فائل:سلطنت روم.jpg

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="pnb">
  <siteinfo>
    <sitename>وکیپیڈیا</sitename>
    <dbname>pnbwiki</dbname>
    <base>https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%DB%81%D9%84%D8%A7_%D8%B5%D9%81%DB%81</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.26</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">میڈیا</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">خاص</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">گل بات</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">ورتنوالا</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">ورتن گل بات</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">وکیپیڈیا</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">ویونت گل بات</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">فائل</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">فائل گل بات</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">میڈیا وکی</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">میڈیاوکی گل بات</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">سانچہ</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">سانچہ گل بات</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">ہتھونڈائی</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">ہتھونڈائی گل بات</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">گٹھ</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">گٹھ گل بات</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">ماڈیول</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">ماڈیول گل بات</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">آلہ</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">آلہ گل بات</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">آلہ تعریف</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">آلہ تعریف گل بات</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>فائل:سلطنت روم.jpg</title>
    <ns>6</ns>
    <id>12382</id>
    <revision>
      <id>609442</id>
      <parentid>380696</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:40:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:Files with no license]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" xml:space="preserve">[[گٹھ:Files with no license]]</text>
      <sha1>nyrmmta525acbfmnevoqfn1etenqqix</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:Anhe Ghore Da Daan.jpeg</title>
    <ns>6</ns>
    <id>29110</id>
    <revision>
      <id>609465</id>
      <parentid>260304</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:57:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:Files with no license]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="198" xml:space="preserve">this file is uploaded for enclopaedic purpose and have low qualityایہہ تصویر میلو رکشاوالے دے رول وچّ سیمؤل جان دی ہے۔
  .

[[گٹھ:Files with no license]]</text>
      <sha1>26jkj96pymh2756g08d41q5yx3ot4q7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:ہندوستان1760.png</title>
    <ns>6</ns>
    <id>34065</id>
    <revision>
      <id>609464</id>
      <parentid>364031</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:55:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:Files with no license]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" xml:space="preserve">[[گٹھ:Files with no license]]</text>
      <sha1>nyrmmta525acbfmnevoqfn1etenqqix</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:سکھ سلطنت.png</title>
    <ns>6</ns>
    <id>34676</id>
    <revision>
      <id>609463</id>
      <parentid>365669</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:55:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:Files with no license]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" xml:space="preserve">[[گٹھ:Files with no license]]</text>
      <sha1>nyrmmta525acbfmnevoqfn1etenqqix</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:قازاق خانات.png</title>
    <ns>6</ns>
    <id>34695</id>
    <revision>
      <id>609462</id>
      <parentid>365695</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:55:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:Files with no license]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" xml:space="preserve">[[گٹھ:Files with no license]]</text>
      <sha1>nyrmmta525acbfmnevoqfn1etenqqix</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:قازان خانات.png</title>
    <ns>6</ns>
    <id>34699</id>
    <revision>
      <id>609461</id>
      <parentid>365713</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:55:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:Files with no license]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" xml:space="preserve">[[گٹھ:Files with no license]]</text>
      <sha1>nyrmmta525acbfmnevoqfn1etenqqix</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:ڈیٹول وارئر علی.png</title>
    <ns>6</ns>
    <id>35727</id>
    <revision>
      <id>609460</id>
      <parentid>369346</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:54:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:Files with no license]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" xml:space="preserve">[[گٹھ:Files with no license]]</text>
      <sha1>nyrmmta525acbfmnevoqfn1etenqqix</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>گلوئیڈیس ہالائس</title>
    <ns>0</ns>
    <id>36826</id>
    <revision>
      <id>609431</id>
      <parentid>388408</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T06:45:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>109.252.94.239</ip>
      </contributor>
      <comment>foto</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1179" xml:space="preserve">{|&quot;table id=&quot;toc&quot; style=&quot;margin:0;background:#ccccff&quot;;width:130%&quot; align=&quot;left&quot; cellpadding=&quot;1
|style=&quot;background:#F8F8FF&quot; align=&quot;center&quot; width=&quot;130px&quot; colspan=2 |'''&lt;font size=&quot;1&quot; color=black&gt;گلوئیڈیس ہالائس&lt;font&gt;'''
|-
|-style=&quot;margin:0;background:#ccccff&quot;;width:100%&quot; align=&quot;center&quot; cellpadding=&quot;2&quot;
|- align=&quot;center&quot;
| colspan=&quot;2&quot; style=&quot;border-bottom: 2px solid #F8F8FF;&quot; | [[File:Щитомордник на Большой Байкальской тропе.jpg|250px]]
|-
|[[دیس (جیون پڑھت)|دیس]]: || [[جنور]]
|-
|[[جیون ٹولی بنانا|برادری]]: || [[کورڈیٹ]]
|-
|[[جیون ٹولی بنانا|ٹولی]]: || [[کرلے]]
|-
|[[جیون ٹولی بنانا|پتی]]: : ||[[چانے کرلے|چانے کرلے]]
|-
|نکی پتی:|| [[سپ]]
|-
|[[جیون ٹولی بنانا|ٹبر]]: ||	[[وائپر سپ]]
|-
|[[جیون ٹولی بنانا|سائینسی ناں]]: || Gloydius halys 
|-
|}
'''گلوئیڈیس ہالائس''' [[وائپر سپ]] دے ٹبر دا اک [[سپ]] اے۔
== بارلے جوڑ ==
{{Commons|Category:Gloydius halys|گلوئیڈیس ہالائس|position=left}}

[[Category:وائپر سپ]]</text>
      <sha1>arc902hcvi462w4kqgsdo5adjj8t086</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:لہندا صحرا.gif</title>
    <ns>6</ns>
    <id>38244</id>
    <revision>
      <id>609459</id>
      <parentid>374536</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:54:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:Files with no license]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" xml:space="preserve">[[گٹھ:Files with no license]]</text>
      <sha1>nyrmmta525acbfmnevoqfn1etenqqix</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:Akali dal logo.png</title>
    <ns>6</ns>
    <id>38686</id>
    <revision>
      <id>609458</id>
      <parentid>375731</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:53:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:Files with no license]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" xml:space="preserve">[[گٹھ:Files with no license]]</text>
      <sha1>nyrmmta525acbfmnevoqfn1etenqqix</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:Seljuks-005.png</title>
    <ns>6</ns>
    <id>39210</id>
    <revision>
      <id>609457</id>
      <parentid>378179</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:52:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:Files with no license]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" xml:space="preserve">[[گٹھ:Files with no license]]</text>
      <sha1>nyrmmta525acbfmnevoqfn1etenqqix</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:Seljuks-007.png</title>
    <ns>6</ns>
    <id>39211</id>
    <revision>
      <id>609456</id>
      <parentid>378180</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:52:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:Files with no license]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" xml:space="preserve">[[گٹھ:Files with no license]]</text>
      <sha1>nyrmmta525acbfmnevoqfn1etenqqix</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:Ranjit Singh, ca 1835-1840.jpg</title>
    <ns>6</ns>
    <id>39227</id>
    <revision>
      <id>609455</id>
      <parentid>378265</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:51:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <comment>{{Delete|File is on Commons}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29" xml:space="preserve">{{Delete|File is on Commons}}</text>
      <sha1>od32hpjrnlmdb1kedhuo552xqdl4hr7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:ماسکو کریملن.jpg</title>
    <ns>6</ns>
    <id>39245</id>
    <revision>
      <id>609454</id>
      <parentid>378497</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:50:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:Files with no license]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" xml:space="preserve">[[گٹھ:Files with no license]]</text>
      <sha1>nyrmmta525acbfmnevoqfn1etenqqix</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:Bolgar tamgase.jpg</title>
    <ns>6</ns>
    <id>39247</id>
    <revision>
      <id>609453</id>
      <parentid>378510</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:50:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:Files with no license]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" xml:space="preserve">[[گٹھ:Files with no license]]</text>
      <sha1>nyrmmta525acbfmnevoqfn1etenqqix</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:Болгар хәрбиләре.jpg</title>
    <ns>6</ns>
    <id>39248</id>
    <revision>
      <id>609452</id>
      <parentid>378512</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:49:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:Files with no license]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" xml:space="preserve">[[گٹھ:Files with no license]]</text>
      <sha1>nyrmmta525acbfmnevoqfn1etenqqix</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:San Mauricio lake.jpg</title>
    <ns>6</ns>
    <id>39331</id>
    <revision>
      <id>609451</id>
      <parentid>378732</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:49:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:Files with no license]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" xml:space="preserve">[[گٹھ:Files with no license]]</text>
      <sha1>nyrmmta525acbfmnevoqfn1etenqqix</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:Karachiskyline.jpg</title>
    <ns>6</ns>
    <id>39545</id>
    <revision>
      <id>609450</id>
      <parentid>379556</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:49:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:Files with no license]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" xml:space="preserve">[[گٹھ:Files with no license]]</text>
      <sha1>nyrmmta525acbfmnevoqfn1etenqqix</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:Rawalpindi Bazaar.jpg</title>
    <ns>6</ns>
    <id>39546</id>
    <revision>
      <id>609449</id>
      <parentid>379557</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:49:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:Files with no license]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" xml:space="preserve">[[گٹھ:Files with no license]]</text>
      <sha1>nyrmmta525acbfmnevoqfn1etenqqix</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:سدا کور.jpg</title>
    <ns>6</ns>
    <id>39691</id>
    <revision>
      <id>609448</id>
      <parentid>380131</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:49:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:Files with no license]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" xml:space="preserve">[[گٹھ:Files with no license]]</text>
      <sha1>nyrmmta525acbfmnevoqfn1etenqqix</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:AkalPhulaSinghAndMaharajaRanjitSingh-.jpg</title>
    <ns>6</ns>
    <id>39692</id>
    <revision>
      <id>609447</id>
      <parentid>380133</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:49:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:Files with no license]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" xml:space="preserve">[[گٹھ:Files with no license]]</text>
      <sha1>nyrmmta525acbfmnevoqfn1etenqqix</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:Charat-Singh-leading-Sikh-army-against-Ahmad-Shah-Abdali-in-1761.jpg</title>
    <ns>6</ns>
    <id>39693</id>
    <revision>
      <id>609446</id>
      <parentid>380136</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:48:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:Files with no license]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" xml:space="preserve">[[گٹھ:Files with no license]]</text>
      <sha1>nyrmmta525acbfmnevoqfn1etenqqix</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:Maharajah ranjit singh first battle.jpg</title>
    <ns>6</ns>
    <id>39694</id>
    <revision>
      <id>609445</id>
      <parentid>380137</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:48:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:Files with no license]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" xml:space="preserve">[[گٹھ:Files with no license]]</text>
      <sha1>nyrmmta525acbfmnevoqfn1etenqqix</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ذولقادر بیلیک</title>
    <ns>0</ns>
    <id>39810</id>
    <revision>
      <id>609443</id>
      <parentid>606723</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:46:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <comment>Dulkadiroğulları Beyliği'nin konumu.png</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3644" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;direction:rtl; font-family:Jameel Noori Nastaleeq; font-size: 125%&quot;&gt;
{{Infobox former country
|conventional_long_name = &lt;br /&gt;Beylik of Dulkadir
|common_name  = Dulkadir
|continent  = moved from Category:Asia to the Middle East
|religion  = اسلام
|region   = the Middle East
|country  = Turkey
|era   = 
|empire_type = ترک بیلیک
|government_type = بادشاہت
|year_start = 1339
|year_end = 1515
|p1 = مملوک سلطنت
|flag_p1 =Mameluke Flag.svg
|s1 = عثمانی سلطنت
|flag_s1 =Flag_of_the_Ottoman_Empire_(1453-1517).svg
|image_flag = 
|flag_type = 
|image_map = Dulkadiroğulları Beyliği'nin konumu.png
|image_map_caption = ذولقادر بیلیک 
|capital = [[البستان]]
|common_languages = پرانی اناطولی ترکی
|leader1 = زین الدین قراجا بے
|leader2 = شاہ برداک بے
|leader3 = علاؤدولہ بوزکرت
|year_leader1 = 1337–1353
|year_leader2 = 1465-1467, 1472-1480
|year_leader3 = 1480-1515
|title_leader = بے
}}

[[اناطولیہ]] دی '''ذولقادر بیلیک''' ( ترک بولی :Dulkadiroğulları Beyliği) اک ترک سرحدی راجواڑا سی ، جسنوں اوغوز ، [[قزلباش]] ترکاں دے بایات ، افشار تے بیگدیلی قبیلےآں نے [[سلطنت روم]] دے خاتمے مگروں قایم کیتا سی ۔ اس بیلیک دا [[راجگڑھ]] مختلف ویلےآں اج دے [[ترکی]] دے [[صوبہ قہرمان مارش]] دے [[شہر]] [[البستان]] دے آلے دوالے رہیا۔

کجھ چر لئی ذولقادر بیلیک دا اثر [[کیرشہر]] توں [[موصل]] تک رہیا ، پر [[سلطنت عثمانیہ|عثمانیاں]] دے اٹھن نال ، ایہہ [[عثمانیاں]] تے [[مصر]] دے [[مملوک|مملوکاں]] وچکار ''بفر سٹیٹ'' بن گئے ۔ ایہہ بیلیک 16ویں صدی دے شروع چ [[سلطنت عثمانیہ]] دا حصہ بن گئی ۔ 19ویں صدی دے ادھ تک عثمانی دستاویزاں چ ایہہ علاقہ ریاست ذولقادریہ لکھیا جاندا رہیا ۔
ذوالقادر ٹبر دیاں کئی شہزادیاں [[سلطنت عثمانیہ]] دے سلطاناں نال ویاہیاں گئیاں ۔ ایمن خاتون ، ذولقادر بیلیک دے پنجویں حکمران نصرالدین محمد دی دھی سی ، جہڑی عثمانی سلطان [[محمد I]] دی تیجی ملکہ تے سلطان [[مراد II]] دی ماں سی ۔ ایہہ ویاہ [[عثمانی سلطنت]] تے ذولقادر بیلیک وچکار ایکے دا موڈھی بنیا ۔ ایمن خاتون دا پتر سلطان [[مراد II]] آن آلے سارے سلطاناں دا جد سی ۔ ایداں ای مکرم خاتون ذولقادر ریاست دے چھیویں حکمران سلیمان بے دھی سی ، جہڑی سلطان [[محمد II]] دی تیجی رانی سی ۔ ہور اگے عائیشہ خاتون ذولقادر ریاست دے 11ویں حکمران علاؤدولہ بوزکرت دی دھی تے سلطان [[بایزید II]] دی ملکہ سی ۔

== حوالے ==
&lt;references/&gt;
{{ترک بیلیکاں}}

[[گٹھ:ترکی]]
[[گٹھ:ترکیہ]]
[[گٹھ:سابق بادشاہتاں]]
[[گٹھ:ترک ریاستاں]]
[[گٹھ:مسلم سلطنتاں]]
[[گٹھ:اناطولی بیلیک]]
[[گٹھ:سلطنت عثمانیہ]]
[[گٹھ:سلطنت عثمانیہ دی تریخ]]
[[گٹھ:تریخ اسلام]]
[[گٹھ:تریخ]]
[[گٹھ:ایشیا دی تریخ]]
[[گٹھ:ترک تریخ]]
[[گٹھ:اناطولیا]]
[[گٹھ:ترک]]</text>
      <sha1>fyb022tpadu6guqqd1dkbtmvxif7rkz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:ترک بیلیک.png</title>
    <ns>6</ns>
    <id>39811</id>
    <revision>
      <id>609444</id>
      <parentid>380648</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:47:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <comment>{{Delete|On commons as [[:File:Dulkadiroğulları Beyliği'nin konumu.png]]}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="77" xml:space="preserve">{{Delete|On commons as [[:File:Dulkadiroğulları Beyliği'nin konumu.png]]}}</text>
      <sha1>htn3p5hnsvvf6hmcxn447c84wai3hua</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>حیدر علی</title>
    <ns>0</ns>
    <id>39842</id>
    <revision>
      <id>609395</id>
      <parentid>510124</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T20:30:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <comment>Name on commons: &quot;Hyder Ali,&quot; a steel engraving from the 1790's (with modern hand coloring).jpg</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3010" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;direction:rtl; font-family:Jameel Noori Nastaleeq; font-size: 125%&quot;&gt;
{{Infobox royalty
|name = حیدر علی
| image = &quot;Hyder Ali,&quot; a steel engraving from the 1790's (with modern hand coloring).jpg
| caption = &quot;حیدر علی،&quot;1790ء دی سٹیل دی مورت، نویں رنگ بھرے ہوئے
| reign = 1761–1782
|coronation =
|cor-type =
|succession = حیدر علی سلطان
| predecessor = کرشنراجا ووڈییار دوجا
| successor = [[ٹیپو سلطان]]
|reg-type1 =
|regent1=
|spouse = 
|issue= [[ٹیپو سلطان]]
|full name =سلطان حیدر علی خان بہادر
|house = [[ریاست میسور]] دا راج ٹبر

| royal anthem =
| father = [[فتح محمد]]
| mother =
| religion = [[اسلام]]
| birth_date = 1721&lt;ref name=gu&gt;{{cite book |last=Hasan|first=Mohibbul|title=History of Tipu Sultan|url=http://books.google.com.pk/books؟id=hkbJ6xA1_jEC |accessdate=January 20، 2013|year=2005|publisher=Aakar Books|isbn=8187879572 |page=2 }}&lt;/ref&gt;
| birth_place = [[بوڈیکوٹے]]، [[ضلع کولار|کولار]]، [[کرناٹک]]
| death_date = {{Death date|1782|12|7|df=yes}} (عمر 60–61)
|death_place = [[چتور]]، [[آندھرا پردیش]]
|date of burial =
| burial_place = [[سری رانگاپٹنا]]، [[کرناٹک]]
|religion = [[اسلام]]
|}}

'''حیدر علی''' [[میسور]] دا راجہ سی جسنے ہمیشہ [[انگریز|انگریزاں]] دی مخالفت کیتی۔ اوہناں دے پڑدادا گلبرگہ تھاں دکھن وچّ آکے بس گئے سن۔ پیؤ فتح محمد ریاست میسور وچّ فوجدار سن۔ حیدر علی پنج سال دے ہوئے تاں پیؤ اک لڑائی وچّ مارے گئے اس دے چاچا نے اس نوں فوجی کلا سکھائی۔ 1752 وچّ حیدر علی نے ریاست میسور دی نوکری کر لئی اتے وڈی بہادری نال [[مرہٹہ سلطنت|مرہٹیاں]] دے حملیاں توں ریاست نوں بچایا۔ 1755 وچّ راجا نے اس نوں اپنی فوج دا سپہ سالار بنا دتا۔ میسور دے کپربندھ اتے راجا دی نالائقی دے کارن اوڑک حیدر علی نے 1766 وچّ راجا نوں وظیفہ لاکے سرکار دی واگڈور اپنے ہتھ وچّ لے لئی۔ حیدر علی دے تخت نشین ی دے ویلے راج میسور وچّ صرف 33 پنڈ سن۔ مگر اس نے تھوڑھے ہی چر وچّ اک ہزار مربع [[میل]] علاقے وچّ سرکار بنا لئی۔ [[انگریز|انگریزاں]] دے خلاف سلطان حیدر علی نے دو لڑائیاں لڑیاں۔ 
==حوالے==
&lt;references/&gt;

[[گٹھ:بادشاہ]]
[[گٹھ:ہندستان]]
[[گٹھ:ہندستانی شخصیتاں]]
[[گٹھ:ہندستان دی تریخ]]
[[گٹھ:تریخ ہندستان]]
[[گٹھ:شخصیتاں]]
[[گٹھ:تریخی شخصیتاں]]
[[گٹھ:مشہور لوک]]
[[گٹھ:مسلم شخصیتاں]]</text>
      <sha1>s4im9uax5jvlh2nv7oeiugp8vwuy7qd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:&quot;Hyder Ali،&quot; a steel engraving from the 1790's (with modern hand coloring).jpg</title>
    <ns>6</ns>
    <id>39843</id>
    <revision>
      <id>609396</id>
      <parentid>380804</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T20:31:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <comment>{{Delete|File is on Commons}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29" xml:space="preserve">{{Delete|File is on Commons}}</text>
      <sha1>od32hpjrnlmdb1kedhuo552xqdl4hr7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:WW2.jpg</title>
    <ns>6</ns>
    <id>39995</id>
    <revision>
      <id>609441</id>
      <parentid>381390</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:40:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:Files with no license]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" xml:space="preserve">[[گٹھ:Files with no license]]</text>
      <sha1>nyrmmta525acbfmnevoqfn1etenqqix</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:TitlePicture For Wikipedia Article world war 1.jpg</title>
    <ns>6</ns>
    <id>39998</id>
    <revision>
      <id>609439</id>
      <parentid>381416</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T11:39:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:Files with no license]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" xml:space="preserve">[[گٹھ:Files with no license]]</text>
      <sha1>nyrmmta525acbfmnevoqfn1etenqqix</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:Lahore Qalandars.png</title>
    <ns>6</ns>
    <id>50124</id>
    <revision>
      <id>609394</id>
      <parentid>424479</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T20:27:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <comment>Copy from enwiki</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="272" xml:space="preserve">==Summary==
{{Non-free use rationale logo
|Description = Logo of T20 cricket franchise [[Lahore Qalandars]].
|Source = [http://www.lahoreqalandars.com/ Official website]
|Article = Lahore Qalandars
|Use = Infobox
}}

==Licensing==
{{Non-free logo|image has rationale=yes}}</text>
      <sha1>ri7g3sm7xkdgat766u62whorznkbayx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:Lahore Qalandar colors.png</title>
    <ns>6</ns>
    <id>50125</id>
    <revision>
      <id>609393</id>
      <parentid>424480</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T20:25:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <comment>{{Delete|File is on Commons with same name}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44" xml:space="preserve">{{Delete|File is on Commons with same name}}</text>
      <sha1>gsh252jwere8xson8683pcahx6gcgcx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:Islamabad United colours.png</title>
    <ns>6</ns>
    <id>50131</id>
    <revision>
      <id>609392</id>
      <parentid>424501</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T20:25:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <comment>{{Delete|File is on Commons with same name}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44" xml:space="preserve">{{Delete|File is on Commons with same name}}</text>
      <sha1>gsh252jwere8xson8683pcahx6gcgcx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:Peshawar Zalmi logo.png</title>
    <ns>6</ns>
    <id>50136</id>
    <revision>
      <id>609391</id>
      <parentid>424515</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T20:25:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <comment>Copy from enwiki</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="486" xml:space="preserve">==Summary==
{{Non-free use rationale 2
|Description = Logo of T20 cricket franchise [[Peshawar Zalmi]].
|Source = [http://www.peshawarzalmi.com/ Official website]
|Article = Peshawar Zalmi
|Purpose = to serve as the primary means of visual identification at the top of the article dedicated to the entity in question.
|Replaceability = n.a.
|Minimality = Don't use images of higher resolution than necessary
|Commercial = n.a.
}}

==Licensing==
{{Non-free logo|image has rationale=yes}}</text>
      <sha1>fuo5lqno2m23561q7uyncxiy32as1mt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:Quetta Gladiators.png</title>
    <ns>6</ns>
    <id>50139</id>
    <revision>
      <id>609390</id>
      <parentid>424521</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T20:24:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <comment>Copy from enwiki</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="482" xml:space="preserve">==Summary==
{{Non-free use rationale 2
|Description = Logo of T20 league franchise [[Quetta Gladiators]].
|Source = [http://psl-t20.com/home Official site]
|Article = Quetta Gladiators
|Purpose = to serve as the primary means of visual identification at the top of the article dedicated to the entity in question.
|Replaceability = n.a.
|Minimality = Don't use images of higher resolution than necessary
|Commercial = n.a.
}}

==Licensing==
{{Non-free logo|image has rationale=yes}}</text>
      <sha1>ns8muxjeqhkwngltxk1tiw2ujxyodf9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:Quetta Gladiators colors.png</title>
    <ns>6</ns>
    <id>50140</id>
    <revision>
      <id>609389</id>
      <parentid>424522</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T20:23:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <comment>{{Delete|File is on Commons with same name}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44" xml:space="preserve">{{Delete|File is on Commons with same name}}</text>
      <sha1>gsh252jwere8xson8683pcahx6gcgcx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:Peshawar Zalmi colors.png</title>
    <ns>6</ns>
    <id>50167</id>
    <revision>
      <id>609388</id>
      <parentid>424619</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T20:22:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <comment>{{Delete|File is on Commons with same name}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44" xml:space="preserve">{{Delete|File is on Commons with same name}}</text>
      <sha1>gsh252jwere8xson8683pcahx6gcgcx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>فائل:Karachi Kings colors.png</title>
    <ns>6</ns>
    <id>50168</id>
    <revision>
      <id>609387</id>
      <parentid>424620</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T20:22:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <comment>{{Delete|File is on Commons with same name}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44" xml:space="preserve">{{Delete|File is on Commons with same name}}</text>
      <sha1>gsh252jwere8xson8683pcahx6gcgcx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>میڈیا وکی:Gadget-charinsert-core.js</title>
    <ns>8</ns>
    <id>58668</id>
    <revision>
      <id>609406</id>
      <parentid>609379</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T03:47:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <model>javascript</model>
      <format>text/javascript</format>
      <text bytes="15909" xml:space="preserve">/**
 * Copied from [[mw:User:Alex Smotrov/edittools.js]], modified for use on the Urdu Wikipedia.
 *
 * Configuration (to be set from [[Special:MyPage/common.js]]):
 *   window.charinsertCustom – Object. Merged into the default charinsert list. For example, setting
 *       this to { Symbols: '‽' } will add the interrobang to the end of the Symbols section.
 *   window.editToolsRecall – Boolean. Set true to create a recall switch.
 *   window.charinsertDontMove – Boolean. Set true to leave the box in its default position, rather
 *       than moving it above the edit summary.
 *   window.updateEditTools() – Function. Call after updating window.charinsertCustom to regenerate the
 *       EditTools window.
 */
/* global jQuery, mw, charinsertCustom */

window.updateEditTools = function () {
};

jQuery( document ).ready( function ( $ ) {
    var EditTools = {
        // Entries prefixed with ␥ (U+2425 SYMBOL FOR DELETE FORM TWO) will not appear in the article namespace (namespace 0).
        // Please make any changes to [[MediaWiki:Edittools]] as well, however, instead of using the ␥ symbol, use {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}| | }}.
        charinsert: {
            'اندراج': ' – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → · §  ␥تبادلۂ_خیال_صفحےآں_اُپر_اپنے_دستخط_درج_کرو: ␥~~\~~  حوالہ_درج_کرو: &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;',
            'ویکی مارک اپ': 'اندراج:  – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → · § ␥~~\~~ &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;  ویکی_مارک_اپ:  {\{+}}  {\{\{+}}}  |  [+]  [\[+]]  [\[گٹھ:+]]  #مڑ_رجوع.[\[+]]  &amp;nbsp;  &lt;s&gt;+&lt;/s&gt;  &lt;sup&gt;+&lt;/sup&gt;  &lt;sub&gt;+&lt;/sub&gt;  &lt;source.lang=&quot;text&quot;&gt;+&lt;/source&gt;  &lt;div.class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;+&lt;/div&gt;  &lt;code&gt;+&lt;/code&gt;  &lt;pre&gt;+&lt;/pre&gt;  &lt;blockquote&gt;+&lt;/blockquote&gt;  &lt;ref.name=&quot;+&quot;_/&gt;  {\{#tag:ref|+|group=&quot;nb&quot;|name=&quot;&quot;}}  {\{حوالہ_جات}}  &lt;references./&gt;  &lt;includeonly&gt;+&lt;/includeonly&gt;  &lt;noinclude&gt;+&lt;/noinclude&gt;  {\{DEFAULTSORT:+}}  &lt;nowiki&gt;+&lt;/nowiki&gt;  &lt;!--.+_--&gt;  &lt;span.class=&quot;plainlinks&quot;&gt;+&lt;/span&gt;',
            'علامتاں': '~ | ¡¿†‡↔↑↓•¶#∞  ‘+’ “+” ‹+› «+» {\{angle.bracket|+}}  ¤₳฿₵¢₡₢$₫₯€₠₣ƒ₴₭₤ℳ₥₦№₧₰£៛₨₪৳₮₩¥  ♠♣♥♦  ♭♯♮  ©®™ ◌ {\{Unicode|+}}',
            'لاطینی': 'A a Á á À à Â â Ä ä Ǎ ǎ Ă ă Ā ā Ã ã Å å Ą ą Æ æ Ǣ ǣ  B b  C c Ć ć Ċ ċ Ĉ ĉ Č č Ç ç  D d Ď ď Đ đ Ḍ ḍ Ð ð  E e É é È è Ė ė Ê ê Ë ë Ě ě Ĕ ĕ Ē ē Ẽ ẽ Ę ę Ẹ ẹ Ɛ ɛ Ǝ ǝ Ə ə  F f  G g Ġ ġ Ĝ ĝ Ğ ğ Ģ ģ  H h Ĥ ĥ Ħ ħ Ḥ ḥ  I i İ ı Í í Ì ì Î î Ï ï Ǐ ǐ Ĭ ĭ Ī ī Ĩ ĩ Į į Ị ị  J j Ĵ ĵ  K k Ķ ķ  L l Ĺ ĺ Ŀ ŀ Ľ ľ Ļ ļ Ł ł Ḷ ḷ Ḹ ḹ  M m Ṃ ṃ  N n Ń ń Ň ň Ñ ñ Ņ ņ Ṇ ṇ Ŋ ŋ  O o Ó ó Ò ò Ô ô Ö ö Ǒ ǒ Ŏ ŏ Ō ō Õ õ Ǫ ǫ Ọ ọ Ő ő Ø ø Œ œ  Ɔ ɔ  P p  Q q  R r Ŕ ŕ Ř ř Ŗ ŗ Ṛ ṛ Ṝ ṝ  S s Ś ś Ŝ ŝ Š š Ş ş Ș ș Ṣ ṣ ß  T t Ť ť Ţ ţ Ț ț Ṭ ṭ Þ þ  U u Ú ú Ù ù Û û Ü ü Ǔ ǔ Ŭ ŭ Ū ū Ũ ũ Ů ů Ų ų Ụ ụ Ű ű Ǘ ǘ Ǜ ǜ Ǚ ǚ Ǖ ǖ  V v  W w Ŵ ŵ  X x  Y y Ý ý Ŷ ŷ Ÿ ÿ Ỹ ỹ Ȳ ȳ  Z z Ź ź Ż ż Ž ž  ß Ð ð Þ þ Ŋ ŋ Ə ə  {\{Unicode|+}}',
            'یونانی': 'ΆάΈέΉήΊίΌόΎύΏώ  ΑαΒβΓγΔδ  ΕεΖζΗηΘθ  ΙιΚκΛλΜμ  ΝνΞξΟοΠπ  ΡρΣσςΤτΥυ  ΦφΧχΨψΩω Ϝϝυ̯ι̯  ᾼᾳᾴᾺὰᾲᾶᾷἈἀᾈᾀἉἁᾉᾁἌἄᾌᾄἊἂᾊᾂἎἆᾎᾆἍἅᾍᾅἋἃᾋᾃἏἇᾏᾇ  ῈὲἘἐἙἑἜἔἚἒἝἕἛἓ  ῌῃῄῊὴῂῆῇἨἠᾘᾐἩἡᾙᾑἬἤᾜᾔἪἢᾚᾒἮἦᾞᾖἭἥᾝᾕἫἣᾛᾓἯἧᾟᾗ  ῚὶῖἸἰἹἱἼἴἺἲἾἶἽἵἻἳἿἷΪϊΐῒῗ  ῸὸὈὀὉὁὌὄὊὂὍὅὋὃ  ῤῬῥ  ῪὺῦὐὙὑὔὒὖὝὕὛὓὟὗΫϋΰῢῧ  ῼῳῴῺὼῲῶῷὨὠᾨᾠὩὡᾩᾡὬὤᾬᾤὪὢᾪᾢὮὦᾮᾦὭὥᾭᾥὫὣᾫᾣὯὧᾯᾧ ᾹᾱᾸᾰῙῑῘῐῩῡῨῠ {{lang|el|+}} {{lang|grc|+}}',
            'سیریلیائی': 'АаБбВвГг  ҐґЃѓДдЂђ  ЕеЁёЄєЖж  ЗзЅѕИиІі  ЇїЙйЈјКк  ЌќЛлЉљМм  НнЊњОоПп  РрСсТтЋћ  УуЎўФфХх  ЦцЧчЏџШш  ЩщЪъЫыЬь  ЭэЮюЯя ӘәӨөҒғҖҗ ҚқҜҝҢңҮү ҰұҲҳҸҹҺһ  ҔҕӢӣӮӯҘҙ  ҠҡҤҥҪҫӐӑ  ӒӓӔӕӖӗӰӱ  ӲӳӸӹӀ  ҞҟҦҧҨҩҬҭ  ҴҵҶҷҼҽҾҿ  ӁӂӃӄӇӈӋӌ  ӚӛӜӝӞӟӠӡ  ӤӥӦӧӪӫӴӵ  ́',
            'عبرانی': 'אבגדהוזחטיכךלמםנןסעפףצץקרשת  ׳ ״  װױײ',
            'عربی': '  کلمہ_نویسی: ʾ ṯ ḥ ḫ ẖ ḏ š ṣ ḍ ṭ ẓ ʿ ġ ẗ ا ﺁ ب ت ث ج ح خ د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ع غ ف ق ك ل م ن ه ة و ي ى ء أ إ ؤ ئ',
            'آئی پی اے (انگریزی)': 'ˈ ˌ ŋ ɡ tʃ dʒ ʃ ʒ θ ð ʔ  iː ɪ uː ʊ ʌ ɜr eɪ ɛ æ oʊ ɒ ɔː ɔɪ ɔr ɑː ɑr aɪ aʊ  ə ər ɨ ɵ ʉ {\{angle.bracket|+}}  {\{IPAc-en|+}} {\{IPA-en|+}} {\{IPA|+}}',
            'آئی پی اے': 'حروف_صحیح: ɱɳɲŋɴ : t̪ d̪ ʈɖɟɡɢʡʔ : ɸβθð  ʃʒʂʐɕʑ  çʝɣχʁ  ħʕʜʢɦɧ : ʋɹɻɥɰʍ : ʙⱱɾɽʀ  ɺ  ɫɬɮɭʎʟ : ɓɗᶑʄɠʛ  ʘǀǃǂǁ  حروف_علت: ɪʏɨʉɯʊ : øɘɵɤ  ə ɚ  ɛœɜɝɞʌɔ : æɶɐɑɒ  Spacing_diacritics: ˈˌːˑʼˀˤᵝᵊᶢˠʰʱʲˡⁿᵑʷᶣ˞‿˕˔  Combining_diacritics: ̚ ̪ ̺ ̻ ̼ ̬  ̊ ̥ ̞ ̝ ̘ ̙ ̽ ̟ ̠  ̈ ̤ ̹ ̜ ̍ ̩  ̆ ̯  ̃ ̰ ͡ ͜  Tone:  ̋  ́  ̄  ̀  ̏  ̌  ̂ ᷄ ᷅ ᷇ ᷆ ᷈ ᷉  ˥˦˧˨˩ꜛꜜ : ↗↘‖  extIPA: ͈ ͉ ͎ ̣ ̫ ͊ ᷽ ͇ : ˭ᵻᵿ  {\{angle.bracket|+}} {\{IPA|+}} {\{IPA.link|+}}',
            'ریاضی تے منطق': '− × ÷ ⋅ ° ∗ ∘ ± ∓ ≤ ≥ ≠ ≡ ≅ ≜ ≝ ≐ ≃ ≈ ⊕ ⊗ ⇐ ⇔ ⇒ ∞ ← ↔ → ≪ ≫ ∝ √ ∤ ≀ ◅ ▻ ⋉ ⋊ ⋈ ∴ ∵ ↦ ¬ ∧ ∨ ⊻ ∀ ∃ ∈ ∉ ∋ ⊆ ⊈ ⊊ ⊂ ⊄ ⊇ ⊉ ⊋ ⊃ ⊅ ∪ ∩ ∑ ∏ ∐ ′ ∫ ∬ ∭ ∮ ∇ ∂ ∆ ∅ ℂ ℍ ℕ ℙ ℚ ℝ ℤ ℵ ⌊ ⌋ ⌈ ⌉ ⊤ ⊥ ⊢ ⊣ ⊧ □ ∠ ⟨ ⟩ &lt;math&gt;+&lt;/math&gt; {\{math|+}} {\{mvar|+}} {\{frac|+|}} {\{sfrac|+|}}'
        },

        charinsertDivider: &quot;\240&quot;,

        cookieName: 'edittoolscharsubset',

        createEditTools: function ( placeholder ) {
            var sel, id;
            var box = document.createElement( &quot;div&quot; );
            var prevSubset = 0, curSubset = 0;
            box.id = &quot;editpage-specialchars&quot;;
            box.title = 'خانہ ترمیم وچ اسنوں درج کرن  لئی اس اُپر کلک کرو';

            // append user-defined sets
            if ( window.charinsertCustom ) {
                for ( id in charinsertCustom ) {
                    if ( !EditTools.charinsert[id] ) {
                        EditTools.charinsert[id] = '';
                    }
                }
            }

            // create drop-down select
            sel = document.createElement( 'select' );
            for ( id in EditTools.charinsert ) {
                sel.options[sel.options.length] = new Option( id, id );
            }
            sel.selectedIndex = 0;
            sel.style.marginRight = '.3em';
            sel.title = 'Choose character subset';
            sel.onchange = sel.onkeyup = selectSubset;
            box.appendChild( sel );

            // create &quot;recall&quot; switch
            if ( window.editToolsRecall ) {
                var recall = document.createElement( 'span' );
                recall.appendChild( document.createTextNode( '↕' ) ); // ↔
                recall.onclick = function() {
                    sel.selectedIndex = prevSubset;
                    selectSubset();
                };
                with ( recall.style ) {
                    cssFloat = styleFloat = 'left';
                    marginRight = '5px';
                    cursor = 'pointer';
                }
                box.appendChild( recall );
            }

            // load latest selection from cookies
            try {
                var cookieRe = new RegExp( &quot;(?:^|;)\\s*&quot; + EditTools.cookieName + &quot;=(\\d+)\\s*(?:;|$)&quot; );
                var m = cookieRe.exec( document.cookie );
                if ( m &amp;&amp; m.length &gt; 1 &amp;&amp; parseInt( m[1] ) &lt; sel.options.length ) {
                    sel.selectedIndex = parseInt( m[1] );
                }
            } catch ( err ) {
                // ignore
            }

            placeholder.parentNode.replaceChild( box, placeholder );
            selectSubset();
            return;

            function selectSubset() {
                // remember previous (for &quot;recall&quot; button)
                prevSubset = curSubset;
                curSubset = sel.selectedIndex;
                //save into cookies for persistence
                try {
                    var expires = new Date();
                    expires.setTime( expires.getTime() + 30 * 24 * 60 * 60 * 1000 );  // + 30 days
                    document.cookie = EditTools.cookieName + &quot;=&quot; + curSubset + &quot;;path=/;expires=&quot; + expires.toUTCString();
                } catch ( err ) {
                    // ignore
                }
                //hide other subsets
                var pp = box.getElementsByTagName( 'p' ) ;
                for ( var i = 0; i &lt; pp.length; i++ ) {
                    pp[i].style.display = 'none';
                }
                //show/create current subset
                var id = sel.options[curSubset].value;
                var p = document.getElementById( id );
                if ( !p ) {
                    p = document.createElement( 'p' );
                    p.className = &quot;nowraplinks&quot;;
                    p.id = id;
                    if ( id == 'Arabic' || id == 'Hebrew' ) {
                        p.style.fontSize = '120%';
                        p.dir = 'rtl';
                    }
                    var tokens = EditTools.charinsert[id];
                    if ( window.charinsertCustom &amp;&amp; charinsertCustom[id] ) {
                        if ( tokens.length &gt; 0 ) {
                            tokens += ' ';
                        }
                        tokens += charinsertCustom[id];
                    }
                    EditTools.createTokens( p, tokens );
                    box.appendChild( p );
                }
                p.style.display = 'inline';
            }
        },

        createTokens: function ( paragraph, str ) {
            var tokens = str.split( ' ' ), token, i, n;
            for ( i = 0; i &lt; tokens.length; i++ ) {
                token = tokens[i];
                n = token.indexOf( '+' );
                if ( token.charAt( 0 ) === '␥' ) {
                    if ( token.length &gt; 1 &amp;&amp; mw.config.get( 'wgNamespaceNumber' ) === 0 ) {
                        continue;
                    } else {
                        token = token.substring( 1 );
                    }
                }
                if ( token == '' || token == '_' ) {
                    addText( EditTools.charinsertDivider + ' ' );
                } else if ( token == '\n' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'br' ) );
                } else if ( token == '___' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'hr' ) );
                } else if ( token.charAt( token.length-1 ) == ':' ) { // : at the end means just text
                    addBold( token );
                } else if ( n == 0 ) { // +&lt;tag&gt;  -&gt;   &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 1 ), '&lt;/' + token.substring( 2 ), token.substring( 1 ) );
                } else if ( n &gt; 0 ) { // &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 0, n ), token.substring( n+1 ) );
                } else if ( token.length &gt; 2 &amp;&amp; token.charCodeAt( 0 ) &gt; 127 ) { // a string of insertable characters
                    for ( var j = 0; j &lt; token.length; j++ ) {
                        addLink( token.charAt( j ), '' );
                    }
                } else {
                    addLink( token, '' );
                }
            }
            return;

            function addLink( tagOpen, tagClose, name ) {
                var handler;
                var dle = tagOpen.indexOf( '\x10' );
                if ( dle &gt; 0 ) {
                    var path = tagOpen.substring( dle + 1 ).split( '.' );
                    tagOpen = tagOpen.substring( 0, dle );
                    handler = window;
                    for ( var i = 0; i &lt; path.length; i++ ) {
                        handler = handler[path[i]];
                    }
                } else {
                    tagOpen = tagOpen.replace( /\./g,' ' );
                    tagClose = tagClose ? tagClose.replace( /_/g,' ' ) : '';
                    handler = new Function(
                        &quot;evt&quot;,
                        &quot;mw.toolbar.insertTags('&quot; + tagOpen + &quot;', '&quot; + tagClose + &quot;', ''); evt.preventDefault(); return false;&quot;
                    );
                }
                var a = document.createElement( 'a' );
                name = name || tagOpen + tagClose;
                name = name.replace( /\\n/g,'' );
                a.appendChild( document.createTextNode( name ) );
                a.href = &quot;#&quot;;
                $( a ).click( handler );
                paragraph.appendChild( a );
                addText( ' ' );
            }

            function addBold( text ) {
                var b = document.createElement( 'b' );
                b.appendChild( document.createTextNode( text.replace( /_/g,' ' ) ) );
                paragraph.appendChild( b );
                addText( ' ' );
            }
            function addText( txt ) {
                paragraph.appendChild( document.createTextNode( txt ) );
            }
        },

        last_active_textfield: null,

        registerTextField: function ( evt ) {
            var e = evt || window.event;
            var node = e.target || e.srcElement;
            if ( !node ) {
                return;
            }
            EditTools.last_active_textfield = node.id;
            return true;
        },

        getTextArea: function () {
            var txtarea = null;
            if ( EditTools.last_active_textfield &amp;&amp; EditTools.last_active_textfield != &quot;&quot; )
                txtarea = document.getElementById( EditTools.last_active_textfield );
            if ( !txtarea ) {
                // Fallback option: old behaviour
                if ( document.editform ) {
                    txtarea = document.editform.wpTextbox1;
                } else {
                    // Some alternate form? Take the first one we can find
                    txtarea = document.getElementsByTagName( 'textarea' );
                    if ( txtarea.length &gt; 0 ) {
                        txtarea = txtarea[0];
                    } else {
                        txtarea = null;
                    }
                }
            }
            return txtarea;
        },

        setup: function () {
            var placeholder;
            if ( $( '#editpage-specialchars' ).length ) {
                placeholder = $( '#editpage-specialchars' )[0];
            } else {
                placeholder = $( '&lt;div id=&quot;editpage-specialchars&quot;&gt; &lt;/div&gt;' ).prependTo( '.mw-editTools' )[0];
            }
            if ( !placeholder ) {
                return;
            }
            if ( !window.charinsertDontMove ) {
                $( '.editOptions' ).before( placeholder );
            }
            EditTools.createEditTools( placeholder );
            window.updateEditTools = function () {
                EditTools.createEditTools( $( '#editpage-specialchars' )[0] );
            };
        }

    }; // end EditTools

    EditTools.setup();
} );</text>
      <sha1>oeij2yvekpm75ccrxxwphcd6maohdx3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>609408</id>
      <parentid>609406</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T03:50:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <model>javascript</model>
      <format>text/javascript</format>
      <text bytes="17191" xml:space="preserve">/**
 * Copied from [[mw:User:Alex Smotrov/edittools.js]], modified for use on the Urdu Wikipedia.
 *
 * Configuration (to be set from [[Special:MyPage/common.js]]):
 *   window.charinsertCustom – Object. Merged into the default charinsert list. For example, setting
 *       this to { Symbols: '‽' } will add the interrobang to the end of the Symbols section.
 *   window.editToolsRecall – Boolean. Set true to create a recall switch.
 *   window.charinsertDontMove – Boolean. Set true to leave the box in its default position, rather
 *       than moving it above the edit summary.
 *   window.updateEditTools() – Function. Call after updating window.charinsertCustom to regenerate the
 *       EditTools window.
 */
/* global jQuery, mw, charinsertCustom */

window.updateEditTools = function () {
};

jQuery( document ).ready( function ( $ ) {
	var $currentFocused,
		editTools;

    function getSelectedSection() {
		var selectedSection = mw.storage.get( editTools.storageKey )
			|| mw.storage.session.get( editTools.storageKey );
		
		return selectedSection;
    }
    
    function saveSelectedSection( newIndex ) {
		mw.storage.set( editTools.storageKey, newIndex )
			|| mw.storage.session.set( editTools.storageKey, newIndex );
    }
    
    editTools = {
        // Entries prefixed with ␥ (U+2425 SYMBOL FOR DELETE FORM TWO) will not appear in the article namespace (namespace 0).
        // Please make any changes to [[MediaWiki:Edittools]] as well, however, instead of using the ␥ symbol, use {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}| | }}.
        charinsert: {
            'اندراج': ' – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → ↑ ↓ # · §  ␥گل_بات_صفحےآں_اُپر_اپنے_دستخط_درج_کرو: ␥~~\~~  حوالہ_درج_کرو: &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;',

            'ویکی مارک اپ': 'اندراج:  – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → · § ␥~~\~~ &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;  ویکی_مارک_اپ:  {\{+}}  {\{\{+}}}  |  [+]  [\[+]]    &amp;nbsp; &lt;br&gt;  &lt;br/&gt;  &lt;s&gt;+&lt;/s&gt;  &lt;sup&gt;+&lt;/sup&gt;  &lt;sub&gt;+&lt;/sub&gt;  &lt;source.lang=&quot;text&quot;&gt;+&lt;/source&gt;  &lt;div.class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;+&lt;/div&gt;  &lt;code&gt;+&lt;/code&gt;  &lt;pre&gt;+&lt;/pre&gt;  &lt;gallery&gt;+&lt;/gallery&gt;    &lt;big&gt;+&lt;/big&gt;  &lt;poem&gt;+&lt;/poem&gt;  &lt;blockquote&gt;+&lt;/blockquote&gt;  &lt;ref.name=&quot;+&quot;_/&gt;  {\{#tag:ref|+|group=&quot;nb&quot;|name=&quot;&quot;}} ==ہورویکھو==    ==حوالے== {{حوالے}}  ==باہرلےجوڑ== {\{خانہ-معلومات-مصنف/عربی}} {\{خانہ-معلومات-اداکار}} {\{خانہ-معلومات-کتاب/عربی}} {{خانہ-معلومات-ملک/عربی}} {{خانہ-معلومات-موسیقار/عربی}} {\{خانہ-معلومات-عالم-دین/عربی}} {\{خانہ-معلومات-صاحب-منصب/عربی}} {\{خانہ-معلومات-شاہی-اقتدار/عربی}} {\{lang|ur| {\{اُردو}} {\{خانہ-معلومات-شخصیت}} [\[گٹھ:+]]  #مڑجوڑ.[\[+]]  ==  == · [] · {{}} · · [[تصویر:|thumb|left|200px|]] &lt;references./&gt;  &lt;includeonly&gt;+&lt;/includeonly&gt;  &lt;noinclude&gt;+&lt;/noinclude&gt;  {\{DEFAULTSORT:+}} {\{Authority-control}} {\{subst:Template}}  [[wikt:|wikt:]\] · [[en:]\] · [[:en:]\]  &lt;nowiki&gt;+&lt;/nowiki&gt;   &lt;!--.+_--&gt;  &lt;span.class=&quot;plainlinks&quot;&gt;+&lt;/span&gt;',

'لپیاں': '{{Nastaleeq|+}\}    {{قصيدة|+}\}  {{SegoeUI|+}\}  {{اقتباس|{{SegoeUI|+}\}\}\}  {{Arial|+}\}  {{ب|+}\}  {{CourierNew|+}\}  {{اقتباس|+}\}',  
            'علامتاں': '~ | ¡¿†‡↔↑↓•¶#∞  ‘+’ “+” ‹+› «+» {\{angle.bracket|+}}  ®©™¤₳฿₵¢₡₢$₫₯€₠₣ƒ₴₭₤ℳ₥₦№₧₰£៛₨₪৳₹₮₩¥₸₧₱₲₴؋  ♠♣♥♦  ♭♯♮  ©®™ ◌ {\{Unicode|+}}',
            'لاطینی': 'A a Á á À à Â â Ä ä Ǎ ǎ Ă ă Ā ā Ã ã Å å Ą ą Æ æ Ǣ ǣ  B b  C c Ć ć Ċ ċ Ĉ ĉ Č č Ç ç  D d Ď ď Đ đ Ḍ ḍ Ð ð  E e É é È è Ė ė Ê ê Ë ë Ě ě Ĕ ĕ Ē ē Ẽ ẽ Ę ę Ẹ ẹ Ɛ ɛ Ǝ ǝ Ə ə  F f  G g Ġ ġ Ĝ ĝ Ğ ğ Ģ ģ  H h Ĥ ĥ Ħ ħ Ḥ ḥ  I i İ ı Í í Ì ì Î î Ï ï Ǐ ǐ Ĭ ĭ Ī ī Ĩ ĩ Į į Ị ị  J j Ĵ ĵ  K k Ķ ķ  L l Ĺ ĺ Ŀ ŀ Ľ ľ Ļ ļ Ł ł Ḷ ḷ Ḹ ḹ  M m Ṃ ṃ  N n Ń ń Ň ň Ñ ñ Ņ ņ Ṇ ṇ Ŋ ŋ  O o Ó ó Ò ò Ô ô Ö ö Ǒ ǒ Ŏ ŏ Ō ō Õ õ Ǫ ǫ Ọ ọ Ő ő Ø ø Œ œ  Ɔ ɔ  P p  Q q  R r Ŕ ŕ Ř ř Ŗ ŗ Ṛ ṛ Ṝ ṝ  S s Ś ś Ŝ ŝ Š š Ş ş Ș ș Ṣ ṣ ß  T t Ť ť Ţ ţ Ț ț Ṭ ṭ Þ þ  U u Ú ú Ù ù Û û Ü ü Ǔ ǔ Ŭ ŭ Ū ū Ũ ũ Ů ů Ų ų Ụ ụ Ű ű Ǘ ǘ Ǜ ǜ Ǚ ǚ Ǖ ǖ  V v  W w Ŵ ŵ  X x  Y y Ý ý Ŷ ŷ Ÿ ÿ Ỹ ỹ Ȳ ȳ  Z z Ź ź Ż ż Ž ž  ß Ð ð Þ þ Ŋ ŋ Ə ə  {\{Unicode|+}}',
            'یونانی': 'ΆάΈέΉήΊίΌόΎύΏώ  ΑαΒβΓγΔδ  ΕεΖζΗηΘθ  ΙιΚκΛλΜμ  ΝνΞξΟοΠπ  ΡρΣσςΤτΥυ  ΦφΧχΨψΩω Ϝϝυ̯ι̯  ᾼᾳᾴᾺὰᾲᾶᾷἈἀᾈᾀἉἁᾉᾁἌἄᾌᾄἊἂᾊᾂἎἆᾎᾆἍἅᾍᾅἋἃᾋᾃἏἇᾏᾇ  ῈὲἘἐἙἑἜἔἚἒἝἕἛἓ  ῌῃῄῊὴῂῆῇἨἠᾘᾐἩἡᾙᾑἬἤᾜᾔἪἢᾚᾒἮἦᾞᾖἭἥᾝᾕἫἣᾛᾓἯἧᾟᾗ  ῚὶῖἸἰἹἱἼἴἺἲἾἶἽἵἻἳἿἷΪϊΐῒῗ  ῸὸὈὀὉὁὌὄὊὂὍὅὋὃ  ῤῬῥ  ῪὺῦὐὙὑὔὒὖὝὕὛὓὟὗΫϋΰῢῧ  ῼῳῴῺὼῲῶῷὨὠᾨᾠὩὡᾩᾡὬὤᾬᾤὪὢᾪᾢὮὦᾮᾦὭὥᾭᾥὫὣᾫᾣὯὧᾯᾧ ᾹᾱᾸᾰῙῑῘῐῩῡῨῠ {{lang|el|+}} {{lang|grc|+}}',
            'سیریلک': 'АаБбВвГг  ҐґЃѓДдЂђ  ЕеЁёЄєЖж  ЗзЅѕИиІі  ЇїЙйЈјКк  ЌќЛлЉљМм  НнЊњОоПп  РрСсТтЋћ  УуЎўФфХх  ЦцЧчЏџШш  ЩщЪъЫыЬь  ЭэЮюЯя ӘәӨөҒғҖҗ ҚқҜҝҢңҮү ҰұҲҳҸҹҺһ  ҔҕӢӣӮӯҘҙ  ҠҡҤҥҪҫӐӑ  ӒӓӔӕӖӗӰӱ  ӲӳӸӹӀ  ҞҟҦҧҨҩҬҭ  ҴҵҶҷҼҽҾҿ  ӁӂӃӄӇӈӋӌ  ӚӛӜӝӞӟӠӡ  ӤӥӦӧӪӫӴӵ  ́',
            'عبرانی': 'אבגדהוזחטיכךלמםנןסעפףצץקרשת  ׳ ״  װױײ',
            'عربی': '  کلمہ_نویسی: ؏ ؃ ؁ ؀ ؎ ﷺ ﷻ ﷲ ﷴ ﷽  ٭ ۩ ۞ ۝ ﴿ً ّ َّ ُّ ّٰ ُٔ ۪ ٰ ٖ ٔ ٘  ْ “ ٛ ﴾ ؗ  ۜ  ۘ  ۢ  ۨ  ؕ ۧ   ۖ   ا ﺁ ب ت ث ج ح خ د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ع غ ف ڤ ق ك ل ڵ لٜ م ن ݨ ه ة و ۋ ي ى ء أ إ ؤ ئ ﻻ  ٓ  ٗ   ٌ  ٍ  ً  ّ  َّ  ُّ   ّ   ٰ  ٖ  ٔ  ٘  ُ  ِ  َ  ٛ  ؓ   ؒ   ؑ   ؐ  ٪ ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩ ٠',
    'عربی ودھائے': ' اکھر: ٲ ٳ ٴٵݳݴٮ ٻ پ ڀ ݐ ݑ ݒ ݓ ݔ ݕ ݖ ٹ ٺ ټ ٽ ٿ ت ځ ڂ ڃ ڄ څ چ ڇ ڿ ݯ ݲ چ ڈډڊڋڌڍڎڏڐۮݙݚڑڒړڔڕږڗژڙۯݛݫݬݱښ ڛ ڜ ݽ ۺ ݜ ݭ ݰ ݾ ڝ ڞ ۻ ڟ ڠ ݝ ݞ ݟ ۼ ڡ ڢ ڣ ڤ ڥ ڦ ݠ ݡ ٯ ڧ   ڨ ػ ؼ ک ڪ ګ ڬ ڭ ڮ گ ڰ  گٜ ڱ ڲ ڳ ڴ ݢ ݣ ݤ ݿ ڵ لٜ ڶ ڷ ڸ ݪ ݥ ݦ ڹ ں ڻ ڼ ڽ ݧ ݨ ݩ ھ ۀ ہ ﺔ ۂ ۃەۿ ٶٷۄۅۆۇۈۉۊۋۏݸݹؠ ؽ ؾ ؿ ٸ ی ۍ  ێ ې ۑ ے ۓ ݵ ݶ ݷ ݺ ݻ۰۱۲۳۴۵۶۷۸۹',
'دیوناگری':'ऄअआइईउऊऋऌऍऎएऐऑऒओऔकखगघङचछजझञटठडढणतथदधनऩपफबभमयरऱलळऴवशषसहऺऻ़ऽािीुूृॄॅॆेैॉॊोौ्ॎॏॐ॒॑॓॔ॕॖॗक़ख़ग़ज़ड़ढ़फ़य़ॠॡॢॣ।॥०१२३४५६७८९॰ॱॲॳॴॵॶॷॹॺॻॼॽॾॿ',


            'آئی پی اے (انگریزی)': 'ˈ ˌ ŋ ɡ tʃ dʒ ʃ ʒ θ ð ʔ  iː ɪ uː ʊ ʌ ɜr eɪ ɛ æ oʊ ɒ ɔː ɔɪ ɔr ɑː ɑr aɪ aʊ  ə ər ɨ ɵ ʉ {\{angle.bracket|+}}  {\{IPAc-en|+}} {\{IPA-en|+}} {\{IPA|+}}',
            'آئی پی اے': 'حروف_صحیح: ɱɳɲŋɴ : t̪ d̪ ʈɖɟɡɢʡʔ : ɸβθð  ʃʒʂʐɕʑ  çʝɣχʁ  ħʕʜʢɦɧ : ʋɹɻɥɰʍ : ʙⱱɾɽʀ  ɺ  ɫɬɮɭʎʟ : ɓɗᶑʄɠʛ  ʘǀǃǂǁ  حروف_علت: ɪʏɨʉɯʊ : øɘɵɤ  ə ɚ  ɛœɜɝɞʌɔ : æɶɐɑɒ  Spacing_diacritics: ˈˌːˑʼˀˤᵝᵊᶢˠʰʱʲˡⁿᵑʷᶣ˞‿˕˔  Combining_diacritics: ̚ ̪ ̺ ̻ ̼ ̬  ̊ ̥ ̞ ̝ ̘ ̙ ̽ ̟ ̠  ̈ ̤ ̹ ̜ ̍ ̩  ̆ ̯  ̃ ̰ ͡ ͜  Tone:  ̋  ́  ̄  ̀  ̏  ̌  ̂ ᷄ ᷅ ᷇ ᷆ ᷈ ᷉  ˥˦˧˨˩ꜛꜜ : ↗↘‖  extIPA: ͈ ͉ ͎ ̣ ̫ ͊ ᷽ ͇ : ˭ᵻᵿ  {\{angle.bracket|+}} {\{IPA|+}} {\{IPA.link|+}}',
            'ریاضی تے منطق': '− × ÷ ⋅ ° ∗ ∘ ± ∓ ≤ ≥ ≠ ≡ ≅ ≜ ≝ ≐ ≃ ≈ ⊕ ⊗ ⇐ ⇔ ⇒ ∞ ← ↔ → ≪ ≫ ∝ √ ∤ ≀ ◅ ▻ ⋉ ⋊ ⋈ ∴ ∵ ↦ ¬ ∧ ∨ ⊻ ∀ ∃ ∈ ∉ ∋ ⊆ ⊈ ⊊ ⊂ ⊄ ⊇ ⊉ ⊋ ⊃ ⊅ ∪ ∩ ∑ ∏ ∐ ′ ∫ ∬ ∭ ∮ ∇ ∂ ∆ ∅ ℂ ℍ ℕ ℙ ℚ ℝ ℤ ℵ ⌊ ⌋ ⌈ ⌉ ⊤ ⊥ ⊢ ⊣ ⊧ □ ∠ ⟨ ⟩ &lt;math&gt;+&lt;/math&gt; {\{math|+}} {\{mvar|+}} {\{frac|+|}} {\{sfrac|+|}}'
        },

        charinsertDivider: &quot;\240&quot;,

        cookieName: 'edittoolscharsubset',

        createEditTools: function ( placeholder ) {
            var sel, id;
            var box = document.createElement( 'div' );
            var prevSubset = 0, curSubset = 0;
            box.id = 'editpage-specialchars';
            box.title = 'خانہ ترمیم وچ اسنوں درج کرن  لئی اس اُپر کلک کرو';


            // append user-defined sets
            if ( window.charinsertCustom ) {
                for ( id in charinsertCustom ) {
                    if ( !editTools.charinsert[id] ) {
                        editTools.charinsert[id] = '';
                    }
                }
            }

            // create drop-down select
            sel = document.createElement( 'select' );
            for ( id in editTools.charinsert ) {
                sel.options[sel.options.length] = new Option( id, id );
            }
            sel.selectedIndex = 0;
            sel.style.marginRight = '.3em';
            sel.title = 'Choose character subset';
            sel.onchange = sel.onkeyup = selectSubset;
            box.appendChild( sel );

            // create &quot;recall&quot; switch
            if ( window.editToolsRecall ) {
                var recall = document.createElement( 'span' );
                recall.appendChild( document.createTextNode( '↕' ) ); // ↔
                recall.onclick = function() {
                    sel.selectedIndex = prevSubset;
                    selectSubset();
                };
                recall.style.cssFloat = 'left';
                recall.style.marginRight = '5px';
                recall.style.cursor = 'pointer';
                box.appendChild( recall );
            }

			if ( getSelectedSection() ) {
				sel.selectedIndex = getSelectedSection();
			}

            placeholder.parentNode.replaceChild( box, placeholder );
            selectSubset();
            return;

            function selectSubset() {
                // remember previous (for &quot;recall&quot; button)
                prevSubset = curSubset;
                curSubset = sel.selectedIndex;
                //save into web storage for persistence
                saveSelectedSection( curSubset );
                
                //hide other subsets
                var pp = box.getElementsByTagName( 'p' ) ;
                for ( var i = 0; i &lt; pp.length; i++ ) {
                    pp[i].style.display = 'none';
                }
                //show/create current subset
                var id = sel.options[curSubset].value;
                var p = document.getElementById( id );
                if ( !p ) {
                    p = document.createElement( 'p' );
                    p.className = 'nowraplinks';
                    p.id = id;
                    if ( id == 'Arabic' || id == 'Hebrew' ) {
                        p.style.fontSize = '120%';
                        p.dir = 'rtl';
                    }
                    var tokens = editTools.charinsert[id];
                    if ( window.charinsertCustom &amp;&amp; charinsertCustom[id] ) {
                        if ( tokens.length &gt; 0 ) {
                            tokens += ' ';
                        }
                        tokens += charinsertCustom[id];
                    }
                    editTools.createTokens( p, tokens );
                    box.appendChild( p );
                }
                p.style.display = 'inline';
            }
        },

        createTokens: function ( paragraph, str ) {
            var tokens = str.split( ' ' ), token, i, n;
            for ( i = 0; i &lt; tokens.length; i++ ) {
                token = tokens[i];
                n = token.indexOf( '+' );
                if ( token.charAt( 0 ) === '␥' ) {
                    if ( token.length &gt; 1 &amp;&amp; mw.config.get( 'wgNamespaceNumber' ) === 0 ) {
                        continue;
                    } else {
                        token = token.substring( 1 );
                    }
                }
                if ( token === '' || token === '_' ) {
                    addText( editTools.charinsertDivider + ' ' );
                } else if ( token === '\n' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'br' ) );
                } else if ( token === '___' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'hr' ) );
                } else if ( token.charAt( token.length-1 ) === ':' ) { // : at the end means just text
                    addBold( token );
                } else if ( n === 0 ) { // +&lt;tag&gt;  -&gt;   &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 1 ), '&lt;/' + token.substring( 2 ), token.substring( 1 ) );
                } else if ( n &gt; 0 ) { // &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 0, n ), token.substring( n+1 ) );
                } else if ( token.length &gt; 2 &amp;&amp; token.charCodeAt( 0 ) &gt; 127 ) { // a string of insertable characters
                    for ( var j = 0; j &lt; token.length; j++ ) {
                        addLink( token.charAt( j ), '' );
                    }
                } else {
                    addLink( token, '' );
                }
            }
            return;

            function addLink( tagOpen, tagClose, name ) {
                var handler;
                var dle = tagOpen.indexOf( '\x10' );
                var a = document.createElement( 'a' );
                
                if ( dle &gt; 0 ) {
                    var path = tagOpen.substring( dle + 1 ).split( '.' );
                    tagOpen = tagOpen.substring( 0, dle );
                    handler = window;
                    for ( var i = 0; i &lt; path.length; i++ ) {
                        handler = handler[path[i]];
                    }
	                $( a ).on( 'click', handler );
                } else {
                    tagOpen = tagOpen.replace( /\./g,' ' );
                    tagClose = tagClose ? tagClose.replace( /_/g,' ' ) : '';
                    $( a ).on( 'click', {
                    	tagOpen: tagOpen,
                    	sampleText: '',
                    	tagClose: tagClose
                    }, insertTags );
                }

                name = name || tagOpen + tagClose;
                name = name.replace( /\\n/g,'' );
                a.appendChild( document.createTextNode( name ) );
                a.href = '';
                paragraph.appendChild( a );
                addText( ' ' );
            }

            function addBold( text ) {
                var b = document.createElement( 'b' );
                b.appendChild( document.createTextNode( text.replace( /_/g,' ' ) ) );
                paragraph.appendChild( b );
                addText( ' ' );
            }
            function addText( txt ) {
                paragraph.appendChild( document.createTextNode( txt ) );
            }
            function insertTags( e ) {
            	e.preventDefault();
            	if ( $currentFocused &amp;&amp; $currentFocused.length &amp;&amp; !$currentFocused.prop( 'readonly' ) ) {
					$currentFocused.textSelection(
						'encapsulateSelection', {
							pre: e.data.tagOpen,
							peri: e.data.sampleText,
							post: e.data.tagClose
						}
					);
				}
            }
        },

        setup: function () {
            var placeholder;
            if ( $( '#editpage-specialchars' ).length ) {
                placeholder = $( '#editpage-specialchars' )[0];
            } else {
                placeholder = $( '&lt;div id=&quot;editpage-specialchars&quot;&gt; &lt;/div&gt;' ).prependTo( '.mw-editTools' )[0];
            }
            if ( !placeholder ) {
                return;
            }
            if ( !window.charinsertDontMove ) {
                $( '.editOptions' ).before( placeholder );
            }
            // Find the element that is focused
            $currentFocused = $( '#wpTextbox1' );
            // Apply to dynamically created textboxes as well as normal ones
			$( document ).on( 'focus', 'textarea, input:text', function () {
				$currentFocused = $( this );
			} );

			// Used to determine where to insert tags
            editTools.createEditTools( placeholder );
            window.updateEditTools = function () {
                editTools.createEditTools( $( '#editpage-specialchars' )[0] );
            };
        }

    }; // end editTools

    editTools.setup();
} );</text>
      <sha1>ex9bg4u05vpqfrp6q17jhewbq766qa5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>609409</id>
      <parentid>609408</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T03:54:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <model>javascript</model>
      <format>text/javascript</format>
      <text bytes="17147" xml:space="preserve">/**
 * Copied from [[mw:User:Alex Smotrov/edittools.js]], modified for use on the Urdu Wikipedia.
 *
 * Configuration (to be set from [[Special:MyPage/common.js]]):
 *   window.charinsertCustom – Object. Merged into the default charinsert list. For example, setting
 *       this to { Symbols: '‽' } will add the interrobang to the end of the Symbols section.
 *   window.editToolsRecall – Boolean. Set true to create a recall switch.
 *   window.charinsertDontMove – Boolean. Set true to leave the box in its default position, rather
 *       than moving it above the edit summary.
 *   window.updateEditTools() – Function. Call after updating window.charinsertCustom to regenerate the
 *       EditTools window.
 */
/* global jQuery, mw, charinsertCustom */

window.updateEditTools = function () {
};

jQuery( document ).ready( function ( $ ) {
	var $currentFocused,
		editTools;

    function getSelectedSection() {
		var selectedSection = mw.storage.get( editTools.storageKey )
			|| mw.storage.session.get( editTools.storageKey );
		
		return selectedSection;
    }
    
    function saveSelectedSection( newIndex ) {
		mw.storage.set( editTools.storageKey, newIndex )
			|| mw.storage.session.set( editTools.storageKey, newIndex );
    }
    
    editTools = {
        // Entries prefixed with ␥ (U+2425 SYMBOL FOR DELETE FORM TWO) will not appear in the article namespace (namespace 0).
        // Please make any changes to [[MediaWiki:Edittools]] as well, however, instead of using the ␥ symbol, use {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}| | }}.
        charinsert: {
            'اندراج': ' – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → ↑ ↓ # · §  ␥گل_بات_صفحےآں_اُپر_اپنے_دستخط_درج_کرو: ␥~~\~~  حوالہ_درج_کرو: &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;',

            'ویکی مارک اپ': 'اندراج:  – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → · § ␥~~\~~ &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;  ویکی_مارک_اپ:  {\{+}}  {\{\{+}}}  |  [+]  [\[+]]    &amp;nbsp; &lt;br&gt;  &lt;br/&gt;  &lt;s&gt;+&lt;/s&gt;  &lt;sup&gt;+&lt;/sup&gt;  &lt;sub&gt;+&lt;/sub&gt;  &lt;source.lang=&quot;text&quot;&gt;+&lt;/source&gt;  &lt;div.class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;+&lt;/div&gt;  &lt;code&gt;+&lt;/code&gt;  &lt;pre&gt;+&lt;/pre&gt;  &lt;gallery&gt;+&lt;/gallery&gt;    &lt;big&gt;+&lt;/big&gt;  &lt;poem&gt;+&lt;/poem&gt;  &lt;blockquote&gt;+&lt;/blockquote&gt;  &lt;ref.name=&quot;+&quot;_/&gt;  {\{#tag:ref|+|group=&quot;nb&quot;|name=&quot;&quot;}} ==ہورویکھو==    ==حوالے== {{حوالے}}  ==باہرلےجوڑ== {\{خانہ-معلومات-مصنف/عربی}} {\{خانہ-معلومات-اداکار}} {\{خانہ-معلومات-کتاب/عربی}} {{خانہ-معلومات-موسیقار/عربی}} {\{خانہ-معلومات-عالم-دین/عربی}} {\{خانہ-معلومات-صاحب-منصب/عربی}} {\{خانہ-معلومات-شاہی-اقتدار/عربی}} {\{lang|ur| {\{اُردو}} {\{خانہ-معلومات-شخصیت}} [\[گٹھ:+]]  #مڑجوڑ.[\[+]]  ==  == · [] · {{}} · · [[تصویر:|thumb|left|200px|]] &lt;references./&gt;  &lt;includeonly&gt;+&lt;/includeonly&gt;  &lt;noinclude&gt;+&lt;/noinclude&gt;  {\{DEFAULTSORT:+}} {\{Authority-control}} {\{subst:Template}}  [[wikt:|wikt:]\] · [[en:]\] · [[:en:]\]  &lt;nowiki&gt;+&lt;/nowiki&gt;   &lt;!--.+_--&gt;  &lt;span.class=&quot;plainlinks&quot;&gt;+&lt;/span&gt;',

'لپیاں': '{{Nastaleeq|+}\}    {{قصيدة|+}\}  {{SegoeUI|+}\}  {{اقتباس|{{SegoeUI|+}\}\}\}  {{Arial|+}\}  {{ب|+}\}  {{CourierNew|+}\}  {{اقتباس|+}\}',  
            'علامتاں': '~ | ¡¿†‡↔↑↓•¶#∞  ‘+’ “+” ‹+› «+» {\{angle.bracket|+}}  ®©™¤₳฿₵¢₡₢$₫₯€₠₣ƒ₴₭₤ℳ₥₦№₧₰£៛₨₪৳₹₮₩¥₸₧₱₲₴؋  ♠♣♥♦  ♭♯♮  ©®™ ◌ {\{Unicode|+}}',
            'لاطینی': 'A a Á á À à Â â Ä ä Ǎ ǎ Ă ă Ā ā Ã ã Å å Ą ą Æ æ Ǣ ǣ  B b  C c Ć ć Ċ ċ Ĉ ĉ Č č Ç ç  D d Ď ď Đ đ Ḍ ḍ Ð ð  E e É é È è Ė ė Ê ê Ë ë Ě ě Ĕ ĕ Ē ē Ẽ ẽ Ę ę Ẹ ẹ Ɛ ɛ Ǝ ǝ Ə ə  F f  G g Ġ ġ Ĝ ĝ Ğ ğ Ģ ģ  H h Ĥ ĥ Ħ ħ Ḥ ḥ  I i İ ı Í í Ì ì Î î Ï ï Ǐ ǐ Ĭ ĭ Ī ī Ĩ ĩ Į į Ị ị  J j Ĵ ĵ  K k Ķ ķ  L l Ĺ ĺ Ŀ ŀ Ľ ľ Ļ ļ Ł ł Ḷ ḷ Ḹ ḹ  M m Ṃ ṃ  N n Ń ń Ň ň Ñ ñ Ņ ņ Ṇ ṇ Ŋ ŋ  O o Ó ó Ò ò Ô ô Ö ö Ǒ ǒ Ŏ ŏ Ō ō Õ õ Ǫ ǫ Ọ ọ Ő ő Ø ø Œ œ  Ɔ ɔ  P p  Q q  R r Ŕ ŕ Ř ř Ŗ ŗ Ṛ ṛ Ṝ ṝ  S s Ś ś Ŝ ŝ Š š Ş ş Ș ș Ṣ ṣ ß  T t Ť ť Ţ ţ Ț ț Ṭ ṭ Þ þ  U u Ú ú Ù ù Û û Ü ü Ǔ ǔ Ŭ ŭ Ū ū Ũ ũ Ů ů Ų ų Ụ ụ Ű ű Ǘ ǘ Ǜ ǜ Ǚ ǚ Ǖ ǖ  V v  W w Ŵ ŵ  X x  Y y Ý ý Ŷ ŷ Ÿ ÿ Ỹ ỹ Ȳ ȳ  Z z Ź ź Ż ż Ž ž  ß Ð ð Þ þ Ŋ ŋ Ə ə  {\{Unicode|+}}',
            'یونانی': 'ΆάΈέΉήΊίΌόΎύΏώ  ΑαΒβΓγΔδ  ΕεΖζΗηΘθ  ΙιΚκΛλΜμ  ΝνΞξΟοΠπ  ΡρΣσςΤτΥυ  ΦφΧχΨψΩω Ϝϝυ̯ι̯  ᾼᾳᾴᾺὰᾲᾶᾷἈἀᾈᾀἉἁᾉᾁἌἄᾌᾄἊἂᾊᾂἎἆᾎᾆἍἅᾍᾅἋἃᾋᾃἏἇᾏᾇ  ῈὲἘἐἙἑἜἔἚἒἝἕἛἓ  ῌῃῄῊὴῂῆῇἨἠᾘᾐἩἡᾙᾑἬἤᾜᾔἪἢᾚᾒἮἦᾞᾖἭἥᾝᾕἫἣᾛᾓἯἧᾟᾗ  ῚὶῖἸἰἹἱἼἴἺἲἾἶἽἵἻἳἿἷΪϊΐῒῗ  ῸὸὈὀὉὁὌὄὊὂὍὅὋὃ  ῤῬῥ  ῪὺῦὐὙὑὔὒὖὝὕὛὓὟὗΫϋΰῢῧ  ῼῳῴῺὼῲῶῷὨὠᾨᾠὩὡᾩᾡὬὤᾬᾤὪὢᾪᾢὮὦᾮᾦὭὥᾭᾥὫὣᾫᾣὯὧᾯᾧ ᾹᾱᾸᾰῙῑῘῐῩῡῨῠ {{lang|el|+}} {{lang|grc|+}}',
            'سیریلک': 'АаБбВвГг  ҐґЃѓДдЂђ  ЕеЁёЄєЖж  ЗзЅѕИиІі  ЇїЙйЈјКк  ЌќЛлЉљМм  НнЊњОоПп  РрСсТтЋћ  УуЎўФфХх  ЦцЧчЏџШш  ЩщЪъЫыЬь  ЭэЮюЯя ӘәӨөҒғҖҗ ҚқҜҝҢңҮү ҰұҲҳҸҹҺһ  ҔҕӢӣӮӯҘҙ  ҠҡҤҥҪҫӐӑ  ӒӓӔӕӖӗӰӱ  ӲӳӸӹӀ  ҞҟҦҧҨҩҬҭ  ҴҵҶҷҼҽҾҿ  ӁӂӃӄӇӈӋӌ  ӚӛӜӝӞӟӠӡ  ӤӥӦӧӪӫӴӵ  ́',
            'عبرانی': 'אבגדהוזחטיכךלמםנןסעפףצץקרשת  ׳ ״  װױײ',
            'عربی': '  کلمہ_نویسی: ؏ ؃ ؁ ؀ ؎ ﷺ ﷻ ﷲ ﷴ ﷽  ٭ ۩ ۞ ۝ ﴿ً ّ َّ ُّ ّٰ ُٔ ۪ ٰ ٖ ٔ ٘  ْ “ ٛ ﴾ ؗ  ۜ  ۘ  ۢ  ۨ  ؕ ۧ   ۖ   ا ﺁ ب ت ث ج ح خ د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ع غ ف ڤ ق ك ل ڵ لٜ م ن ݨ ه ة و ۋ ي ى ء أ إ ؤ ئ ﻻ  ٓ  ٗ   ٌ  ٍ  ً  ّ  َّ  ُّ   ّ   ٰ  ٖ  ٔ  ٘  ُ  ِ  َ  ٛ  ؓ   ؒ   ؑ   ؐ  ٪ ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩ ٠',
    'عربی ودھائے': ' اکھر: ٲ ٳ ٴٵݳݴٮ ٻ پ ڀ ݐ ݑ ݒ ݓ ݔ ݕ ݖ ٹ ٺ ټ ٽ ٿ ت ځ ڂ ڃ ڄ څ چ ڇ ڿ ݯ ݲ چ ڈډڊڋڌڍڎڏڐۮݙݚڑڒړڔڕږڗژڙۯݛݫݬݱښ ڛ ڜ ݽ ۺ ݜ ݭ ݰ ݾ ڝ ڞ ۻ ڟ ڠ ݝ ݞ ݟ ۼ ڡ ڢ ڣ ڤ ڥ ڦ ݠ ݡ ٯ ڧ   ڨ ػ ؼ ک ڪ ګ ڬ ڭ ڮ گ ڰ  گٜ ڱ ڲ ڳ ڴ ݢ ݣ ݤ ݿ ڵ لٜ ڶ ڷ ڸ ݪ ݥ ݦ ڹ ں ڻ ڼ ڽ ݧ ݨ ݩ ھ ۀ ہ ﺔ ۂ ۃەۿ ٶٷۄۅۆۇۈۉۊۋۏݸݹؠ ؽ ؾ ؿ ٸ ی ۍ  ێ ې ۑ ے ۓ ݵ ݶ ݷ ݺ ݻ۰۱۲۳۴۵۶۷۸۹',
'دیوناگری':'ऄअआइईउऊऋऌऍऎएऐऑऒओऔकखगघङचछजझञटठडढणतथदधनऩपफबभमयरऱलळऴवशषसहऺऻ़ऽािीुूृॄॅॆेैॉॊोौ्ॎॏॐ॒॑॓॔ॕॖॗक़ख़ग़ज़ड़ढ़फ़य़ॠॡॢॣ।॥०१२३४५६७८९॰ॱॲॳॴॵॶॷॹॺॻॼॽॾॿ',


            'آئی پی اے (انگریزی)': 'ˈ ˌ ŋ ɡ tʃ dʒ ʃ ʒ θ ð ʔ  iː ɪ uː ʊ ʌ ɜr eɪ ɛ æ oʊ ɒ ɔː ɔɪ ɔr ɑː ɑr aɪ aʊ  ə ər ɨ ɵ ʉ {\{angle.bracket|+}}  {\{IPAc-en|+}} {\{IPA-en|+}} {\{IPA|+}}',
            'آئی پی اے': 'حروف_صحیح: ɱɳɲŋɴ : t̪ d̪ ʈɖɟɡɢʡʔ : ɸβθð  ʃʒʂʐɕʑ  çʝɣχʁ  ħʕʜʢɦɧ : ʋɹɻɥɰʍ : ʙⱱɾɽʀ  ɺ  ɫɬɮɭʎʟ : ɓɗᶑʄɠʛ  ʘǀǃǂǁ  حروف_علت: ɪʏɨʉɯʊ : øɘɵɤ  ə ɚ  ɛœɜɝɞʌɔ : æɶɐɑɒ  Spacing_diacritics: ˈˌːˑʼˀˤᵝᵊᶢˠʰʱʲˡⁿᵑʷᶣ˞‿˕˔  Combining_diacritics: ̚ ̪ ̺ ̻ ̼ ̬  ̊ ̥ ̞ ̝ ̘ ̙ ̽ ̟ ̠  ̈ ̤ ̹ ̜ ̍ ̩  ̆ ̯  ̃ ̰ ͡ ͜  Tone:  ̋  ́  ̄  ̀  ̏  ̌  ̂ ᷄ ᷅ ᷇ ᷆ ᷈ ᷉  ˥˦˧˨˩ꜛꜜ : ↗↘‖  extIPA: ͈ ͉ ͎ ̣ ̫ ͊ ᷽ ͇ : ˭ᵻᵿ  {\{angle.bracket|+}} {\{IPA|+}} {\{IPA.link|+}}',
            'ریاضی تے منطق': '− × ÷ ⋅ ° ∗ ∘ ± ∓ ≤ ≥ ≠ ≡ ≅ ≜ ≝ ≐ ≃ ≈ ⊕ ⊗ ⇐ ⇔ ⇒ ∞ ← ↔ → ≪ ≫ ∝ √ ∤ ≀ ◅ ▻ ⋉ ⋊ ⋈ ∴ ∵ ↦ ¬ ∧ ∨ ⊻ ∀ ∃ ∈ ∉ ∋ ⊆ ⊈ ⊊ ⊂ ⊄ ⊇ ⊉ ⊋ ⊃ ⊅ ∪ ∩ ∑ ∏ ∐ ′ ∫ ∬ ∭ ∮ ∇ ∂ ∆ ∅ ℂ ℍ ℕ ℙ ℚ ℝ ℤ ℵ ⌊ ⌋ ⌈ ⌉ ⊤ ⊥ ⊢ ⊣ ⊧ □ ∠ ⟨ ⟩ &lt;math&gt;+&lt;/math&gt; {\{math|+}} {\{mvar|+}} {\{frac|+|}} {\{sfrac|+|}}'
        },

        charinsertDivider: &quot;\240&quot;,

        cookieName: 'edittoolscharsubset',

        createEditTools: function ( placeholder ) {
            var sel, id;
            var box = document.createElement( 'div' );
            var prevSubset = 0, curSubset = 0;
            box.id = 'editpage-specialchars';
            box.title = 'خانہ ترمیم وچ اسنوں درج کرن  لئی اس اُپر کلک کرو';


            // append user-defined sets
            if ( window.charinsertCustom ) {
                for ( id in charinsertCustom ) {
                    if ( !editTools.charinsert[id] ) {
                        editTools.charinsert[id] = '';
                    }
                }
            }

            // create drop-down select
            sel = document.createElement( 'select' );
            for ( id in editTools.charinsert ) {
                sel.options[sel.options.length] = new Option( id, id );
            }
            sel.selectedIndex = 0;
            sel.style.marginRight = '.3em';
            sel.title = 'Choose character subset';
            sel.onchange = sel.onkeyup = selectSubset;
            box.appendChild( sel );

            // create &quot;recall&quot; switch
            if ( window.editToolsRecall ) {
                var recall = document.createElement( 'span' );
                recall.appendChild( document.createTextNode( '↕' ) ); // ↔
                recall.onclick = function() {
                    sel.selectedIndex = prevSubset;
                    selectSubset();
                };
                recall.style.cssFloat = 'left';
                recall.style.marginRight = '5px';
                recall.style.cursor = 'pointer';
                box.appendChild( recall );
            }

			if ( getSelectedSection() ) {
				sel.selectedIndex = getSelectedSection();
			}

            placeholder.parentNode.replaceChild( box, placeholder );
            selectSubset();
            return;

            function selectSubset() {
                // remember previous (for &quot;recall&quot; button)
                prevSubset = curSubset;
                curSubset = sel.selectedIndex;
                //save into web storage for persistence
                saveSelectedSection( curSubset );
                
                //hide other subsets
                var pp = box.getElementsByTagName( 'p' ) ;
                for ( var i = 0; i &lt; pp.length; i++ ) {
                    pp[i].style.display = 'none';
                }
                //show/create current subset
                var id = sel.options[curSubset].value;
                var p = document.getElementById( id );
                if ( !p ) {
                    p = document.createElement( 'p' );
                    p.className = 'nowraplinks';
                    p.id = id;
                    if ( id == 'Arabic' || id == 'Hebrew' ) {
                        p.style.fontSize = '120%';
                        p.dir = 'rtl';
                    }
                    var tokens = editTools.charinsert[id];
                    if ( window.charinsertCustom &amp;&amp; charinsertCustom[id] ) {
                        if ( tokens.length &gt; 0 ) {
                            tokens += ' ';
                        }
                        tokens += charinsertCustom[id];
                    }
                    editTools.createTokens( p, tokens );
                    box.appendChild( p );
                }
                p.style.display = 'inline';
            }
        },

        createTokens: function ( paragraph, str ) {
            var tokens = str.split( ' ' ), token, i, n;
            for ( i = 0; i &lt; tokens.length; i++ ) {
                token = tokens[i];
                n = token.indexOf( '+' );
                if ( token.charAt( 0 ) === '␥' ) {
                    if ( token.length &gt; 1 &amp;&amp; mw.config.get( 'wgNamespaceNumber' ) === 0 ) {
                        continue;
                    } else {
                        token = token.substring( 1 );
                    }
                }
                if ( token === '' || token === '_' ) {
                    addText( editTools.charinsertDivider + ' ' );
                } else if ( token === '\n' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'br' ) );
                } else if ( token === '___' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'hr' ) );
                } else if ( token.charAt( token.length-1 ) === ':' ) { // : at the end means just text
                    addBold( token );
                } else if ( n === 0 ) { // +&lt;tag&gt;  -&gt;   &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 1 ), '&lt;/' + token.substring( 2 ), token.substring( 1 ) );
                } else if ( n &gt; 0 ) { // &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 0, n ), token.substring( n+1 ) );
                } else if ( token.length &gt; 2 &amp;&amp; token.charCodeAt( 0 ) &gt; 127 ) { // a string of insertable characters
                    for ( var j = 0; j &lt; token.length; j++ ) {
                        addLink( token.charAt( j ), '' );
                    }
                } else {
                    addLink( token, '' );
                }
            }
            return;

            function addLink( tagOpen, tagClose, name ) {
                var handler;
                var dle = tagOpen.indexOf( '\x10' );
                var a = document.createElement( 'a' );
                
                if ( dle &gt; 0 ) {
                    var path = tagOpen.substring( dle + 1 ).split( '.' );
                    tagOpen = tagOpen.substring( 0, dle );
                    handler = window;
                    for ( var i = 0; i &lt; path.length; i++ ) {
                        handler = handler[path[i]];
                    }
	                $( a ).on( 'click', handler );
                } else {
                    tagOpen = tagOpen.replace( /\./g,' ' );
                    tagClose = tagClose ? tagClose.replace( /_/g,' ' ) : '';
                    $( a ).on( 'click', {
                    	tagOpen: tagOpen,
                    	sampleText: '',
                    	tagClose: tagClose
                    }, insertTags );
                }

                name = name || tagOpen + tagClose;
                name = name.replace( /\\n/g,'' );
                a.appendChild( document.createTextNode( name ) );
                a.href = '';
                paragraph.appendChild( a );
                addText( ' ' );
            }

            function addBold( text ) {
                var b = document.createElement( 'b' );
                b.appendChild( document.createTextNode( text.replace( /_/g,' ' ) ) );
                paragraph.appendChild( b );
                addText( ' ' );
            }
            function addText( txt ) {
                paragraph.appendChild( document.createTextNode( txt ) );
            }
            function insertTags( e ) {
            	e.preventDefault();
            	if ( $currentFocused &amp;&amp; $currentFocused.length &amp;&amp; !$currentFocused.prop( 'readonly' ) ) {
					$currentFocused.textSelection(
						'encapsulateSelection', {
							pre: e.data.tagOpen,
							peri: e.data.sampleText,
							post: e.data.tagClose
						}
					);
				}
            }
        },

        setup: function () {
            var placeholder;
            if ( $( '#editpage-specialchars' ).length ) {
                placeholder = $( '#editpage-specialchars' )[0];
            } else {
                placeholder = $( '&lt;div id=&quot;editpage-specialchars&quot;&gt; &lt;/div&gt;' ).prependTo( '.mw-editTools' )[0];
            }
            if ( !placeholder ) {
                return;
            }
            if ( !window.charinsertDontMove ) {
                $( '.editOptions' ).before( placeholder );
            }
            // Find the element that is focused
            $currentFocused = $( '#wpTextbox1' );
            // Apply to dynamically created textboxes as well as normal ones
			$( document ).on( 'focus', 'textarea, input:text', function () {
				$currentFocused = $( this );
			} );

			// Used to determine where to insert tags
            editTools.createEditTools( placeholder );
            window.updateEditTools = function () {
                editTools.createEditTools( $( '#editpage-specialchars' )[0] );
            };
        }

    }; // end editTools

    editTools.setup();
} );</text>
      <sha1>qkxbho550k418km6vohg5qil1vvsmnr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>609411</id>
      <parentid>609409</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T03:56:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <model>javascript</model>
      <format>text/javascript</format>
      <text bytes="17131" xml:space="preserve">/**
 * Copied from [[mw:User:Alex Smotrov/edittools.js]], modified for use on the Urdu Wikipedia.
 *
 * Configuration (to be set from [[Special:MyPage/common.js]]):
 *   window.charinsertCustom – Object. Merged into the default charinsert list. For example, setting
 *       this to { Symbols: '‽' } will add the interrobang to the end of the Symbols section.
 *   window.editToolsRecall – Boolean. Set true to create a recall switch.
 *   window.charinsertDontMove – Boolean. Set true to leave the box in its default position, rather
 *       than moving it above the edit summary.
 *   window.updateEditTools() – Function. Call after updating window.charinsertCustom to regenerate the
 *       EditTools window.
 */
/* global jQuery, mw, charinsertCustom */

window.updateEditTools = function () {
};

jQuery( document ).ready( function ( $ ) {
	var $currentFocused,
		editTools;

    function getSelectedSection() {
		var selectedSection = mw.storage.get( editTools.storageKey )
			|| mw.storage.session.get( editTools.storageKey );
		
		return selectedSection;
    }
    
    function saveSelectedSection( newIndex ) {
		mw.storage.set( editTools.storageKey, newIndex )
			|| mw.storage.session.set( editTools.storageKey, newIndex );
    }
    
    editTools = {
        // Entries prefixed with ␥ (U+2425 SYMBOL FOR DELETE FORM TWO) will not appear in the article namespace (namespace 0).
        // Please make any changes to [[MediaWiki:Edittools]] as well, however, instead of using the ␥ symbol, use {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}| | }}.
        charinsert: {
            'اندراج': ' – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → ↑ ↓ # · §  ␥گل_بات_صفحےآں_اُپر_اپنے_دستخط_درج_کرو: ␥~~\~~  حوالہ_درج_کرو: &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;',

            'ویکی مارک اپ': 'اندراج:  – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → · § ␥~~\~~ &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;  ویکی_مارک_اپ:  {\{+}}  {\{\{+}}}  |  [+]  [\[+]]    &amp;nbsp; &lt;br&gt;  &lt;br/&gt;  &lt;s&gt;+&lt;/s&gt;  &lt;sup&gt;+&lt;/sup&gt;  &lt;sub&gt;+&lt;/sub&gt;  &lt;source.lang=&quot;text&quot;&gt;+&lt;/source&gt;  &lt;div.class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;+&lt;/div&gt;  &lt;code&gt;+&lt;/code&gt;  &lt;pre&gt;+&lt;/pre&gt;  &lt;gallery&gt;+&lt;/gallery&gt;    &lt;big&gt;+&lt;/big&gt;  &lt;poem&gt;+&lt;/poem&gt;  &lt;blockquote&gt;+&lt;/blockquote&gt;  &lt;ref.name=&quot;+&quot;_/&gt;  {\{#tag:ref|+|group=&quot;nb&quot;|name=&quot;&quot;}} ==ہورویکھو==    ==حوالے== {{حوالے}}  ==باہرلےجوڑ== {\{خانہ-معلومات-مصنف/عربی}} {\{خانہ-معلومات-اداکار}} {\{خانہ-معلومات-کتاب/عربی}} {{خانہ-معلومات-موسیقار/عربی}} {\{خانہ-معلومات-عالم-دین/عربی}} {\{خانہ-معلومات-صاحب-منصب/عربی}} {\{خانہ-معلومات-شاہی-اقتدار/عربی}} {\{lang|ur| {\{خانہ-معلومات-شخصیت}} [\[گٹھ:+]]  #مڑجوڑ.[\[+]]  ==  == · [] · {{}} · · [[تصویر:|thumb|left|200px|]] &lt;references./&gt;  &lt;includeonly&gt;+&lt;/includeonly&gt;  &lt;noinclude&gt;+&lt;/noinclude&gt;  {\{DEFAULTSORT:+}} {\{Authority-control}} {\{subst:Template}}  [[wikt:|wikt:]\] · [[en:]\] · [[:en:]\]  &lt;nowiki&gt;+&lt;/nowiki&gt;   &lt;!--.+_--&gt;  &lt;span.class=&quot;plainlinks&quot;&gt;+&lt;/span&gt;',

'لپیاں': '{{Nastaleeq|+}\}    {{قصيدة|+}\}  {{SegoeUI|+}\}  {{اقتباس|{{SegoeUI|+}\}\}\}  {{Arial|+}\}  {{ب|+}\}  {{CourierNew|+}\}  {{اقتباس|+}\}',  
            'علامتاں': '~ | ¡¿†‡↔↑↓•¶#∞  ‘+’ “+” ‹+› «+» {\{angle.bracket|+}}  ®©™¤₳฿₵¢₡₢$₫₯€₠₣ƒ₴₭₤ℳ₥₦№₧₰£៛₨₪৳₹₮₩¥₸₧₱₲₴؋  ♠♣♥♦  ♭♯♮  ©®™ ◌ {\{Unicode|+}}',
            'لاطینی': 'A a Á á À à Â â Ä ä Ǎ ǎ Ă ă Ā ā Ã ã Å å Ą ą Æ æ Ǣ ǣ  B b  C c Ć ć Ċ ċ Ĉ ĉ Č č Ç ç  D d Ď ď Đ đ Ḍ ḍ Ð ð  E e É é È è Ė ė Ê ê Ë ë Ě ě Ĕ ĕ Ē ē Ẽ ẽ Ę ę Ẹ ẹ Ɛ ɛ Ǝ ǝ Ə ə  F f  G g Ġ ġ Ĝ ĝ Ğ ğ Ģ ģ  H h Ĥ ĥ Ħ ħ Ḥ ḥ  I i İ ı Í í Ì ì Î î Ï ï Ǐ ǐ Ĭ ĭ Ī ī Ĩ ĩ Į į Ị ị  J j Ĵ ĵ  K k Ķ ķ  L l Ĺ ĺ Ŀ ŀ Ľ ľ Ļ ļ Ł ł Ḷ ḷ Ḹ ḹ  M m Ṃ ṃ  N n Ń ń Ň ň Ñ ñ Ņ ņ Ṇ ṇ Ŋ ŋ  O o Ó ó Ò ò Ô ô Ö ö Ǒ ǒ Ŏ ŏ Ō ō Õ õ Ǫ ǫ Ọ ọ Ő ő Ø ø Œ œ  Ɔ ɔ  P p  Q q  R r Ŕ ŕ Ř ř Ŗ ŗ Ṛ ṛ Ṝ ṝ  S s Ś ś Ŝ ŝ Š š Ş ş Ș ș Ṣ ṣ ß  T t Ť ť Ţ ţ Ț ț Ṭ ṭ Þ þ  U u Ú ú Ù ù Û û Ü ü Ǔ ǔ Ŭ ŭ Ū ū Ũ ũ Ů ů Ų ų Ụ ụ Ű ű Ǘ ǘ Ǜ ǜ Ǚ ǚ Ǖ ǖ  V v  W w Ŵ ŵ  X x  Y y Ý ý Ŷ ŷ Ÿ ÿ Ỹ ỹ Ȳ ȳ  Z z Ź ź Ż ż Ž ž  ß Ð ð Þ þ Ŋ ŋ Ə ə  {\{Unicode|+}}',
            'یونانی': 'ΆάΈέΉήΊίΌόΎύΏώ  ΑαΒβΓγΔδ  ΕεΖζΗηΘθ  ΙιΚκΛλΜμ  ΝνΞξΟοΠπ  ΡρΣσςΤτΥυ  ΦφΧχΨψΩω Ϝϝυ̯ι̯  ᾼᾳᾴᾺὰᾲᾶᾷἈἀᾈᾀἉἁᾉᾁἌἄᾌᾄἊἂᾊᾂἎἆᾎᾆἍἅᾍᾅἋἃᾋᾃἏἇᾏᾇ  ῈὲἘἐἙἑἜἔἚἒἝἕἛἓ  ῌῃῄῊὴῂῆῇἨἠᾘᾐἩἡᾙᾑἬἤᾜᾔἪἢᾚᾒἮἦᾞᾖἭἥᾝᾕἫἣᾛᾓἯἧᾟᾗ  ῚὶῖἸἰἹἱἼἴἺἲἾἶἽἵἻἳἿἷΪϊΐῒῗ  ῸὸὈὀὉὁὌὄὊὂὍὅὋὃ  ῤῬῥ  ῪὺῦὐὙὑὔὒὖὝὕὛὓὟὗΫϋΰῢῧ  ῼῳῴῺὼῲῶῷὨὠᾨᾠὩὡᾩᾡὬὤᾬᾤὪὢᾪᾢὮὦᾮᾦὭὥᾭᾥὫὣᾫᾣὯὧᾯᾧ ᾹᾱᾸᾰῙῑῘῐῩῡῨῠ {{lang|el|+}} {{lang|grc|+}}',
            'سیریلک': 'АаБбВвГг  ҐґЃѓДдЂђ  ЕеЁёЄєЖж  ЗзЅѕИиІі  ЇїЙйЈјКк  ЌќЛлЉљМм  НнЊњОоПп  РрСсТтЋћ  УуЎўФфХх  ЦцЧчЏџШш  ЩщЪъЫыЬь  ЭэЮюЯя ӘәӨөҒғҖҗ ҚқҜҝҢңҮү ҰұҲҳҸҹҺһ  ҔҕӢӣӮӯҘҙ  ҠҡҤҥҪҫӐӑ  ӒӓӔӕӖӗӰӱ  ӲӳӸӹӀ  ҞҟҦҧҨҩҬҭ  ҴҵҶҷҼҽҾҿ  ӁӂӃӄӇӈӋӌ  ӚӛӜӝӞӟӠӡ  ӤӥӦӧӪӫӴӵ  ́',
            'عبرانی': 'אבגדהוזחטיכךלמםנןסעפףצץקרשת  ׳ ״  װױײ',
            'عربی': '  کلمہ_نویسی: ؏ ؃ ؁ ؀ ؎ ﷺ ﷻ ﷲ ﷴ ﷽  ٭ ۩ ۞ ۝ ﴿ً ّ َّ ُّ ّٰ ُٔ ۪ ٰ ٖ ٔ ٘  ْ “ ٛ ﴾ ؗ  ۜ  ۘ  ۢ  ۨ  ؕ ۧ   ۖ   ا ﺁ ب ت ث ج ح خ د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ع غ ف ڤ ق ك ل ڵ لٜ م ن ݨ ه ة و ۋ ي ى ء أ إ ؤ ئ ﻻ  ٓ  ٗ   ٌ  ٍ  ً  ّ  َّ  ُّ   ّ   ٰ  ٖ  ٔ  ٘  ُ  ِ  َ  ٛ  ؓ   ؒ   ؑ   ؐ  ٪ ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩ ٠',
    'عربی ودھائے': ' اکھر: ٲ ٳ ٴٵݳݴٮ ٻ پ ڀ ݐ ݑ ݒ ݓ ݔ ݕ ݖ ٹ ٺ ټ ٽ ٿ ت ځ ڂ ڃ ڄ څ چ ڇ ڿ ݯ ݲ چ ڈډڊڋڌڍڎڏڐۮݙݚڑڒړڔڕږڗژڙۯݛݫݬݱښ ڛ ڜ ݽ ۺ ݜ ݭ ݰ ݾ ڝ ڞ ۻ ڟ ڠ ݝ ݞ ݟ ۼ ڡ ڢ ڣ ڤ ڥ ڦ ݠ ݡ ٯ ڧ   ڨ ػ ؼ ک ڪ ګ ڬ ڭ ڮ گ ڰ  گٜ ڱ ڲ ڳ ڴ ݢ ݣ ݤ ݿ ڵ لٜ ڶ ڷ ڸ ݪ ݥ ݦ ڹ ں ڻ ڼ ڽ ݧ ݨ ݩ ھ ۀ ہ ﺔ ۂ ۃەۿ ٶٷۄۅۆۇۈۉۊۋۏݸݹؠ ؽ ؾ ؿ ٸ ی ۍ  ێ ې ۑ ے ۓ ݵ ݶ ݷ ݺ ݻ۰۱۲۳۴۵۶۷۸۹',
'دیوناگری':'ऄअआइईउऊऋऌऍऎएऐऑऒओऔकखगघङचछजझञटठडढणतथदधनऩपफबभमयरऱलळऴवशषसहऺऻ़ऽािीुूृॄॅॆेैॉॊोौ्ॎॏॐ॒॑॓॔ॕॖॗक़ख़ग़ज़ड़ढ़फ़य़ॠॡॢॣ।॥०१२३४५६७८९॰ॱॲॳॴॵॶॷॹॺॻॼॽॾॿ',


            'آئی پی اے (انگریزی)': 'ˈ ˌ ŋ ɡ tʃ dʒ ʃ ʒ θ ð ʔ  iː ɪ uː ʊ ʌ ɜr eɪ ɛ æ oʊ ɒ ɔː ɔɪ ɔr ɑː ɑr aɪ aʊ  ə ər ɨ ɵ ʉ {\{angle.bracket|+}}  {\{IPAc-en|+}} {\{IPA-en|+}} {\{IPA|+}}',
            'آئی پی اے': 'حروف_صحیح: ɱɳɲŋɴ : t̪ d̪ ʈɖɟɡɢʡʔ : ɸβθð  ʃʒʂʐɕʑ  çʝɣχʁ  ħʕʜʢɦɧ : ʋɹɻɥɰʍ : ʙⱱɾɽʀ  ɺ  ɫɬɮɭʎʟ : ɓɗᶑʄɠʛ  ʘǀǃǂǁ  حروف_علت: ɪʏɨʉɯʊ : øɘɵɤ  ə ɚ  ɛœɜɝɞʌɔ : æɶɐɑɒ  Spacing_diacritics: ˈˌːˑʼˀˤᵝᵊᶢˠʰʱʲˡⁿᵑʷᶣ˞‿˕˔  Combining_diacritics: ̚ ̪ ̺ ̻ ̼ ̬  ̊ ̥ ̞ ̝ ̘ ̙ ̽ ̟ ̠  ̈ ̤ ̹ ̜ ̍ ̩  ̆ ̯  ̃ ̰ ͡ ͜  Tone:  ̋  ́  ̄  ̀  ̏  ̌  ̂ ᷄ ᷅ ᷇ ᷆ ᷈ ᷉  ˥˦˧˨˩ꜛꜜ : ↗↘‖  extIPA: ͈ ͉ ͎ ̣ ̫ ͊ ᷽ ͇ : ˭ᵻᵿ  {\{angle.bracket|+}} {\{IPA|+}} {\{IPA.link|+}}',
            'ریاضی تے منطق': '− × ÷ ⋅ ° ∗ ∘ ± ∓ ≤ ≥ ≠ ≡ ≅ ≜ ≝ ≐ ≃ ≈ ⊕ ⊗ ⇐ ⇔ ⇒ ∞ ← ↔ → ≪ ≫ ∝ √ ∤ ≀ ◅ ▻ ⋉ ⋊ ⋈ ∴ ∵ ↦ ¬ ∧ ∨ ⊻ ∀ ∃ ∈ ∉ ∋ ⊆ ⊈ ⊊ ⊂ ⊄ ⊇ ⊉ ⊋ ⊃ ⊅ ∪ ∩ ∑ ∏ ∐ ′ ∫ ∬ ∭ ∮ ∇ ∂ ∆ ∅ ℂ ℍ ℕ ℙ ℚ ℝ ℤ ℵ ⌊ ⌋ ⌈ ⌉ ⊤ ⊥ ⊢ ⊣ ⊧ □ ∠ ⟨ ⟩ &lt;math&gt;+&lt;/math&gt; {\{math|+}} {\{mvar|+}} {\{frac|+|}} {\{sfrac|+|}}'
        },

        charinsertDivider: &quot;\240&quot;,

        cookieName: 'edittoolscharsubset',

        createEditTools: function ( placeholder ) {
            var sel, id;
            var box = document.createElement( 'div' );
            var prevSubset = 0, curSubset = 0;
            box.id = 'editpage-specialchars';
            box.title = 'خانہ ترمیم وچ اسنوں درج کرن  لئی اس اُپر کلک کرو';


            // append user-defined sets
            if ( window.charinsertCustom ) {
                for ( id in charinsertCustom ) {
                    if ( !editTools.charinsert[id] ) {
                        editTools.charinsert[id] = '';
                    }
                }
            }

            // create drop-down select
            sel = document.createElement( 'select' );
            for ( id in editTools.charinsert ) {
                sel.options[sel.options.length] = new Option( id, id );
            }
            sel.selectedIndex = 0;
            sel.style.marginRight = '.3em';
            sel.title = 'Choose character subset';
            sel.onchange = sel.onkeyup = selectSubset;
            box.appendChild( sel );

            // create &quot;recall&quot; switch
            if ( window.editToolsRecall ) {
                var recall = document.createElement( 'span' );
                recall.appendChild( document.createTextNode( '↕' ) ); // ↔
                recall.onclick = function() {
                    sel.selectedIndex = prevSubset;
                    selectSubset();
                };
                recall.style.cssFloat = 'left';
                recall.style.marginRight = '5px';
                recall.style.cursor = 'pointer';
                box.appendChild( recall );
            }

			if ( getSelectedSection() ) {
				sel.selectedIndex = getSelectedSection();
			}

            placeholder.parentNode.replaceChild( box, placeholder );
            selectSubset();
            return;

            function selectSubset() {
                // remember previous (for &quot;recall&quot; button)
                prevSubset = curSubset;
                curSubset = sel.selectedIndex;
                //save into web storage for persistence
                saveSelectedSection( curSubset );
                
                //hide other subsets
                var pp = box.getElementsByTagName( 'p' ) ;
                for ( var i = 0; i &lt; pp.length; i++ ) {
                    pp[i].style.display = 'none';
                }
                //show/create current subset
                var id = sel.options[curSubset].value;
                var p = document.getElementById( id );
                if ( !p ) {
                    p = document.createElement( 'p' );
                    p.className = 'nowraplinks';
                    p.id = id;
                    if ( id == 'Arabic' || id == 'Hebrew' ) {
                        p.style.fontSize = '120%';
                        p.dir = 'rtl';
                    }
                    var tokens = editTools.charinsert[id];
                    if ( window.charinsertCustom &amp;&amp; charinsertCustom[id] ) {
                        if ( tokens.length &gt; 0 ) {
                            tokens += ' ';
                        }
                        tokens += charinsertCustom[id];
                    }
                    editTools.createTokens( p, tokens );
                    box.appendChild( p );
                }
                p.style.display = 'inline';
            }
        },

        createTokens: function ( paragraph, str ) {
            var tokens = str.split( ' ' ), token, i, n;
            for ( i = 0; i &lt; tokens.length; i++ ) {
                token = tokens[i];
                n = token.indexOf( '+' );
                if ( token.charAt( 0 ) === '␥' ) {
                    if ( token.length &gt; 1 &amp;&amp; mw.config.get( 'wgNamespaceNumber' ) === 0 ) {
                        continue;
                    } else {
                        token = token.substring( 1 );
                    }
                }
                if ( token === '' || token === '_' ) {
                    addText( editTools.charinsertDivider + ' ' );
                } else if ( token === '\n' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'br' ) );
                } else if ( token === '___' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'hr' ) );
                } else if ( token.charAt( token.length-1 ) === ':' ) { // : at the end means just text
                    addBold( token );
                } else if ( n === 0 ) { // +&lt;tag&gt;  -&gt;   &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 1 ), '&lt;/' + token.substring( 2 ), token.substring( 1 ) );
                } else if ( n &gt; 0 ) { // &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 0, n ), token.substring( n+1 ) );
                } else if ( token.length &gt; 2 &amp;&amp; token.charCodeAt( 0 ) &gt; 127 ) { // a string of insertable characters
                    for ( var j = 0; j &lt; token.length; j++ ) {
                        addLink( token.charAt( j ), '' );
                    }
                } else {
                    addLink( token, '' );
                }
            }
            return;

            function addLink( tagOpen, tagClose, name ) {
                var handler;
                var dle = tagOpen.indexOf( '\x10' );
                var a = document.createElement( 'a' );
                
                if ( dle &gt; 0 ) {
                    var path = tagOpen.substring( dle + 1 ).split( '.' );
                    tagOpen = tagOpen.substring( 0, dle );
                    handler = window;
                    for ( var i = 0; i &lt; path.length; i++ ) {
                        handler = handler[path[i]];
                    }
	                $( a ).on( 'click', handler );
                } else {
                    tagOpen = tagOpen.replace( /\./g,' ' );
                    tagClose = tagClose ? tagClose.replace( /_/g,' ' ) : '';
                    $( a ).on( 'click', {
                    	tagOpen: tagOpen,
                    	sampleText: '',
                    	tagClose: tagClose
                    }, insertTags );
                }

                name = name || tagOpen + tagClose;
                name = name.replace( /\\n/g,'' );
                a.appendChild( document.createTextNode( name ) );
                a.href = '';
                paragraph.appendChild( a );
                addText( ' ' );
            }

            function addBold( text ) {
                var b = document.createElement( 'b' );
                b.appendChild( document.createTextNode( text.replace( /_/g,' ' ) ) );
                paragraph.appendChild( b );
                addText( ' ' );
            }
            function addText( txt ) {
                paragraph.appendChild( document.createTextNode( txt ) );
            }
            function insertTags( e ) {
            	e.preventDefault();
            	if ( $currentFocused &amp;&amp; $currentFocused.length &amp;&amp; !$currentFocused.prop( 'readonly' ) ) {
					$currentFocused.textSelection(
						'encapsulateSelection', {
							pre: e.data.tagOpen,
							peri: e.data.sampleText,
							post: e.data.tagClose
						}
					);
				}
            }
        },

        setup: function () {
            var placeholder;
            if ( $( '#editpage-specialchars' ).length ) {
                placeholder = $( '#editpage-specialchars' )[0];
            } else {
                placeholder = $( '&lt;div id=&quot;editpage-specialchars&quot;&gt; &lt;/div&gt;' ).prependTo( '.mw-editTools' )[0];
            }
            if ( !placeholder ) {
                return;
            }
            if ( !window.charinsertDontMove ) {
                $( '.editOptions' ).before( placeholder );
            }
            // Find the element that is focused
            $currentFocused = $( '#wpTextbox1' );
            // Apply to dynamically created textboxes as well as normal ones
			$( document ).on( 'focus', 'textarea, input:text', function () {
				$currentFocused = $( this );
			} );

			// Used to determine where to insert tags
            editTools.createEditTools( placeholder );
            window.updateEditTools = function () {
                editTools.createEditTools( $( '#editpage-specialchars' )[0] );
            };
        }

    }; // end editTools

    editTools.setup();
} );</text>
      <sha1>gqam5e7si0un63tmq1cvnmfkcnghs4g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>609414</id>
      <parentid>609411</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T03:58:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <model>javascript</model>
      <format>text/javascript</format>
      <text bytes="17079" xml:space="preserve">/**
 * Copied from [[mw:User:Alex Smotrov/edittools.js]], modified for use on the Urdu Wikipedia.
 *
 * Configuration (to be set from [[Special:MyPage/common.js]]):
 *   window.charinsertCustom – Object. Merged into the default charinsert list. For example, setting
 *       this to { Symbols: '‽' } will add the interrobang to the end of the Symbols section.
 *   window.editToolsRecall – Boolean. Set true to create a recall switch.
 *   window.charinsertDontMove – Boolean. Set true to leave the box in its default position, rather
 *       than moving it above the edit summary.
 *   window.updateEditTools() – Function. Call after updating window.charinsertCustom to regenerate the
 *       EditTools window.
 */
/* global jQuery, mw, charinsertCustom */

window.updateEditTools = function () {
};

jQuery( document ).ready( function ( $ ) {
	var $currentFocused,
		editTools;

    function getSelectedSection() {
		var selectedSection = mw.storage.get( editTools.storageKey )
			|| mw.storage.session.get( editTools.storageKey );
		
		return selectedSection;
    }
    
    function saveSelectedSection( newIndex ) {
		mw.storage.set( editTools.storageKey, newIndex )
			|| mw.storage.session.set( editTools.storageKey, newIndex );
    }
    
    editTools = {
        // Entries prefixed with ␥ (U+2425 SYMBOL FOR DELETE FORM TWO) will not appear in the article namespace (namespace 0).
        // Please make any changes to [[MediaWiki:Edittools]] as well, however, instead of using the ␥ symbol, use {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}| | }}.
        charinsert: {
            'اندراج': ' – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → ↑ ↓ # · §  ␥گل_بات_صفحےآں_اُپر_اپنے_دستخط_درج_کرو: ␥~~\~~  حوالہ_درج_کرو: &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;',

            'ویکی مارک اپ': 'اندراج:  – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → · § ␥~~\~~ &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;  ویکی_مارک_اپ:  {\{+}}  {\{\{+}}}  |  [+]  [\[+]]    &amp;nbsp; &lt;br&gt;  &lt;br/&gt;  &lt;s&gt;+&lt;/s&gt;  &lt;sup&gt;+&lt;/sup&gt;  &lt;sub&gt;+&lt;/sub&gt;  &lt;source.lang=&quot;text&quot;&gt;+&lt;/source&gt;  &lt;div.class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;+&lt;/div&gt;  &lt;code&gt;+&lt;/code&gt;  &lt;pre&gt;+&lt;/pre&gt;  &lt;gallery&gt;+&lt;/gallery&gt;    &lt;big&gt;+&lt;/big&gt;  &lt;poem&gt;+&lt;/poem&gt;  &lt;blockquote&gt;+&lt;/blockquote&gt;  &lt;ref.name=&quot;+&quot;_/&gt;  {\{#tag:ref|+|group=&quot;nb&quot;|name=&quot;&quot;}} ==ہورویکھو==    ==حوالے== {{حوالے}}  ==باہرلےجوڑ== {\{خانہ-معلومات-مصنف/عربی}} {\{خانہ-معلومات-اداکار}} {\{خانہ-معلومات-کتاب/عربی}} {\{خانہ-معلومات-عالم-دین/عربی}} {\{خانہ-معلومات-صاحب-منصب/عربی}} {\{خانہ-معلومات-شاہی-اقتدار/عربی}} {\{lang|ur| {\{خانہ-معلومات-شخصیت}} [\[گٹھ:+]]  #مڑجوڑ.[\[+]]  ==  == · [] · {{}} · · [[تصویر:|thumb|left|200px|]] &lt;references./&gt;  &lt;includeonly&gt;+&lt;/includeonly&gt;  &lt;noinclude&gt;+&lt;/noinclude&gt;  {\{DEFAULTSORT:+}} {\{Authority-control}} {\{subst:Template}}  [[wikt:|wikt:]\] · [[en:]\] · [[:en:]\]  &lt;nowiki&gt;+&lt;/nowiki&gt;   &lt;!--.+_--&gt;  &lt;span.class=&quot;plainlinks&quot;&gt;+&lt;/span&gt;',

'لپیاں': '{{Nastaleeq|+}\}    {{قصيدة|+}\}  {{SegoeUI|+}\}  {{اقتباس|{{SegoeUI|+}\}\}\}  {{Arial|+}\}  {{ب|+}\}  {{CourierNew|+}\}  {{اقتباس|+}\}',  
            'علامتاں': '~ | ¡¿†‡↔↑↓•¶#∞  ‘+’ “+” ‹+› «+» {\{angle.bracket|+}}  ®©™¤₳฿₵¢₡₢$₫₯€₠₣ƒ₴₭₤ℳ₥₦№₧₰£៛₨₪৳₹₮₩¥₸₧₱₲₴؋  ♠♣♥♦  ♭♯♮  ©®™ ◌ {\{Unicode|+}}',
            'لاطینی': 'A a Á á À à Â â Ä ä Ǎ ǎ Ă ă Ā ā Ã ã Å å Ą ą Æ æ Ǣ ǣ  B b  C c Ć ć Ċ ċ Ĉ ĉ Č č Ç ç  D d Ď ď Đ đ Ḍ ḍ Ð ð  E e É é È è Ė ė Ê ê Ë ë Ě ě Ĕ ĕ Ē ē Ẽ ẽ Ę ę Ẹ ẹ Ɛ ɛ Ǝ ǝ Ə ə  F f  G g Ġ ġ Ĝ ĝ Ğ ğ Ģ ģ  H h Ĥ ĥ Ħ ħ Ḥ ḥ  I i İ ı Í í Ì ì Î î Ï ï Ǐ ǐ Ĭ ĭ Ī ī Ĩ ĩ Į į Ị ị  J j Ĵ ĵ  K k Ķ ķ  L l Ĺ ĺ Ŀ ŀ Ľ ľ Ļ ļ Ł ł Ḷ ḷ Ḹ ḹ  M m Ṃ ṃ  N n Ń ń Ň ň Ñ ñ Ņ ņ Ṇ ṇ Ŋ ŋ  O o Ó ó Ò ò Ô ô Ö ö Ǒ ǒ Ŏ ŏ Ō ō Õ õ Ǫ ǫ Ọ ọ Ő ő Ø ø Œ œ  Ɔ ɔ  P p  Q q  R r Ŕ ŕ Ř ř Ŗ ŗ Ṛ ṛ Ṝ ṝ  S s Ś ś Ŝ ŝ Š š Ş ş Ș ș Ṣ ṣ ß  T t Ť ť Ţ ţ Ț ț Ṭ ṭ Þ þ  U u Ú ú Ù ù Û û Ü ü Ǔ ǔ Ŭ ŭ Ū ū Ũ ũ Ů ů Ų ų Ụ ụ Ű ű Ǘ ǘ Ǜ ǜ Ǚ ǚ Ǖ ǖ  V v  W w Ŵ ŵ  X x  Y y Ý ý Ŷ ŷ Ÿ ÿ Ỹ ỹ Ȳ ȳ  Z z Ź ź Ż ż Ž ž  ß Ð ð Þ þ Ŋ ŋ Ə ə  {\{Unicode|+}}',
            'یونانی': 'ΆάΈέΉήΊίΌόΎύΏώ  ΑαΒβΓγΔδ  ΕεΖζΗηΘθ  ΙιΚκΛλΜμ  ΝνΞξΟοΠπ  ΡρΣσςΤτΥυ  ΦφΧχΨψΩω Ϝϝυ̯ι̯  ᾼᾳᾴᾺὰᾲᾶᾷἈἀᾈᾀἉἁᾉᾁἌἄᾌᾄἊἂᾊᾂἎἆᾎᾆἍἅᾍᾅἋἃᾋᾃἏἇᾏᾇ  ῈὲἘἐἙἑἜἔἚἒἝἕἛἓ  ῌῃῄῊὴῂῆῇἨἠᾘᾐἩἡᾙᾑἬἤᾜᾔἪἢᾚᾒἮἦᾞᾖἭἥᾝᾕἫἣᾛᾓἯἧᾟᾗ  ῚὶῖἸἰἹἱἼἴἺἲἾἶἽἵἻἳἿἷΪϊΐῒῗ  ῸὸὈὀὉὁὌὄὊὂὍὅὋὃ  ῤῬῥ  ῪὺῦὐὙὑὔὒὖὝὕὛὓὟὗΫϋΰῢῧ  ῼῳῴῺὼῲῶῷὨὠᾨᾠὩὡᾩᾡὬὤᾬᾤὪὢᾪᾢὮὦᾮᾦὭὥᾭᾥὫὣᾫᾣὯὧᾯᾧ ᾹᾱᾸᾰῙῑῘῐῩῡῨῠ {{lang|el|+}} {{lang|grc|+}}',
            'سیریلک': 'АаБбВвГг  ҐґЃѓДдЂђ  ЕеЁёЄєЖж  ЗзЅѕИиІі  ЇїЙйЈјКк  ЌќЛлЉљМм  НнЊњОоПп  РрСсТтЋћ  УуЎўФфХх  ЦцЧчЏџШш  ЩщЪъЫыЬь  ЭэЮюЯя ӘәӨөҒғҖҗ ҚқҜҝҢңҮү ҰұҲҳҸҹҺһ  ҔҕӢӣӮӯҘҙ  ҠҡҤҥҪҫӐӑ  ӒӓӔӕӖӗӰӱ  ӲӳӸӹӀ  ҞҟҦҧҨҩҬҭ  ҴҵҶҷҼҽҾҿ  ӁӂӃӄӇӈӋӌ  ӚӛӜӝӞӟӠӡ  ӤӥӦӧӪӫӴӵ  ́',
            'عبرانی': 'אבגדהוזחטיכךלמםנןסעפףצץקרשת  ׳ ״  װױײ',
            'عربی': '  کلمہ_نویسی: ؏ ؃ ؁ ؀ ؎ ﷺ ﷻ ﷲ ﷴ ﷽  ٭ ۩ ۞ ۝ ﴿ً ّ َّ ُّ ّٰ ُٔ ۪ ٰ ٖ ٔ ٘  ْ “ ٛ ﴾ ؗ  ۜ  ۘ  ۢ  ۨ  ؕ ۧ   ۖ   ا ﺁ ب ت ث ج ح خ د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ع غ ف ڤ ق ك ل ڵ لٜ م ن ݨ ه ة و ۋ ي ى ء أ إ ؤ ئ ﻻ  ٓ  ٗ   ٌ  ٍ  ً  ّ  َّ  ُّ   ّ   ٰ  ٖ  ٔ  ٘  ُ  ِ  َ  ٛ  ؓ   ؒ   ؑ   ؐ  ٪ ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩ ٠',
    'عربی ودھائے': ' اکھر: ٲ ٳ ٴٵݳݴٮ ٻ پ ڀ ݐ ݑ ݒ ݓ ݔ ݕ ݖ ٹ ٺ ټ ٽ ٿ ت ځ ڂ ڃ ڄ څ چ ڇ ڿ ݯ ݲ چ ڈډڊڋڌڍڎڏڐۮݙݚڑڒړڔڕږڗژڙۯݛݫݬݱښ ڛ ڜ ݽ ۺ ݜ ݭ ݰ ݾ ڝ ڞ ۻ ڟ ڠ ݝ ݞ ݟ ۼ ڡ ڢ ڣ ڤ ڥ ڦ ݠ ݡ ٯ ڧ   ڨ ػ ؼ ک ڪ ګ ڬ ڭ ڮ گ ڰ  گٜ ڱ ڲ ڳ ڴ ݢ ݣ ݤ ݿ ڵ لٜ ڶ ڷ ڸ ݪ ݥ ݦ ڹ ں ڻ ڼ ڽ ݧ ݨ ݩ ھ ۀ ہ ﺔ ۂ ۃەۿ ٶٷۄۅۆۇۈۉۊۋۏݸݹؠ ؽ ؾ ؿ ٸ ی ۍ  ێ ې ۑ ے ۓ ݵ ݶ ݷ ݺ ݻ۰۱۲۳۴۵۶۷۸۹',
'دیوناگری':'ऄअआइईउऊऋऌऍऎएऐऑऒओऔकखगघङचछजझञटठडढणतथदधनऩपफबभमयरऱलळऴवशषसहऺऻ़ऽािीुूृॄॅॆेैॉॊोौ्ॎॏॐ॒॑॓॔ॕॖॗक़ख़ग़ज़ड़ढ़फ़य़ॠॡॢॣ।॥०१२३४५६७८९॰ॱॲॳॴॵॶॷॹॺॻॼॽॾॿ',


            'آئی پی اے (انگریزی)': 'ˈ ˌ ŋ ɡ tʃ dʒ ʃ ʒ θ ð ʔ  iː ɪ uː ʊ ʌ ɜr eɪ ɛ æ oʊ ɒ ɔː ɔɪ ɔr ɑː ɑr aɪ aʊ  ə ər ɨ ɵ ʉ {\{angle.bracket|+}}  {\{IPAc-en|+}} {\{IPA-en|+}} {\{IPA|+}}',
            'آئی پی اے': 'حروف_صحیح: ɱɳɲŋɴ : t̪ d̪ ʈɖɟɡɢʡʔ : ɸβθð  ʃʒʂʐɕʑ  çʝɣχʁ  ħʕʜʢɦɧ : ʋɹɻɥɰʍ : ʙⱱɾɽʀ  ɺ  ɫɬɮɭʎʟ : ɓɗᶑʄɠʛ  ʘǀǃǂǁ  حروف_علت: ɪʏɨʉɯʊ : øɘɵɤ  ə ɚ  ɛœɜɝɞʌɔ : æɶɐɑɒ  Spacing_diacritics: ˈˌːˑʼˀˤᵝᵊᶢˠʰʱʲˡⁿᵑʷᶣ˞‿˕˔  Combining_diacritics: ̚ ̪ ̺ ̻ ̼ ̬  ̊ ̥ ̞ ̝ ̘ ̙ ̽ ̟ ̠  ̈ ̤ ̹ ̜ ̍ ̩  ̆ ̯  ̃ ̰ ͡ ͜  Tone:  ̋  ́  ̄  ̀  ̏  ̌  ̂ ᷄ ᷅ ᷇ ᷆ ᷈ ᷉  ˥˦˧˨˩ꜛꜜ : ↗↘‖  extIPA: ͈ ͉ ͎ ̣ ̫ ͊ ᷽ ͇ : ˭ᵻᵿ  {\{angle.bracket|+}} {\{IPA|+}} {\{IPA.link|+}}',
            'ریاضی تے منطق': '− × ÷ ⋅ ° ∗ ∘ ± ∓ ≤ ≥ ≠ ≡ ≅ ≜ ≝ ≐ ≃ ≈ ⊕ ⊗ ⇐ ⇔ ⇒ ∞ ← ↔ → ≪ ≫ ∝ √ ∤ ≀ ◅ ▻ ⋉ ⋊ ⋈ ∴ ∵ ↦ ¬ ∧ ∨ ⊻ ∀ ∃ ∈ ∉ ∋ ⊆ ⊈ ⊊ ⊂ ⊄ ⊇ ⊉ ⊋ ⊃ ⊅ ∪ ∩ ∑ ∏ ∐ ′ ∫ ∬ ∭ ∮ ∇ ∂ ∆ ∅ ℂ ℍ ℕ ℙ ℚ ℝ ℤ ℵ ⌊ ⌋ ⌈ ⌉ ⊤ ⊥ ⊢ ⊣ ⊧ □ ∠ ⟨ ⟩ &lt;math&gt;+&lt;/math&gt; {\{math|+}} {\{mvar|+}} {\{frac|+|}} {\{sfrac|+|}}'
        },

        charinsertDivider: &quot;\240&quot;,

        cookieName: 'edittoolscharsubset',

        createEditTools: function ( placeholder ) {
            var sel, id;
            var box = document.createElement( 'div' );
            var prevSubset = 0, curSubset = 0;
            box.id = 'editpage-specialchars';
            box.title = 'خانہ ترمیم وچ اسنوں درج کرن  لئی اس اُپر کلک کرو';


            // append user-defined sets
            if ( window.charinsertCustom ) {
                for ( id in charinsertCustom ) {
                    if ( !editTools.charinsert[id] ) {
                        editTools.charinsert[id] = '';
                    }
                }
            }

            // create drop-down select
            sel = document.createElement( 'select' );
            for ( id in editTools.charinsert ) {
                sel.options[sel.options.length] = new Option( id, id );
            }
            sel.selectedIndex = 0;
            sel.style.marginRight = '.3em';
            sel.title = 'Choose character subset';
            sel.onchange = sel.onkeyup = selectSubset;
            box.appendChild( sel );

            // create &quot;recall&quot; switch
            if ( window.editToolsRecall ) {
                var recall = document.createElement( 'span' );
                recall.appendChild( document.createTextNode( '↕' ) ); // ↔
                recall.onclick = function() {
                    sel.selectedIndex = prevSubset;
                    selectSubset();
                };
                recall.style.cssFloat = 'left';
                recall.style.marginRight = '5px';
                recall.style.cursor = 'pointer';
                box.appendChild( recall );
            }

			if ( getSelectedSection() ) {
				sel.selectedIndex = getSelectedSection();
			}

            placeholder.parentNode.replaceChild( box, placeholder );
            selectSubset();
            return;

            function selectSubset() {
                // remember previous (for &quot;recall&quot; button)
                prevSubset = curSubset;
                curSubset = sel.selectedIndex;
                //save into web storage for persistence
                saveSelectedSection( curSubset );
                
                //hide other subsets
                var pp = box.getElementsByTagName( 'p' ) ;
                for ( var i = 0; i &lt; pp.length; i++ ) {
                    pp[i].style.display = 'none';
                }
                //show/create current subset
                var id = sel.options[curSubset].value;
                var p = document.getElementById( id );
                if ( !p ) {
                    p = document.createElement( 'p' );
                    p.className = 'nowraplinks';
                    p.id = id;
                    if ( id == 'Arabic' || id == 'Hebrew' ) {
                        p.style.fontSize = '120%';
                        p.dir = 'rtl';
                    }
                    var tokens = editTools.charinsert[id];
                    if ( window.charinsertCustom &amp;&amp; charinsertCustom[id] ) {
                        if ( tokens.length &gt; 0 ) {
                            tokens += ' ';
                        }
                        tokens += charinsertCustom[id];
                    }
                    editTools.createTokens( p, tokens );
                    box.appendChild( p );
                }
                p.style.display = 'inline';
            }
        },

        createTokens: function ( paragraph, str ) {
            var tokens = str.split( ' ' ), token, i, n;
            for ( i = 0; i &lt; tokens.length; i++ ) {
                token = tokens[i];
                n = token.indexOf( '+' );
                if ( token.charAt( 0 ) === '␥' ) {
                    if ( token.length &gt; 1 &amp;&amp; mw.config.get( 'wgNamespaceNumber' ) === 0 ) {
                        continue;
                    } else {
                        token = token.substring( 1 );
                    }
                }
                if ( token === '' || token === '_' ) {
                    addText( editTools.charinsertDivider + ' ' );
                } else if ( token === '\n' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'br' ) );
                } else if ( token === '___' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'hr' ) );
                } else if ( token.charAt( token.length-1 ) === ':' ) { // : at the end means just text
                    addBold( token );
                } else if ( n === 0 ) { // +&lt;tag&gt;  -&gt;   &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 1 ), '&lt;/' + token.substring( 2 ), token.substring( 1 ) );
                } else if ( n &gt; 0 ) { // &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 0, n ), token.substring( n+1 ) );
                } else if ( token.length &gt; 2 &amp;&amp; token.charCodeAt( 0 ) &gt; 127 ) { // a string of insertable characters
                    for ( var j = 0; j &lt; token.length; j++ ) {
                        addLink( token.charAt( j ), '' );
                    }
                } else {
                    addLink( token, '' );
                }
            }
            return;

            function addLink( tagOpen, tagClose, name ) {
                var handler;
                var dle = tagOpen.indexOf( '\x10' );
                var a = document.createElement( 'a' );
                
                if ( dle &gt; 0 ) {
                    var path = tagOpen.substring( dle + 1 ).split( '.' );
                    tagOpen = tagOpen.substring( 0, dle );
                    handler = window;
                    for ( var i = 0; i &lt; path.length; i++ ) {
                        handler = handler[path[i]];
                    }
	                $( a ).on( 'click', handler );
                } else {
                    tagOpen = tagOpen.replace( /\./g,' ' );
                    tagClose = tagClose ? tagClose.replace( /_/g,' ' ) : '';
                    $( a ).on( 'click', {
                    	tagOpen: tagOpen,
                    	sampleText: '',
                    	tagClose: tagClose
                    }, insertTags );
                }

                name = name || tagOpen + tagClose;
                name = name.replace( /\\n/g,'' );
                a.appendChild( document.createTextNode( name ) );
                a.href = '';
                paragraph.appendChild( a );
                addText( ' ' );
            }

            function addBold( text ) {
                var b = document.createElement( 'b' );
                b.appendChild( document.createTextNode( text.replace( /_/g,' ' ) ) );
                paragraph.appendChild( b );
                addText( ' ' );
            }
            function addText( txt ) {
                paragraph.appendChild( document.createTextNode( txt ) );
            }
            function insertTags( e ) {
            	e.preventDefault();
            	if ( $currentFocused &amp;&amp; $currentFocused.length &amp;&amp; !$currentFocused.prop( 'readonly' ) ) {
					$currentFocused.textSelection(
						'encapsulateSelection', {
							pre: e.data.tagOpen,
							peri: e.data.sampleText,
							post: e.data.tagClose
						}
					);
				}
            }
        },

        setup: function () {
            var placeholder;
            if ( $( '#editpage-specialchars' ).length ) {
                placeholder = $( '#editpage-specialchars' )[0];
            } else {
                placeholder = $( '&lt;div id=&quot;editpage-specialchars&quot;&gt; &lt;/div&gt;' ).prependTo( '.mw-editTools' )[0];
            }
            if ( !placeholder ) {
                return;
            }
            if ( !window.charinsertDontMove ) {
                $( '.editOptions' ).before( placeholder );
            }
            // Find the element that is focused
            $currentFocused = $( '#wpTextbox1' );
            // Apply to dynamically created textboxes as well as normal ones
			$( document ).on( 'focus', 'textarea, input:text', function () {
				$currentFocused = $( this );
			} );

