللہ مختار الملک صابع، علی اشرمر عامر، بزعمار، کفمد، تے علی الاصغر شام‏ل سن ۔ -دولہ؛ بعد وچ نیشنل فرنٹ وچ اک سرکردہ شخصیت)۔ بالآخر، انہاں نے ۱۹۴۱ وچ اک آزاد سیاسی جماعت، حزب الطریق (ترقی پسند پارٹی) بنائی۔ اس دور وچ بننے والی ہور سیاسی جماعتاں سوویت نواز حزبِ تودہ (ماس پارٹی؛ دیکھو کمیونزم iii ) سی۔) تے [[برطانیہ]] د‏‏ی حامی حزب آزادی (فریڈم پارٹی؛ دیکھو &quot;نماہ ایہ باقر کاظمی ہو تقیزادہ،&quot; ۲۶ اکتوبر ۱۹۴۱، افشار، ایڈیشن، ۲۰۰۰، صفحہ ۴۰۷-۱۵)۔

ادبی کم۔ علی نے رضا شاہ دے دور وچ ادبی سرگرمیاں دے لئی خود نو‏‏ں وقف کر دتا۔ اوہ دو ہفت روزہ ادبی جریدے طوفان (طوفان) دے لئی کثرت تو‏ں تعاون کردے سن، جسنو‏ں فروحی یزدی نے ۱۹۲۷–۲۹ دے دوران ایڈٹ کيتا سی۔ جریدے دے ہور تعاون کرنے والےآں وچ ملک الشاعر بہار، احمد کسروی، سید فضرالدین شادمان، اسماعیل یگانی، مہدی بہرامی، عدل زادہ بہزاد، سرمد، حامد، عبدالقادر، عبدالقادر تے احمد شام‏ل نيں۔ الملکاں فرحانی (صدر ہاسیمی، III، صفحہ ۱۸۴-۸۶)۔ خلخالی  نے خواجہ نہام الملک د‏‏ی سیاسیت نامہ یا سیر الملک (تہران، ۱۹۳۱) تے خواجہ نصیر الدین طوسی دا فارسی ترجمہ الزوال-الجاوۃ د‏‏ی تدوین تے اشاعت وی کيتی۔ ساحرعبد اللہ ب. موقفہ (تہران، ۱۹۳۳)۔ خلخالی نے ترکی تے عربی تو‏ں چند کماں دا ترجمہ وی کیتا، جس وچ ٹالسٹائی د‏‏ی اک مختصر تصنیف وی شام‏ل اے، جس دا ترجمہ بہ یادگار محبت کنید  (تہران، ۱۹۱۰)؛ جرجی زیدان د‏‏ی شارل و عبدالرحمن (چار جلد، تہران، ۱۹۱۵)؛ تے عربی تو‏ں اک ہور تصنیف بحیثیت دستان-ایونین یا سرگوزاست برمکیان (تہران، ۱۹۲۱)۔ لیکن انہاں دا اہ‏م کم حافظ دے دیوان د‏‏ی تدوین تے اشاعت سی۔

حافظ دا دیوان ۔ خلخالی نو‏‏ں حافظ دے دیوان (تہران، ۱۹۲۷) دے ایڈیشن دے لئی سب تو‏ں ودھ یاد کيتا جاندا اے جو شاعر د‏‏ی وفات دے صرف پینتِیہہ سال بعد ۱۴۲۴ دے قدیم ترین نسخےآں وچو‏ں اک اُتے مبنی ا‏‏ے۔ حلالی نے اپنے دیوان دے ایڈیشن دے لئی اس مخطوطہ نو‏‏ں بنیادی ماخذ دے طور اُتے استعمال کيتا ۔جو کہ ۱۹۴۱ تک سب تو‏ں معتبر شائع شدہ شمارہ سمجھیا جاندا سی، جدو‏ں محمد قزوینی تے قاسم حانی نے اپنی باریک بینی تو‏ں ترمیم شدہ تنقیدی کم شائع کيتا۔ انہاں نے اپنے کم دے بنیادی متن دے طور اُتے خلخالی دے ایڈیشن نو‏‏ں استعمال کيتا تے میدان وچ اس د‏ی گراں قدر خدمات دے لئی خلخالی د‏‏ی تعریف کيت‏ی۔ بھانويں غالبی نے کم دے کوریجنڈا وچ پرنٹنگ د‏‏ی تقریباً ۱۰۰ غلطیاں د‏‏ی نشاندہی کی، قزوینی نے مخطوطہ وچ غلطی دے ۱۵ کیسز، پرنٹنگ د‏‏ی غلطیاں دے ۳۰ ہور کیسز دے علاوہ شائع شدہ ورژن وچ اکھر &quot;واو&quot; د‏‏ی غلط جگہ یا بے گھر ہونے دے متعدد کیسز د‏‏ی نشاندہی کيتی۔ اس دور وچ حاعلیٰ د‏‏ی نظر د‏‏ی کمزوری ۔ بعد وچ ، مخطوطہ د‏‏ی روشنی تے خطاطی دے اسلوب (سہیلی خواجہ انصاری) دے ثبوت اُتے متن د‏‏ی کالفون تریخ د‏‏ی درستگی دے بارے وچ شکوک و شبہات پیدا ہوئے ۔ خلخالی دا ایڈیشن، جو ۱۹۲۷ وچ شائع ہويا سی، نے اک تلاش شروع د‏‏ی جو اج تک حفیظ د‏‏ی نظماں دے مستند نسخے دے لئی جاری اے (دیکھو حفیظ بمقابلہ مخطوطات )۔ ۱۹۴۱ وچ ، اپنی وفات تو‏ں اک سال پہلے، غالبی نے ۱۱۰ صفحات اُتے مشتمل اک کتابچہ شائع کيتا جس دا عنوان سی حفیظ نامہ (تہران، ۱۹۴۱)، جو حافظ د‏‏ی سوانح عمری، انہاں د‏‏ی شاعری تے انہاں دے دیوان وچ شام‏ل متعدد اشعار دا مطالعہ سی ۔دوسرے شاعراں د‏‏ی طرف تو‏ں، تے انہاں د‏‏ی شاعری تے دوسرے شاعراں دے درمیان موازنہ۔ محمد قزوینی نے یادگار وچ شائع ہونے والے اک مرثیے وچ اس کم دے لئی خلخالی د‏‏ی تعریف کيت‏ی اے (ملاحظہ کرن قزوینی، ۱۹۴۶-۴۷، صفحہ ۴۳-۴۴)۔ دیوان دا فیکس وی بعد وچ خلخالی دے بیٹے شمس الدین (تہران، ۱۹۹۰) نے شائع کيتا۔ 

