ويکيپېډيا pswiki https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%88%D9%85%DA%93%DB%8C_%D9%85%D8%AE MediaWiki 1.39.0-wmf.21 first-letter رسنۍ ځانگړی خبرې اترې کارن د کارن خبرې اترې ويکيپېډيا د ويکيپېډيا خبرې اترې دوتنه د دوتنې خبرې اترې ميډياويکي د ميډياويکي خبرې اترې کينډۍ د کينډۍ خبرې اترې لارښود د لارښود خبرې اترې وېشنيزه د وېشنيزې خبرې اترې تانبه د تانبې خبرې اترې TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 2542 283354 252048 2022-07-26T16:20:13Z حجاوي (بيت الحكمة) 25655 This contribution was added by Bayt al-hikma 2.0 translation project wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = د الجزایر خلق دیمکراتیک جمهوریت | common_name = الجزایر | native_name = {{small|{{native name|ar|الجمهوریة الجزائریة الدیمقراطیة الشعبیة|italics=no}}}}{{سخ}}{{small|{{native name|fr|République algérienne démocratique et populaire}}}} | image_flag = Flag of Algeria.svg | image_coat = Emblem of Algeria.svg | symbol_type = نښان | national_motto = {{Lang|ar|بالشّعب وللشّعب}}{{سخ}}("له خلکو لپاره د خلکو")<ref name="CONST-AR">{{cite web|url=http://www.el-mouradia.dz/arabe/symbole/textes/constitution96.htm |title=Constitution of Algeria, Art. 11 |id= language: France and Arabic (government language); people of Algeria speak Arabic and Berber|publisher=El-mouradia.dz |access-date=17 January 2013 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120718124116/http://www.el-mouradia.dz/arabe/symbole/textes/constitution96.htm |archivedate=18 July 2012}}</ref><ref name="CONST-EN">{{cite web |url= http://www.apn-dz.org/apn/english/constitution96/titre_01.htm |title=Constitution of Algeria; Art. 11 |publisher=Apn-dz.org |date=28 November 1996 |accessdate=17 January 2013 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130725130249/http://www.apn-dz.org/apn/english/constitution96/titre_01.htm |archivedate=25 July 2013}}</ref> | national_anthem = ''[[د الجزیر ملی ترانه |لوړه کوم‌]]''{{سخ}}({{Lang-en|"We Pledge"}}){{سخ}}[[File:National anthem of Algeria, by the U.S. Navy Band.oga|center]] | image_map = Algeria (centered orthographic projection).svg | map_caption = {{Map caption|location_color=dark green || | |}} | image_map2 = Algeria - Location Map (2013) - DZA - UNOCHA.svg | capital = [[الجزیره]] | coordinates = {{Coord|36|42|N|3|13|E|type:city}} | largest_city = پلازمینه | religion = [[اسلام]] | official_languages = {{Hlist|'''[[عربي ژبه]]'''<ref name="constitution">{{cite web|url=http://www.apn-dz.org/apn/english/constitution96/titre_01.htm |title=Constitution of Algeria; Art. 3 |publisher=Apn-dz.org |date=28 November 1996 |access-date=17 January 2013 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130725130249/http://www.apn-dz.org/apn/english/constitution96/titre_01.htm |archivedate=25 July 2013}}</ref>|[[Standard Algerian Berber|Berber]]<ref name="APS">{{cite web |url=http://www.aps.dz/images/doc/PROJET-DE%20REVISION-DE-LA-CONSTITUTION-28-DECEMBRE-2015.pdf |title=APS |publisher=[[Algeria Press Service]] |date=6 January 2016 |access-date=6 January 2016 |url-status=dead |archiveurl=http://arquivo.pt/wayback/20160522160159/http://www.aps.dz/images/doc/PROJET-DE%20REVISION-DE-LA-CONSTITUTION-28-DECEMBRE-2015.pdf |archivedate=22 May 2016}}</ref>}} | languages_type = نورې ژبې | languages = [[فرانسوي]] {{small|(په مسلکونو کار او پوهنه کې)}}<ref name="AlgeriaFactbook">{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ag.html |title=The World Factbook – Algeria |publisher=[[ مرکزي معلوماتي آژانس]] |date=4 December 2013 |access-date=24 December 2013 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070612211925/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ag.html |archivedate=12 June 2007}}</ref>{{سخ}} [[Algerian Arabic|Algerian Arabic (Darja)]] {{small|(lingua franca)}} | ethnic_groups = {{ |{{Nowrap|[[Arab-Berber|عرب-بربر]] ۹۹٪<ref name="AlgeriaFactbook"/>{{Efn|The ''[[نړیواله معلوماتي ټولنه]]'' states that about 15% of Algerians, a minority, identify as Berber even though many Algerians have Berber origins. The Factbook explains that of the approximately 15% who identify as Berber, most live in the [[قبایلي سیمه]] region, more closely identify with Berber heritage instead of Arab heritage, and are Muslim.}}<!--end nowrap:-->}} | ۱٪ نور<ref name="AlgeriaFactbook"/>}} | demonym = الجزایریان | government_type = {{Nowrap|[[حاکم دولت]] [[ نیمه‌ریاستی نظام]]}} [[جمهوری]] | leader_title1 = [[ولسمشر]] | leader_name1 = [[عبدالمجید تبون]] | leader_title2 = [[لومړی ‌وزیر]] | leader_name2 = [[عبدالعزیز جراد]] | legislature = [[ولسي جرګه|پارلمان]] | upper_house = [[د ملت جرګه]] | lower_house = [[ملي جرګه]] | sovereignty_type = [[جوړښت]] | established_event1 = [[Ottoman Algeria|Al Jazâ'ir]] | established_date1 = ۱۵۱۵ | established_event2 = [[الجزایر فرانسه]] | established_date2 = [[Invasion of Algiers in 1830|۵ جون ۱۸۳۰]] | established_event3 = [[د الجزایر جنګ|خپلواکي]] له [[فرانسه|فرانسې]] | established_date3 = ۳ جنوري ۱۹۶۲ | established_event4 = په رسمیت پیژندل | established_date4 = ۵ جنوري ۱۹۶۲ | established_event5 = [[د الجزایر هیواد اساسی قانون]] | established_date5 = ۱۰ سپټمبر ۱۹۶۳ | area_km2 = ۲۳۸۱۷۴۱ | area_rank = ۱۰ام | area_sq_mi = ۹۱۹۵۹۵ | percent_water = ۱٫۱ | population_estimate = ۴۳٬۰۰۰٬۰۰۰<ref name="ONS 2018">{{cite web | title=Démographie | website=Office National des Statistiques | date=30 December 2018 | url=http://www.ons.dz/-Demographie-.html | language=French | trans-title=Demography | access-date=25 January 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20120306220607/http://www.ons.dz/-Demographie-.html | archive-date=6 March 2012 | url-status=live | df=dmy-all}}</ref> | population_estimate_year = ۲۰۱۹ | population_estimate_rank = 32nd | population_census_year = | population_density_km2 = ۱۷٫۷ | population_density_sq_mi = ۴۷ | population_density_rank = ۱۶۸ | GDP_PPP = $۶۸۴٫۶۴۹ بیلیونه<ref name="IMFWEOAG">{{cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=30&pr.y=9&sy=2019&ey=2022&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=612&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a= |title=World Economic Outlook Database |publisher=[[د پیسو نړیوال صندوق]] |website=IMF.org |access-date=24 February 2019}}</ref> | GDP_PPP_year = ۲۰۱۹ | GDP_PPP_rank = ۳۵ام | GDP_PPP_per_capita = $۱۵٬۷۶۵<ref name="IMFWEOAG"/> | GDP_PPP_per_capita_rank = ۸۲ام | GDP_nominal = $۱۸۰٫۶۸۷ بیلیونه<ref | Gini_ref =<ref>{{cite web|author=Staff |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html |title=Distribution of Family Income&nbsp;– Gini Index |work=[[نړیواله خبر پاڼه]] |publisher=[[مرکزی معلوماتي آژانس ]] |access-date=1 September 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html |archivedate=13 June 2007 |url-status=live}}</ref><ref>{{cite web |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=DZ |title=GINI index (World Bank estimate) |publisher=[[نړیوال بانک]] |website=data.worldbank.org |access-date=24 February 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181118143415/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=DZ |archive-date=18 November 2018 |url-status=live}}</ref> | HDI = ۰٫۷۵۹<!-- number only --> | HDI_year = ۲۰۱۸ <!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year --> | HDI_change = increase<!-- increase/decrease/steady --> | HDI_ref =<ref name="UNHDR">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/content/2019-human-development-index-ranking|title=Human Development Report 2019|language=en|publisher=[[د ملګرو ملتونو د تمدن پروګرام]]|date=10 December 2019|accessdate=10 December 2019|format=PDF}}</ref> | HDI_rank = ۸۲ام | currency = [[د الجزایر دینار]] | currency_code = DZD | time_zone = [[د مرکزي اروپا وخت|EET]] | utc_offset = +۱ | date_format = ورځ/میاشت/کال | drives_on = ښوی | calling_code = [[Telephone numbers in Algeria|+213]] | cctld = [[.dz]]{{سخ}}الجزایر (المغرب). | today = }} د '''الجزاير د خلکو ډيموکراټيک جمهوريت''' ([[عربي ژبه|عربي]]: '''الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية''') , يا '''الجيريا''' ([[عربي ژبه|عربي]]: '''الجزائر''')، د افريقا په سهېل کې يو هېواد دی چې ولسمشريز نظام لري. دا هېواد د افريقا په لويه وچه کې دوهم لوی هېواد دی. دا هېواد په سهېل ختيځ کې د [[تونس]] سره، په ختيځ کې د [[ليبيا]] سره، په سوېل ختيځ کې د [[نايجېر]] سره، په سوېل لوېديځ کې د [[مالي]] او [[ماوريتانيا]] او په لوېديځ کې د [[ماراکو]] سره گډې نړېوالې پولې لري, [[د افریقا صحرا|لویدیځه صحرا]], په لوېديځ کې. د الجزایر اساسي قانون [[اسلام]], [[عرب]], او آمازيغ (بربر) هېواد. د الجېريا نوم د الجزاير د ښار د نوم نه راوتلی دی , د [[عربي ژبه|عربي]] لغت ''الجزائر''، چې په پښتو ژباړه کې د ''ټاپوگان'' په مانا دی، دا نوم هغه څلورو ټاپوګانو خوا ته اشاره کوي چې د الجزاير د ښار د سمندر غاړې نه په سيند کې تر ۱۵۲۵ زېږيز کال پورې پرتې وې چې بيا وروسته د همدغه هېواد د وچې برخې وگرځېدلې. '''الجزایر''' د '''الجزایر د خلکو دیموکراتیک جمهوریت''' له رسمي نوم سره د افریقا په شمال کې پروت هېواد دی. په ختيځ کې له لیبیا؛ په سویل ختيځ کې له نایجیریا؛ په سویل لویديځ کې له مالي، موریتانیا او لویديځې بېدیا؛ په لویديځ کې له مراکش؛ په شمال کې د مدیترانې سیند سره پوله لري. دا د افریقا په شمال کې د مغرب سیمې یوه برخه بلل کېږي. دا هېواد نيمه-وچه جغرافیه لري او د نفوس ډېره برخه یې د شمال په حاصل‌خېزه برخه کې ژوند کوي او دا صحرا د سویل پر جغرافه واکمنه ده. الجزایز ۲۳۸۱۷۴۱ کیلومتره مربع (۹۱۹۵۹۵) مساحت لري. چې په دې توګه د افریقا په کچه د مساحت له پلوه لسم لوی هېواد دی. الجزایر د ۴۴ میلیونه نفوس له لرلو سره د افریقا نهم د نړۍ په کچه ۳۲م ګڼ‌نفوسه هېواد دی. پلازمېنه او تر ټولو لوی ښار يې الجزیره دی چې د مدیترانې سمندرغاړو کې پروت دی. <ref>{{Cite web |title=Africa: largest countries by area 2020 |url=https://www.statista.com/statistics/1207844/largest-countries-in-africa-by-area/ |access-date=9 February 2022 |website=Statista |language=en}}</ref> په الجزایر کې لرغونې لړۍ، تمدونونه او امپراتورۍ دا دي: لرغونې نیومدیان،فینیکیان، بونیقیان، رومیان، وندالیان، بیزانسان، امویان، عباسیان، رستمیان، ادریسیان، اغلابیان، فاطمیان، زیریدیان، حمادیان، المرویان، موحدان، اسبانیان، اسپانویان، عثمانیان او فرانسوي استعماري امپراتوري. د الجزایر د نفوس لوی اکثریت مسلمان شوي عرب- بابر دي چې عربي او بېربري ژبې د رسمي ژبو په توګه کاروي. له دې سره په ځينو برخو کې فرانسوي ژبه د یوې اداري او ښونیزې ژبې په توګه کارول کېږي. د خبرو کولو لپاره اصلي ژبه الجزایري عربي ده.      الجزیره یو نیمه ولسمشریز جمهوریت دی چې سیمه‌يېزې ټاکنیزې حوزې يې له ۵۸ ولایتونو او ۱۵۴۱ کامیونونه (په الجزایر کې تر ټولو کوچنی اداري واحد، ژباړن) لري. الجزایر د افریقا په شمال کې یو سیمه‌ييز ځواک او په نړیوالو چارو کې یومتوسط ځواک دی. دا هېواد د ټولو غیر جزیره‌يي افریقايي هېوادونو تر منځ د انساني پرمختګ تر ټولو لوړ شاخص لري او تر ډېره د انرژۍ د صادراتو پر بنسټ د دې لويې وچې له لویو اقتصادونو څخه دی. الجزایر نړۍ په کچه د تېلو د شپاړسمې زېرمې او د طبعيي ګازو د زېرمو له لرلو سره د نړۍ نهم هېواد دی. سېناترېک د تېلو ملي کمپنۍ په افریقا کې تر ټولو لوی شرکت دی چې اروپا ته د طبعيي ګاز لوی مقدار تأمینوي. د الجزایر پوځ د افریقا له لویو پوځونو څخه یو دی چې په‌دې قاره کې د تر ټولو زیاتې دفاعيي بودیجې لرونکی دی. دا هېواد افریقا اتحادیې، د عربو اتحادیې، د اسلامي هېوادونو د همکاریو سازمان (OIC)، د نړۍ د تېلو د تولید او صادراتو سازمان (OP EC)، ملګرو ملتونو او د عربو د مغرب اتحادیې غړی دی. == نوم == د نوم نورې بڼې يې دا دي: په عربي ژبه: الجزائر په رومي ژبه ال‌-جـ‌‌‌زا- یر، په الجزایري عربي: الدزاير چې په رومي ال‌- د‌زایر؛ په بیربري ژبه: لیزایر چې په بیربري ژبه داسې لیکل کېږي: ⵍⴻⵣⴰⵢⴻⵔ؛ بیربري ژبه لزّاير؛ په فرانسوي ژبه الجېریا. په رسمي ډول د الجزایر د خلکو دیموکراتیک جمهوریت (په عربي ژبه: الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية)، په رومي: ''al-Jumhūriyya al-Jazāʾiriyya ad-Dīmuqrāṭiyya aš-Šaʿbiyya''؛ په بیربري ژبه: تګ‌ډوډا ټایمېګډېټ ټای‌فرانټ تأزرېت په بیربري ژبه (ⵜⴰⴳⴷⵓⴷⴰ ⵜⴰⵎⴳⴷⴰⵢⵜ ⵜⴰⵖⵔⴼⴰⵏⵜ ⵜⴰⴷⵣⴰⵢⵔⵉⵢⵜ) بیربري ژبه: تڨذوذا تازايريت تاماڨذايت تاغرفانت، په فرانسوي ژبه رېپابلېک الجېرین ډيموکراتک اېټ پاپیولرې، چې اختصاري بڼه يې (RADP) ده.    <ref>[http://www.joradp.dz/JO6283/1962/901/FP5.pdf Proclamación de la República argelina], Journal officiel de la republique algerienne, 1st year, 1st issue, 1962, páge 5.</ref> === ایتمولوژي/ د کلیمي ريښه پېژندنه === د دې هیېواد نوم له الجزایر ښار څخه اخیستل شوی دی چې په ترتیب سره د عربي ژبې له ال‌-جزایر (الجزائر، «ټاپو»)، د پخوانیو بني مزغنه جزایرو (جزائر بني مزغنة، د مزغنه ټبرجزیرې) له لنډه شوې بڼې څخه اخیستل شوې، چې د ال-ادریسي په څېر د منځنۍ پېړۍ د جغرافیه پوهانو له‌خوا کارول شوې.  <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=JA7tcmEx5lsC&q=origin+of+the+word+algeria+island&pg=PT14|title=iAfrica – Ancient History UNTOLD|last=LLC|first=Forbidden Fruits|date=30 January 2013|publisher=Forbidden Fruit Books LLC|language=en}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=EpvHCgAAQBAJ&pg=PA23|title=The spread of Islam in Sub-Saharan in Africa|last1=Bazina|first1=Abdullah Salem|date=2010|publisher=Al Manhal|isbn=978-9796500024|language=ar|access-date=25 November 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181216030953/https://books.google.ca/books?id=EpvHCgAAQBAJ&pg=PA23#v=onepage|archive-date=16 December 2018|url-status=live}}</ref><ref name="idrisi">al-Idrisi, Muhammad (12th century) ''Nuzhat al-Mushtaq''</ref> == تاریخ == === له تاریخ څخه مخکې او لرغونې تاريخچه === د عین‌حنچ (الجزایر) څخه نږدې ۱.۸ میلیون کلن ډبریز مصنوعیات د افریقا په شمال کې د لرغون‌پېژندنې د تر ټولو پخوانیو موادو په توګه په پام کې نیول کېږي. پرې کړل شوي هډوکني او ډبریز مصنوعیات چې عین‌بوچریت د تېلو زېرمې ته څېرمه ترلاسه شوې او څېړل شوي نږدې ۱.۹ میلیون کاله پخواني دي او پخواني ډبریز اثار ان تر ۲.۴ میلیون کلونو پورې لرغونتوب لري. په دې توګه د عین بوچریت شواهد ښيي چې د انسانانو نیکونو تر هغه څه چې تصور کېږي ډېر مخکې د افریقا په شمال کې د مدیترانې په څنډو کې ژوند کاوه. د افریقا له ختيځ څخه شواهد  په ځواکمن ډول د ډبریزو وسایلو د لومړنۍ جوړونې او کارونې اړوند تیت‌والی ښيي یا د افریقا په شمال او ختيځ کې د ډبرو د تېکنالوژۍ څو سرچينې استدلالوي. <ref name="science.org">{{cite journal|display-authors=etal|last1=Sahnouni|title=1.9-million- and 2.4-million-year-old artifacts and stone tool–cutmarked bones from Ain Boucherit, Algeria|journal=Science|date=14 December 2018|volume=362|issue=6420|pages=1297–1301|doi=10.1126/science.aau0008|pmid=30498166|bibcode=2018Sci...362.1297S|hdl=10072/383164|s2cid=54166305|url=https://www.science.org/doi/10.1126/science.aau0008|access-date=22 November 2021}}</ref> د نېندارټال وسایلو جوړوونکو د شام تبرونو ته ورته د لوالوئزي او موستري په سبک تبرونه (۴۳۰۰۰) تولید کړل. الجزایر د ډبرمهال په منځني دور کې د ډبري وسایلو د جوړونې د پرمختګ د وضعیت له پلوه تر ټولو لوړ ځای درلود. د دې دور وسایل چې نږدې له ميلاد څخه ۳۰۰۰۰ کاله وړاندې پيلېږي د اتریان (د تبسه په سویل کې د لرغون‌پېژندنې سايت له نوم Bir el Ater څخه اخیستل شوی) په نوم ياديږي. <ref>{{cite web |author1=Sahnouni, Mohamed |author2=de Heinzelin, Jean |title=The Site of Ain Hanech Revisited: New Investigations at this Lower Pleistocene Site in Northern Algeria |url=http://www.gi.ulpgc.es/tarha/Ain_Hanech.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130510140017/http://www.gi.ulpgc.es/tarha/Ain_Hanech.pdf |archive-date=10 May 2013 |access-date=14 January 2013 |publisher=Journal of Archaeological Science}}</ref><ref>{{cite web |title=Research at Ain Hanech, Algeria |url=http://www.stoneageinstitute.org/ain-hanech.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120712045121/http://www.stoneageinstitute.org/ain-hanech.html |archive-date=12 July 2012 |access-date=14 January 2013 |publisher=Stoneageinstitute.org}}</ref><ref name="DelsonTattersall2004">{{cite book|author1=Eric Delson|author2=Ian Tattersall|author3=John Van Couvering|author4=Alison S. Brooks|title=Encyclopedia of Human Evolution and Prehistory: Second Edition|url=https://books.google.com/books?id=6GFGsswTIO8C&pg=PA32|year=2004|publisher=Routledge|isbn=978-1-135-58228-9|page=32}}</ref> د افریقا په شمال کې د تېغ جوړونې لومړنۍ صنایع د اېبرومرېسین/ Iberomaurusian په نوم یاديږي (چې تر ډېره د اوران په سیمه کې پرتې دي). داسې برېښي چې دې صنعت به له ميلاد څخه ۱۵۰۰۰ تر   ۱۰۰۰۰ کاله مخکې د مغرب په ټولو ساحلي سيمو کې پراختیا موندلې وي. د نيلوتیک تمدن ښايي په لومړيو کې له ميلاد څخه ۱۱۰۰۰ کاله مخکې يا هم د ۲۰۰۰ څخه ۶۰۰۰ کاله مخکې پراختیا موندلې وي. دغه ژوند چې په تاسیلي ناجر نقاشیو کې په غني ډول انځور شوی تر کلاسیکې دورې په الجزیره کې غالب و. په پای کې د افریقا د شمال د خلکو مخلوط په یو بېل لرغوني نفوس بدل شو، چې د افریقا د شمال لرغوني اوسېدونکي شول او بربریان ونومول شول، چې د افریقا د شمال لرغونو خلک دي.  <ref>{{cite book|title=The Berbers|publisher=[[Wiley-Blackwell]]|year=1997|chapter=Berbers in Antiquity|isbn=978-0-631-20767-2|chapter-url=https://books.google.com/books?id=8Zcz91t29ukC|author1=Brett, Michael|author2=Fentress, Elizabeth}}</ref><ref>{{cite journal|title=Genomic Ancestry of North Africans Supports Back-to-Africa Migrations|journal=PLOS Genetics|volume=8|issue=1|pages=e1002397|date=12 January 2012|doi=10.1371/journal.pgen.1002397|pmid=22253600|pmc=3257290|last1=Henn|first1=Brenna M.|last2=Botigué|first2=Laura R.|last3=Gravel|first3=Simon|last4=Wang|first4=Wei|last5=Brisbin|first5=Abra|last6=Byrnes|first6=Jake K.|last7=Fadhlaoui-Zid|first7=Karima|last8=Zalloua|first8=Pierre A.|last9=Moreno-Estrada|first9=Andres|last10=Bertranpetit|first10=Jaume|last11=Bustamante|first11=Carlos D.|last12=Comas|first12=David}}</ref> ==تاریخ== ==جغرافیه== ==کلتور== ==اقتصاد== == سرچینه == {{د عرب ليګ غړي هېوادونه}} [[وېشنيزه:الجزاير]] [[وېشنيزه:د آفریقاهیوادونه]] [[وېشنيزه:د افریقایي اتحادیه غړي هیوادونه]] <references /> edmrmyovo2cojsif5gp7n6r7xkzqn8r 0 3339 283365 179431 2022-07-26T17:04:08Z حجاوي (بيت الحكمة) 25655 This contribution was added by Bayt al-hikma 2.0 translation project wikitext text/x-wiki لوګزامبورګ (/ˈlʌksəmbɜːrɡ/ LUK-səm-burg؛ په لوګزامبورګي کې: ''Lëtzebuerg'' [ˈlətsəbuəɕ];؛ په فرانسوي کې: لوکزمبورګ؛ په آلماني کې: لوکزمبرګ)، په رسمي توګه د لوګزامبورګ لویه دوچي، د لوېدیځې اروپا په وچه کې بند هېواد دی. دا هېواد له لوېدیځ او شمال څخه له بلجیم، له ختیځ څخه له آلمان او له سوېل څخه له فرانسې سره ګاونډی دی. پلازمېنه او ترټولو لوی ښار یې، لوګزامبوګرګ، (له بروکسل، فرانکفورټ او سټراسبورګ) سره یوځای د اروپایي ټولنې یو له څلورو رسمي پلازمېنو څخه دی او په هغه کې د اروپایي ټولنې ګڼ شمېر اژانسونو مرکزونه، په ځانګړې توګه د اروپايي ټولنې د عدالت محکمه، چې ترټولو لویه قضایي اداره ده، شتون لري. د لوګزامبورګ کلتور، خلک او ژبه په شدت سره د هغه د فرانسوي او آلماني ګاونډیانو سره تړلې دي. په داسې حال کې چې لوګزامبورګي ژبه له قانوني اړخه د لوګزامبورګ د خلکو یوازنۍ ژبه ده، فرانسوي او‌ آلماني ژبه هم په اداري او قضایي چارو کې کارول کېږي او درې واړه د هېواد اداري ژبو په توګه حسابېږي.<ref>{{Cite American Heritage Dictionary|Luxembourg|access-date=1 October 2019}}</ref><ref>{{Cite web |title=Europe :: Luxembourg — The World Factbook - Central Intelligence Agency |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/luxembourg/ |access-date=12 December 2020 |website=www.cia.gov}}</ref><ref>{{cite web |year=2014 |title=Decision of the Representatives of the Governments of the Member States on the location of the seats of the institutions (12 December 1992) |url=https://www.cvce.eu/en/obj/decision_of_the_representatives_of_the_governments_of_the_member_states_on_the_location_of_the_seats_of_the_institutions_12_december_1992-en-c57a4cd5-71e9-4447-b126-912081822a50.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20191013095409/https://www.cvce.eu/en/obj/decision_of_the_representatives_of_the_governments_of_the_member_states_on_the_location_of_the_seats_of_the_institutions_12_december_1992-en-c57a4cd5-71e9-4447-b126-912081822a50.html |archive-date=13 October 2019 |access-date=24 October 2017 |website=[[Centre virtuel de la connaissance sur l'Europe]]}}</ref><ref>{{Cite web |title=Luxembourg {{!}} national capital, Luxembourg |url=https://www.britannica.com/place/Luxembourg-capital |access-date=12 December 2020 |website=Encyclopedia Britannica |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=Loi du 24 février 1984 sur le régime des langues. - Legilux |url=https://legilux.public.lu/eli/etat/leg/loi/1984/02/24/n1/jo |access-date=13 September 2021 |website=legilux.public.lu}}</ref><ref>{{Cite web |title=Loi du 24 février 1984 sur le régime des langues. - Legilux |url=https://legilux.public.lu/eli/etat/leg/loi/1984/02/24/n1/jo |access-date=13 September 2021 |website=legilux.public.lu}}</ref> لوګزامبورګ له ۲۵۸۶ کیلومټر مربع (۹۹۸ مایل مربع) مساحت سره د اروپا یو له کوچنیو خپلواکو هېوادونو څخه دی. په ۲۰۲۲م کال کې، د هغه نفوس ۶۴۵۳۹۷ کسه وو چې هغه په اروپا کې په یو کم نفوسه هېواد بدلوي، البته د نفوسو له چټکې ودې سره؛ بهرنیان د دې هېواد کابو نیم نفوس جوړوي. لوګزامبورګ یوه استازې ډیموکراسي ده چې د یوه مشروطه پاچا، لوی ډوک هنري، لخوا رهبري کېږي او هغه یې په نړۍ کې په یوازني پاتې خپلواک لوی ډوک بدلوي. دا پرمختللی هېواد له پرمختللي اقتصاد سره په نړۍ کې د ناخالصه کورني تولید (PPP) له نظره ترټولو مخکې دی. د لوګزامبورګ ښار د پراخو قلعو او تاریخي سیمو استثنایي ساتنې له امله په ۱۹۹۴م کال کې د یونسکو نړیوال میراث په توګه اعلان شو.<ref name="europa1">{{cite web |title=Eurostat&nbsp;– Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table |url=http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&language=en&pcode=tps00001&tableSelection=1&footnotes=yes&labeling=labels&plugin=1 |access-date=21 February 2010 |publisher=Epp.eurostat.ec.europa.eu}}</ref><ref>{{Cite web |title=La démographie luxembourgeoise en chiffres |url=https://statistiques.public.lu/catalogue-publications/en-chiffres/2021/010421-demographie-en-chiffres.pdf |website=Le Portail des Statistiques |language=fr}}</ref><ref>{{cite web |title=Country comparison :: POPULATION growth rate |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2002rank.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160527070418/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook//rankorder/2002rank.html |archive-date=27 May 2016 |access-date=16 April 2017 |work=The World Factbook}}</ref><ref name="UNESCO, World Heritage Convention">{{cite web |title=City of Luxembourg: its Old Quarters and Fortifications |url=https://whc.unesco.org/en/list/699 |access-date=16 April 2017 |work=World Heritage List |publisher=UNESCO, World Heritage Convention}}</ref><ref>{{cite news|first=Sarah|last=Krouse|title=Piping Hot Gromperekichelcher, Only if You Pass the Sproochentest|work=[[The Wall Street Journal]]|date=1 January 2018|page=1}}</ref> د لوګزامبورګ تاریخ په ۹۶۳م کال کې پیلېږي، کله چې کنټ زیګفریډ ټرایر ته نږدې یوه ډبرینه قله او په هغه کې د رومیانو د عصر قلعې، چې په لوسیلینبورهوک «کوچنۍ قلعه» نامتو وې، او د هغه شاوخوا سیمه د سنټ ماکسمین له امپراتورۍ څخه ونیول. د زیګفریډ لمسیانو خپل قلمرو د ودونو، فتحې او تسلط له لارې پراخ کړ. د دیارلسمې پېړۍ په پای کې، د لوګزامبورګ کنټونو د پام وړ پراخې سیمې باندې حکومت وکړ. په ۱۳۰۸م کال کې د لوګزامبورګ کنټ، اووم هنري د رومیانو پاچا او وروسته د سپېڅلي روم امپراتور شو؛ د لوګزامبورګ کور د منځنیو پېړیو په اوږدو کې د سپېڅلي روم څلور امپراتوران تولید کړل. په ۱۳۵۴م کال کې، څلورم چارلز دا ښارګوټی د لوګزامبورګ دوچي ته لوړ کړ. دا دوچي بلاخره د بورګونډي دایرې یوه برخه وګرځېد او وروسته د هالنډ د هابسبورګ له ۱۷ ایالتونو څخه یو شو. د پېړیو په اوږدو کې، د لوګزامبورګ شار او قلعه – چې د فرانسې سلطنت او هابسبورګ قلمرو په منځ کې د هغه د موقعیت له امله له لوړ سټراټېژیک ارزښت څخه برخمن وو – په تدریج جوړ شو ترڅو په اروپا کې یو له نامتو قلعو څخه وشمېرل شي. لوګزامبورګ د څوارلسم لوئي فرانسې او د ماریا ترزا اتریش پورې له تړل کېدو وروسته، د فرانسې لومړني جمهوریت او ناپلیون امپراتورۍ یوه برخه وګرځېد.<ref>{{cite book|year=2008|title=A propos... Histoire du Grand-Duché de Luxembourg|location=Luxembourg|publisher=Service information et presse du gouvernement luxembourgeois, Département édition|page=1|isbn=978-2-87999-093-4}}</ref><ref>{{cite book|year=2010|author=Kreins, Jean-Marie|title=Histoire du Luxembourg|location=Paris, France|publisher=Presses Universitaires de France|edition=5}}</ref><ref>{{cite book|year=2008|title=A propos... Histoire du Grand-Duché de Luxembourg|location=Luxembourg|publisher=Service information et presse du gouvernement luxembourgeois, Département édition|page=2|isbn=978-2-87999-093-4}}</ref><ref>{{Cite web |title=Henry VII {{!}} Holy Roman emperor |url=https://www.britannica.com/biography/Henry-VII-Holy-Roman-emperor |access-date=12 December 2020 |website=Encyclopedia Britannica |language=en}}</ref><ref name="Luxembourg - History">{{Cite web |title=Luxembourg - History |url=https://www.britannica.com/place/Luxembourg |access-date=12 December 2020 |website=Encyclopedia Britannica |language=en}}</ref><ref>{{cite book|year=2008|title=A propos... Histoire du Grand-Duché de Luxembourg|location=Luxembourg|publisher=Service information et presse du gouvernement luxembourgeois, Département édition|pages=2–3|isbn=978-2-87999-093-4}}</ref><ref>{{Cite web |last=Centre |first=UNESCO World Heritage |title=City of Luxembourg: its Old Quarters and Fortifications |url=https://whc.unesco.org/en/list/699/ |access-date=12 August 2021 |website=UNESCO World Heritage Centre |language=en}}</ref><ref>{{cite book|year=2008|title=A propos... Histoire du Grand-Duché de Luxembourg|location=Luxembourg|publisher=Service information et presse du gouvernement luxembourgeois, Département édition|pages=3–4|isbn=978-2-87999-093-4}}</ref> د لوګزامبورګ اوسنی ایالت د لومړي ځل لپاره په ۱۸۱۵م کال کې د وین کانګرس کې رامنځته شو. لوی دوچي، له خپلې پیاوړې قلعې سره، د هالنډ د لومړي ویلیام تر شخصي حاکمیت لاندې په یو خپلواک ایالت بدل شو ترڅو له پروسیایي ګارنیزون سره یوځای د فرانسې له برید څخه ساتنه وکړي. په ۱۸۳۹م کال کې، د بلجیم انقلاب ګډوډیو څخه وروسته، د لوګزامبورګ یوازې فرانسوي ژبې برخه بلجیم ته ورکړل شوه او لوګزامبورګي ژبې برخه (له آرلرلنډ، د آرلون سیمې شاوخوا پرته) د لوګزامبورګ په اوسني ایالت بدل شو.<ref>{{cite book|year=2008|title=A propos... Histoire du Grand-Duché de Luxembourg|location=Luxembourg|publisher=Service information et presse du gouvernement luxembourgeois, Département édition|pages=4–5|isbn=978-2-87999-093-4}}</ref><ref name="Luxembourg - History2">{{Cite web |title=Luxembourg - History |url=https://www.britannica.com/place/Luxembourg |access-date=12 December 2020 |website=Encyclopedia Britannica |language=en}}</ref><ref>{{cite book|year=2008|title=A propos... Histoire du Grand-Duché de Luxembourg|location=Luxembourg|publisher=Service information et presse du gouvernement luxembourgeois, Département édition|pages=5–6|isbn=978-2-87999-093-4}}</ref> لوګزامبورګ د اروپایي ټولنې، OECD، ملګرو ملتونو سازمان، ناټو او بنلوکس یو له موسسو غړو څخه دی. دې هېواد د لومړي ځل لپاره په ۲۰۱۳ او ۲۰۱۴م کال کې د ملګرو ملتونو امنیت شورا کې خدمت وکړ. له ۲۰۲۲م کال راهیسې، د لوګزامبورګ ښاریان ۱۸۹ هېوادونو ته پرته له ویزې یا په راتلو سره د ویزې ورکړې له اسانتیاوو برخمن وو او د لوګزامبورګ پاسپورټ له فنلنډ، ایټالیا او اسپانیا سره یوشان د نړۍ دریم ځای خپل کړ.<ref>{{Cite web |title=European Union {{!}} Definition, Purpose, History, & Members |url=https://www.britannica.com/topic/European-Union |access-date=12 December 2020 |website=Encyclopedia Britannica |language=en}}</ref><ref name=":2">[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/country_profiles/1061873.stm Timeline: Luxembourg – A chronology of key events] BBC News Online, 9 September 2006. Retrieved 8 October 2006.</ref><ref name=":1">{{Cite web |title=Luxembourg - Independent Luxembourg |url=https://www.britannica.com/place/Luxembourg |access-date=12 December 2020 |website=Encyclopedia Britannica |language=en}}</ref><ref>{{cite web |date=19 December 2014 |title=Asselborn's final Security Council meeting |url=http://www.wort.lu/en/politics/un-asselborn-s-final-security-council-meeting-54943bcb0c88b46a8ce49a8d |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010154549/https://www.wort.lu/en/politics/un-asselborn-s-final-security-council-meeting-54943bcb0c88b46a8ce49a8d |archive-date=10 October 2017 |access-date=2 April 2015 |work=Luxemburger Wort}}<!-- Now hosted by Luxembourg Times website, but originally Luxemburger Wort --></ref><ref>{{Cite web |title=Global Ranking&nbsp;– Visa Restriction Index 2020 |url=https://www.henleypassportindex.com/assets/2020/Q1/HENLEY%20PASSPORT%20INDEX%202020%20Q1%20INFOGRAPHIC%20GLOBAL%20RANKING_191219.pdf |access-date=4 April 2020}}</ref> == تاریخ == === له ۹۶۳م میلادي کال مخکې === په کوم ځای کې چې اوسنی لوګزامبورګ واقع دی هلته د لومړني مېشت کېدو نښې تاریخ د ډبرې عصر یانې کابو ۳۵۰۰۰ کاله مخکې ته رسېږي. له میلاد څخه مخکې دوهمې پېړۍ راهیسې، سلټیکي قبیلې د راین او میوز سیندونو منځ سیمه کې استوګنې شوې، له همدې کبله په هغه سیمه کې چې اوسنی لوی دوچي جوړوي، هلته مېشت شول.<ref>Michel Pauly, Geschichte Luxemburgs 2013 p. 9</ref> شپږ پېړۍ وروسته، رومیانو سلټیکي قبایلو ته چې په دې سیمه کې په ټولیز ډول مېشت وو، د Treveri په توګه ونومول. د لرغون‌پېژندنې ګڼ شمېر شواهد کشف شوي دي چې په لوګزامبورګ کې د هغوی شتون ثابتوي چې ترټولو نامتو یې د « Oppidum of the Titelberg» دی. له میلاد څخه ۵۸ تر ۵۱ کلونه مخکې، کله چې جولیوس سزار ګال او د راین تر پولې د آلمان یوه برخه فتحه کړل، رومیانو په دې هېواد برید وکړ، له همدې کبله د اوسني لوګزامبورګ سیمه د ۴۵۰ نورو کلونو لپاره د روم امپراتورۍ یوه برخه شوه او د پاکس رومانا تر حاکمیت لاندې یې په نسبي سوله کې ژوند کاوه. کوم څه چې په ګال کې پېښ شول هغه ته ورته، د لوګزامبورګ سلټانو د رومیانو کلتور، ژبه، اخلاق او د ژوند چلند ومنل او په عملي ډول هغه څه ته بدل شول چې تاریخ پوهانو د ګالو-رومي تمدن په توګه توصیف کړي دي. هغه وخت دورې پورې اړوند شواهدو کې Dalheim Ricciacum او Vichten mosaic شامل دي چې د لوګزامبورګ ښار د تاریخ او هنر ملي موزیم کې نندارې ته ایښودل شوي دي.