			// Used to determine where to insert tags
            editTools.createEditTools( placeholder );
            window.updateEditTools = function () {
                editTools.createEditTools( $( '#editpage-specialchars' )[0] );
            };
        }

    }; // end editTools

    editTools.setup();
} );</text>
      <sha1>so3ovo46ijaxxunusfnczypdl3wmzwx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>609416</id>
      <parentid>609414</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T03:59:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <model>javascript</model>
      <format>text/javascript</format>
      <text bytes="17033" xml:space="preserve">/**
 * Copied from [[mw:User:Alex Smotrov/edittools.js]], modified for use on the Urdu Wikipedia.
 *
 * Configuration (to be set from [[Special:MyPage/common.js]]):
 *   window.charinsertCustom – Object. Merged into the default charinsert list. For example, setting
 *       this to { Symbols: '‽' } will add the interrobang to the end of the Symbols section.
 *   window.editToolsRecall – Boolean. Set true to create a recall switch.
 *   window.charinsertDontMove – Boolean. Set true to leave the box in its default position, rather
 *       than moving it above the edit summary.
 *   window.updateEditTools() – Function. Call after updating window.charinsertCustom to regenerate the
 *       EditTools window.
 */
/* global jQuery, mw, charinsertCustom */

window.updateEditTools = function () {
};

jQuery( document ).ready( function ( $ ) {
	var $currentFocused,
		editTools;

    function getSelectedSection() {
		var selectedSection = mw.storage.get( editTools.storageKey )
			|| mw.storage.session.get( editTools.storageKey );
		
		return selectedSection;
    }
    
    function saveSelectedSection( newIndex ) {
		mw.storage.set( editTools.storageKey, newIndex )
			|| mw.storage.session.set( editTools.storageKey, newIndex );
    }
    
    editTools = {
        // Entries prefixed with ␥ (U+2425 SYMBOL FOR DELETE FORM TWO) will not appear in the article namespace (namespace 0).
        // Please make any changes to [[MediaWiki:Edittools]] as well, however, instead of using the ␥ symbol, use {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}| | }}.
        charinsert: {
            'اندراج': ' – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → ↑ ↓ # · §  ␥گل_بات_صفحےآں_اُپر_اپنے_دستخط_درج_کرو: ␥~~\~~  حوالہ_درج_کرو: &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;',

            'ویکی مارک اپ': 'اندراج:  – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → · § ␥~~\~~ &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;  ویکی_مارک_اپ:  {\{+}}  {\{\{+}}}  |  [+]  [\[+]]    &amp;nbsp; &lt;br&gt;  &lt;br/&gt;  &lt;s&gt;+&lt;/s&gt;  &lt;sup&gt;+&lt;/sup&gt;  &lt;sub&gt;+&lt;/sub&gt;  &lt;source.lang=&quot;text&quot;&gt;+&lt;/source&gt;  &lt;div.class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;+&lt;/div&gt;  &lt;code&gt;+&lt;/code&gt;  &lt;pre&gt;+&lt;/pre&gt;  &lt;gallery&gt;+&lt;/gallery&gt;    &lt;big&gt;+&lt;/big&gt;  &lt;poem&gt;+&lt;/poem&gt;  &lt;blockquote&gt;+&lt;/blockquote&gt;  &lt;ref.name=&quot;+&quot;_/&gt;  {\{#tag:ref|+|group=&quot;nb&quot;|name=&quot;&quot;}} ==ہورویکھو==    ==حوالے== {{حوالے}}  ==باہرلےجوڑ== {\{خانہ-معلومات-مصنف/عربی}} {\{خانہ-معلومات-اداکار}}  {\{خانہ-معلومات-عالم-دین/عربی}} {\{خانہ-معلومات-صاحب-منصب/عربی}} {\{خانہ-معلومات-شاہی-اقتدار/عربی}} {\{lang|ur| {\{خانہ-معلومات-شخصیت}} [\[گٹھ:+]]  #مڑجوڑ.[\[+]]  ==  == · [] · {{}} · · [[تصویر:|thumb|left|200px|]] &lt;references./&gt;  &lt;includeonly&gt;+&lt;/includeonly&gt;  &lt;noinclude&gt;+&lt;/noinclude&gt;  {\{DEFAULTSORT:+}} {\{Authority-control}} {\{subst:Template}}  [[wikt:|wikt:]\] · [[en:]\] · [[:en:]\]  &lt;nowiki&gt;+&lt;/nowiki&gt;   &lt;!--.+_--&gt;  &lt;span.class=&quot;plainlinks&quot;&gt;+&lt;/span&gt;',

'لپیاں': '{{Nastaleeq|+}\}    {{قصيدة|+}\}  {{SegoeUI|+}\}  {{اقتباس|{{SegoeUI|+}\}\}\}  {{Arial|+}\}  {{ب|+}\}  {{CourierNew|+}\}  {{اقتباس|+}\}',  
            'علامتاں': '~ | ¡¿†‡↔↑↓•¶#∞  ‘+’ “+” ‹+› «+» {\{angle.bracket|+}}  ®©™¤₳฿₵¢₡₢$₫₯€₠₣ƒ₴₭₤ℳ₥₦№₧₰£៛₨₪৳₹₮₩¥₸₧₱₲₴؋  ♠♣♥♦  ♭♯♮  ©®™ ◌ {\{Unicode|+}}',
            'لاطینی': 'A a Á á À à Â â Ä ä Ǎ ǎ Ă ă Ā ā Ã ã Å å Ą ą Æ æ Ǣ ǣ  B b  C c Ć ć Ċ ċ Ĉ ĉ Č č Ç ç  D d Ď ď Đ đ Ḍ ḍ Ð ð  E e É é È è Ė ė Ê ê Ë ë Ě ě Ĕ ĕ Ē ē Ẽ ẽ Ę ę Ẹ ẹ Ɛ ɛ Ǝ ǝ Ə ə  F f  G g Ġ ġ Ĝ ĝ Ğ ğ Ģ ģ  H h Ĥ ĥ Ħ ħ Ḥ ḥ  I i İ ı Í í Ì ì Î î Ï ï Ǐ ǐ Ĭ ĭ Ī ī Ĩ ĩ Į į Ị ị  J j Ĵ ĵ  K k Ķ ķ  L l Ĺ ĺ Ŀ ŀ Ľ ľ Ļ ļ Ł ł Ḷ ḷ Ḹ ḹ  M m Ṃ ṃ  N n Ń ń Ň ň Ñ ñ Ņ ņ Ṇ ṇ Ŋ ŋ  O o Ó ó Ò ò Ô ô Ö ö Ǒ ǒ Ŏ ŏ Ō ō Õ õ Ǫ ǫ Ọ ọ Ő ő Ø ø Œ œ  Ɔ ɔ  P p  Q q  R r Ŕ ŕ Ř ř Ŗ ŗ Ṛ ṛ Ṝ ṝ  S s Ś ś Ŝ ŝ Š š Ş ş Ș ș Ṣ ṣ ß  T t Ť ť Ţ ţ Ț ț Ṭ ṭ Þ þ  U u Ú ú Ù ù Û û Ü ü Ǔ ǔ Ŭ ŭ Ū ū Ũ ũ Ů ů Ų ų Ụ ụ Ű ű Ǘ ǘ Ǜ ǜ Ǚ ǚ Ǖ ǖ  V v  W w Ŵ ŵ  X x  Y y Ý ý Ŷ ŷ Ÿ ÿ Ỹ ỹ Ȳ ȳ  Z z Ź ź Ż ż Ž ž  ß Ð ð Þ þ Ŋ ŋ Ə ə  {\{Unicode|+}}',
            'یونانی': 'ΆάΈέΉήΊίΌόΎύΏώ  ΑαΒβΓγΔδ  ΕεΖζΗηΘθ  ΙιΚκΛλΜμ  ΝνΞξΟοΠπ  ΡρΣσςΤτΥυ  ΦφΧχΨψΩω Ϝϝυ̯ι̯  ᾼᾳᾴᾺὰᾲᾶᾷἈἀᾈᾀἉἁᾉᾁἌἄᾌᾄἊἂᾊᾂἎἆᾎᾆἍἅᾍᾅἋἃᾋᾃἏἇᾏᾇ  ῈὲἘἐἙἑἜἔἚἒἝἕἛἓ  ῌῃῄῊὴῂῆῇἨἠᾘᾐἩἡᾙᾑἬἤᾜᾔἪἢᾚᾒἮἦᾞᾖἭἥᾝᾕἫἣᾛᾓἯἧᾟᾗ  ῚὶῖἸἰἹἱἼἴἺἲἾἶἽἵἻἳἿἷΪϊΐῒῗ  ῸὸὈὀὉὁὌὄὊὂὍὅὋὃ  ῤῬῥ  ῪὺῦὐὙὑὔὒὖὝὕὛὓὟὗΫϋΰῢῧ  ῼῳῴῺὼῲῶῷὨὠᾨᾠὩὡᾩᾡὬὤᾬᾤὪὢᾪᾢὮὦᾮᾦὭὥᾭᾥὫὣᾫᾣὯὧᾯᾧ ᾹᾱᾸᾰῙῑῘῐῩῡῨῠ {{lang|el|+}} {{lang|grc|+}}',
            'سیریلک': 'АаБбВвГг  ҐґЃѓДдЂђ  ЕеЁёЄєЖж  ЗзЅѕИиІі  ЇїЙйЈјКк  ЌќЛлЉљМм  НнЊњОоПп  РрСсТтЋћ  УуЎўФфХх  ЦцЧчЏџШш  ЩщЪъЫыЬь  ЭэЮюЯя ӘәӨөҒғҖҗ ҚқҜҝҢңҮү ҰұҲҳҸҹҺһ  ҔҕӢӣӮӯҘҙ  ҠҡҤҥҪҫӐӑ  ӒӓӔӕӖӗӰӱ  ӲӳӸӹӀ  ҞҟҦҧҨҩҬҭ  ҴҵҶҷҼҽҾҿ  ӁӂӃӄӇӈӋӌ  ӚӛӜӝӞӟӠӡ  ӤӥӦӧӪӫӴӵ  ́',
            'عبرانی': 'אבגדהוזחטיכךלמםנןסעפףצץקרשת  ׳ ״  װױײ',
            'عربی': '  کلمہ_نویسی: ؏ ؃ ؁ ؀ ؎ ﷺ ﷻ ﷲ ﷴ ﷽  ٭ ۩ ۞ ۝ ﴿ً ّ َّ ُّ ّٰ ُٔ ۪ ٰ ٖ ٔ ٘  ْ “ ٛ ﴾ ؗ  ۜ  ۘ  ۢ  ۨ  ؕ ۧ   ۖ   ا ﺁ ب ت ث ج ح خ د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ع غ ف ڤ ق ك ل ڵ لٜ م ن ݨ ه ة و ۋ ي ى ء أ إ ؤ ئ ﻻ  ٓ  ٗ   ٌ  ٍ  ً  ّ  َّ  ُّ   ّ   ٰ  ٖ  ٔ  ٘  ُ  ِ  َ  ٛ  ؓ   ؒ   ؑ   ؐ  ٪ ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩ ٠',
    'عربی ودھائے': ' اکھر: ٲ ٳ ٴٵݳݴٮ ٻ پ ڀ ݐ ݑ ݒ ݓ ݔ ݕ ݖ ٹ ٺ ټ ٽ ٿ ت ځ ڂ ڃ ڄ څ چ ڇ ڿ ݯ ݲ چ ڈډڊڋڌڍڎڏڐۮݙݚڑڒړڔڕږڗژڙۯݛݫݬݱښ ڛ ڜ ݽ ۺ ݜ ݭ ݰ ݾ ڝ ڞ ۻ ڟ ڠ ݝ ݞ ݟ ۼ ڡ ڢ ڣ ڤ ڥ ڦ ݠ ݡ ٯ ڧ   ڨ ػ ؼ ک ڪ ګ ڬ ڭ ڮ گ ڰ  گٜ ڱ ڲ ڳ ڴ ݢ ݣ ݤ ݿ ڵ لٜ ڶ ڷ ڸ ݪ ݥ ݦ ڹ ں ڻ ڼ ڽ ݧ ݨ ݩ ھ ۀ ہ ﺔ ۂ ۃەۿ ٶٷۄۅۆۇۈۉۊۋۏݸݹؠ ؽ ؾ ؿ ٸ ی ۍ  ێ ې ۑ ے ۓ ݵ ݶ ݷ ݺ ݻ۰۱۲۳۴۵۶۷۸۹',
'دیوناگری':'ऄअआइईउऊऋऌऍऎएऐऑऒओऔकखगघङचछजझञटठडढणतथदधनऩपफबभमयरऱलळऴवशषसहऺऻ़ऽािीुूृॄॅॆेैॉॊोौ्ॎॏॐ॒॑॓॔ॕॖॗक़ख़ग़ज़ड़ढ़फ़य़ॠॡॢॣ।॥०१२३४५६७८९॰ॱॲॳॴॵॶॷॹॺॻॼॽॾॿ',


            'آئی پی اے (انگریزی)': 'ˈ ˌ ŋ ɡ tʃ dʒ ʃ ʒ θ ð ʔ  iː ɪ uː ʊ ʌ ɜr eɪ ɛ æ oʊ ɒ ɔː ɔɪ ɔr ɑː ɑr aɪ aʊ  ə ər ɨ ɵ ʉ {\{angle.bracket|+}}  {\{IPAc-en|+}} {\{IPA-en|+}} {\{IPA|+}}',
            'آئی پی اے': 'حروف_صحیح: ɱɳɲŋɴ : t̪ d̪ ʈɖɟɡɢʡʔ : ɸβθð  ʃʒʂʐɕʑ  çʝɣχʁ  ħʕʜʢɦɧ : ʋɹɻɥɰʍ : ʙⱱɾɽʀ  ɺ  ɫɬɮɭʎʟ : ɓɗᶑʄɠʛ  ʘǀǃǂǁ  حروف_علت: ɪʏɨʉɯʊ : øɘɵɤ  ə ɚ  ɛœɜɝɞʌɔ : æɶɐɑɒ  Spacing_diacritics: ˈˌːˑʼˀˤᵝᵊᶢˠʰʱʲˡⁿᵑʷᶣ˞‿˕˔  Combining_diacritics: ̚ ̪ ̺ ̻ ̼ ̬  ̊ ̥ ̞ ̝ ̘ ̙ ̽ ̟ ̠  ̈ ̤ ̹ ̜ ̍ ̩  ̆ ̯  ̃ ̰ ͡ ͜  Tone:  ̋  ́  ̄  ̀  ̏  ̌  ̂ ᷄ ᷅ ᷇ ᷆ ᷈ ᷉  ˥˦˧˨˩ꜛꜜ : ↗↘‖  extIPA: ͈ ͉ ͎ ̣ ̫ ͊ ᷽ ͇ : ˭ᵻᵿ  {\{angle.bracket|+}} {\{IPA|+}} {\{IPA.link|+}}',
            'ریاضی تے منطق': '− × ÷ ⋅ ° ∗ ∘ ± ∓ ≤ ≥ ≠ ≡ ≅ ≜ ≝ ≐ ≃ ≈ ⊕ ⊗ ⇐ ⇔ ⇒ ∞ ← ↔ → ≪ ≫ ∝ √ ∤ ≀ ◅ ▻ ⋉ ⋊ ⋈ ∴ ∵ ↦ ¬ ∧ ∨ ⊻ ∀ ∃ ∈ ∉ ∋ ⊆ ⊈ ⊊ ⊂ ⊄ ⊇ ⊉ ⊋ ⊃ ⊅ ∪ ∩ ∑ ∏ ∐ ′ ∫ ∬ ∭ ∮ ∇ ∂ ∆ ∅ ℂ ℍ ℕ ℙ ℚ ℝ ℤ ℵ ⌊ ⌋ ⌈ ⌉ ⊤ ⊥ ⊢ ⊣ ⊧ □ ∠ ⟨ ⟩ &lt;math&gt;+&lt;/math&gt; {\{math|+}} {\{mvar|+}} {\{frac|+|}} {\{sfrac|+|}}'
        },

        charinsertDivider: &quot;\240&quot;,

        cookieName: 'edittoolscharsubset',

        createEditTools: function ( placeholder ) {
            var sel, id;
            var box = document.createElement( 'div' );
            var prevSubset = 0, curSubset = 0;
            box.id = 'editpage-specialchars';
            box.title = 'خانہ ترمیم وچ اسنوں درج کرن  لئی اس اُپر کلک کرو';


            // append user-defined sets
            if ( window.charinsertCustom ) {
                for ( id in charinsertCustom ) {
                    if ( !editTools.charinsert[id] ) {
                        editTools.charinsert[id] = '';
                    }
                }
            }

            // create drop-down select
            sel = document.createElement( 'select' );
            for ( id in editTools.charinsert ) {
                sel.options[sel.options.length] = new Option( id, id );
            }
            sel.selectedIndex = 0;
            sel.style.marginRight = '.3em';
            sel.title = 'Choose character subset';
            sel.onchange = sel.onkeyup = selectSubset;
            box.appendChild( sel );

            // create &quot;recall&quot; switch
            if ( window.editToolsRecall ) {
                var recall = document.createElement( 'span' );
                recall.appendChild( document.createTextNode( '↕' ) ); // ↔
                recall.onclick = function() {
                    sel.selectedIndex = prevSubset;
                    selectSubset();
                };
                recall.style.cssFloat = 'left';
                recall.style.marginRight = '5px';
                recall.style.cursor = 'pointer';
                box.appendChild( recall );
            }

			if ( getSelectedSection() ) {
				sel.selectedIndex = getSelectedSection();
			}

            placeholder.parentNode.replaceChild( box, placeholder );
            selectSubset();
            return;

            function selectSubset() {
                // remember previous (for &quot;recall&quot; button)
                prevSubset = curSubset;
                curSubset = sel.selectedIndex;
                //save into web storage for persistence
                saveSelectedSection( curSubset );
                
                //hide other subsets
                var pp = box.getElementsByTagName( 'p' ) ;
                for ( var i = 0; i &lt; pp.length; i++ ) {
                    pp[i].style.display = 'none';
                }
                //show/create current subset
                var id = sel.options[curSubset].value;
                var p = document.getElementById( id );
                if ( !p ) {
                    p = document.createElement( 'p' );
                    p.className = 'nowraplinks';
                    p.id = id;
                    if ( id == 'Arabic' || id == 'Hebrew' ) {
                        p.style.fontSize = '120%';
                        p.dir = 'rtl';
                    }
                    var tokens = editTools.charinsert[id];
                    if ( window.charinsertCustom &amp;&amp; charinsertCustom[id] ) {
                        if ( tokens.length &gt; 0 ) {
                            tokens += ' ';
                        }
                        tokens += charinsertCustom[id];
                    }
                    editTools.createTokens( p, tokens );
                    box.appendChild( p );
                }
                p.style.display = 'inline';
            }
        },

        createTokens: function ( paragraph, str ) {
            var tokens = str.split( ' ' ), token, i, n;
            for ( i = 0; i &lt; tokens.length; i++ ) {
                token = tokens[i];
                n = token.indexOf( '+' );
                if ( token.charAt( 0 ) === '␥' ) {
                    if ( token.length &gt; 1 &amp;&amp; mw.config.get( 'wgNamespaceNumber' ) === 0 ) {
                        continue;
                    } else {
                        token = token.substring( 1 );
                    }
                }
                if ( token === '' || token === '_' ) {
                    addText( editTools.charinsertDivider + ' ' );
                } else if ( token === '\n' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'br' ) );
                } else if ( token === '___' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'hr' ) );
                } else if ( token.charAt( token.length-1 ) === ':' ) { // : at the end means just text
                    addBold( token );
                } else if ( n === 0 ) { // +&lt;tag&gt;  -&gt;   &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 1 ), '&lt;/' + token.substring( 2 ), token.substring( 1 ) );
                } else if ( n &gt; 0 ) { // &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 0, n ), token.substring( n+1 ) );
                } else if ( token.length &gt; 2 &amp;&amp; token.charCodeAt( 0 ) &gt; 127 ) { // a string of insertable characters
                    for ( var j = 0; j &lt; token.length; j++ ) {
                        addLink( token.charAt( j ), '' );
                    }
                } else {
                    addLink( token, '' );
                }
            }
            return;

            function addLink( tagOpen, tagClose, name ) {
                var handler;
                var dle = tagOpen.indexOf( '\x10' );
                var a = document.createElement( 'a' );
                
                if ( dle &gt; 0 ) {
                    var path = tagOpen.substring( dle + 1 ).split( '.' );
                    tagOpen = tagOpen.substring( 0, dle );
                    handler = window;
                    for ( var i = 0; i &lt; path.length; i++ ) {
                        handler = handler[path[i]];
                    }
	                $( a ).on( 'click', handler );
                } else {
                    tagOpen = tagOpen.replace( /\./g,' ' );
                    tagClose = tagClose ? tagClose.replace( /_/g,' ' ) : '';
                    $( a ).on( 'click', {
                    	tagOpen: tagOpen,
                    	sampleText: '',
                    	tagClose: tagClose
                    }, insertTags );
                }

                name = name || tagOpen + tagClose;
                name = name.replace( /\\n/g,'' );
                a.appendChild( document.createTextNode( name ) );
                a.href = '';
                paragraph.appendChild( a );
                addText( ' ' );
            }

            function addBold( text ) {
                var b = document.createElement( 'b' );
                b.appendChild( document.createTextNode( text.replace( /_/g,' ' ) ) );
                paragraph.appendChild( b );
                addText( ' ' );
            }
            function addText( txt ) {
                paragraph.appendChild( document.createTextNode( txt ) );
            }
            function insertTags( e ) {
            	e.preventDefault();
            	if ( $currentFocused &amp;&amp; $currentFocused.length &amp;&amp; !$currentFocused.prop( 'readonly' ) ) {
					$currentFocused.textSelection(
						'encapsulateSelection', {
							pre: e.data.tagOpen,
							peri: e.data.sampleText,
							post: e.data.tagClose
						}
					);
				}
            }
        },

        setup: function () {
            var placeholder;
            if ( $( '#editpage-specialchars' ).length ) {
                placeholder = $( '#editpage-specialchars' )[0];
            } else {
                placeholder = $( '&lt;div id=&quot;editpage-specialchars&quot;&gt; &lt;/div&gt;' ).prependTo( '.mw-editTools' )[0];
            }
            if ( !placeholder ) {
                return;
            }
            if ( !window.charinsertDontMove ) {
                $( '.editOptions' ).before( placeholder );
            }
            // Find the element that is focused
            $currentFocused = $( '#wpTextbox1' );
            // Apply to dynamically created textboxes as well as normal ones
			$( document ).on( 'focus', 'textarea, input:text', function () {
				$currentFocused = $( this );
			} );

			// Used to determine where to insert tags
            editTools.createEditTools( placeholder );
            window.updateEditTools = function () {
                editTools.createEditTools( $( '#editpage-specialchars' )[0] );
            };
        }

    }; // end editTools

    editTools.setup();
} );</text>
      <sha1>1ugihfryb6u7tqm0hw3bj86xoypdcpy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>609417</id>
      <parentid>609416</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T04:00:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <model>javascript</model>
      <format>text/javascript</format>
      <text bytes="17035" xml:space="preserve">/**
 * Copied from [[mw:User:Alex Smotrov/edittools.js]], modified for use on the Urdu Wikipedia.
 *
 * Configuration (to be set from [[Special:MyPage/common.js]]):
 *   window.charinsertCustom – Object. Merged into the default charinsert list. For example, setting
 *       this to { Symbols: '‽' } will add the interrobang to the end of the Symbols section.
 *   window.editToolsRecall – Boolean. Set true to create a recall switch.
 *   window.charinsertDontMove – Boolean. Set true to leave the box in its default position, rather
 *       than moving it above the edit summary.
 *   window.updateEditTools() – Function. Call after updating window.charinsertCustom to regenerate the
 *       EditTools window.
 */
/* global jQuery, mw, charinsertCustom */

window.updateEditTools = function () {
};

jQuery( document ).ready( function ( $ ) {
	var $currentFocused,
		editTools;

    function getSelectedSection() {
		var selectedSection = mw.storage.get( editTools.storageKey )
			|| mw.storage.session.get( editTools.storageKey );
		
		return selectedSection;
    }
    
    function saveSelectedSection( newIndex ) {
		mw.storage.set( editTools.storageKey, newIndex )
			|| mw.storage.session.set( editTools.storageKey, newIndex );
    }
    
    editTools = {
        // Entries prefixed with ␥ (U+2425 SYMBOL FOR DELETE FORM TWO) will not appear in the article namespace (namespace 0).
        // Please make any changes to [[MediaWiki:Edittools]] as well, however, instead of using the ␥ symbol, use {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}| | }}.
        charinsert: {
            'اندراج': ' – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → ↑ ↓ # · §  ␥گل_بات_صفحےآں_اُپر_اپنے_دستخط_درج_کرو: ␥~~\~~  حوالہ_درج_کرو: &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;',

            'ویکی مارک اپ': 'اندراج:  – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → · § ␥~~\~~ &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;  ویکی_مارک_اپ:  {\{+}}  {\{\{+}}}  |  [+]  [\[+]]    &amp;nbsp; &lt;br&gt;  &lt;br/&gt;  &lt;s&gt;+&lt;/s&gt;  &lt;sup&gt;+&lt;/sup&gt;  &lt;sub&gt;+&lt;/sub&gt;  &lt;source.lang=&quot;text&quot;&gt;+&lt;/source&gt;  &lt;div.class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;+&lt;/div&gt;  &lt;code&gt;+&lt;/code&gt;  &lt;pre&gt;+&lt;/pre&gt;  &lt;gallery&gt;+&lt;/gallery&gt;    &lt;big&gt;+&lt;/big&gt;  &lt;poem&gt;+&lt;/poem&gt;  &lt;blockquote&gt;+&lt;/blockquote&gt;  &lt;ref.name=&quot;+&quot;_/&gt;  {\{#tag:ref|+|group=&quot;nb&quot;|name=&quot;&quot;}} ==ہورویکھو==    ==حوالے== {{حوالے}}  ==باہرلےجوڑ== {\{خانہ-معلومات-مصنف/عربی}} {\{خانہ-معلومات-اداکار}}  {\{خانہ-معلومات-عالم-دین/عربی}} {\{خانہ-معلومات-صاحب-منصب/عربی}} {\{خانہ-معلومات-شاہی-اقتدار/عربی}} {\{lang|ur|}} {\{خانہ-معلومات-شخصیت}} [\[گٹھ:+]]  #مڑجوڑ.[\[+]]  ==  == · [] · {{}} · · [[تصویر:|thumb|left|200px|]] &lt;references./&gt;  &lt;includeonly&gt;+&lt;/includeonly&gt;  &lt;noinclude&gt;+&lt;/noinclude&gt;  {\{DEFAULTSORT:+}} {\{Authority-control}} {\{subst:Template}}  [[wikt:|wikt:]\] · [[en:]\] · [[:en:]\]  &lt;nowiki&gt;+&lt;/nowiki&gt;   &lt;!--.+_--&gt;  &lt;span.class=&quot;plainlinks&quot;&gt;+&lt;/span&gt;',

'لپیاں': '{{Nastaleeq|+}\}    {{قصيدة|+}\}  {{SegoeUI|+}\}  {{اقتباس|{{SegoeUI|+}\}\}\}  {{Arial|+}\}  {{ب|+}\}  {{CourierNew|+}\}  {{اقتباس|+}\}',  
            'علامتاں': '~ | ¡¿†‡↔↑↓•¶#∞  ‘+’ “+” ‹+› «+» {\{angle.bracket|+}}  ®©™¤₳฿₵¢₡₢$₫₯€₠₣ƒ₴₭₤ℳ₥₦№₧₰£៛₨₪৳₹₮₩¥₸₧₱₲₴؋  ♠♣♥♦  ♭♯♮  ©®™ ◌ {\{Unicode|+}}',
            'لاطینی': 'A a Á á À à Â â Ä ä Ǎ ǎ Ă ă Ā ā Ã ã Å å Ą ą Æ æ Ǣ ǣ  B b  C c Ć ć Ċ ċ Ĉ ĉ Č č Ç ç  D d Ď ď Đ đ Ḍ ḍ Ð ð  E e É é È è Ė ė Ê ê Ë ë Ě ě Ĕ ĕ Ē ē Ẽ ẽ Ę ę Ẹ ẹ Ɛ ɛ Ǝ ǝ Ə ə  F f  G g Ġ ġ Ĝ ĝ Ğ ğ Ģ ģ  H h Ĥ ĥ Ħ ħ Ḥ ḥ  I i İ ı Í í Ì ì Î î Ï ï Ǐ ǐ Ĭ ĭ Ī ī Ĩ ĩ Į į Ị ị  J j Ĵ ĵ  K k Ķ ķ  L l Ĺ ĺ Ŀ ŀ Ľ ľ Ļ ļ Ł ł Ḷ ḷ Ḹ ḹ  M m Ṃ ṃ  N n Ń ń Ň ň Ñ ñ Ņ ņ Ṇ ṇ Ŋ ŋ  O o Ó ó Ò ò Ô ô Ö ö Ǒ ǒ Ŏ ŏ Ō ō Õ õ Ǫ ǫ Ọ ọ Ő ő Ø ø Œ œ  Ɔ ɔ  P p  Q q  R r Ŕ ŕ Ř ř Ŗ ŗ Ṛ ṛ Ṝ ṝ  S s Ś ś Ŝ ŝ Š š Ş ş Ș ș Ṣ ṣ ß  T t Ť ť Ţ ţ Ț ț Ṭ ṭ Þ þ  U u Ú ú Ù ù Û û Ü ü Ǔ ǔ Ŭ ŭ Ū ū Ũ ũ Ů ů Ų ų Ụ ụ Ű ű Ǘ ǘ Ǜ ǜ Ǚ ǚ Ǖ ǖ  V v  W w Ŵ ŵ  X x  Y y Ý ý Ŷ ŷ Ÿ ÿ Ỹ ỹ Ȳ ȳ  Z z Ź ź Ż ż Ž ž  ß Ð ð Þ þ Ŋ ŋ Ə ə  {\{Unicode|+}}',
            'یونانی': 'ΆάΈέΉήΊίΌόΎύΏώ  ΑαΒβΓγΔδ  ΕεΖζΗηΘθ  ΙιΚκΛλΜμ  ΝνΞξΟοΠπ  ΡρΣσςΤτΥυ  ΦφΧχΨψΩω Ϝϝυ̯ι̯  ᾼᾳᾴᾺὰᾲᾶᾷἈἀᾈᾀἉἁᾉᾁἌἄᾌᾄἊἂᾊᾂἎἆᾎᾆἍἅᾍᾅἋἃᾋᾃἏἇᾏᾇ  ῈὲἘἐἙἑἜἔἚἒἝἕἛἓ  ῌῃῄῊὴῂῆῇἨἠᾘᾐἩἡᾙᾑἬἤᾜᾔἪἢᾚᾒἮἦᾞᾖἭἥᾝᾕἫἣᾛᾓἯἧᾟᾗ  ῚὶῖἸἰἹἱἼἴἺἲἾἶἽἵἻἳἿἷΪϊΐῒῗ  ῸὸὈὀὉὁὌὄὊὂὍὅὋὃ  ῤῬῥ  ῪὺῦὐὙὑὔὒὖὝὕὛὓὟὗΫϋΰῢῧ  ῼῳῴῺὼῲῶῷὨὠᾨᾠὩὡᾩᾡὬὤᾬᾤὪὢᾪᾢὮὦᾮᾦὭὥᾭᾥὫὣᾫᾣὯὧᾯᾧ ᾹᾱᾸᾰῙῑῘῐῩῡῨῠ {{lang|el|+}} {{lang|grc|+}}',
            'سیریلک': 'АаБбВвГг  ҐґЃѓДдЂђ  ЕеЁёЄєЖж  ЗзЅѕИиІі  ЇїЙйЈјКк  ЌќЛлЉљМм  НнЊњОоПп  РрСсТтЋћ  УуЎўФфХх  ЦцЧчЏџШш  ЩщЪъЫыЬь  ЭэЮюЯя ӘәӨөҒғҖҗ ҚқҜҝҢңҮү ҰұҲҳҸҹҺһ  ҔҕӢӣӮӯҘҙ  ҠҡҤҥҪҫӐӑ  ӒӓӔӕӖӗӰӱ  ӲӳӸӹӀ  ҞҟҦҧҨҩҬҭ  ҴҵҶҷҼҽҾҿ  ӁӂӃӄӇӈӋӌ  ӚӛӜӝӞӟӠӡ  ӤӥӦӧӪӫӴӵ  ́',
            'عبرانی': 'אבגדהוזחטיכךלמםנןסעפףצץקרשת  ׳ ״  װױײ',
            'عربی': '  کلمہ_نویسی: ؏ ؃ ؁ ؀ ؎ ﷺ ﷻ ﷲ ﷴ ﷽  ٭ ۩ ۞ ۝ ﴿ً ّ َّ ُّ ّٰ ُٔ ۪ ٰ ٖ ٔ ٘  ْ “ ٛ ﴾ ؗ  ۜ  ۘ  ۢ  ۨ  ؕ ۧ   ۖ   ا ﺁ ب ت ث ج ح خ د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ع غ ف ڤ ق ك ل ڵ لٜ م ن ݨ ه ة و ۋ ي ى ء أ إ ؤ ئ ﻻ  ٓ  ٗ   ٌ  ٍ  ً  ّ  َّ  ُّ   ّ   ٰ  ٖ  ٔ  ٘  ُ  ِ  َ  ٛ  ؓ   ؒ   ؑ   ؐ  ٪ ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩ ٠',
    'عربی ودھائے': ' اکھر: ٲ ٳ ٴٵݳݴٮ ٻ پ ڀ ݐ ݑ ݒ ݓ ݔ ݕ ݖ ٹ ٺ ټ ٽ ٿ ت ځ ڂ ڃ ڄ څ چ ڇ ڿ ݯ ݲ چ ڈډڊڋڌڍڎڏڐۮݙݚڑڒړڔڕږڗژڙۯݛݫݬݱښ ڛ ڜ ݽ ۺ ݜ ݭ ݰ ݾ ڝ ڞ ۻ ڟ ڠ ݝ ݞ ݟ ۼ ڡ ڢ ڣ ڤ ڥ ڦ ݠ ݡ ٯ ڧ   ڨ ػ ؼ ک ڪ ګ ڬ ڭ ڮ گ ڰ  گٜ ڱ ڲ ڳ ڴ ݢ ݣ ݤ ݿ ڵ لٜ ڶ ڷ ڸ ݪ ݥ ݦ ڹ ں ڻ ڼ ڽ ݧ ݨ ݩ ھ ۀ ہ ﺔ ۂ ۃەۿ ٶٷۄۅۆۇۈۉۊۋۏݸݹؠ ؽ ؾ ؿ ٸ ی ۍ  ێ ې ۑ ے ۓ ݵ ݶ ݷ ݺ ݻ۰۱۲۳۴۵۶۷۸۹',
'دیوناگری':'ऄअआइईउऊऋऌऍऎएऐऑऒओऔकखगघङचछजझञटठडढणतथदधनऩपफबभमयरऱलळऴवशषसहऺऻ़ऽािीुूृॄॅॆेैॉॊोौ्ॎॏॐ॒॑॓॔ॕॖॗक़ख़ग़ज़ड़ढ़फ़य़ॠॡॢॣ।॥०१२३४५६७८९॰ॱॲॳॴॵॶॷॹॺॻॼॽॾॿ',


            'آئی پی اے (انگریزی)': 'ˈ ˌ ŋ ɡ tʃ dʒ ʃ ʒ θ ð ʔ  iː ɪ uː ʊ ʌ ɜr eɪ ɛ æ oʊ ɒ ɔː ɔɪ ɔr ɑː ɑr aɪ aʊ  ə ər ɨ ɵ ʉ {\{angle.bracket|+}}  {\{IPAc-en|+}} {\{IPA-en|+}} {\{IPA|+}}',
            'آئی پی اے': 'حروف_صحیح: ɱɳɲŋɴ : t̪ d̪ ʈɖɟɡɢʡʔ : ɸβθð  ʃʒʂʐɕʑ  çʝɣχʁ  ħʕʜʢɦɧ : ʋɹɻɥɰʍ : ʙⱱɾɽʀ  ɺ  ɫɬɮɭʎʟ : ɓɗᶑʄɠʛ  ʘǀǃǂǁ  حروف_علت: ɪʏɨʉɯʊ : øɘɵɤ  ə ɚ  ɛœɜɝɞʌɔ : æɶɐɑɒ  Spacing_diacritics: ˈˌːˑʼˀˤᵝᵊᶢˠʰʱʲˡⁿᵑʷᶣ˞‿˕˔  Combining_diacritics: ̚ ̪ ̺ ̻ ̼ ̬  ̊ ̥ ̞ ̝ ̘ ̙ ̽ ̟ ̠  ̈ ̤ ̹ ̜ ̍ ̩  ̆ ̯  ̃ ̰ ͡ ͜  Tone:  ̋  ́  ̄  ̀  ̏  ̌  ̂ ᷄ ᷅ ᷇ ᷆ ᷈ ᷉  ˥˦˧˨˩ꜛꜜ : ↗↘‖  extIPA: ͈ ͉ ͎ ̣ ̫ ͊ ᷽ ͇ : ˭ᵻᵿ  {\{angle.bracket|+}} {\{IPA|+}} {\{IPA.link|+}}',
            'ریاضی تے منطق': '− × ÷ ⋅ ° ∗ ∘ ± ∓ ≤ ≥ ≠ ≡ ≅ ≜ ≝ ≐ ≃ ≈ ⊕ ⊗ ⇐ ⇔ ⇒ ∞ ← ↔ → ≪ ≫ ∝ √ ∤ ≀ ◅ ▻ ⋉ ⋊ ⋈ ∴ ∵ ↦ ¬ ∧ ∨ ⊻ ∀ ∃ ∈ ∉ ∋ ⊆ ⊈ ⊊ ⊂ ⊄ ⊇ ⊉ ⊋ ⊃ ⊅ ∪ ∩ ∑ ∏ ∐ ′ ∫ ∬ ∭ ∮ ∇ ∂ ∆ ∅ ℂ ℍ ℕ ℙ ℚ ℝ ℤ ℵ ⌊ ⌋ ⌈ ⌉ ⊤ ⊥ ⊢ ⊣ ⊧ □ ∠ ⟨ ⟩ &lt;math&gt;+&lt;/math&gt; {\{math|+}} {\{mvar|+}} {\{frac|+|}} {\{sfrac|+|}}'
        },

        charinsertDivider: &quot;\240&quot;,

        cookieName: 'edittoolscharsubset',

        createEditTools: function ( placeholder ) {
            var sel, id;
            var box = document.createElement( 'div' );
            var prevSubset = 0, curSubset = 0;
            box.id = 'editpage-specialchars';
            box.title = 'خانہ ترمیم وچ اسنوں درج کرن  لئی اس اُپر کلک کرو';


            // append user-defined sets
            if ( window.charinsertCustom ) {
                for ( id in charinsertCustom ) {
                    if ( !editTools.charinsert[id] ) {
                        editTools.charinsert[id] = '';
                    }
                }
            }

            // create drop-down select
            sel = document.createElement( 'select' );
            for ( id in editTools.charinsert ) {
                sel.options[sel.options.length] = new Option( id, id );
            }
            sel.selectedIndex = 0;
            sel.style.marginRight = '.3em';
            sel.title = 'Choose character subset';
            sel.onchange = sel.onkeyup = selectSubset;
            box.appendChild( sel );

            // create &quot;recall&quot; switch
            if ( window.editToolsRecall ) {
                var recall = document.createElement( 'span' );
                recall.appendChild( document.createTextNode( '↕' ) ); // ↔
                recall.onclick = function() {
                    sel.selectedIndex = prevSubset;
                    selectSubset();
                };
                recall.style.cssFloat = 'left';
                recall.style.marginRight = '5px';
                recall.style.cursor = 'pointer';
                box.appendChild( recall );
            }

			if ( getSelectedSection() ) {
				sel.selectedIndex = getSelectedSection();
			}

            placeholder.parentNode.replaceChild( box, placeholder );
            selectSubset();
            return;

            function selectSubset() {
                // remember previous (for &quot;recall&quot; button)
                prevSubset = curSubset;
                curSubset = sel.selectedIndex;
                //save into web storage for persistence
                saveSelectedSection( curSubset );
                
                //hide other subsets
                var pp = box.getElementsByTagName( 'p' ) ;
                for ( var i = 0; i &lt; pp.length; i++ ) {
                    pp[i].style.display = 'none';
                }
                //show/create current subset
                var id = sel.options[curSubset].value;
                var p = document.getElementById( id );
                if ( !p ) {
                    p = document.createElement( 'p' );
                    p.className = 'nowraplinks';
                    p.id = id;
                    if ( id == 'Arabic' || id == 'Hebrew' ) {
                        p.style.fontSize = '120%';
                        p.dir = 'rtl';
                    }
                    var tokens = editTools.charinsert[id];
                    if ( window.charinsertCustom &amp;&amp; charinsertCustom[id] ) {
                        if ( tokens.length &gt; 0 ) {
                            tokens += ' ';
                        }
                        tokens += charinsertCustom[id];
                    }
                    editTools.createTokens( p, tokens );
                    box.appendChild( p );
                }
                p.style.display = 'inline';
            }
        },

        createTokens: function ( paragraph, str ) {
            var tokens = str.split( ' ' ), token, i, n;
            for ( i = 0; i &lt; tokens.length; i++ ) {
                token = tokens[i];
                n = token.indexOf( '+' );
                if ( token.charAt( 0 ) === '␥' ) {
                    if ( token.length &gt; 1 &amp;&amp; mw.config.get( 'wgNamespaceNumber' ) === 0 ) {
                        continue;
                    } else {
                        token = token.substring( 1 );
                    }
                }
                if ( token === '' || token === '_' ) {
                    addText( editTools.charinsertDivider + ' ' );
                } else if ( token === '\n' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'br' ) );
                } else if ( token === '___' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'hr' ) );
                } else if ( token.charAt( token.length-1 ) === ':' ) { // : at the end means just text
                    addBold( token );
                } else if ( n === 0 ) { // +&lt;tag&gt;  -&gt;   &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 1 ), '&lt;/' + token.substring( 2 ), token.substring( 1 ) );
                } else if ( n &gt; 0 ) { // &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 0, n ), token.substring( n+1 ) );
                } else if ( token.length &gt; 2 &amp;&amp; token.charCodeAt( 0 ) &gt; 127 ) { // a string of insertable characters
                    for ( var j = 0; j &lt; token.length; j++ ) {
                        addLink( token.charAt( j ), '' );
                    }
                } else {
                    addLink( token, '' );
                }
            }
            return;

            function addLink( tagOpen, tagClose, name ) {
                var handler;
                var dle = tagOpen.indexOf( '\x10' );
                var a = document.createElement( 'a' );
                
                if ( dle &gt; 0 ) {
                    var path = tagOpen.substring( dle + 1 ).split( '.' );
                    tagOpen = tagOpen.substring( 0, dle );
                    handler = window;
                    for ( var i = 0; i &lt; path.length; i++ ) {
                        handler = handler[path[i]];
                    }
	                $( a ).on( 'click', handler );
                } else {
                    tagOpen = tagOpen.replace( /\./g,' ' );
                    tagClose = tagClose ? tagClose.replace( /_/g,' ' ) : '';
                    $( a ).on( 'click', {
                    	tagOpen: tagOpen,
                    	sampleText: '',
                    	tagClose: tagClose
                    }, insertTags );
                }

                name = name || tagOpen + tagClose;
                name = name.replace( /\\n/g,'' );
                a.appendChild( document.createTextNode( name ) );
                a.href = '';
                paragraph.appendChild( a );
                addText( ' ' );
            }

            function addBold( text ) {
                var b = document.createElement( 'b' );
                b.appendChild( document.createTextNode( text.replace( /_/g,' ' ) ) );
                paragraph.appendChild( b );
                addText( ' ' );
            }
            function addText( txt ) {
                paragraph.appendChild( document.createTextNode( txt ) );
            }
            function insertTags( e ) {
            	e.preventDefault();
            	if ( $currentFocused &amp;&amp; $currentFocused.length &amp;&amp; !$currentFocused.prop( 'readonly' ) ) {
					$currentFocused.textSelection(
						'encapsulateSelection', {
							pre: e.data.tagOpen,
							peri: e.data.sampleText,
							post: e.data.tagClose
						}
					);
				}
            }
        },

        setup: function () {
            var placeholder;
            if ( $( '#editpage-specialchars' ).length ) {
                placeholder = $( '#editpage-specialchars' )[0];
            } else {
                placeholder = $( '&lt;div id=&quot;editpage-specialchars&quot;&gt; &lt;/div&gt;' ).prependTo( '.mw-editTools' )[0];
            }
            if ( !placeholder ) {
                return;
            }
            if ( !window.charinsertDontMove ) {
                $( '.editOptions' ).before( placeholder );
            }
            // Find the element that is focused
            $currentFocused = $( '#wpTextbox1' );
            // Apply to dynamically created textboxes as well as normal ones
			$( document ).on( 'focus', 'textarea, input:text', function () {
				$currentFocused = $( this );
			} );

			// Used to determine where to insert tags
            editTools.createEditTools( placeholder );
            window.updateEditTools = function () {
                editTools.createEditTools( $( '#editpage-specialchars' )[0] );
            };
        }

    }; // end editTools

    editTools.setup();
} );</text>
      <sha1>4rgrh28bww1c8lhl8esgtqkmfvv5tld</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>609419</id>
      <parentid>609417</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T04:03:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <model>javascript</model>
      <format>text/javascript</format>
      <text bytes="16688" xml:space="preserve">/**
 * Copied from [[mw:User:Alex Smotrov/edittools.js]], modified for use on the Urdu Wikipedia.
 *
 * Configuration (to be set from [[Special:MyPage/common.js]]):
 *   window.charinsertCustom – Object. Merged into the default charinsert list. For example, setting
 *       this to { Symbols: '‽' } will add the interrobang to the end of the Symbols section.
 *   window.editToolsRecall – Boolean. Set true to create a recall switch.
 *   window.charinsertDontMove – Boolean. Set true to leave the box in its default position, rather
 *       than moving it above the edit summary.
 *   window.updateEditTools() – Function. Call after updating window.charinsertCustom to regenerate the
 *       EditTools window.
 */
/* global jQuery, mw, charinsertCustom */

window.updateEditTools = function () {
};

jQuery( document ).ready( function ( $ ) {
	var $currentFocused,
		editTools;

    function getSelectedSection() {
		var selectedSection = mw.storage.get( editTools.storageKey )
			|| mw.storage.session.get( editTools.storageKey );
		
		return selectedSection;
    }
    
    function saveSelectedSection( newIndex ) {
		mw.storage.set( editTools.storageKey, newIndex )
			|| mw.storage.session.set( editTools.storageKey, newIndex );
    }
    
    editTools = {
        // Entries prefixed with ␥ (U+2425 SYMBOL FOR DELETE FORM TWO) will not appear in the article namespace (namespace 0).
        // Please make any changes to [[MediaWiki:Edittools]] as well, however, instead of using the ␥ symbol, use {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}| | }}.
        charinsert: {
            'اندراج': ' – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → ↑ ↓ # · §  ␥گل_بات_صفحےآں_اُپر_اپنے_دستخط_درج_کرو: ␥~~\~~  حوالہ_درج_کرو: &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;',

            'ویکی مارک اپ': 'اندراج:  – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → · § ␥~~\~~ &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;  ویکی_مارک_اپ:  {\{+}}  {\{\{+}}}  |  [+]  [\[+]]    &amp;nbsp; &lt;br&gt;  &lt;br/&gt;  &lt;s&gt;+&lt;/s&gt;  &lt;sup&gt;+&lt;/sup&gt;  &lt;sub&gt;+&lt;/sub&gt;  &lt;source.lang=&quot;text&quot;&gt;+&lt;/source&gt;  &lt;div.class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;+&lt;/div&gt;  &lt;code&gt;+&lt;/code&gt;  &lt;pre&gt;+&lt;/pre&gt;  &lt;gallery&gt;+&lt;/gallery&gt;    &lt;big&gt;+&lt;/big&gt;  &lt;poem&gt;+&lt;/poem&gt;  &lt;blockquote&gt;+&lt;/blockquote&gt;  &lt;ref.name=&quot;+&quot;_/&gt;  {\{#tag:ref|+|group=&quot;nb&quot;|name=&quot;&quot;}} ==ہورویکھو==    ==حوالے=={{حوالے}}  ==باہرلےجوڑ==  [\[گٹھ:+]]  #مڑجوڑ.[\[+]]  ==  == · [] · {{}} · · [[تصویر:|thumb|left|200px|]] &lt;references./&gt;  &lt;includeonly&gt;+&lt;/includeonly&gt;  &lt;noinclude&gt;+&lt;/noinclude&gt;  {\{DEFAULTSORT:+}} {\{Authority-control}} {\{subst:Template}}  [[wikt:|wikt:]\] · [[en:]\] · [[:en:]\]  &lt;nowiki&gt;+&lt;/nowiki&gt;   &lt;!--.+_--&gt;  &lt;span.class=&quot;plainlinks&quot;&gt;+&lt;/span&gt;',

'لپیاں': '{{Nastaleeq|+}\}    {{قصيدة|+}\}  {{SegoeUI|+}\}   {{اقتباس|{{SegoeUI|+}\}\}\}  {{Arial|+}\}  {{ب|+}\}  {{CourierNew|+}\}  {{اقتباس|+}\}',  
            'علامتاں': '~ | ¡¿†‡↔↑↓•¶#∞  ‘+’ “+” ‹+› «+» {\{angle.bracket|+}}  ®©™¤₳฿₵¢₡₢$₫₯€₠₣ƒ₴₭₤ℳ₥₦№₧₰£៛₨₪৳₹₮₩¥₸₧₱₲₴؋  ♠♣♥♦  ♭♯♮  ©®™ ◌ {\{Unicode|+}}',
            'لاطینی': 'A a Á á À à Â â Ä ä Ǎ ǎ Ă ă Ā ā Ã ã Å å Ą ą Æ æ Ǣ ǣ  B b  C c Ć ć Ċ ċ Ĉ ĉ Č č Ç ç  D d Ď ď Đ đ Ḍ ḍ Ð ð  E e É é È è Ė ė Ê ê Ë ë Ě ě Ĕ ĕ Ē ē Ẽ ẽ Ę ę Ẹ ẹ Ɛ ɛ Ǝ ǝ Ə ə  F f  G g Ġ ġ Ĝ ĝ Ğ ğ Ģ ģ  H h Ĥ ĥ Ħ ħ Ḥ ḥ  I i İ ı Í í Ì ì Î î Ï ï Ǐ ǐ Ĭ ĭ Ī ī Ĩ ĩ Į į Ị ị  J j Ĵ ĵ  K k Ķ ķ  L l Ĺ ĺ Ŀ ŀ Ľ ľ Ļ ļ Ł ł Ḷ ḷ Ḹ ḹ  M m Ṃ ṃ  N n Ń ń Ň ň Ñ ñ Ņ ņ Ṇ ṇ Ŋ ŋ  O o Ó ó Ò ò Ô ô Ö ö Ǒ ǒ Ŏ ŏ Ō ō Õ õ Ǫ ǫ Ọ ọ Ő ő Ø ø Œ œ  Ɔ ɔ  P p  Q q  R r Ŕ ŕ Ř ř Ŗ ŗ Ṛ ṛ Ṝ ṝ  S s Ś ś Ŝ ŝ Š š Ş ş Ș ș Ṣ ṣ ß  T t Ť ť Ţ ţ Ț ț Ṭ ṭ Þ þ  U u Ú ú Ù ù Û û Ü ü Ǔ ǔ Ŭ ŭ Ū ū Ũ ũ Ů ů Ų ų Ụ ụ Ű ű Ǘ ǘ Ǜ ǜ Ǚ ǚ Ǖ ǖ  V v  W w Ŵ ŵ  X x  Y y Ý ý Ŷ ŷ Ÿ ÿ Ỹ ỹ Ȳ ȳ  Z z Ź ź Ż ż Ž ž  ß Ð ð Þ þ Ŋ ŋ Ə ə  {\{Unicode|+}}',
            'یونانی': 'ΆάΈέΉήΊίΌόΎύΏώ  ΑαΒβΓγΔδ  ΕεΖζΗηΘθ  ΙιΚκΛλΜμ  ΝνΞξΟοΠπ  ΡρΣσςΤτΥυ  ΦφΧχΨψΩω Ϝϝυ̯ι̯  ᾼᾳᾴᾺὰᾲᾶᾷἈἀᾈᾀἉἁᾉᾁἌἄᾌᾄἊἂᾊᾂἎἆᾎᾆἍἅᾍᾅἋἃᾋᾃἏἇᾏᾇ  ῈὲἘἐἙἑἜἔἚἒἝἕἛἓ  ῌῃῄῊὴῂῆῇἨἠᾘᾐἩἡᾙᾑἬἤᾜᾔἪἢᾚᾒἮἦᾞᾖἭἥᾝᾕἫἣᾛᾓἯἧᾟᾗ  ῚὶῖἸἰἹἱἼἴἺἲἾἶἽἵἻἳἿἷΪϊΐῒῗ  ῸὸὈὀὉὁὌὄὊὂὍὅὋὃ  ῤῬῥ  ῪὺῦὐὙὑὔὒὖὝὕὛὓὟὗΫϋΰῢῧ  ῼῳῴῺὼῲῶῷὨὠᾨᾠὩὡᾩᾡὬὤᾬᾤὪὢᾪᾢὮὦᾮᾦὭὥᾭᾥὫὣᾫᾣὯὧᾯᾧ ᾹᾱᾸᾰῙῑῘῐῩῡῨῠ {{lang|el|+}} {{lang|grc|+}}',
            'سیریلک': 'АаБбВвГг  ҐґЃѓДдЂђ  ЕеЁёЄєЖж  ЗзЅѕИиІі  ЇїЙйЈјКк  ЌќЛлЉљМм  НнЊњОоПп  РрСсТтЋћ  УуЎўФфХх  ЦцЧчЏџШш  ЩщЪъЫыЬь  ЭэЮюЯя ӘәӨөҒғҖҗ ҚқҜҝҢңҮү ҰұҲҳҸҹҺһ  ҔҕӢӣӮӯҘҙ  ҠҡҤҥҪҫӐӑ  ӒӓӔӕӖӗӰӱ  ӲӳӸӹӀ  ҞҟҦҧҨҩҬҭ  ҴҵҶҷҼҽҾҿ  ӁӂӃӄӇӈӋӌ  ӚӛӜӝӞӟӠӡ  ӤӥӦӧӪӫӴӵ  ́',
            'عبرانی': 'אבגדהוזחטיכךלמםנןסעפףצץקרשת  ׳ ״  װױײ',
            'عربی': '  کلمہ_نویسی: ؏ ؃ ؁ ؀ ؎ ﷺ ﷻ ﷲ ﷴ ﷽  ٭ ۩ ۞ ۝ ﴿ً ّ َّ ُّ ّٰ ُٔ ۪ ٰ ٖ ٔ ٘  ْ “ ٛ ﴾ ؗ ۜ ۘ ۢ ۨ ؕ ۧ ۖ ا ﺁ ب ت ث ج ح خ د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ع غ ف ڤ ق ك ل ڵ لٜ م ن ݨ ه ة و ۋ ي ى ء أ إ ؤ ئ ﻻ  ٓ ٗ ٌ ٍ ً ّ َّ ُّ ّٰ ٰ ٖ ٔ ٘ ُ ِ َ ٛ ؓ ؒ ؑ ؐ ٪ ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩ ٠',
    'عربی ودھائے': ' اکھر: ٲ ٳ ٴٵݳݴٮ ٻ پ ڀ ݐ ݑ ݒ ݓ ݔ ݕ ݖ ٹ ٺ ټ ٽ ٿ ت ځ ڂ ڃ ڄ څ چ ڇ ڿ ݯ ݲ چ ڈډڊڋڌڍڎڏڐۮݙݚڑڒړڔڕږڗژڙۯݛݫݬݱښ ڛ ڜ ݽ ۺ ݜ ݭ ݰ ݾ ڝ ڞ ۻ ڟ ڠ ݝ ݞ ݟ ۼ ڡ ڢ ڣ ڤ ڥ ڦ ݠ ݡ ٯ ڧ   ڨ ػ ؼ ک ڪ ګ ڬ ڭ ڮ گ ڰ  گٜ ڱ ڲ ڳ ڴ ݢ ݣ ݤ ݿ ڵ لٜ ڶ ڷ ڸ ݪ ݥ ݦ ڹ ں ڻ ڼ ڽ ݧ ݨ ݩ ھ ۀ ہ ﺔ ۂ ۃەۿ ٶٷۄۅۆۇۈۉۊۋۏݸݹؠ ؽ ؾ ؿ ٸ ی ۍ  ێ ې ۑ ے ۓ ݵ ݶ ݷ ݺ ݻ۰۱۲۳۴۵۶۷۸۹',
'دیوناگری':'ऄअआइईउऊऋऌऍऎएऐऑऒओऔकखगघङचछजझञटठडढणतथदधनऩपफबभमयरऱलळऴवशषसहऺऻ़ऽािीुूृॄॅॆेैॉॊोौ्ॎॏॐ॒॑॓॔ॕॖॗक़ख़ग़ज़ड़ढ़फ़य़ॠॡॢॣ।॥०१२३४५६७८९॰ॱॲॳॴॵॶॷॹॺॻॼॽॾॿ',


            'آئی پی اے (انگریزی)': 'ˈ ˌ ŋ ɡ tʃ dʒ ʃ ʒ θ ð ʔ  iː ɪ uː ʊ ʌ ɜr eɪ ɛ æ oʊ ɒ ɔː ɔɪ ɔr ɑː ɑr aɪ aʊ  ə ər ɨ ɵ ʉ {\{angle.bracket|+}}  {\{IPAc-en|+}} {\{IPA-en|+}} {\{IPA|+}}',
            'آئی پی اے': 'حروف_صحیح: ɱɳɲŋɴ : t̪ d̪ ʈɖɟɡɢʡʔ : ɸβθð  ʃʒʂʐɕʑ  çʝɣχʁ  ħʕʜʢɦɧ : ʋɹɻɥɰʍ : ʙⱱɾɽʀ  ɺ  ɫɬɮɭʎʟ : ɓɗᶑʄɠʛ  ʘǀǃǂǁ  حروف_علت: ɪʏɨʉɯʊ : øɘɵɤ  ə ɚ  ɛœɜɝɞʌɔ : æɶɐɑɒ  Spacing_diacritics: ˈˌːˑʼˀˤᵝᵊᶢˠʰʱʲˡⁿᵑʷᶣ˞‿˕˔  Combining_diacritics: ̚ ̪ ̺ ̻ ̼ ̬  ̊ ̥ ̞ ̝ ̘ ̙ ̽ ̟ ̠  ̈ ̤ ̹ ̜ ̍ ̩  ̆ ̯  ̃ ̰ ͡ ͜  Tone:  ̋  ́  ̄  ̀  ̏  ̌  ̂ ᷄ ᷅ ᷇ ᷆ ᷈ ᷉  ˥˦˧˨˩ꜛꜜ : ↗↘‖  extIPA: ͈ ͉ ͎ ̣ ̫ ͊ ᷽ ͇ : ˭ᵻᵿ  {\{angle.bracket|+}} {\{IPA|+}} {\{IPA.link|+}}',
            'ریاضی تے منطق': '− × ÷ ⋅ ° ∗ ∘ ± ∓ ≤ ≥ ≠ ≡ ≅ ≜ ≝ ≐ ≃ ≈ ⊕ ⊗ ⇐ ⇔ ⇒ ∞ ← ↔ → ≪ ≫ ∝ √ ∤ ≀ ◅ ▻ ⋉ ⋊ ⋈ ∴ ∵ ↦ ¬ ∧ ∨ ⊻ ∀ ∃ ∈ ∉ ∋ ⊆ ⊈ ⊊ ⊂ ⊄ ⊇ ⊉ ⊋ ⊃ ⊅ ∪ ∩ ∑ ∏ ∐ ′ ∫ ∬ ∭ ∮ ∇ ∂ ∆ ∅ ℂ ℍ ℕ ℙ ℚ ℝ ℤ ℵ ⌊ ⌋ ⌈ ⌉ ⊤ ⊥ ⊢ ⊣ ⊧ □ ∠ ⟨ ⟩ &lt;math&gt;+&lt;/math&gt; {\{math|+}} {\{mvar|+}} {\{frac|+|}} {\{sfrac|+|}}'
        },

        charinsertDivider: &quot;\240&quot;,

        cookieName: 'edittoolscharsubset',

        createEditTools: function ( placeholder ) {
            var sel, id;
            var box = document.createElement( 'div' );
            var prevSubset = 0, curSubset = 0;
            box.id = 'editpage-specialchars';
            box.title = 'خانہ ترمیم وچ اسنوں درج کرن  لئی اس اُپر کلک کرو';


            // append user-defined sets
            if ( window.charinsertCustom ) {
                for ( id in charinsertCustom ) {
                    if ( !editTools.charinsert[id] ) {
                        editTools.charinsert[id] = '';
                    }
                }
            }

            // create drop-down select
            sel = document.createElement( 'select' );
            for ( id in editTools.charinsert ) {
                sel.options[sel.options.length] = new Option( id, id );
            }
            sel.selectedIndex = 0;
            sel.style.marginRight = '.3em';
            sel.title = 'Choose character subset';
            sel.onchange = sel.onkeyup = selectSubset;
            box.appendChild( sel );

            // create &quot;recall&quot; switch
            if ( window.editToolsRecall ) {
                var recall = document.createElement( 'span' );
                recall.appendChild( document.createTextNode( '↕' ) ); // ↔
                recall.onclick = function() {
                    sel.selectedIndex = prevSubset;
                    selectSubset();
                };
                recall.style.cssFloat = 'left';
                recall.style.marginRight = '5px';
                recall.style.cursor = 'pointer';
                box.appendChild( recall );
            }

			if ( getSelectedSection() ) {
				sel.selectedIndex = getSelectedSection();
			}

            placeholder.parentNode.replaceChild( box, placeholder );
            selectSubset();
            return;

            function selectSubset() {
                // remember previous (for &quot;recall&quot; button)
                prevSubset = curSubset;
                curSubset = sel.selectedIndex;
                //save into web storage for persistence
                saveSelectedSection( curSubset );
                
                //hide other subsets
                var pp = box.getElementsByTagName( 'p' ) ;
                for ( var i = 0; i &lt; pp.length; i++ ) {
                    pp[i].style.display = 'none';
                }
                //show/create current subset
                var id = sel.options[curSubset].value;
                var p = document.getElementById( id );
                if ( !p ) {
                    p = document.createElement( 'p' );
                    p.className = 'nowraplinks';
                    p.id = id;
                    if ( id == 'Arabic' || id == 'Hebrew' ) {
                        p.style.fontSize = '120%';
                        p.dir = 'rtl';
                    }
                    var tokens = editTools.charinsert[id];
                    if ( window.charinsertCustom &amp;&amp; charinsertCustom[id] ) {
                        if ( tokens.length &gt; 0 ) {
                            tokens += ' ';
                        }
                        tokens += charinsertCustom[id];
                    }
                    editTools.createTokens( p, tokens );
                    box.appendChild( p );
                }
                p.style.display = 'inline';
            }
        },

        createTokens: function ( paragraph, str ) {
            var tokens = str.split( ' ' ), token, i, n;
            for ( i = 0; i &lt; tokens.length; i++ ) {
                token = tokens[i];
                n = token.indexOf( '+' );
                if ( token.charAt( 0 ) === '␥' ) {
                    if ( token.length &gt; 1 &amp;&amp; mw.config.get( 'wgNamespaceNumber' ) === 0 ) {
                        continue;
                    } else {
                        token = token.substring( 1 );
                    }
                }
                if ( token === '' || token === '_' ) {
                    addText( editTools.charinsertDivider + ' ' );
                } else if ( token === '\n' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'br' ) );
                } else if ( token === '___' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'hr' ) );
                } else if ( token.charAt( token.length-1 ) === ':' ) { // : at the end means just text
                    addBold( token );
                } else if ( n === 0 ) { // +&lt;tag&gt;  -&gt;   &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 1 ), '&lt;/' + token.substring( 2 ), token.substring( 1 ) );
                } else if ( n &gt; 0 ) { // &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 0, n ), token.substring( n+1 ) );
                } else if ( token.length &gt; 2 &amp;&amp; token.charCodeAt( 0 ) &gt; 127 ) { // a string of insertable characters
                    for ( var j = 0; j &lt; token.length; j++ ) {
                        addLink( token.charAt( j ), '' );
                    }
                } else {
                    addLink( token, '' );
                }
            }
            return;

            function addLink( tagOpen, tagClose, name ) {
                var handler;
                var dle = tagOpen.indexOf( '\x10' );
                var a = document.createElement( 'a' );
                
                if ( dle &gt; 0 ) {
                    var path = tagOpen.substring( dle + 1 ).split( '.' );
                    tagOpen = tagOpen.substring( 0, dle );
                    handler = window;
                    for ( var i = 0; i &lt; path.length; i++ ) {
                        handler = handler[path[i]];
                    }
	                $( a ).on( 'click', handler );
                } else {
                    tagOpen = tagOpen.replace( /\./g,' ' );
                    tagClose = tagClose ? tagClose.replace( /_/g,' ' ) : '';
                    $( a ).on( 'click', {
                    	tagOpen: tagOpen,
                    	sampleText: '',
                    	tagClose: tagClose
                    }, insertTags );
                }

                name = name || tagOpen + tagClose;
                name = name.replace( /\\n/g,'' );
                a.appendChild( document.createTextNode( name ) );
                a.href = '';
                paragraph.appendChild( a );
                addText( ' ' );
            }

            function addBold( text ) {
                var b = document.createElement( 'b' );
                b.appendChild( document.createTextNode( text.replace( /_/g,' ' ) ) );
                paragraph.appendChild( b );
                addText( ' ' );
            }
            function addText( txt ) {
                paragraph.appendChild( document.createTextNode( txt ) );
            }
            function insertTags( e ) {
            	e.preventDefault();
            	if ( $currentFocused &amp;&amp; $currentFocused.length &amp;&amp; !$currentFocused.prop( 'readonly' ) ) {
					$currentFocused.textSelection(
						'encapsulateSelection', {
							pre: e.data.tagOpen,
							peri: e.data.sampleText,
							post: e.data.tagClose
						}
					);
				}
            }
        },

        setup: function () {
            var placeholder;
            if ( $( '#editpage-specialchars' ).length ) {
                placeholder = $( '#editpage-specialchars' )[0];
            } else {
                placeholder = $( '&lt;div id=&quot;editpage-specialchars&quot;&gt; &lt;/div&gt;' ).prependTo( '.mw-editTools' )[0];
            }
            if ( !placeholder ) {
                return;
            }
            if ( !window.charinsertDontMove ) {
                $( '.editOptions' ).before( placeholder );
            }
            // Find the element that is focused
            $currentFocused = $( '#wpTextbox1' );
            // Apply to dynamically created textboxes as well as normal ones
			$( document ).on( 'focus', 'textarea, input:text', function () {
				$currentFocused = $( this );
			} );

			// Used to determine where to insert tags
            editTools.createEditTools( placeholder );
            window.updateEditTools = function () {
                editTools.createEditTools( $( '#editpage-specialchars' )[0] );
            };
        }

    }; // end editTools

    editTools.setup();
} );</text>
      <sha1>4zptg348faxtgt8h9qvwcikvyo877e1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>609421</id>
      <parentid>609419</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T04:04:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <model>javascript</model>
      <format>text/javascript</format>
      <text bytes="15107" xml:space="preserve">/**
 * Copied from [[mw:User:Alex Smotrov/edittools.js]], modified for use on the Urdu Wikipedia.
 *
 * Configuration (to be set from [[Special:MyPage/common.js]]):
 *   window.charinsertCustom – Object. Merged into the default charinsert list. For example, setting
 *       this to { Symbols: '‽' } will add the interrobang to the end of the Symbols section.
 *   window.editToolsRecall – Boolean. Set true to create a recall switch.
 *   window.charinsertDontMove – Boolean. Set true to leave the box in its default position, rather
 *       than moving it above the edit summary.
 *   window.updateEditTools() – Function. Call after updating window.charinsertCustom to regenerate the
 *       EditTools window.
 */
/* global jQuery, mw, charinsertCustom */

window.updateEditTools = function () {
};

jQuery( document ).ready( function ( $ ) {
	var $currentFocused,
		editTools;

    function getSelectedSection() {
		var selectedSection = mw.storage.get( editTools.storageKey )
			|| mw.storage.session.get( editTools.storageKey );
		
		return selectedSection;
    }
    
    function saveSelectedSection( newIndex ) {
		mw.storage.set( editTools.storageKey, newIndex )
			|| mw.storage.session.set( editTools.storageKey, newIndex );
    }
    
    editTools = {
        // Entries prefixed with ␥ (U+2425 SYMBOL FOR DELETE FORM TWO) will not appear in the article namespace (namespace 0).
        // Please make any changes to [[MediaWiki:Edittools]] as well, however, instead of using the ␥ symbol, use {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}| | }}.
        charinsert: {
            'اندراج': ' – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → · §  ␥تبادلۂ_خیال_صفحات_پر_اپنے_دستخط_درج_کریں: ␥~~\~~  حوالہ_درج_کریں: &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;',
            'ویکی مارک اپ': 'اندراج:  – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → · § ␥~~\~~ &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;  ویکی_مارک_اپ:  {\{+}}  {\{\{+}}}  |  [+]  [\[+]]  [\[زمرہ:+]]  #رجوع_مکرر.[\[+]]  &amp;nbsp;  &lt;s&gt;+&lt;/s&gt;  &lt;sup&gt;+&lt;/sup&gt;  &lt;sub&gt;+&lt;/sub&gt;  &lt;source.lang=&quot;text&quot;&gt;+&lt;/source&gt;  &lt;div.class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;+&lt;/div&gt;  &lt;code&gt;+&lt;/code&gt;  &lt;pre&gt;+&lt;/pre&gt;  &lt;blockquote&gt;+&lt;/blockquote&gt;  &lt;ref.name=&quot;+&quot;_/&gt;  {\{#ٹیگ:ref|+|group=&quot;nb&quot;|name=&quot;&quot;}}  {\{حوالہ.جات}}  &lt;references./&gt;  &lt;includeonly&gt;+&lt;/includeonly&gt;  &lt;noinclude&gt;+&lt;/noinclude&gt;  {\{ابتدائی_ترتیب:+}}  &lt;nowiki&gt;+&lt;/nowiki&gt;  &lt;!--.+_--&gt;  &lt;span.class=&quot;plainlinks&quot;&gt;+&lt;/span&gt;',
            'علامتیں': '~ | ¡¿†‡↔↑↓•¶#∞  ‘+’ “+” ‹+› «+» {\{angle.bracket|+}}  ¤₳฿₵¢₡₢$₫₯€₠₣ƒ₴₭₤ℳ₥₦№₧₰£៛₨₪৳₮₩¥  ♠♣♥♦  ♭♯♮  ©®™ ◌ {\{Unicode|+}}',
            'لاطینی': 'A a Á á À à Â â Ä ä Ǎ ǎ Ă ă Ā ā Ã ã Å å Ą ą Æ æ Ǣ ǣ  B b  C c Ć ć Ċ ċ Ĉ ĉ Č č Ç ç  D d Ď ď Đ đ Ḍ ḍ Ð ð  E e É é È è Ė ė Ê ê Ë ë Ě ě Ĕ ĕ Ē ē Ẽ ẽ Ę ę Ẹ ẹ Ɛ ɛ Ǝ ǝ Ə ə  F f  G g Ġ ġ Ĝ ĝ Ğ ğ Ģ ģ  H h Ĥ ĥ Ħ ħ Ḥ ḥ  I i İ ı Í í Ì ì Î î Ï ï Ǐ ǐ Ĭ ĭ Ī ī Ĩ ĩ Į į Ị ị  J j Ĵ ĵ  K k Ķ ķ  L l Ĺ ĺ Ŀ ŀ Ľ ľ Ļ ļ Ł ł Ḷ ḷ Ḹ ḹ  M m Ṃ ṃ  N n Ń ń Ň ň Ñ ñ Ņ ņ Ṇ ṇ Ŋ ŋ  O o Ó ó Ò ò Ô ô Ö ö Ǒ ǒ Ŏ ŏ Ō ō Õ õ Ǫ ǫ Ọ ọ Ő ő Ø ø Œ œ  Ɔ ɔ  P p  Q q  R r Ŕ ŕ Ř ř Ŗ ŗ Ṛ ṛ Ṝ ṝ  S s Ś ś Ŝ ŝ Š š Ş ş Ș ș Ṣ ṣ ß  T t Ť ť Ţ ţ Ț ț Ṭ ṭ Þ þ  U u Ú ú Ù ù Û û Ü ü Ǔ ǔ Ŭ ŭ Ū ū Ũ ũ Ů ů Ų ų Ụ ụ Ű ű Ǘ ǘ Ǜ ǜ Ǚ ǚ Ǖ ǖ  V v  W w Ŵ ŵ  X x  Y y Ý ý Ŷ ŷ Ÿ ÿ Ỹ ỹ Ȳ ȳ  Z z Ź ź Ż ż Ž ž  ß Ð ð Þ þ Ŋ ŋ Ə ə  {\{Unicode|+}}',
            'یونانی': 'ΆάΈέΉήΊίΌόΎύΏώ  ΑαΒβΓγΔδ  ΕεΖζΗηΘθ  ΙιΚκΛλΜμ  ΝνΞξΟοΠπ  ΡρΣσςΤτΥυ  ΦφΧχΨψΩω Ϝϝυ̯ι̯  ᾼᾳᾴᾺὰᾲᾶᾷἈἀᾈᾀἉἁᾉᾁἌἄᾌᾄἊἂᾊᾂἎἆᾎᾆἍἅᾍᾅἋἃᾋᾃἏἇᾏᾇ  ῈὲἘἐἙἑἜἔἚἒἝἕἛἓ  ῌῃῄῊὴῂῆῇἨἠᾘᾐἩἡᾙᾑἬἤᾜᾔἪἢᾚᾒἮἦᾞᾖἭἥᾝᾕἫἣᾛᾓἯἧᾟᾗ  ῚὶῖἸἰἹἱἼἴἺἲἾἶἽἵἻἳἿἷΪϊΐῒῗ  ῸὸὈὀὉὁὌὄὊὂὍὅὋὃ  ῤῬῥ  ῪὺῦὐὙὑὔὒὖὝὕὛὓὟὗΫϋΰῢῧ  ῼῳῴῺὼῲῶῷὨὠᾨᾠὩὡᾩᾡὬὤᾬᾤὪὢᾪᾢὮὦᾮᾦὭὥᾭᾥὫὣᾫᾣὯὧᾯᾧ ᾹᾱᾸᾰῙῑῘῐῩῡῨῠ {{lang|el|+}} {{lang|grc|+}}',
            'سیریلیائی': 'АаБбВвГг  ҐґЃѓДдЂђ  ЕеЁёЄєЖж  ЗзЅѕИиІі  ЇїЙйЈјКк  ЌќЛлЉљМм  НнЊњОоПп  РрСсТтЋћ  УуЎўФфХх  ЦцЧчЏџШш  ЩщЪъЫыЬь  ЭэЮюЯя ӘәӨөҒғҖҗ ҚқҜҝҢңҮү ҰұҲҳҸҹҺһ  ҔҕӢӣӮӯҘҙ  ҠҡҤҥҪҫӐӑ  ӒӓӔӕӖӗӰӱ  ӲӳӸӹӀ  ҞҟҦҧҨҩҬҭ  ҴҵҶҷҼҽҾҿ  ӁӂӃӄӇӈӋӌ  ӚӛӜӝӞӟӠӡ  ӤӥӦӧӪӫӴӵ  ́',
            'عبرانی': 'אבגדהוזחטיכךלמםנןסעפףצץקרשת  ׳ ״  װױײ',
            'عربی': '  نقل_حرفی: ʾ ṯ ḥ ḫ ẖ ḏ š ṣ ḍ ṭ ẓ ʿ ġ ẗ ا ﺁ ب ت ث ج ح خ د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ع غ ف ق ك ل م ن ه ة و ي ى ء أ إ ؤ ئ',
            'آئی پی اے (انگریزی)': 'ˈ ˌ ŋ ɡ tʃ dʒ ʃ ʒ θ ð ʔ  iː ɪ uː ʊ ʌ ɜr eɪ ɛ æ oʊ ɒ ɔː ɔɪ ɔr ɑː ɑr aɪ aʊ  ə ər ɨ ɵ ʉ {\{angle.bracket|+}}  {\{IPAc-en|+}} {\{IPA-en|+}} {\{IPA|+}}',
            'آئی پی اے': 'حروف_صحیح: ɱɳɲŋɴ : t̪ d̪ ʈɖɟɡɢʡʔ : ɸβθð  ʃʒʂʐɕʑ  çʝɣχʁ  ħʕʜʢɦɧ : ʋɹɻɥɰʍ : ʙⱱɾɽʀ  ɺ  ɫɬɮɭʎʟ : ɓɗᶑʄɠʛ  ʘǀǃǂǁ  حروف_علت: ɪʏɨʉɯʊ : øɘɵɤ  ə ɚ  ɛœɜɝɞʌɔ : æɶɐɑɒ  Spacing_diacritics: ˈˌːˑʼˀˤᵝᵊᶢˠʰʱʲˡⁿᵑʷᶣ˞‿˕˔  Combining_diacritics: ̚ ̪ ̺ ̻ ̼ ̬  ̊ ̥ ̞ ̝ ̘ ̙ ̽ ̟ ̠  ̈ ̤ ̹ ̜ ̍ ̩  ̆ ̯  ̃ ̰ ͡ ͜  Tone:  ̋  ́  ̄  ̀  ̏  ̌  ̂ ᷄ ᷅ ᷇ ᷆ ᷈ ᷉  ˥˦˧˨˩ꜛꜜ : ↗↘‖  extIPA: ͈ ͉ ͎ ̣ ̫ ͊ ᷽ ͇ : ˭ᵻᵿ  {\{angle.bracket|+}} {\{IPA|+}} {\{IPA.link|+}}',
            'ریاضی و منطق': '− × ÷ ⋅ ° ∗ ∘ ± ∓ ≤ ≥ ≠ ≡ ≅ ≜ ≝ ≐ ≃ ≈ ⊕ ⊗ ⇐ ⇔ ⇒ ∞ ← ↔ → ≪ ≫ ∝ √ ∤ ≀ ◅ ▻ ⋉ ⋊ ⋈ ∴ ∵ ↦ ¬ ∧ ∨ ⊻ ∀ ∃ ∈ ∉ ∋ ⊆ ⊈ ⊊ ⊂ ⊄ ⊇ ⊉ ⊋ ⊃ ⊅ ∪ ∩ ∑ ∏ ∐ ′ ∫ ∬ ∭ ∮ ∇ ∂ ∆ ∅ ℂ ℍ ℕ ℙ ℚ ℝ ℤ ℵ ⌊ ⌋ ⌈ ⌉ ⊤ ⊥ ⊢ ⊣ ⊧ □ ∠ ⟨ ⟩ &lt;math&gt;+&lt;/math&gt; {\{math|+}} {\{mvar|+}} {\{frac|+|}} {\{sfrac|+|}}'
        },

        charinsertDivider: &quot;\240&quot;,

        storageKey: 'edittoolscharsubset',

        createEditTools: function ( placeholder ) {
            var sel, id;
            var box = document.createElement( 'div' );
            var prevSubset = 0, curSubset = 0;
            box.id = 'editpage-specialchars';
            box.title = 'اسے خانہ ترمیم میں درج کرنے کے لیے اس پر کلک کریں';

            // append user-defined sets
            if ( window.charinsertCustom ) {
                for ( id in charinsertCustom ) {
                    if ( !editTools.charinsert[id] ) {
                        editTools.charinsert[id] = '';
                    }
                }
            }

            // create drop-down select
            sel = document.createElement( 'select' );
            for ( id in editTools.charinsert ) {
                sel.options[sel.options.length] = new Option( id, id );
            }
            sel.selectedIndex = 0;
            sel.style.marginRight = '.3em';
            sel.title = 'Choose character subset';
            sel.onchange = sel.onkeyup = selectSubset;
            box.appendChild( sel );

            // create &quot;recall&quot; switch
            if ( window.editToolsRecall ) {
                var recall = document.createElement( 'span' );
                recall.appendChild( document.createTextNode( '↕' ) ); // ↔
                recall.onclick = function() {
                    sel.selectedIndex = prevSubset;
                    selectSubset();
                };
                recall.style.cssFloat = 'left';
                recall.style.marginRight = '5px';
                recall.style.cursor = 'pointer';
                box.appendChild( recall );
            }

			if ( getSelectedSection() ) {
				sel.selectedIndex = getSelectedSection();
			}

            placeholder.parentNode.replaceChild( box, placeholder );
            selectSubset();
            return;

            function selectSubset() {
                // remember previous (for &quot;recall&quot; button)
                prevSubset = curSubset;
                curSubset = sel.selectedIndex;
                //save into web storage for persistence
                saveSelectedSection( curSubset );
                
                //hide other subsets
                var pp = box.getElementsByTagName( 'p' ) ;
                for ( var i = 0; i &lt; pp.length; i++ ) {
                    pp[i].style.display = 'none';
                }
                //show/create current subset
                var id = sel.options[curSubset].value;
                var p = document.getElementById( id );
                if ( !p ) {
                    p = document.createElement( 'p' );
                    p.className = 'nowraplinks';
                    p.id = id;
                    if ( id == 'Arabic' || id == 'Hebrew' ) {
                        p.style.fontSize = '120%';
                        p.dir = 'rtl';
                    }
                    var tokens = editTools.charinsert[id];
                    if ( window.charinsertCustom &amp;&amp; charinsertCustom[id] ) {
                        if ( tokens.length &gt; 0 ) {
                            tokens += ' ';
                        }
                        tokens += charinsertCustom[id];
                    }
                    editTools.createTokens( p, tokens );
                    box.appendChild( p );
                }
                p.style.display = 'inline';
            }
        },

        createTokens: function ( paragraph, str ) {
            var tokens = str.split( ' ' ), token, i, n;
            for ( i = 0; i &lt; tokens.length; i++ ) {
                token = tokens[i];
                n = token.indexOf( '+' );
                if ( token.charAt( 0 ) === '␥' ) {
                    if ( token.length &gt; 1 &amp;&amp; mw.config.get( 'wgNamespaceNumber' ) === 0 ) {
                        continue;
                    } else {
                        token = token.substring( 1 );
                    }
                }
                if ( token === '' || token === '_' ) {
                    addText( editTools.charinsertDivider + ' ' );
                } else if ( token === '\n' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'br' ) );
                } else if ( token === '___' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'hr' ) );
                } else if ( token.charAt( token.length-1 ) === ':' ) { // : at the end means just text
                    addBold( token );
                } else if ( n === 0 ) { // +&lt;tag&gt;  -&gt;   &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 1 ), '&lt;/' + token.substring( 2 ), token.substring( 1 ) );
                } else if ( n &gt; 0 ) { // &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 0, n ), token.substring( n+1 ) );
                } else if ( token.length &gt; 2 &amp;&amp; token.charCodeAt( 0 ) &gt; 127 ) { // a string of insertable characters
                    for ( var j = 0; j &lt; token.length; j++ ) {
                        addLink( token.charAt( j ), '' );
                    }
                } else {
                    addLink( token, '' );
                }
            }
            return;

            function addLink( tagOpen, tagClose, name ) {
                var handler;
                var dle = tagOpen.indexOf( '\x10' );
                var a = document.createElement( 'a' );
                
                if ( dle &gt; 0 ) {
                    var path = tagOpen.substring( dle + 1 ).split( '.' );
                    tagOpen = tagOpen.substring( 0, dle );
                    handler = window;
                    for ( var i = 0; i &lt; path.length; i++ ) {
                        handler = handler[path[i]];
                    }
	                $( a ).on( 'click', handler );
                } else {
                    tagOpen = tagOpen.replace( /\./g,' ' );
                    tagClose = tagClose ? tagClose.replace( /_/g,' ' ) : '';
                    $( a ).on( 'click', {
                    	tagOpen: tagOpen,
                    	sampleText: '',
                    	tagClose: tagClose
                    }, insertTags );
                }

                name = name || tagOpen + tagClose;
                name = name.replace( /\\n/g,'' );
                a.appendChild( document.createTextNode( name ) );
                a.href = '';
                paragraph.appendChild( a );
                addText( ' ' );
            }

            function addBold( text ) {
                var b = document.createElement( 'b' );
                b.appendChild( document.createTextNode( text.replace( /_/g,' ' ) ) );
                paragraph.appendChild( b );
                addText( ' ' );
            }
            function addText( txt ) {
                paragraph.appendChild( document.createTextNode( txt ) );
            }
            function insertTags( e ) {
            	e.preventDefault();
            	if ( $currentFocused &amp;&amp; $currentFocused.length &amp;&amp; !$currentFocused.prop( 'readonly' ) ) {
					$currentFocused.textSelection(
						'encapsulateSelection', {
							pre: e.data.tagOpen,
							peri: e.data.sampleText,
							post: e.data.tagClose
						}
					);
				}
            }
        },

        setup: function () {
            var placeholder;
            if ( $( '#editpage-specialchars' ).length ) {
                placeholder = $( '#editpage-specialchars' )[0];
            } else {
                placeholder = $( '&lt;div id=&quot;editpage-specialchars&quot;&gt; &lt;/div&gt;' ).prependTo( '.mw-editTools' )[0];
            }
            if ( !placeholder ) {
                return;
            }
            if ( !window.charinsertDontMove ) {
                $( '.editOptions' ).before( placeholder );
            }
            // Find the element that is focused
            $currentFocused = $( '#wpTextbox1' );
            // Apply to dynamically created textboxes as well as normal ones
			$( document ).on( 'focus', 'textarea, input:text', function () {
				$currentFocused = $( this );
			} );

			// Used to determine where to insert tags
            editTools.createEditTools( placeholder );
            window.updateEditTools = function () {
                editTools.createEditTools( $( '#editpage-specialchars' )[0] );
            };
        }

    }; // end editTools

    editTools.setup();
} );</text>
      <sha1>461qp1covz0n6gboa2y24x6my7ds8rw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>609422</id>
      <parentid>609421</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T04:06:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <model>javascript</model>
      <format>text/javascript</format>
      <text bytes="16688" xml:space="preserve">/**
 * Copied from [[mw:User:Alex Smotrov/edittools.js]], modified for use on the Urdu Wikipedia.
 *
 * Configuration (to be set from [[Special:MyPage/common.js]]):
 *   window.charinsertCustom – Object. Merged into the default charinsert list. For example, setting
 *       this to { Symbols: '‽' } will add the interrobang to the end of the Symbols section.
 *   window.editToolsRecall – Boolean. Set true to create a recall switch.
 *   window.charinsertDontMove – Boolean. Set true to leave the box in its default position, rather
 *       than moving it above the edit summary.
 *   window.updateEditTools() – Function. Call after updating window.charinsertCustom to regenerate the
 *       EditTools window.
 */
/* global jQuery, mw, charinsertCustom */

window.updateEditTools = function () {
};

jQuery( document ).ready( function ( $ ) {
	var $currentFocused,
		editTools;

    function getSelectedSection() {
		var selectedSection = mw.storage.get( editTools.storageKey )
			|| mw.storage.session.get( editTools.storageKey );
		
		return selectedSection;
    }
    
    function saveSelectedSection( newIndex ) {
		mw.storage.set( editTools.storageKey, newIndex )
			|| mw.storage.session.set( editTools.storageKey, newIndex );
    }
    
    editTools = {
        // Entries prefixed with ␥ (U+2425 SYMBOL FOR DELETE FORM TWO) will not appear in the article namespace (namespace 0).
        // Please make any changes to [[MediaWiki:Edittools]] as well, however, instead of using the ␥ symbol, use {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}| | }}.
        charinsert: {
            'اندراج': ' – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → ↑ ↓ # · §  ␥گل_بات_صفحےآں_اُپر_اپنے_دستخط_درج_کرو: ␥~~\~~  حوالہ_درج_کرو: &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;',

            'ویکی مارک اپ': 'اندراج:  – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → · § ␥~~\~~ &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;  ویکی_مارک_اپ:  {\{+}}  {\{\{+}}}  |  [+]  [\[+]]    &amp;nbsp; &lt;br&gt;  &lt;br/&gt;  &lt;s&gt;+&lt;/s&gt;  &lt;sup&gt;+&lt;/sup&gt;  &lt;sub&gt;+&lt;/sub&gt;  &lt;source.lang=&quot;text&quot;&gt;+&lt;/source&gt;  &lt;div.class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;+&lt;/div&gt;  &lt;code&gt;+&lt;/code&gt;  &lt;pre&gt;+&lt;/pre&gt;  &lt;gallery&gt;+&lt;/gallery&gt;    &lt;big&gt;+&lt;/big&gt;  &lt;poem&gt;+&lt;/poem&gt;  &lt;blockquote&gt;+&lt;/blockquote&gt;  &lt;ref.name=&quot;+&quot;_/&gt;  {\{#tag:ref|+|group=&quot;nb&quot;|name=&quot;&quot;}} ==ہورویکھو==    ==حوالے=={{حوالے}}  ==باہرلےجوڑ==  [\[گٹھ:+]]  #مڑجوڑ.[\[+]]  ==  == · [] · {{}} · · [[تصویر:|thumb|left|200px|]] &lt;references./&gt;  &lt;includeonly&gt;+&lt;/includeonly&gt;  &lt;noinclude&gt;+&lt;/noinclude&gt;  {\{DEFAULTSORT:+}} {\{Authority-control}} {\{subst:Template}}  [[wikt:|wikt:]\] · [[en:]\] · [[:en:]\]  &lt;nowiki&gt;+&lt;/nowiki&gt;   &lt;!--.+_--&gt;  &lt;span.class=&quot;plainlinks&quot;&gt;+&lt;/span&gt;',

'لپیاں': '{{Nastaleeq|+}\}    {{قصيدة|+}\}  {{SegoeUI|+}\}   {{اقتباس|{{SegoeUI|+}\}\}\}  {{Arial|+}\}  {{ب|+}\}  {{CourierNew|+}\}  {{اقتباس|+}\}',  
            'علامتاں': '~ | ¡¿†‡↔↑↓•¶#∞  ‘+’ “+” ‹+› «+» {\{angle.bracket|+}}  ®©™¤₳฿₵¢₡₢$₫₯€₠₣ƒ₴₭₤ℳ₥₦№₧₰£៛₨₪৳₹₮₩¥₸₧₱₲₴؋  ♠♣♥♦  ♭♯♮  ©®™ ◌ {\{Unicode|+}}',
            'لاطینی': 'A a Á á À à Â â Ä ä Ǎ ǎ Ă ă Ā ā Ã ã Å å Ą ą Æ æ Ǣ ǣ  B b  C c Ć ć Ċ ċ Ĉ ĉ Č č Ç ç  D d Ď ď Đ đ Ḍ ḍ Ð ð  E e É é È è Ė ė Ê ê Ë ë Ě ě Ĕ ĕ Ē ē Ẽ ẽ Ę ę Ẹ ẹ Ɛ ɛ Ǝ ǝ Ə ə  F f  G g Ġ ġ Ĝ ĝ Ğ ğ Ģ ģ  H h Ĥ ĥ Ħ ħ Ḥ ḥ  I i İ ı Í í Ì ì Î î Ï ï Ǐ ǐ Ĭ ĭ Ī ī Ĩ ĩ Į į Ị ị  J j Ĵ ĵ  K k Ķ ķ  L l Ĺ ĺ Ŀ ŀ Ľ ľ Ļ ļ Ł ł Ḷ ḷ Ḹ ḹ  M m Ṃ ṃ  N n Ń ń Ň ň Ñ ñ Ņ ņ Ṇ ṇ Ŋ ŋ  O o Ó ó Ò ò Ô ô Ö ö Ǒ ǒ Ŏ ŏ Ō ō Õ õ Ǫ ǫ Ọ ọ Ő ő Ø ø Œ œ  Ɔ ɔ  P p  Q q  R r Ŕ ŕ Ř ř Ŗ ŗ Ṛ ṛ Ṝ ṝ  S s Ś ś Ŝ ŝ Š š Ş ş Ș ș Ṣ ṣ ß  T t Ť ť Ţ ţ Ț ț Ṭ ṭ Þ þ  U u Ú ú Ù ù Û û Ü ü Ǔ ǔ Ŭ ŭ Ū ū Ũ ũ Ů ů Ų ų Ụ ụ Ű ű Ǘ ǘ Ǜ ǜ Ǚ ǚ Ǖ ǖ  V v  W w Ŵ ŵ  X x  Y y Ý ý Ŷ ŷ Ÿ ÿ Ỹ ỹ Ȳ ȳ  Z z Ź ź Ż ż Ž ž  ß Ð ð Þ þ Ŋ ŋ Ə ə  {\{Unicode|+}}',
            'یونانی': 'ΆάΈέΉήΊίΌόΎύΏώ  ΑαΒβΓγΔδ  ΕεΖζΗηΘθ  ΙιΚκΛλΜμ  ΝνΞξΟοΠπ  ΡρΣσςΤτΥυ  ΦφΧχΨψΩω Ϝϝυ̯ι̯  ᾼᾳᾴᾺὰᾲᾶᾷἈἀᾈᾀἉἁᾉᾁἌἄᾌᾄἊἂᾊᾂἎἆᾎᾆἍἅᾍᾅἋἃᾋᾃἏἇᾏᾇ  ῈὲἘἐἙἑἜἔἚἒἝἕἛἓ  ῌῃῄῊὴῂῆῇἨἠᾘᾐἩἡᾙᾑἬἤᾜᾔἪἢᾚᾒἮἦᾞᾖἭἥᾝᾕἫἣᾛᾓἯἧᾟᾗ  ῚὶῖἸἰἹἱἼἴἺἲἾἶἽἵἻἳἿἷΪϊΐῒῗ  ῸὸὈὀὉὁὌὄὊὂὍὅὋὃ  ῤῬῥ  ῪὺῦὐὙὑὔὒὖὝὕὛὓὟὗΫϋΰῢῧ  ῼῳῴῺὼῲῶῷὨὠᾨᾠὩὡᾩᾡὬὤᾬᾤὪὢᾪᾢὮὦᾮᾦὭὥᾭᾥὫὣᾫᾣὯὧᾯᾧ ᾹᾱᾸᾰῙῑῘῐῩῡῨῠ {{lang|el|+}} {{lang|grc|+}}',
            'سیریلک': 'АаБбВвГг  ҐґЃѓДдЂђ  ЕеЁёЄєЖж  ЗзЅѕИиІі  ЇїЙйЈјКк  ЌќЛлЉљМм  НнЊњОоПп  РрСсТтЋћ  УуЎўФфХх  ЦцЧчЏџШш  ЩщЪъЫыЬь  ЭэЮюЯя ӘәӨөҒғҖҗ ҚқҜҝҢңҮү ҰұҲҳҸҹҺһ  ҔҕӢӣӮӯҘҙ  ҠҡҤҥҪҫӐӑ  ӒӓӔӕӖӗӰӱ  ӲӳӸӹӀ  ҞҟҦҧҨҩҬҭ  ҴҵҶҷҼҽҾҿ  ӁӂӃӄӇӈӋӌ  ӚӛӜӝӞӟӠӡ  ӤӥӦӧӪӫӴӵ  ́',
            'عبرانی': 'אבגדהוזחטיכךלמםנןסעפףצץקרשת  ׳ ״  װױײ',
            'عربی': '  کلمہ_نویسی: ؏ ؃ ؁ ؀ ؎ ﷺ ﷻ ﷲ ﷴ ﷽  ٭ ۩ ۞ ۝ ﴿ً ّ َّ ُّ ّٰ ُٔ ۪ ٰ ٖ ٔ ٘  ْ “ ٛ ﴾ ؗ ۜ ۘ ۢ ۨ ؕ ۧ ۖ ا ﺁ ب ت ث ج ح خ د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ع غ ف ڤ ق ك ل ڵ لٜ م ن ݨ ه ة و ۋ ي ى ء أ إ ؤ ئ ﻻ  ٓ ٗ ٌ ٍ ً ّ َّ ُّ ّٰ ٰ ٖ ٔ ٘ ُ ِ َ ٛ ؓ ؒ ؑ ؐ ٪ ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩ ٠',
    'عربی ودھائے': ' اکھر: ٲ ٳ ٴٵݳݴٮ ٻ پ ڀ ݐ ݑ ݒ ݓ ݔ ݕ ݖ ٹ ٺ ټ ٽ ٿ ت ځ ڂ ڃ ڄ څ چ ڇ ڿ ݯ ݲ چ ڈډڊڋڌڍڎڏڐۮݙݚڑڒړڔڕږڗژڙۯݛݫݬݱښ ڛ ڜ ݽ ۺ ݜ ݭ ݰ ݾ ڝ ڞ ۻ ڟ ڠ ݝ ݞ ݟ ۼ ڡ ڢ ڣ ڤ ڥ ڦ ݠ ݡ ٯ ڧ   ڨ ػ ؼ ک ڪ ګ ڬ ڭ ڮ گ ڰ  گٜ ڱ ڲ ڳ ڴ ݢ ݣ ݤ ݿ ڵ لٜ ڶ ڷ ڸ ݪ ݥ ݦ ڹ ں ڻ ڼ ڽ ݧ ݨ ݩ ھ ۀ ہ ﺔ ۂ ۃەۿ ٶٷۄۅۆۇۈۉۊۋۏݸݹؠ ؽ ؾ ؿ ٸ ی ۍ  ێ ې ۑ ے ۓ ݵ ݶ ݷ ݺ ݻ۰۱۲۳۴۵۶۷۸۹',
'دیوناگری':'ऄअआइईउऊऋऌऍऎएऐऑऒओऔकखगघङचछजझञटठडढणतथदधनऩपफबभमयरऱलळऴवशषसहऺऻ़ऽािीुूृॄॅॆेैॉॊोौ्ॎॏॐ॒॑॓॔ॕॖॗक़ख़ग़ज़ड़ढ़फ़य़ॠॡॢॣ।॥०१२३४५६७८९॰ॱॲॳॴॵॶॷॹॺॻॼॽॾॿ',


            'آئی پی اے (انگریزی)': 'ˈ ˌ ŋ ɡ tʃ dʒ ʃ ʒ θ ð ʔ  iː ɪ uː ʊ ʌ ɜr eɪ ɛ æ oʊ ɒ ɔː ɔɪ ɔr ɑː ɑr aɪ aʊ  ə ər ɨ ɵ ʉ {\{angle.bracket|+}}  {\{IPAc-en|+}} {\{IPA-en|+}} {\{IPA|+}}',
            'آئی پی اے': 'حروف_صحیح: ɱɳɲŋɴ : t̪ d̪ ʈɖɟɡɢʡʔ : ɸβθð  ʃʒʂʐɕʑ  çʝɣχʁ  ħʕʜʢɦɧ : ʋɹɻɥɰʍ : ʙⱱɾɽʀ  ɺ  ɫɬɮɭʎʟ : ɓɗᶑʄɠʛ  ʘǀǃǂǁ  حروف_علت: ɪʏɨʉɯʊ : øɘɵɤ  ə ɚ  ɛœɜɝɞʌɔ : æɶɐɑɒ  Spacing_diacritics: ˈˌːˑʼˀˤᵝᵊᶢˠʰʱʲˡⁿᵑʷᶣ˞‿˕˔  Combining_diacritics: ̚ ̪ ̺ ̻ ̼ ̬  ̊ ̥ ̞ ̝ ̘ ̙ ̽ ̟ ̠  ̈ ̤ ̹ ̜ ̍ ̩  ̆ ̯  ̃ ̰ ͡ ͜  Tone:  ̋  ́  ̄  ̀  ̏  ̌  ̂ ᷄ ᷅ ᷇ ᷆ ᷈ ᷉  ˥˦˧˨˩ꜛꜜ : ↗↘‖  extIPA: ͈ ͉ ͎ ̣ ̫ ͊ ᷽ ͇ : ˭ᵻᵿ  {\{angle.bracket|+}} {\{IPA|+}} {\{IPA.link|+}}',
            'ریاضی تے منطق': '− × ÷ ⋅ ° ∗ ∘ ± ∓ ≤ ≥ ≠ ≡ ≅ ≜ ≝ ≐ ≃ ≈ ⊕ ⊗ ⇐ ⇔ ⇒ ∞ ← ↔ → ≪ ≫ ∝ √ ∤ ≀ ◅ ▻ ⋉ ⋊ ⋈ ∴ ∵ ↦ ¬ ∧ ∨ ⊻ ∀ ∃ ∈ ∉ ∋ ⊆ ⊈ ⊊ ⊂ ⊄ ⊇ ⊉ ⊋ ⊃ ⊅ ∪ ∩ ∑ ∏ ∐ ′ ∫ ∬ ∭ ∮ ∇ ∂ ∆ ∅ ℂ ℍ ℕ ℙ ℚ ℝ ℤ ℵ ⌊ ⌋ ⌈ ⌉ ⊤ ⊥ ⊢ ⊣ ⊧ □ ∠ ⟨ ⟩ &lt;math&gt;+&lt;/math&gt; {\{math|+}} {\{mvar|+}} {\{frac|+|}} {\{sfrac|+|}}'
        },

        charinsertDivider: &quot;\240&quot;,

        cookieName: 'edittoolscharsubset',

        createEditTools: function ( placeholder ) {
            var sel, id;
            var box = document.createElement( 'div' );
            var prevSubset = 0, curSubset = 0;
            box.id = 'editpage-specialchars';
            box.title = 'خانہ ترمیم وچ اسنوں درج کرن  لئی اس اُپر کلک کرو';


            // append user-defined sets
            if ( window.charinsertCustom ) {
                for ( id in charinsertCustom ) {
                    if ( !editTools.charinsert[id] ) {
                        editTools.charinsert[id] = '';
                    }
                }
            }

            // create drop-down select
            sel = document.createElement( 'select' );
            for ( id in editTools.charinsert ) {
                sel.options[sel.options.length] = new Option( id, id );
            }
            sel.selectedIndex = 0;
            sel.style.marginRight = '.3em';
            sel.title = 'Choose character subset';
            sel.onchange = sel.onkeyup = selectSubset;
            box.appendChild( sel );

            // create &quot;recall&quot; switch
            if ( window.editToolsRecall ) {
                var recall = document.createElement( 'span' );
                recall.appendChild( document.createTextNode( '↕' ) ); // ↔
                recall.onclick = function() {
                    sel.selectedIndex = prevSubset;
                    selectSubset();
                };
                recall.style.cssFloat = 'left';
                recall.style.marginRight = '5px';
                recall.style.cursor = 'pointer';
                box.appendChild( recall );
            }

			if ( getSelectedSection() ) {
				sel.selectedIndex = getSelectedSection();
			}

            placeholder.parentNode.replaceChild( box, placeholder );
            selectSubset();
            return;

            function selectSubset() {
                // remember previous (for &quot;recall&quot; button)
                prevSubset = curSubset;
                curSubset = sel.selectedIndex;
                //save into web storage for persistence
                saveSelectedSection( curSubset );
                
                //hide other subsets
                var pp = box.getElementsByTagName( 'p' ) ;
                for ( var i = 0; i &lt; pp.length; i++ ) {
                    pp[i].style.display = 'none';
                }
                //show/create current subset
                var id = sel.options[curSubset].value;
                var p = document.getElementById( id );
                if ( !p ) {
                    p = document.createElement( 'p' );
                    p.className = 'nowraplinks';
                    p.id = id;
                    if ( id == 'Arabic' || id == 'Hebrew' ) {
                        p.style.fontSize = '120%';
                        p.dir = 'rtl';
                    }
                    var tokens = editTools.charinsert[id];
                    if ( window.charinsertCustom &amp;&amp; charinsertCustom[id] ) {
                        if ( tokens.length &gt; 0 ) {
                            tokens += ' ';
                        }
                        tokens += charinsertCustom[id];
                    }
                    editTools.createTokens( p, tokens );
                    box.appendChild( p );
                }
                p.style.display = 'inline';
            }
        },

        createTokens: function ( paragraph, str ) {
            var tokens = str.split( ' ' ), token, i, n;
            for ( i = 0; i &lt; tokens.length; i++ ) {
                token = tokens[i];
                n = token.indexOf( '+' );
                if ( token.charAt( 0 ) === '␥' ) {
                    if ( token.length &gt; 1 &amp;&amp; mw.config.get( 'wgNamespaceNumber' ) === 0 ) {
                        continue;
                    } else {
                        token = token.substring( 1 );
                    }
                }
                if ( token === '' || token === '_' ) {
                    addText( editTools.charinsertDivider + ' ' );
                } else if ( token === '\n' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'br' ) );
                } else if ( token === '___' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'hr' ) );
                } else if ( token.charAt( token.length-1 ) === ':' ) { // : at the end means just text
                    addBold( token );
                } else if ( n === 0 ) { // +&lt;tag&gt;  -&gt;   &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 1 ), '&lt;/' + token.substring( 2 ), token.substring( 1 ) );
                } else if ( n &gt; 0 ) { // &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 0, n ), token.substring( n+1 ) );
                } else if ( token.length &gt; 2 &amp;&amp; token.charCodeAt( 0 ) &gt; 127 ) { // a string of insertable characters
                    for ( var j = 0; j &lt; token.length; j++ ) {
                        addLink( token.charAt( j ), '' );
                    }
                } else {
                    addLink( token, '' );
                }
            }
            return;

            function addLink( tagOpen, tagClose, name ) {
                var handler;
                var dle = tagOpen.indexOf( '\x10' );
                var a = document.createElement( 'a' );
                
                if ( dle &gt; 0 ) {
                    var path = tagOpen.substring( dle + 1 ).split( '.' );
                    tagOpen = tagOpen.substring( 0, dle );
                    handler = window;
                    for ( var i = 0; i &lt; path.length; i++ ) {
                        handler = handler[path[i]];
                    }
	                $( a ).on( 'click', handler );
                } else {
                    tagOpen = tagOpen.replace( /\./g,' ' );
                    tagClose = tagClose ? tagClose.replace( /_/g,' ' ) : '';
                    $( a ).on( 'click', {
                    	tagOpen: tagOpen,
                    	sampleText: '',
                    	tagClose: tagClose
                    }, insertTags );
                }

                name = name || tagOpen + tagClose;
                name = name.replace( /\\n/g,'' );
                a.appendChild( document.createTextNode( name ) );
                a.href = '';
                paragraph.appendChild( a );
                addText( ' ' );
            }

            function addBold( text ) {
                var b = document.createElement( 'b' );
                b.appendChild( document.createTextNode( text.replace( /_/g,' ' ) ) );
                paragraph.appendChild( b );
                addText( ' ' );
            }
            function addText( txt ) {
                paragraph.appendChild( document.createTextNode( txt ) );
            }
            function insertTags( e ) {
            	e.preventDefault();
            	if ( $currentFocused &amp;&amp; $currentFocused.length &amp;&amp; !$currentFocused.prop( 'readonly' ) ) {
					$currentFocused.textSelection(
						'encapsulateSelection', {
							pre: e.data.tagOpen,
							peri: e.data.sampleText,
							post: e.data.tagClose
						}
					);
				}
            }
        },

        setup: function () {
            var placeholder;
            if ( $( '#editpage-specialchars' ).length ) {
                placeholder = $( '#editpage-specialchars' )[0];
            } else {
                placeholder = $( '&lt;div id=&quot;editpage-specialchars&quot;&gt; &lt;/div&gt;' ).prependTo( '.mw-editTools' )[0];
            }
            if ( !placeholder ) {
                return;
            }
            if ( !window.charinsertDontMove ) {
                $( '.editOptions' ).before( placeholder );
            }
            // Find the element that is focused
            $currentFocused = $( '#wpTextbox1' );
            // Apply to dynamically created textboxes as well as normal ones
			$( document ).on( 'focus', 'textarea, input:text', function () {
				$currentFocused = $( this );
			} );

			// Used to determine where to insert tags
            editTools.createEditTools( placeholder );
            window.updateEditTools = function () {
                editTools.createEditTools( $( '#editpage-specialchars' )[0] );
            };
        }

    }; // end editTools

    editTools.setup();
} );</text>
      <sha1>4zptg348faxtgt8h9qvwcikvyo877e1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>609423</id>
      <parentid>609422</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T04:12:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <model>javascript</model>
      <format>text/javascript</format>
      <text bytes="16514" xml:space="preserve">/**
 * Copied from [[mw:User:Alex Smotrov/edittools.js]], modified for use on the Urdu Wikipedia.
 *
 * Configuration (to be set from [[Special:MyPage/common.js]]):
 *   window.charinsertCustom – Object. Merged into the default charinsert list. For example, setting
 *       this to { Symbols: '‽' } will add the interrobang to the end of the Symbols section.
 *   window.editToolsRecall – Boolean. Set true to create a recall switch.
 *   window.charinsertDontMove – Boolean. Set true to leave the box in its default position, rather
 *       than moving it above the edit summary.
 *   window.updateEditTools() – Function. Call after updating window.charinsertCustom to regenerate the
 *       EditTools window.
 */
/* global jQuery, mw, charinsertCustom */

window.updateEditTools = function () {
};

jQuery( document ).ready( function ( $ ) {
	var $currentFocused,
		editTools;

    function getSelectedSection() {
		var selectedSection = mw.storage.get( editTools.storageKey )
			|| mw.storage.session.get( editTools.storageKey );
		
		return selectedSection;
    }
    
    function saveSelectedSection( newIndex ) {
		mw.storage.set( editTools.storageKey, newIndex )
			|| mw.storage.session.set( editTools.storageKey, newIndex );
    }
    
    editTools = {
        // Entries prefixed with ␥ (U+2425 SYMBOL FOR DELETE FORM TWO) will not appear in the article namespace (namespace 0).
        // Please make any changes to [[MediaWiki:Edittools]] as well, however, instead of using the ␥ symbol, use {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}| | }}.
        charinsert: {
            'اندراج': ' – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → ↑ ↓ # · §  ␥گل_بات_صفحےآں_اُپر_اپنے_دستخط_درج_کرو: ␥~~\~~  حوالہ_درج_کرو: &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;',

            'ویکی مارک اپ': 'اندراج:  – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → · § ␥~~\~~ &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;  ویکی_مارک_اپ:  {\{+}}  {\{\{+}}}  |  [+]  [\[+]]    &amp;nbsp; &lt;br&gt;  &lt;br/&gt;  &lt;s&gt;+&lt;/s&gt;  &lt;sup&gt;+&lt;/sup&gt;  &lt;sub&gt;+&lt;/sub&gt;  &lt;source.lang=&quot;text&quot;&gt;+&lt;/source&gt;  &lt;div.class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;+&lt;/div&gt;  &lt;code&gt;+&lt;/code&gt;  &lt;pre&gt;+&lt;/pre&gt;  &lt;gallery&gt;+&lt;/gallery&gt;    &lt;big&gt;+&lt;/big&gt;  &lt;poem&gt;+&lt;/poem&gt;  &lt;blockquote&gt;+&lt;/blockquote&gt;  &lt;ref.name=&quot;+&quot;_/&gt;  {\{#tag:ref|+|group=&quot;nb&quot;|name=&quot;&quot;}} ==ہورویکھو==    ==حوالے=={{حوالے}}  ==باہرلےجوڑ==  [\[گٹھ:+]]  #مڑجوڑ.[\[+]]  ==  == · [] · {{}} · · [[تصویر:|thumb|left|200px|]] &lt;references./&gt;  &lt;includeonly&gt;+&lt;/includeonly&gt;  &lt;noinclude&gt;+&lt;/noinclude&gt;  {\{DEFAULTSORT:+}} {\{Authority-control}} {\{subst:Template}}  [[wikt:|wikt:]\] · [[en:]\] · [[:en:]\]  &lt;nowiki&gt;+&lt;/nowiki&gt;   &lt;!--.+_--&gt;  &lt;span.class=&quot;plainlinks&quot;&gt;+&lt;/span&gt;',

            'علامتاں': '~ | ¡¿†‡↔↑↓•¶#∞  ‘+’ “+” ‹+› «+» {\{angle.bracket|+}}  ®©™¤₳฿₵¢₡₢$₫₯€₠₣ƒ₴₭₤ℳ₥₦№₧₰£៛₨₪৳₹₮₩¥₸₧₱₲₴؋  ♠♣♥♦  ♭♯♮  ©®™ ◌ {\{Unicode|+}}',
            'لاطینی': 'A a Á á À à Â â Ä ä Ǎ ǎ Ă ă Ā ā Ã ã Å å Ą ą Æ æ Ǣ ǣ  B b  C c Ć ć Ċ ċ Ĉ ĉ Č č Ç ç  D d Ď ď Đ đ Ḍ ḍ Ð ð  E e É é È è Ė ė Ê ê Ë ë Ě ě Ĕ ĕ Ē ē Ẽ ẽ Ę ę Ẹ ẹ Ɛ ɛ Ǝ ǝ Ə ə  F f  G g Ġ ġ Ĝ ĝ Ğ ğ Ģ ģ  H h Ĥ ĥ Ħ ħ Ḥ ḥ  I i İ ı Í í Ì ì Î î Ï ï Ǐ ǐ Ĭ ĭ Ī ī Ĩ ĩ Į į Ị ị  J j Ĵ ĵ  K k Ķ ķ  L l Ĺ ĺ Ŀ ŀ Ľ ľ Ļ ļ Ł ł Ḷ ḷ Ḹ ḹ  M m Ṃ ṃ  N n Ń ń Ň ň Ñ ñ Ņ ņ Ṇ ṇ Ŋ ŋ  O o Ó ó Ò ò Ô ô Ö ö Ǒ ǒ Ŏ ŏ Ō ō Õ õ Ǫ ǫ Ọ ọ Ő ő Ø ø Œ œ  Ɔ ɔ  P p  Q q  R r Ŕ ŕ Ř ř Ŗ ŗ Ṛ ṛ Ṝ ṝ  S s Ś ś Ŝ ŝ Š š Ş ş Ș ș Ṣ ṣ ß  T t Ť ť Ţ ţ Ț ț Ṭ ṭ Þ þ  U u Ú ú Ù ù Û û Ü ü Ǔ ǔ Ŭ ŭ Ū ū Ũ ũ Ů ů Ų ų Ụ ụ Ű ű Ǘ ǘ Ǜ ǜ Ǚ ǚ Ǖ ǖ  V v  W w Ŵ ŵ  X x  Y y Ý ý Ŷ ŷ Ÿ ÿ Ỹ ỹ Ȳ ȳ  Z z Ź ź Ż ż Ž ž  ß Ð ð Þ þ Ŋ ŋ Ə ə  {\{Unicode|+}}',
            'یونانی': 'ΆάΈέΉήΊίΌόΎύΏώ  ΑαΒβΓγΔδ  ΕεΖζΗηΘθ  ΙιΚκΛλΜμ  ΝνΞξΟοΠπ  ΡρΣσςΤτΥυ  ΦφΧχΨψΩω Ϝϝυ̯ι̯  ᾼᾳᾴᾺὰᾲᾶᾷἈἀᾈᾀἉἁᾉᾁἌἄᾌᾄἊἂᾊᾂἎἆᾎᾆἍἅᾍᾅἋἃᾋᾃἏἇᾏᾇ  ῈὲἘἐἙἑἜἔἚἒἝἕἛἓ  ῌῃῄῊὴῂῆῇἨἠᾘᾐἩἡᾙᾑἬἤᾜᾔἪἢᾚᾒἮἦᾞᾖἭἥᾝᾕἫἣᾛᾓἯἧᾟᾗ  ῚὶῖἸἰἹἱἼἴἺἲἾἶἽἵἻἳἿἷΪϊΐῒῗ  ῸὸὈὀὉὁὌὄὊὂὍὅὋὃ  ῤῬῥ  ῪὺῦὐὙὑὔὒὖὝὕὛὓὟὗΫϋΰῢῧ  ῼῳῴῺὼῲῶῷὨὠᾨᾠὩὡᾩᾡὬὤᾬᾤὪὢᾪᾢὮὦᾮᾦὭὥᾭᾥὫὣᾫᾣὯὧᾯᾧ ᾹᾱᾸᾰῙῑῘῐῩῡῨῠ {{lang|el|+}} {{lang|grc|+}}',
            'سیریلک': 'АаБбВвГг  ҐґЃѓДдЂђ  ЕеЁёЄєЖж  ЗзЅѕИиІі  ЇїЙйЈјКк  ЌќЛлЉљМм  НнЊњОоПп  РрСсТтЋћ  УуЎўФфХх  ЦцЧчЏџШш  ЩщЪъЫыЬь  ЭэЮюЯя ӘәӨөҒғҖҗ ҚқҜҝҢңҮү ҰұҲҳҸҹҺһ  ҔҕӢӣӮӯҘҙ  ҠҡҤҥҪҫӐӑ  ӒӓӔӕӖӗӰӱ  ӲӳӸӹӀ  ҞҟҦҧҨҩҬҭ  ҴҵҶҷҼҽҾҿ  ӁӂӃӄӇӈӋӌ  ӚӛӜӝӞӟӠӡ  ӤӥӦӧӪӫӴӵ  ́',
            'عبرانی': 'אבגדהוזחטיכךלמםנןסעפףצץקרשת  ׳ ״  װױײ',
            'عربی': '  کلمہ_نویسی: ؏ ؃ ؁ ؀ ؎ ﷺ ﷻ ﷲ ﷴ ﷽  ٭ ۩ ۞ ۝ ﴿ً ّ َّ ُّ ّٰ ُٔ ۪ ٰ ٖ ٔ ٘  ْ “ ٛ ﴾ ؗ ۜ ۘ ۢ ۨ ؕ ۧ ۖ ا ﺁ ب ت ث ج ح خ د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ع غ ف ڤ ق ك ل ڵ لٜ م ن ݨ ه ة و ۋ ي ى ء أ إ ؤ ئ ﻻ  ٓ ٗ ٌ ٍ ً ّ َّ ُّ ّٰ ٰ ٖ ٔ ٘ ُ ِ َ ٛ ؓ ؒ ؑ ؐ ٪ ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩ ٠',
    'عربی ودھائے': ' اکھر: ٲ ٳ ٴٵݳݴٮ ٻ پ ڀ ݐ ݑ ݒ ݓ ݔ ݕ ݖ ٹ ٺ ټ ٽ ٿ ت ځ ڂ ڃ ڄ څ چ ڇ ڿ ݯ ݲ چ ڈډڊڋڌڍڎڏڐۮݙݚڑڒړڔڕږڗژڙۯݛݫݬݱښ ڛ ڜ ݽ ۺ ݜ ݭ ݰ ݾ ڝ ڞ ۻ ڟ ڠ ݝ ݞ ݟ ۼ ڡ ڢ ڣ ڤ ڥ ڦ ݠ ݡ ٯ ڧ   ڨ ػ ؼ ک ڪ ګ ڬ ڭ ڮ گ ڰ  گٜ ڱ ڲ ڳ ڴ ݢ ݣ ݤ ݿ ڵ لٜ ڶ ڷ ڸ ݪ ݥ ݦ ڹ ں ڻ ڼ ڽ ݧ ݨ ݩ ھ ۀ ہ ﺔ ۂ ۃەۿ ٶٷۄۅۆۇۈۉۊۋۏݸݹؠ ؽ ؾ ؿ ٸ ی ۍ  ێ ې ۑ ے ۓ ݵ ݶ ݷ ݺ ݻ۰۱۲۳۴۵۶۷۸۹',
'دیوناگری':'ऄअआइईउऊऋऌऍऎएऐऑऒओऔकखगघङचछजझञटठडढणतथदधनऩपफबभमयरऱलळऴवशषसहऺऻ़ऽािीुूृॄॅॆेैॉॊोौ्ॎॏॐ॒॑॓॔ॕॖॗक़ख़ग़ज़ड़ढ़फ़य़ॠॡॢॣ।॥०१२३४५६७८९॰ॱॲॳॴॵॶॷॹॺॻॼॽॾॿ',


            'آئی پی اے (انگریزی)': 'ˈ ˌ ŋ ɡ tʃ dʒ ʃ ʒ θ ð ʔ  iː ɪ uː ʊ ʌ ɜr eɪ ɛ æ oʊ ɒ ɔː ɔɪ ɔr ɑː ɑr aɪ aʊ  ə ər ɨ ɵ ʉ {\{angle.bracket|+}}  {\{IPAc-en|+}} {\{IPA-en|+}} {\{IPA|+}}',
            'آئی پی اے': 'حروف_صحیح: ɱɳɲŋɴ : t̪ d̪ ʈɖɟɡɢʡʔ : ɸβθð  ʃʒʂʐɕʑ  çʝɣχʁ  ħʕʜʢɦɧ : ʋɹɻɥɰʍ : ʙⱱɾɽʀ  ɺ  ɫɬɮɭʎʟ : ɓɗᶑʄɠʛ  ʘǀǃǂǁ  حروف_علت: ɪʏɨʉɯʊ : øɘɵɤ  ə ɚ  ɛœɜɝɞʌɔ : æɶɐɑɒ  Spacing_diacritics: ˈˌːˑʼˀˤᵝᵊᶢˠʰʱʲˡⁿᵑʷᶣ˞‿˕˔  Combining_diacritics: ̚ ̪ ̺ ̻ ̼ ̬  ̊ ̥ ̞ ̝ ̘ ̙ ̽ ̟ ̠  ̈ ̤ ̹ ̜ ̍ ̩  ̆ ̯  ̃ ̰ ͡ ͜  Tone:  ̋  ́  ̄  ̀  ̏  ̌  ̂ ᷄ ᷅ ᷇ ᷆ ᷈ ᷉  ˥˦˧˨˩ꜛꜜ : ↗↘‖  extIPA: ͈ ͉ ͎ ̣ ̫ ͊ ᷽ ͇ : ˭ᵻᵿ  {\{angle.bracket|+}} {\{IPA|+}} {\{IPA.link|+}}',
            'ریاضی تے منطق': '− × ÷ ⋅ ° ∗ ∘ ± ∓ ≤ ≥ ≠ ≡ ≅ ≜ ≝ ≐ ≃ ≈ ⊕ ⊗ ⇐ ⇔ ⇒ ∞ ← ↔ → ≪ ≫ ∝ √ ∤ ≀ ◅ ▻ ⋉ ⋊ ⋈ ∴ ∵ ↦ ¬ ∧ ∨ ⊻ ∀ ∃ ∈ ∉ ∋ ⊆ ⊈ ⊊ ⊂ ⊄ ⊇ ⊉ ⊋ ⊃ ⊅ ∪ ∩ ∑ ∏ ∐ ′ ∫ ∬ ∭ ∮ ∇ ∂ ∆ ∅ ℂ ℍ ℕ ℙ ℚ ℝ ℤ ℵ ⌊ ⌋ ⌈ ⌉ ⊤ ⊥ ⊢ ⊣ ⊧ □ ∠ ⟨ ⟩ &lt;math&gt;+&lt;/math&gt; {\{math|+}} {\{mvar|+}} {\{frac|+|}} {\{sfrac|+|}}'
        },

        charinsertDivider: &quot;\240&quot;,

        cookieName: 'edittoolscharsubset',

        createEditTools: function ( placeholder ) {
            var sel, id;
            var box = document.createElement( 'div' );
            var prevSubset = 0, curSubset = 0;
            box.id = 'editpage-specialchars';
            box.title = 'خانہ ترمیم وچ اسنوں درج کرن  لئی اس اُپر کلک کرو';


            // append user-defined sets
            if ( window.charinsertCustom ) {
                for ( id in charinsertCustom ) {
                    if ( !editTools.charinsert[id] ) {
                        editTools.charinsert[id] = '';
                    }
                }
            }

            // create drop-down select
            sel = document.createElement( 'select' );
            for ( id in editTools.charinsert ) {
                sel.options[sel.options.length] = new Option( id, id );
            }
            sel.selectedIndex = 0;
            sel.style.marginRight = '.3em';
            sel.title = 'Choose character subset';
            sel.onchange = sel.onkeyup = selectSubset;
            box.appendChild( sel );

            // create &quot;recall&quot; switch
            if ( window.editToolsRecall ) {
                var recall = document.createElement( 'span' );
                recall.appendChild( document.createTextNode( '↕' ) ); // ↔
                recall.onclick = function() {
                    sel.selectedIndex = prevSubset;
                    selectSubset();
                };
                recall.style.cssFloat = 'left';
                recall.style.marginRight = '5px';
                recall.style.cursor = 'pointer';
                box.appendChild( recall );
            }

			if ( getSelectedSection() ) {
				sel.selectedIndex = getSelectedSection();
			}

            placeholder.parentNode.replaceChild( box, placeholder );
            selectSubset();
            return;

            function selectSubset() {
                // remember previous (for &quot;recall&quot; button)
                prevSubset = curSubset;
                curSubset = sel.selectedIndex;
                //save into web storage for persistence
                saveSelectedSection( curSubset );
                
                //hide other subsets
                var pp = box.getElementsByTagName( 'p' ) ;
                for ( var i = 0; i &lt; pp.length; i++ ) {
                    pp[i].style.display = 'none';
                }
                //show/create current subset
                var id = sel.options[curSubset].value;
                var p = document.getElementById( id );
                if ( !p ) {
                    p = document.createElement( 'p' );
                    p.className = 'nowraplinks';
                    p.id = id;
                    if ( id == 'Arabic' || id == 'Hebrew' ) {
                        p.style.fontSize = '120%';
                        p.dir = 'rtl';
                    }
                    var tokens = editTools.charinsert[id];
                    if ( window.charinsertCustom &amp;&amp; charinsertCustom[id] ) {
                        if ( tokens.length &gt; 0 ) {
                            tokens += ' ';
                        }
                        tokens += charinsertCustom[id];
                    }
                    editTools.createTokens( p, tokens );
                    box.appendChild( p );
                }
                p.style.display = 'inline';
            }
        },

        createTokens: function ( paragraph, str ) {
            var tokens = str.split( ' ' ), token, i, n;
            for ( i = 0; i &lt; tokens.length; i++ ) {
                token = tokens[i];
                n = token.indexOf( '+' );
                if ( token.charAt( 0 ) === '␥' ) {
                    if ( token.length &gt; 1 &amp;&amp; mw.config.get( 'wgNamespaceNumber' ) === 0 ) {
                        continue;
                    } else {
                        token = token.substring( 1 );
                    }
                }
                if ( token === '' || token === '_' ) {
                    addText( editTools.charinsertDivider + ' ' );
                } else if ( token === '\n' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'br' ) );
                } else if ( token === '___' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'hr' ) );
                } else if ( token.charAt( token.length-1 ) === ':' ) { // : at the end means just text
                    addBold( token );
                } else if ( n === 0 ) { // +&lt;tag&gt;  -&gt;   &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 1 ), '&lt;/' + token.substring( 2 ), token.substring( 1 ) );
                } else if ( n &gt; 0 ) { // &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 0, n ), token.substring( n+1 ) );
                } else if ( token.length &gt; 2 &amp;&amp; token.charCodeAt( 0 ) &gt; 127 ) { // a string of insertable characters
                    for ( var j = 0; j &lt; token.length; j++ ) {
                        addLink( token.charAt( j ), '' );
                    }
                } else {
                    addLink( token, '' );
                }
            }
            return;

            function addLink( tagOpen, tagClose, name ) {
                var handler;
                var dle = tagOpen.indexOf( '\x10' );
                var a = document.createElement( 'a' );
                
                if ( dle &gt; 0 ) {
                    var path = tagOpen.substring( dle + 1 ).split( '.' );
                    tagOpen = tagOpen.substring( 0, dle );
                    handler = window;
                    for ( var i = 0; i &lt; path.length; i++ ) {
                        handler = handler[path[i]];
                    }
	                $( a ).on( 'click', handler );
                } else {
                    tagOpen = tagOpen.replace( /\./g,' ' );
                    tagClose = tagClose ? tagClose.replace( /_/g,' ' ) : '';
                    $( a ).on( 'click', {
                    	tagOpen: tagOpen,
                    	sampleText: '',
                    	tagClose: tagClose
                    }, insertTags );
                }

                name = name || tagOpen + tagClose;
                name = name.replace( /\\n/g,'' );
                a.appendChild( document.createTextNode( name ) );
                a.href = '';
                paragraph.appendChild( a );
                addText( ' ' );
            }

            function addBold( text ) {
                var b = document.createElement( 'b' );
                b.appendChild( document.createTextNode( text.replace( /_/g,' ' ) ) );
                paragraph.appendChild( b );
                addText( ' ' );
            }
            function addText( txt ) {
                paragraph.appendChild( document.createTextNode( txt ) );
            }
            function insertTags( e ) {
            	e.preventDefault();
            	if ( $currentFocused &amp;&amp; $currentFocused.length &amp;&amp; !$currentFocused.prop( 'readonly' ) ) {
					$currentFocused.textSelection(
						'encapsulateSelection', {
							pre: e.data.tagOpen,
							peri: e.data.sampleText,
							post: e.data.tagClose
						}
					);
				}
            }
        },

        setup: function () {
            var placeholder;
            if ( $( '#editpage-specialchars' ).length ) {
                placeholder = $( '#editpage-specialchars' )[0];
            } else {
                placeholder = $( '&lt;div id=&quot;editpage-specialchars&quot;&gt; &lt;/div&gt;' ).prependTo( '.mw-editTools' )[0];
            }
            if ( !placeholder ) {
                return;
            }
            if ( !window.charinsertDontMove ) {
                $( '.editOptions' ).before( placeholder );
            }
            // Find the element that is focused
            $currentFocused = $( '#wpTextbox1' );
            // Apply to dynamically created textboxes as well as normal ones
			$( document ).on( 'focus', 'textarea, input:text', function () {
				$currentFocused = $( this );
			} );

			// Used to determine where to insert tags
            editTools.createEditTools( placeholder );
            window.updateEditTools = function () {
                editTools.createEditTools( $( '#editpage-specialchars' )[0] );
            };
        }

    }; // end editTools

    editTools.setup();
} );</text>
      <sha1>dto9mdnt0celgfqlxeawwhe7n3drm48</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>609424</id>
      <parentid>609423</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T04:14:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <model>javascript</model>
      <format>text/javascript</format>
      <text bytes="15773" xml:space="preserve">/**
 * Copied from [[mw:User:Alex Smotrov/edittools.js]], modified for use on the Urdu Wikipedia.
 *
 * Configuration (to be set from [[Special:MyPage/common.js]]):
 *   window.charinsertCustom – Object. Merged into the default charinsert list. For example, setting
 *       this to { Symbols: '‽' } will add the interrobang to the end of the Symbols section.
 *   window.editToolsRecall – Boolean. Set true to create a recall switch.
 *   window.charinsertDontMove – Boolean. Set true to leave the box in its default position, rather
 *       than moving it above the edit summary.
 *   window.updateEditTools() – Function. Call after updating window.charinsertCustom to regenerate the
 *       EditTools window.
 */
/* global jQuery, mw, charinsertCustom */

window.updateEditTools = function () {
};

jQuery( document ).ready( function ( $ ) {
	var $currentFocused,
		editTools;

    function getSelectedSection() {
		var selectedSection = mw.storage.get( editTools.storageKey )
			|| mw.storage.session.get( editTools.storageKey );
		
		return selectedSection;
    }
    
    function saveSelectedSection( newIndex ) {
		mw.storage.set( editTools.storageKey, newIndex )
			|| mw.storage.session.set( editTools.storageKey, newIndex );
    }
    
    editTools = {
        // Entries prefixed with ␥ (U+2425 SYMBOL FOR DELETE FORM TWO) will not appear in the article namespace (namespace 0).
        // Please make any changes to [[MediaWiki:Edittools]] as well, however, instead of using the ␥ symbol, use {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}| | }}.
        charinsert: {
            'اندراج': ' – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → ↑ ↓ # · §  ␥گل_بات_صفحےآں_اُپر_اپنے_دستخط_درج_کرو: ␥~~\~~  حوالہ_درج_کرو: &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;',