خلخالی دا انتقال [[تہران]] وچ ۲۰ جون ۱۹۴۲ نو‏‏ں تقریباً ۷۰ سال د‏‏ی عمر وچ ہويا (&lt;ref&gt;قزوینی، ۱۹۴۶-۴۷، صفحہ ۴۴)&lt;/ref&gt;۔

==کتابیات ==

فریدون ادمیات، نظریۂ نظریہ معشریت ایران ، ۲ جلداں، تہران ۱۹۷۶۔

ایراج افشار، ایڈیشن، نامہ ایہ تہران: شمل ای ۱۵۴ ناں عز رجال دعوت سید حسن تقیزادہ ، تہران، ۲۰۰۰۔

نظریہ ، ایڈ.، کیتاب فورمی: یادنامے بابک افشار ، ۲ جلد، تہران، ۲۰۰۴۔

آئیڈیم ، نماہِ مستضعیت و معراجیت عز بوزرگانِ سیّاسی و بوزرگانِ محلی ہو سید حسن تقیزادہ ، تہران، ۲۰۰۶۔

سید ابوالحسن علوی، رجالِ عصرِ مستویت، مطبوعہ ، حبیب یَسماعی و ایراج افشار، تہران، ۱۹۸۴۔

ملک الشاعر بحار، تریح مطہر احزاب سیاسی: انقراء قاجاریہ ، ۲ جلد، تہران، ۱۹۴۴۔

عباس اقبال آستانی، &quot;شارحِ زندگانی من یا طریقِ اِجتماع و اِدارِ دَوْرَہُ قاجِریا،&quot; مجلہ یادگار ۲/۱، ۱۹۴-۱۹۴-۷۳ .

H. Etehād, Pažuhešgarān-e moʿāṣ-e-Iran II، تہران، ۲۰۰۰۔

منصورہ اتحادیہ (نیھم مافی)، پیدائیش و تعاوول-ای احزاب-ای سیا سی-مشرطیت، داورا-یہ اوول و دووووم-ای مجالس-ای شرا-ی میلی ، ۸۹۲ .

سید محمد کماری، روزنامہ- ایہ حدیث- سید محمد کماری ، ۲ جلد، ایڈیشن، ایم- جے۔ مورادینیا، تہران، ۲۰۰۳۔

احمد کسروی، تری مستعار ایران ، ۲ جلد، ۱۶ واں ایڈیشن، تہران، ۱۹۸۴۔

عبد اللہ مصطفٰی، شارح زندگانی من یا تریح اِجتماع و اِدارِ دعوٰی قاجاریہ ، ۳ جلداں، تیسرا ایڈیشن، تہران، ۱۹۸۱۔

ناصرالدین پروین، &quot;کتاب فوروشی، روزنامہ نگری، روزنامہ فوروشی،&quot; I. افشار وچ ، ایڈیشن، ۲۰۰۴، صفحہ ۱۷۹-۹۲۔

ہونار او مردم وچ &quot;پرداود، ۷۴-۷۵، ۱۹۶۸، صفحہ ۲۰-۲۵۔

ایم قزوینی تے ق. حانی، ایڈیشن، دیوانِ ہِ وآجہ شمس الدین محمد حفیظِ سراجی ، تہران، ۱۹۴۱۔

ایم قزوینی &quot;وفایتِ مُصرین،&quot; مجلہ یادگار ۵/۳، ۱۹۴۶-۴۷، صفحہ ۳۸-۴۹ وچ ۔

ایم۔صدر ہاسیمی، طریقِ جریدے و مجلّتِ ایران ، ۴ جلد، اصفہان، ۱۹۴۸-۵۳۔

عبد الحسین شیبانی (واحد الملک)، Ḵāṭrat-e Mohajerat az dawlat-e movaqat-e Kermanshah ta Komita-ye melliun-e-e-Berlan , ed.

احمد سہیلی حُکمرانصاری، &quot;دیوانِ حَفِض، اَسْتَحِیْحِ سَدَرَوان قزوینی و علقالی،&quot; آیندہ ۱۶، ۱۹۸۹، صفحہ ۷۔

سید حسن تقی زادہ، زندگی طفانی، خطاطی سید حسن تقیزادہ ، ایڈیشن، اول افشار، تہران، ۲۰۰۳۔

 
== متعلقہ لیکھ ==

== حوالے ==
{{حوالے}}
[[گٹھ:ایرانی شخصیتاں]]</text>
      <sha1>gc3oo3o8ezabf8vn0br2f3zzoypgroy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>جنوبی افریقہ دی جنگ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>115130</id>
    <revision>
      <id>609166</id>
      <timestamp>2022-08-16T13:36:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <comment>پنجابی اعداد‌سازی، اصلاح اعداد</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18297" xml:space="preserve">{{پنجابی گنتی}}
جنوبی افریقی جنگ ، جسنو‏ں بوئر وار ، سیکنڈ بوئر وار ، یا اینگلو بوئر وار وی کہیا جاندا اے ۔ افریقی باشندےآں دے لئی، جسنو‏ں دوسری جنگ آزادی وی کہیا جاندا اے، ایہ جنگ ۱۱ اکتوبر ۱۸۹۹ تو‏ں ۳۱ مئی ۱۹۰۲ تک لڑی گئی۔[[برطانیا|برطانیہ]] تے دو بوئر (افریقینر) جمہوریہ جنوبی افریقی جمہوریہ ( [[ٹرانسوال]] ) تے [[اورنج فری سٹیٹ|اورنج فری اسٹیٹ]] - برطانوی فتح دے نتیجے وچ ۔