<ref>Michel Pauly, Geschichte Luxemburgs 1988 (2013)p. 16</ref><ref>{{cite web |title=Mosaïque de Vichten |url=https://collections.mnha.lu/object/mnha00110/1/LOG_0000/}}</ref> دې سیمې ته له څلورمې پېړۍ وروسته جرمني فرانکانو نفوذ وکړ او په ۴۰۶م میلادي کال کې د روم لخوا پرېښودل شو. هغه سیمه چې لوګزامبورګ نومېږي اوس د فرانکانو د سلطنت یوه برخه ده. سالیاني فرانکان چې په دې سیمه کې مېشت شول ډېری د هغو کسانو په توګه توصیف کېږي چې ننني لوګزامبورګ ته یې آلماني ژبه راوړې ده، ځکه چې ژب پېژندونکي لرغونې فرانکي ژبه چې د هغوی لخوا ویل کېده د فرانکوني موزل ژبې مختګ ګڼي چې وروسته یې د نورو په منځ کې، د لوګزامبورګي ژبې په توګه تکامل موندلی دی.<ref>Histoire du Luxembourg, le destin européen d'un "petit pays", Trasch Gilbert p. 65, 2003 ISBN 2-7089-4773-7</ref><ref>Histoire du Luxembourg, le destin européen d'un "petit pays", Trasch Gilbert p. 70, 2003 ISBN 2-7089-4773-7</ref><ref>{{cite web |title=Francique |url=https://www.axl.cefan.ulaval.ca/europe/francique-map.htm}}</ref> د لوګزامبورګ مسیحي کېدل هم په همدې دوره کې قرار لري او په معمول ډول د اوومې پېړۍ پای ته ورګرځي. په دې زمینه کې ترټولو نامتو شخصیت، ویليبرورډ، یو نورتومبریایي سینټ مبلغ دی چې له نورو راهبانو سره یوځای یې، په ۶۹۸م میلادي کال کې د اچټرناخ کلیسا جوړه کړه. د هغه په ویاړ ده چې د اچترناخ د ګډا مراسم هرکال د درېنۍ (سه شنبې) په ورځ ترسره کېږي. د څو پېړیو لپاره، دا کلیسا د اروپا شمال کې یو له اغیزناکو کلیساګانو باندې بدله شوه. د Codex Aureus of Echternach، یو مهم پاتې کوډکس چې په بشپړ ډول د طلا جوهر سره لیکل شوی وو، په یوولسمه پېړۍ کې همدلته تولید شو. د امپراطور سپېڅلی کتاب او د دریم هنري زرین انجیل هم په همدې وخت کې په اکټرناخ کې تولید شول، کله چې د منځني عصر په اوږدو کې د سپېڅلو کتابونو تولید خپل اوج ته رسېدلی وو.<ref>The Emperor's Bible". Uppsala University Library. Retrieved 17 October 2020</ref><ref>Michel Pauly, Geschichte Luxemburgs 2013, ISBN 978-3-406-62225-0 pp. 9-25</ref><ref>Michel Pauly, Geschichte Luxemburgs 2013 p. 23</ref> == سرچينې == [[وېشنيزه:لوگزامبورگ ]] 6ukh5a97r88xc4kzljyl8x8zrivh1n0 0 17345 283395 261329 2022-07-27T04:10:19Z شاه زمان پټان 26102 وړوکی سمون و wikitext text/x-wiki دا د نړۍ د ۱۹۳ هیوادونو د نومونو لړلېک دی. کیدای شی د ځینو هیوادونو نومونه پدی لړلیک کې نه وي راغلي. * [[آذربایجان]]{{AFG}} * [[آلمان]] * [[آنګولا]] * [[آیرلنډ]] * [[آیسلنډ]] * [[اتریش]] * [[ارجنټاین]] * [[اردن]] * [[ارمنستان]] * [[اروګوای]] * [[اریتریا]] * [[ازبکستان]] * [[استرالیا]] * [[استوایی ګینه]] * [[اسپانیا]] * [[افغانستان]] * [[ال سلوادور]] * [[البانیا]] * [[الجزایر]] * [[انتیګوا او باربودا]] * [[اندونیزیا]] * [[اوکراین]] * [[اوګاندا]] * [[اکوادور]] * [[ایتوپیا]] * [[ایران]] * [[ایستونیا]] * [[ایټالیا|ایتالیا]] * [[باربادوس]] * [[باهاما]] * [[بحرین]] * [[برازیل]] * [[برونای]] * [[بریتانیا]] * [[بلاروس]] * [[بلجیم]] * [[بلغاریا]] * [[بلیز]] * [[بنګله دیش]] * [[بنین]] * [[بوتان]] * [[بوتسوانا]] * [[بوروندی]] * [[بورکیناپاسو]] * [[بوسنیا هرزګوینا]] * [[بولیویا]] * [[بیسائو ګینه]] * [[تاجیکستان]] * [[تانزانیا]] * [[تایلند]] * [[ترکمنستان]] * [[ترکیه]] * [[ترینیداد او توباګو]] * [[تونس]] * [[تونګا]] * [[تووالو]] * [[توګو]] * [[جامایکا]] * [[جاپان]] * [[جنوبی کوریا]] * [[جیبوتی]] * [[ختیځ تیمور]] * [[د امریکا متحده ایالات]] * [[د مارشال جزایر]] * [[د منځنۍ افریقا ولسمشریزه]] * [[دومینیکا]] * [[دومینیکن]] * [[رواندا]] * [[روسیه]] * [[رومانیا]] * [[زامبیا]] * [[زمبابوی]] * [[سائوتومه و پرینسیپ]] * [[سان مارینو]] * [[سریلانکا]] * [[سعودي عربستان]] * [[سلوانیا]] * [[سلواکیا]] * [[سلیمان ټاپوګان]] * [[سنت کیتس او نویس]] * [[سنګاپور]] * [[سوازیلند]] * [[سورینام]] * [[سوریه]] * [[سومالیا]] * [[سوډان]] * [[سویس]] * [[سویلي افریقا]] * [[سویلي سوډان]] * [[سویډن]] * [[سیرالیون]] * [[سیشل]] * [[سینګال]] * [[شمالی کوریا]] * [[صربیا]] * [[عاج ساحل]] * [[عراق]] * [[عربي متحده امارات]] * [[عمان]] * [[فرانسه]] * [[فلسطین]] * [[فنلنډ]] * [[فیجي]] * [[فیلیپین]] * [[قبرس]] * [[قرغزستان]] * [[قزاقستان]] * [[قطر]] * [[لاووس]] * [[لبنان]] * [[لتوانیا]] * [[لسوتو]] * [[لوکزامبورک]] * [[لویدیځه ساموآی]] * [[لیبریا]] * [[لیبیا]] * [[لیتوانیا]] * [[لیختن‌ اشتاین]] * [[مادا ګاسکار]] * [[مالاوی]] * [[مالتا]] * [[مالدیف]] * [[مالي]] * [[مالیزیا]] * [[مجارستان]] * [[مجمع‌الجزایر قمر]] * [[مراکش]] * [[مصر]] * [[مقدونیه]] * [[منګولیا]] * [[موریتانیا]] * [[موریشس]] * [[موزمبیق]] * [[مولداویا]] * [[موناکو]] * [[مکسیکو]] * [[میانمار]] * [[میکرونزی فدرال ایالات]] * [[ناروی]] * [[نامیبیا]] * [[نایجر]] * [[نایجیریا]] * [[نایورو]] * [[نوی زیلاند]] * [[نیپال]] * [[نیکاراګوای]] * [[هالنډ]] * [[هایتي]] * [[هند]] * [[هندوراس]] * [[واتیکان]] * [[وانواتو]] * [[ونزویلا]] * [[ویتنام]] * [[پاراګوای]] * [[پاناما]] * [[پاپوا نیو ګینه]] * [[پاکستان]] * [[پرتگال]] * [[پورتوریکو]] * [[پولنډ]] * [[پیروهیواد]] * [[چاد جمهوریت]] * [[چک جمهوریت]] * [[چین]] * [[چین]] * [[چېلی]] * [[ډنمارک]] * [[کاستاریکا]] * [[کامرون]] * [[کاناډا]] * [[کانګو جمهوریت]] * [[کانګو دیموکراتیک جمهوریت]] * [[کروشیا]] * [[کلمبیا]] * [[کمبودیا]] * [[کویټ]] * [[کیریباتی]] * [[کینیا]] * [[کیوبا]] * [[کیپ ورد]] * [[ګابون]] * [[ګامبیا]] * [[ګانا]] * [[ګاندورا]] * [[ګرناګا]] * [[ګرینلند]](د دنمارک له مستعمراتو * [[ګواتیمالا]] * [[ګویان]] * [[ګینه]] * [[گرجستان]] * [[یمن]] * [[یونان]] == اخستځای == فارسی ویکیپیدیا gy5lrsvv58mea2p0znnuy2gxt0j02hr 283396 283395 2022-07-27T04:11:45Z شاه زمان پټان 26102 وړوکی سمون wikitext text/x-wiki دا د نړۍ د ۱۹۳ هیوادونو د نومونو لړلېک دی. کیدای شی د ځینو هیوادونو نومونه پدی لړلیک کې نه وي راغلي. * [[AFG]] * [[آذربایجان]] * [[GER]] * [[آنګولا]] * [[آیرلنډ]] * [[آیسلنډ]] * [[اتریش]] * [[ارجنټاین]] * [[اردن]] * [[ارمنستان]] * [[اروګوای]] * [[اریتریا]] * [[ازبکستان]] * [[استرالیا]] * [[استوایی ګینه]] * [[اسپانیا]] * [[افغانستان]] * [[ال سلوادور]] * [[البانیا]] * [[الجزایر]] * [[انتیګوا او باربودا]] * [[اندونیزیا]] * [[اوکراین]] * [[اوګاندا]] * [[اکوادور]] * [[ایتوپیا]] * [[ایران]] * [[ایستونیا]] * [[ایټالیا|ایتالیا]] * [[باربادوس]] * [[باهاما]] * [[بحرین]] * [[برازیل]] * [[برونای]] * [[بریتانیا]] * [[بلاروس]] * [[بلجیم]] * [[بلغاریا]] * [[بلیز]] * [[بنګله دیش]] * [[بنین]] * [[بوتان]] * [[بوتسوانا]] * [[بوروندی]] * [[بورکیناپاسو]] * [[بوسنیا هرزګوینا]] * [[بولیویا]] * [[بیسائو ګینه]] * [[تاجیکستان]] * [[تانزانیا]] * [[تایلند]] * [[ترکمنستان]] * [[ترکیه]] * [[ترینیداد او توباګو]] * [[تونس]] * [[تونګا]] * [[تووالو]] * [[توګو]] * [[جامایکا]] * [[جاپان]] * [[جنوبی کوریا]] * [[جیبوتی]] * [[ختیځ تیمور]] * [[د امریکا متحده ایالات]] * [[د مارشال جزایر]] * [[د منځنۍ افریقا ولسمشریزه]] * [[دومینیکا]] * [[دومینیکن]] * [[رواندا]] * [[روسیه]] * [[رومانیا]] * [[زامبیا]] * [[زمبابوی]] * [[سائوتومه و پرینسیپ]] * [[سان مارینو]] * [[سریلانکا]] * [[سعودي عربستان]] * [[سلوانیا]] * [[سلواکیا]] * [[سلیمان ټاپوګان]] * [[سنت کیتس او نویس]] * [[سنګاپور]] * [[سوازیلند]] * [[سورینام]] * [[سوریه]] * [[سومالیا]] * [[سوډان]] * [[سویس]] * [[سویلي افریقا]] * [[سویلي سوډان]] * [[سویډن]] * [[سیرالیون]] * [[سیشل]] * [[سینګال]] * [[شمالی کوریا]] * [[صربیا]] * [[عاج ساحل]] * [[عراق]] * [[عربي متحده امارات]] * [[عمان]] * [[فرانسه]] * [[فلسطین]] * [[فنلنډ]] * [[فیجي]] * [[فیلیپین]] * [[قبرس]] * [[قرغزستان]] * [[قزاقستان]] * [[قطر]] * [[لاووس]] * [[لبنان]] * [[لتوانیا]] * [[لسوتو]] * [[لوکزامبورک]] * [[لویدیځه ساموآی]] * [[لیبریا]] * [[لیبیا]] * [[لیتوانیا]] * [[لیختن‌ اشتاین]] * [[مادا ګاسکار]] * [[مالاوی]] * [[مالتا]] * [[مالدیف]] * [[مالي]] * [[مالیزیا]] * [[مجارستان]] * [[مجمع‌الجزایر قمر]] * [[مراکش]] * [[مصر]] * [[مقدونیه]] * [[منګولیا]] * [[موریتانیا]] * [[موریشس]] * [[موزمبیق]] * [[مولداویا]] * [[موناکو]] * [[مکسیکو]] * [[میانمار]] * [[میکرونزی فدرال ایالات]] * [[ناروی]] * [[نامیبیا]] * [[نایجر]] * [[نایجیریا]] * [[نایورو]] * [[نوی زیلاند]] * [[نیپال]] * [[نیکاراګوای]] * [[هالنډ]] * [[هایتي]] * [[هند]] * [[هندوراس]] * [[واتیکان]] * [[وانواتو]] * [[ونزویلا]] * [[ویتنام]] * [[پاراګوای]] * [[پاناما]] * [[پاپوا نیو ګینه]] * [[پاکستان]] * [[پرتگال]] * [[پورتوریکو]] * [[پولنډ]] * [[پیروهیواد]] * [[چاد جمهوریت]] * [[چک جمهوریت]] * [[چین]] * [[چین]] * [[چېلی]] * [[ډنمارک]] * [[کاستاریکا]] * [[کامرون]] * [[کاناډا]] * [[کانګو جمهوریت]] * [[کانګو دیموکراتیک جمهوریت]] * [[کروشیا]] * [[کلمبیا]] * [[کمبودیا]] * [[کویټ]] * [[کیریباتی]] * [[کینیا]] * [[کیوبا]] * [[کیپ ورد]] * [[ګابون]] * [[ګامبیا]] * [[ګانا]] * [[ګاندورا]] * [[ګرناګا]] * [[ګرینلند]](د دنمارک له مستعمراتو * [[ګواتیمالا]] * [[ګویان]] * [[ګینه]] * [[گرجستان]] * [[یمن]] * [[یونان]] == اخستځای == فارسی ویکیپیدیا fp2h1yg9ru04gpvh84gfgcxr8a4sixg 283397 283396 2022-07-27T04:13:04Z شاه زمان پټان 26102 وړوکی سمون wikitext text/x-wiki دا د نړۍ د ۱۹۳ هیوادونو د نومونو لړلېک دی. کیدای شی د ځینو هیوادونو نومونه پدی لړلیک کې نه وي راغلي. * {{AFG}} * {{AZE}} * {{GER}} * [[آنګولا]] * [[آیرلنډ]] * [[آیسلنډ]] * [[اتریش]] * [[ارجنټاین]] * [[اردن]] * [[ارمنستان]] * [[اروګوای]] * [[اریتریا]] * [[ازبکستان]] * [[استرالیا]] * [[استوایی ګینه]] * [[اسپانیا]] * [[افغانستان]] * [[ال سلوادور]] * [[البانیا]] * [[الجزایر]] * [[انتیګوا او باربودا]] * [[اندونیزیا]] * [[اوکراین]] * [[اوګاندا]] * [[اکوادور]] * [[ایتوپیا]] * [[ایران]] * [[ایستونیا]] * [[ایټالیا|ایتالیا]] * [[باربادوس]] * [[باهاما]] * [[بحرین]] * [[برازیل]] * [[برونای]] * [[بریتانیا]] * [[بلاروس]] * [[بلجیم]] * [[بلغاریا]] * [[بلیز]] * [[بنګله دیش]] * [[بنین]] * [[بوتان]] * [[بوتسوانا]] * [[بوروندی]] * [[بورکیناپاسو]] * [[بوسنیا هرزګوینا]] * [[بولیویا]] * [[بیسائو ګینه]] * [[تاجیکستان]] * [[تانزانیا]] * [[تایلند]] * [[ترکمنستان]] * [[ترکیه]] * [[ترینیداد او توباګو]] * [[تونس]] * [[تونګا]] * [[تووالو]] * [[توګو]] * [[جامایکا]] * [[جاپان]] * [[جنوبی کوریا]] * [[جیبوتی]] * [[ختیځ تیمور]] * [[د امریکا متحده ایالات]] * [[د مارشال جزایر]] * [[د منځنۍ افریقا ولسمشریزه]] * [[دومینیکا]] * [[دومینیکن]] * [[رواندا]] * [[روسیه]] * [[رومانیا]] * [[زامبیا]] * [[زمبابوی]] * [[سائوتومه و پرینسیپ]] * [[سان مارینو]] * [[سریلانکا]] * [[سعودي عربستان]] * [[سلوانیا]] * [[سلواکیا]] * [[سلیمان ټاپوګان]] * [[سنت کیتس او نویس]] * [[سنګاپور]] * [[سوازیلند]] * [[سورینام]] * [[سوریه]] * [[سومالیا]] * [[سوډان]] * [[سویس]] * [[سویلي افریقا]] * [[سویلي سوډان]] * [[سویډن]] * [[سیرالیون]] * [[سیشل]] * [[سینګال]] * [[شمالی کوریا]] * [[صربیا]] * [[عاج ساحل]] * [[عراق]] * [[عربي متحده امارات]] * [[عمان]] * [[فرانسه]] * [[فلسطین]] * [[فنلنډ]] * [[فیجي]] * [[فیلیپین]] * [[قبرس]] * [[قرغزستان]] * [[قزاقستان]] * [[قطر]] * [[لاووس]] * [[لبنان]] * [[لتوانیا]] * [[لسوتو]] * [[لوکزامبورک]] * [[لویدیځه ساموآی]] * [[لیبریا]] * [[لیبیا]] * [[لیتوانیا]] * [[لیختن‌ اشتاین]] * [[مادا ګاسکار]] * [[مالاوی]] * [[مالتا]] * [[مالدیف]] * [[مالي]] * [[مالیزیا]] * [[مجارستان]] * [[مجمع‌الجزایر قمر]] * [[مراکش]] * [[مصر]] * [[مقدونیه]] * [[منګولیا]] * [[موریتانیا]] * [[موریشس]] * [[موزمبیق]] * [[مولداویا]] * [[موناکو]] * [[مکسیکو]] * [[میانمار]] * [[میکرونزی فدرال ایالات]] * [[ناروی]] * [[نامیبیا]] * [[نایجر]] * [[نایجیریا]] * [[نایورو]] * [[نوی زیلاند]] * [[نیپال]] * [[نیکاراګوای]] * [[هالنډ]] * [[هایتي]] * [[هند]] * [[هندوراس]] * [[واتیکان]] * [[وانواتو]] * [[ونزویلا]] * [[ویتنام]] * [[پاراګوای]] * [[پاناما]] * [[پاپوا نیو ګینه]] * [[پاکستان]] * [[پرتگال]] * [[پورتوریکو]] * [[پولنډ]] * [[پیروهیواد]] * [[چاد جمهوریت]] * [[چک جمهوریت]] * [[چین]] * [[چین]] * [[چېلی]] * [[ډنمارک]] * [[کاستاریکا]] * [[کامرون]] * [[کاناډا]] * [[کانګو جمهوریت]] * [[کانګو دیموکراتیک جمهوریت]] * [[کروشیا]] * [[کلمبیا]] * [[کمبودیا]] * [[کویټ]] * [[کیریباتی]] * [[کینیا]] * [[کیوبا]] * [[کیپ ورد]] * [[ګابون]] * [[ګامبیا]] * [[ګانا]] * [[ګاندورا]] * [[ګرناګا]] * [[ګرینلند]](د دنمارک له مستعمراتو * [[ګواتیمالا]] * [[ګویان]] * [[ګینه]] * [[گرجستان]] * [[یمن]] * [[یونان]] == اخستځای == فارسی ویکیپیدیا t8rzuezmiyizhn4yrd03sllwxldmibw 283398 283397 2022-07-27T04:13:44Z شاه زمان پټان 26102 MN wikitext text/x-wiki دا د نړۍ د ۱۹۳ هیوادونو د نومونو لړلېک دی. کیدای شی د ځینو هیوادونو نومونه پدی لړلیک کې نه وي راغلي. * {{AFG}} * {{AZE}} * {{DEU}} * [[آنګولا]] * [[آیرلنډ]] * [[آیسلنډ]] * [[اتریش]] * [[ارجنټاین]] * [[اردن]] * [[ارمنستان]] * [[اروګوای]] * [[اریتریا]] * [[ازبکستان]] * [[استرالیا]] * [[استوایی ګینه]] * [[اسپانیا]] * [[افغانستان]] * [[ال سلوادور]] * [[البانیا]] * [[الجزایر]] * [[انتیګوا او باربودا]] * [[اندونیزیا]] * [[اوکراین]] * [[اوګاندا]] * [[اکوادور]] * [[ایتوپیا]] * [[ایران]] * [[ایستونیا]] * [[ایټالیا|ایتالیا]] * [[باربادوس]] * [[باهاما]] * [[بحرین]] * [[برازیل]] * [[برونای]] * [[بریتانیا]] * [[بلاروس]] * [[بلجیم]] * [[بلغاریا]] * [[بلیز]] * [[بنګله دیش]] * [[بنین]] * [[بوتان]] * [[بوتسوانا]] * [[بوروندی]] * [[بورکیناپاسو]] * [[بوسنیا هرزګوینا]] * [[بولیویا]] * [[بیسائو ګینه]] * [[تاجیکستان]] * [[تانزانیا]] * [[تایلند]] * [[ترکمنستان]] * [[ترکیه]] * [[ترینیداد او توباګو]] * [[تونس]] * [[تونګا]] * [[تووالو]] * [[توګو]] * [[جامایکا]] * [[جاپان]] * [[جنوبی کوریا]] * [[جیبوتی]] * [[ختیځ تیمور]] * [[د امریکا متحده ایالات]] * [[د مارشال جزایر]] * [[د منځنۍ افریقا ولسمشریزه]] * [[دومینیکا]] * [[دومینیکن]] * [[رواندا]] * [[روسیه]] * [[رومانیا]] * [[زامبیا]] * [[زمبابوی]] * [[سائوتومه و پرینسیپ]] * [[سان مارینو]] * [[سریلانکا]] * [[سعودي عربستان]] * [[سلوانیا]] * [[سلواکیا]] * [[سلیمان ټاپوګان]] * [[سنت کیتس او نویس]] * [[سنګاپور]] * [[سوازیلند]] * [[سورینام]] * [[سوریه]] * [[سومالیا]] * [[سوډان]] * [[سویس]] * [[سویلي افریقا]] * [[سویلي سوډان]] * [[سویډن]] * [[سیرالیون]] * [[سیشل]] * [[سینګال]] * [[شمالی کوریا]] * [[صربیا]] * [[عاج ساحل]] * [[عراق]] * [[عربي متحده امارات]] * [[عمان]] * [[فرانسه]] * [[فلسطین]] * [[فنلنډ]] * [[فیجي]] * [[فیلیپین]] * [[قبرس]] * [[قرغزستان]] * [[قزاقستان]] * [[قطر]] * [[لاووس]] * [[لبنان]] * [[لتوانیا]] * [[لسوتو]] * [[لوکزامبورک]] * [[لویدیځه ساموآی]] * [[لیبریا]] * [[لیبیا]] * [[لیتوانیا]] * [[لیختن‌ اشتاین]] * [[مادا ګاسکار]] * [[مالاوی]] * [[مالتا]] * [[مالدیف]] * [[مالي]] * [[مالیزیا]] * [[مجارستان]] * [[مجمع‌الجزایر قمر]] * [[مراکش]] * [[مصر]] * [[مقدونیه]] * [[منګولیا]] * [[موریتانیا]] * [[موریشس]] * [[موزمبیق]] * [[مولداویا]] * [[موناکو]] * [[مکسیکو]] * [[میانمار]] * [[میکرونزی فدرال ایالات]] * [[ناروی]] * [[نامیبیا]] * [[نایجر]] * [[نایجیریا]] * [[نایورو]] * [[نوی زیلاند]] * [[نیپال]] * [[نیکاراګوای]] * [[هالنډ]] * [[هایتي]] * [[هند]] * [[هندوراس]] * [[واتیکان]] * [[وانواتو]] * [[ونزویلا]] * [[ویتنام]] * [[پاراګوای]] * [[پاناما]] * [[پاپوا نیو ګینه]] * [[پاکستان]] * [[پرتگال]] * [[پورتوریکو]] * [[پولنډ]] * [[پیروهیواد]] * [[چاد جمهوریت]] * [[چک جمهوریت]] * [[چین]] * [[چین]] * [[چېلی]] * [[ډنمارک]] * [[کاستاریکا]] * [[کامرون]] * [[کاناډا]] * [[کانګو جمهوریت]] * [[کانګو دیموکراتیک جمهوریت]] * [[کروشیا]] * [[کلمبیا]] * [[کمبودیا]] * [[کویټ]] * [[کیریباتی]] * [[کینیا]] * [[کیوبا]] * [[کیپ ورد]] * [[ګابون]] * [[ګامبیا]] * [[ګانا]] * [[ګاندورا]] * [[ګرناګا]] * [[ګرینلند]](د دنمارک له مستعمراتو * [[ګواتیمالا]] * [[ګویان]] * [[ګینه]] * [[گرجستان]] * [[یمن]] * [[یونان]] == اخستځای == فارسی ویکیپیدیا s4dvuba272d7f1opcvnkatq0nf8wglc 283399 283398 2022-07-27T04:16:11Z شاه زمان پټان 26102 کوچنی سمون wikitext text/x-wiki دا د نړۍ د ۱۹۳ هیوادونو د نومونو لړلېک دی. کیدای شی د ځینو هیوادونو نومونه پدی لړلیک کې نه وي راغلي. * {{AFG}} * {{AZE}} * {{GER}} * {{GER}} * [[آیرلنډ]] * {{ALA}} * [[اتریش]] * [[ارجنټاین]] * [[اردن]] * [[ارمنستان]] * [[اروګوای]] * [[اریتریا]] * [[ازبکستان]] * {{AUS}} * [[استوایی ګینه]] * [[اسپانیا]] * {{ASM}} * [[ال سلوادور]] * [[البانیا]] * {{ALG}} * [[انتیګوا او باربودا]] * [[اندونیزیا]] * [[اوکراین]] * [[اوګاندا]] * [[اکوادور]] * [[ایتوپیا]] * [[ایران]] * [[ایستونیا]] * [[ایټالیا|ایتالیا]] * [[باربادوس]] * [[باهاما]] * [[بحرین]] * [[برازیل]] * [[برونای]] * [[بریتانیا]] * [[بلاروس]] * [[بلجیم]] * [[بلغاریا]] * [[بلیز]] * [[بنګله دیش]] * [[بنین]] * [[بوتان]] * [[بوتسوانا]] * [[بوروندی]] * [[بورکیناپاسو]] * [[بوسنیا هرزګوینا]] * [[بولیویا]] * [[بیسائو ګینه]] * [[تاجیکستان]] * [[تانزانیا]] * [[تایلند]] * [[ترکمنستان]] * [[ترکیه]] * [[ترینیداد او توباګو]] * [[تونس]] * [[تونګا]] * [[تووالو]] * [[توګو]] * [[جامایکا]] * [[جاپان]] * [[جنوبی کوریا]] * [[جیبوتی]] * [[ختیځ تیمور]] * [[د امریکا متحده ایالات]] * [[د مارشال جزایر]] * [[د منځنۍ افریقا ولسمشریزه]] * [[دومینیکا]] * [[دومینیکن]] * [[رواندا]] * [[روسیه]] * [[رومانیا]] * [[زامبیا]] * [[زمبابوی]] * [[سائوتومه و پرینسیپ]] * [[سان مارینو]] * [[سریلانکا]] * [[سعودي عربستان]] * [[سلوانیا]] * [[سلواکیا]] * [[سلیمان ټاپوګان]] * [[سنت کیتس او نویس]] * [[سنګاپور]] * [[سوازیلند]] * [[سورینام]] * [[سوریه]] * [[سومالیا]] * [[سوډان]] * [[سویس]] * [[سویلي افریقا]] * [[سویلي سوډان]] * [[سویډن]] * [[سیرالیون]] * [[سیشل]] * [[سینګال]] * [[شمالی کوریا]] * [[صربیا]] * [[عاج ساحل]] * [[عراق]] * [[عربي متحده امارات]] * [[عمان]] * [[فرانسه]] * [[فلسطین]] * [[فنلنډ]] * [[فیجي]] * [[فیلیپین]] * [[قبرس]] * [[قرغزستان]] * [[قزاقستان]] * [[قطر]] * [[لاووس]] * [[لبنان]] * [[لتوانیا]] * [[لسوتو]] * [[لوکزامبورک]] * [[لویدیځه ساموآی]] * [[لیبریا]] * [[لیبیا]] * [[لیتوانیا]] * [[لیختن‌ اشتاین]] * [[مادا ګاسکار]] * [[مالاوی]] * [[مالتا]] * [[مالدیف]] * [[مالي]] * [[مالیزیا]] * [[مجارستان]] * [[مجمع‌الجزایر قمر]] * [[مراکش]] * [[مصر]] * [[مقدونیه]] * [[منګولیا]] * [[موریتانیا]] * [[موریشس]] * [[موزمبیق]] * [[مولداویا]] * [[موناکو]] * [[مکسیکو]] * [[میانمار]] * [[میکرونزی فدرال ایالات]] * [[ناروی]] * [[نامیبیا]] * [[نایجر]] * [[نایجیریا]] * [[نایورو]] * [[نوی زیلاند]] * [[نیپال]] * [[نیکاراګوای]] * [[هالنډ]] * [[هایتي]] * [[هند]] * [[هندوراس]] * [[واتیکان]] * [[وانواتو]] * [[ونزویلا]] * [[ویتنام]] * [[پاراګوای]] * [[پاناما]] * [[پاپوا نیو ګینه]] * [[پاکستان]] * [[پرتگال]] * [[پورتوریکو]] * [[پولنډ]] * [[پیروهیواد]] * [[چاد جمهوریت]] * [[چک جمهوریت]] * [[چین]] * [[چین]] * [[چېلی]] * [[ډنمارک]] * [[کاستاریکا]] * [[کامرون]] * [[کاناډا]] * [[کانګو جمهوریت]] * [[کانګو دیموکراتیک جمهوریت]] * [[کروشیا]] * [[کلمبیا]] * [[کمبودیا]] * [[کویټ]] * [[کیریباتی]] * [[کینیا]] * [[کیوبا]] * [[کیپ ورد]] * [[ګابون]] * [[ګامبیا]] * [[ګانا]] * [[ګاندورا]] * [[ګرناګا]] * [[ګرینلند]](د دنمارک له مستعمراتو * [[ګواتیمالا]] * [[ګویان]] * [[ګینه]] * [[گرجستان]] * [[یمن]] * [[یونان]] == اخستځای == فارسی ویکیپیدیا re9fo426gvm0bedpz2crqb6wscn6tmz 0 45395 283370 237005 2022-07-26T17:16:19Z حجاوي (بيت الحكمة) 25655 This contribution was added by Bayt al-hikma 2.0 translation project wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = نیکوزیا | native_name = {{په [[یوناني]]|Λευκωσία}}{{سخ}}{{په [[ترکي]]|Lefkoşa}} | native_name_lang = | settlement_type = [[د قبرس د ښارونو نوملړ|ښار]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_flag = | flag_alt = | image_seal = | seal_alt = | image_shield = | shield_alt = | nickname = | motto = | image_map = Carte de Chypre.png | map_alt = | map_caption = | image_map1 = | map_alt1 = | map_caption1 = | pushpin_map = Cyprus | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 35 |latm = 10 |lats = |latNS = N | longd = 33 |longm = 22 |longs = |longEW = E | coor_pinpoint = | coordinates_type = | coordinates_display = inline,title | coordinates_footnotes = | subdivision_type = هیواد | subdivision_name = {{CYP}}{{سخ}}[[دوسیه:Flag of the Turkish Republic of Northern Cyprus.svg|22px]] [[شمالي ترکي قبرس جمهوریت|شمالي قبرس]] | subdivision_type1 = سیمه | subdivision_name1 = [[نیکوزیا سیمه]] {{CYP}}{{سخ}}[[لفکوشا سیمه]] [[دوسیه:Flag of the Turkish Republic of Northern Cyprus.svg|22px]] [[ترکي شمالي قبرس جمهوریت|شمالي قبرس]] | subdivision_type2 = | subdivision_name2 = | subdivision_type3 = | subdivision_name3 = | established_title = | established_date = | founder = | seat_type = | seat = | government_footnotes = | leader_party = | leader_title = ښاروال | leader_name = [[النی ماورو]] {{CYP}}{{سخ}}[[جمال متین بولوتوقلولاری]] [[دوسیه:Flag of the Turkish Republic of Northern Cyprus.svg|22px]] [[ترکي شمالي قبرس جمهوریت|شمالي قبرس]] | unit_pref = Metric<!-- or US or UK --> | area_footnotes = | area_total_km2 = 111 | area_land_km2 = | area_water_km2 = | area_water_percent = | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = 722 | population_footnotes = | population_total = 398,293 | population_as_of = ۲۰۰۹ | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_note = | timezone1 = EET | utc_offset1 = ۲+ | timezone1_DST = | utc_offset1_DST = | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = | area_code = | iso_code = | website = {{flagicon|Cyprus}}[http://www.nicosia.org.cy/example.com www.nicosia.org.cy]{{سخ}}[[دوسیه:Flag of the Turkish Republic of Northern Cyprus.svg|22px]] [http://www.lefkosaturkbelediyesi.org/english/index_eng.html www.lefkosaturkbelediyesi.org] | footnotes = }} '''لیکوزیا''' د[[ شمالي قبرس]] (ترکي قبرس) پلازمینه ده. نیکوزیا د ۸۰۰۰'۲۰ وګړو سره لومړنی ټاپوییز لوی ښار دی، او همداسی یوازینی عیر ساحلی ښار په قبرس کې شمیرل کیږی. نیکوسیا د قبرس پلازمېنه او تر تولو ستر ښار دی. دا ښار د میسوریا دښتې مرکز ته نږدې د پیدیوس سیند پر غاړه پروت دی.<ref>{{Cite book|last2=Stanley|last1=Dumper|first2=Bruce E.|first1=Michael|title=Cities of the Middle East and North Africa : a historical encyclopedia|date=2007|publisher=ABC CLIO|isbn=978-1-57607-919-5|pages=275|oclc=912609090}}</ref><ref>{{Cite book|last1=Borg|first1=Alexander|title=Phonologies of Asia and Africa: (including the Caucasus)|date=1997|publisher=Eisenbrauns|first2=Alan S.|last2=Kaye|first3=Peter T.|last3=Daniels|isbn=978-1-57506-507-6|location=Winona Lake, IN|pages=228|oclc=605125544}}</ref> د یوناني داستانونو له مخې، نیکوسیا (چې په یوناني کې ورته Lefkosia ویل کېږي) یوه سمندري حوره او د اکیلوس او میلپومیني لور وه چې نوم یې د «سپین ایالت» یا د سپینو خدایانو د ښار په توګه ژباړل شوی دی. نیکوسیا د اروپايي ټولنې د غړو هېوادونو یوه له تر ټولو زیاته په سویل ختیځ کې پرته پلازمېنه ګڼل کېږي. څه باندې ۴۵۰۰ کلونه کېږي چې په پر له پسې ډول سره هلته خلک ژوند کوي او له لسمې پېړۍ راهیسې د قبرس پلازمېنه ده. په ۱۹۶۴ ز کال کې وروسته له هغه چې په دې ښار کې له ۱۹۶۳ تر ۱۹۶۴ ز کلونو پورې جګړې ونښتې نو د نیکوسیا د ښار د یوناني  قبرس او ترکي قبرس ټولنې د دې ښار په شمال او سویل برخو کې سره بېل شول. دغه بېلتون د قبرس جمهوریت او د شمالي قبرس تر منځ هغه وخت پوځي سرحد وګرځېد کله چې په ۱۹۷۴ ز کال کې ترکیې پر قبرس برید وکړ او په پایله کې یې د دغې جزیرې شمالي برخه د شمالي نیکوسیا په ګډون تر خپل واک لاندې راوستل. نن ورځ شمالي نیکوسیا د شمالي قبرس د ترکیې جمهوریت پلازمېنه ده چې دا هېواد یوازې د ترکیې له خوا په رسمیت پیژندل شوی ده. نیکوسیا له خپلو قانوني او اداري دندو ور هاخوا، خپل ځان د همدې جزیرې د مالي پلازمېنې او نړیوالې سوداګرۍ د اصلي مرکز په توګه تثبیت کړی ده. په ۲۰۱۸ ز کال کې، نیکوسیا په نړۍ کې د نسبي خرید د ځواک له اړخه ۳۲ بډایه ښار و.<ref>{{cite book|last1=Kempen|first1=Ronald van|last2=Vermeulen|first2=Marcel|last3=Baan|first3=Ad|title=Urban Issues and Urban Policies in the New EU Countries|url=https://books.google.com/books?id=FHou6czhjqwC&pg=PA207|year=2005|publisher=Ashgate|isbn=978-0-7546-4511-5|page=207}}</ref><ref>{{cite web |date=2018 |title=World's richest cities by purchasing power |url=https://www.ubs.com/microsites/prices-earnings/en/cities/nicosia/?year=2018 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20180803125832/https://www.ubs.com/microsites/prices-earnings/en/cities/nicosia/?year%3D2018 |archive-date=2018-08-03 |access-date=30 May 2018 |publisher=UBS}}</ref> == نوم اېښودنه == د نیکوسیا نوم د لومړي ځل لپاره له میلاد نه ۶۷۲ کاله وړاندې د اشوري پاچا، اسرحدون په زمانه کې په یوه خاورین منشور کې یاد شوی دی. دا د Ledra هغه ښار ته اشاره لري چې د نیکوسیا په سیمه کې موقعیت لري او دا ښار اوس د Lidir په نوم یادیږي. د Ledra نوم او د هغه نور ډولونه (لکه Ledroi) تر ۳۹۲ ز کال پورې په دې بڼه پاتې وه، تر څو چې کله د سنت جیرومي له خوا په لیکنو کې وکارول شو. که څه هم، هغه لیکنه له دې ښار نه د (Leucotheon) په توګه هم یادونه کوي او د دغې دورې د مسیحیت سرچینې بیا د Lefkosia د نوم په څېر مشابهاتو کارولو کې لومړۍ دي (د بېلګې په توګه Leuteonos). د Lefkosia د نوم اصلیت د څېړونکو له خوا «توپونیمي معما» بلل شوې ده. دغه نوم په زیاترو بیزانسي سرچینو کې د Leukousia په توګه ثبت شوې ده او دا خبره په ادبیاتو کې منل شوې ده چې دغه نوم په زیات احتمال سره له یوناني عبارت Leuke ousia (سپین املاک) نه را اخیستل شوی ده. <ref name="which is abut 58 secs long demetrios4">{{cite book|last1=Michaelides|first1=Demetrios|last2=Pilides|first2=Despina|editor1-last=Michaelides|editor1-first=D.|title=Historic Nicosia|date=2012|publisher=Rimal Publications|location=Nicosia|pages=4–8|chapter=Nicosia from the Beginnings to the Roman Ledroi}}</ref><ref>{{cite book|last1=Papacostas|first1=Tasos|editor1-last=Michaelides|editor1-first=D.|title=Historic Nicosia|date=2012|publisher=Rimal Publications|location=Nicosia|pages=87–88|chapter=Byzantine Nicosia: 650–1191}}</ref> == تاریخچه == === لرغونې زمانې === په نیکوسیا کې له میلاد نه ۲۵۰۰ کاله وړاندې د برونزو د عصر په پیلیدو سره انسانانو ژوند کړی ده، هغه وخت کله چې لومړني اوسېدونکي دلته د میسورای په حاصلخیزه دښته کې ځای پر ځای شول. نیکوسیا بیا وروسته د Ledra یا  Ledrae په یوه نوموتي ښار باندې بدل شو، چې د تروجن جګړې له پای ته رسېدو وروسته د اخیانو یو له ۱۲ لرغونو قبرسي پاچاهیو څخه و. د زاړه Ledra ښار پاتې شونې کولای شو د ننني سویل ختیځ ښار د Ayia Paraskevi په غوڼدۍ کې ومومو. د Ledra  یوازې یو پاچا مشهور دی چې نوم یې دی: Onasagoras. د Ledra سلطنت پخوا لا له منځه ولاړ. کله چې قبرس د اشوریانو تر کنترول لاندې و، Onasagoras له میلاد نه ۶۷۲ کاله وړاندې د اشوریانو اسرحدون ته د خپلو مراتبو په وړاندې کولو سره ثبت شوی دی. له میلاد نه ۳۳۰ کاله وړاندې، Ledra د یوه کوچني غیرمهم ښار په توګه ثبت شوی دی. داسې ګومان کېده چې د دې ښار اوسېدونکي له اقتصادي او سیاسي اړخه د خپل نږدې ښار Chytri باندې متکي و. د دې ښار د اوسېدونکو اصلي فعالیت کرهڼه وه. په دغه عصر کې، Ledra هومره ستره وده و نه کړه لکه څومره چې نورو قبرسي ساحلي ښارونو وکړه، چې هغوی زیاتره د سوداګرۍ پر چارو باندې بوخت و. <ref>{{cite web |title=Nicosia Municipality |url=http://www.nicosia.org.cy/english/lefkosia_istoria_arxaia_lefkosia.shtm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120315231529/http://www.nicosia.org.cy/english/lefkosia_istoria_arxaia_lefkosia.shtm |archive-date=15 March 2012 |access-date=21 July 2012 |publisher=Nicosia.org.cy}}</ref><ref>World and its Peoples: Greece and the Eastern Balkans. Marshall Cavendish, 2010.</ref><ref>Michaelides and Pallides 2012, p. 52.</ref><ref>{{cite web |title=Nicosia Municipality |url=http://www.nicosia.org.cy/english/lefkosia_istoria_lidras.shtm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120307153813/http://www.nicosia.org.cy/english/lefkosia_istoria_lidras.shtm |archive-date=7 March 2012 |access-date=10 March 2012 |publisher=Nicosia.org.cy}}</ref> ==جغرافیه== ==سیلاني== ==تاریخ== puphuh03anwk4bfrmt571v81cc1x04x 0 51062 283409 283068 2022-07-27T04:39:44Z شاه زمان پټان 26102 د "[[:fa:Special:Redirect/revision/27616350|ناکورو]]" مخ د ژباړلو له مخې جوړ شوی wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|name=ناکورو، کېنيا|official_name=|other_name=|native_name=|nickname=|motto=|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_map=|mapsize=|map_caption=|pushpin_map=Kenya|pushpin_label_position=bottom|pushpin_map_caption=موقعيت [[کېنيا]]|coordinates_region=KE|subdivision_type=[[د نړۍ هېوادونو لړليک په پښتو الفبا|هېواد]]|subdivision_name=[[کېنيا]]|subdivision_type1=[[د کېنيا ولايتونه|ولايت]]|subdivision_name1=|subdivision_type2=[[ښار]]|subdivision_name2=|subdivision_type3=|subdivision_name3=|subdivision_type4=|subdivision_name4=|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_name=|established_title=|established_date=|area_magnitude=|unit_pref=Imperial|area_footnotes=|area_total_km2=|area_land_km2=|population_as_of=۲۰۰۵|population_footnotes=|population_note=|population_total=۲۷۶٫۲۶۳|population_density_km2=|timezone=[[ختيځې افريقا وخت|EAT]]|utc_offset=+۳|timezone_DST=|utc_offset_DST=|latd=۰۰|latm=18|lats=۰۰|latNS=N|longd=36|longm=04|longs=۰۰|longEW=E|elevation_footnotes=|elevation_m=|elevation_ft=|postal_code_type=|postal_code=|area_code=|blank_name=|blank_info=|website=|footnotes=}} '''ناکورو Nakuru''' د [[کینیا|کېنیا]] په ریفټویلي ولایت کې یو ښار دی چې په 1999 مېلادي کال کې یې 219,366 تنه نفوس درلود او په 2005 کې یې نفوس 276,263 تنو ته ورسید. <ref>{{یادکرد وب|عنوان=The largest cities in Kenya, ranked by population|نشانی=http://population.mongabay.com/population/Kenya|ناشر=mongabay.com|تاریخ بازبینی=25 Sep 2012|کد زبان=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120904113814/http://population.mongabay.com/population/kenya|archivedate=۴ سپتامبر ۲۰۱۲|dead-url=yes}}</ref> <ref>{{یادکرد وب|عنوان=Kenya: largest cities and towns and statistics of their population|نشانی=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-112|ناشر=world-gazetteer|تاریخ بازبینی=25 Sep 2012|کد زبان=en}}</ref> == اړوند پوښتنې == * [[کینیا|په کینیا کې د ښارونو لیست]] * [[کینیا|کېنيا]] هېواد * [[افريقايي هېوادونه]] * [[د فرانسې مستعمرات]] * [[افريقايي ټولنه]] * [[افريقا]] * [[افريقايي ښارونه]] == سرچینې == <references group="" responsive=""></references> [[وېشنيزه:افريقا]] [[وېشنيزه:افريقايي ښارونه]] [[وېشنيزه:افرياقيي ښارونه]] [[وېشنيزه:افريقايي اتحا]] ntx1vduf90y0sha2bknz71k2a9owab9 0 56510 283424 282170 2022-07-27T08:44:13Z پادشاه ارمنییه 25034 په یوه مقاله کې د پخوانیو غیرقانوني بدلون بدلول wikitext text/x-wiki '''د افغانستان امارت''' [[File:Afghanistan1871,gold silver tiger's head,1 shahi.jpg|thumb|right|د افغانستان د سرو زرو پړانګ سر , ۱۸۷۱ ، 1 شاهی , مهر]] [[File:Coin of Sher Ali Khan Barakzai, minted in Kandahar.jpg|thumb|right|خان بارکزي سکه , کندهار 1297]] [[File:Coin of Sher Ali Khan Barakzai, minted in Kabul (second reign).jpg|thumb|right|د شېرعلي خان بارکزي سکه، په کابل کې نقاشي شوې (دوهم پاچاهي) 1288]] [[File:ایران افغانستان بلوچستان بوهره ۱۸۹۱.jpg|thumb]] [[File:Rand McNally map of Persia,Afghanistan,Baluchistan.jpg|thumb|280px|د افغانستان امارت( فارس ، افغانستان ، ۱۸۸۹-۱۸۹۰ بلوچستان)]][https://img-fotki.yandex.ru/get/3312/196523343.fe/0_10e09d_8f84fe73_XXL.jpg] la27wrqzkt2fk6njo6i1tkd76k2df4e 3 58069 283352 281809 2022-07-26T12:58:46Z شاه زمان پټان 26102 /* څه بايد وشي، ترڅو پښتو ويکي پېډيا د پښتو ليکبڼې څښتنه شي؟ */ نوې برخه wikitext text/x-wiki {{ښه راغلئ|realName=|name=شاه زمان پټان}} -- <span style="font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;"> '''[[کارن:Af420|<font color="black">'''Af420''']]''' </span> ^{<font face="MCS Quds SU normal" size="3">'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|<font color="#69 69 69">'''اړیکه''']] '''</font>} ۰۵:۵۸, ۱۸ نومبر ۲۰۲۱ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']]) == پښتو ويکي پيډيا يو غوښتنپاڼې ته اړتيا لري! == پښتو ويکي پيډيا کې بايد يو داسې مخ شتون ولري چې په هغې کې ټول کارنان او پازوالان يو له بل سره خپل غوښتنې او مشورې شريکي کړې، د بېلګې په توګه اوسمهال پښتو ويکي پيډيا هيڅ پښتو ليکبڼه نه لري، د هرکلي مخ يې په نستعليق ليکبڼه کې دی چې هيڅ نه لوستل کيږي او په همدې ډول ټولې ليکنې يې په اريل ليکبڼه کې دي چې په اسانۍ د لوستو وړ نه دي او لوستونکي يې د لوستلو پرمهال له ډېرو ستونزو سره مخ وي. [[کارن:شاه زمان پټان|شاه زمان پټان]] ([[د کارن خبرې اترې:شاه زمان پټان|خبرې اترې]]) ۱۴:۲۲, ۲۸ جون ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']]) == پښتو ويکي پيډيا پښتو ليکبڼو ته اړتيا لري! == پښتو ويکي پيډيا کې بايد پښتو ليکبڼې ورزياتې شي، ترڅو د کارنانو، پازوالانو او لوستونکو د ليکنې او لوستنې د اسانتيا سبب وګرځي، دا چې اوسمهال پښتو ويکي پيډيا هيڅ پښتو ليکبڼه نه لري، د هرکلي مخ يې په نستعليق ليکبڼه کې دی چې هيڅ نه لوستل کيږي او په همدې ډول ټولې ليکنې يې په اريل ليکبڼه کې دي چې په اسانۍ د لوستو وړ نه دی او لوستونکي يې د لوستلو پرمهال له ډېرو ستونزو سره مخ وي په داسې حال کې چې نورې ګڼې ژبې خپلې ليکبڼې لري چې په هماغو ليکبنو کې يې ګوګل ښيي چې د هغې له ډلې اردو، سندي، پنجابي د بېلګې په توګه يادولای شو، خو له بده مرغه چې پښتو ژبه لا هم د ويکي پيډيا بای ډيفالټ ليکبنه لري. [[کارن:شاه زمان پټان|شاه زمان پټان]] ([[د کارن خبرې اترې:شاه زمان پټان|خبرې اترې]]) ۱۴:۲۵, ۲۸ جون ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']]) == پښتو ويکي پيډيا کې د ليکنو خپرولو اصول سخت دي == د افسوس ځای دی چې د پښتو ويکي پيډيا د ګڼوڼ شمېر 27500 او د ليکنو شمېر بيا پکې 14893 دی، پازوالان يې يوازې يو تن دی، يا خو داده چې د پښتو ليکنې اصول سخت وضع کړای شوي دي او يا هم د پازوالانو کمښت د دې سبب ګرځېدلی چې پښتو ليکنې په اسانۍ سره خپرې شي، نو هيله لرم چې د پښتو پازولان شمېر زيات کړای شي، په ليکنو باندې سخت اصول لرې کړای شي، کله چې پښتو ليکنې زياتې شي، نو بيا دې اصول يو څه سخت کړای شي اوسمهال ددې اړتيا ده چې پښتو ليکنو په خپرولو کې اصول نرم کړای شي، ترڅو ژبه وغوړيږي، که چېرته په ليکنو کې کومه نيمګړتيا وي، نو نور کارنان دې هغه سمې کړي. مننه [[کارن:شاه زمان پټان|شاه زمان پټان]] ([[د کارن خبرې اترې:شاه زمان پټان|خبرې اترې]]) ۰۵:۵۹, ۳۰ جون ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']]) == ايا د نورو ژبو څخه د ويکي پيډيا د يو ژباړل هم د پښتو ويکي پيډيا په ليکنو کې زياتوالی روالي؟ == ايا د نورو ژبو څخه د ويکي پيډيا د يو ژباړل هم د پښتو ويکي پيډيا په ليکنو کې زياتوالی روالي؟ [[کارن:شاه زمان پټان|شاه زمان پټان]] ([[د کارن خبرې اترې:شاه زمان پټان|خبرې اترې]]) ۱۲:۲۹, ۳ جولای ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']]) == څه بايد وشي، ترڅو پښتو ويکي پېډيا د پښتو ليکبڼې څښتنه شي؟ == څه بايد وشي، ترڅو پښتو ويکي پېډيا د پښتو ليکبڼې څښتنه شي؟ له درنو ملګرو هيله لرم، که څوک په دې اړه مالومات لري، يا يې دا چاره د وسې وړ وي، نو پښتو ويکي پېډيا ته دې پښتو ليکبڼې ورزياتې کړي، ځکه د پښتو ويکي پېډيا بڼه د لوستو وړ نه ده، ځکه چې پښتو ليکبڼې نه لري، خو د نورو ژبو حال بيا داسې نه دی، لکه اردو، فارسي، پنجابي او نورې ژبې بيا خپلې خپلې ليکبڼې لري چې په اسانۍ سره د لوستلو وړ دی، خو په پښتو ويکي پېډيا کې بيا د اريل فوڼټ نه استفاده کيږي چې د لوستلو وړ نه ده او هرکلي پاڼه يې بيا ايران نستعليق فونټ دی چې هغه هم د لوستلو وړ نه دی او پښتو توري هم نه لري [[کارن:شاه زمان پټان|شاه زمان پټان]] ([[د کارن خبرې اترې:شاه زمان پټان|خبرې اترې]]) ۱۲:۵۸, ۲۶ جولای ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']]) tgwcc6aqbd118gegnnhuhgtehnanpc4 0 62953 283401 283219 2022-07-27T04:24:50Z عثمان منصور انصاري 200 عثمان منصور انصاري د [[د احصایې او معلوماتي ملي اداري]] مخ [[د احصایې او معلوماتو ملي اداري]] ته ولېږداوه: ناسم نوم wikitext text/x-wiki '''د احصایې او معلوماتو ملي اداره''' چې مخکې د احصایې مرکزي ادارې تر نوم لاندې کار کاوه، په ۱۳۵۱ لمریز کال کې د [[افغانستان]] اسلامي جمهوري دولت په چوکاټ کې د یوې خپلواکې ادارې په توګه جوړه شوه څو د یو ملي احصاییوی سېستم په جوړولو سره، د احصایيوي معلوماتو په ټولو برخو کې د ښه مدیریت په موخه همغږي رامنځته کړي. دا اداره د افغانستان د ادارو په کچه یو اکاډمیک او مهم بنسټ دی چې د احصایې برخه کې یې ګڼ شمېر فعالیتونه ترسره کړي چې مهمه یې د نفوسو سرشمېرنه او د لومړي ځل لپاره د سرشمېرنې په پار کور په کور نوملړ جوړول و چې د 1354-1357 کلونو پورې ترسره شو. بلاخره په 1358 کال کې په افغانستان کې د نفوسو لومړنۍ سرشمېرنه ترسره شوه. تر اوسه پورې ددې ادارې نور فعالیتونه لکه د نمونه يي سروې پلي کول، د جاريه سروې ګانو څخه د ارقامو او شمېرو راټولول او د احصاییوي معلوماتو خپرول یادولی شو. د موقتې ادارې له جوړېدو نه وروسته، د احصایې مرکزي ادارې خپل احصاییوي فعالیتونه له سره پيل کړل چې هماغه پخوانی ماموریت ( د ارقامو راټولول، یوځای کول، شننه او خپرول) وو. د احصایې مرکزي اداره په 1397 کال کې د افغانستان اسلامي جمهوري دولت، د اړتیا له مخې د مسلکي او مالي او اداري معاونیتونو ترڅنګ د جغرافیایي معلوماتو د انسجام او د معلوماتي سېستمونو د پراختیا او انسجام معاونیتونه یې هم د دې ادارې په تشکیلاتي چوکاټ کې اضافه کړه چې د ادارې د همدې تشکیلاتو د پراخوالي نه وروسته د ادارې نوم هم د احصایې او معلوماتو ملي ادارې ته واوړېد. ورپسې د ۱۳۹۷ کال د مرغومي په ۲۲ نېټه د ولسمشرۍ عالي مقام د ‍۱۲۹ ګڼې فرمان په اساس د نفوسو احوالو ثبت او تذکرو وېش خدمتونو لوی مسوولیت چې مخکې د نفوسو د احوال ثبتولو مرکزي ادارې اړوند و، ور وسپارل شول. د احصایې او معلوماتو ملي اداره د هېواد په کچه د پراخو تشکیلاتو لرونکې ده چې څلور معاونیتونه لري چې ټول د یوه عمومي ریاست اغېز لاندې فعالیت کوي. د دې ادارې احصایې معاونيت دنده لري څو د احصاييوي سېستمونو معياري جوړولو، پياوړتیا او د احصاييوي فعاليتونو پراختیا برخو کې کار وکړي، یاد معاونيت په بېلابېلو اقتصادي، ټولنیزو او چاپيريالي فعاليتونو برخو کې باکیفيته ارقام توليد او وړاندې کوي. د جغرافیایي معلوماتو معاونیت، د هېواد ټول جغرافیایي معلومات راټولوي، ثبتوي او سمبالوي. په ملي کچه د معلوماتو راټولونه، د ریموټ سینسنګ نوې ټېکنالوژۍ او د جغرافیایي معلوماتو سیستم ((Geographic Information System نه په ګټنې ترسره کېږي. د معلوماتي سېسټمونو معاونيت د نوې تېکنالوژۍ نه په ګټنې تر ډېره د ارقامو او احصاییوي معلوماتو په راټولولو، د هېواد لرې پرتو سيمو کې د اغېزمنو سروې ګانو په ترسره کولو، په واحد اطلاعاتي بانک کې د احصاييوي معلوماتو ځای پرځای کول، دولتي ادارو ته د معلوماتي سېسټمونو جوړول او پراخه کول، همدرانګه د ادارې دننه د معلوماتي ټېکنالوجۍ سېسټمونه مدیريت کوي. د احوال ثبتولو معاونیت د ژوند پېښو مدني معلوماتو د ثبتولو او د هېواد دننه او بهر کې د هویت تثبیت یوازینی مرجع ده چې هېوادوالو ته د الکترونیکي تذکرو په ګډون، دوامداره او با کیفیته خدمتونو په وړاندې کولو بوخت دی څو د ښې حکومتولۍ په رامنځته کولو کې رول ولوبوي. مالي او اداري معاونیت د همغږي رامنځته کوونکي او د نورو برخو د ملاتړ کوونکي په توګه فعالیت کوي چې تر ډېره د بشري سرچينو، خدمتونو، تدارکاتو او مالي برخو کې دې ادارې ته خدمتونه وړاندې کوي. د احصایې او معلوماتو د ملي ادارې تشکیلات په مرکز کې ۳۳ ریاستونو ته رسېږي او همدارنګه ددې ادارې دفترونه د هېواد په ټولو ولایتونو کې د احصایې او معلوماتو ریاست تر نامه لاندې فعالیت کوي. ټول هغه ارقام او احصاییوي معلومات چې دا اداره یې وړاندې کوي، د شواهدو پر بنسټ ولاړه ده، په ملي کچه د پالیسیو د جوړولو او په اغېزمنو پلان ګذاریو او تصمیم نیولو کې ډ‌ېر ارزښت لري. دا اداره همدا اوس د (ځواب ویوونکي او احصاییوي اساسي سېسټم جوړول) لیدلوري لرلو، د احصایيوي ارقامو ثبتولو د یوه واحد سېسټم جوړولو په موخه او په هېواد کې د احصاییوي فعالیتونو انسجام او همغږۍ ټینګښت برخه کې کار کوي. د احصایې او معلوماتو ملي اداره د یوه ملي بنسټ په توګه، ژمنه ده څو هېوادوالو او ملي او نړیوالو بنسټونو ته چټک، باکیفیته او برابر خدمتونه وړاندې کړي. '''احصایې او معلوماتو ملي ادارې تشکیلاتي جوړښت''' د احصایې او معلوماتو ملي اداره د هېواد په کچه پراخ تشکیلات لري، چې پکې درې معاونیتونه، یو عمومي ریاست، په مرکز کې ۲۹ ریاستونه او یو حقوقي مشاوریت او په ولایتونو کې د احصایې او معلوماتو تر نامه لاندې ۳۴ ریاستونه دي، چې ټول د دې ادارې د مقام تر اثر لاندې فعالیت کوي. مالي او اداري معاونیت مسوولیت لري، چې بشري سرچینې، اداري، خدمتونه، تدارکات او مالي څانګې مدیریت کړي او له نورو مسلکي او تخنیکي برخو سره د موخو په تر لاسه کولو کې مرسته وکړي. د احصایې معاونیت، د احصاییوي سیستمونو د پراختیا، پیاوړتیا او معیاري کولو، سروې ګانو تطبیق کولو، او د احصاییوي ارقامو او معلوماتو راټولولو، توحید، ارزولو او وړاندې کولو په برخه کې فعالیت کوي. د نفوسو د احوال ثبتولو معاونیت، د دیموګرافیکي او حیاتي معلوماتو د ثبت او د هېواد د وګړو د هویت د تثبیت مرجع ده، چې خلکو ته د کیفیت لرونکو خدمتونو وړاندې کولو په موخه کار کوي تر څو د ښې حکومتولۍ په برخه کې  د مثبت بدلون را وستلو په برخه کې خپل رول ولوبوي. د جغرافیایي معلوماتو عمومي ریاست، د هېواد جغرافیایي معلومات راټولوي، ذیرمه او مدیریت کوي او په ملي کچه معلومات د معاصرې ټکنالوژۍ لکه ریموټ سینسنګ، او جغرافیایي معلوماتي سیسټم یا  Geographic Information System (GIS)په کارولو سره راټولوي. ==لیدلوری== ځواب ویوونکي او پایښت لرونکي احصاییوي سېسټم جوړول ==ماموریت:== د احصایې سېسټم مدیریت، پیاوړي او معیاري کول؛ د اقتصادي او ټولنیزو فعالیتونو په بېلابېلو برخو کې د باکیفیته ارقامو د تولید او وړاندې کولو په موخه د احصاییوي فعالیتونو پرمختگ او پراختیا ==موخې== ۱- د احصایيوي ارقامو ثبتولو د یوه واحد سیسټم جوړول ۲- په هېواد کې د احصاییوي فعالیتونو انسجام او همغږۍ ټیګښت ==تړلې لیکنې== ==سرچینې== apzx49fv60hb61onm6d8uvn6gu8803n 3 63066 283353 2022-07-26T15:31:29Z ښه راغلاست پیغام ورکوونکی 11444 د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي wikitext text/x-wiki {{ښه راغلئ|realName=|name=Ezat Art}} -- <span style="font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;"> '''[[کارن:Af420|<font color="black">'''Af420''']]''' </span> ^{<font face="MCS Quds SU normal" size="3">'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|<font color="#69 69 69">'''اړیکه''']] '''</font>} ۱۵:۳۱, ۲۶ جولای ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']]) 2grmyxo5sl1kt57cdi4x7n2r706rxgl 0 63067 283355 2022-07-26T16:22:53Z حجاوي (بيت الحكمة) 25655 This contribution was added by Bayt al-hikma 2.0 translation project wikitext text/x-wiki '''بارکوډ''' یا '''بار کوډ''' د ډېټا د ښودلو مېتود دی. په دې مېتود کې ډېټا په داسې ډول ښودل کېږي چې د لیدلو وړ وي او ماشین یې لوستی شي. په لومړیو کې بارکوډونو ډېټاوې د عرض، واټن او موازي کرښو د اندازو په بدلولو سره ښودلې. دغه بارکوډونه چې دا مهال خطي یا یواړخیز (1D) بلل کېږي، د ځانګړو نويو سکنرونو په مرسته سکن کېدای شي چې دا سکنرونه بارکوډ لوستونکي بلل کېږي او بېلابېل ډولونه یې موجود دي. وروسته یې بیا دوه اړخیز (2D) ډولونه جوړ شول چې د مستطیل، نکتو، شپږ ضلعي او نورو الګوګانو په مرسته یې کار کاوه او مټرېکس کوډونه یا دوه اړخیز بارکوډونه نومول کېدل، که څه هم چې دغه ډول میلې نه په کې کارېدې. دوه اړخیز بارکوډونه د دوه اړخیزو نوري سکنرونو په مرسته لوستل کېدای شي چې دغه ډول سکنرونه په ګڼو ډولونو موجود دي. دوه اړخیز بارکوډونه په مایکرو کمپیوټر پورې د تړلې ډيجیټلي کمرې په مرسته هم لوستل کېدای شي. په دغه ډيجیټل کمره کې داسې سافټویر وي چې د بارکوډ عکس اخلي، عکس تحلیلوي او په دې توګه د دوه اړخیز بارکوډ رمز یا کوډ خلاصوي. د ځیرک ټېلیفون په څېر هغه ګرځنده ټېلیفونونه چې داخلي کمره لري، د ځانګړي سافټویر اپلیکېشن په مرسته د دوه اړخیز بارکوډ د دویم ډول لوستونکي په توګه کار کولی شي (همدغه ډول ګرځنده ټېلیفونونه سافټویر اپلیکېشن ته په کتو سره یو اړخیز بارکوډونه هم لوستی شي). بارکوډ «نورمن جوزف ووډلنډ» او «برنارډ سیلور» اختراع کړ او دا اختراع په ۱۹۵۱ کال کې په متحدو ایالتونو کې ثبت شوه. د دغې اختراع بنسټ د مورس کوډ و چې نازکو او پېرړو میلو ته پراخه شوه. له دې سره سره، دغه اختراع څه باندې شل کاله وروسته له سوداګریز پلوه بریالۍ شوه. د بریتانیا مجله «ماډرن رېلوېز» د ۱۹۶۲ کال د ډسمبر میاشتې د ګڼې په ۳۸۷-۳۸۹ پاڼو کې ښيي چې څه ډول د بریتانیا په رېل‌لارو کې د بارکوډ د لوستلو سیستم بشپړ شوی و چې په ساعت کې یې د ۶۰ مایله (په ساعت کې ۱۶۰ کیلومتره) سرعت لرونکي رېلونه له تېروتنې پرته لوستی شوای. په صنعتي برخه کې بارکوډ په لومړي ځل د ۱۹۶۰مې لسیزې په وروستیو کلونو کې د امریکا د رېل‌لارو انجمن وکاراوه.<ref name="patent">{{cite patent|country=US|number=2612994|status=patent}}</ref><ref>{{Cite web |date=4 June 2019 |title=How Barcodes Work |url=https://www.stuffyoushouldknow.com/podcasts/how-barcodes-work.htm |access-date=5 June 2019 |website=Stuff You Should Know |language=en}}</ref><ref name="Cranstone">{{cite web |last=Cranstone |first=Ian |title=A guide to ACI (Automatic Car Identification)/KarTrak |url=http://www.nakina.net/other/aci/aci.html |access-date=26 May 2013 |work=Canadian Freight Cars A resource page for the Canadian Freight Car Enthusiast}}</ref><ref name="Keyes">{{cite web |last=Keyes |first=John |date=22 August 2003 |title=KarTrak |url=http://johnkeyes.com/2003/08/kartrak |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140310153027/http://johnkeyes.com/2003/08/kartrak |archive-date=10 March 2014 |access-date=26 May 2013 |work=John Keyes Boston photoblogger. Images from Boston, New England, and beyond. |publisher=John [[File:Barcodes on British Railways rolling stock in 1962 (Modern Railways Dec 1962) 000130.jpg|thumb|Barcoded rolling stock in the UK, 1962]] Keyes}}</ref> بارکوډونه هغه مهال له سوداګریز پلوه بریالي شول چې په سوپر مارکېټونو کې د پیسو د تحویل په سیستمونو کې وکارول شول او دغه کار دا مهال په ټوله نړۍ کې کېږي. د خوراکي توکو د کوډ شورا په ۱۹۷۳ کال کې د بارکوډ هغه طرحه انتخاب کړه چې «جورج لورر» جوړه کړې وه. د لوور بارکوډ چې عمودي کرښې یې لرلې، تر هغه دایروي بارکوډ ښه چاپېږي چې ووډلنډ او سیلور جوړ کړی دی. بارکوډونه دا مهال د پېژندنې او ډېټا راټولونې په ګڼو برخو کې کارول کېږي. لومړنی بارکوډ لرونکی محصول د ۱۹۷۴ کال په جون میاشت کې سکن شو. دا د رېګلي ژاولو یوه بسته وه چې د اوهایو په مارش سوپر مارکېټ کې د عکاسۍ د علومو شرکت له‌خوا د جوړ شوي سکنر په مرسته سکن شوه. کیو.ار (QR) کوډونه چې د دوه اړخیز بارکوډ یو ځانګړی ډول دی، په دې وروستیو کې د ځيرکو ټېلیفونونو د ډېرېدو له امله ډېر مشهور شوی دی.<ref name="RobertsNYT">{{cite news|last1=Roberts|first1=Sam|title=George Laurer, Who Developed the Bar Code, Is Dead at 94|url=https://www.nytimes.com/2019/12/11/technology/george-laurer-dead.html?searchResultPosition=1|access-date=13 December 2019|work=[[The New York Times]]|date=11 December 2019}}</ref><ref>{{cite news|last=Fox|first=Margalit|url=https://www.nytimes.com/2011/06/16/business/16haberman.html?_r=1&hp&gwh=7657EAA31B3069C9E728CC93FD2695E8|title=Alan Haberman, Who Ushered in the Bar Code, Dies at 81|work=[[The New York Times]]|date=15 June 2011}}</ref><ref>{{cite news|title=Why QR codes are on the rise|url=https://www.economist.com/blogs/economist-explains/2017/11/economist-explains-0|author=G. F.|newspaper=The Economist|access-date=5 February 2018|language=en|date=2 November 2017}}</ref> == استفاده == بارکوډونه په ټوله نړۍ کې په بېلابېلو برخو کې په پراخه کچه کارول کېږي. په پلورنځیو کې د اکثرو توکو پر مخ یو.پي.سي بارکوډونه مخکې له مخکې چاپېږي. په دې کار سره د پیسو تحویلي چټکېږي، د توکو له زر پیدا کېدو سره مرسته کوي او له پلورنځي څخه د غلا پېښې کموي. که څه هم له پلورنځیو څخه غلا کوونکي کسان دا مهال خپل بارکوډونه هم چاپولی شي. هغه بارکوډونه چې د یوه کتاب ای.اېس.بي.اېن کوډ کوي، د کتابونو، مجلو او نورو چاپي موادو پر مخ مخکې له مخکې چاپېږي. پر دې سربېره، د پرچون پلورنځیو د غړیتوب کارتونه له بارکوډ څخه د مشتري د پېژندلو لپاره کار اخلي چې په دې سره د مارکېټېنګ شونتیا برابرېږي او پلورنځی د مشتري د پېر پر لا ډېرو نښو پوهېږي. پېرودونکي چې د نوم‌لیکنې پر مهال کومه پته یا ایمېل ادرس وړاندې کړی وي، له دې لارې ښايي د بازار موندنې یا ځانګړنو تخفیفونو په اړه وړاندیزونه ترلاسه کړي.<ref>{{cite web |date=2 May 2011 |title=Barcode |url=http://iwatchsystems.com/technical/2011/05/02/barcode/ |access-date=28 November 2011 |website=iWatch Systems}}</ref> بارکوډونه د شیانو او اشخاصو د تعقیب لپاره هم کارېدای شي؛ بارکوډونه د کرایي موټرونو، د ایرلاینونو د بیکونو، اتومي ضایعاتو، راجستر شویو پوستي لیکونو او پارسلونو د تعقیب لپاره کارول کېږي. بارکوډ لرونکي ټيکټونه (چې ښايي مشتري یې په خپل پرېنټر چاپ کړي یا یې په خپل ګرځنده ټېلیفون کې ثبت کړي) له لرونکي سره مرسته کوي چې ورزشي ساحو، سینما، تیاتر، نندارتون او نورو ځایونو ته دننه شي او له کرايي ځایونو څخه د خپلو نقلیه وسایلو د ایستلو او دننه کولو د ثبت لپاره کار ترې واخلي. د بارکوډونو په مرسته تکراري او جعلي ټیکټونه په اسانۍ سره پېژندل کېدای شي. بارکوډونه د پلورنځي د کنترول په سافټویر اپلیکېشنونو کې کارول کېږي چې په دې کې کارکوونکي کولی شي کاري ارډرونه سکن کړي او د یوه کار لپاره مصرف شوی وخت په نښه کړي.<ref>{{cite web |last=Oberfield |first=Craig |title=QNotes Barcode System |url=http://www.qnotes.com/quix/ |access-date=15 December 2012 |work=US Patented #5296688 |publisher=Quick Notes Inc.}}</ref><ref>National Geographic, May 2010, page 30</ref><ref>{{cite journal|first=David L.|last=Hecht|url=http://turing.plymouth.edu/~wjt/HCI/ui2.pdf|title=Printed Embedded Data Graphical User Interfaces|archive-url=https://web.archive.org/web/20130603223227/http://turing.plymouth.edu/~wjt/HCI/ui2.pdf|archive-date=3 June 2013|publisher=Xerox Palo Alto Research Center|journal=[[IEEE Computer]]|date=March 2001|volume=34|issue=3|pages=47–55|doi=10.1109/2.910893}}</ref><ref>{{cite web |last1=Howell |first1=Jon |last2=Kotay |first2=Keith |date=March 2000 |title=Landmarks for absolute localization |url=http://www.cs.dartmouth.edu/reports/abstracts/TR2000-364/ |website=Dartmouth Computer Science Technical Report TR2000-364}}</ref> == بارکوډ لوستونکي == د بارکوډ لومړني او تر دې مهاله تر ټولو ارزانه سکنرونه له ثابتې رڼا او د رڼا له یوه سېنسر یا حسګر څخه جوړېږي چې د لاس په مرسته بارکوډ ته لېږدي. بارکوډ لوستونکي له کمپیوټر سره د نښلېدو له مخې په درېیو ډلو وېشلی شو. د بارکوډ د سکنر پخوانۍ بڼه RS-232 ده. دغه ډول سکنر د اپلیکېشن پروګرام ته د ډېټا لېږدولو لپاره ځانګړي پروګرامېنګ ته اړتیا لري. کېبورډ سکنرونه له PS/2 یا AT کېبورډ سره د برابر اډپټر کېبل په مرسته له کمپيوټر سره نښلېږي. د بارکوډ ډېټا په داسې ډول کمپیوټر ته لېږدول کېږي لکه د کېبورډ په مرسته چې ټایپ شوې وي. ډېری اوسني ځیرک ټېلیفونونه د داخلي کمرې په مرسته د بارکوډ د کوډ پرانیستلو وړتیا لري. د ګوګل د شرکت له‌خوا جوړ شوي موبایلونه د انډرویډ سیستم له لارې د خپل ګوګل لنز اپلیکېشن په مرسته د QR کوډونه سکن کولی شي، یا هم ښايي د نورو اپلیکېشنونو په مرسته یواړخیز بارکوډونه یا QR کوډونه پرانیستلی شي. د نوکیا سیمبین سیستم د بارکوډ سکنر لري، په داسې حال کې چې mbarcode بیا د Maemo سیستم لپاره د QR کوډونو لوستونکی دی. د اپل په iOS 11 کې د اصلي کمرې اپلیکېشن د QR کوډونه پرانیستلی شي او کولای شي له URL سره یې وتړي، همدا راز کولی شي له وایرلېس شبکو سره ونښلېږي او یا هم د QR کوډ محتوا ته په کتو سره نور کارونه وکړي. په بلک‌بېري ډيوایسونو کې App World اپلیکېشن کولی شي بارکوډونه سکن کړي او د وېب هر پېژندل شوی URL په وېب بروزر کې لوډ کړي. Windows Phone 7.5 کولی شي بارکوډونه د Bing اپلیکېشن له لارې سکن کړي. له دې سره سره، دغه ډيوایسونه مشخصاً د بارکوډ د سکن کولو لپاره نه دي جوړ شوي. د پایلې په توګه ویلی شو چې د بارکوډونو په سکن کولو کې د دوی سرعت او دقت هغومره نه دی لکه د بارکوډ په یوه اختصاصي سکنر کې چې وي.<ref>{{cite web |title=Nokia N80 Support |url=http://europe.nokia.com/support/product-support/nokia-n80/phone-software/smartphone |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110714030851/http://europe.nokia.com/support/product-support/nokia-n80/phone-software/smartphone |archive-date=14 July 2011 |website=Nokia Europe}}</ref><ref>{{cite web |title=package overview for mbarcode |url=http://maemo.org/packages/view/mbarcode/ |access-date=28 July 2010 |publisher=Maemo.org}}</ref><ref>{{cite web |last=Sargent |first=Mikah |date=24 September 2017 |title=How to use QR codes in iOS 11 |url=https://www.imore.com/how-use-qr-codes-ios-11 |access-date=1 October 2017 |publisher=iMore}}</ref><ref>{{cite web |date=3 March 2017 |title=15+ Best Barcode Scanner iPhone Applications |url=https://www.iphoneness.com/iphone-apps/5-best-barcode-iphone-applications/ |access-date=1 October 2017 |website=iPhoneness}}</ref> == سرچينې == ay50a0kbmpp577yv6l51ey07g2j9hxf 0 63068 283356 2022-07-26T16:28:48Z حجاوي (بيت الحكمة) 25655 This contribution was added by Bayt al-hikma 2.0 translation project wikitext text/x-wiki کوپنهاګن (په انګلیسي: Copenhagen) د ډنمارک پلازمېنه او تر ټولو ګڼ‌نفوسه ښار دی. د ۲۰۲۲ز کال د جنوري په ۱ یې د وګړو شمېر ۸۰۵،۴۰۲ تنو ته رسېده (۶۴۴،۴۳۱ د کوپنهاګن په مېنه، ۱۰۳،۶۰۸ د فرېدریکسبرګ، ۴۲،۷۲۳ د تارنبي، او ۱۴،۶۴۰ د دراګور په مېنه کې). دغه ښار د کوپنهاګن د پراخې سیمې (له ۱،۳۳۶،۹۸۲ نفوس سره) او د کوپنهاګن لویې سیمې (له ۲،۰۵۷،۱۴۲ نفوس سره) مرکز دی. کوپنهاګن د زیلنډ ټاپو په ختیځ ساحل کې واقع شوی دی؛ د ښار بله برخه په آماګر کې پرته ده او د سویډن له مالمو څخه د اورېسند تنګۍ په واسطه جلا شوې ده. د اورېسند پُل دغه دوه ښارونه د اوسپنۍ پتلۍ او واټ له‌لارې سره نښلوي.<ref>[http://www.dictionary.com/browse/copenhagen "Copenhagen"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180122114344/http://www.dictionary.com/browse/copenhagen|date=22 January 2018}}. ''[[Random House Webster's Unabridged Dictionary]]''.</ref><ref name="dst.dk">{{Cite web |title=Regioner, landsdele og kommuner. v 1.0: 2007– |url=https://www.statbank.dk/BEV22 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170625030233/http://dst.dk/da/Statistik/dokumentation/Nomenklaturer/NUTS |archive-date=25 June 2017 |access-date=25 July 2021 |website=dst.dk}}</ref><ref name="ReferenceA">{{Cite web |title=The average Dane |url=https://www.dst.dk/en/Statistik/emner/befolkning-og-befolkningsfremskrivning |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170208133611/https://www.dst.dk/en/Statistik/emner/befolkning-og-befolkningsfremskrivning |archive-date=8 February 2017 |access-date=16 October 2018 |website=dst.dk}}</ref> کوپنهاګن په لومړیو کې د ویکینګانو کب نیونې کلۍ ؤ چې په لسمه پېړۍ کې د اوسني ګمېل ستراند په ګاونډیتوب کې تاسیس شو؛ کوپنهاګن د پنځلسمې پېړۍ په لومړیو کې د ډنمارک پلازمېنه شوه. د اوولسمې پېړۍ له پیل سره سم، دغه ښار د بنسټونو، دفاعي سیسټمونو او وسله‌والو ځواکونو له‌لارې خپل موقعیت د قدرت د یوه سیمه‌ییز مرکز په توګه ټینګ کړ. د رنسانس په ترڅ کې، دغه ښار عملاً د کالمار اتحادیې د پلازمېنې په توګه وټاکل شو، چې د سلطنت مقر ؤ او په یوې شخصي اتحادیه کې یې له سویډن او ناروې سره (چې د ډنمارک پاچاهانو له‌خوا اداره کېدل) د اوسنۍ نوردیک سیمې پر ستره برخه حکومت کاوه. له پنځلسمې پېړۍ څخه د شپاړلسمې پېړۍ تر لومړیو پورې، دغه ښار د ۱۲۰ کلونو لپاره د اتحادیې تر نامه لاندې د سکاندیناویا کلتوري او اقتصادي مرکز په توګه وغوړېده، ترڅو چې سویډن د یوه پاڅون له‌لارې له اتحادیې ووت او اتحادیه منحل شوه. په اتلسمې پېړۍ کې د طاعون خپرېدا او اورسوځېدنې له‌امله، دغه ښار د بیا پراختیا دورې ته لاړ. په دغه دوره کې د فرېدریکس‌ستادېن مهمه سیمه ورغېدله او د سلطنتي تالار او د ښکلو هنرونو سلطنتي اکاډمۍ په څېر فرهنګي بنسټونه تاسیس شول. د نولسمې پېړۍ په لومړیو کې دغه ښار د لا نورو ناورینونو شاهد ؤ، کله چې هوراتیو نلسون د دانو-ناروې پر سمندري لوا برید او ښار یې بمبار کړ؛ له هغو وروسته د ډنمارک په طلایي پېر کې ښار بیا ورغاول شو او کوپنهاګن ته یې نیوکلاسیکه مهندسۍ بڼه ورکړه. کلونه وروسته، د دوه‌یمې نړیوالې جګړې په پای کې، د پنځو ښاري اورګاډلارو په اوږدو کې، چې د ښار له مرکز څخه غځېدلې دي، د «Finger» پلان د استوګنځیو او سوداګریو پراختیا ته وده ورکړه. د یوویشتمې پېړۍ له پیل راهیسې، کوپنهاګن په بې‌ساري ډول ښاري او کلتوري پراختیا وموندله، چې د دغې پراختیا اسانتیاوې پر موسسو او بېخ‌بناوو باندې د پانګونې له‌لارې رامنځ‌ته شوې. دغه ښار د ډنمارک کلتوري، اقتصادي او دولتي مرکز دی؛ د کوپنهاګن د ونډو بازار د شمالي اروپا یو ستر مالي مرکز ګڼل کېږي. د کوپنهاګن اقتصاد په خدماتي سکټور کې، په تېره بیا په معلوماتي ټکنالوجي، درمل جوړونې او سوچه ټکنالوجۍ کې د تشبثاتو، په چټکۍ سره وده وکړه. د اورېسند پُل له بشپړېدو راهیسې، ګوپنهاګن ورځ په ورځ د سویډن له سکانیا ولایت او تر ټولو لوی ښار «مالمو» سره، چې د اورېسند سیمه تشکیلوي، نږدې کېږي. د بېلابېلو سیمو نښلوونکي پُلونو، پارکونو، مېله‌ځایونو او ساحلي برخې ښار ته د ښکلا منظره ورکوي. د کوپنهاګن سیاحتي سیمې، لکه د تیوولي باغونه، د اوبو کوچنۍ ښاپېرۍ مجسمه، د امالینبوګ او کریستینزبورګ ماڼۍ، د روزنبورګ کلا، د فرېدریک کلیسا، بورسېن او ډېري موزې، رسټورانتونه او شپې کلوپونه د سیلانیانو پام ځان ته اړولی دی. د دغه ښار د لوړو زده‌کړو موسسې، د کوپنهاګن پوهنتون، د ډنمارک تخنیکي پوهنتون، د کوپنهاګن سوداګرۍ پوهنتون او د کوپنهاګن د معلوماتي ټکنالوجۍ پوهنتون دي. د کوپنهاګن پوهنتون په ۱۴۷۹ز کال کې تاسیس شو او د ډنمارک تر ټولو پخوانی پوهنتون دی. د کوپنهاګن فوټبال کلپونه، د اف.سي کوپنهاګن او د بروندبي آی‌اف دي. د کوپنهاګن د اوږدې ځغاستې کلنۍ سیالۍ په ۱۹۸۰ز کال کې پیل شوې. د دغه ښار وګړي د بایسکېل ډېر خوښوي. موویا د حمل او نقل یو عمومي شرکت دی چې پرته له بورنهولم څخه، د ډنمارک ټولې ختیځې برخې ته خدمات وړاندې کوي. د کوپنهاګن مترو په ۲۰۰۲ز کال کې جوړه شوه او د کوپنهاګن په مرکز کې فعالیت کوي. سربېره پر دې، د کوپنهاګن S اورګاډی، لوکاتوګ (خصوصي رېل) او د ساحلي کرښې شبکه، د کوپنهاګن مرکز لېرو پرتو سیمو سره نښلوي. د کوپنهاګن هوایي ډګر «کاستروپ» نومېږي، چې په میاشت کې 2.5 میلیونه مسافرانو ته خدمات وړاندې کوي او د نوردیک هېوادو تر ټولو زیاته ګڼه‌ګوڼه لري. == جغرافیه == کوپنهاګن د اورېسند سیمې یوه برخه ده، چې په ډنمارک کې د زیلنډ، لولاند فالستر او بونهولم او په سویډن کې له سکانیا څخه جوړه شوې ده. دغه ښار د زیلنډ ټاپو په ختیځ ساحل کې پروت دی، چې یوه برخه یې په آماګر ټاپو او یو شمېر طبیعي او مصنوعي ټاپوګانو کې واقع شوې ده. کوپنهاګن په ختیځ کې له اورېسند سره پوله لري، او دا هغه تنګي ده چې ډنمارک او سیډن سره جلا کوي او شمال سمندرګۍ له بالتیک سمندرګي سره نښلوي. د سویډن مالمو او لندزکرونا ښارونه کوپنهاګن ته سم مخامخ پراته دي. د سړک له‌لارې، کوپنهاګن د مالمو په ۴۲ کیلومترۍ (۲۶ مایلۍ) شمال‌لوېدیځ، د ناستوېد په ۸۵ کیلومترۍ (۱۸۳ مایلۍ) شمال‌ختیځ، د اودېنسې په ۱۶۴ کیلومترۍ (۱۰۲ مایلۍ) شمال‌ختیځ، د اېسبرګ په ۲۹۵ کیلومترۍ (۱۸۳ مایلۍ) ختیځ او د آرهوس په سویل‌ختیځ کې واقع شوی چې د «Sjællands Odde» په واسطه د سمندري او واټونو له‌لارې سره وصل دي. <ref>{{Cite web |title=What is the Øresund Region? |url=http://www.oresundsregionen.org/en/about-the-oeresund-region |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20131117101741/http://www.oresundsregionen.org/en/about-the-oeresund-region |archive-date=17 November 2013 |access-date=17 November 2013 |publisher=Øresund |language=da}}</ref><ref>{{Cite web |title=Copenhagen (København), Denmark |url=http://www.danishnet.com/info.php/travel/copenhagen-19.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20131202233544/http://www.danishnet.com/info.php/travel/copenhagen-19.html |archive-date=2 December 2013 |access-date=16 November 2013 |publisher=Danishnet.com}}</ref><ref>{{Google maps|url=https://maps.google.co.uk/maps?q=Copenhagen&oe=utf-8&client=firefox-a&ie=UTF-8&ei=USGSUuWnH_KA7QaTz4CYBA&ved=0CAoQ_AUoAg|access-date=24 November 2013}}</ref> === توپوګرافي === د ښار مرکزي سیمه اواره او ټیټه ارتفاع لرونکې اراضي لري چې د کنګل د وروستي پېر مورنونو په واسطه رامنځ‌ته شوې ده، په داسې حال کې چې د شمال او لوېدیځ لوړې سیمې د سمندر له سطحې څخه تر ۵۰ مترو (۱۶۰ فوټه) پورې ارتفاع لري. د والبي او برونسهوج مایلو سیمو ارتفاع ۳۰ مترو (۹۸ فوټه) ته رسېږي، چې له شمال‌ختیځ څخه سویل‌لوېدیځ خوا ته د غځېدلو درو له‌لارې سره جلا کېږي. د کوپنهاګن «سورتېدم سو»، پېبلینګه سو او سانکت جورجېنس سو جهیلونه د ښار مرکز ته نږدې واقع شوي دي.<ref name="kgdsd">{{Cite encyclopedia|title=København – geografi|encyclopedia=Den Store Danske|url=http://www.denstoredanske.dk/Danmarks_geografi_og_historie/Danmarks_geografi/K%C3%B8benhavn/K%C3%B8benhavn/K%C3%B8benhavn_-_geografi|language=da|access-date=16 November 2013|date=|archive-date=22 October 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131022203103/http://www.denstoredanske.dk/Danmarks_geografi_og_historie/Danmarks_geografi/K%C3%B8benhavn/K%C3%B8benhavn/K%C3%B8benhavn_-_geografi|url-status=live}}</ref> کوپنهاګن د آهک ډبرو د اورتک قشر پر مخ پروت دی چې شاوخوا ۶۰ تر ۶۶ میلیونه کاله پخوا په دانیا پېر کې رامنځ‌ته شوی دی. د سلندیان پېر څه ناڅه شنه شګه هم شتون لري. په دغه سیمه کې د ځمکې د پوړونو لږشمېر ښویېدنه هم هم شتون لري، تر ټوله مهمه یې د کارلسبرګ ځمکې ښویېدنه ده چې له شمال‌لوېدیځ څخه سویل‌ختیځ خوا ته د ښار له مرکز څخه تېرېږي. د کنګل وروستي پېر په ترڅ کې، طبیعي یخچالونو سطحه وتوږله او په ۱۵ متره (۴۹ فوټه) پنډوالي سره یې د مورنونو یو قشر رامنځ‌ته کړ. <ref>{{Cite encyclopedia|title=København – geologi|encyclopedia=Den Store Danske|url=http://www.denstoredanske.dk/Danmarks_geografi_og_historie/Danmarks_geografi/K%c3%b8benhavn/K%c3%b8benhavn/K%c3%b8benhavn_(Geologi)|language=da|access-date=17 November 2013|date=|archive-date=22 October 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131022234921/http://www.denstoredanske.dk/Danmarks_geografi_og_historie/Danmarks_geografi/K%C3%B8benhavn/K%C3%B8benhavn/K%C3%B8benhavn_(Geologi)|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web |last1=Lars Nielsen |last2=Alexander Lassen |last3=Hans Thybo |year=2005 |title=Carlsbergforkastningen |url=http://geocenter.dk/xpdf/geoviden-4-2005.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20061025140208/http://geocenter.dk/xpdf/geoviden-4-2005.pdf |archive-date=25 October 2006 |access-date=17 November 2013 |publisher=Geoviden |pages=8–11 |language=da |issue=4}}</ref> === ساحلونه === آماګر ستراندپارک، چې په ۲۰۰۵ز کال کې پرانېستل شو، په ۲ کیلومتره (۱ مایله) اوږدوالي سره یوه اوږده مصنوعي ټاپو ده چې ۴.۶ کیلومتره (۲.۹ مایله) ساحل لري. د ښار له مرکز څخه یې واټن د بایسکېل ۱۵ دقیقې او د مترو د څو دقیقو لار ده. په کلامپنبورګ کې، د کوپنهاګن ښار له مرکز څخه کابو په ۱۰ کیلومترۍ کې، د بېلویو ساحل پروت دی. د دغه ساحل اوږدوالی ۷۰۰ مترو (۲،۳۰۰ فوټو) ته رسېږي چې هم ژغورونکې ډله او هم د خوږو اوبو شاورونه لري.<ref>{{Cite web |title=Stranden |url=http://www.amager-strand.dk/content/stranden |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130915004207/http://www.amager-strand.dk/content/stranden |archive-date=15 September 2013 |access-date=21 November 2013 |publisher=Amagerstrand |language=da}}</ref><ref>{{Cite web |title=Bellevue Beach |url=http://www.visitcopenhagen.com/copenhagen/bellevue-beach-gdk482349 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160414103311/http://www.visitcopenhagen.com/copenhagen/bellevue-beach-gdk482349 |archive-date=14 April 2016 |access-date=16 April 2016 |website=visitcopenhagen.com |publisher=Wonderful Copenhagen}}</ref> == سرچينې == 5l2eynvdznz89xp1a6krz33qlvfm90g 0 63069 283357 2022-07-26T16:30:45Z حجاوي (بيت الحكمة) 25655 This contribution was added by Bayt al-hikma 2.0 translation project wikitext text/x-wiki فرېډریک فرانسوا چوپېن (Fryderyk Franciszek Chopin؛ زوکړه د ۱۸۱۰م کال د مارچ ۱ – مړینه د ۱۸۴۹م کال د اکټوبر ۱۷مه) د رومانټیک دورې یو پولنډی کمپوزر او پیانوغږوونکی وو چې په عمده توګه یې د سولو پیانو لپاره لیکنې کولې. هغه د خپل عصر د تکړه موسیقي غږوونکي په توګه خپل نړیوال شهرت ساتلی دی، د چا چې «شاعرانه هوښیارتیا د مسلکي تخنیک په اساس وه او ځکه په خپل نسل کې بې ساری وو».