'لپیاں': '{{Nastaleeq|+}\}    {{قصيدة|+}\}  {{SegoeUI|+}\}   {{اقتباس|{{SegoeUI|+}\}\}\}  {{Arial|+}\}  {{ب|+}\}  {{CourierNew|+}\}  {{اقتباس|+}\}',  
            'علامتاں': '~ | ¡¿†‡↔↑↓•¶#∞  ‘+’ “+” ‹+› «+» {\{angle.bracket|+}}  ®©™¤₳฿₵¢₡₢$₫₯€₠₣ƒ₴₭₤ℳ₥₦№₧₰£៛₨₪৳₹₮₩¥₸₧₱₲₴؋  ♠♣♥♦  ♭♯♮  ©®™ ◌ {\{Unicode|+}}',
            'لاطینی': 'A a Á á À à Â â Ä ä Ǎ ǎ Ă ă Ā ā Ã ã Å å Ą ą Æ æ Ǣ ǣ  B b  C c Ć ć Ċ ċ Ĉ ĉ Č č Ç ç  D d Ď ď Đ đ Ḍ ḍ Ð ð  E e É é È è Ė ė Ê ê Ë ë Ě ě Ĕ ĕ Ē ē Ẽ ẽ Ę ę Ẹ ẹ Ɛ ɛ Ǝ ǝ Ə ə  F f  G g Ġ ġ Ĝ ĝ Ğ ğ Ģ ģ  H h Ĥ ĥ Ħ ħ Ḥ ḥ  I i İ ı Í í Ì ì Î î Ï ï Ǐ ǐ Ĭ ĭ Ī ī Ĩ ĩ Į į Ị ị  J j Ĵ ĵ  K k Ķ ķ  L l Ĺ ĺ Ŀ ŀ Ľ ľ Ļ ļ Ł ł Ḷ ḷ Ḹ ḹ  M m Ṃ ṃ  N n Ń ń Ň ň Ñ ñ Ņ ņ Ṇ ṇ Ŋ ŋ  O o Ó ó Ò ò Ô ô Ö ö Ǒ ǒ Ŏ ŏ Ō ō Õ õ Ǫ ǫ Ọ ọ Ő ő Ø ø Œ œ  Ɔ ɔ  P p  Q q  R r Ŕ ŕ Ř ř Ŗ ŗ Ṛ ṛ Ṝ ṝ  S s Ś ś Ŝ ŝ Š š Ş ş Ș ș Ṣ ṣ ß  T t Ť ť Ţ ţ Ț ț Ṭ ṭ Þ þ  U u Ú ú Ù ù Û û Ü ü Ǔ ǔ Ŭ ŭ Ū ū Ũ ũ Ů ů Ų ų Ụ ụ Ű ű Ǘ ǘ Ǜ ǜ Ǚ ǚ Ǖ ǖ  V v  W w Ŵ ŵ  X x  Y y Ý ý Ŷ ŷ Ÿ ÿ Ỹ ỹ Ȳ ȳ  Z z Ź ź Ż ż Ž ž  ß Ð ð Þ þ Ŋ ŋ Ə ə  {\{Unicode|+}}',
            'یونانی': 'ΆάΈέΉήΊίΌόΎύΏώ  ΑαΒβΓγΔδ  ΕεΖζΗηΘθ  ΙιΚκΛλΜμ  ΝνΞξΟοΠπ  ΡρΣσςΤτΥυ  ΦφΧχΨψΩω Ϝϝυ̯ι̯  ᾼᾳᾴᾺὰᾲᾶᾷἈἀᾈᾀἉἁᾉᾁἌἄᾌᾄἊἂᾊᾂἎἆᾎᾆἍἅᾍᾅἋἃᾋᾃἏἇᾏᾇ  ῈὲἘἐἙἑἜἔἚἒἝἕἛἓ  ῌῃῄῊὴῂῆῇἨἠᾘᾐἩἡᾙᾑἬἤᾜᾔἪἢᾚᾒἮἦᾞᾖἭἥᾝᾕἫἣᾛᾓἯἧᾟᾗ  ῚὶῖἸἰἹἱἼἴἺἲἾἶἽἵἻἳἿἷΪϊΐῒῗ  ῸὸὈὀὉὁὌὄὊὂὍὅὋὃ  ῤῬῥ  ῪὺῦὐὙὑὔὒὖὝὕὛὓὟὗΫϋΰῢῧ  ῼῳῴῺὼῲῶῷὨὠᾨᾠὩὡᾩᾡὬὤᾬᾤὪὢᾪᾢὮὦᾮᾦὭὥᾭᾥὫὣᾫᾣὯὧᾯᾧ ᾹᾱᾸᾰῙῑῘῐῩῡῨῠ {{lang|el|+}} {{lang|grc|+}}',
            'سیریلک': 'АаБбВвГг  ҐґЃѓДдЂђ  ЕеЁёЄєЖж  ЗзЅѕИиІі  ЇїЙйЈјКк  ЌќЛлЉљМм  НнЊњОоПп  РрСсТтЋћ  УуЎўФфХх  ЦцЧчЏџШш  ЩщЪъЫыЬь  ЭэЮюЯя ӘәӨөҒғҖҗ ҚқҜҝҢңҮү ҰұҲҳҸҹҺһ  ҔҕӢӣӮӯҘҙ  ҠҡҤҥҪҫӐӑ  ӒӓӔӕӖӗӰӱ  ӲӳӸӹӀ  ҞҟҦҧҨҩҬҭ  ҴҵҶҷҼҽҾҿ  ӁӂӃӄӇӈӋӌ  ӚӛӜӝӞӟӠӡ  ӤӥӦӧӪӫӴӵ  ́',
            'عبرانی': 'אבגדהוזחטיכךלמםנןסעפףצץקרשת  ׳ ״  װױײ',
            'عربی': '  کلمہ_نویسی: ؏ ؃ ؁ ؀ ؎ ﷺ ﷻ ﷲ ﷴ ﷽  ٭ ۩ ۞ ۝ ﴿ً ّ َّ ُّ ّٰ ُٔ ۪ ٰ ٖ ٔ ٘  ْ “ ٛ ﴾ ؗ ۜ ۘ ۢ ۨ ؕ ۧ ۖ ا ﺁ ب ت ث ج ح خ د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ع غ ف ڤ ق ك ل ڵ لٜ م ن ݨ ه ة و ۋ ي ى ء أ إ ؤ ئ ﻻ  ٓ ٗ ٌ ٍ ً ّ َّ ُّ ّٰ ٰ ٖ ٔ ٘ ُ ِ َ ٛ ؓ ؒ ؑ ؐ ٪ ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩ ٠',
    'عربی ودھائے': ' اکھر: ٲ ٳ ٴٵݳݴٮ ٻ پ ڀ ݐ ݑ ݒ ݓ ݔ ݕ ݖ ٹ ٺ ټ ٽ ٿ ت ځ ڂ ڃ ڄ څ چ ڇ ڿ ݯ ݲ چ ڈډڊڋڌڍڎڏڐۮݙݚڑڒړڔڕږڗژڙۯݛݫݬݱښ ڛ ڜ ݽ ۺ ݜ ݭ ݰ ݾ ڝ ڞ ۻ ڟ ڠ ݝ ݞ ݟ ۼ ڡ ڢ ڣ ڤ ڥ ڦ ݠ ݡ ٯ ڧ   ڨ ػ ؼ ک ڪ ګ ڬ ڭ ڮ گ ڰ  گٜ ڱ ڲ ڳ ڴ ݢ ݣ ݤ ݿ ڵ لٜ ڶ ڷ ڸ ݪ ݥ ݦ ڹ ں ڻ ڼ ڽ ݧ ݨ ݩ ھ ۀ ہ ﺔ ۂ ۃەۿ ٶٷۄۅۆۇۈۉۊۋۏݸݹؠ ؽ ؾ ؿ ٸ ی ۍ  ێ ې ۑ ے ۓ ݵ ݶ ݷ ݺ ݻ۰۱۲۳۴۵۶۷۸۹',
'دیوناگری':'ऄअआइईउऊऋऌऍऎएऐऑऒओऔकखगघङचछजझञटठडढणतथदधनऩपफबभमयरऱलळऴवशषसहऺऻ़ऽािीुूृॄॅॆेैॉॊोौ्ॎॏॐ॒॑॓॔ॕॖॗक़ख़ग़ज़ड़ढ़फ़य़ॠॡॢॣ।॥०१२३४५६७८९॰ॱॲॳॴॵॶॷॹॺॻॼॽॾॿ',


            'آئی پی اے (انگریزی)': 'ˈ ˌ ŋ ɡ tʃ dʒ ʃ ʒ θ ð ʔ  iː ɪ uː ʊ ʌ ɜr eɪ ɛ æ oʊ ɒ ɔː ɔɪ ɔr ɑː ɑr aɪ aʊ  ə ər ɨ ɵ ʉ {\{angle.bracket|+}}  {\{IPAc-en|+}} {\{IPA-en|+}} {\{IPA|+}}',
            'آئی پی اے': 'حروف_صحیح: ɱɳɲŋɴ : t̪ d̪ ʈɖɟɡɢʡʔ : ɸβθð  ʃʒʂʐɕʑ  çʝɣχʁ  ħʕʜʢɦɧ : ʋɹɻɥɰʍ : ʙⱱɾɽʀ  ɺ  ɫɬɮɭʎʟ : ɓɗᶑʄɠʛ  ʘǀǃǂǁ  حروف_علت: ɪʏɨʉɯʊ : øɘɵɤ  ə ɚ  ɛœɜɝɞʌɔ : æɶɐɑɒ  Spacing_diacritics: ˈˌːˑʼˀˤᵝᵊᶢˠʰʱʲˡⁿᵑʷᶣ˞‿˕˔  Combining_diacritics: ̚ ̪ ̺ ̻ ̼ ̬  ̊ ̥ ̞ ̝ ̘ ̙ ̽ ̟ ̠  ̈ ̤ ̹ ̜ ̍ ̩  ̆ ̯  ̃ ̰ ͡ ͜  Tone:  ̋  ́  ̄  ̀  ̏  ̌  ̂ ᷄ ᷅ ᷇ ᷆ ᷈ ᷉  ˥˦˧˨˩ꜛꜜ : ↗↘‖  extIPA: ͈ ͉ ͎ ̣ ̫ ͊ ᷽ ͇ : ˭ᵻᵿ  {\{angle.bracket|+}} {\{IPA|+}} {\{IPA.link|+}}',
            'ریاضی تے منطق': '− × ÷ ⋅ ° ∗ ∘ ± ∓ ≤ ≥ ≠ ≡ ≅ ≜ ≝ ≐ ≃ ≈ ⊕ ⊗ ⇐ ⇔ ⇒ ∞ ← ↔ → ≪ ≫ ∝ √ ∤ ≀ ◅ ▻ ⋉ ⋊ ⋈ ∴ ∵ ↦ ¬ ∧ ∨ ⊻ ∀ ∃ ∈ ∉ ∋ ⊆ ⊈ ⊊ ⊂ ⊄ ⊇ ⊉ ⊋ ⊃ ⊅ ∪ ∩ ∑ ∏ ∐ ′ ∫ ∬ ∭ ∮ ∇ ∂ ∆ ∅ ℂ ℍ ℕ ℙ ℚ ℝ ℤ ℵ ⌊ ⌋ ⌈ ⌉ ⊤ ⊥ ⊢ ⊣ ⊧ □ ∠ ⟨ ⟩ &lt;math&gt;+&lt;/math&gt; {\{math|+}} {\{mvar|+}} {\{frac|+|}} {\{sfrac|+|}}'
        },

        charinsertDivider: &quot;\240&quot;,

        cookieName: 'edittoolscharsubset',

        createEditTools: function ( placeholder ) {
            var sel, id;
            var box = document.createElement( 'div' );
            var prevSubset = 0, curSubset = 0;
            box.id = 'editpage-specialchars';
            box.title = 'خانہ ترمیم وچ اسنوں درج کرن  لئی اس اُپر کلک کرو';


            // append user-defined sets
            if ( window.charinsertCustom ) {
                for ( id in charinsertCustom ) {
                    if ( !editTools.charinsert[id] ) {
                        editTools.charinsert[id] = '';
                    }
                }
            }

            // create drop-down select
            sel = document.createElement( 'select' );
            for ( id in editTools.charinsert ) {
                sel.options[sel.options.length] = new Option( id, id );
            }
            sel.selectedIndex = 0;
            sel.style.marginRight = '.3em';
            sel.title = 'Choose character subset';
            sel.onchange = sel.onkeyup = selectSubset;
            box.appendChild( sel );

            // create &quot;recall&quot; switch
            if ( window.editToolsRecall ) {
                var recall = document.createElement( 'span' );
                recall.appendChild( document.createTextNode( '↕' ) ); // ↔
                recall.onclick = function() {
                    sel.selectedIndex = prevSubset;
                    selectSubset();
                };
                recall.style.cssFloat = 'left';
                recall.style.marginRight = '5px';
                recall.style.cursor = 'pointer';
                box.appendChild( recall );
            }

			if ( getSelectedSection() ) {
				sel.selectedIndex = getSelectedSection();
			}

            placeholder.parentNode.replaceChild( box, placeholder );
            selectSubset();
            return;

            function selectSubset() {
                // remember previous (for &quot;recall&quot; button)
                prevSubset = curSubset;
                curSubset = sel.selectedIndex;
                //save into web storage for persistence
                saveSelectedSection( curSubset );
                
                //hide other subsets
                var pp = box.getElementsByTagName( 'p' ) ;
                for ( var i = 0; i &lt; pp.length; i++ ) {
                    pp[i].style.display = 'none';
                }
                //show/create current subset
                var id = sel.options[curSubset].value;
                var p = document.getElementById( id );
                if ( !p ) {
                    p = document.createElement( 'p' );
                    p.className = 'nowraplinks';
                    p.id = id;
                    if ( id == 'Arabic' || id == 'Hebrew' ) {
                        p.style.fontSize = '120%';
                        p.dir = 'rtl';
                    }
                    var tokens = editTools.charinsert[id];
                    if ( window.charinsertCustom &amp;&amp; charinsertCustom[id] ) {
                        if ( tokens.length &gt; 0 ) {
                            tokens += ' ';
                        }
                        tokens += charinsertCustom[id];
                    }
                    editTools.createTokens( p, tokens );
                    box.appendChild( p );
                }
                p.style.display = 'inline';
            }
        },

        createTokens: function ( paragraph, str ) {
            var tokens = str.split( ' ' ), token, i, n;
            for ( i = 0; i &lt; tokens.length; i++ ) {
                token = tokens[i];
                n = token.indexOf( '+' );
                if ( token.charAt( 0 ) === '␥' ) {
                    if ( token.length &gt; 1 &amp;&amp; mw.config.get( 'wgNamespaceNumber' ) === 0 ) {
                        continue;
                    } else {
                        token = token.substring( 1 );
                    }
                }
                if ( token === '' || token === '_' ) {
                    addText( editTools.charinsertDivider + ' ' );
                } else if ( token === '\n' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'br' ) );
                } else if ( token === '___' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'hr' ) );
                } else if ( token.charAt( token.length-1 ) === ':' ) { // : at the end means just text
                    addBold( token );
                } else if ( n === 0 ) { // +&lt;tag&gt;  -&gt;   &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 1 ), '&lt;/' + token.substring( 2 ), token.substring( 1 ) );
                } else if ( n &gt; 0 ) { // &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 0, n ), token.substring( n+1 ) );
                } else if ( token.length &gt; 2 &amp;&amp; token.charCodeAt( 0 ) &gt; 127 ) { // a string of insertable characters
                    for ( var j = 0; j &lt; token.length; j++ ) {
                        addLink( token.charAt( j ), '' );
                    }
                } else {
                    addLink( token, '' );
                }
            }
            return;

            function addLink( tagOpen, tagClose, name ) {
                var handler;
                var dle = tagOpen.indexOf( '\x10' );
                var a = document.createElement( 'a' );
                
                if ( dle &gt; 0 ) {
                    var path = tagOpen.substring( dle + 1 ).split( '.' );
                    tagOpen = tagOpen.substring( 0, dle );
                    handler = window;
                    for ( var i = 0; i &lt; path.length; i++ ) {
                        handler = handler[path[i]];
                    }
	                $( a ).on( 'click', handler );
                } else {
                    tagOpen = tagOpen.replace( /\./g,' ' );
                    tagClose = tagClose ? tagClose.replace( /_/g,' ' ) : '';
                    $( a ).on( 'click', {
                    	tagOpen: tagOpen,
                    	sampleText: '',
                    	tagClose: tagClose
                    }, insertTags );
                }

                name = name || tagOpen + tagClose;
                name = name.replace( /\\n/g,'' );
                a.appendChild( document.createTextNode( name ) );
                a.href = '';
                paragraph.appendChild( a );
                addText( ' ' );
            }

            function addBold( text ) {
                var b = document.createElement( 'b' );
                b.appendChild( document.createTextNode( text.replace( /_/g,' ' ) ) );
                paragraph.appendChild( b );
                addText( ' ' );
            }
            function addText( txt ) {
                paragraph.appendChild( document.createTextNode( txt ) );
            }
            function insertTags( e ) {
            	e.preventDefault();
            	if ( $currentFocused &amp;&amp; $currentFocused.length &amp;&amp; !$currentFocused.prop( 'readonly' ) ) {
					$currentFocused.textSelection(
						'encapsulateSelection', {
							pre: e.data.tagOpen,
							peri: e.data.sampleText,
							post: e.data.tagClose
						}
					);
				}
            }
        },

        setup: function () {
            var placeholder;
            if ( $( '#editpage-specialchars' ).length ) {
                placeholder = $( '#editpage-specialchars' )[0];
            } else {
                placeholder = $( '&lt;div id=&quot;editpage-specialchars&quot;&gt; &lt;/div&gt;' ).prependTo( '.mw-editTools' )[0];
            }
            if ( !placeholder ) {
                return;
            }
            if ( !window.charinsertDontMove ) {
                $( '.editOptions' ).before( placeholder );
            }
            // Find the element that is focused
            $currentFocused = $( '#wpTextbox1' );
            // Apply to dynamically created textboxes as well as normal ones
			$( document ).on( 'focus', 'textarea, input:text', function () {
				$currentFocused = $( this );
			} );

			// Used to determine where to insert tags
            editTools.createEditTools( placeholder );
            window.updateEditTools = function () {
                editTools.createEditTools( $( '#editpage-specialchars' )[0] );
            };
        }

    }; // end editTools

    editTools.setup();
} );</text>
      <sha1>htpsz9y27eghhloceoftusv6bo4evnh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>609426</id>
      <parentid>609424</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T04:18:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <model>javascript</model>
      <format>text/javascript</format>
      <text bytes="15767" xml:space="preserve">/**
 * Copied from [[mw:User:Alex Smotrov/edittools.js]], modified for use on the Urdu Wikipedia.
 *
 * Configuration (to be set from [[Special:MyPage/common.js]]):
 *   window.charinsertCustom – Object. Merged into the default charinsert list. For example, setting
 *       this to { Symbols: '‽' } will add the interrobang to the end of the Symbols section.
 *   window.editToolsRecall – Boolean. Set true to create a recall switch.
 *   window.charinsertDontMove – Boolean. Set true to leave the box in its default position, rather
 *       than moving it above the edit summary.
 *   window.updateEditTools() – Function. Call after updating window.charinsertCustom to regenerate the
 *       EditTools window.
 */
/* global jQuery, mw, charinsertCustom */

window.updateEditTools = function () {
};

jQuery( document ).ready( function ( $ ) {
	var $currentFocused,
		editTools;

    function getSelectedSection() {
		var selectedSection = mw.storage.get( editTools.storageKey )
			|| mw.storage.session.get( editTools.storageKey );
		
		return selectedSection;
    }
    
    function saveSelectedSection( newIndex ) {
		mw.storage.set( editTools.storageKey, newIndex )
			|| mw.storage.session.set( editTools.storageKey, newIndex );
    }
    
    editTools = {
        // Entries prefixed with ␥ (U+2425 SYMBOL FOR DELETE FORM TWO) will not appear in the article namespace (namespace 0).
        // Please make any changes to [[MediaWiki:Edittools]] as well, however, instead of using the ␥ symbol, use {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}| | }}.
        charinsert: {
            'اندراج': ' – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → ↑ ↓ # · §  ␥گل_بات_صفحےآں_اُپر_اپنے_دستخط_درج_کرو: ␥~~\~~  حوالہ_درج_کرو: &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;',
            'ویکی مارک اپ': 'اندراج:  – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → • § ␥~~\~~ &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;  ویکی_مارک_اپ:  {\{+}}  {\{\{+}}}  |  [+]  [\[+]]    &amp;nbsp; &lt;br&gt;  &lt;br/&gt;  &lt;s&gt;+&lt;/s&gt;  &lt;sup&gt;+&lt;/sup&gt;  &lt;sub&gt;+&lt;/sub&gt;  &lt;source.lang=&quot;text&quot;&gt;+&lt;/source&gt;  &lt;div.class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;+&lt;/div&gt;  &lt;code&gt;+&lt;/code&gt;  &lt;pre&gt;+&lt;/pre&gt;  &lt;gallery&gt;+&lt;/gallery&gt;    &lt;big&gt;+&lt;/big&gt;  &lt;poem&gt;+&lt;/poem&gt;  &lt;blockquote&gt;+&lt;/blockquote&gt;  &lt;ref.name=&quot;+&quot;_/&gt;  {\{#tag:ref|+|group=&quot;nb&quot;|name=&quot;&quot;}} ==ہورویکھو==    ==حوالے=={{حوالے}}  ==باہرلےجوڑ==  [\[گٹھ:+]]  #مڑجوڑ.[\[+]]  ==  == • [] • {{}} • • [[تصویر:|thumb|left|200px|]] &lt;references./&gt;  &lt;includeonly&gt;+&lt;/includeonly&gt;  &lt;noinclude&gt;+&lt;/noinclude&gt;  {\{DEFAULTSORT:+}} {\{Authority-control}} {\{subst:Template}}  [[wikt:|wikt:]\] • [[en:]\] • [[:en:]\]  &lt;nowiki&gt;+&lt;/nowiki&gt;   &lt;!--.+_--&gt;  &lt;span.class=&quot;plainlinks&quot;&gt;+&lt;/span&gt;',
'لپیاں': '{{Nastaleeq|+}\}    {{قصيدة|+}\}  {{SegoeUI|+}\}   {{اقتباس|{{SegoeUI|+}\}\}\}  {{Arial|+}\}  {{ب|+}\}  {{CourierNew|+}\}  {{اقتباس|+}\}',  
            'علامتاں': '~ | ¡¿†‡↔↑↓•¶#∞  ‘+’ “+” ‹+› «+» {\{angle.bracket|+}}  ®©™¤₳฿₵¢₡₢$₫₯€₠₣ƒ₴₭₤ℳ₥₦№₧₰£៛₨₪৳₹₮₩¥₸₧₱₲₴؋  ♠♣♥♦  ♭♯♮  ©®™ ◌ {\{Unicode|+}}',
            'لاطینی': 'A a Á á À à Â â Ä ä Ǎ ǎ Ă ă Ā ā Ã ã Å å Ą ą Æ æ Ǣ ǣ  B b  C c Ć ć Ċ ċ Ĉ ĉ Č č Ç ç  D d Ď ď Đ đ Ḍ ḍ Ð ð  E e É é È è Ė ė Ê ê Ë ë Ě ě Ĕ ĕ Ē ē Ẽ ẽ Ę ę Ẹ ẹ Ɛ ɛ Ǝ ǝ Ə ə  F f  G g Ġ ġ Ĝ ĝ Ğ ğ Ģ ģ  H h Ĥ ĥ Ħ ħ Ḥ ḥ  I i İ ı Í í Ì ì Î î Ï ï Ǐ ǐ Ĭ ĭ Ī ī Ĩ ĩ Į į Ị ị  J j Ĵ ĵ  K k Ķ ķ  L l Ĺ ĺ Ŀ ŀ Ľ ľ Ļ ļ Ł ł Ḷ ḷ Ḹ ḹ  M m Ṃ ṃ  N n Ń ń Ň ň Ñ ñ Ņ ņ Ṇ ṇ Ŋ ŋ  O o Ó ó Ò ò Ô ô Ö ö Ǒ ǒ Ŏ ŏ Ō ō Õ õ Ǫ ǫ Ọ ọ Ő ő Ø ø Œ œ  Ɔ ɔ  P p  Q q  R r Ŕ ŕ Ř ř Ŗ ŗ Ṛ ṛ Ṝ ṝ  S s Ś ś Ŝ ŝ Š š Ş ş Ș ș Ṣ ṣ ß  T t Ť ť Ţ ţ Ț ț Ṭ ṭ Þ þ  U u Ú ú Ù ù Û û Ü ü Ǔ ǔ Ŭ ŭ Ū ū Ũ ũ Ů ů Ų ų Ụ ụ Ű ű Ǘ ǘ Ǜ ǜ Ǚ ǚ Ǖ ǖ  V v  W w Ŵ ŵ  X x  Y y Ý ý Ŷ ŷ Ÿ ÿ Ỹ ỹ Ȳ ȳ  Z z Ź ź Ż ż Ž ž  ß Ð ð Þ þ Ŋ ŋ Ə ə  {\{Unicode|+}}',
            'یونانی': 'ΆάΈέΉήΊίΌόΎύΏώ  ΑαΒβΓγΔδ  ΕεΖζΗηΘθ  ΙιΚκΛλΜμ  ΝνΞξΟοΠπ  ΡρΣσςΤτΥυ  ΦφΧχΨψΩω Ϝϝυ̯ι̯  ᾼᾳᾴᾺὰᾲᾶᾷἈἀᾈᾀἉἁᾉᾁἌἄᾌᾄἊἂᾊᾂἎἆᾎᾆἍἅᾍᾅἋἃᾋᾃἏἇᾏᾇ  ῈὲἘἐἙἑἜἔἚἒἝἕἛἓ  ῌῃῄῊὴῂῆῇἨἠᾘᾐἩἡᾙᾑἬἤᾜᾔἪἢᾚᾒἮἦᾞᾖἭἥᾝᾕἫἣᾛᾓἯἧᾟᾗ  ῚὶῖἸἰἹἱἼἴἺἲἾἶἽἵἻἳἿἷΪϊΐῒῗ  ῸὸὈὀὉὁὌὄὊὂὍὅὋὃ  ῤῬῥ  ῪὺῦὐὙὑὔὒὖὝὕὛὓὟὗΫϋΰῢῧ  ῼῳῴῺὼῲῶῷὨὠᾨᾠὩὡᾩᾡὬὤᾬᾤὪὢᾪᾢὮὦᾮᾦὭὥᾭᾥὫὣᾫᾣὯὧᾯᾧ ᾹᾱᾸᾰῙῑῘῐῩῡῨῠ {{lang|el|+}} {{lang|grc|+}}',
            'سیریلک': 'АаБбВвГг  ҐґЃѓДдЂђ  ЕеЁёЄєЖж  ЗзЅѕИиІі  ЇїЙйЈјКк  ЌќЛлЉљМм  НнЊњОоПп  РрСсТтЋћ  УуЎўФфХх  ЦцЧчЏџШш  ЩщЪъЫыЬь  ЭэЮюЯя ӘәӨөҒғҖҗ ҚқҜҝҢңҮү ҰұҲҳҸҹҺһ  ҔҕӢӣӮӯҘҙ  ҠҡҤҥҪҫӐӑ  ӒӓӔӕӖӗӰӱ  ӲӳӸӹӀ  ҞҟҦҧҨҩҬҭ  ҴҵҶҷҼҽҾҿ  ӁӂӃӄӇӈӋӌ  ӚӛӜӝӞӟӠӡ  ӤӥӦӧӪӫӴӵ  ́',
            'عبرانی': 'אבגדהוזחטיכךלמםנןסעפףצץקרשת  ׳ ״  װױײ',

'دیوناگری':'ऄअआइईउऊऋऌऍऎएऐऑऒओऔकखगघङचछजझञटठडढणतथदधनऩपफबभमयरऱलळऴवशषसहऺऻ़ऽािीुूृॄॅॆेैॉॊोौ्ॎॏॐ॒॑॓॔ॕॖॗक़ख़ग़ज़ड़ढ़फ़य़ॠॡॢॣ।॥०१२३४५६७८९॰ॱॲॳॴॵॶॷॹॺॻॼॽॾॿ',


            'آئی پی اے (انگریزی)': 'ˈ ˌ ŋ ɡ tʃ dʒ ʃ ʒ θ ð ʔ  iː ɪ uː ʊ ʌ ɜr eɪ ɛ æ oʊ ɒ ɔː ɔɪ ɔr ɑː ɑr aɪ aʊ  ə ər ɨ ɵ ʉ {\{angle.bracket|+}}  {\{IPAc-en|+}} {\{IPA-en|+}} {\{IPA|+}}',
            'آئی پی اے': 'حروف_صحیح: ɱɳɲŋɴ : t̪ d̪ ʈɖɟɡɢʡʔ : ɸβθð  ʃʒʂʐɕʑ  çʝɣχʁ  ħʕʜʢɦɧ : ʋɹɻɥɰʍ : ʙⱱɾɽʀ  ɺ  ɫɬɮɭʎʟ : ɓɗᶑʄɠʛ  ʘǀǃǂǁ  حروف_علت: ɪʏɨʉɯʊ : øɘɵɤ  ə ɚ  ɛœɜɝɞʌɔ : æɶɐɑɒ  Spacing_diacritics: ˈˌːˑʼˀˤᵝᵊᶢˠʰʱʲˡⁿᵑʷᶣ˞‿˕˔  Combining_diacritics: ̚ ̪ ̺ ̻ ̼ ̬  ̊ ̥ ̞ ̝ ̘ ̙ ̽ ̟ ̠  ̈ ̤ ̹ ̜ ̍ ̩  ̆ ̯  ̃ ̰ ͡ ͜  Tone:  ̋  ́  ̄  ̀  ̏  ̌  ̂ ᷄ ᷅ ᷇ ᷆ ᷈ ᷉  ˥˦˧˨˩ꜛꜜ : ↗↘‖  extIPA: ͈ ͉ ͎ ̣ ̫ ͊ ᷽ ͇ : ˭ᵻᵿ  {\{angle.bracket|+}} {\{IPA|+}} {\{IPA.link|+}}',
            'ریاضی تے منطق': '− × ÷ ⋅ ° ∗ ∘ ± ∓ ≤ ≥ ≠ ≡ ≅ ≜ ≝ ≐ ≃ ≈ ⊕ ⊗ ⇐ ⇔ ⇒ ∞ ← ↔ → ≪ ≫ ∝ √ ∤ ≀ ◅ ▻ ⋉ ⋊ ⋈ ∴ ∵ ↦ ¬ ∧ ∨ ⊻ ∀ ∃ ∈ ∉ ∋ ⊆ ⊈ ⊊ ⊂ ⊄ ⊇ ⊉ ⊋ ⊃ ⊅ ∪ ∩ ∑ ∏ ∐ ′ ∫ ∬ ∭ ∮ ∇ ∂ ∆ ∅ ℂ ℍ ℕ ℙ ℚ ℝ ℤ ℵ ⌊ ⌋ ⌈ ⌉ ⊤ ⊥ ⊢ ⊣ ⊧ □ ∠ ⟨ ⟩ &lt;math&gt;+&lt;/math&gt; {\{math|+}} {\{mvar|+}} {\{frac|+|}} {\{sfrac|+|}}'
        },

        charinsertDivider: &quot;\240&quot;,

        cookieName: 'edittoolscharsubset',

        createEditTools: function ( placeholder ) {
            var sel, id;
            var box = document.createElement( 'div' );
            var prevSubset = 0, curSubset = 0;
            box.id = 'editpage-specialchars';
            box.title = 'خانہ ترمیم وچ اسنوں درج کرن  لئی اس اُپر کلک کرو';


            // append user-defined sets
            if ( window.charinsertCustom ) {
                for ( id in charinsertCustom ) {
                    if ( !editTools.charinsert[id] ) {
                        editTools.charinsert[id] = '';
                    }
                }
            }

            // create drop-down select
            sel = document.createElement( 'select' );
            for ( id in editTools.charinsert ) {
                sel.options[sel.options.length] = new Option( id, id );
            }
            sel.selectedIndex = 0;
            sel.style.marginRight = '.3em';
            sel.title = 'Choose character subset';
            sel.onchange = sel.onkeyup = selectSubset;
            box.appendChild( sel );

            // create &quot;recall&quot; switch
            if ( window.editToolsRecall ) {
                var recall = document.createElement( 'span' );
                recall.appendChild( document.createTextNode( '↕' ) ); // ↔
                recall.onclick = function() {
                    sel.selectedIndex = prevSubset;
                    selectSubset();
                };
                recall.style.cssFloat = 'left';
                recall.style.marginRight = '5px';
                recall.style.cursor = 'pointer';
                box.appendChild( recall );
            }

			if ( getSelectedSection() ) {
				sel.selectedIndex = getSelectedSection();
			}

            placeholder.parentNode.replaceChild( box, placeholder );
            selectSubset();
            return;

            function selectSubset() {
                // remember previous (for &quot;recall&quot; button)
                prevSubset = curSubset;
                curSubset = sel.selectedIndex;
                //save into web storage for persistence
                saveSelectedSection( curSubset );
                
                //hide other subsets
                var pp = box.getElementsByTagName( 'p' ) ;
                for ( var i = 0; i &lt; pp.length; i++ ) {
                    pp[i].style.display = 'none';
                }
                //show/create current subset
                var id = sel.options[curSubset].value;
                var p = document.getElementById( id );
                if ( !p ) {
                    p = document.createElement( 'p' );
                    p.className = 'nowraplinks';
                    p.id = id;
                    if ( id == 'Arabic' || id == 'Hebrew' ) {
                        p.style.fontSize = '120%';
                        p.dir = 'rtl';
                    }
                    var tokens = editTools.charinsert[id];
                    if ( window.charinsertCustom &amp;&amp; charinsertCustom[id] ) {
                        if ( tokens.length &gt; 0 ) {
                            tokens += ' ';
                        }
                        tokens += charinsertCustom[id];
                    }
                    editTools.createTokens( p, tokens );
                    box.appendChild( p );
                }
                p.style.display = 'inline';
            }
        },

        createTokens: function ( paragraph, str ) {
            var tokens = str.split( ' ' ), token, i, n;
            for ( i = 0; i &lt; tokens.length; i++ ) {
                token = tokens[i];
                n = token.indexOf( '+' );
                if ( token.charAt( 0 ) === '␥' ) {
                    if ( token.length &gt; 1 &amp;&amp; mw.config.get( 'wgNamespaceNumber' ) === 0 ) {
                        continue;
                    } else {
                        token = token.substring( 1 );
                    }
                }
                if ( token === '' || token === '_' ) {
                    addText( editTools.charinsertDivider + ' ' );
                } else if ( token === '\n' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'br' ) );
                } else if ( token === '___' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'hr' ) );
                } else if ( token.charAt( token.length-1 ) === ':' ) { // : at the end means just text
                    addBold( token );
                } else if ( n === 0 ) { // +&lt;tag&gt;  -&gt;   &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 1 ), '&lt;/' + token.substring( 2 ), token.substring( 1 ) );
                } else if ( n &gt; 0 ) { // &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 0, n ), token.substring( n+1 ) );
                } else if ( token.length &gt; 2 &amp;&amp; token.charCodeAt( 0 ) &gt; 127 ) { // a string of insertable characters
                    for ( var j = 0; j &lt; token.length; j++ ) {
                        addLink( token.charAt( j ), '' );
                    }
                } else {
                    addLink( token, '' );
                }
            }
            return;

            function addLink( tagOpen, tagClose, name ) {
                var handler;
                var dle = tagOpen.indexOf( '\x10' );
                var a = document.createElement( 'a' );
                
                if ( dle &gt; 0 ) {
                    var path = tagOpen.substring( dle + 1 ).split( '.' );
                    tagOpen = tagOpen.substring( 0, dle );
                    handler = window;
                    for ( var i = 0; i &lt; path.length; i++ ) {
                        handler = handler[path[i]];
                    }
	                $( a ).on( 'click', handler );
                } else {
                    tagOpen = tagOpen.replace( /\./g,' ' );
                    tagClose = tagClose ? tagClose.replace( /_/g,' ' ) : '';
                    $( a ).on( 'click', {
                    	tagOpen: tagOpen,
                    	sampleText: '',
                    	tagClose: tagClose
                    }, insertTags );
                }

                name = name || tagOpen + tagClose;
                name = name.replace( /\\n/g,'' );
                a.appendChild( document.createTextNode( name ) );
                a.href = '';
                paragraph.appendChild( a );
                addText( ' ' );
            }

            function addBold( text ) {
                var b = document.createElement( 'b' );
                b.appendChild( document.createTextNode( text.replace( /_/g,' ' ) ) );
                paragraph.appendChild( b );
                addText( ' ' );
            }
            function addText( txt ) {
                paragraph.appendChild( document.createTextNode( txt ) );
            }
            function insertTags( e ) {
            	e.preventDefault();
            	if ( $currentFocused &amp;&amp; $currentFocused.length &amp;&amp; !$currentFocused.prop( 'readonly' ) ) {
					$currentFocused.textSelection(
						'encapsulateSelection', {
							pre: e.data.tagOpen,
							peri: e.data.sampleText,
							post: e.data.tagClose
						}
					);
				}
            }
        },

        setup: function () {
            var placeholder;
            if ( $( '#editpage-specialchars' ).length ) {
                placeholder = $( '#editpage-specialchars' )[0];
            } else {
                placeholder = $( '&lt;div id=&quot;editpage-specialchars&quot;&gt; &lt;/div&gt;' ).prependTo( '.mw-editTools' )[0];
            }
            if ( !placeholder ) {
                return;
            }
            if ( !window.charinsertDontMove ) {
                $( '.editOptions' ).before( placeholder );
            }
            // Find the element that is focused
            $currentFocused = $( '#wpTextbox1' );
            // Apply to dynamically created textboxes as well as normal ones
			$( document ).on( 'focus', 'textarea, input:text', function () {
				$currentFocused = $( this );
			} );

			// Used to determine where to insert tags
            editTools.createEditTools( placeholder );
            window.updateEditTools = function () {
                editTools.createEditTools( $( '#editpage-specialchars' )[0] );
            };
        }

    }; // end editTools

    editTools.setup();
} );</text>
      <sha1>p5cw9105orzmaza8ncvv4xoi4seqx5i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>609428</id>
      <parentid>609426</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T04:20:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <model>javascript</model>
      <format>text/javascript</format>
      <text bytes="15589" xml:space="preserve">/**
 * Copied from [[mw:User:Alex Smotrov/edittools.js]], modified for use on the Urdu Wikipedia.
 *
 * Configuration (to be set from [[Special:MyPage/common.js]]):
 *   window.charinsertCustom – Object. Merged into the default charinsert list. For example, setting
 *       this to { Symbols: '‽' } will add the interrobang to the end of the Symbols section.
 *   window.editToolsRecall – Boolean. Set true to create a recall switch.
 *   window.charinsertDontMove – Boolean. Set true to leave the box in its default position, rather
 *       than moving it above the edit summary.
 *   window.updateEditTools() – Function. Call after updating window.charinsertCustom to regenerate the
 *       EditTools window.
 */
/* global jQuery, mw, charinsertCustom */

window.updateEditTools = function () {
};

jQuery( document ).ready( function ( $ ) {
	var $currentFocused,
		editTools;

    function getSelectedSection() {
		var selectedSection = mw.storage.get( editTools.storageKey )
			|| mw.storage.session.get( editTools.storageKey );
		
		return selectedSection;
    }
    
    function saveSelectedSection( newIndex ) {
		mw.storage.set( editTools.storageKey, newIndex )
			|| mw.storage.session.set( editTools.storageKey, newIndex );
    }
    
    editTools = {
        // Entries prefixed with ␥ (U+2425 SYMBOL FOR DELETE FORM TWO) will not appear in the article namespace (namespace 0).
        // Please make any changes to [[MediaWiki:Edittools]] as well, however, instead of using the ␥ symbol, use {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}| | }}.
        charinsert: {
            'اندراج': ' – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → ↑ ↓ # · §  ␥گل_بات_صفحےآں_اُپر_اپنے_دستخط_درج_کرو: ␥~~\~~  حوالہ_درج_کرو: &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;',

 
            'علامتاں': '~ | ¡¿†‡↔↑↓•¶#∞  ‘+’ “+” ‹+› «+» {\{angle.bracket|+}}  ®©™¤₳฿₵¢₡₢$₫₯€₠₣ƒ₴₭₤ℳ₥₦№₧₰£៛₨₪৳₹₮₩¥₸₧₱₲₴؋  ♠♣♥♦  ♭♯♮  ©®™ ◌ {\{Unicode|+}}',
            'لاطینی': 'A a Á á À à Â â Ä ä Ǎ ǎ Ă ă Ā ā Ã ã Å å Ą ą Æ æ Ǣ ǣ  B b  C c Ć ć Ċ ċ Ĉ ĉ Č č Ç ç  D d Ď ď Đ đ Ḍ ḍ Ð ð  E e É é È è Ė ė Ê ê Ë ë Ě ě Ĕ ĕ Ē ē Ẽ ẽ Ę ę Ẹ ẹ Ɛ ɛ Ǝ ǝ Ə ə  F f  G g Ġ ġ Ĝ ĝ Ğ ğ Ģ ģ  H h Ĥ ĥ Ħ ħ Ḥ ḥ  I i İ ı Í í Ì ì Î î Ï ï Ǐ ǐ Ĭ ĭ Ī ī Ĩ ĩ Į į Ị ị  J j Ĵ ĵ  K k Ķ ķ  L l Ĺ ĺ Ŀ ŀ Ľ ľ Ļ ļ Ł ł Ḷ ḷ Ḹ ḹ  M m Ṃ ṃ  N n Ń ń Ň ň Ñ ñ Ņ ņ Ṇ ṇ Ŋ ŋ  O o Ó ó Ò ò Ô ô Ö ö Ǒ ǒ Ŏ ŏ Ō ō Õ õ Ǫ ǫ Ọ ọ Ő ő Ø ø Œ œ  Ɔ ɔ  P p  Q q  R r Ŕ ŕ Ř ř Ŗ ŗ Ṛ ṛ Ṝ ṝ  S s Ś ś Ŝ ŝ Š š Ş ş Ș ș Ṣ ṣ ß  T t Ť ť Ţ ţ Ț ț Ṭ ṭ Þ þ  U u Ú ú Ù ù Û û Ü ü Ǔ ǔ Ŭ ŭ Ū ū Ũ ũ Ů ů Ų ų Ụ ụ Ű ű Ǘ ǘ Ǜ ǜ Ǚ ǚ Ǖ ǖ  V v  W w Ŵ ŵ  X x  Y y Ý ý Ŷ ŷ Ÿ ÿ Ỹ ỹ Ȳ ȳ  Z z Ź ź Ż ż Ž ž  ß Ð ð Þ þ Ŋ ŋ Ə ə  {\{Unicode|+}}',
            'یونانی': 'ΆάΈέΉήΊίΌόΎύΏώ  ΑαΒβΓγΔδ  ΕεΖζΗηΘθ  ΙιΚκΛλΜμ  ΝνΞξΟοΠπ  ΡρΣσςΤτΥυ  ΦφΧχΨψΩω Ϝϝυ̯ι̯  ᾼᾳᾴᾺὰᾲᾶᾷἈἀᾈᾀἉἁᾉᾁἌἄᾌᾄἊἂᾊᾂἎἆᾎᾆἍἅᾍᾅἋἃᾋᾃἏἇᾏᾇ  ῈὲἘἐἙἑἜἔἚἒἝἕἛἓ  ῌῃῄῊὴῂῆῇἨἠᾘᾐἩἡᾙᾑἬἤᾜᾔἪἢᾚᾒἮἦᾞᾖἭἥᾝᾕἫἣᾛᾓἯἧᾟᾗ  ῚὶῖἸἰἹἱἼἴἺἲἾἶἽἵἻἳἿἷΪϊΐῒῗ  ῸὸὈὀὉὁὌὄὊὂὍὅὋὃ  ῤῬῥ  ῪὺῦὐὙὑὔὒὖὝὕὛὓὟὗΫϋΰῢῧ  ῼῳῴῺὼῲῶῷὨὠᾨᾠὩὡᾩᾡὬὤᾬᾤὪὢᾪᾢὮὦᾮᾦὭὥᾭᾥὫὣᾫᾣὯὧᾯᾧ ᾹᾱᾸᾰῙῑῘῐῩῡῨῠ {{lang|el|+}} {{lang|grc|+}}',
            'سیریلک': 'АаБбВвГг  ҐґЃѓДдЂђ  ЕеЁёЄєЖж  ЗзЅѕИиІі  ЇїЙйЈјКк  ЌќЛлЉљМм  НнЊњОоПп  РрСсТтЋћ  УуЎўФфХх  ЦцЧчЏџШш  ЩщЪъЫыЬь  ЭэЮюЯя ӘәӨөҒғҖҗ ҚқҜҝҢңҮү ҰұҲҳҸҹҺһ  ҔҕӢӣӮӯҘҙ  ҠҡҤҥҪҫӐӑ  ӒӓӔӕӖӗӰӱ  ӲӳӸӹӀ  ҞҟҦҧҨҩҬҭ  ҴҵҶҷҼҽҾҿ  ӁӂӃӄӇӈӋӌ  ӚӛӜӝӞӟӠӡ  ӤӥӦӧӪӫӴӵ  ́',
            'عبرانی': 'אבגדהוזחטיכךלמםנןסעפףצץקרשת  ׳ ״  װױײ',
عربی': '  کلمہ_نویسی: ؏ ؃ ؁ ؀ ؎ ﷺ ﷻ ﷲ ﷴ ﷽  ٭ ۩ ۞ ۝ ﴿ً ّ َّ ُّ ّٰ ُٔ ۪ ٰ ٖ ٔ ٘  ْ “ ٛ ﴾ ؗ ۜ ۘ ۢ ۨ ؕ ۧ ۖ ا ﺁ ب ت ث ج ح خ د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ع غ ف ڤ ق ك ل ڵ لٜ م ن ݨ ه ة و ۋ ي ى ء أ إ ؤ ئ ﻻ  ٓ ٗ ٌ ٍ ً ّ َّ ُّ ّٰ ٰ ٖ ٔ ٘ ُ ِ َ ٛ ؓ ؒ ؑ ؐ ٪ ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩ ٠',
    'عربی ودھائے': ' اکھر: ٲ ٳ ٴٵݳݴٮ ٻ پ ڀ ݐ ݑ ݒ ݓ ݔ ݕ ݖ ٹ ٺ ټ ٽ ٿ ت ځ ڂ ڃ ڄ څ چ ڇ ڿ ݯ ݲ چ ڈډڊڋڌڍڎڏڐۮݙݚڑڒړڔڕږڗژڙۯݛݫݬݱښ ڛ ڜ ݽ ۺ ݜ ݭ ݰ ݾ ڝ ڞ ۻ ڟ ڠ ݝ ݞ ݟ ۼ ڡ ڢ ڣ ڤ ڥ ڦ ݠ ݡ ٯ ڧ   ڨ ػ ؼ ک ڪ ګ ڬ ڭ ڮ گ ڰ  گٜ ڱ ڲ ڳ ڴ ݢ ݣ ݤ ݿ ڵ لٜ ڶ ڷ ڸ ݪ ݥ ݦ ڹ ں ڻ ڼ ڽ ݧ ݨ ݩ ھ ۀ ہ ﺔ ۂ ۃەۿ ٶٷۄۅۆۇۈۉۊۋۏݸݹؠ ؽ ؾ ؿ ٸ ی ۍ  ێ ې ۑ ے ۓ ݵ ݶ ݷ ݺ ݻ۰۱۲۳۴۵۶۷۸۹',

'دیوناگری':'ऄअआइईउऊऋऌऍऎएऐऑऒओऔकखगघङचछजझञटठडढणतथदधनऩपफबभमयरऱलळऴवशषसहऺऻ़ऽािीुूृॄॅॆेैॉॊोौ्ॎॏॐ॒॑॓॔ॕॖॗक़ख़ग़ज़ड़ढ़फ़य़ॠॡॢॣ।॥०१२३४५६७८९॰ॱॲॳॴॵॶॷॹॺॻॼॽॾॿ',


            'آئی پی اے (انگریزی)': 'ˈ ˌ ŋ ɡ tʃ dʒ ʃ ʒ θ ð ʔ  iː ɪ uː ʊ ʌ ɜr eɪ ɛ æ oʊ ɒ ɔː ɔɪ ɔr ɑː ɑr aɪ aʊ  ə ər ɨ ɵ ʉ {\{angle.bracket|+}}  {\{IPAc-en|+}} {\{IPA-en|+}} {\{IPA|+}}',
            'آئی پی اے': 'حروف_صحیح: ɱɳɲŋɴ : t̪ d̪ ʈɖɟɡɢʡʔ : ɸβθð  ʃʒʂʐɕʑ  çʝɣχʁ  ħʕʜʢɦɧ : ʋɹɻɥɰʍ : ʙⱱɾɽʀ  ɺ  ɫɬɮɭʎʟ : ɓɗᶑʄɠʛ  ʘǀǃǂǁ  حروف_علت: ɪʏɨʉɯʊ : øɘɵɤ  ə ɚ  ɛœɜɝɞʌɔ : æɶɐɑɒ  Spacing_diacritics: ˈˌːˑʼˀˤᵝᵊᶢˠʰʱʲˡⁿᵑʷᶣ˞‿˕˔  Combining_diacritics: ̚ ̪ ̺ ̻ ̼ ̬  ̊ ̥ ̞ ̝ ̘ ̙ ̽ ̟ ̠  ̈ ̤ ̹ ̜ ̍ ̩  ̆ ̯  ̃ ̰ ͡ ͜  Tone:  ̋  ́  ̄  ̀  ̏  ̌  ̂ ᷄ ᷅ ᷇ ᷆ ᷈ ᷉  ˥˦˧˨˩ꜛꜜ : ↗↘‖  extIPA: ͈ ͉ ͎ ̣ ̫ ͊ ᷽ ͇ : ˭ᵻᵿ  {\{angle.bracket|+}} {\{IPA|+}} {\{IPA.link|+}}',
            'ریاضی تے منطق': '− × ÷ ⋅ ° ∗ ∘ ± ∓ ≤ ≥ ≠ ≡ ≅ ≜ ≝ ≐ ≃ ≈ ⊕ ⊗ ⇐ ⇔ ⇒ ∞ ← ↔ → ≪ ≫ ∝ √ ∤ ≀ ◅ ▻ ⋉ ⋊ ⋈ ∴ ∵ ↦ ¬ ∧ ∨ ⊻ ∀ ∃ ∈ ∉ ∋ ⊆ ⊈ ⊊ ⊂ ⊄ ⊇ ⊉ ⊋ ⊃ ⊅ ∪ ∩ ∑ ∏ ∐ ′ ∫ ∬ ∭ ∮ ∇ ∂ ∆ ∅ ℂ ℍ ℕ ℙ ℚ ℝ ℤ ℵ ⌊ ⌋ ⌈ ⌉ ⊤ ⊥ ⊢ ⊣ ⊧ □ ∠ ⟨ ⟩ &lt;math&gt;+&lt;/math&gt; {\{math|+}} {\{mvar|+}} {\{frac|+|}} {\{sfrac|+|}}'
        },

        charinsertDivider: &quot;\240&quot;,

        cookieName: 'edittoolscharsubset',

        createEditTools: function ( placeholder ) {
            var sel, id;
            var box = document.createElement( 'div' );
            var prevSubset = 0, curSubset = 0;
            box.id = 'editpage-specialchars';
            box.title = 'خانہ ترمیم وچ اسنوں درج کرن  لئی اس اُپر کلک کرو';


            // append user-defined sets
            if ( window.charinsertCustom ) {
                for ( id in charinsertCustom ) {
                    if ( !editTools.charinsert[id] ) {
                        editTools.charinsert[id] = '';
                    }
                }
            }

            // create drop-down select
            sel = document.createElement( 'select' );
            for ( id in editTools.charinsert ) {
                sel.options[sel.options.length] = new Option( id, id );
            }
            sel.selectedIndex = 0;
            sel.style.marginRight = '.3em';
            sel.title = 'Choose character subset';
            sel.onchange = sel.onkeyup = selectSubset;
            box.appendChild( sel );

            // create &quot;recall&quot; switch
            if ( window.editToolsRecall ) {
                var recall = document.createElement( 'span' );
                recall.appendChild( document.createTextNode( '↕' ) ); // ↔
                recall.onclick = function() {
                    sel.selectedIndex = prevSubset;
                    selectSubset();
                };
                recall.style.cssFloat = 'left';
                recall.style.marginRight = '5px';
                recall.style.cursor = 'pointer';
                box.appendChild( recall );
            }

			if ( getSelectedSection() ) {
				sel.selectedIndex = getSelectedSection();
			}

            placeholder.parentNode.replaceChild( box, placeholder );
            selectSubset();
            return;

            function selectSubset() {
                // remember previous (for &quot;recall&quot; button)
                prevSubset = curSubset;
                curSubset = sel.selectedIndex;
                //save into web storage for persistence
                saveSelectedSection( curSubset );
                
                //hide other subsets
                var pp = box.getElementsByTagName( 'p' ) ;
                for ( var i = 0; i &lt; pp.length; i++ ) {
                    pp[i].style.display = 'none';
                }
                //show/create current subset
                var id = sel.options[curSubset].value;
                var p = document.getElementById( id );
                if ( !p ) {
                    p = document.createElement( 'p' );
                    p.className = 'nowraplinks';
                    p.id = id;
                    if ( id == 'Arabic' || id == 'Hebrew' ) {
                        p.style.fontSize = '120%';
                        p.dir = 'rtl';
                    }
                    var tokens = editTools.charinsert[id];
                    if ( window.charinsertCustom &amp;&amp; charinsertCustom[id] ) {
                        if ( tokens.length &gt; 0 ) {
                            tokens += ' ';
                        }
                        tokens += charinsertCustom[id];
                    }
                    editTools.createTokens( p, tokens );
                    box.appendChild( p );
                }
                p.style.display = 'inline';
            }
        },

        createTokens: function ( paragraph, str ) {
            var tokens = str.split( ' ' ), token, i, n;
            for ( i = 0; i &lt; tokens.length; i++ ) {
                token = tokens[i];
                n = token.indexOf( '+' );
                if ( token.charAt( 0 ) === '␥' ) {
                    if ( token.length &gt; 1 &amp;&amp; mw.config.get( 'wgNamespaceNumber' ) === 0 ) {
                        continue;
                    } else {
                        token = token.substring( 1 );
                    }
                }
                if ( token === '' || token === '_' ) {
                    addText( editTools.charinsertDivider + ' ' );
                } else if ( token === '\n' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'br' ) );
                } else if ( token === '___' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'hr' ) );
                } else if ( token.charAt( token.length-1 ) === ':' ) { // : at the end means just text
                    addBold( token );
                } else if ( n === 0 ) { // +&lt;tag&gt;  -&gt;   &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 1 ), '&lt;/' + token.substring( 2 ), token.substring( 1 ) );
                } else if ( n &gt; 0 ) { // &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 0, n ), token.substring( n+1 ) );
                } else if ( token.length &gt; 2 &amp;&amp; token.charCodeAt( 0 ) &gt; 127 ) { // a string of insertable characters
                    for ( var j = 0; j &lt; token.length; j++ ) {
                        addLink( token.charAt( j ), '' );
                    }
                } else {
                    addLink( token, '' );
                }
            }
            return;

            function addLink( tagOpen, tagClose, name ) {
                var handler;
                var dle = tagOpen.indexOf( '\x10' );
                var a = document.createElement( 'a' );
                
                if ( dle &gt; 0 ) {
                    var path = tagOpen.substring( dle + 1 ).split( '.' );
                    tagOpen = tagOpen.substring( 0, dle );
                    handler = window;
                    for ( var i = 0; i &lt; path.length; i++ ) {
                        handler = handler[path[i]];
                    }
	                $( a ).on( 'click', handler );
                } else {
                    tagOpen = tagOpen.replace( /\./g,' ' );
                    tagClose = tagClose ? tagClose.replace( /_/g,' ' ) : '';
                    $( a ).on( 'click', {
                    	tagOpen: tagOpen,
                    	sampleText: '',
                    	tagClose: tagClose
                    }, insertTags );
                }

                name = name || tagOpen + tagClose;
                name = name.replace( /\\n/g,'' );
                a.appendChild( document.createTextNode( name ) );
                a.href = '';
                paragraph.appendChild( a );
                addText( ' ' );
            }

            function addBold( text ) {
                var b = document.createElement( 'b' );
                b.appendChild( document.createTextNode( text.replace( /_/g,' ' ) ) );
                paragraph.appendChild( b );
                addText( ' ' );
            }
            function addText( txt ) {
                paragraph.appendChild( document.createTextNode( txt ) );
            }
            function insertTags( e ) {
            	e.preventDefault();
            	if ( $currentFocused &amp;&amp; $currentFocused.length &amp;&amp; !$currentFocused.prop( 'readonly' ) ) {
					$currentFocused.textSelection(
						'encapsulateSelection', {
							pre: e.data.tagOpen,
							peri: e.data.sampleText,
							post: e.data.tagClose
						}
					);
				}
            }
        },

        setup: function () {
            var placeholder;
            if ( $( '#editpage-specialchars' ).length ) {
                placeholder = $( '#editpage-specialchars' )[0];
            } else {
                placeholder = $( '&lt;div id=&quot;editpage-specialchars&quot;&gt; &lt;/div&gt;' ).prependTo( '.mw-editTools' )[0];
            }
            if ( !placeholder ) {
                return;
            }
            if ( !window.charinsertDontMove ) {
                $( '.editOptions' ).before( placeholder );
            }
            // Find the element that is focused
            $currentFocused = $( '#wpTextbox1' );
            // Apply to dynamically created textboxes as well as normal ones
			$( document ).on( 'focus', 'textarea, input:text', function () {
				$currentFocused = $( this );
			} );

			// Used to determine where to insert tags
            editTools.createEditTools( placeholder );
            window.updateEditTools = function () {
                editTools.createEditTools( $( '#editpage-specialchars' )[0] );
            };
        }

    }; // end editTools

    editTools.setup();
} );</text>
      <sha1>q7nymrr1nu4xbgeu8nwsdzofc558j9h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>609429</id>
      <parentid>609428</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T04:24:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <model>javascript</model>
      <format>text/javascript</format>
      <text bytes="15107" xml:space="preserve">/**
 * Copied from [[mw:User:Alex Smotrov/edittools.js]], modified for use on the Urdu Wikipedia.
 *
 * Configuration (to be set from [[Special:MyPage/common.js]]):
 *   window.charinsertCustom – Object. Merged into the default charinsert list. For example, setting
 *       this to { Symbols: '‽' } will add the interrobang to the end of the Symbols section.
 *   window.editToolsRecall – Boolean. Set true to create a recall switch.
 *   window.charinsertDontMove – Boolean. Set true to leave the box in its default position, rather
 *       than moving it above the edit summary.
 *   window.updateEditTools() – Function. Call after updating window.charinsertCustom to regenerate the
 *       EditTools window.
 */
/* global jQuery, mw, charinsertCustom */

window.updateEditTools = function () {
};

jQuery( document ).ready( function ( $ ) {
	var $currentFocused,
		editTools;

    function getSelectedSection() {
		var selectedSection = mw.storage.get( editTools.storageKey )
			|| mw.storage.session.get( editTools.storageKey );
		
		return selectedSection;
    }
    
    function saveSelectedSection( newIndex ) {
		mw.storage.set( editTools.storageKey, newIndex )
			|| mw.storage.session.set( editTools.storageKey, newIndex );
    }
    
    editTools = {
        // Entries prefixed with ␥ (U+2425 SYMBOL FOR DELETE FORM TWO) will not appear in the article namespace (namespace 0).
        // Please make any changes to [[MediaWiki:Edittools]] as well, however, instead of using the ␥ symbol, use {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}| | }}.
        charinsert: {
            'اندراج': ' – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → · §  ␥تبادلۂ_خیال_صفحات_پر_اپنے_دستخط_درج_کریں: ␥~~\~~  حوالہ_درج_کریں: &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;',
            'ویکی مارک اپ': 'اندراج:  – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → · § ␥~~\~~ &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;  ویکی_مارک_اپ:  {\{+}}  {\{\{+}}}  |  [+]  [\[+]]  [\[زمرہ:+]]  #رجوع_مکرر.[\[+]]  &amp;nbsp;  &lt;s&gt;+&lt;/s&gt;  &lt;sup&gt;+&lt;/sup&gt;  &lt;sub&gt;+&lt;/sub&gt;  &lt;source.lang=&quot;text&quot;&gt;+&lt;/source&gt;  &lt;div.class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;+&lt;/div&gt;  &lt;code&gt;+&lt;/code&gt;  &lt;pre&gt;+&lt;/pre&gt;  &lt;blockquote&gt;+&lt;/blockquote&gt;  &lt;ref.name=&quot;+&quot;_/&gt;  {\{#ٹیگ:ref|+|group=&quot;nb&quot;|name=&quot;&quot;}}  {\{حوالہ.جات}}  &lt;references./&gt;  &lt;includeonly&gt;+&lt;/includeonly&gt;  &lt;noinclude&gt;+&lt;/noinclude&gt;  {\{ابتدائی_ترتیب:+}}  &lt;nowiki&gt;+&lt;/nowiki&gt;  &lt;!--.+_--&gt;  &lt;span.class=&quot;plainlinks&quot;&gt;+&lt;/span&gt;',
            'علامتیں': '~ | ¡¿†‡↔↑↓•¶#∞  ‘+’ “+” ‹+› «+» {\{angle.bracket|+}}  ¤₳฿₵¢₡₢$₫₯€₠₣ƒ₴₭₤ℳ₥₦№₧₰£៛₨₪৳₮₩¥  ♠♣♥♦  ♭♯♮  ©®™ ◌ {\{Unicode|+}}',
            'لاطینی': 'A a Á á À à Â â Ä ä Ǎ ǎ Ă ă Ā ā Ã ã Å å Ą ą Æ æ Ǣ ǣ  B b  C c Ć ć Ċ ċ Ĉ ĉ Č č Ç ç  D d Ď ď Đ đ Ḍ ḍ Ð ð  E e É é È è Ė ė Ê ê Ë ë Ě ě Ĕ ĕ Ē ē Ẽ ẽ Ę ę Ẹ ẹ Ɛ ɛ Ǝ ǝ Ə ə  F f  G g Ġ ġ Ĝ ĝ Ğ ğ Ģ ģ  H h Ĥ ĥ Ħ ħ Ḥ ḥ  I i İ ı Í í Ì ì Î î Ï ï Ǐ ǐ Ĭ ĭ Ī ī Ĩ ĩ Į į Ị ị  J j Ĵ ĵ  K k Ķ ķ  L l Ĺ ĺ Ŀ ŀ Ľ ľ Ļ ļ Ł ł Ḷ ḷ Ḹ ḹ  M m Ṃ ṃ  N n Ń ń Ň ň Ñ ñ Ņ ņ Ṇ ṇ Ŋ ŋ  O o Ó ó Ò ò Ô ô Ö ö Ǒ ǒ Ŏ ŏ Ō ō Õ õ Ǫ ǫ Ọ ọ Ő ő Ø ø Œ œ  Ɔ ɔ  P p  Q q  R r Ŕ ŕ Ř ř Ŗ ŗ Ṛ ṛ Ṝ ṝ  S s Ś ś Ŝ ŝ Š š Ş ş Ș ș Ṣ ṣ ß  T t Ť ť Ţ ţ Ț ț Ṭ ṭ Þ þ  U u Ú ú Ù ù Û û Ü ü Ǔ ǔ Ŭ ŭ Ū ū Ũ ũ Ů ů Ų ų Ụ ụ Ű ű Ǘ ǘ Ǜ ǜ Ǚ ǚ Ǖ ǖ  V v  W w Ŵ ŵ  X x  Y y Ý ý Ŷ ŷ Ÿ ÿ Ỹ ỹ Ȳ ȳ  Z z Ź ź Ż ż Ž ž  ß Ð ð Þ þ Ŋ ŋ Ə ə  {\{Unicode|+}}',
            'یونانی': 'ΆάΈέΉήΊίΌόΎύΏώ  ΑαΒβΓγΔδ  ΕεΖζΗηΘθ  ΙιΚκΛλΜμ  ΝνΞξΟοΠπ  ΡρΣσςΤτΥυ  ΦφΧχΨψΩω Ϝϝυ̯ι̯  ᾼᾳᾴᾺὰᾲᾶᾷἈἀᾈᾀἉἁᾉᾁἌἄᾌᾄἊἂᾊᾂἎἆᾎᾆἍἅᾍᾅἋἃᾋᾃἏἇᾏᾇ  ῈὲἘἐἙἑἜἔἚἒἝἕἛἓ  ῌῃῄῊὴῂῆῇἨἠᾘᾐἩἡᾙᾑἬἤᾜᾔἪἢᾚᾒἮἦᾞᾖἭἥᾝᾕἫἣᾛᾓἯἧᾟᾗ  ῚὶῖἸἰἹἱἼἴἺἲἾἶἽἵἻἳἿἷΪϊΐῒῗ  ῸὸὈὀὉὁὌὄὊὂὍὅὋὃ  ῤῬῥ  ῪὺῦὐὙὑὔὒὖὝὕὛὓὟὗΫϋΰῢῧ  ῼῳῴῺὼῲῶῷὨὠᾨᾠὩὡᾩᾡὬὤᾬᾤὪὢᾪᾢὮὦᾮᾦὭὥᾭᾥὫὣᾫᾣὯὧᾯᾧ ᾹᾱᾸᾰῙῑῘῐῩῡῨῠ {{lang|el|+}} {{lang|grc|+}}',
            'سیریلیائی': 'АаБбВвГг  ҐґЃѓДдЂђ  ЕеЁёЄєЖж  ЗзЅѕИиІі  ЇїЙйЈјКк  ЌќЛлЉљМм  НнЊњОоПп  РрСсТтЋћ  УуЎўФфХх  ЦцЧчЏџШш  ЩщЪъЫыЬь  ЭэЮюЯя ӘәӨөҒғҖҗ ҚқҜҝҢңҮү ҰұҲҳҸҹҺһ  ҔҕӢӣӮӯҘҙ  ҠҡҤҥҪҫӐӑ  ӒӓӔӕӖӗӰӱ  ӲӳӸӹӀ  ҞҟҦҧҨҩҬҭ  ҴҵҶҷҼҽҾҿ  ӁӂӃӄӇӈӋӌ  ӚӛӜӝӞӟӠӡ  ӤӥӦӧӪӫӴӵ  ́',
            'عبرانی': 'אבגדהוזחטיכךלמםנןסעפףצץקרשת  ׳ ״  װױײ',
            'عربی': '  نقل_حرفی: ʾ ṯ ḥ ḫ ẖ ḏ š ṣ ḍ ṭ ẓ ʿ ġ ẗ ا ﺁ ب ت ث ج ح خ د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ع غ ف ق ك ل م ن ه ة و ي ى ء أ إ ؤ ئ',
            'آئی پی اے (انگریزی)': 'ˈ ˌ ŋ ɡ tʃ dʒ ʃ ʒ θ ð ʔ  iː ɪ uː ʊ ʌ ɜr eɪ ɛ æ oʊ ɒ ɔː ɔɪ ɔr ɑː ɑr aɪ aʊ  ə ər ɨ ɵ ʉ {\{angle.bracket|+}}  {\{IPAc-en|+}} {\{IPA-en|+}} {\{IPA|+}}',
            'آئی پی اے': 'حروف_صحیح: ɱɳɲŋɴ : t̪ d̪ ʈɖɟɡɢʡʔ : ɸβθð  ʃʒʂʐɕʑ  çʝɣχʁ  ħʕʜʢɦɧ : ʋɹɻɥɰʍ : ʙⱱɾɽʀ  ɺ  ɫɬɮɭʎʟ : ɓɗᶑʄɠʛ  ʘǀǃǂǁ  حروف_علت: ɪʏɨʉɯʊ : øɘɵɤ  ə ɚ  ɛœɜɝɞʌɔ : æɶɐɑɒ  Spacing_diacritics: ˈˌːˑʼˀˤᵝᵊᶢˠʰʱʲˡⁿᵑʷᶣ˞‿˕˔  Combining_diacritics: ̚ ̪ ̺ ̻ ̼ ̬  ̊ ̥ ̞ ̝ ̘ ̙ ̽ ̟ ̠  ̈ ̤ ̹ ̜ ̍ ̩  ̆ ̯  ̃ ̰ ͡ ͜  Tone:  ̋  ́  ̄  ̀  ̏  ̌  ̂ ᷄ ᷅ ᷇ ᷆ ᷈ ᷉  ˥˦˧˨˩ꜛꜜ : ↗↘‖  extIPA: ͈ ͉ ͎ ̣ ̫ ͊ ᷽ ͇ : ˭ᵻᵿ  {\{angle.bracket|+}} {\{IPA|+}} {\{IPA.link|+}}',
            'ریاضی و منطق': '− × ÷ ⋅ ° ∗ ∘ ± ∓ ≤ ≥ ≠ ≡ ≅ ≜ ≝ ≐ ≃ ≈ ⊕ ⊗ ⇐ ⇔ ⇒ ∞ ← ↔ → ≪ ≫ ∝ √ ∤ ≀ ◅ ▻ ⋉ ⋊ ⋈ ∴ ∵ ↦ ¬ ∧ ∨ ⊻ ∀ ∃ ∈ ∉ ∋ ⊆ ⊈ ⊊ ⊂ ⊄ ⊇ ⊉ ⊋ ⊃ ⊅ ∪ ∩ ∑ ∏ ∐ ′ ∫ ∬ ∭ ∮ ∇ ∂ ∆ ∅ ℂ ℍ ℕ ℙ ℚ ℝ ℤ ℵ ⌊ ⌋ ⌈ ⌉ ⊤ ⊥ ⊢ ⊣ ⊧ □ ∠ ⟨ ⟩ &lt;math&gt;+&lt;/math&gt; {\{math|+}} {\{mvar|+}} {\{frac|+|}} {\{sfrac|+|}}'
        },

        charinsertDivider: &quot;\240&quot;,

        storageKey: 'edittoolscharsubset',

        createEditTools: function ( placeholder ) {
            var sel, id;
            var box = document.createElement( 'div' );
            var prevSubset = 0, curSubset = 0;
            box.id = 'editpage-specialchars';
            box.title = 'اسے خانہ ترمیم میں درج کرنے کے لیے اس پر کلک کریں';

            // append user-defined sets
            if ( window.charinsertCustom ) {
                for ( id in charinsertCustom ) {
                    if ( !editTools.charinsert[id] ) {
                        editTools.charinsert[id] = '';
                    }
                }
            }

            // create drop-down select
            sel = document.createElement( 'select' );
            for ( id in editTools.charinsert ) {
                sel.options[sel.options.length] = new Option( id, id );
            }
            sel.selectedIndex = 0;
            sel.style.marginRight = '.3em';
            sel.title = 'Choose character subset';
            sel.onchange = sel.onkeyup = selectSubset;
            box.appendChild( sel );

            // create &quot;recall&quot; switch
            if ( window.editToolsRecall ) {
                var recall = document.createElement( 'span' );
                recall.appendChild( document.createTextNode( '↕' ) ); // ↔
                recall.onclick = function() {
                    sel.selectedIndex = prevSubset;
                    selectSubset();
                };
                recall.style.cssFloat = 'left';
                recall.style.marginRight = '5px';
                recall.style.cursor = 'pointer';
                box.appendChild( recall );
            }

			if ( getSelectedSection() ) {
				sel.selectedIndex = getSelectedSection();
			}

            placeholder.parentNode.replaceChild( box, placeholder );
            selectSubset();
            return;

            function selectSubset() {
                // remember previous (for &quot;recall&quot; button)
                prevSubset = curSubset;
                curSubset = sel.selectedIndex;
                //save into web storage for persistence
                saveSelectedSection( curSubset );
                
                //hide other subsets
                var pp = box.getElementsByTagName( 'p' ) ;
                for ( var i = 0; i &lt; pp.length; i++ ) {
                    pp[i].style.display = 'none';
                }
                //show/create current subset
                var id = sel.options[curSubset].value;
                var p = document.getElementById( id );
                if ( !p ) {
                    p = document.createElement( 'p' );
                    p.className = 'nowraplinks';
                    p.id = id;
                    if ( id == 'Arabic' || id == 'Hebrew' ) {
                        p.style.fontSize = '120%';
                        p.dir = 'rtl';
                    }
                    var tokens = editTools.charinsert[id];
                    if ( window.charinsertCustom &amp;&amp; charinsertCustom[id] ) {
                        if ( tokens.length &gt; 0 ) {
                            tokens += ' ';
                        }
                        tokens += charinsertCustom[id];
                    }
                    editTools.createTokens( p, tokens );
                    box.appendChild( p );
                }
                p.style.display = 'inline';
            }
        },

        createTokens: function ( paragraph, str ) {
            var tokens = str.split( ' ' ), token, i, n;
            for ( i = 0; i &lt; tokens.length; i++ ) {
                token = tokens[i];
                n = token.indexOf( '+' );
                if ( token.charAt( 0 ) === '␥' ) {
                    if ( token.length &gt; 1 &amp;&amp; mw.config.get( 'wgNamespaceNumber' ) === 0 ) {
                        continue;
                    } else {
                        token = token.substring( 1 );
                    }
                }
                if ( token === '' || token === '_' ) {
                    addText( editTools.charinsertDivider + ' ' );
                } else if ( token === '\n' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'br' ) );
                } else if ( token === '___' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'hr' ) );
                } else if ( token.charAt( token.length-1 ) === ':' ) { // : at the end means just text
                    addBold( token );
                } else if ( n === 0 ) { // +&lt;tag&gt;  -&gt;   &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 1 ), '&lt;/' + token.substring( 2 ), token.substring( 1 ) );
                } else if ( n &gt; 0 ) { // &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 0, n ), token.substring( n+1 ) );
                } else if ( token.length &gt; 2 &amp;&amp; token.charCodeAt( 0 ) &gt; 127 ) { // a string of insertable characters
                    for ( var j = 0; j &lt; token.length; j++ ) {
                        addLink( token.charAt( j ), '' );
                    }
                } else {
                    addLink( token, '' );
                }
            }
            return;

            function addLink( tagOpen, tagClose, name ) {
                var handler;
                var dle = tagOpen.indexOf( '\x10' );
                var a = document.createElement( 'a' );
                
                if ( dle &gt; 0 ) {
                    var path = tagOpen.substring( dle + 1 ).split( '.' );
                    tagOpen = tagOpen.substring( 0, dle );
                    handler = window;
                    for ( var i = 0; i &lt; path.length; i++ ) {
                        handler = handler[path[i]];
                    }
	                $( a ).on( 'click', handler );
                } else {
                    tagOpen = tagOpen.replace( /\./g,' ' );
                    tagClose = tagClose ? tagClose.replace( /_/g,' ' ) : '';
                    $( a ).on( 'click', {
                    	tagOpen: tagOpen,
                    	sampleText: '',
                    	tagClose: tagClose
                    }, insertTags );
                }

                name = name || tagOpen + tagClose;
                name = name.replace( /\\n/g,'' );
                a.appendChild( document.createTextNode( name ) );
                a.href = '';
                paragraph.appendChild( a );
                addText( ' ' );
            }

            function addBold( text ) {
                var b = document.createElement( 'b' );
                b.appendChild( document.createTextNode( text.replace( /_/g,' ' ) ) );
                paragraph.appendChild( b );
                addText( ' ' );
            }
            function addText( txt ) {
                paragraph.appendChild( document.createTextNode( txt ) );
            }
            function insertTags( e ) {
            	e.preventDefault();
            	if ( $currentFocused &amp;&amp; $currentFocused.length &amp;&amp; !$currentFocused.prop( 'readonly' ) ) {
					$currentFocused.textSelection(
						'encapsulateSelection', {
							pre: e.data.tagOpen,
							peri: e.data.sampleText,
							post: e.data.tagClose
						}
					);
				}
            }
        },

        setup: function () {
            var placeholder;
            if ( $( '#editpage-specialchars' ).length ) {
                placeholder = $( '#editpage-specialchars' )[0];
            } else {
                placeholder = $( '&lt;div id=&quot;editpage-specialchars&quot;&gt; &lt;/div&gt;' ).prependTo( '.mw-editTools' )[0];
            }
            if ( !placeholder ) {
                return;
            }
            if ( !window.charinsertDontMove ) {
                $( '.editOptions' ).before( placeholder );
            }
            // Find the element that is focused
            $currentFocused = $( '#wpTextbox1' );
            // Apply to dynamically created textboxes as well as normal ones
			$( document ).on( 'focus', 'textarea, input:text', function () {
				$currentFocused = $( this );
			} );

			// Used to determine where to insert tags
            editTools.createEditTools( placeholder );
            window.updateEditTools = function () {
                editTools.createEditTools( $( '#editpage-specialchars' )[0] );
            };
        }

    }; // end editTools

    editTools.setup();
} );</text>
      <sha1>461qp1covz0n6gboa2y24x6my7ds8rw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>609432</id>
      <parentid>609429</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T06:50:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <model>javascript</model>
      <format>text/javascript</format>
      <text bytes="15826" xml:space="preserve">/**
 * Copied from [[mw:User:Alex Smotrov/edittools.js]], modified for use on the Urdu Wikipedia.
 *
 * Configuration (to be set from [[Special:MyPage/common.js]]):
 *   window.charinsertCustom – Object. Merged into the default charinsert list. For example, setting
 *       this to { Symbols: '‽' } will add the interrobang to the end of the Symbols section.
 *   window.editToolsRecall – Boolean. Set true to create a recall switch.
 *   window.charinsertDontMove – Boolean. Set true to leave the box in its default position, rather
 *       than moving it above the edit summary.
 *   window.updateEditTools() – Function. Call after updating window.charinsertCustom to regenerate the
 *       EditTools window.
 */
/* global jQuery, mw, charinsertCustom */

window.updateEditTools = function () {
};

jQuery( document ).ready( function ( $ ) {
	var $currentFocused,
		editTools;

    function getSelectedSection() {
		var selectedSection = mw.storage.get( editTools.storageKey )
			|| mw.storage.session.get( editTools.storageKey );
		
		return selectedSection;
    }
    
    function saveSelectedSection( newIndex ) {
		mw.storage.set( editTools.storageKey, newIndex )
			|| mw.storage.session.set( editTools.storageKey, newIndex );
    }
    
    editTools = {
        // Entries prefixed with ␥ (U+2425 SYMBOL FOR DELETE FORM TWO) will not appear in the article namespace (namespace 0).
        // Please make any changes to [[MediaWiki:Edittools]] as well, however, instead of using the ␥ symbol, use {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}| | }}.
        charinsert: {
            'اندراج': ' – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → · §  ␥تبادلۂ_خیال_صفحات_پر_اپنے_دستخط_درج_کریں: ␥~~\~~  حوالہ_درج_کریں: &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;',
            'ویکی مارک اپ': 'اندراج:  – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → • § ␥~~\~~ &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;  ویکی_مارک_اپ:  {\{+}}  {\{\{+}}}  |  [+]  [\[+]]    &amp;nbsp; &lt;br&gt;  &lt;br/&gt;  &lt;s&gt;+&lt;/s&gt;  &lt;sup&gt;+&lt;/sup&gt;  &lt;sub&gt;+&lt;/sub&gt;  &lt;source.lang=&quot;text&quot;&gt;+&lt;/source&gt;  &lt;div.class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;+&lt;/div&gt;  &lt;code&gt;+&lt;/code&gt;  &lt;pre&gt;+&lt;/pre&gt;  &lt;gallery&gt;+&lt;/gallery&gt;    &lt;big&gt;+&lt;/big&gt;  &lt;poem&gt;+&lt;/poem&gt;  &lt;blockquote&gt;+&lt;/blockquote&gt;  &lt;ref.name=&quot;+&quot;_/&gt;  {\{#tag:ref|+|group=&quot;nb&quot;|name=&quot;&quot;}} ==ہورویکھو==    ==حوالے== {{حوالے}}  ==باہرلےجوڑ== {\{خانہ-معلومات-مصنف/عربی}} {\{خانہ-معلومات-اداکار}} {\{خانہ-معلومات-کتاب/عربی}} {{خانہ-معلومات-ملک/عربی}} {{خانہ-معلومات-موسیقار/عربی}} {\{خانہ-معلومات-عالم-دین/عربی}} {\{خانہ-معلومات-صاحب-منصب/عربی}} {\{خانہ-معلومات-شاہی-اقتدار/عربی}} {\{lang|ur| {\{اُردو}} {\{خانہ-معلومات-شخصیت}} [\[گٹھ:+]]  #مڑجوڑ.[\[+]]  ==  == • [] • {{}} • • [[تصویر:|thumb|left|200px|]] &lt;references./&gt;  &lt;includeonly&gt;+&lt;/includeonly&gt;  &lt;noinclude&gt;+&lt;/noinclude&gt;  {\{DEFAULTSORT:+}} {\{Authority-control}} {\{subst:Template}}  [[wikt:|wikt:]\] • [[en:]\] • [[:en:]\]  &lt;nowiki&gt;+&lt;/nowiki&gt;   &lt;!--.+_--&gt;  &lt;span.class=&quot;plainlinks&quot;&gt;+&lt;/span&gt;',            'علامتیں': '~ | ¡¿†‡↔↑↓•¶#∞  ‘+’ “+” ‹+› «+» {\{angle.bracket|+}}  ¤₳฿₵¢₡₢$₫₯€₠₣ƒ₴₭₤ℳ₥₦№₧₰£៛₨₪৳₮₩¥  ♠♣♥♦  ♭♯♮  ©®™ ◌ {\{Unicode|+}}',
            'لاطینی': 'A a Á á À à Â â Ä ä Ǎ ǎ Ă ă Ā ā Ã ã Å å Ą ą Æ æ Ǣ ǣ  B b  C c Ć ć Ċ ċ Ĉ ĉ Č č Ç ç  D d Ď ď Đ đ Ḍ ḍ Ð ð  E e É é È è Ė ė Ê ê Ë ë Ě ě Ĕ ĕ Ē ē Ẽ ẽ Ę ę Ẹ ẹ Ɛ ɛ Ǝ ǝ Ə ə  F f  G g Ġ ġ Ĝ ĝ Ğ ğ Ģ ģ  H h Ĥ ĥ Ħ ħ Ḥ ḥ  I i İ ı Í í Ì ì Î î Ï ï Ǐ ǐ Ĭ ĭ Ī ī Ĩ ĩ Į į Ị ị  J j Ĵ ĵ  K k Ķ ķ  L l Ĺ ĺ Ŀ ŀ Ľ ľ Ļ ļ Ł ł Ḷ ḷ Ḹ ḹ  M m Ṃ ṃ  N n Ń ń Ň ň Ñ ñ Ņ ņ Ṇ ṇ Ŋ ŋ  O o Ó ó Ò ò Ô ô Ö ö Ǒ ǒ Ŏ ŏ Ō ō Õ õ Ǫ ǫ Ọ ọ Ő ő Ø ø Œ œ  Ɔ ɔ  P p  Q q  R r Ŕ ŕ Ř ř Ŗ ŗ Ṛ ṛ Ṝ ṝ  S s Ś ś Ŝ ŝ Š š Ş ş Ș ș Ṣ ṣ ß  T t Ť ť Ţ ţ Ț ț Ṭ ṭ Þ þ  U u Ú ú Ù ù Û û Ü ü Ǔ ǔ Ŭ ŭ Ū ū Ũ ũ Ů ů Ų ų Ụ ụ Ű ű Ǘ ǘ Ǜ ǜ Ǚ ǚ Ǖ ǖ  V v  W w Ŵ ŵ  X x  Y y Ý ý Ŷ ŷ Ÿ ÿ Ỹ ỹ Ȳ ȳ  Z z Ź ź Ż ż Ž ž  ß Ð ð Þ þ Ŋ ŋ Ə ə  {\{Unicode|+}}',
            'یونانی': 'ΆάΈέΉήΊίΌόΎύΏώ  ΑαΒβΓγΔδ  ΕεΖζΗηΘθ  ΙιΚκΛλΜμ  ΝνΞξΟοΠπ  ΡρΣσςΤτΥυ  ΦφΧχΨψΩω Ϝϝυ̯ι̯  ᾼᾳᾴᾺὰᾲᾶᾷἈἀᾈᾀἉἁᾉᾁἌἄᾌᾄἊἂᾊᾂἎἆᾎᾆἍἅᾍᾅἋἃᾋᾃἏἇᾏᾇ  ῈὲἘἐἙἑἜἔἚἒἝἕἛἓ  ῌῃῄῊὴῂῆῇἨἠᾘᾐἩἡᾙᾑἬἤᾜᾔἪἢᾚᾒἮἦᾞᾖἭἥᾝᾕἫἣᾛᾓἯἧᾟᾗ  ῚὶῖἸἰἹἱἼἴἺἲἾἶἽἵἻἳἿἷΪϊΐῒῗ  ῸὸὈὀὉὁὌὄὊὂὍὅὋὃ  ῤῬῥ  ῪὺῦὐὙὑὔὒὖὝὕὛὓὟὗΫϋΰῢῧ  ῼῳῴῺὼῲῶῷὨὠᾨᾠὩὡᾩᾡὬὤᾬᾤὪὢᾪᾢὮὦᾮᾦὭὥᾭᾥὫὣᾫᾣὯὧᾯᾧ ᾹᾱᾸᾰῙῑῘῐῩῡῨῠ {{lang|el|+}} {{lang|grc|+}}',
            'سیریلیائی': 'АаБбВвГг  ҐґЃѓДдЂђ  ЕеЁёЄєЖж  ЗзЅѕИиІі  ЇїЙйЈјКк  ЌќЛлЉљМм  НнЊњОоПп  РрСсТтЋћ  УуЎўФфХх  ЦцЧчЏџШш  ЩщЪъЫыЬь  ЭэЮюЯя ӘәӨөҒғҖҗ ҚқҜҝҢңҮү ҰұҲҳҸҹҺһ  ҔҕӢӣӮӯҘҙ  ҠҡҤҥҪҫӐӑ  ӒӓӔӕӖӗӰӱ  ӲӳӸӹӀ  ҞҟҦҧҨҩҬҭ  ҴҵҶҷҼҽҾҿ  ӁӂӃӄӇӈӋӌ  ӚӛӜӝӞӟӠӡ  ӤӥӦӧӪӫӴӵ  ́',
            'عبرانی': 'אבגדהוזחטיכךלמםנןסעפףצץקרשת  ׳ ״  װױײ',
            'عربی': '  نقل_حرفی: ʾ ṯ ḥ ḫ ẖ ḏ š ṣ ḍ ṭ ẓ ʿ ġ ẗ ا ﺁ ب ت ث ج ح خ د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ع غ ف ق ك ل م ن ه ة و ي ى ء أ إ ؤ ئ',
            'آئی پی اے (انگریزی)': 'ˈ ˌ ŋ ɡ tʃ dʒ ʃ ʒ θ ð ʔ  iː ɪ uː ʊ ʌ ɜr eɪ ɛ æ oʊ ɒ ɔː ɔɪ ɔr ɑː ɑr aɪ aʊ  ə ər ɨ ɵ ʉ {\{angle.bracket|+}}  {\{IPAc-en|+}} {\{IPA-en|+}} {\{IPA|+}}',
            'آئی پی اے': 'حروف_صحیح: ɱɳɲŋɴ : t̪ d̪ ʈɖɟɡɢʡʔ : ɸβθð  ʃʒʂʐɕʑ  çʝɣχʁ  ħʕʜʢɦɧ : ʋɹɻɥɰʍ : ʙⱱɾɽʀ  ɺ  ɫɬɮɭʎʟ : ɓɗᶑʄɠʛ  ʘǀǃǂǁ  حروف_علت: ɪʏɨʉɯʊ : øɘɵɤ  ə ɚ  ɛœɜɝɞʌɔ : æɶɐɑɒ  Spacing_diacritics: ˈˌːˑʼˀˤᵝᵊᶢˠʰʱʲˡⁿᵑʷᶣ˞‿˕˔  Combining_diacritics: ̚ ̪ ̺ ̻ ̼ ̬  ̊ ̥ ̞ ̝ ̘ ̙ ̽ ̟ ̠  ̈ ̤ ̹ ̜ ̍ ̩  ̆ ̯  ̃ ̰ ͡ ͜  Tone:  ̋  ́  ̄  ̀  ̏  ̌  ̂ ᷄ ᷅ ᷇ ᷆ ᷈ ᷉  ˥˦˧˨˩ꜛꜜ : ↗↘‖  extIPA: ͈ ͉ ͎ ̣ ̫ ͊ ᷽ ͇ : ˭ᵻᵿ  {\{angle.bracket|+}} {\{IPA|+}} {\{IPA.link|+}}',
            'ریاضی و منطق': '− × ÷ ⋅ ° ∗ ∘ ± ∓ ≤ ≥ ≠ ≡ ≅ ≜ ≝ ≐ ≃ ≈ ⊕ ⊗ ⇐ ⇔ ⇒ ∞ ← ↔ → ≪ ≫ ∝ √ ∤ ≀ ◅ ▻ ⋉ ⋊ ⋈ ∴ ∵ ↦ ¬ ∧ ∨ ⊻ ∀ ∃ ∈ ∉ ∋ ⊆ ⊈ ⊊ ⊂ ⊄ ⊇ ⊉ ⊋ ⊃ ⊅ ∪ ∩ ∑ ∏ ∐ ′ ∫ ∬ ∭ ∮ ∇ ∂ ∆ ∅ ℂ ℍ ℕ ℙ ℚ ℝ ℤ ℵ ⌊ ⌋ ⌈ ⌉ ⊤ ⊥ ⊢ ⊣ ⊧ □ ∠ ⟨ ⟩ &lt;math&gt;+&lt;/math&gt; {\{math|+}} {\{mvar|+}} {\{frac|+|}} {\{sfrac|+|}}'
        },

        charinsertDivider: &quot;\240&quot;,

        storageKey: 'edittoolscharsubset',

        createEditTools: function ( placeholder ) {
            var sel, id;
            var box = document.createElement( 'div' );
            var prevSubset = 0, curSubset = 0;
            box.id = 'editpage-specialchars';
            box.title = 'اسے خانہ ترمیم میں درج کرنے کے لیے اس پر کلک کریں';

            // append user-defined sets
            if ( window.charinsertCustom ) {
                for ( id in charinsertCustom ) {
                    if ( !editTools.charinsert[id] ) {
                        editTools.charinsert[id] = '';
                    }
                }
            }

            // create drop-down select
            sel = document.createElement( 'select' );
            for ( id in editTools.charinsert ) {
                sel.options[sel.options.length] = new Option( id, id );
            }
            sel.selectedIndex = 0;
            sel.style.marginRight = '.3em';
            sel.title = 'Choose character subset';
            sel.onchange = sel.onkeyup = selectSubset;
            box.appendChild( sel );

            // create &quot;recall&quot; switch
            if ( window.editToolsRecall ) {
                var recall = document.createElement( 'span' );
                recall.appendChild( document.createTextNode( '↕' ) ); // ↔
                recall.onclick = function() {
                    sel.selectedIndex = prevSubset;
                    selectSubset();
                };
                recall.style.cssFloat = 'left';
                recall.style.marginRight = '5px';
                recall.style.cursor = 'pointer';
                box.appendChild( recall );
            }

			if ( getSelectedSection() ) {
				sel.selectedIndex = getSelectedSection();
			}

            placeholder.parentNode.replaceChild( box, placeholder );
            selectSubset();
            return;

            function selectSubset() {
                // remember previous (for &quot;recall&quot; button)
                prevSubset = curSubset;
                curSubset = sel.selectedIndex;
                //save into web storage for persistence
                saveSelectedSection( curSubset );
                
                //hide other subsets
                var pp = box.getElementsByTagName( 'p' ) ;
                for ( var i = 0; i &lt; pp.length; i++ ) {
                    pp[i].style.display = 'none';
                }
                //show/create current subset
                var id = sel.options[curSubset].value;
                var p = document.getElementById( id );
                if ( !p ) {
                    p = document.createElement( 'p' );
                    p.className = 'nowraplinks';
                    p.id = id;
                    if ( id == 'Arabic' || id == 'Hebrew' ) {
                        p.style.fontSize = '120%';
                        p.dir = 'rtl';
                    }
                    var tokens = editTools.charinsert[id];
                    if ( window.charinsertCustom &amp;&amp; charinsertCustom[id] ) {
                        if ( tokens.length &gt; 0 ) {
                            tokens += ' ';
                        }
                        tokens += charinsertCustom[id];
                    }
                    editTools.createTokens( p, tokens );
                    box.appendChild( p );
                }
                p.style.display = 'inline';
            }
        },

        createTokens: function ( paragraph, str ) {
            var tokens = str.split( ' ' ), token, i, n;
            for ( i = 0; i &lt; tokens.length; i++ ) {
                token = tokens[i];
                n = token.indexOf( '+' );
                if ( token.charAt( 0 ) === '␥' ) {
                    if ( token.length &gt; 1 &amp;&amp; mw.config.get( 'wgNamespaceNumber' ) === 0 ) {
                        continue;
                    } else {
                        token = token.substring( 1 );
                    }
                }
                if ( token === '' || token === '_' ) {
                    addText( editTools.charinsertDivider + ' ' );
                } else if ( token === '\n' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'br' ) );
                } else if ( token === '___' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'hr' ) );
                } else if ( token.charAt( token.length-1 ) === ':' ) { // : at the end means just text
                    addBold( token );
                } else if ( n === 0 ) { // +&lt;tag&gt;  -&gt;   &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 1 ), '&lt;/' + token.substring( 2 ), token.substring( 1 ) );
                } else if ( n &gt; 0 ) { // &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 0, n ), token.substring( n+1 ) );
                } else if ( token.length &gt; 2 &amp;&amp; token.charCodeAt( 0 ) &gt; 127 ) { // a string of insertable characters
                    for ( var j = 0; j &lt; token.length; j++ ) {
                        addLink( token.charAt( j ), '' );
                    }
                } else {
                    addLink( token, '' );
                }
            }
            return;

            function addLink( tagOpen, tagClose, name ) {
                var handler;
                var dle = tagOpen.indexOf( '\x10' );
                var a = document.createElement( 'a' );
                
                if ( dle &gt; 0 ) {
                    var path = tagOpen.substring( dle + 1 ).split( '.' );
                    tagOpen = tagOpen.substring( 0, dle );
                    handler = window;
                    for ( var i = 0; i &lt; path.length; i++ ) {
                        handler = handler[path[i]];
                    }
	                $( a ).on( 'click', handler );
                } else {
                    tagOpen = tagOpen.replace( /\./g,' ' );
                    tagClose = tagClose ? tagClose.replace( /_/g,' ' ) : '';
                    $( a ).on( 'click', {
                    	tagOpen: tagOpen,
                    	sampleText: '',
                    	tagClose: tagClose
                    }, insertTags );
                }

                name = name || tagOpen + tagClose;
                name = name.replace( /\\n/g,'' );
                a.appendChild( document.createTextNode( name ) );
                a.href = '';
                paragraph.appendChild( a );
                addText( ' ' );
            }

            function addBold( text ) {
                var b = document.createElement( 'b' );
                b.appendChild( document.createTextNode( text.replace( /_/g,' ' ) ) );
                paragraph.appendChild( b );
                addText( ' ' );
            }
            function addText( txt ) {
                paragraph.appendChild( document.createTextNode( txt ) );
            }
            function insertTags( e ) {
            	e.preventDefault();
            	if ( $currentFocused &amp;&amp; $currentFocused.length &amp;&amp; !$currentFocused.prop( 'readonly' ) ) {
					$currentFocused.textSelection(
						'encapsulateSelection', {
							pre: e.data.tagOpen,
							peri: e.data.sampleText,
							post: e.data.tagClose
						}
					);
				}
            }
        },

        setup: function () {
            var placeholder;
            if ( $( '#editpage-specialchars' ).length ) {
                placeholder = $( '#editpage-specialchars' )[0];
            } else {
                placeholder = $( '&lt;div id=&quot;editpage-specialchars&quot;&gt; &lt;/div&gt;' ).prependTo( '.mw-editTools' )[0];
            }
            if ( !placeholder ) {
                return;
            }
            if ( !window.charinsertDontMove ) {
                $( '.editOptions' ).before( placeholder );
            }
            // Find the element that is focused
            $currentFocused = $( '#wpTextbox1' );
            // Apply to dynamically created textboxes as well as normal ones
			$( document ).on( 'focus', 'textarea, input:text', function () {
				$currentFocused = $( this );
			} );

			// Used to determine where to insert tags
            editTools.createEditTools( placeholder );
            window.updateEditTools = function () {
                editTools.createEditTools( $( '#editpage-specialchars' )[0] );
            };
        }

    }; // end editTools

    editTools.setup();
} );</text>
      <sha1>5dewlizvyh844dmwjxlk6y3n2haj3bk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>609433</id>
      <parentid>609432</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T06:51:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <model>javascript</model>
      <format>text/javascript</format>
      <text bytes="16067" xml:space="preserve">/**
 * Copied from [[mw:User:Alex Smotrov/edittools.js]], modified for use on the Urdu Wikipedia.
 *
 * Configuration (to be set from [[Special:MyPage/common.js]]):
 *   window.charinsertCustom – Object. Merged into the default charinsert list. For example, setting
 *       this to { Symbols: '‽' } will add the interrobang to the end of the Symbols section.
 *   window.editToolsRecall – Boolean. Set true to create a recall switch.
 *   window.charinsertDontMove – Boolean. Set true to leave the box in its default position, rather
 *       than moving it above the edit summary.
 *   window.updateEditTools() – Function. Call after updating window.charinsertCustom to regenerate the
 *       EditTools window.
 */
/* global jQuery, mw, charinsertCustom */

window.updateEditTools = function () {
};

jQuery( document ).ready( function ( $ ) {
	var $currentFocused,
		editTools;

    function getSelectedSection() {
		var selectedSection = mw.storage.get( editTools.storageKey )
			|| mw.storage.session.get( editTools.storageKey );
		
		return selectedSection;
    }
    
    function saveSelectedSection( newIndex ) {
		mw.storage.set( editTools.storageKey, newIndex )
			|| mw.storage.session.set( editTools.storageKey, newIndex );
    }
    
    editTools = {
        // Entries prefixed with ␥ (U+2425 SYMBOL FOR DELETE FORM TWO) will not appear in the article namespace (namespace 0).
        // Please make any changes to [[MediaWiki:Edittools]] as well, however, instead of using the ␥ symbol, use {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}| | }}.
        charinsert: {
            'اندراج': ' – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → · §  ␥تبادلۂ_خیال_صفحات_پر_اپنے_دستخط_درج_کریں: ␥~~\~~  حوالہ_درج_کریں: &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;',
            'ویکی مارک اپ': 'اندراج:  – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → • § ␥~~\~~ &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;  ویکی_مارک_اپ:  {\{+}}  {\{\{+}}}  |  [+]  [\[+]]    &amp;nbsp; &lt;br&gt;  &lt;br/&gt;  &lt;s&gt;+&lt;/s&gt;  &lt;sup&gt;+&lt;/sup&gt;  &lt;sub&gt;+&lt;/sub&gt;  &lt;source.lang=&quot;text&quot;&gt;+&lt;/source&gt;  &lt;div.class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;+&lt;/div&gt;  &lt;code&gt;+&lt;/code&gt;  &lt;pre&gt;+&lt;/pre&gt;  &lt;gallery&gt;+&lt;/gallery&gt;    &lt;big&gt;+&lt;/big&gt;  &lt;poem&gt;+&lt;/poem&gt;  &lt;blockquote&gt;+&lt;/blockquote&gt;  &lt;ref.name=&quot;+&quot;_/&gt;  {\{#tag:ref|+|group=&quot;nb&quot;|name=&quot;&quot;}} ==ہورویکھو==    ==حوالے== {{حوالے}}  ==باہرلےجوڑ== {\{خانہ-معلومات-مصنف/عربی}} {\{خانہ-معلومات-اداکار}} {\{خانہ-معلومات-کتاب/عربی}} {{خانہ-معلومات-ملک/عربی}} {{خانہ-معلومات-موسیقار/عربی}} {\{خانہ-معلومات-عالم-دین/عربی}} {\{خانہ-معلومات-صاحب-منصب/عربی}} {\{خانہ-معلومات-شاہی-اقتدار/عربی}} {\{lang|ur| {\{اُردو}} {\{خانہ-معلومات-شخصیت}} [\[گٹھ:+]]  #مڑجوڑ.[\[+]]  ==  == • [] • {{}} • • [[تصویر:|thumb|left|200px|]] &lt;references./&gt;  &lt;includeonly&gt;+&lt;/includeonly&gt;  &lt;noinclude&gt;+&lt;/noinclude&gt;  {\{DEFAULTSORT:+}} {\{Authority-control}} {\{subst:Template}}  [[wikt:|wikt:]\] • [[en:]\] • [[:en:]\]  &lt;nowiki&gt;+&lt;/nowiki&gt;   &lt;!--.+_--&gt;  &lt;span.class=&quot;plainlinks&quot;&gt;+&lt;/span&gt;',            'علامتیں': '~ | ¡¿†‡↔↑↓•¶#∞  ‘+’ “+” ‹+› «+» {\{angle.bracket|+}}  ¤₳฿₵¢₡₢$₫₯€₠₣ƒ₴₭₤ℳ₥₦№₧₰£៛₨₪৳₮₩¥  ♠♣♥♦  ♭♯♮  ©®™ ◌ {\{Unicode|+}}',
            'لاطینی': 'A a Á á À à Â â Ä ä Ǎ ǎ Ă ă Ā ā Ã ã Å å Ą ą Æ æ Ǣ ǣ  B b  C c Ć ć Ċ ċ Ĉ ĉ Č č Ç ç  D d Ď ď Đ đ Ḍ ḍ Ð ð  E e É é È è Ė ė Ê ê Ë ë Ě ě Ĕ ĕ Ē ē Ẽ ẽ Ę ę Ẹ ẹ Ɛ ɛ Ǝ ǝ Ə ə  F f  G g Ġ ġ Ĝ ĝ Ğ ğ Ģ ģ  H h Ĥ ĥ Ħ ħ Ḥ ḥ  I i İ ı Í í Ì ì Î î Ï ï Ǐ ǐ Ĭ ĭ Ī ī Ĩ ĩ Į į Ị ị  J j Ĵ ĵ  K k Ķ ķ  L l Ĺ ĺ Ŀ ŀ Ľ ľ Ļ ļ Ł ł Ḷ ḷ Ḹ ḹ  M m Ṃ ṃ  N n Ń ń Ň ň Ñ ñ Ņ ņ Ṇ ṇ Ŋ ŋ  O o Ó ó Ò ò Ô ô Ö ö Ǒ ǒ Ŏ ŏ Ō ō Õ õ Ǫ ǫ Ọ ọ Ő ő Ø ø Œ œ  Ɔ ɔ  P p  Q q  R r Ŕ ŕ Ř ř Ŗ ŗ Ṛ ṛ Ṝ ṝ  S s Ś ś Ŝ ŝ Š š Ş ş Ș ș Ṣ ṣ ß  T t Ť ť Ţ ţ Ț ț Ṭ ṭ Þ þ  U u Ú ú Ù ù Û û Ü ü Ǔ ǔ Ŭ ŭ Ū ū Ũ ũ Ů ů Ų ų Ụ ụ Ű ű Ǘ ǘ Ǜ ǜ Ǚ ǚ Ǖ ǖ  V v  W w Ŵ ŵ  X x  Y y Ý ý Ŷ ŷ Ÿ ÿ Ỹ ỹ Ȳ ȳ  Z z Ź ź Ż ż Ž ž  ß Ð ð Þ þ Ŋ ŋ Ə ə  {\{Unicode|+}}',
            'یونانی': 'ΆάΈέΉήΊίΌόΎύΏώ  ΑαΒβΓγΔδ  ΕεΖζΗηΘθ  ΙιΚκΛλΜμ  ΝνΞξΟοΠπ  ΡρΣσςΤτΥυ  ΦφΧχΨψΩω Ϝϝυ̯ι̯  ᾼᾳᾴᾺὰᾲᾶᾷἈἀᾈᾀἉἁᾉᾁἌἄᾌᾄἊἂᾊᾂἎἆᾎᾆἍἅᾍᾅἋἃᾋᾃἏἇᾏᾇ  ῈὲἘἐἙἑἜἔἚἒἝἕἛἓ  ῌῃῄῊὴῂῆῇἨἠᾘᾐἩἡᾙᾑἬἤᾜᾔἪἢᾚᾒἮἦᾞᾖἭἥᾝᾕἫἣᾛᾓἯἧᾟᾗ  ῚὶῖἸἰἹἱἼἴἺἲἾἶἽἵἻἳἿἷΪϊΐῒῗ  ῸὸὈὀὉὁὌὄὊὂὍὅὋὃ  ῤῬῥ  ῪὺῦὐὙὑὔὒὖὝὕὛὓὟὗΫϋΰῢῧ  ῼῳῴῺὼῲῶῷὨὠᾨᾠὩὡᾩᾡὬὤᾬᾤὪὢᾪᾢὮὦᾮᾦὭὥᾭᾥὫὣᾫᾣὯὧᾯᾧ ᾹᾱᾸᾰῙῑῘῐῩῡῨῠ {{lang|el|+}} {{lang|grc|+}}',
            'سیریلیائی': 'АаБбВвГг  ҐґЃѓДдЂђ  ЕеЁёЄєЖж  ЗзЅѕИиІі  ЇїЙйЈјКк  ЌќЛлЉљМм  НнЊњОоПп  РрСсТтЋћ  УуЎўФфХх  ЦцЧчЏџШш  ЩщЪъЫыЬь  ЭэЮюЯя ӘәӨөҒғҖҗ ҚқҜҝҢңҮү ҰұҲҳҸҹҺһ  ҔҕӢӣӮӯҘҙ  ҠҡҤҥҪҫӐӑ  ӒӓӔӕӖӗӰӱ  ӲӳӸӹӀ  ҞҟҦҧҨҩҬҭ  ҴҵҶҷҼҽҾҿ  ӁӂӃӄӇӈӋӌ  ӚӛӜӝӞӟӠӡ  ӤӥӦӧӪӫӴӵ  ́',
            'عبرانی': 'אבגדהוזחטיכךלמםנןסעפףצץקרשת  ׳ ״  װױײ',
            'عربی': '  کلمہ_نویسی: ؏ ؃ ؁ ؀ ؎ ﷺ ﷻ ﷲ ﷴ ﷽  ٭ ۩ ۞ ۝ ﴿ً ّ َّ ُّ ّٰ ُٔ ۪ ٰ ٖ ٔ ٘  ْ “ ٛ ﴾ ؗ  ۜ  ۘ  ۢ  ۨ  ؕ ۧ   ۖ   ا ﺁ ب ت ث ج ح خ د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ع غ ف ڤ ق ك ل ڵ لٜ م ن ݨ ه ة و ۋ ي ى ء أ إ ؤ ئ ﻻ  ٓ  ٗ   ٌ  ٍ  ً  ّ  َّ  ُّ   ّ   ٰ  ٖ  ٔ  ٘  ُ  ِ  َ  ٛ  ؓ   ؒ   ؑ   ؐ  ٪ ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩ ٠',
            'آئی پی اے (انگریزی)': 'ˈ ˌ ŋ ɡ tʃ dʒ ʃ ʒ θ ð ʔ  iː ɪ uː ʊ ʌ ɜr eɪ ɛ æ oʊ ɒ ɔː ɔɪ ɔr ɑː ɑr aɪ aʊ  ə ər ɨ ɵ ʉ {\{angle.bracket|+}}  {\{IPAc-en|+}} {\{IPA-en|+}} {\{IPA|+}}',
            'آئی پی اے': 'حروف_صحیح: ɱɳɲŋɴ : t̪ d̪ ʈɖɟɡɢʡʔ : ɸβθð  ʃʒʂʐɕʑ  çʝɣχʁ  ħʕʜʢɦɧ : ʋɹɻɥɰʍ : ʙⱱɾɽʀ  ɺ  ɫɬɮɭʎʟ : ɓɗᶑʄɠʛ  ʘǀǃǂǁ  حروف_علت: ɪʏɨʉɯʊ : øɘɵɤ  ə ɚ  ɛœɜɝɞʌɔ : æɶɐɑɒ  Spacing_diacritics: ˈˌːˑʼˀˤᵝᵊᶢˠʰʱʲˡⁿᵑʷᶣ˞‿˕˔  Combining_diacritics: ̚ ̪ ̺ ̻ ̼ ̬  ̊ ̥ ̞ ̝ ̘ ̙ ̽ ̟ ̠  ̈ ̤ ̹ ̜ ̍ ̩  ̆ ̯  ̃ ̰ ͡ ͜  Tone:  ̋  ́  ̄  ̀  ̏  ̌  ̂ ᷄ ᷅ ᷇ ᷆ ᷈ ᷉  ˥˦˧˨˩ꜛꜜ : ↗↘‖  extIPA: ͈ ͉ ͎ ̣ ̫ ͊ ᷽ ͇ : ˭ᵻᵿ  {\{angle.bracket|+}} {\{IPA|+}} {\{IPA.link|+}}',
            'ریاضی و منطق': '− × ÷ ⋅ ° ∗ ∘ ± ∓ ≤ ≥ ≠ ≡ ≅ ≜ ≝ ≐ ≃ ≈ ⊕ ⊗ ⇐ ⇔ ⇒ ∞ ← ↔ → ≪ ≫ ∝ √ ∤ ≀ ◅ ▻ ⋉ ⋊ ⋈ ∴ ∵ ↦ ¬ ∧ ∨ ⊻ ∀ ∃ ∈ ∉ ∋ ⊆ ⊈ ⊊ ⊂ ⊄ ⊇ ⊉ ⊋ ⊃ ⊅ ∪ ∩ ∑ ∏ ∐ ′ ∫ ∬ ∭ ∮ ∇ ∂ ∆ ∅ ℂ ℍ ℕ ℙ ℚ ℝ ℤ ℵ ⌊ ⌋ ⌈ ⌉ ⊤ ⊥ ⊢ ⊣ ⊧ □ ∠ ⟨ ⟩ &lt;math&gt;+&lt;/math&gt; {\{math|+}} {\{mvar|+}} {\{frac|+|}} {\{sfrac|+|}}'
        },

        charinsertDivider: &quot;\240&quot;,

        storageKey: 'edittoolscharsubset',

        createEditTools: function ( placeholder ) {
            var sel, id;
            var box = document.createElement( 'div' );
            var prevSubset = 0, curSubset = 0;
            box.id = 'editpage-specialchars';
            box.title = 'اسے خانہ ترمیم میں درج کرنے کے لیے اس پر کلک کریں';

            // append user-defined sets
            if ( window.charinsertCustom ) {
                for ( id in charinsertCustom ) {
                    if ( !editTools.charinsert[id] ) {
                        editTools.charinsert[id] = '';
                    }
                }
            }

            // create drop-down select
            sel = document.createElement( 'select' );
            for ( id in editTools.charinsert ) {
                sel.options[sel.options.length] = new Option( id, id );
            }
            sel.selectedIndex = 0;
            sel.style.marginRight = '.3em';
            sel.title = 'Choose character subset';
            sel.onchange = sel.onkeyup = selectSubset;
            box.appendChild( sel );

            // create &quot;recall&quot; switch
            if ( window.editToolsRecall ) {
                var recall = document.createElement( 'span' );
                recall.appendChild( document.createTextNode( '↕' ) ); // ↔
                recall.onclick = function() {
                    sel.selectedIndex = prevSubset;
                    selectSubset();
                };
                recall.style.cssFloat = 'left';
                recall.style.marginRight = '5px';
                recall.style.cursor = 'pointer';
                box.appendChild( recall );
            }

			if ( getSelectedSection() ) {
				sel.selectedIndex = getSelectedSection();
			}

            placeholder.parentNode.replaceChild( box, placeholder );
            selectSubset();
            return;

            function selectSubset() {
                // remember previous (for &quot;recall&quot; button)
                prevSubset = curSubset;
                curSubset = sel.selectedIndex;
                //save into web storage for persistence
                saveSelectedSection( curSubset );
                
                //hide other subsets
                var pp = box.getElementsByTagName( 'p' ) ;
                for ( var i = 0; i &lt; pp.length; i++ ) {
                    pp[i].style.display = 'none';
                }
                //show/create current subset
                var id = sel.options[curSubset].value;
                var p = document.getElementById( id );
                if ( !p ) {
                    p = document.createElement( 'p' );
                    p.className = 'nowraplinks';
                    p.id = id;
                    if ( id == 'Arabic' || id == 'Hebrew' ) {
                        p.style.fontSize = '120%';
                        p.dir = 'rtl';
                    }
                    var tokens = editTools.charinsert[id];
                    if ( window.charinsertCustom &amp;&amp; charinsertCustom[id] ) {
                        if ( tokens.length &gt; 0 ) {
                            tokens += ' ';
                        }
                        tokens += charinsertCustom[id];
                    }
                    editTools.createTokens( p, tokens );
                    box.appendChild( p );
                }
                p.style.display = 'inline';
            }
        },

        createTokens: function ( paragraph, str ) {
            var tokens = str.split( ' ' ), token, i, n;
            for ( i = 0; i &lt; tokens.length; i++ ) {
                token = tokens[i];
                n = token.indexOf( '+' );
                if ( token.charAt( 0 ) === '␥' ) {
                    if ( token.length &gt; 1 &amp;&amp; mw.config.get( 'wgNamespaceNumber' ) === 0 ) {
                        continue;
                    } else {
                        token = token.substring( 1 );
                    }
                }
                if ( token === '' || token === '_' ) {
                    addText( editTools.charinsertDivider + ' ' );
                } else if ( token === '\n' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'br' ) );
                } else if ( token === '___' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'hr' ) );
                } else if ( token.charAt( token.length-1 ) === ':' ) { // : at the end means just text
                    addBold( token );
                } else if ( n === 0 ) { // +&lt;tag&gt;  -&gt;   &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 1 ), '&lt;/' + token.substring( 2 ), token.substring( 1 ) );
                } else if ( n &gt; 0 ) { // &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 0, n ), token.substring( n+1 ) );
                } else if ( token.length &gt; 2 &amp;&amp; token.charCodeAt( 0 ) &gt; 127 ) { // a string of insertable characters
                    for ( var j = 0; j &lt; token.length; j++ ) {
                        addLink( token.charAt( j ), '' );
                    }
                } else {
                    addLink( token, '' );
                }
            }
            return;

            function addLink( tagOpen, tagClose, name ) {
                var handler;
                var dle = tagOpen.indexOf( '\x10' );
                var a = document.createElement( 'a' );
                
                if ( dle &gt; 0 ) {
                    var path = tagOpen.substring( dle + 1 ).split( '.' );
                    tagOpen = tagOpen.substring( 0, dle );
                    handler = window;
                    for ( var i = 0; i &lt; path.length; i++ ) {
                        handler = handler[path[i]];
                    }
	                $( a ).on( 'click', handler );
                } else {
                    tagOpen = tagOpen.replace( /\./g,' ' );
                    tagClose = tagClose ? tagClose.replace( /_/g,' ' ) : '';
                    $( a ).on( 'click', {
                    	tagOpen: tagOpen,
                    	sampleText: '',
                    	tagClose: tagClose
                    }, insertTags );
                }

                name = name || tagOpen + tagClose;
                name = name.replace( /\\n/g,'' );
                a.appendChild( document.createTextNode( name ) );
                a.href = '';
                paragraph.appendChild( a );
                addText( ' ' );
            }

            function addBold( text ) {
                var b = document.createElement( 'b' );
                b.appendChild( document.createTextNode( text.replace( /_/g,' ' ) ) );
                paragraph.appendChild( b );
                addText( ' ' );
            }
            function addText( txt ) {
                paragraph.appendChild( document.createTextNode( txt ) );
            }
            function insertTags( e ) {
            	e.preventDefault();
            	if ( $currentFocused &amp;&amp; $currentFocused.length &amp;&amp; !$currentFocused.prop( 'readonly' ) ) {
					$currentFocused.textSelection(
						'encapsulateSelection', {
							pre: e.data.tagOpen,
							peri: e.data.sampleText,
							post: e.data.tagClose
						}
					);
				}
            }
        },

        setup: function () {
            var placeholder;
            if ( $( '#editpage-specialchars' ).length ) {
                placeholder = $( '#editpage-specialchars' )[0];
            } else {
                placeholder = $( '&lt;div id=&quot;editpage-specialchars&quot;&gt; &lt;/div&gt;' ).prependTo( '.mw-editTools' )[0];
            }
            if ( !placeholder ) {
                return;
            }
            if ( !window.charinsertDontMove ) {
                $( '.editOptions' ).before( placeholder );
            }
            // Find the element that is focused
            $currentFocused = $( '#wpTextbox1' );
            // Apply to dynamically created textboxes as well as normal ones
			$( document ).on( 'focus', 'textarea, input:text', function () {
				$currentFocused = $( this );
			} );

			// Used to determine where to insert tags
            editTools.createEditTools( placeholder );
            window.updateEditTools = function () {
                editTools.createEditTools( $( '#editpage-specialchars' )[0] );
            };
        }

    }; // end editTools

    editTools.setup();
} );</text>
      <sha1>2cw9wldwllqta5vd7swttcrc48q5knd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>609434</id>
      <parentid>609433</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T06:52:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <model>javascript</model>
      <format>text/javascript</format>
      <text bytes="16581" xml:space="preserve">/**
 * Copied from [[mw:User:Alex Smotrov/edittools.js]], modified for use on the Urdu Wikipedia.
 *
 * Configuration (to be set from [[Special:MyPage/common.js]]):
 *   window.charinsertCustom – Object. Merged into the default charinsert list. For example, setting
 *       this to { Symbols: '‽' } will add the interrobang to the end of the Symbols section.
 *   window.editToolsRecall – Boolean. Set true to create a recall switch.
 *   window.charinsertDontMove – Boolean. Set true to leave the box in its default position, rather
 *       than moving it above the edit summary.
 *   window.updateEditTools() – Function. Call after updating window.charinsertCustom to regenerate the
 *       EditTools window.
 */
/* global jQuery, mw, charinsertCustom */

window.updateEditTools = function () {
};

jQuery( document ).ready( function ( $ ) {
	var $currentFocused,
		editTools;

    function getSelectedSection() {
		var selectedSection = mw.storage.get( editTools.storageKey )
			|| mw.storage.session.get( editTools.storageKey );
		
		return selectedSection;
    }
    
    function saveSelectedSection( newIndex ) {
		mw.storage.set( editTools.storageKey, newIndex )
			|| mw.storage.session.set( editTools.storageKey, newIndex );
    }
    
    editTools = {
        // Entries prefixed with ␥ (U+2425 SYMBOL FOR DELETE FORM TWO) will not appear in the article namespace (namespace 0).
        // Please make any changes to [[MediaWiki:Edittools]] as well, however, instead of using the ␥ symbol, use {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}| | }}.
        charinsert: {
            'اندراج': ' – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → · §  ␥تبادلۂ_خیال_صفحات_پر_اپنے_دستخط_درج_کریں: ␥~~\~~  حوالہ_درج_کریں: &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;',
            'ویکی مارک اپ': 'اندراج:  – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → • § ␥~~\~~ &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;  ویکی_مارک_اپ:  {\{+}}  {\{\{+}}}  |  [+]  [\[+]]    &amp;nbsp; &lt;br&gt;  &lt;br/&gt;  &lt;s&gt;+&lt;/s&gt;  &lt;sup&gt;+&lt;/sup&gt;  &lt;sub&gt;+&lt;/sub&gt;  &lt;source.lang=&quot;text&quot;&gt;+&lt;/source&gt;  &lt;div.class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;+&lt;/div&gt;  &lt;code&gt;+&lt;/code&gt;  &lt;pre&gt;+&lt;/pre&gt;  &lt;gallery&gt;+&lt;/gallery&gt;    &lt;big&gt;+&lt;/big&gt;  &lt;poem&gt;+&lt;/poem&gt;  &lt;blockquote&gt;+&lt;/blockquote&gt;  &lt;ref.name=&quot;+&quot;_/&gt;  {\{#tag:ref|+|group=&quot;nb&quot;|name=&quot;&quot;}} ==ہورویکھو==    ==حوالے== {{حوالے}}  ==باہرلےجوڑ== {\{خانہ-معلومات-مصنف/عربی}} {\{خانہ-معلومات-اداکار}} {\{خانہ-معلومات-کتاب/عربی}} {{خانہ-معلومات-ملک/عربی}} {{خانہ-معلومات-موسیقار/عربی}} {\{خانہ-معلومات-عالم-دین/عربی}} {\{خانہ-معلومات-صاحب-منصب/عربی}} {\{خانہ-معلومات-شاہی-اقتدار/عربی}} {\{lang|ur| {\{اُردو}} {\{خانہ-معلومات-شخصیت}} [\[گٹھ:+]]  #مڑجوڑ.[\[+]]  ==  == • [] • {{}} • • [[تصویر:|thumb|left|200px|]] &lt;references./&gt;  &lt;includeonly&gt;+&lt;/includeonly&gt;  &lt;noinclude&gt;+&lt;/noinclude&gt;  {\{DEFAULTSORT:+}} {\{Authority-control}} {\{subst:Template}}  [[wikt:|wikt:]\] • [[en:]\] • [[:en:]\]  &lt;nowiki&gt;+&lt;/nowiki&gt;   &lt;!--.+_--&gt;  &lt;span.class=&quot;plainlinks&quot;&gt;+&lt;/span&gt;',            'علامتیں': '~ | ¡¿†‡↔↑↓•¶#∞  ‘+’ “+” ‹+› «+» {\{angle.bracket|+}}  ¤₳฿₵¢₡₢$₫₯€₠₣ƒ₴₭₤ℳ₥₦№₧₰£៛₨₪৳₮₩¥  ♠♣♥♦  ♭♯♮  ©®™ ◌ {\{Unicode|+}}',
            'لاطینی': 'A a Á á À à Â â Ä ä Ǎ ǎ Ă ă Ā ā Ã ã Å å Ą ą Æ æ Ǣ ǣ  B b  C c Ć ć Ċ ċ Ĉ ĉ Č č Ç ç  D d Ď ď Đ đ Ḍ ḍ Ð ð  E e É é È è Ė ė Ê ê Ë ë Ě ě Ĕ ĕ Ē ē Ẽ ẽ Ę ę Ẹ ẹ Ɛ ɛ Ǝ ǝ Ə ə  F f  G g Ġ ġ Ĝ ĝ Ğ ğ Ģ ģ  H h Ĥ ĥ Ħ ħ Ḥ ḥ  I i İ ı Í í Ì ì Î î Ï ï Ǐ ǐ Ĭ ĭ Ī ī Ĩ ĩ Į į Ị ị  J j Ĵ ĵ  K k Ķ ķ  L l Ĺ ĺ Ŀ ŀ Ľ ľ Ļ ļ Ł ł Ḷ ḷ Ḹ ḹ  M m Ṃ ṃ  N n Ń ń Ň ň Ñ ñ Ņ ņ Ṇ ṇ Ŋ ŋ  O o Ó ó Ò ò Ô ô Ö ö Ǒ ǒ Ŏ ŏ Ō ō Õ õ Ǫ ǫ Ọ ọ Ő ő Ø ø Œ œ  Ɔ ɔ  P p  Q q  R r Ŕ ŕ Ř ř Ŗ ŗ Ṛ ṛ Ṝ ṝ  S s Ś ś Ŝ ŝ Š š Ş ş Ș ș Ṣ ṣ ß  T t Ť ť Ţ ţ Ț ț Ṭ ṭ Þ þ  U u Ú ú Ù ù Û û Ü ü Ǔ ǔ Ŭ ŭ Ū ū Ũ ũ Ů ů Ų ų Ụ ụ Ű ű Ǘ ǘ Ǜ ǜ Ǚ ǚ Ǖ ǖ  V v  W w Ŵ ŵ  X x  Y y Ý ý Ŷ ŷ Ÿ ÿ Ỹ ỹ Ȳ ȳ  Z z Ź ź Ż ż Ž ž  ß Ð ð Þ þ Ŋ ŋ Ə ə  {\{Unicode|+}}',
            'یونانی': 'ΆάΈέΉήΊίΌόΎύΏώ  ΑαΒβΓγΔδ  ΕεΖζΗηΘθ  ΙιΚκΛλΜμ  ΝνΞξΟοΠπ  ΡρΣσςΤτΥυ  ΦφΧχΨψΩω Ϝϝυ̯ι̯  ᾼᾳᾴᾺὰᾲᾶᾷἈἀᾈᾀἉἁᾉᾁἌἄᾌᾄἊἂᾊᾂἎἆᾎᾆἍἅᾍᾅἋἃᾋᾃἏἇᾏᾇ  ῈὲἘἐἙἑἜἔἚἒἝἕἛἓ  ῌῃῄῊὴῂῆῇἨἠᾘᾐἩἡᾙᾑἬἤᾜᾔἪἢᾚᾒἮἦᾞᾖἭἥᾝᾕἫἣᾛᾓἯἧᾟᾗ  ῚὶῖἸἰἹἱἼἴἺἲἾἶἽἵἻἳἿἷΪϊΐῒῗ  ῸὸὈὀὉὁὌὄὊὂὍὅὋὃ  ῤῬῥ  ῪὺῦὐὙὑὔὒὖὝὕὛὓὟὗΫϋΰῢῧ  ῼῳῴῺὼῲῶῷὨὠᾨᾠὩὡᾩᾡὬὤᾬᾤὪὢᾪᾢὮὦᾮᾦὭὥᾭᾥὫὣᾫᾣὯὧᾯᾧ ᾹᾱᾸᾰῙῑῘῐῩῡῨῠ {{lang|el|+}} {{lang|grc|+}}',
            'سیریلیائی': 'АаБбВвГг  ҐґЃѓДдЂђ  ЕеЁёЄєЖж  ЗзЅѕИиІі  ЇїЙйЈјКк  ЌќЛлЉљМм  НнЊњОоПп  РрСсТтЋћ  УуЎўФфХх  ЦцЧчЏџШш  ЩщЪъЫыЬь  ЭэЮюЯя ӘәӨөҒғҖҗ ҚқҜҝҢңҮү ҰұҲҳҸҹҺһ  ҔҕӢӣӮӯҘҙ  ҠҡҤҥҪҫӐӑ  ӒӓӔӕӖӗӰӱ  ӲӳӸӹӀ  ҞҟҦҧҨҩҬҭ  ҴҵҶҷҼҽҾҿ  ӁӂӃӄӇӈӋӌ  ӚӛӜӝӞӟӠӡ  ӤӥӦӧӪӫӴӵ  ́',
            'عبرانی': 'אבגדהוזחטיכךלמםנןסעפףצץקרשת  ׳ ״  װױײ',
            'عربی': '  کلمہ_نویسی: ؏ ؃ ؁ ؀ ؎ ﷺ ﷻ ﷲ ﷴ ﷽  ٭ ۩ ۞ ۝ ﴿ً ّ َّ ُّ ّٰ ُٔ ۪ ٰ ٖ ٔ ٘  ْ “ ٛ ﴾ ؗ  ۜ  ۘ  ۢ  ۨ  ؕ ۧ   ۖ   ا ﺁ ب ت ث ج ح خ د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ع غ ف ڤ ق ك ل ڵ لٜ م ن ݨ ه ة و ۋ ي ى ء أ إ ؤ ئ ﻻ  ٓ  ٗ   ٌ  ٍ  ً  ّ  َّ  ُّ   ّ   ٰ  ٖ  ٔ  ٘  ُ  ِ  َ  ٛ  ؓ   ؒ   ؑ   ؐ  ٪ ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩ ٠',
    'عربی ودھائے': ' اکھر: ٲ ٳ ٴٵݳݴٮ ٻ پ ڀ ݐ ݑ ݒ ݓ ݔ ݕ ݖ ٹ ٺ ټ ٽ ٿ ت ځ ڂ ڃ ڄ څ چ ڇ ڿ ݯ ݲ چ ڈډڊڋڌڍڎڏڐۮݙݚڑڒړڔڕږڗژڙۯݛݫݬݱښ ڛ ڜ ݽ ۺ ݜ ݭ ݰ ݾ ڝ ڞ ۻ ڟ ڠ ݝ ݞ ݟ ۼ ڡ ڢ ڣ ڤ ڥ ڦ ݠ ݡ ٯ ڧ   ڨ ػ ؼ ک ڪ ګ ڬ ڭ ڮ گ ڰ  گٜ ڱ ڲ ڳ ڴ ݢ ݣ ݤ ݿ ڵ لٜ ڶ ڷ ڸ ݪ ݥ ݦ ڹ ں ڻ ڼ ڽ ݧ ݨ ݩ ھ ۀ ہ ﺔ ۂ ۃەۿ ٶٷۄۅۆۇۈۉۊۋۏݸݹؠ ؽ ؾ ؿ ٸ ی ۍ  ێ ې ۑ ے ۓ ݵ ݶ ݷ ݺ ݻ۰۱۲۳۴۵۶۷۸۹',

            'آئی پی اے (انگریزی)': 'ˈ ˌ ŋ ɡ tʃ dʒ ʃ ʒ θ ð ʔ  iː ɪ uː ʊ ʌ ɜr eɪ ɛ æ oʊ ɒ ɔː ɔɪ ɔr ɑː ɑr aɪ aʊ  ə ər ɨ ɵ ʉ {\{angle.bracket|+}}  {\{IPAc-en|+}} {\{IPA-en|+}} {\{IPA|+}}',
            'آئی پی اے': 'حروف_صحیح: ɱɳɲŋɴ : t̪ d̪ ʈɖɟɡɢʡʔ : ɸβθð  ʃʒʂʐɕʑ  çʝɣχʁ  ħʕʜʢɦɧ : ʋɹɻɥɰʍ : ʙⱱɾɽʀ  ɺ  ɫɬɮɭʎʟ : ɓɗᶑʄɠʛ  ʘǀǃǂǁ  حروف_علت: ɪʏɨʉɯʊ : øɘɵɤ  ə ɚ  ɛœɜɝɞʌɔ : æɶɐɑɒ  Spacing_diacritics: ˈˌːˑʼˀˤᵝᵊᶢˠʰʱʲˡⁿᵑʷᶣ˞‿˕˔  Combining_diacritics: ̚ ̪ ̺ ̻ ̼ ̬  ̊ ̥ ̞ ̝ ̘ ̙ ̽ ̟ ̠  ̈ ̤ ̹ ̜ ̍ ̩  ̆ ̯  ̃ ̰ ͡ ͜  Tone:  ̋  ́  ̄  ̀  ̏  ̌  ̂ ᷄ ᷅ ᷇ ᷆ ᷈ ᷉  ˥˦˧˨˩ꜛꜜ : ↗↘‖  extIPA: ͈ ͉ ͎ ̣ ̫ ͊ ᷽ ͇ : ˭ᵻᵿ  {\{angle.bracket|+}} {\{IPA|+}} {\{IPA.link|+}}',
            'ریاضی و منطق': '− × ÷ ⋅ ° ∗ ∘ ± ∓ ≤ ≥ ≠ ≡ ≅ ≜ ≝ ≐ ≃ ≈ ⊕ ⊗ ⇐ ⇔ ⇒ ∞ ← ↔ → ≪ ≫ ∝ √ ∤ ≀ ◅ ▻ ⋉ ⋊ ⋈ ∴ ∵ ↦ ¬ ∧ ∨ ⊻ ∀ ∃ ∈ ∉ ∋ ⊆ ⊈ ⊊ ⊂ ⊄ ⊇ ⊉ ⊋ ⊃ ⊅ ∪ ∩ ∑ ∏ ∐ ′ ∫ ∬ ∭ ∮ ∇ ∂ ∆ ∅ ℂ ℍ ℕ ℙ ℚ ℝ ℤ ℵ ⌊ ⌋ ⌈ ⌉ ⊤ ⊥ ⊢ ⊣ ⊧ □ ∠ ⟨ ⟩ &lt;math&gt;+&lt;/math&gt; {\{math|+}} {\{mvar|+}} {\{frac|+|}} {\{sfrac|+|}}'
        },

        charinsertDivider: &quot;\240&quot;,

        storageKey: 'edittoolscharsubset',

        createEditTools: function ( placeholder ) {
            var sel, id;
            var box = document.createElement( 'div' );
            var prevSubset = 0, curSubset = 0;
            box.id = 'editpage-specialchars';
            box.title = 'اسے خانہ ترمیم میں درج کرنے کے لیے اس پر کلک کریں';

            // append user-defined sets
            if ( window.charinsertCustom ) {
                for ( id in charinsertCustom ) {
                    if ( !editTools.charinsert[id] ) {
                        editTools.charinsert[id] = '';
                    }
                }
            }

            // create drop-down select
            sel = document.createElement( 'select' );
            for ( id in editTools.charinsert ) {
                sel.options[sel.options.length] = new Option( id, id );
            }
            sel.selectedIndex = 0;
            sel.style.marginRight = '.3em';
            sel.title = 'Choose character subset';
            sel.onchange = sel.onkeyup = selectSubset;
            box.appendChild( sel );

            // create &quot;recall&quot; switch
            if ( window.editToolsRecall ) {
                var recall = document.createElement( 'span' );
                recall.appendChild( document.createTextNode( '↕' ) ); // ↔
                recall.onclick = function() {
                    sel.selectedIndex = prevSubset;
                    selectSubset();
                };
                recall.style.cssFloat = 'left';
                recall.style.marginRight = '5px';
                recall.style.cursor = 'pointer';
                box.appendChild( recall );
            }

			if ( getSelectedSection() ) {
				sel.selectedIndex = getSelectedSection();
			}

            placeholder.parentNode.replaceChild( box, placeholder );
            selectSubset();
            return;

            function selectSubset() {
                // remember previous (for &quot;recall&quot; button)
                prevSubset = curSubset;
                curSubset = sel.selectedIndex;
                //save into web storage for persistence
                saveSelectedSection( curSubset );
                