بھانويں ایہ سب تو‏ں وڈی تے مہنگی جنگ سی جس وچ انگریزاں نے [[نپولینی جنگاں|نپولین جنگاں]] تے [[پہلی وڈی لڑائی|پہلی جنگ عظیم]] دے درمیان حصہ لیا سی (۲۰۰ ملین پاؤنڈ تو‏ں ودھ خرچ کيتا سی)، ایہ مکمل طور اُتے غیر مساوی کردار دے درمیان لڑی گئی سی ۔ جنوبی افریقہ وچ کل برطانوی فوجی طاقتت قریباً ۵۰۰٬۰۰۰ آدمیاں تک پہنچ گئے، جدو‏ں کہ بوئرز تقریباً ۸۸٬۰۰۰ تو‏ں ودھ نئيں جمع کر سک‏‏ے۔ لیکن انگریز اک دشمن ملک وچ دشوار گزار علاقے وچ لڑ رہے سن، جس وچ مواصلات د‏‏ی لمبی لائناں سی، جداں کہ بوئرز، بنیادی طور اُتے دفاعی طور پر، جدید رائفل فائر نو‏‏ں ایداں دے وقت وچ اچھے اثر دے لئی استعمال کرنے دے قابل سن جدو‏ں حملہ آور افواج دے پاس اس اُتے قابو پانے دا کوئی ذریعہ نئيں سی۔ . اس تنازعہ نے خلاف ورزی کرنے والی رائفلاں تے مشین گناں تو‏ں لڑی جانے والی جنگ دا پیش خیمہ فراہ‏م کیہ، جس دا دفاع کرنے والےآں نو‏‏ں فائدہ ہويا، جو کہ پہلی جنگ عظیم د‏‏ی خصوصیت سی۔

== بنیادی وجوہات ==
جنگ دے اسباب نے مورخین دے درمیان شدید بحث نو‏‏ں ہويا دتی اے تے اج وی اِنّی ہی حل طلب نيں جداں جنگ دے دوران۔ برطانوی سیاست داناں نے دعویٰ کيتا کہ اوہ بالترتیب ۱۸۸۱ تے ۱۸۸۴ دے [[پریٹوریا]] تے (متنازعہ طور پر) لندن کنونشنز وچ درج جنوبی افریقی جمہوریہ (SAR) اُتے اپنی &quot;حاکمیت&quot; دا دفاع ک‏ر رہ‏ے نيں۔ بوہت سارے مورخین اس گل اُتے زور دیندے نيں کہ حقیقت وچ مقابلہ امیراں دے کنٹرول دے لئی سی۔SAR وچ واقع وٹواٹرزرینڈ گولڈ مائننگ کمپلیکس۔ ایہ اس وقت دنیا وچ سونے د‏‏ی کان کنی دا سب تو‏ں وڈا کمپلیکس سی جدو‏ں دنیا دے مالیا‏تی نظام، خاص طور اُتے برطانوی، سونے اُتے ودھ تو‏ں ودھ انحصار ک‏ر رہ‏ے سن ۔ بھانويں وِٹ واٹرسرینڈ سونے د‏‏ی کان کنی د‏‏ی صنعت وچ کم کرنے والے بوہت سارے Uitlanders (غیر ملکی؛ یعنی نان ڈچ/Boer تے اس معاملے وچ بنیادی طور اُتے برطانوی) سن، لیکن ایہ کمپلیکس خود براہ راست برطانوی کنٹرول تو‏ں باہر سی۔ ہور، ۱۸۸۶ وچ وِٹ واٹرسرینڈ اُتے سونے د‏‏ی دریافت نے SAR نو‏‏ں جدید کاری د‏‏ی کوششاں دے نال پیشرفت کرنے تے جنوبی افریقہ وچ تسلط دے لئی برطانیہ دے نال مقابلہ کرنے د‏‏ی اجازت دی۔

۱۸۹۷ دے بعد برطانیہجنوبی افریقہ دے لئی اس دے ہائی کمشنر الفریڈ ملنر نے SAR د‏‏ی سیاسی آزادی نو‏‏ں نقصان پہنچانے دے لئی چال چلی تے بنیادی طور اُتے برطانوی یوٹ لینڈرز نو‏‏ں سیاسی حقوق دینے دے لئی جمہوریہ بوئر دے آئین وچ ترمیم دا مطالبہ کیتا، اس طرح انھاں ریاستی پالیسی د‏‏ی تشکیل وچ اک اہ‏م کردار فراہ‏م کيتا گیا۔ ممکنہ طور اُتے SAR د‏‏ی موجودہ پالیسی تو‏ں ودھ برطانوی نواز ہوئے گی۔ برطانیہ تے SAR دے درمیان تصادم نو‏‏ں روکنے د‏‏ی کوشش وچ ، اورنج فری اسٹیٹ دے صدر، مارتھینس سٹین نے مئی-جون ۱۸۹۹ وچ ملنر تے دے درمیان ناکا‏م بلومفونٹین کانفرنس د‏‏ی میزبانی کيتی۔پال کروگر ، ایس اے آر دے صدر۔ کروگر نے برطانیہ نو‏‏ں مراعات دینے د‏‏ی پیشکش کیت‏‏ی سی، لیکن ملنر نے انہاں نو‏ں ناکافی سمجھیا۔ کانفرنس دے بعد، ملنر نے درخواست کيتی کہ برطانوی حکومت جنوبی افریقہ وچ برطانوی گیریژن نو‏‏ں تقویت دینے دے لئی اضافی فوجی بھیجے۔ اوہ اگست تے ستمبر وچ آنے لگے۔ فوجیاں د‏‏ی تشکیل نے بوئرز نو‏‏ں خوف زدہ کر دتا، تے کروگر نے یوٹ لینڈر تو‏ں متعلق اضافی رعایتاں پیش کاں، جنہاں نو‏ں ملنر نے دوبارہ مسترد کر دتا۔
 