{{sfn|Rosen|1995|p=284}} چوپېن د وارسا دوچي په زیلازوا وولا کې وزېږېد او په وارسا کې لوی شو چې په ۱۸۱۵م کال کې د پولنډ کانګرس یوه برخه شوه. هغه چې یو عجیبه ماشوم وو، په موسیقي کې یې خپلې زده‌کړې پای ته ورسولې او خپل لومړني اثرونه یې په ۲۰ کلنۍ کې مخکې له دې چې پولند څخه لاړ شي، د ۱۸۳۰م کال د نومبر له پاڅون څخه یوه میاشت مخکې، په وارسا کې کمپوز کړې. په ۲۱ کلنۍ کې په پاریس کې مېشت شو. له هغه وروسته – د خپل ژوند په وروستیو ۱۸ کلونو کې یې – یوازې ۳۰ عامه نندارې ترسره کړې او د سالون صمیمي فضا یې غوره وګڼله. هغه د خپلو کمپوزونو په خرڅولو او د پیانو په درس ورکولو سره، کوم څه لپاره چې ډېرو خلکو غوښته، د خپل ژوند لګښتونه برابرول. چوپېن له فرانز لیسټ سره ملګرتیا جوړه کړه او د خپلې معاصرې موسیقۍ ملګرو لکه رابرټ شومان لخوا وستایل شو. له ۱۸۳۶ څخه تر ۱۸۳۷ پورې له ماریا ووډزینسکا سره له ناکامه کوژدنې وروسته، هغه له فرانسوۍ لیکوالې اورورې ډوپین (په خپل مستعار نوم، جورج سانډ باندې نامتو) سره یوه له پېچلتیا ډکه اړیکه وساتله. په ۱۸۳۸-۱۸۳۹م کلونو کې له سانډ سره د مایورکا څخه د هغه یوه لنډه او ناخوښه لیدنې د هغه د کمپوز جوړونې ترټولو ډېر تولیدوونکې دورو په توګه ثابته شوه. د خپل ژوند په وروستیو کلونو کې، هغه د خپل هڅوونکي جېن سټرلینګ لخوا مالي ملاتړ کېده، چې هغه هم پلان جوړ کړ ترڅو په ۱۸۴۸م کال کې له سکاټلند څخه لیدنه وکړي. چوپېن د خپل عمر ډېری برخه کې له خرابې روغتیا څخه برخمن وو. هغه په ۱۸۴۹م کال کې په پاریس کې د ۳۹ کلنۍ په عمر په لوړ ګومان د نري رنځ له امله تشدید شوي زړه التهاب له امله ومړ. د چوپېن ټولو کمپوزونو کې پیانو شامله ده. ډېری یې د انفرادي پیانو لپاره دي، که څه هم هغه دوه پیانويي کنسرټوان، څو مجلسي سندرې او له پولنډي شعرونو سره کابو ۱۹ سندرو البوم ولیکلې. د هغه پیانو لیکنه له تخنیکي اړخه سخته وه او د ساز محدودیتونو ته یې وده ورکړه، د هغه خپلې نندارې د ظریف بدلون او د هغوی حساسیت له امله د پام وړ وګرځېدې. د هغه د پیانو لویو کارونو کې د مازورکاس، والتس، ناکټورنس، پولونایزس، د ساز تصنیف (چې چوپېن هغه د ساز نسل په توګه خلق کړ)، اېټوډان، امپرومپټوسان، سکرزوسان، وړاندیزونه او سوناټان چې ځینې یې د هغه له مړینې وروسته خپاره شول، شامل دي. د پولنډ ځایي موسیقي، د جي اس باخ کلاسیک دود، موتزارت او شوبرټ او د پاریس سالونونو فضا چې هغه به تل د هغوی مېلمه وو، د هغه د کمپوز جوړونې سټایل باندې اغیزه درلودله. په سټایل، هارموني او موسیقۍ فورم کې د هغه نوښتونه، او د موسیقۍ او نشنالیزم سره د هغه اړیکه، د ټولې رومانټیک دورې کې او له هغه وروسته هم اغیزناکه وو. د چوپېن موسیقي، د موسیقۍ لومړنیو مشهورو شخصیتونو په توګه د هغه ځای، له سیاسي بغاوت سره د هغه غیرمستقیمه اړیکه، د هغه له مینې ډک ژوند او د هغه ژر مړینې هغه د رومانټیک دورې په یوه نامتو سمبول بدل کړی دی. د هغه اثرونه لا هم نامتو دي، او هغه د ګڼو فیلمونو او له تاریخي وفادارۍ سره د ګڼو ژوندلیکونو په موضوع بدل شوی دی. د هغه له یادګارونو څخه یو یې د فرېډریک چوپېن انسټیټوټ دی، کوم چې د پولنډ پارلمان لخوا د هغه د ژوند او اثرونو د څېړنې او دودونې لپاره جوړ شوی. دا انسټیټوټ د چوپېن پیانو نړیوالې سیالۍ کوربه توب وکړ، یوه معتبره سیالۍ چې په بشپړه توګه د هغه اثرونو ته ځانګړې شوې ده. == ژوند == === د ژوند اوایل === ==== ماشومتوب ==== فرېډریک چوپېن د وارسا ختیځ ۴۶ کیلومټرۍ کې (۲۹ مایلي) په زیلازووا وولا کې، چې په هغه وخت کې دوچي وارسا وه، د پولنډ یو ایالت چې د ناپولیون لخوا تاسیس شو، وزېږېد. د ۱۸۱۰م کال د اپرېل ۲۳مه کې د تعمید غسل په لیکل شویو سوابقو کې، د هغه د زېږېدو نېټه د ۱۸۱۰م کال د فبروري ۲۲مه ده، او د هغه نوم په لاتین بڼه Fridericus Franciscus (په پولنډي کې: Fryderyk Franciszek) ذکر شوی دی. په هرحال دې کمپوز جوړوونکي او د هغه کورنۍ د زوکړې نېټې لپاره د مارچ ۱ نېټه وکاروله چې اوس په ټولیزه توګه د دقیقې نېټې په توګه منل شوی دی.{{sfn|Cholmondeley|1998}}{{sfn|Zamoyski|2010|pp=4–5}}{{sfn|Hedley|Brown|1980|p=292}} پلار یې نیکولاس چوپېن، د لورېن اهل یو فرانسوی وو چې په ۱۷۸۷م کال کې یې د شپاړس کلو په عمر پولنډ ته مهاجرت کړی وو. هغه له جسټینا کرزیزانوسکا سره چې د سکاربکس کورنۍ پورې یې تړاو لاره، هغه کورنۍ چې هغه ورته کار کاوه، واده وکړ. چوپېن ته په هماغه کلیسا کې چې مور او پلار یې واده کړی وو، په بروخو کې د تعمید غسل ورکړل شو. د هغه اته لس کلن تعمیدي پلار، د چا لپاره چې په هغه دا نوم کېښودل شو، فرېډریک اسکاربېک، د نیکولاس چوپېن شاګرد وو. چوپېن د نیکولاس او جاسټینا دوهم اولاد او د هغوی یوازنی زوی وو. هغه د لودویکا په نوم یوه مشره خور (زوکړه ۱۸۰۷ – مړینه ۱۸۵۵) او د ایزابېلا (زوکړه ۱۸۱۱ – مړینه ۱۸۸۱) او امیلیا (زوکړه ۱۸۱۲ – مړینه ۱۸۲۷) په نومونو دوه کوچنۍ خوېندې لرلې چې په ۱۴ کلنۍ کې د امیلیا مړینې لامل په لوړ ګومان نري رنځ ناروغي وه. نیکولاس چوپېن خپل منل شوي هېواد پورې تړلی وو او په کور کې یې د پولنډي ژبې په کارونې ټینګار درلود.<ref>{{cite web |last1=Mysłakowski |first1=Piotr |last2=Sikorsky |first2=Andrzej |title=Emilia Chopin |url=http://en.chopin.nifc.pl/chopin/persons/detail/id/6368 |access-date=2021-06-27 |website=[[Fryderyk Chopin Institute|Narodowy Instytut Fryderyka Chopina]]}}</ref>{{sfn|Zamoyski|2010|pp=4–5}}{{sfn|Zamoyski|2010|p=7}}{{sfn|Samson|2001|loc=§1, para. 1}}{{sfn|Walker|2018|p=32}}{{sfn|Zamoyski|2010|p=3}} د ۱۸۱۰م کال په اکټوبر، د چوپېن له زوکړې شپږ میاشتې وروسته، د هغه کورنۍ وراسا ته کډه وکړه، چېرته چې د هغه پلار د وارسا په ښوونځي کې د فرانسوي ژبې تدریس دنده لاس ته راوړه، وروسته د ساکسون په ماڼۍ کې مېشت شو. چوپېن له خپلې کورنۍ سره د ماڼۍ په حولۍ کې ژوند کاوه. دې پلار فلوټ (توله) او وایلن غږول؛ مور بیا پیانو غږوله او په هغه کور کې چې چوپېن دوی ژوند کاوه هلته یې ماشومانو ته درس ورکاوه. چوپېن کوچنی جسامت درلود، او آن د ماشومتوب په لومړیو کې ناروغیو ته برابر وو.{{sfn|Szulc|1998|pp=41–42}}{{sfn|Zamoyski|2010|pp=5–6}} کېدای شي چوپېن د پیانو ځینې درسونه له خپلې مور څخه زده کړي وي، خو د هغه د مسلکي موسیقۍ لومړنی ښوونکی، له ۱۸۱۶ څخه تر ۱۸۲۱م پورې، چکي پیانوغږوونکی ووجیچ ژیوني وو. د هغه مشرې خور لوډویکا هم له ژیوني څخه درس اخیست او کله کله به یې له خپل ورور سره په دوه ګوني توګه پیانو غږوله. ډېر په چټکۍ سره څرګنده شوه چې هغه یو عجیبه ماشوم وو. په اووه کلنۍ کې یې د عامه کنسرتونو په ورکړې پیل کړی وو او په ۱۸۱۷م کال کې یې په کوچني جي او لوی بي فلاټ کې دوه پولونیزه کمپوز کړل. د هغه بل اثر، په ۱۸۲۱م کال کې لوی ای فلټ پولونیز، چې ژیوني ته وقف شوی، له هغه څخه پاتې لومړنی په لاس لیکل شوی د موسیقي سکرپټ دی.{{sfn|Walker|2018|pp=50–52}}{{sfn|Samson|1996|p=8}}{{sfn|Samson|2001|loc=§1, para. 3}} په ۱۸۱۷م کال کې د ساکسون ماڼۍ د وارسا روسي قومندان لخوا د نظامي کارونې لپاره وغوښتل شوه او د وارسا ښوونځی په کازیمیرز ماڼۍ (د وارسا پوهنتون نننی ریاست) کې بیاځلې تاسیس شو. چوپېن او کورنۍ یې هغې ودانۍ ته چې لا هم روغ پاتې دی، د کازیمیرز ماڼۍ څنګ ته کډه وکړه. په دې دوره کې، هغه کله کله د بلوېډر ماڼۍ ته بلل کېده ترڅو د روسي پولنډ حاکم، د روسیې لوی ډوک کونسټانټین پاولوویچ، له زوی سره لوبې وکړي؛ هغه د کونسټانټین پاولوویچ لپاره پیانو وغږوله او د هغه لپاره یې یو سرود هم کمپوز کړ. جولیان اورسین نیمچوویچ، په خپل ډراماټیک داستان، «ناسزه پرزبیګی» («زموږ خبرې اترې»، ۱۸۱۸) کې، د «کوچني چوپېن» محبوبیت تایید کړ.{{sfn|Zamoyski|2010|pp=11–12}} == سرچينې == ng2dnr1sylw7x25exjw88v0wpmjp6q3 283376 283357 2022-07-26T18:20:43Z حجاوي (بيت الحكمة) 25655 wikitext text/x-wiki {{Infobox person}} فرېډریک فرانسوا چوپېن (Fryderyk Franciszek Chopin؛ زوکړه د ۱۸۱۰م کال د مارچ ۱ – مړینه د ۱۸۴۹م کال د اکټوبر ۱۷مه) د رومانټیک دورې یو پولنډی کمپوزر او پیانوغږوونکی وو چې په عمده توګه یې د سولو پیانو لپاره لیکنې کولې. هغه د خپل عصر د تکړه موسیقي غږوونکي په توګه خپل نړیوال شهرت ساتلی دی، د چا چې «شاعرانه هوښیارتیا د مسلکي تخنیک په اساس وه او ځکه په خپل نسل کې بې ساری وو».{{sfn|Rosen|1995|p=284}} چوپېن د وارسا دوچي په زیلازوا وولا کې وزېږېد او په وارسا کې لوی شو چې په ۱۸۱۵م کال کې د پولنډ کانګرس یوه برخه شوه. هغه چې یو عجیبه ماشوم وو، په موسیقي کې یې خپلې زده‌کړې پای ته ورسولې او خپل لومړني اثرونه یې په ۲۰ کلنۍ کې مخکې له دې چې پولند څخه لاړ شي، د ۱۸۳۰م کال د نومبر له پاڅون څخه یوه میاشت مخکې، په وارسا کې کمپوز کړې. په ۲۱ کلنۍ کې په پاریس کې مېشت شو. له هغه وروسته – د خپل ژوند په وروستیو ۱۸ کلونو کې یې – یوازې ۳۰ عامه نندارې ترسره کړې او د سالون صمیمي فضا یې غوره وګڼله. هغه د خپلو کمپوزونو په خرڅولو او د پیانو په درس ورکولو سره، کوم څه لپاره چې ډېرو خلکو غوښته، د خپل ژوند لګښتونه برابرول. چوپېن له فرانز لیسټ سره ملګرتیا جوړه کړه او د خپلې معاصرې موسیقۍ ملګرو لکه رابرټ شومان لخوا وستایل شو. له ۱۸۳۶ څخه تر ۱۸۳۷ پورې له ماریا ووډزینسکا سره له ناکامه کوژدنې وروسته، هغه له فرانسوۍ لیکوالې اورورې ډوپین (په خپل مستعار نوم، جورج سانډ باندې نامتو) سره یوه له پېچلتیا ډکه اړیکه وساتله. په ۱۸۳۸-۱۸۳۹م کلونو کې له سانډ سره د مایورکا څخه د هغه یوه لنډه او ناخوښه لیدنې د هغه د کمپوز جوړونې ترټولو ډېر تولیدوونکې دورو په توګه ثابته شوه. د خپل ژوند په وروستیو کلونو کې، هغه د خپل هڅوونکي جېن سټرلینګ لخوا مالي ملاتړ کېده، چې هغه هم پلان جوړ کړ ترڅو په ۱۸۴۸م کال کې له سکاټلند څخه لیدنه وکړي. چوپېن د خپل عمر ډېری برخه کې له خرابې روغتیا څخه برخمن وو. هغه په ۱۸۴۹م کال کې په پاریس کې د ۳۹ کلنۍ په عمر په لوړ ګومان د نري رنځ له امله تشدید شوي زړه التهاب له امله ومړ. د چوپېن ټولو کمپوزونو کې پیانو شامله ده. ډېری یې د انفرادي پیانو لپاره دي، که څه هم هغه دوه پیانويي کنسرټوان، څو مجلسي سندرې او له پولنډي شعرونو سره کابو ۱۹ سندرو البوم ولیکلې. د هغه پیانو لیکنه له تخنیکي اړخه سخته وه او د ساز محدودیتونو ته یې وده ورکړه، د هغه خپلې نندارې د ظریف بدلون او د هغوی حساسیت له امله د پام وړ وګرځېدې. د هغه د پیانو لویو کارونو کې د مازورکاس، والتس، ناکټورنس، پولونایزس، د ساز تصنیف (چې چوپېن هغه د ساز نسل په توګه خلق کړ)، اېټوډان، امپرومپټوسان، سکرزوسان، وړاندیزونه او سوناټان چې ځینې یې د هغه له مړینې وروسته خپاره شول، شامل دي. د پولنډ ځایي موسیقي، د جي اس باخ کلاسیک دود، موتزارت او شوبرټ او د پاریس سالونونو فضا چې هغه به تل د هغوی مېلمه وو، د هغه د کمپوز جوړونې سټایل باندې اغیزه درلودله. په سټایل، هارموني او موسیقۍ فورم کې د هغه نوښتونه، او د موسیقۍ او نشنالیزم سره د هغه اړیکه، د ټولې رومانټیک دورې کې او له هغه وروسته هم اغیزناکه وو. د چوپېن موسیقي، د موسیقۍ لومړنیو مشهورو شخصیتونو په توګه د هغه ځای، له سیاسي بغاوت سره د هغه غیرمستقیمه اړیکه، د هغه له مینې ډک ژوند او د هغه ژر مړینې هغه د رومانټیک دورې په یوه نامتو سمبول بدل کړی دی. د هغه اثرونه لا هم نامتو دي، او هغه د ګڼو فیلمونو او له تاریخي وفادارۍ سره د ګڼو ژوندلیکونو په موضوع بدل شوی دی. د هغه له یادګارونو څخه یو یې د فرېډریک چوپېن انسټیټوټ دی، کوم چې د پولنډ پارلمان لخوا د هغه د ژوند او اثرونو د څېړنې او دودونې لپاره جوړ شوی. دا انسټیټوټ د چوپېن پیانو نړیوالې سیالۍ کوربه توب وکړ، یوه معتبره سیالۍ چې په بشپړه توګه د هغه اثرونو ته ځانګړې شوې ده. == ژوند == === د ژوند اوایل === ==== ماشومتوب ==== فرېډریک چوپېن د وارسا ختیځ ۴۶ کیلومټرۍ کې (۲۹ مایلي) په زیلازووا وولا کې، چې په هغه وخت کې دوچي وارسا وه، د پولنډ یو ایالت چې د ناپولیون لخوا تاسیس شو، وزېږېد. د ۱۸۱۰م کال د اپرېل ۲۳مه کې د تعمید غسل په لیکل شویو سوابقو کې، د هغه د زېږېدو نېټه د ۱۸۱۰م کال د فبروري ۲۲مه ده، او د هغه نوم په لاتین بڼه Fridericus Franciscus (په پولنډي کې: Fryderyk Franciszek) ذکر شوی دی. په هرحال دې کمپوز جوړوونکي او د هغه کورنۍ د زوکړې نېټې لپاره د مارچ ۱ نېټه وکاروله چې اوس په ټولیزه توګه د دقیقې نېټې په توګه منل شوی دی.{{sfn|Cholmondeley|1998}}{{sfn|Zamoyski|2010|pp=4–5}}{{sfn|Hedley|Brown|1980|p=292}} پلار یې نیکولاس چوپېن، د لورېن اهل یو فرانسوی وو چې په ۱۷۸۷م کال کې یې د شپاړس کلو په عمر پولنډ ته مهاجرت کړی وو. هغه له جسټینا کرزیزانوسکا سره چې د سکاربکس کورنۍ پورې یې تړاو لاره، هغه کورنۍ چې هغه ورته کار کاوه، واده وکړ. چوپېن ته په هماغه کلیسا کې چې مور او پلار یې واده کړی وو، په بروخو کې د تعمید غسل ورکړل شو. د هغه اته لس کلن تعمیدي پلار، د چا لپاره چې په هغه دا نوم کېښودل شو، فرېډریک اسکاربېک، د نیکولاس چوپېن شاګرد وو. چوپېن د نیکولاس او جاسټینا دوهم اولاد او د هغوی یوازنی زوی وو. هغه د لودویکا په نوم یوه مشره خور (زوکړه ۱۸۰۷ – مړینه ۱۸۵۵) او د ایزابېلا (زوکړه ۱۸۱۱ – مړینه ۱۸۸۱) او امیلیا (زوکړه ۱۸۱۲ – مړینه ۱۸۲۷) په نومونو دوه کوچنۍ خوېندې لرلې چې په ۱۴ کلنۍ کې د امیلیا مړینې لامل په لوړ ګومان نري رنځ ناروغي وه. نیکولاس چوپېن خپل منل شوي هېواد پورې تړلی وو او په کور کې یې د پولنډي ژبې په کارونې ټینګار درلود.<ref>{{cite web |last1=Mysłakowski |first1=Piotr |last2=Sikorsky |first2=Andrzej |title=Emilia Chopin |url=http://en.chopin.nifc.pl/chopin/persons/detail/id/6368 |access-date=2021-06-27 |website=[[Fryderyk Chopin Institute|Narodowy Instytut Fryderyka Chopina]]}}</ref>{{sfn|Zamoyski|2010|pp=4–5}}{{sfn|Zamoyski|2010|p=7}}{{sfn|Samson|2001|loc=§1, para. 1}}{{sfn|Walker|2018|p=32}}{{sfn|Zamoyski|2010|p=3}} د ۱۸۱۰م کال په اکټوبر، د چوپېن له زوکړې شپږ میاشتې وروسته، د هغه کورنۍ وراسا ته کډه وکړه، چېرته چې د هغه پلار د وارسا په ښوونځي کې د فرانسوي ژبې تدریس دنده لاس ته راوړه، وروسته د ساکسون په ماڼۍ کې مېشت شو. چوپېن له خپلې کورنۍ سره د ماڼۍ په حولۍ کې ژوند کاوه. دې پلار فلوټ (توله) او وایلن غږول؛ مور بیا پیانو غږوله او په هغه کور کې چې چوپېن دوی ژوند کاوه هلته یې ماشومانو ته درس ورکاوه. چوپېن کوچنی جسامت درلود، او آن د ماشومتوب په لومړیو کې ناروغیو ته برابر وو.{{sfn|Szulc|1998|pp=41–42}}{{sfn|Zamoyski|2010|pp=5–6}} کېدای شي چوپېن د پیانو ځینې درسونه له خپلې مور څخه زده کړي وي، خو د هغه د مسلکي موسیقۍ لومړنی ښوونکی، له ۱۸۱۶ څخه تر ۱۸۲۱م پورې، چکي پیانوغږوونکی ووجیچ ژیوني وو. د هغه مشرې خور لوډویکا هم له ژیوني څخه درس اخیست او کله کله به یې له خپل ورور سره په دوه ګوني توګه پیانو غږوله. ډېر په چټکۍ سره څرګنده شوه چې هغه یو عجیبه ماشوم وو. په اووه کلنۍ کې یې د عامه کنسرتونو په ورکړې پیل کړی وو او په ۱۸۱۷م کال کې یې په کوچني جي او لوی بي فلاټ کې دوه پولونیزه کمپوز کړل. د هغه بل اثر، په ۱۸۲۱م کال کې لوی ای فلټ پولونیز، چې ژیوني ته وقف شوی، له هغه څخه پاتې لومړنی په لاس لیکل شوی د موسیقي سکرپټ دی.{{sfn|Walker|2018|pp=50–52}}{{sfn|Samson|1996|p=8}}{{sfn|Samson|2001|loc=§1, para. 3}} په ۱۸۱۷م کال کې د ساکسون ماڼۍ د وارسا روسي قومندان لخوا د نظامي کارونې لپاره وغوښتل شوه او د وارسا ښوونځی په کازیمیرز ماڼۍ (د وارسا پوهنتون نننی ریاست) کې بیاځلې تاسیس شو. چوپېن او کورنۍ یې هغې ودانۍ ته چې لا هم روغ پاتې دی، د کازیمیرز ماڼۍ څنګ ته کډه وکړه. په دې دوره کې، هغه کله کله د بلوېډر ماڼۍ ته بلل کېده ترڅو د روسي پولنډ حاکم، د روسیې لوی ډوک کونسټانټین پاولوویچ، له زوی سره لوبې وکړي؛ هغه د کونسټانټین پاولوویچ لپاره پیانو وغږوله او د هغه لپاره یې یو سرود هم کمپوز کړ. جولیان اورسین نیمچوویچ، په خپل ډراماټیک داستان، «ناسزه پرزبیګی» («زموږ خبرې اترې»، ۱۸۱۸) کې، د «کوچني چوپېن» محبوبیت تایید کړ.{{sfn|Zamoyski|2010|pp=11–12}} == سرچينې == 06ul7nynnogw538zvolyiyv0l0n1eyc 0 63070 283358 2022-07-26T16:40:18Z حجاوي (بيت الحكمة) 25655 This contribution was added by Bayt al-hikma 2.0 translation project wikitext text/x-wiki د جنډر رول چې د جنیست د رول په نوم هم پېژندل کېږي، یو ټولنیز رول دی چې د چلندونو او لیدلورو یو طیف په‌کې شاملېږي، چې په ټولیز ډول د یو فرد لپاره د هغه فرد د جنسیت پر بنسټ د منلو وړ، مناسب یا مطلوب وبلل شي. د جنډر رول معمولاً د ښځينه‌والي او نارینه‌والي پر مفاهیمو متمرکز دی، له دې سره استثناعات او بدلونونه هم شته. د جنډر د دغو تمو اړوند ځانګړنې ښايي د کلتورونو تر منځ سره توپير ولري، حال دا چې ځينې نورې ځانګړنې ښايي د کلتورونو په پراخ طیف کې مشترکې وي. <ref name="Sex Roles and Gender Roles">Levesque R.J.R. (2011) ''[https://link.springer.com/referenceworkentry/10.1007%2F978-1-4419-1695-2_602#howtocite Sex Roles and Gender Roles]''. In: Levesque R.J.R. (eds) Encyclopedia of Adolescence. Springer, New York, NY. {{ISBN|978-1-4419-1695-2}}. Retrieved January 22, 2018.</ref><ref name="Alters">{{cite book|first1=Sandra|last1=Alters|first2=Wendy|last2=Schiff|title=Essential Concepts for Healthy Living|publisher=[[Jones & Bartlett Publishers]]|isbn=978-0763756413|year=2009|page=143|access-date=January 3, 2018|url=https://books.google.com/books?id=lc-YBRQkldAC&pg=PA143}}</ref><ref name="Gochman">{{cite book|author=David S. Gochman|title=Handbook of Health Behavior Research II: Provider Determinants|publisher=[[Springer Science & Business Media]]|isbn=978-1489917607|year=2013|page=424|access-date=January 3, 2018|url=https://books.google.com/books?id=hW_1BwAAQBAJ&pg=PA424}}</ref> د جنډر رول د انسان د چلندونو پر پراخ طیف اغېز کوي او تر ډېره هغه جامې چې فرد يې د اغوستلو لپاره ټاکي، هغه مسلک چې یو فرد يې ټاکي او د فرد شخصي اړیکې په‌کې شاملېږي.  بېلابېلو ډلو په ځانګړي ډول فېمېنیستي غورځنګونو د غالب جنډر رول د جنبو لپاره چې د دوی په باور ظالمانه یا ناسمې دي د بدلون هڅې کړې دي. که څه هم څېړنې ښيي چې بیولوژي د جنډر په چلند کې رول لري، خو د اغېزمنتیا کره کچه يې لږ مشخصه ده. == مخینه == د جنډر رول چې د جنسیت د رول په توګه هم پېژندل کېږي، یو ټولنیز رول دی چې د چلندونو او لیدلورو یو طیف په‌کې شاملېږي، چې په ټولیز ډول د یو فرد لپاره د هغه فرد د جنسیت پر بنسټ د منلو وړ، مناسب یا مطلوب وبلل شي. د جنډر په ټولن‌پوهنه کې هغه پروسه چې په ترڅ کې يې یو فرد په ټولنه کې د جنډر رول زده‌کوي او ترلاسه کوي د جنډر د ټولنپالنې په نوم یاديږي.  <ref>{{cite journal|last1=Adler|first1=Patricia A.|last2=Kless|first2=Steven J.|last3=Adler|first3=Peter|date=July 1992|title=Socialization to Gender Roles: Popularity among Elementary School Boys and Girls|journal=Sociology of Education|volume=65|issue=3|pages=169–187|doi=10.2307/2112807|jstor=2112807}}</ref><ref>{{cite journal|last1=Dill|first1=Karen E.|last2=Thill|first2=Kathryn P.|date=December 2007|title=Video Game Characters and the Socialization of Gender Roles: Young People's Perceptions Mirror Sexist Media Depictions|journal=Sex Roles|volume=57|issue=11–12|pages=851–864|doi=10.1007/s11199-007-9278-1|s2cid=55706950}}</ref><ref>{{cite journal|last1=Dietz|first1=Tracy L.|date=March 1998|title=An Examination of Violence and Gender Role Portrayals in Video Games: Implications for Gender Socialization and Aggressive Behavior|journal=Sex Roles|volume=38|issue=5–6|pages=425–442|doi=10.1023/A:1018709905920|s2cid=56032975}}</ref> د جنډر رولونه له کلتوري پلوه مشخص دي او حال دا چې ډېری کلتورونه یوازې دوه (هلک/سړی او نجلۍ/ښځه) سره بېلوي، ځينې نور يې بیا ډېر ډولونه تشخیصوي. ځینې لویديځې ټولنې درې جنډره لري: چې نارینه، ښځینه او درېیم جنډر (نرښځي) دی. بوګيني ټولنې پنځه جنډرونه مشخص کړي. نر ښځي ځینې وختونه د درېیم جنډر په توګه مطرح شوي. یو نر ښځی یا اندروجېنوز هغه کس دی چې د دواړو نارينه او ښځینه اړوند ځانګړنې لري. ځینې افراد هېڅ جنډر نه لري.  <ref>Roscoe, Will (2000). ''Changing Ones: Third and Fourth Genders in Native North America''. Palgrave Macmillan (17 June 2000) {{ISBN|0-312-22479-6}} See also: Trumbach, Randolph (1994). ''London’s Sapphists: From Three Sexes to Four Genders in the Making of Modern Culture.'' In Third Sex, Third Gender: Beyond Sexual Dimorphism in Culture and History, edited by Gilbert Herdt, 111-36. New York: Zone (MIT). {{ISBN|978-0-942299-82-3}}</ref><ref>{{cite book|last1=Richards|first1=Christina|last2=Bouman|first2=Walter Pierre|last3=Barker|first3=Meg-John|year=2017|title=Genderqueer and non-binary genders|location=United Kingdom|publisher=Macmillan|pages=22, 306|isbn=978-1137510532}}</ref><ref name="Graham">Graham, Sharyn (2001), [https://web.archive.org/web/20090604031253/http://insideindonesia.org/index.php?option=com_content&task=view&id=982&Itemid=29%2Fedit66%2Fbissu2.htm Sulawesi's fifth gender], Inside Indonesia, April–June 2001.</ref><ref>{{cite book|last=Eleanor Emmons|first=Maccoby|title=The Development of Sex Differences|year=1966|publisher=Stanford University Press|location=Stanford, Calif.|isbn=978-0-8047-0308-6|pages=[https://archive.org/details/developmentofsex0000macc/page/25 25–55]|chapter-url=https://books.google.com/books?id=_jumAAAAIAAJ&pg=PA27|chapter=Sex differences in intellectual functioning|url=https://archive.org/details/developmentofsex0000macc/page/25}}</ref><ref>"LGBTQ Needs Assessment" (PDF). Encompass Network. April 2013. pp. 52–53. Retrieved 6 March 2015. {{cite web |title=Archived copy |url=http://encompassnetwork.org.uk/uploads/LGBTQ-Needs-Assesmentabsolutelyfinal.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20141024234412/http://encompassnetwork.org.uk/uploads/LGBTQ-Needs-Assesmentabsolutelyfinal.pdf |archive-date=24 October 2014 |access-date=18 October 2014}}</ref> ډېری ټرانس جنډر لرونکي/نرښځي  یوازې د ښځې یا نر په توګه پېژندل کېږي او درېیم بېل جنډر نه جوړي. د (ځینو) ټرانس جنډر ښځو او سېس جنډر ښځو تر منځ بیولوژيکي توپيرونه له تاريخي پلوه په معینو شرایطو کې سره تړاو لري، په ځانګړي ډول چېرته چې ښايي بیولوژیکي ځانګړنې د سپورټ په څېر له ناعادلانه ګټو سره مل وي. <ref name="vox-trans">{{cite web |last=Lopez |first=German |date=18 April 2016 |title=9 questions about gender identity and being transgender you were too embarrassed to ask |url=https://www.vox.com/2015/4/24/8483561/transgender-gender-identity-expression |access-date=31 July 2016 |website=[[Vox (website)|Vox]] |quote=Transitioning can be made much more difficult by persistent misconceptions, including the myth that transgender people belong to a third gender.}}</ref><ref name="trans-sport">{{cite journal|url=https://www.proquest.com/openview/d8691a6dcaf6f5e469538ddc3fa4a5fb/1?pq-origsite=gscholar|title=Transsexual and Transgender Policies in Sport|last=Sykes|first=Heather|journal=Women in Sport and Physical Activity Journal|volume=15|pages=3–13|number=1|year=2006|access-date=31 July 2016|doi=10.1123/wspaj.15.1.3}}</ref> د جنډر رول د جنډر هویت ته، چې د یو فرد د جنسیت دروني حس ته اشاره کوي ورته نه‌دی، ښايي د ټولنیزو نورمونو په واسطه له وړاندې شویو کتګوریو/ردیفونو سره هم‌لاری وي یا نه وي. هغه ټکی چې په هغه کې د جنډر دا دروني هویت د بیرونیو تمو پر یو ټولګه بدلیږي د جنډر رول د پیداییښت سرچینه ده. <ref>{{cite journal|last1=Adler|first1=P.|last2=Kless|first2=S.|last3=Adler|first3=P|year=1992|title=Socialization to gender roles: Popularity among elementary school boys and girls|journal=Sociology of Education|volume=65|issue=3|pages=169–087|doi=10.2307/2112807|jstor=2112807}}</ref><ref>{{cite journal|last1=Acker|first1=J|year=1992|title=From sex roles to gendered institutions|journal=Contemporary Sociology: A Journal of Reviews|volume=21|issue=5|pages=565–569|doi=10.2307/2075528|jstor=2075528}}</ref> == د یو ټولنیز ترکیب په توګه د جنډر نظریې == د ټولنیزې جوړښت پالنې پر بنسټ د جنډر چلند تر ډېره د ټولنیزو کړو وړو له امله دی. د تکاملي اراپوهنې په څېر تیورۍ/نظريې د دې موقف مخالفې دي.    ډېری ماشومان په درې کلنۍ کې دا زده کوي چې خپل ځان د جنډر پر بنسټ طبقه‌بندي کړي. ماشومان له زېږون څخه د جنډر د ټولنیز کېدو په دوره کې د جنډر کلیشې او رولونه له خپل مور او پلار او چاپېریال څخه زده کوي. هلکان په دودیز ډول دا زده کوي چې خپل فزیکي او ټولنیز چاپېریال د خپل بدني ځواک یا مهارت له لارې سمبال کړي، حال دا چې نجونې دا زده کوي چې ځانونه د یو داسي شي په توګه وښيي چې باید ولیدل شي. ټولنیزجوړښت‌پالان داسې استدلال کوي چې نارينه او ښځینه د چلند تر منځ توپيرونه د هر ډول اساسي، طبیعي، فیزیولوژیکي یا جنتیکي استعداد په پرتله د جنډر پر بنسټ د ماشومانو له مجزا فعالیتونو سره ښه د استناد وړ دي.  <ref name="Pate">{{cite web |last=Pate |first=J. s.d |title=What everyone should know about gender and sexuality |url=http://jamespatemd.com/Pubs/gendersexuality.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20121119172004/http://jamespatemd.com/Pubs/gendersexuality.htm |archive-date=19 November 2012 |website=jamespatemd.com}}</ref><ref>Cahill, S. E. (1986) Language practices and self definition: The case of gender identity acquisition. The Sociological Quarterly vol. 27, issue 3, pp 295-311</ref><ref name="Fenstermaker">{{cite book|last=Fenstermaker|first=Sarah|title=Doing Gender, Doing Difference: Inequality, Power, and Institutional Change|year=2002|publisher=Routledge|location=New York|isbn=978-0-415-93179-3|url=https://books.google.com/books?id=7vLBpyjCFwsC&pg=PA8|page=8}}</ref> د رول نظریې د یوې جنبې په توګه، د جنډر د رول نظریه «د نارینه‌وو او ښځینه‌وو دا بېلابېل وېشونه د جنسیت څخه مجزا د ټولنیزو چلندونو د لومړنۍ سرچينې په توګه څېړي»، [او داسې فرضوي چې] پر چلند د هغوی اغېز د اروايي او ټولنیزو پروسو په منځګړیتوب رامنځته کېږي. د ګېلبرت هېرډټ په وینا د جنډر رولونه له مخبر استناج څخه راپورته کېږي، په دې معنا چې د کار عمومي وېش د جنډر د رولونو پر بنسټ خپور شوی. <ref>Eagly, A.H. (1997). Sex differences in social behavior: Comparing social role theory and evolutionary psychology. American Psychologist, December, 1380-1383.</ref><ref>{{cite book|last1=Trumbach|first1=Randolph|editor1-last=Herdt|editor1-first=Gilbert|year=1994|title=London's Sapphists: From Three Sexes to Four Genders in the Making of Modern Culture. In Third Sex, Third Gender: Beyond Sexual Dimorphism in Culture and History|location=New York|publisher=Zone (MIT)|pages=111–36|isbn=978-0-942299-82-3}}</ref> ټولنیز جوړښت‌پالان د جنډر رولونو لړیز غوراوی او نرواکي بولي. د څېړونکي انډرو چرلین په وینا د پلارواکۍ اصطلاح؛ «د ټولنیز نظم پر اساس په ځانګړي ډول په کرنیزو ټولنو کې پر ښځو د نارينه‌وو تسلط» تعریفوي.  <ref>{{cite journal|last1=Wood|first1=W.|last2=Eagly|first2=A. H.|year=2002|title=A cross-cultural analysis of the behavior of women and men: Implications for the origins of sex difference|journal=Psychological Bulletin|volume=128|issue=5|pages=699–727|doi=10.1037/0033-2909.128.5.699|pmid=12206191}}</ref><ref>{{cite book|last=Cherlin|first=Andrew J.|title=Public and private families : an introduction|date=2010|publisher=McGraw-Hill Higher Education|location=New York|isbn=9780073404356|page=93|edition=6th}}</ref> د اېګلي او همکارانو په وینا یې د جنډر رولونو او کلیشو بدې پایلې جنسیت-ډوله ټولنیز چلند دی، ځکه رولونه او کلیشې دواړه ګډ ټولنیز توصیفي نورمونو او تجویزي نومونه دي. <ref>Eagly, A. H. (2004). Prejudice: Toward a more inclusive understanding. In A. H. Eagly, R. M. Baron, & V. L. Hamilton (Eds.), The social psychology of group identity and social conflict: Theory, application, and practice (pp. 45–64). Washington, DC, US: American Psychological Association. {{doi|10.1037/10683-003}}</ref> جودېث بټلر، د جنډر ستونزه (''Gender Trouble'') او د جنډر لغوه (''Undoing Gender'') په څېر اثارو کې په دې باوري دی چې ښځه‌والی «طبعي نه دی» او یوازې د جنډر د تکراري عملکرد له مخې طبعي برېښي؛ دا عملکردونه په‌خپل وار سره د جنس یا/جنډر دودیزې کټګورۍ تعریفوي. <ref>Butler, Judith. Undoing Gender. New York: Routledge, 2004.</ref><ref>Butler, J. (1990). {{Full citation needed|date=December 2012}} ‘’Gender trouble: Feminism and the subversion of identity.’’ New York; Routledge.</ref> == لوی ټیورېستان/ د نظریو متخصصین == === ټالکوټ پارسون === ټالکوټ پارسون په ۱۹۵۵ کال کې په متحده ایالاتو کې کار کاوه، د هسته‌يې کورنۍ یو موډل ته يې پراختیا ورکړه چې په هغه وخت او هغه ځای کې د کورنی دود شوی جوړښت و. دې موډل له جنډر رولونو څخه دودیز او هم‌مهال لیدلوری له لا لېبرالو لیدلورو سره پرتله کړل. د پارسونز موډل د جنډر د رولونو په اړه د تضاد او افراطي دريځونو د ښکارولو لپاره وکارول شو. د اې/ Aموډل د نر او ښځې د رولونو بشپړ توپېر روښانه کړ، حال دا چې د بي/ Bموډل د جنسیتي رولونو بشپړ انحلال تشرېح کړ. <ref>[http://www.arte-tv.com Franco-German TV Station ARTE], Karambolage, August 2004.</ref><ref>[http://www.arte-tv.com Franco-German TV Station ARTE], Karambolage, August 2004.</ref> {| class="wikitable" | |'''د  A موډل -  د مجموعي رول توپير''' |'''د B پټ موډل - د رولونو مجموعي بشپړونه ''' |- |'''زده‌کړې''' |د جنډر پر بنسټ ځانګړې زده‌کړې؛ لوړ مسلکي شرایط یوازې د نارینه‌وو لپاره اړین دي. |مختلط ښوونځي، په ټولګي کې د هلک او نجلۍ لپاره ورته محتویات، ښځې او نارينه ته یو شان صلاحیت. |- |'''دنده/مسلک  ''' |کارځای د ښځو لپاره لومړنۍ فضا نه ده؛ د ښځو لپاره دنده او مسلکي پرمختګ بې ارزښته بلل کېږي. |د ښځو لپاره دنده هم‌دومره اړینه ده څومره چې د نارینه‌وو لپاره ده؛ د ښځو او نارينه‌وو لپاره برابر کاري فرصتونه اړین دي. |- |'''د کور کارونه''' |د کور کارونه او د ماشومانو پالنه د ښځې اصلي دنده ده؛ په دې کارونو کې د نارینه سهم تر یوې کچې په پام کې نیول شوی. |د کور ټول کارونه د واده شوې جوړې د دواړو کسانو له‌خوا په مشترک او برابر ډول ترسره کېږي. |- |'''پرېکړه کول''' |د شخړې پر مهال، وروستي خبره نارینه کوي، د مثال په ډول هغه ځای چې دوی باید په‌کې ژوند وکړي، د ماشومانو لپاره د ښوونځي ټاکل او د اخیستلو په اړه پرېکړې. |د جوړې هېڅ غړی د تسلط واک نه لري؛ حل‌لارې تل د یو همغږې پرېکړې له موندلو څخه رامنځته کېږي؛ د اختلاف د موجودیت په صورت کې شته حالت خوندي/ په‌خپل ځای پاتې کېږي. |- |'''ماشوم‌پالنه او زده‌کړې''' |د دې کار د مسؤلیت ډېره برخه د ښځو پر غاړه ده؛ هغه ماشومان روزي او له هرې لارې د هغوی پالنه کوي. |په دې کار کې نارینه او ښځينه په برابر ډول شریک دي. |} دا موډل په شعوري ډول ساده کول دي؛ د افرادو واقعي چلندونه معمولاً يو ځای په ډې قطبونو کې ځای لري. اېنټرکشنیزم/متقابل عمل د اوصولو پر بنسټ، د جنډر رولونه ثابت نه دي، بلکې په پرلپسې ډول د افرادو تر منځ له نویو مناقشو سره مخ دي.    <ref>{{Cite web |last=Dvorsky |first=George |date=2008 |title=Postgenderism: Beyond the Gender Binary |url=https://ieet.org/archive/IEET-03-PostGender.pdf |access-date=3 May 2019 |work=ieet.org}}</ref> == سرچينې == 3mujv7f0qnm7951m7l6k7l6x2mfwgw9 0 63071 283359 2022-07-26T16:44:23Z حجاوي (بيت الحكمة) 25655 This contribution was added by Bayt al-hikma 2.0 translation project wikitext text/x-wiki هولوسين په انګلیسي ('''Holocene''' چې تلفظ یې /ˈhɒl.əˌsiːn, ˈhɒl.oʊ-, ˈhoʊ.lə-, ˈhoʊ.loʊ-/ ''HOL-ə-seen, HOL-oh-, HOH-lə-, HOH-loh-'' دی) د ځمکپوهنې (جیولوژۍ) اوسنی پړاو دی په بله وینا موږ د ځمکپوهنې په هولوسين پړاو کې ژوند کوو. نوموړی پړاو له اوس څخه شاوخوا ۱۱۶۵۰ تقويمي یا تصحیح شوې کاله مخکې (شاوخوا ۹۷۰۰ م.ز کال) د ورستي کلنګلیز پړاو له پای ته رسېدو څخه را وروسته پیل شو، د کنګل د تختو د ویلې کېدنې ښکارنده هم په هولوسين کې پېښه شوه. هولوسين او پلیټوسین په ګډه کواټرنري پړاو جوړوي په بله وینا کواټرنري پړاو د هولوسين او پلیټوسین په مجموعې مشتمل دی. هولوسين د اوسني تودې دورې په نامه چې MIS 1 بلل کېږي، هم پېژندل کېږي. ځینې پوهان هولوسين پړاو، په پلیټوسین پړاو کې د دوه کنګلیزو پړاوونو (interglacial) ترمنځ یو پړاو ګڼي چې پلنډرین انټرګلاسیکل (Flandrian interglacial) پړاو بلل کېږي.