                //hide other subsets
                var pp = box.getElementsByTagName( 'p' ) ;
                for ( var i = 0; i &lt; pp.length; i++ ) {
                    pp[i].style.display = 'none';
                }
                //show/create current subset
                var id = sel.options[curSubset].value;
                var p = document.getElementById( id );
                if ( !p ) {
                    p = document.createElement( 'p' );
                    p.className = 'nowraplinks';
                    p.id = id;
                    if ( id == 'Arabic' || id == 'Hebrew' ) {
                        p.style.fontSize = '120%';
                        p.dir = 'rtl';
                    }
                    var tokens = editTools.charinsert[id];
                    if ( window.charinsertCustom &amp;&amp; charinsertCustom[id] ) {
                        if ( tokens.length &gt; 0 ) {
                            tokens += ' ';
                        }
                        tokens += charinsertCustom[id];
                    }
                    editTools.createTokens( p, tokens );
                    box.appendChild( p );
                }
                p.style.display = 'inline';
            }
        },

        createTokens: function ( paragraph, str ) {
            var tokens = str.split( ' ' ), token, i, n;
            for ( i = 0; i &lt; tokens.length; i++ ) {
                token = tokens[i];
                n = token.indexOf( '+' );
                if ( token.charAt( 0 ) === '␥' ) {
                    if ( token.length &gt; 1 &amp;&amp; mw.config.get( 'wgNamespaceNumber' ) === 0 ) {
                        continue;
                    } else {
                        token = token.substring( 1 );
                    }
                }
                if ( token === '' || token === '_' ) {
                    addText( editTools.charinsertDivider + ' ' );
                } else if ( token === '\n' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'br' ) );
                } else if ( token === '___' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'hr' ) );
                } else if ( token.charAt( token.length-1 ) === ':' ) { // : at the end means just text
                    addBold( token );
                } else if ( n === 0 ) { // +&lt;tag&gt;  -&gt;   &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 1 ), '&lt;/' + token.substring( 2 ), token.substring( 1 ) );
                } else if ( n &gt; 0 ) { // &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 0, n ), token.substring( n+1 ) );
                } else if ( token.length &gt; 2 &amp;&amp; token.charCodeAt( 0 ) &gt; 127 ) { // a string of insertable characters
                    for ( var j = 0; j &lt; token.length; j++ ) {
                        addLink( token.charAt( j ), '' );
                    }
                } else {
                    addLink( token, '' );
                }
            }
            return;

            function addLink( tagOpen, tagClose, name ) {
                var handler;
                var dle = tagOpen.indexOf( '\x10' );
                var a = document.createElement( 'a' );
                
                if ( dle &gt; 0 ) {
                    var path = tagOpen.substring( dle + 1 ).split( '.' );
                    tagOpen = tagOpen.substring( 0, dle );
                    handler = window;
                    for ( var i = 0; i &lt; path.length; i++ ) {
                        handler = handler[path[i]];
                    }
	                $( a ).on( 'click', handler );
                } else {
                    tagOpen = tagOpen.replace( /\./g,' ' );
                    tagClose = tagClose ? tagClose.replace( /_/g,' ' ) : '';
                    $( a ).on( 'click', {
                    	tagOpen: tagOpen,
                    	sampleText: '',
                    	tagClose: tagClose
                    }, insertTags );
                }

                name = name || tagOpen + tagClose;
                name = name.replace( /\\n/g,'' );
                a.appendChild( document.createTextNode( name ) );
                a.href = '';
                paragraph.appendChild( a );
                addText( ' ' );
            }

            function addBold( text ) {
                var b = document.createElement( 'b' );
                b.appendChild( document.createTextNode( text.replace( /_/g,' ' ) ) );
                paragraph.appendChild( b );
                addText( ' ' );
            }
            function addText( txt ) {
                paragraph.appendChild( document.createTextNode( txt ) );
            }
            function insertTags( e ) {
            	e.preventDefault();
            	if ( $currentFocused &amp;&amp; $currentFocused.length &amp;&amp; !$currentFocused.prop( 'readonly' ) ) {
					$currentFocused.textSelection(
						'encapsulateSelection', {
							pre: e.data.tagOpen,
							peri: e.data.sampleText,
							post: e.data.tagClose
						}
					);
				}
            }
        },

        setup: function () {
            var placeholder;
            if ( $( '#editpage-specialchars' ).length ) {
                placeholder = $( '#editpage-specialchars' )[0];
            } else {
                placeholder = $( '&lt;div id=&quot;editpage-specialchars&quot;&gt; &lt;/div&gt;' ).prependTo( '.mw-editTools' )[0];
            }
            if ( !placeholder ) {
                return;
            }
            if ( !window.charinsertDontMove ) {
                $( '.editOptions' ).before( placeholder );
            }
            // Find the element that is focused
            $currentFocused = $( '#wpTextbox1' );
            // Apply to dynamically created textboxes as well as normal ones
			$( document ).on( 'focus', 'textarea, input:text', function () {
				$currentFocused = $( this );
			} );

			// Used to determine where to insert tags
            editTools.createEditTools( placeholder );
            window.updateEditTools = function () {
                editTools.createEditTools( $( '#editpage-specialchars' )[0] );
            };
        }

    }; // end editTools

    editTools.setup();
} );</text>
      <sha1>ns4fmld3wv20csuljp6kdyxivzt5bey</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>609435</id>
      <parentid>609434</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T06:55:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <model>javascript</model>
      <format>text/javascript</format>
      <text bytes="16754" xml:space="preserve">/**
 * Copied from [[mw:User:Alex Smotrov/edittools.js]], modified for use on the Urdu Wikipedia.
 *
 * Configuration (to be set from [[Special:MyPage/common.js]]):
 *   window.charinsertCustom – Object. Merged into the default charinsert list. For example, setting
 *       this to { Symbols: '‽' } will add the interrobang to the end of the Symbols section.
 *   window.editToolsRecall – Boolean. Set true to create a recall switch.
 *   window.charinsertDontMove – Boolean. Set true to leave the box in its default position, rather
 *       than moving it above the edit summary.
 *   window.updateEditTools() – Function. Call after updating window.charinsertCustom to regenerate the
 *       EditTools window.
 */
/* global jQuery, mw, charinsertCustom */

window.updateEditTools = function () {
};

jQuery( document ).ready( function ( $ ) {
	var $currentFocused,
		editTools;

    function getSelectedSection() {
		var selectedSection = mw.storage.get( editTools.storageKey )
			|| mw.storage.session.get( editTools.storageKey );
		
		return selectedSection;
    }
    
    function saveSelectedSection( newIndex ) {
		mw.storage.set( editTools.storageKey, newIndex )
			|| mw.storage.session.set( editTools.storageKey, newIndex );
    }
    
    editTools = {
        // Entries prefixed with ␥ (U+2425 SYMBOL FOR DELETE FORM TWO) will not appear in the article namespace (namespace 0).
        // Please make any changes to [[MediaWiki:Edittools]] as well, however, instead of using the ␥ symbol, use {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|{{ns:0}}| | }}.
        charinsert: {
            'اندراج': ' – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → · §  ␥تبادلۂ_خیال_صفحات_پر_اپنے_دستخط_درج_کریں: ␥~~\~~  حوالہ_درج_کریں: &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;',
            'ویکی مارک اپ': 'اندراج:  – — ° ′ ″ ≈ ≠ ≤ ≥ ± − × ÷ ← → • § ␥~~\~~ &lt;ref&gt;+&lt;/ref&gt;  ویکی_مارک_اپ:  {\{+}}  {\{\{+}}}  |  [+]  [\[+]]    &amp;nbsp; &lt;br&gt;  &lt;br/&gt;  &lt;s&gt;+&lt;/s&gt;  &lt;sup&gt;+&lt;/sup&gt;  &lt;sub&gt;+&lt;/sub&gt;  &lt;source.lang=&quot;text&quot;&gt;+&lt;/source&gt;  &lt;div.class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;+&lt;/div&gt;  &lt;code&gt;+&lt;/code&gt;  &lt;pre&gt;+&lt;/pre&gt;  &lt;gallery&gt;+&lt;/gallery&gt;    &lt;big&gt;+&lt;/big&gt;  &lt;poem&gt;+&lt;/poem&gt;  &lt;blockquote&gt;+&lt;/blockquote&gt;  &lt;ref.name=&quot;+&quot;_/&gt;  {\{#tag:ref|+|group=&quot;nb&quot;|name=&quot;&quot;}} ==ہورویکھو==    ==حوالے== {{حوالے}}  ==باہرلےجوڑ== {\{خانہ-معلومات-مصنف/عربی}} {\{خانہ-معلومات-اداکار}} {\{خانہ-معلومات-کتاب/عربی}} {{خانہ-معلومات-ملک/عربی}} {{خانہ-معلومات-موسیقار/عربی}} {\{خانہ-معلومات-عالم-دین/عربی}} {\{خانہ-معلومات-صاحب-منصب/عربی}} {\{خانہ-معلومات-شاہی-اقتدار/عربی}} {\{lang|ur| {\{اُردو}} {\{خانہ-معلومات-شخصیت}} [\[گٹھ:+]]  #مڑجوڑ.[\[+]]  ==  == • [] • {{}} • • [[تصویر:|thumb|left|200px|]] &lt;references./&gt;  &lt;includeonly&gt;+&lt;/includeonly&gt;  &lt;noinclude&gt;+&lt;/noinclude&gt;  {\{DEFAULTSORT:+}} {\{Authority-control}} {\{subst:Template}}  [[wikt:|wikt:]\] • [[en:]\] • [[:en:]\]  &lt;nowiki&gt;+&lt;/nowiki&gt;   &lt;!--.+_--&gt;  &lt;span.class=&quot;plainlinks&quot;&gt;+&lt;/span&gt;',            'علامتاں': '~ | ¡¿†‡↔↑↓•¶#∞  ‘+’ “+” ‹+› «+» {\{angle.bracket|+}}  ¤₳฿₵¢₡₢$₫₯€₠₣ƒ₴₭₤ℳ₥₦№₧₰£៛₨₪৳₮₩¥  ♠♣♥♦  ♭♯♮  ©®™ ◌ {\{Unicode|+}}',
'لپیاں': '{{Nastaleeq|+}\}    {{قصيدة|+}\}  {{SegoeUI|+}\}  {{اقتباس|{{SegoeUI|+}\}\}\}  {{Arial|+}\}  {{ب|+}\}  {{CourierNew|+}\}  {{اقتباس|+}\}',  
            'لاطینی': 'A a Á á À à Â â Ä ä Ǎ ǎ Ă ă Ā ā Ã ã Å å Ą ą Æ æ Ǣ ǣ  B b  C c Ć ć Ċ ċ Ĉ ĉ Č č Ç ç  D d Ď ď Đ đ Ḍ ḍ Ð ð  E e É é È è Ė ė Ê ê Ë ë Ě ě Ĕ ĕ Ē ē Ẽ ẽ Ę ę Ẹ ẹ Ɛ ɛ Ǝ ǝ Ə ə  F f  G g Ġ ġ Ĝ ĝ Ğ ğ Ģ ģ  H h Ĥ ĥ Ħ ħ Ḥ ḥ  I i İ ı Í í Ì ì Î î Ï ï Ǐ ǐ Ĭ ĭ Ī ī Ĩ ĩ Į į Ị ị  J j Ĵ ĵ  K k Ķ ķ  L l Ĺ ĺ Ŀ ŀ Ľ ľ Ļ ļ Ł ł Ḷ ḷ Ḹ ḹ  M m Ṃ ṃ  N n Ń ń Ň ň Ñ ñ Ņ ņ Ṇ ṇ Ŋ ŋ  O o Ó ó Ò ò Ô ô Ö ö Ǒ ǒ Ŏ ŏ Ō ō Õ õ Ǫ ǫ Ọ ọ Ő ő Ø ø Œ œ  Ɔ ɔ  P p  Q q  R r Ŕ ŕ Ř ř Ŗ ŗ Ṛ ṛ Ṝ ṝ  S s Ś ś Ŝ ŝ Š š Ş ş Ș ș Ṣ ṣ ß  T t Ť ť Ţ ţ Ț ț Ṭ ṭ Þ þ  U u Ú ú Ù ù Û û Ü ü Ǔ ǔ Ŭ ŭ Ū ū Ũ ũ Ů ů Ų ų Ụ ụ Ű ű Ǘ ǘ Ǜ ǜ Ǚ ǚ Ǖ ǖ  V v  W w Ŵ ŵ  X x  Y y Ý ý Ŷ ŷ Ÿ ÿ Ỹ ỹ Ȳ ȳ  Z z Ź ź Ż ż Ž ž  ß Ð ð Þ þ Ŋ ŋ Ə ə  {\{Unicode|+}}',
            'یونانی': 'ΆάΈέΉήΊίΌόΎύΏώ  ΑαΒβΓγΔδ  ΕεΖζΗηΘθ  ΙιΚκΛλΜμ  ΝνΞξΟοΠπ  ΡρΣσςΤτΥυ  ΦφΧχΨψΩω Ϝϝυ̯ι̯  ᾼᾳᾴᾺὰᾲᾶᾷἈἀᾈᾀἉἁᾉᾁἌἄᾌᾄἊἂᾊᾂἎἆᾎᾆἍἅᾍᾅἋἃᾋᾃἏἇᾏᾇ  ῈὲἘἐἙἑἜἔἚἒἝἕἛἓ  ῌῃῄῊὴῂῆῇἨἠᾘᾐἩἡᾙᾑἬἤᾜᾔἪἢᾚᾒἮἦᾞᾖἭἥᾝᾕἫἣᾛᾓἯἧᾟᾗ  ῚὶῖἸἰἹἱἼἴἺἲἾἶἽἵἻἳἿἷΪϊΐῒῗ  ῸὸὈὀὉὁὌὄὊὂὍὅὋὃ  ῤῬῥ  ῪὺῦὐὙὑὔὒὖὝὕὛὓὟὗΫϋΰῢῧ  ῼῳῴῺὼῲῶῷὨὠᾨᾠὩὡᾩᾡὬὤᾬᾤὪὢᾪᾢὮὦᾮᾦὭὥᾭᾥὫὣᾫᾣὯὧᾯᾧ ᾹᾱᾸᾰῙῑῘῐῩῡῨῠ {{lang|el|+}} {{lang|grc|+}}',
            'سیریلیائی': 'АаБбВвГг  ҐґЃѓДдЂђ  ЕеЁёЄєЖж  ЗзЅѕИиІі  ЇїЙйЈјКк  ЌќЛлЉљМм  НнЊњОоПп  РрСсТтЋћ  УуЎўФфХх  ЦцЧчЏџШш  ЩщЪъЫыЬь  ЭэЮюЯя ӘәӨөҒғҖҗ ҚқҜҝҢңҮү ҰұҲҳҸҹҺһ  ҔҕӢӣӮӯҘҙ  ҠҡҤҥҪҫӐӑ  ӒӓӔӕӖӗӰӱ  ӲӳӸӹӀ  ҞҟҦҧҨҩҬҭ  ҴҵҶҷҼҽҾҿ  ӁӂӃӄӇӈӋӌ  ӚӛӜӝӞӟӠӡ  ӤӥӦӧӪӫӴӵ  ́',
            'عبرانی': 'אבגדהוזחטיכךלמםנןסעפףצץקרשת  ׳ ״  װױײ',
            'عربی': '  کلمہ_نویسی: ؏ ؃ ؁ ؀ ؎ ﷺ ﷻ ﷲ ﷴ ﷽  ٭ ۩ ۞ ۝ ﴿ً ّ َّ ُّ ّٰ ُٔ ۪ ٰ ٖ ٔ ٘  ْ “ ٛ ﴾ ؗ  ۜ  ۘ  ۢ  ۨ  ؕ ۧ   ۖ   ا ﺁ ب ت ث ج ح خ د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ع غ ف ڤ ق ك ل ڵ لٜ م ن ݨ ه ة و ۋ ي ى ء أ إ ؤ ئ ﻻ  ٓ  ٗ   ٌ  ٍ  ً  ّ  َّ  ُّ   ّ   ٰ  ٖ  ٔ  ٘  ُ  ِ  َ  ٛ  ؓ   ؒ   ؑ   ؐ  ٪ ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩ ٠',
    'عربی ودھائے': ' اکھر: ٲ ٳ ٴٵݳݴٮ ٻ پ ڀ ݐ ݑ ݒ ݓ ݔ ݕ ݖ ٹ ٺ ټ ٽ ٿ ت ځ ڂ ڃ ڄ څ چ ڇ ڿ ݯ ݲ چ ڈډڊڋڌڍڎڏڐۮݙݚڑڒړڔڕږڗژڙۯݛݫݬݱښ ڛ ڜ ݽ ۺ ݜ ݭ ݰ ݾ ڝ ڞ ۻ ڟ ڠ ݝ ݞ ݟ ۼ ڡ ڢ ڣ ڤ ڥ ڦ ݠ ݡ ٯ ڧ   ڨ ػ ؼ ک ڪ ګ ڬ ڭ ڮ گ ڰ  گٜ ڱ ڲ ڳ ڴ ݢ ݣ ݤ ݿ ڵ لٜ ڶ ڷ ڸ ݪ ݥ ݦ ڹ ں ڻ ڼ ڽ ݧ ݨ ݩ ھ ۀ ہ ﺔ ۂ ۃەۿ ٶٷۄۅۆۇۈۉۊۋۏݸݹؠ ؽ ؾ ؿ ٸ ی ۍ  ێ ې ۑ ے ۓ ݵ ݶ ݷ ݺ ݻ۰۱۲۳۴۵۶۷۸۹',

            'آئی پی اے (انگریزی)': 'ˈ ˌ ŋ ɡ tʃ dʒ ʃ ʒ θ ð ʔ  iː ɪ uː ʊ ʌ ɜr eɪ ɛ æ oʊ ɒ ɔː ɔɪ ɔr ɑː ɑr aɪ aʊ  ə ər ɨ ɵ ʉ {\{angle.bracket|+}}  {\{IPAc-en|+}} {\{IPA-en|+}} {\{IPA|+}}',
            'آئی پی اے': 'حروف_صحیح: ɱɳɲŋɴ : t̪ d̪ ʈɖɟɡɢʡʔ : ɸβθð  ʃʒʂʐɕʑ  çʝɣχʁ  ħʕʜʢɦɧ : ʋɹɻɥɰʍ : ʙⱱɾɽʀ  ɺ  ɫɬɮɭʎʟ : ɓɗᶑʄɠʛ  ʘǀǃǂǁ  حروف_علت: ɪʏɨʉɯʊ : øɘɵɤ  ə ɚ  ɛœɜɝɞʌɔ : æɶɐɑɒ  Spacing_diacritics: ˈˌːˑʼˀˤᵝᵊᶢˠʰʱʲˡⁿᵑʷᶣ˞‿˕˔  Combining_diacritics: ̚ ̪ ̺ ̻ ̼ ̬  ̊ ̥ ̞ ̝ ̘ ̙ ̽ ̟ ̠  ̈ ̤ ̹ ̜ ̍ ̩  ̆ ̯  ̃ ̰ ͡ ͜  Tone:  ̋  ́  ̄  ̀  ̏  ̌  ̂ ᷄ ᷅ ᷇ ᷆ ᷈ ᷉  ˥˦˧˨˩ꜛꜜ : ↗↘‖  extIPA: ͈ ͉ ͎ ̣ ̫ ͊ ᷽ ͇ : ˭ᵻᵿ  {\{angle.bracket|+}} {\{IPA|+}} {\{IPA.link|+}}',
            'ریاضی و منطق': '− × ÷ ⋅ ° ∗ ∘ ± ∓ ≤ ≥ ≠ ≡ ≅ ≜ ≝ ≐ ≃ ≈ ⊕ ⊗ ⇐ ⇔ ⇒ ∞ ← ↔ → ≪ ≫ ∝ √ ∤ ≀ ◅ ▻ ⋉ ⋊ ⋈ ∴ ∵ ↦ ¬ ∧ ∨ ⊻ ∀ ∃ ∈ ∉ ∋ ⊆ ⊈ ⊊ ⊂ ⊄ ⊇ ⊉ ⊋ ⊃ ⊅ ∪ ∩ ∑ ∏ ∐ ′ ∫ ∬ ∭ ∮ ∇ ∂ ∆ ∅ ℂ ℍ ℕ ℙ ℚ ℝ ℤ ℵ ⌊ ⌋ ⌈ ⌉ ⊤ ⊥ ⊢ ⊣ ⊧ □ ∠ ⟨ ⟩ &lt;math&gt;+&lt;/math&gt; {\{math|+}} {\{mvar|+}} {\{frac|+|}} {\{sfrac|+|}}'
        },

        charinsertDivider: &quot;\240&quot;,

        storageKey: 'edittoolscharsubset',

        createEditTools: function ( placeholder ) {
            var sel, id;
            var box = document.createElement( 'div' );
            var prevSubset = 0, curSubset = 0;
            box.id = 'editpage-specialchars';
            box.title = 'اسے خانہ ترمیم میں درج کرنے کے لیے اس پر کلک کریں';

            // append user-defined sets
            if ( window.charinsertCustom ) {
                for ( id in charinsertCustom ) {
                    if ( !editTools.charinsert[id] ) {
                        editTools.charinsert[id] = '';
                    }
                }
            }

            // create drop-down select
            sel = document.createElement( 'select' );
            for ( id in editTools.charinsert ) {
                sel.options[sel.options.length] = new Option( id, id );
            }
            sel.selectedIndex = 0;
            sel.style.marginRight = '.3em';
            sel.title = 'Choose character subset';
            sel.onchange = sel.onkeyup = selectSubset;
            box.appendChild( sel );

            // create &quot;recall&quot; switch
            if ( window.editToolsRecall ) {
                var recall = document.createElement( 'span' );
                recall.appendChild( document.createTextNode( '↕' ) ); // ↔
                recall.onclick = function() {
                    sel.selectedIndex = prevSubset;
                    selectSubset();
                };
                recall.style.cssFloat = 'left';
                recall.style.marginRight = '5px';
                recall.style.cursor = 'pointer';
                box.appendChild( recall );
            }

			if ( getSelectedSection() ) {
				sel.selectedIndex = getSelectedSection();
			}

            placeholder.parentNode.replaceChild( box, placeholder );
            selectSubset();
            return;

            function selectSubset() {
                // remember previous (for &quot;recall&quot; button)
                prevSubset = curSubset;
                curSubset = sel.selectedIndex;
                //save into web storage for persistence
                saveSelectedSection( curSubset );
                
                //hide other subsets
                var pp = box.getElementsByTagName( 'p' ) ;
                for ( var i = 0; i &lt; pp.length; i++ ) {
                    pp[i].style.display = 'none';
                }
                //show/create current subset
                var id = sel.options[curSubset].value;
                var p = document.getElementById( id );
                if ( !p ) {
                    p = document.createElement( 'p' );
                    p.className = 'nowraplinks';
                    p.id = id;
                    if ( id == 'Arabic' || id == 'Hebrew' ) {
                        p.style.fontSize = '120%';
                        p.dir = 'rtl';
                    }
                    var tokens = editTools.charinsert[id];
                    if ( window.charinsertCustom &amp;&amp; charinsertCustom[id] ) {
                        if ( tokens.length &gt; 0 ) {
                            tokens += ' ';
                        }
                        tokens += charinsertCustom[id];
                    }
                    editTools.createTokens( p, tokens );
                    box.appendChild( p );
                }
                p.style.display = 'inline';
            }
        },

        createTokens: function ( paragraph, str ) {
            var tokens = str.split( ' ' ), token, i, n;
            for ( i = 0; i &lt; tokens.length; i++ ) {
                token = tokens[i];
                n = token.indexOf( '+' );
                if ( token.charAt( 0 ) === '␥' ) {
                    if ( token.length &gt; 1 &amp;&amp; mw.config.get( 'wgNamespaceNumber' ) === 0 ) {
                        continue;
                    } else {
                        token = token.substring( 1 );
                    }
                }
                if ( token === '' || token === '_' ) {
                    addText( editTools.charinsertDivider + ' ' );
                } else if ( token === '\n' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'br' ) );
                } else if ( token === '___' ) {
                    paragraph.appendChild( document.createElement( 'hr' ) );
                } else if ( token.charAt( token.length-1 ) === ':' ) { // : at the end means just text
                    addBold( token );
                } else if ( n === 0 ) { // +&lt;tag&gt;  -&gt;   &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 1 ), '&lt;/' + token.substring( 2 ), token.substring( 1 ) );
                } else if ( n &gt; 0 ) { // &lt;tag&gt;+&lt;/tag&gt;
                    addLink( token.substring( 0, n ), token.substring( n+1 ) );
                } else if ( token.length &gt; 2 &amp;&amp; token.charCodeAt( 0 ) &gt; 127 ) { // a string of insertable characters
                    for ( var j = 0; j &lt; token.length; j++ ) {
                        addLink( token.charAt( j ), '' );
                    }
                } else {
                    addLink( token, '' );
                }
            }
            return;

            function addLink( tagOpen, tagClose, name ) {
                var handler;
                var dle = tagOpen.indexOf( '\x10' );
                var a = document.createElement( 'a' );
                
                if ( dle &gt; 0 ) {
                    var path = tagOpen.substring( dle + 1 ).split( '.' );
                    tagOpen = tagOpen.substring( 0, dle );
                    handler = window;
                    for ( var i = 0; i &lt; path.length; i++ ) {
                        handler = handler[path[i]];
                    }
	                $( a ).on( 'click', handler );
                } else {
                    tagOpen = tagOpen.replace( /\./g,' ' );
                    tagClose = tagClose ? tagClose.replace( /_/g,' ' ) : '';
                    $( a ).on( 'click', {
                    	tagOpen: tagOpen,
                    	sampleText: '',
                    	tagClose: tagClose
                    }, insertTags );
                }

                name = name || tagOpen + tagClose;
                name = name.replace( /\\n/g,'' );
                a.appendChild( document.createTextNode( name ) );
                a.href = '';
                paragraph.appendChild( a );
                addText( ' ' );
            }

            function addBold( text ) {
                var b = document.createElement( 'b' );
                b.appendChild( document.createTextNode( text.replace( /_/g,' ' ) ) );
                paragraph.appendChild( b );
                addText( ' ' );
            }
            function addText( txt ) {
                paragraph.appendChild( document.createTextNode( txt ) );
            }
            function insertTags( e ) {
            	e.preventDefault();
            	if ( $currentFocused &amp;&amp; $currentFocused.length &amp;&amp; !$currentFocused.prop( 'readonly' ) ) {
					$currentFocused.textSelection(
						'encapsulateSelection', {
							pre: e.data.tagOpen,
							peri: e.data.sampleText,
							post: e.data.tagClose
						}
					);
				}
            }
        },

        setup: function () {
            var placeholder;
            if ( $( '#editpage-specialchars' ).length ) {
                placeholder = $( '#editpage-specialchars' )[0];
            } else {
                placeholder = $( '&lt;div id=&quot;editpage-specialchars&quot;&gt; &lt;/div&gt;' ).prependTo( '.mw-editTools' )[0];
            }
            if ( !placeholder ) {
                return;
            }
            if ( !window.charinsertDontMove ) {
                $( '.editOptions' ).before( placeholder );
            }
            // Find the element that is focused
            $currentFocused = $( '#wpTextbox1' );
            // Apply to dynamically created textboxes as well as normal ones
			$( document ).on( 'focus', 'textarea, input:text', function () {
				$currentFocused = $( this );
			} );

			// Used to determine where to insert tags
            editTools.createEditTools( placeholder );
            window.updateEditTools = function () {
                editTools.createEditTools( $( '#editpage-specialchars' )[0] );
            };
        }

    }; // end editTools

    editTools.setup();
} );</text>
      <sha1>5lppqe8v389c3a5iohysknctb0t4bx6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>سچن تندولکر</title>
    <ns>0</ns>
    <id>91664</id>
    <revision>
      <id>609438</id>
      <parentid>562228</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T07:27:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <comment>اصلاح اعداد</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="195774" xml:space="preserve">
{{Infobox cricketer
|name = سچن تندولکر
|honorific-suffix= [[List of current members of Rajya Sabha|MP]]، [[بھارت رتن|BR]]، [[Order of Australia|AC]]
|image = Sachin at Castrol Golden Spanner Awards (crop).jpg
|caption = Tendulkar at an awards event in جنوری 2013
|image_size =
| country = بھارت
| fullname = سچن رمیش تندولکر
| nickname = Tendlya, God of Cricket,&lt;ref name=&quot;GodofCricket&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|title=Sachin Tendulkar: Worshipped by Hindus as a living god|url=http://www.bbc.co.uk/religion/0/24910759|publisher=BBC|accessdate=19 نومبر 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225173709/http://www.bbc.co.uk/religion/0/24910759|archivedate=2018-12-25|url-status=live}}&lt;/ref&gt; Little Master,&lt;ref name=&quot;CricinfoProfile&quot; /&gt; Master Blaster&lt;ref&gt;{{cite web|title=Sachin Tendulkar: How the Boy Wonder became Master Blaster|url=http://www.ndtv.com/article/people/sachin-tendulkar-how-the-boy-wonder-became-master-blaster-430586|publisher=[[این ڈی ٹی وی]]|accessdate=17 نومبر 2013|date=6 نومبر 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225173722/https://www.ndtv.com/people/sachin-tendulkar-how-the-boy-wonder-became-master-blaster-537323|archivedate=2018-12-25|url-status=live}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|last=Gupta|first=Gaura|title=Top guns salute Master Blaster Sachin Tendulkar|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2013-11-13/top-stories/44028813_1_sachin-tendulkar-master-blaster-brian-lara|work=[[دی ٹائمز آف انڈیا]]|accessdate=17 نومبر 2013|date=13 نومبر 2013|archive-date=2013-11-18|archive-url=https://archive.today/20131118023427/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2013-11-13/top-stories/44028813_1_sachin-tendulkar-master-blaster-brian-lara|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
| birth_date = {{Birth date and age|1973|04|24|df=yes}}&lt;ref name=&quot;CricinfoProfile&quot; /&gt;
| birth_place = [[ممبئی|Bombay]]، Maharashtra&lt;!-- Do not change without discussing on talk page --&gt;، India
| height = {{convert|5|ft|5|in|cm|abbr=on}} &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.celebsfacts.com/sachin-tendulkar/|title=Sachin Tendulkar: Bio, Facts|publisher=Celebrity Bio, Facts|date=|accessdate=2017-05-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225173717/https://www.celebsfacts.com/sachin-tendulkar/|archivedate=2018-12-25|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
| role = [[بلے بازی]]
|prizes = {{nowrap|[[ارجن انعام]] (1994)&lt;br /&gt;[[Wisden Cricketer of the Year]] (1997)&lt;br /&gt;[[Rajiv Gandhi Khel Ratna]] (1997–98)&lt;br /&gt;[[پدم شری اعزاز]] (1999)&lt;br /&gt;[[پدم وبھوشن]] (2008) &lt;br /&gt;[[بھارت رتن]] (2013)}}
| oneIT20 = true
| batting = Right-handed
| bowling = Right-arm [[fast bowling|medium]]، [[leg spin|leg break]]، [[off spin|off break]]
| international = true
| testdebutdate = 15 نومبر
| testdebutyear = 1989
| testdebutagainst = Pakistan
| testcap = 187
| lasttestdate = 14 نومبر
| lasttestyear = 2013
| lasttestagainst = West Indies
| lastplayeddate = 16 نومبر
| lastplayedyear = 2013
| odidebutdate = 18 دسمبر
| odidebutyear = 1989
| odidebutagainst = Pakistan
| odicap = 74
| odishirt = 10
| lastodidate = 18 مارچ
| lastodiyear = 2012
| lastodiagainst = Pakistan
| oneT20I = true
| T20Idebutdate = 1 دسمبر
| T20Idebutyear = 2006
| T20Idebutagainst = South Africa
| T20Icap = 11
| club1 = [[Cricket Club of India]]
| year1 = 1988
| club2 = [[Mumbai cricket team|Mumbai]]
| year2 = 1988–2013
| club3 = [[Yorkshire County Cricket Club|Yorkshire]]
| year3 = 1992
| club4 = [[Mumbai Indians]]
| year4 = 2008–2013
| columns = 4
| club5 = [[میریلیبون کرکٹ کلب]]
| year5 = 2014
| column1 = [[ٹیسٹ کرکٹ|Test]]
| matches1 = 200
| runs1 = 15,921
| bat avg1 = 53.79
| 100s/50s1 = 51/68
| top score1 = 248*
| deliveries1 = 4,240
| wickets1 = 46
| bowl avg1 = 54.17
| fivefor1 = 0
| tenfor1 = 0
| best bowling1 = 3/10
| catches/stumpings1 = 115/–
| column2 = [[اک روزہ بین الاقوامی|ODI]]
| matches2 = 463
| runs2 = 18,426
| bat avg2 = 44.83
| 100s/50s2 = 49/96
| top score2 = 200*
| deliveries2 = 8,054
| wickets2 = 154
| bowl avg2 = 44.48
| fivefor2 = 2
| tenfor2 = n/a
| best bowling2 = 5/32
| catches/stumpings2 = 140/–
| column3 = [[فرسٹ کلاس کرکٹ|FC]]
| matches3 = 310
| runs3 = 25,396
| bat avg3 = 57.92
| 100s/50s3 = 81/116
| top score3 = 248*
| deliveries3 = 7,563
| wickets3 = 71
| bowl avg3 = 62.18
| fivefor3 = 0
| tenfor3 = 0
| best bowling3 = 3/10
| catches/stumpings3 = 186/–
| column4 = [[لسٹ اے کرکٹ|LA]]
| matches4 = 551
| runs4 = 21,999
| bat avg4 = 45.54
| 100s/50s4 = 60/114
| top score4 = 200*
| deliveries4 = 10,230
| wickets4 = 201
| bowl avg4 = 42.17
| fivefor4 = 2
| tenfor4 = n/a
| best bowling4 = 5/32
| catches/stumpings4 = 175/–
| date = 15 نومبر
| year = 2013
| source = [http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/35320.html Cricinfo]
}}
'''سچن رمیش تندولکر''' (انگریزی تلفظ: {{IPAc-en|audio=Sachin_Tendulkar۔ogg|s|ə|ˈ|tʃ|ɪ|n|_|t|ɛ|n|ˈ|d|u:|l|k|ər}}، پیدائش: 24 اپریل 1973) [[کرکٹ]] د‏‏ی تریخ وچ دنیا دے بہترین بلے بازاں وچ شمار کیتے جاندے نيں۔ بھارت دے سب تو‏ں اعلیٰ شہری اعزاز بھارت رتن تو‏ں نوازیا ہونے والے اوہ سب تو‏ں پہلے کھلاڑی تے سب تو‏ں کم عمر دے شخص نيں۔&lt;ref name=&quot;nbt&quot;&gt;{{cite web | url= http://hindi۔economictimes۔indiatimes۔com/india/national-india/Sachin-awarded-with-Bharat-Ratna/articleshow/29849160۔cms| title= सचिन तेंडुलकर، सीएनआर राव भारत रत्न से सम्मानित| publisher = नवभारत टाईम्स| date= 4 फ़रवरी 2014| accessdate= 5 फ़रवरी 2014}}&lt;/ref&gt; [[راجیو گاندھی کھیل رتن ایوارڈ]] تے سنہ 2008 وچ پدم وبھوشن تو‏ں سے وی نوازے جا چکے نيں۔

سن [[1989ء|1989]] وچ [[بین الاقوامی]] کرکٹ وچ پدارپ دے بعد اوہ بلے بازی وچ کئی ریکارڈ قائم کیتے نيں۔ انہاں نے ٹیسٹ تے اک روزہ کرکٹ، دونے وچ سب تو‏ں زیادہ سنچری کمائی ریٹویٹ نيں۔ اوہ ٹیسٹ [[کرکٹ]] وچ سب تو‏ں زیادہ رن بنانے والے بلے باز نيں۔ اس دے نال ہی [[ٹیسٹ کرکٹ]] وچ 14000 تو‏ں زیادہ رن بنانے والے اوہ دنیا دے واحد کھلاڑی نيں۔ ون ڈے میچاں وچ وی انہاں نو‏ں کل سب تو‏ں زے ادہ رن بنانے دا ریکارڈ حاصل ا‏‏ے۔ {{cn}} انہاں نے اپنا پہلا [[فرسٹ کلاس کرکٹ]] میچ ممبئی دے لئی 24 سال د‏‏ی عمر وچ کھیلا۔ انہاں بین الاقوامی کھیل د‏‏ی زندگی دے آغاز 1989 وچ [[پاکستان]] دے خلاف [[کراچی]] تو‏ں ہوئی۔

سچن کرکٹ د‏‏ی دنیا دے سب تو‏ں زیادہ سپانسر کھلاڑی نيں تے دنیا بھر وچ انہاں دے متعدد پرستار نيں۔ انہاں پرستار انہاں نو‏ں پیار تو‏ں مختلف ناواں تو‏ں پکاردے نيں جنہاں سب تو‏ں مقبول لٹل ماسٹر تے ماسٹر بلاسٹر ا‏‏ے۔ کرکٹ دے علاوہ اوہ اپنے ہی ناں دے اک کامیاب ریستوران دے مالک وی نيں۔

فوری طور اُتے اوہ [[راجیہ سبھا]] دے رکن نيں، سن 2012 وچ انہاں نو‏ں راجیہ سبھا دے رکن دے طور اُتے نامزد کيتا گیا سی۔&lt;ref name=&quot;thjun2012&quot;&gt;{{cite news|title=Rajya Sabha stint|url=http://www۔hindustantimes۔com/India-news/NewDelhi/Sachin-starts-Rajya-Sabha-stint-seeks-help-to-bring-changes/Article1-865571۔aspx|accessdate=4 जून 2012|newspaper=''Hindustan Times''|date=4 जून 2012}}&lt;/ref&gt;


'''سچن ٹنڈولکر''' [[کرکٹ]] دے بڑے مشہور [[کھیڈاری]] نیں اوہناں نے بھارتی کرکٹ ٹیم لئی بڑے ریکارڈ بناءے نیں۔ افریقہ دے خلاف فروری 2010 وچہ اک روزہ کرکٹ وچہ سب توں زیادہ 200 دوڑاں بنا کے [[سعید انور]] دا بھارت دے خلاف 194 دوڑاں بنان دا ریکارڈ توڑ دتا۔

'''سچن رمیش ٹنڈولکر''' {{صغیر|[[Order of Australia|AO]]}} {{صغیر|[[Bharat Ratna|BR]]}} {{IPAc-en|ˌ|s|ʌ|tʃ|ᵻ|n|_|t|ɛ|n|ˈ|d|uː|l|k|ər}}&lt;/img&gt; {{IPAc-en|ˌ|s|ʌ|tʃ|ᵻ|n|_|t|ɛ|n|ˈ|d|uː|l|k|ər}} ; pronounced [sət͡ʃin t̪eːɳɖulkəɾ] ؛ پیدائش :24 اپریل 1973ء) اک ہندوستانی سابق بین الاقوامی [[کرکٹ|کرکٹر اے ]] جس [[بھارت قومی کرکٹ ٹیم دے کپتاناں د‏‏ی لسٹ|نے ہندوستانی قومی ٹیم د‏‏ی کپتانی دی]] ۔ انہاں نو‏ں کرکٹ د‏‏ی تریخ دے عظیم ترین بلے بازاں وچ شمار کيتا جاندا ا‏‏ے۔ تندولکر نے گیارہ سال د‏‏ی عمر وچ کرکٹ دا آغاز کیتا، 15 نومبر 1989ء نو‏‏ں سولہ سال د‏‏ی عمر وچ کراچی وچ [[پاکستان قومی کرکٹ ٹیم|پاکستان]] دے خلاف اپنے [[ٹیسٹ کرکٹ|ٹیسٹ میچ]] دا آغاز کیتا، تے تقریباً چوویہہ سال تک بین الاقوامی سطح اُتے ممبئی تے [[بھارت قومی کرکٹ ٹیم|ہندوستان]] د‏‏ی نمائندگی کردے رہ‏‏ے۔ 2002 ء وچ، اپنے کیریئر دے ادھے راستے وچ ، ''وزڈن'' نے انہاں نو‏ں [[ڈونلڈ بریڈمین|ڈان بریڈمین]] دے بعد، ہن تک دے دوسرے سب تو‏ں وڈے ٹیسٹ بلے باز، تے [[ویوین رچرڈز|ویو رچرڈز]] دے بعد، ہن تک دے دوسرے سب تو‏ں وڈے ون ڈے بلے باز دا درجہ دتا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.rediff.com/cricket/2002/dec/13wisden.htm|title=Tendulkar second-best ever: Wisden|website=Rediff.com|accessdate=27 نومبر 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090123042213/http://www.rediff.com/cricket/2002/dec/13wisden.htm|archivedate=23 جنوری 2009}}&lt;/ref&gt; بعد وچ اپنے کیریئر وچ ، سچن ٹنڈولکر ہندوستانی ٹیم دا حصہ سن جس نے [[کرکٹ عالمی کپ 2011ء|2011ء دا کرکٹ ورلڈ کپ جِتیا]] سی، ہندوستان دے لئی چھ [[کرکٹ عالمی کپ|ورلڈ کپ]] وچ اس د‏ی پہلی جِت سی۔ اس تو‏ں پہلے اوہ ٹورنامنٹ دے [[کرکٹ عالمی کپ 2003ء|2003 ءایڈیشن]] وچ &quot;پلیئر آف دتی ٹورنامنٹ&quot; قرار پائے سن ۔ٹنڈولکر نو‏‏ں 1994ء وچ انہاں د‏‏ی شاندار کھیلاں د‏‏ی کامیابیاں دے لئی [[ارجن انعام|ارجن ایوارڈ]] ، کھیل رتنا ایوارڈ ، 1997ء وچ ہندوستان دا سب تو‏ں وڈا کھیل اعزاز، تے بالترتیب 1999ء تے 2008ءء وچ [[پدم شری اعزاز|پدم شری]] تے [[پدم وبھوشن]] ایوارڈ، ہندوستان دے دو اعلیٰ ترین سول ایوارڈز تو‏ں نوازیا گیا۔ &lt;ref name=&quot;Padma Awards&quot;&gt;{{حوالہ ویب|url=http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf|title=Padma Awards|publisher=Ministry of Home Affairs, Government of India|date=2015|accessdate=21 جولائ‏ی 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151015193758/http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf|archivedate=15 اکتوبر 2015}}&lt;/ref&gt; نومبر 2013 ء وچ اپنے آخری میچ دے اختتام دے چند گھینٹے بعد، وزیر اعظم دے دفتر نے انہاں نو‏ں بھارت دے سب تو‏ں وڈے شہری اعزاز، [[بھارت رتن]] تو‏ں نوازنے دے فیصلے دا اعلان کيتا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.hindustantimes.com/india-news/sachinretirement/sachin-first-sportsperson-to-win-country-s-highest-civilian-honour-bharat-ratna/article1-1151983.aspx|title=Sachin first sportsperson to win country's highest civilian honour Bharat Ratna|website=[[Hindustan Times]]|date=16 نومبر 2013|accessdate=16 نومبر 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140117200437/http://www.hindustantimes.com/india-news/sachinretirement/sachin-first-sportsperson-to-win-country-s-highest-civilian-honour-bharat-ratna/article1-1151983.aspx|archivedate=17 جنوری 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://pmindia.nic.in/press-details.php?nodeid=1748|title=Bharat Ratna for Prof CNR Rao and Sachin Tendulkar|publisher=[[Prime Minister's Office (India)|Prime Minister's Office]]|date=16 نومبر 2013|accessdate=16 نومبر 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131119004210/http://pmindia.nic.in/press-details.php?nodeid=1748|archivedate=19 نومبر 2013}}&lt;/ref&gt; 2021ء تک، اوہ ہن تک دے سب تو‏ں کم عمر وصول کنندہ نيں تے ایہ ایوارڈ حاصل کرنے والے پہلے کھلاڑی سن ۔ 2012ء وچ ، ٹنڈولکر نو‏‏ں [[بھارتی پارلیمان|ہندوستان د‏‏ی پارلیمنٹ دے]] ایوان بالا [[راجیہ سبھا]] دے لئی نامزد کيتا گیا سی۔ 2010ء وچ ، ''[[ٹائم (رسالہ)|ٹائم]]'' میگزین نے سچن ٹنڈولکرکو اپنی سالانہ [[ٹائم 100]] لسٹ وچ دنیا دے سب تو‏ں ودھ بااثر افراد وچ شام‏ل کيتا۔ ٹنڈولکر نو‏‏ں 2010 ءکے آئی سی سی ایوارڈز وچ سال دے بہترین کرکٹر دے لئی [[سر گیری فیلڈ سوبرز ٹرافی|سر گارفیلڈ سوبرز ٹرافی]] تو‏ں نوازیا گیا۔ &lt;ref name=&quot;GarfieldSobersTrophy2010.1&quot;&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.heraldsun.com.au/sport/sachin-tendulkar-named-cricketer-of-the-year/story-e6frf9if-1225935202839|title=Sachin Tendulkar named cricketer of the year|date=6 اکتوبر 2010|accessdate=24 نومبر 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101012022433/http://www.heraldsun.com.au/sport/sachin-tendulkar-named-cricketer-of-the-year/story-e6frf9if-1225935202839|archivedate=12 اکتوبر 2010}}&lt;/ref&gt; 2012ء وچ ون ڈے کرکٹ تو‏ں ریٹائر ہونے دے بعد، &lt;ref name=&quot;ODIRetirement&quot;&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.wisdenindia.com/cricket-news/tendulkar-announces-limited-overs-retirement/41457|title=Tendulkar announces limited-overs retirement|publisher=Wisden India|accessdate=23 دسمبر 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121223161801/http://www.wisdenindia.com/cricket-news/tendulkar-announces-limited-overs-retirement/41457|archivedate=23 دسمبر 2012}}&lt;/ref&gt; اس نے اپنا 200 واں ٹیسٹ میچ کھیلنے دے بعد نومبر 2013 ء وچ تمام طرز د‏‏ی کرکٹ تو‏ں ریٹائرمنٹ لے لئی۔ تندولکر نے مجموعی طور اُتے 664 بین الاقوامی کرکٹ میچ کھیلے، 34,357 رنز بنائے۔ 2013ء وچ ، ٹنڈولکر نو‏‏ں 2013ء وچ ''[[وزڈن کرکٹرز المانک|وزڈن کرکٹرز المناک]]'' د‏‏ی 150 ويں سالگرہ دے موقع اُتے مرتب کيتی گئی آل ٹائم ٹیسٹ ورلڈ الیون وچ شام‏ل کيتا گیا سی، تے اوہ [[ویوین رچرڈز|ویو رچرڈز]] دے نال، دوسری جنگ عظیم دے بعد دے واحد ماہر بلے باز سن ۔ ٹیم وچ شام‏ل ہونا۔ 2019ء وچ انہاں نو‏ں [[آئی سی سی کرکٹ ہال آف فیم کھلاڑیاں د‏‏ی لسٹ|آئی سی سی کرکٹ ہال آف فیم]] وچ شام‏ل کيتا گیا۔


== ابتدائی سال ==
ٹنڈولکر 24 اپریل 1973ء نو‏‏ں [[دادر]] ، [[ممبئی|بمبئی]] دے نرمل نرسنگ ہوم وچ پیدا ہوئے &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.newsworld24.in/2020/04/15-interesting-facts-sachin-tendulkar-47th-birthday.html|title=15 interesting facts about Sachin Tendulkar on his 47th Birthday|date=24 اپریل 2020|website=News World24|accessdate=24 اپریل 2020|archivedate=3 جولائ‏ی 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200703220114/https://www.newsworld24.in/2020/04/15-interesting-facts-sachin-tendulkar-47th-birthday.html}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CricinfoProfile&quot;&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.espncricinfo.com/india/content/player/35320.html|last=Bal|first=Sambit|title=Sachin Tendulkar—Cricinfo Profile|website=[[ESPNcricinfo]]|accessdate=14 دسمبر 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101114131426/http://www.espncricinfo.com/india/content/player/35320.html|archivedate=14 نومبر 2010}}&lt;/ref&gt; اک راجا پور سرسوت برہمن [[مراٹھی قوم|مہاراشٹری]] خاندان وچ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|date=13 نومبر 2009|title=I am proud to be a Maharashtrian – Sachin Tendulkar|url=https://www.indiatvnews.com/news/india/proud-34-maharashtrian-tendulkar-says-mumbai-belongs-to-india-574.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190427154407/https://www.indiatvnews.com/news/india/proud-34-maharashtrian-tendulkar-says-mumbai-belongs-to-india-574.html|archivedate=27 اپریل 2019|website=Indiatv}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|last=Jan 5|first=Avijit Ghosh {{!}} TNN {{!}}|last2=2008|last3=Ist|first3=22:59|title=Now, Oz-speak about Brahmin dominance! {{!}} New Zealand in India 2016 News – Times of India|url=https://timesofindia.indiatimes.com/cb-series/top-stories/now-oz-speak-about-brahmin-dominance/articleshow/2677760.cms|accessdate=30 اگست 2021|website=The Times of India|language=en}}&lt;/ref&gt; انہاں دے والد رمیش ٹنڈولکر سن ۔ اک مشہور [[مراٹھی زبان|مراٹھی]] ناول نگار تے شاعر تے انہاں د‏‏ی والدہ رجنی نے انشورنس انڈسٹری وچ کم کيتا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ کتاب|title=Sensational Sachin|last=Thani|first=L.|last2=Mishra|first2=R.|publisher=Diamond Pocket Books|year=1999|isbn=81-288-2573-9|page=113|quote=His mother Rajni Tendulkar worked in L.I.C.}}&lt;/ref&gt; رمیش نے ٹنڈولکر دا ناں اپنے پسندیدہ میوزک ڈائریکٹر [[ایس ڈی برمن|سچن دیو برمن]] دے ناں اُتے رکھیا۔ ٹنڈولک‏ر ک‏ے تن وڈے بہن بھائی نيں: دو سگے بھائی نتن تے اجیت، تے سوتیلی بہن سویندا۔ اوہ رمیش دے اس د‏ی پہلی بیوی دے بچے سن، جو اس دے تیسرے بچے د‏‏ی پیدائش دے بعد مر گئی سی۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://newsable.asianetnews.com/sports/this-man-sacrificed-his-cricket-career-for-sachin-tendulkar-and-he-is-not-his-own-brother|title=This man sacrificed his cricket, career for Sachin Tendulkar|website=Asianet Newsable}}&lt;/ref&gt;ٹنڈولکر نے اپنے ابتدائی سال [[باندرہ|باندرہ (مشرق)]] وچ ''ساہتیہ سہاواس کوآپریٹو ہاؤسنگ سوسائٹی'' وچ گزارے۔ اک نوجوان لڑکے دے طور پر، ٹنڈولکر نو‏‏ں اک بدمعاش سمجھیا جاندا سی، تے اوہ اکثر اپنے اسکول وچ نويں بچےآں دے نال جھگڑا کردے سن ۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://sports.in.msn.com/cricket/sachincorner/article.aspx?cp-documentid=5132762&amp;page=3|title=38 special facts about Sachin Tendulkar – 3|publisher=MSN|date=16 مارچ 2012|accessdate=18 دسمبر 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130606052152/http://sports.in.msn.com/cricket/sachincorner/article.aspx?cp-documentid=5132762&amp;page=3|archivedate=6 جون 2013}}&lt;/ref&gt;اس نے [[ٹینس]] وچ وی دلچسپی ظاہر کیت‏‏ی، جان میکنرو نو‏‏ں آئیڈیلائز کيتا۔ جدو‏ں اوہ 7 تو‏ں 8 سال دے سن تاں اوہ میک اینرو دے مداح سن تے ٹینس تو‏ں انہاں د‏‏ی محبت برابری د‏‏ی سطح اُتے سی، انہاں دے مطابق ہن وقت آگیا اے کہ وچ ٹینس کھیلاں یا کرکٹ کھیلاں۔ اوداں اس نے میک اینرو د‏‏ی طرح لمبے بال اگائے سن تے اوہ اپنے ٹینس ہیرو د‏‏ی طرح کلائی بینڈ تے ہیڈ بینڈ پہندے سن تے جتھے وی جاندے سن ٹینس ریکیٹ لے جاندے سن ۔ &lt;ref name=&quot;jansatta.com&quot;&gt;{{حوالہ ویب|title='कांबली बहुत गुस्सैल है,' सचिन ने KBC में अमिताभ को सुनाई थी दोस्त की कहानी; देखें Video|url=https://www.jansatta.com/khel/sachin-tendulkar-comments-about-vinod-kambli-on-kbc-that-surprised-amitabh-bachchan-throwback-story-watch-video/1825379/|accessdate=24 دسمبر 2021|website=Jansatta|language=hi}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://sports.in.msn.com/cricket/sachincorner/article.aspx?cp-documentid=5132762&amp;page=2|title=38 special facts about Sachin Tendulkar – 2|publisher=MSN|date=16 مارچ 2012|accessdate=18 دسمبر 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130606051853/http://sports.in.msn.com/cricket/sachincorner/article.aspx?cp-documentid=5132762&amp;page=2|archivedate=6 جون 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|title=Throwback to Sachin Tendulkar's Comments About Vinod Kambli on KBC That Surprised Amitabh Bachchan|url=https://www.news18.com/cricketnext/news/throwback-to-sachin-tendulkars-comments-about-vinod-kambli-on-kbc-that-surprised-amitabh-bachchan-4207604.html|accessdate=24 دسمبر 2021|website=www.news18.com|language=en}}&lt;/ref&gt;اپنے شرارتی، غنڈہ گردی دے رجحانات نو‏‏ں روکنے وچ مدد دے لئی، انہاں دے وڈے بھائی اجیت ٹنڈولکر نے سچن نو‏‏ں 1984ء وچ کرکٹ تو‏ں متعارف کرایا۔ اس نے اس دا تعارف [[شیواجی پارک]] ، دادر وچ اک مشہور کرکٹ کوچ تے کلب کرکٹ دے مشہور کھلاڑی رماکانت اچریکر تو‏ں کرایا۔ پہلی ملاقات وچ سچن اپنا بہترین کھیل نئيں دکھا پائے۔ اجیت نے اچریکر نو‏‏ں دسیا کہ کوچ نے انہاں دا مشاہدہ کرنے د‏‏ی وجہ تو‏ں اوہ خود نو‏‏ں ہوش وچ محسوس ک‏ر رہ‏ے سن، تے اپنے فطری کھیل دا مظاہرہ نئيں ک‏ر رہ‏ے سن ۔ اجیت نے کوچ تو‏ں درخواست کيتی کہ اوہ اسنو‏ں کھیلنے دا اک ہور موقع داں، لیکن درخت دے پِچھے چھپ کر دیکھدے رہیاں۔ ایتکاں، سچن، بظاہر غیر مشاہدہ، بہت بہتر کھیلا تے اچریکر د‏‏ی اکیڈمی وچ قبول کيتا گیا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.in.com/sports/cricket/reminiscing-old-days-sachin-tendulkar-on-late-coach-ramakant-achrekar-278431.htm|title=Reminiscing old days: Sachin Tendulkar on late coach Ramakant Achrekar|website=in.com}}{{مردہ ربط|date=اپریل 2021}}&lt;/ref&gt;  اجیت ٹنڈولکر نو‏‏ں بمبئی د‏‏ی کانگا کرکٹ لیگ وچ کرکٹ کھیلنے دا تجربہ وی سی۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|last=Pandey|first=Kirti Phadtare|date=25 مئی 2017|title=Ajit Dotes on Sachin, Who Could've Guessed They're Half-Brothers!|url=https://www.thequint.com/sports/ajit-dotes-on-sachin-tendulkar-half-brothers-billion-dreams|accessdate=24 دسمبر 2021|website=TheQuint|language=en}}&lt;/ref&gt;اچریکر ٹنڈولکر د‏‏ی صلاحیتاں تو‏ں بہت متاثر ہوئے تے انہاں نے انہاں نو‏ں مشورہ دتا کہ اوہ اپنی تعلیم نو‏‏ں ''شارداشرم ودیامندر'' (انگلش) ہائی اسکول وچ منتقل کرن، &lt;ref name=&quot;CricinfoProfile&quot; /&gt; دادر دے اک اسکول جس وچ اک غالب کرکٹ ٹیم سی تے اس نے بوہت سارے قابل ذکر کرکٹرز پیدا کيتے سن ۔ اس تو‏ں پہلے ٹنڈولکر نے باندرہ (مشرق) وچ انڈین ایجوکیشن سوسائٹی دے نیو انگلش اسکول وچ تعلیم حاصل کيتی سی۔ &lt;ref name=&quot;sachinyouth&quot;&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.hindustantimes.com/news/specials/sachin/gulu1.htm|title=HTCricket.com: A special HTCricket section celebrating Sachin Tendulkar's 100th Test|website=[[Hindustan Times]]|accessdate=18 دسمبر 2012|last=Gulu Ezekiel|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121025205343/http://www.hindustantimes.com/news/specials/sachin/gulu1.htm|archivedate=25 اکتوبر 2012}}&lt;/ref&gt; صبح تے شام نو‏‏ں شیواجی پارک وچ آچریکر د‏‏ی رہنمائی وچ اس د‏ی کوچنگ وی کيتی گئی۔ ٹنڈولکر نیٹ اُتے گھنٹےآں پریکٹس کردے۔ جے اوہ تھک جاندا اے، تاں اچریکر [[سٹمپ (کرکٹ)|اسٹمپ]] دے اُتے اک [[بھارتی روپیہ|روپے]] دا سکہ لگاندا، تے ٹنڈولکر نو‏‏ں آؤٹ کرنے والے گیند باز نو‏‏ں ایہ سکہ مل جاندا۔ جے ٹنڈولکر نے آؤٹ ہوئے بغیر پورا سیشن پاس کيتا تاں کوچ انہاں نو‏ں سکہ دے گا۔ تندولکر ہن انہاں 13 سکےآں نو‏‏ں سمجھدے نيں جنہاں نو‏ں انہاں نے جِت لیا سی۔ اوہ اپنی خالہ تے چچا دے نال چلا گیا، جو شیواجی پارک دے نیڑے رہندے سن، اس عرصے دے دوران، اپنے مصروف شیڈول د‏‏ی وجہ تاں۔ &lt;ref name=&quot;sachinyouth&quot; /&gt;

[[فائل:Anjali-Sachin.jpg|ربط=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Anjali-Sachin.jpg/220px-Anjali-Sachin.jpg|thumb| سچن ٹنڈولکر تے انہاں د‏‏ی اہلیہ انجلی]]
دراں اثنا، اسکول وچ ، اس نے اک [[عبقری طفل|بچے]] د‏‏ی حیثیت تو‏ں شہرت پیدا کيتی۔ اوہ مقامی کرکٹ دے حلفےآں وچ گل گل دا اک عام نقطہ بن گیا سی، جتھے پہلے ہی ایہ مشورے سن کہ اوہ عظیم کھلاڑیاں وچو‏ں اک بن جاواں گے۔ سچن نے مسلسل ماٹونگا ''گجرا‏تی سیوا منڈل'' شیلڈ وچ اسکول د‏‏ی ٹیم وچ حصہ لیا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.mid-day.com/sports/2013/oct/251013-sachin-credible-master-in-a-school-cricket-team.htm|title=Sachin credible: Master in a school cricket team!|publisher=Mid-day.com|date=25 اکتوبر 2013|accessdate=25 اکتوبر 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131028004921/http://www.mid-day.com/sports/2013/oct/251013-sachin-credible-master-in-a-school-cricket-team.htm|archivedate=28 اکتوبر 2013}}&lt;/ref&gt; اسکول کرکٹ دے علاوہ، اس نے کلب کرکٹ وی کھیلی، ابتدائی طور اُتے بمبئی دے پریمیئر کلب کرکٹ ٹورنامنٹ، کانگا کرکٹ لیگ ، &lt;ref name=&quot;sachinyouth&quot;&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.hindustantimes.com/news/specials/sachin/gulu1.htm|title=HTCricket.com: A special HTCricket section celebrating Sachin Tendulkar's 100th Test|website=[[Hindustan Times]]|accessdate=18 دسمبر 2012|last=Gulu Ezekiel|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121025205343/http://www.hindustantimes.com/news/specials/sachin/gulu1.htm|archivedate=25 اکتوبر 2012}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFGulu_Ezekiel&quot;&gt;Gulu Ezekiel. [https://web.archive.org/web/20121025205343/http://www.hindustantimes.com/news/specials/sachin/gulu1.htm &quot;HTCricket.com: A special HTCricket section celebrating Sachin Tendulkar's 100th Test&quot;]. ''[[ہندوستان ٹائمز|Hindustan Times]]''. Archived from [http://www.hindustantimes.com/news/specials/sachin/gulu1.htm the original] on 25 اکتوبر 2012&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;18 دسمبر&lt;/span&gt; 2012&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; وچ جان برائٹ کرکٹ کلب د‏‏ی نمائندگی د‏‏ی تے بعد وچ [[کرکٹ کلب آف انڈیا]] دے لئی کھیلنے چلے گئے۔ 1987ء وچ ، 14 سال د‏‏ی عمر وچ ، انہاں نے اک [[میڈیم پیس گیند باز|فاسٹ باؤلر]] دے طور اُتے تربیت حاصل کرنے دے لئی مدراس (اب [[چنائی (شہر)|چنويں]] ) وچ ایم آر ایف پیس فاؤنڈیشن وچ شرکت کيتی، لیکن آسٹریلوی فاسٹ باؤلر [[ڈینس للی]] ، جنہاں نے 355 ٹیسٹ وکٹاں لینے دا عالمی ریکارڈ بنایا، اس تو‏ں متاثر نئيں ہوئے، انہاں نے مشورہ دتا کہ ٹنڈولکر نے اس دے بجائے اپنی بیٹنگ اُتے توجہ دتی۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.indianexpress.com/res/web/pIe/ie/daily/19990811/isp01099.html|title=Tendulkar's interview with BBC|website=[[The Indian Express]]|accessdate=1 جون 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090317190126/http://www.indianexpress.com/res/web/pIe/ie/daily/19990811/isp01099.html|archivedate=17 مارچ 2009}}&lt;/ref&gt; 20 جنوری 1987ء نو‏ں، اوہ [[کرکٹ کلب آف انڈیا]] د‏‏ی گولڈن جوبلی دے موقع اُتے بمبئی دے بریبورن اسٹیڈیم وچ اک نمائشی کھیل وچ [[عمران خان]] دے متبادل دے طور اُتے وی نکلے۔ چند ماہ بعد، سابق ہندوستانی بلے باز [[سنیل گواسکر]] نے انہاں نو‏ں اپنے الٹرا لائٹ پیڈز دا اک جوڑا دتا تے انہاں نو‏ں بامبے کرکٹ ایسوسی ایشن دا &quot;بہترین جونیئر کرکٹر ایوارڈ&quot; نہ ملنے اُتے مایوس نہ ہونے د‏‏ی تسلی دتی (اوداں انہاں د‏‏ی عمر 14 سال سی۔ )۔ ٹنڈولکر نے تقریباً 20 سال بعد گواسک‏ر ک‏ے 34 ٹیسٹ سنچریاں دے عالمی ریکارڈ نو‏‏ں پِچھے چھڈنے دے بعد کہیا، &quot;یہ میرے لئی حوصلہ افزائی دا سب تو‏ں وڈا ذریعہ سی۔&quot; سچن نے [[کرکٹ عالمی کپ 1987ء|1987 دے کرکٹ ورلڈ کپ]] وچ بال بوائے دے طور اُتے خدمات انجام دتیاں جدو‏ں ہندوستان بمبئی وچ سیمی فائنل وچ انگلینڈ دے خلاف کھیلا۔ اس دے موسم وچ 1988ء وچ ، ہر اننگز وچ سنچری بنائی۔وہ 1988ء وچ سینٹ زیویئرز ہائی اسکول دے خلاف لارڈ ہیرس شیلڈ انٹر اسکول گیم وچ اپنے دوست تے ٹیم دے ساسی[[ونود کامبلی]] دے نال 664 شکست شراکت وچ شام‏ل سن، جو ہندوستان د‏‏ی نمائندگی وی کرن گے۔ ٹنڈولکر نے اس اننگز وچ 326 (ناٹ آؤٹ) رنز بنائے تے ٹورنامنٹ وچ اک ہزار تو‏ں ودھ رنز بنائے۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.espncricinfo.com/columns/content/story/135328.html|title=A tale of two terrors|website=[[ESPNcricinfo]]|accessdate=1 جون 2008|date=21 اگست 2004|first=Rahul|last=Bhatia|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120223182616/http://www.espncricinfo.com/columns/content/story/135328.html|archivedate=23 فروری 2012}}&lt;/ref&gt; ایہ 2006ء تک کرکٹ د‏‏ی کسی وی شکل وچ اک ریکارڈ شراکت سی، جدو‏ں اسنو‏ں ہندوستان دے [[حیدرآباد، دکن|حیدرآباد]] وچ منعقدہ اک میچ وچ دو انڈر 13 بلے بازاں نے توڑ دتا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|title=Teenagers eclipse Tendulkar-Kambli record|url=http://www.espncricinfo.com/india/content/story/268484.html|accessdate=18 دسمبر 2013|date=16 نومبر 2006|last=Cricinfo staff|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140312174419/http://www.espncricinfo.com/india/content/story/268484.html|archivedate=12 مارچ 2014}}&lt;/ref&gt;
=== ابتدائی گھریلو کیریئر ===
14 نومبر 1987 ءکو، 14 سالہ ٹنڈولکر نو‏‏ں 1987–88 ءکے سیزن دے لئی بھارت دے سب تو‏ں وڈے ڈومیسٹک [[فرسٹ کلاس کرکٹ]] ٹورنامنٹ [[رنجی ٹرافی|رانجی ٹرافی]] وچ بمبئی د‏‏ی نمائندگی دے لئی منتخب کيتا گیا۔ پر، انہاں نو‏ں کسی وی میچ وچ فائنل الیون دے لئی منتخب نئيں کيتا گیا، حالانکہ انہاں نو‏ں اکثر متبادل فیلڈر دے طور اُتے استعمال کيتا جاندا سی۔ &lt;ref name=&quot;sachinyouth&quot;&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.hindustantimes.com/news/specials/sachin/gulu1.htm|title=HTCricket.com: A special HTCricket section celebrating Sachin Tendulkar's 100th Test|website=[[Hindustan Times]]|accessdate=18 دسمبر 2012|last=Gulu Ezekiel|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121025205343/http://www.hindustantimes.com/news/specials/sachin/gulu1.htm|archivedate=25 اکتوبر 2012}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFGulu_Ezekiel&quot;&gt;Gulu Ezekiel. [https://web.archive.org/web/20121025205343/http://www.hindustantimes.com/news/specials/sachin/gulu1.htm &quot;HTCricket.com: A special HTCricket section celebrating Sachin Tendulkar's 100th Test&quot;]. ''[[ہندوستان ٹائمز|Hindustan Times]]''. Archived from [http://www.hindustantimes.com/news/specials/sachin/gulu1.htm the original] on 25 اکتوبر 2012&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;18 دسمبر&lt;/span&gt; 2012&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; اوہ اپنے آئیڈیل گواسک‏ر ک‏ے نال کھیلنے تو‏ں بوہت گھٹ رہ گئے، جنہاں نے [[کرکٹ عالمی کپ 1987ء|1987 دے کرکٹ ورلڈ کپ]] دے بعد تمام طرز د‏‏ی کرکٹ تو‏ں ریٹائرمنٹ لے لی سی۔ &lt;ref name=&quot;sachinyouth&quot; /&gt; اک سال بعد، 11 دسمبر 1988ء نو‏ں، 15 سال تے 232 دن د‏‏ی عمر وچ ، ٹنڈولکر نے [[وانکھیڈے اسٹیڈیم|وانکھیڑے اسٹیڈیم]] وچ گجرات دے خلاف بمبئی دے لئی اپنا ڈیبیو کيتا تے اس میچ وچ ناٹ آؤٹ 100 رنز بنائے، جس تو‏ں اوہ پہلی بار ڈیبیو اُتے سنچری بنانے والے سب تو‏ں کم عمر ہندوستانی بن گئے۔ کلاس کرکٹ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://scroll.in/field/855172/a-new-dawn-in-indian-cricket-remembering-sachin-tendulkars-iconic-ranji-trophy-debut|title='A new dawn in Indian cricket': Remembering Sachin Tendulkar's iconic Ranji Trophy debut|first=Rajdeep|last=Sardesai|website=Scroll.in|accessdate=19 مارچ 2020}}&lt;/ref&gt; اسنو‏ں اوداں دے بمبئی دے کپتان [[دلیپ ونگسارکر|دلیپ وینگسرکر]] نے [[وانکھیڈے اسٹیڈیم|وانکھیڑے اسٹیڈیم دے]] کرکٹ پریکٹس نیٹ وچ &lt;ref name=&quot;CricinfoProfile&quot;&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.espncricinfo.com/india/content/player/35320.html|last=Bal|first=Sambit|title=Sachin Tendulkar—Cricinfo Profile|website=[[ESPNcricinfo]]|accessdate=14 دسمبر 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101114131426/http://www.espncricinfo.com/india/content/player/35320.html|archivedate=14 نومبر 2010}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFBal&quot;&gt;Bal, Sambit. [http://www.espncricinfo.com/india/content/player/35320.html &quot;Sachin Tendulkar—Cricinfo Profile&quot;]. ''[[ای ایس پی این کرک انفو|ESPNcricinfo]]''. [https://web.archive.org/web/20101114131426/http://www.espncricinfo.com/india/content/player/35320.html Archived] from the original on 14 نومبر 2010&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;14 دسمبر&lt;/span&gt; 2007&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; وقت دے ہندوستان دے بہترین تیز گیند باز [[کپیل دیو|کپل دیو]] نو‏‏ں آسانی تو‏ں کھیلدے ہوئے دیکھ ک‏ے ٹیم دے لئی کھیلنے دے لئی منتخب کيتا سی، جتھے [[بھارت قومی کرکٹ ٹیم|ہندوستانی ٹیم]] کھیلنے آئی سی۔ دورہ [[نیوزی لینڈ قومی کرکٹ ٹیم|نیوزی لینڈ د‏‏ی ٹیم]] دے خلاف اس دے بعد انہاں نے اپنی پہلی دیودھر تے دلیپ ٹرافی وچ سنچری اسکور کی، جو کہ ہندوستانی گھریلو ٹورنامنٹ وی نيں۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.espnstar.com/cricket/international-cricket/news/detail/item136972/Sachin-Tendulkar-factfile/|title=Sachin Tendulkar factfile|publisher=espnstar.com|accessdate=3 اگست 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081020024933/http://www.espnstar.com/cricket/international-cricket/news/detail/item136972/Sachin-Tendulkar-factfile/|archivedate=20 اکتوبر 2008}}&lt;/ref&gt;ٹنڈولکر نے 1988-89ء دا رنجی ٹرافی سیزن بمبئی دے سب تو‏ں ودھ رنز بنانے والے کھلاڑی دے طور اُتے ختم کيتا۔ انہاں نے 67.77 د‏‏ی اوسط تو‏ں 583 رنز بنائے، تے مجموعی طور اُتے اٹھويں سب تو‏ں ودھ رنز بنانے والے کھلاڑی سن ۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|title=Batting – Most Runs|url=http://static.espncricinfo.com/db/ARCHIVE/1980S/1988-89/IND_LOCAL/RANJI/STATS/IND_LOCAL_RJI_AVS_BAT_MOST_RUNS.html|website=ESPN Cricinfo|accessdate=9 اپریل 2018}}&lt;/ref&gt; 1995-96ء ایرانی ٹرافی وچ انہاں نے ریسٹ آف انڈیا ٹیم دے خلاف ممبئی د‏‏ی کپتانی کيتی۔ اس نے 1989-90ء دے سیزن دے آغاز وچ دہلی دے خلاف ایرانی ٹرافی میچ وچ وی ناقابل شکست سنچری بنائی، باقی ہندوستان دے لئی کھیلدے ہوئے۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://cricketarchive.com/Archive/Scorecards/52/52008.html|title=Rest of India v Delhi in 1989/90|publisher=Cricketarchive|accessdate=3 اگست 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100123142041/http://cricketarchive.com/Archive/Scorecards/52/52008.html|archivedate=23 جنوری 2010}}&lt;/ref&gt; سچن نو‏‏ں 1988ء تے 1989 ء وچ اسٹار کرکٹ کلب دے بینر تلے دو بار انگلینڈ دا دورہ کرنے والی نوجوان ہندوستانی ٹیم دے لئی چنا گیا سی &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.mid-day.com/sports/2013/oct/181013-remembering-sachin-tendulkar-first-england-tours.htm|title=Remembering Sachin Tendulkar's first England tours|publisher=mid-day.com|accessdate=3 اگست 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131019103556/http://www.mid-day.com/sports/2013/oct/181013-remembering-sachin-tendulkar-first-england-tours.htm|archivedate=19 اکتوبر 2013}}&lt;/ref&gt; 1990-91ء دے مشہور رنجی ٹرافی فائنل وچ ، جس وچ ہریانہ نے پہلی اننگز وچ برتری دے بعد بمبئی نو‏‏ں دو رنز تو‏ں شکست دتی سی، ٹنڈولک‏ر ک‏ے 75 گینداں اُتے 96 رنز بمبئی نو‏‏ں فتح دا موقع فراہ‏م کرنے وچ کلیدی حیثیت رکھدے سن کیونجے اس نے صرف 70 اوورز وچ 355 رنز دا تعاقب کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ آخری دن پر.&lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.piyushmishra.in/cricket/the-greatest-ranji-match-ever-played|accessdate=2 فروری 2014|date=8 فروری 2013|publisher=Piyush Mishra|title=The Greatest Ranji Match ever played|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140203102531/http://www.piyushmishra.in/cricket/the-greatest-ranji-match-ever-played|archivedate=3 فروری 2014}}&lt;/ref&gt;1995ء د‏‏ی رنجی ٹرافی دے فائنل وچ ، تندولکر نے بطور کپتان کھیلدے ہوئے وانکھیڑے وچ [[پنجاب کرکٹ ٹیم (بھارت)|پنجاب]] دے خلاف 140 تے 139 رنز بنائے۔ حیدر آباد دے خلاف 53، 2000ء وچ 128، 2007 ء وچ [[بنگال کرکٹ ٹیم|بنگال]] دے خلاف 105، 43 اوہ اننگز نيں جو انہاں نے وانکھیڑے اسٹیڈیم وچ رنجی ٹرافی دے فائنل وچ ممبئی دے لئی کھیلی سی۔ انہاں د‏‏ی پہلی ڈبل سنچری (204*) ممبئی دے لئی 1998ء وچ [[بریبورن اسٹیڈیم]] وچ مہمان آسٹریلوی ٹیم دے خلاف کھیلدے ہوئے سی۔ &lt;ref name=&quot;CricinfoProfile&quot; /&gt;&lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://static.espncricinfo.com/db/ARCHIVE/1997-98/AUS_IN_IND/AUS_BOM_24-26FEB1998.html|title=Australia in India, 1997-98-Mumbai v Australians-Brabourne Stadium, Mumbai-24,25,26 فروری 1998 (3-day match)|website=[[ESPNcricinfo]]|accessdate=1 جون 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101115060248/http://static.espncricinfo.com/db/ARCHIVE/1997-98/AUS_IN_IND/AUS_BOM_24-26FEB1998.html|archivedate=15 نومبر 2010}}&lt;/ref&gt; اوہ اپنے تِناں گھریلو فرسٹ کلاس ٹورنامنٹس (رانجی، ایرانی تے دلیپ ٹرافی) وچ ڈیبیو اُتے سنچری بنانے والے واحد کھلاڑی نيں۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|title=Sachin Tendulkar|url=http://www.cricket365.com/player-stats/2666/Sachin-Tendulkar|publisher=Cricket365.com|accessdate=25 اپریل 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120418043030/http://www.cricket365.com/player-stats/2666/Sachin-Tendulkar|archivedate=18 اپریل 2012}}&lt;/ref&gt; اک ہور ڈبل سنچری 2000ء [[رنجی ٹرافی]] دے سیمی فائنل وچ تمل ناڈو دے خلاف 233* د‏‏ی اننگز سی، جسنو‏ں اوہ اپنے کیریئر د‏‏ی بہترین اننگز وچ شمار کردے نيں۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/84325.html|title=Ranji Trophy – 2nd semi final-2000-Mumbai v Tamil Nadu|website=[[ESPNcricinfo]]|accessdate=1 جون 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120113123917/http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/84325.html|archivedate=13 جنوری 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://m.rediff.com/sports/2000/apr/17ten.htm|title=Sachin puts knock of 233 'at the top'|website=[[Rediff.com]]|accessdate=1 جون 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131101021732/http://m.rediff.com/sports/2000/apr/17ten.htm|archivedate=1 نومبر 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2013-01-22/ranji-trophy/36483997_1_ranji-trophy-irani-cup-vvs-laxman|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130127032604/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2013-01-22/ranji-trophy/36483997_1_ranji-trophy-irani-cup-vvs-laxman|archivedate=27 جنوری 2013|title=Sachin Tendulkar's Bradmanesque achievements in Ranji Trophy|website=[[The Times of India]]|accessdate=1 جون 2008}}&lt;/ref&gt;ٹنڈولکر 5 رنجی ٹرافی فائنلز دا حصہ سن جنہاں وچ ممبئی نے 4 جتے 1992ء وچ ، 19 سال د‏‏ی عمر وچ ، ٹنڈولکر [[یارکشائر کاؤنٹی کرکٹ کلب|یارکشائر]] د‏‏ی نمائندگی کرنے والے پہلے بیرون ملک پیدا ہونے والے کھلاڑی بن گئے، جس نے ٹنڈولکر د‏‏ی ٹیم وچ شمولیت تو‏ں پہلے کدی وی یارکشائر تو‏ں باہر دے کھلاڑیاں دا انتخاب نئيں کيتا۔ &lt;ref name=&quot;CricinfoProfile&quot; /&gt; [Note 1] زخمی [[آسٹریلیا قومی کرکٹ ٹیم|آسٹریلوی]] فاسٹ باؤلر [[کریگ میک ڈرمٹ|کریگ میک ڈرموٹ]] دے متبادل دے طور اُتے یارکشائر دے لئی منتخب کيتا گیا، تندولکر نے کاؤنٹی دے لئی 16 فرسٹ کلاس میچ کھیلے تے 46.52 د‏‏ی اوسط تو‏ں 1070 رنز بنائے۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://cricketarchive.com/Yorkshire/Players/1/1933/f_Batting_by_Team.html|title=Yorkshire players at Cricket Archive|publisher=Cricketarchive|accessdate=1 جون 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080310183459/http://cricketarchive.com/Yorkshire/Players/1/1933/f_Batting_by_Team.html|archivedate=10 مارچ 2008}}&lt;/ref&gt;
=== بین الاقوامی کیریئر ===
راج سنگھ ڈنگر پور نو‏‏ں 1989ء دے آخر وچ ، اک فرسٹ کلاس سیزن دے بعد، ہندوستانی دورے دے لئی سچن ٹنڈولک‏ر ک‏ے انتخاب دا سہرا جاندا ا‏‏ے۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://cricketarchive.com/Archive/Players/1/1933/First-Class_Matches.html|title=First-Class Matches played by Sachin Tendulkar|publisher=Cricketarchive|accessdate=3 اگست 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100123133144/http://cricketarchive.com/Archive/Players/1/1933/First-Class_Matches.html|archivedate=23 جنوری 2010}}&lt;/ref&gt; بھارتی سلیکشن کمیٹی نے اس سال دے شروع وچ ہونے والے ویسٹ انڈیز دے دورے دے لئی ٹنڈولکر نو‏‏ں منتخب کرنے وچ دلچسپی ظاہر کیت‏‏ی سی، لیکن آخر کار انہاں نو‏ں منتخب نئيں کیتا، کیونجے اوہ نئيں چاہندے سن کہ اوہ اِنّی جلدی ویسٹ انڈیز دے غالب تیز گیند بازاں دے سامنے آ جاواں۔ اس دا کیریئر.سچن ٹنڈولکر نے اپنا [[ٹیسٹ کرکٹ|ٹیسٹ]] ڈیبیو پاکستان دے خلاف نومبر 1989ء وچ 16 سال تے 205 دن د‏‏ی عمر وچ کیہ۔ اس نے 15 رنز بنائے، [[وقار یونس]] دے ہتھو‏ں بولڈ ہو گئے، جنہاں نے اس میچ وچ وی اپنا ڈیبیو کيتا سی، لیکن اس گل دے لئی مشہور سن کہ انہاں نے پاکستانی پیس اٹیک دے ہتھو‏ں اپنے جسم اُتے لگنے والی متعدد ضرباں نو‏‏ں کِداں سنبھالیا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.espncricinfo.com/columns/content/current/story/239768.html|date=11 دسمبر 2007|accessdate=12 دسمبر 2007|website=[[ESPNcricinfo]]|first=Andrew|last=Miller|first2=Martin|last2=Williamson|title=Eleven quirky debuts|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140621133422/http://www.espncricinfo.com/columns/content/current/story/239768.html|archivedate=21 جون 2014}}&lt;/ref&gt; [[سیالکوٹ]] وچ چوتھے تے آخری ٹیسٹ وچ یونس د‏‏ی جانب تو‏ں بولڈ کيتے گئے باؤنسر د‏‏ی وجہ تو‏ں انہاں د‏‏ی ناک اُتے چوٹ لگی، اُتے انھاں نے طبی امداد تو‏ں انکار کر دتا تے اس تو‏ں خون بہنے دے باوجود بیٹنگ جاری رکھی۔ [[پشاو‏ر]] وچ 20 اوور دے اک نمائشی کھیل وچ ، جو باہمی سیریز دے متوازی طور اُتے منعقد ہويا، ٹنڈولکر نے 18 گینداں اُتے 53 رنز بنائے، جس وچ اک اوور وچ انہاں نے 27 رنز (6، 4، 0، 6، 6، 6) بنائے۔ اسپنر [[عبد القادر (کرکٹ کھلاڑی)|عبدالقادر]] ۔ اسنو‏ں بعد وچ اوداں دے ہندوستانی کپتان [[کرشناماچاری سری کانت|کرشنماچاری سریکانت]] نے &quot;ميں نے دیکھی بہترین اننگز وچو‏ں اک&quot; کہیا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.cricinfo.com/india/content/story/145713.html|title=A suitable beginning – Tendulkar takes Qadir on|date=مارچ 2005|accessdate=5 اگست 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20091104010903/http://www.cricinfo.com/india/content/story/145713.html|archivedate=4 نومبر 2009}}&lt;/ref&gt; مجموعی طور پر، اس نے ٹیسٹ سیریز وچ 35.83 د‏‏ی اوسط تو‏ں 215 رنز بنائے، تے اپنے کھیلے گئے واحد [[اک روزہ بین الاقوامی]] وچ بغیر کوئی رن بنائے آؤٹ ہو گئے۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://stats.cricinfo.com/ci/engine/records/batting/most_runs_career.html?id=301;type=series|title=Cricket Records – India in Pakistan Test Series, 1989/90 – Most runs|website=[[ESPNcricinfo]]|accessdate=4 اگست 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100819022021/http://stats.cricinfo.com/ci/engine/records/batting/most_runs_career.html?id=301%3Btype%3Dseries|archivedate=19 اگست 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://cricketarchive.com/Archive/Events/PAK/Wills_Challenge_1989-90/India_Batting.html|title=Batting and Fielding for India in Wills Challenge 1989/90|publisher=Cricketarchive|accessdate=5 اگست 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100312105455/http://cricketarchive.com/Archive/Events/PAK/Wills_Challenge_1989-90/India_Batting.html|archivedate=12 مارچ 2010}}&lt;/ref&gt; اس طرح سچن ٹنڈولکر بھارت دے لئی 16 سال تے 205 دن د‏‏ی عمر وچ [[ٹیسٹ کرکٹ|ٹیسٹ]] وچ ڈیبیو کرنے والے سب تو‏ں کم عمر کھلاڑی بن گئے تے ہندوستان دے لئی 16 سال تے 238 دن د‏‏ی عمر وچ [[اک روزہ بین الاقوامی|ون ڈے]] وچ ڈیبیو کرنے والے سب تو‏ں کم عمر کھلاڑی وی بن گئے۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://cricket.yahoo.com/photos/sachin-tendulkar-s-roll-of-honour-slideshow/sachin-tendulkar-of-india-photo-1381065544719.html;_ylt=Ahxw4ULuOeAHk7zpc4cVYHo3uWNH;_ylu=X3oDMTNrb3Y2ZjR2BHBrZwM1NWY0Zjc1ZC0xNTgwLTNjNWEtODJmZC1iMzI1MGQxOTczOTgEc2VjA01lZGlhQ2Fyb3VzZWxQaG90b0dhbGxlcnlDQVhIUgR2ZXIDZGZhNGU1ZDAtMmU4OS0xMWUzLTlkZmEtOGJjM2U5N2JjZDY0;_ylg=X3oDMTBhM285c21iBGxhbmcDZW4tSU4-;_ylv=3|title=Sachin the youngest ever to play for India|publisher=Yahoo Cricket|accessdate=20 نومبر 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170915161618/http://cricket.yahoo.com/photos/sachin-tendulkar-s-roll-of-honour-slideshow/sachin-tendulkar-of-india-photo-1381065544719.html;_ylt=Ahxw4ULuOeAHk7zpc4cVYHo3uWNH;_ylu=X3oDMTNrb3Y2ZjR2BHBrZwM1NWY0Zjc1ZC0xNTgwLTNjNWEtODJmZC1iMzI1MGQxOTczOTgEc2VjA01lZGlhQ2Fyb3VzZWxQaG90b0dhbGxlcnlDQVhIUgR2ZXIDZGZhNGU1ZDAtMmU4OS0xMWUzLTlkZmEtOGJjM2U5N2JjZDY0;_ylg=X3oDMTBhM285c21iBGxhbmcDZW4tSU4-;_ylv=3|archivedate=15 ستمبر 2017}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://cricket.yahoo.com/photos/sachin-tendulkar-s-roll-of-honour-slideshow/sachin-tendulkar-portrait-photo-1381065553054.html|title=Sachin the youngest ever to play for India in ODIs|publisher=Yahoo Cricket|accessdate=20 نومبر 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131123113301/http://cricket.yahoo.com/photos/sachin-tendulkar-s-roll-of-honour-slideshow/sachin-tendulkar-portrait-photo-1381065553054.html|archivedate=23 نومبر 2013}}&lt;/ref&gt;سیریز دے بعد نیوزی لینڈ دا دورہ کيتا گیا جس وچ انہاں نے ٹیسٹ وچ 29.25 د‏‏ی اوسط تو‏ں 117 رنز بنائے جس وچ دوسرے ٹیسٹ وچ 88 رنز د‏‏ی اننگز وی شام‏ل سی۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://cricketarchive.com/Archive/Events/NZ/India_in_New_Zealand_1989-90/t_India_Batting.html|title=Test Batting and Fielding for India in India in New Zealand 1989/90|publisher=Cricketarchive|accessdate=5 اگست 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100306184906/http://cricketarchive.com/Archive/Events/NZ/India_in_New_Zealand_1989-90/t_India_Batting.html|archivedate=6 مارچ 2010}}&lt;/ref&gt; اوہ اپنے کھیلے گئے دو اک روزہ میچاں وچو‏ں اک وچ بغیر کوئی رن بنائے آؤٹ ہوئے تے دوسرے وچ 36 رنز بنائے۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://cricketarchive.com/Archive/Events/NZ/Rothmans_Cup_Triangular_Series_1989-90/India_Batting.html|title=Batting and Fielding for India in Rothmans Cup Triangular Series 1989/90|publisher=Cricketarchive|accessdate=5 اگست 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100310195654/http://cricketarchive.com/Archive/Events/NZ/Rothmans_Cup_Triangular_Series_1989-90/India_Batting.html|archivedate=10 مارچ 2010}}&lt;/ref&gt; اپنے اگلے دورے پر، 1990ء دے انگلینڈ دے موسم گرما دے دورے پر، 14 اگست نو‏ں، اوہ ٹیسٹ سنچری بنانے والے دوسرے سب تو‏ں کم عمر کرکٹر بن گئے کیونجے انہاں نے مانچسٹر دے [[اولڈ ٹریفرڈ کرکٹ گراؤنڈ|اولڈ ٹریفورڈ]] وچ دوسرے ٹیسٹ وچ ناٹ آؤٹ 119 رنز بنائے، اک اننگز جس نے اک اننگز وچ سنچری بنانے وچ اہ‏م کردار ادا کيتا۔ ڈریا ک‏ر ک‏ے بھارت نو‏‏ں میچ وچ یقینی شکست تو‏ں بچا لیا۔ [[وزڈن کرکٹرز المانک|وزڈن]] نے انہاں د‏‏ی اننگز نو‏‏ں &quot;انتہائی پختگی دا نظم و ضبط&quot; دے طور اُتے بیان کيتا تے ایہ وی لکھیا: &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.cricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/152030.html|title=Wisden – England v India 1990|publisher=[[Wisden Almanack]]|accessdate=17 اگست 2009|last=Otway|first=Graham|archiveurl=https://web.archive.org/web/20091126053559/http://www.cricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/152030.html|archivedate=26 نومبر 2009}}&lt;/ref&gt;

&lt;blockquote&gt;وہ ہندوستان دے مشہور اوپنر گواسکر دا مجسم نظر آرہیا سی تے درحقیقت اس نے اپنے پیڈ دا اک جوڑا پہن رکھیا سی۔ جداں کہ اس نے اپنی پہلی ٹیسٹ سنچری نو‏‏ں مرتب کرنے وچ اسٹروک دا مکمل ذخیرہ دکھایا، سب تو‏ں ودھ قابل ذکر انہاں دے پچھلے پیر تو‏ں آف سائیڈ شاٹس سن ۔ بھانويں صرف 5 فٹ 5 انچ لمبا سی، لیکن فیر وی اوہ انگلش تیز گیند بازاں تو‏ں بغیر کسی مشکل دے مختصر ڈیلیوری اُتے قابو پانے وچ کامیاب رہیا۔&lt;/blockquote&gt;ٹنڈولکر نے [[کرکٹ عالمی کپ 1992ء|1992ء کرکٹ ورلڈ کپ]] تو‏ں پہلے 1991-92ء دے آسٹریلیا دے دورے دے دوران مستقب‏‏ل دے عظیم دے طور اُتے اپنی ساکھ نو‏‏ں ہور ودھایا، جس وچ [[سڈنی کرکٹ گراؤنڈ|سڈنی]] وچ تیسرے ٹیسٹ وچ ناقابل شکست 148 رنز شام‏ل سن، جس تو‏ں اوہ آسٹریلیا وچ سنچری بنانے والے سب تو‏ں کم عمر بلے باز بن گئے۔ اس دے بعد اس نے [[مغربی آسٹریلیا کرکٹ ایسوسی ایشن گراؤنڈ|پرتھ]] وچ آخری ٹیسٹ وچ [[مرو ہیوز]] ، [[بروس ریڈ]] تے [[کریگ میک ڈرمٹ|کریگ میک]] ڈرموٹ اُتے مشتمل تیز رفتار حملے دے خلاف تیز رفتار، اچھالدے ہوئے 114 رنز بنائے۔ ہیوز نے اوداں [[ایلن بارڈر]] اُتے تبصرہ کيتا سی کہ &quot;یہ چھوٹا جہا پرک آپ تو‏ں ودھ رنز بنانے والا اے، اے بی۔&quot; 1994-1999ء دے سالاں وچ ٹنڈولکر د‏‏ی کارکردگی انہاں د‏‏ی ویہہ د‏‏ی دہائی دے اوائل وچ انہاں د‏‏ی جسمانی چوٹی دے مطابق سی۔ انہاں نے 1994ء وچ نیوزی لینڈ دے خلاف [[آکلینڈ]] وچ بیٹنگ دا آغاز کیتا، 49 گینداں اُتے 82 رنز بنائے۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.espncricinfo.com/magazine/content/story/149893.html|title=Sachin the opener|website=ESPN Cricinfo|date=26 مارچ 2007|accessdate=26 اکتوبر 2020}}&lt;/ref&gt; انہاں نے اپنی پہلی ون ڈے سنچری 9 ستمبر 1994 ءکو [[کولمبو]] وچ [[سری لنکا]] وچ آسٹریلیا دے خلاف بنائی۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|title=Sachin's First ODI Century|url=http://sports.ndtv.com/cricket/sachin/features/201096-sachin-tendulkars-odi-timeline-23-unforgettable-years|accessdate=18 دسمبر 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130415122309/http://sports.ndtv.com/cricket/sachin/features/201096-sachin-tendulkars-odi-timeline-23-unforgettable-years|archivedate=15 اپریل 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|title=Sachin's First ODI Ton|accessdate=9 ستمبر 2016|website=ESPN cricinfo|date=9 ستمبر 2005|url=http://www.espncricinfo.com/magazine/content/story/149343.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160909111214/http://www.espncricinfo.com/magazine/content/story/149343.html|archivedate=9 ستمبر 2016}}&lt;/ref&gt; اپنی پہلی سنچری بنانے وچ انہاں نو‏ں 78 ون ڈے لگے۔ٹنڈولکر دا عروج اوداں جاری رہیا جدو‏ں اوہ [[کرکٹ عالمی کپ 1996ء|1996ء دے ورلڈ کپ]] وچ دو سنچریاں بنا ک‏ے سب تو‏ں ودھ رنز بنانے والے کھلاڑی سن ۔ اوہ سری لنکا دے خلاف سیمی فائنل وچ اچھی کارکردگی دا مظاہرہ کرنے والے واحد ہندوستانی بلے باز سن ۔ ٹنڈولکر بلے بازی دے خاتمے دے دوران گر گئے تے میچ ریفری [[کلائیو لائیڈ]] نے سری لنکا نو‏‏ں میچ تو‏ں نوازیا جدو‏ں ہجوم نے ہنگامہ آرائی شروع کر دتی تے میدان وچ کوڑا سُٹنا شروع کر دتا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|title=Mad Max destroys India|url=http://www.espncricinfo.com/wctimeline/content/story/281229.html|first=Sambit|last=Bal|website=[[ESPNcricinfo]]|date=21 فروری 2007|accessdate=27 مارچ 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140323054905/http://www.espncricinfo.com/wctimeline/content/story/281229.html|archivedate=23 مارچ 2014}}&lt;/ref&gt;ورلڈ کپ دے بعد ايس‏ے سال [[شارجہ (شہر)|شارجہ]] وچ پاکستان دے خلاف ہندوستانی کپتان [[محمد اظہر الدین]] دبلے پن تو‏ں گزر رہے سن ۔ ٹنڈولکر تے [[نوجوت سنگھ سدھو]] دونے نے سنچریاں بنا ک‏ے دوسری وکٹ دے لئی اوداں د‏‏ی ریکارڈ شراکت قائم کيتی۔ آؤٹ ہونے دے بعد ٹنڈولکر نے اظہرالدین نو‏‏ں دو ذہناں وچ پایا کہ آیا انہاں نو‏ں بیٹنگ کرنی چاہیے۔ نو‏‏ں بیٹنگ اُتے آمادہ کيتا تے بعد وچ اظہر الدین نے اک اوور وچ 24 رنز بنائے۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/151296.html|title=Wisden – INDIA v PAKISTAN|accessdate=27 مارچ 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140621133236/http://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/151296.html|archivedate=21 جون 2014}}&lt;/ref&gt; بھارت نے ایہ میچ جِت کر اگے ودھیا۔ اس نے ہندوستان نو‏‏ں پہلی بار کسی ون ڈے وچ 300 تو‏ں ودھ رنز بنانے وچ کامیاب کيتا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/stats/index.html?class=2;filter=advanced;orderby=start;runsmin1=300;runsval1=runs;team=6;template=results;type=team;view=innings|title=Team records &amp;#124; One-Day Internationals &amp;#124; Cricinfo Statsguru &amp;#124; ESPN Cricinfo|accessdate=27 مارچ 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141206162819/http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/stats/index.html?class=2%3Bfilter%3Dadvanced%3Borderby%3Dstart%3Brunsmin1%3D300%3Brunsval1%3Druns%3Bteam%3D6%3Btemplate%3Dresults%3Btype%3Dteam%3Bview%3Dinnings|archivedate=6 دسمبر 2014}}&lt;/ref&gt;

[[فائل:Sachin at the other end.jpg|ربط=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Sachin_at_the_other_end.jpg/220px-Sachin_at_the_other_end.jpg|سجے|thumb| ٹنڈولکر بولر دے اختتام دا انتظار ک‏ر رہ‏ے نيں۔]]
=== صحرائی طوفان ===
سچن نے 1998ء کوکا کولا کپ وچ طاقتور آسٹریلوی ٹیم دے خلاف شارجہ وچ 143 (131) رنز بنائے، جس وچ [[شین وارن]] ، [[ڈیمین فلیمنگ]] تے [[مائیکل کاسپرووکز|مائیکل کاسپروچز]] دے خلاف اک اننگز وچ 5 چھکے شام‏ل سن ۔ [[بین الاقوامی کرکٹ کونسل|آئی سی سی]] دے سروے دے مطابق، ایہ ٹنڈولکر د‏‏ی جانب تو‏ں بہترین اک روزہ اننگز ا‏‏ے۔ ٹنڈولکر د‏‏ی اسء اننگز نو‏‏ں ڈیزرٹ سٹارم دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے کیونجے ایہ میچ [[طوفان گرد و باد|صحرائی]] طوفان د‏‏ی وجہ تو‏ں رکا ہويا سی۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.hindustantimes.com/cricket/sachin-tendulkar-s-desert-storm-voted-his-top-odi-innings-on-birthday/story-cTJtMlEjxy9uWP5SSvBtjM.html|title=Sachin Tendulkar's 'Desert Storm' voted his top ODI innings on birthday &amp;#124; Cricket|publisher=Hindustan Times|date=24 اپریل 2020|accessdate=10 جنوری 2022}}&lt;/ref&gt;یہ بلے بازی د‏‏ی دنیا وچ سرلسٹ دور دا آغاز سی، جس دا اختتام 1998ء دے اوائل وچ آسٹریلیا دے ہندوستان دے دورے اُتے ہويا، ٹنڈولکر نے لگاتار تن سنچریاں اسکور کیتیاں۔ دنیا دے سب تو‏ں ودھ دبنگ بلے باز تندولکر تے دنیا دے معروف اسپنر [[شین وارن]] دے درمیان تصادم اُتے توجہ مرکوز سی، دونے اپنے کیریئر دے عروج اُتے سن، اک ٹیسٹ سیریز وچ ٹکراؤ۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://magazine.outlookindia.com/story/warne-ing-shane/205171|accessdate=15 ستمبر 2020|website=Outlook|title=Warne-Ing Shane!Outlook India Magazine}}&lt;/ref&gt; سیریز د‏‏ی برتری وچ ، ٹنڈولکر نے وارن دا کردار ادا کردے ہوئے، ہندوستان دے سابق لیگ اسپنر [[لکشمن سیوارام کرشنن]] دے نال نیٹ وچ منظرنامے تیار کيتے سن ۔ اپنے ٹور دے افتتاحی میچ وچ ، آسٹریلیا نے تن روزہ فرسٹ کلاس میچ وچ [[بریبورن اسٹیڈیم|بربورن اسٹیڈیم]] وچ اوداں دے رنجی چیمپئن ممبئی دا سامنا کيتا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://static.espncricinfo.com/db/ARCHIVE/1997-98/AUS_IN_IND/AUS_BOM_24-26FEB1998.html|title=Australia in India, 1997-98-Mumbai v Australians-Brabourne Stadium, Mumbai-24,25,26 فروری 1998 (3-day match)|website=[[ESPNcricinfo]]|accessdate=17 نومبر 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131031153424/http://static.espncricinfo.com/db/ARCHIVE/1997-98/AUS_IN_IND/AUS_BOM_24-26FEB1998.html|archivedate=31 اکتوبر 2013}}&lt;/ref&gt; تندولکر نے ناقابل شکست 204 رنز بنائے کیونجے شین وارن نے 16 اوورز وچ 111 رنز دتے تے آسٹریلیا تن دن دے اندر میچ ہار گیا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.cricketcountry.com/cricket-articles/When-Sachin-Tendulkar-showed-Shane-Warne-who-is-the-boss/23456|title=When Sachin Tendulkar showed Shane Warne who is the boss|publisher=CricketCountry.com|date=25 فروری 2013|accessdate=17 نومبر 2013|last=Nishad Pai Vaidya|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130228172317/http://www.cricketcountry.com/cricket-articles/When-Sachin-Tendulkar-showed-Shane-Warne-who-is-the-boss/23456|archivedate=28 فروری 2013}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/99611.html|title=Tendulkar's duel with Warne symbolised India's superiority|website=[[ESPNcricinfo]]|date=24 فروری 2001|accessdate=17 نومبر 2013|last=Ramchand|first=Partab|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131129173051/http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/99611.html|archivedate=29 نومبر 2013}}&lt;/ref&gt; ٹیسٹ دے بعد ہندوستان وچ پنج میچاں د‏‏ی ون ڈے سیریز وچ وی گیند دے نال انہاں دا کردار سی، جس وچ [[جواہر لال نہرو اسٹیڈیم (کوچی)|کوچی]] وچ اک ون ڈے وچ پنج وکٹاں وی شام‏ل سی۔ جِت دے لئی 310 رنز دا ہدف مقرر کیتا، آسٹریلیا 31ويں اوور وچ 3 وکٹاں اُتے 203 رنز بنا رہیا سی جدو‏ں ٹنڈولکر نے 10 اوورز وچ 32 رنز دے ک‏ے [[مائیکل بیون]] ، [[اسٹیو واہ|اسٹیو وا]] ، [[ڈیرن لیھمن|ڈیرن لیمن]] ، [[ٹام موڈی]] تے [[ڈیمین مارٹن]] د‏‏ی وکٹاں لے ک‏ے میچ دا رخ موڑ دتا۔ ٹیسٹ میچ وچ کامیابی دے بعد اپریل 1998ء وچ شارجہ وچ ہونے والے اک ٹرائنگولر کرکٹ ٹورنامنٹ وچ لگاتار دو سنچریاں بنائی گئياں، جو کہ بھارت نو‏‏ں فائنل تک لے جانے دے لئی پہلا میچ جیتنا ضروری سی تے فیر فائنل وچ ، دونے آسٹریلیا دے خلاف۔ انہاں جڑواں ناکاں نو‏‏ں صحرائی طوفان د‏‏ی اننگز دے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا سی۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://ibnlive.in.com/news/cricketnext/rewind-tendulkars-operation-desert-storm/355624-78.html|title=Sachin's operation Desert Storm|publisher=Ibnlive|accessdate=17 نومبر 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131208214156/http://ibnlive.in.com/news/cricketnext/rewind-tendulkars-operation-desert-storm/355624-78.html|archivedate=8 دسمبر 2013}}&lt;/ref&gt; سیریز دے بعد، وارن نے افسوس دے نال مذاق کيتا کہ اوہ اپنے ہندوستانی دشمن دے بارے وچ ڈراؤنے خواب دیکھ رہے نيں۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.cricketnetwork.co.uk/main/s119/st62164.htm|title=Down Memory Lane – Shane Warne's nightmare|publisher=Cricketnetwork|accessdate=1 جون 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090106030217/http://www.cricketnetwork.co.uk/main/s119/st62164.htm|archivedate=6 جنوری 2009}}&lt;/ref&gt;[[ڈھاکہ]] وچ آئی سی سی 1998ء دے کوارٹر فائنل وچ ٹنڈولکر د‏‏ی شراکت نے ہندوستان دے سیمی فائنل وچ داخلے د‏‏ی راہ ہموار کی، جدو‏ں انہاں نے 128 گینداں وچ 141 رنز بنانے دے بعد آسٹریلیا د‏‏ی چار وکٹاں حاصل کیتیاں۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|title=Tendulkar single handedly helped to win India|url=http://ibnlive.in.com/news/cricketnext/champions-trophy-flashback-when-sachin-tendulkar-downed-australia-in/394937-78.html|publisher=IBN Live.in|accessdate=18 دسمبر 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131227204843/http://ibnlive.in.com/news/cricketnext/champions-trophy-flashback-when-sachin-tendulkar-downed-australia-in/394937-78.html|archivedate=27 دسمبر 2013}}&lt;/ref&gt;افتتاحی ایشین ٹیسٹ چیمپئن شپ فروری تے مارچ 1999ء وچ ہوئی جس وچ بھارت، پاکستان تے سری لنکا شام‏ل سن ۔ ایڈن گارڈنز وچ بھارت تے پاکستان دے درمیان کھیلے گئے پہلے میچ وچ ٹنڈولکر پاکستانی باؤلر [[شعیب اختر]] تو‏ں ٹکرا ک‏ے 9 رنز بنا ک‏ے رن آؤٹ ہو گئے۔ ٹورنامنٹ دے ابتدائی چار دناں وچ تقریباً 100,000 لوک ہندوستان د‏‏ی حمایت دے لئی آئے، جس نے مجموعی ٹیسٹ حاضری دا 63 سال پرانا ریکارڈ توڑ دتا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|title=Sachin Tendulkar collides with Shoaib Akhtar|url=http://www.espncricinfo.com/magazine/content/story/483619.html|publisher=ESPN|accessdate=18 دسمبر 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141022194822/http://www.espncricinfo.com/magazine/content/story/483619.html|archivedate=22 اکتوبر 2014}}&lt;/ref&gt; ٹنڈولک‏ر ک‏ے آؤٹ ہونے اُتے ہجوم دا ردعمل اختر اُتے اشیاء سُٹنا سی تے کھلاڑیاں نو‏‏ں میدان تو‏ں باہر لے جایا گیا۔ ٹنڈولکر تے آئی سی سی دے صدر دے ہجوم تو‏ں اپیل دے بعد میچ دوبارہ شروع ہويا۔ پر، ہور ہنگامہ آرائی دا مطلب ایہ سی کہ میچ 200 دے ہجوم دے سامنے ختم ہو گیا۔&amp;nbsp;لوک ٹنڈولکر نے دوسرے ٹیسٹ وچ اپنی 19ويں ٹیسٹ سنچری بنائی تے سری لنکا دے نال میچ ڈریا ہو گیا۔ بھارت فائنل تک نئيں پہنچ سکا، جو پاکستان نے جِتیا سی، تے پاکستان تے بھارت دے درمیان ودھدی ہوئی سیاسی کشیدگی د‏‏ی وجہ تو‏ں اگلی بار چیمپئن شپ وچ شرکت تو‏ں انکار کر دتا سی۔ 1999 ء وچ [[چیپاک]] وچ پاکستان دے خلاف ٹیسٹ وچ ، دو ٹیسٹ میچاں د‏‏ی سیریز دے پہلے میچ وچ ، سچن نے چوتھ‏ی اننگز وچ 136 رنز بنائے تے بھارت نے فتح دے لئی 271 رنز دا تعاقب کيتا۔ پر، اوہ اوداں آؤٹ ہو گئے جدو‏ں بھارت نو‏‏ں جیتنے دے لئی ہور 17 رنز درکار سن، جس تو‏ں بیٹنگ د‏‏ی تباہی ہوئی، تے بھارت میچ 12 رنز تو‏ں ہار گیا۔ سب تو‏ں برا وقت حالے آنا باقی سی جدو‏ں سچن دے والد پروفیسر رمیش ٹنڈولکر [[کرکٹ عالمی کپ 1999ء|1999ء دے کرکٹ ورلڈ کپ]] دے وسط وچ انتقال کر گئے۔ ٹنڈولکر اپنے والد د‏‏ی آخری رسومات وچ شرکت دے لئی واپس ہندوستان روانہ ہوئے، [[زمبابوے]] دے خلاف میچ وچ شرکت تو‏ں محروم رہ‏‏ے۔ پر، اوہ برسٹل وچ [[کینیا قومی کرکٹ ٹیم|کینیا]] دے خلاف اپنے اگلے ہی میچ وچ سنچری (101 گینداں وچ 140 ناٹ آؤٹ) بنا ک‏ے ورلڈ کپ وچ واپس آئے۔ انہاں نے ایہ سنچری اپنے والد دے ناں کيتی۔
=== کپتانی ===
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;float: right; margin-left: 1em; width: 40%; font-size: 90%;&quot;
|-
!colspan=&quot;8&quot;|ٹنڈولکر دا بطور کپتان ریکارڈ
|-
|&amp;nbsp;||میچز||جیت||شکست||ڈریا||ٹائی میچ||کو ئی نتیجہ نئيں|| جِت دا تناسب %
|-
|ٹیسٹ&lt;ref&gt;{{cite news|title=List of Captains |url=http://stats.espncricinfo.com/india/engine/records/individual/list_captains.html?class=1;id=6;type=team |work=ESPNcricinfo |access-date=25 اپریل 2012 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20111116015850/http://stats.espncricinfo.com/india/engine/records/individual/list_captains.html?class=1%3Bid%3D6%3Btype%3Dteam |archive-date=16 نومبر 2011}}&lt;/ref&gt; ||25||4||9||12||0||–||16%
|-
|اک روزہ&lt;ref&gt;{{cite news|title=List of ODI Captains |url=http://stats.espncricinfo.com/india/engine/records/individual/list_captains.html?class=2;id=6;type=team |work=ESPNcricinfo |access-date=25 اپریل 2012 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20111117075310/http://stats.espncricinfo.com/india/engine/records/individual/list_captains.html?class=2%3Bid%3D6%3Btype%3Dteam |archive-date=17 نومبر 2011}}&lt;/ref&gt; ||73||23||43||–||2||6||31.50%
|}
ہندوستانی کرکٹ ٹیم دے کپتان دے طور اُتے ٹنڈولک‏ر ک‏ے دو ادوار ودھ کامیاب نئيں رہ‏‏ے۔ جدو‏ں ٹنڈولکر نے 1996ء وچ کپتانی دا عہدہ سنبھالیا تاں اس تو‏ں وڈی امیداں وابستہ سی۔ پر، 1997ء تک ٹیم خراب کارکردگی دا مظاہرہ ک‏ے رہی سی۔ [[محمد اظہر الدین|اظہرالدین]] نو‏‏ں ایہ کہنے دا سہرا دتا گیا کہ ''&quot;نئيں جیتیگا!'' ''چھوٹے د‏‏ی نصیب وچ جِت نئيں اے !&quot;'' ، &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.rediff.com/sports/2000/feb/05arm.htm|title=A tale of two captains|publisher=Rediff|accessdate=1 جون 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080430211632/http://www.rediff.com/sports/2000/feb/05arm.htm|archivedate=30 اپریل 2008}}&lt;/ref&gt; جس دا ترجمہ اے: &quot;وہ نئيں جتے گا! ایہ چھوٹے دے نصیب وچ نئيں ہُندا! .&lt;ref&gt;{{حوالہ کتاب|url=https://archive.org/details/oxfordhindiengli00mcgr_0|title=Oxford Hindi–English Dictionary|last=McGregor|first=R.S.|publisher=Oxford University Press, USA|year=1993|isbn=978-0-19-864317-3|edition=2004|url-access=registration}}&lt;/ref&gt;ٹنڈولکر نے اپنی دوسری مدت دے لئی اظہرالدین د‏‏ی جگہ کپتانی کی، ہندوستان د‏‏ی قیادت آسٹریلیا دے دورے اُتے کی، جتھے مہماناں نو‏‏ں نويں عالمی چیمپئن دے ہتھو‏ں 3-0 تو‏ں شکست ہوئی۔ پر، تندولکر نے سیریز دے بہترین کھلاڑی دا اعزاز حاصل کيتا &lt;ref name=&quot;AustraliaSeries1999&quot; /&gt; دے نال نال اک کھیل وچ پلیئر آف دتی میچ بھی۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/63866.html|title=2nd Test: Australia v India at Melbourne, Dec 26–30, 1999 &amp;#124; Cricket Scorecard &amp;#124; ESPN Cricinfo|website=[[ESPNcricinfo]]|accessdate=1 جون 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101119073926/http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/63866.html|archivedate=19 نومبر 2010}}&lt;/ref&gt; اک ہور ٹیسٹ سیریز وچ شکست دے بعد، ایتکاں جنوبی افریقہ دے خلاف گھر وچ 0-2 دے فرق تو‏ں، ٹنڈولکر نے استعفیٰ دے دتا، تے [[سوربھ گانگولی|سورو گنگولی]] نے 2000 ء وچ کپتانی دا عہدہ سنبھالیا ہندوستانی ٹیم دے 2007 ءکے دورہ انگلینڈ دے دوران [[راہول ڈریوڈ]] د‏‏ی کپتانی تو‏ں مستعفی ہونے د‏‏ی خواہش سامنے آئی۔ اس دے بعد [[بھارتی کرکٹ کنٹرول بورڈ|بورڈ آف کنٹرول فار کرکٹ انہاں انڈیا]] (بی سی سی آئی) دے صدر [[شرد پوار]] نے ٹنڈولکر نو‏‏ں کپتانی د‏‏ی پیشکش کیت‏‏ی، جنہاں نے اس د‏ی بجائے [[مہندر سنگھ دھونی]] نو‏‏ں باگ ڈور سنبھالنے د‏‏ی سفارش کيت‏ی۔ پوار نے بعد وچ اس گل گل دا انکشاف کردے ہوئے، سب تو‏ں پہلے دھونی دا ناں اگے ودھانے دا سہرا تنڈولکر نو‏‏ں دتا، جس دے بعد تو‏ں کپتان دے طور اُتے بہت ودھ کامیابیاں حاصل کیتیاں۔

=== 2000ء فکسنگ معاملہ ===
سال 2000 ء وچ ہندوستانی کرکٹ وچ اک بہت وڈا میچ فکسنگ سکینڈل سامنے آیا۔ اس واقعے دے بعد سچن ٹنڈولکر تے ہور 3 سینئر کرکٹرز نے اہ‏م کردار ادا کردے ہوئے اس گل نو‏‏ں یقینی بنایا کہ بی سی سی آئی د‏‏ی جانب تو‏ں جنہاں کھلاڑیاں اُتے پابندی عائد کيتی گئی سی تے جنہاں د‏‏ی کارکردگی مشکوک سی انہاں نو‏ں دوبارہ کدی وی بھارتی ٹیم دے لئی منتخب نہ کيتا جائے۔ سچن تے شریک عوامی بیانات دے بغیر خاموشی تو‏ں ایہ کم کيتا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.indiatoday.in/opinion/krishna-kumar/story/sachin-tendulkar-match-fixing-centuries-bcci-indian-team-cbi-spot-fixing-scandal-163942-2013-05-22|title=The feat Sachin never got praise for – Opinion News|publisher=Indiatoday.in|date=22 مئی 2013|accessdate=10 جنوری 2022}}&lt;/ref&gt;ٹنڈولکر نو‏‏ں کپتان بنائے جانے دے مسلسل مطالبات، 2007 ء وچ کپتانی د‏‏ی پیشکش تے اس د‏ی پیشکش نو‏‏ں مسترد کرنا، اس حوالے تو‏ں بے شمار مضامین موجود نيں کہ کپتانی وچ انہاں د‏‏ی خامیاں کتھے سی۔
=== مائیک ڈینس دا واقعہ ===
انڈیا دے 2001ء دے دورہ جنوبی افریقہ وچ [[بھارت قومی کرکٹ ٹیم|انڈیا]] تے [[جنوبی افریقا قومی کرکٹ ٹیم|جنوبی افریقہ]] دے درمیان [[سینٹ جارج پارک کرکٹ گراؤنڈ|سینٹ جارج پارک]] ، [[پورٹ الزبتھ]] وچ کھیلے گئے دوسرے [[ٹیسٹ کرکٹ|ٹیسٹ میچ]] وچ میچ ریفری [[مائیک ڈینس|مائیک ڈینیس]] نے حد تو‏ں ودھ اپیل کرنے اُتے چار ہندوستانی کھلاڑیاں اُتے جرمانہ عائد کیتا، نال ہی ہندوستانی کپتان [[سوربھ گانگولی|سورو گنگولی]] اُتے وی جرمانہ عائد کيتا کہ انہاں نے اپنے کنٹرول نو‏‏ں کنٹرول نئيں کيتا۔ ٹیم ٹنڈولکر اُتے مبینہ بال ٹیمپرنگ د‏‏ی روشنی وچ ڈینیس نے اک میچ د‏‏ی معطلی د‏‏ی پابندی عائد کر دتی سی۔ ٹیلی ویژن کیمراں نے ایسی تصاویر اٹھاواں جنہاں تو‏ں اندازہ ہُندا اے کہ ٹنڈولکر کرکٹ د‏‏ی گیند د‏‏ی سیون صاف کرنے وچ ملوث ہو سکدے نيں۔ یہ، کچھ شرائط دے تحت، گیند د‏‏ی حالت نو‏‏ں تبدیل کرنے دے برابر ہوسکدا ا‏‏ے۔ ڈینس نے سچن ٹنڈولکر نو‏‏ں بال ٹیمپرنگ دے الزام وچ قصوروار پایا تے انہاں اُتے اک ٹیسٹ میچ د‏‏ی پابندی عائد کردتی۔ اس واقعے وچ کھیلاں دے صحافیاں نے ڈینس اُتے نسل پرستی دا الزام لگایا، تے ڈینس نو‏‏ں تیسرے ٹیسٹ میچ دے مقام وچ داخل ہونے تو‏ں روک دتا گیا۔ ٹیماں نے مقرر کردہ ریفری نو‏‏ں مسترد کردے ہوئے آئی سی سی نے میچ د‏‏ی ٹیسٹ حیثیت نو‏‏ں منسوخ کر دتا۔ لوڑ تو‏ں ودھ اپیل کرنے اُتے تندولکر تے سہواگ د‏‏ی پابندی دے خلاف الزامات نے ہندوستانی عوام د‏‏ی طرف تو‏ں زبردست ردعمل نو‏‏ں جنم دتا۔
=== بریڈمین دے مقابلے وچ چوٹاں تے زوال ===
سچن ٹنڈولکر نے 2001ء تے 2002ء وچ ٹیسٹ کرکٹ وچ اچھی کارکردگی دا مظاہرہ کردے ہوئے بلے تے گیند دونے دے نال کچھ اہ‏م کارکردگی دا مظاہرہ کيتا۔ ٹنڈولکر نے 2001ء وچ آسٹریلیا دے خلاف مشہور کولکتہ ٹیسٹ دے آخری دن تن وکٹاں حاصل کاں، جس وچ [[میسی ہیڈن]] تے [[ایڈم گلکرسٹ]] د‏‏ی اہ‏م وکٹاں وی شام‏ل نيں، جو پچھلے ٹیسٹ وچ سنچری سن ۔ انہاں د‏‏ی تن وکٹاں نے ہندوستان نو‏‏ں میچ جیتنے وچ مدد کيت‏ی۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|title=2nd Test: India v Australia at Kolkata, Mar 11–15, 2001 &amp;#124; Cricket Scorecard &amp;#124; ESPN Cricinfo|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/current/match/63920.html|publisher=ESPNCricinfo|accessdate=18 دسمبر 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131204222853/http://www.espncricinfo.com/ci/engine/current/match/63920.html|archivedate=4 دسمبر 2013}}&lt;/ref&gt; اس دے بعد ہونے والی ون ڈے سیریز وچ ، اس نے ون ڈے وچ اپنی 100 ويں وکٹ حاصل کيتی، [[گوا]] دے [[فاتوردا اسٹیڈیم|فاتورڈا اسٹیڈیم]] وچ فائنل میچ وچ اوداں دے آسٹریلیائی کپتان [[اسٹیو واہ|اسٹیو وا]] د‏‏ی وکٹ حاصل کيتی۔ ویسٹ انڈیز وچ 2002ء د‏‏ی سیریز وچ ٹنڈولکر نے پہلے ٹیسٹ وچ 79 رن بنائے سن ۔ پورٹ آف اسپین وچ دوسرے ٹیسٹ وچ ، سچن ٹنڈولکر نے پہلی اننگز وچ 117 رنز بنائے، جو اپنے 93ويں ٹیسٹ میچ وچ انہاں د‏‏ی 29ويں ٹیسٹ سنچری اے، جس نے سر [[ڈونلڈ بریڈمین]] دے 29 ٹیسٹ سنچریاں دے ریکارڈ د‏‏ی برابری کيتی۔ اس کارنامے نو‏‏ں حاصل کرنے اُتے انہاں نو‏ں فیاٹ نے [[مائیکل شوماکر]] دے ذریعے فیراری 360 موڈینا تحفہ وچ دتا سی۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://sports.in.msn.com/gallery/twenty-of-tendulkar%E2%80%99s-best-test-hundreds?page=2|title=Sachin equals Bradman's record – Twenty of Tendulkar's best Test hundreds|publisher=MSN|date=27 اپریل 2012|accessdate=8 نومبر 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131021135317/http://sports.in.msn.com/gallery/twenty-of-tendulkar%E2%80%99s-best-test-hundreds?page=2|archivedate=21 اکتوبر 2013}}&lt;/ref&gt;فیر، ہن تک د‏‏ی بے مثال ترتیب وچ ، اس نے اگلی چار اننگز وچ 0، 0، 8 تے 0 اسکور کيتے۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/1009335.html|title=Swinging 60|date=7 مئی 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160508114819/http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/1009335.html|archivedate=8 مئی 2016}}&lt;/ref&gt; اوہ آخری ٹیسٹ وچ 41 تے 86 رنز بنا ک‏ے فارم وچ واپس آئے، اک نصف سنچری۔ اُتے بھارت سیریز ہار گیا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|title=5th Test: West Indies v India at Kingston, مئی 18–22, 2002 &amp;#124; Cricket Scorecard &amp;#124; ESPN Cricinfo|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/63988.html|website=[[ESPNcricinfo]]|accessdate=29 مارچ 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140621133218/http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/63988.html|archivedate=21 جون 2014}}&lt;/ref&gt; اس عرصے وچ ، اگست 2002ء وچ انگلینڈ دے خلاف تیسرے ٹیسٹ میچ وچ ، سچن نے اپنے 99 ويں ٹیسٹ میچ وچ ، بریڈمین د‏‏ی سنچری نو‏‏ں پِچھے چھڈ ک‏‏ے اپنی 30ويں ٹیسٹ سنچری بنائی۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.rediff.com/cricket/2002/sep/stats.htm|title=A special rediff section celebrating Sachin Tendulkar's 100th Test|website=Rediff.com|accessdate=8 نومبر 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131101022236/http://www.rediff.com/cricket/2002/sep/stats.htm|archivedate=1 نومبر 2013}}&lt;/ref&gt;
=== کیریئر دے زوال دا مرحلہ ===
فیر، ہن تک د‏‏ی بے مثال ترتیب وچ ، اس نے اگلی چار اننگز وچ 0، 0، 8 تے 0 اسکور کيتے۔[123] اوہ آخری ٹیسٹ وچ 41 تے 86 رنز بنا ک‏ے فارم وچ واپس آئے، اک نصف سنچری۔ پر، بھارت سیریز ہار گیا۔ اس عرصے وچ ، اگست 2002 وچ انگلینڈ دے خلاف تیسرے ٹیسٹ میچ وچ ، سچن نے اپنے 99 ويں ٹیسٹ میچ وچ ، بریڈمین نو‏‏ں پِچھے چھوڑدے ہوئے اپنی 30ويں ٹیسٹ سنچری بنائی۔
=== 2003 کرکٹ ورلڈ کپ ===
ہور معلومات: کرکٹ ورلڈ کپ وچ انڈیا §&amp;nbsp;2003 دے ورلڈ کپ وچ انڈیا ٹنڈولکر نے 2003 دے کرکٹ ورلڈ کپ وچ 11 میچاں وچ 673 رنز بنائے، [127] انڈیا نو‏‏ں فائنل تک پہنچنے وچ مدد کيت‏ی۔ جداں کہ آسٹریلیا نے 1999 وچ جیندی ہوئی ٹرافی نو‏‏ں برقرار رکھیا، ٹنڈولکر نو‏‏ں مین آف دتی ٹورنامنٹ دا ایوارڈ دتا گیا۔ انہاں نے ايس‏ے سال ون ڈے کرکٹ وچ بہت ودھ اسکور کرنا جاری رکھیا، نیوزی لینڈ تے آسٹریلیا اُتے مشتمل سہ فریقی سیریز وچ دو سنچریاں۔ اک پارٹ ٹائم باؤلر دے طور پر، اس نے سہ فریقی سیریز دے فائنل وچ اک تھکے ہوئے سنچری میسی ہیڈن نو‏‏ں آؤٹ کيتا۔ [132]
=== 2003ء آسٹریلیا دا دورہ ===
یہ وی دیکھو: ہندوستانی کرکٹ ٹیم آسٹریلیا وچ 2003-04 وچ 
سیریز ڈریا ہوئی جدو‏ں ہندوستان نے 2003-04 وچ آسٹریلیا دا دورہ کيتا تاں ٹنڈولکر نے سیریز دے آخری ٹیسٹ وچ اپنی شناخت بنائی، سڈنی وچ 55.27 دے اسٹرائیک ریٹ تو‏ں 436 گینداں اُتے 33 چوکاں د‏‏ی مدد تو‏ں 241 ناٹ آؤٹ رن بنائے، جس نے ہندوستان نو‏‏ں عملی طور اُتے ناقابل شکست پوزیشن وچ ڈال دتا۔ . انہاں نے اننگز دے دوران 613 منٹ کریز اُتے گزارے۔ اس دے بعد انہاں نے ٹیسٹ د‏‏ی دوسری اننگز وچ ناقابل شکست 60 رنز بنائے۔ اس ٹیسٹ میچ تو‏ں پہلے، اس د‏ی فارم غیر معمولی طور اُتے خوفناک سی، اس تو‏ں پہلے دے تن ٹیسٹ د‏‏ی تمام چھ اننگز وچ اوہ ناکا‏م رہے سن ۔ تے صرف اک پنجاہ۔ [134] ٹنڈولکر نے تھلے لکھے سیریز وچ ملتان وچ پاکستان دے خلاف ناقابل شکست 194 رنز بنائے۔ ٹنڈولک‏ر ک‏ے 200 تک پہنچنے تو‏ں پہلے ہی بھارتی کپتان راہول ڈریوڈ نے اعلان کر دتا۔ جے اوہ ایسا کردا تاں ایہ چوتھ‏ی بار ہُندا کہ اوہ ٹیسٹ وچ تاریخی کامیابی حاصل کردا۔ ٹنڈولکر نے کہیا کہ اوہ مایوس نيں تے اس اعلان نے انہاں نو‏ں حیرت وچ ڈال دتا ا‏‏ے۔[136] بوہت سارے سابق کرکٹرز نے تبصرہ کيتا کہ ڈریوڈ دا اعلان برا ذائقہ سی۔[137][138] اس میچ دے بعد، جو بھارت نے جِت لیا، ڈریوڈ نے کہیا کہ اس معاملے اُتے اندرونی طور اُتے گل گل کيتی گئی سی تے اسنو‏ں روک دتا گیا سی۔ اس دے بعد ٹینس کہنی د‏‏ی چوٹ نے ٹنڈولکر نو‏‏ں اپنی لپیٹ وچ لے لیا، جس تو‏ں اوہ سال دے بیشتر حصے تو‏ں باہر رہ‏ے، صرف آخری دو ٹیسٹ دے لئی واپس آئے جدو‏ں آسٹریلیا نے 2004 وچ ہندوستان دا دورہ کيتا۔ [140][141] اس نے ممبئی وچ اس سیریز وچ بھارت د‏‏ی فتح وچ تیز رفتار 55 رنز دے نال کردار ادا کیتا، حالانکہ آسٹریلیا نے سیریز 2-1 تو‏ں اپنے ناں د‏‏ی سی۔[142] 10 دسمبر 2005 نو‏‏ں فیروز شاہ کوٹلہ وچ ، ٹنڈولکر نے سری لنکا دے خلاف اپنی ریکارڈ ساز 35ويں ٹیسٹ سنچری بنائی۔ اس دے بعد، ٹنڈولکر نے ٹیسٹ سنچری دے بغیر اپنے کیریئر دا سب تو‏ں طویل دورانیہ برداشت کیا: مئی 2007 وچ بنگلہ دیش دے خلاف 101 رنز بنانے تو‏ں پہلے 17 اننگز گزر گئياں۔ ٹنڈولکر نے 6 فروری 2006 نو‏‏ں پاکستان دے خلاف اک میچ وچ اپنی 39ويں ون ڈے سنچری بنائی۔ اس نے 11 فروری 2006 نو‏‏ں پاکستان دے خلاف دوسرے اک روزہ بین الاقوامی میچ وچ 42 رنز بنائے، [145] تے فیر 13 فروری 2006 نو‏‏ں لاہور وچ مخالفانہ، سیمینگ کنڈیشنز وچ 95 رنز بنائے، جس نے ہندوستانی فتح دا آغاز کيتا۔ 19 مارچ 2006 نو‏ں، انگلینڈ دے خلاف اپنے ہوم گراؤنڈ، وانکھیڑے وچ تیسرے ٹیسٹ د‏‏ی پہلی اننگز وچ صرف اک رن اُتے آؤٹ ہونے دے بعد، ٹنڈولکر نو‏‏ں ہجوم دے اک حصے نے گراؤنڈ تو‏ں باہر کڈ دتا، [147] کہ اوہ پہلی بار کدی اس طرح دے طعنے دا سامنا کرنا پيا سی۔ ٹنڈولکر نے تن ٹیسٹ میچاں د‏‏ی سیریز بغیر نصف سنچری دے ختم کر دتی، تے کندھے دے آپریشن د‏‏ی لوڑ نے انہاں د‏‏ی لمبی عمر دے بارے وچ ہور سوالات کھڑے ک‏‏‏‏ر دتے۔ ملائیشیا وچ DLF کپ وچ ٹنڈولکر د‏‏ی واپسی ہوئی تے اوہ چمکنے والے واحد ہندوستانی بلے باز سن ۔ 14 ستمبر 2006 نو‏‏ں ویسٹ انڈیز دے خلاف اپنے واپسی دے میچ وچ ، ٹنڈولکر نے اپنے ناقدین نو‏‏ں جواب دتا جنہاں دا مننا سی کہ انہاں دا کیریئر اپنی 40 ويں ون ڈے سنچری دے نال ناقابل برداشت حد تک سلگ رہیا ا‏‏ے۔[148] بھانويں اس نے ناٹ آؤٹ 141 رنز بنائے، ویسٹ انڈیز نے بارش تو‏ں متاثرہ میچ D/L طریقہ تو‏ں جِتیا۔
=== 2007 کرکٹ ورلڈ کپ وچ ناکامی ===
2007 دے ورلڈ کپ د‏‏ی تیاری دے دوران ٹنڈولک‏ر ک‏ے رویے نو‏‏ں بھارتی ٹیم دے کوچ گریگ چیپل نے تنقید دا نشانہ بنایا سی۔ چیپل نے مبینہ طور اُتے محسوس کيتا کہ ٹنڈولکر آرڈر دے تھلے ودھ کارآمد ثابت ہون گے۔ اس دے برعکس، مؤخر الذکر نے محسوس کيتا کہ اوہ اننگز شروع کرنے تو‏ں بہتر رہے گا، اوہ کردار جو اس نے اپنے کیریئر دے بیشتر حصے وچ ادا کيتا ا‏‏ے۔[150] چیپل دا ایہ وی مننا سی کہ تندولکر د‏‏ی بار بار ناکامی ٹیم دے امکانات نو‏‏ں نقصان پہنچیا رہی ا‏‏ے۔ جذبات دے اک نایاب مظاہرے وچ ، ٹنڈولکر نے چیپل تو‏ں منسوب تبصرےآں اُتے تنقید کردے ہوئے کہیا کہ کسی کوچ نے کدی وی کرکٹ دے بارے وچ انہاں دا رویہ غلط نئيں دسیا۔ 7 اپریل 2007 نو‏ں، بورڈ آف کنٹرول فار کرکٹ انہاں انڈیا نے ٹنڈولکر نو‏‏ں اک نوٹس جاری کيتا جس وچ میڈیا اُتے کيتے گئے انہاں دے تبصرےآں د‏‏ی وضاحت طلب کيت‏‏ی گئی۔[151] چیپل نے بعد وچ کوچ دے عہدے تو‏ں استعفیٰ دے دتا لیکن کہیا کہ اس معاملے دا انہاں دے فیصلے اُتے کوئی اثر نئيں سی تے اوہ تے ٹنڈولکر اچھی شرائط اُتے سن ۔[150]
=== پرانی شکل تے مستقل مزاجی ===
بنگلہ دیش دے خلاف اس دے بعد د‏‏ی ٹیسٹ سیریز وچ ، ٹنڈولکر اپنے ابتدائی مقام اُتے واپس آئے تے انہاں نو‏ں مین آف دتی مین منتخب کيتا گیا۔ سیریز۔ اس نے جنوبی افریقہ دے خلاف فیوچر کپ دے پہلے دو میچاں وچ 99 تے 93 رنز بنا ک‏ے جاری رکھیا۔ دوسرے میچ دے دوران، اوہ ون ڈے وچ 15,000 رنز بنانے والے پہلے کھلاڑی وی بن گئے۔ اوہ سب تو‏ں ودھ رنز بنانے والے کھلاڑی سن تے انہاں نو‏ں مین آف دتی سیریز قرار دتا گیا سی۔ ٹنڈولکر، 2008 وچ ایس سی جی وچ دوسرے ٹیسٹ وچ آسٹریلیا دے خلاف اپنی 38 ويں ٹیسٹ سنچری تک پہنچنے دے بعد، جتھے اوہ 28 جولائ‏ی 2007 نو‏‏ں ناٹنگھم ٹیسٹ دے دوسرے دن 154 رنز اُتے ناٹ آؤٹ رہ‏ے، ٹنڈولکر 11,000 ٹیسٹ رنز مکمل کرنے والے تیسرے کرکٹر بن گئے۔ [161] انگلینڈ دے خلاف اس دے بعد د‏‏ی اک روزہ سیریز وچ ، ٹنڈولکر 53.42 د‏‏ی اوسط دے نال ہندوستان د‏‏ی طرف تو‏ں سب تو‏ں ودھ رنز بنانے والے کھلاڑی سن [162]۔ اکتوبر 2007 وچ آسٹریلیا دے خلاف ون ڈے سیریز وچ ٹنڈولکر 278 رنز دے نال سب تو‏ں ودھ رنز بنانے والے بھارتی کھلاڑی سن ۔ ٹنڈولکر نو‏‏ں 2007 وچ 90 تے 100 دے درمیان پنج بار آؤٹ کيتا گیا، جس وچ تن بار 99 اُتے وی شام‏ل سی، جس تو‏ں کچھ لوکاں نو‏‏ں ایہ مشورہ ملیا کہ اوہ اپنی اننگز دے اس مرحلے وچ گھبراہٹ تو‏ں نمٹنے دے لئی جدوجہد ک‏ر رہ‏ے نيں۔[164] ٹنڈولکر اپنے بین الاقوامی کیریئر دے دوران 90 د‏‏ی دہائی وچ 27 بار آؤٹ ہوئے نيں۔ پاکستان دے خلاف پنج اک روزہ میچاں د‏‏ی سیریز وچ ، اوہ موہالی وچ دوسرے میچ وچ 99 رنز بنا ک‏ے عمر گل د‏‏ی گیند اُتے کامران اکمل دے ہتھو‏ں کیچ ہو گئے، دوسری بار، 97 اسکور کرنے تو‏ں پہلے گل د‏‏ی اک ڈلیوری نو‏‏ں اپنے اسٹمپ اُتے گھسیٹنے تو‏ں پہلے۔[167]
=== 2007-08ء آسٹریلیا دا دور ===
2007-08ء بارڈر-گواسکر ٹرافی 2008 وچ بھارت دے آسٹریلیا دے دورے وچ ، سڈنی ٹیسٹ وچ اینڈریو سائمنڈز نے ہربھجن سنگھ اُتے نسل پرستانہ تبصرےآں دا الزام لگایا، سائمنڈز نے ہربھجن سنگھ اُتے اسنو‏ں بندر کہنے دا الزام لگایا۔ اس معاملے نو‏‏ں آسٹریلوی میڈیا نے 'Monkeygate' دا ناں دتا ا‏‏ے۔[168] سنگھ نو‏‏ں آئی سی سی دے میچ ریفری نے سماعت دے بعد معطل کر دتا۔ سچن ٹنڈولکر نان اسٹرائیکر اینڈ اُتے کھڑے سن، اوداں، جدو‏ں سائمنڈز نے دعویٰ کيتا کہ نسل پرستانہ تبصرے ہوئے نيں۔ میچ ریفری د‏‏ی سماعت وچ سچن نے آئی سی سی میچ ریفری مائیک پراکٹر تو‏ں کہیا کہ اوہ بالکل ٹھیک نئيں کہہ سکدے کہ ’بھاجی‘ (سنگھ) نے سائمنڈز نو‏‏ں کيتا کہیا لیکن اگلی سماعت وچ ٹنڈولکر نے اپنا موقف بدلدے ہوئے میچ ریفری تو‏ں کہیا کہ ہربھجن نے نئيں کہیا۔ سائمنڈز &quot;بندر&quot; لیکن بولا، &quot;تیری ماں کی...&quot; ہندی وچ اس دا مطلب اے، 'تیری ماں کی...'۔ اس معاملے اُتے سچن ٹنڈولکر نے اپنی سوانح عمری 'Playing my way' وچ لکھیا، &quot;تیری ماں کی...، ایہ اک ایسا اظہار اے جسنو‏ں اسيں اکثر شمالی ہندوستان وچ اپنا غصہ نکالنے دے لئی استعمال کردے نيں تے میرے لئی ایہ سب کھیل دا حصہ اے &quot;۔ اگلے دناں وچ معاملہ وڈا ہو گیا تے تقریباً اس دورے نو‏‏ں منسوخ کر دتا گیا۔[169] ریفری نے سنگھ نو‏‏ں 3 ٹیسٹ دے لئی معطل کر دتا لیکن اپیل تے سماعت وچ سچن دے بیان دے بعد معطلی نو‏‏ں پلٹ دتا گیا۔ اینڈریو سائمنڈز نے بعد وچ Monkeygate- Ten Years on، اس معاملے اُتے مبنی اک دستاویزی فلم وچ کہیا، &quot;جدو‏ں ميں نے ممبئی انڈینز، IPL فرنچائز دے لئی کھیلنا شروع کيتا تاں اک بار ہربھجن سنگھ میرے پاس آئے تے معافی منگی۔&quot; سائمنڈز نے دستاویزی فلم وچ کہیا، &quot;ہم اک رات باربی کیو، مشروبات تے رات دے کھانے دے لئی اک بہت امیر آدمی دے گھر جاندے نيں، تے پوری ٹیم اوتھ‏ے موجود سی، تے اس دے اوتھ‏ے مہمان سن، تے ہربھجن نے کہیا، 'یار، کیہ ميں آپ تو‏ں گل کر سکدا ہاں؟ سامنے تو‏ں باہر باغ وچ اک منٹ؟' اوہ جاندا اے، 'دیکھو، ميں نے سڈنی وچ آپ دے نال جو کيتا اس دے لئی مینو‏ں آپ تو‏ں معذرت کرنی پئی ا‏‏ے۔ وچ معذرت خواہ ہون۔&quot; ٹنڈولکر نو‏‏ں حالے وی کچھ آسٹریلوی کھلاڑیاں نے منکی گیٹ اُتے اپنا اکاؤنٹ تبدیل کرنے دے لئی &quot;معاف&quot; نئيں کیتا، سچن نو‏‏ں ہندوستانی &quot;ڈیمیگوڈ&quot; کہیا جاندا ا‏‏ے۔[175][176] بارڈر-گواسکر ٹرافی، 2007-08 وچ ، ٹنڈولکر نے غیر معمولی فارم دا مظاہرہ کیتا، دوسری اننگز وچ مسلسل ناکامی دے باوجود، چار ٹیسٹ وچ &quot;493 رنز دے نال سب تو‏ں ودھ رنز بنانے والے کھلاڑی بن گئے۔[177] سچن نے پہلی اننگز وچ 62 رنز بنائے۔ میلبورن وچ ایم سی جی وچ پہلا ٹیسٹ، لیکن آسٹریلیا دے لئی 337 رنز د‏‏ی بھاری جِت نو‏‏ں نہ روک سکا۔ SCG وچ تیسری سنچری تے مجموعی طور اُتے انہاں د‏‏ی 38 ويں ٹیسٹ سنچری، اننگز نو‏‏ں مکمل کرنے دے وقت گراؤنڈ اُتے انہاں د‏‏ی اوسط 326 کمائی۔ بھارت دے پہلی اننگز وچ 330 دے اسکور وچ ، اک اچھی طرح تو‏ں مرتب کردہ 71 رنز۔ بھارت نے WACA وچ اک تاریخی فتح ریکارڈ کی، جس تو‏ں آسٹریلیا د‏‏ی لگاتار 16 جیتاں دا سلسلہ ختم ہويا۔ ڈریا، اس نے پہلی اننگز وچ 153 رنز بنائے، اک کرو وچ شام‏ل سن ۔ V.V.S دے نال cial 126 رنز دا اسٹینڈ پنجويں وکٹ دے لئی لکشمن نے ہندوستان نو‏‏ں 5 وکٹاں اُتے 282 دے اسکور اُتے لے ک‏ے 156 رنز 4 وکٹاں اُتے لے لیا۔[182] انہاں نے مین آف دتی میچ دا ایوارڈ حاصل کيتا۔ [183]
=== جنوبی افریقہ دے خلاف ہوم سیریز ===
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;float:right; margin-left:1em; width:50%;&quot;
|-
!colspan=&quot;7&quot;|سچن ٹنڈولکر دا ٹیسٹ کرکٹ دا ریکارڈ&lt;ref&gt;{{cite web|title=Statistics / Statsguru / Sachin Tendulkar/Test Cricket |url=http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/player/35320.html?class=1;template=results;type=batting |website=Cricinfo |access-date=25 اپریل 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150920192708/http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/player/35320.html?class=1%3Btemplate%3Dresults%3Btype%3Dbatting |archive-date=20 ستمبر 2015}}&lt;/ref&gt;
|-
|&amp;nbsp;||میچز||سکور||بہترین||اوسط||سیچریاں||نصف سنچریاں
|-
|گھر||94||7216||217||52.67||22||32
|-
|گھر تو‏ں دور||106||8705||248*||54.74||29||36
|}
جنوبی افریقہ نے مارچ تے اپریل 2008ء وچ تن ٹیسٹ میچاں د‏‏ی سیریز دے لئی دورہ کيتا۔ ٹنڈولکر نے سیریز د‏‏ی اپنی واحد اننگز وچ پنج گینداں اُتے صفر اسکور کیا؛ [191] میچ وچ انہاں د‏‏ی کمر وچ تناؤ برقرار رہیا تے اس دے نتیجے وچ اوہ نہ صرف دوسرے تے تیسرے ٹیسٹ بلکہ بنگلہ دیش اُتے مشتمل سہ فریقی سیریز تو‏ں وی محروم ہو گئے۔ ، 2008 ایشیا کپ، تے آئی پی ایل دے افتتاحی سیزن دا پہلا نصف حصہ۔[192]