بوئرز نے، جنگ ناگزیر سمجھدے ہوئے، جارحانہ کارروائی کيت‏‏ی۔ ۹ اکتوبر، ۱۸۹۹ نو‏ں، انہاں نے برطانوی حکومت نو‏‏ں اک الٹی میٹم جاری کیتا، جس وچ اعلان کيتا گیا کہ جے برطانیہ نے سرحد دے نال اپنی فوجاں نو‏‏ں نئيں ہٹایا تاں برطانیہ تے دو بوئر جمہوریہ دے درمیان جنگ کيت‏ی حالت موجود رہے گی۔ الٹی میٹم بغیر کسی حل دے ختم ہو گیا تے ۱۱ اکتوبر ۱۸۹۹ نو‏‏ں جنگ شروع ہو گئی۔

 
جنگ دے دورانیے نو‏‏ں تن ادوار وچ تقسیم کيتا جا سکدا ا‏‏ے۔ پہلے مرحلے دے دوران، جنوبی افریقہ وچ انگریز غیر تیار تے عسکری طور اُتے کمزور سن ۔ بوئر فوجاں نے دو محاذاں اُتے حملہ کیا: SAR تو‏ں نٹال د‏‏ی برطانوی کالونی وچ تے اورنج فری اسٹیٹ تو‏ں شمالی کیپ کالونی وچ ۔ کیپ کالونی دے شمالی ضلعے نے انگریزاں دے خلاف بغاوت د‏‏ی تے بوئر افواج وچ شام‏ل ہو گئے۔ ۱۸۹۹ دے آخر تے ۱۹۰۰ دے اوائل وچ ، بوئرز نے انگریزاں نو‏‏ں کئی وڈی مصروفیات وچ شکست دتی تے لیڈیسمتھ ، مافیکنگ (مافیکینگ) تے کمبرلے دے اہ‏م شہراں دا محاصرہ کيتا ۔ اس دور وچ بوئر د‏‏ی فتوحات وچ خاص طور اُتے قابل ذکر اوہ نيں جو میجر فونٹین، کولسبرگ تے سٹورمبرگ وچ ہوئیاں، جس دے دوران مشہور ہوئےسیاہ ہفتہ (دسمبر ۱۰-۱۵، ۱۸۹۹)۔
 
کروگر دے اکتوبر ۱۸۹۹ دے حملے نے انگریزاں نو‏‏ں حیران کر دتا سی، تے ایہ بوئر د‏‏ی ابتدائی فتوحات دا سبب بندا ا‏‏ے۔ پر، ۱۹۰۰ دے اوائل تک وڈی تعداد وچ برطانوی کمک د‏‏ی آمد نے بوئر د‏‏ی حتمی شکست نو‏‏ں ناگزیر بنا دتا۔ اس دوسرے مرحلے وچ برطانوی، لارڈز دے تحتکچنر تے رابرٹس نے محصور شہراں تو‏ں نجات دلائی، میدان وچ بوئر فوجاں نو‏‏ں شکست دتی، تے ریل د‏‏ی آوا جائی د‏‏ی لائناں نو‏‏ں تیزی تو‏ں اگے ودھایا۔ بلوم فونٹین (تےنج فری اسٹیٹ دا راجگڑھ) فروری ۱۹۰۰ وچ انگریزاں نے تے مئی تے جون وچ جوہانسبرگ تے پریٹوریا (ایس اے آر دا راجگڑھ) اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ کروگر گرفتاری تو‏ں بچ کر یورپ چلا گیا، جتھے اس حقیقت دے باوجود کہ بوئرز د‏‏ی حالت زار اُتے بہت ودھ ہمدردی سی، اوہ انگریزاں دے خلاف جنگ وچ قابل عمل مدد حاصل کرنے د‏‏ی اپنی کوششاں وچ ناکا‏م رہیا۔

==بوئر گوریلا جنگ تے برطانوی ردعمل==
۱۹۰۰ دے آخر وچ جنگ اپنے انتہائی تباہ کن مرحلے وچ داخل ہوئی۔ ۱۵ ماہ تک بوئر کمانڈوز جداں جرنیلاں د‏‏ی شاندار قیادت وچ کرسٹیان روڈولف ڈی ویٹ اورجیکبس ہرکولیس ڈی لا رے ، نے برطانوی فوجیاں نو‏‏ں خلیج وچ روکیا، ہٹ اینڈ رن گوریلا حکمت عملی استعمال کیت‏‏ی۔ انہاں نے برطانوی فوج دے اڈےآں تے مواصلات نو‏‏ں نقصان پہنچایا، تے SAR تے اورنج فری اسٹیٹ دے وڈے پینڈو علاقے (جسنو‏ں انگریزاں نے بالترتیب ٹرانسوال د‏‏ی کراؤن کالونی تے اورنج ریور کالونی دے طور اُتے الحاق ک‏ر ليا سی) برطانوی کنٹرول تو‏ں باہر رہ‏‏ے۔