<ref>{{MerriamWebsterDictionary|Holocene|access-date=February 11, 2018}}</ref><ref>{{Dictionary.com|Holocene|access-date=February 11, 2018}}</ref><ref name="Walker, M. 2009. pp. 3">{{cite journal|last1=Walker|first1=Mike|first2=Sigfus|last2=Johnsen|first3=Sune Olander|last3=Rasmussen|first4=Trevor|last4=Popp|first5=Jorgen-Peder|last5=Steffensen|first6=Phil|last6=Gibrard|first7=Wim|last7=Hoek|first8=John|last8=Lowe|first9=John|last9=Andrews|first10=Svante|last10=Bjo Rck|first11=Les C.|last11=Cwynar|first12=Konrad|last12=Hughen|first13=Peter|last13=Kersahw|first14=Bernd|last14=Kromer|first15=Thomas|last15=Litt|first16=David J.|last16=Lowe|first17=Takeshi|last17=Nakagawa|first18=Rewi|last18=Newnham|first19=Jakob|last19=Schwander|year=2009|title=Formal definition and dating of the GSSP (Global Stratotype Section and Point) for the base of the Holocene using the Greenland NGRIP ice core, and selected auxiliary records|url=http://www.stratigraphy.org/GSSP/Holocene.pdf|journal=[[Journal of Quaternary Science]]|volume=24|issue=1|pages=3–17|doi=10.1002/jqs.1227|bibcode=2009JQS....24....3W|doi-access=free|access-date=2013-09-03|archive-date=2013-11-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20131104131948/http://www.stratigraphy.org/GSSP/Holocene.pdf|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web |last1=Fan |first1=Junxuan |last2=Hou |first2=Xudong |title=International Chronostratigraphic Chart |url=http://www.stratigraphy.org/index.php/ics-chart-timescale |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170113013553/http://www.stratigraphy.org/index.php/ics-chart-timescale |archive-date=January 13, 2017 |access-date=June 18, 2016 |work=[[International Commission on Stratigraphy]]}}</ref><ref name="geography">Oxford University Press – Why Geography Matters: More Than Ever (book) – "Holocene Humanity" section https://books.google.com/books?id=7P0_sWIcBNsC {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191231191931/https://books.google.com/books?id=7P0_sWIcBNsC|date=2019-12-31}}</ref> هولوسين د انساني نوعو په چټکۍ سره د ډېرښت، ودې او د ټول لیکلي انساني تاریخ، د ټکنالوجۍ انقلابونو، د سترو مدنيتونو پراختيا او اوسني ښاري ژوند ته د حالت بدلون په ګډون په نړيواله سطح د بشري اغېزو سره مطابقت لري. په لیتوسفیر یا هایدروسفیر او اتموسفیر د انسانانو د ورستیو اغېزو په ګډون، په ځمکې او ایکوسیتمونو ېې د بشر د معاصرې دورې اغېزې به د نوعو د د تکامل په راتلونکي د پام وړ اغېز ولري. د ۲۰۱۸ز کال په جولای کې د ځمکپوهنې نړیوالې ټولنې د ځمکپوهنې د نړیوالې اتحادیې (International Union of Geological Sciences)  په وړاندیز هولوسين پړاو د هوا د حالاتو په بنسټ درې وړو پړاوونو: ګرینلنډین (له ۱۱۶۵۰ کلونو مخکې څخه تر ۸۲۰۰ کلونو مخکې پورې)، نارتګریپیان (له ۸۲۰۰ کلونو مخکې څخه تر ۴۲۰۰ کلونو مخکې پورې) او مېګلیان (له ۴۲۰۰ کلنو مخکې څخه تر اوسه پورې) ووېشه، لکه څرنګه چې د قشر پېژندې په اړه د نړیولا کمېسیون (International Commission on Stratigraphy) له لوري وړاندیز شوي دي. تر ټولو ړومبنی پړاو ګرینلېنډین د مخکني کنګلیز پړاو وروسته د هوا د تودېدو له وجې مشهور دی. نارتګریپیان پړاو د سمندرونو په بهیرونو کې د کنګل د تختو د ویلې کېدنې په پایله کې د رامنځته شوې ګډوډۍ له امله د ډېرې سړېدنې په واسطه پېژندل کېږي. د هولوسين تر ټولو وروستی پړاو اوسنی مېګالیان دی، دا پړاو له شديدې وچکالی سره چې تر ۲۰۰ کاله پورې وغزېدله، پیل شو.<ref name=":0">{{cite news|url=https://www.bbc.com/news/science-environment-44868527|title=Welcome to the Meghalayan Age a new phase in history|work=BBC News|date=2018-07-18|last1=Amos|first1=Jonathan|access-date=2018-07-18|archive-date=2018-07-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20180718211344/https://www.bbc.com/news/science-environment-44868527|url-status=live}}</ref> == رېښه == دا کلمه د دوو لرغونو یوناني کلیمو څخه اخیستل شوې ده. ''هولوس'' (ὅλος) چې د "ټول" لپاره یوناني لغت دی. ''سین'' چې له یوناني کلیمي کاینوس ((καινός)) څخه مشتق شوې ده او د "نوي" په معنا ده. مفهوم یې دا دی چې دا پړاو "په بشپړ ډول نوی" پړاو دی. د سین ('-cene') پسوند د سینوزوییک دورې د ټولو پړاوونو لپاره کارول کېږي.<ref>The name "Holocene" was proposed in 1850 by the French palaeontologist and entomologist [[Paul Gervais]] (1816–1879): {{cite journal|last1=Gervais|first1=Paul|title=Sur la répartition des mammifères fossiles entre les différents étages tertiaires qui concourent à former le sol de la France|journal=Académie des Sciences et Lettres de Montpellier. Section des Sciences|date=1850|volume=1|pages=399–413|url=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015012332287;view=1up;seq=438|trans-title=On the distribution of mammalian fossils among the different tertiary stages which help to form the ground of France|language=fr|access-date=2018-07-15|archive-date=2020-05-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20200522050041/https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015012332287;view=1up;seq=438|url-status=live}} [https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015012332287;view=1up;seq=453 From p. 413:] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200522050040/https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015012332287;view=1up;seq=453|date=2020-05-22}} ''"On pourrait aussi appeler ''Holocènes'', ceux de l'époque historique, ou dont le dépôt n'est pas antérieur à la présence de l'homme ; … "'' (One could also call "Holocene" those [deposits] of the historic era, or the deposit of which is not prior to the presence of man ; … )</ref><ref>{{cite web |title=Origin and meaning of Holocene |url=https://www.etymonline.com/word/holocene |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190808161149/https://www.etymonline.com/word/holocene |archive-date=2019-08-08 |access-date=2019-08-08 |website=[[Online Etymology Dictionary]]}}</ref><ref>{{Cite web |title=Origin and meaning of suffix -cene |url=https://www.etymonline.com/word/-cene |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190808161147/https://www.etymonline.com/word/-cene |archive-date=2019-08-08 |access-date=2019-08-08 |website=[[Online Etymology Dictionary]]}}</ref> == عمومي کتنه == د ستراتیګرافۍ (قشر پېژندنې چې د جیولوژۍ یوه ځانګه ده) د نړیوال کمېسیو له خوا دا منل شوې ده چې هولوسین له اوس څخه تقریباً ۱۱۶۵۰ تقويمي کاله مخکې (۹۷۰۰ م.ز کال) پیل شوی دی. د کواټرنري سټراتیګرافۍ فرعي کمیسیون (SQS) هولوسین ته په اشارې کولو کې د ‘وروستني‘ اصطلاح کارول ناسم بولي او د ’معاصر ‘ اصطلاح ښایي د اوسنیو پروسو لپاره وکارول شي. نوموړی کمېسیون د دې یادونه هم کوي چې د فلانډري اصطلاح باید د هولوسین لپاره د معادل په توګه وکارول شي، که څه هم چې د منسوخ کېدو په حال کې ده. په هر ترتیب، د ستراتیګرافۍ په اړه نړیوال کمېسیون، هولوسین هغه پړاو بولي چې د پلېستوسین او په ځانګړې بڼه د وروستي ګنګلیز پړاو په تعقیب سره پیل شوی دی. د وروستي کنګلیز پړاو لپاره سیمه ییز نومونه په شمالي امریکا کې ویسکونسینان، په په اروپا کې ویچیسیلیان، په برتانیا کې ډېوېنسیان، په چیلي کې لیانقوینهو (Llanquihue) او په نیوزیلنډ کې اوتیران شاملوي.<ref>{{Citation|last1=Gibbard|first1=P. L.|title=Chapter 30 - The Quaternary Period|date=2020-01-01|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780128243602000309|work=Geologic Time Scale 2020|pages=1217–1255|editor-last=Gradstein|editor-first=Felix M.|publisher=Elsevier|language=en|isbn=978-0-12-824360-2|access-date=2022-04-21|last2=Head|first2=M. J.|editor2-last=Ogg|editor2-first=James G.|editor3-last=Schmitz|editor3-first=Mark D.|editor4-last=Ogg|editor4-first=Gabi M.}}</ref><ref name="Clayton1982">{{cite journal|last1=Clayton|first1=Lee|last2=Moran|first2=Stephen R.|title=Chronology of late wisconsinan glaciation in middle North America|journal=[[Quaternary Science Reviews]]|year=1982|volume=1|issue=1|pages=55–82|doi=10.1016/0277-3791(82)90019-1|bibcode=1982QSRv....1...55C}}</ref><ref name="Svendsen1999">{{cite journal|last1=Svendsen|first1=John Inge|last2=Astakhov|first2=Valery I.|last3=Bolshiyanov|first3=Dimitri Yu.|last4=Demidov|first4=Igor|last5=Dowdeswell|first5=Julian A.|last6=Gataullin|first6=Valery|last7=Hjort|first7=Christian|last8=Hubberten|first8=Hans W.|last9=Larsen|first9=Eiliv|last10=Mangerud|first10=Jan|last11=Melles|first11=Martin|last12=Moller|first12=Per|last13=Saarnisto|first13=Matti|last14=Siegert|first14=Martin J.|title=Maximum extent of the Eurasian ice sheets in the Barents and Kara Sea region during the Weichselian|url=http://www.folk.uib.no/ngljm/PDF_files/SVENDSEN99.PDF|journal=[[Boreas (journal)|Boreas]]|date=March 1999|volume=28|issue=1|pages=234–242|doi=10.1111/j.1502-3885.1999.tb00217.x|s2cid=34659675|access-date=2018-02-11|archive-date=2018-02-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20180212083433/http://www.folk.uib.no/ngljm/PDF_files/SVENDSEN99.PDF|url-status=live}}</ref><ref name="Eyles1989">{{cite journal|last1=Eyles|first1=Nicholas|last2=McCabe|first2=A. Marshall|title=The Late Devensian (<22,000 BP) Irish Sea Basin: The sedimentary record of a collapsed ice sheet margin|journal=[[Quaternary Science Reviews]]|year=1989|volume=8|issue=4|pages=307–351|doi=10.1016/0277-3791(89)90034-6|bibcode=1989QSRv....8..307E}}</ref><ref name="Denton1999">{{cite journal|last1=Denton|first1=G.H.|last2=Lowell|first2=T.V.|last3=Heusser|first3=C.J.|last4=Schluchter|first4=C.|last5=Andersern|first5=B.G.|last6=Heusser|first6=Linda E.|last7=Moreno|first7=P.I.|last8=Marchant|first8=D.R.|title=Geomorphology, stratigraphy, and radiocarbon chronology of LlanquihueDrift in the area of the Southern Lake District, Seno Reloncavi, and Isla Grande de Chiloe, Chile|url=https://pdfs.semanticscholar.org/6b41/4b24c6c33c9e713f114ae1692ada693e2517.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20180212084400/https://pdfs.semanticscholar.org/6b41/4b24c6c33c9e713f114ae1692ada693e2517.pdf|url-status=dead|archive-date=2018-02-12|journal=Geografiska Annaler: Series A, Physical Geography|year=1999|volume=81A|issue=2|pages=167–229|doi=10.1111/j.0435-3676.1999.00057.x|s2cid=7626031}}</ref><ref name="Newnham2007">{{cite journal|last1=Newnham|first1=R.M.|last2=Vandergoes|first2=M.J.|last3=Hendy|first3=C.H.|last4=Lowe|first4=D.J.|last5=Preusser|first5=F.|title=A terrestrial palynological record for the last two glacial cycles from southwestern New Zealand|journal=[[Quaternary Science Reviews]]|date=February 2007|volume=26|pages=517–535|issue=3–4|doi=10.1016/j.quascirev.2006.05.005|bibcode=2007QSRv...26..517N}}</ref> هولوسین د اقلیمي نوساناتو پر بنسټ په پنځو مهالنیو انټروالونو یا کرونوزونونو وېشل کېدای شي: <ref>{{Cite journal|title=Quaternary stratigraphy of Norden: a proposal for terminology and classification|date=October 1, 1974|url=http://folk.uib.no/ngljm/PDF_files/Mangerud%20et%20al%201974,%20Quat%20stratigraphy%20Norden.PDF|journal=[[Boreas (journal)|Boreas]]|last1=Mangerud|first1=Jan|last2=Anderson|first2=Svend T.|last3=Berglund|first3=Bjorn E.|last4=Donner|first4=Joakim J.|volume=3|issue=3|pages=109–128|doi=10.1111/j.1502-3885.1974.tb00669.x|access-date=September 15, 2013|archive-date=February 16, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200216182249/https://folk.uib.no/ngljm/PDF_files/Mangerud%20et%20al%201974,%20Quat%20stratigraphy%20Norden.PDF|url-status=live}}</ref> * پري بوریال (۱۰ کیلو کاله ـــ ۹ کیلو کاله مخکې له اوس څخه [BP ''ka'']) * بوریال (۹ کیلو کاله ـــ ۸ کیلو کاله له اوس مخکې ) * اتلانتیک (۸ کیلو کاله ـــ ۵ کیلو کاله له اوس مخکې) * سب بوریال ( ۵ کیلو کاله ــ۲.۵ کیلو کاله له اوس مخکې) * سب اتلانتیک ( ۲.۵ کیلو کاله ـــ تر اوسه) * ''یادښت: د [BP ka] معنا له اوس (چې ۱۹۵۰ ز کال د حاضر حال یا اوس په توګه منل شوی دی) څخه مخکې کیلو کال دی، یعنې له ۱۹۵۰ز کال څخه ۱۰۰۰ کاله مخکې (دC14  رادیوکاربني کلونه چې دقت او صحت یې له ستندرد سره نه دی سنجول شوي)'' ځمکپوهان چې په بېلابېلو سیمو کې کار کوي  د سمندر په سطحو کې، په خټینو خندقونو کې او د کنګلونو په هستو کې د بېلابېلو مېتودونو په واسطه نمونې په داسې توګه تر مطالعې لاندې نیسي چې د بایټ-سرناندر د سلسلې ثبوت او اصلاح ته هم پکې کتنه کوي. دا د اقلیمي دورو یوه طبقه بندي ده چې په ابتدایي ډول د خوسا شویو خزو (peat mosses) په خندقونو کې د نباتاتو د پاتې شونو په واسطه تعریفېږي. که څه هم د ¹⁴C د تاریخ اېښودنې دغه مېتود ته یو وخت لېوالتیا لږ وه ځکه چې له ادعا کېدونکو زماني کرونوزونونو سره یې سمون نه درلود، خو اوس څېړونکو د یوریشیا او شمالي امریکا په بېلابېلو برخو کې یو عمومي سمون موندلی دی. دغه طرحه د شمالي اروپا لپاره تعریف شوې وه، حال دا چې د اقلیم د بدلون په اړه ادعا دا وه چې په لا پراخه کچه واقع کېږي. د یادې طرحې دورې له هولوسین نه مخکې د وروستي کنګلیز پړاو یو څو وروستني نوسانونه شاملوي او ورپسې د نږدې ماقبل التاریخ دورې اقلیمونه طبقه بندي کوي.<ref>{{cite encyclopedia|last1=Blackford|first1=J.|year=1993|title=Peat bogs as sources of proxy climatic data: past approaches and future research|encyclopedia=Climate change and human impact on the landscape|pages=47–56|publisher=Springer|location=Dordrecht|doi=10.1007/978-94-010-9176-3_5|isbn=978-0-412-61860-4|url=https://link.springer.com/content/pdf/10.1007/978-94-010-9176-3_5.pdf|access-date=20 November 2020}}</ref><ref>{{cite journal|last1=Viau|first1=André E.|last2=Gajewski|first2=Konrad|last3=Fines|first3=Philippe|last4=Atkinson|first4=David E.|last5=Sawada|first5=Michael C.|title=Widespread evidence of 1500 yr climate variability in North America during the past 14 000 yr|journal=Geology|date=1 May 2002|volume=30|issue=5|pages=455–458|doi=10.1130/0091-7613(2002)030<0455:WEOYCV>2.0.CO;2|bibcode=2002Geo....30..455V}}</ref><ref>{{cite journal|last1=Schrøder|first1=N.|last2=Højlund Pedersen|first2=L.|last3=Juel Bitsch|first3=R.|year=2004|title=10,000 years of climate change and human impact on the environment in the area surrounding Lejre|journal=The Journal of Transdisciplinary Environmental Studies|volume=3|number=1|pages=1–27}}</ref> د لرغوني ژوند پېژندونکو (Paleontologists) د هولوسین لپاره په سیمو کې د ژوو د خورېدو هېڅ پړاوونه نه دي تعریف کړي. که چېرې فرعي وېشونه اړین وي، معمولاً د انسان د تکنالوژيکي پرمختګ دورې، لکه د تیږې منځنۍ دوره، د تیږې نوې دوره او د ژېړ (برونز) دوره کارول کېږي. په هر حال، هغه مهالني پړاوونه چې په دغو اصطلاحاتو کې اشاره ورته شوې ده، د نړۍ په بېلابېلو برخو کې د یادو تکنالوژیو له ظاهرېدو سره په تړاو، یو له بله توپیر لري.<ref>{{Cite web |title=Middle Ages {{!}} Definition, Dates, Characteristics, & Facts |url=https://www.britannica.com/event/Middle-Ages |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210611203625/https://www.britannica.com/event/Middle-Ages |archive-date=2021-06-11 |access-date=2021-06-04 |website=Encyclopedia Britannica |language=en}}</ref> د ځینو پوهانو له نظره، یو دریم وېش، چې انتروپوسین دی، اوس پیل شوی دی. دا اصطلاح د اوسني وخت د انټروالونو د ښودلو لپاره کارول کېږي، په کوم کې چې زیات شمېر په جیولوژیکي توګه د پام وړ حالتونه او پروسې، د انسانانو د فعالیتونو له امله بدلې شوې دي. 'انتروپوسین' ('Anthropocene'ـــ هغه اصطلاح چې پاول جې. کروتزن او ایوګین ستورمر په ۲۰۰۰ ز کال کې رامنځته کړه) په رسمي توګه د یو جیولوژیکي واحد په توګه نه ده تعریف شوې. د ستراتيګرافۍ په اړه د نړیوال کمیسیون د کواټرنري سترتیګرافۍ اړوند فرعي کمیسیون یو کاري ټیم لري تر څو تشخیص کړي چې نوموړی د واحد په توګه وبلل شي او که نه. د ۲۰۱۹ز کال په مې میاشت کې، د یاد کاري ټیم غړو انتروپوسین ته د رسمي کرونو-ستراتیګرافیک واحد په توګه رایه ورکړه او د شلمې پېړۍ د نیمایي ستراتیګرافیک سېګنالونه یې ورته د قاعدې په توګه ونیول. د دقیقو معیارونو په اړه لا هم پرېکړو ته اړتیا ده، له کومو وروسته چې باید اړوندې سپارښتنې هم د کاري ټیم د اصلي بدنې (په نهایت کې د ځمکپوهنې د علومو نړیوالې اتحادیې) له خوا تایید شي.<ref>{{cite book|last=Pearce|first=Fred|author-link=Fred Pearce|year=2007|title=With Speed and Violence|url=https://archive.org/details/withspeedviolenc00pear|url-access=registration|page=[https://archive.org/details/withspeedviolenc00pear/page/21 21]|publisher=[[Beacon Press]]|isbn=978-0-8070-8576-9}}</ref><ref>{{Cite web |date=January 4, 2016 |title=Working Group on the "Anthropocene" |url=http://quaternary.stratigraphy.org/workinggroups/anthropocene/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160217014924/http://quaternary.stratigraphy.org/workinggroups/anthropocene/ |archive-date=February 17, 2016 |access-date=June 18, 2017 |work=Subcommission on Quaternary Stratigraphy |publisher=[[International Commission on Stratigraphy]]}}</ref> == ځمکپوهنه == هولوسین د ځمکپوهنې یو پړاو دی چې له پلېستوسین څخه راوروسته په مستقیم ډول پیل شوی دی. هغه قاره یي حرکتونه چې سرچینه یې صفحه یي تکتونیکي حرکتونه دي، د یوازې ۱۰۰۰۰ کلونو په یوه محدوده کې له یو کیلومتر څخه لږ دي. په هر ترتیب، د کنګلونو ویلې کېدل د هولوسین په لومړنۍ برخه کې د شاوخوا ۳۵ مترو (۱۱۵ فټو) په اندازه او د هولوسین په وروستۍ برخه کې د ۳۰ نورو مترو په اندازه د سمندرونو د سطحې د لوړېدو لامل شوي دي. سربېره پر دې، د شمالي عرض البلد شاوخوا ۴۰ شمالي درجو څخه پورته ډېرې سیمې د پلېستوسین د کنګلونو د وزن له امله تر فشار لاندې وې او له کنګل نه د راوروسته د پلېستوسین او هولوسین پړاوونو په وروستیو کې له کنګلیز پړاو-وروسته د بیا راګرځېدو (post-glacial rebound) له کبله تر ۱۸۰ مترو (۵۹۰ فټو) پورې جګې شوې دي او لا تر اوسه هم د جګېدو په حال کې دي.<ref>{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/news/earth/earthnews/6226537/England-is-sinking-while-Scotland-rises-above-sea-levels-according-to-new-study.html|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220111/https://www.telegraph.co.uk/news/earth/earthnews/6226537/England-is-sinking-while-Scotland-rises-above-sea-levels-according-to-new-study.html|archive-date=2022-01-11|url-access=subscription|url-status=live|title=England is sinking while Scotland rises above sea levels, according to new study|newspaper=[[The Daily Telegraph]]|date=October 7, 2009|access-date=June 10, 2014|last=Gray|first=Louise}}{{cbignore}}</ref> د سمندرونو د سطحې جګېدلو او د وچې لنډ مهاله ټیتېدلو په هغو سیمو باندې د سمندرونو یرغل ته لاره هواره کړه چې اوس له سمندرونو څخه لرې پرتې دي. د بېلګې په توګه، د وېرمونټ او مشیګان په شان ځایونو کې له هولوسین پړاو څخه پاتې سمندري فوسیلونه موندل شوي دي. له لوړو عرض البلدونو د لنډ مهالو هغه سمندري یرغلونو نه پرته د هولوسین فوسیلونه چې د کنګلونو تر فشار لاندې راتلو سره تړاو لري، په عمده ډول د سواحلو په بسترونو، سېلابي دښتو او د غارونو په رسوبي تیږو (cave deposits) کې موندل کېږي. د هولوسین سمندري رسوبات، د ټیټو عرض البلدونو د سواحلو د خطوطو په امتداد کې نادر دي ځکه د دغې دورې په بهیر کې د سمندر د سطحې لوړېدل د ګنګل څخه پرته د نورو سرچینو درلودونکو له ټولو احتمالي تکتونیکي جګېدونو څخه زیاتېږي.^{[ ''مرجع ته اړتیا ده'' ]<ref name="Lajeuness">{{cite journal|url=http://pubs.nrc-cnrc.gc.ca/rp/rppdf/e02-085.pdf|last1=Lajeuness|first1=Patrick|first2=Michael|last2=Allard|title=The Nastapoka drift belt, eastern Hudson Bay: implications of a stillstand of the Quebec-Labrador ice margin in the Tyrrell Sea at 8 ka BP|journal=Canadian Journal of Earth Sciences|volume=40|year=2003|issue=1|pages=65–76|doi=10.1139/e02-085|bibcode=2003CaJES..40...65L|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20040322102239/http://pubs.nrc-cnrc.gc.ca/rp/rppdf/e02-085.pdf|archive-date=2004-03-22}}</ref>} == سرچينې == rhw0r9ccjtwnsig0gn7e3qgoi3raii0 0 63072 283360 2022-07-26T16:50:14Z حجاوي (بيت الحكمة) 25655 This contribution was added by Bayt al-hikma 2.0 translation project wikitext text/x-wiki د هایدروجن په خوندیتوب کې د هایدروجن، په ځانګړې توګه د هایدروجن ګاز سونګ او د مایع هایدروجن خوندي تولید، مدیریت او کارونه تر بحث لاندې دي.   هایدروجن د سوځېدنې وړتیا په کچه کې د ۷۰۴ NFPA  د  ۴  ترټولو لوړه درجه لري، ځکه چې که حتی لږ مقدار یې د عادي هوا سره ګډ شي، د سوځېدو وړ دی؛ دا سوځېدنه په هوا کې د شته آکسیجن او د تعامل د سادګۍ او کیمیاوۍ خواصو له امله د هایدروجن او هوا د حجمي نسبت په ٪۴ ټيتوالي کې پېښېږي. که څه هم هایدروجن د تعامل یا زهرجنیت لپاره هېڅ ذاتي خطر نلري. د هایدروجن زېرمه کول او کارول د ګازي سونګ په توګه د لیکېدو آساني، د کم انرژي سوځېدنې، د سونګ او هوا سوځېدونکو مخلوطونو پراخه لړۍ، لامبو وهنې وړتیا او همدارنګه د فلزاتو د ماتولو وړتیا له امله چې باید د خوندیتوب څخه یې د ډاډ لپاره په پام کې ونیول شي، ځانګړې ستونزې رامنځته کوي. مایع هایدروجن د خپل کثافت زیاتوالي او د تودوخې د اړتیا وړ خورا ټیټې درجې له امله اضافي ننګونې رامنځته کوي، ترڅو په مایع حالت کې یې وساتي. برسېره پر دې، په صنعت کې د راکټ د سونګ توکو، انرژي د زېرمې بدیلې سرچینې، د برېښنا په کارخونو کې د برېښنايي جنراتورونو لپاره د سړوونکي، د امونیا او میتانول د تولید په ګډون په صنعتي او کیمیاوي پروسو کې د خامو توکو او داسې نورو په ټوګه یې تقاضا او کارونه زیاته شوې، چې د هایدروجن په تولید، زېرمه کولو، لېږدولو او کارولو کې د خوندیتوب پروتوکولونو د ملاحظاتو د اهمیت زیاتوالي لامل شوی.   <ref name="primary">{{cite web |author=Office of Energy Efficiency and Renewable Energy |title=hydrogen safety |url=https://www1.eere.energy.gov/hydrogenandfuelcells/pdfs/h2_safety_fsheet.pdf}}</ref> == مخنیوی   == یو شمېر موارد شته چې د سیسټمونو او طرزالعملونو د طرحې لپاره مرسته وکړي، ترڅو د هایدروجن څخه د کار اخیستلو پرمهال د پېښو څخه مخنیوی وکړي، د هایدروجن یو له لومړنیو خطرونو څخه یو دا دی چې هایدروجن ډېر د سوځېدو وړ دی.  <ref name="piping">{{cite journal|last1=Utgikar|first1=Vivek P|last2=Thiesen|first2=Todd|title=Safety of compressed hydrogen fuel tanks: Leakage from stationary vehicles|journal=technology in Society|year=2005|volume=27|issue=3|pages=315–320|doi=10.1016/j.techsoc.2005.04.005}}</ref> === خنثی کول او پاک کول   === د اتاقونو خنثی کول او/یا د ګاز د لولو پاکول د خوندیتوب یوه مهمه او معیاري طریقه ده، چې د هایدروجن د لېږد په وخت کې باید ترې کار واخیستل شي. د دې لپاره چې په سمه توګه خنثی او/یا پاک شي، د سوځېنې وړتیا حدود باید په پام کې ونیول شي او هایدروجن سوځېدنې حدود د ګازونو نورو ډولونو څخه زیات توپیر لري. د اتموسفیر په نورمال فشار کې له ٪۴ څخه تر٪۷۵ پورې دی، د حجم سلنې له مخې په آکسیجن کې هایدروجن له۴ سلنې څخه تر ٪۹۴ پورې دی، پداسې حال کې چې په هوا کې د هایدروجن د چاودنې وړتیا حدود د حجم له مخې له ٪۱۸،۳ څخه تر ٪۵۹ پورې دي. په حقیقت کې، د سوځېدنې وړتیا حدود اکثراً د دې په پرتله زیات سخت کېدی شي، ځکه چې د اور په وخت کې اضطراب یا شوروالی کولی شي د احتراق لامل شي او چاودنه رامنځته کړي. د احتراق حد د پرتله کولو لپاره، په هوا کې د ډیزل د احتراق حد ٪۱،۴ – ٪۷،۶ دی او د استیلن  ٪۲،۵ – ٪۸۲ دی.<ref name="primary2">{{cite web |author=Office of Energy Efficiency and Renewable Energy |title=hydrogen safety |url=https://www1.eere.energy.gov/hydrogenandfuelcells/pdfs/h2_safety_fsheet.pdf}}</ref><ref name="hydrogenFlammability">{{cite book|last1=Lewis|first1=Bernard|last2=Guenther|first2=von Elbe|title=Combustion, Flames and Explosions of Gases|edition=2nd|year=1961|publisher=Academic Press, Inc.|location=New York|isbn=978-0124467507|page=535}}</ref><ref name="flowrate">{{cite web |last1=Kalyanaraman |first1=M |date=4 September 2019 |title='Only a question of time' until large hydrogen systems are stable |url=https://www.rivieramm.com/videos/how-tonbsp-hydrogen-fuel-cell-uptake-56079 |website=Riviera Maritime Media |language=En}}</ref><ref>{{cite web |author=Barbalace, Kenneth |title=Periodic Table of Elements - Hydrogen - H |url=http://environmentalchemistry.com/yogi/periodic/H.html#Physical}}</ref><ref>[http://www.msha.gov/alerts/hazardsofacetylene.htm MSHA – Safety Hazard Information – Special Hazards of Acetylene] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160122062046/http://www.msha.gov/alerts/hazardsofacetylene.htm|date=2016-01-22}}. Msha.gov. Retrieved on 2012-07-13.</ref> له همدې امله، کله چې تجهیزات د هایدروجن د لېږد څخه مخکې یا وروسته هوا ته پرانیستي وي، نو ځانګړي شرایط په پام کې نیول کیږي، چې ممکن د ګازونو نورو ډولونو د لېږدولو لپار به خوندي وي. پېښې د دې له امله رامنځته کېږي چې خنثي کول يا پاکول د کافي نه ؤ یا په تجهیزاتو کې د هوا ننوتل کم کڼل شوي (د بېلګې په توګه، د پوډر اضافه کول پرمهال)، چې د چاودنې لامل کېږي. د همدې سبب لپاره، د خنثی کولو یا پاکولو طریقې او تجهیزات اکثراً د هایدروجن لپاره ځانګړي دي، او اکثراً د هایدروجن په کرښه کې نښلول یا نښه کول باید په بشپړ ډول توپیر ولري، ترڅو ډاډ ترلاسه شي چې دا او نورې پروسې په سمه توګه تعقیب کېږي، ځکه چې زیاتره چاودنې یوازې له دې امله شوې دي چې د هایدروجن کرښه تصادفاً اصلي کرښې سره نښلول شوې وه یا دا چې د هایدروجن کرښه کومې له بل کرښې سره غلطه شوې ده.<ref>{{cite web |author=H2Tools |date=September 2017 |title=USE OF "QUICK-DISCONNECT" FITTINGS RESULTS IN LABORATORY INSTRUMENT EXPLOSION |url=https://h2tools.org/lessons/use-quick-disconnect-fittings-results-laboratory-instrument-explosion |publisher=Pacific Northwest National Laboratory}}</ref><ref>{{cite web |author=H2Tools |date=September 2017 |title=HYDROGEN TUBE TRAILER EXPLOSION |url=https://h2tools.org/lessons/hydrogen-tube-trailer-explosion |publisher=Pacific Northwest National Laboratory}}</ref><ref>{{cite web |author=H2Tools |date=September 2017 |title=HYDROGEN LAB FIRE |url=https://h2tools.org/lessons/hydrogen-lab-fire |publisher=Pacific Northwest National Laboratory}}</ref><ref name="hydrogenSafetyFundamentals">{{cite news|author=P. E., Sarah Eck, and Michael D. Snyder|title=Hydrogen Safety Fundamentals|journal=Chemical Engineering Progress|date=December 2021|pages=36–41}}</ref> === د احتراق د سرچینې مدیریت   === په هوا کې د هایدروجن د احتراق اصغري انرژي په ۰،۰۲ ملي ژول کې د پېژندل شوو توکو په منځ کې ترټولو ټیټه ده او د هایدروجن-هوا مخلوط کولی شي د ډیزل-هوا مخلوط د ۱\۱۰ انرژي سره اور واخلي.  له همدې امله، د احتراق هره احتمالي سرچینه باید وڅېړل شي. هره برېښنایي وسیله، بانډ، یا ځمکه باید د پلي وړ خطرناکې ساحې د طبقه بندي اړتیا پوره کړي. د ساکنې برېښنا د زیاتوالي لپاره هر ډول پوتنشل سرچینې (لکه د هوا د بدلون سیسټم ځینې طرحې) مثلاً د ساکن برېښنا ضد وسیلو په واسطه هم باید حداقل ته ورسي. د تاوده کار طریقې باید پیاوړې، جامع او ښه د پلي کېدو وړ وي؛ او دوی باید لوړې ساحې پاکې او هوا يې بدله کړي او د کار څخه وړاندې له اتموسفیر څخه نمونه واخلي. په چت کې نصب تجهیزات باید په ورته ډول د خطرناکې ساحې اړتیاوې پوره کړي (۴۹۷ NFPA). بلاخره د څیرېدنې ډیسکونه (rupture discs) باید ونه کارول شي، ځکه چې زیاتره چاودنو او اورونو لپاره د احتراق  یوه معمولي سرچینه ده. پرځای یې باید د فشار کمولو نور سیسټمونه لکه فشار کموونکی وال باید وکارول شي.  <ref name="primary3">{{cite web |author=Office of Energy Efficiency and Renewable Energy |title=hydrogen safety |url=https://www1.eere.energy.gov/hydrogenandfuelcells/pdfs/h2_safety_fsheet.pdf}}</ref><ref name="hydrogenFlammability2">{{cite book|last1=Lewis|first1=Bernard|last2=Guenther|first2=von Elbe|title=Combustion, Flames and Explosions of Gases|edition=2nd|year=1961|publisher=Academic Press, Inc.|location=New York|isbn=978-0124467507|page=535}}</ref><ref>{{cite web |author=H2Tools |date=September 2017 |title=FIRE AT HYDROGEN FUELING STATION |url=https://h2tools.org/lessons/fire-hydrogen-fueling-station |publisher=Pacific Northwest National Laboratory |quote=The initial source of fire was likely a release of hydrogen from a failed weld on a pressure switch.}}</ref><ref>{{cite web |author=H2Tools |date=September 2017 |title=SMALL FIRE IN FUEL CELL TEST STAND |url=https://h2tools.org/lessons/small-fire-fuel-cell-test-stand |publisher=Pacific Northwest National Laboratory |quote=An electrical short circuit occurred, causing a small electrical fire.}}</ref><ref>{{cite web |author=H2Tools |date=September 2017 |title=INCORRECT RELIEF VALVE SET POINT LEADS TO EXPLOSION |url=https://h2tools.org/lessons/incorrect-relief-valve-set-point-leads-explosion |publisher=Pacific Northwest National Laboratory |quote=Contributing cause was poor design of the venting system, which was installed in a horizontal position, causing inadequate venting and buildup of static electricity.}}</ref><ref>{{cite web |author=H2Tools |date=September 2017 |title=FUEL CELL EVAPORATOR PAD FIRE |url=https://h2tools.org/lessons/fuel-cell-evaporator-pad-fire |publisher=Pacific Northwest National Laboratory |quote=One theory presented the possibility of a spark (caused by static electricity) being the source of the ignition that caused the fire. Due to the proximity of the fuel cell unit to a shrink-wrap packaging machine at the time of the incident, this seemed to be a plausible hypothesis.}}</ref><ref>{{cite web |author=H2Tools |date=September 2017 |title=HYDROGEN EXPLOSION DUE TO INADEQUATE MAINTENANCE |url=https://h2tools.org/lessons/hydrogen-explosion-due-inadequate-maintenance |publisher=Pacific Northwest National Laboratory |quote=As a corrective action, eliminate burst discs from hydrogen storage assembly. Redesign venting system for the pressure relief valves to prevent or inhibit moisture build up and allow moisture drainage.}}</ref><ref>{{cite web |author=H2Tools |date=September 2017 |title=HYDROGEN EXPLOSION AT COAL-FIRED POWER PLANT |url=https://h2tools.org/lessons/hydrogen-explosion-coal-fired-power-plant |publisher=Pacific Northwest National Laboratory |quote=Explore elimination of rupture disk PRDs and substitution of spring-style relief valves.}}</ref> === میخانیکي بشپړتیا او د تعامل وړ کیمیا === د هایدروجن څخه کار اخیستلو په وخت کې چې حتی د اتموسفیر په نورمال فشارونو او د تودوخې په درجو کې هم د نورو توکو سره په اړیکه کې کېدی شي، باید څلور اصلي کیمیاوي خاصیتونه په پام کې ونیول شي: * د هایدروجن کیمیاوي خاصیت د دودیزو کیمیاوي توکو څخه ډېر توپیر لري، مثلا، په محصور چاپېریال کې د اکسیډریشن سره. او د دې ځانګړي کیمیاوي خاصیت په پام کې نه نیول په ځینو کیمیاوي کارخونو کې ستونزې جوړې کړې. همدارنګه بل اړخ چې باید په پام کې ونیول شي دا دی چې هایدروجن د یوه جلا تعامل د فرعي محصول په توګه رامنځته کېدی شي، چې ممکن له پامه غورځول شوي وي، مثلا زرکونیم او بخار د هایدروجن سرچینه جوړوي. دا خطر یو څه د غیر فعال آټوکټلسټي بیاترکیب کوونکي (passive autocatalytic recombiners) په کارولو سره یې مخینوی کېدی شي.  <ref name="waukegan">{{Cite web |last=Abderholden |first=Frank S. |title=Waukegan plant explosion that killed four workers was preventable, federal officials say |url=https://www.chicagotribune.com/suburbs/lake-county-news-sun/ct-lns-waukegan-blast-safety-update-st-1219-20191218-2hp6o6hyxrc6df6b6lr6xwdjge-story.html |access-date=2020-01-06 |website=chicagotribune.com |quote=Engineering Systems, Inc. conducted an independent investigation into the root cause of the explosion, which determined the cause to be human error that resulted in the mistaken addition of an erroneous ingredient.}}</ref><ref>[http://www.latimes.com/news/science/la-sci-japan-quake-reactor-qa-20110314,0,5470584.story Japanese engineers work to contain nuclear reactor damage], Los Angeles Times, March 14, 2011</ref><ref>[http://www.world-nuclear.org/info/Safety-and-Security/Safety-of-Plants/Appendices/Chernobyl-Accident---Appendix-1--Sequence-of-Events/ Chernobyl Accident Appendix 1: Sequence of Events], World Nuclear Association, November 2009</ref> * بله لویه مسئله چې باید په پام کې ونیول شي د نورو عامو ساختماني توکو لکه فولاد سره د هایدروجن کیمیاوي جوړاینه دی. د هایدروجن د ماتوالي له امله، د هایدروجن سره د توکو جوړاینه باید په ځانګړې ډول په پام کې ونیول شي.  <ref>{{cite web |author=H2Tools |date=September 2017 |title=AUTOMATED HYDROGEN BALL VALVE FAILS TO OPEN DUE TO VALVE STEM FAILURE |url=https://h2tools.org/lessons/automated-hydrogen-ball-valve-fails-open-due-valve-stem-failure |publisher=Pacific Northwest National Laboratory |quote=valve stem material incompatibility with hydrogen (causing a material weakening) is suspected}}</ref><ref>{{cite web |author=H2Tools |date=September 2017 |title=GASEOUS HYDROGEN LEAK AND EXPLOSION |url=https://h2tools.org/lessons/gaseous-hydrogen-leak-and-explosion |publisher=Pacific Northwest National Laboratory |quote=A GH2 leak occurred in an underground ASTM A106 Grade B, Schedule XX carbon steel pipe with a 3.5-inch diameter and a 0.6-inch wall thickness. The pipe was coated with coal tar primer and coal tar enamel, wrapped with asbestos felt impregnated with coal tar, coated with a second coat of coal tar enamel, and wrapped in Kraft paper, in accordance with American Water Works Association Standard G203. The source of the leak was an oval hole about 0.15 in x 0.20 in at the inner surface of the pipe and about 2-in in diameter at the outer surface of the pipe. Upon excavation of the pipe, it was noted that the coating was not present at the leak point. This resulted in galvanic corrosion over a 15-year period and the eventual rupture when high-pressure gas was applied to the thin pipe membrane. The pipe was 8 ft 9 in below the concrete pad.}}</ref> * دا ملاحظات د تودوخې په لوړو درجو کې د ځانګړو تعاملونو له امله نور هم بدلون کولی شي.  * د هایدروجن د خپرېدو ضریب د معمولي ګازونو څخه ډېر توپیر لري او له همدې امله ګازي توکي باید په پام سره وټاکل شي.   <ref>{{cite web |date=April 2021 |title=FM Global Hydrogen Datasheets (online): Hydrogen, Data Sheet ID# 7-91 |url=https://www.fmglobal.com/research-and-resources/fm-global-data-sheets |publisher=Factory Mutual}}</ref><ref>{{cite web |author=H2Tools |date=September 2017 |title=LEAK ON COMPRESSOR AT FUELING STATION |url=https://h2tools.org/lessons/leak-compressor-fueling-station |publisher=Pacific Northwest National Laboratory |quote=This allowed greater movement of the shaft, which led to a shaft seal leaking hydrogen.}}</ref> دا ټول څلور عوامل باید د هایدروجن په کارولو سره د سیسټم د لومړني طرحې په ترڅ کې په پام کې ونیول شي او معمولا د حساسو فلزاتو او هایدروجن ترمنځ د اړیکې د محدودولو په واسطه، یا د فاصلې، الکټروپلټینګ، د سطحې د پاکولو، د توکو د انتخاب او د تولید پرمهال د کیفیت تضمین، ویلډینګ او د نصب کوني په واسطه ترسره کېږي. که نه د هایدروجن زیان د تخصص څارنې  تجهیزاتو له خوا اداره او کشف کېدی شي.   <ref>The Australian Institute for Non Destructive Testing (AINDT), [http://www.ndt.net/apcndt2001/papers/1154/1154.htm Detection and Quantification of Hydrogen Damage]</ref><ref name="hydrogenSafetyFundamentals2">{{cite news|author=P. E., Sarah Eck, and Michael D. Snyder|title=Hydrogen Safety Fundamentals|journal=Chemical Engineering Progress|date=December 2021|pages=36–41}}</ref> == سرچينې == iigif9wps1v7s00mljrvsl0lfd3mhef 0 63073 283361 2022-07-26T16:51:58Z حجاوي (بيت الحكمة) 25655 This contribution was added by Bayt al-hikma 2.0 translation project wikitext text/x-wiki مائو تسه تونګ (د ۱۸۹۳ کال د ډسمبر ۲۶ – د ۱۹۷۶ کال د سپټمبر ۹) چې د مشر مائو په نوم هم یادېږي، یو چینايی کمونیست انقلابي او د چین د ولسي جمهوریت (PRC) بنسټګر ؤ، چې د چین د کمونیست ګوند د مشر په توګه یې په ۱۹۴۹ کال کې د چین د ولسي جمهوریت له رامنځته کېدو څخه په ۱۹۷۶ کال کې تر خپلې مړینې پورې د دې حکومت مشري وکړه. د آیډیالوژیکي پلوه یو مارکس پلوه  – لینن پلوه ؤ او د هغه نظریې، نظامي ستراتیژۍ او سیاسي تګلارې جمعاً د مائویزم په نوم یادېږي. مائو د هونان په شائوشان کې د يوه هوسا بزګر زوی ؤ. هغه د چینایي ملتپالنې ملاتړی ؤ او د خپل ژوند په لومړیو کې یې د امپریالیزم ضد لید درلود او په ځانګړې توګه د ۱۹۱۱ کال د شین های انقلاب (Xinhai Revolution) او د ۱۹۱۹ کال د مې د څلورمې غورځنګ (May Fourth Movement) پیښو تر اغېزې لاندې راغئ. کله چې په پیکنګ پوهنتون کې یې د کتابدار په توګه کار کاوه، مارکسیزم– لینینیزم یې ومانه او د چین د کمونیست ګوند (CCP)  یو بنسټګر غړی شو او په ۱۹۲۷ کال کې یې د مني درمند پاڅون (Autumn Harvest Uprising) مشري وکړه. مائو د چین د کورنۍ جګړې پرمهال چې د کومین تانګ (KMT) او چین د کمونیست ګوند ترمنځ وشوه، د چینايي کارګرانو او بزګرانو د سره پوځ په رامنځته کېدو کې یې مرسته وکړه، د جيانګشي شوروي ځمکنۍ افراطي تګلاره یې پر مخ یوړه او په نهایت کې د اوږده لاریون (Long March) په اوږدو کې د چین د کمونیست ګوند مشر شو. که څه هم د چین کمونیست ګوند د چین او جاپان دوهمې جګړې (۱۹۳۷ - ۱۹۴۵) په اوږدو کې تر دوهمې متحدې جبهې لاندې د کومین تانګ سره د لنډې مودې لپاره متحد شو، د جاپان له تسلیمېدو وروسته د چین کورنۍ جګړه بیا پیل شوه او د مائو ځواکونو ملتپال حکومت ته ماتې ورکړه او په ۱۹۴۹ کال کې یې تایوان ته شاتګ وکړ.   مائو د ۱۹۴۹ کال د اکټوبر په ۱ د چین خلق جمهوریت بنسټ اعلان کړ، چې دا د مارکسیسټ – لیننیسټ واحد ګوند هغه دولت و چې د چین کمونیست ګوند له لوري کنټرول کېده. هغه په راتلونکو کلونو کې د ځمکې د خاوندانو پر وړاندې د چین د ځمکنیو د اصلاحاتو، د انقلابيونو ضد ځپلو لپاره د مبارزې،  " د دریو ضد او د پنځو ضد مبارزې" یا "Three-anti and Five-anti Campaigns" او د کوریا په جګړه کې د رواني بریا له لارې خپل کنټرول پیاوړی کړ، چې ټول د څو مېلیونو چینایانو د مړینې لامل شول. مائو له ۱۹۵۳ کال څخه تر ۱۹۵۸ کال پورې د چین خلق جمهوریت د لومړي اساسي قانون په جوړولو، د صنعتي کېدنې پروګرام په لاره اچولو او د پوځي پروژو لکه "دوه بمونه، یو سپوږمکۍ" پروژې او ۵۲۳ پروژې په پیلولو سره یې په چین کې د پلان شوي اقتصاد په پلي کولو کې مهم رول ولوباوه. په دې موده کې یې بهرنۍ تګلاره د چين او شوروي د وېش (Sino-Soviet split ) تر سلطه لاندې وه، چې د چين او شوروي اتحاد تر منځ يې درز رامنځته کړ. مائو په ۱۹۵۵ کال کې د سوفان غورځنګ (Sufan movement) په لاره واچو او په ۱۹۵۷ کال کې یې د ښي پالو ضد کمپاین (Anti-Rightist Campaign) پیل کړ، چې لږ تر لږه ۵۵۰۰۰۰ خلک، زیاتره روڼ آندي او مخالفان، وځورول شول. په ۱۹۵۸ کال کې يې لوی ګام په وړاندې (Great Leap Forward) کمپاین په لاره واچو چې موخه یې دا وه چې د چين اقتصاد په چټکۍ سره له کرنې څخه صنعت ته واړوي، چې په تاريخ کې د ډېړې وژونکې لوږې او د ۱۹۵۸ او ۱۹۶۲ کلونو ترمنځ د ۱۵ - ۵۵ مېليونو انسانانو د وژل کېدو لامل شو. مائو په ۱۹۶۳ کال کې د سوسياليستي زدکړې غورځنګ (Socialist Education Movement) په لاره واچاوه او په ۱۹۶۶ کال کې یې کلتوري انقلاب (Cultural Revolution) پیل کړ، دا داسې پروګرام و چې موخه یې په چینایي ټولنه کې د "انقلابي ضد" عناصر له منځه وړل و، چې لس کاله یې دوام وکړ او د تاوتریخجنې طبقاتي مبارزې، د کلتوري آثارو پراخه ویجاړونې او د مائو شخصیت پالنې د بې سارې ودې سره مشخص شوه. د انقلاب په اوږدو کې په لسګونه مېلیونه خلک وځورول شول، پداسې حال کې چې د مړینې اټکل شوی شمېر له سلګونو زرو څخه تر مېلیونونو پورې رسي. مائو د څو کلنو ناروغۍ وروسته په ۱۹۷۶ کال کې د زړه له یو لړ ټکانونو سره مخ شو او په ۸۲ کلنۍ کې مړ شو. د مائو په دوره کې حکومت د کورنۍ جوړونې تګلاره په کره بڼه پلې نه کړه، نو د چين نفوس له ۵۵۰ مېليونو څخه ۹۰۰ مېليونو ته لوړ شو. مائو د چين د دننه او بهر يوه لاجمنه څېره وه او لا تر اوسه د شلمې پېړۍ تر ټولو اغېزناکه څېره ګڼل کېږي. مائو د سیاست هاخوا د یوه نظرخاوند، پوځي ستراتیجیست او شاعر په توګه یادېږي. د مائو په دوره کې چین د آسیا په سویل ختیځ کمونیستي نښتو لکه د کوریا جګړه، د ویتنام جګړه او د کمبوډیا کورنۍ جګړه کې ډېر ښکیل ؤ، چې خمر روج (Khmer Rouge) یې واک ته ورساوه. هغه په چین باندې د یوه استبدادي او دیکتاتوري رژیم له لارې حکومت وکړ چې د ډله ییزې ځپنې او همدارنګه د دیني او کلتوري آثارو او ځایونو د ویجاړونې مسؤل ؤ. حکومت د لوږې، ځورونې، د زندان کار او د ډله ییز اعدامونو له لارې د زیات شمېر مړینو مسؤل ؤ چې قربانیانو شمېر د ۴۰ څخه تر ۸۰ مېلیون کسانو پورې رسي. مائو له نيمې مستعمرې څخه د نړۍ په يو مخکښ ځواک د چین د بدلولو له امله چې ډېر پرمختللی سواد، د ښځو حقونه، د روغتيا لومړني خدمتونه، لومړنی تعلیم او متوسط ژوند لري، ستايل شوی دی.  <ref>{{cite magazine|title=The Cultural Revolution and the History of Totalitarianism|url=https://time.com/4329308/cultural-revolution-history-totalitarianism/|access-date=December 14, 2020|magazine=Time}}</ref><ref>{{Cite web |last=Johnson |first=Ian |author-link=Ian Johnson (writer) |date=February 5, 2018 |title=Who Killed More: Hitler, Stalin, or Mao? |url=https://www.nybooks.com/daily/2018/02/05/who-killed-more-hitler-stalin-or-mao/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180205193203/https://www.nybooks.com/daily/2018/02/05/who-killed-more-hitler-stalin-or-mao/ |archive-date=February 5, 2018 |access-date=July 18, 2020 |website=The New York Review of Books |language=en}}</ref><ref>{{cite book|last=Fenby|first=Jonathan|url=https://archive.org/details/modernchinafallr00fenb/page/351/mode/2up|title=Modern China: The Fall and Rise of a Great Power, 1850 to the Present|publisher=[[Penguin Group]]|year=2008|isbn=978-0-06-166116-7|pages=351|author-link=Jonathan Fenby}}</ref><ref>{{cite journal|last=Schram|first=Stuart|author-link=Stuart R. Schram|date=March 2007|title=Mao: The Unknown Story|journal=[[The China Quarterly]]|issue=189|pages=205|doi=10.1017/s030574100600107x|s2cid=154814055}}</ref><ref>{{cite book|last=Evangelista|first=Matthew A.|url=https://books.google.com/books?id=9IAfLDzySd4C&q=80+million|title=Peace Studies: Critical Concepts in Political Science|publisher=Taylor & Francis|year=2005|isbn=978-0-415-33923-0|pages=96|language=en}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Bottelier|first=Pieter|url=https://books.google.com/books?id=YMhUDwAAQBAJ&pg=PA131|title=Economic Policy Making In China (1949–2016): The Role of Economists|date=April 9, 2018|publisher=[[Routledge]]|isbn=978-1-351-39381-2|pages=131|language=en|quote=We should remember, however, that Mao also did wonderful things for China; apart from reuniting the country, he restored a sense of natural pride, greatly improved women's rights, basic healthcare and primary education, ended opium abuse, simplified Chinese characters, developed pinyin and promoted its use for teaching purposes.}}</ref><ref>{{cite book|last1=Pantsov|first1=Alexander V.|last2=Levine|first2=Steven I.|date=2013|title=Mao: The Real Story|url=|location=|publisher=[[Simon & Schuster]]|page=574|isbn=978-1451654486}}</ref><ref name="Galtung">{{cite book|last1=Galtung|first1=Marte Kjær|last2=Stenslie|first2=Stig|date=2014|title=49 Myths about China|url=https://books.google.com/books?id=qqqDBQAAQBAJ&pg=PA189|publisher=[[Rowman & Littlefield]]|page=189|isbn=978-1-4422-3622-6}}</ref><ref name="PopulationStudies2015">{{cite journal|last1=Babiarz|first1=Kimberly Singer|last2=Eggleston|first2=Karen|display-authors=etal.|date=2015|title=An exploration of China's mortality decline under Mao: A provincial analysis, 1950–80|journal=[[Population Studies (journal)|Population Studies]]|volume=69|issue=1|pages=39–56|doi=10.1080/00324728.2014.972432|pmid=25495509|quote=China's growth in life expectancy at birth from 35–40 years in 1949 to 65.5 years in 1980 is among the most rapid sustained increases in documented global history.|pmc=4331212}}</ref> == د نوم انګلیسي رومي بڼه  == د مائو د ژوند په اوږدو کې، انګلیسي ژبې رسنیو عموماً د معیاري چینایي لپاره د ویډ ګیلز (Wade-Giles) د ژباړې سیسټم په کارولو سره د هغه نوم د مائو تسه تونګ وژباړه، که څه هم د Tsê په هجاء کې یې د سرمفلیکس اکسنټ حذف کړ. د نوم د پیژندلو له امله یې دا املا په پراخه کچه کارول کېده، حتی د چین خلق جمهوریت د بهرنیو چارو وزارت له خوا وروسته له هغه وکاول شوه چې د هانیو پنین (Hanyu Pinyin) سیسټم په ۱۹۵۸ کال کې د ماندارین چینایي لپاره د چین خلق جمهوریت کې د رومي بڼې رسمي سیسټم شو؛ د مائو د سیاسي بیانیو په مشهور کوچنی کتاب، کوچنی سور کتاب (''The Little Red Book'') باندې په انګلیسي ژباړو کې رسماً د مشر مائو تسه تونګ مسایل (''Quotations from Chairman Mao Tse-tung'' ) نوم کېښودل شو. پداسې حال کې چې د پنین څخه اخیستل شوې املا ''Mao Zedong''  زیاته عام ده، د ویډ ګیلز څخه اخیستل شوې املا ''Mao Tse-tung''  تر یو حده پورې په عصري خپرونو کې کارول کېږي.  <ref>{{Cite web |last=Pottinger |first=Jesse |date=August 26, 2019 |title=Explainer: Mao Zedong or Mao Tse-tung? We Have the Answer |url=https://www.thatsmags.com/china/post/29208/mao-zedong-or-mao-tse-tung-we-have-the-answer_1 |access-date=April 24, 2020 |work=That's Online}}</ref> == سرچينې == dxtw6m99j371dssll4mih33142eos3d 283379 283361 2022-07-26T18:20:49Z حجاوي (بيت الحكمة) 25655 wikitext text/x-wiki {{Infobox person}} مائو تسه تونګ (د ۱۸۹۳ کال د ډسمبر ۲۶ – د ۱۹۷۶ کال د سپټمبر ۹) چې د مشر مائو په نوم هم یادېږي، یو چینايی کمونیست انقلابي او د چین د ولسي جمهوریت (PRC) بنسټګر ؤ، چې د چین د کمونیست ګوند د مشر په توګه یې په ۱۹۴۹ کال کې د چین د ولسي جمهوریت له رامنځته کېدو څخه په ۱۹۷۶ کال کې تر خپلې مړینې پورې د دې حکومت مشري وکړه. د آیډیالوژیکي پلوه یو مارکس پلوه  – لینن پلوه ؤ او د هغه نظریې، نظامي ستراتیژۍ او سیاسي تګلارې جمعاً د مائویزم په نوم یادېږي. مائو د هونان په شائوشان کې د يوه هوسا بزګر زوی ؤ. هغه د چینایي ملتپالنې ملاتړی ؤ او د خپل ژوند په لومړیو کې یې د امپریالیزم ضد لید درلود او په ځانګړې توګه د ۱۹۱۱ کال د شین های انقلاب (Xinhai Revolution) او د ۱۹۱۹ کال د مې د څلورمې غورځنګ (May Fourth Movement) پیښو تر اغېزې لاندې راغئ. کله چې په پیکنګ پوهنتون کې یې د کتابدار په توګه کار کاوه، مارکسیزم– لینینیزم یې ومانه او د چین د کمونیست ګوند (CCP)  یو بنسټګر غړی شو او په ۱۹۲۷ کال کې یې د مني درمند پاڅون (Autumn Harvest Uprising) مشري وکړه. مائو د چین د کورنۍ جګړې پرمهال چې د کومین تانګ (KMT) او چین د کمونیست ګوند ترمنځ وشوه، د چینايي کارګرانو او بزګرانو د سره پوځ په رامنځته کېدو کې یې مرسته وکړه، د جيانګشي شوروي ځمکنۍ افراطي تګلاره یې پر مخ یوړه او په نهایت کې د اوږده لاریون (Long March) په اوږدو کې د چین د کمونیست ګوند مشر شو. که څه هم د چین کمونیست ګوند د چین او جاپان دوهمې جګړې (۱۹۳۷ - ۱۹۴۵) په اوږدو کې تر دوهمې متحدې جبهې لاندې د کومین تانګ سره د لنډې مودې لپاره متحد شو، د جاپان له تسلیمېدو وروسته د چین کورنۍ جګړه بیا پیل شوه او د مائو ځواکونو ملتپال حکومت ته ماتې ورکړه او په ۱۹۴۹ کال کې یې تایوان ته شاتګ وکړ.   مائو د ۱۹۴۹ کال د اکټوبر په ۱ د چین خلق جمهوریت بنسټ اعلان کړ، چې دا د مارکسیسټ – لیننیسټ واحد ګوند هغه دولت و چې د چین کمونیست ګوند له لوري کنټرول کېده. هغه په راتلونکو کلونو کې د ځمکې د خاوندانو پر وړاندې د چین د ځمکنیو د اصلاحاتو، د انقلابيونو ضد ځپلو لپاره د مبارزې،  " د دریو ضد او د پنځو ضد مبارزې" یا "Three-anti and Five-anti Campaigns" او د کوریا په جګړه کې د رواني بریا له لارې خپل کنټرول پیاوړی کړ، چې ټول د څو مېلیونو چینایانو د مړینې لامل شول. مائو له ۱۹۵۳ کال څخه تر ۱۹۵۸ کال پورې د چین خلق جمهوریت د لومړي اساسي قانون په جوړولو، د صنعتي کېدنې پروګرام په لاره اچولو او د پوځي پروژو لکه "دوه بمونه، یو سپوږمکۍ" پروژې او ۵۲۳ پروژې په پیلولو سره یې په چین کې د پلان شوي اقتصاد په پلي کولو کې مهم رول ولوباوه. په دې موده کې یې بهرنۍ تګلاره د چين او شوروي د وېش (Sino-Soviet split ) تر سلطه لاندې وه، چې د چين او شوروي اتحاد تر منځ يې درز رامنځته کړ. مائو په ۱۹۵۵ کال کې د سوفان غورځنګ (Sufan movement) په لاره واچو او په ۱۹۵۷ کال کې یې د ښي پالو ضد کمپاین (Anti-Rightist Campaign) پیل کړ، چې لږ تر لږه ۵۵۰۰۰۰ خلک، زیاتره روڼ آندي او مخالفان، وځورول شول. په ۱۹۵۸ کال کې يې لوی ګام په وړاندې (Great Leap Forward) کمپاین په لاره واچو چې موخه یې دا وه چې د چين اقتصاد په چټکۍ سره له کرنې څخه صنعت ته واړوي، چې په تاريخ کې د ډېړې وژونکې لوږې او د ۱۹۵۸ او ۱۹۶۲ کلونو ترمنځ د ۱۵ - ۵۵ مېليونو انسانانو د وژل کېدو لامل شو. مائو په ۱۹۶۳ کال کې د سوسياليستي زدکړې غورځنګ (Socialist Education Movement) په لاره واچاوه او په ۱۹۶۶ کال کې یې کلتوري انقلاب (Cultural Revolution) پیل کړ، دا داسې پروګرام و چې موخه یې په چینایي ټولنه کې د "انقلابي ضد" عناصر له منځه وړل و، چې لس کاله یې دوام وکړ او د تاوتریخجنې طبقاتي مبارزې، د کلتوري آثارو پراخه ویجاړونې او د مائو شخصیت پالنې د بې سارې ودې سره مشخص شوه. د انقلاب په اوږدو کې په لسګونه مېلیونه خلک وځورول شول، پداسې حال کې چې د مړینې اټکل شوی شمېر له سلګونو زرو څخه تر مېلیونونو پورې رسي. مائو د څو کلنو ناروغۍ وروسته په ۱۹۷۶ کال کې د زړه له یو لړ ټکانونو سره مخ شو او په ۸۲ کلنۍ کې مړ شو. د مائو په دوره کې حکومت د کورنۍ جوړونې تګلاره په کره بڼه پلې نه کړه، نو د چين نفوس له ۵۵۰ مېليونو څخه ۹۰۰ مېليونو ته لوړ شو. مائو د چين د دننه او بهر يوه لاجمنه څېره وه او لا تر اوسه د شلمې پېړۍ تر ټولو اغېزناکه څېره ګڼل کېږي. مائو د سیاست هاخوا د یوه نظرخاوند، پوځي ستراتیجیست او شاعر په توګه یادېږي. د مائو په دوره کې چین د آسیا په سویل ختیځ کمونیستي نښتو لکه د کوریا جګړه، د ویتنام جګړه او د کمبوډیا کورنۍ جګړه کې ډېر ښکیل ؤ، چې خمر روج (Khmer Rouge) یې واک ته ورساوه. هغه په چین باندې د یوه استبدادي او دیکتاتوري رژیم له لارې حکومت وکړ چې د ډله ییزې ځپنې او همدارنګه د دیني او کلتوري آثارو او ځایونو د ویجاړونې مسؤل ؤ. حکومت د لوږې، ځورونې، د زندان کار او د ډله ییز اعدامونو له لارې د زیات شمېر مړینو مسؤل ؤ چې قربانیانو شمېر د ۴۰ څخه تر ۸۰ مېلیون کسانو پورې رسي. مائو له نيمې مستعمرې څخه د نړۍ په يو مخکښ ځواک د چین د بدلولو له امله چې ډېر پرمختللی سواد، د ښځو حقونه، د روغتيا لومړني خدمتونه، لومړنی تعلیم او متوسط ژوند لري، ستايل شوی دی.  <ref>{{cite magazine|title=The Cultural Revolution and the History of Totalitarianism|url=https://time.com/4329308/cultural-revolution-history-totalitarianism/|access-date=December 14, 2020|magazine=Time}}</ref><ref>{{Cite web |last=Johnson |first=Ian |author-link=Ian Johnson (writer) |date=February 5, 2018 |title=Who Killed More: Hitler, Stalin, or Mao? |url=https://www.nybooks.com/daily/2018/02/05/who-killed-more-hitler-stalin-or-mao/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180205193203/https://www.nybooks.com/daily/2018/02/05/who-killed-more-hitler-stalin-or-mao/ |archive-date=February 5, 2018 |access-date=July 18, 2020 |website=The New York Review of Books |language=en}}</ref><ref>{{cite book|last=Fenby|first=Jonathan|url=https://archive.org/details/modernchinafallr00fenb/page/351/mode/2up|title=Modern China: The Fall and Rise of a Great Power, 1850 to the Present|publisher=[[Penguin Group]]|year=2008|isbn=978-0-06-166116-7|pages=351|author-link=Jonathan Fenby}}</ref><ref>{{cite journal|last=Schram|first=Stuart|author-link=Stuart R. Schram|date=March 2007|title=Mao: The Unknown Story|journal=[[The China Quarterly]]|issue=189|pages=205|doi=10.1017/s030574100600107x|s2cid=154814055}}</ref><ref>{{cite book|last=Evangelista|first=Matthew A.|url=https://books.google.com/books?id=9IAfLDzySd4C&q=80+million|title=Peace Studies: Critical Concepts in Political Science|publisher=Taylor & Francis|year=2005|isbn=978-0-415-33923-0|pages=96|language=en}}</ref><ref name=":4">{{Cite book|last=Bottelier|first=Pieter|url=https://books.google.com/books?id=YMhUDwAAQBAJ&pg=PA131|title=Economic Policy Making In China (1949–2016): The Role of Economists|date=April 9, 2018|publisher=[[Routledge]]|isbn=978-1-351-39381-2|pages=131|language=en|quote=We should remember, however, that Mao also did wonderful things for China; apart from reuniting the country, he restored a sense of natural pride, greatly improved women's rights, basic healthcare and primary education, ended opium abuse, simplified Chinese characters, developed pinyin and promoted its use for teaching purposes.}}</ref><ref>{{cite book|last1=Pantsov|first1=Alexander V.|last2=Levine|first2=Steven I.|date=2013|title=Mao: The Real Story|url=|location=|publisher=[[Simon & Schuster]]|page=574|isbn=978-1451654486}}</ref><ref name="Galtung">{{cite book|last1=Galtung|first1=Marte Kjær|last2=Stenslie|first2=Stig|date=2014|title=49 Myths about China|url=https://books.google.com/books?id=qqqDBQAAQBAJ&pg=PA189|publisher=[[Rowman & Littlefield]]|page=189|isbn=978-1-4422-3622-6}}</ref><ref name="PopulationStudies2015">{{cite journal|last1=Babiarz|first1=Kimberly Singer|last2=Eggleston|first2=Karen|display-authors=etal.|date=2015|title=An exploration of China's mortality decline under Mao: A provincial analysis, 1950–80|journal=[[Population Studies (journal)|Population Studies]]|volume=69|issue=1|pages=39–56|doi=10.1080/00324728.2014.972432|pmid=25495509|quote=China's growth in life expectancy at birth from 35–40 years in 1949 to 65.5 years in 1980 is among the most rapid sustained increases in documented global history.|pmc=4331212}}</ref> == د نوم انګلیسي رومي بڼه  == د مائو د ژوند په اوږدو کې، انګلیسي ژبې رسنیو عموماً د معیاري چینایي لپاره د ویډ ګیلز (Wade-Giles) د ژباړې سیسټم په کارولو سره د هغه نوم د مائو تسه تونګ وژباړه، که څه هم د Tsê په هجاء کې یې د سرمفلیکس اکسنټ حذف کړ. د نوم د پیژندلو له امله یې دا املا په پراخه کچه کارول کېده، حتی د چین خلق جمهوریت د بهرنیو چارو وزارت له خوا وروسته له هغه وکاول شوه چې د هانیو پنین (Hanyu Pinyin) سیسټم په ۱۹۵۸ کال کې د ماندارین چینایي لپاره د چین خلق جمهوریت کې د رومي بڼې رسمي سیسټم شو؛ د مائو د سیاسي بیانیو په مشهور کوچنی کتاب، کوچنی سور کتاب (''The Little Red Book'') باندې په انګلیسي ژباړو کې رسماً د مشر مائو تسه تونګ مسایل (''Quotations from Chairman Mao Tse-tung'' ) نوم کېښودل شو. پداسې حال کې چې د پنین څخه اخیستل شوې املا ''Mao Zedong''  زیاته عام ده، د ویډ ګیلز څخه اخیستل شوې املا ''Mao Tse-tung''  تر یو حده پورې په عصري خپرونو کې کارول کېږي.  <ref>{{Cite web |last=Pottinger |first=Jesse |date=August 26, 2019 |title=Explainer: Mao Zedong or Mao Tse-tung? We Have the Answer |url=https://www.thatsmags.com/china/post/29208/mao-zedong-or-mao-tse-tung-we-have-the-answer_1 |access-date=April 24, 2020 |work=That's Online}}</ref> == سرچينې == pexuu59jjnwjp8yknyxhmmuio3jibh2 0 63074 283362 2022-07-26T16:54:13Z حجاوي (بيت الحكمة) 25655 This contribution was added by Bayt al-hikma 2.0 translation project wikitext text/x-wiki '''د ټولنیزو شبکو خدمتونه''' (چې کله ناکله د تولنیزې شبکې سایټ هم بلل کېږي) یو پرلیکه پلټ‌فارم دی چې خلک یې له نورو هغو اشخاصو سره د ټولنیزو شبکو یا ټولنیزو اړیکو د جوړولو کاروي چې ورته شخصي یا شغلي محتوا، خوښې، فعالیتونه، مخینې یا رښتینې اړیکې سره لري.<ref name="Obar & Wildman 2015">{{cite journal|last1=Obar|first1=Jonathan A.|last2=Wildman|first2=Steve|title=Social media definition and the governance challenge: An introduction to the special issue|journal=Telecommunications Policy|date=October 2015|volume=39|issue=9|pages=745–750|doi=10.1016/j.telpol.2015.07.014|ssrn=2647377}}</ref><ref name="Boyd & Ellison 2007">{{cite journal|last1=boyd|first1=danah M.|last2=Ellison|first2=Nicole B.|date=October 2007|title=Social Network Sites: Definition, History, and Scholarship|journal=Journal of Computer-Mediated Communication|volume=13|issue=1|pages=210–230|doi=10.1111/j.1083-6101.2007.00393.x|s2cid=52810295}}</ref> د ټولنیزو شبکو خدمتونه د قالبونو او د ځانګړنو د شمېر له مخې بېلابېل دي. کېدای شي دغه خدمتونه په ډېسک‌ټاپ او لپ‌ټاپ کمپيوټرونو او د ټابلېټونو او ځیرکو تېلیفونونو په څېر په ګرځنده موبایلونو کې ګڼ معلومات او نوي ارتباطي وسایل وکاروي. ښايي په دې کې ډيجیټل عکسونه، ویډيوګانې او ورځني یادښتونه شامل وي. پرلیکه ټولنیز خدمتونه کله ناکله د جوړوونکو او کاروونکو له‌خوا د ټولنیزو شبکو خدمتونه بلل کېږي، که څه هم په پراخ مفهوم کې د ټولنیزو شبکو په خدمتونو کې معمولاً شخص محوره خدمتونه شاملېږي، په داسې حال کې چې پرلیکه ټولنیز خدمتونه پر ډلو راڅرخي یا ګروپ محوره دي. په ټولیز ډول د ټولنیزو شبکو سایټونه "د داسې وېب‌سایټونو په توګه چې په انلاین ډول د بېلابېلو محتواوو د تبادلې په موخه د مخاطبینو د یوې شبکې له جوړېدو سره مرسته کوي"، تر حضوري تعامل ور هاخوا د راکړې ورکړې فضا برابروي. دغه تعاملات د کمپيوټر په مرسته د بېلابېلو شبکو غړي له یو بل سره یوځای کوي او ښايي د نویو ټولنیزو او مسلکي اړیکو له رامنځته کېدو، ساتنې او پراختیا سره مرسته وکړي.<ref name="Boyd & Ellison 2007" /><ref>{{cite journal|last1=Mlaïki|first1=Alya|last2=Walsh|first2=Isabelle|last3=Kalika|first3=Michel|title=Why Do We Continue Using Social Networking Sites? The Giving Loop that feeds Computer-Mediated Social Ties|journal=Systèmes d'Information et Management|date=17 February 2017|volume=22|issue=2|pages=5–47|doi=10.3917/sim.172.0005}}</ref> د ټولنیزو شبکو سایټونه له کاروونکو سره مرسته کوي چې خپل نظرونه، ډيجیټل عکسونه، ویډیوګانې او پوسټونه شریک کړي او نور خلک د خپل رښتيني ژوند یا انلاین فعالیتونو او پېښو په اړه خبر کړي. که څه هم حضوري ټولنیزې شبکې – لکه هغه غونډې چې په کلیوالو بازارونو کې کېږي او د پېښو په اړه خبرې کوي – د لومړنیو ښارونو له جوړېدو راهیسې موجودې دي، خو وېب له خلکو سره مرسته کوي تر څو له نورو هغو کسانو سره ونښلېږي چې د نړۍ په نورو بېلابېلو ځایونو کې اوسېږي (په دې شرط چې د دغه کار لپاره انټرنېټ ته لاسرسی ولري). د ټولنیزو شبکو فلټ‌فارم ته په کتو سره خلک کولای شي د شبکې له نورو غړو سره هم اړیکې ټینګې کړي. که پر اوسنۍ ټولنه یې تسلط ته وګورو نو د ټولنیزو شبکو د خدمتونو بریالیتوب لیدای شو. د ۲۰۱۷ کال د شمېرو له مخې فېسبوک ۲.۱۳ میلیارده داسې کاروونکي لري چې په میاشتني ډول فعال وي او په متوسط ډول ۱.۴ میلیارده داسې کاروونکي لري چې هره ورځ فعال وي. لېنکډېن چې مسلکي یا شغلي‌اړخیزه اجتماعي شبکه ده، اړینه بولي چې یو غړی یې تر انلاین اړیکې مخکې باید بل غړی په رښتیني ژوند کې وپېژني. ځینې خدمتونه داسې غړي غواړي چې له نورو غړو سره تر نښلون مخکې باید اړیکه ورسره ولري. د کوویډ-۱۹ په خپرېدو سره زوم (Zoom) چې د ویډیو کنفرانس پلټ‌فارم دی، په ټوله نړۍ کې د اشخاصو د اړیکو لپاره پر یوه بې‌ساري ځای بدل شوی دی او د ښوونځي، پوهنتون، کارځای او دولتي جلسو په څېر زیات انلاین چاپېریالونه یې برابر کړي دي.<ref>{{Citation|last=Joseph|first=R.|title=The Naked Neuron|chapter=Touch Me—Feel Me—Feed Me— Kiss Me!|date=1993|pages=71–98|publisher=Springer US|isbn=978-0-306-44510-1|doi=10.1007/978-1-4899-6008-5_4}}</ref><ref>{{cite web |title=Company Info |url=https://newsroom.fb.com/company-info/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20151115110456/https://newsroom.fb.com/company-info/ |archive-date=November 15, 2015 |access-date=April 12, 2018 |publisher=Facebook Newsroom}}</ref><ref>{{cite book|doi=10.1016/S0065-2458(09)01002-X|chapter=Chapter 2 Social Network Sites|title=Social Networking and the Web|volume=76|pages=19–73|series=Advances in Computers|year=2009|last1=Thelwall|first1=Mike|isbn=9780123748119}}</ref> == ټولنیز اغېز == د فېسبوک او نورو ټولنیزو شبکو په اړه پرله‌پسې علمي څېړنې کېږي. څېړونکو په ډېرو برخو کې د ټولنیزو شبکو د اغېزو پر څېړلو پیل کړی دی او په دې اړه پلټنې کوي چې دغه سایټونه په هویت، سیاست، خصوصي حریم، ټولنیزه پانګه، د ځوانانو فرهنګ، زده‌کړو او دې ته ورته موضوعاتو کې څه ډول رول لرلای شي. څېړنو ښودلې ده چې اشخاص د اړیکې د ساتلو لپاره په فېسبوک کې افلاین ملګري اضافه کوي او دغه چاره د کار او کورني ژوند تر منځ کرښې له منځه وړي. د نړۍ له ګوټ ګوټ څخه کاروونکي ټولنیزې شبکې د بدیلې خبري سرچینې په توګه کاروي. له دې سره سره چې د ټولنیزو شبکو د سایټونو کارولو له امله خبرونو ته زموږ د لاسرسي بڼه په پام وړ ډول بدله شوې ده، کارنان غواړي د هغې محتوا د ډاډمنتیا په اړه بېلابېل نظرونه ولري چې دوی د دغو سایټونو له لارې لاسرسی ورته پیدا کوي.<ref>Gross, R and Acquisti, A (2005). [http://www.heinz.cmu.edu/~acquisti/papers/privacy-facebook-gross-acquisti.pdf Information Revelation and Privacy in Online Social Networks (The Facebook case)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110722114146/http://www.heinz.cmu.edu/~acquisti/papers/privacy-facebook-gross-acquisti.pdf|date=July 22, 2011}}. Pre-proceedings version. ACM Workshop on Privacy in the Electronic Society (WPES)</ref><ref name="Boyd2007">{{cite ssrn|last1=boyd|first1=danah|date=3 December 2007|title=Why Youth (Heart) Social Network Sites: The Role of Networked Publics in Teenage Social Life|ssrn=1518924}}</ref><ref>{{cite book|last1=Woodman|first1=Dan|last2=Wyn|first2=Johanna|title=Youth and Generation|date=2015|publisher=SAGE|isbn=978-1-4462-5904-7|page=132}}</ref><ref>{{Cite web |title=Usage of social media as a news source worldwide 2020 |url=https://www.statista.com/statistics/718019/social-media-news-source/ |access-date=2020-09-02 |website=Statista |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Martin |first=Nicole |title=How Social Media Has Changed How We Consume News |url=https://www.forbes.com/sites/nicolemartin1/2018/11/30/how-social-media-has-changed-how-we-consume-news/ |access-date=2020-09-02 |website=Forbes |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2019-05-13 |title=People say they regularly see false and misleading content on social media – but also new ideas |url=https://www.pewresearch.org/internet/2019/05/13/users-say-they-regularly-encounter-false-and-misleading-content-on-social-media-but-also-new-ideas/ |access-date=2020-09-02 |website=Pew Research Center: Internet, Science & Tech |language=en-US}}</ref> په ۲۰۱۵ کال کې یوې څېړنې وښوده چې ۸۵ سلنه هغه کسان چې عمرونه یې له ۱۸ تر ۳۴ کلونو پورې وي، د خپل پېر په اړه د تصمیم نیولو لپاره د ټولنیزو شبکو سایټونه کاروي. په داسې حال کې چې څه باندې ۶۵ سلنه هغه کسان چې عمرونه یې تر ۵۵ لوړ وي، پر شفاهي تبلیغاتو تکیه کوي. ګڼ وېب‌سایټونه د خیریه کارونو لپاره د ټولنیزو شبکو د ماډل له ځواکه استفاده کوي. دغه ډول ماډلونه مرسته کوي چې تیت پرک صنعتونه او بې سرچینو کوچني سازمانونه سره یوځای شي تر څو ګڼ داسې مخاطبان ومومي چې لېوال کاروونکي په کې وي. ټولنیزې شبکې د اشخاصو تر منځ د ډيجیټلي اړیکو لپاره متفاوته لاره برابروي. دغه ټولنې د معلوماتو او نظرونو د شریکولو شونتیا برابروي. په ۲۰۱۱ کال کې څېړنو وښوده چې په بریتانیا کې ۵۰ سلنه کار ګومارونکو په کاري ساعتونو کې د ټولنیزو شبکو له سایټونو یا د ټولنیزو شبکو له خدمتونو څخه استفاده منع کړې ده.