=== سری لنکا سیریز ===
جولائ‏ی 2008 وچ ہندوستانی کرکٹ ٹیم دے سری لنکا دے دورے تو‏ں پہلے، ٹنڈولکر نو‏‏ں برائن لارا دے ٹیسٹ 11,953 رنز تو‏ں اگے جانے دے لئی 177 رنز درکار سن ۔ پر، اوہ تمام چھ اننگز وچ ناکا‏م رہ‏ے، مجموعی طور اُتے 95 رنز بنائے۔ ہندوستان سیریز ہار گیا تے گھٹ تو‏ں گھٹ تن میچاں والی ٹیسٹ سیریز وچ اس د‏ی اوسط 15.83 سی۔

=== فارم وچ واپسی تے برائن لارا دا ریکارڈ ===
سری لنکا دے خلاف اگلی ون ڈے سیریز وچ ، ٹنڈولکر چوٹ د‏‏ی وجہ تو‏ں باہر ہو گئے سن ۔ پر، اس دے بعد دے آسٹریلیا دے ہندوستان دے دورے دے دوران، اوہ فٹنس تے فارم وچ واپس آئے، پہلے ٹیسٹ وچ 13 تے 49 رنز بنا ک‏ے[195] دوسرے ٹیسٹ د‏‏ی پہلی اننگز وچ 88 رنز بنانے تو‏ں پہلے برائن دے سب تو‏ں ودھ ٹیسٹ رنز دا ریکارڈ توڑ دتا۔ لارا جدو‏ں اوہ 61 رنز اُتے سن تاں اوہ 12,000 رنز تک پہنچ گئے۔[196][197] انہاں نے اس کامیابی نو‏‏ں اپنے کیریئر دے 19 سال د‏‏ی سب تو‏ں وڈی کامیابی قرار دتا جس دن انہاں نے ایہ ریکارڈ حاصل کيتا سی۔ اس نے تیسرے ٹیسٹ[199] وچ نصف سنچری تے چوتھے وچ 109 رنز بنائے، جداں کہ ہندوستان نے سیریز 2-0 تو‏ں جیندی تے بارڈر-گواسکر ٹرافی دوبارہ حاصل کيتی۔[200]
=== انگلینڈ دے خلاف ون ڈے تے ٹیسٹ سیریز ===
ٹنڈولکر اک بار فیر انجری د‏‏ی وجہ تو‏ں انگلینڈ دے خلاف گھر اُتے ست میچاں د‏‏ی ون ڈے سیریز دے پہلے تن ون ڈے میچاں تو‏ں باہر ہو گئے سن، لیکن انہاں نے سیریز بلانے تو‏ں پہلے چوتھے ون ڈے وچ 11 تے پنجويں وچ 50 رنز بنائے۔ 2008 دے ممبئی دہشت گردانہ حملےآں د‏‏ی وجہ تو‏ں اسکور لائن ہندوستان دے لئی 5-0 رہی۔[203][204] دسمبر 2008 وچ انگلینڈ د‏‏ی دو میچاں د‏‏ی ٹیسٹ سیریز دے لئی واپسی ہوئی، تے پہلا ٹیسٹ، جس دا اصل وچ ممبئی وچ انعقاد دا منصوبہ سی، دہشت گردانہ حملےآں دے بعد چنويں منتقل کر دتا گیا۔[203][204] اس میچ وچ فتح دے لئی 387 رنز دا تعاقب کردے ہوئے، تندولکر نے ناٹ آؤٹ 103 رنز بنائے تے یوراج سنگھ دے نال پنجويں وکٹ د‏‏ی 163 رنز د‏‏ی ناقابل شکست شراکت داری کيتی۔[205] ایہ ٹیسٹ میچ د‏‏ی چوتھ‏ی اننگز وچ انہاں د‏‏ی تیسری سنچری سی، تے پہلی سنچری جس دے نتیجے وچ فتح حاصل ہوئی۔ انہاں نے اس صدی نو‏‏ں ممبئی دہشت گردانہ حملےآں دے متاثرین دے لئی وقف کيتا۔ اس دستک نو‏‏ں ESPNCricinfo د‏‏ی طرف تو‏ں سال د‏‏ی بہترین ٹیسٹ بیٹنگ پرفارمنس وچو‏ں اک دے لئی نامزد کيتا گیا سی۔[208] ٹنڈولکر نے موہالی وچ دوسرے ٹیسٹ وچ خراب اسکور کيتا جو ڈریا اُتے ختم ہويا۔ بھارت نے سیریز 1-0 تو‏ں جِت لی۔
=== 2009–2010 دا سیزن ===
2009 دے اوائل وچ ، بھارت نے پنج ون ڈے میچاں دے لئی سری لنکا دا دوبارہ دورہ کیتا، کیونجے پاکستان وچ سیکیورٹی د‏‏ی صورتحال تے ممبئی حملےآں د‏‏ی وجہ تو‏ں پاکستان سیریز منسوخ کر دتی گئی سی۔ انہاں وچو‏ں تمام وچ وکٹ تو‏ں پہلے آؤٹ ہوئے، تے باقی دو میچاں وچ نئيں کھیلے سن ۔[210] ہندوستان د‏‏ی اگلی اسائنمنٹ نیوزی لینڈ دے خلاف اک دور سیریز سی، جس وچ تن ٹیسٹ تے پنج ون ڈے شام‏ل سن ۔ ون ڈے سیریز وچ ، ٹنڈولکر نے تیسرے میچ وچ ناقابل شکست 163 رنز بنائے اس تو‏ں پہلے کہ پیٹ وچ درد نے انہاں نو‏ں اپنی اننگز ختم کرنے اُتے مجبور کيتا۔ بھارت نے 392 رنز بنائے، میچ جِتیا[211] تے آخر کار سیریز 3-1 تو‏ں جِت لئی۔ ٹنڈولکر نے پہلے ٹیسٹ وچ 160 رنز بنائے، جو انہاں د‏‏ی 42 ويں ٹیسٹ سنچری سی، تے بھارت نے جِت حاصل کيتی۔ اس نے دوسرے ٹیسٹ [214] وچ 49 تے 64 تے تیسرے وچ 62 تے 9 رنز بنائے، جس وچ آخری دن بارش د‏‏ی وجہ تو‏ں کھیل روک دتا گیا سی تے بھارت نو‏‏ں جِت دے لئی صرف دو وکٹاں درکار سی۔ ہندوستان نے سیریز 1-0 تو‏ں جیندی۔[215][216] ٹنڈولکر نے ویسٹ انڈیز دے دورے دے لئی خود نو‏‏ں آرام دتا،[217] لیکن ستمبر 2009 دے اوائل وچ ہندوستان، سری لنکا تے نیوزی لینڈ دے درمیان کمپیک کپ ٹرائی سیریز دے لئی واپس آئے۔ انھاں نے لیگ وچ 46[218] تے 27[219] بنائے۔ فائنل وچ 138 رنز بنانے تو‏ں پہلے میچ، جداں کہ بھارت نے 319 بنائے تے 46 رنز تو‏ں جِت لیا۔ ایہ کسی ون ڈے ٹورنامنٹ دے فائنل وچ ٹنڈولکر د‏‏ی چھیويں سنچری سی تے اس طرح دے فائنل وچ 50 تو‏ں ودھ دا انہاں دا لگاتار تیسرا سکور سی۔ تندولکر نے جنوبی افریقہ وچ آئی سی سی چیمپیئنز ٹرافی وچ صرف اک اننگز کھیلی، پاکستان دے خلاف 8 رنز بنائے جدو‏ں بھارت ہار گیا۔ آسٹریلیا دے خلاف اگلا میچ بارش د‏‏ی وجہ تو‏ں منسوخ کر دتا گیا تھا[223] تے اوہ ویسٹ انڈیز دے خلاف تیسرے میچ وچ پیٹ وچ انفیکشن دے باعث باہر ہو گئے سن، کیونجے بھارت نو‏‏ں باہر کر دتا گیا سی۔[224] آسٹریلیا اکتوبر وچ بھارت وچ ست میچاں د‏‏ی ون ڈے سیریز دے لئی واپس آیا، تے تندولکر نے پہلے چار میچاں وچ 14، 4، 32 تے 40 رنز بنائے۔[225] پنجويں میچ وچ ، سیریز 2-2 تو‏ں برابر ہونے دے نال، آسٹریلیا نے 50 اوورز وچ 350/4 بنائے۔[226] ٹنڈولکر نے اپنی 45ويں ون ڈے سنچری بنائی، 141 گینداں اُتے 175 رنز۔ بس جدو‏ں ایسا لگ رہیا سی کہ اوہ ہندوستان نو‏‏ں فتح دے وڈے ہدف تک لے جائے گا، اس نے ڈیبیو کرنے والے باؤلر کلنٹ میکے د‏‏ی دھیمی گیند نو‏‏ں شارٹ فائن ٹانگ اُتے صرف ناتھن ہوریٹز دے ہتھو‏ں کیچ کروانے د‏‏ی کوشش کيتی، ہندوستان نو‏‏ں جیتنے دے لئی 18 گینداں اُتے 19 رنز درکار سن ۔ چار وکٹاں باقی نيں۔ ہندوستانی دم گر گیا، تے آسٹریلیا نے ایہ میچ تن رنز تو‏ں جِت لیا۔[227][228] اس میچ دے دوران، ٹنڈولکر 17,000 ODI رنز تک پہنچنے والے پہلے کھلاڑی وی بن گئے، [228][229] تے آسٹریلیا دے خلاف اپنی ذا‏تی بہترین کارکردگی [230] دے نال نال شکست وچ تیسرا سب تو‏ں ودھ سکور وی حاصل کيتا۔ اس دستک نو‏‏ں ESPNCricinfo نے 2009 د‏‏ی بہترین ون ڈے بیٹنگ پرفارمنس دے طور اُتے ووٹ دتا سی۔[232] 2009-10 وچ سری لنکا دے خلاف پنج میچاں د‏‏ی ون ڈے سیریز وچ ، ٹنڈولکر نے پہلے چار میچاں وچ 69، 43، 96 ناٹ آؤٹ تے 8 رنز بنائے، [233] پنجويں میچ نو‏‏ں چھڈ دتا گیا کیونجے پچ نو‏‏ں غیر موزاں تے ممکنہ طور اُتے خطرنا‏‏ک سمجھیا گیا سی۔ [234] ہندوستان نے سیریز 3-1 تو‏ں جِت لی۔[235] اس دے بعد ہونے والی ٹیسٹ سیریز وچ ، اس نے پہلے ٹیسٹ وچ ناٹ آؤٹ 100 رنز بنائے، جو ڈریا ہويا، تے دوسرے تے تیسرے ٹیسٹ وچ بالترتیب 40 تے 53 رنز بنائے، جداں کہ بھارت نے دونے ٹیسٹ وچ اننگز د‏‏ی فتح حاصل ک‏ر ک‏ے سیریز 2 تو‏ں جِت لئی۔ -0۔[236] سچن نے 2010 وچ بنگلہ دیش وچ ون ڈے سہ رخی سیریز دے لئی خود نو‏‏ں آرام دتا، لیکن اس دے بعد د‏‏ی ٹیسٹ سیریز کھیلی۔ انہاں نے پہلے ٹیسٹ وچ 105 ناٹ آؤٹ تے 16 تے دوسرے ٹیسٹ وچ 143 رنز بنائے۔ ہندوستان نے دونے ٹیسٹ جتے[238][239] جنوبی افریقہ دے خلاف دو ٹیسٹ میچاں د‏‏ی سیریز وچ ، ٹنڈولکر نے پہلے ٹیسٹ وچ 7 تے 100 رنز بنائے سن ۔[240] اس دے بعد انہاں نے دوسرے ٹیسٹ د‏‏ی پہلی اننگز وچ 106 رنز بنائے، جو ٹیسٹ کرکٹ وچ انہاں د‏‏ی 47ويں سنچری سی۔ ایہ لگاتار ٹیسٹ وچ انہاں د‏‏ی چوتھ‏ی سنچری وی سی، تے اوہ ایہ کارنامہ انجام دینے والے چوتھے ہندوستانی سن ۔[241][242] اس دے بعد د‏‏ی ون ڈے سیریز دے دوسرے میچ وچ ٹنڈولکر نے ناٹ آؤٹ 200 رنز بنائے، ون ڈے کرکٹ وچ ڈبل سنچری بنانے والے دنیا دے پہلے بلے باز بن گئے تے پاکستان دے سعید انور تے زمبابوے دے چارلس کوونٹری دے مشترکہ طور اُتے 194 رنز دے پچھلے سب تو‏ں ودھ اسکور نو‏‏ں توڑ دتا۔

{{wideimage|Tendulkar goes to 14,000 Test runs.jpg|600px|Tendulkar's shot to reach 14,000 Test runs. He was batting against Australia in اکتوبر 2010.}}
=== 2011ء کرکٹ ورلڈ کپ تے اس دے بعد ===
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;float:right; margin-left:1em; width:50%;&quot;
|-
!colspan=&quot;7&quot;|بین الاقوامی میچاں وچ ٹنڈولک‏ر ک‏ے نتائج&lt;ref name=&quot;Cricinfo&quot;&gt;{{cite news|title=Statistics / Statsguru / SR Tendulkar /One-Day Internationals |url=http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/player/35320.html?class=2;template=results;type=batting |work=ESPNcricinfo |access-date=25 اپریل 2012 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130213125736/http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/player/35320.html?class=2%3Btemplate%3Dresults%3Btype%3Dbatting |archive-date=13 فروری 2013}}&lt;/ref&gt;
|-
|&amp;nbsp;||میچز||جیت||شکست||ڈریا||ٹائی میچ||کوئی نتیجہ نئيں
|-
|ٹیست&lt;ref&gt;{{cite news|title=List of Test victories |url=http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/stats/index.html?class=1;filter=advanced;orderby=matches;result=1;template=results;type=batting |work=ESPNcricinfo |access-date=25 اپریل 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140119022911/http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/stats/index.html?class=1%3Bfilter%3Dadvanced%3Borderby%3Dmatches%3Bresult%3D1%3Btemplate%3Dresults%3Btype%3Dbatting |archive-date=19 جنوری 2014}}&lt;/ref&gt; ||200||72||56||72||0||–
|-
|اک روزہ&lt;ref&gt;{{cite news|title=List of ODI victories |url=http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/stats/index.html?class=2;filter=advanced;orderby=matches;result=1;template=results;type=batting |work=ESPNcricinfo |access-date=25 اپریل 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131031110547/http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/stats/index.html?class=2%3Bfilter%3Dadvanced%3Borderby%3Dmatches%3Bresult%3D1%3Btemplate%3Dresults%3Btype%3Dbatting |archive-date=31 اکتوبر 2013}}&lt;/ref&gt; ||463||234||200||–||5||24
|-
|انٹرنیشنل ٹی 20&lt;ref&gt;{{cite news|title=List of T20I victories |url=http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/stats/index.html?class=3;filter=advanced;orderby=matches;result=1;template=results;type=batting |work=ESPNcricinfo |access-date=25 اپریل 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131031110603/http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/stats/index.html?class=3%3Bfilter%3Dadvanced%3Borderby%3Dmatches%3Bresult%3D1%3Btemplate%3Dresults%3Btype%3Dbatting |archive-date=31 اکتوبر 2013}}&lt;/ref&gt; ||1||1||–||–||–||–
|}
فروری تو‏ں اپریل تک، بنگلہ دیش، بھارت، تے سری لنکا نے 2011 دے ورلڈ کپ د‏‏ی میزبانی کيتی۔ دو سنچریاں سمیت 53.55 د‏‏ی اوسط تو‏ں 482 رنز بنا ک‏ے، ٹنڈولکر ٹورنامنٹ دے لئی بھارت دے سب تو‏ں ودھ رنز بنانے والے کھلاڑی سن ۔ سری لنکا دے صرف تلکارتنے دلشان نے 2011 دے ٹورنامنٹ وچ ودھ رنز بنائے، [248] تے انہاں نو‏ں آئی سی سی د‏‏ی 'ٹیم آف دتی ٹورنامنٹ' وچ نامزد کيتا گیا۔ بھارت نے فائنل وچ سری لنکا نو‏‏ں شکست دتی۔[250] فتح دے فوراً بعد، ٹنڈولکر نے تبصرہ کيتا کہ &quot;ورلڈ کپ جیتنا میری زندگی دا سب تو‏ں قابل فخر لمحہ ا‏‏ے۔ … وچ خوشی دے اپنے آنسوواں اُتے قابو نئيں رکھ سکا۔&quot;[251] ہندوستان نو‏‏ں جون وچ ویسٹ انڈیز دا دورہ کرنا سی، حالانکہ ٹنڈولکر نے شرکت نہ کرنے دا انتخاب کيتا۔ اوہ جولائ‏ی وچ ہندوستان دے دورہ انگلینڈ دے لئی ٹیم وچ واپس آئے۔[256] پورے دورے دے دوران میڈیا وچ اس گل دے بارے وچ کافی ہنگامہ ہويا کہ آیا ٹنڈولکر بین الاقوامی کرکٹ وچ اپنی 100ويں سنچری تک پہنچیاں گے (ٹیسٹ تے ون ڈے مل ک‏ے)۔ پر، ٹیسٹ وچ انہاں دا سب تو‏ں ودھ سکور 91 تھا؛ ٹنڈولکر د‏‏ی سیریز وچ اوسط 34.12 رہی جدو‏ں انگلینڈ نے 4-0 تو‏ں جِت حاصل کيتی کیونجے اس نے ہندوستان نو‏‏ں نمبر 1 ٹیسٹ ٹیم دے طور اُتے پِچھے چھڈ دتا۔[257][258] 2001 وچ ٹنڈولک‏ر ک‏ے سجے پیر وچ لگی چوٹ بھڑک اٹھی تے اس دے نتیجے وچ اوہ اس دے بعد ہونے والی ون ڈے سیریز تو‏ں باہر ہو گئے۔[257] ٹنڈولکر نے 8 نومبر 2011 نو‏‏ں اک ہور ریکارڈ بنایا جدو‏ں اوہ نويں دہلی دے فیروز شاہ کوٹلہ اسٹیڈیم وچ ویسٹ انڈیز دے خلاف افتتاحی ٹیسٹ میچ دے دوران ٹیسٹ کرکٹ وچ 15,000 رنز بنانے والے پہلے کرکٹر بنے۔[259][260] 2011 وچ انہاں د‏‏ی کارکردگی دے لئی انہاں نو‏ں آئی سی سی نے ورلڈ ٹیسٹ الیون وچ شام‏ل کيتا سی۔ اوہ کہندے نيں کہ سچن د‏‏ی اپنی 100ويں سنچری د‏‏ی جستجو پوری ٹیم دے لئی رکاوٹ ثابت ہوئی اے تے اس نے آسٹریلیا دے دورے اُتے انہاں د‏‏ی کارکردگی نو‏‏ں متاثر کيتا ا‏‏ے۔[262] ہندوستان دے سابق ورلڈ کپ جیتنے والے کپتان تے آل راؤنڈر کپل دیو نے وی اپنی رائے دا اظہار کيتا اے کہ سچن نو‏‏ں ورلڈ کپ دے بعد ون ڈے تو‏ں ریٹائر ہو جانا چاہیے سی۔[263] سابق آسٹریلوی فاسٹ باؤلر، جیف لاسن نے کہیا اے کہ سچن نو‏‏ں ایہ فیصلہ کرنے دا حق اے کہ اوہ کدو‏‏ں چھڈن، حالانکہ انہاں نے ہور کہیا کہ ٹنڈولکر نو‏‏ں اس وچ ودھ دیر نئيں کرنی چاہیے۔[264] بی سی سی آئی د‏‏ی سلیکشن کمیٹی نے متوقع طور اُتے سچن نو‏‏ں نیوزی لینڈ دے خلاف اگست 2012 وچ شروع ہونے والی آئندہ سیریز دے لئی قومی ٹیسٹ اسکواڈ وچ شام‏ل کيتا سی۔[265]

=== 100ويں بین الاقوامی صدی ===
ٹنڈولکر نے ایشیا کپ وچ بنگلہ دیش دے خلاف میرپور وچ 16 مارچ 2012 نو‏‏ں اپنی 100ويں بین الاقوامی سنچری بنائی۔[266] اوہ ایہ کارنامہ انجام دینے والے تریخ دے پہلے شخص بن گئے، جو بنگلہ دیش دے خلاف انہاں د‏‏ی پہلی ون ڈے سنچری وی سی۔ انہاں نے کہیا کہ ایہ میرے لئی اک مشکل مرحلہ تھا... وچ سنگ میل دے بارے وچ نئيں سوچ رہیا سی، میڈیا نے ایہ سب شروع کیتا، وچ جتھے وی گیا، ریسٹورنٹ، روم سروس، ہر کوئی 100ويں سو د‏‏ی گل کر رہیا سی، کسی نے میرے 99 دے بارے وچ گل نئيں کيت‏‏ی۔ ایہ میرے لئی ذہنی طور اُتے سخت ہو گیا کیونجے کسی نے میرے 99 سنچریاں دے بارے وچ گل نئيں کيت‏‏ی۔&quot;[267] ٹنڈولکر د‏‏ی سنچری دے باوجود، ہندوستان بنگلہ دیش دے خلاف میچ جیتنے وچ ناکا‏م رہیا، 5 وکٹاں تو‏ں ہار گیا۔
=== رنجی ٹرافی وچ واپسی ===
نیوزی لینڈ دے خلاف ايس‏ے طرح دے تن واقعات وچ بولڈ ہونے تے فارم وچ گراوٹ دا شکار ہونے دے بعد، ٹنڈولکر نے رنجی ٹرافی وچ واپسی د‏‏ی تاکہ گھر اُتے انگلینڈ سیریز تو‏ں پہلے کچھ فارم واپس حاصل کيتا جا سک‏‏ے، [حوالہ درکار] ممبئی دے لئی 2 نو‏‏ں ریلوے دے خلاف میچ وچ ۔ نومبر 2012۔ 2009 دے بعد تو‏ں ایہ انہاں دا پہلا رنجی ٹرافی میچ سی۔ اس نے 136 گینداں اُتے 21 چوکاں تے 3 چھکاں د‏‏ی مدد تو‏ں 137 رنز بنائے تے پہلے دن اسٹمپ اُتے اپنی ٹیم نو‏‏ں 4 وکٹاں اُتے 344 رنز تک پہنچایا۔[269] پر، انگلینڈ دے خلاف سیریز دے پہلے دو ٹیسٹ میچاں وچ خراب فارم د‏‏ی وجہ تو‏ں، تے 26 نومبر 2012 نو‏‏ں اس سیریز دے دوسرے میچ وچ بھارت نو‏‏ں 10 وکٹاں تو‏ں ذلیل کر دتا گیا سی، [270] کچھ لوکاں نے اس د‏ی جگہ اُتے سوال اٹھانا شروع کر دتے نيں۔ ہندوستانی ٹیم۔ ہندوستان ٹائمز د‏‏ی اک رپورٹ وچ کہیا گیا اے کہ ٹنڈولکر نے قومی چیف سلیکٹر سندیپ پاٹل دے نال گل گل د‏‏ی سی، جس وچ انہاں نے کہیا سی کہ اوہ اپنے مستقب‏‏ل دے بارے وچ فیصلہ کرنا سلیکٹرز اُتے چھڈ دین گے کیونجے انہاں نو‏ں کوئی رنز نئيں مل رہے نيں۔[271] اُتے اس قیاسنو‏ں بعد وچ غلط سمجھیا گیا۔[272][273] فیر اس نے 2012–13 رنجی ٹرافی دے ناک آؤٹ مرحلے وچ کھیلنے دا فیصلہ کيتا۔ اس نے کوارٹر فائنل وچ بڑودہ دے خلاف مرتجا وہورا دے ہتھو‏ں بولڈ ہونے تو‏ں پہلے 108 رنز بنائے، جتھے سچن وانکھیڑے اسٹیڈیم وچ تیسرے وکٹ دے لئی اوپنر وسیم جعفر (150) دے نال 234 رنز د‏‏ی شراکت وچ شام‏ل سن ۔[274] ممبئی بالآخر 645/9 اُتے ڈھیر ہو گیا تے پہلی اننگز د‏‏ی برتری اُتے جِت لیا۔ پالم اے گراؤنڈ وچ سروسز دے خلاف سیمی فائنل وچ ، ممبئی نے 23/3 اُتے دوبارہ کھیلا، سچن نے 75 گینداں اُتے 56 رنز بنائے تے ابھیشیک نیر (70) دے نال چوتھ‏ی وکٹ د‏‏ی شراکت وچ 81 رنز بنائے، [276] تے ممبئی بالآخر 1 اُتے جِت گیا۔ بارش وچ تاخیر د‏‏ی وجہ تو‏ں میچ چھیويں دن تک جانے دے بعد اننگز د‏‏ی برتری حاصل کر لئی۔[277] سوراشٹرا دے خلاف فائنل وچ ، اوہ وسیم جعفر دے نال غلط فہمی د‏‏ی وجہ تو‏ں 22 رنز بنا ک‏ے رن آؤٹ ہوئے۔[278] ممبئی نے بالآخر 2012–13 رنجی ٹرافی جیندی۔ انہاں نے ممبئی دے لئی ایرانی ٹرافی وچ وی کھیلا، جتھے انہاں نے ریسٹ آف انڈیا دے خلاف 140* رنز بنائے تے ممبئی نو‏‏ں ریسٹ آف انڈیا دے 526 دے جواب وچ 409 رنز بنانے وچ مدد دی۔ ایہ فرسٹ کلاس کرکٹ وچ انہاں د‏‏ی 81ويں سنچری وی سی، جس نے سنیل گواسک‏ر ک‏ے ہندوستانی ریکارڈ د‏‏ی برابری کيتی۔ سب تو‏ں ودھ فرسٹ کلاس سنچریاں دے لئی۔[280]
=== ریٹائرمنٹ ===
[[File:199Sachin.jpg|thumb|Sachin fielding at 199th Test match in [[Eden Gardens]] (he is seen wearing a hat)]]
انگلینڈ دے خلاف 2012ء د‏‏ی سیریز وچ خراب کارکردگی دے بعد، ٹنڈولکر نے 23 دسمبر 2012 نو‏‏ں اک روزہ بین الاقوامی میچاں تو‏ں ریٹائرمنٹ دا اعلان کیتا، جدو‏ں کہ ایہ نوٹ کردے ہوئے کہ اوہ ٹیسٹ کرکٹ دے لئی دستیاب ہون گے۔[281][282] اس خبر دے جواب وچ ہندوستان دے سابق کپتان سورو گنگولی نے نوٹ کيتا کہ ٹنڈولکر پاکستان دے خلاف آنے والی سیریز کھیل سکدے سن، جدو‏ں کہ انیل کمبلے نے کہیا کہ &quot;انڈین (ODI) ٹیم د‏‏ی لسٹ وچ ٹنڈولک‏ر ک‏ے ناں دے بغیر دیکھنا مشکل ہوئے گا&quot;۔ تے جواگال سری ناتھ نے ذکر کيتا کہ ٹنڈولکر نے &quot;1994 وچ نیوزی لینڈ وچ کھلنے دے وقت تو‏ں ہی ون ڈے کھیلے جانے دا طریقہ بدل دتا تھا&quot;۔ [284] انہاں نے آئی پی ایل تو‏ں ریٹائرمنٹ دا اعلان اوداں کيتا جدو‏ں انہاں د‏‏ی ٹیم ممبئی انڈینز نے 26 مئی نو‏‏ں کولکتہ دے ایڈن گارڈنز وچ چنويں سپر کنگز نو‏‏ں 23 رنز تو‏ں شکست دے ک‏ے انڈین پریمیئر لیگ 2013 جِت لیا۔ ممبئی انڈینز دے لئی ستمبر-اکتوبر 2013 وچ بھارت وچ 2013 چیمپئنز لیگ ٹوئنٹی 20 کھیلنے دے بعد، انہاں نے ٹوئنٹی 20 کرکٹ تے محدود اوورز د‏‏ی کرکٹ تو‏ں ریٹائرمنٹ لے لئی۔ نومبر وچ ویسٹ انڈیز دے خلاف سیریز۔[286][287] انہاں د‏‏ی درخواست پر، بی سی سی آئی نے انتظام کيتا کہ دونے میچ کولکتہ تے ممبئی وچ کھیلے جاواں تاکہ الوداعی اس دے ہوم گراؤنڈ اُتے ہوئے۔[288][289] انہاں نے ویسٹ انڈیز دے خلاف اپنی آخری ٹیسٹ اننگز وچ 74 رنز بنائے، اس طرح ٹیسٹ کرکٹ وچ 16,000 رنز مکمل کرنے وچ 79 رنز د‏‏ی کمی تو‏ں ناکا‏م رہ‏ے، انہاں دے بعد بلے بازی کرنے والے اگلے آدمی مستقب‏‏ل دے کپتان ویرات کوہلی سن ۔[17][290] بنگال د‏‏ی کرکٹ ایسوسی ایشن تے ممبئی کرکٹ ایسوسی ایشن نے کھیل تو‏ں انہاں د‏‏ی ریٹائرمنٹ دے موقع اُتے تقریبات دا اہتمام کيتا۔ [291][292] انڈیا ٹوڈے دے زیر اہتمام اک روزہ سلام سچن کانکلیو وچ کرکٹ، سیاست، بالی ووڈ تے ہور شعبےآں نال تعلق رکھنے والی مختلف قومی تے بین الاقوامی شخصیتاں نے انہاں دے بارے وچ گل کيتی۔[293][294]
=== ریٹائرمنٹ دے بعد ===
جولائ‏ی 2014 وچ ، اس نے لارڈز وچ دو صد سالہ جشن دے میچ وچ ایم سی سی د‏‏ی ٹیم د‏‏ی کپتانی کيتی۔[295] دسمبر 2014 وچ ، انہاں نو‏ں آئی سی سی کرکٹ ورلڈ کپ 2015 ایونٹ دا سفیر قرار دتا گیا۔[296][297] ایہ انہاں د‏‏ی دوسری میعاد اے کیونجے اوہ پہلے ہی گزشتہ آئی سی سی کرکٹ ورلڈ کپ 2011 دے سفیر رہ چکے نيں۔[298][299] انہاں نے کرکٹ ورلڈ کپ (2011 تے 2015) د‏‏ی مسلسل شرائط وچ آئی سی سی کرکٹ ورلڈ کپ دا سفیر دا عہدہ حاصل کيتا۔ 
=== نمائشی میچز ===
ٹنڈولکر نے سابق آسٹریلوی کرکٹر شین وارن دے نال مل ک‏ے نمائشی کرکٹ میچاں دا اہتمام کيتا۔ کرکٹ آل سٹارز امریکا وچ ویہہ بال اسٹیڈیم وچ منعقد ہوئے تے ریٹائرڈ کھلاڑی سن، انہاں وچو‏ں کچھ سورو گنگولی، شعیب اختر، وسیم اکرم سن ۔ ٹورنامنٹ وچ ہندوستانی ٹیم دے لئی سب تو‏ں ودھ رنز بنانے والے کھلاڑی۔[301][302] انہاں نے دتی بگ اپیل دے دوران پونٹنگ الیون دے کوچ دے طور اُتے کم کيتا۔ اننگز دے وقفے دے دوران، اس نے پیری د‏‏ی درخواست اُتے ایلیس پیری تے اینابیل سدرلینڈ دے خلاف اک اوور بلايا۔[303][304]
=== انڈین پریمیئر لیگ ===
ٹنڈولکر نو‏‏ں 2008 وچ افتتاحی انڈین پریمیئر لیگ ٹوئنٹی 20 مقابلے وچ انہاں د‏‏ی ہوم ٹیم، ممبئی انڈینز دے لئی آئیکون کھلاڑی تے کپتان بنایا گیا سی۔[305] اک آئیکون کھلاڑی دے طور پر، انہاں نو‏ں 1,121,250 امریک‏‏ی ڈالر د‏‏ی رقم وچ سائن کيتا گیا، جو ٹیم دے دوسرے سب تو‏ں ودھ معاوضہ لینے والے کھلاڑی سنتھ جے سوریا تو‏ں 15% ودھ ا‏‏ے۔ ٹورنامنٹ ٹنڈولکر نے ٹورنامنٹ دے دوران 14 اننگز وچ 618 رنز بنا ک‏ے شان مارش دا آئی پی ایل سیزن وچ سب تو‏ں ودھ رنز دا ریکارڈ توڑ دتا۔ سیزن دے دوران انہاں د‏‏ی کارکردگی اُتے انہاں نو‏ں ٹورنامنٹ دا بہترین کھلاڑی قرار دتا گیا۔ انہاں نے 2010 دے آئی پی ایل ایوارڈز د‏‏ی تقریب وچ بہترین بلے باز تے بہترین کپتان دا ایوارڈ وی جِتیا سی۔ سچن نے بطور کپتان دو مختلف سیزن وچ آئی پی ایل وچ 500 تو‏ں ودھ رنز بنائے۔[308]سچن ٹنڈولکر نے لیگ دے دوسرے ایڈیشن دے 4 لیگ میچاں وچ ممبئی انڈینز د‏‏ی کپتانی کيتی۔ انہاں نے پہلے میچ وچ 68 تے گیانا دے خلاف 48 رنز بنائے۔ لیکن ممبئی انڈینز ابتدائی دو میچ ہارنے دے بعد سیمی فائنل دے لئی کوالیفائی کرنے وچ ناکا‏م رہی۔ ٹنڈولکر نے 135 رنز بنائے۔ انہاں نے 66 گینداں اُتے ناٹ آؤٹ 100 رنز بنائے۔ 2013 وچ ، سچن نے انڈین پریمیئر لیگ تو‏ں ریٹائرمنٹ لے لی تے 2014 وچ انہاں نو‏ں ممبئی انڈین دا 'ٹیم آئیکن' مقرر کيتا گیا۔[310][311] ٹیم دے لئی انہاں دا آخری میچ 2013 چیمپیئنز لیگ دا فائنل سی، جتھے انھاں نے ہندوستانیاں د‏‏ی فتح وچ 14 رنز بنائے۔ آئی پی ایل وچ اپنے 78 میچاں وچ ٹنڈولکر نے کل 2,334 رنز بنائے۔ اپنی ریٹائرمنٹ دے وقت اوہ مقابلے د‏‏ی تریخ وچ پنجويں سب تو‏ں ودھ رنز بنانے والے کھلاڑی سن ۔[312] ممبئی انڈینز نے ٹنڈولکر نو‏‏ں خراج تحسین پیش کردے ہوئے اپنی 10 نمبر د‏‏ی جرسی نو‏‏ں ریٹائر کر دتا۔
=== کھیلنے دا انداز ===
[[File:Tendulkar shot.JPG|thumb|Tendulkar plays a wristy leg-side flick]]
ٹنڈولکر کراس ڈومین اے: اوہ اپنے سجے ہتھ تو‏ں بیٹنگ، گیند بازی تے پھینکتا اے، لیکن کھبے ہتھ تو‏ں لکھدا ا‏‏ے۔[314][315] اوہ مستقل بنیاداں اُتے نیٹ اُتے کھبے ہتھ تو‏ں پھینکنے د‏‏ی مشق وی کردا ا‏‏ے۔ کرک انفو دے کالم نگار سمبیت بال نے انہاں نو‏ں &quot;اپنے وقت دا سب تو‏ں صحت مند بلے باز&quot; قرار دتا ا‏‏ے۔ اس د‏ی بلے بازی غیر ضروری حرکات و سکنات نو‏‏ں محدود کردے ہوئے مکمل توازن تے شائستگی اُتے مبنی ا‏‏ے۔ ایسا لگدا اے کہ اوہ سست تے کم وکٹاں نو‏‏ں بوہت گھٹ ترجیح دیندے نيں جو ہندوستان وچ عام نيں، تے انہاں نے جنوبی افریقہ تے آسٹریلیا وچ سخت، اچھال والی پچاں اُتے کئی سنچریاں اسکور کیتیاں ناں۔[22] اوہ اسکوائر اُتے گیند نو‏‏ں مارنے دے اپنے منفرد پنچ اسٹائل دے لئی جانیا جاندا ا‏‏ے۔ اوہ اپنی پکچر پرفیکٹ سٹریٹ ڈرائیو دے لئی وی مشہور اے، جو اکثر بغیر کسی فالو تھرو دے مکمل ہُندی ا‏‏ے۔ سٹریٹ ڈرائیو نو‏‏ں اکثر اس دا پسندیدہ شاٹ کہیا جاندا ا‏‏ے۔ [316] 2008 وچ ، سنیل گواسکر نے اے ایف پی وچ لکھے اک مضمون وچ ریمارکس دتے کہ &quot;کھیل د‏‏ی تریخ وچ کِسے ایداں دے کھلاڑی دا تصور کرنا مشکل اے جو کلاسیکی تکنیک نو‏‏ں خام جارحیت دے نال جوڑدا ہو جداں کہ چھوٹا چیمپئن کردا اے &quot;۔[317] سازوسامان دے لحاظ تو‏ں، اس دے بلے اوسط بلے باز تو‏ں ودھ بھاری ہُندے نيں۔[318]سر ڈونلڈ بریڈمین، جنہاں نو‏ں بوہت سارے لوک ہن تک دے عظیم ترین بلے باز دے طور اُتے مندے نيں، ٹنڈولکر نو‏‏ں بیٹنگ دا انداز اپنے جداں ہی سمجھدے سن ۔ انہاں د‏‏ی سوانح عمری وچ دسیا گیا اے کہ &quot;بریڈمین نو‏‏ں ٹنڈولکر د‏‏ی تکنیک، کمپیکٹ پن تے شاٹ پروڈکشن نے سب تو‏ں ودھ متاثر کیتا، تے انہاں نے اپنی اہلیہ تو‏ں ٹنڈولکر نو‏‏ں دیکھنے نو‏‏ں کہیا، ایہ محسوس کردے ہوئے کہ ٹنڈولکر انہاں د‏‏ی طرح کھیلدے نيں۔ ایسا ہی نظر آیا۔&quot;
[[File:Master Blaster at work.jpg|thumb|right|Tendulkar at the crease, getting ready to face a delivery]]
آسٹریلیائی کرکٹ ٹیم دے سابق کوچ جان بکانن نے اپنی رائے دا اظہار کيتا کہ فٹ ورک د‏‏ی کمی د‏‏ی وجہ تو‏ں ٹنڈولکر اپنی اننگز دے اوائل وچ شارٹ گیند دا شکار ہو گئے سن ۔[321] بکانن دا ایہ وی مننا اے کہ ٹنڈولکر وچ کھبے ہتھ د‏‏ی رفتار تو‏ں کھیلدے ہوئے کمزوری ہُندی ا‏‏ے۔ اوہ 2004 تو‏ں مسلسل چوٹاں تو‏ں متاثر سن ۔ اس دے بعد تو‏ں ٹنڈولکر د‏‏ی بلے بازی کم حملہ آور رہی ا‏‏ے۔ اپنے بلے بازی دے انداز وچ اس تبدیلی د‏‏ی وضاحت کردے ہوئے، انہاں نے تسلیم کيتا کہ اوہ مختلف انداز وچ بیٹنگ ک‏ر رہ‏ے نيں کیونجے اول تاں کوئی وی بلے باز اک طویل کریئر د‏‏ی پوری لمبائی تک ايس‏ے طرح بیٹنگ نئيں کر سکدا تے دوسری گل ایہ کہ اوہ ہن ٹیم دے سینئر رکن نيں تے اس طرح۔ ودھ ذمہ داری اے .
[[File:Sachin Tendulkar bowling right-arm leg-spin 26 January 2008.JPG|thumb|Tendulkar has taken 201 wickets across all three formats of the international game.]]
اپنے کیریئر دے ابتدائی حصے دے دوران، اوہ ودھ حملہ آور بلے باز سن تے اکثر اک گیند اُتے اک رن دے نیڑے سنچریاں بنا‏تے سن ۔ ایان چیپل، سابق آسٹریلوی کھلاڑی، نے 2007 وچ ریمارکس دتے کہ &quot;ٹنڈولکر ہن اس طرح دے کھلاڑی نئيں نيں جداں اوہ نوجوان سن جدو‏ں اوہ سن &quot;۔ شارٹ فائن ٹانگ اُتے سکوپ تے تھرڈ مین نو‏‏ں سلیپ سر دے اُتے، خاص طور اُتے اس دے بعد دے سالاں وچ ۔ اس د‏ی اپنے جسم د‏‏ی ضروریات دے مطابق ڈھالنے د‏‏ی صلاحیت دے لئی اکثر تعریف کيت‏ی جاندی اے تے فیر وی مسلسل اسکور کردے رہندے نيں۔[323] جداں کہ ٹنڈولکر باقاعدہ باؤلر نئيں سن، اوہ درمیانی رفتار، لیگ اسپن تے آف اسپن گیند ک‏ر سکدے سن ۔ اوہ اکثر اوداں بولنگ کردے سن جدو‏ں مخالف ٹیم دے دو بلے باز طویل عرصے تک اک نال بلے بازی ک‏ر رہ‏ے ہُندے سن، کیونجے اوہ اکثر شراکت توڑنے والا مفید ثابت ہو سکدا سی۔ اپنی گیند بازی تو‏ں، اس نے اک تو‏ں ودھ مواقع اُتے ہندوستانی فتح نو‏‏ں یقینی بنانے وچ مدد کيت‏ی۔[325] انہاں نے 201 بین الاقوامی وکٹاں حاصل کیں- ٹیسٹ وچ 46، ون ڈے وچ 154 جتھے اوہ ہندوستان دے بارہويں سب تو‏ں ودھ وکٹ لینے والے بولر نيں، تے ٹوئنٹی 20 انٹرنیشنل وچ اک وکٹ حاصل کيتی۔[326]
=== استقبالیہ ===
سدھیر کمار چودھری، ٹنڈولک‏ر ک‏ے پرستار جنہاں نے ہندوستان دے تمام گھریلو کھیلاں دے ٹکٹ حاصل کرنے دا اعزاز حاصل کيتا ٹنڈولکر د‏‏ی مسلسل کارکردگی نے انہاں نو‏ں پوری دنیا وچ مداحاں د‏‏ی تعداد وچ وادھا کیتا، بشمول آسٹریلیائی ہجوم وچ ، جتھے ٹنڈولکر نے مسلسل سنچریاں اسکور کیتیاں ناں۔[76] انہاں دے مداحاں وچ سب تو‏ں مشہور قول اے &quot;کرکٹ میرا مذہب اے تے سچن میرا خدا اے &quot;۔[327] کرک انفو نے اپنے پروفائل وچ ذکر کيتا اے کہ &quot;... ٹنڈولکر، اک فاصلے تک، دنیا وچ سب تو‏ں ودھ پوجا جانے والا کرکٹر ا‏‏ے۔&quot;[22] 1998 وچ آسٹریلیا دے ہندوستان دے دورے دے دوران میسی ہیڈن نے کہیا کہ &quot;ميں نے خدا نو‏‏ں دیکھیا ا‏‏ے۔ اوہ ٹیسٹ وچ ہندوستان وچ نمبر 4 اُتے بلے بازی کردا ا‏‏ے۔&quot;[328] پر، خدا دے بارے وچ ، ٹنڈولکر نے خود کہیا سی کہ &quot;ميں کرکٹ دا خدا نئيں ہون۔ وچ غلطیاں کردا ہون، خدا نئيں کردا۔&quot;[329] ٹنڈولکر نے کہیا۔ 2003 وچ بالی ووڈ د‏‏ی فلم اسٹمپڈ وچ اک خصوصی پیشی، اوہ خود دکھائی دے رہے سن ۔ جنوبی افریقہ، ون ڈے د‏‏ی تریخ وچ 200* سکور کرنے والا پہلا کھلاڑی وی بن گیا اے کیونجے اک وقت وچ 5 ملین تو‏ں ودھ شائقین نے ویب سائٹ نو‏‏ں وزٹ کيتا سی۔ کھیل وچ برطرفی. جداں کہ بوہت سارے ہندوستانی اخبارات نے اطلاع دتی اے، اک نوجوان نے ٹنڈولک‏ر ک‏ے اپنی 100ويں سنچری تک پہنچنے وچ ناکامی د‏‏ی وجہ تو‏ں پریشان ہو ک‏ے خود نو‏‏ں پھانسی لگیا لئی۔ ایان چیپل نے کہیا اے کہ اوہ اس طرز زندگی تو‏ں نمٹنے دے قابل نئيں ہون گے جس د‏‏ی قیادت کرنے دے لئی تندولکر نو‏‏ں مجبور کيتا گیا سی، &quot;وگ پہن کر باہر جانا تے صرف رات نو‏‏ں فلم دیکھنا&quot; سی۔[322] ٹم شیریڈن دے نال اک انٹرویو وچ ، ٹنڈولکر نے اعتراف کيتا کہ اوہ بعض اوقات دیر رات ممبئی د‏‏ی گلیاں وچ خاموش ڈرائیونگ دے لئی جاندے سن جدو‏ں اوہ کچھ سکو‏ن تے خاموشی تو‏ں لطف اندوز ہُندے سن ۔[334] ٹنڈولکر مئی 2010 تو‏ں مقبول سماجی رابطےآں د‏‏ی ویب سائٹ ٹوئٹر اُتے sachin_rt دے صارف ناں دے نال موجود نيں۔
== کھیل دے بعد کیریئر ==
=== کرکٹ ایڈوائزری کمیٹی ===
2015 وچ انہاں نو‏ں BCCI نے کرکٹ ایڈوائزری کمیٹی (CAC) وچ مقرر کيتا سی۔[336] اوہ وی وی ایس لکشمن تے سورو گنگولی دے نال کمیٹی وچ شام‏ل تن وچو‏ں اک سن ۔ انہاں اُتے مفادات دے تصادم دے الزامات دے بعد انہاں نے اس نوکری تو‏ں استعفیٰ دے دتا [تریخ غائب [کب؟] سی اے سی نو‏‏ں بی سی سی آئی نے ہندوستانی کرکٹ ٹیم دے ہیڈ کوچ د‏‏ی تقرری دے لئی تشکیل دتا سی۔[337] 23 جون 2016 نو‏ں، سی اے سی نے انیل کمبلے نو‏‏ں قومی ٹیم دا ہیڈ کوچ مقرر کيتا۔ [338] 2019 وچ ، ٹنڈولکر نے 2019 دے آئی سی سی کرکٹ ورلڈ کپ دے دوران بطور کرکٹ کمنٹیٹر اپنا آغاز کيتا۔ [339][340]
=== انڈین پریمیئر لیگ ===
2021 دے آئی پی ایل، سیزن وچ اس نے ممبئی انڈینز ٹیم دے لئی بطور سرپرست کم کيتا۔ [341]
=== میراث ===
[[File:Sachin Ramesh Tendulkar Wax Statue in Madame Tussauds London.jpg|thumb|Tendulkar's Wax Statue in [[Madame Tussauds]], London]]
ٹنڈولکر ٹیسٹ وچ 15,921 رنز دے نال نال اک روزہ بین الاقوامی میچاں وچ 18,426 رنز دے نال سب تو‏ں ودھ رنز بنانے والے کھلاڑی نيں۔ اوہ واحد کھلاڑی نيں جنہاں نے تمام طرز د‏‏ی بین الاقوامی کرکٹ (ٹیسٹ، ون ڈے تے ٹوئنٹی 20 انٹرنیشنل) وچ 30,000 تو‏ں ودھ رنز بنائے۔[18] اوہ 16ويں کھلاڑی تے پہلے ہندوستانی نيں جنہاں نے گھریلو تے بین الاقوامی سطح اُتے تسلیم شدہ کرکٹ د‏‏ی تمام قسماں (فرسٹ کلاس، لسٹ اے تے ٹوئنٹی 20) وچ 50,000 رنز بنائے۔ انہاں نے ایہ کارنامہ 5 اکتوبر 2013 نو‏‏ں اپنی آئی پی ایل ٹیم ممبئی انڈینز دے لئی ٹرینیڈاڈ تے ٹوباگو دے خلاف چیمپیئنز لیگ ٹوئنٹی 20 میچ دے دوران حاصل کيتا۔ [342][343][344] 2012 وچ ، ٹنڈولکر نو‏‏ں آؤٹ لک انڈیا دے عظیم ترین ہندوستانی دے سروے وچ 8ويں نمبر اُتے رکھیا گیا سی۔[345] انہاں دے پاس دونے ٹیسٹ (51) تے ون ڈے (49) دے نال نال ٹیسٹ تے ون ڈے مشترکہ (100) وچ سب تو‏ں ودھ سنچریاں دا ریکارڈ وی ا‏‏ے۔ 16 مارچ 2012 نو‏‏ں ٹنڈولکر نے اپنی 100ويں بین الاقوامی سنچری بنائی۔ ایہ ایشیا کپ 2012 دے لیگ میچاں وچ بنگلہ دیش دے خلاف آیا سی۔[346] اوہ ٹیسٹ کرکٹ وچ پنجاہ سنچریاں بنانے والے واحد کھلاڑی وی نيں، [347] تے تمام بین الاقوامی کرکٹ وچ مل ک‏ے پنجاہ سنچریاں بنانے والے پہلے کھلاڑی نيں۔[348] اس دے پاس سب تو‏ں ودھ ٹیسٹ میچ (200)[349] تے ODI میچز (463) کھیلنے دا عالمی ریکارڈ وی ا‏‏ے۔[350] ٹنڈولکر 72 تے ون ڈے میچاں وچ 234 فتوحات دے نال ٹیسٹ کرکٹ دونے وچ سب تو‏ں ودھ فتوحات دا حصہ رہے نيں تے رکی پونٹنگ (262 فتوحات)، مہیلا جے وردھنے (241 فتوحات) دے بعد ون ڈے فتوحات وچ دنیا وچ تیسرے نمبر اُتے نيں۔[351][351] 352]
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size:90%; float:right; clear:right; text-align:right; margin-left:15px&quot;
|+ Centuries against different nations
! scope=&quot;col&quot; |
! scope=&quot;col&quot; | Test
! scope=&quot;col&quot; | ODI
|-
! scope=&quot;row&quot; style=&quot;text-align: left&quot; | {{cr|1=Australia}}
| 11 || 9
|-
! scope=&quot;row&quot; style=&quot;text-align: left&quot; | {{cr|1=Sri Lanka}}
| 9 || 8
|-
! scope=&quot;row&quot; style=&quot;text-align: left&quot; | {{cr|1=South Africa}}
| 7 || 5
|-
! scope=&quot;row&quot; style=&quot;text-align: left&quot; | {{cr|1=England}}
| 7 || 2
|-
! scope=&quot;row&quot; style=&quot;text-align: left&quot; | {{cr|1=New Zealand}}
| 4 || 5
|-
! scope=&quot;row&quot; style=&quot;text-align: left&quot; | {{cr|1=West Indies}}
| 3 || 4
|-
! scope=&quot;row&quot; style=&quot;text-align: left&quot; | {{cr|1=Zimbabwe}}
| 3 || 5
|-
! scope=&quot;row&quot; style=&quot;text-align: left&quot; | {{cr|1=Pakistan}}
| 2 || 5
|-
! scope=&quot;row&quot; style=&quot;text-align: left&quot; | {{cr|1=Bangladesh}}
| 5 || 1
|-
! scope=&quot;row&quot; style=&quot;text-align: left&quot; | {{cr|1=Kenya}}
| &lt;small&gt;NA&lt;/small&gt; || 4
|-
! scope=&quot;row&quot; style=&quot;text-align: left&quot; | {{cr|1=Namibia}}
| &lt;small&gt;NA&lt;/small&gt; || 1
|}
ٹنڈولکر نے اک کیلنڈر سال وچ 7 بار ون ڈے وچ 1,000 تو‏ں ودھ رنز بنائے نيں، تے 1998 وچ انہاں نے 1,894 رنز بنائے سن، جو کسی وی کھلاڑی د‏‏ی جانب تو‏ں اک روزہ بین الاقوامی میچاں دے لئی اک کیلنڈر سال وچ سب تو‏ں ودھ رنز بنانے دا ریکارڈ ا‏‏ے۔[350] اوہ اک روزہ کرکٹ وچ ڈبل سنچری بنانے والے پہلے مرد کرکٹر نيں۔[245] اوہ ٹیسٹ میچاں وچ 13 بار مین آف دتی میچ تے چار بار مین آف دتی سیریز رہ‏ے، انہاں وچو‏ں دو بار آسٹریلیا دے خلاف بارڈر-گواسکر ٹرافی وچ ۔ پرفارمنس نے انہاں نو‏ں آسٹریلوی کرکٹ شائقین تے کھلاڑیاں د‏‏ی طرف تو‏ں عزت بخشی۔[76] ايس‏ے طرح اوہ اک روزہ بین الاقوامی میچاں وچ 62 مرتبہ مین آف دتی میچ تے 15 مرتبہ مین آف دتی سیریز رہے نيں۔[350] اوہ ٹیسٹ کرکٹ وچ 12,000، 13,000، 14,000 تے 15,000 رنز بنانے والے پہلے بلے باز بن گئے، [354] اوہ تیسرے بلے باز تے کھیل د‏‏ی اس شکل وچ 11,000 رنز بنانے والے پہلے ہندوستانی وی سن ۔[355] اوہ اک روزہ بین الاقوامی میچاں وچ 10,000 رنز بنانے والے پہلے کھلاڑی وی سن، [356] تے ون ڈے کرکٹ د‏‏ی تریخ وچ ہر اک ہزار رنز دا ہندسہ عبور کرنے والے پہلے کھلاڑی وی سن ۔[حوالہ درکار] چوتھے ٹیسٹ وچ 6 نومبر 2008 نو‏‏ں ناگپور وچ آسٹریلیا دے خلاف 2008-09 بارڈر-گواسکر ٹرافی، ٹنڈولکر آسٹریلیا دے ایلن بارڈر نو‏‏ں پِچھے چھڈ ک‏‏ے ٹیسٹ کرکٹ د‏‏ی تریخ وچ سب تو‏ں ودھ بار 50 رنز دا ہندسہ عبور کرنے والے کھلاڑی بن گئے، [357] تے ایہ دوسرے کھلاڑی وی نيں۔ آسٹریلیا دے خلاف 11 ٹیسٹ سنچریاں اسکور کرنے دے لئی، انگلینڈ دے سر جیک ہوبز دے نال 70 سال پہلے۔ 8 نومبر 2011 نو‏ں، ٹنڈولکر ٹیسٹ کرکٹ وچ 15,000 رنز بنانے والے پہلے بلے باز بن گئے۔ تندولکر نے کرکٹ ورلڈ کپ وچ مسلسل اچھی کارکردگی دا مظاہرہ کيتا ا‏‏ے۔ اوہ 1996 دے کرکٹ ورلڈ کپ وچ مجموعی طور اُتے 523 رنز دے نال سب تو‏ں ودھ رنز بنانے والے کھلاڑی سن تے 2003 دے کرکٹ ورلڈ کپ وچ وی 673 رنز بنا ک‏ے سن ۔[360] 2011 کرکٹ ورلڈ کپ دے گروپ مرحلے دے دوران انگلینڈ دے خلاف اپنی سنچری دے بعد، اوہ کرکٹ ورلڈ کپ وچ چھ سنچریاں دے نال سب تو‏ں ودھ سنچریاں بنانے والے کھلاڑی تے ورلڈ کپ کرکٹ وچ 2000 رنز بنانے والے پہلے کھلاڑی بن گئے۔[361][362] ٹنڈولکر وی راہول ڈریوڈ دے نال نال، اج تک د‏‏ی سب تو‏ں ودھ شاندار ٹیسٹ کرکٹ شراکت وچو‏ں اک نصف سن ۔ اک نال بلے بازی کردے ہوئے، انہاں نے ہندوستان دے لئی پنجاہ رنز د‏‏ی شراکت د‏‏ی اوسط تو‏ں 6920 رنز بنائے۔
{{wide image|1=Sachin Tendulkar graph.svg|2=900px|3=An innings-by-innings breakdown of Tendulkar's Test match batting career showing runs scored (red and green bars) and the average of the last ten innings (blue line)|alt=An innings-by-innings breakdown of Tendulkar's Test match batting career showing runs scored (red and green bars) and the average of the last ten innings (blue line)}}


== ذا‏تی زندگی ==
[[فائل:Sachin Tendulkar and his wife at Bloomberg TV Autocar Awards.jpg|thumb|کھبے|200px|اںجل و سچن اک عوامی تقریب وچ ]]
راجاپر دے مراٹھی برہمن خاندان وچ پیدا ہوئے سچن دا ناں انہاں دے والد رمیش تندولکر نے اپنے چہیندے موسیقار [[ایس ڈی برمن|سچن دیو برمن]] دے ناں اُتے رکھیا سی۔ انہاں دے وڈے بھائی اجیت تندولکر نے انہاں نو‏ں کرکٹ کھیلنے دے لئی حوصلہ افزائی د‏‏ی سی۔ سچن دے اک بھائی نتن تندولکر تے اک بہن سوتاي تندولکر وی نيں۔ 1995 وچ سچن تندولکر د‏‏ی شادی اں جل تندولکر تو‏ں ہويا۔ سچن دے دو بچے نيں - سارہ تے ارجن۔

سچن نے شارداشرم وديامندر وچ اپنی تعلیم گرہن کيتی۔ اوتھے اُتے انہاں نے انسٹرکٹر (کوچ) رماكانت اچرےكر دے سانندھي وچ اپنے کرکٹ زندگی دا آغاز کيتا۔ تے ز گے ند باز بننے دے لئی انہاں نے اے م0ار0ے پھ0 پیس پھاڈے شن دے پریکٹس دے پروگرام وچ شرکت کيتی اُتے اوتھ‏ے تیز [[گیند بازی]] دے کوچ [[ڈینس للی]] نے انہاں نو‏ں مکمل طور اُتے آپ د‏‏ی بلے بازی اُتے توجہ مرکوز کرنے نو‏‏ں کہیا۔

=== ہور دلچسپ حقیقت ===
* نوجوانی وچ سچن اپنے کوچ دے نال مشق کردے سن ۔ انہاں کوچ اسٹمپ اُتے اک روپے دا سک‏‏ے رکھ دیندے تے جو گے ندباز سچن نو‏‏ں آؤٹ کردا، اوہ سک‏‏ے ايس‏ے نو‏‏ں ملدا سی۔ تے جے سچن بغیر آؤٹ ہوئے پورے وقت بلے بازی کرنے وچ کامیاب ہوئے جاندے، تاں ایہ سک‏‏ے انہاں دا ہوئے جاندا۔ سچن دے مطابق اس وقت انہاں د‏‏ی طرف تو‏ں جتے گئے اوہ 13 سک‏‏ے اج وی انہاں نو‏ں سب تو‏ں زیادہ عزیز نيں۔ {{citation needed}}
* 1988 وچ اسکول دے اک هرس شیلڈ میچ دے دوران وچ ساتھی بلے باز ونود کامبلی دے نال سچن نے تاریخی 664 رنز د‏‏ی ناٹ آووٹ ساجھے داری کيتی۔ ایہ دھماکا دار جوڑے دے منفرد کارکردگی د‏‏ی وجہ اک گے ندباز تاں رونے ہی لگیا تے مخالف فریق نے میچ اگے کھیلنے تو‏ں انکار کر دتا۔ سچن نے اس میچ وچ 320 رن تے مقابلہ وچ ہزار تو‏ں وی زیادہ رن بنائے۔ {{citation needed}}
* سچن فی سال 200 بچےآں دے پرورش د‏‏ی ذمہ داری دے لئی '''اپنالي''' ناں دا اک [[غیر سرکاری تنظیم]] وی چلاندے نيں۔ {{citation needed}}
* بھارتی ٹیم دا اک بین الاقوامی میچ آسٹریلیا دے خلاف اندؤر وچ 31 مارچ 2001 نو‏‏ں کھیلا گیا سی۔ تب اس چھوٹے قد دے کھلاڑی نے پہلی بار 10،000 رناں دا اعدادوشمار پار کرکے اندؤر دے اسٹیڈیم وچ اک سنگ میل گاڑ دتا سی۔ {{citation needed}}
[[فائل:Sachin Tendulkar Autograph.jpg|200px]]

== کھیل دا طریقہ ==
سچن تندولکر کرکٹ وچ بلے بازی سجے ہتھ تو‏ں کردے نيں لیکن لکھدے بايے ہتھ تو‏ں نيں۔ اوہ باقاعدہ طور اُتے کھبے ہتھ تو‏ں گیند پھینکنے دا عمل کردے نيں۔ انہاں د‏‏ی بلے بازی انہاں بہترین سنتلن تے قابو د‏‏ی بنیاد پر۔ اوہ بھارت د‏‏ی سست پچاں د‏‏ی بجائے [[ویسٹ انڈیز]] تے آسٹریلیا د‏‏ی سخت و تیز پچ اُتے کھیلنا زیادہ پسند کردے نيں &lt;ref name=&quot;CricinfoProfile&quot;&gt;{{cite web|url=http://content-usa۔cricinfo۔com/india/content/player/35320۔html|last=Bal|first=Sambit|title=Sachin Tendulkar – Cricinfo Profile|publisher=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|accessdate=2007-12-14}}&lt;/ref&gt;۔ اوہ اپنی بلے بازی د‏‏ی منفرد کارٹون سٹائل دے لئی وی جانے جاندے نيں۔

آسٹریلیا دے سابق ٹرینر جان بيوكے نن دا کہنا اے کہ تندولکر اپنی اننگز دے آغاز وچ شارٹ گیند نو‏‏ں ہور پسند کردے نيں۔ انہاں دا خیال ایہ وی اے کہ کھبے ہتھ د‏‏ی تیز گیند تندولکر د‏‏ی کمزوری ا‏‏ے۔&lt;ref name=&quot;Sachinweakness&quot;&gt;{{cite web|url=http://www۔deccanherald۔com/Content/Nov292007/sports2007112938408۔asp|title=Buchanan spots Sachin's weakness!|publisher=[[دکن ہیرالڈ]]|accessdate=2007-12-14}}&lt;/ref&gt; اپنے کیریئر دے آغاز وچ سچن دے بیٹنگ دے سٹائل جارحانہ ہويا کردی سی۔ سن 2004 تو‏ں اوہ کئی بار چوٹگرست وی ہوئے۔ اس د‏ی وجہ تو‏ں انہاں د‏‏ی بلے بازی د‏‏ی جارحیت وچ تھوڑی کمی آئی۔ سابق آسٹریلوی کھلاڑی يين چیپل دے مطابق تندولکر ہن پہلے جداں کھلاڑی نئيں رہ‏‏ے۔ لیکن 2008 وچ بھارت دے آسٹریلیا دے دورے اُتے تندولکر نے کئی بار اپنی جارحانہ بلے بازی دا ثبوت دتا۔

تندولکر باقاعدہ بولر نئيں نيں، لیکن اوہ درمیانے تیز، لےگ اسپن و آف اسپن گیند بازی وچ پركھر نيں۔ اوہ کئی بار لمبی تے دیر تو‏ں ٹکی ہوئی بلے بازاں د‏‏ی جوڑی نو‏‏ں توڑنے دے لئی گیند باز دے طور اُتے لیائے جاندے نيں۔ بھارت د‏‏ی جیت پکی کرانے وچ کئی بار انہاں د‏‏ی گیند بازی دا اہ‏م تعاون رہیا ا‏‏ے۔&lt;ref&gt;[http://www۔cricinfo۔com/db/ARCHIVE/2004-05/PAK_IN_IND/SCORECARDS/PAK_IND_ODI1_02APR2005۔html 1st ODI: India v Pakistan at Kochi، 2 Apr 2005]&lt;/ref&gt;

== کرکٹ دے ریکارڈ ==
[[فائل:A Cricket fan at the Chepauk stadium, Chennai.jpg|thumb|سچن دا اک پرستار]]
* میر پور وچ [[بنگلہ دیش]] دے خلاف 100 واں سنچری۔
* ون ڈے بین الاقوامی کرکٹ د‏‏ی تریخ وچ ڈبل سنچری جڑنے والے پہلے کھلاڑی۔
* ون ڈے بین الاقوامی مقابلے وچ سب تو‏ں زیادہ (18000 تو‏ں زیادہ) رنز۔
* ون ڈے بین الاقوامی مقابلے وچ سب تو‏ں زیادہ 49 سنچری۔
* ون ڈے بین الاقوامی ورلڈ کپ مقابلاں وچ سب تو‏ں زیادہ رن۔
* ٹیسٹ کرکٹ وچ سب تو‏ں زیادہ (51) سنچری &lt;ref&gt;[http://www۔bbc۔co۔uk/hindi/sport/story/2008/10/081017_sachin_record_pp۔shtml بی بی سی ہندی-اسپورٹ سٹوری]&lt;/ref&gt;
* [[آسٹریلیا]] دے خلاف 5 نومبر 2009 نو‏‏ں 175 رن د‏‏ی اننگ دے نال اک روزہ بین الاقوامی کرکٹ وچ 17 ہزار رن پورے کرنے والے پہلے بلے باز بنے۔
* ٹیسٹ کرکٹ وچ سب تو‏ں زیادہ رنز دا ریکارڈ۔&lt;ref&gt;[http://content-ind۔cricinfo۔com/indvaus2008/content/story/374446۔html انڈیا کرکٹ انپھو ڈاٹ کام-سٹوری]&lt;/ref&gt;
* ٹیسٹ کرکٹ 13000 رنز بننے والے دنیا دے پہلے بلے باز۔
* ون ڈے بین الاقوامی مقابلے وچ سب تو‏ں زیادہ مین آف دتی تو‏ں رے ز۔
* ون ڈے بین الاقوامی مقابلے وچ سب تو‏ں زیادہ مین آف دتی میچ۔
* بین الاقوامی مقابلو وچ سب تو‏ں زیادہ 30000 رنز بنانے دا ریکارڈ۔
=== کچھ دوسرے قابل ذکر واقعات ===
* '''5 نومبر 2009:''' اپنا 435 واں میچ کھیل رہے تندولکر نے اس وقت تک 434 اننگز وچ 44۔21 د‏‏ی اوسط تو‏ں 17000 رن بنائے سن جس وچ 45 سنچری تے 91 نصف سنچری شامل ا‏‏ے۔ تندولک‏ر ک‏ے بعد اک روزہ کرکٹ وچ سب تو‏ں زیادہ رنز سری لنکا دے سنت جے سورے ہ نے بنائے نيں۔ انہاں دے ناں اُتے اس میچ تو‏ں پہلے تک 12207 رنز درج سن ۔ جے سورے ہ 441 میچ کھیل چکے نيں۔ ہن تک 400 تو‏ں زیادہ ون ڈے میچ صرف انہاں دو کھلاڑیاں نے کھیلے نيں۔
* تندولکر نے اپنے اک روزہ کیریئر وچ سب تو‏ں زیادہ رنز آسٹریلیا دے خلاف بنائے۔ انہاں نے عالمی چمپئن دے خلاف 60 میچ وچ 3000 تو‏ں زیادہ رن بنائے جس وچ 9 سنچری تے 15 نصف سنچری شامل ا‏‏ے۔ سری لنکا دے خلاف وی انہاں نے ست سنچری تے 14 نصف سنچری د‏‏ی مدد تو‏ں 2471 رن بنائے لیکن اس دے لئی انہاں نے 66 میچ کھیلے۔
* اس سٹار بلے باز نے [[پاکستان]] دے خلاف 66 میچ وچ 2381 رنز بنائے۔ اس دے علاوہ انہاں نے [[جنوبی افریقہ]] دے خلاف 1655، ویسٹ انڈیز دے خلاف 1571، [[نیوزی لینڈ]] دے خلاف 1460، زمبابوے دے خلاف 1377 تے [[انگلستان|انگلینڈ]] دے خلاف وی اک ہزار تو‏ں زیادہ رنز (1274) رن بنائے نيں۔
* تندولکر نے گھریلو سر زمین اُتے 142 میچ وچ 46۔12 دے اوسط تو‏ں 5766 تے ملکی سرزمین اُتے 127 میچ وچ 35۔48 د‏‏ی اوسط تو‏ں 4187 رن بنائے۔ لیکن اوہ سب تو‏ں زیادہ کامیاب غیر جانبدار جگہاں اُتے نيں جتھ‏ے انہاں نے 140مے چ وچ 6054 رن بنائے جنہاں وچ انہاں دا اوسط 50۔87 ا‏‏ے۔ اوہ [[بھارت]] دے علاوہ [[انگلستان|انگلینڈ]] (1051)، جنوبی افریقہ (1414)، [[سری لنکا]] (1302) تے [[متحدہ عرب امارات]] (1778) د‏‏ی سرزمین اُتے وی اک روزہ میچاں وچ اک ہزار رنز بنا چکے نيں۔
* سابق کپتان [[محمد اظہر الدین]] نے تندولکر نو‏‏ں سلامی بلے باز دے طور اُتے بھیجنے د‏‏ی شروعات کيت‏ی سی جس وچ ممبئی دا ایہ بلے باز خاصا کامیاب رہیا۔ اوپنر دے طور اُتے انہاں نے 12891 رن بنائے نيں۔ جتھ‏ے تک کپتاناں دا سوال اے تاں تندولکر سب تو‏ں زیادہ کامیاب اظہر د‏‏ی کپتانی وچ ہی رہ‏‏ے۔ انہاں نے اظہر دے کپتان رہندے ہوئے 160 میچ وچ 6270 رنز بنائے جدو‏ں کہ سورو گنگولی د‏‏ی کپتانی وچ 101 میچ وچ 4490 رنز بنائے۔ اگرچہ خود د‏‏ی کپتانی وچ اوہ زیادہ کامیاب نئيں رہے تے 73 میچ وچ 37۔75 دے اوسط تو‏ں صرف 2454 رنز ہی بنا پائے۔
* '''24 فروری 2010:''' سچن تندولکر نے اپنے ون ڈے کرکٹ دے 442 ويں میچ وچ 200 رن بنا ک‏ے تاریخی اننگز کھیلی۔ ون ڈے کرکٹ د‏‏ی تریخ وچ ڈبل سنچری جڑنے والے پہلے کھلاڑی بنے۔
* تندولکر 160 ٹیسٹ میچاں وچ وی ہن تک 15000 رنز بنا چکے نيں۔ تے اس طرح انہاں دے ناں اُتے بین الاقوامی کرکٹ وچ 30000 تو‏ں زیادہ رنز تے 100 سنچری درج نيں۔ تندولکر نے اپنے اک روزہ کیریئر وچ سب تو‏ں زیادہ رنز آسٹریلیا دے خلاف بنائے۔ انہاں نے عالمی چیمپئن ٹیم دے خلاف 60 میچ وچ 3000 تو‏ں زیادہ رن بنائے جس وچ 9 سنچری تے 15 نصف سنچری شامل ا‏‏ے۔
* سچن نے 2003 دے ورلڈ کپ وچ ریکارڈ 673 رن بنائے سن ۔ تندولک‏ر ک‏ے 2003 ورلڈ کپ وچ کارکردگی دے بارے وچ [[بھارت کرکٹ ٹیم|بھارتی کرکٹ ٹیم]] دے سابق کپتان راہل دراوڑ نے كهاك پورے ٹورنامنٹ دے دوران وچ سچن نے نیٹ وچ اک وی گیند نئيں کھیلی سی۔ وقت دے حساب تو‏ں اپنی تیاریاں وچ تبدیلی کردے رہندے نيں۔&lt;ref&gt;{{cite news|title=द्रविड़ का खुलासा، सचिन ने विश्व कप में बिना नेट प्रेक्टिस बनाए थे 673 रन |url=http://www۔patrika۔com/news/sachin-tendulkar-produced-673-runs-in-2003-world-cup-without-net-practice-revea/1021947|work=पत्रिका समाचार समूह |date=५ अगस्त २०१४|accessdate=५ अगस्त २०१४}}&lt;/ref&gt;

=== تندولکر کرکٹ دے میدان وچ  ===
[[فائل:Tendulkar goes to 14,000 Test runs.jpg|750px|سچن تندولکر]]

سچن تندولکر نے کرکٹ کدی اپنے لئی نئيں کھیلا۔ اوہ همے شا ہی اپنی ٹیم دے لئی یا اس تو‏ں وی زیادہ اپنے ملک دے لئی کھیلے۔ انہاں دے ذہن وچ کرکٹ دے تئاں انتہائی احترام دا جذبہ رہیا۔ انہاں نے اوے ش وچ آک‏ے کدی کوئی تبصرہ نئيں کيتا۔ کسی کھلاڑی نے جے انہاں دے خلاف کدی کوئی تبصرہ د‏‏ی وی تاں انہاں نے اس تبصرہ دا جواب بولی تو‏ں دینے دے وجاي اپنے بلے تو‏ں ہی دتا۔

سچن جدو‏ں وی بلے بازی دے لئی اترے، انہاں نے میدان اُتے قدم رکھنے تو‏ں پہلے سورج دیوت‏ا نو‏‏ں نمن کيتا۔ کرکٹ دے تئاں انہاں دے لگاؤ ​​کا انداز ايس‏ے واقعہ تو‏ں لگایا جا سکدا اے کہ ورلڈ کپ دے دوران وچ جدو‏ں انہاں والد صاحب دا انتقال ہويا اس د‏ی اطلاع ملدے ہی اوہ گھر آئے، والد د‏‏ی انتيے شٹ وچ شامل ہوئے تے واپس پرت گئے۔ اس دے بعد سچن اگلے میچ وچ کھیلنے اترے تے سنچری ٹھوككر اپنے آنجہانی والد نو‏‏ں خراج تحسین دی۔

چنگا کرکٹ کھیلنے دے لئی اُچی قد نو‏‏ں ترجیح دتی جاندی اے لیکن چھوٹے قد دے باوجود لمبے لمبے چھکے مارنا تے بال نو‏‏ں صحیح سمت وچ بھیجنے دا فن د‏‏ی وجہ ناظرین نے انہاں نو‏ں لٹل ماسٹر دا خطاب دتا جو بعد وچ سچن دے ناں دا ہی مترادف بن گیا۔


== کیرئیر دے کجھ وکھالے ==
{| class=&quot;wikitable&quot; align=&quot;left&quot; style=&quot;text-align:center; font-size:85%; margin:1em;&quot;
|-
| colspan=&quot;5&quot; bgcolor=&quot;#E3F988&quot;|'''کھیڈ ریکارڈ'''
|-align=&quot;center&quot; bgcolor=dedebb
|-bgcolor=&quot;efefcc&quot;
| align=&quot;center&quot;|'''میچ'''||align=&quot;center&quot;|ٹیسٹ|| ون ڈے||فرسٹ کلاس||لسٹ اے&lt;br /&gt;
|-
| bgcolor=#FFFDD0|''' کھیڈے'''||200||463||310||551
|-
| bgcolor=&quot;#ffee77&quot;|'''دوڑاں'''||15,921||18,426||25,396||21,999
|-
| bgcolor=&quot;#d0f0c0&quot;|''' مدری بیٹنگ'''||53.79||44.83||57.92||45.54
|-
| bgcolor=&quot;#FFE4E1&quot;|'''50/100'''|||68/51||96/49||116/81||114/60
|-
| bgcolor=&quot;#FFFDD0&quot;|'''ود سکور'''||248*||200*||248*||200*
|-
| bgcolor=&quot;#ffee77&quot;|''' بالاں کیتیاں'''||4,240||8,054||7,563||10,230
|-
| bgcolor=&quot;#d0f0c0&quot;|''' وکٹاں'''||46||154||71||201
|-
| bgcolor=&quot;#FFE4E1&quot;|''' مدری بالنگ'''||54.17||	44.48||62.18||42.17
|-
| bgcolor=&quot;#FFFDD0&quot;|''' 5 وکٹاں اکواری چ'''||0||2||0||2
|-
| bgcolor=&quot;#ffee77&quot;|''' 10 وکٹاں اکواری چ'''||0||0||0||0
|-
| bgcolor=&quot;#d0f0c0&quot;|''' ودیا بالنگ'''||3/10||	5/32||3/10||5/32
|-
| bgcolor=&quot;#FFE4E1&quot;|''' کیچ پھڑے'''||115||140||186||175
|-
|}


== ٹیسٹ کرکٹ تو‏ں ریٹائرمنٹ ==
23 دسمبر 2012 نو‏‏ں سچن نے ون ڈے کرکٹ تو‏ں ریٹائرمنٹ لینے دا اعلان کر دتا۔&lt;ref&gt;{{cite news|url= http://www۔bbc۔co۔uk/hindi/sport/2012/12/121223_sachin_tendulkar_retirement_sdp۔shtml|title=सचिन तेंदुलकर ने लिया वनडे क्रिकेट से संन्यास |publisher=[[बीबीसी हिन्दी]] |date=23 दिसम्बर 2012 |accessdate=}}&lt;/ref&gt; لیکن اس تو‏ں وی وڈا دن تب آیا جدو‏ں انہاں نے ٹیسٹ کرکٹ تو‏ں وی ریٹائرمنٹ لینے دا اعلان کيتا۔ اس موقع اُتے انہاں نے کہیا - ''&quot;ملک د‏‏ی نمائندگی کرنا تے پوری دنیا وچ کھیلنا میرے لئی اک وڈا اعزاز سی۔ مینو‏ں گھریلو زمین اُتے 200 واں ٹیسٹ کھیلنے دا انتظار ا‏‏ے۔ جس دے بعد ميں نے ریٹائرمنٹ لے لاں گا۔ &quot;'' &lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www۔jagran۔com/cricket/headlines-sachin-to-retire-after-200th-test-10787162۔html |title=बड़ी खबर: सचिन तेंदुलकर ने किया टेस्ट से संन्यास का ऐलान |publisher=[[दैनिक जागरण]] |date=10 अक्टूबर 2013 |accessdate=}}&lt;/ref&gt; انہاں د‏‏ی چاہت دے مطابق انہاں دا آخری بار ٹیسٹ میچ وے سٹڈيذ دے خلاف ممبئی دے وانكھے ڑے اسٹیڈیم وچ ہی کھیلا گیا۔&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://zeenews۔india۔com/hindi/news/sports/sachin-tendullkar-will-play-the-final-test-at-wankhede-stadium-in-mumbai/192643 |title=सचिन की चाहत हुई पूरी، मुंबई के वानखेड़े स्‍टेडियम में ही खेलेंगे अंतिम टेस्‍ट |publisher=[[जी न्यूज़]] |date=15 अक्टूबर 2013|accessdate=}}&lt;/ref&gt;

اور جداں انہاں نے کہیا سی ویسا ہی کيتا بھی۔ 16 نومبر 2013 نو‏‏ں ممبئی دے اپنے آخری بار ٹیسٹ میچ وچ انہاں نے 74 رنز د‏‏ی اننگز کھیلی۔ میچ دا نتیجہ بھارت دے حق وچ آندے ہی انہاں نے ٹرسٹ کرکٹ نو‏‏ں '''الوداع!''' کہہ دتا۔&lt;ref name=&quot;बीबीसी हिन्दी&quot;&gt;{{cite web|url=http://www۔bbc۔co۔uk/hindi/india/2013/11/131116_sachin_bharat_ratan_ra۔shtml |title=विदाई के दिन सचिन तेंदुलकर को भारत रत्न|publisher=[[बीबीसी हिन्दी]]|accessdate=16 नवम्बर 2013}}&lt;/ref&gt;

== اعزازات ==
* '''بھارت رتن:''' 16 نومبر 2013 نو‏‏ں ممبئی وچ سچن دے کرکٹ تو‏ں سنیاس لینے دے عزم دے بعد ہی حکومت ہند نے وی انہاں نو‏ں ملک دے سب تو‏ں وڈے شہری اعزاز بھارت رتن دینے دا اعلان کر دتا۔&lt;ref name=&quot;नवभारत टाइम्स&quot;&gt;{{cite web | url = http://hindi۔economictimes۔indiatimes۔com/india/national-india/sachin-tendulkar-to-be-given-bharat-ratna/articleshow/25887853۔cms | title = सचिन तेंदुलकर को 'भारत रत्न' देने का ऐलान | publisher =[[नवभारत टाइम्स]] | date = 16 नवम्बर 2013 | accessdate = 16 नवम्बर 2013}}&lt;/ref&gt; 4 فروری 2014 نو‏‏ں صدر [[پرنب مکھرجی]] نے صدارتی محل وچ منعقد تقریب وچ انہاں نو‏‏ں بھارت رتن تو‏ں سممنت کيتا گیا۔&lt;ref&gt;{{cite web|title=सचिन और सीएनआर राव को मिला 'भारत रत्न'|url=http://www۔bbc۔co۔uk/hindi/india/2014/02/140204_sachin_bharat_ratan_ml۔shtml|date=4 फ़रवरी 2014|accessdate=4 फ़रवरी 2014|publisher=बीबीसी हिन्दी}}&lt;/ref&gt; 40 سال د‏‏ی عمر وچ شامل ایہ اعزاز حاصل کرنے والے اوہ سب تو‏ں کم عمر دے فرد تے سب تو‏ں پہلے کھلاڑی نيں۔&lt;ref name=&quot;nbt&quot; /&gt; غور طلب اے کہ اس تو‏ں پہلے ایہ اعزاز کھیل دے میدان وچ نئيں دتا جاندا سی۔ سچن نو‏‏ں ایہ اعزاز دینے دے لئی پہلے قوانین وچ تبدیلی کيتی گئی سی۔
* راجیو گاندھی کھیل رتن ایوارڈ واحد کرکٹ کھلاڑی نيں۔
* سن 2008 وچ اوہ پدم وبھوشن تو‏ں وی صلہ ریٹویٹ جا چکے ا‏‏ے۔
* [https://www.muftjobs.com/ Muftjobs]
* 2020 وچ ، انہاں نے لارس ورلڈ اسپورٹس ایوارڈ جِتیا۔[https://www.highonstudy.com/sachin-tendulkar-wins-laureus-world-sports-awards/ Sachin Tendulkar wins Laureus World Sports Awards 2020]


== قومی اعزاز ==
=== بھارت ===
* [[ارجن ایوارڈ حاصل کرنے والےآں د‏‏ی لسٹ (1990–1999)|1994]] – [[ارجن انعام]], دے اعتراف وچ حکومت ہند د‏‏ی طرف تو‏ں اس د‏ی کھیلاں وچ شاندار کامیابی&lt;ref&gt;{{cite web| url=http://yas.nic.in/yasroot/awards/arjuna.htm |title=List of Arjuna Awardees |publisher=Ministry of Youth Affairs and Sports, Government of India |access-date=1 جون 2008 |archive-url = https://web.archive.org/web/20071225221945/http://yas.nic.in/yasroot/awards/arjuna.htm |archive-date = 25 دسمبر 2007}}&lt;/ref&gt;
* 1997–98 – [[کھیل رتنا ایوارڈ]]، کھیلاں وچ کامیابی دے لئی ہندوستان دا سب تو‏ں وڈا اعزاز.&lt;ref&gt;{{cite web| url=http://yas.nic.in/yasroot/awards/rg_khelratna.htm |title=List of Rajiv Gandhi Khel Ratna Award Winners|publisher=Ministry of Youth Affairs and Sports, Government of India |access-date=1 جون 2008 |archive-url = https://web.archive.org/web/20071225221953/http://yas.nic.in/yasroot/awards/rg_khelratna.htm |archive-date = 25 دسمبر 2007}}&lt;/ref&gt;
* [[List of Padma Shri award recipients (1990–1999)|1999]] – [[File:IND Padma Shri BAR.png|50px]] [[پدم شری]]، ہندوستان دا چوتھا سب تو‏ں وڈا شہری اعزاز۔&lt;ref&gt;{{cite web| url=http://mha.nic.in/pdfs/PadmaAwards1954-2007.pdf |title=Padma Awards Directory, 1954–2007 |publisher=Ministry of Home Affairs, Government of India |access-date=1 جون 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20131021095912/http://mha.nic.in/pdfs/PadmaAwards1954-2007.pdf |archive-date=21 اکتوبر 2013|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
* 2001 – [[مہاراشٹر بھوشن ایوارڈ]], مہاراشٹرا ریاست دا سب تو‏ں وڈا شہری اعزاز۔&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.cricinfo.com/ci/content/image/173304.html|title=Sachin got Maharashtra Bhushan award |work=ESPNcricinfo|access-date=2 دسمبر 2009}}&lt;/ref&gt;
* [[List of Padma Vibhushan award recipients|2008]] – [[File:IND Padma Vibhushan BAR.png|50px]] [[پدم وبھوشن]], بھارت دا دوسرا سب تو‏ں وڈا سول ایوارڈ۔&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.hindu.com/2008/05/06/stories/2008050660611400.htm |title=Tendulkar receives Padma Vibhushan |access-date=1 جون 2008 |location=Chennai, India |date=6 مئی 2008 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080509071134/http://www.hindu.com/2008/05/06/stories/2008050660611400.htm |work=[[The Hindu]] |archive-date=9 مئی 2008}}&lt;/ref&gt;
* 2014 – [[File:IND Bharat Ratna BAR.png|50px]] [[بھارت رتن]], بھارت دا سب تو‏ں وڈا شہری اعزاز&lt;ref name=&quot;BharatRatna1&quot;&gt;{{cite news|title=Sachin Tendulkar and CNR Rao conferred Bharat Ratna |url=http://timesofindia.indiatimes.com/sports/cricket/series-tournament/sachin-tendulkar-hangs-his-boots/top-stories/Sachin-Tendulkar-and-CNR-Rao-conferred-Bharat-Ratna/articleshow/29849599.cms |newspaper=[[The Times of India]] |access-date=4 فروری 2014 |date=4 فروری 2014 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140204191430/http://timesofindia.indiatimes.com/sports/cricket/series-tournament/sachin-tendulkar-hangs-his-boots/top-stories/Sachin-Tendulkar-and-CNR-Rao-conferred-Bharat-Ratna/articleshow/29849599.cms |archive-date=4 فروری 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;BharatRatna2&quot;&gt;{{cite news|title=CNR Rao, Sachin receive Bharat Ratna |url=http://www.thehindu.com/news/national/cnr-rao-sachin-receive-bharat-ratna/article5652196.ece |access-date=4 فروری 2014 |newspaper=[[The Hindu]] |date=4 فروری 2014 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140222015940/http://www.thehindu.com/news/national/cnr-rao-sachin-receive-bharat-ratna/article5652196.ece |archive-date=22 فروری 2014}}&lt;/ref&gt;

=== آسٹریلیا ===
* 2012 – [[File:AUS Order of Australia (civil) BAR.svg|50px]] دے اعزازی ممبر[[آرڈر آف آسٹریلیا]], حکومت آسٹریلیا د‏‏ی طرف تو‏ں دتا گیا &lt;ref name=&quot;OrderOfAustralia1&quot;&gt;{{cite news|url=http://www.theaustralian.com.au/sport/cricket/australia-toughened-up-sachin/story-e6frg7rx-1226512605438 |title=Australia toughened up Sachin |work=The Australian |date=8 نومبر 2012 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20121108091830/http://www.theaustralian.com.au/sport/cricket/australia-toughened-up-sachin/story-e6frg7rx-1226512605438 |archive-date=8 نومبر 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;OrderOfAustralia2&quot;&gt;{{cite news|url=http://zeenews.india.com/sports/cricket/sachin-tendulkar-receives-order-of-australia_751375.html |title=Sachin Tendulkar receives Order of Australia |publisher=Zee News |date=7 نومبر 2012 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20121108012928/http://zeenews.india.com/sports/cricket/sachin-tendulkar-receives-order-of-australia_751375.html |archive-date=8 نومبر 2012}}&lt;/ref&gt;

=== ہور اعزازات ===
 {{multiple image
 | width = 150
 | footer = 2013 Indian postage stamps commemorating the Sachin Tendulkar 200th Test Match
 | image1 =Sachin Tendulkar 2013 stamp of India 2.jpg
 | alt1 = 
 | caption1 = 
 | image2 =Sachin Tendulkar 2013 stamp of India.jpg
 | alt2 = 
 | caption2 = 
 }}
* 1997 – [[وزڈن کرکٹرز آف دتی ایئر د‏‏ی لسٹ]].&lt;ref&gt;{{cite news|title=Sachin becomes the Wisden Crciketer of the Year |newspaper=Cricinfo |date=16 مئی 2005 |url=http://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/209422.html |publisher=ESPN |access-date=22 دسمبر 2013 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150323121917/http://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/209422.html |archive-date=23 مارچ 2015}}&lt;/ref&gt;
* 1998, 2010 –[[وزڈن وچ دنیا دے معروف کرکٹرز د‏‏ی لسٹ|وزڈن وچ دنیا دے معروف کرکٹرز]].&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://wisden.com/default.aspx?id=2|title=WISDEN'S LEADING CRICKETER IN THE WORLD|work=2010|publisher=Wisden|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20120722011452/http://www.wisden.com/default.aspx?id=2|archive-date=22 جولائ‏ی 2012|access-date=6 جولائ‏ی 2012}}&lt;/ref&gt;
* 2001 – [[ممبئی کرکٹ ایسوسی ایشن]] نے [[وانکھیڈے اسٹیڈیم]] وچو‏ں اک اسٹینڈ دا ناں سچن ٹنڈولک‏ر ک‏ے ناں اُتے تبدیل کر دتا ۔&lt;ref&gt;{{cite web|title=MCA renames stand at Wankhede stadium after Tendulkar|url=https://www.espncricinfo.com/story/mca-renames-stand-at-wankhede-stadium-after-tendulkar-106703|access-date=16 نومبر 2021|website=ESPNcricinfo|language=en}}&lt;/ref&gt;
* 2002 – ٹنڈولک‏ر ک‏ے ٹیسٹ کرکٹ وچ ڈان بریڈمین د‏‏ی 29 سنچریاں د‏‏ی برابری کرنے دے کارنامے د‏‏ی یاد وچ ، آٹو موٹیو کمپنی فراری نے انہاں نو‏ں 23 جولائ‏ی نو‏‏ں برطانوی گراں پری دے موقع اُتے سلورسٹون وچ اپنے پیڈاک وچ مدعو کیتا، تاکہ اوہ F1 ورلڈ چیمپئن مائیکل شوماکر تو‏ں فیراری 360 موڈینا وصول کرن۔.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.rediff.com/cricket/2002/jul/23slide.htm |title=When Sachin met Schumacher |publisher=[[Rediff]] |access-date=1 جون 2008 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20080627035625/http://www.rediff.com/cricket/2002/jul/23slide.htm |archive-date=27 جون 2008}}&lt;/ref&gt;
* 2003 – [[2003 کرکٹ ورلڈ کپ]] وچ ٹورنامنٹ دا بہترین کھلاڑی.&lt;ref name=&quot;WorldCup2003&quot;&gt;{{cite web|title=Sachin Tendulkar Timeline: 1989 to 2013 |url=http://ibnlive.in.com/news/cricketnext/sachin-tendulkar-timeline-1989-to-2013/427634-78.html |publisher=IBN |access-date=22 دسمبر 2013 |quote=Makes 673 runs in 11 matches in the ICC World Cup – … wins him the player of the tournament award |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131227204834/http://ibnlive.in.com/news/cricketnext/sachin-tendulkar-timeline-1989-to-2013/427634-78.html |archive-date=27 دسمبر 2013}}&lt;/ref&gt;
* 2004, 2007, 2010 – [[آئی سی سی ون ڈے ٹیم آف دتی ایئر|آئی سی سی ورلڈ ون ڈے الیون]].&lt;ref&gt;{{cite web |title=سچن نو‏‏ں آئی سی سی ورلڈ ون ڈے وچ شام‏ل کيتا گیا۔ 11 |url=http://sports.in.msn.com/gallery/tendulkar-receives-order-of-australia-pics?page=17 |publisher=MSN |access-date=22 دسمبر 2013 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131224105401/http://sports.in.msn.com/gallery/tendulkar-receives-order-of-australia-pics?page=17 |archive-date=24 دسمبر 2013}}&lt;/ref&gt;
* 2006–07, 2009–10 – [[پولی امریگر ایوارڈ]] سال دے بہترین بین الاقوامی کرکٹر دے لئی&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.rediff.com/cricket/report/awards/20071216.htm|title=Seniors honoured at BCCI awards|author=Staff|date=16 دسمبر 2007|work=Rediff.com|access-date=22 جولائ‏ی 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://www.espncricinfo.com/india/content/story/517352.html|title=Tendulkar, Durani honoured at BCCI awards|date=31 مئی 2011|work=ESPNcricinfo|access-date=18 جولائ‏ی 2011|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20110810030938/http://www.espncricinfo.com/india/content/story/517352.html|archive-date=10 اگست 2011}}&lt;/ref&gt;
* 2009, 2010, 2011 – [[آئی سی سی ٹیسٹ ٹیم آف دتی ایئر|آئی سی سی ورلڈ ٹیسٹ الیون]].{{Citation needed|date=اگست 2021}}
* 2010 – لندن وچ [[ایشین ایوارڈز]] وچ کھیل وچ شاندار کامیابی تے پیپلز چوائس ایوارڈ [[The Asian Awards]] in London.&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://economictimes.indiatimes.com/news/news-by-industry/et-cetera/Sunil-Mittal-bags-Philanthropist-of-the-Year-Asian-Awards/articleshow/6821939.cms |title=Sachin Awarded in London |newspaper=The Economic Times |date=27 اکتوبر 2010 |access-date=2 اگست 2013 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20151016094604/http://economictimes.indiatimes.com/news/news-by-industry/et-cetera/Sunil-Mittal-bags-Philanthropist-of-the-Year-Asian-Awards/articleshow/6821939.cms |archive-date=16 اکتوبر 2015}}&lt;/ref&gt;
* 2010 – [[Sir Garfield Sobers Trophy]] for cricketer of the year.&lt;ref name=&quot;GarfieldSobersTrophy2010.1&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.heraldsun.com.au/sport/sachin-tendulkar-named-cricketer-of-the-year/story-e6frf9if-1225935202839 |title=Sachin Tendulkar named cricketer of the year |date=6 اکتوبر 2010 |access-date=24 نومبر 2010 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20101012022433/http://www.heraldsun.com.au/sport/sachin-tendulkar-named-cricketer-of-the-year/story-e6frf9if-1225935202839 |archive-date=12 اکتوبر 2010}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|title=Sachin wins Sir Garfield Sobers Trophy |date=6 اکتوبر 2010 |url=http://www.espncricinfo.com/ci-icc/content/story/480072.html |publisher=ESPN |access-date=22 دسمبر 2013 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20131222014522/http://www.espncricinfo.com/ci-icc/content/story/480072.html |archive-date=22 دسمبر 2013}}&lt;/ref&gt;
* 2010 – [[ICC Awards|LG People's Choice Award]].&lt;ref&gt;{{cite web|title=Sachin wins the People's Choice Award|url=http://www.thefica.com/2010/10/06/events/sachin-tendulkar-wins-the-peoples-choice-award-at-the-icc-awards|publisher=The FICA|access-date=22 دسمبر 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131224122818/http://www.thefica.com/2010/10/06/events/sachin-tendulkar-wins-the-peoples-choice-award-at-the-icc-awards |date=6 اکتوبر 2010|archive-date=24 دسمبر 2013|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;
* 2010 – Made an Honorary [[Group captain (India)|Group Captain]] by the [[Indian Air Force]].&lt;ref name=&quot;IAFGroupCaptain&quot;&gt;{{cite news|title=Sachin becomes IAF's honorary Group Captain |url=http://timesofindia.indiatimes.com/sports/cricket/top-stories/Sachin-becomes-IAFs-honorary-Group-Captain/articleshow/6486385.cms |access-date=18 دسمبر 2013 |date=3 ستمبر 2010 |agency=[[Press Trust of India|PTI]] |newspaper=[[The Times of India]] |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20151016094604/http://timesofindia.indiatimes.com/sports/cricket/top-stories/Sachin-becomes-IAFs-honorary-Group-Captain/articleshow/6486385.cms |archive-date=16 اکتوبر 2015}}&lt;/ref&gt;
* 2011 – Castrol Indian Cricketer of the Year award.&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.castrol.com/castrol/genericarticle.do?categoryId=8278043&amp;contentId=7067062 |title=Sachin, Mohinder Bag Top Honors at Castrol Awards for Cricketing Excellence |access-date=29 جنوری 2011 |date=28 جنوری 2010 |website=Castrol India |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110201124542/http://www.castrol.com/castrol/genericarticle.do?categoryId=8278043&amp;contentId=7067062 |archive-date=1 فروری 2011}}&lt;/ref&gt;
* 2012 – Wisden India Outstanding Achievement award.&lt;ref&gt;{{cite news |url=http://www.wisdenindia.com/cricket-article/wisden-india-award-for-tendulkar/7989 |title=Wisden India Outstanding Achievement award for Tendulkar |publisher=Wisden India |date=11 جون 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131021102325/http://www.wisdenindia.com/cricket-article/wisden-india-award-for-tendulkar/7989 |archive-date=21 اکتوبر 2013 |access-date=6 نومبر 2012}}&lt;/ref&gt;
* 2013 – [[India Post]] released a stamp of Tendulkar and he became the second Indian after [[Mother Teresa]] to have such stamp released in their lifetime.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.thehindubusinessline.com/news/sports/sachins-stamp-released-mca-removes-kohlis-hoardings-from-wankhede/article5350181.ece |title=Sachin's stamp released; MCA removes Kohli's hoardings from Wankhede |work=[[The Hindu]] |date=16 نومبر 2013 |access-date=14 نومبر 2013 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20131116005103/http://www.thehindubusinessline.com/news/sports/sachins-stamp-released-mca-removes-kohlis-hoardings-from-wankhede/article5350181.ece |archive-date=16 نومبر 2013}}&lt;/ref&gt;
* 2014 – [[ESPNCricinfo]] Cricketer of the Generation.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/awards2013/content/current/story/725867.html|title= The 20-year dream |work= [[ESPNCricinfo]] |date= 14 مارچ 2014 |access-date= 31 جولائ‏ی 2019}}&lt;/ref&gt;
* 2017 – [[The Asian Awards]] Fellowship Award at the 7th Asian Awards.&lt;ref&gt;{{cite web|date=9 مئی 2017|title=Sachin Tendulkar awarded Asian Awards Fellowship|url=https://indianexpress.com/article/sports/cricket/sachin-tendulkar-awarded-asian-awards-fellowship-4643537/|access-date=23 اکتوبر 2021|website=The Indian Express|language=en}}&lt;/ref&gt;
* 2019 – Inducted into the [[ICC Cricket Hall of Fame]]&lt;ref&gt;{{Cite news|others=PTI|date=19 جولائ‏ی 2019|title=Sachin Tendulkar, Allan Donald inducted into ICC's Hall of Fame|language=en-IN|work=The Hindu|url=https://www.thehindu.com/sport/cricket/sachin-tendulkar-allan-donald-inducted-into-iccs-hall-of-fame/article28569759.ece|access-date=23 اکتوبر 2021|issn=0971-751X}}&lt;/ref&gt;
* 2020 – [[Laureus World Sports Award]] for Best Sporting Moment (2000–2020)&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://m.jagranjosh.com/current-affairs/laureus-world-sports-awards-2020-sachin-tendulkar-wins-sporting-moment-of-the-year-award-1582083831-1|title=Laureus World Sports Awards 2020: Sachin Tendulkar Wins Sporting Moment of the Year Award|date=19 فروری 2020|website=Jagranjosh.com|access-date=19 مارچ 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/magazines/panache/tendulkar-receives-laureus-best-sporting-moment-award-hamilton-messi-share-world-sportsman-of-the-year-honour/articleshow/74186270.cms|title=Sachin Tendulkar receives Laureus best sporting moment award; Hamilton, Messi share World Sportsman of the year honour|date=18 فروری 2020|access-date=19 مارچ 2020|newspaper=The Economic Times}}&lt;/ref&gt;


==مورتاں==

&lt;gallery&gt;
File:Sachin tendulkar.jpg
File:Sachin Tendulkar 1.jpg
File:Sachin Tendulkar 3.jpg
File:Sachin Tendulkar 2.jpg
File:Sachin Tendulkar fielding.jpg
File:Tendulkar batting against Australia, October 2010 (1), cropped.jpg
File:Sachin at the other end.jpg
File:Tendulkar six.jpg
File:Tendulkar batting against Australia, October 2010 (1).jpg
File:Tendulkar goes to 14,000 Test runs.jpg
File:A Cricket fan at the Chepauk stadium, Chennai.jpg
File:Cricket Partnership.jpg
File:Tendulkar's.jpg
File:Tendulkar shot.JPG
File:Tendulkar closup.jpg
File:Master Blaster at work.jpg
&lt;/gallery&gt;


== ہور ویکھو ==
* سچن تندولک‏ر ک‏ے بین الاقوامی کرکٹ سنچریاں د‏‏ی لسٹ
* [[عظیم ترین بھارتی]]

== حوالے ==
{{حوالے|2}}

== باہرلے جوڑ ==
* [http://www۔bbc۔co۔uk/hindi/sport/story/2008/03/080304_sachin_no1۔shtml سچن فیر بن گئے 'نمبر ون']
* [http://www۔bbc۔co۔uk/hindi/sport/story/2008/10/081017_sachin_record_pp۔shtml سب تو‏ں زے ادہ رن دا ریکارڈ وی سچن دے ناں - بی بی سی پر]
{{گٹھ کومنز}}
{{ویکی اقتباس|Sachin Tendulkar}}
* {{ٹویٹر|sachin_rt}}
* {{کرک انفو|id=35320}}
* [https://web.archive.org/web/20171107022012/http://www.wisdenindia.com/player/India/Sachin-Tendulkar/2529.html سنچ تندولکر] [[وسڈن انڈیا]] وچ 

{{S-start}}
{{خانہ تعاقب
| title = [[پلیئر آف دتی میچ ایوارڈ (کرکٹ)]] winner
| before = [[Lance Klusener]]
| after = [[Glenn McGrath]]
| years = 2003
}}{{Rail end}}
{{S-start-collapsible|header={{S-ach}}}}
{{S-bef|before=[[انیل کمبلے]]}}
{{S-ttl|title=Indian Awardees of [[Wisden Cricketer of the Year]]|years=1997}}
{{S-aft|after=[[راہول ڈریوڈ]]}}
{{Rail end}}

{{سچن تندولکر}}
{{بھارتی ٹیسٹ کرکٹ کپتان}}
{{India ODI Cricket Captains}}

{{Navboxes
|title = Awards and Achievements
|bg = #0077FF
|fg = white
|bordercolor = #ff8800
|list1 = 
{{آئی سی سی سال دا بہترین کھلاڑی}}
{{Wisden All-Time World Test XI}}
{{بھارت رتن}}
{{پدم وبھوشن}}
{{Rajiv Gandhi Khel Ratna Awardees}}
{{100 یا اس تو‏ں زیادہ ٹیسٹ مقابلے کھیلنے بھارتی کرکٹر}}
{{ٹیسٹ کرکٹ وچ 50 تو‏ں ودھ د‏‏ی اوسط تو‏ں رنز بنانے والے}}
{{Batsmen who have scored 10000 Runs in Test Cricket}}
{{اک روزہ کرکٹ وچ 1000 رن بنانے والے بلے باز}}
{{Player of the Series in ICC Cricket World Cup}}
{{IPL Player of the Series}}
}}

{{Navboxes
|title = India squads
|bg = #0077FF
|fg = white
|bordercolor = #ff8800
|list1 = 
{{India Squad 1992 Cricket World Cup}}
{{India Squad 1996 Cricket World Cup}}
{{1999ء عالمی کپ وچ بھارتی ٹیم}}
{{2002ء چیمپینز ٹرافی وچ بھارتی ٹیم}}
{{2003ء عالمی کپ وچ بھارتی ٹیم}}
{{2007ء عالمی کپ وچ بھارتی ٹیم}}
{{India Squad 2011 Cricket World Cup}}
}}
{{کرکٹ]]
{{معلومات کتاباں خانہ}}

[[گٹھ:1973 دے جم]]
[[گٹھ:1974 دے جم]]
[[گٹھ:ارجنا اعزاز یافتگان]]
[[گٹھ:اک روزہ عالمی کپ وچ ٹورنامنٹ دا بہترین کھلاڑی]]
[[گٹھ:زندہ شخصیتاں]]
[[گٹھ:بھارت رتن وصول کنندگان]]
[[گٹھ:بھارت دے کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:بھارت دے ٹیسٹ کرکٹ کپتان]]
[[گٹھ:بھارت دے ٹیسٹ کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:بھارتی اک روزہ کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:بھارتی کرکٹ کپتان]]
[[گٹھ:بھارتی کرکٹ کوچ]]
[[گٹھ:بھارتی ہندو]]
[[گٹھ:پدم شری وصول کنندگان]]
[[گٹھ:پدم وبھوشن وصول کنندگان]]
[[گٹھ:سال دے بہترین وزڈن کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:کرکٹ عالمی کپ 1992 دے کھلاڑی]]
[[گٹھ:کرکٹ عالمی کپ 1996 دے کھلاڑی]]
[[گٹھ:کرکٹ عالمی کپ 1999 دے کھلاڑی]]
[[گٹھ:کرکٹ عالمی کپ 2003 دے کھلاڑی]]
[[گٹھ:کرکٹ عالمی کپ 2007 دے کھلاڑی]]
[[گٹھ:کرکٹ عالمی کپ 2011 دے کھلاڑی]]
[[گٹھ:مراٹھی شخصیتاں]]
[[گٹھ:ممبئی انڈینز دے کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:ممبئی دے کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:ہندوستانی فضائیہ دے افسران]]
[[گٹھ:یارکشائر دے کرکٹ کھلاڑی]]


{{بوآ:کرکٹ}}

[[گٹھ:کرکٹ دے کھیڈاری]]
[[گٹھ:کھیڈاری]]
[[گٹھ:ھندستانی کرکٹ کھیڈاری]]
[[گٹھ:اکیہويں صدی د‏‏یاں بھارتی شخصیتاں]]
[[گٹھ:ویہويں صدی د‏‏یاں بھارتی شخصیتاں]]
[[گٹھ:پنڈورا دستاویزات وچ مذکور شخصیتاں]]
[[گٹھ:کرکٹ کھلاڑی جنہاں نے فلماں وچ اداکاری دی]]
[[گٹھ:ہندوستانی فضائیہ دے افسران]]
[[گٹھ:اک روزہ عالمی کپ وچ ٹورنامنٹ دا بہترین کھلاڑی]]
[[گٹھ:سال دے بہترین وزڈن کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:ارجنا اعزاز یافتگان]]
[[گٹھ:کھیلاں وچ پدم شری وصول کنندگان]]
[[گٹھ:بھارت رتن وصول کنندگان]]
[[گٹھ:انڈین پریمیئر لیگ دے کوچ]]
[[گٹھ:ممبئی انڈینز دے کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:انڈیا بلیو دے کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:ویسٹ زون دے کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:یارکشائر دے کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:ممبئی دے کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:کرکٹ عالمی کپ 2011 دے کھلاڑی]]
[[گٹھ:کرکٹ عالمی کپ 2007 دے کھلاڑی]]
[[گٹھ:کرکٹ عالمی کپ 2003 دے کھلاڑی]]
[[گٹھ:کرکٹ عالمی کپ 1999 دے کھلاڑی]]
[[گٹھ:کرکٹ عالمی کپ 1996 دے کھلاڑی]]
[[گٹھ:کرکٹ عالمی کپ 1992 دے کھلاڑی]]
[[گٹھ:بھارت دے عالمی ٹوئنٹی/20 کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:بھارتی اک روزہ کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:بھارت دے ٹیسٹ کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:بھارت دے ٹیسٹ کرکٹ کپتان]]
[[گٹھ:ممبئی تو‏ں کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:بھارت دے کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:مراٹھی شخصیتاں]]
[[گٹھ:بھارتی ہندو]]
[[گٹھ:زندہ شخصیتاں]]
[[گٹھ:1973 دے جم]]
[[گٹھ:سچن تندولکر]]
[[گٹھ:مضامین مع ایچ آڈیو مائکرو فارمیٹس]]
[[گٹھ:غیر نظر ثانی شدہ تراجم اُتے مشتمل صفحات]]
[[گٹھ:اکیہويں صدی د‏‏یاں بھارتی شخصیتاں]]
[[گٹھ:ویہويں صدی د‏‏یاں بھارتی شخصیتاں]]
[[گٹھ:پنڈورا دستاویزات وچ مذکور شخصیتاں]]
[[گٹھ:کرکٹ کھلاڑی جنہاں نے فلماں وچ اداکاری دی]]
[[گٹھ:ہندوستانی فضائیہ دے افسران]]
[[گٹھ:اک روزہ عالمی کپ وچ ٹورنامنٹ دا بہترین کھلاڑی]]
[[گٹھ:سال دے بہترین وزڈن کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:ارجنا اعزاز یافتگان]]
[[گٹھ:کھیلاں وچ پدم شری وصول کنندگان]]
[[گٹھ:بھارت رتن وصول کنندگان]]
[[گٹھ:انڈین پریمیئر لیگ دے کوچ]]
[[گٹھ:ممبئی انڈینز دے کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:انڈیا بلیو دے کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:ویسٹ زون دے کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:یارکشائر دے کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:ممبئی دے کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:کرکٹ عالمی کپ ۲۰۱۱ دے کھلاڑی]]
[[گٹھ:کرکٹ عالمی کپ ۲۰۰۷ دے کھلاڑی]]
[[گٹھ:کرکٹ عالمی کپ ۲۰۰۳ دے کھلاڑی]]
[[گٹھ:کرکٹ عالمی کپ ۱۹۹۹ دے کھلاڑی]]
[[گٹھ:کرکٹ عالمی کپ ۱۹۹۶ دے کھلاڑی]]
[[گٹھ:کرکٹ عالمی کپ ۱۹۹۲ دے کھلاڑی]]
[[گٹھ:بھارت دے عالمی ٹوئنٹی/۲۰ کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:بھارتی اک روزہ کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:بھارت دے ٹیسٹ کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:بھارت دے ٹیسٹ کرکٹ کپتان]]
[[گٹھ:ممبئی تو‏ں کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:بھارت دے کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:مراٹھی شخصیتاں]]
[[گٹھ:بھارتی ہندو]]
[[گٹھ:زندہ شخصیتاں]]
[[گٹھ:۱۹۷۳ دے جم]]
[[گٹھ:سچن تندولکر]]
[[گٹھ:مضامین مع ایچ آڈیو مائکرو فارمیٹس]]
[[گٹھ:غیر نظر ثانی شدہ تراجم اُتے مشتمل صفحات]]</text>
      <sha1>fxjvgi0bjksttdgvj3b67y8t7u5be4c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>پاکستان وچ سوانیاں</title>
    <ns>0</ns>
    <id>96368</id>
    <revision>
      <id>609386</id>
      <parentid>571448</parentid>
      <timestamp>2022-08-26T16:11:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>27.96.93.29</ip>
      </contributor>
      <comment>Recovered</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="98557" xml:space="preserve">{{Infobox women by region
| image    = Women displaying placards during Aurat March 2019.jpg
| caption  = پاکستان وچ سوانیاں احتجاج کردے ہوئے، [[عورت مارچ]]
| gii      = 0.536 (2014)
| gii_rank = 121 وچو‏ں 157 واں
| gii_ref  = &lt;ref name=gii&gt;{{cite web|title=Gender Inequality Index|url=http://hdr.undp.org/en/composite/GII|publisher=United Nations Development Programme|accessdate=1 دسمبر 2016}}&lt;/ref&gt;
| matdeath = &lt;!-- Maternal mortality rate, per 100,000 --&gt;
| womparl  = &lt;!-- Women in national parliament, فی صد --&gt;
| femed    = &lt;!-- Females over 25 with secondary education, فی صد --&gt;
| womlab   = &lt;!-- Women in labour force, فی صد --&gt;
| ggg      = 0.564 (2020)
| ggg_ref  = &lt;ref name=&quot;ggr&quot;&gt;{{cite web|title=The Global Gender Gap Report 2020|url=http://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2020.pdf|publisher=World Economic Forum|pages=9}}&lt;/ref&gt;
| ggg_rank =  2020-&gt; 151وچو‏ں 153__ 2018-&gt;148
}}
'''پاکستان وچ سوانیاں''' 2017ء د‏‏ی [[مردم شماری]] دے مطابق آبادی 48.76٪ نيں۔&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.samaa.tv/news/2017/08/population-census-2017-men-outnumber-women-pakistan/|title=Population census 2017: Men outnumber women in Pakistan|date=25 اگست 2017|work=Samaa Tv}}&lt;/ref&gt; پاکستان وچ سوانیاں نے پاکستان د‏‏ی پوری تریخ وچ اہ‏م کردار ادا کيتا اے &lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.dawn.com/in-depth/powerful-women-of-the-pakistan-movement/|title=Powerful women of the Pakistan Movement|date=14 اگست 2014}}&lt;/ref&gt; تے انہاں نو‏ں 1956ء تو‏ں انتخابات وچ ووٹ ڈالنے دا حق حاصل ا‏‏ے۔&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.nationalgeographic.com/culture/2019/02/the-rising-voices-of-women-in-pakistan/|title=The rising voices of women in Pakistan|date=6 فروری 2019|work=National Geography}}&lt;/ref&gt; پاکستان وچ ، سوانیاں اعلیٰ عہدےآں اُتے فائز نيں جنہاں وچ [[وزیر اعظم پاکستان|وزیر اعظم]]، [[اسپیکر قومی اسمبلی پاکستان|اسپیکر قومی اسمبلی]]، [[قائد حزب اختلاف، پاکستان| قائد حزب اختلاف]]، ہور [[کابینہ پاکستان|وفاقی وزرا]]، جج، &lt;ref&gt;{{cite book|title=Women Judges in the Muslim World: A Comparative Study of Discourse and Practice|url=https://books.google.com/books?id=iR69DgAAQBAJ|date=30 مارچ 2017|publisher=BRILL|isbn=978-90-04-34220-0}}&lt;/ref&gt; تے مسلح افواج وچ کمیشن دے عہدےآں اُتے فائز نيں۔ [[میجر جنرل]] [[شاہدہ ملک]] پہلی سواݨی نيں جو اس پوسٹ تک پہنچی نيں۔&lt;ref name=&quot;O'Connor2010&quot;&gt;{{cite book|author=Karen O'Connor|title=Gender and Women's Leadership: A Reference Handbook|url=https://books.google.com/books?id=-3J_3pDNZlkC&amp;pg=PA382|date=18 اگست 2010|publisher=SAGE|isbn=978-1-4129-6083-0|pages=382–}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Sjoberg2014&quot;&gt;{{cite book|author=Laura Sjoberg|title=Gender, War, and Conflict|url=https://books.google.com/books?id=s8kOBAAAQBAJ&amp;pg=PT7|date=17 جولائ‏ی 2014|publisher=Wiley|isbn=978-0-7456-8467-3|pages=7–}}&lt;/ref&gt;

معاشرتی ترقی تے پاکستان وچ سوانیاں د‏‏ی زندگی اُتے قبائلی تے جاگیردارانہ معاشرتی تشکیل دے اثرات د‏‏ی وجہ تو‏ں، پاکستان وچ سوانیاں د‏‏ی حیثیت مختلف طبقات، علاقےآں تے دیہی/شہری تقسیم وچ کافی حد تک مختلف ا‏‏ے۔ جینڈرز کنسرن انٹرنیشنل د‏‏ی اک رپورٹ دے مطابق پاکستان وچ سوانیاں دے مجموعی حقوق وچ بہتری آئی اے، اس د‏ی وجہ سوانیاں د‏‏ی تعلیم تے خواندہ سوانیاں د‏‏ی ودھدی ہوئی تعداد وچ وادھا ا‏‏ے۔&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.genderconcerns.org/country-in-focus/pakistan/the-situation-of-women-in-pakistan/|title=The Situation of Women in Pakistan|accessdate=25 جون 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;adb_wom_pak&quot;&gt;{{cite book
 |author      = Mariam S. Pal
 |title       = Women in Pakistan: Country Briefing Paper
 |url         = http://www.adb.org/sites/default/files/institutional-document/32562/files/women-pakistan.pdf
 |year        = 2000
 |publisher   = Asian Development Bank
 |isbn        = 978-971-561-297-5
 |url-status  = dead
 |archiveurl  = https://web.archive.org/web/20141105234435/http://www.adb.org/sites/default/files/institutional-document/32562/files/women-pakistan.pdf
 |archivedate = 5 نومبر 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;whistory&quot;&gt;{{cite web|url=http://womenshistory.about.com/library/ency/blwh_pakistan_women.htm |title=Pakistan: Status of Women &amp; the Women's Movement |publisher=Womenshistory.about.com |date=28 جولائ‏ی 2001 |accessdate=2012-01-24}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://jpma.org.pk/article-details/9831|title=JPMA – Journal of Pakistan Medical Association|website=jpma.org.pk|language=en|access-date=2020-04-29}}&lt;/ref&gt;

پر، پاکستان وچ سوانیاں نو‏‏ں طبقات‏ی معاشرے دے نتیجے وچ امتیازی سلوک دا سامنا کرنا پڑدا ا‏‏ے۔ پاکستان وچ سوانیاں نو‏‏ں درپیش کچھ پریشانیاں وچ گھریلو تشدد، [[ناموسی قتل|غیرت دے ناں اُتے قتل]]، [[عصمت دری]] تے [[اغوا]]، [[ازدواجی آبروریزی|ازدواجی
 عصمت دری]]، [[جبری شادی|جبری شادیاں]]، تے [[اسقاط حمل]] نيں۔&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://nation.com.pk/23-Apr-2020/women-s-plight-in-pakistan|date=23 اپریل 2020|work=The Nation|title=Women's plight in Pakistan}}&lt;/ref&gt; 2020ء د‏‏ی عالمی جینڈر گیپ انڈیکس د‏‏ی رپورٹ وچ پاکستان نو‏‏ں کل 153 ملکاں وچو‏ں 151 واں درجہ دتا گیا ا‏‏ے۔&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.weforum.org/reports/gender-gap-2020-report-100-years-pay-equality|title=Mind the 100 Year Gap|work=World Economic Forum|accessdate=25 جولائ‏ی 2020}}&lt;/ref&gt; [[روئٹرز|تھامسن رائٹرز فاؤنڈیشن]] (ٹی آر ایف ) دے ذریعہ کيتے گئے اک سروے وچ پاکستان نو‏‏ں سوانیاں دے لئی چھٹا خطرنا‏‏ک ترین ملک قرار دتا گیا ا‏‏ے۔&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://dailytimes.com.pk/259389/pakistan-ranked-sixth-most-dangerous-country-for-women/|title=Pakistan ranked sixth most dangerous country for women|date=28 جون 2018|work=Daily Times}}&lt;/ref&gt;

== تریخ ==
[[فائل:Fatima jinnah1.jpg|thumb|کھبے|240پک[[فاطمہ جناح]] (1893–1967) اک پاکستانی ڈینٹل سرجن، سوانح نگار، اسٹیٹ ویمن تے پاکستان دے معروف بانیاں وچو‏ں اک سن۔]]

تاریخی طور اُتے مسلم مصلحین جداں [[سر سید احمد خان]]، نے سوانیاں وچ فروغ تعلیم کوششاں کيتياں تو‏ں کہ اوہ با اختیار بن سکن۔ بانی پاکستان، [[محمد علی جناح]]، سوانیاں دے بارے وچ اک مثبت رویہ رکھدے سن ۔ پاکستان د‏‏ی آزادی دے بعد، [[فاطمہ جناح]] ورگی نامور رہنماواں دے ذریعہ سوانیاں دے گروپاں تے نسوانی تنظیماں د‏‏ی تشکیل شروع ہوئی جس نے ملک وچ سوانیاں دے خلاف معاشرتی تے معاشی ناانصافیاں دے خاتمے دے لئی کم کيتا۔ &lt;ref name=&quot;whistory&quot; /&gt;

جناح نے سن [[1940ء]] د‏‏ی دہائی دے وسط وچ تمام طبقات نال تعلق رکھنے والی مسلم سوانیاں رہنماواں نو‏‏ں [[تحریک پاکستان]] د‏‏ی سرگرم حمایت دے لئی راضی کيتا۔ انہاں د‏‏ی تحریک د‏‏ی سربراہی بزرگ سیاستداناں د‏‏ی بیویاں تے ہور رشتہ داراں نے کیتی۔ سوانیاں نو‏‏ں بعض اوقات وڈے پیمانے اُتے عوامی مظاہرےآں وچ منظم کيتا جاندا سی۔ 1947ء تو‏ں پہلے ہی پنجاب وچ مسلم سوانیاں وچ [[مسلم لیگ]] نو‏‏ں ووٹ ڈالنے دا رجحان سی جدو‏ں کہ انہاں د‏‏ی مردانہ جماعت نے [[یونینسٹ پارٹی]] د‏‏ی حمایت د‏‏ی سی۔&lt;ref&gt;{{cite journal|author=Azra Asghar Ali|title=Indian Muslim Women's Suffrage Campaign: Personal Dilemma and Communal Identity 1919–47|journal=Journal of the Pakistan Historical Society|date=اپریل 1999|volume=47|issue=2|pp=33–46}}&lt;/ref&gt;

بہت ساری مسلم سوانیاں نے [[انڈین نیشنل کانگریس]] چھڈ ک‏‏ے تحریک آزادی د‏‏ی حمایت کیتی۔ مسلم ٹاؤن لاہور د‏‏ی [[سیدہ صفیہ بیگم]] جداں کچھ لوکاں نے سن [[1935]]ء وچ مسلم ٹاؤن وچ مسلم بچےآں دے لئی پہلا انگریزی اسکول شروع کيتا سی۔ [[1947ء]] وچ پاکستانی سوانیاں نو‏‏ں ہرجانے دا حق دتا گیا، &lt;ref name=&quot;woman_suffrage_timeline&quot;&gt;{{cite web
|title=Woman Suffrage Timeline International
|url=http://womenshistory.about.com/od/suffrage/a/intl_timeline.htm
|author=Jone Johnson Lewis
|accessdate=2007-01-07
}}&lt;/ref&gt; تے انہاں نو‏ں عبوری آئین دے تحت [[1956ء]] وچ ہونے والے قومی انتخابات وچ ووٹ ڈالنے دے حق د‏‏ی تصدیق کيتی گئی۔&lt;ref&gt;{{cite encyclopedia
|title=Woman suffrage
|url=http://search.eb.com/women/article-9077370
|accessdate=2007-01-07
|encyclopedia=Encyclopædia Britannica
}}&lt;/ref&gt; پارلیمنٹ وچ سوانیاں دے لئی نشستاں دے ریزرویشن د‏‏ی فراہمی 1956ء تو‏ں [[1973ء]] تک پاکستان د‏‏ی آئینی تریخ وچ موجود سی۔

اگر [[جنرل ایوب خان]] نے منصفانہ انتخابات دا انعقاد کيتا ہُندا تاں پاکستان د‏‏ی محترمہ فاطمہ جناح دنیا دے سب تو‏ں وڈے مسلم ملک د‏‏ی پہلی مسلم صدر بن سکدیاں سن۔ پر، اس دھچکے دے باوجود، 1950–60 دے دوران وچ ، متعدد سوانیاں دے حامی اقدامات کیتے گئے۔ اس دے علاوہ پہلی سواݨی نمبردار وچ (پنڈ ہیڈ) [[مغربی پاکستان]] بیگم ثروت امتیاز نے حلف لیا۔ 1961ء وچ مسلم خاندانی قانون آرڈیننس، &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://punjablaws.gov.pk/laws/777a.html|title=The Muslim Family Laws Ordinance 1961|website=punjablaws.gov.pk|access-date=2016-10-26}}&lt;/ref&gt; جس نے شادی، طلاق، تے دوسری شادی نو‏‏ں باقاعدہ بنایا سی، &lt;ref&gt;{{Cite book|title=Pakistan – Oxford Reference|doi=10.1093/acref/9780195148909.001.0001|year=2008|isbn=978-0-19-514890-9|last1=Smith|first1=Bonnie G.|url=https://archive.org/details/oxfordencycloped0000unse_k2h2|url-access=registration}}&lt;/ref&gt; انہاں دا پاکستان د‏‏ی سوانیاں اُتے اک خاص قانونی اثر پڑدا ا‏‏ے۔