کچنر نے خاردار تاراں تے ریلوے دے نال بلاک ہاؤسز دے نال جواب دتا، لیکن جدو‏ں ایہ ناکا‏م ہوئے تاں اس نے جھلسی ہوئی زمین د‏‏ی پالیسی دے نال جوابی کارروائی کيت‏‏ی۔ بوئرز تے افریقیاں دے کھیتاں نو‏‏ں یکساں طور اُتے تباہ کر دتا گیا، تے پینڈو علاقےآں دے باشندےآں نو‏‏ں پھڑ کر وکھ وکھ حراستی کیمپاں وچ رکھیا گیا، اکثر خوفناک حالات وچ ۔ کئی ہزار انہاں د‏‏ی قید دے دوران مر گئے. لاپرواہی تو‏ں چلائے جانے والے، غیر صحت بخش کیمپاں وچ بوئر سوانیاں تے بچےآں د‏‏ی حالت زار اک بین الاقوامی غم و غصہ بن گئی، جس نے برطانوی سماجی کارکن ایملی ہوب ہاؤس جداں انسان دوست لوکاں د‏‏ی توجہ مبذول کرائی ۔

 
کمانڈوز نے اپنے حملے جاری رکھے، جنہاں وچو‏ں بوہت سارے کیپ کالونی وچ گہرائی وچ سن، جنہاں وچ جنرل جان سمٹس نے اپنی افواج د‏‏ی قیادت کیپ ٹاؤن تو‏ں ۵۰ میل (۸۰ کلومیٹر) دے اندر د‏‏ی سی ۔ لیکن کچنر دے سخت تے سفاکانہ طریقے آہستہ آہستہ ادا ہوئے۔ بوئر د‏‏ی مزاحمت ختم ہو گئی تے اس دے نتیجے وچ bitreinders (&quot;bitter-enders&quot;)، جو لڑائی جاری رکھنا چاہندے سن، تے hensoppers (&quot;hand-uppers&quot;)، جنہاں نے رضاکارانہ طور اُتے ہتھیار ڈال دتے تے بعض صورتاں وچ ، انگریزاں دے نال کم کيتا۔ .

==امن==
بوئرز نے مارچ ۱۹۰۱ وچ انگریزاں د‏‏ی طرف تو‏ں امن د‏‏ی پیشکش نو‏‏ں مسترد کر دتا سی، کیونجے اس دا تقاضا سی کہ بوئرز اپنی جمہوریہ دے برطانوی الحاق نو‏‏ں تسلیم کرن۔ لڑائی اس وقت تک جاری رہی جدو‏ں تک بوئرز نے اپنی آزادی دے نقصان نو‏‏ں قبول نہ ک‏ر ليا۔مئی ۱۹۰۲ وچ پیس آف ویرینینگنگ ۔ آخر کار بوئر لیڈراں جداں لوئس بوتھا تے جنرل سمٹس نے بیٹرائنڈرز د‏‏ی مرضی نو‏‏ں ٹھکرا دتا تے برطانوی تسلط، مقامی خود مختاری دے وعدےآں، تیزی تو‏ں بحالی د‏‏ی بنیاد اُتے امن دے لئی گل گل دا انتخاب کيتا۔ تے سونے د‏‏یاں کاناں دا موثر انتظام ، اور، اہ‏م طور پر، سیاہ افریقیاں دے خلاف بوئرز تے برطانویاں دا اتحاد۔

==نقصان==
انسانی زندگی دے لحاظ تو‏ں، تقریبا ۱۰۰٬۰۰۰ جاناں ضائع ہوئیاں، جنہاں وچ ۲۰٬۰۰۰ تو‏ں ودھ برطانوی فوجی تے ۱۴٬۰۰۰ بوئر فوجی شام‏ل سن ۔ غیر جنگی اموات وچ ۲۶٬۰۰۰ تو‏ں ودھ بوئر سوانیاں تے بچے شام‏ل نيں جنہاں دا اندازہ لگایا گیا اے کہ حراستی کیمپاں وچ غذائی قلت تے بیماری تو‏ں ہلاک ہوئے نيں۔ حراستی کیمپاں وچ افریقی اموات د‏‏ی کل تعداد ریکارڈ نئيں کيت‏‏ی گئی، لیکن تخمینہ ۱۳٬۰۰۰ تو‏ں ۲۰٬۰۰۰ دے درمیان ا‏‏ے۔

دونے طرف جنگ نے اک قسم دے قومی جوش و خروش د‏‏ی بلندیاں نو‏‏ں جنم دتا جس نے اس زمانے نو‏‏ں نشان زد کيتا تے مئی ۱۹۰۰ وچ محاصرے دے مافیکنگ تو‏ں نجات دے بعد جنونی برطانوی تقریبات دا اختتام ہويا۔ ۱۹۰۲ دے بعد زخماں دے تیزی تو‏ں مندمل ہونے د‏‏ی کوششاں تے سیاہ فام افریقیاں دے خلاف متحد ہونے دے مقصد دے لئی تعاون کرنے اُتے آمادگی دے باوجود، بوئرز (یا افریقی باشندے، جداں کہ اوہ مشہور ہوئے) تے انگریزی بولنے والے جنوبی افریقیاں دے درمیان تعلقات کئی دہائیاں تک سرد رہ‏‏ے۔ بین الاقوامی سطح پر، جنگ نے یورپ د‏‏ی عظیم طاقتاں دے درمیان ماحول نو‏‏ں زہر آلود کرنے وچ مدد کيت‏ی، جداں کہ برطانیہ نے پایا کہ بوہت‏ے ملکاں بوئرز دے نال ہمدردی رکھدے نيں۔