<ref>{{Cite web |last=Mody |first=Milind |date=October 14, 2015 |title=Facebook Preferred by Youngsters. Older lot still prefer "Word of Mouth" as the Most Trusted Source of Medium |url=http://blogs.ebrandz.com/facebook-preferred-by-youngsters-older-lot-still-prefer-word-of-mouth-as-the-most-trusted-source-of-medium/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160426040142/http://blogs.ebrandz.com/facebook-preferred-by-youngsters-older-lot-still-prefer-word-of-mouth-as-the-most-trusted-source-of-medium/ |archive-date=April 26, 2016 |access-date=April 13, 2016}}</ref><ref>{{cite news|last1=Silverman|first1=Rachel Emma|title=A New Generation Reinvents Philanthropy|url=https://www.wsj.com/articles/SB118765256378003494|work=Wall Street Journal|date=21 August 2007|access-date=August 9, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170809171401/https://www.wsj.com/articles/SB118765256378003494|archive-date=August 9, 2017|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=Half of employees banned from Facebook at work|url=https://www.telegraph.co.uk/technology/facebook/8506380/Half-of-employees-banned-from-Facebook-at-work.html|date=11 May 2011|work=The Daily Telegraph|access-date=April 4, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20171226110909/http://www.telegraph.co.uk/technology/facebook/8506380/Half-of-employees-banned-from-Facebook-at-work.html|archive-date=December 26, 2017|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web |date=11 May 2011 |title=50% of British employers have banned Facebook from the office. What do you think? |url=http://news.searchofficespace.com/sos-news/50-of-british-employers-have-banned-facebook-from-the-office-what-do-you-think.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110515134143/http://news.searchofficespace.com/sos-news/50-of-british-employers-have-banned-facebook-from-the-office-what-do-you-think.html |archive-date=May 15, 2011 |access-date=May 11, 2011 |website=OfficeFreedom}}</ref> په دې اړه د څېړنو پایلې بېلابېلې دي چې ایا په ټولنیزو شبکو کې د یوه شخص ښکېلتیا د هغه د یوازېتوب یا تنهایۍ پر احساس اغېز لرلای شي که نه. څېړنو ښودلې ده چې له ټولنیزو شبکو څخه د استفادې لپاره د شخص د انتخاب ډول کولای شي د هغه د یوازېتوب احساس په منفي یا مثبت ډول بدل کړي. ځینې هغه شرکتونه چې ګرځنده کارکوونکي لري، خپل کارکوونکي د ټولنیزو شبکو کارولو ته هڅوي تر څو ځانونه یوازې احساس نه کړي. ښوونکي له ټولنیزو شبکو څخه د دې لپاره استفاده کوي چې له خپلو زده‌کوونکو سره تړلي پاتې شي، خو نور اشخاص یې د دې لپاره کاروي چې خپلې نږدې اړیکې وپالي. د ټولنیزې شبکې هر کاروونکی یوه ټولنه جوړولای شي او دا ټولنه پر هغه شخصي هویت متمرکزه وي چې دی غواړي په انلاین ډول یې رامنځته کړي. راب کاور په خپل کتاب کې استدلال کوي چې د ټولنیزو شبکو بنسټونه انلاین نمایشونه پر داسې شبکه بدلوي چې هم د لیدو وړ وي او هم له نورو اشخاصو سره ارتباطي بڼه لري، دغه چاره ځوانانو ته د هویت پروسې پېچلې کوي او د اضطراب نوې بڼې رامنځته کوي. په ۲۰۱۶ کال کې خبري راپورونو وښوده چې د ټولنیزو شبکو له سایټونو څخه تر حد ډېره استفاده ښايي د افسرده‌ګۍ کچه لوړه کړي، یعنې کوم کسان چې د ټولنیزو شبکو سایټونه نه کاروي، د هغوی په پرتله ښايي په دوی کې د افسرده‌ګۍ کچه درې برابره لوړه شي. د نړۍ له ګوټ ګوټ څخه کارپوهانو ویلي دي چې هغه کسان چې د ټولنیزو شبکو له سایټونو څخه زیاته استفاده کوي، د هغو کسانو په نسبت یې د افسرده‌ګۍ کچه لوړه ده چې له دغو سایټونو څخه ډېره استفاده نه کوي. لږ تر لږه یوې څېړنې څرګنده کړه چې د فېسبوک د کارولو منفي اغېزې د مخامخ تعاملاتو له مثبتو اغېزو سره برابرې دي یا ترې زیاتې دي.<ref>{{cite journal|last1=Matook|first1=Sabine|last2=Cummings|first2=Jeff|last3=Bala|first3=Hillol|title=Are You Feeling Lonely? The Impact of Relationship Characteristics and Online Social Network Features on Loneliness|journal=Journal of Management Information Systems|date=15 April 2015|volume=31|issue=4|pages=278–310|doi=10.1080/07421222.2014.1001282|s2cid=24442525|url=https://espace.library.uq.edu.au/view/UQ:357027/ERAUQ357027.pdf}}</ref><ref>Lister, p. 215{{full citation needed|date=November 2019}}</ref><ref name="Cover">Cover, Rob (2016). Digital Identities: Creating and Communicating the Online Self. Elsevier. {{ISBN|9780124200838}}{{page needed|date=November 2019}}</ref><ref>{{cite journal|last1=Shakya|first1=Holly B.|last2=Christakis|first2=Nicholas A.|title=Association of Facebook Use With Compromised Well-Being: A Longitudinal Study|journal=American Journal of Epidemiology|volume=185|issue=3|pages=203–211|date=16 January 2017|doi=10.1093/aje/kww189|pmid=28093386|s2cid=9926583}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://news.naver.com/main/hotissue/read.nhn?mid=hot&sid1=103&cid=3118&iid=1197260&oid=296&aid=0000026697&ptype=021|title=SNS 자주 방문하면 우울증 걸릴 확률 2.7배|last=송|first=영오|date=March 23, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20190323061250/https://news.naver.com/main/hotissue/read.nhn?mid=hot&sid1=103&cid=3118&iid=1197260&oid=296&aid=0000026697&ptype=021|archive-date=March 23, 2019|url-status=live}}</ref> == نوي راټوکېدلي بهیرونه == === علم === د استفادې یو بل مورد چې ډېر بحث پرې کېږي، په علمي ټولنو کې د ټولنیزو شبکو استفاده ده. «جولیا پورټر لیبسکینډ» او همکارانو یې په دې اړه څېړنه کړې ده چې د بایوټکنالوژۍ نوي شرکتونه د خپلو علمي موندنو د شریکولو لپاره د ټولنیزو شبکو له سایټونو څخه په څه ډول استفاده کوي. دوی په خپله څېړنه کې ویلي دي چې دغه شرکتونه له یو بل سره د پوهې او معلوماتو په شریکولو سره کولای شي خپلې زده‌کړې او انعطاف په داسې ډول ډېر کړي چې په بل خپلواک سازمان کې شوني نه دي. ټولنیزې شبکې له علمي ډلو سره مرسته کوي چې خپل پوهنیز بنسټونه پراخ کړي او خپل نظرونه شریک کړي او د اړیکو له دغو نویو وسایلو پرته ښايي د دوی تیورۍ له پامه ولوېږي. څېړونکي له ټولنیزو شبکو څخه تر ډېره د مسلکي اړیکو د ساتنې او پراختیا لپاره کار اخلي. دوی غواړي ټولنیزې او مسلکي اړیکې پیاوړې کړي، له ملګرو او همکارانو سره تړلي پاتې شي او هغه شیان ووینی چې د دوی مخاطبین یې ترسره کوي. دغه چاره ښايي د دوی په هغې اړتیا پورې اړه ولري چې په ورته برخو کې د همکاریو د رامنځته کولو او پوهې د شریکولو لپاره یې د خپلو ملګرو او همکارانو پر فعالیتونو خبرېدو ته لري. <ref>[http://www.google.com/trends?q=e-commerce%2C+social+networking&ctab=0&geo=all&date=all&sort=1 Search for "e-commerce, social networking"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111127063808/http://www.google.com/trends?q=e-commerce%2C+social+networking&ctab=0&geo=all&date=all&sort=1|date=November 27, 2011}}. [[Google Trends]]. Retrieved October 26, 2009.</ref><ref>{{cite journal|last1=Mackey|first1=Jesica|last2=McClure|first2=Theresa|last3=Heilman|first3=Laura|last4=Darbouze|first4=Michael|title=Perspectives from the Field: 21st Century Public Involvement|journal=Environmental Practice|date=4 January 2017|volume=18|issue=2|pages=123–124|doi=10.1017/S1466046616000120|s2cid=131901826|url=https://semanticscholar.org/paper/ccde34c5d0bb33c7c98f37a9186f90b47bb69ea5}}</ref><ref>{{cite web |last=Wasserman |first=Todd |date=April 6, 2012 |title=Pinterest is Now the No. 3 Social Network in the U.S. [STUDY] |url=http://mashable.com/2012/04/06/pinterest-number-3-social-network/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120809161431/http://mashable.com/2012/04/06/pinterest-number-3-social-network/ |archive-date=August 9, 2012 |access-date=September 7, 2012 |website=[[Mashable]]}}</ref><ref>{{cite web |author=Smith |first=Cooper |date=September 18, 2013 |title=Facebook Users Are Uploading 350 Million New Photos Each Day |url=https://www.businessinsider.com/facebook-350-million-photos-each-day-2013-9?IR=T |access-date=December 28, 2020 |website=Business Insider |publisher=}}</ref> == سرچينې == 8b45ryk7yjnckbu16r8xsm7newp8jtw 0 63075 283363 2022-07-26T16:56:15Z حجاوي (بيت الحكمة) 25655 This contribution was added by Bayt al-hikma 2.0 translation project wikitext text/x-wiki په کلاسيک لرغونتوب کې پوهه د نړۍ يا طبيعت د کارونو په اړه پلټنې رانغاړي، چې عملي موخې (لکه: د يوې باوري کليزې رامنځته کول يا د بېلابېل ډول ناروغيو د درملنې د څرنګوالي مشخص کول) او همدا راز د طبيعي فلسفې اړوند نورې ذهني پلټنې دواړه په نښه کوي. کلاسيک لرغونتوب په دوديز ډول له ميلاد څخه مخکې د ۸ او ۶ ز پېړۍ تر منځ دورې په توګه راپېژندل شوی دی او د دې دورې پر مهال د طبيعت اړوند نظریې چې د تيوري په بڼې رامنځته شوي دي، يوازې په ساينس پورې نه وې تړلې، مګر افسانه او دين يې هم په کې رانغاړه. هغه خلک چې اوسمهال لومړني پوهان ګڼل کېږي، ښايي ځانونه يې لکه د يو ماهر مسلک کارکونکي (لکه: ډاکتران) يا د مذهبي دود پيروان (لکه د معبد روغونکي) غوندې طبيعي فيلسوفان ګڼل. په دې دوره کې ځينې خورا نامتو پېژندل شوې څېرې هايپوکرات “Hippocrates”، ارستو “Aristotle”، اقليدس “Euclid”، ارشميدس “Archimedes”، هيپارخوس “Hipparchus”، ګالين “Galen” او بطليموس “Ptolemy” دي. د دوی ونډې او يو لړ تبصرې په ختيځ، اسلامي او لاتينۍ نړۍ کې خپرې شوې او د معاصرې پوهې په رامنځته کولو کې يې مرسته وکړه. د دوی کارونو د رياضياتو، نړۍ پېژندنې، طب او فزيک په ګډون زياتې بېلابېل ډولونه وپوښل. == لرغونی يونان == === د لاملونو پوهه === د شيانو د طبيعت په اړه پلټنې په لومړي ځل د دلرغونو يونانيانو په منځ کې له عملي اندېښنو پرته پيل شوې. د بېلګې په ډول: د کليزې د رامنځته کولو هڅه په لومړي د يوناني شاعر هزيود “Hesiod” د «کارونه او ورځې:Works and Days» له لورې د بېلګې ورکولو په واسطه شوې ده، چې له ميلاد څخه نږدې ۷۰۰ کالونه پخوا کيې ژوند وکړ. د هزيود کليزه د ستورو د موسمي ښکاره کېدنو او نه ښکاره کېدنو او همدا راز د سپوږمۍ د پړاوونو له مخې د موسمي فعاليتونو د منظم کولو په موخه وه، چې نېکمرغه يا بدمرغه ګڼل کېدل. له ميلاد څخه نږدې ۴۵۰ کالونه پخوا موږ په متنونو کې د ستورو د موسمي ښکاره کېدنو او نه ښکاره کېدنو تاليفات وينو، چې د پاراپيګماتا “Paramegmata” په نوم يادېږي، چې د ستورپوهنيزو کتنو پر بنسټ د يونان د ښاري دولتونو د ملکي يا مدني کليزو د منظم کولو لپاره کارول کېدل. <ref>Lloyd (1970), p. 81; Thurston, p. 21.</ref><ref>Thurston, pp. 111–12; D. R. Lehoux, ''Parapegmata: or Astrology, Weather, and Calendars in the Ancient World'', [http://www.collectionscanada.ca/obj/s4/f2/dsk2/ftp03/NQ53766.pdf PhD Dissertation, University of Toronto, 2000], p. 61.</ref> طب يوه بله برخه ده، چې د دې دورې پر مهال په کې په عملي ډول د طبيعت پلټنې وشوې. يوناني طبابت يوازې د يو روزل شوي مسلک سيمه نه وه او د اجازې يا جواز ورکولو د وړتيا منل شوې لاره نه وه. په هايپوکراتيک دود کې ډاکتران، د معبد روغونکي چې د اسکليپييس “Asclepius” د مذهبي باورونو په سيستم پورې تړاو لري، درملو کې د کارېدونکو بوټو راټولونکي، د درملو پلورونکي، دائې او د جمناستيک روزونکي ټولو ادعا وکړه، چې په ځانګړو برخو کې د روغونکو يا معالجه کوونکو په توګه وړ دي او د رنځورانو لپاره يې په فعال ډول سيالي وکړه. د دې سيالو دودونو په منځ کې دې سيالۍ د ناروغۍ د لاملونو او مناسبې درملنې او همدا راز د د دوی د سياليو د عمومي ميتودولوژيکو لارو چارو په اړه يو فعال عمومي بحث سره مرسته وکړه. <ref>Lloyd (1979), pp. 38–9.</ref> د سببي تشرېحاتو لپاره د څېړنې يوه بېلګه د «د سپېڅلې ناروغۍ په اړه:On the Sacred Disease» تر سرليک لاندې د هايپوکرات په متن کې موندل کېږي، چې د عصبي ناروغۍ (ميرګي) له طبيعت څخه بحث کوي. په دې متن کې ليکوال پر خپلو سيالانو (د معبد معالجينو) باندې د دوی د دې ناپوهۍ له امله بريد کوي، چې عصبي ناروغي د خدای په قهر پورې تړي او دوی يوازې له پيسو ګټلو سره مينه لري. که څه هم ليکوال ټينګار کوي، چې ميرګي يو طبيعي لامل لري، مګر کله چې د دې برخې تشرېح کولو ته راځي چې لامل څه شی دی او مناسبه درملنه يې څه کېدای شي، تشرېح يې د مشخص ثبوت په توګه لنډه او درملنه يې د خپلو سيالانو غوندې ناڅرګنده ده. سره له دې هم د طبيعي ښکارندې کتنو د دوی د لاملونو د مشخص کولو په موخه په يوه هڅه کې يو ځای يا تاليف کېدلو ته لکه د بېلګې په ډول د ارستو او تئوفراستوس په کارونو کې دوام ورکړ، چې د ژوو او نباتاتو په اړه يې په پراخه کچه ليکل وکړل. تئو فراستوس د منرالونو او ډبرو د ډلبندي کولو لومړنۍ منظمه هڅه هم وکړه، چې لنډيز يې د پليني “Pliny” په «طبيعي تاریخ:Natural History» نومي اثر کې موندل کېږي. <ref>Lloyd (1979), pp. 15–24.</ref> د يوناني پوهې ميراث په دې دوره کې د سترواکۍ څېړنې (د بېلګې په ډول په زولوژي، بوتاني، منرالوژي او ستورپوهنه کې)، د معلومه پوهنيزو ستونزو په ارزښت اهميت کې د پوهاوي (لکه: د بدلون ستونزه او لاملونه يې) او د حقيقت لپاره د معيارونو رامنځته کولو د ميتودولوژيکي اهميت د يوې پېژندنې (لکه: د طبيعي ښکارندو برخه کې د رياضياتو پلي کول) له امله په حقيقي پوهه، کې د پام وړ پرمختګونه راونغاړل، سره له دې چې په دې هره برخه کې د نړيوالو نظريو سمون (نړيواله اجماع) نه وه. <ref name=":0">Lloyd (1970), pp. 144–6.</ref> === له سقراط څخه مخکې فلسفه === ==== ماده پلوي فيلسوفان ==== پخواني يوناني فيلسوفان چې له سقراط څخه د مخه فيلسوفانو په توګه پېژندل کېږي، د مادې اصالت پلوي وو. دوی د خپلو ګاونډيانو په افسانه کې دې ورته پوښتنې ته بديل ځوابونه برابر کړل، چې «هغه منظمه نړۍ چې موږ په کې ژوند کوو، څه ډول رامنځته شوه؟». که څه هم پوښتنه خورا ورته ده، مګر د دوی ځوابونه او د ځوابونو په اړه يې چلند د پام وړ توپير لري. لکه څرنګه چې د ارستو غوندې د دې ډول وروستيو ليکوالانو له لورې راپور شوي، د دوی تشرېحاتو د شيانو پر مادي سرچينه باندې د تمرکز کولو هڅه کوله. <ref>Cornford, p. 159.</ref> د ميليتس تاليس (له ميلاد څخه مخکې ۶۲۴ – ۵۴۶) فکر وکړ، چې ټول شيان له اوبو څخه رامنځته شوی او خپل خواړه له اوبو څخه تر لاسه کوي. اناکسيمېنډر ‘Anaximandaer’ (له ميلاد څخه مخکې ۶۱۰ – ۵۴۶) هغه وخت وړانديز وکړ، چې شيان د اوبو غوندې مشخص مادې څخه نه شي رامنځته کېدلی، مګر دا چې د نوموړي په اند له «بې بريده» څخه رامنځته کېږي. دا چې د هغه څه معنا وه، په کره ډول ناڅرګنده ده، مګر وړانديز شوې ده چې دا په خپلې اندازه يا مقدار کې بې پولې وه؛ نو هغه جوړښت چې ښايي په خپلو ځانګړتياوو کې بې پاېلې نه شي، د خپل مخالف له لورې يې په وخت کې ځواک ځکه نه شي ډېرېدلی چې پيل او پای نه لري او په فضا کې ځکه نه شي ډېرېدلی چې ټول شيان رانغاړي. اناکسيمينيس “Anaximenes” (له ميلاد څخه مخکې ۵۸۵ – ۵۲۵) د رښتينې مادي اصلي مفهوم (هوا) ته بېرته وګرځېد، چې د ترقيق او مايع ته د بدلولو عمليې په واسطه بدلېدلی شول. نوموړي د دې بيانولو لپاره د عمومي کتنو (د شرابو غل) بېلګې وړاندې کړې، چې هوا يوه ماده او اسانه ازمايښت و، چې وښيي چې د ترقيق او مايع ته د بدلون عمليې په واسطه بدلېدلی شي. <ref>Lloyd (1970), pp. 16–21; Cornford, pp. 171–8.</ref><ref>Lloyd (1970), pp. 21–3.</ref> د افسس هراکليتوس “Heraclitus of Ephesus” (له ميلاد څخه نږدې ۵۳۵ – ۴۷۵ کالونه مخکې) هغه وخت په پام کې ونيول، چې ياد بدلون د بلې هرې مادې په پرتله بنسټيز و، که څه هم د عنصر اور په دې بهير کې د مرکزي ونډې لوبونکی ښکارېده. په پای کې د اکراګاس امپدوکلس “Empedocles” (له ميلاد څخه مخکې ۴۹۰ – ۴۳۰) ګڼل کېږي، چې د خپلو وړاندينيو پوهانو نظريات يې يو ځای کړي دي او څرګندوي، چې څلور عناصر (ځمکه، اوبه، هوا او اور) دي چې د نوموړي په اند د مينې او جګړې د دوه مخالفو ځواکونو تر نفوذ لاندې د يو ځای کولو او بېلولو په واسطه بدلون رامنځته کوي. <ref>Lloyd (1970), pp. 36–7.</ref><ref>Lloyd (1970), pp. 39–43.</ref> دا ټولې نظريې په دې معنا دي، چې ماده يو تل پاتې جوهر يا ماده ده. دوه يوناني فيلسوفانو ليوسيپس “Leucippus” (له ميلاد څخه مخکې د ۵ پېړۍ لومړی نيمايي) او ديموکرېتس “Democritus” دا نظريه لری، چې د اتومونو او تشولو په نوم دوه رښتينۍ هستۍ وې، چې اتومونه د مادې کوچنۍ او نه وېشل کېدونکې ذرې وې او تشول هغه تشه يا خالي فضا وه، چې ماده په کې پرته ده. که څه هم له تالس “Thales”  څخه تر ديموکريتس پورې ټول تشرېحات ماده رانغاړي او هغه څه چې خورا مهم دي، دا حقيقت دی چې دا سيالې څرګندونې د بحث د يو پرله پسې بهير وړانديز کوي، چې بديل نظريې په کې مخکې کېښودل شوې او نيوکه پرې شوې وه. <ref>Lloyd (1970), pp. 45–9.</ref> د کولوفون زينوفانيس “Xenophanes of Colophon” لرغونې ژوند پوهنه “paleontology” او جيولوژي وار له مخه ځکه اټکل کړه، چې نوموړي فکر کاوه چې ځمکه او سمندرګی سره ګډېږي او ټول په خاوره بدلېږي، چې نوموړی د سمندري مخلوقاتو له هغو بېلابېلو فوسيلونو څخه يادونه کوي، چې هغه په خپله ليدلي وو. <ref>Barnes p. 47, quoting Hippolytus ''Refutation of all Heresies'' I xiv 1–6</ref> == سرچينې == kl6xfhocb50zhizcz3i2gxwrmhnwmo0 0 63076 283364 2022-07-26T17:01:11Z حجاوي (بيت الحكمة) 25655 This contribution was added by Bayt al-hikma 2.0 translation project wikitext text/x-wiki کونراد هېرمن جوزف ادناور (په انګلیسي: '''Konrad Hermann Joseph Adenauer'''، په جرمني ژبه یې تلفظ: [ˈkɔnʁaːt ˈʔaːdənaʊɐ]؛ زوکړه د ۱۸۷۶ز کال د جنوري ۵مه ـــ مړینه د ۱۹۶۷ز کال د اپرېل ۱۹مه) یو جرمن سیاستوال و چې له ۱۹۴۹ز کال څخه تر ۱۹۶۳ز کال پورې یې د لوېدیځ جرمني د لومړني مستشار یا صدر اعظم په توګه خدمت وکړ. له ۱۹۴۶ز کال څخه تر ۱۹۶۶ز کال پورې هغه د عیسوي ډېموکراتیک اتحاد (CDU) لومړنی مشر و، نوموړی یو عیسوي دېموکراتیک ګوند و چې هغه یې په بنسټ اېښودلو کې ونډه اخیستې وه، د نوموړي تر مشرۍ لاندې په هېواد کې تر ټولو لاسبری ځواک شو. ادناور چې یو وفادار رومن کاتولیک او د کاتولیک مرکز ګوند غړی و، د ویمار په جمهوریت کې یو مخکښ سیاستوال و، چې د کولن د ښاروال په توګه (۱۹۱۷-۱۹۳۳) او د پروشیا د ایالتي شورا د مشر په توګه (۱۹۲۲-۱۹۳۳) یې خدمت وکړ. د فدرالي جمهوریت په لومړنیو کلونو کې، هغه خپل پام له نازیزم څخه د اړولو (denazification) نه د سمون راوستلو ته واړاوه، او خپل هېواد یې د دویمې نړیوالې جګړې له ویجاړیو څخه په یو شتمن، هوسا ملت باندې تر بدلېدلو پورې داسې اداره کړ چې له فرانسې، برتانیې، او متحده ایالاتو سره یې نږدې اړیکې رامنځته کړې. د هغو کلونو په بهیر کې چې دی په واک کې و، لوېدیځ جرمني له ډېموکراسۍ، ثبات، نړیوال درناوي او اقتصادي ښېرازۍ ( ''Wirtschaftswunder یعنې اقتصادي معجزې'') څخه برخمن شو. <ref>{{cite web |title=Konrad Adenauer (1876–1967) |url=https://www.bbc.co.uk/history/historic_figures/adenauer_konrad.shtml}}</ref><ref>Richard Hiscocks, ''The Adenauer era'' (1975) p. 290</ref> ادناور له خپلو شدیدو کاري عادتونو سره او له خپل عجیب سیاسي شعور سره خپل عمر غلط ثابت کړ. هغه د بازار په بنسټ د لېبرالې ډېموکراسۍ او د کمونېزم ضد پراخ لید ته خپل پیاوړی تعهد څرګند کړ. ادناور یو ځیرک او ستراتېژيک ساستوال و، هغه په ژوره بڼه یوې لوېديځ محورې بهرنۍ پاليسۍ او په نړۍ کې د لوېدیځ جرمني بیا ځای موندلو ته ژمن و. هغه هڅه وکړه چې د لوېدیځ جرمني اقتصاد د دویمې نړیوالې جګړې څخه بیا د اروپا په کچه یو مرکزي موقعیت ته ولېږدوي، چې د اقتصاد له وزیر لودینګ ارهارد سره یې یو ځای د جرمني د اقتصادي معجزې مشري په غاړه لرله، او نوموړی په ۱۹۵۵ز او ۱۹۵۶ز کلونو کې د ملي پوځي ځواکونو (the Bundeswehr) او د استخباراتي ادارې (the Bundesnachrichtendienst) د بیا رامنځته کولو محرکه ځواک بلل کېږي. ادناور د خپل سیال جرمن دېموکراتیک جمهوریت (GDR) او د اودور-نیسي کرښې دواړو د په رسمیت پېژندلو مخالفت وکړ. نوموړي په مهارت سره په خپلو ټاکنیزو سیالیو کې د سوسیال دېموکرات ګوند پر وړاندې کوم چې د جرمني د دېموکراتیک جمهوریت سره او د جګړې له مخکې پولو سره یو څه زیات خواخوږی درلود، وکارول. ادناور لوېدیځ جرمني د ناټو یو غړی کړ. سره له دې چې ادناور د اروپایي اتحاد ملاتړی هم و، خو د فرانسې پر وړاندې د د متقابل توازن د رامنځته کولو په موخه له متحده ایالاتو سره د پیاوړو اتلانتیکي (Atlanticist) اړیکو په لټه کې و. ادناور، چې د خپل عمر په ۸۷ کلنۍ کې یې د صدر اعظم په توګه له خپل سِمت نه استعفا ورکړه او د عیسوي دېموکراتیکې اتحادیې (CDU) مشرۍ ته یې په ۹۰ کلنۍ کې تر تقاعد کېدو پورې ادامه ورکړه، زیاتره وخت "Der Alte" ("پخوانی هغه" ) بلل کېده. د برتانوي سیاستوال رای جنکینز په حواله، هغه "تر ټولو زوړ سیاستوال و چې تر اوسه یې په ټاکنیز مقام باندې فعالیت کړی دی" او د معاصرې اروپا په تاریخ کې د یوه ستر هېواد تر ټولو زوړ مشر و. د ۲۰۲۱ز کال د څېړنو پر بنسټ، ادناور تر اوسه پورې په اروپا کې د دولت د تر ټولو زاړه مشر او تر ټولو زاړه ټاکل شوي سیاستوال په توګه (چې یواځې ګیورګیو ناپولیتانو ورسره برابري کړې ده ) پاتې شوی دی. په هر ترتیب، د تونس او مالېزیا حکومتونو په ۲۰۱۰مه زېږدیزه لسیزه کې له نوموړي څخه ډېر زاړه مشران درلودل. <ref>{{cite book|last=Jenkins|first=Roy|author-link=Roy Jenkins|title=Portraits and Miniatures|url=https://books.google.com/books?id=VsICNA8gGdIC&pg=PT56|publisher=[[A & C Black]]|year=1993|page=56|isbn=9781448202881}}</ref> == په کولن کې د اوسېدو کلونه == === د ژوند لومړني وختونه او زده کړې === کونراد اناور د جوهان کونراد ادناور (زوکړه ۱۸۳۳ز کال ـــ مړینه ۱۹۰۶ز کال) او د هغه د مېرمنې هېلن (چې کورنی منځنی نوم یې سشارفنبرګ  (Scharfenberg) و؛ زوکړه ۱۸۴۹ز کال ــ مړینه ۱۹۱۹) له پنځو اولادونو څخه د دریم په توګه د ۱۸۷۹ز کال د جنوري په ۵مه نېټه د پروشیا د راین ولایت په کولن کې زیږېدلی دی. د نوموړي وروڼه او خویندې په ترتیب سره اګوست (زوکړه ۱۸۷۲ز کال ــ مړینه ۱۹۵۲ز کال)، جوهانس (زوکړه ۱۸۷۳ز کال ــ مړینه ۱۹۳۷ز کال)، لیلي (زوکړه ۱۸۷۹ز کال ــ مړینه ۱۹۵۰ز کال) او الېزېبت وو چې الېزېبت له زیږېدو څخه لږ وروسته د ۱۸۸۰ز کال په شاوخوا کې مړه شوې ده. د ادناور ځوانۍ ته له بڼې ورکوونکو اغېزو څخه یوه یې فرهنګي مبارزه  (''Kulturkampf'') وه، نوموړې اغېزه هغه تجربه وه چې والدینو یې ده ته نسبت کاوه او نوموړی یې د ټول عمر لپاره د "پروشیانیزم" (Prussianism) څخه کړ کرکجن او له پروشیا سره د راینلنډ ادغام نوموړی د ۱۹مې زېږدیزې پېړۍ د زیات شمېر نورو راینلنډي کاتولیکانو په څېر په شدت سره وځوراوه.<ref>Jenkins, Roy. ''Portraits and Miniatures'', London: Bloomsbury Reader, 2012. p. 81</ref><ref name="oryx">{{cite book|title=Government Leaders, Military Rulers, and Political Activists|year=2001|publisher=Oryx Press|location=Westport, CT|page=4|chapter-url=https://www.questia.com/read/106890738/government-leaders-military-rulers-and-political|editor=David W. Del Testa|chapter=Adenauer, Konrad|access-date=2 September 2017|archive-date=13 March 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200313231545/https://www.questia.com/read/106890738/government-leaders-military-rulers-and-political|url-status=dead}}</ref> هغه په ۱۸۹۴ز کال کې خپل ابیتور زده کړې (چې معمولاً له ۱۲ یا ۱۳ کلونو ښوونځي ویلو وروسته بشپړېږي) بشپړې کړې او د فریبروګ، میونیخ او بُن په پوهنتونونو کې یې د قانون او سیاست زده کړې پیل کړې. په ۱۸۹۶ز کال کې، هغه په ۲۰ کلنۍ کې د پروشیا پوځ ته وغوښتل شو، خو د مزمنو تنفسي ستونزو له امله یې چې له ماشومتوب څخه ورسره مل وې، ونشوی کولی چې په فزیکي ازموینه کې بریالی شي. نوموړی په بن کې د ارمینیا د کاتولیکو محصلینو ټولنې (K.St.V. Arminia Bonn) تر مشرۍ لاندې د رومن کاتولیک محصلینو د انجمنونو غړی و. هغه په ۱۹۰۰ز کال کې فارغ شو او له هغه وروسته یې د کولن په محکمه کې د یو وکیل په توګه کار کاوه<ref>{{cite web |title=Lebenslauf – Ein kurzer Überblick |url=https://www.konrad-adenauer.de/biographie/lebenslauf/uebersicht |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170803005403/https://www.konrad-adenauer.de/biographie/lebenslauf/uebersicht |archive-date=3 August 2017 |access-date=28 December 2017 |publisher=Konrad Adenauer Stiftung |language=de}}</ref> === په کولن کې د مشر په توګه === د یو دیندار کاتولیک په توګه، نوموړی په ۱۹۰۶ز کال کې له مرکزي ګوند (په جرمني ژبه: ''Zentrumspartei''   یا یواځې ''Zentrum)'' او په همدې کال کې د کولن ښاري شورا ته نوماند شو. په ۱۹۰۹ز کال کې، هغه د کولن مرستیال-ښاروال شو، کوم چې په ۱۹۱۴ز کال کې له ۶۳۵۰۰۰ وګړو سره یو صنعتي لوی ګڼ مېشته ښار و. ادناو له افراطي سیاسي خوځښتونو څخه چې د ده د نسل لویه برخه یې جذب کړې وه، په ډډه کولو سره، د منځنۍ طبقې نجابت، زیار ایستنې، نظم، او عیسوي اخلاقو او ارزښتونو ته ژمن و، او د بې نظمۍ، بې کفایتۍ، بې منطقۍ او سیاسي بې اخلاقۍ له منځه وړلو ته ژمن و. له ۱۹۱۷ز کال څخه تر ۱۹۳۳ز کال پورې هغه د کولن د ښاروال په توګه خدمت وکړ او د پروشیا د اعیانو د مجلس (Prussian House of Lords) غړی شو.{{sfn|Schwarz|1995|p=94}} ادناور د لومړۍ نړیوالې جګړې په بهیر کې د کولن مشري پر غاړه لرله، هغه له پوځ سره له نږدې څخه کار کاوه تر څو د لوېدیځې جبهې لپاره د اکمالاتو او ترانسپوت د یوې شاتنۍ اډې په توګه د دې ښار رول اعظمي کړي. هغه د ملکیانو د خوراکي توکو چمتوکولو ته ځانګړې پام واړاوه، او اوسېدونکو ته یې دا زمینه برابره کړه تر څو له هغو شدیدو کمښتونو څخه وژغورل شي چې د ۱۹۱۸ او ۱۹۱۹ز کلونو تر منځ د جرمني زیاتره ښارونه ورسره لاس او ګرېوان وو. په ۱۹۱۸ز کال کې نوموړي دغه ښار د خوړو برابرولو په موخه  د لومړي ځل لپار د سویا له ترکیب څخه یو ساسج راوویست چې د کولن د ساسج نوم ورکړل شو. د ۱۹۱۸ز کال په وروستیو کې د زاړه رژیم د ړنګېدو په درشل کې او د انقلاب د راتګ او د پراخو بې نظمیو د ګواښ پر مهال، ادناور له سوسیال دېموکراتانو سره د خپلو ښو کاري اړیکو په کارولو سره د کولن کنترول وساته. د ۱۹۱۹ز کال د فبرورۍ په لومړۍ نېټه په یوه بیانیه کې، ادناور د پروشیا د منحلېدو او په رایش آلمان کې یې د پروسیایي راینلنډ په یو نوي خپلواک ایالت باندې د بدلېدو غوښتنه وکړه. ادناور ادعا کوله چې دا کار په راینلنډ کې د فرانسې د پرمختګ د مخنیوي یواځینۍ لاره وه. د رایش المان او پروشیا دواړه دولتونه د پروشیا د تجزيې لپاره د ادناور د دغه پلان پر وړاندې په بشپړه توګه مخالف وو. کله چې د ۱۹۱۹ز کال په جون کې جرمني ته د ویرسالیس د معاهدې شرایط وړاندې شول، ادناور یو ځل بیا په یو خپلواک ایالت باندې د راینلنډ د بدلېدو پلان برلین ته وړاندیز کړ او د نوموړي دغه پلانونه دا ځل هم د رایش جرمني د حکومت له خوا رد شول.<ref>{{cite news|url=https://www.spiegel.de/geschichte/erfindungen-von-konrad-adenauer-konrad-das-brot-a-1031059.html|title=Konrad das Brot|author=René Schlott|date=5 January 2015}}</ref><ref>{{cite patent|url=https://worldwide.espacenet.com/patent/search/family/032607911/publication/GB131402A?q=pn%3DGB131402|number=131402|country=GB|status=patent|pubdate=1918-06-26|title=Improvements in the Composition and Manufacture of Sausage Meat and the like}}</ref>{{sfn|Epstein|1967|pp=540-541}}{{sfn|Epstein|1967|pp=539-540}}{{sfn|Epstein|1967|p=539}}{{sfn|Schwarz|1995|pp=97-99}} هغه له جګړې څخه د راوروسته برتانوي اشغال پر مهال ښاروال و. هغه د برتانوي پوځي چارواکو سره ښې کاري اړیکې رامنځته کړې او له هغوی څخه یې د کارګرانو او سرتېرو د هغې شورا په بې طرفه کولو کې کومه چې د ښار د چپ اړخ لپاره د واک په یوې بدیلې اډې بدله شوې وه، کار واخیست. {{sfn|Mitchell|2012|p=20}}{{sfn|Schwarz|1995|pp=128-131}} == سرچينې == nq9t4aowvdkti67cl7boj5rx0hr7qv5 283377 283364 2022-07-26T18:20:48Z حجاوي (بيت الحكمة) 25655 wikitext text/x-wiki {{Infobox person}} کونراد هېرمن جوزف ادناور (په انګلیسي: '''Konrad Hermann Joseph Adenauer'''، په جرمني ژبه یې تلفظ: [ˈkɔnʁaːt ˈʔaːdənaʊɐ]؛ زوکړه د ۱۸۷۶ز کال د جنوري ۵مه ـــ مړینه د ۱۹۶۷ز کال د اپرېل ۱۹مه) یو جرمن سیاستوال و چې له ۱۹۴۹ز کال څخه تر ۱۹۶۳ز کال پورې یې د لوېدیځ جرمني د لومړني مستشار یا صدر اعظم په توګه خدمت وکړ. له ۱۹۴۶ز کال څخه تر ۱۹۶۶ز کال پورې هغه د عیسوي ډېموکراتیک اتحاد (CDU) لومړنی مشر و، نوموړی یو عیسوي دېموکراتیک ګوند و چې هغه یې په بنسټ اېښودلو کې ونډه اخیستې وه، د نوموړي تر مشرۍ لاندې په هېواد کې تر ټولو لاسبری ځواک شو. ادناور چې یو وفادار رومن کاتولیک او د کاتولیک مرکز ګوند غړی و، د ویمار په جمهوریت کې یو مخکښ سیاستوال و، چې د کولن د ښاروال په توګه (۱۹۱۷-۱۹۳۳) او د پروشیا د ایالتي شورا د مشر په توګه (۱۹۲۲-۱۹۳۳) یې خدمت وکړ. د فدرالي جمهوریت په لومړنیو کلونو کې، هغه خپل پام له نازیزم څخه د اړولو (denazification) نه د سمون راوستلو ته واړاوه، او خپل هېواد یې د دویمې نړیوالې جګړې له ویجاړیو څخه په یو شتمن، هوسا ملت باندې تر بدلېدلو پورې داسې اداره کړ چې له فرانسې، برتانیې، او متحده ایالاتو سره یې نږدې اړیکې رامنځته کړې. د هغو کلونو په بهیر کې چې دی په واک کې و، لوېدیځ جرمني له ډېموکراسۍ، ثبات، نړیوال درناوي او اقتصادي ښېرازۍ ( ''Wirtschaftswunder یعنې اقتصادي معجزې'') څخه برخمن شو. <ref>{{cite web |title=Konrad Adenauer (1876–1967) |url=https://www.bbc.co.uk/history/historic_figures/adenauer_konrad.shtml}}</ref><ref>Richard Hiscocks, ''The Adenauer era'' (1975) p. 290</ref> ادناور له خپلو شدیدو کاري عادتونو سره او له خپل عجیب سیاسي شعور سره خپل عمر غلط ثابت کړ. هغه د بازار په بنسټ د لېبرالې ډېموکراسۍ او د کمونېزم ضد پراخ لید ته خپل پیاوړی تعهد څرګند کړ. ادناور یو ځیرک او ستراتېژيک ساستوال و، هغه په ژوره بڼه یوې لوېديځ محورې بهرنۍ پاليسۍ او په نړۍ کې د لوېدیځ جرمني بیا ځای موندلو ته ژمن و. هغه هڅه وکړه چې د لوېدیځ جرمني اقتصاد د دویمې نړیوالې جګړې څخه بیا د اروپا په کچه یو مرکزي موقعیت ته ولېږدوي، چې د اقتصاد له وزیر لودینګ ارهارد سره یې یو ځای د جرمني د اقتصادي معجزې مشري په غاړه لرله، او نوموړی په ۱۹۵۵ز او ۱۹۵۶ز کلونو کې د ملي پوځي ځواکونو (the Bundeswehr) او د استخباراتي ادارې (the Bundesnachrichtendienst) د بیا رامنځته کولو محرکه ځواک بلل کېږي. ادناور د خپل سیال جرمن دېموکراتیک جمهوریت (GDR) او د اودور-نیسي کرښې دواړو د په رسمیت پېژندلو مخالفت وکړ. نوموړي په مهارت سره په خپلو ټاکنیزو سیالیو کې د سوسیال دېموکرات ګوند پر وړاندې کوم چې د جرمني د دېموکراتیک جمهوریت سره او د جګړې له مخکې پولو سره یو څه زیات خواخوږی درلود، وکارول. ادناور لوېدیځ جرمني د ناټو یو غړی کړ. سره له دې چې ادناور د اروپایي اتحاد ملاتړی هم و، خو د فرانسې پر وړاندې د د متقابل توازن د رامنځته کولو په موخه له متحده ایالاتو سره د پیاوړو اتلانتیکي (Atlanticist) اړیکو په لټه کې و. ادناور، چې د خپل عمر په ۸۷ کلنۍ کې یې د صدر اعظم په توګه له خپل سِمت نه استعفا ورکړه او د عیسوي دېموکراتیکې اتحادیې (CDU) مشرۍ ته یې په ۹۰ کلنۍ کې تر تقاعد کېدو پورې ادامه ورکړه، زیاتره وخت "Der Alte" ("پخوانی هغه" ) بلل کېده. د برتانوي سیاستوال رای جنکینز په حواله، هغه "تر ټولو زوړ سیاستوال و چې تر اوسه یې په ټاکنیز مقام باندې فعالیت کړی دی" او د معاصرې اروپا په تاریخ کې د یوه ستر هېواد تر ټولو زوړ مشر و. د ۲۰۲۱ز کال د څېړنو پر بنسټ، ادناور تر اوسه پورې په اروپا کې د دولت د تر ټولو زاړه مشر او تر ټولو زاړه ټاکل شوي سیاستوال په توګه (چې یواځې ګیورګیو ناپولیتانو ورسره برابري کړې ده ) پاتې شوی دی. په هر ترتیب، د تونس او مالېزیا حکومتونو په ۲۰۱۰مه زېږدیزه لسیزه کې له نوموړي څخه ډېر زاړه مشران درلودل. <ref>{{cite book|last=Jenkins|first=Roy|author-link=Roy Jenkins|title=Portraits and Miniatures|url=https://books.google.com/books?id=VsICNA8gGdIC&pg=PT56|publisher=[[A & C Black]]|year=1993|page=56|isbn=9781448202881}}</ref> == په کولن کې د اوسېدو کلونه == === د ژوند لومړني وختونه او زده کړې === کونراد اناور د جوهان کونراد ادناور (زوکړه ۱۸۳۳ز کال ـــ مړینه ۱۹۰۶ز کال) او د هغه د مېرمنې هېلن (چې کورنی منځنی نوم یې سشارفنبرګ  (Scharfenberg) و؛ زوکړه ۱۸۴۹ز کال ــ مړینه ۱۹۱۹) له پنځو اولادونو څخه د دریم په توګه د ۱۸۷۹ز کال د جنوري په ۵مه نېټه د پروشیا د راین ولایت په کولن کې زیږېدلی دی. د نوموړي وروڼه او خویندې په ترتیب سره اګوست (زوکړه ۱۸۷۲ز کال ــ مړینه ۱۹۵۲ز کال)، جوهانس (زوکړه ۱۸۷۳ز کال ــ مړینه ۱۹۳۷ز کال)، لیلي (زوکړه ۱۸۷۹ز کال ــ مړینه ۱۹۵۰ز کال) او الېزېبت وو چې الېزېبت له زیږېدو څخه لږ وروسته د ۱۸۸۰ز کال په شاوخوا کې مړه شوې ده. د ادناور ځوانۍ ته له بڼې ورکوونکو اغېزو څخه یوه یې فرهنګي مبارزه  (''Kulturkampf'') وه، نوموړې اغېزه هغه تجربه وه چې والدینو یې ده ته نسبت کاوه او نوموړی یې د ټول عمر لپاره د "پروشیانیزم" (Prussianism) څخه کړ کرکجن او له پروشیا سره د راینلنډ ادغام نوموړی د ۱۹مې زېږدیزې پېړۍ د زیات شمېر نورو راینلنډي کاتولیکانو په څېر په شدت سره وځوراوه.