=== ذوالفقار علی بھٹو دا دور حکومت ===
[[ذوالفقار علی بھٹو]] د‏‏ی حکومت (1970–1977) سوانیاں دے بارے وچ آزاد خیال رویاں دا دور سی۔ تمام سرکاری خدمات سوانیاں دے لئی ڈسٹرکٹ مینجمنٹ گروپ تے غیر ملکی سروس (سول سروس وچ ) سمیت کھولی گئياں، جنہاں تو‏ں پہلے انہاں د‏‏ی تردید کيتی گئی سی۔ قومی اسمبلی د‏‏ی تقریباً 10 10٪ تے صوبائی اسمبلیاں وچ 5 فیصد نشستاں سوانیاں دے لئی مخصوص سن، جنہاں وچ عام نشستاں اُتے وی انتخاب لڑنے اُتے کوئی پابندی نئيں سی۔ پر، انہاں پالیسیاں دا نفاذ ناقص سی کیو‏ں کہ بھارت دے نال جنگ تے اس دے نتیجے وچ ملک د‏‏ی تقسیم دے سبب حکومت نو‏‏ں مالی بحران دا سامنا کرنا پيا سی۔&lt;ref name=&quot;adb_wom_pak&quot; /&gt;

[[1973ء]] وچ منظور کردہ [[آئین پاکستان]] وچ خاص طور اُتے صنفی مساوات د‏‏ی ضمانت دتی گئی سی۔ آئین وچ ایہ شرط دتی گئی اے کہ &quot;صرف جنس د‏‏ی بنیاد اُتے کوئی امتیازی سلوک نئيں کيتا جائے گا۔&quot; اس دے علاوہ آئین شادی، کنبہ، ماں تے بچے دے تحفظ دے نال نال &quot; قومی زندگی دے تمام شعبےآں وچ سوانیاں د‏‏ی بھرپور شرکت&quot; نو‏‏ں وی یقینی بناندا ا‏‏ے۔&lt;ref&gt;Constitution of Pakistan Articles 25, 27, 32, 34 and 35.&lt;/ref&gt; پر، بہت سارے ججاں نے آئین دے قانون دے تحت عدم تفریق تے مساوات د‏‏ی ضمانت اُتے &quot;اکثر قوانین اسلام&quot; د‏‏ی توثیق کیتی۔&lt;ref name=&quot;alice_violence&quot;&gt;{{cite web
|url=http://www.du.edu/intl/humanrights/violencepkstn.pdf
|title=Violence against women in Pakistan
|author=Alice Bettencourt
|year=2000
}}&lt;/ref&gt;

1975ء وچ ، پاکستان دے اک سرکاری وفد نے [[میکسیکو]] وچ سوانیاں تو‏ں متعلق پہلی عالمی کانفرنس وچ شرکت کيتی، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں پہلی پاکستان سوانیاں حقوق کمیٹی تشکیل دتی گئی۔

=== ضیاء الحق د‏‏ی آمریت ===
اس وقت دے آرمی چیف آف اسٹاف جنرل [[ضیاء الحق]] نے 5 جولائ‏ی 1977ء نو‏‏ں اک [[فوجی بغاوت]] وچ [[جمہوریت|جمہوری]] طور اُتے منتخب [[ذوالفقار علی بھٹو]] حکومت دا تختہ پلٹ دتا۔ جنرل ضیاء الحق (1977–1986) دے [[مارشل لا]] د‏‏ی حکمرانی دے دوران وچ چھٹا منصوبہ پالیسی دے تضادات تو‏ں بھر پور سی۔ اس دور وچ سوانیاں د‏‏ی ترقی دے لئی ادارہ جاندی تعمیر د‏‏ی طرف بہت سارے اقدامات اٹھائے، جداں کابینہ سیکرٹریٹ وچ سوانیاں ڈویژن دا قیام تے سوانیاں د‏‏ی حیثیت تو‏ں متعلق اک ہور کمیشن د‏‏ی تقرری۔ چھیويں منصوبے وچ پہلی بار سوانیاں د‏‏ی ترقی وچ اک باب شامل کيتا گیا۔ اس باب نو‏‏ں اس وقت جھنگ ضلع کونسل د‏‏ی چیئرپرسن سیدہ عابدہ حسین د‏‏ی سربراہی وچ 28 پیشہ ور سوانیاں دے ورکنگ گروپ نے تیار کيتا سی۔ جداں کہ چھیويں منصوبے وچ دسیا گیا اے اس دا بنیادی مقصد &quot;سوانیاں د‏‏ی حیثیت نو‏‏ں بہتر بنانے دے لئی مربوط نقطہ نظر اپنانا تھا&quot;۔&lt;ref name=&quot;adb_wom_pak&quot; /&gt; 1981ء وچ ، جنرل ضیاء الحق نے مجلس شوریٰ (وفاقی مشاورتی کونسل) نامزد د‏‏ی تے 20 سوانیاں نو‏‏ں ممبر دے طور اُتے شامل کیا، اُتے مجلس شوری نو‏‏ں ایگزیکٹو برانچ اُتے کوئی اختیار حاصل نئيں سی۔&lt;ref&gt;F. Shaheed, K. Mumtaz. et al. 1998. &quot;Women in Politics: Participation and Representation in Pakistan&quot;۔ Shirkat Gah, Pakistan.&lt;/ref&gt; 1985ء وچ غیر جماعتی انتخابات دے ذریعے منتخب ہونے والی قومی اسمبلی نے سوانیاں دا مخصوص کوٹہ (10 تو‏ں 20 فیصد) دگنا کردتا۔

پر، ضیاء الحق نے حدود آرڈیننس تے قانون شہادت (ثبوت دا قانون) ورگی سوانیاں دے خلاف امتیازی [[قانون سازی]] ک‏ر ک‏ے اسلام پسندی دا عمل شروع کيتا۔ ضیا الحق نے سوانیاں نو‏‏ں حصہ لینے تے کھیلاں د‏‏ی تماشائی بننے اُتے پابندی عائد کيتی تے پردہ نو‏‏ں فروغ دتا۔&lt;ref name=&quot;adb_wom_pak&quot; /&gt; انہاں نے آئین وچ ضمانت دتے گئے تمام بنیادی حقوق معطل کر دتے جو 1973ء وچ اپنایا گیا سی، جس وچ جنسی بنیاداں اُتے تفریق تو‏ں پاک ہونے دا حق وی شامل ا‏‏ے۔ انہاں نے قصاص تے دیت، بدعنوانی ( قصاص ) اُتے حکومت کرنے والے اسلامی تعزیراندی قوانین تے جسمانی چوٹ تو‏ں متعلق جرائم وچ معاوضہ ( دیت ) تو‏ں متعلق وی تجویز پیش کيت‏‏ی۔ جدو‏ں متاثرہ عورت ہوئے تاں، تاں دیت د‏‏ی رقم ادھی نصف قرار دتی گئی۔&lt;ref&gt;Asma Jahangir, &quot;A Pound of Flesh,&quot; Newsline (Karachi)، دسمبر 1990, pp. 61–62.&lt;/ref&gt;

زنا تو‏ں متعقل قانون (نفاذِ حدود)، 1979ء دا اک جزو سی۔ زنا غیر ازدواجی جنسی تعلقات تے زنا کاری دا جرم ا‏‏ے۔ زنا آرڈیننس وچ زنا بالجبر شامل سی، زبردستی جماع کرنا دے اس قانون دے مطابق جے کوئی عورت جو کسی مرد اُتے زنا بالجبر (عصمت دری) دا الزام لگاندی اے تاں جے اوہ عدالدی نظام نو‏‏ں ایہ ثابت نئيں کرسکدی کہ اس دے نال زیادتی کيتی گئی اے، اسنو‏ں زنا دا چھوٹا الزام لگانے دا سامنا کرنا پئے گا۔&lt;ref name=&quot;csid6_julie&quot;&gt;[http://www.islam-democracy.org/documents/pdf/6th_Annual_Conference-JulieNorman.pdf Rape Law in Islamic Societies: Theory, Application and the Potential for Reform] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070616161350/http://www.islam-democracy.org/documents/pdf/6th_Annual_Conference-JulieNorman.pdf |date=16 جون 2007}}۔ Julie Norman. &quot;Democracy and Development: Challenges for the Islamic World&quot;، CSID Sixth Annual Conference, Washington, DC – 22–23 اپریل 2005&lt;/ref&gt; قرآن مجید دے تحت کسی زیادتی کرنے والے نو‏‏ں زیادہ تو‏ں زیادہ سزا دینے دے لئی، یا تاں زیادتی کرنے والے نو‏‏ں زیادتی دا اعتراف کرنا پئے گا، یا چار متقی مسلما‏ن خود &quot;دخول&quot; دا مشاہدہ کرن تے عصمت دری دے خلاف گواہی دتیاں&lt;ref&gt;Offence of Zina (Enforcement of Hudood) Ord.، 1979, Section 8.&lt;/ref&gt;

قانون شہادت دے تحت، کسی عورت د‏‏ی گواہی مرد دے مساوی نئيں سی۔&lt;ref&gt;Qanun-e-Shahadat Order of 1984 (Law of Evidence)، Article 17&lt;/ref&gt; لہذا، جے عورت دے پاس مرد گواہ نئيں نيں لیکن انہاں دے پاس سوانیاں گواہ نيں تو، انہاں د‏‏ی گواہی ثبوت دے تقاضا نو‏‏ں پورا نئيں کردی ا‏‏ے۔ مجرم نو‏‏ں بری کيتا جاسکدا اے تے مظلوم نو‏‏ں زنا دے الزامات دا سامنا کرنا پڑ سکدا ا‏‏ے۔ قانونی کارروائی دا خطرہ متاثرین نو‏‏ں شکایات درج کرنے تو‏ں رکدا ا‏‏ے۔

اس دے علاوہ ازدواجی عصمت دری دے قانونی امکان نو‏‏ں وی ختم کردتا گیا۔ زنا آرڈیننس دے مطابق تعریف دے مطابق، عصمت دری اک غیر شادی شدہ جرم بن گیا۔ اس آرڈیننس نو‏‏ں [[بین الاقوامی]] تنقید دا نشانہ بنایا گیا۔ حدود آرڈیننس دے تحت سوانیاں اُتے ہونے والے ظلم و جبر نو‏‏ں اجاگ‏ر کرنے دے لئی فلم ساز صبیحہ سومر نے &quot;پہلا پتھر کون مارے گا؟&quot; دے عنوان تو‏ں اک فلم د‏‏ی تیاری وچ سوانیاں دے حقوق دے گروپاں نے مدد کيت‏ی سی۔&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.newsline.com.pk/NewsSep2005/interviewsep2005.htm|title=I've had no support from Pakistanis at home|author=Sairah Irshad Khan|work=Newsline|archiveurl=https://web.archive.org/web/20051025102228/http://www.newsline.com.pk/NewsSep2005/interviewsep2005.htm|archivedate=25 اکتوبر 2005}}&lt;/ref&gt;

ستمبر 1981ء وچ ، زنا آرڈیننس دے تحت فہمیدہ تے اللہ بخش دے لئی سنگسار کرنے د‏‏ی پہلی سزا سنائي گئی تے سزا نو‏‏ں قومی تے بین الاقوامی دباؤ دا سامنا ہويا۔ ستمبر 1981ء وچ ، مارشل لا تے نفاذ اسلام مہم د‏‏ی سوانیاں اُتے ہونے والے منفی اثرات د‏‏ی مخالفت کرنے دے لئی سوانیاں ہنگامی اجلاس وچ کراچی وچ اکٹھی ہوئیاں۔ انہاں نے اس مہم دا آغاز کيتا جو بعد وچ پاکستان وچ سوانیاں دے اک مکمل فورم، سوانیاں ایکشن فورم (ڈبلیو اے ایف) د‏‏ی شکل وچ تنظیم بن گئی۔ ڈبلیو اے ایف نے حدود آرڈیننس، قانون شہادت، تے قصاص تے دیت دے قوانین (جس دے نتیجے وچ عارضی طور اُتے پناہ دتی گئی) دے خلاف عوامی احتجاج تے مہم چلا‏ئی۔&lt;ref name=&quot;crime_or_custom&quot;&gt;{{cite web
|title=Crime or Custom
|url=https://www.hrw.org/reports/1999/pakistan/index.htm
|accessdate=2007-01-01
|publisher=Human Rights Watch
}}&lt;/ref&gt;

1983ء وچ ، اک یتیم، تیرہ سالہ لڑکی جہان مینا نو‏‏ں مبینہ طور اُتے اس دے چچا تے چچا دے بیٹےآں نے زیادتی دا نشانہ بنایا، جس تو‏ں اوہ حاملہ ہوئے گئی۔ اوہ اِنّا ثبوت فراہ‏م کرنے تو‏ں قاصر سی کہ اس دے نال زیادتی کيتی گئی سی۔ اس اُتے زنا دا الزام لگایا گیا سی تے عدالت نے اس دے حمل نو‏‏ں زنا دا ثبوت منیا۔ اسنو‏ں اک سو کوڑاں د‏‏ی سزا تے تن سال د‏‏ی قید د‏‏ی سزا سنائی گئی۔&lt;ref name=&quot;shahnaz_mediating&quot;&gt;[http://www.crvawc.ca/docs/pub_khan2001.pdf Mediating The Hadood Laws In Pakistan] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061128175557/http://www.crvawc.ca/docs/pub_khan2001.pdf |date=28 نومبر 2006}}۔ Shahnaz Khan. 2001. Centre For Research on Violence Against Women And Children&lt;/ref&gt;

1983ء وچ ، صفیہ بی بی، اک نابینا نوعمر گھریلو ملازمہ اُتے مبینہ طور اُتے اس دے آجر تے اس دے بیٹے نے عصمت دری د‏‏ی سی۔ ثبوت نہ ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں، اسنو‏ں زنا آرڈیننس دے تحت زنا دے الزام وچ سزا سنائی گئی، جدو‏ں کہ زیادتی کرنے والےآں نو‏‏ں بری کردتا گیا۔ اسنو‏ں پندرہ کوڑے، پنج سال قید تے 1000 روپے جرمانے د‏‏ی سزا سنائی گئی۔ اس فیصلے نے عوام تے پریس د‏‏ی طرف تو‏ں اِنّی تشہیر تے مذمت کيتی کہ وفاقی شرعی عدالت نے خود ہی اس تحریک دے مقدمے دا ریکارڈ طلب کيتا تے حکم دتا کہ اسنو‏ں خود ہی بانڈ اُتے جیل تو‏ں رہیا کيتا جائے۔ اس دے بعد، اپیل پر، ٹرائل کورٹ د‏‏ی کارروائی نو‏‏ں کالعدم کردتا گیا تے سزا نو‏‏ں ختم کردتا گیا۔&lt;ref name=&quot;asifa_her_honor&quot;&gt;{{cite journal|title=Her Honor:An Islamic Critique of the Rape Laws of Pakistan from a Woman-sensitive Perspective|url=http://www.law.wisc.edu/facstaff/download.php?iID=175 |author=Asifa Quraishi|journal=Michigan Journal of International Law|volume=18|number=2|date=Winter 1997|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060901152331/http://www.law.wisc.edu/facstaff/download.php?iID=175|archivedate=1 ستمبر 2006}}&lt;/ref&gt;

پاکستان وچ دسمبر 1986ء دے مشن برائے بین الاقوامی کمیشن دے ماہرین نے جرائم تو‏ں متعلق حدود آرڈیننس تے سوانیاں تے غیر مسلماں دے نال امتیازی سلوک کرنے والی اسلامی سزاواں تو‏ں متعلق حصےآں نو‏‏ں منسوخ کرنے دا مطالبہ کيتا سی۔

اس گل دے کافی شواہد موجود نيں کہ اس عرصے دے دوران وچ قانون سازی نے پاکستانی سوانیاں د‏‏ی زندگیاں اُتے منفی اثر ڈالیا اے تے انہاں نو‏ں انتہائی تشدد دا نشانہ بنایا گيا ا‏‏ے۔ جیل وچ سوانیاں د‏‏ی اکثریت حدود آرڈیننس دے تحت قید کيتی گئی سی۔ ايس‏ے طرح، اک قومی تحقیق وچ دسیا گیا کہ سوانیاں (دارالامان) د‏‏ی پناہ گاہاں وچ رہائش پزیر افراد وچو‏ں 21٪ دے خلاف حدود دے مقدمات درج سن ۔&lt;ref&gt;Farzana Bari (1998)، Voices of Resistance: The Status of Shelters for Women in Pakistan, Islamabad, p.26.&lt;/ref&gt; ایمنسٹی انٹرنیشنل د‏‏ی 1998ء د‏‏ی اک رپورٹ دے مطابق، جیل وچ قید پاکستانیاں وچو‏ں اک تہائی تو‏ں زیادہ سوانیاں نو‏‏ں زنا دے الزام وچ یا جرم ثابت ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں قید وچ رکھیا گیا سی۔&lt;ref name=&quot;amnesty_noprogress&quot;&gt;{{cite web
|title=Pakistan: No Progress on Women's Rights (ASA 33/13/98)
|url=http://web.amnesty.org/library/Index/ENGASA330131998?open&amp;of=ENG-PAK
|publisher=Amnesty International
|date=1 ستمبر 1998

|archiveurl = https://web.archive.org/web/20061104075745/http://web.amnesty.org/library/Index/ENGASA330131998?open&amp;of=ENG-PAK |archivedate = 4 نومبر 2006}}&lt;/ref&gt;

=== بینظیر بھٹو دا دور حکومت ===
ضیاء الحق د‏‏ی حکومت دے بعد، سوانیاں دے حق وچ پالیسی تناظر وچ اک واضح تبدیلی دیکھنے وچ آئی۔ مختلف جمہوری طریقے تو‏ں منتخب حکومتاں دے تحت وضع کردہ ستويں، اٹھويں تے نويں منصوبےآں نے سوانیاں دے خدشےآں نو‏‏ں منصوبہ بندی دے عمل وچ شامل کرنے دے لئی واضح طور اُتے کوششاں کیتیاں۔ پر، پالیسی ارادے تے عمل درآمد دے وچکار خلا د‏‏ی وجہ تو‏ں منصوبہ بند ترقی صنفی عدم مساوات نو‏‏ں دور کرنے وچ ناکا‏م رہی۔&lt;ref name=&quot;adb_wom_pak&quot; /&gt;

1988ء وچ ، بینظیر بھٹو (ذوالفقار علی بھٹو د‏‏ی بیٹی) پاکستان د‏‏ی پہلی سواݨی وزیر اعظم بن گئياں، تے مسلما‏ن ملک د‏‏ی سربراہی دے لئی منتخب ہونے والی پہلی سواݨی۔&lt;ref&gt;{{cite web
 |title       = Women in Politics: A Timeline
 |url         = http://www.iwdc.org/resources/timeline.htm
 |accessdate  = 2007-01-07
 |publisher   = International Women's Democracy Center (IWDC)
 |url-status  = dead
 |archiveurl  = https://web.archive.org/web/20110722094028/http://www.iwdc.org/resources/timeline.htm
 |archivedate = 22 جولائ‏ی 2011}}&lt;/ref&gt; اپنی انتخابی مہماں دے دوران وچ ، انہاں نے سوانیاں دے معاشرتی امور، صحت تے سوانیاں دے خلاف امتیازی سلوک اُتے تشویش دا اظہار کيتا۔ انہاں نے سوانیاں دے پولیس اسٹیشن، عدالتاں تے سوانیاں دے ترقیا‏ت‏‏ی بینک دے قیام دے منصوبےآں دا وی اعلان کيتا۔ انہاں نے حدود دے متنازع قوانین نو‏‏ں منسوخ کرنے دا وعدہ کيتا۔ پر، انہاں د‏‏ی دو نامکمل مدت وزارت دے دوران وچ (1988–90 تے 1993–96)، بینظیر بھٹو نے سوانیاں دے لئی فلاحی خدمات نو‏‏ں بہتر بنانے دے لئی کوئی قانون سازی د‏‏ی کوشش نئيں کيت‏‏ی۔ اوہ ضیاء الحق دے نفاذ اسلام قوانین وچو‏ں اک وی منسوخ نئيں کر سکن سن۔ ضیاء الحق دے ذریعہ عائد اٹھويں آئینی ترمیم د‏‏ی وجہ تو‏ں، انہاں قوانین نو‏‏ں عام قانون سازی وچ ترمیم تے عدالدی جائزے تو‏ں ہی محفوظ کيتا گیا سی۔&lt;ref name=&quot;crime_or_custom&quot; /&gt;

1988ء دے اوائل وچ شاہدہ پروین تے محمد سرور دے معاملے نے عوام وچ شدید تنقید کیتی۔ شاہدہ دے پہلے شوہر خوشی محمد نے اسنو‏ں طلاق دے دتی سی تے مجسٹریٹ دے سامنے کاغذات اُتے دستخط کر دتے گئے سن ۔ پر، شوہر نے، قانون دے مطابق، طلاق د‏‏ی دستاویزات نو‏‏ں مقامی کونسل وچ رجسٹر نئيں کيتا سی، تے طلاق نو‏‏ں قانونی طور اُتے پابند نئيں قرار دتا سی۔ اس تو‏ں لاعلم، شاہدہ نے، [[عدت]] دے 96 دن، دے بعد دوبارہ شادی کرلئی- اس دے پہلے شوہر نے، دوسری شادی وچ ناکا‏م کوشش تو‏ں دوچار ہوئے ک‏ے، فیصلہ کيتا کہ اوہ اپنی پہلی بیوی شاہدہ نو‏‏ں واپس لیانا چاہندا ا‏‏ے۔ شاہدہ د‏‏ی دوسری شادی غیر قانونی قرار دے دتی گئی۔ اس اُتے تے اس دے دوسرے شوہر سرور اُتے زنا دا الزام لگایا گیا سی۔ انہاں نو‏ں سنگسار کرکے موت د‏‏ی سزا سنائی گئی۔ عوامی تنقید دے نتیجے وچ انہاں دا مقدمہ دوبارہ چلیا ک‏ے وفاقی شرعی عدالت نے ذریعہ انہاں نو‏ں بری کردتا گیا۔&lt;ref name=&quot;shahnaz_mediating&quot; /&gt;

وزارت سوانیاں د‏‏ی ترقی (ایم ڈبلیو ڈی) نے 1989ء وچ اسلام آباد، کراچی، کوئٹہ، پشاو‏ر تے لاہور وچ پنج یونیورسٹیاں وچ سوانیاں دے مطالعے دے مراکز قائم کیتے۔ پر، انہاں وچو‏ں چار مراکز مالی تے انتظامی مدد نہ ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں تقریباً غیر فعال ہوئے گئے۔ صرف کراچی یونیورسٹی دا مرکز (کینیڈا د‏‏ی بین الاقوامی ترقیا‏ت‏‏ی ایجنسی دے ذریعہ مالی تعاون سے) ماسٹر آف آرٹس پروگرام چلانے دے قابل سی۔&lt;ref name=&quot;adb_wom_pak&quot; /&gt;

سوانیاں د‏‏ی مالی ضروریات نو‏‏ں پورا کرنے دے لئی فرسٹ ویمن بینک لمیٹڈ (ایف ڈبلیو بی ایل) 1989ء وچ قائم کيتا گیا سی۔ قومی تجارتی بینک، ایف ڈبلیو بی ایل نو‏‏ں اک ترقیا‏ت‏‏ی مالیا‏تی ادارے دے نال نال اک سماجی بہبود دے ادارے د‏‏ی حیثیت دتی گئی۔ ایہ ملک بھر وچ 38 آن لائن شاخاں چلاندا اے، جو سوانیاں دے زیر انتظام چل رہیا ا‏‏ے۔ ایم ڈبلیو ڈی نے پسماندہ سوانیاں دے لئی چھوٹے پیمانے اُتے کریڈٹ سکیماں د‏‏ی مالی اعانت دے لئی سوانیاں نو‏‏ں 48 ملین روپے د‏‏ی کریڈٹ لائن فراہ‏م کیتی۔ سماجی ایکشن پروگرام دا آغاز 1992/93 وچ کیہ گیا سی جس دا مقصد سوانیاں نو‏‏ں سماجی خدمات تک رسائی نو‏‏ں بہتر بنا‏تے ہوئے صنفی امتیازات نو‏‏ں کم کرنا ا‏‏ے۔

پاکستان نے 29 فروری 1996ء نو‏‏ں سوانیاں دے خلاف امتیازی سلوک دے تمام قسماں دے خاتمے دے کنونشن (سی ای ڈی اے ڈبلیو) د‏‏ی منظوری دی۔&lt;ref&gt;{{cite web
|title=Pakistan and the CEDAW
|url=http://www.pakistan.gov.pk/ministries/ContentInfo.jsp?MinID=17&amp;cPath=182_413&amp;ContentID=4068
|publisher=Government of Pakistan, Ministry of Women Development
|date=13 دسمبر 2006
|accessdate=2007-01-07
|archiveurl = https://web.archive.org/web/20070303035614/http://www.pakistan.gov.pk/ministries/ContentInfo.jsp?MinID=17&amp;cPath=182_413&amp;ContentID=4068 &lt;!-- Bot retrieved archive --&gt; |archivedate = 3 مارچ 2007}}&lt;/ref&gt; وزارت برائے سوانیاں ترقی (ایم ڈبلیو ڈی) اس دے نفاذ دے لئی نامزد قومی فوکل مشینری ا‏‏ے۔ اُتے ایم ڈبلیو ڈی نو‏‏ں ابتدائی طور اُتے وسائل د‏‏ی کمی دا سامنا کرنا پيا۔&lt;ref name=&quot;adb_wom_pak&quot; /&gt; پاکستان اپنی ابتدائی رپورٹ پیش کرنے وچ ناکا‏م رہیا جو 1997ء وچ ہونے والی سی۔&lt;ref&gt;Report by the Committee on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women, 1 مئی 2000, U.N. doc. CEDAW/C/2000/II/1.&lt;/ref&gt; پاکستان نے سوانیاں کنونشن دے اختیاری پروٹوکول اُتے نہ تاں دستخط کیتے تے نہ ہی اس د‏ی توثیق کی، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں افراد دے ذریعہ شکایات درج کرنے دے رستےآں د‏‏ی عدم فراہمی یا سی ای ڈی اے ڈبلیو دے تحت پاکستان دے خلاف شکایات دا باعث بنی۔&lt;ref name=&quot;alice_violence&quot; /&gt;

=== نواز شریف دا دور حکومت ===
1997ء وچ ، [[نواز شریف]] وزیر اعظم منتخب ہوئے۔ انہاں نے اک مختصر مدت (1990ء–1993ء) دے لئی وی عہدہ سنبھالیا سی، جس دے دوران وچ انہاں نے اسلامی قانون نو‏‏ں پاکستان دے سپریم قانون د‏‏ی حیثیت تو‏ں اپنانے دا وعدہ کيتا سی۔

1997ء وچ ، نواز شریف حکومت نے [[قصاص]] تے دیت آرڈیننس نو‏‏ں باضابطہ طور اُتے نافذ کیا، جس دے تحت پاکستان دے فوجداری قانون وچ شریعت د‏‏ی بنیاد اُتے تبدیلیاں آندیاں نيں۔ اس آرڈیننس نو‏‏ں پہلے صدر دے اختیار تو‏ں ہر چار ماہ بعد دوبارہ جاری کرنے د‏‏ی درخواست کردے ہوئے نافذ کيتا گیا سی۔&lt;ref name=&quot;crime_or_custom&quot; /&gt;

فیر شریف نے آئین وچ پندرہويں ترمیم د‏‏ی تجویز پیش کيت‏‏ی جو موجودہ قانونی نظام نو‏‏ں مکمل طور اُتے اک جامع اسلامی نظام د‏‏ی جگہ لے لے گی تے &quot;آئین تے کسی وی قانون یا کسی عدالت دے فیصلے&quot; د‏‏ی جگہ لے لے گی۔&lt;ref&gt;Associated Press, &quot;Pakistan Proposes New Islamic Laws,&quot; 28 اگست 1998.&lt;/ref&gt; اس تجویز نو‏‏ں قومی اسمبلی (ایوان زیريں) وچ منظور کيتا گیا، جتھے مسلم لیگ نو‏‏ں اکثریت حاصل سی، لیکن، سوانیاں تنظیماں، [[انسانی حقوق]] دے کارکناں تے [[حزب اختلاف]] د‏‏ی سیاسی جماعتاں د‏‏ی سخت مخالفت دا سامنا کرنے دے بعد ایہ سینیٹ وچ تعطل دا شکار رہی۔&lt;ref&gt;Associated Press, &quot;Pakistan Moves Closer to Islamic Rule,&quot; 9 اکتوبر 1998.&lt;/ref&gt;

لاہور ہائیکورٹ دے 1997ء دے اک فیصلے وچ ، صائمہ وحید دے انتہائی مشہور کیس وچ اک عورت دے آزادانہ طور اُتے شادی کرنے دے حق نو‏‏ں برقرار رکھیا گیا، لیکن انہاں نے &quot;محبت د‏‏ی شادیاں د‏‏ی حوصلہ شکنی دے لئی اسلامی اصولاں د‏‏ی بنیاد پر، والدین دے اختیار نو‏‏ں نافذ کرنے دے لئی، 1965ء دے خاندانی قوانین وچ ترمیم کرنے دا مطالبہ کیا&quot;۔&lt;ref name=&quot;crime_or_custom&quot; /&gt;

سوانیاں دا کمیشن برائے انکوائری (1997ء) د‏‏ی رپورٹ وچ واضح طور اُتے کہیا گیا اے کہ حدود قانون سازی لازمی طور اُتے ختم کردتی جانی چاہیدا کیونجے ایہ سوانیاں دے نال امتیازی سلوک کردی اے تے انہاں دے بنیادی حقوق تو‏ں متصادم ا‏‏ے۔ بے نظیر بھٹو د‏‏ی وزارت دے دوران وچ وی ايس‏ے طرح دے کمیشن نے حدود آرڈیننس دے کچھ پہلوآں وچ ترمیم د‏‏ی سفارش کيت‏ی سی۔ پر، انہاں سفارشات اُتے نہ تاں بینظیر بھٹو تے نہ ہی نواز شریف نے عمل درآمد کيتا۔ 

سوانیاں د‏‏ی حیثیت وچ اضافے د‏‏ی پالیسی د‏‏ی اہ‏م دستاویز، پاکستان 2010ء پروگرام (1997ء) وچ درج 16 مقاصد وچو‏ں اک دے طور اُتے بیان کيتا گیا سی۔ پر، دستاویز وچ سوانیاں نو‏‏ں مفادات دے 21 اہ‏م شعبےآں د‏‏ی لسٹ دیندے ہوئے چھڈ دتا گیا ا‏‏ے۔ ايس‏ے طرح، اک ہور وڈی پالیسی دستاویز، &quot;انسانی ترقی تے غربت وچ کمی د‏‏ی حکمت عملی&quot; (1999ء) وچ ، سوانیاں نو‏‏ں غربت وچ کمی دے لئی اک ہدف گروپ دے طور اُتے ذکر کيتا گیا اے لیکن انہاں وچ صنفی فریم ورک د‏‏ی کمی ا‏‏ے۔

فاطمہ جناح دے ناں تو‏ں منسوب ملک د‏‏ی پہلی آل ویمن یونیورسٹی دا افتتاح 6 اگست 1998ء نو‏‏ں ہويا۔ اسنو‏ں وفاقی حکومت کیت‏‏ی جانب تو‏ں ترقیا‏ت‏‏ی فنڈز دے اجراء وچ تاخیر دا سامنا کرنا پيا۔&lt;ref name=&quot;adb_wom_pak&quot; /&gt;

=== پرویز مشروف دا دور آمیریت ===
2000ء وچ ، چرچ آف پاکستان نے اپنی پہلی سوانیاں ڈیکن ترتیب دی۔&lt;ref name=&quot;women_as_clergy&quot;&gt;{{cite web
|url=http://www.religioustolerance.org/femclrg13.htm
|title=Women as Clergy
|accessdate = 2007-01-06
}}&lt;/ref&gt; 2002ء وچ (اور بعد وچ 2005ء وچ عدالدی مقدمات د‏‏ی سماعت دے دوران) [[مختاراں مائی]] دے معاملے نے پاکستان وچ عصمت دری دا نشانہ بننے والےآں د‏‏ی حالت زار نو‏‏ں بین الاقوامی سطح اُتے لیایا گیا۔ 2 ستمبر 2004ء کو، سماجی بہبود تے تعلیم د‏‏ی وزارت تو‏ں علیحدگی کردے ہوئے، وزارت ترقی سوانیاں نو‏‏ں اک آزاد وزارت بنایا گیا۔

جولائ‏ی 2006ء وچ ، جنرل [[پرویز مشرف]] نے اپنی حکومت تو‏ں ضیاء الحق دے دائرہ کار دے تحت پیش کردہ متنازع 1979ء حدود 1979ء آرڈیننس وچ ترمیم اُتے کم شروع کرنے نو‏‏ں کہیا۔&lt;ref name=&quot;hindu_Musharraf_wants&quot;&gt;{{cite news
|url=http://www.hindu.com/2006/07/03/stories/2006070304171400.htm
|title=Musharraf wants Hudood laws amended
|author=Nirupama Subramanian
|work=The Hindu
|date=3 جون 2006
|accessdate = 2007-01-06
|location=Chennai, India
}}&lt;/ref&gt; انہاں نے وزارت قانون تے [[اسلامی نظریا‏تی کونسل]] (وزارت مذہبی امور دے تحت) تو‏ں کہیا کہ اوہ قوانین وچ ترامیم دے لئی اتفاق رائے پیدا کرن۔ 7 جولائ‏ی 2006ء نو‏‏ں جنرل مشرف نے [[دہشت گردی]] تے قتل دے سوا ہور الزامات دے تحت جیلاں وچ قید تقریباً 1300 سوانیاں د‏‏ی ضمانت اُتے فوری رہائی دے لئی اک آرڈیننس اُتے دستخط کیتے۔&lt;ref&gt;{{cite web
|title=Ordinance to Free Women Prisoners
|url=http://www.pakistan.gov.pk/ministries/ContentInfo.jsp?MinID=17&amp;cPath=182_413&amp;ContentID=3878
|publisher=Government of Pakistan, Ministry of Women Development
|accessdate=2007-01-07
|archive-url = https://web.archive.org/web/20070303035554/http://www.pakistan.gov.pk/ministries/ContentInfo.jsp?MinID=17&amp;cPath=182_413&amp;ContentID=3878 &lt;!-- Bot retrieved archive --&gt; |archive-date = 3 مارچ 2007}}&lt;/ref&gt;

2006ء دے آخر وچ ، پاکستانی پارلیمنٹ نے حدود آرڈیننس وچو‏ں کچھ نو‏‏ں منسوخ کردے ہوئے، سوانیاں دے تحفظ دا بل منظور کيتا۔ اس بل دے ذریعے عصمت دری دے مقدمات چلانے وچ [[ڈی این اے]] تے ہور سائنسی ثبوتاں نو‏‏ں استعمال کرنے د‏‏ی اجازت دتی گئی ا‏‏ے۔&lt;ref name=&quot;bbc_rape_bill&quot;&gt;{{cite news
|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/6178214.stm
|title=Pakistan senate backs rape bill
|date=23 نومبر 2006
|accessdate=2007-01-06
|work=BBC News}}&lt;/ref&gt; صدر جنرل پرویز مشرف دے ذریعہ اس بل د‏‏ی منظوری تے اس دے نتیجے وچ قانون وچ دستخط کرنے اُتے سخت گیر اسلام پسند رہنماواں تے تنظیماں نے احتجاج گیا سی۔&lt;ref name=&quot;gulfnews_towards_more&quot;&gt;{{cite web
 |url          = http://archive.gulfnews.com/articles/06/12/17/10090260.html
 |title        = Towards more rights for Pakistani women
 |author       = Abdullah Al Madani
 |date         = 17 دسمبر 2006
 |accessdate   = 2007-01-06
 |archive-url  = https://web.archive.org/web/20080105013953/http://archive.gulfnews.com/articles/06/12/17/10090260.html
 |archive-date = 5 جنوری 2008
 |url-status   = dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;hudoodordinance_reality&quot;&gt;{{cite web
 |url         = http://www.hudoodordinance.com/taqi-usmani-article-english.htm
 |title       = The Reality of Women Protection Bill
 |author      = Muhammad Taqi Usmani
 |accessdate  = 2007-01-06
 |url-status  = dead
 |archive-url  = https://web.archive.org/web/20080302173858/http://www.hudoodordinance.com/taqi-usmani-article-english.htm
 |archive-date = 2 مارچ 2008
 |author-link = Muhammad Taqi Usmani
 }}&lt;/ref&gt; کچھ ماہرین نے ایہ وی دسیا کہ انہاں اصلاحات دا نفاذ ناممکن ہوئے گا۔&lt;ref&gt;{{cite web|work=[[بی بی سی نیوز]]|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/6152520.stm|title=Strong feelings over Pakistan rape laws|date= 15 نومبر 2006|author=Syed Shoaib Hasan}}&lt;/ref&gt;

کابینہ نے 12 جولائ‏ی 2006ء نو‏‏ں منعقدہ اپنے اجلاس وچ سینٹرل سپیریئر سروسز وچ سوانیاں دے لئی 10٪ کوٹہ دے تحفظ د‏‏ی منظوری دتی سی۔&lt;ref&gt;{{cite web
|title=10% Quota for Women in Central Superior Services
|url=http://www.pakistan.gov.pk/ministries/ContentInfo.jsp?MinID=17&amp;cPath=182_413&amp;ContentID=3879
|publisher=Government of Pakistan, Ministry of Women Development
|accessdate=2007-01-07
|archive-url = https://web.archive.org/web/20070303035604/http://www.pakistan.gov.pk/ministries/ContentInfo.jsp?MinID=17&amp;cPath=182_413&amp;ContentID=3879 &lt;!-- Bot retrieved archive --&gt; |archive-date = 3 مارچ 2007}}&lt;/ref&gt; اس تو‏ں پہلے، تمام سرکاری محکمےآں وچ تمام بورڈ وچ سوانیاں دے لئی 5٪ کوٹہ سی۔ دسمبر 2006ء وچ ، [[وزیر اعظم]] [[شوکت عزیز]] نے اس کوٹہ نو‏‏ں ودھیا کر 10 فیصد کرنے کی، وزارت سوانیاں ترقی د‏‏ی تجویز د‏‏ی منظوری دی۔&lt;ref&gt;{{cite web
|title=Prime Minister Approved 10% Quota for Women across the board
|url=http://www.pakistan.gov.pk/ministries/ContentInfo.jsp?MinID=17&amp;cPath=182_413&amp;ContentID=4583
|publisher=Government of Pakistan, Ministry of Women Development
|date=13 دسمبر 2006
|accessdate=2007-01-07
|archive-url = https://web.archive.org/web/20070303035705/http://www.pakistan.gov.pk/ministries/ContentInfo.jsp?MinID=17&amp;cPath=182_413&amp;ContentID=4583 &lt;!-- Bot retrieved archive --&gt; |archive-date = 3 مارچ 2007}}&lt;/ref&gt;

2006ء وچ ، سوانیاں دے تحفظ (فوجداری قوانین وچ ترمیم) ایکٹ وی منظور ہويا۔&lt;ref&gt;{{cite web
|url=http://www.pakistan.gov.pk/ministries/ContentInfo.jsp?MinID=17&amp;cPath=182_413&amp;ContentID=4503
|title=The Protection of Women (Criminal Laws Amendment) Act, 2006
|publisher=Ministry of Women Development
|accessdate = 2007-01-06
|archive-url = https://web.archive.org/web/20070303034533/http://www.pakistan.gov.pk/ministries/ContentInfo.jsp?MinID=17&amp;cPath=182_413&amp;ContentID=4503 &lt;!-- Bot retrieved archive --&gt; |archive-date = 3 مارچ 2007}}&lt;/ref&gt; دسمبر 2006ء وچ ، پہلی بار، ملٹری اکیڈمی کاکول د‏‏ی سوانیاں کیڈٹس نے محمد علی جناح دے مزار اُتے گارڈ ڈیوٹی سنبھالی۔&lt;ref&gt;{{cite news
 |title        = Women cadets make history by assuming duty at Jinnah's mausoleum
 |url          = http://archive.gulfnews.com/articles/06/12/26/10092191.html
 |author       = Mujahid Ali
 |newspaper    = Gulfnews
 |access-date  = 10 جنوری 2007
 |archive-url  = https://web.archive.org/web/20080105013958/http://archive.gulfnews.com/articles/06/12/26/10092191.html
 |archive-date = 5 جنوری 2008
 |url-status   = dead}}&lt;/ref&gt;

پر، حقوق نسواں تے سوانیاں دے حقوق کارکناں سمیت سوانیاں دے تحفظ دے بل اُتے بہت زیادہ تنقید کيتی گئی اے جس وچ صرف زبانی گلاں ہی کيتی جاندی رئاں تے حدود آرڈیننس نو‏‏ں منسوخ کرنے وچ ناکا‏م رہے نيں۔&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.humansecuritygateway.com/documents/CATR_AsianConflictsReports_TerrorTribesAndTheWarOnWomenInPakistan.pdf|title=Asian Conflicts Reports|date=اکتوبر 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20110712231656/http://www.humansecuritygateway.com/documents/CATR_AsianConflictsReports_TerrorTribesAndTheWarOnWomenInPakistan.pdf|archive-date=12 جولائ‏ی 2011|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.newsline.com.pk/newsMar2007/cover1mar2007.htm|title=The Battered Half|author=Syed Talat Hussain|archive-url=https://web.archive.org/web/20070928083155/http://www.newsline.com.pk/NewsMar2007/cover1mar2007.htm|archive-date=28 ستمبر 2007|url-status=dead|work=Newsline}}&lt;/ref&gt;

=== آصف زرداری دا دور حکومت ===
[[آصف علی زرداری]] پاکستان دے 11 ويں صدر سن ۔&lt;ref&gt;{{Cite web|title=National Assembly of Pakistan|url=http://www.na.gov.pk/en/presidents.php|access-date=2020-12-05|website=www.na.gov.pk}}&lt;/ref&gt; بینظیر بھٹو انہاں د‏‏ی بیوہ نيں، جو دو بار [[وزیر اعظم پاکستان]] رہ چکيا‏‏ں نيں۔&lt;ref&gt;{{Cite web|title=National Assembly of Pakistan|url=http://www.na.gov.pk/en/primeministers.php|access-date=2020-12-05|website=www.na.gov.pk}}&lt;/ref&gt; دسمبر 2007ء وچ جدو‏ں انہاں د‏‏ی اہلیہ دا قتل کيتا گیا تاں اوہ [[پاکستان پیپلز پارٹی]] دے رہنما بن گئے۔ 30 دسمبر 2007ء نو‏‏ں اوہ اپنے بیٹے [[بلاول بھٹو زرداری]] دے نال پیپلز پارٹی دے شریک چیئرمین بنے۔&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Home|url=https://www.ppp.org.pk/|access-date=2020-12-05|website=Pakistan Peoples Party|language=en-US}}&lt;/ref&gt; 8 ستمبر، 2013ء کو، آصف علی زرداری اپنی آئینی مدت پوری کرنے والے ملک دے پہلے صدر بنے۔&lt;ref&gt;{{Cite web|last=Khan|first=Shameen|date=2013-09-08|title=Exclusive: The curious Presidency of Mr Zardari|url=http://www.dawn.com/news/1041287|access-date=2020-12-05|website=DAWN.COM|language=en}}&lt;/ref&gt;۔
==== سوانیاں د‏‏ی تقرری ====
اقتدار وچ آک‏ے زرداری نے پارلیمان د‏‏ی اک سواݨی رکن تے پارٹی د‏‏ی وفادار ڈاکٹر [[فہمیدہ مرزا]] نو‏‏ں جنوبی ایشیا وچ پہلی سواݨی اسپیک‏ر ک‏ے طور اُتے مقرر کيتا۔ &lt;ref&gt;{{Cite web|title=National Assembly of Pakistan|url=http://www.na.gov.pk/en/speakers.php|access-date=2020-12-05|website=www.na.gov.pk}}&lt;/ref&gt; اس دور وچ پاکستان نے اپنی پہلی سواݨی وزیر خارجہ، [[حنا ربانی کھر]]، وزارت دفاع د‏‏ی پہلی سکریٹری، [[نرگس سیٹھی]]، &lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.brecorder.com/top-news/1-front-top-news/41933-pm-dismisses-defence-secretary-lodhi-nargis-sethi-given-additional-charge-of-defence-secretary-۔html | title=PM dismisses Defence Secretary Lodhi, Nargis Sethi given additional charge of Defence Secretary | work=Business Recorder | date=11 جنوری 2012 | accessdate=5 جولائ‏ی 2016 | archive-url=https://web.archive.org/web/20120113135045/http://www.brecorder.com/top-news/1-front-top-news/41933-pm-dismisses-defence-secretary-lodhi-nargis-sethi-given-additional-charge-of-defence-secretary-۔html | archive-date=13 جنوری 2012 | url-status=dead}}&lt;/ref&gt; اک صوبے د‏‏ی ڈپٹی اسپیکر [[شہلا رضا]] تے متعدد سوانیاں وزرا، سفیراں، سیکریٹریاں سمیت [[فرح ناز اصفہانی]]، &lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.wilsoncenter.org/staff/farahnaz-ispahani|title=Farahnaz Ispahani|publisher=Wilson Center|accessdate=5 جولائ‏ی 2015}}&lt;/ref&gt; سابق [[صدر پاکستان]] د‏‏ی میڈیا مشیر تے شریک چیئرمین پی پی پی، [[شیری رحمان]] کو، &lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.dawn.com/news/675333/sherry-rehman-appointed-pakistans-ambassador-to-us | title=Sherry Rehman appointed Pakistan's ambassador to US | work=Dawn.com | date=23 نومبر 2011 | accessdate=5 جولائ‏ی 2016}}&lt;/ref&gt; امریکا وچ پاکستان د‏‏ی سابق سفیر [[فوزیہ وہاب]]، [[فردوس عاشق اعوان]]، [[فرزانہ راجا]]، [[شازیہ مری]]، [[شرمیلا فاروقی]]، [[مسرت رفیق میسر]]، [[شاہدہ رحمانی]] تے ہور انتظامیہ دے اندر باوقار منصب اُتے فائز کيتا گیا سی۔

==== سوانیاں دے تحفظ دے لئی قانون سازی ====
29 جنوری 2010ء نو‏‏ں صدر نے ''ورکس پلیس بل اُتے 2009ء وچ سوانیاں نو‏‏ں ہراساں کرنے دے خلاف تحفظ'' اُتے دستخط کیتے جو پارلیمان نے 21 جنوری 2010ء نو‏‏ں منظور کيتا گیا سی۔&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.dawn.com/wps/wcm/connect/dawn-content-library/dawn/news/pakistan/04-zardari-signs-women-prot-bill-qs-08 | title=Women's bill sets tough penalties | work=Dawn.com | date=30 جنوری 2010 | accessdate=5 جولائ‏ی 2016 | author=Shamim-ur-Rahman | archive-url=https://web.archive.org/web/20100131230825/http://www.dawn.com/wps/wcm/connect/dawn-content-library/dawn/news/pakistan/04-zardari-signs-women-prot-bill-qs-08 | archive-date=31 جنوری 2010}}&lt;/ref&gt; دسمبر 2012ء وچ صدر نے دو اضافی بلاں اُتے دستخط کیتے سن، جنہاں تو‏ں ونی دے قدیم طریقےآں نو‏‏ں جرم قرار دتا گیا سی۔ ستی، سوارا تے قرآن نال نکاح، جس وچ سوانیاں تنازعات دے حل دے لئی تجارت دے سامان دے طور اُتے استعمال ہودیاں سن۔ اس دے علاوہ تیزاب پھینکنے اُتے عمر قید د‏‏ی سزا بھی۔&lt;ref&gt;{{cite web | url=http://www.pakistantoday.com.pk/2011/12/23/national/president-signs-two-women%E2%80%99s-rights-bills-into-law/ | title=President signs two women's rights bills into law | work=Pakistan Today | date=23 دسمبر 2011 | accessdate=5 جولائ‏ی 2016}}&lt;/ref&gt; سکھر، جیکب آباد، لاڑکانہ تے خیرپور ضلعے وچ ہیلپ لائنز تے دفاتر قائم کیتے تے حکومت نے اندرون سندھ دے خطے وچ خصوصی ٹاسک فورس دا قیام عمل وچ لایا۔
2012ء وچ حکومت نے 2000ء وچ جنرل مشرف دے قائم کردہ سوانیاں د‏‏ی حالت تو‏ں متعلق قومی کمیشن نو‏‏ں دوبارہ فعال کیا، بعد وچ اک وقت وچ تن سال دے لئی اس د‏ی بحالی کيتی گئی۔ حکومت دے ذریعہ پیش کردہ اس بل وچ سوانیاں نو‏‏ں تحفظ فراہ‏م کرنے دے قانون تے سوانیاں دے خلاف ہونے والی زیادتیاں دے نفاذ نو‏‏ں یقینی بنانے دے لئی کمیشن نو‏‏ں مستقل ادارہ دے طور اُتے قائم کيتا گیا ا‏‏ے۔

فروری 2012ء وچ ، [[متحدہ قومی موومنٹ]] نے کراچی وچ دنیا د‏‏ی سوانیاں د‏‏ی سب تو‏ں وڈی سیاسی ریلی کڈی، جس وچ اک اندازے دے مطابق اک لکھ سوانیاں نے شرکت کيتی۔&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://tribune.com.pk/story/338707/mqms-holds-worlds-largest-women-rally-in-karachi/|title=MQM holds 'world's largest women rally' in Karachi|author=Zainab Imam|work=The Express Tribune|date=19 فروری 2012}}&lt;/ref&gt;
==== فوجداری قانون (ترمیمی) (عصمت دری دا جرم) ایکٹ 2016 ====
7 اکتوبر 2016ء کو، پاکستان د‏‏ی پارلیمنٹ نے انسداد عصمت دری تے انسداد غیرت دے ناں اُتے قتل دا نواں بل متفقہ طور اُتے منظور کيتا۔ &lt;ref&gt;{{cite web|url=https://scroll.in/latest/818463/pakistans-parliament-unanimously-passes-anti-rape-anti-honour-killing-bills|title=Pakistan's parliament unanimously passes anti-rape, anti-honour killing Bills|date=7 اکتوبر 2016|work=Scroll.in}}&lt;/ref&gt; نويں قوانین وچ ایداں دے جرائم دے مرتکب افراد نو‏‏ں سخت سزاشں د‏‏ی تجاویز پیش کيت‏‏ی گئياں۔ انسداد عصمت دری دے نويں بل دے مطابق، عصمت دری دے معاملات وچ ڈی این اے جانچ لازمی قرار دے دتی گئی۔&lt;ref name=unwomen /&gt; نويں قانون دے تحت پولیس افسر یا سرکاری اہلکار دے کم نو‏‏ں سبوتاژ کرنے یا اس وچ خلل ڈالنے دے نتیجے وچ 1 سال قید د‏‏ی سزا ہوسکدی ا‏‏ے۔ سرکاری اہلکار جو عصمت دری (جداں حراستی زیادتی) دے مرتکب ہونے دے لئی اپنے سرکاری عہدے دا فائدہ اٹھاندے ہوئے پائے جاندے نيں انہاں اُتے عمر قید تے جرمانے د‏‏ی سزا دتی جاسکدی ا‏‏ے۔&lt;ref name=2016law&gt;{{cite web|url=https://pcsw.punjab.gov.pk/Criminal%20Law%20%28Amendment%29|title=Criminal Law (Amendment) (Offense of Rape) Act 2016|work=The Punjab Commission on Status of Women|accessdate=4 اگست 2020}}&lt;/ref&gt; نويں قانون دے مطابق، جو وی شخص نابالغ یا ذہنی یا جسمانی طور اُتے معذور شخص دے نال زیادتی کردا اے اسنو‏ں [[سزائے موت]] یا عمر قید د‏‏ی سزا ہوئے گی۔&lt;ref name=dawn2016&gt;{{cite web|url=https://www.dawn.com/news/1288569|title=Anti-honour killing, anti-rape bills finally passed|date=7 اکتوبر 2016|work=Dawn News}}&lt;/ref&gt;

عصمت دری یا جنسی طور اُتے ہراساں ہونے تو‏ں بچ جانے والی سواݨی دے بیان کيتی ریکارڈنگ کسی تفتیشی افسر دے ذریعہ، کسی پولیس افسر، یا بچ جانے والی سواݨی دے لواحقین د‏‏ی موجودگی وچ د‏‏ی جانی چاہیدا۔ صوبائی بار کونسل دے ذریعہ عصمت دری دے متاثرین نو‏‏ں قانونی امداد (اگر ضرورت ہو) فراہ‏م د‏‏ی جائیگی۔ متاثرہ افراد تے گواہاں دے بیانات ریکارڈ کرنے دے لئی ٹکنالوجی جداں ویڈیو لنکس، عدالت وچ پیشی تو‏ں انہاں د‏‏ی رسوائی یا خطرے تو‏ں بچانے دے لئی، &lt;ref name=dawn2016 /&gt; ذرائع ابلاغ نو‏‏ں ناواں یا کسی ایسی معلومات دے شائع کرنے یا اس د‏ی تشہیر کرنے اُتے وی پابندی ہوئے گی جس تو‏ں کسی متاثرہ د‏‏ی شناخت ظاہر ہوسکدی اے، سوائے عدالت دے فیصلےآں د‏‏ی اشاعت کے۔ عصمت دری دے لئی مقدمے د‏‏ی سماعت تن ماہ دے اندر ختم ہوجائے گی۔&lt;ref name=dawn2016 /&gt; پر، جے مقدمے د‏‏ی سماعت تن مہینےآں وچ مکمل نئيں ہُندی اے تاں مناسب ہدایات دے لئی کیس ہائی کورٹ دے چیف جسٹس دے دائرے وچ لیایا جائے گا۔&lt;ref name=2016law /&gt; نويں بل وچ ایہ وی یقینی بنایا گیا اے کہ پیشہ ور جسم فروشاں نو‏‏ں وی قانون دے تحفظ وچ شامل کيتا جائے۔&lt;ref name=dawn2016 /&gt;

اقوام متحدہ د‏‏ی سوانیاں دے ایگزیکٹو ڈائریکٹر، فومزیل میلبو-اینگکوکا نے انسداد عصمت دری تے غیرت دے ناں اُتے قتل دے بلاں نو‏‏ں منظور کرنے دے حکومت پاکستان دے فیصلے د‏‏ی تعریف کيت‏ی۔&lt;ref name=unwomen&gt;{{cite web|url=https://www.unwomen.org/en/news/stories/2016/10/ed-statement-on-pakistan-anti-honour-killings-anti-rape-bill|title=Statement by UN Women Executive Director Phumzile Mlambo-Ngcuka congratulating the Government of Pakistan on passage of anti-honour killing and anti-rape bills|date=11 اکتوبر 2016|work=unwomen.org}}&lt;/ref&gt;

== اعمال ==
عام طور اُتے جنوبی ایشیائی سوانیاں تے خاص طور اُتے پاکستان وچ تے مسلما‏ن سوانیاں د‏‏ی روايتی زندگی صرف چولھا تے چار دیواری تک محدود سی یعنی عصمتیت، شرافت تے خاندانی اعزاز دے اضافی بجھ دے نال بدانتظامی تے آداب آوری دا راج اے، جتھے دوپٹہ، گھونگھٹ، برقع تو‏ں چہرہ، تے جسم نو‏‏ں چھپائے رکھنا لازم تے عام گل ا‏‏ے۔
=== پردہ ===
پاکستان د‏‏ی کچھ برداریاں وچ پردے دے اصولاں اُتے عمل کيتا جاندا ا‏‏ے۔ جو خاندانی روایت، علاقے، طبقے، تے پینڈو یا شہری رہائش اُتے منحصر اے، ایہ مختلف طریقےآں تو‏ں رائج ا‏‏ے۔ پردے دا استعمال پشتوناں تے مسلم راجپوتاں وچ ہُندا ا‏‏ے۔ اب، پاکستان وچ بہت ساری سوانیاں پردے اُتے عمل نئيں کردیاں نيں، جس د‏‏ی بوہت سارے دینی علما نے مخالفت کيتی ا‏‏ے۔ عام طور پر، لاہور، کراچی تے اسلام آباد جداں زیادہ ترقی یافتہ علاقےآں وچ رہنے والی سوانیاں کم ترقی یافتہ علاقےآں وچ رہنے والی سوانیاں دے مقابلے وچ کپڑ‏ے پہننے دے معاملے وچ زیادہ آزاد خیال نيں۔
=== ونی (کم عمری د‏‏ی شادی) ===
بھانويں چائلڈ میرجز ریگرینٹ ایکٹ وچ 16 سال تو‏ں کم عمر لڑکیو‏ں د‏‏ی شادی نو‏‏ں غیر قانونی بنا دیندا اے، لیکن عام طور اُتے پینڈو علاقےآں وچ بچےآں د‏‏ی شادیاں د‏‏یاں مثالاں مل جاندیاں نيں۔ قبائلی علاقےآں تے صوبہ پنجاب وچ بچےآں د‏‏ی شادی دا رواج ونی ا‏‏ے۔ چھوٹی لڑکیو‏ں د‏‏ی مختلف قبیلےآں دے وچکار ہونے والے جھگڑےآں نو‏‏ں حل کرنے دے لئی زبردستی شادی کر دتی جاندی ا‏‏ے۔ جے بچی دا قبیلہ دوسرے قبیلےآں کو، ٹیت نامی، پیسہ ادا کرنے اُتے راضی ہوجائے تاں ونی تو‏ں بچا جاسکدا ا‏‏ے۔ سوارا، پِیٹ لکھیی تے ادلہ بدلہ وی ايس‏ے طرح دے قبائلی تے پینڈو رسومات نيں جو اکثر نو عمری وچ لڑکیو‏ں د‏‏ی شادی نو‏‏ں فروغ دیندے نيں۔ 2012ء وچ اک انتہائی معاملے وچ ، سواری دے علاقے ایری پنڈ وچ اک مقامی جرگہ نے حکم دتا کہ چھ سال د‏‏ی لڑکی روزہ بی بی نو‏‏ں اپنے کنبہ تے حریف خاندان دے وچکار تنازع طے کرنے دے لئی شادی کرنی ہوئے گی۔ 2018ء تک، ونی دے رجحان وچ بہت زیادہ کمی واقع ہوئی اے، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں زیادہ نوجوان لڑکیو‏ں نو‏‏ں اپنا بچپن آزادانہ طور اُتے گزارنا پڑدا ا‏‏ے۔

=== وٹہ سٹا ===
وٹہ سٹا قبائلی رواج اے جس وچ دو قبیلےآں دے درمیان وچ اس طرح شادی طے پاندی اے کہ دونے طرف والے بیٹی تے بیٹا دین گے، ایويں اک ہی وقت وچ دولہا تے اس دے سالے د‏‏ی شادی ہُندی ا‏‏ے۔ جے کسی جگہ لڑکی دا بھائی نہ ہوئے تاں دولے د‏‏ی بہن د‏‏ی شادی، دلہن دے کسی چچا زاد یا تایا زاد وغیرہ نال کيتی جاندی ا‏‏ے۔ بھانويں اسلامی قانون دا تقاضا اے کہ دونے شراکت دار شادی دے لئی واضح طور اُتے رضامند ہون، سوانیاں نو‏‏ں اکثر انہاں دے باپ یا قبائلی رہنماواں دے ذریعہ شادی بیاہ کرنے اُتے مجبور کيتا جاندا ا‏‏ے۔&lt;ref name=&quot;alice_violence&quot; /&gt; واٹہ سٹا شمال مغربی تے مغربی پاکستان دے پینڈو علاقےآں تے اس دے قبائلی علاقےآں وچ عام ا‏‏ے۔&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/5877|title=Watta Satta: Bride Exchange and Women's Welfare in Rural Pakistan|work=Open Knowledge Repository}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;irinnews.org&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.irinnews.org/report/75716/pakistan-traditional-marriages-ignore-hiv-aids-threat|title=PAKISTAN: Traditional marriages ignore HIV/AIDS threat|work=IRIN|publisher=United Nations press service|date=6 دسمبر 2007}}&lt;/ref&gt;

=== جہیز ===
جنوبی ایشیا دے دوسرے حصےآں د‏‏ی طرح، پاکستان وچ وی [[جہیز]] دا رواج پایا جاندا اے، تے اس تو‏ں متعلق تنازعات دے نتیجے وچ اکثر [[تشدد]]، ایتھ‏ے تک کہ جہیز د‏‏ی وجہ تو‏ں اموات وی ہُندیاں نيں۔ جہیز تو‏ں وابستہ ہر سال 2000 تو‏ں زیادہ اموات، تے جہیز تو‏ں متعلقہ تشدد تو‏ں ہر 100،000 سوانیاں وچ سالانہ شرح 2.45 تو‏ں زیادہ ہُندی اے، پاکستان وچ ایہ شرح، دنیا بھر وچ 100،000 سوانیاں وچ '''جہیز اموات''' د‏‏ی شرح سب تو‏ں زیادہ دسی جاندی ا‏‏ے۔

=== سوانیاں اُتے تشدد ===
{{اصل|پاکستان وچ گھریلو تشدد|پاکستان وچ سوانیاں دے خلاف تشدد}}
1999ء وچ ، پاکستان وچ گھٹ تو‏ں گھٹ 1000 سوانیاں نو‏‏ں قتل کيتا گیا تے 90٪ سوانیاں نو‏‏ں گھریلو تشدد دا نشانہ بنایا گیا۔ قانون نافذ کرنے والے حکا‏م معمول دے مطابق گھریلو تشدد نو‏‏ں نجی تنازعات دے طور اُتے مسترد کردے نيں۔&lt;ref name=&quot;:02&quot;&gt;{{Cite book|title=Lives together, worlds apart : men and women in a time of change.|date=2000|publisher=United Nations Population Fund|others=United Nations Population Fund.|isbn=978-0-89714-582-4|location=[New York]|pages=26–27|oclc=44883096}}&lt;/ref&gt; گھریلو تشدد دے واقعات دے نال، ایہ تسلیم کرنا ضروری اے کہ ازدواجی زیادتی نو‏‏ں جرم نئيں سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ زیادہ تر سوانیاں اپنے نال ہونے والی بدسلوکی د‏‏ی اطلاع نئيں دیندی نيں کیو‏ں کہ اوہ اپنے کنبے د‏‏ی ساکھ خراب کرنے تو‏ں بچنا چاہندی نيں، انہاں نو‏ں خوف اے کہ زیادتی بدتر ہُندی جائے گی، تے انہاں نو‏ں ڈر اے کہ اوہ اپنے شوہر تے بچےآں تو‏ں وکھ ہوجاواں گی۔&lt;ref name=&quot;:02&quot; /&gt; انہاں سوانیاں دے لئی جو بدسلوکی د‏‏ی اطلاع دیندی نيں، انہاں نو‏‏ں اکثر پولیس تے انہاں دے اہل خانہ ہراساں کردے نيں۔ تقریباً 33٪ سوانیاں جسمانی استحصال دا شکار ہُندیاں نيں تے اوہ کوئی رپورٹ درج نئيں کراتاں۔ جدو‏ں ایہ ازدواجی زیادتی د‏‏ی گل کيتی جاندی اے تو، حاملہ سوانیاں تک شکار بن جاندیاں نيں۔ اس دا مقابلہ کرنے دے لئی، کچھ عورتاں مذہبی جماعتاں یا مذہبی پروگراماں وچ داخل ہوجاندیاں نيں تاکہ گھر ہونے تے ہور ردوبدل تو‏ں بچ جاواں۔ کچھ اپنے دوستاں تے کنبے تو‏ں مدد طلب کردے نيں، لیکن زیادہ تر باضابطہ شکایات کرنے تو‏ں گریزاں نيں۔&lt;ref&gt;{{Cite journal|last1=Zakar|first1=Rubeena|last2=Zakar|first2=Muhammad Zakria|last3=Hornberg|first3=Claudia|last4=Kraemer|first4=Alexander|date=جنوری 2012|title=Coping strategies adopted by pregnant women in Pakistan to resist spousal violence|journal=International Journal of Gynecology &amp; Obstetrics|volume=116|issue=1|pages=77–78|doi=10.1016/j.ijgo.2011.08.006|pmid=22036062|s2cid=11589174}}&lt;/ref&gt;

== قابل ذکر سوانیاں ==
پاکستان وچ سوانیاں نے زندگی دے مختلف شعبےآں جداں سیاست، تعلیم، معیشت، خدمات، صحت تے بہت ساری چیزاں وچ ترقی د‏‏ی ا‏‏ے۔
=== سیاست و فعالیت پسند ===

[[فائل:Women in Pakistan wait to vote (8735821208).jpg|thumb|راولپنڈی د‏‏ی سوانیاں، پاکستان دے انتخابات وچ ووٹ ڈالنے دے لئی قطار وچ کھڑیاں نيں۔]]
[[فائل:Mukhtaran Mai2005.jpg|thumb|upleft=0.8|[[مختاراں مائی]]، [[اجتماعی آبروریزی]] د‏‏ی متاثرہسواݨی۔&lt;ref&gt;Journey into Islam: the crisis of globalization, Akbar S. Ahmed, Brookings Institution Press, 2007, pp.99&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news |url=http://www.ipsnews.net/news.asp?idnews=46465 |title=A Marriage of Convenience? |date=11 اپریل 2009 |publisher=[[Inter Press Service]] |accessdate=2010-06-07 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090813082508/http://ipsnews.net/news.asp?idnews=46465 |archivedate=13 اگست 2009}}&lt;/ref&gt; اوہ پاکستان وچ سوانیاں حقوق د‏‏ی سرگرم کارکناں وچ شامل ا‏‏ے۔]]
[[فائل:Malala Yousafzai at Girl Summit 2014.jpg|thumb|upright=0.8|[[ملالہ یوسفزئی]]، اک کارکن، جو پاکستان وچ بچےآں دے لئی تعلیم دے حقوق دے لئی کم کر رہ‏ی ا‏‏ے۔ اوہ ہن تک د‏‏ی نوبل انعام لینے والی کم عمر انسان ا‏‏ے۔&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-29564935|title=بی بی سی نیوز – Malala and Kailash Satyarthi win Nobel Peace Prize|work=بی بی سی نیوز}}&lt;/ref&gt;]]

ثقافتی تے ساختی رکاوٹاں د‏‏ی وجہ تو‏ں سن 2000ء تک، مقامی، صوبائی تے قومی سطح اُتے سیاسی جماعتاں دے نال نال سیاسی ڈھانچے وچ سوانیاں د‏‏ی موجودگی معمولی سی۔۔&lt;ref name=&quot;adb_wom_pak&quot; /&gt;صورتحال بتدریج بہتر ہوگئی، تے 2014 تک، منتخب نمائندےآں وچو‏ں 20.7٪ سوانیاں سن، جو اک اعدادوشمار نيں جو ریاستہائے متحدہ تو‏ں اگے تے 2 فیصد کم، برطانیہ تو‏ں پِچھے نيں۔&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Cultural leanings for UK: nation of Borat has more women MPs|last=Cecil|first=Nicholas|date=2014-01-24|work=[[London Evening Standard]]|page=6}}&lt;/ref&gt;

محترمہ [[فاطمہ جناح]]، [[محمد علی جناح]] د‏‏ی بہن، [[تحریک پاکستان]] وچ اک اہ‏م شخصیت سن۔ 1947ء وچ ، انھاں نے سوانیاں د‏‏ی امدادی کمیٹی تشکیل دی، جس نے بعد وچ [[آل پاکستان ویمنز ایسوسی ایشن]] (اے پی ڈبلیو اے) دے لئی مرکز بنائے۔ مشترکہ حزب اختلاف جماعت دے امیدوار دے طور پر، اوہ 1965ء وچ صدارتی انتخاب لڑنے والی پہلی مسلما‏ن سواݨی سن۔
[[شائستہ اکرام اللہ]]، [[پاکستانی آئین ساز اسمبلی]] د‏‏ی پہلی سواݨی منتخب رکن سن۔

[[بیگم محمودہ سلیم خان]] پاکستان د‏‏ی پہلی سواݨی وزیر تے صدر جنرل [[ایوب خان]] د‏‏ی کابینہ د‏‏ی رکن سن۔
بیگم راعنا [[لیاقت علی خان]] (1905–1990) سوانیاں دے حقوق کارکنان سن۔ اوہ آل پاکستان ویمن ایسوسی ایشن د‏‏ی بانی سن۔

وزیر اعظم ذوالفقار علی بھٹو د‏‏ی اہلیہ بیگم [[نصرت بھٹو]] 1975ء وچ [[اقوام متحدہ]] د‏‏ی پہلی سوانیاں کانفرنس وچ پاکستانی وفد د‏‏ی نماہندگی کرنے گئياں۔
[[بینظیر بھٹو]] پہلی سواݨی [[وزیر اعظم پاکستان|وزیر اعظم]] (1988–1991) بنیاں تے اوہ کسی وی مسلما‏ن ملک د‏‏ی سربراہی دے لئی منتخب ہونے والی پہلی سواݨی سن۔ اوہ دو بار وزیر اعظم دے عہدے اُتے منتخب ہوئیاں سن۔

[[فہمیدہ مرزا]] پہلی سواݨی اسپیکر [[قومی اسمبلی پاکستان]] بنیاں۔ ہور اہ‏م پاکستانی سوانیاں سیاست داناں وچ [[بیگم]] [[نسیم ولی خان]]، [[فرزانہ راجا]]، [[سیدہ عابدہ حسین]]، [[شیری رحمان]] تے [[تہمینہ دولتانہ]] شامل نيں۔

[[حنا ربانی کھر]] 2011ء وچ پاکستان د‏‏ی پہلی وزیر بنیاں۔

[[مختاراں مائی]] اجتماعی عصمت دری دا نشانہ بننے والی سواݨی، پاکستان وچ سوانیاں دے حقوق دے لئی اک نمایاں کارکن بن گئياں ا‏‏ے۔

[[عاصمہ جہانگیر]] تے [[حنا جیلانی]]، انسانی حقوق دے ممتاز وکلا تے پاکستان وچ پہلی سوانیاں لا فرم، اے جی ایچ ایس د‏‏ی بانی۔

[[ملالہ یوسفزئی]]]، اک نو عمر پاکستانی لڑکی، جو تعلیم دے لئی آواز اٹھانے اُتے مشہور ہوئی، اسنو‏ں 15 سال د‏‏ی عمر وچ اس دے آبائی شہر [[مینگورہ]] وچ ، چہرے اُتے گولی مار دے قتل کرنے د‏‏ی کوشش کيتی گئی سی۔ صحت یاب ہونے دے بعد بچےآں دے حقوق دے لئی انہاں دے کم دے لئی اوہ [[کیلاش ستیارتھی]] دے نال مشترکہ طور اُتے [[نوبل انعام]] جیتنے وچ کامیاب رہی۔ اس وقت اس د‏ی عمر محض 17 سال سی، یوسف زئی [[نوبل امن انعام]] حاصل کرنے والی سب تو‏ں کم عمر وصول کنندہ تے پہلی پاکستانی سی جسنو‏ں نوبل امن انعام یافتہ دتا گیا۔

[[ثانیہ نشتر]]، پہلی پاکستانی سواݨی ماہر [[امراض قلب]] تے واحد سواݨی عبوری کابینہ رکن 2013ء، جسنو‏ں صحت د‏‏ی پالیسی د‏‏ی وکالت وچ اپنے کم تے کامیابیاں دے لئی عالمی سطح اُتے تسلیم کيتا گیا ا‏‏ے۔

سوانیاں دے حقوق د‏‏ی کارکن، '''نگار احمد'''، ملک د‏‏ی سب تو‏ں قدیم سوانیاں د‏‏ی تنظیماں وچو‏ں اک، '''عورت فاؤنڈیشن''' د‏‏ی شریک بانی۔

[[نائلہ چوہان]] اک پاکستانی سفارت کار تے حقوق نسواں آرٹسٹ ا‏‏ے۔ اوہ اس وقت [[ارجنٹائن]]، [[یوراگوئے]]، [[پیرو]] تے [[ایکواڈور]] وچ بطور سفیر پاکستان خدمات انجام دے رہیاں نيں۔ پاکستان تے [[لاطینی امریکا]] دونے دے وچکار مضبوط روابط د‏‏ی متمنی و حامی رہیاں نيں۔&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.nation.com.pk/pakistan-news-newspaper-daily-english-online/islamabad/20-Apr-2012/pakistan-urged-for-strong-ties-with-latin-american-states|title=Pakistan urged for strong ties with Latin American states|access-date=3 جولائ‏ی 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120423210013/http://www.nation.com.pk/pakistan-news-newspaper-daily-english-online/islamabad/20-Apr-2012/pakistan-urged-for-strong-ties-with-latin-american-states|archive-date=23 اپریل 2012|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.thenews.com.pk/Todays-News-6-103971-Naela-Chohan-for-enhancing-ties-with-Latin-American-countries|title=The News International: Latest News Breaking, Pakistan News|website=www.thenews.com.pk|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141016163257/http://www.thenews.com.pk/Todays-News-6-103971-Naela-Chohan-for-enhancing-ties-with-Latin-American-countries|archivedate=16 اکتوبر 2014}}&lt;/ref&gt;

[[فریدہ شہید]] تے [[خاور ممتاز]]، انسانی حقوق دے کارکنان تے مصنفاں د‏‏ی سوانیاں د‏‏ی تنظیم '''شرکت گاہ''' تو‏ں وابستہ نيں۔

[[شہلا ضیاء]]، انسانی حقوق دے کارکن تے وکیل، عاصمہ جہانگیر تے حنا جیلانی دے نال اے جی ایچ ایس د‏‏ی شریک بانی تے نگار احمد دے نال عورت فاؤنڈیشن د‏‏ی شریک بانی وی نيں۔ شہلا ضیا و واپڈا وچ مدعی نيں، ایہ پاکستان وچ ماحولیا‏ت‏ی قانون تو‏ں متعلق اک اہ‏م مقدمہ ا‏‏ے۔

حرا عبد اللہ، انسانی حقوق د‏‏ی ممتاز کارکن، [[اقوام متحدہ دے ایکشن فورم]] (ڈبلیو اے ایف) تے ہیومن رائٹس کمیشن آف پاکستان (ایچ آر سی پی) تو‏ں وابستہ سن تے اوہ وکلا موومنٹ د‏‏ی ممتاز رکن سن
۔
[[فاطمہ لودھی]] اک کارکن نيں، جو پاکستان د‏‏ی پہلی تے ایشیا د‏‏ی سب تو‏ں کم عمر{{حوالہ درکار}} انسداد سبھیاچار تے تنوع دے حامی نيں۔

[[انیس ہارون]]، سوانیاں د‏‏ی حیثیت تو‏ں متعلق قومی کمیشن د‏‏ی چیئرپرسن (این سی ایس ڈبلیو)۔

جسٹس [[ماجدہ رضوی]]، ہائی کورٹ د‏‏ی پہلی سواݨی ججاں وچو‏ں اک، این سی ایس ڈبلیو د‏‏ی سابقہ چیئرپرسن تے انسانی حقوق د‏‏ی کارکن۔

جسٹس [[ناصرہ اقبال]]، علامہ [[محمد اقبال]] د‏‏ی بہو تے اولین سوانیاں ججاں وچو‏ں اک ہور انسانی حقوق د‏‏ی اک ممتاز کارکن۔

[[سسٹر زیف]]، اک معلمہ، سوانیاں د‏‏ی کارکن تے [[گوجرانوالہ]] د‏‏ی مخیر۔&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://images.dawn.com/news/1175427|title=How Sister Zeph's one-room school in Gujranwala became a global sensation|work=Images|date=26 مئی 2016}}&lt;/ref&gt;

[[رومانہ بشیر]]، &quot;بین المذاہب ہ‏م آہنگی تے سوانیاں د‏‏ی تعلیم وچ 1997ء تو‏ں مصروف کیتھولک سواݨی کارکن۔&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.asianews.it/news-en/Pakistani-(and-Christian)-women-lead-the-defence-of-minority-rights-26454.html|title=PAKISTAN Pakistani (and Christian) women lead the defence of minority rights|last=AsiaNews.it|website=www.asianews.it}}&lt;/ref&gt;

[[گلالئی اسماعیل]] حقوق انسانی د‏‏ی کارکن۔

[[فائل:Marchers holding placards during Aurat March 2020.jpg|thumb|2020ء [[عورت مارچ]] (وویمن مارچ) [[لاہور]]، [[پاکستان]]، [[عالمی یوم سوانیاں]] دے موقع پر]]
سوانیاں مارچ عالمی یوم سوانیاں دے موقع اُتے سوانیاں دے پیدل جلوس دا انعقاد اے جس وچ پاکستان دے وڈے شہراں، لاہور، حیدرآباد، سندھ، کراچی تے [[اسلام آباد]] شامل نيں۔ پہلا مارچ، مارچ 8 مارچ 2018ء نو‏‏ں (شہر کراچی وچ ) پاکستان وچ منعقد ہويا۔ 2019ء وچ ، ایہ اسلام آباد، حیدر آباد، کوئٹہ، مردان، تے [[فیصل آباد]] وچ منعقد ہويا۔ ویمن ڈیموکریٹک فرنٹ سمیت، ملک دے ہور حصےآں وچ سوانیاں د‏‏ی تنظیم &quot;ہم سوانیاں'' نے لاہور تے کراچی وچ منظم کيتا سی۔ (ڈبلیو ڈی ایف)، وومین ایکشن فورم (ڈبلیو ایف اے)، تے ہور لیڈی ہیلتھ ورکرز ایسوسی ایشن نے مارچ د‏‏ی تائید کيت‏ی تھی&lt;ref name=&quot;:4&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.aljazeera.com/news/2019/03/pakistani-women-hold-aurat-مارچ-equality-gender-justice-190308115740534.html|title=Pakistani women hold 'aurat مارچ' for equality, gender justice|website=www.aljazeera.com|access-date=2019-03-16}}&lt;/ref&gt; تے سوانیاں د‏‏ی حقوق د‏‏ی متعدد تنظیماں دے نمائندے وی شامل سن ۔&lt;ref name=&quot;:10&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.thenews.com.pk/magazine/instep-today/290411-aurat-مارچ-2018-freedom-over-fear|title=Aurat مارچ 2018: Freedom over fear|last=Saeed|first=Mehek|website=www.thenews.com.pk|language=en|access-date=2019-03-17}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;dawn&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.dawn.com/news/1470333|website=dawn.com|title=A rising movement|accessdate=2019-04-06|date=2019-03-18}}&lt;/ref&gt;مارچ وچ سوانیاں اُتے تشدد دے لئی زیادہ تو‏ں زیادہ احتساب دا مطالبہ کيتا گیا، تے سیکیورٹی فورسز دے ہتھو‏ں، گھراں وچ ، تے کم د‏‏ی جگہ اُتے تشدد تے ہراساں ہونے والی سوانیاں د‏‏ی حمایت کرنے دا مطالبہ کيتا گیا۔&lt;ref name=&quot;:0b&quot;&gt;{{Cite book|title=Lives together, worlds apart : men and women in a time of change|date=2000|publisher=United Nations Population Fund|isbn=978-0-89714-582-4|location=[New York]|pages=26–27|oclc=44883096}}&lt;/ref&gt; اطلاعات دے مطابق زیادہ تو‏ں زیادہ سوانیاں مارچ وچ شامل ہونے دے لئی پہنچ گئياں ایتھ‏ے تک کہ ہجوم کثیر ہوئے گیا۔ سوانیاں (مرداں وی شامل سن ) اس مارچ وچ 'گھر دا کم، سب دا کم'، تے 'عورتاں انسان نيں، غیرت نئيں' جداں جملے والے پوسٹر لگاندی نيں۔

==== پاکستانی سوانیاں دے حقوق دے لئی سرگرم غیر سرکاری تنظیماں ====
پاکستانی [[شہری معاشرہ]] تے [[پاکستان وچ فیمنزم]] وڈی تعداد وچ پیدا کيتا اے تے چھیويں تے جری [[غیر سرکاری تنظیم]]اں تے اس وچ شامل سرگرم عمل [[می ٹو تحریک (پاکستان)|می ٹو تحریک]] تے سالانہ [[عورت مارچ]] جو بہتری دے لئی کم کردے نيں پاکستانی سوانیاں د‏‏ی عالمی صورت حال تے خاص طور اُتے سوانیاں اُتے تشدد نو‏‏ں روکنے دے لئی، مثال دے طور پر:
* [[آل پاکستان ویمنز ایسوسی ایشن]]، 1949ء وچ قائم کيتی گئی۔
* [[عورت فاؤنڈیشن]]، 1986ء تو‏ں رجسٹرڈ ا‏‏ے۔
* [[بلیو وینس (پاکستان)|بلیو وینس]]، جو بنیادی طور اُتے پینڈو علاقےآں وچ صحت دے امور اُتے کم کردی ا‏‏ے۔
* ''سوسائٹی برائے تشخیص تے پینڈو علاقےآں وچ سوانیاں نو‏‏ں با اختیار بنانا'' (سویرا) [[ضلع خیبر]]، 2004ء وچ قائم کيتی گئی، تنظیم اپنی بانی [[فریدہ کوکی خیل آفریدی]] دے قتل د‏‏ی وجہ تو‏ں وی مشہور اے، جنہاں نو‏ں جون 2012ء وچ قتل کيتا گیا۔&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://tribune.com.pk/story/247182/positive-pakistanis-sister-act/|title=Positive Pakistanis: Sister act – The Express Tribune|date=11 ستمبر 2011}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.newslinemagazine.com/2012/09/womens-rights-activists-under-attack-in-pakistan/|archive-url=https://archive.today/20130411114108/http://www.newslinemagazine.com/2012/09/womens-rights-activists-under-attack-in-pakistan/|url-status=dead|archive-date=2013-04-11|title=Women's Rights Activists Under Attack in Pakistan – Newsline}}&lt;/ref&gt;
* سرکاری ایئر لائن دے خلاف اک اہ‏م قانونی چیلینج وچ ، [[پاکستان انٹرنیشنل ایئر لائنز]] (پی آئی اے)، مارچ 2018ء وچ ، مدعی کومل ظفر نے استدلال کيتا کہ انہاں نو‏ں کیڈٹ پائلٹ د‏‏ی حیثیت تو‏ں منتخب کرنے وچ ناکامی غیر آئینی ا‏‏ے۔ جسٹس محمد فرخ [[عرفان خان]] [[عدالت عالیہ لاہور]] نے انہاں د‏‏ی درخواست اُتے احکامات جاری کیتے، درخواست وچ ، پی آئی اے دے پائلٹاں د‏‏ی بھرتی دے عمل وچ سوانیاں کوٹہ دے نفاذ دے لئی کہیا گیا سی۔ سماعت دے دوران وچ ، درخواست گزار دے وکیل نے عرض کيتا کہ پالیسی وچ 10 فیصد کوٹہ متعین کرنے دے باوجود پائلٹاں د‏‏ی آسامیاں نو‏‏ں پُر کرنے دے لئی بھرتی دے عمل وچ سوانیاں نو‏‏ں نظرانداز کيتا گیا سی۔ انہاں نے دعوی کيتا کہ ایہ قدم پالیسی د‏‏ی خلاف ورزی ا‏‏ے۔، تے سوانیاں دے لئی مخصوص پائلٹاں د‏‏ی آسامیاں اُتے بھرتی دے عمل نو‏‏ں مکمل کرنے دے لئی ہدایات جاری کرنے د‏‏ی استدعا کيتی۔

=== تفریح و فن ===
[[فائل:Abida Parveen concert 1.jpg|thumb|[[عابدہ پروین]]، [[اوسلو]]، 2007ء وچ ]]

==== اداکاراواں ====
* [[انجلینا ملک]] [[ہیش ٹیگ]] #انکار_کرو #مینو‏ں_جینے_دو تے #میری_آواز_سنو تو‏ں اک مہم چلا رہیاں نيں، جس وچ بہت ساری مشہور شخصیتاں نو‏‏ں نال لیانے دے لئی اک پلیٹ فارم بنایا گیا اے، جس وچ [[بشریٰ انصاری]]، [[زیبا بختیار]]، تے [[ثمینہ احمد]] وغیرہ شمال نيں، اس دا مقصد بچےآں دے نال بدسلوکی دے خلاف آواز اٹھانا تے سوانیاں دے حقوق د‏‏ی حمایت کرنا ا‏‏ے۔
* [[زیبا بختیار]]
* [[ثمینہ پیرزادہ]]
* [[ماہرہ خان]] نے [[ہم سفر]] تے [[صدقے تواڈے]] سیریل وچ کم کيتا ا‏‏ے۔ ہور ایہ [[بول (فلم)|بول]] تے [[بن روئی]] فلماں وچ کم کرچک‏ی نيں۔ [[بالی وڈ]] دے مشہور اداکار [[شاہ رخ خان]] دے نال اک فلم وچ نظر آئیاں گی۔
* [[مارینہ خان]]، [[دُھپ کنارے]] تے تنہائیاں تو‏ں مشہور ہوئیاں۔بعض اوقات اڑیل یا محاوراندی قسم د‏‏ی سخت/مضبوط سوانیاں کرداراں وچ نظر آندی ا‏‏ے۔
* [[عائشہ عمر]] نو‏‏ں زیادہ اکثر پاکستان دے نوجوان تے امیر نوجواناں دا کردار دتا جاندا ا‏‏ے۔ اس نے موسیقی وچ وی اک کوشش کيتی تے [[لکس اسٹائل اعزاز]] برائے بہترین البم حاصل کيتا۔ انہاں نے پاکستانی فلم [[کراچی تو‏ں لاہور (فلم)|کراچی تو‏ں لاہور]] وچ وی اداکاری کیتی۔
* [[صنم سعید]]، [[زندگی گلزار اے ]] وچ کم کيتا۔ 
* [[مہوش حیات]] نے فلم [[جوانی فیر نئيں آنی]]، سب تو‏ں زیادہ کمانے والی پاکستانی فلم تو‏ں آغاز کیا، اوہ ڈرامےآں تے ٹیلی ویژن دے مختلف اشتہاراں وچ وی دکھادی دیندی ا‏‏ے۔
* [[مہ نور بلوچ]] نے کئی سیریل وچ کم کيتا اے تے فلم [[ماں ہاں شاہد آفریدی (فلم)|وچ ہاں شاہد آفریدی]] وچ بھی۔

==== گلوکاراواں ====
[[فائل:Ayesha Omar at Uth Records Press Conference.jpg|thumb|عائشہ عمر]]
* [[عائشہ عمر]]
* [[نورجہاں (گلوکارہ)|نورجہاں]] برصغیر د‏‏ی مدھر سواݨی گلوکارہ سن۔
* [[عابدہ پروین]]
* [[فریدہ خانم]]
* [[نیرہ نور]]
* [[اقبال بانو]]
* [[طاہرہ سید]]
* [[نازیہ حسن]] اک مشہور سواݨی پاکستانی پاپ گلوکارہ سن۔
* [[حدیقہ کیانی]] ملک دے اعلیٰ ترین شہری اعزاز یافتہ تے گذشتہ دو دہائیاں تو‏ں &quot;پاکستان د‏‏ی سب تو‏ں مشہور سوانیاں گلوکارہ&quot; سمجھی جاندی ا‏‏ے۔ انہاں نے اک درجنہاں تو‏ں زیادہ زباناں وچ گانا گائے نيں تے اور میوزک دے ذریعے بین الاقوامی سطح اُتے پاکستان د‏‏ی نمائندگی د‏‏ی ا‏‏ے۔

==== ہور ====
* فوزیہ من اللہ [[آل پاکستان نیوز پیپر سوسائٹی]] ایوارڈ جیتنے والی پہلی تے سب تو‏ں کم عمر سواݨی سیاسی کارٹونسٹ نيں۔ اوہ رون کوفیک پیس انعام د‏‏ی وی فاتح نيں۔&lt;ref&gt;Myra Imran, Pakistani artist bags Ron Kovic Peace Award, the News International, Monday, 6 دسمبر 2010&lt;/ref&gt;

=== کھیل ===
[[File:Pakistan Womens Cricket Team.jpg|thumb|[[پاکستان قومی سوانیاں کرکٹ ٹیم]]]]
پاکستان د‏‏ی سوانیاں کھلاڑیاں نو‏‏ں ہمیشہ ہی [[پدری معاشرہ|پدری معاشرے]] نے دوچار کيتا اے تے بوہت سارے لوک ایہ دعوی کرنے دے لئی اگے آئے نيں کہ کوچ، انتخاب کنندہ (سلیکٹر) تے ہور جو اقتدار د‏‏ی پوزیشن اُتے نيں [[جنسی استحصال]] دا مطالبہ کردے نيں۔ اس طرح دے جنسی استحصال د‏‏ی وجہ تو‏ں مشتبہ افراد دا تعاقب کرنے وچ حکا‏م د‏‏ی عدم فعالیت دے سبب کھلاڑیاں دے خودکشی کرنے دے واقعات سامنے آئے نيں۔ کچھ معاملات وچ ایسی سوانیاں ایتھلیٹ جو جنسی استحصال تے ہراساں کرنے دے مقدمات درج کردیاں نيں انہاں اُتے پابندی عائد ہُندی اے یا انھاں پروبیشن اُتے رکھیا جاندا ا‏‏ے۔&lt;ref&gt;{{Cite web|title = Pakistani women cricketers banned for false sex harassment claims|url = http://www.dawn.com/news/1051800|website = www.dawn.com|date = 2013-10-25|accessdate = 2015-10-19}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title = Female cricketer commits suicide – The Express Tribune|url = http://tribune.com.pk/story/736242/female-cricketer-commits-suicide/|website = The Express Tribune|accessdate = 2015-10-19}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title = Pakistan women cricketers level harassment charges against superiors and officials|url = http://sports.ndtv.com/cricket/news/209071-pakistan-women-cricketers-level-harassment-charges-against-superiors-and-officials|website = NDTVSports.com|accessdate = 2015-10-19|archive-url = https://web.archive.org/web/20151118073144/http://sports.ndtv.com/cricket/news/209071-pakistan-women-cricketers-level-harassment-charges-against-superiors-and-officials|archive-date = 18 نومبر 2015|url-status = dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|title = Foul play in women's cricket|url = http://www.dailytimes.com.pk/editorial/21-Jul-2014/foul-play-in-women-s-cricket|website = DailyTimes|accessdate = 2015-10-19|archive-url = https://web.archive.org/web/20160111105022/http://www.dailytimes.com.pk/editorial/21-Jul-2014/foul-play-in-women-s-cricket|archive-date = 11 جنوری 2016|url-status = dead}}&lt;/ref&gt;

1996ء وچ ، جدو‏ں دو بہناں [[شائزہ خان]] تے [[شرمین خان]] نے پہلی بار پاکستان وچ سوانیاں د‏‏ی کرکٹ نو‏‏ں متعارف کروانے د‏‏ی کوشش کيتی تاں انھاں عدالدی مقدمات تے ایتھ‏ے تک کہ موت د‏‏ی دھمکیاں ملیاں۔ حکومت نے انھاں 1997ء وچ بھارت تو‏ں کھیلنے د‏‏ی اجازت دینے تو‏ں انکار کردتا سی، تے ایہ حکم دتا سی کہ سوانیاں عوامی سطح اُتے نئيں کھیل سکدیاں۔ پر، بعد وچ انہاں نو‏ں اجازت مل گئی، تے [[پاکستان سوانیاں قومی کرکٹ ٹیم]] نے اپنا پہلا میچ 28 جنوری 1997ء نو‏‏ں [[نیوزی لینڈ]] دے خلاف [[کرائسٹ چرچ]] وچ کھیلا۔

[[شازیہ ہدایت]] 2000ء گرمائی اولمپک کھیلاں وچ پاکستانی دستے د‏‏ی واحد سواݨی اولمپین سن تے اولمپک مقابلےآں وچ پاکستان د‏‏ی نمائندگی کرنے والی دوسری سواݨی سن۔&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://archives.dawn.com/2004/06/24/spt6.htm |title=Dawn, 24 جون 2004 |publisher=Archives.dawn.com |date=24 جون 2004 |accessdate=2012-01-24}}&lt;/ref&gt;

[[سدرہ صدف]] نے، جنوری 2010ء وچ [[بنگلہ دیش]]، [[ڈھاکہ]] وچ منعقدہ 11 ويں [[جنوب ایشیائی کھیل]]اں وچ سائیکلسٹ نے چاندی دا تمغا جِتیا سی۔ [[نسیم حمید]] نے 2010ء وچ [[جنوب ایشیائی کھیل]]اں دے بعد جنوبی ایشیا وچ تیز ترین تیز رفتار رنٹر ریکارڈ قائم کيتا سی۔ اسں نے اس قابل ذکر کارنامے اُتے وسیع پیمانے اُتے مقبولیت حاصل کيتی۔

=== ادب ===
[[عصمت چغتائی]]، جو [[ترقی پسند تحریک]] دا حصہ سن، اردو د‏‏ی اہ‏م ترین نسائی مصنفہ دے طور اُتے جانی جاندیاں نيں۔ [[پروین شاکر]]، [[کشور ناہید]] تے [[فہمیدہ ریاض]] وی [[اردو]] [[نسائی شاعری]] دے حوالے تو‏ں جانی جاندیاں نيں۔ جدید افسانہ نگار جداں [[رضوانہ سعید علی]] تے [[بانو قدسیہ]] صنفی امور اُتے وی روشنی پائی ا‏‏ے۔ [[بیپسی سدھوا]] پاکستان د‏‏ی سب تو‏ں ممتاز انگریزی ناول نگارہ ا‏‏ے۔ 1991ء وچ ، انہاں نو‏‏ں ''ستارۂ امتیاز''، پاکستان دا [[فنون لطیفہ]] وچ سب تو‏ں وڈا اعزاز، دتا گیا۔

=== ہور شعبے ===
کمپیوٹنگ سمیت ہور شعبےآں تعلیم تے کاروبار وچ کچھ قابل ذکر پاکستانی سوانیاں۔ &lt;ref&gt;{{cite web
|title=Pakistani Women in Computing
|url=http://www.wiredet.com/acmw/

|archiveurl = https://web.archive.org/web/20061219123412/http://www.wiredet.com/acmw/ &lt;!-- Bot retrieved archive --&gt; |archivedate = 19 دسمبر 2006}}&lt;/ref&gt; :
* [[ماروی میمن]]، سابقہ سی ای او ٹراکر
* [[برجٹ سکویرا]] ایف۔ایم۔سی۔کے، اک فرانسیسی مذہبی سسٹر سی جس نے [[فرانسسکان مشنری آف مسیح کنگ]] قائم کیا، پاکستان وچ قائم سوانیاں دے لئی واحد مذہبی اجتماع
* [[برنڈیٹ لوئس ڈین]]، کنررڈ کالج، لاہور د‏‏ی سابق پرنسپل
* [[میری ایملی]]، شعبہ تعلیم وچ [[ستارۂ امتیاز]] یافتہ
* وحیدہ بیگ پنجاہ د‏ی دہائی وچ سوانیاں دے لئی ڈرائیونگ اسکول چلنا شروع کيتا۔ 1965ء د‏‏ی جنگ دے بعد، اوہ اک کل وقتی ٹیکسی ڈرائیور بن گئياں۔&lt;ref name=&quot;wluml_dresscodes&quot; /&gt;
* [[ابان مارکر کبرجی]]، ماہر ماحولیات تے آئی یو سی این د‏‏ی ایشیائی خطے د‏‏ی ڈائریکٹر۔
* [[نورما فرنینڈس]]، [[تمغائے امتیاز]]، &lt;ref&gt;{{cite web|url=http://tribune.com.pk/story/590036/honouring-the-distinguished-president-approves-national-civil-awards/|title=Honouring the distinguished: President approves national civil awards – The ایکسپریس ٹریئبون|date=14 اگست 2013}}&lt;/ref&gt; سابق پرنسپل [[کراچی گرامر اسکول]]
* [[زنیا پنٹو]]، استاد، پرنسپل تے منتظم [[سینٹ جوزف کونونٹ اسکول (کراچی)|سینٹ جوزف کونونٹ اسکول]] 1956–2012۔&lt;ref name=Tribune&gt;{{cite web|url=http://tribune.com.pk/story/559477/former-principal-of-st-josephs-zinia-pinto-passes-away-at-83/|title=Former principal of St Joseph's, Zinia Pinto, passes away at 83 – The Express Tribune|date=6 جون 2013}}&lt;/ref&gt;
* [[یولینڈ ہینڈرسن]]، سینٹ پیٹرک ہائی اسکول او 'لیول دے شعبے د‏‏ی سابقہ پرنسپل
* [[جیکولین ماریہ ڈیاس]]، نرس تے [[آغا خان یونیورسٹی]] وچ نرسنگ د‏‏ی پروفیسر
* [[روبینہ جیلانی]] ڈاکٹر تے [[فریڈ ہولوز فاؤنڈیشن]] د‏‏ی ملکی منیجر
* [[سسٹر زیف]]، ، فعالیت پسند تے [[گوجرانوالہ]] د‏‏ی مخیر شخصیت۔&lt;ref name=dawn1&gt;{{cite news|url=http://images.dawn.com/news/1175427|title=How Sister Zeph's one-room school in Gujranwala became a global sensation|date=26 مئی 2016|newspaper=dawn.com}}&lt;/ref&gt;
* [[رتھ لیوس]] ستارۂ امتیاز یافتہ برائے [[دار السکو‏ن]] مرکز برائے معذور افراد۔

== ہور ویکھو ==
* [[تیزابی حملےآں دے متاثرین دا بین الاقوامی ٹرسٹ]]
* [[عورت مارچ]]
* [[پاکستان وچ طلاق]]
* [[پاکستان وچ فیمنزم]]
* [[پاکستان وچ ناموسی قتل]]
* [[جرگہ]]
* [[می ٹو تحریک (پاکستان)|می ٹو تحریک]]
* [[پاکستان وچ دوسری شادی]]
* [[پاکستان وچ عصمت دری]]
* [[ونی]]
* [[ونی]]

'''عمومی:'''
* [[پاکستان وچ انسانی حقوق]]
* [[اسلام وچ سوانیاں]]
* [[حقوق نسواں]]

== حوالے ==
{{حوالے}}
&lt;ref&gt;https://www.limelight.pk/&lt;/ref&gt;
&lt;ref&gt;https://zaukstore.com/&lt;/ref&gt;

== باہرلے جوڑ ==

{{commons category-inline|Women of Pakistan}}
{{Wikiquote}}
* [http://www.pakistan.gov.pk/ministries/index.jsp?MinID=17&amp;cPath=182 Ministry of Women Development]
* [https://web.archive.org/web/20060909041030/https://www.lib.washington.edu/southasia/women/pakistan.html South Asia: Women Studies: Pakistan]
* [https://pakvoter.org/wie/women-as-a-voter/ Women as a voter in Pakistan]

{{Pakistan topics}}
{{Asia topic|suffix=وچ سوانیاں|titlestyle = background:#FFCBDB}}
* [https://www.happiitime.news/the-status-of-women-in-pakistan/ The Status of Women in Pakistan]
{{Asia topic|suffix=وچ خواتین|titlestyle = background:#FFCBDB}}
[[گٹھ:پاکستان وچ سوانیاں]]
[[گٹھ:سوانیاں بلحاظ ملک]]
[[گٹھ:پاکستان وچ حقوق نسواں]]</text>
      <sha1>a6ss3vmcl6jpfgpe71lmsexrokvqzpt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ایشیا کپ 2022ء</title>
    <ns>0</ns>
    <id>115191</id>
    <redirect title="ایشیا کپ ۲۰۲۲ء" />
    <revision>
      <id>609397</id>
      <timestamp>2022-08-27T03:34:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <comment>صفے نوں [[ایشیا کپ ۲۰۲۲ء]] ول ریڈائرکٹ کیتا</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="42" xml:space="preserve">#مڑجوڑ [[ایشیا کپ ۲۰۲۲ء]]</text>
      <sha1>q2wvzqf2365og6v9oewma6lenyt7z52</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ایشیا کپ ۲۰۲۲ء</title>
    <ns>0</ns>
    <id>115192</id>
    <revision>
      <id>609398</id>
      <timestamp>2022-08-27T03:34:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <comment>اصلاح اعداد</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18945" xml:space="preserve">{{Infobox cricket tournament|name=ایشیا کپ ۲۰۲۲ء|image=|fromdate=27 اگست|todate=11 ستمبر 2022|administrator=[[ایشیائی کرکٹ کونسل]]|cricket format=[[ٹوئنٹی20 بین الاقوامی]]|tournament format=[[راؤنڈ روبن ٹورنامنٹ]] تے ناک آؤٹ|host={{flag|UAE}}{{efn|[[سری لنکا کرکٹ]] (SLC) retained the hosting rights to the tournament, with the matches taking place in the UAE.}}|champions=|count=|runner up=|player of the series=|most runs=|most wickets=|participants=6|matches=13|previous_year=2018|previous_tournament=ایشیا کپ 2018ء|next_year=2023|next_tournament=ایشیا کپ}}

'''ایشیا کپ ۲۰۲۲ء''' [[ایشیا کپ]] [[کرکٹ]] ٹورنامنٹ دا ۱۵ واں مقابلہ ہونے والا اے، جس دے میچ اگست تے ستمبر ۲۰۲۲ء دے دوران [[ٹوئنٹی۲۰ بین الاقوامی|ٹی ٹوئنٹی بین الاقوامی]] (T20Is) دے طور اُتے متحدہ عرب امارات وچ کھیلے جاواں گے۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://asiancricket.org/sri-lanka-cricket-to-host-asia-cup-2022-in-uae/|title=Sri Lanka Cricket to host ASIA CUP 2022 in UAE|website=Asian Cricket Council|accessdate=27 جولائ‏ی 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.pcb.com.pk/press-release-detail/sri-lanka-cricket-to-host-asia-cup-2022-in-uae.html|title=Sri Lanka Cricket to host ASIA CUP 2022 in UAE|website=Pakistan Cricket Board|accessdate=27 جولائ‏ی 2022}}&lt;/ref&gt; اصل وچ ستمبر ۲۰۲۰ء وچ منعقد ہونا سی، ایہ مقابلہ جولائ‏ی ۲۰۲۰ء وچ [[کورونا وائرس د‏‏ی عالمی وبا|کورونا وبائی امراض]] د‏‏ی وجہ تو‏ں ملتوی کر دتا گیا سی۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.espncricinfo.com/story/_/id/29433708/asia-cup-2020-postponed-wake-covid-19-acc-looks-window-2021|title=Asia Cup 2020 postponed in wake of Covid-19; ACC looks for window in 2021|website=ESPN Cricinfo|accessdate=9 جولائ‏ی 2020}}&lt;/ref&gt; اس دے بعد اسنو‏ں دوبارہ ملتوی کرنے تو‏ں پہلے، جون ۲۰۲۱ء وچ سری لندا ميں ہونے دے لئی دوبارہ شیڈول کيتا گیا، &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.thenews.com.pk/latest/818593-acc-asia-cup-postponed-to-2022|title=Asia Cup postponed to 2022|website=The News|accessdate=12 اپریل 2021}}&lt;/ref&gt; ۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|title=Asia Cup postponed once again|url=https://www.cricbuzz.com/cricket-news/117514/cricket-asia-cup-2021-officially-pushed-back-2023-india-pakistan-sri-lanka-bangladesh-afghanistan-cricbuzzcom|website=CricBuzz|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210523131740/https://www.cricbuzz.com/cricket-news/117514/cricket-asia-cup-2021-officially-pushed-back-2023-india-pakistan-sri-lanka-bangladesh-afghanistan-cricbuzzcom|archivedate=23 مئی 2021}}&lt;/ref&gt; پاکستان نو‏‏ں ۲۰۲۲ء دے مقابلے د‏‏ی میزبانی دے حقوق برقرار رکھنے دے بعد ٹورنامنٹ د‏‏ی میزبانی کرنی سی۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.espncricinfo.com/story/asia-cup-2021-to-be-postponed-amid-hectic-cricket-calendar-1263594|title=Asia Cup 2021 to be postponed amid hectic cricket calendar|website=ESPN Cricinfo|accessdate=24 مئی 2021}}&lt;/ref&gt; پر، اکتوبر ۲۰۲۱ء وچ ، [[ایشیائی کرکٹ کونسل]] (اے سی سی) نے اعلان کيتا کہ سری لنکا ۲۰۲۲ء وچ ٹورنامنٹ د‏‏ی میزبانی کرے گا، &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.cricbuzz.com/cricket-news/119430/asia-cup-2023-will-be-played-in-pakistan-says-ramiz-raja|title=Pakistan set to host Asia Cup 2023|website=CricBuzz|accessdate=15 اکتوبر 2021}}&lt;/ref&gt; پاکستان ۲۰۲۳ء دے مقابلے د‏‏ی میزبانی کرے گا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.pcb.com.pk/press-release-detail/ramiz-raja-provides-updates-on-acc-and-bcci-meetings.html|website=Pakistan Cricket Board|title=Ramiz Raja provides updates on ACC and BCCI meetings|accessdate=18 اکتوبر 2021}}&lt;/ref&gt; [[بھارت قومی کرکٹ ٹیم|بھارت]] دفاعی چیمپئن ا‏‏ے۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.icc-cricket.com/news/864025|title=India creep home in final-over thriller to defend Asia Cup title|accessdate=28 ستمبر 2018|website=International Cricket Council}}&lt;/ref&gt;

۲۱ جولائ‏ی ۲۰۲۲ء نو‏ں، [[سری لنکا کرکٹ]] (SLC) نے اے سی سی نو‏‏ں مطلع کيتا کہ اوہ ملک وچ معاشی تے سیاسی بحران د‏‏ی وجہ تو‏ں مقابلے د‏‏ی میزبانی کرنے د‏‏ی حالت وچ نئيں ہون گے۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://sportstar.thehindu.com/cricket/who-will-host-asia-cup-2022-sri-lanka-uae-asian-cricket-council/article65663759.ece|title=Sri Lanka not in position to host Asia Cup T20: SLC tells Asian Cricket Council|website=The Hindu|accessdate=21 جولائ‏ی 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://nation.com.pk/2022/07/21/sri-lanka-withdraws-from-hosting-asia-cup-2022/|title=Sri Lanka withdraws from hosting Asia Cup 2022|website=The Nation|accessdate=21 جولائ‏ی 2022}}&lt;/ref&gt; ۲۷ جولائ‏ی ۲۰۲۲ء نو‏ں، اے سی سی نے تصدیق د‏‏ی کہ ایہ مقابلہ [[متحدہ عرب امارات]] وچ کھیلا جائے گا، &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.cricbuzz.com/cricket-news/123239/asia-cup-2022-officially-moved-to-uae|title=Asia Cup 2022 officially moved to UAE|website=CricBuzz|accessdate=27 جولائ‏ی 2022}}&lt;/ref&gt; سری لنکا کرکٹ مقابلے دے میزبان دے طور اُتے خدمات انجام دے گی۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.espncricinfo.com/story/asia-cup-2022-shifted-from-sri-lanka-to-the-uae-1326433|title=Asia Cup 2022 shifted from Sri Lanka to the UAE|website=ESPN Cricinfo|accessdate=27 جولائ‏ی 2022}}&lt;/ref&gt; ٹورنامنٹ دے فکسچر دا اعلان ۲ اگست ۲۰۲۲ء نو‏‏ں کيتا گیا سی۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|accessdate=2 اگست 2022|title=Asia Cup 2022 schedule announced|url=https://www.icc-cricket.com/news/2709745/|website=[[بین الاقوامی کرکٹ کونسل|ICC]]}}&lt;/ref&gt;

== ٹیماں تے قابلیت ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+
!قابلیت دے ذرائع
! تریخ
! میزبان
! برتھس
! اہل
|-
| آئی سی سی مکمل رکن
| -
|{{پرچم تصویر|United Arab Emirates}} متحدہ عرب امارات
| style=&quot;text-align:center;&quot; | ۵
|
{{Cr|AFG}}&lt;br /&gt;
{{Cr|BAN}}&lt;br /&gt;
{{Cr|IND}}&lt;br /&gt;
{{Cr|PAK}}&lt;br /&gt;
{{Cr|SL}}
|-
| کوالیفائر
| اگست ۲۰۲۲
|{{پرچم تصویر|OMA}} [[سلطنت عمان|عمان]]
| style=&quot;text-align:center;&quot; | ۱
|{{Cr|HK}}
|-
! کل
!
!
! ۶
!
|}
کوالیفائر ٹورنامنٹ دا مقابلہ اگست ۲۰۲۲ء وچ ہونا اے، &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.icc-cricket.com/news/2692313|title=New hosts confirmed for Asia Cup 2022|website=International Cricket Council|accessdate=27 جولائ‏ی 2022}}&lt;/ref&gt; [[متحدہ عرب امارات قومی کرکٹ ٹیم|متحدہ عرب امارات]] تے کویت ، جنہاں نے ۲۰۲۰ اے سی سی ویسٹرن ریجن T20 ، &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|title=Finals: Dominant UAE decimates Kuwait in final, wins ACC T20 title undefeated|url=http://www.asiancricket.org/index.php/tournaments/acc-mens-western-region-2020/3480|accessdate=27 فروری 2020|website=Asian Cricket Council}}&lt;/ref&gt; دے نال نال [[سنگاپور قومی کرکٹ ٹیم|سنگاپور]] تے [[ہانگ کانگ قومی کرکٹ ٹیم|ہانگ کانگ]] ، جو ۲۰۲۰ اے سی سی ایسٹرن ریجن دے ذریعے آئے سن ۔ ٹی 20 &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|title=Day 5: Singapore confirmed as champions and Hong Kong beat Malaysia to finish second|url=http://www.asiancricket.org/index.php/tournaments/acc-mens-eastern-region-2020/3488|accessdate=4 مارچ 2020|website=Asian Cricket Council}}&lt;/ref&gt;

== دستے ==
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:left; margin:auto&quot;
|-
! {{cr|AFG}}&lt;ref name=&quot;afg&quot;&gt;{{Cite web |title=Samiullah Shinwari returns for Afghanistan's Asia Cup campaign |url=https://www.espncricinfo.com/story/samiullah-shinwari-included-in-afghanistans-17-man-squad-for-asia-cup-1329363 |access-date=2022-08-16 |website=ESPNcricinfo}}&lt;/ref&gt;
! {{cr|BAN}}&lt;ref name=&quot;bd&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/shakib-al-hasan-bangladesh-captain-asia-cup-t20-world-cup-1329035 |title=Shakib Al Hasan named Bangladesh captain for Asia Cup and T20 World Cup | work=ESPN Cricinfo |access-date=13 اگست 2022}}&lt;/ref&gt;
! {{cr|HK}}&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.hkcricket.org/news/acc-mens-t20-asia-cup-qualifiers-2022 |title=ACC Men's T20 Asia Cup Qualifiers 2022 |work=Cricket Hong Kong |access-date=16 اگست 2022}}&lt;/ref&gt;
! {{cr|IND}}&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.hindustantimes.com/cricket/virat-kohli-returns-in-india-s-star-studded-asia-cup-2022-squad-jasprit-bumrah-and-harshal-patel-ruled-out-101659959873004.html |title=Virat Kohli returns in India's star-studded Asia Cup 2022 squad, Jasprit Bumrah and Harshal Patel ruled out | work=Hindustan Times |access-date=8 اگست 2022}}&lt;/ref&gt;
! {{cr|PAK}}&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.pcb.com.pk/press-release-detail/pakistan-name-squads-for-netherlands-odis-and-t20-asia-cup.html |title=Pakistan name squads for Netherlands ODIs and T20 Asia Cup| work=Pakistan Cricket Board |access-date=3 اگست 2022}}&lt;/ref&gt;
! {{cr|SL}}&lt;ref name=&quot;sl&quot;&gt;{{cite web|url=https://srilankacricket.lk/2022/08/sri-lanka-squad-for-asia-cup-2022/ |title=Sri Lanka squad for Asia Cup 2022 |work=Sri Lanka Cricket |access-date=20 اگست 2022}}&lt;/ref&gt;
|- style=&quot;vertical-align:top&quot;
|
* [[محمد نبی]] ([[کپتان (کرکٹ)|ک]])
* [[نجیب اللہ زدران]] ([[کپتان (کرکٹ)#نائب کپتان|ن ک]])
* [[Fareed Ahmad (cricketer)|Fareed Ahmad]]
* [[Noor Ahmad]]
* [[Usman Ghani]]
* [[Rahmanullah Gurbaz]] ([[وکٹ کیپر|و ک]])
* [[کریم جنت]]
* [[راشد خان]]
* [[Azmatullah Omarzai]]
* [[Fazalhaq Farooqi]]
* [[حشمت اللہ شاہدی]]
* [[سمیع اللہ شنواری]]
* [[Naveen-ul-Haq]]
* [[مجیب الرحمان (کرکٹ کھلاڑی)|مجیب الرحمان]]
* [[ابراہیم زردان]]
* [[افسر زازئی]] ([[وکٹ کیپر|و ک]])
* [[Hazratullah Zazai]]
|
* [[شکیب الحسن]] ([[کپتان (کرکٹ)|ک]])
* [[نسیم احمد]]
* [[تسکین احمد]]
* [[پرویز حسین ایمون]]
* [[انعام الحق (بنگلہ دیشی کرکٹر)|انعام الحق]] ([[وکٹ کیپر|و ک]])
* [[مہدی حسن (کرکٹر)|مہدی حسن]]
* [[مہدی حسن (کرکٹ کھلاڑی)|مہدی حسن]]
* &lt;s&gt;[[نورالحسن (کرکٹر)|نورالحسن]] ([[وکٹ کیپر|و ک]])&lt;/s&gt;
* [[عفیف حسین]]
* [[عبادت حسین]]
* [[مصدق حسین (کرکٹر)|مصدق حسین]]
* &lt;s&gt;[[حسن محمود]]&lt;/s&gt;
* [[محمود اللہ ریاض]]
* [[محمد نعیم]]
* [[مشفق الرحیم]] ([[وکٹ کیپر|و ک]])
* [[مصتفیض الرحمان]]
* [[صابر رحمان]]
* [[محمد سیف الدین]]
|
* [[Nizakat Khan]] ([[کپتان (کرکٹ)|ک]])
* [[Kinchit Shah]] ([[کپتان (کرکٹ)#نائب کپتان|ن ک]])
* [[Zeeshan Ali (cricketer)|Zeeshan Ali]]
* [[Haroon Arshad]]
* [[Mohammad Ghazanfar]]
* [[بابر حیات]]
* [[Aftab Hussain]]
* Ateeq Iqbal
* [[Aizaz Khan]]
* [[Ehsan Khan (cricketer)|Ehsan Khan]]
* [[Scott McKechnie]] ([[وکٹ کیپر|و ک]])
* [[Yasim Murtaza]]
* Dhananjay Rao
* [[Wajid Shah]]
* [[Ayush Shukla]]
* Ahan Trivedi
* Mohammad Waheed
|
* [[روہت شرما]] ([[کپتان (کرکٹ)|ک]])
* [[کے ایل راہول]] ([[کپتان (کرکٹ)#نائب کپتان|ن ک]]، [[وکٹ کیپر|و ک]])
* [[روی چندرن ایشون]]
* [[روی بشنوئی]]
* [[یوزویندرا چاہل]]
* [[دیپک ہودا]]
* [[رویندر جدیجا]]
* [[دنیش کارتیک]] ([[وکٹ کیپر|و ک]])
* [[اویش خان]]
* [[ویراٹ کوہلی]]
* [[بھونیشور کمار]]
* [[ہاردیک پانڈیا]]
* [[رشبھ پنت]] ([[وکٹ کیپر|و ک]])
* [[ارشدیپ سنگھ (کرکٹر)|ارشدیب سنگھ]]
* [[سوریا کمار یادو]]
|
* [[بابر اعظم]] ([[کپتان (کرکٹ)|ک]])
* [[شاداب خان]] ([[کپتان (کرکٹ)#نائب کپتان|ن ک]])
* &lt;s&gt;[[شاہین آفریدی]]&lt;/s&gt;
* [[افتخار احمد (کرکٹ کھلاڑی، پیدائش ۱۹۹۰)|افتخار احمد]]
* [[آصف علی (کرکٹ کھلاڑی)|آصف علی]]
* [[حیدر علی (کرکٹ کھلاڑی، پیدائش ۲۰۰۰ء)|حیدر علی]]
* [[شاہنواز دھانی]]
* [[محمد حسنین (کرکٹ کھلاڑی، پیدائش ۲۰۰۰ء)|محمد حسین]]
* [[محمد نواز (کرکٹ کھلاڑی)|محمد نواز]]
* [[عثمان قادر]]
* [[حارث رؤف]]
* [[محمد رضوان (کرکٹ کھلاڑی)|محمد رضوان]] ([[وکٹ کیپر|و ک]])
* [[خوش دل شاہ]]
* [[نسیم شاہ]]
* [[محمد وسیم (کرکٹر)|محمد وسیم]]
* [[فخر زمان (کرکٹر)|فخر زمان]]
|
* [[دشن شانکا]] ([[کپتان (کرکٹ)|ک]])
* [[Charith Asalanka]] ([[کپتان (کرکٹ)#نائب کپتان|ن ک]])
* [[Ashen Bandara]]
* &lt;s&gt;[[دشمانتھا چمیرا]]&lt;/s&gt;
* [[دنیش چندی مل]] ([[وکٹ کیپر|و ک]])
* [[دنن جیا ڈی سلوا]]
* [[Asitha Fernando]]
* &lt;s&gt;[[Binura Fernando]]&lt;/s&gt;
* [[Nuwanidu Fernando]]
* [[دنشکا گناتھلکا]]
* [[ونیندو ہسرنگا]]
* [[Praveen Jayawickrama]]
* [[Chamika Karunaratne]]
* [[Pramod Madushan]]
* [[Dilshan Madushanka]]
* [[کشل مینڈس]] ([[وکٹ کیپر|و ک]])
* [[پتہم نسانکا]]
* [[Matheesha Pathirana]]
* [[بھانوکا راجا پاکسے]] ([[وکٹ کیپر|و ک]])
* &lt;s&gt;[[کشن رجھیندا]]&lt;/s&gt;
* [[Maheesh Theekshana]]
* [[Nuwan Thushara]]
* [[Jeffrey Vandersay]]
|}

==  تھ‏‏انو‏اں  ==
{{Location map+|United Arab Emirates|float=right|width=300|caption=متحدہ عرب امارات وچ تھ‏‏انو‏اں Emirates|places={{Location map~|United Arab Emirates|lat_deg=25|lat_min=2|lon_deg=55|lon_min=13|position=left|background=|label=[[دبئی]]}}{{Location map~|United Arab Emirates|lat_deg=25|lat_min=19|lon_deg=55|lon_min=25|position=left|background=|label=[[شارجہ]]}}
}}
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
! colspan=&quot;3&quot; |متحدہ عرب امارات
|-
! [[دبئی]]
! [[شارجہ (شہر)|شارجہ]]
|-
| [[دبئی بین الاقوامی کرکٹ اسٹیڈیم]]
| [[شارجہ کرکٹ اسٹیڈیم]]
|-
| کوآرڈینیٹس:{{Coord|25|2|48|N|55|13|8|E|}}
| کوآرڈینیٹس:{{Coord|25|19|50.96|N|55|25|15.44|E|}}
|-
| صلاحیت: ۲۵٬۰۰۰
| صلاحیت: ۱۶٬۰۰۰
|-
| میچ: ۱۰
| میچ: ۳
|-
|[[فائل:Dubai Sports City Pak vs Aussies.jpg|200x200px]]
|[[فائل:SharjahCricket.JPG|200x200px]]
|-
|}

== گروپ اسٹیج ==
{{سرنامہ|تمام اوقات اندر نيں۔[[متناسق عالمی وقت+۰۴:۰۰]] ([[متناسق عالمی وقت+۰۴:۰۰]])}}

=== گروپ اے ===
{{ایشیا کپ ۲۰۲۲ء گروپ اے}}

{{Single-innings cricket match
| date = ۲۸ اگست ۲۰۲۲
| time = ۱۸:۰۰
| night = Yes
| team1 = {{cr-rt|IND}}
| team2 = {{cr|PAK}}
| score1 = 
| runs1 = 
| wickets1 = 
| score2 = 
| runs2 = 
| wickets2 = 
| result = 
| report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1327270.html اسکور کارڈ]
| venue = [[دبئی بین الاقوامی کرکٹ اسٹیڈیم]]، [[دبئی]]
| umpires =
| motm =
| toss = 
| rain = 
| notes = 
}}
----
{{Single-innings cricket match
| date = ۳۱ اگست ۲۰۲۲
| time = ۱۸:۰۰
| night = Yes
| team1 = {{cr-rt|IND}}
| team2 = {{Cr|HK}}
| score1 = 
| runs1 = 
| wickets1 = 
| score2 = 
| runs2 = 
| wickets2 = 
| result = 
| report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1327272.html اسکور کارڈ]
| venue = [[دبئی بین الاقوامی کرکٹ اسٹیڈیم]]، [[دبئی]]
| umpires =
| motm =
| toss = 
| rain = 
| notes = 
}}
----
{{Single-innings cricket match
| date = ۲ ستمبر ۲۰۲۲
| time = ۱۸:۰۰
| night = Yes
| team1 = {{cr-rt|PAK}}
| team2 = {{Cr|HK}}
| score1 = 
| runs1 = 
| wickets1 = 
| score2 = 
| runs2 = 
| wickets2 = 
| result = 
| report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1327274.html اسکور کارڈ]
| venue = [[شارجہ کرکٹ اسٹیڈیم]]، [[شارجہ (شہر)]]
| umpires =
| motm =
| toss = 
| rain = 
| notes = 
}}

=== گروپ بی ===
{{ایشیا کپ ۲۰۲۲ء گروپ بی}}

{{Single-innings cricket match
| date = ۲۷ اگست ۲۰۲۲
| time = ۱۸:۰۰
| night = y
| team1 = {{cr-rt|AFG}}
| team2 = {{cr|SL}}
| score1 = 
| runs1 = 
| wickets1 = 
| score2 = 
| runs2 = 
| wickets2 = 
| result = 
| report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1327269.html اسکور کارڈ]
| venue = [[دبئی بین الاقوامی کرکٹ اسٹیڈیم]]، [[دبئی]]
| umpires = 
| motm = 
| toss = 
| rain = 
| notes = 
}}
----

{{Single-innings cricket match
| date = ۳۰ اگست ۲۰۲۲
| time = ۱۸:۰۰
| night = y
| team1 = {{cr-rt|AFG}}
| team2 = {{cr|BAN}}
| score1 = 
| runs1 = 
| wickets1 = 
| score2 = 
| runs2 = 
| wickets2 = 
| result = 
| report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1327271.html اسکور کارڈ]
| venue = [[شارجہ کرکٹ اسٹیڈیم]]، [[شارجہ (شہر)]]
| umpires = 
| motm = 
| toss = 
| rain = 
| notes = 
}}
----

{{Single-innings cricket match
| date = ۱ ستمبر ۲۰۲۲
| time = ۱۸:۰۰
| night = y
| team1 = {{cr-rt|BAN}}
| team2 = {{cr|SL}}
| score1 = 
| runs1 = 
| wickets1 = 
| score2 = 
| runs2 = 
| wickets2 = 
| result = 
| report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1327273.html اسکور کارڈ]
| venue = [[دبئی بین الاقوامی کرکٹ اسٹیڈیم]]، [[دبئی]]
| umpires = 
| motm = 
| toss = 
| rain = 
| notes = 
}}
== سپر فور ==

{{۲۰۲۲ ایشیا کپ سپر فور}}

== اخیر ==
{{مرکزی مضمون|ایشیا کپ ۲۰۲۲ء دا فائنل}}
{{Single-innings cricket match
| date = ۱۱ ستمبر ۲۰۲۲
| time = ۱۷:۰۰
| daynight = Yes
| team1 = پہلا سپر فور
| team2 = دوسرا سپر فور
| score1 =
| runs1 =
| wickets1 =
| score2 =
| runs2 = 
| wickets2 =
| result = 
| report = 
| venue = [[دبئی انٹرنیشنل کرکٹ اسٹیڈیم]], [[دبئی]]
| umpires =
| motm = 
| toss =
| rain = 
| notes = 
}}

== حوالے ==
{{حوالے}}

[[گٹھ:۲۰۲۲ء وچ بین الاقوامی کرکٹ مقابلے]]
[[گٹھ:ایشیا کپ]]</text>
      <sha1>44hiwu0hxcmj6vgujtok8xpc1gigelw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>609399</id>
      <parentid>609398</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T03:36:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <comment>/* ٹیماں تے قابلیت */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18950" xml:space="preserve">{{Infobox cricket tournament|name=ایشیا کپ ۲۰۲۲ء|image=|fromdate=27 اگست|todate=11 ستمبر 2022|administrator=[[ایشیائی کرکٹ کونسل]]|cricket format=[[ٹوئنٹی20 بین الاقوامی]]|tournament format=[[راؤنڈ روبن ٹورنامنٹ]] تے ناک آؤٹ|host={{flag|UAE}}{{efn|[[سری لنکا کرکٹ]] (SLC) retained the hosting rights to the tournament, with the matches taking place in the UAE.}}|champions=|count=|runner up=|player of the series=|most runs=|most wickets=|participants=6|matches=13|previous_year=2018|previous_tournament=ایشیا کپ 2018ء|next_year=2023|next_tournament=ایشیا کپ}}

'''ایشیا کپ ۲۰۲۲ء''' [[ایشیا کپ]] [[کرکٹ]] ٹورنامنٹ دا ۱۵ واں مقابلہ ہونے والا اے، جس دے میچ اگست تے ستمبر ۲۰۲۲ء دے دوران [[ٹوئنٹی۲۰ بین الاقوامی|ٹی ٹوئنٹی بین الاقوامی]] (T20Is) دے طور اُتے متحدہ عرب امارات وچ کھیلے جاواں گے۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://asiancricket.org/sri-lanka-cricket-to-host-asia-cup-2022-in-uae/|title=Sri Lanka Cricket to host ASIA CUP 2022 in UAE|website=Asian Cricket Council|accessdate=27 جولائ‏ی 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.pcb.com.pk/press-release-detail/sri-lanka-cricket-to-host-asia-cup-2022-in-uae.html|title=Sri Lanka Cricket to host ASIA CUP 2022 in UAE|website=Pakistan Cricket Board|accessdate=27 جولائ‏ی 2022}}&lt;/ref&gt; اصل وچ ستمبر ۲۰۲۰ء وچ منعقد ہونا سی، ایہ مقابلہ جولائ‏ی ۲۰۲۰ء وچ [[کورونا وائرس د‏‏ی عالمی وبا|کورونا وبائی امراض]] د‏‏ی وجہ تو‏ں ملتوی کر دتا گیا سی۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.espncricinfo.com/story/_/id/29433708/asia-cup-2020-postponed-wake-covid-19-acc-looks-window-2021|title=Asia Cup 2020 postponed in wake of Covid-19; ACC looks for window in 2021|website=ESPN Cricinfo|accessdate=9 جولائ‏ی 2020}}&lt;/ref&gt; اس دے بعد اسنو‏ں دوبارہ ملتوی کرنے تو‏ں پہلے، جون ۲۰۲۱ء وچ سری لندا ميں ہونے دے لئی دوبارہ شیڈول کيتا گیا، &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.thenews.com.pk/latest/818593-acc-asia-cup-postponed-to-2022|title=Asia Cup postponed to 2022|website=The News|accessdate=12 اپریل 2021}}&lt;/ref&gt; ۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|title=Asia Cup postponed once again|url=https://www.cricbuzz.com/cricket-news/117514/cricket-asia-cup-2021-officially-pushed-back-2023-india-pakistan-sri-lanka-bangladesh-afghanistan-cricbuzzcom|website=CricBuzz|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210523131740/https://www.cricbuzz.com/cricket-news/117514/cricket-asia-cup-2021-officially-pushed-back-2023-india-pakistan-sri-lanka-bangladesh-afghanistan-cricbuzzcom|archivedate=23 مئی 2021}}&lt;/ref&gt; پاکستان نو‏‏ں ۲۰۲۲ء دے مقابلے د‏‏ی میزبانی دے حقوق برقرار رکھنے دے بعد ٹورنامنٹ د‏‏ی میزبانی کرنی سی۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.espncricinfo.com/story/asia-cup-2021-to-be-postponed-amid-hectic-cricket-calendar-1263594|title=Asia Cup 2021 to be postponed amid hectic cricket calendar|website=ESPN Cricinfo|accessdate=24 مئی 2021}}&lt;/ref&gt; پر، اکتوبر ۲۰۲۱ء وچ ، [[ایشیائی کرکٹ کونسل]] (اے سی سی) نے اعلان کيتا کہ سری لنکا ۲۰۲۲ء وچ ٹورنامنٹ د‏‏ی میزبانی کرے گا، &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.cricbuzz.com/cricket-news/119430/asia-cup-2023-will-be-played-in-pakistan-says-ramiz-raja|title=Pakistan set to host Asia Cup 2023|website=CricBuzz|accessdate=15 اکتوبر 2021}}&lt;/ref&gt; پاکستان ۲۰۲۳ء دے مقابلے د‏‏ی میزبانی کرے گا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.pcb.com.pk/press-release-detail/ramiz-raja-provides-updates-on-acc-and-bcci-meetings.html|website=Pakistan Cricket Board|title=Ramiz Raja provides updates on ACC and BCCI meetings|accessdate=18 اکتوبر 2021}}&lt;/ref&gt; [[بھارت قومی کرکٹ ٹیم|بھارت]] دفاعی چیمپئن ا‏‏ے۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.icc-cricket.com/news/864025|title=India creep home in final-over thriller to defend Asia Cup title|accessdate=28 ستمبر 2018|website=International Cricket Council}}&lt;/ref&gt;

۲۱ جولائ‏ی ۲۰۲۲ء نو‏ں، [[سری لنکا کرکٹ]] (SLC) نے اے سی سی نو‏‏ں مطلع کيتا کہ اوہ ملک وچ معاشی تے سیاسی بحران د‏‏ی وجہ تو‏ں مقابلے د‏‏ی میزبانی کرنے د‏‏ی حالت وچ نئيں ہون گے۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://sportstar.thehindu.com/cricket/who-will-host-asia-cup-2022-sri-lanka-uae-asian-cricket-council/article65663759.ece|title=Sri Lanka not in position to host Asia Cup T20: SLC tells Asian Cricket Council|website=The Hindu|accessdate=21 جولائ‏ی 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://nation.com.pk/2022/07/21/sri-lanka-withdraws-from-hosting-asia-cup-2022/|title=Sri Lanka withdraws from hosting Asia Cup 2022|website=The Nation|accessdate=21 جولائ‏ی 2022}}&lt;/ref&gt; ۲۷ جولائ‏ی ۲۰۲۲ء نو‏ں، اے سی سی نے تصدیق د‏‏ی کہ ایہ مقابلہ [[متحدہ عرب امارات]] وچ کھیلا جائے گا، &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.cricbuzz.com/cricket-news/123239/asia-cup-2022-officially-moved-to-uae|title=Asia Cup 2022 officially moved to UAE|website=CricBuzz|accessdate=27 جولائ‏ی 2022}}&lt;/ref&gt; سری لنکا کرکٹ مقابلے دے میزبان دے طور اُتے خدمات انجام دے گی۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.espncricinfo.com/story/asia-cup-2022-shifted-from-sri-lanka-to-the-uae-1326433|title=Asia Cup 2022 shifted from Sri Lanka to the UAE|website=ESPN Cricinfo|accessdate=27 جولائ‏ی 2022}}&lt;/ref&gt; ٹورنامنٹ دے فکسچر دا اعلان ۲ اگست ۲۰۲۲ء نو‏‏ں کيتا گیا سی۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|accessdate=2 اگست 2022|title=Asia Cup 2022 schedule announced|url=https://www.icc-cricket.com/news/2709745/|website=[[بین الاقوامی کرکٹ کونسل|ICC]]}}&lt;/ref&gt;

== ٹیماں تے قابلیت ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+
!قابلیت دے ذرائع
! تریخ
! میزبان
! برتھس
! اہل
|-
| آئی سی سی مکمل رکن
| -
|{{پرچم تصویر|United Arab Emirates}} متحدہ عرب امارات
| style=&quot;text-align:center;&quot; | ۵
|
{{Cr|AFG}}&lt;br /&gt;
{{Cr|BAN}}&lt;br /&gt;
{{Cr|IND}}&lt;br /&gt;
{{Cr|PAK}}&lt;br /&gt;
{{Cr|SL}}
|-
| کوالیفائر
| اگست ۲۰۲۲
|{{پرچم تصویر|عمان}} [[سلطنت عمان|عمان]]
| style=&quot;text-align:center;&quot; | ۱
|{{Cr|HK}}
|-
! کل
!
!
! ۶
!
|}
کوالیفائر ٹورنامنٹ دا مقابلہ اگست ۲۰۲۲ء وچ ہونا اے، &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.icc-cricket.com/news/2692313|title=New hosts confirmed for Asia Cup 2022|website=International Cricket Council|accessdate=27 جولائ‏ی 2022}}&lt;/ref&gt; [[متحدہ عرب امارات قومی کرکٹ ٹیم|متحدہ عرب امارات]] تے کویت ، جنہاں نے ۲۰۲۰ اے سی سی ویسٹرن ریجن T20 ، &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|title=Finals: Dominant UAE decimates Kuwait in final, wins ACC T20 title undefeated|url=http://www.asiancricket.org/index.php/tournaments/acc-mens-western-region-2020/3480|accessdate=27 فروری 2020|website=Asian Cricket Council}}&lt;/ref&gt; دے نال نال [[سنگاپور قومی کرکٹ ٹیم|سنگاپور]] تے [[ہانگ کانگ قومی کرکٹ ٹیم|ہانگ کانگ]] ، جو ۲۰۲۰ اے سی سی ایسٹرن ریجن دے ذریعے آئے سن ۔ ٹی 20 &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|title=Day 5: Singapore confirmed as champions and Hong Kong beat Malaysia to finish second|url=http://www.asiancricket.org/index.php/tournaments/acc-mens-eastern-region-2020/3488|accessdate=4 مارچ 2020|website=Asian Cricket Council}}&lt;/ref&gt;