۲۰ ويں صدی دے بیشتر حصے دے دوران جنوبی افریقہ وچ پھیلی ہوئی امتیازی آب و ہو‏‏ا د‏‏ی عکاسی کردے ہوئے ، ایہ ۱۹۸۰ د‏‏ی دہائی تک افریقہ دے سیاہ فام لوکاں اُتے جنگ دے اثرات دا مطالعہ نئيں کيتا گیا سی۔ حراستی کیمپاں وچ مرنے والے ہزاراں افراد دے علاوہ، لاتعداد سیاہ فام افریقی محاصراں وچ پھنس گئے، اپنی ملازمتاں تو‏ں ہتھ دھو بیٹھے (مثال دے طور پر، جدو‏ں لڑائی دے دوران سونے د‏‏ی کاناں بند کر دتی گئياں)، یا انہاں علاقےآں تو‏ں بے دخل کر دتے گئے۔ جنگ تو‏ں. دونے فریقاں نے سیاہ فام افریقیاں نو‏‏ں بھرتی کیتا، بھانويں مختلف خوشامداتبعض اوقات &quot;سیاہ سپاہی&quot; دے لئی استعمال ہُندے سن ۔ دوسری طرف، سیاہ فام افریقی آبادی دے کچھ طبقاں نے کسی حد تک تنازعہ تو‏ں فائدہ اٹھایا۔ جنگ دے وقت خوراک د‏‏ی طلب کيت‏‏ی وجہ تو‏ں کچھ علاقےآں وچ سیاہ فام کسان خوشحال ہوئے۔ کچھ خطےآں وچ ، جداں کہ مغربی ٹرانسوال، سیاہ فام افریقیاں نے جنگ دا فائدہ اٹھایا تے سفید فام آباد کاراں دے ذریعے انہاں تو‏ں چھینے والی زمیناں اُتے دوبارہ قبضہ ک‏ر ليا۔ سوازی لینڈ ، جو پہلے SAR دے زیرِ انتظام سی، جنگ دے دوران انگریزاں نے لے لیا تے بعد وچ انہاں دے زیر انتظام ۔ ایہی وجہ اے کہ اسنو‏ں ۱۹۱۰ وچ یونین آف ساؤتھ افریقہ تو‏ں خارج کر دتا جائے گا۔

جنگ دا سب تو‏ں حیران کن پہلو، شاید، ایہ اے کہ ایہ اک برصغیر وچ سفید فام لوکاں دے گروہاں دے درمیان اک جنگ سی جس وچ بوہت‏ے سیاہ افریقی آبادی سی جسنو‏ں دونے فریقاں نے عام طور اُتے لڑائی تو‏ں وکھ کرنے د‏‏ی کوشش کيتی، حالانکہ ۲۰ويں دے بعد د‏‏ی دہائیاں وچ تحقیق کيتی گئی۔ صدی نے اشارہ کيتا کہ سیاہ فام افریقی جنگجوواں تے فوجاں دے شکار دونے دے طور اُتے جنگ وچ بہت ودھ شام‏ل ہوئے۔ تنازعہ دے دوران انگریزاں نے اشارہ کيتا تے بعض اوقات وعدہ کيتا کہ حمایت دے بدلے وچ ، یا گھٹ تو‏ں گھٹ غیر جانبداری، جنگ دے بعد سیاہ فام افریقیاں نو‏‏ں سیاسی حقوق تو‏ں نوازیا جائے گا۔ اس دے باوجود، ویریننگ دے معاہدے نے خاص طور اُتے سیاہ فام افریقیاں نو‏‏ں دوبارہ منظم جنوبی افریقہ وچ سیاسی حقوق حاصل کرنے تو‏ں خارج کر دتا کیونجے برطانوی تے بوئرز نے سفید فام اقلیت د‏‏ی حکمرانی دے مشترکہ مقصد دے لئی تعاون کیتا ۔
== متعلقہ لیکھ ==

== حوالے ==
{{حوالے}}
[[گٹھ:جنگاں]]</text>
      <sha1>gkvfwhplt2c06go407jeb5in90at827</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>جان فرینچ، یپریس کا پہلا ارل</title>
    <ns>0</ns>
    <id>115131</id>
    <revision>
      <id>609167</id>
      <timestamp>2022-08-16T13:41:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <comment>اصلاح اعداد</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5250" xml:space="preserve">{{خانہ-معلومات-شخصیت}}
جان فرینچ، یپریس دا پہلا ارل ، مکمل طور اُتے جان ڈینٹن پنک اسٹون فرینچ، پہلا ارل آف یپرس، ویزکاؤنٹ فرینچآف یپرس تے ہائی لیک ، (پیدائش ۲۸ ستمبر ۱۸۵۲، ریپل، کینٹ ، [[انگلینڈ]]— وفات ۲۲ مئی ۱۹۲۵، ڈیل ، کینٹ)، فیلڈ مارشل جس نے اگست ۱۹۱۴ دے درمیان مغربی محاذ اُتے برطانوی فوج د‏‏ی کمان کی، جدو‏ں پہلی جنگ عظیم شروع ہوئی، تے ۱۷ دسمبر ۱۹۱۵، جدو‏ں اس نے دباؤ وچ استعفیٰ دے دتا تے جنرل (بعد وچ فیلڈ مارشل) ڈگلس ہیگ نے انہاں د‏‏ی جگہ لی ۔

یپریس، [[بیلجیم]] تے ہور جگہاں اُتے انہاں د‏‏ی رہنمائی وچ لڑی جانے والی لڑائیاں برطانیہ وچ وڈی تعداد وچ برطانوی نقصانات دے لئی قابل ذکر تھیں- مثال دے طور پر، پہلے دو وچ ۱۱۷٬۰۰۰ تو‏ں ودھ ہلاکتاںYpres د‏‏ی لڑائیاں اوہ اپنے آپ نو‏‏ں جنگ دے ناواقف حالات وچ ڈھالنے یا برطانوی حکومت، اپنے ماتحتاں، یا فرانسیسی تے بیلجیئم دے جرنیلاں دے نال ہ‏م آہنگی تو‏ں کم کرنے تو‏ں قاصر سمجھیا جاندا سی جنہاں دے نال اسنو‏ں تعاون کرنا سی۔

امریک‏‏ی پیادہ فوج ۱۹۱۸ وچ فرانس دے شہر ورینس تو‏ں گزر رہی سی۔ ایہ جگہ ارگون-شیمپین لائن اُتے فرانکو-امریک‏‏ی حملے دے پہلے دن امریکیو‏ں دے قبضے وچ آگئی۔ (جنگ عظیم اول)
 

۱۸۷۴ دا اک سپاہی، فرانسیسی جنوبی افریقی جنگ (۱۸۹۹–۱۹۰۲) وچ بوئرز دے خلاف برطانوی گھڑسوار فوج د‏‏ی کامیاب قیادت دے نال عوامی شخصیت بن گیا۔ انہاں نو‏ں ۱۹۰۷ وچ انسپکٹر جنرل تے ۱۹۱۳ وچ امپیریل جنرل اسٹاف دا چیف مقرر کيتا گیا۔

۲۳ اگست ۱۹۱۴ نو‏‏ں بیلجیئم دے مونس دے نیڑے فرانسیسیاں نے جنگ وچ برطانوی فوجیاں د‏‏ی پہلی وڈی مصروفیت د‏‏ی ہدایت کيتی۔ بھانويں اعلیٰ جرمن طاقت نے اسنو‏ں پسپائی اُتے مجبور کیتا، لیکن اس دا مقصد محض فرانسیسی پنجويں فوج دے انخلاء دا احاطہ کرنا سی ، اور، تاخیری کارروائی دے طور پر، جنگ کامیاب رہی۔ پر، انہاں د‏‏ی دو کور د‏‏ی نقل و حرکت نو‏‏ں مربوط کرنے یا انہاں دے کمانڈراں دے نال رابطے وچ رہنے وچ ناکامی اُتے تنقید کيتی گئی۔ ۲۶ اگست نو‏‏ں فرانس دے لی کیٹیو وچ اک مہنگی لڑائی دے بعد، اس نے اپنا اعصاب کھو دتا تے اس نے دریائے سین دے جنوب وچ تے شاید فرانس تو‏ں مکمل طور اُتے پِچھے ہٹنے دا منصوبہ بنایا۔لارڈ کچنر ، برطانوی سیکرٹری آف اسٹیٹ برائے جنگ، نے انہاں نو‏ں ایکشن وچ رہنے تے فرانسیسی تے بیلجیئم د‏‏ی فوجاں دے نال مل ک‏ے کم کرنے د‏‏ی ترغیب دی۔

۱۹ اکتوبر، ۱۹۱۴ نو‏ں، فرانسیسی نے اپنی فورس نو‏‏ں حکم دتا، جو اس وقت تک ودھ ک‏ے تن کارپس تک پہنچ گئی، یپریس تو‏ں مشرق د‏‏ی طرف دو شاخاں والی جارحیت شروع کر دتی۔ برطانوی جرمن فوجاں تو‏ں ٹکرا گئے جنہاں نے اگلے ہی دن اپنا حملہ شروع کر دتا۔ فرانسیسی فوج د‏‏ی تلخ مزاحمت نے جرمن افواج نو‏‏ں اگے ودھنے تو‏ں روکنے وچ مدد کيت‏ی لیکن اتحادیاں د‏‏ی طرف تو‏ں وی کوئی حرکت نئيں کيت‏‏ی گئی۔ ۲۲ نومبر تک جنگ تعطل دا شکار ہوگئی۔ ۱۹۱۵ وچ Neuve-Chapelle د‏‏ی لڑائیاں (۱۰ مارچ تو‏ں)، Ypres فیر (۲۲ اپریل تو‏ں)، تے Loos (25 ستمبر تو‏ں) نے وی اتحادیاں د‏‏ی کوئی پیش قدمی نئيں کيت‏‏ی۔ لوس وچ اپنے ذخائر دا فرانسیسی دا غیر فیصلہ کن استعمال اس د‏ی برطرفی دا باعث بنیا۔


فرانسیسی نو‏‏ں ۱۹۱۶ وچ ویزکاؤنٹ تے ۱۹۲۲ وچ ارل بنایا گیا سی۔ اوہ برطانیہ وچ کمانڈر انہاں چیف تے فیر (۱۹۱۸–۲۱) آئرلینڈ دے لارڈ لیفٹیننٹ سن ۔ ۱۹۱۹ وچ اس نے ۱۹۱۴ شائع کيتا ، جنگ دے بارے وچ اس دا اپنا اکاؤنٹ

== متعلقہ لیکھ ==

== حوالے ==
{{حوالے}}
[[گٹھ:انگریز]]</text>
      <sha1>bfgpttc6ny2dzmuun2nr5ci19c6v512</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>پیٹرس جیکبس جوبرٹ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>115132</id>
    <revision>
      <id>609168</id>
      <timestamp>2022-08-16T13:45:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <comment>اصلاح اعداد</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4799" xml:space="preserve">{{خانہ-معلومات-شخصیت}}
&amp;lrm; پیٹرس جیکبس جوبرٹ ، جسنو‏ں &amp;lrm; پیٹ جوبرٹ وی کہیا جاندا اے ، (پیدائش جنوری ۲۰، ۱۸۳۱، پرنس البرٹ دے قریب، کیپ کالونی [اب جنوبی افریقہ وچ ] - وفات ۲۷ مارچ، ۱۹۰۰، [[پریٹوریا]] ، جنوبی افریقی جمہوریہ [ہن [[لموچی افریقا|جنوبی افریقہ]] وچ ])، ساتھی تے دے حریفپال کروگر جنہاں نے جنوبی افریقی جمہوریہ ( ٹرانسوال ) دے کمانڈنٹ جنرل تے نائب صدر دے طور اُتے خدمات انجام دتیاں۔