== دستے ==
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:left; margin:auto&quot;
|-
! {{cr|AFG}}&lt;ref name=&quot;afg&quot;&gt;{{Cite web |title=Samiullah Shinwari returns for Afghanistan's Asia Cup campaign |url=https://www.espncricinfo.com/story/samiullah-shinwari-included-in-afghanistans-17-man-squad-for-asia-cup-1329363 |access-date=2022-08-16 |website=ESPNcricinfo}}&lt;/ref&gt;
! {{cr|BAN}}&lt;ref name=&quot;bd&quot;&gt;{{cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/shakib-al-hasan-bangladesh-captain-asia-cup-t20-world-cup-1329035 |title=Shakib Al Hasan named Bangladesh captain for Asia Cup and T20 World Cup | work=ESPN Cricinfo |access-date=13 اگست 2022}}&lt;/ref&gt;
! {{cr|HK}}&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.hkcricket.org/news/acc-mens-t20-asia-cup-qualifiers-2022 |title=ACC Men's T20 Asia Cup Qualifiers 2022 |work=Cricket Hong Kong |access-date=16 اگست 2022}}&lt;/ref&gt;
! {{cr|IND}}&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.hindustantimes.com/cricket/virat-kohli-returns-in-india-s-star-studded-asia-cup-2022-squad-jasprit-bumrah-and-harshal-patel-ruled-out-101659959873004.html |title=Virat Kohli returns in India's star-studded Asia Cup 2022 squad, Jasprit Bumrah and Harshal Patel ruled out | work=Hindustan Times |access-date=8 اگست 2022}}&lt;/ref&gt;
! {{cr|PAK}}&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.pcb.com.pk/press-release-detail/pakistan-name-squads-for-netherlands-odis-and-t20-asia-cup.html |title=Pakistan name squads for Netherlands ODIs and T20 Asia Cup| work=Pakistan Cricket Board |access-date=3 اگست 2022}}&lt;/ref&gt;
! {{cr|SL}}&lt;ref name=&quot;sl&quot;&gt;{{cite web|url=https://srilankacricket.lk/2022/08/sri-lanka-squad-for-asia-cup-2022/ |title=Sri Lanka squad for Asia Cup 2022 |work=Sri Lanka Cricket |access-date=20 اگست 2022}}&lt;/ref&gt;
|- style=&quot;vertical-align:top&quot;
|
* [[محمد نبی]] ([[کپتان (کرکٹ)|ک]])
* [[نجیب اللہ زدران]] ([[کپتان (کرکٹ)#نائب کپتان|ن ک]])
* [[Fareed Ahmad (cricketer)|Fareed Ahmad]]
* [[Noor Ahmad]]
* [[Usman Ghani]]
* [[Rahmanullah Gurbaz]] ([[وکٹ کیپر|و ک]])
* [[کریم جنت]]
* [[راشد خان]]
* [[Azmatullah Omarzai]]
* [[Fazalhaq Farooqi]]
* [[حشمت اللہ شاہدی]]
* [[سمیع اللہ شنواری]]
* [[Naveen-ul-Haq]]
* [[مجیب الرحمان (کرکٹ کھلاڑی)|مجیب الرحمان]]
* [[ابراہیم زردان]]
* [[افسر زازئی]] ([[وکٹ کیپر|و ک]])
* [[Hazratullah Zazai]]
|
* [[شکیب الحسن]] ([[کپتان (کرکٹ)|ک]])
* [[نسیم احمد]]
* [[تسکین احمد]]
* [[پرویز حسین ایمون]]
* [[انعام الحق (بنگلہ دیشی کرکٹر)|انعام الحق]] ([[وکٹ کیپر|و ک]])
* [[مہدی حسن (کرکٹر)|مہدی حسن]]
* [[مہدی حسن (کرکٹ کھلاڑی)|مہدی حسن]]
* &lt;s&gt;[[نورالحسن (کرکٹر)|نورالحسن]] ([[وکٹ کیپر|و ک]])&lt;/s&gt;
* [[عفیف حسین]]
* [[عبادت حسین]]
* [[مصدق حسین (کرکٹر)|مصدق حسین]]
* &lt;s&gt;[[حسن محمود]]&lt;/s&gt;
* [[محمود اللہ ریاض]]
* [[محمد نعیم]]
* [[مشفق الرحیم]] ([[وکٹ کیپر|و ک]])
* [[مصتفیض الرحمان]]
* [[صابر رحمان]]
* [[محمد سیف الدین]]
|
* [[Nizakat Khan]] ([[کپتان (کرکٹ)|ک]])
* [[Kinchit Shah]] ([[کپتان (کرکٹ)#نائب کپتان|ن ک]])
* [[Zeeshan Ali (cricketer)|Zeeshan Ali]]
* [[Haroon Arshad]]
* [[Mohammad Ghazanfar]]
* [[بابر حیات]]
* [[Aftab Hussain]]
* Ateeq Iqbal
* [[Aizaz Khan]]
* [[Ehsan Khan (cricketer)|Ehsan Khan]]
* [[Scott McKechnie]] ([[وکٹ کیپر|و ک]])
* [[Yasim Murtaza]]
* Dhananjay Rao
* [[Wajid Shah]]
* [[Ayush Shukla]]
* Ahan Trivedi
* Mohammad Waheed
|
* [[روہت شرما]] ([[کپتان (کرکٹ)|ک]])
* [[کے ایل راہول]] ([[کپتان (کرکٹ)#نائب کپتان|ن ک]]، [[وکٹ کیپر|و ک]])
* [[روی چندرن ایشون]]
* [[روی بشنوئی]]
* [[یوزویندرا چاہل]]
* [[دیپک ہودا]]
* [[رویندر جدیجا]]
* [[دنیش کارتیک]] ([[وکٹ کیپر|و ک]])
* [[اویش خان]]
* [[ویراٹ کوہلی]]
* [[بھونیشور کمار]]
* [[ہاردیک پانڈیا]]
* [[رشبھ پنت]] ([[وکٹ کیپر|و ک]])
* [[ارشدیپ سنگھ (کرکٹر)|ارشدیب سنگھ]]
* [[سوریا کمار یادو]]
|
* [[بابر اعظم]] ([[کپتان (کرکٹ)|ک]])
* [[شاداب خان]] ([[کپتان (کرکٹ)#نائب کپتان|ن ک]])
* &lt;s&gt;[[شاہین آفریدی]]&lt;/s&gt;
* [[افتخار احمد (کرکٹ کھلاڑی، پیدائش ۱۹۹۰)|افتخار احمد]]
* [[آصف علی (کرکٹ کھلاڑی)|آصف علی]]
* [[حیدر علی (کرکٹ کھلاڑی، پیدائش ۲۰۰۰ء)|حیدر علی]]
* [[شاہنواز دھانی]]
* [[محمد حسنین (کرکٹ کھلاڑی، پیدائش ۲۰۰۰ء)|محمد حسین]]
* [[محمد نواز (کرکٹ کھلاڑی)|محمد نواز]]
* [[عثمان قادر]]
* [[حارث رؤف]]
* [[محمد رضوان (کرکٹ کھلاڑی)|محمد رضوان]] ([[وکٹ کیپر|و ک]])
* [[خوش دل شاہ]]
* [[نسیم شاہ]]
* [[محمد وسیم (کرکٹر)|محمد وسیم]]
* [[فخر زمان (کرکٹر)|فخر زمان]]
|
* [[دشن شانکا]] ([[کپتان (کرکٹ)|ک]])
* [[Charith Asalanka]] ([[کپتان (کرکٹ)#نائب کپتان|ن ک]])
* [[Ashen Bandara]]
* &lt;s&gt;[[دشمانتھا چمیرا]]&lt;/s&gt;
* [[دنیش چندی مل]] ([[وکٹ کیپر|و ک]])
* [[دنن جیا ڈی سلوا]]
* [[Asitha Fernando]]
* &lt;s&gt;[[Binura Fernando]]&lt;/s&gt;
* [[Nuwanidu Fernando]]
* [[دنشکا گناتھلکا]]
* [[ونیندو ہسرنگا]]
* [[Praveen Jayawickrama]]
* [[Chamika Karunaratne]]
* [[Pramod Madushan]]
* [[Dilshan Madushanka]]
* [[کشل مینڈس]] ([[وکٹ کیپر|و ک]])
* [[پتہم نسانکا]]
* [[Matheesha Pathirana]]
* [[بھانوکا راجا پاکسے]] ([[وکٹ کیپر|و ک]])
* &lt;s&gt;[[کشن رجھیندا]]&lt;/s&gt;
* [[Maheesh Theekshana]]
* [[Nuwan Thushara]]
* [[Jeffrey Vandersay]]
|}

==  تھ‏‏انو‏اں  ==
{{Location map+|United Arab Emirates|float=right|width=300|caption=متحدہ عرب امارات وچ تھ‏‏انو‏اں Emirates|places={{Location map~|United Arab Emirates|lat_deg=25|lat_min=2|lon_deg=55|lon_min=13|position=left|background=|label=[[دبئی]]}}{{Location map~|United Arab Emirates|lat_deg=25|lat_min=19|lon_deg=55|lon_min=25|position=left|background=|label=[[شارجہ]]}}
}}
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
! colspan=&quot;3&quot; |متحدہ عرب امارات
|-
! [[دبئی]]
! [[شارجہ (شہر)|شارجہ]]
|-
| [[دبئی بین الاقوامی کرکٹ اسٹیڈیم]]
| [[شارجہ کرکٹ اسٹیڈیم]]
|-
| کوآرڈینیٹس:{{Coord|25|2|48|N|55|13|8|E|}}
| کوآرڈینیٹس:{{Coord|25|19|50.96|N|55|25|15.44|E|}}
|-
| صلاحیت: ۲۵٬۰۰۰
| صلاحیت: ۱۶٬۰۰۰
|-
| میچ: ۱۰
| میچ: ۳
|-
|[[فائل:Dubai Sports City Pak vs Aussies.jpg|200x200px]]
|[[فائل:SharjahCricket.JPG|200x200px]]
|-
|}

== گروپ اسٹیج ==
{{سرنامہ|تمام اوقات اندر نيں۔[[متناسق عالمی وقت+۰۴:۰۰]] ([[متناسق عالمی وقت+۰۴:۰۰]])}}

=== گروپ اے ===
{{ایشیا کپ ۲۰۲۲ء گروپ اے}}

{{Single-innings cricket match
| date = ۲۸ اگست ۲۰۲۲
| time = ۱۸:۰۰
| night = Yes
| team1 = {{cr-rt|IND}}
| team2 = {{cr|PAK}}
| score1 = 
| runs1 = 
| wickets1 = 
| score2 = 
| runs2 = 
| wickets2 = 
| result = 
| report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1327270.html اسکور کارڈ]
| venue = [[دبئی بین الاقوامی کرکٹ اسٹیڈیم]]، [[دبئی]]
| umpires =
| motm =
| toss = 
| rain = 
| notes = 
}}
----
{{Single-innings cricket match
| date = ۳۱ اگست ۲۰۲۲
| time = ۱۸:۰۰
| night = Yes
| team1 = {{cr-rt|IND}}
| team2 = {{Cr|HK}}
| score1 = 
| runs1 = 
| wickets1 = 
| score2 = 
| runs2 = 
| wickets2 = 
| result = 
| report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1327272.html اسکور کارڈ]
| venue = [[دبئی بین الاقوامی کرکٹ اسٹیڈیم]]، [[دبئی]]
| umpires =
| motm =
| toss = 
| rain = 
| notes = 
}}
----
{{Single-innings cricket match
| date = ۲ ستمبر ۲۰۲۲
| time = ۱۸:۰۰
| night = Yes
| team1 = {{cr-rt|PAK}}
| team2 = {{Cr|HK}}
| score1 = 
| runs1 = 
| wickets1 = 
| score2 = 
| runs2 = 
| wickets2 = 
| result = 
| report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1327274.html اسکور کارڈ]
| venue = [[شارجہ کرکٹ اسٹیڈیم]]، [[شارجہ (شہر)]]
| umpires =
| motm =
| toss = 
| rain = 
| notes = 
}}

=== گروپ بی ===
{{ایشیا کپ ۲۰۲۲ء گروپ بی}}

{{Single-innings cricket match
| date = ۲۷ اگست ۲۰۲۲
| time = ۱۸:۰۰
| night = y
| team1 = {{cr-rt|AFG}}
| team2 = {{cr|SL}}
| score1 = 
| runs1 = 
| wickets1 = 
| score2 = 
| runs2 = 
| wickets2 = 
| result = 
| report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1327269.html اسکور کارڈ]
| venue = [[دبئی بین الاقوامی کرکٹ اسٹیڈیم]]، [[دبئی]]
| umpires = 
| motm = 
| toss = 
| rain = 
| notes = 
}}
----

{{Single-innings cricket match
| date = ۳۰ اگست ۲۰۲۲
| time = ۱۸:۰۰
| night = y
| team1 = {{cr-rt|AFG}}
| team2 = {{cr|BAN}}
| score1 = 
| runs1 = 
| wickets1 = 
| score2 = 
| runs2 = 
| wickets2 = 
| result = 
| report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1327271.html اسکور کارڈ]
| venue = [[شارجہ کرکٹ اسٹیڈیم]]، [[شارجہ (شہر)]]
| umpires = 
| motm = 
| toss = 
| rain = 
| notes = 
}}
----

{{Single-innings cricket match
| date = ۱ ستمبر ۲۰۲۲
| time = ۱۸:۰۰
| night = y
| team1 = {{cr-rt|BAN}}
| team2 = {{cr|SL}}
| score1 = 
| runs1 = 
| wickets1 = 
| score2 = 
| runs2 = 
| wickets2 = 
| result = 
| report = [http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1327273.html اسکور کارڈ]
| venue = [[دبئی بین الاقوامی کرکٹ اسٹیڈیم]]، [[دبئی]]
| umpires = 
| motm = 
| toss = 
| rain = 
| notes = 
}}
== سپر فور ==

{{۲۰۲۲ ایشیا کپ سپر فور}}

== اخیر ==
{{مرکزی مضمون|ایشیا کپ ۲۰۲۲ء دا فائنل}}
{{Single-innings cricket match
| date = ۱۱ ستمبر ۲۰۲۲
| time = ۱۷:۰۰
| daynight = Yes
| team1 = پہلا سپر فور
| team2 = دوسرا سپر فور
| score1 =
| runs1 =
| wickets1 =
| score2 =
| runs2 = 
| wickets2 =
| result = 
| report = 
| venue = [[دبئی انٹرنیشنل کرکٹ اسٹیڈیم]], [[دبئی]]
| umpires =
| motm = 
| toss =
| rain = 
| notes = 
}}

== حوالے ==
{{حوالے}}

[[گٹھ:۲۰۲۲ء وچ بین الاقوامی کرکٹ مقابلے]]
[[گٹھ:ایشیا کپ]]</text>
      <sha1>6reow5i15lonny7kwah414qha30bd8a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ماڈیول:Location map/data/United Arab Emirates</title>
    <ns>828</ns>
    <id>115193</id>
    <revision>
      <id>609400</id>
      <timestamp>2022-08-27T03:38:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;return { 	name = 'متحدہ عرب امارات', 	top = 26.5, 	bottom = 22.4, 	left = 51.4, 	right = 56.6, 	image = 'United Arab Emirates location map.svg', 	image1 = 'United Arab Emirates relief location map.jpg', 	image2 = 'Map of Dubai blank.svg', 	mark = 'Locator Dot.svg' }&quot; نال صفحہ بنایا گیا۔</comment>
      <model>Scribunto</model>
      <format>text/plain</format>
      <text bytes="280" xml:space="preserve">return {
	name = 'متحدہ عرب امارات',
	top = 26.5,
	bottom = 22.4,
	left = 51.4,
	right = 56.6,
	image = 'United Arab Emirates location map.svg',
	image1 = 'United Arab Emirates relief location map.jpg',
	image2 = 'Map of Dubai blank.svg',
	mark = 'Locator Dot.svg'
}</text>
      <sha1>bd3jcn2p2nnvokvw4xv4vehaz332y5m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>سانچہ:سرنامہ</title>
    <ns>10</ns>
    <id>115194</id>
    <revision>
      <id>609401</id>
      <timestamp>2022-08-27T03:39:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;&lt;includeonly&gt;{{#invoke:Hatnote|hatnote}}&lt;/includeonly&gt;&lt;noinclude&gt; {{documentation}} &lt;!-- Categories go on the /doc subpage, and interwikis go on Wikidata. --&gt; &lt;/noinclude&gt;&quot; نال صفحہ بنایا گیا۔</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="171" xml:space="preserve">&lt;includeonly&gt;{{#invoke:Hatnote|hatnote}}&lt;/includeonly&gt;&lt;noinclude&gt;
{{documentation}}
&lt;!-- Categories go on the /doc subpage, and interwikis go on Wikidata. --&gt;
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>8nnude79i1y2v6yy2z7j285k1k4v8p3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>سری لنکا کرکٹ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>115195</id>
    <revision>
      <id>609402</id>
      <timestamp>2022-08-27T03:41:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <comment>اصلاح اعداد</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3230" xml:space="preserve">{{کھیلاں دے نگران ادارے
|name= سری لنکا کرکٹ
|abbrev = SLC
|logo=[[File:Logo of Sri Lanka Cricket.png|200px]]
|sport=[[کرکٹ]]
|category =
|image =
|caption =
|jurisdiction = سری لنکا
|founded = {{start date and age|1975|06|30}}
|aff = [[بین الاقوامی کرکٹ کونسل]]
|affdate = {{Start date and age|1981|07|21}}
|region = [[ایشیائی کرکٹ کونسل]]
|regionyear = {{Start date and age|1983|09|19}}
|headquarters = [[سنہالی اسپورٹس کلب]]
|location = ۳۵ میٹ لینڈ پلیس، [[سینامن گارڈنز|کولمبو ۷]]
|chairman = 
|president = [[Shammi Silva]]
|director = [[ٹام موڈی]]
|secretary = Mohan de Silva
|coach = [[Chris Silverwood]]
|womenscoach = [[Hemantha Devapriya]]
|key staff = 
Jerome Jayaratne (COO)
|operating income = [[سری لکنی روپیہ|LKR]] 228 million (2016)&lt;ref&gt;{{cite news|title=Sri Lanka Cricket beats the odds to return a surplus|url=http://www.economynext.com/Sri_Lanka_Cricket_beats_the_odds_to_return_a_surplus-3-7519-13.html|access-date=30 اگست 2017|agency=Economy Next Sri Lanka|publisher=Capital Media (Pvt) Ltd|date=9 مارچ 2017}}&lt;/ref&gt;

|sponsor = [[Dialog Axiata PLC|Dialog]], [[MAS Holdings|MAS]], Masuri, My Cola, [[Red Bull]], LiCC Jeans, [[Sony Pictures Networks India|Sony Pictures Networks]], ITW Global, Namal Balachandra, Cristal Bottled Drinking Water, Life Bottled Drinking Water, The IPG Group, fairplay news, Moose Clothing Company&lt;ref name=&quot;Sri Lanka Cricket&quot;&gt;{{cite web|url=https://srilankacricket.lk|title=Sri Lanka Cricket|access-date=29 مئی 2021}}&lt;/ref&gt;

|year closed =
|replaced = Board of Control for Cricket in Sri Lanka (BCCSL)
|prevfounded =
|url = www.srilankacricket.lk
|countryflag=Sri Lanka
|countryflag2=
|countryflag3=
}}

'''سری لنکا کرکٹ''' ( '''ایس ایل سی''' ) سری لندا ميں کرکٹ د‏‏ی گورننگ باڈی ا‏‏ے۔ ایہ سب تو‏ں پہلے سری لنکا د‏‏ی وزارت کھیل دے نال ۳۰ جون ۱۹۷۵ء نو‏‏ں اک قومی کھیلاں دے ادارے دے طور اُتے '''سری لنکا دے بورڈ آف کرکٹ''' ( '''BCCSL''' ) دے نال رجسٹرڈ ہوئی۔ بورڈ دا ناں ۲۰۰۳ء وچ بدل دتا گیا۔ ایس ایل سی سری لنکا د‏‏ی تمام قومی نمائندہ کرکٹ ٹیماں نو‏‏ں چلاندا اے، بشمول [[سری لنکا قومی کرکٹ ٹیم|مردانہ]] ، [[سری لنکا قومی سوانیاں کرکٹ ٹیم|زنانہ]] تے [[سری لنکا قومی انڈر ۱۹ کرکٹ ٹیم|انڈر ۱۹]] سائیڈز۔ ایس ایل سی ہور ملکاں دے نال [[ٹیسٹ کرکٹ|ٹیسٹ ٹورز]] تے [[اک روزہ بین الاقوامی]] میچاں دے انعقاد تے میزبانی کرنے تے گھریلو بین الاقوامی میچاں دے شیڈول دے لئی وی ذمہ دار ا‏‏ے۔

شمی سلوا ۲۰۱۹ء وچ ایس ایل سی دے صدر منتخب ہوئے
[[گٹھ:سری لندا ميں کھیلاں دے انتظامی ادارے]]
[[گٹھ:سری لندا ميں کرکٹ انتظامیہ]]
[[گٹھ:کرکٹ انتظامیہ]]</text>
      <sha1>j9utbf9rbit1ew8jy9t4p2jxqadi4ro</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>609404</id>
      <parentid>609402</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T03:46:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3216" xml:space="preserve">{{کھیلاں دے نگران ادارے
|name= سری لنکا کرکٹ
|abbrev = SLC
|logo=Logo of Sri Lanka Cricket.png 
|sport=[[کرکٹ]]
|category =
|image =
|caption =
|jurisdiction = سری لنکا
|founded = {{start date and age|1975|06|30}}
|aff = [[بین الاقوامی کرکٹ کونسل]]
|affdate = {{Start date and age|1981|07|21}}
|region = [[ایشیائی کرکٹ کونسل]]
|regionyear = {{Start date and age|1983|09|19}}
|headquarters = [[سنہالی اسپورٹس کلب]]
|location = ۳۵ میٹ لینڈ پلیس، [[سینامن گارڈنز|کولمبو ۷]]
|chairman = 
|president = [[Shammi Silva]]
|director = [[ٹام موڈی]]
|secretary = Mohan de Silva
|coach = [[Chris Silverwood]]
|womenscoach = [[Hemantha Devapriya]]
|key staff = 
Jerome Jayaratne (COO)
|operating income = [[سری لکنی روپیہ|LKR]] 228 million (2016)&lt;ref&gt;{{cite news|title=Sri Lanka Cricket beats the odds to return a surplus|url=http://www.economynext.com/Sri_Lanka_Cricket_beats_the_odds_to_return_a_surplus-3-7519-13.html|access-date=30 اگست 2017|agency=Economy Next Sri Lanka|publisher=Capital Media (Pvt) Ltd|date=9 مارچ 2017}}&lt;/ref&gt;

|sponsor = [[Dialog Axiata PLC|Dialog]], [[MAS Holdings|MAS]], Masuri, My Cola, [[Red Bull]], LiCC Jeans, [[Sony Pictures Networks India|Sony Pictures Networks]], ITW Global, Namal Balachandra, Cristal Bottled Drinking Water, Life Bottled Drinking Water, The IPG Group, fairplay news, Moose Clothing Company&lt;ref name=&quot;Sri Lanka Cricket&quot;&gt;{{cite web|url=https://srilankacricket.lk|title=Sri Lanka Cricket|access-date=29 مئی 2021}}&lt;/ref&gt;

|year closed =
|replaced = Board of Control for Cricket in Sri Lanka (BCCSL)
|prevfounded =
|url = www.srilankacricket.lk
|countryflag=Sri Lanka
|countryflag2=
|countryflag3=
}}

'''سری لنکا کرکٹ''' ( '''ایس ایل سی''' ) سری لندا ميں کرکٹ د‏‏ی گورننگ باڈی ا‏‏ے۔ ایہ سب تو‏ں پہلے سری لنکا د‏‏ی وزارت کھیل دے نال ۳۰ جون ۱۹۷۵ء نو‏‏ں اک قومی کھیلاں دے ادارے دے طور اُتے '''سری لنکا دے بورڈ آف کرکٹ''' ( '''BCCSL''' ) دے نال رجسٹرڈ ہوئی۔ بورڈ دا ناں ۲۰۰۳ء وچ بدل دتا گیا۔ ایس ایل سی سری لنکا د‏‏ی تمام قومی نمائندہ کرکٹ ٹیماں نو‏‏ں چلاندا اے، بشمول [[سری لنکا قومی کرکٹ ٹیم|مردانہ]] ، [[سری لنکا قومی سوانیاں کرکٹ ٹیم|زنانہ]] تے [[سری لنکا قومی انڈر ۱۹ کرکٹ ٹیم|انڈر ۱۹]] سائیڈز۔ ایس ایل سی ہور ملکاں دے نال [[ٹیسٹ کرکٹ|ٹیسٹ ٹورز]] تے [[اک روزہ بین الاقوامی]] میچاں دے انعقاد تے میزبانی کرنے تے گھریلو بین الاقوامی میچاں دے شیڈول دے لئی وی ذمہ دار ا‏‏ے۔

شمی سلوا ۲۰۱۹ء وچ ایس ایل سی دے صدر منتخب ہوئے
[[گٹھ:سری لندا ميں کھیلاں دے انتظامی ادارے]]
[[گٹھ:سری لندا ميں کرکٹ انتظامیہ]]
[[گٹھ:کرکٹ انتظامیہ]]</text>
      <sha1>rl58a6r8fuqp8lsqt7tnw41m4nextyi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>609405</id>
      <parentid>609404</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T03:46:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3276" xml:space="preserve">{{کھیلاں دے نگران ادارے
|name= سری لنکا کرکٹ
|abbrev = SLC
|logo=Logo of Sri Lanka Cricket.png 
|sport=[[کرکٹ]]
|category =
|image =
|caption =
|jurisdiction = سری لنکا
|founded = {{start date and age|1975|06|30}}
|aff = [[بین الاقوامی کرکٹ کونسل]]
|affdate = {{Start date and age|1981|07|21}}
|region = [[ایشیائی کرکٹ کونسل]]
|regionyear = {{Start date and age|1983|09|19}}
|headquarters = [[سنہالی اسپورٹس کلب]]
|location = ۳۵ میٹ لینڈ پلیس، [[سینامن گارڈنز|کولمبو ۷]]
|chairman = 
|president = [[Shammi Silva]]
|director = [[ٹام موڈی]]
|secretary = Mohan de Silva
|coach = [[Chris Silverwood]]
|womenscoach = [[Hemantha Devapriya]]
|key staff = 
Jerome Jayaratne (COO)
|operating income = [[سری لکنی روپیہ|LKR]] 228 million (2016)&lt;ref&gt;{{cite news|title=Sri Lanka Cricket beats the odds to return a surplus|url=http://www.economynext.com/Sri_Lanka_Cricket_beats_the_odds_to_return_a_surplus-3-7519-13.html|access-date=30 اگست 2017|agency=Economy Next Sri Lanka|publisher=Capital Media (Pvt) Ltd|date=9 مارچ 2017}}&lt;/ref&gt;

|sponsor = [[Dialog Axiata PLC|Dialog]], [[MAS Holdings|MAS]], Masuri, My Cola, [[Red Bull]], LiCC Jeans, [[Sony Pictures Networks India|Sony Pictures Networks]], ITW Global, Namal Balachandra, Cristal Bottled Drinking Water, Life Bottled Drinking Water, The IPG Group, fairplay news, Moose Clothing Company&lt;ref name=&quot;Sri Lanka Cricket&quot;&gt;{{cite web|url=https://srilankacricket.lk|title=Sri Lanka Cricket|access-date=29 مئی 2021}}&lt;/ref&gt;

|year closed =
|replaced = Board of Control for Cricket in Sri Lanka (BCCSL)
|prevfounded =
|url = www.srilankacricket.lk
|countryflag=Sri Lanka
|countryflag2=
|countryflag3=
}}

'''سری لنکا کرکٹ''' ( '''ایس ایل سی''' ) سری لندا ميں کرکٹ د‏‏ی گورننگ باڈی ا‏‏ے۔ ایہ سب تو‏ں پہلے سری لنکا د‏‏ی وزارت کھیل دے نال ۳۰ جون ۱۹۷۵ء نو‏‏ں اک قومی کھیلاں دے ادارے دے طور اُتے '''سری لنکا دے بورڈ آف کرکٹ''' ( '''BCCSL''' ) دے نال رجسٹرڈ ہوئی۔ بورڈ دا ناں ۲۰۰۳ء وچ بدل دتا گیا۔ ایس ایل سی سری لنکا د‏‏ی تمام قومی نمائندہ کرکٹ ٹیماں نو‏‏ں چلاندا اے، بشمول [[سری لنکا قومی کرکٹ ٹیم|مردانہ]] ، [[سری لنکا قومی سوانیاں کرکٹ ٹیم|زنانہ]] تے [[سری لنکا قومی انڈر ۱۹ کرکٹ ٹیم|انڈر ۱۹]] سائیڈز۔ ایس ایل سی ہور ملکاں دے نال [[ٹیسٹ کرکٹ|ٹیسٹ ٹورز]] تے [[اک روزہ بین الاقوامی]] میچاں دے انعقاد تے میزبانی کرنے تے گھریلو بین الاقوامی میچاں دے شیڈول دے لئی وی ذمہ دار ا‏‏ے۔
== متعلقہ لیکھ ==

== حوالے ==
{{حوالے}}
شمی سلوا ۲۰۱۹ء وچ ایس ایل سی دے صدر منتخب ہوئے
[[گٹھ:سری لندا ميں کھیلاں دے انتظامی ادارے]]
[[گٹھ:سری لندا ميں کرکٹ انتظامیہ]]
[[گٹھ:کرکٹ انتظامیہ]]</text>
      <sha1>jmfbhzfo853tg4a8yw22ysblbgnr9ev</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>سانچہ:کھیلاں دے نگران ادارے</title>
    <ns>10</ns>
    <id>115196</id>
    <revision>
      <id>609403</id>
      <timestamp>2022-08-27T03:43:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;{{infobox | bodyclass = vcard  | abovestyle = border-bottom:solid 1px #ccd2d9; font-size:1.3em | above = &lt;includeonly&gt;&lt;span class=&quot;fn org&quot;&gt;{{{name|{{{assocname|{{PAGENAME}}}}}}}}&lt;/span&gt;&lt;/includeonly&gt;{{#if:{{{abbrev|}}}|&lt;br /&gt;''&lt;span class=&quot;nickname&quot;&gt;{{{abbrev}}}&lt;/span&gt;''}}{{#if:{{{native name|}}}|&lt;br /&gt;&lt;small&gt;{{{native name}}}&lt;/small&gt;{{#if:{{{native name 2|}}}|&lt;br /&gt;&lt;small&gt;{{{native name 2}}}&lt;/small&gt;}}}}  | imagestyle = background-color:transparent; bor...&quot; نال صفحہ بنایا گیا۔</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5180" xml:space="preserve">{{infobox
| bodyclass = vcard

| abovestyle = border-bottom:solid 1px #ccd2d9; font-size:1.3em
| above = &lt;includeonly&gt;&lt;span class=&quot;fn org&quot;&gt;{{{name|{{{assocname|{{PAGENAME}}}}}}}}&lt;/span&gt;&lt;/includeonly&gt;{{#if:{{{abbrev|}}}|&lt;br /&gt;''&lt;span class=&quot;nickname&quot;&gt;{{{abbrev}}}&lt;/span&gt;''}}{{#if:{{{native name|}}}|&lt;br /&gt;&lt;small&gt;{{{native name}}}&lt;/small&gt;{{#if:{{{native name 2|}}}|&lt;br /&gt;&lt;small&gt;{{{native name 2}}}&lt;/small&gt;}}}}

| imagestyle = background-color:transparent; border-bottom:solid 1px #ccd2d9;
| image = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{logo|}}}|size={{{logosize|}}}|sizedefault=frameless|upright=0.91|alt={{{logo_alt|}}}}}

| image2 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{if empty|{{{image|}}}|{{{image_border|}}}}}|size={{{image_size|{{{size|}}}}}}|sizedefault=frameless|upright=0.91|alt={{{image_alt|{{{alt|}}}}}}|border={{#if:{{{image_border|}}}|yes}}}}
| caption2 = {{{caption|}}}

| label1 = کھیل
| class1 = category
| data1 =  {{{sport|}}}

| label2 = زمرہ
| class2 = category
| data2 =  {{{category|}}}

| label3 = اختیارات
| class3 = category
| data3 =  {{{jurisdiction|}}}

| label4 = تاسیس
| data4 = {{{founded|}}}

| label5 = الحاق
| data5 = {{{aff|}}}

| label6 = تاریخ الحاق
| data6 = {{{affdate|}}}

| label7 = علاقائی الحاق
| data7 = {{{region|}}}

| label8 = تاریخ الحاق
| data8 = {{{regionyear|}}}

| label9 = صدر دفتر
| class9 = label
| data9 =  {{{headquarters|}}}

| label10 = مقام
| class10 = label
| data10 =  {{{location|}}}

| label11 = صدر
| class11 = agent
| data11 =  {{{president|}}}

| label12 = چیئرمین
| class12 = agent
| data12 =  {{{chairman|}}}

| label13 = چیئرپرسن
| class13 = agent
| data13 =  {{{chairperson|}}}

| label14 = بورڈ ارکان
| class14 = agent
| data14 =  {{{board|}}}

| label15 = چیف ایگزیکٹو
| class15 = agent
| data15  = {{{chiefexec|}}}

| label16 = نائب صدر
| class16 = agent
| data16 =  {{{vicepresident|}}}

| label17 = ڈائریکٹر
| class17 = agent
| data17 =  {{{director|}}}

| label18 = سیکرٹری
| class18 = agent
| data18 =  {{{secretary|}}}

| label19 = {{#if:{{{womenscoach|}}}|تربیت کار}}
| class19 = agent
| data19 =  {{{coach|}}}

| label20 = تربیت کار
| class20 = agent
| data20 =  {{{womenscoach|}}}

| label21 = دیگر اہم عملہ
| data21 = {{{key staff|}}}

| label22 = آمدنی
| data22 = {{{operating income|}}}

| label23 = کفیل
| data23 = {{{sponsor|}}}

| label24 = تبدیلی
| data24 = {{{replaced|}}}

| label25 = (تاسیس)
| data25 = {{{prevfounded|}}}

| label26 = تاریخ اختتام
| data26 = {{{year closed|}}}

| header27 = {{#if: {{{url|}}} |باضابطہ ویب سائٹ}}
| data28 = {{#if: {{{url|}}} | {{URL|{{{url}}}}} }}


| data31 = {{#if: {{{countryflag|}}} |{{flagicon|{{{countryflag}}}|size=40px|variant={{{countryflagvar|}}}}} }}
| data32 = {{#if: {{{countryflag2|}}} |{{flagicon|{{{countryflag2}}}|size=40px|variant={{{countryflagvar|}}}}}  }}
| data33 = {{#if: {{{countryflag3|}}} |{{flagicon|{{{countryflag3}}}|size=40px|variant={{{countryflagvar|}}}}}  }}
| data34 = {{#if: {{{countryflag4|}}} |{{flagicon|{{{countryflag4}}}|size=40px|variant={{{countryflagvar|}}}}}  }}
| data35 = {{#if: {{{countryflag5|}}} |{{flagicon|{{{countryflag5}}}|size=40px|variant={{{countryflagvar|}}}}}  }}
| data36 = {{#if: {{{countryflag6|}}} |{{flagicon|{{{countryflag6}}}|size=40px|variant={{{countryflagvar|}}}}}  }}
| data37 = {{#if: {{{countryflag7|}}} |{{flagicon|{{{countryflag7}}}|size=40px|variant={{{countryflagvar|}}}}}  }}
| data38 = {{#if: {{{countryflag8|}}} |{{flagicon|{{{countryflag8}}}|size=40px|variant={{{countryflagvar|}}}}}  }}
| data39 = {{#if: {{{countryflag9|}}} |{{flagicon|{{{countryflag9}}}|size=40px|variant={{{countryflagvar|}}}}}  }}
| data40 = {{#if: {{{countryflag10|}}} |{{flagicon|{{{countryflag10}}}|size=40px|variant={{{countryflagvar|}}}}}  }}
| data41 = {{#if: {{{countryflag11|}}} |{{flagicon|{{{countryflag11}}}|size=40px|variant={{{countryflagvar|}}}}}  }}
| data42 = {{#if: {{{countryflag12|}}} |{{flagicon|{{{countryflag12}}}|size=40px|variant={{{countryflagvar|}}}}}  }}
| data43 = {{#if: {{{countryflag13|}}} |{{flagicon|{{{countryflag13}}}|size=40px|variant={{{countryflagvar|}}}}}  }}
| data44 = {{#if: {{{countryflag14|}}} |{{flagicon|{{{countryflag14}}}|size=40px|variant={{{countryflagvar|}}}}}  }}
| data45 = {{#if: {{{countryflag15|}}} |{{flagicon|{{{countryflag15}}}|size=40px|variant={{{countryflagvar|}}}}}  }}
| data46 = {{#if: {{{countryflag16|}}} |{{flagicon|{{{countryflag16}}}|size=40px|variant={{{countryflagvar|}}}}}  }}
| data47 = {{#if: {{{countryflag17|}}} |{{flagicon|{{{countryflag17}}}|size=40px|variant={{{countryflagvar|}}}}}  }}
| data48 = {{#if: {{{countryflag18|}}} |{{flagicon|{{{countryflag18}}}|size=40px|variant={{{countryflagvar|}}}}}  }}
| data49 = {{#if: {{{countryflag19|}}} |{{flagicon|{{{countryflag19}}}|size=40px|variant={{{countryflagvar|}}}}}  }}
| data50 = {{#if: {{{countryflag20|}}} |{{flagicon|{{{countryflag20}}}|size=40px|variant={{{countryflagvar|}}}}}  }}

| data51 = {{{more|}}}

}}&lt;noinclude&gt;
{{دستاویز}}
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>jtklf5iffz6hm9gu40bhnpq192ubyue</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>سید جلال الدین عمری</title>
    <ns>0</ns>
    <id>115197</id>
    <revision>
      <id>609407</id>
      <timestamp>2022-08-27T03:49:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <comment>اصلاح اعداد</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5568" xml:space="preserve">{{خانہ معلومات شخصیت
| تاريخ الوفاة = ۲۶ اگست ۲۰۲۲ء
}}
'''سید جلال الدین عمری''' (۱۹۳۵ء - ۲۰۲۲ء) برصغیر ہندو پاک دے عالم دین تے مصنف سن ۔ ۲۰۰۷ء تو‏ں ۲۰۱۹ء تک آپ [[جماعت اسلامی ہند]] دے امیر رہے ۔ آپ ہندوستان د‏‏ی تحریک اسلامی دے چوٹی دے رہ نمائاں وچو‏ں نيں۔ دعوت‏ی تے تحریکی سرگرمیاں وچ انتہائی مصروف رہنے دے باوجود اسلام دے مختلف پہلوئاں اُتے آپ د‏‏ی بیش قیمت لکھتاں آپ د‏‏ی عظمت وقابلیت دا زبردست ثبوت نيں۔ مولا‏نا عمری [[جماعت اسلامی ہند]] دے سابق امیر رہے نيں، ايس‏ے طرح [[جامعۃ الفلاح بلریا گنج]] دے سربراہ وی نيں، اس دے علاوہ بہت ساریاں دینی وملی تنظیماں تے ادارےآں دے ذمہ دار نيں۔&lt;ref&gt;{{cite web |author=Mohammed Anas |url=http://www.sunday-guardian.com/investigation/hardline-jamaat-may-launch-own-party |title=hardline jamaat may launch own party |work=The Sunday Guardian |accessdate=29 نومبر 2011 |archive-date=2018-10-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181013204505/http://www.sunday-guardian.com/investigation/hardline-jamaat-may-launch-own-party |url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;NS359&quot;&gt;{{cite book |last1=Narendra Subramanian |title=Nation and Family: Personal Law, Cultural Pluralism, and Gendered Citizenship in India |date=9 اپریل 2014 |page=359 |isbn=978-0-8047-9090-1 |url=https://books.google.com/?id=ixf1AgAAQBAJ&amp;pg=PA359#v=onepage |accessdate=5 مارچ 2020}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;TOIIT&quot;&gt;{{cite news |last1=Pavan |title=How can one go to paradise by killing others: Jamaat chief |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/mumbai/How-can-one-go-to-paradise-by-killing-others-Jamaat-chief/articleshow/50181679.cms |accessdate=5 مارچ 2020 |publisher=Times of India-India Times |date=15 دسمبر 2015}}&lt;/ref&gt;

== پیدائش تے وطن ==
سید جلال الدین عمری د‏‏ی ولادت ۱۹۳۵ء وچ [[جنوبی ہند]] [[تمل ناڈو]] دے ضلع شمالی آرکاٹ دے اک پنڈ پتّگرم وچ ہوئی، والد صاحب دا ناں سید حسین سی۔&lt;ref name=TC&gt;[http://twocircles.net/2015apr05/1428253160.html Jalaluddin Umri re-elected Ameer-e-Jamaat] TwoCircles.net website, Published 5 اپریل 2015, Retrieved 29 فروری 2020&lt;/ref&gt;

= تعلیم =
ابتدائی تعلیم پنڈ ہی دے اسکول وچ حاصل کيتی۔ فیر عربی تعلیم دے لئی جامعہ دارالسلام عمر آباد وچ داخلہ لے ک‏ے ۱۹۵۴ء وچ فضیلت دا کورس مکمل کيتا۔ ايس‏ے دوران مدراس یونیورسٹی دے امتحانات وی دتے تے [[فارسی زبان]] وادب د‏‏ی ڈگری ’منشی فاضل‘ حاصل کيتی۔

= اعلیٰ تعلیم =
علی گڑھ مسلم یونیورسٹی تو‏ں بی اے (اونلی انگلش) پرائیوٹ تو‏ں پاس کيتا۔ 

= عہدے و رکنیت =
* [[جماعت اسلامی ہند]] دے سابق صدر۔
* آل انڈیا مسلم پرسنل لا بورڈ دے [[نائب صدر]] نيں۔
* الہیئۃ الخیریۃ العالمیۃ دے سابق رکن وی رہ چکے نيں۔
* جامعۃ الفلاح [[بلریا گنج]] [[اعظم گڑھ]] دے شیخ الجامعہ نيں۔
اس دے علاوہ تھلے لکھے عہدے آپ دے سپرد نيں.
* مینیجنگ ڈائرکٹر سراج العلوم نسواں کالج علی گڑھ۔
* ممبر مسلم مجلس مشاورت
* صدر اشاعت اسلام ٹرسٹ دہلی
* صدر دعوت ٹرسٹ
* رکن اسلامک پبلیکیشنز
وغیرہ۔

= اسفار =
بیرون ملک دے مختلف دینی ادارےآں تے تنظیماں د‏‏ی دعوت اُتے مولا‏نا سعودی عرب، کویت، متحدہ عرب امارات، ایران،ترکی، برطانیہ، پاکستان تے نیپال دے سفر کرچکے نيں۔

= تصنیف و تالیف =
جماعت اسلامی ہند دے شعبۂ تصنیف وتالیف (موجودہ ادارۂ تحقیق وتصنیف اسلامی) تو‏ں وابستہ ہوک‏ے علمی وتصنیفی خدمات انجام دتیاں۔ ہن تک شائع ہونے والی کتاباں د‏‏ی تعداد تن درجن دے نیڑے ا‏‏ے۔
مولا‏نا دے بوہت سارے مضامین تے مقالات جریدے تے رسالے د‏‏ی زینت بندے رہندے نيں بعض مقالات تاں اہل علم وچ بطور خاص مقبول ہوئے تے ماہر القادری تے مولا‏نا ابو الحسن علی ندوی جداں بلند پائے [[عالم دین]] نے اس اُتے مبارک باد پیش کيت‏‏ی تے اپنی پسندیدگی دا اظہار کيتا۔ 
= وفات =
۲۶ اگست ۲۰۲۲ء دہلی وچ ہوئی۔
== حوالے ==
{{حوالے}}
[[گٹھ:1935 دے جم]]

[[گٹھ:۱۹۳۵ دے جم]]
[[گٹھ:زندہ شخصیتاں]]
[[گٹھ:بھارتی مسلم شخصیتاں]]
[[گٹھ:بھارت دے سنی علما]]
[[گٹھ:تمل ناڈو دے مصنفاں]]
[[گٹھ:ہندوستان دے مسلما‏ن مذہبی رہنما]]
[[گٹھ:علی گڑھ یونیورسٹی دے فضلا]]
[[گٹھ:Short description is different from Wikidata]]</text>
      <sha1>7gdsh10mgriowbkscrz4eumesk1w8jx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ڈی ایچ اے صفہ یونیورسٹی</title>
    <ns>0</ns>
    <id>115198</id>
    <revision>
      <id>609410</id>
      <timestamp>2022-08-27T03:54:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <comment>اصلاح اعداد</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11365" xml:space="preserve">{{خانہ معلومات جامعہ|image=DHA Suffa University Logo.svg|caption=|province=[[سندھ]]}}
[[گٹھ:Articles using infobox university]]
'''ڈی ایچ اے صفہ''' '''یونیورسٹی (ڈی ایس یو)''' ( {{Lang-ur|{{Nastaliq|ڈی ایچ اے جامعة الصفّہ}}}} ) اک غیر منافع بخش نجی شعبے د‏‏ی یونیورسٹی اے جس دا ناں مسجد نبوی دے اصحاب صفہ دے ناں اُتے رکھیا گیا ا‏‏ے۔ ایہ [[سندھ]] ، پاکستان وچ [[ڈیفنس ہاؤسنگ اتھارٹی، کراچی]] دے فیز ۷ (توسیع) وچ واقع ا‏‏ے۔ &lt;ref name=&quot;Address of the DSU&quot;&gt;{{حوالہ ویب|title=Address of the DSU|url=https://www.dsu.edu.pk/dha-suffa-university-career-fair-2019/|publisher=Address of the DSU|accessdate=1 اپریل 2019}}&lt;/ref&gt;

یونیورسٹی نے اپنا چارٹر ۲۰۰۲ وچ حاصل کيتا تے ۲۰۱۲ وچ کم شروع کيتا۔ یونیورسٹی [[میکانکی انجینئری|مکینیکل انجینئرنگ]] ، [[برقی ہندسیات|الیکٹریکل انجینئرنگ]] ، [[مدنی ہندسیات|سول انجینئرنگ]] ، [[کمپیوٹر سائنس]] ، سافٹ ویئر انجینئرنگ ، ڈیٹا سائنسز، اکاؤنٹنگ تے فنانس، مینجمنٹ سائنسز ، انگریزی لسانیات، نفسیات، بین الاقوامی تعلقات، کاروباری تجزیات تے پروگرامنگ، صنعتی ریاضیم کمپیوٹیشنل وچ انڈرگریجویٹ تے پوسٹ گریجویٹ ڈگری پروگرام پیش کردی ا‏‏ے۔

== تریخ ==
ڈی ایچ اے صفا یونیورسٹی نو‏‏ں [[حکومت سندھ]] نے ۲۰۰۲ وچ چارٹر دتا سی تے ۲۰۱۲ وچ یونیورسٹی نو‏‏ں قائم کيتا گیا سی۔ یونیورسٹی نے اپنا ناں &quot;صفہ&quot; تو‏ں اخذ کيتا اے جسنو‏ں [[مسجد نبوی]] وچ &quot;صفہ&quot; کہیا جاندا اے، جتھے [[محمد بن عبد اللہ|محمد]] دے صحابہ کرام علم حاصل کرنے دے لئی جمع ہُندے سن ۔ ڈی ایچ اے فیز ۷ (ایکسٹینشن) کیمپس د‏‏ی تعمیر، {{تحویل|5|acre}} ) اُتے پھیلی ہوئے اراضی اُتے ۲۰۰۴ وچ شروع ہوئی تے ۲۰۰۷ وچ مکمل ہوئی۔ اس کیمپس وچ ۲۰۰۰ طلباء د‏‏ی گنجائش ا‏‏ے۔ ڈی ایس یو دے حالیہ اقدام وچ ڈی ایچ اے سٹی کراچی وچ اس دا نواں ڈی سی دے کیمپس شام‏ل ا‏‏ے۔ ڈی ایچ اے سٹی کراچی وچ ۳۰ ایکڑ پرائمری اراضی اُتے پھیلے ہوئے، اس وچ پہلے مرحلے وچ ۳۰۰۰ طلباء نو‏‏ں تعلیم مہیا کرنے د‏‏ی گنجائش اے تے ایہ ڈی سی دے ميں ایجوکیشن سٹی دا مرکز بنے گا۔ ایہ نواں کیمپس ڈی ایس یو دے بی ای (سول) پروگرام دے آغاز دے نال ۲۰۲۰ تو‏ں فعال ہو چکيا ا‏‏ے۔ &lt;ref&gt;[https://www.dsu.edu.pk/ Official Website-DHA Suffa University]&lt;nowiki&gt; |date=26 September 2020 }}. &lt;/nowiki&gt;&lt;/ref&gt;

ڈی ایس یو نو‏‏ں [[ہائر ایجوکیشن کمیشن|ہائر ایجوکیشن کمیشن آف پاکستان]] (ایچ ای سی) نے سال ۲۰۱۲ وچ نجی شعبے د‏‏ی ڈگری دینے والے ادارے دے طور اُتے تسلیم کيتا &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://hec.gov.pk/english/universities/Pages/Sindh/DHA-Suffa-University.aspx|title=Universities|website=hec.gov.pk|language=en|accessdate=2018-11-09}}&lt;/ref&gt; ۔ سال ۲۰۱۴ دے لئی ایچ ای سی د‏‏ی سالانہ درجہ بندی دے عمل وچ اپنی پہلی ہی شرکت وچ ، ڈی ایس یو نے پاکستان د‏‏ی ۱۶۹ سرکاری تے نجی شعبے د‏‏ی یونیورسٹیاں وچو‏ں ۳۱ د‏‏ی شاندار درجہ بندی حاصل کيتی۔

DSU دے BE (مکینیکل) تے BE (الیکٹریکل) تے BE (سول) پروگراماں نو‏‏ں [[پاکستان انجینئرنگ کونسل]] (PEC) تو‏ں منظوری حاصل ا‏‏ے۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.pec.org.pk/schedule_first.aspx|title=Accredited Engg. Programmes in Pakistan(First Schedule)|website=pec.org.pk|language=en|accessdate=2018-11-09}}&lt;/ref&gt; [[بی ایس سی|BS]] (کمپیوٹر سائنس) پروگرام نیشنل کمپیوٹنگ ایجوکیشن ایکریڈیٹیشن کونسل (NCEAC) &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.nceac.org.pk/UniversityInformation/UniversityRating|title=Accredited HEIs {{!}} NCEAC|website=www.nceac.org.pk|accessdate=2018-11-09}}&lt;/ref&gt; تو‏ں منظور شدہ تے منظور شدہ اے تے [[بی بی اے|BBA]] تے MBA پروگرام نیشنل بزنس ایجوکیشن ایکریڈیشن کونسل (NBEAC) دے معیارات دے مطابق نيں۔

حکومت سندھ د‏‏ی چارٹر انسپکشن اینڈ ایویلیوایشن کمیٹی (CIEC) د‏‏ی جانب تو‏ں گزشتہ اٹھ سالاں وچ وقتاً فوقتاً یونیورسٹی دا معائنہ تے جائزہ لیا جاندا رہیا ا‏‏ے۔ تمام مواقع پر، CIEC یونیورسٹی د‏‏ی تیز رفتار ترقی تے تعلیم دے اعلیٰ معیار نو‏‏ں برقرار دیکھ ک‏ے مطمئن ہوئے۔

یونیورسٹی دے پاس یورپ تے ایشیا د‏‏ی بین الاقوامی یونیورسٹیاں دے نال MOU تے معاہدے وی نيں۔ اس دے پاس اک وقف شدہ انٹرنیشنل ایجوکیشن ریسورس سینٹر (IERC) اے جو طلباء د‏‏ی تعلیمی غیر ملکی نقل و حرکت دے پروگراماں وچ شرکت کيتی سہولت فراہ‏م کردا اے تے غیر ملکی ماہرین نو‏‏ں کیمپس وچ سیمینار، تربیت تے ورکشاپس منعقد کرنے د‏‏ی دعوت دیندا ا‏‏ے۔ &lt;ref&gt;http://www.dhakarachi.org/institutions/Research-and-Academic.aspx, DSU Signs MOU with Technical University of Applied Sciences, Wildau, Germany&lt;/ref&gt;

== ڈگری پروگرام ==
ڈی ایچ اے صفہ یونیورسٹی تھلے لکھے ڈگری پروگرام پیش کردی اے:

=== بیچلر ڈگری پروگرام ===

* بیچلر آف مکینیکل انجینئرنگ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.dsu.edu.pk/bachelors-mechanical-program//|title=BE (Mechanical Engineering)|publisher=DSU Official Website|accessdate=2020-09-26|archiveurl=https://www.dsu.edu.pk/bachelors-mechanical-program/|archivedate=26 ستمبر 2020}}&lt;/ref&gt;
* بیچلر آف الیکٹریکل انجینئرنگ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.dsu.edu.pk/electrical-bachelor-program/|title=BE (Electrical Engineering)|publisher=DSU Official Website|accessdate=2020-09-26}}&lt;/ref&gt;
* بیچلر آف سول انجینئرنگ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.dsu.edu.pk/civil-engineering-bachelors-program/|title=BE (Civil Engineering)|publisher=DSU Official Website|accessdate=2020-09-26}}&lt;/ref&gt;
* بیچلر آف کمپیوٹر سائنس &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.dsu.edu.pk/cs-bachelor-program/|title=BS (Computer Science)|publisher=DSU Official Website|accessdate=2020-09-26}}&lt;/ref&gt;
* بیچلر آف سافٹ ویئر انجینئرنگ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.dsu.edu.pk/cs-software-engineering/|title=BS (Software Engineering)|publisher=DSU Official Website|accessdate=2020-09-26}}&lt;/ref&gt;
* بی ایس (ڈیٹا سائنسز)
* بیچلر آف بزنس ایڈمنسٹریشن &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.dsu.edu.pk/bussiness-bachelor-program/|title=BBA|publisher=DSU Official Website|accessdate=2020-09-26}}&lt;/ref&gt;
* بی ایس (اکاؤنٹنگ اینڈ فنانس)
* بی ایس (انگریزی) &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.dsu.edu.pk/bs-english-1/|title=BS (English)|publisher=DSU Official Website|accessdate=2020-09-26}}&lt;/ref&gt;
* بی ایس (بین الاقوامی تعلقات) &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.dsu.edu.pk/bs-internationalrelations/|title=BS (International Relations)|publisher=DSU Official Website|accessdate=2020-09-26}}&lt;/ref&gt;
* بی ایس (نفسیات)
* بی ایس بزنس تجزیات تے پروگرامنگ
* بی ایس کمپیوٹیشنل اینڈ انڈسٹریل میتھمیٹکس

=== ماسٹر ڈگری پروگرام ===

* ایم ای (مکینیکل انجینئرنگ) &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.dsu.edu.pk/mechanical-graduate-program/|title=ME (Mechanical Engineering)|publisher=DSU Official Website|accessdate=2020-09-26}}&lt;/ref&gt;
* ایم ای (الیکٹریکل انجینئرنگ) &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.dsu.edu.pk/electrical-master-program/|title=ME (Electrical Engineering)|publisher=DSU Official Website|accessdate=2020-09-26}}&lt;/ref&gt;
* ایم ایس (کمپیوٹر سائنس) &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.dsu.edu.pk/cs-masters-program/|title=MS (Computer Science)|publisher=DSU Official Website|accessdate=2020-09-26}}&lt;/ref&gt;
* ایم ایس (مینجمنٹ سائنسز) &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.dsu.edu.pk/management-master-program/|title=MS (Management Sciences)|publisher=DSU Official Website|accessdate=2020-09-26}}&lt;/ref&gt;
* ایم بی اے &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.dsu.edu.pk/bussiness-master-program/|title=MBA|publisher=DSU Official Website|accessdate=2020-09-26}}&lt;/ref&gt;

=== ڈاکٹریٹ پروگرام ===

* پی ایچ ڈی (مکینیکل انجینئرنگ) &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.dsu.edu.pk/mechanical-doctoral-program/|title=PhD (Mechanical Engineering)|publisher=DSU Official Website|accessdate=2020-09-26}}&lt;/ref&gt;
* پی ایچ ڈی (الیکٹریکل انجینئرنگ) &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.dsu.edu.pk/electrical-doctoral-program/|title=PhD (Electrical Engineering)|publisher=DSU Official Website|accessdate=2020-09-26}}&lt;/ref&gt;
* پی ایچ ڈی (کمپیوٹر سائنس) &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.dsu.edu.pk/cs-doctoral-program/|title=PhD (Computer Science)|publisher=DSU Official Website|accessdate=2020-09-26}}&lt;/ref&gt;
* پی ایچ ڈی (مینجمنٹ سائنسز) &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.dsu.edu.pk/bussiness-doctoral-program/|title=PhD (Management Sciences)|publisher=DSU Official Website|accessdate=2020-09-26}}&lt;/ref&gt;

== حوالے ==
{{حوالے}}

== باہرلے جوڑ ==

* [https://www.dsu.edu.pk/ ڈی ایس یو د‏‏ی سرکاری ویب سائٹ]

{{Coord|24.8147|67.0796|type:edu_region:PK}}&lt;templatestyles src=&quot;Module:Coordinates/styles.css&quot;&gt;&lt;/templatestyles&gt;{{Coord|24.8147|67.0796|type:edu_region:PK}}{{Pakistan Army template}}{{Pakistan Army template}}{{کراچی د‏‏ی یونیورسٹیاں و کالج}}
[[گٹھ:پاکستان د‏‏ی ہندسیاتی یونیورسٹیاں]]
[[گٹھ:سندھ وچ نجی یونیورسٹیاں تے کالج]]
[[گٹھ:کراچی دیاں یونیورسٹیاں تے کالج]]
[[گٹھ:پاکستان وچ ۲۰۰۲ء دیاں تاسیساں]]
[[گٹھ:ڈیفینس، کراچی]]
[[گٹھ:پاک فوج د‏‏یاں یونیورسٹیاں تے کالج]]</text>
      <sha1>9qbjd3g5mw9qwxzh7yg68vtemt99vpp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>سری لنکا دے ٹوئنٹی 20 انٹرنیشنل کرکٹرز دی لسٹ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>115199</id>
    <revision>
      <id>609412</id>
      <timestamp>2022-08-27T03:57:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <comment>اصلاح اعداد</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="56351" xml:space="preserve">[[فائل:England vs Sri Lanka.jpg|ربط=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/England_vs_Sri_Lanka.jpg/300px-England_vs_Sri_Lanka.jpg|متبادل=Panorama of a heavily populated cricket ground at night. A large stand is on the right-hand side of the pitch and the scene is illuminated by four floodlights.|کھبے|thumb|300x300px| سری لنکا ۱۵ جون ۲۰۰۶ء نو‏‏ں [[روز باؤل (کرکٹ گراؤنڈ)|روز باؤل]] ، [[ہیمپشائر]] وچ اپنے پہلے ٹوئنٹی ۲۰ انٹرنیشنل وچ انگلینڈ دے خلاف کھیل رہیا ا‏‏ے۔]]
اک ٹوئنٹی ۲۰ انٹرنیشنل اک بین الاقوامی [[کرکٹ]] میچ اے جو دو ٹیماں دے درمیان ہُندا اے جس نو‏‏ں ٹوئنٹی ۲۰ انٹرنیشنل دا سرکاری درجہ حاصل ہُندا اے، جداں کہ [[بین الاقوامی کرکٹ کونسل|انٹرنیشنل کرکٹ کونسل]] (ICC) دے ذریعہ طے کيتا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ [[ٹوئنٹی۲۰ کرکٹ|ٹوئنٹی ۲۰]] کرکٹ دے قوانین دے تحت کھیلا جاندا اے تے ایہ کھیل د‏‏ی مختصر ترین شکل ا‏‏ے۔ اس طرح دا پہلا میچ ۱۷ فروری ۲۰۰۵ء نو‏‏ں [[آسٹریلیا قومی کرکٹ ٹیم|آسٹریلیا]] تے [[نیوزی لینڈ قومی کرکٹ ٹیم|نیوزی لینڈ]] دے درمیان کھیلا گیا سی۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.cricinfo.com/ci/content/story/144628.html|title=Ponting leads as Kasprowicz follows|first=Peter|last=English|accessdate=15 جون 2012|date=17 فروری 2005|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]}}&lt;/ref&gt; [[سری لنکا قومی کرکٹ ٹیم|سری لنکا د‏‏ی قومی کرکٹ ٹیم]] نے اپنا پہلا ٹوئنٹی ۲۰ انٹرنیشنل میچ ۱۵ جون ۲۰۰۶ء نو‏‏ں [[انگلستان قومی کرکٹ ٹیم|انگلینڈ]] دے خلاف سری لنکا دے ۲۰۰۶ء دے دورہ انگلینڈ دے اک حصے دے طور اُتے کھیلا، ایہ میچ ۲ [[دوڑ (کرکٹ)|رنز]] تو‏ں جِتیا۔ &lt;ref name=&quot;ESPN1&quot;&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/225271.html|title=Only T20I: England v Sri Lanka|accessdate=15 جون 2012|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]}}&lt;/ref&gt;سری لنکا نے ۱۴ ستمبر ۲۰۰۷ء نو‏‏ں ٹوئنٹی ۲۰ انٹرنیشنل کرکٹ وچ سب تو‏ں ودھ ٹیم دا ٹوٹل ریکارڈ کيتا [[آئی سی سی عالمی ٹوئنٹی ٹوئنٹی ۲۰۰۷|، ICC ٹوئنٹی ۲۰ انٹرنیشنل دے افتتاحی ایڈیشن]] وچ اک گروپ مرحلے دے میچ وچ ، [[کینیا قومی کرکٹ ٹیم|کینیا]] دے خلاف ۶ وکٹاں اُتے ۲۶۰ رنز بنائے تے میچ ۱۷۲ رنز تو‏ں جِت لیا جو کہ سب تو‏ں ودھ جِت ا‏‏ے۔ ٹوئنٹی ۲۰ انٹرنیشنل وچ مارجن (اب تک)۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.cricinfo.com/twenty20wc/content/story/310966.html|title=Sri Lanka break records in convincing win|last=Gopalakrishna|first=H. R.|last2=Varghese, Mathew|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|date=14 ستمبر 2007|accessdate=15 جون 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://stats.espncricinfo.com/ci/content/records/283283.html|title=Largest margin of victory (by runs) in Twenty20 Internationals|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|accessdate=8 جولائ‏ی 2012}}&lt;/ref&gt;اس لسٹ وچ سری لنکا کرکٹ ٹیم دے تمام ممبران شام‏ل نيں جنہاں نے گھٹ تو‏ں گھٹ اک ٹوئنٹی ۲۰ انٹرنیشنل میچ کھیلا ا‏‏ے۔ اسنو‏ں ابتدائی طور اُتے اس ترتیب تو‏ں ترتیب دتا گیا اے جس وچ ہر کھلاڑی نے اپنی پہلی ٹوئنٹی ۲۰ [[کیپ (کھیل)|کیپ]] جیندی ا‏‏ے۔ جتھے اک تو‏ں ودھ کھلاڑی اک ہی میچ وچ اپنی پہلی ٹوئنٹی ۲۰ کیپ جیتتے نيں، اوہ کھلاڑی حروف تہجی دے لحاظ تو‏ں کنیت دے مطابق درج ہُندے نيں۔

=== چابی ===
{|
|-
| valign=&quot;top&quot; style=&quot;width:26%&quot; |
''''جنرل''''
* {{ڈبل ڈگر}}&amp;nbsp;– [[کپتان (کرکٹ)|کپتان]]
* {{خنجر}}&amp;nbsp;– [[وکٹ کیپر]]
* ''''پہلا''''&amp;nbsp;- ڈیبیو دا سال
* '''آخری'''&amp;nbsp;- تازہ ترین گیم دا سال
* '''میٹ'''&amp;nbsp;- کھیلے گئے میچاں د‏‏ی تعداد

'''[[فیلڈنگ (کرکٹ)|فیلڈنگ]]''''
* '''Ca'''&amp;nbsp;- [[کیچ (کرکٹ)|کیچز]] لیا گیا
* '''St'''&amp;nbsp;- [[سٹمپڈ|سٹمپنگز]] لیا گیا۔
| valign=&quot;top&quot; style=&quot;width:25%&quot; |
'''[[بیٹنگ (کرکٹ)|بیٹنگ]]''''
* '''رنز''' - کیریئر وچ [[رن (کرکٹ)|رن بنائے]]
* '''HS''' - سب تو‏ں ودھ سکور
* '''اوسط'' – [[بیٹنگ اوسط (کرکٹ)|رنز فی آؤٹ سکور]]
* '''*''' – بلے باز [[ناٹ آؤٹ (کرکٹ)|ناٹ آؤٹ]] رہے
* ''۵۰'' – [[کرکٹ د‏‏ی اصطلاحات د‏‏ی لسٹ#H|نصف سنچریاں]] سکور
* '''۱۰۰'' – [[سنچری (کرکٹ)|سنچریاں]] اسکور کیا
| valign=&quot;top&quot; style=&quot;width:25%&quot; |
'''[[بولنگ (کرکٹ)|بولنگ]]'''
* '''بالز'''&amp;nbsp;- [[ڈیلیوری (کرکٹ)|گینداں]] کیریئر وچ بولڈ
* '''Wkt'''&amp;nbsp;- [[وکٹ#بیٹسمین نو‏‏ں آؤٹ کرنا|وکٹاں]] کیریئر وچ لی گئی
* '''BB'''&amp;nbsp;- [[کرکٹ د‏‏ی اصطلاحات د‏‏ی لسٹ#B|اک اننگز وچ بہترین باؤلنگ]]
* '''اوسط'''&amp;nbsp;- [[بولنگ اوسط|فی وکٹ اوسط رنز]]
| valign=&quot;top&quot; style=&quot;width:24%&quot; |
'''[[کپتان (کرکٹ)|کپتان]]''''
* '''جیت'''&amp;nbsp;- جیتنے والے گیمز د‏‏ی تعداد
* ''''کھوئے''''&amp;nbsp;- ہارے ہوئے گیمز د‏‏ی تعداد
* '''ٹائی'''&amp;nbsp;- کھیلاں د‏‏ی تعداد [[کرکٹ وچ نتیجہ# ٹائی|ٹائی]]
* '''NR'''&amp;nbsp;– Number of games with [[The result in cricket#No result|no result]]
* '''Win%'''&amp;nbsp;– Ratio of games won to those captained{{efn|name=fn2|Games that did not have a result are not included in calculating the win ratio.}}
|}

=== کھلاڑی ===
:''Statistics correct as of 11 جون 2022.''&lt;ref&gt;{{cite web|title=Players–Sri Lanka–T20I caps|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/caps.html?country=8;class=3|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=11 جون 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|title=Sri Lanka T20I Batting Averages|url=http://stats.espncricinfo.com/srilanka/engine/records/averages/batting.html?class=3;id=8;type=team|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=11 جون 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|title=Sri Lanka T20I Bowling Averages|url=http://stats.espncricinfo.com/srilanka/engine/records/averages/bowling.html?class=3;id=8;type=team|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=11 جون 2022}}&lt;/ref&gt;

{| class=&quot;wikitable plainrowheaders sortable&quot;
|+ سری لنکا دے ٹوئنٹی ۲۰ انٹرنیشنل کرکٹرز
|- align=&quot;center&quot;
! scope=&quot;col&quot; colspan=5 class=&quot;unsortable&quot;| جنرل
! scope=&quot;col&quot; colspan=5 class=&quot;unsortable&quot; | [[بیٹنگ (کرکٹ)|بیٹنگ]]
! scope=&quot;col&quot; colspan=4 class=&quot;unsortable&quot; | [[بولنگ (کرکٹ)|بولنگ]]
! scope=&quot;col&quot; colspan=2 class=&quot;unsortable&quot; | [[فیلڈنگ (کرکٹ)|فیلڈنگ]]
! scope=&quot;col&quot; rowspan=2 class=&quot;unsortable&quot;| حوالہ
|- align=&quot;center&quot;
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | [[کیپ (کھیل)|کیپ]]
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | نام
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | پہلا
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | آخری
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | چٹائی
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | [[رن (کرکٹ)|رنز]]
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | ایچ ایس
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | [[بیٹنگ اوسط (کرکٹ)|اوسط]]
! scope=&quot;col&quot;|[[کرکٹ د‏‏ی اصطلاحات د‏‏ی لسٹ#H|50]]
! scope=&quot;col&quot;|[[سنچری (کرکٹ)|۱۰۰]]
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | [[ڈیلیوری (کرکٹ)|گینداں]]
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | [[وکٹ#اک بلے باز نو‏‏ں آؤٹ کرنا|وکٹ]]
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | بی بی
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | [[بولنگ اوسط|اوسط]]
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | [[کیچ (کرکٹ)|Ca]]
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | [[سٹمپڈ|St]]
|- class=&quot;unsortable&quot;
|-align=center
| {{nts|1}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|رسل | آرنلڈ}}
| 2006 || 2006 || 1 || {{sort|0007|7}} || {{sort|0070|7}} || {{sort|0700|7.00}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Russel Arnold|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/48122.html| website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|2}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|تلکارتنے|دلشان}}&amp;nbsp;{{double-dagger}}{{dagger}}
| 2006 || 2016 || 80|| {{sort|1884|1884}} || {{sort|۱۰۴۵|۱۰۴*}} || {{sort|2898|27.98}} || 13 || 1 || {{sort|0246|246}} || {{sort|009|9}} || {{sort|02196|2/4}} || {{nts|43.57}} || 31 || 2 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Tillakaratne Dilshan|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/48472.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|3}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|دلہارا|فرنینڈو}}
| 2006 || 2016|| 18 || {{sort|0025|25}} || {{sort|0210|21}} || {{sort|0500|5.00}} || 0 || 0 || {{sort|0378|378}} || {{sort|018|18}} || {{sort|03181|3/19}} || {{nts|25.77}} || 3|| 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Dilhara Fernando|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/48835.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|4}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Sanath|Jayasuriya}}
| 2006 || 2011|| 31 || {{sort|0629|629}} || {{sort|0880|88}} || {{sort|2329|23.29}} || 4 || 0 || {{sort|0371|371}} || {{sort|019|19}} || {{sort|03179|3/21}} || {{nts|24.00}} || 4 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Sanath Jayasuriya|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49209.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|5}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Mahela|Jayawardene}}&amp;nbsp;{{double-dagger}}
| 2006 || 2014|| 55 || {{sort|1493|1493}} || {{sort|1000|100}} || {{sort|3176|31.76}} || 9 || 1 || {{sort|0006|6}} || {{sort|000|0}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 17 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Mahela Jayawardene|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49289.html |website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|6}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Chamara|Kapugedera}}
| 2006 || 2017|| 43 || {{sort|0703|703}} || {{sort|0500|50}} || {{sort|2267|22.67}} || 1 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 17 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Chamara Kapugedera|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/209457.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|7}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Farveez|Maharoof}}
| 2006|| 2016 || 8 || {{sort|0033|33}} || {{sort|۰۱۳۵|۱۳*}} || {{sort|0825|8.25}} || 0 || 0 || {{sort|0162|162}} || {{sort|007|7}} || {{sort|02182|2/18}} || {{nts|28.42}} || 2 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Farveez Maharoof|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49638.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|8}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Lasith|Malinga}}
| 2006 || 2020|| 84 || {{sort|0136|136}} || {{sort|0270|27}} || {{sort|0647|6.47}} || 0 || 0 || {{sort|1799|1799}} || {{sort|107|107}} || {{sort|05194|5/6}} || {{nts|20.79}} || 21 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Lasith Malinga|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49758.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=1 نومبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|9}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Ruchira|Perera}}
| 2006 || 2006 || 2 || {{sort|0000|0}} || {{sort|۰۰۰۵|۰*}} || {{sort dash}} || 0 || 0 || {{sort|0042|42}} || {{sort|000|0}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Ruchira Perera|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49870.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|10}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Kumar|Sangakkara}}&amp;nbsp;{{double-dagger}}{{dagger}}
| 2006 || 2014 || 56 || {{sort|1382|1382}} || {{sort|0780|78}} || {{sort|3140|31.40}} || 8 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 25 || 20 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Kumar Sangakkara|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/50710.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|11}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Upul|Tharanga}}
| 2006 || 2018 || 26 || {{sort|0407|407}} || {{sort|0470|47}} || {{sort|1628|16.28}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 2 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Upul Tharanga|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/50747.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|12}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Marvan|Atapattu}}
| 2006 || 2006 || 2 || {{sort|0005|5}} || {{sort|0050|5}} || {{sort|0500|5.00}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Marvan Atapattu|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/48124.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|13}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Muttiah|Muralitharan}}
| 2006 || 2010|| 12 || {{sort|0001|1}} || {{sort|0010|1}} || {{sort|0050|0.50}} || 0 || 0 || {{sort|0282|282}} || {{sort|013|13}} || {{sort|03171|3/29}} || {{nts|22.84}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Muttiah Muralitharan|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49636.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|14}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Chamara|Silva}}
| 2006 || 2011 || 16 ||{{sort|0175|175}} || {{sort|0380|38}} || {{sort|1346|13.46}} || 0 || 0 || {{sort|0018|18}} || {{sort|001|1}} || {{sort|01196|1/4}} || {{nts|15.00}} || 5 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Chamara Silva|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/50431.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|15}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Chaminda|Vaas}}
| 2006 || 2007 || 6 || {{sort|0033|33}} || {{sort|0210|21}} || {{sort|3300|33.00}} || 0 || 0 || {{sort|0132|132}} || {{sort|006|6}} || {{sort|02186|2/14}} || {{nts|21.33}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Chaminda Vaas|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/50804.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|16}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Malinga|Bandara}}
| 2006 || 2009 || 4 || {{sort|0012|12}} || {{sort|0070|7}} || {{sort|0600|6.00}} || 0 || 0 || {{sort|0084|84}} || {{sort|004|4}} || {{sort|03168|3/32}} || {{nts|24.00}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Malinga Bandara|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/48284.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|17}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Jehan|Mubarak}}
| 2007 || 2009 || 16 || {{sort|0238|238}} || {{sort|۰۴۶۵|۴۶*}} || {{sort|2163|21.63}} || 0 || 0 || {{sort|0008|8}} || {{sort|001|1}} || {{sort|01191|1/9}} || {{nts|17.00}} || 9 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Jehan Mubarak|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49633.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|18}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Gayan|Wijekoon}}
| 2007 || 2007 || 3 || {{sort|0001|1}} || {{sort|۰۰۱۵|۱*}} || {{sort|0100|1.00}} || 0 || 0 || {{sort|0066|66}} || {{sort|002|2}} || {{sort|01188|1/12}} || {{nts|50.50}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Gayan Wijekoon|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/50345.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|19}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Dilhara|Lokuhettige}}
| 2008 || 2008 || 2 || {{sort|0018|18}} || {{sort|۰۱۸۵|۱۸*}} || {{sort dash}}|| 0 || 0 || {{sort|0030|30}} || {{sort|002|2}} || {{sort|02194|2/6}} || {{nts|15.00}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Dilhara Lokuhettige|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/48487.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|20}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Thilina|Kandamby}}&amp;nbsp;{{double-dagger}}
| 2008 || 2011 || 5 || {{sort|0013|13}} || {{sort|0100|10}} || {{sort|0325|3.25}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 4 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Thilina Kandamby|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49363.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|21}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Jeevantha|Kulatunga}}
| 2008 || 2008 || 2 || {{sort|0019|19}} || {{sort|0110|11}} || {{sort|0950|9.50}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 2 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Jeevantha Kulatunga|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49394.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|22}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Ajantha|Mendis}}
| 2008 || 2014 || 39 || {{sort|0008|8}} || {{sort|۰۰۴۵|۴*}} || {{sort|0266|2.66}} || 0 || 0 || {{sort|0885|885}} || {{sort|066|66}} || {{sort|06192|6/8}} || {{nts|14.42}} || 6 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Ajantha Mendis|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/268739.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|23}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Thilan|Thushara}}
| 2008|| 2010|| 6 || {{sort|0004|4}} || {{sort|0030|3}} || {{sort|0200|2.00}} || 0 || 0 || {{sort|0132|132}} || {{sort|007|7}} || {{sort|02163|2/37}} || {{nts|25.57}} || 2 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Thilan Thushara|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49677.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|24}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Mahela|Udawatte}}
| 2008 || 2017 || 8 || {{sort|0096|96}} || {{sort|0250|25}} || {{sort|12.00|12.00}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Mahela Udawatte|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/50802.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|25}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Nuwan|Kulasekara}}
| 2008 || 2017 || 58 || {{sort|0215|215}} || {{sort|0310|31}} || {{sort|1023|10.23}} || 0 || 0 || {{sort|1231|1231}} || {{sort|066|66}} || {{sort|04169|4/31}} || {{nts|23.18}} || 17 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Nuwan Kulasekara|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49535.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|26}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Kaushalya|Weeraratne}}
| 2008 || 2009 || 5 || {{sort|0049|49}} || {{sort|۰۲۰۵|۲۰*}} || {{sort|1633|16.33}} || 0 || 0 || {{sort|0090|90}} || {{sort|004|4}} || {{sort|04181|4/19}} || {{nts|31.50}} || 4 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Kaushalya Weeraratne|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/50860.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|27}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Indika|de Saram}}
| 2009 || 2009 || 1 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Indika de Saram|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/48449.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|28}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Angelo|Mathews}}&amp;nbsp;{{double-dagger}}
| 2009 || 2021 || 78 || {{sort|1148|1148}} || {{sort|۰۸۱۵|۸۱*}} || {{sort|2551|25.51}} || 5 || 0 || {{sort|1029|1029}} || {{sort|038|38}} || {{sort|03184|3/16}} || {{nts|31.57}} || 24 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Angelo Mathews|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49764.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|29}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Isuru|Udana}}
| 2009 || 2021 || 35 || {{sort|0256|256}} || {{sort|۰۸۴۵|۸۴*}} || {{sort|1828|18.28}} || 1 || 0 || {{sort|0631|631}} || {{sort|027|27}} || {{sort|03187|3/13}} || {{nts|33.88}} || 4 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Isuru Udana|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/328026.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=30 اکتوبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|30}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Gihan|Rupasinghe}}
| 2009 || 2009 || 2 || {{sort|0033|33}} || {{sort|0180|18}} || {{sort|1650|16.50}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 1 || 0||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Gihan Rupasinghe|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/218430.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|31}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Chinthaka|Jayasinghe}}
| 2009 || 2010 || 5 || {{sort|0049|49}} || {{sort|0380|38}} || {{sort|4900|49.00}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0 || 0||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Chinthaka Jayasinghe|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49287.html |website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|32}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Muthumudalige|Pushpakumara}}
| 2009 || 2009 || 1 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort|0018|18}} || {{sort|001|1}} || {{sort|01173|1/27}} || {{nts|27.00}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Muthumudalige Pushpakumara|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49868.html |website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|33}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Dinesh|Chandimal}}{{dagger}}
| 2010 || 2022 || 68 || {{sort|1062|1062}} || {{sort|۰۶۶۵|۶۶*}} || {{sort|1966|19.66}} || 6 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 37 || 6 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Dinesh Chandimal|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/300628.html |website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|34}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Chanaka|Welegedara}}
| 2010 || 2010 || 2 || {{sort|0002|2}} || {{sort|۰۰۲۰|۲*}} || {{sort dash}} || 0 || 0 || {{sort|0036|36}} || {{sort|001|1}} || {{sort|01179|1/21}} || {{nts|61.00}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Chanaka Welegedara|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/51019.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|35}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Suraj|Randiv}}
| 2010 || 2011 || 7 || {{sort|0008|8}} || {{sort|0060|6}} || {{sort|0400|4.00}} || 0 || 0 || {{sort|0126|126}} || {{sort|007|7}} || {{sort|03180|3/20}} || {{nts|19.85}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Suraj Randiv|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/50438.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|36}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Thisara|Perera}}{{efn|name=fn1|[[تھیسارا پریرا]] also played for [[List of World XI Twenty20 International cricketers|World XI]]. Only his records for [[سری لنکا قومی کرکٹ ٹیم]] are given above.}}
| 2010 || 2021 || 80 || {{sort|1047|1047}} || {{sort|0580|58}} || {{sort|2136|21.36}} || 2 || 0 || {{sort|1024|1024}} || {{sort|045|45}} || {{sort|03176|3/24}} || {{nts|35.08}} || 29 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Thisara Perera|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/233514.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|37}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Suranga|Lakmal}}
| 2011 || 2019 || 11 || {{sort|0007|7}} || {{sort|۰۰۵۵|۵*}} || {{sort|0233|2.33}} || 0 || 0 || {{sort|0208|208}} || {{sort|008|8}} || {{sort|02174|2/26}} || {{nts|41.25}} || 3 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Suranga Lakmal|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49619.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|38}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Jeevan|Mendis}}
| 2011 || 2018 || 22 || {{sort|0207|207}} || {{sort|۰۴۳۵|۴۳*}} || {{sort|1881|18.81}} || 0 || 0 || {{sort|0210|210}} || {{sort|012|12}} || {{sort|03176|3/24}} || {{nts|20.75}} || 7 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Jeevan Mendis|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49700.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|39}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Rangana|Herath}}
| 2011 || 2016 || 17 || {{sort|0008|8}} || {{sort|0030|3}} || {{sort|0266|2.66}} || 0 || 0 || {{sort|0305|305}} || {{sort|018|18}} || {{sort|05197|5/3}} || {{nts|20.72}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Rangana Herath|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49178.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|40}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Dilruwan|Perera}}
| 2011 || 2011 || 3 || {{sort|0001|1}} || {{sort|0010|1}} || {{sort|0050|0.50}} || 0 || 0 || {{sort|0060|60}} || {{sort|003|3}} || {{sort|03174|3/26}} || {{nts|24.00}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Dilruwan Perera|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49920.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|41}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Dhammika|Prasad}}
| 2011 || 2011 || 1 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort|0018|18}} || {{sort|000|0}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Dhammika Prasad|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/50163.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|42}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Kaushal|Lokuarachchi}}
| 2012 || 2012 || 2 || {{sort|0011|11}} || {{sort|0110|11}} || {{sort|0550|5.50}} || 0 || 0 || {{sort|0036|36}} || {{sort|002|2}} || {{sort|02169|2/31}} || {{nts|24.00}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Kaushal Lokuarachchi|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49557.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|43}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Sachithra|Senanayake}}
| 2012 || 2016 || 24 || {{sort|0056|56}} || {{sort|0170|17}} || {{sort|0933|9.33}} || 0 || 0 || {{sort|0486|486}} || {{sort|025|25}} || {{sort|04154|4/46}} || {{nts|21.96}} || 3 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Sachithra Senanayake|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/273439.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|44}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Lahiru|Thirimanne}}
| 2012 || 2016 || 26 || {{sort|0291|291}} || {{sort|0440|44}} || {{sort|1616|16.16}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 8 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Lahiru Thirimanne|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/301236.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|45}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Shaminda|Eranga}}
| 2012 || 2013 || 3 || {{sort|0006|6}} || {{sort|0060|6}} || {{sort|0600|6.00}} || 0 || 0 || {{sort|0066|66}} || {{sort|003|3}} || {{sort|02170|2/30}} || {{nts|30.00}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Shaminda Eranga|url=http://www.espncricinfo.com/sri-lanka-v-india-2012/content/player/267414.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=10 اگست 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|46}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Dilshan|Munaweera}}
| 2012 || 2017 || 13 || {{sort|0215|215}} || {{sort|0530|53}} || {{sort|1791|17.91}} || 1 || 0 || {{sort|0060|60}} || {{sort|001|1}} || {{sort|01174|1/26}} || {{nts|92.00}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Dilshan Munaweera|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/304735.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=8 نومبر 2015}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|47}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Akila|Dananjaya}}
| 2012 || 2021 || 31 || {{sort|0061|61}} || {{sort|۰۱۱۵|۱۱*}} || {{sort|0762|7.62}} || 0 || 0 || {{sort|0665|665}} || {{sort|028|28}} || {{sort|03164|3/36}} || {{nts|32.46}} || 7 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Akila Dananjaya|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/574178.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=8 اکتوبر 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|48}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Kusal|Perera}}&amp;nbsp;{{double-dagger}}{{dagger}}
| 2012 || 2021 || 60 || {{sort|1539|1539}} || {{sort|0840|84}} || {{sort|2653|26.53}} || 12 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 16 || 6 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Kusal Perera|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/300631.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=1 نومبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|49}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Angelo|Perera}}
| 2013 || 2019 || 6 || {{sort|0059|59}} || {{sort|0160|16}} || {{sort|1180|11.80}} || 0 || 0 || {{sort|0006|6}} || {{sort|000|0}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Angelo Perera|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/300629.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=8 نومبر 2015}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|50}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Ramith|Rambukwella}}
| 2013 || 2016 || 2 || {{sort|0019|19}} || {{sort|0190|19}} || {{sort|1900|19.00}} || 0 || 0 || {{sort|0039|39}} || {{sort|001|1}} || {{sort|01181|1/19}} || {{nts|46.00}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Ramith Rambukwella|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/394871.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=8 نومبر 2015}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|51}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Seekkuge|Prasanna}}
| 2013 || 2017 || 20 || {{sort|0214|214}} || {{sort|۰۳۷۵|۳۷*}} || {{sort|1528|15.28}} || 0 || 0 || {{sort|0300|300}} || {{sort|010|10}} || {{sort|02155|2/45}} || {{nts|35.90}} || 4 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Seekkuge Prasanna|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/268740.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=8 نومبر 2015}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|52}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Kithuruwan|Vithanage}}
| 2014 || 2016 || 3 || {{sort|0040|40}} || {{sort|0380|38}} || {{sort|1333|13.33}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Kithuruwan Vithanage|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/342616.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=8 نومبر 2015}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|53}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Dhananjaya|de Silva}}
| 2015 || 2021 || 23 || {{sort|0412|412}} || {{sort|0620|62}} || {{sort|2060|20.60}} || 2 || 0 || {{sort|0144|144}} || {{sort|005|5}} || {{sort|02178|2/22}} || {{nts|34.20}} || 6 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Dhananjaya de Silva|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/465793.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=8 نومبر 2015}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|54}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Binura|Fernando}}
| 2015 || 2022 || 9 || {{sort|0030|30}} || {{sort|0200|20}} || {{sort|3000|30.00}} || 0 || 0 || {{sort|0188|188}} || {{sort|010|10}} || {{sort|02188|2/12}} || {{nts|25.90}} || 2 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Binura Fernando|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/629080.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=8 نومبر 2015}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|55}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Milinda|Siriwardana}}
| 2015 || 2017 || 22 || {{sort|0275|275}} || {{sort|0420|42}} || {{sort|1718|17.18}} || 0 || 0 || {{sort|0138|138}} || {{sort|008|8}} || {{sort|02183|2/17}} || {{nts|25.75}} || 6 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Milinda Siriwardana|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/222354.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=8 نومبر 2015}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|56}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Jeffrey|Vandersay}}
| 2015 || 2022 || 14 || {{sort|0020|20}} || {{sort|۰۰۸۵|۸*}} || {{sort|2000|20.00}} || 0 || 0 || {{sort|0296|296}} || {{sort|007|7}} || {{sort|02174|2/26}} || {{nts|56.42}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Jeffrey Vandersay|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/370040.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=8 نومبر 2015}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|57}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Shehan|Jayasuriya}}
| 2015 || 2020 || 18 || {{sort|0241|241}} || {{sort|0400|40}} || {{sort|1506|15.06}} || 0 || 0 || {{sort|0137|137}} || {{sort|003|3}} || {{sort|01189|1/11}} || {{nts|71.00}} || 4 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Shehan Jayasuriya|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/422965.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=1 نومبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|58}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Dasun|Shanaka}}&amp;nbsp;{{double-dagger}}
| 2015 || 2022 || 68 || {{sort|1015|1015}} || {{sort|۰۷۴۵|۷۴*}} || {{sort|2071|20.71}} || 4 || 0 || {{sort|0330|330}} || {{sort|018|18}} || {{sort|03184|3/16}} || {{nts|24.00}} || 20 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Dasun Shanaka|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/437316.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=30 اکتوبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|59}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Dushmantha|Chameera}}
| 2015 || 2022 || 50 || {{sort|0086|86}}|| {{sort|۰۲۴۵|۲۴*}} || {{sort|0614|6.14}} || 0 || 0 || {{sort|1071|1071}} || {{sort|048|48}} || {{sort|04183|4/17}} || {{nts|30.27}} || 10 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Dushmantha Chameera|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/552152.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=8 نومبر 2015}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|60}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Danushka|Gunathilaka}}
| 2016 || 2022 || 39 || {{sort|0678|678}} || {{sort|0570|57}} || {{sort|1784|17.84}} || 3 || 0 || {{sort|0123|123}} || {{sort|006|6}} || {{sort|02197|2/3}} || {{nts|25.83}} || 18 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Danushka Gunathilaka|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/345821.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=30 اکتوبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|61}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Niroshan|Dickwella}}&amp;nbsp;{{dagger}}
| 2016 || 2021 || 28 || {{sort|0480|480}} || {{sort|0680|68}} || {{sort|1846|18.46}} || 1 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 12 || 1 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Niroshan Dickwella|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/429754.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=1 نومبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|62}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Kasun|Rajitha}}
| 2016 || 2019 || 10 || {{sort|0008|8}} || {{sort|0050|5}} || {{sort|0400|4.00}} || 0 || 0 || {{sort|0222|222}} || {{sort|010|10}} || {{sort|03171|3/29}} || {{nts|35.80}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Kasun Rajitha|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/499594.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=27 اکتوبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|63}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Asela|Gunaratne}}
| 2016 || 2017 || 12 || {{sort|0225|225}} || {{sort|۰۸۴۵|۸۴*}} || {{sort|2500|25.00}} || 2 || 0 || {{sort|0149|149}} || {{sort|005|5}} || {{sort|01189|1/11}} || {{nts|40.80}} || 5 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Asela Gunaratne|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/360456.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 فروری 2016}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|64}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Chaminda|Bandara}}
| 2016 || 2016 || 1 || {{sort|0002|2}} || {{sort|۰۰۲۵|۲*}} || {{sort|0400|4.00}} || 0 || 0 || {{sort|0006|6}} || {{sort|000|0}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Chaminda Bandara|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/362079.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=5 جولائ‏ی 2016}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|65}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Nuwan|Pradeep}}
| 2016 || 2021 || 16 || {{sort|0010|10}} || {{sort|۰۰۸۵|۸*}} || {{sort|1000|10.00}} || 0 || 0 || {{sort|0278|278}} || {{sort|015|15}} || {{sort|04175|4/25}} || {{nts|29.06}} || 2 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Nuwan Pradeep|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/324358.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=1 نومبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|66}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Kusal|Mendis}} {{dagger}}
| 2016 || 2022 || 35 || {{sort|0681|681}} || {{sort|0790|79}} || {{sort|2002|20.02}} || 6 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 8 || 1 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Kusal Mendis|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/629074.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=1 نومبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|67}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Sachith|Pathirana}}
| 2016 || 2017 || 5 || {{sort|0027|27}} || {{sort|0140|14}} || {{sort|0540|5.40}} || 0 || 0 || {{sort|0095|95}} || {{sort|005|5}} || {{sort|02177|2/23}} || {{nts|23.80}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Sachith Pathirana|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/212756.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=6 ستمبر 2016}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|68}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Thikshila|de Silva}}
| 2017 || 2017 || 3 || {{sort|0003|3}} || {{sort|0030|3}} || {{sort|0150|1.50}} || 0 || 0 || {{sort|0006|6}} || {{sort|000|0}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Thikshila de Silva|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/807469.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=26 جنوری 2017}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|69}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Lakshan|Sandakan}}
| 2017 || 2021 || 20 || {{sort|0023|23}} || {{sort|0100|10}} || {{sort|0766|7.66}} || 0 || 0 || {{sort|0460|460}} || {{sort|023|23}} || {{sort|04177|4/23}} || {{nts|24.21}} || 6 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Lakshan Sandakan|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/429738.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=1 نومبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|70}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Vikum|Sanjaya}}
| 2017 || 2017 || 8 || {{sort|0020|20}} || {{sort|0060|6}} || {{sort|0660|6.60}} || 0 || 0 || {{sort|0173|173}} || {{sort|009|9}} || {{sort|02180|2/20}} || {{nts|27.77}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Vikum Sanjaya|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/422092.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=17 فروری 2017}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|71}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Ashan|Priyanjan}}
| 2017 || 2017 || 3 || {{sort|0054|54}} || {{sort|۰۴۰۵|۴۰*}} || {{sort|5400|54.00}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Ashan Priyanjan|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/233802.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=5 ستمبر 2017}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|72}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Sadeera|Samarawickrama}} {{dagger}}
| 2017 || 2021 || 9 || {{sort|0111|111}} || {{sort|0320|32}} || {{sort|1233|12.33}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 4 || 2 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Sadeera Samarawickrama|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/629076.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=26 اکتوبر 2017}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|73}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Chaturanga|de Silva}}
| 2017 || 2017 || 2 || {{sort|0022|22}} || {{sort|0210|21}} || {{sort|1100|11.00}} || 0 || 0 || {{sort|0012|12}} || {{sort|000|0}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Chaturanga de Silva|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/345825.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=29 اکتوبر 2017}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|74}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Vishwa|Fernando}}
| 2017 || 2017 || 1 || {{sort|0002|2}} || {{sort|0020|2}} || {{sort|0200|2.00}} || 0 || 0 || {{sort|0012|12}} || {{sort|000|0}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0|| 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Vishwa Fernando|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/465783.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=21 دسمبر 2017}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|75}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Shehan|Madushanka}}
| 2018 || 2018|| 2 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort|0031|31}} || {{sort|002|2}} || {{sort|02177|2/23}} || {{nts|31.00}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Shehan Madushanka|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/1043681.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=15 فروری 2018}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|76}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Amila|Aponso}}
| 2018 || 2018 || 3 || {{sort|0000|0}} || {{sort|0000|0}} || {{sort|0000|0.00}} || 0 || 0 || {{sort|0060|60}} || {{sort|004|4}} || {{sort|02171|2/29}} || {{nts|19.75}} || 0|| 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Amila Aponso|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/429748.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=18 فروری 2018}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|77}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Kamindu|Mendis}}
| 2018 || 2021 || 5 || {{sort|0076|76}} || {{sort|0410|41}} || {{sort|1520|15.20}} || 0 || 0 || {{sort|0048|48}} || {{sort|000|0}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Kamindu Mendis|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/784373.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=27 اکتوبر 2018}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|78}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Lahiru|Kumara}}
| 2019 || 2022 || 19 || {{sort|0006|6}} || {{sort|0040|4}} || {{sort|0300|3.00}} || 0 || 0 || {{sort|0400|400}} || {{sort|023|23}} || {{sort|03193|3/7}} || {{nts|24.52}} || 2 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Lahiru Kumara|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/784375.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=1 نومبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|79}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Avishka|Fernando}}
| 2019 || 2022 || 32 || {{sort|0336|336}} || {{sort|0370|37}} || {{sort|1200|12.00}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 7 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Avishka Fernando|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/784369.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=1 نومبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|80}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Wanindu|Hasaranga}}
| 2019 || 2022 || 38 || {{sort|0382|382}} || {{sort|0710|71}} || {{sort|1469|14.69}} || 1 || 0 || {{sort|0796|796}} || {{sort|062|62}} || {{sort|04191|4/9}} || {{nts|14.14}} || 11 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Wanindu Hasaranga|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/784379.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=30 اکتوبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|81}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Lahiru|Madushanka}}
| 2019 || 2021 || 3 || {{sort|0022|22}} || {{sort|0200|20}} || {{sort|0733|7.33}} || 0 || 0 || {{sort|0024|24}} || {{sort|000|0}}  || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Lahiru Madushanka|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/428366.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=6 ستمبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|82}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Minod|Bhanuka}}&amp;nbsp;{{dagger}}
| 2019 || 2021 || 5 || {{sort|0064|64}} || {{sort|0360|36}} || {{sort|1600|16.00}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 6 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Minod Bhanuka|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/629075.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=7 اکتوبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|83}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Bhanuka|Rajapaksa}}
| 2019 || 2022 || 21 || {{sort|0350|350}} || {{sort|0770|77}} || {{sort|2333|23.33}} || 2 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 3 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Bhanuka Rajapaksa|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/342619.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=1 نومبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|84}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Oshada|Fernando}}
| 2019 || 2021 || 7 || {{sort|0128|128}} || {{sort|۰۷۸۵|۷۸*}} || {{sort|2560|25.60}} || 1 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Oshada Fernando|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/366725.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=1 نومبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|85}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Ashen|Bandara}}
| 2021 || 2021 || 4 || {{sort|0084|84}}|| {{sort|۰۴۴۵|۴۴*}} || {{sort|2800|28.00}} || 0 || 0 || {{sort|0006|6}} || {{sort|000|0}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 2 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Ashen Bandara|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/958691.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=3 مارچ 2021}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|86}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Pathum|Nissanka}}
| 2021 || 2022 || 23 || {{sort|0628|628}} || {{sort|0750|75}} || {{sort|2854|28.54}} || 5 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 3 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Pathum Nissanka|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/1028655.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=3 مارچ 2021}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|87}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Charith|Asalanka}}
| 2021 || 2022 || 20 || {{sort|0521|521}}|| {{sort|۰۸۰۵|۸۰*}} || {{sort|2894|28.94}} || 3 || 0 || {{sort|0024|24}} || {{sort|000|0}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 4 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Charith Asalanka|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/1028655.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=25 جولائ‏ی 2021}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|88}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Chamika|Karunaratne}}
| 2021 || 2022 || 25 || {{sort|0159|159}}|| {{sort|۰۲۴۵|۲۴*}} || {{sort|1445|14.45}} || 0 || 0 || {{sort|0395|395}} || {{sort|011|11}} || {{sort|02178|2/22}} || {{nts|46.63}} || 7 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Chamika Karunaratne|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/623695.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=25 جولائ‏ی 2021}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|89}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Ramesh|Mendis}}
| 2021 || 2021 || 2 || {{sort|0002|2}}|| {{sort|0020|2}} || {{sort|0200|2.00}} || 0 || 0 || {{sort|0024|24}} || {{sort|001|1}} || {{sort|01187|1/13}} || {{nts|22.00}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Ramesh Mendis|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/629084.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=25 جولائ‏ی 2021}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|90}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Maheesh|Theekshana}}
| 2021 || 2022 || 18 || {{sort|0020|20}}|| {{sort|۰۰۷۵|۷*}} || {{sort|0500|5.00}} || 0 || 0 || {{sort|0408|408}} || {{sort|016|16}} || {{sort|03183|3/17}} || {{nts|27.37}} || 4 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Maheesh Theekshana|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/1138316.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=10 ستمبر 2021}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|91}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Praveen|Jayawickrama}}
| 2021 || 2022 || 5 || {{sort|0000|0}}|| {{sort|۰۰۰۵|۰*}} || {{sort dash}} || 0 || 0 || {{sort|0079|79}} || {{sort|002|2}} || {{sort|01171|1/29}} || {{nts|59.00}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Praveen Jayawickrama|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/1028665.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=10 ستمبر 2021}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|92}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| [[Nuwan Thushara]]
| 2022 || 2022 || 4 || {{sort|0002|2}}|| {{sort|۰۰۲۵|۲*}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort|0055|55}} || {{sort|002|2}} || {{sort|01182|1/18}} || {{nts|44.50}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Nuwan Thushara|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/955235.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=15 فروری 2022}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|93}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Janith|Liyanage}}
| 2022|| 2022 || 3 || {{sort|0028|28}} || {{sort|0110|11}} || {{sort|0933|9.33}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Janith Liyanage|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/681681.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=20 فروری 2022}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|94}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Kamil|Mishara}}
| 2022|| 2022 || 3 || {{sort|0015|15}} || {{sort|0130|13}} || {{sort|0500|5.00}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0|| 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Kamil Mishara|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/1075863.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=20 فروری 2022}}&lt;/ref&gt;
|}

=== ٹوئنٹی ۲۰ انٹرنیشنل وچ کپتان ===
{| class=&quot;wikitable plainrowheaders sortable&quot;
|+ سری لنکا ٹوئنٹی ۲۰ انٹرنیشنل کپتان
! scope=&quot;col&quot; | No.
! scope=&quot;col&quot; | Name&lt;ref name=&quot;list of capt&quot;&gt;{{cite web|title=Sri Lanka–Records–Twenty20 Internationals–List of captains|url=http://stats.espncricinfo.com/srilanka/engine/records/individual/list_captains.html?class=3;id=8;type=team|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=23 دسمبر 2017}}&lt;/ref&gt;
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | پہلا
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | آخری
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | چٹائی
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | جِت گیا۔
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | کھو دتا
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | بندھا ہويا
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | این آر
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | جیت%
|- align=center
| {{nts|1}}
! scope=&quot;row&quot; | {{sortname|مہیلا|جے وردھنے}}
|| ۲۰۰۶ || ۲۰۱۲ || ۱۹ || ۱۲ || ۶ || ۱ || ۰
| ۶۵٫۷۸٪
|- align=center
| {{nts|2}}
! scope=&quot;row&quot; | {{sortname|تلکارتنے|دلشان}}
|| ۲۰۰۸ || ۲۰۱۱ || ۵ || ۲ || ۳ || ۰ || ۰
| ۴۰٫۰٪
|- align=center
| {{nts|3}}
! scope=&quot;row&quot; | {{sortname|Kumar|Sangakkara}}
|| ۲۰۰۹ || ۲۰۱۲ || ۲۲ || ۱۳ || ۹ || ۰ || ۰
| ۵۹٫۰۹٪
|- align=center
| {{nts|4}}
! scope=&quot;row&quot; | {{sortname|Thilina|Kandamby}}
|| ۲۰۱۱ || ۲۰۱۱ || ۱ || ۱ || ۰ || ۰ || ۰
| ۱۰۰٪
|- align=center
| {{nts|5}}
! scope=&quot;row&quot; | {{sortname|Angelo|Mathews}}
|| ۲۰۱۲ || ۲۰۲۱ || ۱۶ || ۶ || ۹ || ۰ || ۱
| ۴۰٫۰۰٪
|- align=center
| {{nts|6}}
! scope=&quot;row&quot; | {{sortname|Dinesh|Chandimal}}
|| ۲۰۱۳ || ۲۰۱۸ || ۲۶ || ۱۳ || ۱۳ || ۰ || ۰
| ۵۰٫۰۰٪
|- align=center
| {{nts|7}}
! scope=&quot;row&quot; | {{sortname|Lasith|Malinga}}
|| ۲۰۱۴ || ۲۰۲۰ || ۲۴ || ۷ || ۱۵ || ۱ || ۱
| ۳۲٫۶۰٪
|- align=center
| {{nts|8}}
! scope=&quot;row&quot; | {{sortname|Upul|Tharanga}}
|| ۲۰۱۷ || ۲۰۱۷ || ۶ || ۳ || ۳ || ۰ || ۰
| ۵۰٫۰۰٪
|- align=center
| {{nts|9}}
! scope=&quot;row&quot; | {{sortname|Thisara|Perera}}
|| ۲۰۱۷ || ۲۰۱۸ || ۹ || ۰ || ۹ || ۰ || ۰
| ۰۰٫۰۰٪
|- align=center
| {{nts|10}}
! scope=&quot;row&quot; | {{sortname|Dasun|Shanaka}}
|| ۲۰۱۹ || ۲۰۲۲ || ۲۸ || ۱۲ || ۱۵ || ۱ || ۰
| ۴۴٫۶۴٪
|- align=center
| {{nts|11}}
! scope=&quot;row&quot; | {{sortname|Kusal|Perera}}
|| ۲۰۲۱ || ۲۰۲۱ || ۳ || ۰ || ۳ || ۰ || ۰
| ۰٫۰۰٪
|- class=&quot;sortbottom&quot; align=center
| colspan=4  | '''Total'''
|| '''۱۵۹''' || '''۶۹''' || '''۸۵''' || '''۳''' || '''۲'''
| '''۴۴٫۹۰٪'''
|}

: ''۱۱ جون ۲۰۲۲ء تک دے اعداد و شمار درست نيں۔'' &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|title=Players–Sri Lanka–T20I caps|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/caps.html?country=8;class=3|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|accessdate=11 جون 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|title=Sri Lanka T20I Batting Averages|url=http://stats.espncricinfo.com/srilanka/engine/records/averages/batting.html?class=3;id=8;type=team|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|accessdate=11 جون 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|title=Sri Lanka T20I Bowling Averages|url=http://stats.espncricinfo.com/srilanka/engine/records/averages/bowling.html?class=3;id=8;type=team|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|accessdate=11 جون 2022}}&lt;/ref&gt;

== حوالے ==
{{حوالے}}

[[گٹھ:عالمی ٹوئنٹی/۲۰ کرکٹ کھلاڑیاں د‏‏یاں فہرستاں]]
[[گٹھ:سری لنکی کرکٹ کھلاڑیاں د‏‏یاں فہرستاں]]
[[گٹھ:سری لنکا ٹوئنٹی۲۰ بین الاقوامی دے کرکٹ کھلاڑی]]</text>
      <sha1>gf2msy1rd6n1vs12g36kq3avu9m27z0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>609413</id>
      <parentid>609412</parentid>
      <timestamp>2022-08-27T03:57:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <comment>پنجابی اعداد‌سازی</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="56377" xml:space="preserve">{{پنجابی گنتی}}
[[فائل:England vs Sri Lanka.jpg|ربط=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/England_vs_Sri_Lanka.jpg/300px-England_vs_Sri_Lanka.jpg|متبادل=Panorama of a heavily populated cricket ground at night. A large stand is on the right-hand side of the pitch and the scene is illuminated by four floodlights.|کھبے|thumb|300x300px| سری لنکا ۱۵ جون ۲۰۰۶ء نو‏‏ں [[روز باؤل (کرکٹ گراؤنڈ)|روز باؤل]] ، [[ہیمپشائر]] وچ اپنے پہلے ٹوئنٹی ۲۰ انٹرنیشنل وچ انگلینڈ دے خلاف کھیل رہیا ا‏‏ے۔]]
اک ٹوئنٹی ۲۰ انٹرنیشنل اک بین الاقوامی [[کرکٹ]] میچ اے جو دو ٹیماں دے درمیان ہُندا اے جس نو‏‏ں ٹوئنٹی ۲۰ انٹرنیشنل دا سرکاری درجہ حاصل ہُندا اے، جداں کہ [[بین الاقوامی کرکٹ کونسل|انٹرنیشنل کرکٹ کونسل]] (ICC) دے ذریعہ طے کيتا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ [[ٹوئنٹی۲۰ کرکٹ|ٹوئنٹی ۲۰]] کرکٹ دے قوانین دے تحت کھیلا جاندا اے تے ایہ کھیل د‏‏ی مختصر ترین شکل ا‏‏ے۔ اس طرح دا پہلا میچ ۱۷ فروری ۲۰۰۵ء نو‏‏ں [[آسٹریلیا قومی کرکٹ ٹیم|آسٹریلیا]] تے [[نیوزی لینڈ قومی کرکٹ ٹیم|نیوزی لینڈ]] دے درمیان کھیلا گیا سی۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.cricinfo.com/ci/content/story/144628.html|title=Ponting leads as Kasprowicz follows|first=Peter|last=English|accessdate=15 جون 2012|date=17 فروری 2005|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]}}&lt;/ref&gt; [[سری لنکا قومی کرکٹ ٹیم|سری لنکا د‏‏ی قومی کرکٹ ٹیم]] نے اپنا پہلا ٹوئنٹی ۲۰ انٹرنیشنل میچ ۱۵ جون ۲۰۰۶ء نو‏‏ں [[انگلستان قومی کرکٹ ٹیم|انگلینڈ]] دے خلاف سری لنکا دے ۲۰۰۶ء دے دورہ انگلینڈ دے اک حصے دے طور اُتے کھیلا، ایہ میچ ۲ [[دوڑ (کرکٹ)|رنز]] تو‏ں جِتیا۔ &lt;ref name=&quot;ESPN1&quot;&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/225271.html|title=Only T20I: England v Sri Lanka|accessdate=15 جون 2012|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]}}&lt;/ref&gt;سری لنکا نے ۱۴ ستمبر ۲۰۰۷ء نو‏‏ں ٹوئنٹی ۲۰ انٹرنیشنل کرکٹ وچ سب تو‏ں ودھ ٹیم دا ٹوٹل ریکارڈ کيتا [[آئی سی سی عالمی ٹوئنٹی ٹوئنٹی ۲۰۰۷|، ICC ٹوئنٹی ۲۰ انٹرنیشنل دے افتتاحی ایڈیشن]] وچ اک گروپ مرحلے دے میچ وچ ، [[کینیا قومی کرکٹ ٹیم|کینیا]] دے خلاف ۶ وکٹاں اُتے ۲۶۰ رنز بنائے تے میچ ۱۷۲ رنز تو‏ں جِت لیا جو کہ سب تو‏ں ودھ جِت ا‏‏ے۔ ٹوئنٹی ۲۰ انٹرنیشنل وچ مارجن (اب تک)۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.cricinfo.com/twenty20wc/content/story/310966.html|title=Sri Lanka break records in convincing win|last=Gopalakrishna|first=H. R.|last2=Varghese, Mathew|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|date=14 ستمبر 2007|accessdate=15 جون 2012}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://stats.espncricinfo.com/ci/content/records/283283.html|title=Largest margin of victory (by runs) in Twenty20 Internationals|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|accessdate=8 جولائ‏ی 2012}}&lt;/ref&gt;اس لسٹ وچ سری لنکا کرکٹ ٹیم دے تمام ممبران شام‏ل نيں جنہاں نے گھٹ تو‏ں گھٹ اک ٹوئنٹی ۲۰ انٹرنیشنل میچ کھیلا ا‏‏ے۔ اسنو‏ں ابتدائی طور اُتے اس ترتیب تو‏ں ترتیب دتا گیا اے جس وچ ہر کھلاڑی نے اپنی پہلی ٹوئنٹی ۲۰ [[کیپ (کھیل)|کیپ]] جیندی ا‏‏ے۔ جتھے اک تو‏ں ودھ کھلاڑی اک ہی میچ وچ اپنی پہلی ٹوئنٹی ۲۰ کیپ جیتتے نيں، اوہ کھلاڑی حروف تہجی دے لحاظ تو‏ں کنیت دے مطابق درج ہُندے نيں۔

=== چابی ===
{|
|-
| valign=&quot;top&quot; style=&quot;width:26%&quot; |
''''جنرل''''
* {{ڈبل ڈگر}}&amp;nbsp;– [[کپتان (کرکٹ)|کپتان]]
* {{خنجر}}&amp;nbsp;– [[وکٹ کیپر]]
* ''''پہلا''''&amp;nbsp;- ڈیبیو دا سال
* '''آخری'''&amp;nbsp;- تازہ ترین گیم دا سال
* '''میٹ'''&amp;nbsp;- کھیلے گئے میچاں د‏‏ی تعداد

'''[[فیلڈنگ (کرکٹ)|فیلڈنگ]]''''
* '''Ca'''&amp;nbsp;- [[کیچ (کرکٹ)|کیچز]] لیا گیا
* '''St'''&amp;nbsp;- [[سٹمپڈ|سٹمپنگز]] لیا گیا۔
| valign=&quot;top&quot; style=&quot;width:25%&quot; |
'''[[بیٹنگ (کرکٹ)|بیٹنگ]]''''
* '''رنز''' - کیریئر وچ [[رن (کرکٹ)|رن بنائے]]
* '''HS''' - سب تو‏ں ودھ سکور
* '''اوسط'' – [[بیٹنگ اوسط (کرکٹ)|رنز فی آؤٹ سکور]]
* '''*''' – بلے باز [[ناٹ آؤٹ (کرکٹ)|ناٹ آؤٹ]] رہے
* ''۵۰'' – [[کرکٹ د‏‏ی اصطلاحات د‏‏ی لسٹ#H|نصف سنچریاں]] سکور
* '''۱۰۰'' – [[سنچری (کرکٹ)|سنچریاں]] اسکور کیا
| valign=&quot;top&quot; style=&quot;width:25%&quot; |
'''[[بولنگ (کرکٹ)|بولنگ]]'''
* '''بالز'''&amp;nbsp;- [[ڈیلیوری (کرکٹ)|گینداں]] کیریئر وچ بولڈ
* '''Wkt'''&amp;nbsp;- [[وکٹ#بیٹسمین نو‏‏ں آؤٹ کرنا|وکٹاں]] کیریئر وچ لی گئی
* '''BB'''&amp;nbsp;- [[کرکٹ د‏‏ی اصطلاحات د‏‏ی لسٹ#B|اک اننگز وچ بہترین باؤلنگ]]
* '''اوسط'''&amp;nbsp;- [[بولنگ اوسط|فی وکٹ اوسط رنز]]
| valign=&quot;top&quot; style=&quot;width:24%&quot; |
'''[[کپتان (کرکٹ)|کپتان]]''''
* '''جیت'''&amp;nbsp;- جیتنے والے گیمز د‏‏ی تعداد
* ''''کھوئے''''&amp;nbsp;- ہارے ہوئے گیمز د‏‏ی تعداد
* '''ٹائی'''&amp;nbsp;- کھیلاں د‏‏ی تعداد [[کرکٹ وچ نتیجہ# ٹائی|ٹائی]]
* '''NR'''&amp;nbsp;– Number of games with [[The result in cricket#No result|no result]]
* '''Win%'''&amp;nbsp;– Ratio of games won to those captained{{efn|name=fn2|Games that did not have a result are not included in calculating the win ratio.}}
|}

=== کھلاڑی ===
:''Statistics correct as of 11 جون 2022.''&lt;ref&gt;{{cite web|title=Players–Sri Lanka–T20I caps|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/caps.html?country=8;class=3|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=11 جون 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|title=Sri Lanka T20I Batting Averages|url=http://stats.espncricinfo.com/srilanka/engine/records/averages/batting.html?class=3;id=8;type=team|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=11 جون 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|title=Sri Lanka T20I Bowling Averages|url=http://stats.espncricinfo.com/srilanka/engine/records/averages/bowling.html?class=3;id=8;type=team|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=11 جون 2022}}&lt;/ref&gt;

{| class=&quot;wikitable plainrowheaders sortable&quot;
|+ سری لنکا دے ٹوئنٹی ۲۰ انٹرنیشنل کرکٹرز
|- align=&quot;center&quot;
! scope=&quot;col&quot; colspan=5 class=&quot;unsortable&quot;| جنرل
! scope=&quot;col&quot; colspan=5 class=&quot;unsortable&quot; | [[بیٹنگ (کرکٹ)|بیٹنگ]]
! scope=&quot;col&quot; colspan=4 class=&quot;unsortable&quot; | [[بولنگ (کرکٹ)|بولنگ]]
! scope=&quot;col&quot; colspan=2 class=&quot;unsortable&quot; | [[فیلڈنگ (کرکٹ)|فیلڈنگ]]
! scope=&quot;col&quot; rowspan=2 class=&quot;unsortable&quot;| حوالہ
|- align=&quot;center&quot;
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | [[کیپ (کھیل)|کیپ]]
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | نام
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | پہلا
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | آخری
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | چٹائی
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | [[رن (کرکٹ)|رنز]]
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | ایچ ایس
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | [[بیٹنگ اوسط (کرکٹ)|اوسط]]
! scope=&quot;col&quot;|[[کرکٹ د‏‏ی اصطلاحات د‏‏ی لسٹ#H|50]]
! scope=&quot;col&quot;|[[سنچری (کرکٹ)|۱۰۰]]
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | [[ڈیلیوری (کرکٹ)|گینداں]]
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | [[وکٹ#اک بلے باز نو‏‏ں آؤٹ کرنا|وکٹ]]
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | بی بی
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | [[بولنگ اوسط|اوسط]]
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | [[کیچ (کرکٹ)|Ca]]
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | [[سٹمپڈ|St]]
|- class=&quot;unsortable&quot;
|-align=center
| {{nts|1}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|رسل | آرنلڈ}}
| 2006 || 2006 || 1 || {{sort|0007|7}} || {{sort|0070|7}} || {{sort|0700|7.00}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Russel Arnold|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/48122.html| website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|2}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|تلکارتنے|دلشان}}&amp;nbsp;{{double-dagger}}{{dagger}}
| 2006 || 2016 || 80|| {{sort|1884|1884}} || {{sort|۱۰۴۵|۱۰۴*}} || {{sort|2898|27.98}} || 13 || 1 || {{sort|0246|246}} || {{sort|009|9}} || {{sort|02196|2/4}} || {{nts|43.57}} || 31 || 2 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Tillakaratne Dilshan|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/48472.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|3}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|دلہارا|فرنینڈو}}
| 2006 || 2016|| 18 || {{sort|0025|25}} || {{sort|0210|21}} || {{sort|0500|5.00}} || 0 || 0 || {{sort|0378|378}} || {{sort|018|18}} || {{sort|03181|3/19}} || {{nts|25.77}} || 3|| 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Dilhara Fernando|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/48835.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|4}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Sanath|Jayasuriya}}
| 2006 || 2011|| 31 || {{sort|0629|629}} || {{sort|0880|88}} || {{sort|2329|23.29}} || 4 || 0 || {{sort|0371|371}} || {{sort|019|19}} || {{sort|03179|3/21}} || {{nts|24.00}} || 4 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Sanath Jayasuriya|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49209.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|5}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Mahela|Jayawardene}}&amp;nbsp;{{double-dagger}}
| 2006 || 2014|| 55 || {{sort|1493|1493}} || {{sort|1000|100}} || {{sort|3176|31.76}} || 9 || 1 || {{sort|0006|6}} || {{sort|000|0}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 17 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Mahela Jayawardene|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49289.html |website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|6}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Chamara|Kapugedera}}
| 2006 || 2017|| 43 || {{sort|0703|703}} || {{sort|0500|50}} || {{sort|2267|22.67}} || 1 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 17 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Chamara Kapugedera|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/209457.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|7}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Farveez|Maharoof}}
| 2006|| 2016 || 8 || {{sort|0033|33}} || {{sort|۰۱۳۵|۱۳*}} || {{sort|0825|8.25}} || 0 || 0 || {{sort|0162|162}} || {{sort|007|7}} || {{sort|02182|2/18}} || {{nts|28.42}} || 2 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Farveez Maharoof|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49638.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|8}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Lasith|Malinga}}
| 2006 || 2020|| 84 || {{sort|0136|136}} || {{sort|0270|27}} || {{sort|0647|6.47}} || 0 || 0 || {{sort|1799|1799}} || {{sort|107|107}} || {{sort|05194|5/6}} || {{nts|20.79}} || 21 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Lasith Malinga|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49758.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=1 نومبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|9}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Ruchira|Perera}}
| 2006 || 2006 || 2 || {{sort|0000|0}} || {{sort|۰۰۰۵|۰*}} || {{sort dash}} || 0 || 0 || {{sort|0042|42}} || {{sort|000|0}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Ruchira Perera|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49870.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|10}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Kumar|Sangakkara}}&amp;nbsp;{{double-dagger}}{{dagger}}
| 2006 || 2014 || 56 || {{sort|1382|1382}} || {{sort|0780|78}} || {{sort|3140|31.40}} || 8 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 25 || 20 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Kumar Sangakkara|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/50710.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|11}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Upul|Tharanga}}
| 2006 || 2018 || 26 || {{sort|0407|407}} || {{sort|0470|47}} || {{sort|1628|16.28}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 2 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Upul Tharanga|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/50747.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|12}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Marvan|Atapattu}}
| 2006 || 2006 || 2 || {{sort|0005|5}} || {{sort|0050|5}} || {{sort|0500|5.00}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Marvan Atapattu|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/48124.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|13}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Muttiah|Muralitharan}}
| 2006 || 2010|| 12 || {{sort|0001|1}} || {{sort|0010|1}} || {{sort|0050|0.50}} || 0 || 0 || {{sort|0282|282}} || {{sort|013|13}} || {{sort|03171|3/29}} || {{nts|22.84}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Muttiah Muralitharan|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49636.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|14}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Chamara|Silva}}
| 2006 || 2011 || 16 ||{{sort|0175|175}} || {{sort|0380|38}} || {{sort|1346|13.46}} || 0 || 0 || {{sort|0018|18}} || {{sort|001|1}} || {{sort|01196|1/4}} || {{nts|15.00}} || 5 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Chamara Silva|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/50431.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|15}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Chaminda|Vaas}}
| 2006 || 2007 || 6 || {{sort|0033|33}} || {{sort|0210|21}} || {{sort|3300|33.00}} || 0 || 0 || {{sort|0132|132}} || {{sort|006|6}} || {{sort|02186|2/14}} || {{nts|21.33}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Chaminda Vaas|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/50804.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|16}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Malinga|Bandara}}
| 2006 || 2009 || 4 || {{sort|0012|12}} || {{sort|0070|7}} || {{sort|0600|6.00}} || 0 || 0 || {{sort|0084|84}} || {{sort|004|4}} || {{sort|03168|3/32}} || {{nts|24.00}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Malinga Bandara|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/48284.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|17}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Jehan|Mubarak}}
| 2007 || 2009 || 16 || {{sort|0238|238}} || {{sort|۰۴۶۵|۴۶*}} || {{sort|2163|21.63}} || 0 || 0 || {{sort|0008|8}} || {{sort|001|1}} || {{sort|01191|1/9}} || {{nts|17.00}} || 9 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Jehan Mubarak|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49633.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|18}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Gayan|Wijekoon}}
| 2007 || 2007 || 3 || {{sort|0001|1}} || {{sort|۰۰۱۵|۱*}} || {{sort|0100|1.00}} || 0 || 0 || {{sort|0066|66}} || {{sort|002|2}} || {{sort|01188|1/12}} || {{nts|50.50}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Gayan Wijekoon|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/50345.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|19}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Dilhara|Lokuhettige}}
| 2008 || 2008 || 2 || {{sort|0018|18}} || {{sort|۰۱۸۵|۱۸*}} || {{sort dash}}|| 0 || 0 || {{sort|0030|30}} || {{sort|002|2}} || {{sort|02194|2/6}} || {{nts|15.00}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Dilhara Lokuhettige|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/48487.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|20}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Thilina|Kandamby}}&amp;nbsp;{{double-dagger}}
| 2008 || 2011 || 5 || {{sort|0013|13}} || {{sort|0100|10}} || {{sort|0325|3.25}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 4 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Thilina Kandamby|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49363.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|21}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Jeevantha|Kulatunga}}
| 2008 || 2008 || 2 || {{sort|0019|19}} || {{sort|0110|11}} || {{sort|0950|9.50}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 2 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Jeevantha Kulatunga|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49394.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|22}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Ajantha|Mendis}}
| 2008 || 2014 || 39 || {{sort|0008|8}} || {{sort|۰۰۴۵|۴*}} || {{sort|0266|2.66}} || 0 || 0 || {{sort|0885|885}} || {{sort|066|66}} || {{sort|06192|6/8}} || {{nts|14.42}} || 6 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Ajantha Mendis|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/268739.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|23}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Thilan|Thushara}}
| 2008|| 2010|| 6 || {{sort|0004|4}} || {{sort|0030|3}} || {{sort|0200|2.00}} || 0 || 0 || {{sort|0132|132}} || {{sort|007|7}} || {{sort|02163|2/37}} || {{nts|25.57}} || 2 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Thilan Thushara|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49677.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|24}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Mahela|Udawatte}}
| 2008 || 2017 || 8 || {{sort|0096|96}} || {{sort|0250|25}} || {{sort|12.00|12.00}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Mahela Udawatte|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/50802.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|25}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Nuwan|Kulasekara}}
| 2008 || 2017 || 58 || {{sort|0215|215}} || {{sort|0310|31}} || {{sort|1023|10.23}} || 0 || 0 || {{sort|1231|1231}} || {{sort|066|66}} || {{sort|04169|4/31}} || {{nts|23.18}} || 17 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Nuwan Kulasekara|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49535.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|26}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Kaushalya|Weeraratne}}
| 2008 || 2009 || 5 || {{sort|0049|49}} || {{sort|۰۲۰۵|۲۰*}} || {{sort|1633|16.33}} || 0 || 0 || {{sort|0090|90}} || {{sort|004|4}} || {{sort|04181|4/19}} || {{nts|31.50}} || 4 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Kaushalya Weeraratne|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/50860.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|27}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Indika|de Saram}}
| 2009 || 2009 || 1 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Indika de Saram|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/48449.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|28}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Angelo|Mathews}}&amp;nbsp;{{double-dagger}}
| 2009 || 2021 || 78 || {{sort|1148|1148}} || {{sort|۰۸۱۵|۸۱*}} || {{sort|2551|25.51}} || 5 || 0 || {{sort|1029|1029}} || {{sort|038|38}} || {{sort|03184|3/16}} || {{nts|31.57}} || 24 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Angelo Mathews|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49764.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|29}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Isuru|Udana}}
| 2009 || 2021 || 35 || {{sort|0256|256}} || {{sort|۰۸۴۵|۸۴*}} || {{sort|1828|18.28}} || 1 || 0 || {{sort|0631|631}} || {{sort|027|27}} || {{sort|03187|3/13}} || {{nts|33.88}} || 4 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Isuru Udana|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/328026.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=30 اکتوبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|30}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Gihan|Rupasinghe}}
| 2009 || 2009 || 2 || {{sort|0033|33}} || {{sort|0180|18}} || {{sort|1650|16.50}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 1 || 0||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Gihan Rupasinghe|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/218430.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|31}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Chinthaka|Jayasinghe}}
| 2009 || 2010 || 5 || {{sort|0049|49}} || {{sort|0380|38}} || {{sort|4900|49.00}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0 || 0||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Chinthaka Jayasinghe|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49287.html |website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|32}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Muthumudalige|Pushpakumara}}
| 2009 || 2009 || 1 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort|0018|18}} || {{sort|001|1}} || {{sort|01173|1/27}} || {{nts|27.00}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Muthumudalige Pushpakumara|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49868.html |website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|33}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Dinesh|Chandimal}}{{dagger}}
| 2010 || 2022 || 68 || {{sort|1062|1062}} || {{sort|۰۶۶۵|۶۶*}} || {{sort|1966|19.66}} || 6 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 37 || 6 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Dinesh Chandimal|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/300628.html |website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|34}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Chanaka|Welegedara}}
| 2010 || 2010 || 2 || {{sort|0002|2}} || {{sort|۰۰۲۰|۲*}} || {{sort dash}} || 0 || 0 || {{sort|0036|36}} || {{sort|001|1}} || {{sort|01179|1/21}} || {{nts|61.00}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Chanaka Welegedara|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/51019.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|35}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Suraj|Randiv}}
| 2010 || 2011 || 7 || {{sort|0008|8}} || {{sort|0060|6}} || {{sort|0400|4.00}} || 0 || 0 || {{sort|0126|126}} || {{sort|007|7}} || {{sort|03180|3/20}} || {{nts|19.85}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Suraj Randiv|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/50438.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|36}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Thisara|Perera}}{{efn|name=fn1|[[تھیسارا پریرا]] also played for [[List of World XI Twenty20 International cricketers|World XI]]. Only his records for [[سری لنکا قومی کرکٹ ٹیم]] are given above.}}
| 2010 || 2021 || 80 || {{sort|1047|1047}} || {{sort|0580|58}} || {{sort|2136|21.36}} || 2 || 0 || {{sort|1024|1024}} || {{sort|045|45}} || {{sort|03176|3/24}} || {{nts|35.08}} || 29 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Thisara Perera|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/233514.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|37}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Suranga|Lakmal}}
| 2011 || 2019 || 11 || {{sort|0007|7}} || {{sort|۰۰۵۵|۵*}} || {{sort|0233|2.33}} || 0 || 0 || {{sort|0208|208}} || {{sort|008|8}} || {{sort|02174|2/26}} || {{nts|41.25}} || 3 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Suranga Lakmal|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49619.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|38}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Jeevan|Mendis}}
| 2011 || 2018 || 22 || {{sort|0207|207}} || {{sort|۰۴۳۵|۴۳*}} || {{sort|1881|18.81}} || 0 || 0 || {{sort|0210|210}} || {{sort|012|12}} || {{sort|03176|3/24}} || {{nts|20.75}} || 7 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Jeevan Mendis|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49700.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|39}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Rangana|Herath}}
| 2011 || 2016 || 17 || {{sort|0008|8}} || {{sort|0030|3}} || {{sort|0266|2.66}} || 0 || 0 || {{sort|0305|305}} || {{sort|018|18}} || {{sort|05197|5/3}} || {{nts|20.72}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Rangana Herath|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49178.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|40}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Dilruwan|Perera}}
| 2011 || 2011 || 3 || {{sort|0001|1}} || {{sort|0010|1}} || {{sort|0050|0.50}} || 0 || 0 || {{sort|0060|60}} || {{sort|003|3}} || {{sort|03174|3/26}} || {{nts|24.00}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Dilruwan Perera|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49920.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|41}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Dhammika|Prasad}}
| 2011 || 2011 || 1 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort|0018|18}} || {{sort|000|0}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Dhammika Prasad|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/50163.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|42}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Kaushal|Lokuarachchi}}
| 2012 || 2012 || 2 || {{sort|0011|11}} || {{sort|0110|11}} || {{sort|0550|5.50}} || 0 || 0 || {{sort|0036|36}} || {{sort|002|2}} || {{sort|02169|2/31}} || {{nts|24.00}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Kaushal Lokuarachchi|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/49557.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|43}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Sachithra|Senanayake}}
| 2012 || 2016 || 24 || {{sort|0056|56}} || {{sort|0170|17}} || {{sort|0933|9.33}} || 0 || 0 || {{sort|0486|486}} || {{sort|025|25}} || {{sort|04154|4/46}} || {{nts|21.96}} || 3 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Sachithra Senanayake|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/273439.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|44}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Lahiru|Thirimanne}}
| 2012 || 2016 || 26 || {{sort|0291|291}} || {{sort|0440|44}} || {{sort|1616|16.16}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 8 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Lahiru Thirimanne|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/301236.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 جون 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|45}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Shaminda|Eranga}}
| 2012 || 2013 || 3 || {{sort|0006|6}} || {{sort|0060|6}} || {{sort|0600|6.00}} || 0 || 0 || {{sort|0066|66}} || {{sort|003|3}} || {{sort|02170|2/30}} || {{nts|30.00}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Shaminda Eranga|url=http://www.espncricinfo.com/sri-lanka-v-india-2012/content/player/267414.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=10 اگست 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|46}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Dilshan|Munaweera}}
| 2012 || 2017 || 13 || {{sort|0215|215}} || {{sort|0530|53}} || {{sort|1791|17.91}} || 1 || 0 || {{sort|0060|60}} || {{sort|001|1}} || {{sort|01174|1/26}} || {{nts|92.00}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Dilshan Munaweera|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/304735.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=8 نومبر 2015}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|47}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Akila|Dananjaya}}
| 2012 || 2021 || 31 || {{sort|0061|61}} || {{sort|۰۱۱۵|۱۱*}} || {{sort|0762|7.62}} || 0 || 0 || {{sort|0665|665}} || {{sort|028|28}} || {{sort|03164|3/36}} || {{nts|32.46}} || 7 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Akila Dananjaya|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/574178.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=8 اکتوبر 2012}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|48}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Kusal|Perera}}&amp;nbsp;{{double-dagger}}{{dagger}}
| 2012 || 2021 || 60 || {{sort|1539|1539}} || {{sort|0840|84}} || {{sort|2653|26.53}} || 12 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 16 || 6 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Kusal Perera|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/300631.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=1 نومبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|49}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Angelo|Perera}}
| 2013 || 2019 || 6 || {{sort|0059|59}} || {{sort|0160|16}} || {{sort|1180|11.80}} || 0 || 0 || {{sort|0006|6}} || {{sort|000|0}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Angelo Perera|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/300629.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=8 نومبر 2015}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|50}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Ramith|Rambukwella}}
| 2013 || 2016 || 2 || {{sort|0019|19}} || {{sort|0190|19}} || {{sort|1900|19.00}} || 0 || 0 || {{sort|0039|39}} || {{sort|001|1}} || {{sort|01181|1/19}} || {{nts|46.00}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Ramith Rambukwella|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/394871.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=8 نومبر 2015}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|51}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Seekkuge|Prasanna}}
| 2013 || 2017 || 20 || {{sort|0214|214}} || {{sort|۰۳۷۵|۳۷*}} || {{sort|1528|15.28}} || 0 || 0 || {{sort|0300|300}} || {{sort|010|10}} || {{sort|02155|2/45}} || {{nts|35.90}} || 4 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Seekkuge Prasanna|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/268740.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=8 نومبر 2015}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|52}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Kithuruwan|Vithanage}}
| 2014 || 2016 || 3 || {{sort|0040|40}} || {{sort|0380|38}} || {{sort|1333|13.33}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Kithuruwan Vithanage|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/342616.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=8 نومبر 2015}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|53}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Dhananjaya|de Silva}}
| 2015 || 2021 || 23 || {{sort|0412|412}} || {{sort|0620|62}} || {{sort|2060|20.60}} || 2 || 0 || {{sort|0144|144}} || {{sort|005|5}} || {{sort|02178|2/22}} || {{nts|34.20}} || 6 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Dhananjaya de Silva|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/465793.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=8 نومبر 2015}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|54}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Binura|Fernando}}
| 2015 || 2022 || 9 || {{sort|0030|30}} || {{sort|0200|20}} || {{sort|3000|30.00}} || 0 || 0 || {{sort|0188|188}} || {{sort|010|10}} || {{sort|02188|2/12}} || {{nts|25.90}} || 2 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Binura Fernando|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/629080.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=8 نومبر 2015}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|55}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Milinda|Siriwardana}}
| 2015 || 2017 || 22 || {{sort|0275|275}} || {{sort|0420|42}} || {{sort|1718|17.18}} || 0 || 0 || {{sort|0138|138}} || {{sort|008|8}} || {{sort|02183|2/17}} || {{nts|25.75}} || 6 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Milinda Siriwardana|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/222354.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=8 نومبر 2015}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|56}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Jeffrey|Vandersay}}
| 2015 || 2022 || 14 || {{sort|0020|20}} || {{sort|۰۰۸۵|۸*}} || {{sort|2000|20.00}} || 0 || 0 || {{sort|0296|296}} || {{sort|007|7}} || {{sort|02174|2/26}} || {{nts|56.42}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Jeffrey Vandersay|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/370040.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=8 نومبر 2015}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|57}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Shehan|Jayasuriya}}
| 2015 || 2020 || 18 || {{sort|0241|241}} || {{sort|0400|40}} || {{sort|1506|15.06}} || 0 || 0 || {{sort|0137|137}} || {{sort|003|3}} || {{sort|01189|1/11}} || {{nts|71.00}} || 4 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Shehan Jayasuriya|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/422965.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=1 نومبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|58}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Dasun|Shanaka}}&amp;nbsp;{{double-dagger}}
| 2015 || 2022 || 68 || {{sort|1015|1015}} || {{sort|۰۷۴۵|۷۴*}} || {{sort|2071|20.71}} || 4 || 0 || {{sort|0330|330}} || {{sort|018|18}} || {{sort|03184|3/16}} || {{nts|24.00}} || 20 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Dasun Shanaka|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/437316.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=30 اکتوبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|59}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Dushmantha|Chameera}}
| 2015 || 2022 || 50 || {{sort|0086|86}}|| {{sort|۰۲۴۵|۲۴*}} || {{sort|0614|6.14}} || 0 || 0 || {{sort|1071|1071}} || {{sort|048|48}} || {{sort|04183|4/17}} || {{nts|30.27}} || 10 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Dushmantha Chameera|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/552152.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=8 نومبر 2015}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|60}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Danushka|Gunathilaka}}
| 2016 || 2022 || 39 || {{sort|0678|678}} || {{sort|0570|57}} || {{sort|1784|17.84}} || 3 || 0 || {{sort|0123|123}} || {{sort|006|6}} || {{sort|02197|2/3}} || {{nts|25.83}} || 18 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Danushka Gunathilaka|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/345821.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=30 اکتوبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|61}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Niroshan|Dickwella}}&amp;nbsp;{{dagger}}
| 2016 || 2021 || 28 || {{sort|0480|480}} || {{sort|0680|68}} || {{sort|1846|18.46}} || 1 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 12 || 1 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Niroshan Dickwella|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/429754.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=1 نومبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|62}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Kasun|Rajitha}}
| 2016 || 2019 || 10 || {{sort|0008|8}} || {{sort|0050|5}} || {{sort|0400|4.00}} || 0 || 0 || {{sort|0222|222}} || {{sort|010|10}} || {{sort|03171|3/29}} || {{nts|35.80}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Kasun Rajitha|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/499594.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=27 اکتوبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|63}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Asela|Gunaratne}}
| 2016 || 2017 || 12 || {{sort|0225|225}} || {{sort|۰۸۴۵|۸۴*}} || {{sort|2500|25.00}} || 2 || 0 || {{sort|0149|149}} || {{sort|005|5}} || {{sort|01189|1/11}} || {{nts|40.80}} || 5 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Asela Gunaratne|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/360456.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=14 فروری 2016}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|64}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Chaminda|Bandara}}
| 2016 || 2016 || 1 || {{sort|0002|2}} || {{sort|۰۰۲۵|۲*}} || {{sort|0400|4.00}} || 0 || 0 || {{sort|0006|6}} || {{sort|000|0}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Chaminda Bandara|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/362079.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=5 جولائ‏ی 2016}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|65}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Nuwan|Pradeep}}
| 2016 || 2021 || 16 || {{sort|0010|10}} || {{sort|۰۰۸۵|۸*}} || {{sort|1000|10.00}} || 0 || 0 || {{sort|0278|278}} || {{sort|015|15}} || {{sort|04175|4/25}} || {{nts|29.06}} || 2 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Nuwan Pradeep|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/324358.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=1 نومبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|66}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Kusal|Mendis}} {{dagger}}
| 2016 || 2022 || 35 || {{sort|0681|681}} || {{sort|0790|79}} || {{sort|2002|20.02}} || 6 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 8 || 1 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Kusal Mendis|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/629074.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=1 نومبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|67}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Sachith|Pathirana}}
| 2016 || 2017 || 5 || {{sort|0027|27}} || {{sort|0140|14}} || {{sort|0540|5.40}} || 0 || 0 || {{sort|0095|95}} || {{sort|005|5}} || {{sort|02177|2/23}} || {{nts|23.80}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Sachith Pathirana|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/212756.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=6 ستمبر 2016}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|68}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Thikshila|de Silva}}
| 2017 || 2017 || 3 || {{sort|0003|3}} || {{sort|0030|3}} || {{sort|0150|1.50}} || 0 || 0 || {{sort|0006|6}} || {{sort|000|0}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Thikshila de Silva|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/807469.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=26 جنوری 2017}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|69}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Lakshan|Sandakan}}
| 2017 || 2021 || 20 || {{sort|0023|23}} || {{sort|0100|10}} || {{sort|0766|7.66}} || 0 || 0 || {{sort|0460|460}} || {{sort|023|23}} || {{sort|04177|4/23}} || {{nts|24.21}} || 6 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Lakshan Sandakan|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/429738.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=1 نومبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|70}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Vikum|Sanjaya}}
| 2017 || 2017 || 8 || {{sort|0020|20}} || {{sort|0060|6}} || {{sort|0660|6.60}} || 0 || 0 || {{sort|0173|173}} || {{sort|009|9}} || {{sort|02180|2/20}} || {{nts|27.77}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Vikum Sanjaya|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/422092.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=17 فروری 2017}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|71}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Ashan|Priyanjan}}
| 2017 || 2017 || 3 || {{sort|0054|54}} || {{sort|۰۴۰۵|۴۰*}} || {{sort|5400|54.00}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Ashan Priyanjan|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/233802.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=5 ستمبر 2017}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|72}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Sadeera|Samarawickrama}} {{dagger}}
| 2017 || 2021 || 9 || {{sort|0111|111}} || {{sort|0320|32}} || {{sort|1233|12.33}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 4 || 2 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Sadeera Samarawickrama|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/629076.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=26 اکتوبر 2017}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|73}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Chaturanga|de Silva}}
| 2017 || 2017 || 2 || {{sort|0022|22}} || {{sort|0210|21}} || {{sort|1100|11.00}} || 0 || 0 || {{sort|0012|12}} || {{sort|000|0}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Chaturanga de Silva|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/345825.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=29 اکتوبر 2017}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|74}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Vishwa|Fernando}}
| 2017 || 2017 || 1 || {{sort|0002|2}} || {{sort|0020|2}} || {{sort|0200|2.00}} || 0 || 0 || {{sort|0012|12}} || {{sort|000|0}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0|| 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Vishwa Fernando|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/465783.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=21 دسمبر 2017}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|75}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Shehan|Madushanka}}
| 2018 || 2018|| 2 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort|0031|31}} || {{sort|002|2}} || {{sort|02177|2/23}} || {{nts|31.00}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Shehan Madushanka|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/1043681.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=15 فروری 2018}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|76}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Amila|Aponso}}
| 2018 || 2018 || 3 || {{sort|0000|0}} || {{sort|0000|0}} || {{sort|0000|0.00}} || 0 || 0 || {{sort|0060|60}} || {{sort|004|4}} || {{sort|02171|2/29}} || {{nts|19.75}} || 0|| 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Amila Aponso|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/429748.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=18 فروری 2018}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|77}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Kamindu|Mendis}}
| 2018 || 2021 || 5 || {{sort|0076|76}} || {{sort|0410|41}} || {{sort|1520|15.20}} || 0 || 0 || {{sort|0048|48}} || {{sort|000|0}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Kamindu Mendis|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/784373.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=27 اکتوبر 2018}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|78}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Lahiru|Kumara}}
| 2019 || 2022 || 19 || {{sort|0006|6}} || {{sort|0040|4}} || {{sort|0300|3.00}} || 0 || 0 || {{sort|0400|400}} || {{sort|023|23}} || {{sort|03193|3/7}} || {{nts|24.52}} || 2 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Lahiru Kumara|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/784375.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=1 نومبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|79}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Avishka|Fernando}}
| 2019 || 2022 || 32 || {{sort|0336|336}} || {{sort|0370|37}} || {{sort|1200|12.00}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 7 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Avishka Fernando|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/784369.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=1 نومبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|80}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Wanindu|Hasaranga}}
| 2019 || 2022 || 38 || {{sort|0382|382}} || {{sort|0710|71}} || {{sort|1469|14.69}} || 1 || 0 || {{sort|0796|796}} || {{sort|062|62}} || {{sort|04191|4/9}} || {{nts|14.14}} || 11 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Wanindu Hasaranga|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/784379.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=30 اکتوبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|81}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Lahiru|Madushanka}}
| 2019 || 2021 || 3 || {{sort|0022|22}} || {{sort|0200|20}} || {{sort|0733|7.33}} || 0 || 0 || {{sort|0024|24}} || {{sort|000|0}}  || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Lahiru Madushanka|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/428366.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=6 ستمبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|82}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Minod|Bhanuka}}&amp;nbsp;{{dagger}}
| 2019 || 2021 || 5 || {{sort|0064|64}} || {{sort|0360|36}} || {{sort|1600|16.00}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 6 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Minod Bhanuka|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/629075.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=7 اکتوبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|83}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Bhanuka|Rajapaksa}}
| 2019 || 2022 || 21 || {{sort|0350|350}} || {{sort|0770|77}} || {{sort|2333|23.33}} || 2 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 3 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Bhanuka Rajapaksa|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/342619.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=1 نومبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|84}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Oshada|Fernando}}
| 2019 || 2021 || 7 || {{sort|0128|128}} || {{sort|۰۷۸۵|۷۸*}} || {{sort|2560|25.60}} || 1 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Oshada Fernando|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/366725.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=1 نومبر 2019}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|85}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Ashen|Bandara}}
| 2021 || 2021 || 4 || {{sort|0084|84}}|| {{sort|۰۴۴۵|۴۴*}} || {{sort|2800|28.00}} || 0 || 0 || {{sort|0006|6}} || {{sort|000|0}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 2 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Ashen Bandara|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/958691.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=3 مارچ 2021}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|86}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Pathum|Nissanka}}
| 2021 || 2022 || 23 || {{sort|0628|628}} || {{sort|0750|75}} || {{sort|2854|28.54}} || 5 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 3 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Pathum Nissanka|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/1028655.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=3 مارچ 2021}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|87}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Charith|Asalanka}}
| 2021 || 2022 || 20 || {{sort|0521|521}}|| {{sort|۰۸۰۵|۸۰*}} || {{sort|2894|28.94}} || 3 || 0 || {{sort|0024|24}} || {{sort|000|0}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 4 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Charith Asalanka|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/1028655.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=25 جولائ‏ی 2021}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|88}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Chamika|Karunaratne}}
| 2021 || 2022 || 25 || {{sort|0159|159}}|| {{sort|۰۲۴۵|۲۴*}} || {{sort|1445|14.45}} || 0 || 0 || {{sort|0395|395}} || {{sort|011|11}} || {{sort|02178|2/22}} || {{nts|46.63}} || 7 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Chamika Karunaratne|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/623695.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=25 جولائ‏ی 2021}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|89}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Ramesh|Mendis}}
| 2021 || 2021 || 2 || {{sort|0002|2}}|| {{sort|0020|2}} || {{sort|0200|2.00}} || 0 || 0 || {{sort|0024|24}} || {{sort|001|1}} || {{sort|01187|1/13}} || {{nts|22.00}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Ramesh Mendis|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/629084.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=25 جولائ‏ی 2021}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|90}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Maheesh|Theekshana}}
| 2021 || 2022 || 18 || {{sort|0020|20}}|| {{sort|۰۰۷۵|۷*}} || {{sort|0500|5.00}} || 0 || 0 || {{sort|0408|408}} || {{sort|016|16}} || {{sort|03183|3/17}} || {{nts|27.37}} || 4 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Maheesh Theekshana|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/1138316.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=10 ستمبر 2021}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|91}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Praveen|Jayawickrama}}
| 2021 || 2022 || 5 || {{sort|0000|0}}|| {{sort|۰۰۰۵|۰*}} || {{sort dash}} || 0 || 0 || {{sort|0079|79}} || {{sort|002|2}} || {{sort|01171|1/29}} || {{nts|59.00}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Praveen Jayawickrama|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/1028665.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=10 ستمبر 2021}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|92}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| [[Nuwan Thushara]]
| 2022 || 2022 || 4 || {{sort|0002|2}}|| {{sort|۰۰۲۵|۲*}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort|0055|55}} || {{sort|002|2}} || {{sort|01182|1/18}} || {{nts|44.50}} || 0 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Nuwan Thushara|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/955235.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=15 فروری 2022}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|93}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Janith|Liyanage}}
| 2022|| 2022 || 3 || {{sort|0028|28}} || {{sort|0110|11}} || {{sort|0933|9.33}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 1 || 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Janith Liyanage|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/681681.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=20 فروری 2022}}&lt;/ref&gt;
|-align=center
| {{nts|94}}
! scope=&quot;row&quot; align=left| {{sortname|Kamil|Mishara}}
| 2022|| 2022 || 3 || {{sort|0015|15}} || {{sort|0130|13}} || {{sort|0500|5.00}} || 0 || 0 || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || {{sort dash}} || 0|| 0 ||&lt;ref&gt;{{cite web|title=Kamil Mishara|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/1075863.html|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=20 فروری 2022}}&lt;/ref&gt;
|}