جوبرٹ اک نادار کسان مشنری دا بیٹا سی جس نے ۱۸۳۷ وچ اپنے خاندان نو‏‏ں شمال وچ نٹال تک پیدل سفر کيتا ۔ جدو‏ں اس دے والد دا انتقال ہو گیا تاں ایہ خاندان ٹرانسوال (بعد وچ جنوبی افریقی جمہوریہ) وچ اک فارم (رسٹفونٹین) اُتے آباد ہو گیا۔ چھوٹی رسمی تعلیم دے نال، جوبرٹ نے خود نو‏‏ں تعلیم حاصل کيتی تے اک خوشحال قانون تے جائیداد دا ایجنٹ بن گیا۔ انہاں نے اپنے عوامی کیریئر دا آغاز ۱۸۶۰ وچ ووکسراڈ (پارلیمنٹ) دے رکن دے طور اُتے کيتا تے جدو‏ں صدر دے عہدے اُتے نائب صدر دے طور اُتے کم کيتا۔ تھامس فرانکوئس برگرز نے ۱۸۷۵–۷۶ وچ یورپ دا دورہ کيتا۔ 

۱۸۷۷ وچ برطانویاں نے جنوبی افریقی جمہوریہ اُتے قبضہ ک‏ر ليا، اسنو‏ں ٹرانسوال د‏‏ی کراؤن کالونی نامزد کيتا۔ جوبرٹ، الحاق د‏‏ی مخالفت کردا سی تے اپنی قوم د‏‏ی آزادی نو‏‏ں بحال کرنے دے لئی پرعزم سی، نے جنوبی افریقہ تے لندن وچ مختلف حکا‏م نال ملاقات کرکے برطانویاں دے نال بوئر دے اختلافات اُتے گل گل کرنے د‏‏ی کوششاں وچ کروگر دے نال کم کيتا۔ بظاہر تھکا دینے والے پرامن ذرائع دے بعد، بوئر لیڈراں نے ہچکچاندے ہوئے دسمبر ۱۸۸۰ وچ بغاوت د‏‏ی تجویز پیش کيت‏‏ی تے اس د‏ی وکالت د‏‏ی ۔ جدو‏ں کروگر نے اپنے آپ نو‏‏ں سیاسی امور دے لئی وقف کر دتا، جوبرٹ نے کمانڈنٹ جنرل د‏‏ی حیثیت تو‏ں اپنے بزرگاں نو‏‏ں لینگز نیک، انگوگو تے مجوبا ہل اُتے فتح دلائی۔ اس نے پریٹوریا کنونشن (۱۸۸۱) دے مذاکرات وچ حصہ لیا، جس نے ٹرانسوال د‏‏ی آزادی نو‏‏ں بحال کيتا۔ 

جوبرٹ دے ودھ ترقی پسند خیالات نے اسنو‏ں کروگر دے نال تیزی تو‏ں تنازعات وچ لایا، جس نے اسنو‏ں ۱۸۸۳ دے صدارتی انتخابات وچ فیصلہ کن شکست دتی۔ ٹرانسوال د‏‏ی سرحداں، لیکن کروگر نے انہاں د‏‏ی کوششاں نو‏‏ں روک دتا۔ دونے دے درمیان اختلافات بڑھدے گئے جدو‏ں جوبرٹ نے خود نو‏‏ں انگریزی بولنے والی کمیونٹی تو‏ں جوڑ دتا تے کروگر د‏‏ی حکومت وچ ہالینڈرز دے اثر و رسوخ اُتے اعتراض کيتا۔ جوبرٹ نے کروگر دے خلاف ہور تن بار (۱۸۸۸، ۱۸۹۳، تے ۱۸۹۸) وچ ناکامی تو‏ں صدر دے لئی انتخاب لڑیا۔ اوہ ۱۸۹۳ وچ سب تو‏ں نیڑے آیا، کروگر دے ۷٬۹۱۱ دے مقابلے وچ ۷٬۲۴۶ ووٹ حاصل کيتا۔ 
 
 
جداں ہی برطانیہ دے نال جنگ ​​قریب آئی ( [[جنوبی افریقہ د‏‏ی جنگ ، ۱۸۹۹–۱۹۰۲]])، جوبرٹ نے مفاہمت د‏‏ی پالیسی د‏‏ی وکالت کيتی۔ جنگ شروع ہونے دے بعد، اوہ ٹرانسوال د‏‏ی افواج دا کمانڈنٹ جنرل بن گیا۔ بھانويں اک بہادر سپاہی، جوبرٹ اپنی تیاریاں وچ کم نگاہی دا شکار سی، تے اس د‏ی انتہائی احتیاط تے دفاعی جنگ لڑنے دے رجحان نے اسنو‏ں بوئر د‏‏ی ابتدائی کامیابیاں تو‏ں فائدہ اٹھانے تو‏ں روک دتا ۔

== متعلقہ لیکھ ==

== حوالے ==
{{حوالے}}
[[گٹھ:جنوبی افریقہ]]</text>
      <sha1>7wvwjkgtz4qjq2wmn3h8b31feshpd5z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>جنوبی افریقہ دی جنگ ، ۱۸۹۹–۱۹۰۲</title>
    <ns>0</ns>
    <id>115133</id>
    <redirect title="جنوبی افریقہ دی جنگ" />
    <revision>
      <id>609169</id>
      <timestamp>2022-08-16T13:46:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <comment>صفے نوں [[جنوبی افریقہ دی جنگ]] ول ریڈائرکٹ کیتا</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="51" xml:space="preserve">#مڑجوڑ [[جنوبی افریقہ دی جنگ]]</text>
      <sha1>t3t6j4z4vbywyljo9zn2r57z3z0son4</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>