=== ٹوئنٹی ۲۰ انٹرنیشنل وچ کپتان ===
{| class=&quot;wikitable plainrowheaders sortable&quot;
|+ سری لنکا ٹوئنٹی ۲۰ انٹرنیشنل کپتان
! scope=&quot;col&quot; | No.
! scope=&quot;col&quot; | Name&lt;ref name=&quot;list of capt&quot;&gt;{{cite web|title=Sri Lanka–Records–Twenty20 Internationals–List of captains|url=http://stats.espncricinfo.com/srilanka/engine/records/individual/list_captains.html?class=3;id=8;type=team|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|access-date=23 دسمبر 2017}}&lt;/ref&gt;
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | پہلا
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | آخری
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | چٹائی
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | جِت گیا۔
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | کھو دتا
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | بندھا ہويا
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | این آر
! دائرہ کار = &quot;col&quot; | جیت%
|- align=center
| {{nts|1}}
! scope=&quot;row&quot; | {{sortname|مہیلا|جے وردھنے}}
|| ۲۰۰۶ || ۲۰۱۲ || ۱۹ || ۱۲ || ۶ || ۱ || ۰
| ۶۵٫۷۸٪
|- align=center
| {{nts|2}}
! scope=&quot;row&quot; | {{sortname|تلکارتنے|دلشان}}
|| ۲۰۰۸ || ۲۰۱۱ || ۵ || ۲ || ۳ || ۰ || ۰
| ۴۰٫۰٪
|- align=center
| {{nts|3}}
! scope=&quot;row&quot; | {{sortname|Kumar|Sangakkara}}
|| ۲۰۰۹ || ۲۰۱۲ || ۲۲ || ۱۳ || ۹ || ۰ || ۰
| ۵۹٫۰۹٪
|- align=center
| {{nts|4}}
! scope=&quot;row&quot; | {{sortname|Thilina|Kandamby}}
|| ۲۰۱۱ || ۲۰۱۱ || ۱ || ۱ || ۰ || ۰ || ۰
| ۱۰۰٪
|- align=center
| {{nts|5}}
! scope=&quot;row&quot; | {{sortname|Angelo|Mathews}}
|| ۲۰۱۲ || ۲۰۲۱ || ۱۶ || ۶ || ۹ || ۰ || ۱
| ۴۰٫۰۰٪
|- align=center
| {{nts|6}}
! scope=&quot;row&quot; | {{sortname|Dinesh|Chandimal}}
|| ۲۰۱۳ || ۲۰۱۸ || ۲۶ || ۱۳ || ۱۳ || ۰ || ۰
| ۵۰٫۰۰٪
|- align=center
| {{nts|7}}
! scope=&quot;row&quot; | {{sortname|Lasith|Malinga}}
|| ۲۰۱۴ || ۲۰۲۰ || ۲۴ || ۷ || ۱۵ || ۱ || ۱
| ۳۲٫۶۰٪
|- align=center
| {{nts|8}}
! scope=&quot;row&quot; | {{sortname|Upul|Tharanga}}
|| ۲۰۱۷ || ۲۰۱۷ || ۶ || ۳ || ۳ || ۰ || ۰
| ۵۰٫۰۰٪
|- align=center
| {{nts|9}}
! scope=&quot;row&quot; | {{sortname|Thisara|Perera}}
|| ۲۰۱۷ || ۲۰۱۸ || ۹ || ۰ || ۹ || ۰ || ۰
| ۰۰٫۰۰٪
|- align=center
| {{nts|10}}
! scope=&quot;row&quot; | {{sortname|Dasun|Shanaka}}
|| ۲۰۱۹ || ۲۰۲۲ || ۲۸ || ۱۲ || ۱۵ || ۱ || ۰
| ۴۴٫۶۴٪
|- align=center
| {{nts|11}}
! scope=&quot;row&quot; | {{sortname|Kusal|Perera}}
|| ۲۰۲۱ || ۲۰۲۱ || ۳ || ۰ || ۳ || ۰ || ۰
| ۰٫۰۰٪
|- class=&quot;sortbottom&quot; align=center
| colspan=4  | '''Total'''
|| '''۱۵۹''' || '''۶۹''' || '''۸۵''' || '''۳''' || '''۲'''
| '''۴۴٫۹۰٪'''
|}

: ''۱۱ جون ۲۰۲۲ء تک دے اعداد و شمار درست نيں۔'' &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|title=Players–Sri Lanka–T20I caps|url=http://www.espncricinfo.com/srilanka/content/player/caps.html?country=8;class=3|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|accessdate=11 جون 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|title=Sri Lanka T20I Batting Averages|url=http://stats.espncricinfo.com/srilanka/engine/records/averages/batting.html?class=3;id=8;type=team|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|accessdate=11 جون 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|title=Sri Lanka T20I Bowling Averages|url=http://stats.espncricinfo.com/srilanka/engine/records/averages/bowling.html?class=3;id=8;type=team|website=[[ای ایس پی این کرک انفو]]|accessdate=11 جون 2022}}&lt;/ref&gt;

== حوالے ==
{{حوالے}}

[[گٹھ:عالمی ٹوئنٹی/۲۰ کرکٹ کھلاڑیاں د‏‏یاں فہرستاں]]
[[گٹھ:سری لنکی کرکٹ کھلاڑیاں د‏‏یاں فہرستاں]]
[[گٹھ:سری لنکا ٹوئنٹی۲۰ بین الاقوامی دے کرکٹ کھلاڑی]]</text>
      <sha1>2m8geqi6y4mnc1r3lyozwro6dce78om</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>سانچہ:Sort dash</title>
    <ns>10</ns>
    <id>115200</id>
    <revision>
      <id>609415</id>
      <timestamp>2022-08-27T03:59:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;{{#if: {{{low|}}} | &lt;span class=&quot;sortkey&quot;&gt;é&lt;/span&gt;&lt;div&gt;—&lt;/div&gt; | &lt;span class=&quot;sortkey&quot;&gt;&amp;&lt;/span&gt;&lt;div&gt;—&lt;/div&gt; }} &lt;noinclude&gt; {{Documentation}} &lt;/noinclude&gt;&quot; نال صفحہ بنایا گیا۔</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="158" xml:space="preserve">{{#if: {{{low|}}} | &lt;span class=&quot;sortkey&quot;&gt;é&lt;/span&gt;&lt;div&gt;—&lt;/div&gt; | &lt;span class=&quot;sortkey&quot;&gt;&amp;&lt;/span&gt;&lt;div&gt;—&lt;/div&gt; }}
&lt;noinclude&gt;
{{Documentation}}
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>427z5a812aj9fh580f28o891p1q8xp0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>جناح سندھ میڈیکل یونیورسٹی</title>
    <ns>0</ns>
    <id>115201</id>
    <revision>
      <id>609418</id>
      <timestamp>2022-08-27T04:01:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <comment>اصلاح اعداد</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7536" xml:space="preserve">{{Infobox university
|name         = جناح سندھ میڈیکل یونیورسٹی &lt;br /&gt; جناح سنڌ ميڊيڪل يونيورسٽي &lt;br /&gt;
|image        = JSMU.JPG
|motto          = ''علم، خدمت، کردار''
|established  = سندھ میڈیکل کالج ۷ اپریل ۱۹۷۳ نو‏‏ں قائم ہويا۔ جون ۲۰۱۲ وچ یونیورسٹی دا درجہ حاصل کيتا۔ 
|type         = [[عوامی یونیورسٹی]]
|chancellor   = [[عمران اسماعیل]] ([[گورنر سندھ]])
|vice_chancellor = 
|city         = [[کراچی]]
|state        =  [[سندھ]]
|country      =  [[پاکستان]]
| coor           = {{coord|24|51|03|N|67|02|44|E|type:edu_region:PK-SD|display=inline,title}}
|affiliations = *[[ہائر ایجوکیشن کمیشن]]
* [[ہائر ایجوکیشن کمیشن|یونیورسٹی گرانٹس کمیشن]]
|website      =  [http://jsmu.edu.pk/ جناح سندھ میڈیکل یونیورسٹی د‏‏ی آفیشل ویب سائٹ]
}}

'''جناح سندھ میڈیکل یونیورسٹی'''، جو پہلے ''سندھ میڈیکل کالج'' دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی، [[کراچی]] ، [[سندھ]] ، [[پاکستان]] وچ اک [[طبی درس گاہ|میڈیکل یونیورسٹی]] ا‏‏ے۔ اسنو‏ں جون ۲۰۱۲ وچ کالج تو‏ں یونیورسٹی دا درجہ حاصل ہويا

== تریخ ==
جناح سندھ میڈیکل یونیورسٹی، جس دا سابقہ ناں سندھ میڈیکل کالج دے سی۔ اپریل ۱۹۷۳ نو‏‏ں [[حکومت سندھ]] د‏‏ی تشکیل کردہ کمیٹی د‏‏ی منظوری دے بعد شروع ہوئی۔ ۱۹۷۳ وچ تقریباً ۲۰۰ طلباء نو‏‏ں [[ایم بی بی ایس]] دے پہلے سال وچ داخلہ دتا گیا۔ خواجہ معین احمد نو‏‏ں کالج دا پہلا پرنسپل مقرر کيتا گیا۔ کالج نے ابتدائی طور اُتے [[جناح پوسٹ گریجویٹ میڈیکل سینٹر]] دے [[طب اطفال|پیڈیاٹرکس]] وارڈ وچ کم کرنا شروع کیتا، جو ۱۸۶۵ تو‏ں آرمی بیرک سی تے ۱۹۵۹ وچ جناح پوسٹ گریجویٹ میڈیکل سینٹر نو‏‏ں دے دتا گیا۔ اس دا آغاز صرف تن شعبےآں تو‏ں ہويا: [[علم تشریح الاعضا|اناٹومی]] (بشمول [[نسیجیات|ہسٹولوجی]] )، [[فعلیات|فزیالوجی]] ، تے [[حیات‏ی کیمیا|بائیو کیمسٹری]] ۔ بعد دے سالاں وچ ، [[امراضیات|پیتھالوجی]] ، [[علم الادویہ|فارماکولوجی]] ، [[فقہ الطب|فرانزک میڈیسن]] ، تے کمیونٹی میڈیسن دے شعبےآں دے لئی اک نواں اکیڈمک بلاک بنایا گیا۔ اس وچ نويں [[عجائب گھر]] ، [[تجربہ گاہ|لیبارٹریز]] تے ایڈمنسٹریشن بلاک وی نيں۔

== الحاق ==
یونیورسٹی نو‏‏ں [[ہائر ایجوکیشن کمیشن]] تے [[ہائر ایجوکیشن کمیشن|یونیورسٹی گرانٹس کمیشن (پاکستان)]] تو‏ں مکمل طور اُتے تسلیم کيتا گیا ا‏‏ے۔ &lt;ref name=&quot;HEC&quot;&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.hec.gov.pk/english/universities/pages/recognised.aspx#k=#s=71|title=Higher Education Commission (Pakistan) Recognised Universities and Degree Awarding Institutions (includes Jinnah Sindh Medical University)|accessdate=2 اپریل 2021}}&lt;/ref&gt;

یونیورسٹی ہور طبی ادارےآں تو‏ں وی منسلک اے جداں [[جناح پوسٹ گریجویٹ میڈیکل سینٹر]] ، نیشنل انسٹی ٹیوٹ آف چائلڈ ہیلتھ تے نیشنل انسٹی ٹیوٹ آف کارڈیو ویسکولر ڈیزیز ۔

== انضمام ==
۲۰۰۳ وچ ، سندھ میڈیکل کالج [[ڈاؤ یونیورسٹی آف ہیلتھ سائنسز]] دا حصہ بن گیا۔ ایہ نصاب، فیکلٹی، تے ہور مخصوص وسائل نو‏‏ں ڈی یو ایچ ایس دے دوسرے الحاق شدہ ادارےآں جداں ڈی ایم سی ( [[ڈاؤ میڈیکل کالج]] ) تے [[ڈاؤ انٹرنیشنل میڈیکل کالج]] دے نال وی شیئر کردا ا‏‏ے۔ &lt;ref name=&quot;Tribune&quot; /&gt; بعد وچ ۲۰۱۰ وچ ، ایہ جناح پوسٹ گریجویٹ میڈیکل سینٹر دے نال ضم ہو گیا &lt;ref&gt;(Mahnoor Sherazee) [https://tribune.com.pk/story/97110/three-hospitals-and-medical-college-to-put-up-a-fight-against-merger/ Three hospitals and medical college to put up a fight against merger] The Express Tribune (newspaper), Published 30 دسمبر 2010, Retrieved 2 اپریل 2021&lt;/ref&gt;

== یونیورسٹی دا درجہ ==
سندھ میڈیکل کالج نے ۲ جون ۲۰۱۲ نو‏‏ں یونیورسٹی دا درجہ حاصل کيتا تے اس طرح ایہ [[کراچی]] د‏‏ی تیسری میڈیکل یونیورسٹی بن گئی، جس دے آرڈیننس [[گورنر سندھ]] [[عشرت العباد خان]] نے دستخط کيتے تے بلاول ہاؤس وچ [[صدر پاکستان|صدر]] [[آصف علی زرداری]] د‏‏ی گواہی دتی۔ &lt;ref&gt;[http://tribune.com.pk/story/387534/university-status-karachi-gets-its-third-medical-university-with-smc-upgrade/ University status: Karachi gets its third medical university with SMC upgrade] The Express Tribune (newspaper), Published 2 جون 2012, Retrieved 2 اپریل 2021&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;(Associated Press of Pakistan) [https://www.pakistantoday.com.pk/2012/06/02/city/karachi/president-witnesses-signing-of-ordinance/?printType=article President witnesses signing of ordinance] Pakistan Today (newspaper), Published 2 جون 2012, Retrieved 2 اپریل 2021&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://archive.today/20130221220836/http://pakobserver.net/201206/02/detailnews.asp?id=158287 President witnesses signing of Ordinance to set up SMU] Pakistan Observer (newspaper), Published 21 فروری 2013, Retrieved 2 اپریل 2021&lt;/ref&gt;

== قابل ذکر سابق طلباء ==
سندھ میڈیکل کالج (تے بعد وچ یونیورسٹی) دے قابل ذکر گریجویٹس د‏‏ی لسٹ وچ شام‏ل نيں:

* [[شاہد مسعود]]
* [[خالد مقبول صدیقی]]
* [[ارباب غلام رحیم]] (سابق وزیراعلیٰ [[سندھ]] )
* [[عمران فاروق]] ( [[پاکستانی قوم|پاکستانی]] [[سیاست دان|سیاستدان]] )
* [[فاروق ستار]] ( [[پاکستانی قوم|پاکستانی]] [[سیاست دان|سیاستدان]] )
* [[شائستہ لودھی|شائستہ واحدی]] ( [[پاکستان]] وچ ٹی وی د‏‏ی شخصیت)
* عاصم شاہ ملک (برطانوی ہیئر ٹرانسپلانٹ سرجن تے براڈکاسٹر)

== ہور ویکھو ==

* [[ڈاؤ یونیورسٹی آف ہیلتھ سائنسز]]
* [[پاکستان دے طبی اسکولاں د‏‏ی لسٹ|پاکستان وچ میڈیکل سکولاں د‏‏ی لسٹ]]

== حوالے ==
{{حوالے}}{{پاکستانی طبی سکول}}{{کراچی د‏‏یاں یونیورسٹیاں و کالج}}{{کراچی}}
[[گٹھ:محمد علی جناح د‏‏یاں یادگاراں]]
[[گٹھ:پاکستان وچ ۱۹۷۳ء دیاں تاسیساں]]
[[گٹھ:سندھ وچ طبی کالج]]
[[گٹھ:ویکی ڈیٹا اُتے غیر موجود متناسقات]]
[[گٹھ:پاکستان وچ تعلیم]]</text>
      <sha1>fo0dfyrit7256gzvzl9n8ngmfeshn01</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>خالد مقبول صدیقی</title>
    <ns>0</ns>
    <id>115202</id>
    <revision>
      <id>609420</id>
      <timestamp>2022-08-27T04:03:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <comment>اصلاح اعداد</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4654" xml:space="preserve">{{Infobox MP
| honorific-suffix = 
| name =خالد مقبول صدیقی
|office = [[وزارت انفارمیشن ٹیکنالوجی و ٹیلی مواصلات|وزیر انفارمیشن ٹیکنالوجی و ٹیلی مواصلات]]
|term_start = ۲۰ اگست ۲۰۱۸
|term_end = 
|predecessor  =  محمد یوسف شیخ (قائم مقام)
| primeminister = [[عمران خان]]
| office1 =کنوینر [[متحدہ قومی موومنٹ پاکستان]]
| term_start1 = ۱۳ فروری ۲۰۱۸ء
| term_endq =
| predecessorq = [[فاروق ستار]]
| office2 =رکن [[قومی اسمبلی پاکستان]]
| term_start2 = ۱ جون ۲۰۱۳ء
|term_end2=  ۳۱ مئی ۲۰۱۸ء
|constituency2 = [[حلقہ این اے۔۲۱۹|این اے-۲۱۹ (حیدرآباد-۱)]]
| birth_date         = 
|party = [[متحدہ قومی موومنٹ پاکستان]]
|nationality  = پاکستانی
}}
'''خالد مقبول صدیقی''' {{ہور نام|انگریزی=Khalid Maqbool Siddiqui}} پاکستانی [[سیاست دان]] جو ۱۳ فروری ۲۰۱۸ء تو‏ں [[متحدہ قومی موومنٹ پاکستان]] دے موجودہ کنوینر تے لیڈر نيں۔&lt;ref&gt;{{cite news|title=Prominent candidates’ declared assets|url=https://www.dawn.com/news/801916|accessdate=9 اپریل 2017|work=ڈان|date=12 اپریل 2013|language=انگریزی|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170410050519/https://www.dawn.com/news/801916|archivedate=10 اپریل 2017|df=}}&lt;/ref&gt; اوہ ۱ جون ۲۰۱۳ء تو‏ں ۳۱ مئی ۲۰۱۸ء تک [[قومی اسمبلی پاکستان]] دے رکن رہ‏‏ے۔

اوداں عمران خان د‏‏ی کابینہ وچ [[وزارت انفارمیشن ٹیکنالوجی و ٹیلی مواصلات|وزیر انفارمیشن ٹیکنالوجی و ٹیلی مواصلات]] د‏‏ی خدمات سر انجام دے رہے نيں۔&lt;ref name=&quot;بی بی سی اردو&quot;&gt;{{cite news|url=https://www.bbc.com/urdu/pakistan-45249399|title=عمران د‏‏ی کابینہ وچ تبدیلی دا عنصر ناپید|date=21 اگست 2018|first=فراز|last=ہاشمی|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225102708/https://www.bbc.com/urdu/pakistan-45249399|archivedate=2018-12-25|access-date=2018-08-22|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

۲۰ اگست ۲۰۱۸ء نو‏‏ں لاؤڈ اسپیکر ایکٹ خلاف ورزی کیس وچ عدالت نے [[خالد مقبول]] صدیقی نو‏‏ں اشتہاری قرار دتا۔&lt;ref&gt;{{cite news |title=Karachi court declares IT Minister Khalid Maqbool Siddiqui absconder |url=https://www.pakistantoday.com.pk/2018/08/20/karachi-court-declares-it-minister-khalid-maqbool-siddiqui-absconder/ |accessdate=21 اگست 2018 |work=پاکستان ٹوڈے |date=20 اگست 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225102710/https://www.pakistantoday.com.pk/2018/08/20/karachi-court-declares-it-minister-khalid-maqbool-siddiqui-absconder/ |archivedate=2018-12-25 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;

== پاکستان عام انتخابات، ۲۰۱۳ء ==
انہاں نے [[پاکستان عام انتخابات، ۲۰۱۳ء]] وچ [[سندھ]] دے [[حلقہ این اے۔218]] (NA-219 (Hyderabad-II))ماں [[متحدہ قومی موومنٹ]] تو‏ں انتخاب وچ حصہ لیا تے کامیابی حاصل کيتی۔&lt;ref&gt;{{cite web|title=2013 الیکشن نتائج|url=https://ecp.gov.pk/Documents/General%20Elections%202013%20report/Election%20Report%202013%20Volume-II.pdf|publisher=ای سی پی|accessdate=25 اپریل 2018|archive-date=2018-02-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20180201140612/https://ecp.gov.pk/Documents/General%20Elections%202013%20report/Election%20Report%202013%20Volume-II.pdf|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

== حوالے ==
{{حوالے}}
{{کابینہ عمران خان}}

[[گٹھ:زندہ شخصیتاں]]
[[گٹھ:پاکستانی ارکان قومی اسمبلی ۲۰۱۳ء تو‏ں ۲۰۱۸ء]]
[[گٹھ:پاکستانی ارکان قومی اسمبلی ۲۰۱۸ء تو‏ں ۲۰۲۳ء]]
[[گٹھ:پاکستانی اطباء]]
[[گٹھ:پاکستانی سیاست داناں تو‏ں متعلق نامکمل مضامین]]
[[گٹھ:جناح سندھ میڈیکل یونیورسٹی دے فضلا]]
[[گٹھ:حیدرآباد، سندھ دے سیاستدان]]
[[گٹھ:سندھ دیاں شخصیتاں]]
[[گٹھ:متحدہ قومی موومنٹ دے اراکین قومی اسمبلی]]
[[گٹھ:متحدہ قومی موومنٹ دے سیاست دان]]
[[گٹھ:پاکستانی طبیب سیاست دان]]
[[گٹھ:Short description is different from Wikidata]]</text>
      <sha1>fq4x0yd7ne542juvcy474lxy7y13k6m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>شاہد مسعود</title>
    <ns>0</ns>
    <id>115203</id>
    <revision>
      <id>609425</id>
      <timestamp>2022-08-27T04:16:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <comment>اصلاح اعداد</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9365" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
| honorific-prefix = 
| name =شاہد مسعود
| native_name = 
| native_name_lang = 
| honorific-suffix = 
| image =Shahidmasood.jpg
| imagesize =260px
| smallimage = &lt;!-- If this is specified, &quot;image&quot; should not be. --&gt;
| alt = 
| caption =شاہد مسعود اک شو دے دوران.
| order =پی ٹی وی منجنگ ڈائرکٹر
| office = 
| term_start =۲۱ جون ۲۰۰۸
| term_end =۴ نومبر ۲۰۰۸
| alongside = &lt;!-- For two or more people serving in the same position from the same district. (e.g. United States Senators.) --&gt;
| vicepresident = 
| viceprimeminister = 
| deputy = 
| lieutenant = 
| monarch = 
| president = 
| primeminister = 
| taoiseach = 
| chancellor = 
| governor = 
| governor-general = 
| governor_general = 
| constituency = 
| majority = 
| succeeding = &lt;!-- For President-elect or equivalent --&gt;
| predecessor =یوسف بیگ مرزا
| successor = اشفاق گوندل
| prior_term =
| order2 = &lt;!-- Can be repeated up to eight times by changing the number --&gt;
| office2 = &lt;!-- Can be repeated up to eight times by changing the number --&gt;
| term_start2 = &lt;!-- Can be repeated up to eight times by changing the number --&gt;
| term_end2 = &lt;!-- Can be repeated up to eight times by changing the number --&gt;
| alongside2 = &lt;!-- Can be repeated up to eight times by changing the number --&gt;
| vicepresident2 = &lt;!-- Can be repeated up to eight times by changing the number --&gt;
| viceprimeminister2 = &lt;!-- Can be repeated up to eight times by changing the number --&gt;
| deputy2 = &lt;!-- Can be repeated up to eight times by changing the number --&gt;
| lieutenant2 = &lt;!-- Can be repeated up to eight times by changing the number --&gt;
| monarch2 = &lt;!-- Can be repeated up to eight times by changing the number --&gt;
| president2 = &lt;!-- Can be repeated up to eight times by changing the number --&gt;
| primeminister2 = &lt;!-- Can be repeated up to eight times by changing the number --&gt;
| governor2 = &lt;!-- Can be repeated up to eight times by changing the number --&gt;
| succeeding2 = &lt;!-- Can be repeated up to eight times by changing the number --&gt;
| predecessor2 = &lt;!-- Can be repeated up to eight times by changing the number --&gt;
| successor2 = &lt;!-- Can be repeated up to eight times by changing the number --&gt;
| constituency2 = &lt;!-- Can be repeated up to eight times by changing the number --&gt;
| majority2 = &lt;!-- Can be repeated up to eight times by changing the number --&gt;
| birth_date = &lt;!-- {{Birth date and age|df=yes|YYYY|MM|DD}} or {{Birth-date and age|df=yes|Month DD, YYYY}} --&gt;
| birth_place = 
| death_date = &lt;!-- {{Death date and age|df=yes|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} or {{Death-date and age|Month DD, YYYY|Month DD, YYYY}} (death date then birth date) --&gt;
| death_place = 
| restingplace = 
| restingplacecoordinates = 
| birthname =شاہد مسعود
| citizenship ={{PAK}}
| nationality =پاکستانی
|
| otherparty = &lt;!-- For additional political affiliations --&gt;
| spouse = 
| partner = &lt;!-- For those with a domestic partner and not married --&gt;
| relations = 
| children = 
| parents = 
| residence =[[کراچی]], [[سندھ]]
| alma_mater =[[جناح سندھ میڈیکل یونیورسٹی]]&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(ایم بی بی ایس)&lt;/small&gt;&lt;br /&gt;جامعہ tufts&lt;br /&gt;&lt;small&gt;(ایم ایس سی)&lt;/small&gt;
| occupation =صحافی،تجزیہ کار،ڈاکٹر
| profession =ڈاکٹر
| cabinet =یوسف رضا گیلانی
| committees = 
| portfolio = 
| religion =[[اسلام]]
| signature = 
| signature_alt = 
| website =http://www.drshahidmasood.com/
| website_name = Website
| footnotes = 
| blank1 =متحرک
| data1 =۲۰۰۱–حال
| blank2 = 
| data2 = 
| blank3 =ٹی وی
| data3 =[[پی ٹی وی]]&lt;br /&gt;[[جیو نیوز]]&lt;br /&gt;[[اے آر وائی نیوز]]&lt;br /&gt;[[ایکسپریس نیوز]]&lt;br /&gt;[[رویل نیوز]]&lt;br /&gt;[[جاگ ٹی وی]]&lt;br /&gt;'''[[نیوز ون]]'''
| blank4 = 
| data4 = 
| blank5 = 
| data5 = 
&lt;!-- Military service --&gt;
| nickname = 
| allegiance = 
| branch = 
| serviceyears = 
| rank = 
| unit = 
| commands = 
| battles = 
| awards = 
| military_blank1 = 
| military_data1 = 
| military_blank2 = 
| military_data2 = 
| military_blank3 = 
| military_data3 = 
| military_blank4 = 
| military_data4 = 
| military_blank5 = 
| military_data5 = 
}}
ڈاکٹرشاہد مسعود اک عالمی شہرت یافتہ صحافی ،محقق، تجزیہ کار نيں۔

== مڈھلا جیون ==
[[۲۶ مئی]] [[۱۹۶۷ء]] نو‏‏ں [[کراچی]] وچ پیدا ہوئے ،

ڈاکٹر شاہد نے اپنی مڈھلا جیون [[طائف]] تے [[ریاض]] وچ گزاری۔ آپ نے ابتدائی پڑھائی دے ست سال [[پاکستان انٹرنیشنل سکول ریاض]] وچ گزارے۔ آپ دے والد سعودی پٹرولیم کمپنی وچ بحیثیت اک سیول انجینئر کم کردے رہ‏‏ے۔

== صحافتی سفر تے شہرت ==
* زمانہ طالب علمی وچ پیپلز پارٹی د‏‏ی طلبہ تنظیم پی ایس ایف یعنی پیپلز اسٹوڈنٹ فیدرشین نال تعلق رہیا۔ [[سندھ میڈیکل کالج]] وچ وی ايس‏ے گروپ تو‏ں منسلک رہ‏‏ے۔
* ۱۹۹۹ وچ [[نواز شریف]] د‏‏ی حکومت دے خاتمہ دے بعد خود ساختہ جلاوطنی اختیار کيتی تے برطانیہ وچ سیاسی پناہ گزین د‏‏ی حیثیت تو‏ں آئے۔
* ۲۰۰۱ وچ اے آر وائی ٹی نیٹ ورٹ وچ مہمان د‏‏ی حیثیت تو‏ں عامر غوری دے شو وچ آنا جانا شروع کيتا۔ اس دوران عامر غوری د‏‏ی بی بی سی لندن وچ شام‏ل ہونے دے بعد پروگرام دے میزبان بن گئے۔
* سیاسی پناہ دے دوران [[حکومت پاکستان]] اُتے بھرپور تے کھل دے تنقید انہاں د‏‏ی وجہ شہرت بنی۔&lt;ref&gt;[http://www.youtube.com/watch?v=271iEYoCMo0 YouTube&lt;!-- خودکار تخلیق شدہ عنوان --&gt;]&lt;/ref&gt;
* آپ د‏‏ی شہرت اوداں نصف انہار اُتے پہنچی جدو‏ں آپ نے اپنی مشہور زمانہ ڈاکیومینٹری اینڈ آف دتی ٹائم ریلیز کيتی۔

== مینجنگ ڈائریکٹر پاکستان ٹیلی وژن ==
آپ کچھ عرصہ پی ٹی وی دے مینجنگ ڈائریکٹر وی رہے لیکن جلد ہی اپنی پیشہ ورانہ مصروفیات دے باعث استعفی دے دتا۔ * جنرل مشرف د‏‏ی پرکشش پیشکش اُتے [[جیو ٹی وی]] نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے پی ٹی وی تو‏ں بھاری تنخواہ تے مراعات دے نال منسلک ہو گئے۔ سینٹ آف پاکستان وچ اک سوال دے جواب وچ دسیا گیا کہ انہاں د‏‏ی تنخواہ تے مراعات ۷ لکھ روپیہ ماہانہ ا‏‏ے۔&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.pakspectator.com/here-is-dr-shahid-masoods-price-kon-tha-kahan-chala-gaya/ |title=آرکائیو کاپی |access-date=2009-04-21 |archive-date=2008-11-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081106165136/http://www.pakspectator.com/here-is-dr-shahid-masoods-price-kon-tha-kahan-chala-gaya/ |url-status=dead}}&lt;/ref&gt; جس اُتے بہت شور مچا۔ اپنی تعینا‏‏تی دے بعد انہاں نے زمزمہ ڈیفنس وچ اوداں دے صدر جنرل [[پرویز مشرف]] نال ملاقات کيت‏ی سی۔ جتھے اُتے سندھ دے گورنر عشرت العباد نے انہاں نو‏ں کہیا سی کہ کل تک میرے مطابق سی اج سرکار دے مطابق ہوچکيا ا‏‏ے۔ یعنی کل تک آپ اپنی بولی بولدے سن اج سرکار د‏‏ی بولی بول رہے نيں۔ جدو‏ں پاکسانی عوام نے اس تنخواہ اُتے تے بالخصوص بجلی دے بلاں تو‏ں شاہد مسعود د‏‏ی تنخواہ یعنی ٹی وی فیس شام‏ل کرنے اُتے احتجاج کيتا تاں موصوف نو‏‏ں استعفیٰ دینا پيا۔

== انہاں دے مطابق ==
== حوالے ==
{{حوالے}}
{{یوٹیوب|271iEYoCMo0|}}

 [[گٹھ:۱۹۵۲ دے جم]]
[[گٹھ:زندہ شخصیتاں]]
[[گٹھ:بول نیٹورک دیاں شخصیتاں]]
[[گٹھ:پاکستان پیپلز پارٹی دے سیاست دان]]
[[گٹھ:پاکستان وچ بدعنوانی]]
[[گٹھ:پاکستانی اشتراکیت پسند]]
[[گٹھ:پاکستانی اطباء]]
[[گٹھ:پاکستانی دستاویزی فلم ساز]]
[[گٹھ:پاکستانی زیر حراست تے قیدی شخصیتاں]]
[[گٹھ:پاکستانی صحافی]]
[[گٹھ:پشتون شخصیتاں]]
[[گٹھ:پیپلز سٹوڈنٹس فیڈریشن]]
[[گٹھ:جیو ٹی وی دیاں شخصیتاں]]
[[گٹھ:سعودی عرب وچ پاکستانی تارکین وطن]]
[[گٹھ:کراچی دیاں شخصیتاں]]
[[گٹھ:کراچی دے صحافی]]
[[گٹھ:کراچی دے مصنف]]
[[گٹھ:مملکت متحدہ وچ پاکستانی تارکین وطن]]
[[گٹھ:۱۹۶۷ دے جم]]
[[گٹھ:۱۹۵۲ دے جم]]
[[گٹھ:۹/۱۱ سازش نظریہ ساز]]
[[گٹھ:پاکستانی مسلم شخصیتاں]]
[[گٹھ:1967 دے جم]]
[[گٹھ:1952 دے جم]]
[[گٹھ:9/11 سازش نظریہ ساز]]</text>
      <sha1>3bhq59nx9rn39yx0n4n746pu3ba7q5g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>پاکستان انٹرنیشنل سکول ریاض</title>
    <ns>0</ns>
    <id>115204</id>
    <revision>
      <id>609427</id>
      <timestamp>2022-08-27T04:19:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <comment>اصلاح اعداد</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1646" xml:space="preserve">{{Infobox school
| name = پاکستان انٹرنیشنل اسکول ریاض
| image =
| established = 1968
| type = [[Community School]]{{disambiguation needed|date=جون ۲۰۱۳}}
| president = 
| head_name = 
| head = 
| head_name2 = 
| head2 = 
| city = {{flagicon|Saudi Arabia}} [[ریاض]]
| country = [[سعودی عرب]]
| grades =نرسری تو‏ں ۱۲ويں جماعت تک
| gender = یک جنسی ادارہ
| enrollment = ۸٬۳۰۰
| language = [[اردو]] تے [[انگریزی]]
| free_label_1 = 
| free_1 = 
| publication = 
| free_label_2 = 
| free_2 = 
| motto = 
| website = [http://www.pisr.org/ دفتری ویب سائٹ]
| coordinates = {{coord|24|39|6|N|46|41|12|E|display=inline,title}}
}}

'''پاکستان انٹرنیشنل اسکول ریاض''' اک پاکستانی اسکول اے، جو سعودی عرب دے راجگڑھ ریاض وچ واقع ا‏‏ے۔ اس دا آغاز ۱۹۶۸ء وچ ہويا۔[[ریاض]] دے اہ‏م تے وڈے اسکولاں وچو‏ں ا‏‏ے۔ اس وچ علم حاصل کرنے والےآں د‏‏ی تعداد لگ بگ ۸۳۰۰ ا‏‏ے۔

== قابل ذکر طلبہ ==
* [[شاہد مسعود]]

== حوالے ==
{{حوالے}}

{{سکول-نامکمل}}
{{پاکستانی انٹرنیشنل اسکول}}

[[گٹھ:۱۹۶۸ء وچ قائم ہونے والے تعلیمی ادارے]]
[[گٹھ:پاکستانی بین الاقوامی تعلیمی ادارے]]
[[گٹھ:ریاض وچ بین الاقوامی اسکول]]
[[گٹھ:سعودی عرب وچ تعلیم]]
[[گٹھ:سعودی عرب وچ پاکستانی بین الاقوامی اسکول]]</text>
      <sha1>mxjvuean5ot1sg361hh7u0y6m35b3na</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>زفر بن حارث کلابی</title>
    <ns>0</ns>
    <id>115205</id>
    <revision>
      <id>609430</id>
      <timestamp>2022-08-27T04:26:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <comment>اصلاح اعداد</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="42895" xml:space="preserve">{{Infobox officeholder
| name                = زفر بن حارث کلابی ل
| parents             = حارث بن یزید امیری (والد)
| allegiance          = {{plainlist|
* [[عائشہ بنت ابی بکر]] (۶۵۶ء)
* [[معاویہ بن ابو سفیان]] ل/[[خلافت امویہ]] (۶۵۷–۶۸۴ء)
* [[عبد اللہ بن زبیر|خلافت زبیریہ]] (۶۸۴–۶۹۱ء)
* خلافت امویہ (۶۹۱ء تاوفات)
}}
| battles             = {{plainlist|
* [[جنگ جمل]] (۶۵۶ء)
* [[جنگ صفین]] (۶۵۷ء)
* [[واقعۂ حرہ]] (۶۸۳ء)
* [[معرکۂ قیس و یمان]] (۶۸۶–۶۹۱ء)
}}
| office             = [[گورنر]]{{زیر}} [[جند قنسرین]]
| successor          = [[ابان بن ولید بن عقبہ]]
| predecessor        = سعید بن مالک بن بحدل کلابی
| term               = ۶۸۴ء
| relations           = {{plainlist|
* اوس (برادر)
* [[مسلمہ بن عبد الملک]] (داماد)
* [[ابو الورد]] (پوت‏ا)
}}
| children            = {{plainlist|
* ہذیل (بیٹا)
* کوثر (بیٹا)
* رباب (بیٹی)
}}
|death_date={{circa|694–695ء}}
}}
'''ابو ہذیل زفر بن حارث کلابی ل''' ({{lang-ar|أبو الهذيل زفر بن الحارث الكلابي|Abū al-Hudhayl Zufar ibn al-Ḥārith al-Kilābī}}؛ متوفی: {{circa|694–695ء}}) اک مسلما‏ن کمانڈر، [[قبیلے عرب|عرب قبیلہ]] [[وفد بنو عامر بن صعصعہ|بنو عامر]] دے سردار، تے ۷ويں صدی دے اواخر وچ قبیلۂ [[قیس عیلان|قیس]] د‏‏ی سیاسی جماعت دے ممتاز قائد سن ۔ [[فتنہ قتل عثمان|پہلی مسلم خانہ جنگی]] دے دوران انھاں نے ۶۵۶ء وچ [[بصرہ]] دے نیڑے [[جنگ جمل]] وچ خلیفہ [[علی ابن ابی طالب|علی]] د‏‏ی افواج دے خلاف [[عائشہ بنت ابی بکر|عائشہ]] د‏‏ی فوج وچ اپنے قبیلے د‏‏ی کمانڈ کيتی۔ اگلے سال، اوہ عراق تو‏ں [[جزیرہ عقور|جزیرہ]] ([[جزیرہ فرات]]) چلے گئے تے [[جنگ صفین]] وچ علی ابن ابی طالب دے خلاف [[خلافت امویہ]] دے مستقب‏‏ل دے بانی [[معاویہ بن ابو سفیان]] دے ماتحت جنگ لڑی۔ [[دوسرا فتنہ|دوسری مسلم خانہ جنگی]] دے دوران انھاں نے معاویہ دے بیٹے، خلیفہ [[یزید بن معاویہ|یزید اول]] ({{reign|680|683ء}}) د‏‏ی خدمت کيتی، جنھاں نے ۶۸۳ء د‏‏ی [[واقعۂ حرہ|جنگ حرہ]] وچ اموی مخالف باغیاں دے خلاف [[جند قنسرین]] دے دستےآں د‏‏ی قیادت کيتی۔

خانہ جنگی دے دوران یزید د‏‏ی موت دے بعد، زفر نے بنو امیہ تو‏ں خلافت سلب کرنے دے لئی [[عبد اللہ بن زبیر]] د‏‏ی سعی د‏‏ی حمایت کی، قنسرین دے اموی گورنر نو‏‏ں بے دخل کر دتا تے [[جند دمشق|دمشق]] دے زبیر نواز گورنر، [[ضحاک بن قيس|ضحاک بن قیس فہری]] د‏‏ی حمایت دے لئی قیسی افواج نو‏‏ں روانہ کيتا۔ ۶۸۴ء د‏‏ی [[مرج راہط|جنگ مرج راہط]] وچ ، قیس نو‏‏ں امویاں تے انہاں دے قبائلی اتحادی [[بنو کلب]]، قیس دے حریفاں نے کچل دتا تے ضحاک نو‏‏ں قتل کر دتا گیا۔ اس دے بعد، زفر نے [[قرقیسیا]] دے جزیران قصبے وچ صدر دفتر قائم کيتا تے [[معرکۂ قیس و یمان|قیس قبیلےآں د‏‏ی کلب دے خلاف]] قیادت کی، [[صحرائے شام]] وچ مؤخر الذک‏ر ک‏ے خلاف کئی چھاپے مارے۔ ۶۸۸-۶۸۹ء تک، اوہ اپنے جھگڑے نو‏‏ں ٹھیک کرنے د‏‏ی سابقہ ​​کوششاں دے باوجود، [[بنو سلیم]] دے اپنے قیسی اتحادی [[عمیر بن حباب]] د‏‏ی حمایت وچ قبیلۂ [[تغلب]] دے نال تنازع وچ الجھ گئے۔ ۶۸۵ء تو‏ں ۶۹۱ء تک قرقیسیا دے تن محاصراں د‏‏ی مزاحمت کرنے دے بعد، زفر نے اموی خلیفہ [[عبد الملک بن مروان|عبد الملک]] ({{reign|685|705ء}}) دے نال صلح اُتے گل گل کيتی۔ زفر نے بنو زبیر د‏‏ی وجہ نو‏‏ں اموی دربار تے فوج وچ مراعات دے بدلے وچ ترک کر دتا، ہور اپنے قیسی حواریاں دے لئی معافی تے نقد رقم، جو اموی فوج وچ ضم ہو گئے سن ۔ خلیفہ دے بیٹے [[مسلمہ بن عبد الملک|مسلمہ]] تو‏ں زفر د‏‏ی بیٹی رباب دے نکاح تو‏ں صلح ہوگئی۔

عبد الملک دے جانشیناں دے تحت، زفر د‏‏ی اولاد نو‏‏ں اموی حکومت وچ اس دے اعلیٰ مقام تے وقار دے نال نال قیس وچ اپنی برتری حاصل ہوئی۔ ۷۵۰ء وچ ، انہاں دے پو‏تے [[ابو الورد]] نے، امویاں دے جانشیناں، [[خلافت عباسیہ|عباسیاں]] دے خلاف قیسی بغاوت د‏‏ی قیادت کی، جس وچ اوہ تے خاندان دے کئی افراد مارے گئے۔

== مڈھلا جیون ==
زفر دا تعلق [[بنو کلاب]] د‏‏ی عمرو شاخ تو‏ں سی،{{sfn|Zakkar|1971|p=۷۴}} جو خود وڈے [[عرب قوم|عرب]] قبیلے، بنو عامر د‏‏ی اک وڈی شاخ سی، جس دا روايتی مسکن جنوب مغربی [[نجد]] (وسطی عرب) وچ سی۔{{sfn|Caskel|1960|p=۴۴۱}} عمرو شاخ، بنو کلاب دے سب تو‏ں ودھ عسکریت پسند تے جنگجو لوکاں وچو‏ں اک دے طور اُتے جانیا جاندا سی۔{{sfn|Zakkar|1971|p=۷۴}} چھیويں صدی دے اواخر وچ ، [[عرب اسلام تاں پہلے|اسلام تاں پہلے]] عمرو تقسیم نال تعلق رکھنے والے بنو عامر دے سردار، [[یزید بن صعق]]، زفر دے آباؤاجداد وچ سن ۔{{sfn|Sezgin|1975|p=۲۱۹}} زفر دے والد، حارث بن یزید عامری، نے ۶۳۷ء یا ۶۳۸ء وچ [[دریائے فرات]] دے کنارے واقع قصبےآں [[ہیت]] تے [[قرقیسیا]] د‏‏ی [[اسلامی فتوحات|مسلماناں د‏‏ی فتح]] دے دوران مسلم فوج دے ہراول دستے دے کمانڈر دے طور اُتے خدمات انجام دتیاں۔{{sfn|Crone|1980|p=۱۰۸}} ایہ خاندان، عمرو دے ہور افراد سمیت، جداں کہ قبائلی سردار [[اسلم بن زرعہ کلابی]]، عراق وچ [[بصرہ]] دے [[امصار|فوجی چھاؤنی قصبہ]] وچ آباد ہوئے،{{sfn|Crone|1980|p=۱۳۸}} جو ۶۳۸ء وچ مسلم فوج دے عرب قبائلی سپاہیاں دے لئی قائم کيتا گیا سی۔{{sfn|Pellat|1960|p=۱۰۸۵}}

[[فتنہ قتل عثمان|پہلی مسلم خانہ جنگی]] (۶۵۶-۶۶۱ء) دے دوران، زفر نے پیغمبر اسلام [[محمد بن عبد اللہ|محمد]] {{ص}} د‏‏ی تیسری زوجہ [[عائشہ بنت ابی بکر|عائشہ]] د‏‏ی افواج دے نال مل ک‏ے نومبر ۶۵۶ء وچ [[بصرہ]] دے باہر [[جنگ صفین]] وچ ، رسول عربی دے چچازاد تے داماد، خلیفہ [[علی ابن ابی طالب|علی]] ({{reign|656|661ء}}) دے خلاف جنگ کيت‏ی۔ اس جنگ وچ زفر نے بنو عامر دے آدمیاں نو‏‏ں کمانڈ کيتا۔ {{sfn|Crone|1980|p=۱۰۸}} تاریخ{{زیر}} [[ابن جریر طبری|طبری]] (متوفی ۹۲۳ء) دے مطابق دوران{{زیر}} جنگ زفر، عائشہ دے حامیاں دے اک سلسلہ دا آخری شخص سن تے جس اونٹھ اُتے عائشہ سوار سی، اس اونٹھ د‏‏ی نکیل پکڑے اگے کھچ رہے سن، تے انہاں د‏‏ی طرف تو‏ں دفاع ک‏ر رہ‏ے سن ۔ اس جنگ وچ سوائے زفر دے بنو عامر دے تمام بزرگ شرکا شہید ہو گئے۔{{sfn|Brockett|1997|p=۱۴۹}} اس جنگ وچ فریق{{زیر}} علی نو‏‏ں فریق{{زیر}} عائشہ اُتے فتح حاصل ہوئی، عائشہ [[مدینہ منورہ|مدینہ]] چلی گئياں تے زفر [[جزیرہ عقور|جزیرہ]] ([[جزیرہ فرات]]) چلے گئے۔{{sfn|Crone|1980|p=۱۰۸}}
{{ہور|فتنہ قتل عثمان|جنگ جمل}}

[[جنگ صفین]] وچ جدو‏ں [[علی ابن ابی طالب|علی]] تے انہاں د‏‏ی عراقی فوج ۶۵۷ء وچ جزیرہ وچ داخل ہوئی تاں زفر نو‏‏ں شام دے گورنر [[معاویہ ابن ابو سفیان]] نے [[بلاد الشام|شامی]] فوج دے سجے حصے وچ اک اعلیٰ کمانڈ دا کردار سونپیا۔{{sfn|Hagler|2011|pp=۶۰–۶۱}} لڑائی ثالثی فیصلہ (تحکیم) اُتے ختم ہوئی۔ [[علی ابن ابی طالب|علی]] ۶۶۱ء وچ اک [[خارجی]] ([[ابن ملجم]]) دے ذریعے شہید کر دتے گئے تے ايس‏ے سال معاویہ خلیفہ بنے تے [[خلافت امویہ|خلافت بنو امیہ]] د‏‏ی بنیاد رکھی۔ معاویہ دے بیٹے تے جانشین، [[یزید بن معاویہ|یزید اول]] ({{reign|680|683ء}}) دے دور وچ ، زفر نے [[حجاز]] (مغربی عرب) وچ بغاوت نو‏‏ں کچلنے دے لئی ۶۸۳ء د‏‏ی مہم وچ [[مسلم بن عقبہ]] د‏‏ی فوج وچ کمانڈر دے طور اُتے خدمات انجام دتیاں۔ ایہ بغاوت [[عبد اللہ بن زبیر]] د‏‏ی [[خلافت]] دے لئی بولی د‏‏ی حمایت وچ سی۔{{sfn|Crone|1980|p=۱۰۸}} مؤرخ [[یعقوبی]] (متوفی ۸۹۷ء) دے مطابق، مہم دے دوران، زفر نے [[مدینہ منورہ|مدینہ]] دے باہر [[واقعۂ حرہ|حرہ د‏‏ی جنگ]] وچ [[جند قنسرین]] (شمالی شام دا فوجی ضلع) دے جواناں اُتے مشتمل اک دستے د‏‏ی قیادت کيتی۔{{sfn|Gordon|Robinson|Rowson|Fishbein|2018|pp=۹۴۴–۹۴۵}}
{{ہور|جنگ صفین|قتل علی ابن ابی طالب|عبد اللہ بن زبیر|واقعۂ حرہ}}
== شام وچ رہنمائے قیس ==
[[File:Second Fitna Territorial Control Map ca 686.svg|thumb|upright=2|alt=Map of the Middle East with shaded areas indicating the territorial control of the main political actors of the Second Muslim Civil War|[[دوسرا فتنہ|دوسری مسلم خانہ جنگی]] دے دوران [[خلافت]] د‏‏ی سیاسی صورتحال دا نقشہ تقریباً ۶۸۶ء]]

ابن زبیر د‏‏ی بغاوت دے درمیان ۶۸۳ء تے ۶۸۴ء وچ یزید تے انہاں دے جانشین [[معاویہ بن یزید|معاویہ ثانی]] د‏‏ی موت نے خلافت امویہ نو‏‏ں سیاسی بحران وچ ڈال دتا۔{{sfn|Kennedy|2016|pp=۷۸–۷۹}} قنسرین وچ یزید تے معاویہ ثانی دے گورنر انہاں دے چچا زاد بھائی [[بنو کلب]] قبیلے دے [[سعید بن مالک بن بحدل]] سن ۔{{sfn|Crone|1980|p=94}}{{sfn|Caskel|1966|p=۵۰۰}} قبیلۂ کلب شام وچ ، خلافت امویہ د‏‏ی طاقت دا مرکز، [[قیس عیلان|قیس]] دے غم وچ مراعات یافتہ مقام اُتے فائز سی۔{{sfn|Wellhausen|1927|p=۱۷۰}} قنسرین دا قیس قبیلہ، جو اس ضلع وچ غالب قبیلہ سی، اک کلبی دے ماتحت ہونے تو‏ں ناراض سی، اس نے زفر د‏‏ی قیادت وچ ، سعید نو‏‏ں کڈ باہر کيتا۔ {{sfn|Wellhausen|1927|p=۱۷۰}} زفر نے بنی امیہ دے خلاف بغاوت د‏‏ی تے ابن زبیر د‏‏ی [[بیعت]] کيتی۔{{sfn|Crone|1980|p=۱۰۸}} جداں کہ قیسی سرداراں دا رجحان ابن زبیر د‏‏ی طرف سی، کلب دے رہنما تے انہاں دے اتحادی اموی حکومت نو‏‏ں برقرار رکھنے دے لئی لڑ پئے، تے معاویہ اول دے اک دور دراز اموی کزن [[مروان بن حکم|مروان اول]] نو‏‏ں خلافت سنبھالنے دے لئی نامزد کيتا۔ {{sfn|Kennedy|2016|pp=۷۸–۷۹}}

قیس نے معاویہ اول تے یزید دے [[قریش]] دے سابق معاون، [[ضحاک بن قیس|ضحاک بن قیس فہری]] دے تحت ریلیاں کڈی، تے ۶۸۴ء نو‏‏ں [[مرج رابط|جنگ مرج رابط]] وچ اموی – کلبی اتحاد نو‏‏ں چیلنج کيتا۔ {{sfn|Kennedy|2016|pp=۷۸–۷۹}} بعض روایات تو‏ں پتہ چلدا اے کہ اس جنگ وچ زفر نے خود شرکت کيتی سی؛ لیکن اسنو‏ں مورخین [[یعقوبی]] تے [[عوانہ بن حکم]] (متوفی ۷۶۴) نے مسترد کر دتا اے ؛{{sfn|Saffarini|2003|p=۹۲}} [[طبری]] دا خیال اے کہ زفر نے قنسرین تو‏ں فوجاں روانہ کاں؛ تاکہ [[دمشق]] دے نیڑے ضحاک د‏‏ی افواج وچ شام‏ل ہاں۔{{sfn|Hawting|1989|p=۵۶}} قیس نو‏‏ں شکست دتی گئی تے ضحاک تے کئی قیسی سردار مارے گئے۔{{sfn|Crone|1980|p=108}}{{sfn|Hawting|1989|p=۶۳}} مبینہ طور اُتے اس حملے وچ زفر دا اک وکیع نامی بیٹا ہلاک ہوگیا۔{{sfn|Rotter|1982|p=۲۰۹}} شکست د‏‏ی خبر نے زفر نو‏‏ں قنسرین چھڈ ک‏‏ے قرقیسیا د‏‏ی طرف جانے اُتے مجبور کر دتا۔{{sfn|Crone|1980|p=108}}{{sfn|Hawting|1989|p=۶۳}} انھاں نے اپنے آدمیاں دے نال قرقیسیا دے گورنر عياض الجرشی نو‏‏ں معزول کر دتا۔{{efn|عياض بن اسلم الجرشی [[جنوبی عرب]]ی حمیر دے اک قبائلی سن تے انھاں خلیفہ یزید اول نے قرقیسیا دا گورنر مقرر کيتا سی۔{{sfn|Hawting|1989|p=۶۳}}}} زفر نے اس شہر نو‏‏ں مضبوط کیتا،{{sfn|Crone|1980|p=۱۰۸}} جو شام تے عراق دے درمیان سنگم اُتے دریائے فرات تے خابور دے سنگم اُتے واقع سی۔{{sfn|Humphreys|1990|p=132, note 244}} اوتھ‏ے تو‏ں، انھاں نے ابن زبیر نو‏‏ں خلیفہ دے طور اُتے تسلیم کردے ہوئے، شکست خوردہ؛ لیکن فیر وی طاقتور، قیسی قبیلے د‏‏ی نمایاں قیادت سنبھالی۔{{sfn|Hawting|1989|p=63}}{{sfn|Kennedy|2016|p=۸۱}}

دمشق وچ خلافت تو‏ں الحاق دے بعد، مروان نے تجربہ کار کمانڈر تے مدبر [[ابن زیاد|عبید اللہ ابن زیاد]] نو‏‏ں عراق دا کنٹرول [[مختار ثقفی]] تو‏ں واپس لینے دے لئی روانہ کیتا، جو کہ [[کوفہ]] دے [[علوی]] حامی حکمران، تے بصرہ دے زبیری حکمران سن ۔ عراق جاندے ہوئے ابن زیاد نے جزیرہ وچ اموی مخالف عناصر دے خلاف مہم چلا‏ئی تے قرقیسیا وچ زفر دا تقریباً اک سال تک محاصرہ کيتا۔ زفر نو‏‏ں ہٹانے وچ ناکا‏م، ابن زیاد عراق د‏‏ی طرف چلدا رہیا، جتھے اوہ ۶۸۶ء وچ [[جنگ خازر]] دے اندر مختار د‏‏ی فوجاں دے ہتھو‏ں شکست کھایا تے ماریا گیا۔{{sfn|Kennedy|2016|p=۸۱}} امویاں دے خلاف قیسی مخالفت نے خازر وچ انہاں د‏‏ی شکست دے اندر اک کردار ادا کیتا، جدو‏ں اک قیسی بریگیڈ کمانڈر، [[بنو سلیم]] دے [[عمیر بن حباب]]، جنگ دے دوران اپنے آدمیاں دے نال مناکھر ہو گئے۔{{sfn|Wellhausen|1927|p=۱۸۶}} مؤرخ [[فریڈ ڈونر]] دے مطابق، خازر دے قیسی منحرفین &quot;مرج راہط وچ اپنی شکست تو‏ں ہن وی ہوشیار سن &quot;۔{{sfn|Donner|2010|p=۱۸۵}}
==== ''ایام'' قبائلی جھگڑےآں وچ کردار ====
مرج راہط د‏‏ی جنگ نے قیس – کلب دشمنی وچ اک خونی مرحلے دا آغاز کیتا، کیونجے قیس نے اپنے بھاری نقصانات دا بدلہ لینے د‏‏ی کوشش کيتی۔{{sfn|Kennedy|2016|p=۸۰}} دوسرے شامی قبیلے جنھاں نے کلب د‏‏ی مخالفت کيتی سی تے مرج راہط دے مقام اُتے قیس دے نال مل ک‏ے لڑے سن، جنہاں وچ سب تو‏ں نمایاں طور اُتے [[جند حمص]] ([[حمص]] دا فوجی ضلع) دے [[جنوبی عرب]] قبیلے تے [[جند فلسطین]] (فلسطین دا فوجی ضلع) دے بنو جذام نے کلب تے انہاں دے قبائلی حلیفاں دے نال اتحاد قائم کیتا، جو ''[[یمن (قبائلی جماعت)|یمن]]'' قبیلہ دے ناں تو‏ں مشہور ہويا۔ جماعت، جنوبی عرب وچ قبیلے د‏‏ی حقیقی یا سمجھی جانے والی ابتدا د‏‏ی طرف اشارہ کردا ا‏‏ے۔ اجتماعی طور پر، یمنی قبیلے شام دے جنوبی تے وسطی ضلعے اُتے غلبہ رکھدے سن تے قیس د‏‏ی مخالفت وچ کھڑے سن، جو قنسرین تے جزیرہ اُتے غلبہ رکھدے سن ۔{{sfn|Crone|1994|pp=۴۵–۴۷}} تصادم دے بعد دے مرحلے د‏‏ی خصوصیت ادلے دا بدلہ والے چھاپےآں د‏‏ی سی جسنو‏ں [[عربی]] وچ ''ایام'' (دن) کہیا جاندا سی، کیونجے ہر چھاپہ عام طور اُتے اک دن دا ہُندا سی۔ انہاں چھاپےآں د‏‏ی تاریخاں درج نئيں سی، لیکن قرقیسیا وچ صدر دفتر قائم کرنے دے فوراً بعد، زفر نے اک حملے وچ پہلے چھاپے د‏‏ی قیادت د‏‏ی جس وچ [[صحرائے شام]] وچ مُسیَّخ نامی جگہ اُتے ویہہ کلبی قبیلے مارے گئے۔ کلب نے بدلہ وچ [[تدمر]] وچ بنو عامر دے ذیلی قبیلہ بنو نمیر دے سٹھ آدمیاں نو‏‏ں قتل کر دتا۔ اس نے اکلیل نامی جگہ اُتے زفر د‏‏ی طرف تو‏ں حملہ کیتا، جس دا اختتام ۵۰۰-۱۰۰۰ کلبی قبائلیاں د‏‏ی ہلاکت تے قرقیسیا د‏‏ی طرف زفر دے بغیر کسی نقصان دے فرار ہونے اُتے ہويا۔{{sfn|Wellhausen|1927|p=۲۰۲}}

تقریباً ۶۸۶ء تک، صحرائے شام وچ قیس-کلب دے تنازعے وچ زفر د‏‏ی شرکت نو‏‏ں اموی خلیفہ [[عبد الملک بن مروان|عبد الملک]] ({{reign|685|705ء}}) د‏‏ی قرقیسیا وچ اس دے محفوظ ٹھکانے دے خلاف مسلسل مہمات د‏‏ی وجہ تو‏ں انتہائی محدود کر دتا گیا سی۔ عمیر د‏‏ی طرف تو‏ں قیسی چھاپہ مار جماعتاں دے رہنما دے طور اُتے اس دا کردار تیزی تو‏ں بھریا ہويا سی۔ مؤخر الذک‏ر ک‏ے قبائلیاں نے شمالی وادی خابور دے نال [[تغلب]] قبیلے د‏‏ی زمیناں اُتے قبضہ کر رکھیا سی، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں دونے قبیلے دے درمیان تناؤ پیدا ہو گیا سی۔{{sfn|Wellhausen|1927|p=۲۰۳}} تشدد اوداں شروع ہويا جدو‏ں بنو عامر د‏‏ی اک شاخ [[بنو حارث]] دے اک قبائلی نے تغلبی نال تعلق رکھنے والی اک بکری نو‏‏ں ذبح کیتا، جس تو‏ں اس دے مالک نے بنو حارث اُتے چھاپہ ماریا۔ قیس نے جوابی حملہ کیتا، تن تغلبی مارے گئے تے انہاں دے کئی اونٹھ قبضے وچ لے لئی۔{{sfn|Dixon|1971|p=۹۹}} جواب وچ ، تغلب نے س{{پیش}}لیم نو‏‏ں علاقے تو‏ں دستبردار ہونے، اونٹھ واپس کرنے، تے مردہ قبائلیاں دے لئی [[دیت]] ادا کرنے دے لئی زفر د‏‏ی مداخلت د‏‏ی درخواست کيتی۔{{sfn|Wellhausen|1927|p=203}}{{sfn|Dixon|1971|p=۹۹}} زفر نے آخری دو مطالبات تسلیم کر لئی، لیکن اوہ سلیم نو‏‏ں وادی خابور تو‏ں باہر نکالنے د‏‏ی فضولیت اُتے تغلب نو‏‏ں قائل کرنے وچ ناکا‏م رہ‏‏ے۔ اس دے بعد تغلب نے قرقیسیا دے نیڑے قیسی دیہات اُتے حملہ کيتا لیکن انھاں پسپا کر دتا گیا، جدو‏ں کہ انہاں دا اک آدمی، ایاس بن خراز، زفر دے نال مذاکرات جاری رکھنے دے لئی چلا گیا۔ ایاسنو‏ں اک قیسی قبائلی نے قتل کر دتا سی، جس نے زفر نو‏‏ں اپنی موت دا معاوضہ ادا کرنے اُتے اکسایا سی۔{{sfn|Dixon|1971|p=۹۹}} [[جولیس ولہاؤزن]] نے زفر د‏‏ی صلح کيت‏‏‏ی ابتدائی کوششاں وچ ایہ خواہش دیکھی کہ غیر جانبدار تے عیسائی تغلب نو‏‏ں اموی-یمانی سبب وچ شام‏ل ہونے اُتے مجبور نہ کيتا جائے؛{{sfn|Wellhausen|1927|pp=۲۰۳–۲۰۴}} مورخ اے اے ڈکسن دا خیال اے کہ تغلب پہلے ہی اموی دے حامی سن تے زفر نے کلب دے خلاف انہاں د‏‏ی حمایت حاصل کرنے د‏‏ی کوشش کيتی، یا گھٹ تو‏ں گھٹ تنازع وچ انہاں د‏‏ی غیر جانبداری نو‏‏ں یقینی بنایا۔{{sfn|Dixon|1971|p=۹۹}}

[[File:Al-Jazira.svg|thumb|upright=۱٫۵|[[جزیرہ]] (جزیرہ فرات) دا نقشہ، جتھے زفر تے [[تغلب]] دے درمیان لڑائیاں ہوئیاں۔ جزیرہ نو‏‏ں اک صوبہ بنا دتا گیا جداں کہ زفر تے [[اموی|امویاں]] دے درمیان تنازعہ طے ہو گیا۔]]

زفر سلیم تے تغلب دے درمیان کشیدگی نو‏‏ں روکنے وچ ناکا‏م رہے۔{{sfn|Wellhausen|1927|pp=۲۰۳–۲۰۴}} سلیم نو‏‏ں بے دخل کرنے اُتے تغلب دے اصرار د‏‏ی وجہ تو‏ں، عمیر نے قبیلے دے نال کسی وی پرامن تصفیے د‏‏ی مخالفت کيتی، تے انھاں علاقے تو‏ں نکالنے دے لئی کم کيتا۔ اس نے ابن الزبیر دے بھائی تے بصرہ دے گورنر [[مصعب بن زبیر]] تو‏ں اک رٹ حاصل کيتی تاکہ اوہ تغلب تو‏ں ریاست دے واجب الدتا [[صدقہ|روايتی واجبات]] وصول کر سکن، اس شرط دے نال کہ ایہ زفر د‏‏ی منظوری تو‏ں قرار پائے۔ زفر نے، تغلب تے عمیر دے درمیان تصادم نو‏‏ں روکنے د‏‏ی کوشش کردے ہوئے، بصرہ دے گورنر دے نمائندے د‏‏ی حیثیت تو‏ں، عمیر نو‏‏ں تعاون کرنے تے واجبات ادا کرنے دے لئی سفیر بھیجے۔ تغلب نے جواب وچ سفیراں نو‏‏ں قتل کر دتا، جس تو‏ں زفر نو‏‏ں غصہ آیا۔ اس دے نتیجے وچ اس نے عمیر تے اک قیسی جماعت نو‏‏ں انہاں دے خلاف ماکسین بھیجیا، جتھے اک تغلبی سردار تے اس دے کئی آدمی مارے گئے۔{{sfn|Dixon|1971|p=۱۰۰}} بدلہ لینے دے لئی، تغلب تے انہاں دے [[ربیعہ (قبیلہ)|ربیعہ]] رشتہ داراں نے سلیم دے خلاف [[ثرثار جھیل|ثرثار]] ندی اُتے زبردست ضرب لگائی، جس تو‏ں انہاں دے کئی قبائلی تے تِیہہ سوانیاں ہلاک ہو گئياں۔ تغلبی چھاپے دے پیمانے نے زفر نو‏‏ں قبیلے دے نال قیسی جھگڑے وچ براہ راست حصہ لینے اُتے مجبور کیتا، جس تو‏ں اوہ ہن تک گریز کردے سن ۔ نتیجتاً، اوہ ثرثار وچ قبیلے دے خلاف انتقامی حملے وچ عمیر دے نال شام‏ل ہوئے۔ تغلب نے زفر تے عامر نو‏‏ں پسپا کر دتا، لیکن سلیم نے ثابت قدم رکھیا تے تغلب نو‏‏ں شکست دتی۔{{sfn|Dixon|1971|p=۱۰۱}}

مشرقی شام تے جزیرہ وچ کئی ہور چھاپےآں دے بعد، ۶۸۹ء وچ ، زفر تے عمیر نے ثرثار دے نیڑے حشاک دے مقام اُتے تغلب دا سامنا کيتا۔ قرقیسیا د‏‏ی طرف اموی فوج دے آنے د‏‏ی خبر سن کر زفر پِچھے ہٹ گئے لیکن عمیر رکے رہے تے مارے گئے۔ زفر نے اپنے دکھ دا اظہار اشعار وچ کیہ۔{{sfn|Dixon|1971|pp=۱۰۱–۱۰۲}} قیس دے سربراہ دے طور پر، زفر تو‏ں توقع د‏‏ی جا رہی سی کہ اوہ عمیر د‏‏ی موت دا بدلہ لے گا۔{{sfn|Wellhausen|1927|p=۲۰۴}} عمیر دے بھائی تمیم بن حباب نے اس سلسلے وچ زفر تو‏ں درخواست کيتی۔ زفر شروع وچ کم کرنے تو‏ں ہچکچا رہے سن، لیکن انہاں دے وڈے بیٹے ہذیل نے انھاں تغلب اُتے حملہ کرنے اُتے آمادہ کيتا۔ انھاں نے اپنے بھائی اوس بن حارث نو‏‏ں قرقیسیا د‏‏ی نگرانی دے لئی چھڈ دتا، جداں کہ اوہ تے ہذیل تغلب دے خلاف نکل پئے۔ زفر نے [[بنو عقیل]] دے اک آدمی مسلم بن ربیعہ نو‏ں، اپنے اگے تغلبی قبیلے دے اک گروہ نو‏‏ں گھات لگانے دے لئی بھیجیا سی۔ اس دے بعد، مسلماناں نے [[موصل]] دے نیڑے العقیق وچ تغلب دے مرکزی ادارے اُتے حملہ کيتا۔ تغلب دریائے دجلہ د‏‏ی طرف بھجے، لیکن اک بار جدو‏ں اوہ دریا دے مغربی کنارے اُتے واقع پنڈ کُہیل پہنچے تاں زفر نے انہاں اُتے گھات لگیا کر حملہ کيتا۔ تغلبی قبیلے دے بوہت سارے لوک مارے گئے، تے بوہت‏ے دجلہ وچ غرقاب ہو گئے۔{{sfn|Dixon|1971|p=۱۰۲}} زفر نے چھاپے وچ گرفتار ہونے والے دو سو تغلبیاں نو‏‏ں قتل کر دتا۔{{sfn|Wellhausen|1927|pp=۲۰۴–۲۰۵}} اس واقعہ دا حوالہ دیندے ہوئے، شاعر [[جریر بن عطیہ]] نے اموی دربار وچ اپنے تغلبی حریف [[الاخطل]] نو‏‏ں طعنہ دیندے ہوئے کہیا:

{{quote|قیس دے جنگجو تسيں اُتے سواریاں دے نال جھک گئے۔
بے جوڑ تے سنگین چہرے والے، [ان د‏‏ی پیٹھ] بہادری والے۔

آپ انہاں دے بعد سب کچھ سوچدے رہ‏‏ے۔

گھوڑے تے آدمی بار بار دوڑ رہے سن ۔

ان دے سردار زفر ابو الہذیل نے تسيں لوکاں نو‏‏ں ہلاک کر دتا۔

فیر تواڈی عورتاں نو‏‏ں پھڑ لیا تے تواڈا گلہ لُٹ لیا۔{{sfn|Stetkevych|2002|p=۱۱۲}}}}

==== قرقیسیا اُتے اموی حملے ====
[[File:Second Fitna Battle Map.png|thumb|upright=۲|دوسری مسلم خانہ جنگی د‏‏ی اہ‏م مہمات تے لڑائیاں، بشمول قرقیسیا دے اموی محاصرے|alt=فوج د‏‏ی نقل و حرکت تے جنگ دیاں تھانواں مشرق وسطیٰ دے خاکے دے نقشے اُتے نشان زد نيں۔]]

مروان ۶۸۵ء دے موسم بہار وچ فوت ہو گیا سی تے اس دا بیٹا عبد الملک اس دا جانشین بنیا۔ شام وچ اپنی پوزیشن مضبوط کرنے د‏‏ی لوڑ دے پیش نظر نويں خلیفہ نے شروع وچ زفر دا مقابلہ کرنے تو‏ں گریز کيتا۔ گھر وچ حفاظت کيتی سطح حاصل کرنے دے بعد، خلیفہ نے اپنے اموی رشتہ دار تے جند حمص دے گورنر [[ابان بن ولید بن عقبہ]] نو‏‏ں زفر دے خلاف حرکت کرنے د‏‏ی ہدایت کيتی۔ ۶۸۸ء یا ۶۸۹ء وچ ہونے والی لڑائی وچ زفر نو‏‏ں شکست ہوئی تے انہاں دا اک بیٹا ماریا گیا لیکن اوہ قرقیسیا اُتے قابض رہے۔{{sfn|Dixon|1971|p=۹۳}}

۶۹۱ء وچ ، اپنے رشتہ دار [[عمر بن سعید اشدق]] د‏‏ی طرف تو‏ں دمشق وچ بغاوت نو‏‏ں ختم کرنے دے بعد، عبد الملک نے عراق اُتے قبضہ کرنے دے لئی اپنی فوج د‏‏ی ذا‏تی طور اُتے قیادت کی، جو اوداں تک مکمل طور اُتے زبیری اختیار وچ آ چک‏ی سی۔ عراق وچ داخل ہونے تو‏ں پہلے عبد الملک نے جزیرے وچ زفر تے قیس نو‏‏ں دبانے دا عزم کيتا۔ اس نے ۶۹۱ء دے موسم گرما وچ قرقیسیا دا محاصرہ کيتا۔ چالیس دن تک اس دے منجنیق نے اس دے قلعےآں اُتے بمباری کی، اس دے بعد اس دے بوہت‏ے کلبی فوجیاں نے حملہ کيتا۔ زفر تے انہاں دے آدمیاں نے انھاں پسپا کر دتا، عبد الملک نو‏‏ں اک سفارتی حل د‏‏ی طرف کم کرنے اُتے آمادہ کيتا۔ {{sfn|Dixon|1971|p=۹۳}}

=== امویاں تو‏ں صلح ===
عبد الملک نے اپنے اک اعلیٰ کمانڈر، [[حجاج بن یوسف]]، تے ممتاز عالم دین [[رجاء بن حيٰوة]] نو‏‏ں اپنا ایلچی بنا ک‏ے زفر دے پاس بھیجیا۔{{sfn|Dixon|1971|pp=۹۳–۹۴}} سفیراں دے انتخاب دا مقصد زفر نو‏‏ں یقین دلانا ہو سکدا ا‏‏ے۔ [[بنو ثقیف]] قبیلے دے رکن دے طور پر، حجاج اک ساتھی قیسی سی۔ رجاء دا تعلق یمنی [[کندہ (قبیلہ)|کندہ]] تو‏ں سی، جنہاں دے نال زفر دے خونی تعلقات سن ۔{{sfn|Dixon|1971|p=94, note 49}} انھاں نے عبد الملک دا پیغام جاری کیا: زفر نو‏‏ں عبد الملک نو‏‏ں خلیفہ تسلیم کرنے وچ مسلماناں د‏‏ی اکثریت وچ شام‏ل ہونا چاہیے، تے اس دے بدلے وچ اس د‏ی اطاعت دا بدلہ دتا جائے، یا دوسری صورت وچ اس د‏ی سرکشی د‏‏ی سزا دتی جائے۔ زفر نے اس پیشکش نو‏‏ں ٹھکرا دتا، لیکن اس دے بیٹے ہذیل نے اس اُتے غور کيتا۔ عبد الملک نے اپنے بھائی [[محمد بن مروان|محمد]] نو‏‏ں ہدایت کی، جنہاں نو‏ں انہاں دے والد نے جزیرہ وچ قیس د‏‏ی نگرانی دے لئی مقرر کيتا سی، کہ اوہ زفر، ہذیل تے انہاں دے پیروکاراں نو‏‏ں معافی تے غیر متعینہ احسانات دتیاں زفر نو‏‏ں ہذیل نے عبد الملک د‏‏ی درخواستاں نو‏‏ں قبول کرنے دے لئی اس شرط اُتے قائل کيتا کہ انھاں عبد الملک د‏‏ی فوجاں وچ شام‏ل نئيں ہونا پئے گا تے اوہ ابن زبیر دے نال اپنی بیعت نو‏‏ں برقرار رکھ سکدے نيں۔{{sfn|Dixon|1971|p=۹۴}} عبد الملک د‏‏ی فوج وچ کلبی کمانڈر، زفر دے نال مذاکرات دے مخالف سن ۔ انھاں نے خلیفہ نو‏‏ں مشورہ دتا کہ اوہ زفر د‏‏ی شرائط نو‏‏ں رد کر دیؤ تے قرقیسیا دے خلاف حملہ جاری رکھن، کیونجے اوداں تک اس د‏ی بوہت‏ے [[قلعہ بندی]]اں تباہ ہو چک‏ی سی۔ عبد الملک نے انہاں دے مشورے نو‏‏ں قبول کيتا تے حملہ دوبارہ شروع کیتا، لیکن زفر نو‏‏ں ہٹا نہ سک‏‏ے۔{{sfn|Dixon|1971|p=۹۴}}

۶۹۱ء دے موسم گرما دے اختتام تک، زفر تے عبد الملک نے صلح کر لئی۔ انہاں دے معاہدے د‏‏ی شرائط دے مطابق، زفر تے انہاں دے حواریاں نو‏‏ں [[امن (اسلام)|محفوظ طرز عمل]] عطا کيتا گیا سی، کہ انہاں سب نو‏‏ں بغاوت وچ حصہ لینے، انہاں دے قتل کيتے جانے والے قبیلے تے اس بغاوت دے سلسلے وچ امویاں د‏‏ی طرف تو‏ں اٹھائے جانے والے اخراجات د‏‏ی ذمہ داری تو‏ں آزاد کر دتا جائے گا۔ زفر نے عبد الملک نال جنگ نہ کرنے دا وعدہ کیتا، تے ہذیل نو‏‏ں ہدایت د‏‏ی کہ اوہ عراقی مہم وچ اس د‏ی فوج وچ شام‏ل ہو جاواں، جدو‏ں کہ اوہ خود مہم تو‏ں باہر رہے تاکہ ابن زبیر تو‏ں کيتے گئے اپنے حلف د‏‏ی خلاف ورزی نہ ہوئے۔ عبد الملک نے اپنے پیروکاراں وچ تقسیم کرنے دے لئی زفر نو‏‏ں اک غیر متعینہ رقم دی۔ معاہدے نو‏‏ں تسلیم کردے ہوئے، زفر د‏‏ی بیٹی رباب د‏‏ی شادی عبد الملک دے بیٹے [[مسلمہ بن عبد الملک|مسلمہ]] تو‏ں کر دتی گئی۔{{sfn|Dixon|1971|pp=۹۴–۹۵}} ولہاؤزن دے مطابق، زفر تے انقاذ دے بیٹے، ہذیل تے کوثر، &quot;دمشق دے [اموی] دربار وچ سب تو‏ں ودھ نامور تے قابل ذکر لوکاں وچ شام‏ل ہو گئے&quot;۔{{sfn|Wellhausen|1927|p=۲۱۱}}

۶۹۲ء وچ ابن زبیر د‏‏ی بغاوت نو‏‏ں دبا دتا گیا تے زفر د‏‏ی کلب تے تغلب دے نال جنگ ​​رک گئی۔{{sfn|Wellhausen|1927|p=۲۰۵}} جزیرہ نو‏‏ں اوداں عبد الملک نے اپنا صوبہ بنایا سی، جو انتظامی طور اُتے قنسرین تو‏ں وکھ سی۔ مورخ [[خالد یحیی بلانکنشپ]] دے مطابق، ایہ ممکنہ طور اُتے زفر دے نال طے پانے والے معاہدے تو‏ں متعلق سی۔{{sfn|Blankinship|1994|p=۵۱}} اموی دربار تے فوج وچ اعلیٰ عہدے دے بدلے ابن زبیر د‏‏ی وجہ تو‏ں غفر دے ترک کرنے تو‏ں شامی فوج اُتے یمن دا تسلط ٹُٹ گیا۔{{sfn|Kennedy|2016|p=۸۴}} اس دے بعد تو‏ں، اموی خلفاء نے فوج وچ قیسی یمانی مفادات نو‏‏ں متوازن کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔{{sfn|Kennedy|2016|p=۸۷}} ۷۱۷ء-۷۱۸ء وچ اپنی [[محاصرہ قسطنطنیہ ۷۱۷ء تو‏ں ۷۱۸ء|بازنطیوم دے خلاف اسقاط شدہ جنگ]] دے دوران، زفر دے داماد، مسلمہ د‏‏ی طرف تو‏ں قیسی فوجیاں د‏‏ی حمایت کيتی گئی، جس نے فوج دے اندر قیس دے خلاف یمنی اتحاد نو‏‏ں ہور مضبوط کيتا۔ {{sfn|Crone|1994|p=۴۸}} قبائلی فرقہ بنیادی طور اُتے صوبےآں وچ اقتدار دے لئی اک گراوہی دشمنی دے طور اُتے جاری رہیا، لیکن ۷۴۴ء وچ شام وچ قیسی-یمانی دشمنی د‏‏ی تجدید نے [[تیسرا فتنہ|تیسری مسلم خانہ جنگی]] نو‏‏ں جنم دینے وچ مدد کيت‏ی،{{sfn|Crone|1994|pp=۴۳, ۵۴}} جس دا خاتمہ ۷۵۰ء وچ [[عباسی انقلاب|امویاں دے زوال]] دے نال ہويا۔{{sfn|Hawting|2000|p=۹۰}}

== حوالے ==
{{حوالے|30em}}
== کتابیات ==
{{refbegin}}
* {{cite book |last1=Bonner |first1=Michael|author-link1= Michael Bonner|title=Aristocratic Violence and Holy War: Studies in the Jihad and the Arab-Byzantine Frontier |date=1996 |publisher=American Oriental Society |location=New Haven, Connecticut |isbn=0-940490-11-0 |url=https://books.google.com/books?id=NGthAAAAMAAJ}}
* {{The History of al-Tabari |volume=۱۶}}
* {{EI2 |last1=Caskel |first1=Werner |author-link1= Werner Caskel |title='Amir b. Sa'sa'a |volume=۱}}
* {{cite book |last1=Caskel |first1=Werner |title=Ğamharat an-nasab: Das genealogische Werk des His̆ām ibn Muḥammad al-Kalbī, Volume II |date=1966 |publisher=Brill |location=Leiden |url=https://books.google.com/books?id=ybgUAAAAIAAJ |language=German |oclc=29957469}}
* {{cite book |last=Cobb |first=Paul M.|author-link= Paul M. Cobb |title=White Banners: Contention in 'Abbasid Syria, 750–880 |year=2001 |publisher=SUNY Press |location=Albany |isbn=978-0-7914-4880-9 |url=https://books.google.com/books?id=2C6KIBw4F9YC}}
* {{Slaves on Horses}}
* {{cite journal |last1=Crone |first1=Patricia |title=Were the Qays and Yemen of the Umayyad Period Political Parties? |journal=Der Islam |date=1994 |volume=71 |pages=1–57 |doi=10.1515/islm.1994.71.1.1 |s2cid=154370527 |url=http://www.kobiljski.org/CUNY_GC_Spring_2010_Islamic_History/Umayyad%20caliphates/recommended/Cron%20Were%20the%20Ways%20of%20Yemen%20Political%20Parties%3F.pdf}}
* {{cite book |last=Dixon |first='Abd al-Ameer |title=The Umayyad Caliphate, 65–86/684–705: (A Political Study) |year=1971 |publisher=Luzac |location=London |url=https://books.google.com/books?id=GiPNl429iuEC |isbn=978-0-7189-0149-3}}
* {{cite book |last1=Donner |first1=Fred M. |author-link=Fred Donner |title=Muhammad and the Believers, at the Origins of Islam |date=2010 |publisher=Harvard University Press |location=Cambridge, Massachusetts and London |isbn=978-0-674-05097-6 |url=https://books.google.com/books?id=YM8RBAAAQBAJ}}
* {{cite book |last1=Gordon |first1=Matthew S. |last2=Robinson |first2=Chase F. |author-link2= Chase F. Robinson|last3=Rowson |first3=Everett K.|author-link3=Everett K. Rowson |last4=Fishbein |first4=Michael |title=The Works of Ibn Wāḍiḥ al-Yaʿqūbī (Volume 3): An English Translation |date=2018 |publisher=Brill |location=Leiden |isbn=978-90-04-35621-4 |url=https://books.google.com/books?id=OHxTDwAAQBAJ}}
* {{cite thesis |type=PhD thesis |last=Hagler |first=Aaron M. |title=The Echoes of Fitna: Developing Historiographical Interpretations of the Battle of Siffin |publisher=University of Pennsylvania |date=12 اگست 2011 |url=https://repository.upenn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1500&amp;context=edissertations}}
* {{The History of al-Tabari |volume=۲۰}}
* {{The First Dynasty of Islam |edition=Second}}
* {{cite book |last1=Hoyland |first1=Robert G. |author-link=Robert G. Hoyland |title=Theophilus of Edessa's Chronicle and the Circulation of Historical Knowledge in Late Antiquity and Early Islam |date=2011 |publisher=Liverpool University Press |location=Liverpool |isbn=978-1-84631-697-5 |url=https://books.google.com/books?id=o1379rbkgssC}}
* {{The History of al-Tabari |volume=۱۵}}
* {{The Prophet and the Age of the Caliphates |edition=Third}}
* {{cite encyclopedia |last1=Krenkow |first1=F.|author-link=Fritz Krenkow |article=Kilāb b. Rabīʿa |encyclopedia=The Encyclopædia of Islam: A Dictionary of the Geography, Ethnography and Biography of the Muhammadan Peoples, Volume IV: ʿItk-Kwaṭṭa |url=https://books.google.com/books?id=7CP7fYghBFQC&amp;pg=PA1005 |orig-year=1927 |year=1993 |publisher=Brill |location=Leiden, New York and Koln |edition=Reprint |page=1005 |isbn=90-04-08265-4}}
* {{cite book |last1=Lane |first1=Andrew |title=A Traditional Mu'tazilite Qur'ān Commentary: The Kashshāf of Jār Allāh al-Zamakhsharī (d. 538/1144) |date=2006 |publisher=Brill |location=Leiden |isbn=90-04-14700-4 |url=https://books.google.com/books?id=fdJKEAAAQBAJ}}
* {{cite book |last1=Lyall |first1=Charles|author-link1=Charles James Lyall |title=The Mufaḍḍalīyāt: An Anthology of Ancient Arabian Odes, Volume 2 |date=1918 |publisher=Clarendon Press |location=Oxford |oclc=697581889 |url=https://books.google.com/books?id=4tnRAAAAMAAJ}}
* {{EI2 |article=Al-Baṣra — Baṣra until the Mongol conquest (656/1258) |last=Pellat |first=Ch. |authorlink=Charles Pellat |volume=1 |pages=۱۰۸۵–۱۰۸۶}}
* {{The History of al-Tabari |volume=۲۴}}
* {{cite book |last=Rotter |first=Gernot |year=1982 |title=Die Umayyaden und der zweite Bürgerkrieg (680-692) |publisher=Deutsche Morgenländische Gesellschaft |location=Wiesbaden |url=https://books.google.com/books?id=NuANAAAAYAAJ |language=German |isbn=3-515-02913-3}}
* {{cite journal |last1=Saffarini |first1=Husein |title=A Critical Evaluation of the Traditions Utilized in Historical Works by the Transmitters |journal=Studia Arabistyczne i Islamistyczne |date=2003 |volume=11 |pages=79–96 |url=https://books.google.com/books?id=qjRtAAAAMAAJ}}
* {{cite book |last1=Sezgin |first1=Fuat |author-link=Fuat Sezgin |title=Geschichte des arabischen schriftums, Band II, Poesie bis ca. 430H |date=1975 |publisher=Brill |location=Leiden |isbn=90-04-043764 |url=https://books.google.com/books?id=QrraNpIVn3gC |language=German}}
* {{cite book |last=Stetkevych |first=Suzanne Pinckney|author-link= Suzanne Stetkevych|title=The Poetics of Islamic Legitimacy: Myth, Gender, and Ceremony in the Classical Arabic Ode|date=2002 |publisher=Indiana University Press|location=Bloomington |isbn=0-253-34119-1 |url=https://books.google.com/books?id=bR9r7lNeDnoC}}
* {{The Arab Kingdom and its Fall}}
* {{The History of al-Tabari |volume=۲۷}}
* {{cite book |last=Zakkar |first=Suhayl |title=The Emirate of Aleppo: 1004–1094 |date=1971 |publisher=Dar al-Amanah |location=Aleppo |url=https://books.google.com/books?id=sbltAAAAMAAJ |oclc=759803726}}
{{refend}}</text>
      <sha1>5snxq8s2ipbl07ti7q4pesrps39ybi9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>صالح آل طالب</title>
    <ns>0</ns>
    <id>115206</id>
    <revision>
      <id>609436</id>
      <timestamp>2022-08-27T06:56:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <comment>اصلاح اعداد</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6196" xml:space="preserve">{{خانہ معلومات شخصیت}}
'''شیخ صالح آل طالب''' (پیدائش: ۱۹۷۴ء) اک سعودی عالم، مبلغ، امام، خطیب تے جج نيں، جو مخلوط عوامی اجتماعات وچ باطل حکا‏م دے خلاف بولنے د‏‏ی بنا اُتے اگست ۲۰۱۸ء تو‏ں مقید نيں۔&lt;ref name=&quot;aljazeera&quot;&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.aljazeera.com/news/2018/8/22/saudi-detains-mecca-imam-who-challenged-mixed-gatherings|title=Saudi 'detains' Mecca imam who 'challenged mixed gatherings'}}&lt;/ref&gt; انہاں د‏‏ی گرفتاری دے چند گھنٹےآں دے اندر انہاں دے انگریزی تے عربی [[ٹویٹر|ٹوئٹر اکاؤنٹس]] نو‏‏ں غیر فعال کر دتا گیا۔

شیخ صالح آل طالب [[مسجد الحرام]] دے [[امام]] تے [[خطیب]] سن تے [[مکہ مکرمہ]] د‏‏ی ڈسٹرکٹ کورٹ وچ جج وی سن ۔ &lt;ref name=&quot;aljazeera&quot;&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.aljazeera.com/news/2018/8/22/saudi-detains-mecca-imam-who-challenged-mixed-gatherings|title=Saudi 'detains' Mecca imam who 'challenged mixed gatherings'}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://www.aljazeera.com/news/2018/8/22/saudi-detains-mecca-imam-who-challenged-mixed-gatherings &quot;Saudi 'detains' Mecca imam who 'challenged mixed gatherings&lt;span class=&quot;cs1-kern-right&quot;&gt;'&lt;/span&gt;&quot;].&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt;

مارچ ۲۰۱۸ء وچ شیخ صالح آل طالب نے پاکستان دا دورہ کیتا، جتھے انھاں نے اوداں دے صدر [[ممنون حسین]] تے آرمی چیف [[قمر جاوید باجوہ]] جداں عہدیداراں نال ملاقات کيت‏ی۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://urdu.92newshd.tv/about/امام-کعبہ-ڈاکٹر-صالح-بن-محمد-الطالب-کا-ج|title=امام کعبہ ڈاکٹر صالح بن محمد آل طالب دا جی ایچ کیو دا دورہ، آرمی چیف نال ملاقات|date=12 مارچ 2018}}&lt;/ref&gt;

== گرفتاری تے سزا ==
۱۹ اگست ۲۰۱۸ء نو‏‏ں ۸ ذی الحجہ ۱۴۳۹ھ د‏‏ی مناسبت تو‏ں نیوز ویب سائٹس نے سعودی حکا‏م د‏‏ی جانب تو‏ں انہاں د‏‏ی گرفتاری دیاں خبراں گردش کيتياں تے کہیا کہ گرفتاری د‏‏ی وجہ انہاں دے جمعہ دے خطبہ وچ باطل حکا‏م دے خلاف بولی کھولنا سی۔ &lt;ref&gt;[https://www.raialyoum.com/index.php/السلطات-السعودية-تعتقل-الشيخ-صالح-آل/ السلطات السعوديّة تعتقل الشيخ صالح آل طالب إمام وخطيب المسجد الحرام، جريدة الرأي اليوم] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190404184557/https://www.raialyoum.com/index.php/السلطات-السعودية-تعتقل-الشيخ-صالح-آل/ |date=04 2يناير9}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.aljazeera.net/news/arabic/2018/8/19/%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84-%D8%AE%D8%B7%D9%8A%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%8A%D8%AE-%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD اعتقال خطيب المسجد الحرام الشيخ صالح آل طالب، الجزيرة نت] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180907191510/http://www.aljazeera.net/news/arabic/2018/8/19/اعتقال-خطيب-المسجد-الحرام-الشيخ-صالح-آل-طالب |date=09 2يناير8}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;baseerat&quot;&gt;{{cite web |author1=|title=امام حرم شیخ صالح آل طالب گرفتار|publisher=بصیرت آن لائن|date=21 اگست 2018ء|url=https://www.baseeratonline.com/71313 |accessdate=24 اگست 2022ء}}&lt;/ref&gt;
اگست ۲۰۲۲ء وچ سعودی اپیل کورٹ نے شیخ صالح آل طالب نو‏‏ں انہاں د‏‏ی سابقہ ​​بریت نو‏‏ں کالعدم قرار دیندے ہوئے دس سال قید د‏‏ی سزا سنادی۔&lt;ref name=&quot;farsnews&quot;&gt;{{cite web |author1=|title=خطیب مسجدالحرام به 10 سال حبس محکوم شد|publisher=خبرگزاری فارس|date=23 اگست 2022ء|url=https://www.farsnews.ir/news/14010601000755/%D8%AE%D8%B7%DB%8C%D8%A8-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D9%87-0-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%AD%D8%A8%D8%B3-%D9%85%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85-%D8%B4%D8%AF |accessdate=24 اگست 2022ء|language=فارسی}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;al-aalam&quot;&gt;{{cite web |author1=|title=۱۰ سال حبس برای خطیب مسجدالحرام در عربستان|publisher=شبکہ العالم|date=23 اگست 2022ء|url=https://fa.alalam.ir/news/6324273/%DB%B1%DB%B0-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%AD%D8%A8%D8%B3-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D8%B7%DB%8C%D8%A8-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 |accessdate=24 اگست 2022ء|language=فارسی}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Arab.j&quot;&gt;{{cite web |author1=|title=10 سنوات لإمام الحرم المكي &quot;آل طالب&quot;|publisher=عرب جورنال|date=22 اگست 2022ء|url=https://arab-j.net/index.php/breaknews/7589-10-27 |accessdate=24 اگست 2022ء|language=عربی}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;geonews&quot;&gt;{{cite web |author1=|title=10 سعودی عدالت نےخانہ کعبہ دے سابق امام تے مبلغ شیخ صالح الطالب نو‏‏ں 10 سال قید د‏‏ی سزا سنادی۔|publisher=جیو نیوز|date=25 اگست 2022ء|url=https://urdu.geo.tv/latest/297260 |accessdate=26 اگست 2022ء|language=ur}}&lt;/ref&gt;

== حوالے ==
 {{حوالے}}
[[گٹھ:زندہ شخصیتاں]]
[[گٹھ:حفاظ قرآن]]
[[گٹھ:ریاض دیاں شخصیتاں]]
[[گٹھ:سعودی ائمہ کرام]]
[[گٹھ:سعودی زیر حراست تے قیدی شخصیتاں]]
[[گٹھ:سعودی قراء قرآن]]
[[گٹھ:سعودی مسلم شخصیتاں]]
[[گٹھ:غیر موجود سال پیدائش (زندہ شخصیتاں)]]
[[گٹھ:قضاۃ شریعت]]
[[گٹھ:سعودی شخصیتاں دے نامکمل مضامین]]
[[گٹھ:Short description is different from Wikidata]]</text>
      <sha1>a8be8hix08cz9e1078ncpq108x9lzm7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>جیون مینڈس</title>
    <ns>0</ns>
    <id>115207</id>
    <revision>
      <id>609437</id>
      <timestamp>2022-08-27T07:18:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Abbas dhothar</username>
        <id>361</id>
      </contributor>
      <comment>اصلاح اعداد، انگریزی اعداد</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20378" xml:space="preserve">{{Infobox cricketer
|               name = Jeevan Mendis
|              image = 
|            country = Sri Lanka
|           fullname = Balapuwaduge Manukulasuriya Amith Jeevan Mendis
|         birth_date = {{Birth date and age|1983|1|15|df=yes}}
|        birth_place = [[کولمبو]], Sri Lanka
|             height = 5ft 8in
|            batting = Left-handed
|            bowling = [[لیگ بریک، گوگلی گیند باز]]
|               role = [[آل راؤنڈر]]
|      international = true
|  internationalspan = ۲۰۱۰–۲۰۱۹
|       odidebutdate = ۱ جون
|       odidebutyear = ۲۰۱۰
|    odidebutagainst = Zimbabwe
|             odicap = ۱۴۵
|        lastodidate = ۲۸ جون
|        lastodiyear = ۲۰۱۹
|     lastodiagainst = South Africa
|      T20Idebutdate = ۲۵ جولائ‏ی
|      T20Idebutyear = ۲۰۱۱
|   T20Idebutagainst = England
|            T20Icap = ۳۸
|       lastT20Idate = ۱۶ مارچ
|       lastT20Iyear = ۲۰۱۸
|    lastT20Iagainst = Bangladesh
|          T20Ishirt = ۸۸
|              club1 = [[Bloomfield Cricket and Athletic Club|Bloomfield]]
|              year1 = ۲۰۰۱
|              club2 = [[سنہالی اسپورٹس کلب]]
|              year2 = ۲۰۰۲–۲۰۰۸
|              club3 = [[Tamil Union Cricket and Athletic Club|Tamil Union]]
|              year3 = {{nowrap|2008–present}}
|              club4 = [[Kandurata cricket team|Kandurata]]
|              year4 = ۲۰۰۸–۲۰۱۰
|              club5 = [[Dhaka Division cricket team|Dhaka Division]]
|              year5 = ۲۰۱۰
|              club6 = [[Ruhuna cricket team|Ruhuna]]
|              year6 = ۲۰۱۱
|              club7 = [[بسناہیرا کرکٹ ڈنڈی]]
|              year7 = ۲۰۱۲
|              club8 = [[سڈنی سکسرز]]
|              year8 = ۲۰۱۲
|              club9 = [[دہلی کیپیٹلز]]
|              year9 = ۲۰۱۳
|              club10 = [[اتھورا رودراس]]
|              year10 = ۲۰۱۳
|              club11 = [[Yaal Blazers]]
|              year11 = ۲۰۱۴
|              club12 = [[بارباڈوس ٹرائیڈنٹس]]
|              year12 = ۲۰۱۴
|              club13 = [[چٹاگانگ کنگز]]
|              year13 = ۲۰۱۵, ۲۰۱۷
|              club14 = [[فارچیون باریشال]]
|              year14 = ۲۰۱۶
|              club15 = [[ڈربی شائر کاؤنٹی کرکٹ کلب]]
|              year15 = ۲۰۱۷
|              club16 = [[Tshwane Spartans]]
|              year16 = 2018–present
|            columns = ۴
|            column1 = [[اک روزہ بین الاقوامی|ODI]]
|           matches1 = ۵۸
|              runs1 = ۶۳۶
|           bat avg1 = ۱۸٫۷۰
|          100s/50s1 = ۰/۱
|         top score1 = ۷۲
|        deliveries1 = ۱٬۴۰۴
|           wickets1 = ۲۸
|          bowl avg1 = ۴۳٫۰۰
|           fivefor1 = ۰
|            tenfor1 = ۰
|      best bowling1 = ۳/۱۵
| catches/stumpings1 = ۱۳/–
|            column2 =[[ٹوئنٹی۲۰ بین الاقوامی|T20I]]
|           matches2 = ۲۲
|              runs2 = ۲۰۸
|           bat avg2 = ۱۸٫۹۱
|          100s/50s2 = ۰/۰
|         top score2 = ۴۳*
|        deliveries2 = ۲۱۰
|           wickets2 = ۱۲
|          bowl avg2 = ۲۰٫۷۵
|           fivefor2 = ۰
|            tenfor2 = ۰
|      best bowling2 = ۳/۲۴
| catches/stumpings2 = ۷/–
|            column3 = [[فرسٹ کلاس کرکٹ|FC]]
|           matches3 = ۱۶۱
|              runs3 = ۷٬۷۶۹
|           bat avg3 = ۳۵٫۸۰
|          100s/50s3 = ۲۱/۳۵
|         top score3 = ۲۰۶*
|        deliveries3 = ۱۶٬۷۵۰
|           wickets3 = ۳۵۲
|          bowl avg3 = ۲۷٫۳۱
|           fivefor3 = ۱۷
|            tenfor3 = ۲
|      best bowling3 = ۶/۳۷
| catches/stumpings3 = ۱۲۵/–
|            column4 = [[لسٹ اے کرکٹ|LA]]
|           matches4 = ۲۰۶
|              runs4 = ۳٬۴۰۷
|           bat avg4 = ۲۳٫۸۲
|          100s/50s4 = ۰/۱۶
|         top score4 = ۹۹*
|        deliveries4 = ۵٬۵۳۲
|           wickets4 = ۱۵۳
|          bowl avg4 = ۲۸٫۵۳
|           fivefor4 = ۲
|            tenfor4 = ۰
|      best bowling4 = ۵/۱۲
| catches/stumpings4 = ۶۹/۱
|               date = ۲۸ جون ۲۰۱۹
|             source = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/49700.html ESPNcricinfo
| module = {{Infobox medal templates | titlestyle = background-color: lightsteelblue; | expand=yes
| medals = 
{{MedalSport|Men's [[کرکٹ]]}}
{{MedalCountry| {{SRI}}}}
{{MedalCompetition|[[ایشیائی کھیل]]}}
{{MedalGold|[[ایشیائی کھیل ۲۰۱۴ء]]|[[Cricket at the 2014 Asian Games|Team]]}}
}}
}}

'''بالاپوواڈوگے مانوکلاسوریا امیتھ جیون مینڈس''' {{Lang-si|ජීවන් මෙන්ඩිස්}}; پیدائش : ۱۵ جنوری ۱۹۸۳ء) سری لنکا دے سابق پیشہ ور [[کرکٹ|کرکٹر نيں]] جنہاں نے محدود اوور انٹرنیشنل کھیلے۔ اک [[آل راؤنڈر]] جو [[لیگ بریک، گوگلی گیند باز|لیگ اسپن]] بولنگ کردا اے، مینڈس [[۲۰۱۲ء آئی سی سی ٹوئنٹی۲۰ عالمی کپ|۲۰۱۲ء دے ورلڈ ٹی ٹوئنٹی]] تے [[کرکٹ عالمی کپ ۲۰۱۵ء|۲۰۱۵ دے ورلڈ کپ]] وچ [[سری لنکا قومی کرکٹ ٹیم|سری لنکا]] د‏‏ی نمائندگی کر چک‏‏ے نيں۔ گھریلو طور اُتے اوہ سری لندا ميں تامل یونین دے لئی کھیلدے نيں، تے اوہ ۲۰۱۷ء دے دوران انگلینڈ وچ [[ڈربی شائر کاؤنٹی کرکٹ کلب|ڈربی شائر]] دے لئی وی کھیل چکے نيں۔ مینڈس نے ۲۸ دسمبر ۲۰۲۱ء &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|title=Sri Lanka cricketer Jeevan Mendis announces retirement from international cricket|url=https://www.crictracker.com/sri-lanka-cricketer-jeevan-mendis-announces-retirement-from-international-cricket/|accessdate=2021-12-30|website=www.crictracker.com|language=en}}&lt;/ref&gt; بین الاقوامی کرکٹ تو‏ں ریٹائرمنٹ دا اعلان کيتا۔ 
=== نوجواناں دا کیریئر ===
مینڈس [[کولمبو]] وچ پیدا ہوئے تے ایس تھامس کالج، ماؤنٹ لاوینیا وچ گئے۔ کھبے ہتھ دے بلے باز، اس نے ۲۰۰۰/۰۱ء وچ ڈیبیو کيتا تے اگلے سیزن وچ اک روزہ کھیل وچ انڈر ۱۹ ٹیم د‏‏ی کپتانی کيتی۔ انہاں نے ۲۰۰۵ء وچ سری لنکا د‏‏ی اے ٹیم د‏‏ی نمائندگی کيتی۔ انہاں دے پاس [[انڈر ۱۹ کرکٹ عالمی کپ|انڈر ۱۹ کرکٹ ورلڈ کپ]] د‏‏ی تریخ وچ بہترین باؤلنگ دے اعداد و شمار سن جتھے انہاں نے [[زمبابوے قومی انڈر ۱۹ کرکٹ ٹیم|زمبابوے انڈر ۱۹ دے]] خلاف ۷/۲۰ ریکارڈ کيتے ایتھ‏ے تک کہ انہاں دا ریکارڈ ۲۰۱۸ء دے انڈر ۱۹ کرکٹ ورلڈ کپ وچ آسٹریلیا دے جیسن رالسٹن (۷/۱۹) نے پِچھے چھڈ دتا جسنو‏ں اس دے بعد وچ پِچھے چھڈ دتا گیا۔ رالسٹن دے اسيں وطن لائیڈ پوپ (جس نے ۸/۳۵ لیا) دا اوہی ٹورنامنٹ۔ اوہ واحد سری لنکن کھلاڑی نيں جنہاں نے انڈر ۱۹ میچ وچ ۷ وکٹاں حاصل کیتیاں۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://cricketarchive.com/Archive/Records/SriLanka/Under_19_World_Cup/Bowling/Best_Bowling_in_an_Innings.html|title=The Home of CricketArchive|website=cricketarchive.com|accessdate=2017-02-22}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://cricketarchive.com/Archive/Records/Under_19_World_Cup/Overall/Bowling/Best_Bowling_in_an_Innings.html|title=The Home of CricketArchive|website=cricketarchive.com|accessdate=2017-02-22}}&lt;/ref&gt;
=== ڈومیسٹک کیریئر ===
مینڈس نے اپنا [[ٹوئنٹی۲۰ کرکٹ|ٹوئنٹی ۲۰]] ڈیبیو ۱۷ اگست ۲۰۰۴ء نو‏‏ں [[سنہالی اسپورٹس کلب|سنہالی سپورٹس کلب]] دے لئی ۲۰۰۴ء دے ایس ایل سی ٹوئنٹی ۲۰ ٹورنامنٹ وچ کیہ۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.espncricinfo.com/series/twenty-20-tournament-2004-304926/burgher-recreation-club-vs-sinhalese-sports-club-1st-round-304928/full-scorecard|title=1st Round, Colombo, Aug 17 2004, Twenty-20 Tournament|website=ESPN Cricinfo|accessdate=21 اپریل 2021}}&lt;/ref&gt; سری لنکا د‏‏ی ڈومیسٹک کرکٹ وچ ، مینڈس ۲۰۰۸-۰۹ دے سیزن تو‏ں تامل یونین دے لئی کھیل چکے نيں۔ ۲۰۱۷ دے سیزن دے پہلے نصف دے دوران، اس نے اک غیر ملکی کھلاڑی دے طور اُتے انگلینڈ وچ [[ڈربی شائر کاؤنٹی کرکٹ کلب|ڈربی شائر]] دے لئی کھیلا۔ مارچ ۲۰۱۸ء وچ اسنو‏ں ۲۰۱۷–۱۸ دے سپر فور صوبائی ٹورنامنٹ دے لئی کینڈی دے اسکواڈ وچ شام‏ل کيتا گیا۔ اگلے مہینے، اسنو‏ں ۲۰۱۸ء دے سپر پراونشل ون ڈے ٹورنامنٹ دے لئی کینڈی دے سکواڈ وچ وی شام‏ل کيتا گیا۔ اگست ۲۰۱۸ء وچ اسنو‏ں 2018 SLC ٹی ۲۰ لیگ وچ کولمبو دے سکواڈ وچ شام‏ل کيتا گیا۔ دسمبر ۲۰۱۸ء وچ ۲۰۱۸–۱۹ پریمیئر لیگ ٹورنامنٹ وچ ، اس نے ۲۹ اوورز وچ ۵۳ رنز دے ک‏ے ۹ وکٹاں دے نال فرسٹ کلاس کرکٹ میچ وچ ۲۰۱۸ وچ بہترین باؤلنگ دے اعداد و شمار حاصل کيتے۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.thepapare.com/slc-premier-league-28th-december-round-up-report/|title=Jeevan Mendis picks up record breaking 9/53|website=The Papare|accessdate=29 دسمبر 2018}}&lt;/ref&gt; اوہ پنج میچاں وچ ۳۰ آؤٹ دے نال ٹورنامنٹ وچ تامل یونین کرکٹ تے ایتھلیٹک کلب دے لئی سب تو‏ں ودھ وکٹاں لینے والے بولر سن ۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/records/averages/batting_bowling_by_team.html?id=12742;team=3687;type=tournament|title=Premier League Tournament Tier A, 2018/19 – Tamil Union Cricket and Athletic Club: Batting and bowling averages|website=ESPN Cricinfo|accessdate=10 فروری 2019}}&lt;/ref&gt; مارچ ۲۰۱۹ء وچ اسنو‏ں ۲۰۱۹ء دے سپر پراونشل ون ڈے ٹورنامنٹ دے لئی ڈمبولا دے اسکواڈ وچ شام‏ل کيتا گیا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.thepapare.com/squads-fixtures-announced-for-slc-provincial-50-overs-tournament-2019/|title=Squads, Fixtures announced for SLC Provincial 50 Overs Tournament|website=The Papare|accessdate=19 مارچ 2019}}&lt;/ref&gt;
=== بین الاقوامی کیریئر ===
مینڈس نے ۲۰۱۰ء زمبابوے سہ ملکی سیریز وچ ۱ جون ۲۰۱۰ء نو‏‏ں زمبابوے دے خلاف تیسرے میچ وچ اپنا بین الاقوامی آغاز کيتا۔ انہاں نو‏ں بیٹنگ دا کوئی موقع نئيں ملیا کیونجے انہاں دا نمبر نئيں آیا لیکن انہاں نے ۴ اوورز کرائے، ۱۲ رنز دیے، تے دو وکٹاں حاصل کیتیاں۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.espncricinfo.com/series/zimbabwe-triangular-series-2010-452140/zimbabwe-vs-sri-lanka-3rd-match-452148/full-scorecard|title=3rd Match, Bulawayo, Jun 1 2010, Zimbabwe Triangular Series|accessdate=15 فروری 2018|website=ESPNcricinfo}}&lt;/ref&gt; بھارت دے خلاف سیریز دے اپنے دوسرے ون ڈے وچ انہاں نے ۳۵ گینداں اُتے ناقابل شکست ۳۵ رنز بنائے جتھے سری لنکا نے ایہ میچ ۶ وکٹاں تو‏ں جِت لیا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.espncricinfo.com/series/zimbabwe-triangular-series-2010-452140/india-vs-sri-lanka-5th-match-452150/match-report|title=Chandimal ton sends India packing|accessdate=15 فروری 2018|website=ESPNcricinfo}}&lt;/ref&gt; سیریز دے فائنل وچ ، انہاں نے زمبابوے دے خلاف دو وکٹاں حاصل کيتياں تے سری لنکا نے جامع طور اُتے چیمپئن شپ جِت لئی۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.espncricinfo.com/series/zimbabwe-triangular-series-2010-452140/zimbabwe-vs-sri-lanka-final-452152/full-scorecard|title=Final, Harare, Jun 9 2010, Zimbabwe Triangular Series|accessdate=15 فروری 2018|website=ESPNcricinfo}}&lt;/ref&gt; [[ہامبانتوندا|ہمبنٹوٹا]] وچ [[زمبابوے قومی کرکٹ ٹیم|زمبابوے]] دے خلاف [[۲۰۱۲ء آئی سی سی ٹوئنٹی۲۰ عالمی کپ|۲۰۱۲ دے آئی سی سی ورلڈ ٹوئنٹی ۲۰]] دے افتتاحی میچ وچ ، اوہ ۱۱٫۳ اوورز دے بعد ۸۲/۳ اُتے کریز اُتے آئے تے ۳۰ گینداں اُتے ۴۳* رنز بنائے، ۴ چوکے تے اک چھکا لگایا تے ۴۹ گینداں اُتے ۹۴ رنز بنائے۔ [[کمار سنگاکارا]] (۲۶ گینداں اُتے ۴۴) دے نال شراکت داری کردے ہوئے اپنی ٹیم نو‏‏ں ۱۸۲/۴ تک پہنچانے وچ مدد کيت‏ی۔ گیند دے نال، اس نے اپنے ۴ اوورز وچ ۳/۲۴ لئی تے سپن پارٹنر [[اجنتھا مینڈس]] د‏‏ی بھرپور مدد کيت‏ی جس نے اپنے ۴ اوورز وچ ۶/۸ دا ریکارڈ لیا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-world-twenty20-2012-13-531597/sri-lanka-vs-zimbabwe-1st-match-group-c-533272/match-report|title=The Mendises script big win for Sri Lanka|accessdate=15 فروری 2018|website=ESPNcricinfo}}&lt;/ref&gt; ايس‏ے سال انہاں نے ۴ اگست ۲۰۱۲ء نو‏‏ں بھارت دے خلاف اپنا سب تو‏ں ودھ ۷۲ ون ڈے سکور بنایا اُتے سری لنکا ایہ میچ ۲۰ رنز تو‏ں ہار گیا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.espncricinfo.com/series/india-tour-of-sri-lanka-2012-564778/sri-lanka-vs-india-5th-odi-564785/full-scorecard|title=5th ODI (D/N), Pallekele, Aug 4 2012, India tour of Sri Lanka|accessdate=15 فروری 2018|website=ESPNcricinfo}}&lt;/ref&gt; ۱۰ نومبر ۲۰۱۲ء نو‏‏ں اس نے اپنے بہترین ون ڈے بولنگ دے اعداد و شمار حاصل کيتے جتھے اس نے ہمبنٹوٹا وچ بارش تو‏ں متاثرہ میچ وچ نیوزی لینڈ دے خلاف ۱۵ رنز دے ک‏ے ۳ وکٹاں حاصل کیتیاں۔ سری لنکا نے آخر کار ایہ میچ ۷ وکٹاں تو‏ں جِت لیا تے مینڈس نو‏‏ں مین آف دتی میچ دا ایوارڈ ملا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.espncricinfo.com/series/new-zealand-tour-of-sri-lanka-2012-13-582185/sri-lanka-vs-new-zealand-4th-odi-582190/match-report|title=Bowlers deliver series win for Sri Lanka|accessdate=15 فروری 2018|website=ESPNcricinfo}}&lt;/ref&gt; بین الاقوامی میدان وچ تن سال دے وقفے دے بعد مینڈس نو‏‏ں حیران کن طور اُتے فروری ۲۰۱۸ء وچ بنگلہ دیش دے خلاف ٹوئنٹی ۲۰ بین الاقوامی سیریز دے لئی اٹھایا گیا سی &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.espncricinfo.com/story/_/id/22352618/sri-lanka-pick-asitha-fernando-t20-series-jeevan-mendis-returns|title=Sri Lanka pick Asitha for T20 series, Jeevan Mendis returns|accessdate=7 فروری 2018|website=ESPNcricinfo}}&lt;/ref&gt; انہاں نے ۱۵ فروری ۲۰۱۸ء نو‏‏ں اپنا واپسی میچ کھیلا تے صرف ۲۱ رنز دے عوض دو وکٹاں حاصل کیتیاں۔ سری لنکا نے ایہ میچ ۶ وکٹاں تو‏ں جِت لیا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.espncricinfo.com/series/18527/scorecard/1130746|title=1st T20I (N), Sri Lanka Tour of Bangladesh at Dhaka, Feb 15 2018|accessdate=15 فروری 2018|website=ESPNcricinfo}}&lt;/ref&gt; اپریل ۲۰۱۹ء وچ انہاں نو‏ں [[کرکٹ عالمی کپ ۲۰۱۹ء|۲۰۱۹ء کرکٹ ورلڈ کپ]] دے لئی سری لنکا د‏‏ی ٹیم وچ شام‏ل کيتا گیا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://www.espncricinfo.com/story/_/id/26550814/lahiru-thirimanne-milinda-siriwardana-jeffrey-vandersay-picked-sri-lanka-world-cup-squad|title=Thirimanne, Siriwardana, Vandersay picked in World Cup squad|website=ESPN Cricinfo|accessdate=18 اپریل 2019}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.icc-cricket.com/news/1187360|title=Jeevan Mendis, Siriwardana, Vandersay make comebacks in Sri Lanka World Cup squad|website=International Cricket Council|accessdate=18 اپریل 2019}}&lt;/ref&gt; بلے تے گیند دونے تو‏ں دبلی پتلی سٹریک دے بعد انہاں نو‏ں ورلڈ کپ تو‏ں باہر ہونے دے بعد محدود اوور دے سکواڈ تو‏ں باہر کردتا گیا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.espncricinfo.com/story/niroshan-dickwella-akila-dananjaya-lakshan-sandakan-recalled-for-bangladesh-odis-1195213|title=Niroshan Dickwella, Akila Dananjaya, Lakshan Sandakan recalled for Bangladesh ODIs|accessdate=15 فروری 2020|website=ESPNcricinfo}}&lt;/ref&gt;
=== ٹی ۲۰ فرنچائز کرکٹ ===
اکتوبر ۲۰۱۸ء وچ انہاں نو‏ں مزانسی سپر لیگ ٹی ۲۰ ٹورنامنٹ دے پہلے ایڈیشن دے لئی تسوانے سپارٹنز دے سکواڈ وچ شام‏ل کيتا گیا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.sport24.co.za/Cricket/live-mzansi-super-league-player-draft-20181017|title=Mzansi Super League – full squad lists|website=Sport24|accessdate=17 اکتوبر 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.iol.co.za/sport/cricket/domestic/mzansi-super-league-player-draft-the-story-so-far-17521199|title=Mzansi Super League Player Draft: The story so far|website=Independent Online|accessdate=17 اکتوبر 2018}}&lt;/ref&gt; اوہ ۹میچاں وچ ۱ٍ۶آؤٹ دے نال ٹورنامنٹ وچ ٹیم دے لئی مشترکہ طور اُتے سب تو‏ں ودھ وکٹ لینے والے بولر سن ۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=http://stats.espncricinfo.com/ci/engine/records/averages/batting_bowling_by_team.html?id=12712;team=6586;type=tournament|title=Mzansi Super League, 2018/19 – Tshwane Spartans: Batting and bowling averages|website=ESPN Cricinfo|accessdate=12 دسمبر 2018}}&lt;/ref&gt; نومبر ۲۰۱۹ء وچ اسنو‏ں ۲۰۱۹–۲۰ بنگلہ دیش پریمیئر لیگ وچ [[سلہٹ سن رائزرز|سلہٹ تھنڈر]] دے لئی کھیلنے دے لئی منتخب کيتا گیا۔ &lt;ref&gt;{{حوالہ ویب|url=https://www.espncricinfo.com/story/_/id/28105555/tamim-iqbal-team-coach-mohammad-salahuddin-dhaka|title=BPL draft: Tamim Iqbal to team up with coach Mohammad Salahuddin for Dhaka|website=ESPN Cricinfo|accessdate=18 نومبر 2019}}&lt;/ref&gt;

== حوالے ==
{{حوالے}}

[[گٹھ:ڈربی شائر دے کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:ایشیائی کھیل ۲۰۱۴ء وچ تمغا یافتگان]]
[[گٹھ:چٹاگانگ وائکنگز دے کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:ایشیائی کھیل، ۲۰۱۴ء وچ شریک کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:ایشیائی کھیلاں وچ کرکٹ وچ تمغا یافتگان]]
[[گٹھ:کرکٹ عالمی کپ ۲۰۱۹ء دے کھلاڑی]]
[[گٹھ:کرکٹ عالمی کپ ۲۰۱۵ دے کھلاڑی]]
[[گٹھ:دہلی کیپیٹلز دے کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:سڈنی سکسرز دے کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:ڈھاکہ ڈویژن دے کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:سری لنکا ٹوئنٹی۲۰ بین الاقوامی دے کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:سری لنکا دے اک روزہ کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:سری لنکا دے کرکٹ کھلاڑی]]
[[گٹھ:زندہ شخصیتاں]]
[[گٹھ:1983 دے جم]]
[[گٹھ:غیر نظر ثانی شدہ تراجم اُتے مشتمل صفحات]]
[[گٹھ:۱۹۸۳ دے جم]]</text>
      <sha1>jdwtsblzbsnr85naz4dsazfv9a4m78b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>گٹھ:Files with no license</title>
    <ns>14</ns>
    <id>115208</id>
    <revision>
      <id>609440</id>
      <timestamp>2022-08-27T11:39:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MGA73</username>
        <id>26325</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;Files need a license or must be deleted. [[Category:Wikipedia administration]]&quot; نال صفحہ بنایا گیا۔</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="78" xml:space="preserve">Files need a license or must be deleted.
[[Category:Wikipedia administration]]</text>
      <sha1>b2bjpub25ejo9cdqk2k7yci7i405f7j</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>