<ref>Jenkins, Roy. ''Portraits and Miniatures'', London: Bloomsbury Reader, 2012. p. 81</ref><ref name="oryx">{{cite book|title=Government Leaders, Military Rulers, and Political Activists|year=2001|publisher=Oryx Press|location=Westport, CT|page=4|chapter-url=https://www.questia.com/read/106890738/government-leaders-military-rulers-and-political|editor=David W. Del Testa|chapter=Adenauer, Konrad|access-date=2 September 2017|archive-date=13 March 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200313231545/https://www.questia.com/read/106890738/government-leaders-military-rulers-and-political|url-status=dead}}</ref> هغه په ۱۸۹۴ز کال کې خپل ابیتور زده کړې (چې معمولاً له ۱۲ یا ۱۳ کلونو ښوونځي ویلو وروسته بشپړېږي) بشپړې کړې او د فریبروګ، میونیخ او بُن په پوهنتونونو کې یې د قانون او سیاست زده کړې پیل کړې. په ۱۸۹۶ز کال کې، هغه په ۲۰ کلنۍ کې د پروشیا پوځ ته وغوښتل شو، خو د مزمنو تنفسي ستونزو له امله یې چې له ماشومتوب څخه ورسره مل وې، ونشوی کولی چې په فزیکي ازموینه کې بریالی شي. نوموړی په بن کې د ارمینیا د کاتولیکو محصلینو ټولنې (K.St.V. Arminia Bonn) تر مشرۍ لاندې د رومن کاتولیک محصلینو د انجمنونو غړی و. هغه په ۱۹۰۰ز کال کې فارغ شو او له هغه وروسته یې د کولن په محکمه کې د یو وکیل په توګه کار کاوه<ref>{{cite web |title=Lebenslauf – Ein kurzer Überblick |url=https://www.konrad-adenauer.de/biographie/lebenslauf/uebersicht |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170803005403/https://www.konrad-adenauer.de/biographie/lebenslauf/uebersicht |archive-date=3 August 2017 |access-date=28 December 2017 |publisher=Konrad Adenauer Stiftung |language=de}}</ref> === په کولن کې د مشر په توګه === د یو دیندار کاتولیک په توګه، نوموړی په ۱۹۰۶ز کال کې له مرکزي ګوند (په جرمني ژبه: ''Zentrumspartei''   یا یواځې ''Zentrum)'' او په همدې کال کې د کولن ښاري شورا ته نوماند شو. په ۱۹۰۹ز کال کې، هغه د کولن مرستیال-ښاروال شو، کوم چې په ۱۹۱۴ز کال کې له ۶۳۵۰۰۰ وګړو سره یو صنعتي لوی ګڼ مېشته ښار و. ادناو له افراطي سیاسي خوځښتونو څخه چې د ده د نسل لویه برخه یې جذب کړې وه، په ډډه کولو سره، د منځنۍ طبقې نجابت، زیار ایستنې، نظم، او عیسوي اخلاقو او ارزښتونو ته ژمن و، او د بې نظمۍ، بې کفایتۍ، بې منطقۍ او سیاسي بې اخلاقۍ له منځه وړلو ته ژمن و. له ۱۹۱۷ز کال څخه تر ۱۹۳۳ز کال پورې هغه د کولن د ښاروال په توګه خدمت وکړ او د پروشیا د اعیانو د مجلس (Prussian House of Lords) غړی شو.{{sfn|Schwarz|1995|p=94}} ادناور د لومړۍ نړیوالې جګړې په بهیر کې د کولن مشري پر غاړه لرله، هغه له پوځ سره له نږدې څخه کار کاوه تر څو د لوېدیځې جبهې لپاره د اکمالاتو او ترانسپوت د یوې شاتنۍ اډې په توګه د دې ښار رول اعظمي کړي. هغه د ملکیانو د خوراکي توکو چمتوکولو ته ځانګړې پام واړاوه، او اوسېدونکو ته یې دا زمینه برابره کړه تر څو له هغو شدیدو کمښتونو څخه وژغورل شي چې د ۱۹۱۸ او ۱۹۱۹ز کلونو تر منځ د جرمني زیاتره ښارونه ورسره لاس او ګرېوان وو. په ۱۹۱۸ز کال کې نوموړي دغه ښار د خوړو برابرولو په موخه  د لومړي ځل لپار د سویا له ترکیب څخه یو ساسج راوویست چې د کولن د ساسج نوم ورکړل شو. د ۱۹۱۸ز کال په وروستیو کې د زاړه رژیم د ړنګېدو په درشل کې او د انقلاب د راتګ او د پراخو بې نظمیو د ګواښ پر مهال، ادناور له سوسیال دېموکراتانو سره د خپلو ښو کاري اړیکو په کارولو سره د کولن کنترول وساته. د ۱۹۱۹ز کال د فبرورۍ په لومړۍ نېټه په یوه بیانیه کې، ادناور د پروشیا د منحلېدو او په رایش آلمان کې یې د پروسیایي راینلنډ په یو نوي خپلواک ایالت باندې د بدلېدو غوښتنه وکړه. ادناور ادعا کوله چې دا کار په راینلنډ کې د فرانسې د پرمختګ د مخنیوي یواځینۍ لاره وه. د رایش المان او پروشیا دواړه دولتونه د پروشیا د تجزيې لپاره د ادناور د دغه پلان پر وړاندې په بشپړه توګه مخالف وو. کله چې د ۱۹۱۹ز کال په جون کې جرمني ته د ویرسالیس د معاهدې شرایط وړاندې شول، ادناور یو ځل بیا په یو خپلواک ایالت باندې د راینلنډ د بدلېدو پلان برلین ته وړاندیز کړ او د نوموړي دغه پلانونه دا ځل هم د رایش جرمني د حکومت له خوا رد شول.<ref>{{cite news|url=https://www.spiegel.de/geschichte/erfindungen-von-konrad-adenauer-konrad-das-brot-a-1031059.html|title=Konrad das Brot|author=René Schlott|date=5 January 2015}}</ref><ref>{{cite patent|url=https://worldwide.espacenet.com/patent/search/family/032607911/publication/GB131402A?q=pn%3DGB131402|number=131402|country=GB|status=patent|pubdate=1918-06-26|title=Improvements in the Composition and Manufacture of Sausage Meat and the like}}</ref>{{sfn|Epstein|1967|pp=540-541}}{{sfn|Epstein|1967|pp=539-540}}{{sfn|Epstein|1967|p=539}}{{sfn|Schwarz|1995|pp=97-99}} هغه له جګړې څخه د راوروسته برتانوي اشغال پر مهال ښاروال و. هغه د برتانوي پوځي چارواکو سره ښې کاري اړیکې رامنځته کړې او له هغوی څخه یې د کارګرانو او سرتېرو د هغې شورا په بې طرفه کولو کې کومه چې د ښار د چپ اړخ لپاره د واک په یوې بدیلې اډې بدله شوې وه، کار واخیست. {{sfn|Mitchell|2012|p=20}}{{sfn|Schwarz|1995|pp=128-131}} == سرچينې == 33nhpi1j14ynvi1886hx5bu1a979vs6 0 63077 283366 2022-07-26T17:07:40Z حجاوي (بيت الحكمة) 25655 This contribution was added by Bayt al-hikma 2.0 translation project wikitext text/x-wiki هربرټ مارشال مک لوهان، د کاناډا ویاړ درلودنکی (د ۱۹۱۱ کال د جولای له ۲۱ – د ۱۹۸۰ کال د ډسمبر تر ۳۱) یو کاناډایی فیلسوف ؤ چې کار یې د رسنیو نظریې د مطالعې بنسټ جوړوي. هغه په مانیتوبا پوهنتون او په کمبرج پوهنتون کې زده کړې وکړې. هغه د متحده ایالاتو او کاناډا په یو شمېر پوهنتونونو کې د انګلیسي ژبې د پروفیسور په توګه د استادی خپل مسلک پیل کړه او وروسته په ۱۹۴۶ کال کې ټورنټو پوهنتون ته لاړ او هلته د ژوند تر پایه پاتې شو.  <ref name="time101367">{{cite magazine|title=Getting the Message|url=http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,837382,00.html|url-access=subscription|magazine=[[Time (magazine)|Time]]|volume=90|issue=15|page=47|date=October 13, 1967}} {{Issn|0040-781X}}. {{EBSCOhost|54038687}}. Retrieved 24 June 2020.</ref><ref name="time052570">{{cite magazine|title=Dann v. Klein: The Best Game in Town|url=http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,909291,00.html|url-access=subscription|magazine=[[Time (magazine)|Time]]|volume=95|issue=21|pages=98–101|date=May 25, 1970}} {{ISSN|0040-781X}}. {{EBSCOhost|53802875}}. Retrieved 24 June 2020.</ref><ref>"[https://www.bac-lac.gc.ca/eng/discover/biography-people/mcluhan/Pages/mcluhan.aspx Marshall McLuhan]." ''[[Library and Archives Canada]]''. [[Government of Canada]]. 2016.</ref><ref>{{Cite book|last=Walker|first=John A.|url=http://dx.doi.org/10.1093/gao/9781884446054.article.t052928|title=McLuhan, (Herbert) Marshall|date=2003|publisher=Oxford University Press|series=Oxford Art Online|doi=10.1093/gao/9781884446054.article.t052928}}</ref> مک لوهان د "رسانه پیغام ده" عبارت او د نړیوال کلي اصطلاحات وړاندې کړل او نږدې ۳۰ کله مخکې له دې چې نړیواله شبکه (World Wide Web) اختراع شي، د هغې وړاندوینه وکړه. هغه د ۱۹۶۰ کلونو په وروستیو کې په رسنیز خبرو اترو کې سابقه کار ؤ، خو  د ۱۹۷۰ لسیزې په لومړیو کې د هغه نفوذ په کمېدو شو. د هغه د مړینې څخه وروسته کلونو کې په ​علمي حلقو کې یو جنجالي شخصیت پاتې شو. که څه هم د انټرنټ او نړیوالې شبکې په راتګ سره د هغه په کار او لید کې علاقه بیا پیل شوه.   <ref>{{Cite book|first=Marshall|last=McLuhan|url=http://worldcat.org/oclc/1031984262|title=Understanding media : the extensions of man|date=2015|publisher=Gingko Press|isbn=978-1-58423-073-1|oclc=1031984262}}</ref><ref>{{Cite book|first=Marshall|last=McLuhan|url=http://worldcat.org/oclc/466356265|title=Understanding media : the extension of man|date=1975|publisher=Routledge & Kegan Paul|isbn=0-7100-1819-3|oclc=466356265}}</ref><ref>{{cite web |last=Plummer |first=Kevin |date=4 June 2011 |title=Historicist: Marshall McLuhan, Urban Activist |url=http://torontoist.com/2011/06/historicist_marshall_mcluhan_urban_activist/ |access-date=September 20, 2011 |publisher=www.torontoist.com}}</ref><ref name="stille">{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2000/10/14/arts/marshall-mcluhan-back-dustbin-history-with-internet-his-ideas-again-seem-ahead.html|title=Marshall McLuhan Is Back from the Dustbin of History; With the Internet, His Ideas Again Seem Ahead of Their Time|last=Stille|first=Alexander|date=14 October 2000|work=The New York Times|page=9|access-date=10 March 2011}}</ref><ref name="guard08">{{cite news|url=https://www.theguardian.com/books/booksblog/2008/feb/28/livinginmarshallmcluhansga|title=Living in Marshall McLuhan's Galaxy|last=Beale|first=Nigel|date=February 28, 2008|work=The Guardian|access-date=March 21, 2011|location=London}}</ref><ref name="wired saint">[[Gary Wolf (journalist)|Wolf, Gary]]. 1 January 1996. "[https://www.wired.com/wired/archive/4.01/saint.marshal.html?pg=1&topic=&topic_set= The Wisdom of Saint Marshall, the Holy Fool]." [[Wired (magazine)|''Wired'']] 4(1). Retrieved 24 June 2020.</ref><ref name="boxer">{{cite news|last=Boxer|first=Sarah|date=April 3, 2003|title=McLuhan's Messages, Echoing on Iraq|url=https://www.nytimes.com/2003/04/03/arts/critic-s-notebook-mcluhan-s-messages-echoing-on-iraq.html?scp=12&sq=mcluhan&st=nyt|url-access=limited|department=Critic's Notebook|work=The New York Times|page=1|access-date=March 10, 2011}}</ref>{{sfn|Levinson|1999}} == ژوند او مسلک   == مک لوهان د ۱۹۱۱ کال د جولای په ۲۱ د آلبرټا په اډمونټن، کې زیږېدلی او د خپلې مورنۍ انا کورني نوم، مارشال ورباندې کېښودل شو.  ورور یې، موریس دوه کاله وروسته وزیږېد. مور او پلار یې دواړه په کاناډا کې زیږېدلي دي: مور یې، ایلسي نائومي (د زیږون نوم یې هال ؤ) په باپټیسټ ښوونځۍ کې ښوونکې وه، چې وروسته ممثله شوه او پلار یې، هربرټ انرنسټ مک لوهان یو مېتودیسټ ؤ او په اډمونټون کې یې د معاملاتو لارښونې سوداګري درلوده. کله چې سوداګري د لومړۍ نړیوالې جګړې په اوږدو کې سقوط وکړ، د مک لوهان پلار د کاناډا په اردو کې شامل شو. هغه د یو کال خدمت وروسته انفلونزا ونیو او په کاناډا کې له لومړۍ کرښې څخه لرې پاتې شو. په ۱۹۱۵ کال کې د اردو څخه د هربرټ له شړلو وروسته ، کورنۍ یې د مانیتوبا، وینیپیګ ته لاړه، هلته مارشال لوی شو او ښوونځي ته لاړ او په کیلوین تخنیکي ښوونځۍ کې یې زده کړې وکړې، وروسته په ۱۹۲۸ کال کې په مانیتوبا پوهنتون کې شامل شي.   {{sfn|Gordon|1997|pp=99–100}} === د لیسانس زده کړې  === په انجینري کې له یو کال زده کړو وروسته، هغه رشته بدله کړه او په ټولنیزو علومو کې یې د لیسانس سند ترلاسه کړ (۱۹۳۳) او د هنر او ساینس په برخه کې یې د پوهنتون د سرو زرو مډال وګاټه. هغه خپلو زده کړو ته دوام وکړ او په ​​۱۹۳۴ کال یې د پوهنتون څخه په انګلیسي ژبه کې د ماسټرۍ سند هم ترلاسه کړ. هغه له ډېرې مودې راهیسې هیله درلوده چې په انګلستان کې د ماسټرۍ زده کړو ته دوام وکړي، خو د آکسفورډ روډس سکالرشپ په ترلاسه کولو کې پاتې راغلی او د کمبرج پوهنتون ته ومنل شو.  <ref name=":0">Marchand, pp. 33–34</ref> که څه هم لا دمخه یې په مانیتوبا پوهنتون کې خپل لیسانس او ماسټري ترلاسه کړې، کیمبرج غوښتل چې هغه د لیسانس "افیلیت" محصل په توګه نوم لیکنه وکړي او د درې کلونو پرځای یو کال د لیسانس سند لپاره درس ووايي، ترڅو دوکتورا زده کړو ته لاره پیدا کړي. هغه  د ۱۹۳۴ کال په مني کې د کمبرج ترنېټي هال ته لاړ، هلته یې د آی. اې. ریچاردز او اف. آر. لیوس تر نظر لاندې زده کړې وکړې او د نوې نیوکې (New Criticism) ادبي مکتب تر اغېزې لاندې راغی. کلونه وروسته، هغه له فکر کولو وروسته پوهنځۍ استادانو ته په "ادراک روزنه" او همدارنګه د ریچارډز د "ورسته کتنې" یا "feedforward" نظریې په څېر مفاهمو باندې د دوی د ټینګار له امله د خپل د راتلونکي کار په مسیر د نفوذ کولو اعتبار ورکړ. دې مطالعات د ټکنالوژیکي بڼو په اړه د هغه د وروستیو نظرونو لپاره یو مهم بنسټ جوړ کړ. هغه په ۱۹۳۶ کال کې د کمبرج څخه د لیسانس لازم سند ترلاسه کړ او د ماسټرۍ برنامې ته ننوت.   <ref>Marchand, pp. 37–47.</ref><ref name=":02">Marchand, pp. 33–34</ref><ref name="LAC">"[https://web.archive.org/web/20191201234701/https://www.collectionscanada.gc.ca/innis-mcluhan/index-e.html Old Messengers, New Media: The Legacy of Innis and McLuhan]." ''[[Collections Canada]]''. [[Government of Canada]]. [1998] 2008. Archived from the [http://www.collectionscanada.ca/innis-mcluhan/ original] on 1 December 2019.</ref>{{sfn|Gordon|1997|p=94}}{{sfn|Gordon|1997|p=40}} === کاتولیکیزم ته اوښتل  === مک لوهان په مانیتوبا پوهنتون کې د دین سره خپله لانجمنه اړیکه وڅیړله او ادبیاتو ته یې مخه کړه ترڅو " حقیقت او ښکلا ته د خپلې اروا اشتیاق پوره کړي"، وروسته یې دې مرحلې ته تجاهل پالنه (agnosticism) وویل. په کمبرج کې د درییز درسونو ( ګرامر، منطق او بدیع بیان) یا (trivium) زده کړې پر مهال، هغه د جي. کې. چیسټرټون د مطالبو په لوستلو پر بنسټ په ۱۹۳۷ کال کې کاتولیکزم ته د خپلې وروستۍ اوښتنې په لور لومړي ګامونه واخیستل. خپلې مور ته یې په ۱۹۳۵ کال کې ولیکل:  <ref>McLuhan, Marshall. [1935] 2011. "[http://www.mcluhanonmaui.com/2011/07/probe-letter-to-elsie-september-5-1931.html Letter to Elsie September 5, 1931]." ''McLuhan on Maui''. Retrieved 24 June 2020; also cited in {{harvnb|M. McLuhan|1987|p=73}}.</ref>{{sfn|Gordon|1997|pp=54–56}}{{sfn|Lapham|1994|p=xvii}}{{sfn|Edan|2003|p=11}} <blockquote>که زه د چیسټرټون سره نه وی مخ شوی، زه به لږترلږه د څو کلونو لپاره تجاهل پاله پاتې شوی وم. چیسټرټون زه په دیني عقیده قانع نه کړم، خو هغه عادت ته یا د انسان څخه کرکې ته زما د ناهیلۍ بدلېدو مخه ونیوله. اروپایی کلتور ته یې زما سترګې خلاصې کړې او زه یې وهڅولم چې له نږدې نه یې وپیژنم. ماته یې زما په وجود د هغه ټولو شیانو لاملونه را زده کړل چې دا یوازې ړنده غوسه او بدمرغي وه.    </blockquote>مک لوهان د ۱۹۳۷ کال د مارچ په پای کې د دین اوښتنې سوکه خو جامع بهیربشپړ کړ او رسماً کاتولیک کلیسا ته ومنل شو. پلار یې د کلیسا له یوه مشر سره تر مشورې وروسته د هغه د دین اوښتنې پرېکړه ومنله. که څه هم مور یې احساس وکړ چې د زوی دین اوښتنه به یې د هغه مسلک ته زیان ورسوي او تسلي نه ورکول کېده. مک لوهان د خپل ژوند په اوږدو کې دیندار ؤ، خو دین یې شخصي موضوع بله. هغه په ټول ژوند کې د درې عدد (د بېلګې په توګه، درېیز درسونه، تثلیث)  سره لیوالتیا درلوده او ځینې وختونه یې ویل چې پاکې مریم  له فکري پلوه هغه ته هدایت کړی دی. د خپل مسلک تر پایه یې د لوړو زده کړو په کاتولیک مؤسیسو کې درس ورکړ.  <ref>Marchand (1990), pp. 44–45.</ref><ref>Marchand (1990), p. 45.</ref>{{sfn|Gordon|1997|p=75}} === لومړنی مسلک، واده او ډوکتورا  === مک لوهان په کاناډا کې د مناسبې دندې د نه موندلو له وجهې، له انګلستان څخه راستون شو ترڅو د ۱۹۳۶ – ۱۹۳۷ تعلیمي کال لپاره په ویسکانسین – مډیسن پوهنتون کې د تدریسي مرستیال په توګه په دنده بوخت شو. هغه په سنټ لوئس پوهنتون کې له ۱۹۳۷ کال څخه تر ۱۹۴۴ کال پورې انګلیسي ژبه تدریس کړه (کمبرج ته د راستنېدو له امله دا بهیر د ۱۹۳۹ کال څخه تر ۱۹۴۰ کال پورې له ځنډ سره مخ شو). هلته یې د شکسپیر په اړه کورسونه تدریس کړل، په نهایت کې یې د والټر جې. اونګ سره استادي او ملګرتیا وکړه، والټر وروسته په هغه موضوع کې چې مک لوهان یې پام  ورته اړولی ؤ، د خپلې دوکتورا مقاله ولیکه او همدارنګه د مخابراتو او ټیکنالوژۍ په برخه کې یو مشهور نظرخاوند شو.   <ref>Marchand, p. 48</ref>{{sfn|Gordon|1997|pp=69–70}} مک لوهان په سنټ لوئس کې له کورین لوئس سره چې یوه ښوونکې او ممثله او د تګزاس له فورټ ورت څخه وه، وکتل او د ۱۹۳۹ کال اګست په ۴ یې ورسره واده وکړ. دوی ۱۹۳۹ – ۱۹۴۰ کال پوري په کیمبرج کې تیر کړل، هلته مک لوهان د ماسټري سند ترلاسه کړ ( چې د ۱۹۴۰ کال په جنوري کې ورکړل شو) او د توماس ناش او کلامي هنرونو په اړه یې د ډوکتورا په مقاله باندې کار پیل کړ. کله چې د مک لوهان کورنۍ په انګلستان کې وه، په اروپا کې دوهمه نړیواله جګړه پیل شوې وه. له همدې امله یې اجازه ترلاسه کړه چې خپله مقاله بشپړه کړي او د شفاهي دفاع لپاره کمبرج ته د راستنېدو پرته یې له متحده ایالاتو څخه وسپاري. مک لوهان او مېرمن یې په ۱۹۴۰ کال کې  سنټ لوئس پوهنتون ته راستون شو او هلته یې د تدریس په دوام سره یوه کورنۍ پیل کړه. د ۱۹۴۳ کال په ډسمبر کې یې د فلسفې ډوکتورا سند ترلاسه کړ.  <ref>{{cite news|last=Fitterman|first=Lisa|date=April 19, 2008|title=She Was Marshall McLuhan's Great Love Ardent Defender, Supporter and Critic|work=The Globe and Mail|url=https://www.theglobeandmail.com/servlet/story/LAC.20080419.OBMCLUHAN19//TPStory/Obituaries|url-status=dead|location=Toronto|archive-url=https://web.archive.org/web/20081205144146/http://www.theglobeandmail.com/servlet/story/LAC.20080419.OBMCLUHAN19/TPStory/Obituaries|archive-date=December 5, 2008|access-date=June 29, 2008}}</ref>{{sfn|Gordon|1997|p=94}}<ref>McLuhan, Marshall. [1964] 2005. ''Marshall McLuhan Unbound.'' Corte Madera, CA : [[Gingko Library|Gingko]]. v. 8, p. 8. This is a reprint of McLuhan's introduction to the 1964 edition of Innis's book ''[[The Bias of Communication]]'' first published in 1951.</ref>{{sfn|Gordon|1997|p=115}} === راتلونکی مسلک او شهرت  === هغه بیا د ۱۹۴۴ کال څخه تر ۱۹۴۶ پورې د انټاریو په وینډزور کې په اسمپشن کالج کې درس وکړ، بیا په ۱۹۴۶ کال کې ټورنټو ته لاړ او د سنټ مایکل کالج چې د ټورنټو پوهنتون یو کاتولیک کالج ؤ، له استادانو سره یو ځای شو، هلته یې هیو کېنر یو له محصلینو څخه ؤ. کاناډایي اقتصاد پوه او مخابرات پوه هارولډ انیس یې د پوهنتون همکار ؤ، هغه کس چې د مک لوهان په ​​کارونو یې زیاته اغېزه درلوده. مک لوهان په ۱۹۶۴ کال کې داسې لیکلي: "زه خوښ یم چې زما خپل کتاب، د ګوتنبرګ کهکشان (''The Gutenberg Galaxy'') ته د رواني او ټولنیزو پایلو په اړه د انیس د مشاهدو لپاره د شرحې په توګه، لومړی د لیکلو وروسته د چاپ کولو فکر کوم."  <ref name="LAC2">"[https://web.archive.org/web/20191201234701/https://www.collectionscanada.gc.ca/innis-mcluhan/index-e.html Old Messengers, New Media: The Legacy of Innis and McLuhan]." ''[[Collections Canada]]''. [[Government of Canada]]. [1998] 2008. Archived from the [http://www.collectionscanada.ca/innis-mcluhan/ original] on 1 December 2019.</ref>{{sfn|Prins|Bishop|2002}} مک لوهان د ۱۹۵۰ لسیزې په لومړیو کې د ټورنټو په پوهنتون کې د فورډ بنسټ په مالي کښټ د ارتباطاتو او کلتور سیمینارونه پیل کړل،. د شهرت په زیاتېدو سره یې د نورو پوهنتونونو څخه زیات شمېر وړاندیزونه ترلاسه کړل. هغه د دې دورې په جریان کې خپل لومړی مهم اثر، میخانیکي ناوې (''The Mechanical Bride'' ) خپور کړ (۱۹۵۱)، په دې اثر کې یې په ټولنه او کلتور باندې د اعلاناتو اغېزې وڅېړلې. مک لوهان او اډمونډ کارپنټر د ۱۹۵۰ لسیزې په اوږدو کې د اکتشافاتو (''Explorations'') په نوم یو مهم علمي جورنال هم خپور کړ. هغه، کارپنټر، هارولډ انیس، اریک اې. هاولوک او نورټروپ فرای د ټورنټو د ارتباطاتو د نظریو مکتب د وتلو کسانو په توګه پیژندل شوي. په دې موده په اوږدو کې، مک لوهان د نوي پالې لیکوالې، شیلا واټسن د وینډهام لیوس په هلکه د ډوکتورا مقالې څارنه وکړه. د ټورنټو پوهنتون بل انسټیټیوټ ته د هغه د تګ د مخنیوي لپاره په ۱۹۶۳ کال کې د کلتور او ټیکنالوژۍ مرکز (Centre for Culture and Technology ) یا (CCT) جوړ کړ.   مک لوهان له ۱۹۶۷ کال څخه تر ۱۹۶۸ کال پورې، د برونکس په فورډهام پوهنتون کې د بشري علومو په برخه کې د البرټ شوایټزر څوکۍ ته وټاکل شو. کله چې په فورډهام کې ؤ، تشخیص شو چې بې خطره دماغي تومور لري او په بریالیتوب سره یې درملنه وشوه. بېرته ټورنټو ته راستون شو او د خپل ژوند تر پایه یې په ټورنټو پوهنتون کې درس ورکړ او په ویچ ووډ پارک کې چې په غونډیو کې محصوره یوه کلیواله سیمه چې ښار ځنې لیدل کېږي، ژوند کاوه او هلته یې آناتول راپوپورټ یې ګاونډی ؤ.  <ref>{{OCC|2180}}</ref><ref>Gordon, Terrence. July 2002. "[https://www.marshallmcluhan.com/biography/ Marshall Who?]." ''The Estate of'' ''Marshall McLuhan''. Retrieved 24 June 2020.</ref><ref name="LAC3">"[https://web.archive.org/web/20191201234701/https://www.collectionscanada.gc.ca/innis-mcluhan/index-e.html Old Messengers, New Media: The Legacy of Innis and McLuhan]." ''[[Collections Canada]]''. [[Government of Canada]]. [1998] 2008. Archived from the [http://www.collectionscanada.ca/innis-mcluhan/ original] on 1 December 2019.</ref> مک لوهان په ۱۹۷۰ کال کې (Order of Canada) ویاړ چې د کاناډا له ملي نښانونو څخه ؤ، ورسېد. دالاس پوهنتون په ۱۹۷۵ کال کې له اپریل څخه تر مې پورې د هغه کوربه ؤ او هغه یې د مک ډرموټ څوکۍ ته وټاکه. مارشال او کورین مک لوهان شپږ ماشومان: اریک، غبرګوني مریم او تېریسا، سټیفاني، الیزابیت او مایکل درلودل. د یوې لویې کورنۍ اړوند لګښتونو بلاخره هغه د اعلاناتو کار ته اړ کړ او د IBM او AT&T په ګډون د لویو شرکتونو لپاره یې د مشورو او خبرو لیدنې منلې.  د ووډي آلن د ایني هال (۱۹۷۷)  ډرامه چې د اوسکار ګټونکې شوه، مک لوهان خپل فرعی نقش په خپله ولوباوه. په فلم کې، یو تکړه علمي شخص د سینما په کتار کې د آلن سره بحث کوي، په دې وخت کې مک لوهان ناڅاپه راځرګند کېږي او د دې جملې په ویلو سره "تاسو زما د آثارو په اړه هېڅ نه پوهیږئ." هغه چوپ خوله کوي. دا هغو کسانو ته د مک لوهان یوه له ډېرو تکراري بیانیو څخه وه، چې د هغه سره یې مخالفت کاوه.  <ref>''University of Toronto Bulletin'', 1979;{{full citation needed|date=February 2021}}<!-- page number? how can we verify this citation? --> [[Martin Friedland|Friedland, Martin]]. 2002. ''The University of Toronto: A History''. [[University of Toronto Press]].</ref> === مړینه  === مک لوهان د ۱۹۷۹ کال په سپتمبر کې له مغزي ټکان سره مخ شو چې د هغه د خبرو کولو وړتیا یې اغېزمنه کړه. له دې لږ وروسته د ټورنټو پوهنتون د عالي تحصیلاتو برخې هڅه وکړه چې د هغه څېړنیز مرکز وتړي، خو د پام وړ لاریونونو له امله په ځانګړې توګه د ووډي آلن له خوا يې مخه ونیول شوه. مک لوهان هېڅکله د مغزي ټکان څخه په بشپړه ډول روغ نه شو او د ۱۹۸۰ کال د دسمبر په ۳۱ په خوب کې مړ شو. هغه د کاناډا د آنټاريو په تورنهيل کې د هولي کراس په هديره کې خاورو ته وسپارل شو.  <ref name="nytimesobituary">{{cite news|last=Whitman|first=Alden|author-link=Alden Whitman|date=January 1, 1981|title=Marshall McLuhan, Author, Dies; Declared 'Medium Is the Message'|url=https://www.nytimes.com/books/97/11/02/home/mcluhan-obit.html|newspaper=The New York Times|access-date=August 19, 2012}}</ref> == سرچينې == gdn5xu09e0qma434yfznrcdd189m9ft 283378 283366 2022-07-26T18:20:44Z حجاوي (بيت الحكمة) 25655 wikitext text/x-wiki {{Infobox person}} هربرټ مارشال مک لوهان، د کاناډا ویاړ درلودنکی (د ۱۹۱۱ کال د جولای له ۲۱ – د ۱۹۸۰ کال د ډسمبر تر ۳۱) یو کاناډایی فیلسوف ؤ چې کار یې د رسنیو نظریې د مطالعې بنسټ جوړوي. هغه په مانیتوبا پوهنتون او په کمبرج پوهنتون کې زده کړې وکړې. هغه د متحده ایالاتو او کاناډا په یو شمېر پوهنتونونو کې د انګلیسي ژبې د پروفیسور په توګه د استادی خپل مسلک پیل کړه او وروسته په ۱۹۴۶ کال کې ټورنټو پوهنتون ته لاړ او هلته د ژوند تر پایه پاتې شو.  <ref name="time101367">{{cite magazine|title=Getting the Message|url=http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,837382,00.html|url-access=subscription|magazine=[[Time (magazine)|Time]]|volume=90|issue=15|page=47|date=October 13, 1967}} {{Issn|0040-781X}}. {{EBSCOhost|54038687}}. Retrieved 24 June 2020.</ref><ref name="time052570">{{cite magazine|title=Dann v. Klein: The Best Game in Town|url=http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,909291,00.html|url-access=subscription|magazine=[[Time (magazine)|Time]]|volume=95|issue=21|pages=98–101|date=May 25, 1970}} {{ISSN|0040-781X}}. {{EBSCOhost|53802875}}. Retrieved 24 June 2020.</ref><ref>"[https://www.bac-lac.gc.ca/eng/discover/biography-people/mcluhan/Pages/mcluhan.aspx Marshall McLuhan]." ''[[Library and Archives Canada]]''. [[Government of Canada]]. 2016.</ref><ref>{{Cite book|last=Walker|first=John A.|url=http://dx.doi.org/10.1093/gao/9781884446054.article.t052928|title=McLuhan, (Herbert) Marshall|date=2003|publisher=Oxford University Press|series=Oxford Art Online|doi=10.1093/gao/9781884446054.article.t052928}}</ref> مک لوهان د "رسانه پیغام ده" عبارت او د نړیوال کلي اصطلاحات وړاندې کړل او نږدې ۳۰ کله مخکې له دې چې نړیواله شبکه (World Wide Web) اختراع شي، د هغې وړاندوینه وکړه. هغه د ۱۹۶۰ کلونو په وروستیو کې په رسنیز خبرو اترو کې سابقه کار ؤ، خو  د ۱۹۷۰ لسیزې په لومړیو کې د هغه نفوذ په کمېدو شو. د هغه د مړینې څخه وروسته کلونو کې په ​علمي حلقو کې یو جنجالي شخصیت پاتې شو. که څه هم د انټرنټ او نړیوالې شبکې په راتګ سره د هغه په کار او لید کې علاقه بیا پیل شوه.   <ref>{{Cite book|first=Marshall|last=McLuhan|url=http://worldcat.org/oclc/1031984262|title=Understanding media : the extensions of man|date=2015|publisher=Gingko Press|isbn=978-1-58423-073-1|oclc=1031984262}}</ref><ref>{{Cite book|first=Marshall|last=McLuhan|url=http://worldcat.org/oclc/466356265|title=Understanding media : the extension of man|date=1975|publisher=Routledge & Kegan Paul|isbn=0-7100-1819-3|oclc=466356265}}</ref><ref>{{cite web |last=Plummer |first=Kevin |date=4 June 2011 |title=Historicist: Marshall McLuhan, Urban Activist |url=http://torontoist.com/2011/06/historicist_marshall_mcluhan_urban_activist/ |access-date=September 20, 2011 |publisher=www.torontoist.com}}</ref><ref name="stille">{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2000/10/14/arts/marshall-mcluhan-back-dustbin-history-with-internet-his-ideas-again-seem-ahead.html|title=Marshall McLuhan Is Back from the Dustbin of History; With the Internet, His Ideas Again Seem Ahead of Their Time|last=Stille|first=Alexander|date=14 October 2000|work=The New York Times|page=9|access-date=10 March 2011}}</ref><ref name="guard08">{{cite news|url=https://www.theguardian.com/books/booksblog/2008/feb/28/livinginmarshallmcluhansga|title=Living in Marshall McLuhan's Galaxy|last=Beale|first=Nigel|date=February 28, 2008|work=The Guardian|access-date=March 21, 2011|location=London}}</ref><ref name="wired saint">[[Gary Wolf (journalist)|Wolf, Gary]]. 1 January 1996. "[https://www.wired.com/wired/archive/4.01/saint.marshal.html?pg=1&topic=&topic_set= The Wisdom of Saint Marshall, the Holy Fool]." [[Wired (magazine)|''Wired'']] 4(1). Retrieved 24 June 2020.</ref><ref name="boxer">{{cite news|last=Boxer|first=Sarah|date=April 3, 2003|title=McLuhan's Messages, Echoing on Iraq|url=https://www.nytimes.com/2003/04/03/arts/critic-s-notebook-mcluhan-s-messages-echoing-on-iraq.html?scp=12&sq=mcluhan&st=nyt|url-access=limited|department=Critic's Notebook|work=The New York Times|page=1|access-date=March 10, 2011}}</ref>{{sfn|Levinson|1999}} == ژوند او مسلک   == مک لوهان د ۱۹۱۱ کال د جولای په ۲۱ د آلبرټا په اډمونټن، کې زیږېدلی او د خپلې مورنۍ انا کورني نوم، مارشال ورباندې کېښودل شو.  ورور یې، موریس دوه کاله وروسته وزیږېد. مور او پلار یې دواړه په کاناډا کې زیږېدلي دي: مور یې، ایلسي نائومي (د زیږون نوم یې هال ؤ) په باپټیسټ ښوونځۍ کې ښوونکې وه، چې وروسته ممثله شوه او پلار یې، هربرټ انرنسټ مک لوهان یو مېتودیسټ ؤ او په اډمونټون کې یې د معاملاتو لارښونې سوداګري درلوده. کله چې سوداګري د لومړۍ نړیوالې جګړې په اوږدو کې سقوط وکړ، د مک لوهان پلار د کاناډا په اردو کې شامل شو. هغه د یو کال خدمت وروسته انفلونزا ونیو او په کاناډا کې له لومړۍ کرښې څخه لرې پاتې شو. په ۱۹۱۵ کال کې د اردو څخه د هربرټ له شړلو وروسته ، کورنۍ یې د مانیتوبا، وینیپیګ ته لاړه، هلته مارشال لوی شو او ښوونځي ته لاړ او په کیلوین تخنیکي ښوونځۍ کې یې زده کړې وکړې، وروسته په ۱۹۲۸ کال کې په مانیتوبا پوهنتون کې شامل شي.   {{sfn|Gordon|1997|pp=99–100}} === د لیسانس زده کړې  === په انجینري کې له یو کال زده کړو وروسته، هغه رشته بدله کړه او په ټولنیزو علومو کې یې د لیسانس سند ترلاسه کړ (۱۹۳۳) او د هنر او ساینس په برخه کې یې د پوهنتون د سرو زرو مډال وګاټه. هغه خپلو زده کړو ته دوام وکړ او په ​​۱۹۳۴ کال یې د پوهنتون څخه په انګلیسي ژبه کې د ماسټرۍ سند هم ترلاسه کړ. هغه له ډېرې مودې راهیسې هیله درلوده چې په انګلستان کې د ماسټرۍ زده کړو ته دوام وکړي، خو د آکسفورډ روډس سکالرشپ په ترلاسه کولو کې پاتې راغلی او د کمبرج پوهنتون ته ومنل شو.  <ref name=":0">Marchand, pp. 33–34</ref> که څه هم لا دمخه یې په مانیتوبا پوهنتون کې خپل لیسانس او ماسټري ترلاسه کړې، کیمبرج غوښتل چې هغه د لیسانس "افیلیت" محصل په توګه نوم لیکنه وکړي او د درې کلونو پرځای یو کال د لیسانس سند لپاره درس ووايي، ترڅو دوکتورا زده کړو ته لاره پیدا کړي. هغه  د ۱۹۳۴ کال په مني کې د کمبرج ترنېټي هال ته لاړ، هلته یې د آی. اې. ریچاردز او اف. آر. لیوس تر نظر لاندې زده کړې وکړې او د نوې نیوکې (New Criticism) ادبي مکتب تر اغېزې لاندې راغی. کلونه وروسته، هغه له فکر کولو وروسته پوهنځۍ استادانو ته په "ادراک روزنه" او همدارنګه د ریچارډز د "ورسته کتنې" یا "feedforward" نظریې په څېر مفاهمو باندې د دوی د ټینګار له امله د خپل د راتلونکي کار په مسیر د نفوذ کولو اعتبار ورکړ. دې مطالعات د ټکنالوژیکي بڼو په اړه د هغه د وروستیو نظرونو لپاره یو مهم بنسټ جوړ کړ. هغه په ۱۹۳۶ کال کې د کمبرج څخه د لیسانس لازم سند ترلاسه کړ او د ماسټرۍ برنامې ته ننوت.   <ref>Marchand, pp. 37–47.</ref><ref name=":02">Marchand, pp. 33–34</ref><ref name="LAC">"[https://web.archive.org/web/20191201234701/https://www.collectionscanada.gc.ca/innis-mcluhan/index-e.html Old Messengers, New Media: The Legacy of Innis and McLuhan]." ''[[Collections Canada]]''. [[Government of Canada]]. [1998] 2008. Archived from the [http://www.collectionscanada.ca/innis-mcluhan/ original] on 1 December 2019.</ref>{{sfn|Gordon|1997|p=94}}{{sfn|Gordon|1997|p=40}} === کاتولیکیزم ته اوښتل  === مک لوهان په مانیتوبا پوهنتون کې د دین سره خپله لانجمنه اړیکه وڅیړله او ادبیاتو ته یې مخه کړه ترڅو " حقیقت او ښکلا ته د خپلې اروا اشتیاق پوره کړي"، وروسته یې دې مرحلې ته تجاهل پالنه (agnosticism) وویل. په کمبرج کې د درییز درسونو ( ګرامر، منطق او بدیع بیان) یا (trivium) زده کړې پر مهال، هغه د جي. کې. چیسټرټون د مطالبو په لوستلو پر بنسټ په ۱۹۳۷ کال کې کاتولیکزم ته د خپلې وروستۍ اوښتنې په لور لومړي ګامونه واخیستل. خپلې مور ته یې په ۱۹۳۵ کال کې ولیکل:  <ref>McLuhan, Marshall. [1935] 2011. "[http://www.mcluhanonmaui.com/2011/07/probe-letter-to-elsie-september-5-1931.html Letter to Elsie September 5, 1931]." ''McLuhan on Maui''. Retrieved 24 June 2020; also cited in {{harvnb|M. McLuhan|1987|p=73}}.</ref>{{sfn|Gordon|1997|pp=54–56}}{{sfn|Lapham|1994|p=xvii}}{{sfn|Edan|2003|p=11}} <blockquote>که زه د چیسټرټون سره نه وی مخ شوی، زه به لږترلږه د څو کلونو لپاره تجاهل پاله پاتې شوی وم. چیسټرټون زه په دیني عقیده قانع نه کړم، خو هغه عادت ته یا د انسان څخه کرکې ته زما د ناهیلۍ بدلېدو مخه ونیوله. اروپایی کلتور ته یې زما سترګې خلاصې کړې او زه یې وهڅولم چې له نږدې نه یې وپیژنم. ماته یې زما په وجود د هغه ټولو شیانو لاملونه را زده کړل چې دا یوازې ړنده غوسه او بدمرغي وه.    </blockquote>مک لوهان د ۱۹۳۷ کال د مارچ په پای کې د دین اوښتنې سوکه خو جامع بهیربشپړ کړ او رسماً کاتولیک کلیسا ته ومنل شو. پلار یې د کلیسا له یوه مشر سره تر مشورې وروسته د هغه د دین اوښتنې پرېکړه ومنله. که څه هم مور یې احساس وکړ چې د زوی دین اوښتنه به یې د هغه مسلک ته زیان ورسوي او تسلي نه ورکول کېده. مک لوهان د خپل ژوند په اوږدو کې دیندار ؤ، خو دین یې شخصي موضوع بله. هغه په ټول ژوند کې د درې عدد (د بېلګې په توګه، درېیز درسونه، تثلیث)  سره لیوالتیا درلوده او ځینې وختونه یې ویل چې پاکې مریم  له فکري پلوه هغه ته هدایت کړی دی. د خپل مسلک تر پایه یې د لوړو زده کړو په کاتولیک مؤسیسو کې درس ورکړ.  <ref>Marchand (1990), pp. 44–45.</ref><ref>Marchand (1990), p. 45.</ref>{{sfn|Gordon|1997|p=75}} === لومړنی مسلک، واده او ډوکتورا  === مک لوهان په کاناډا کې د مناسبې دندې د نه موندلو له وجهې، له انګلستان څخه راستون شو ترڅو د ۱۹۳۶ – ۱۹۳۷ تعلیمي کال لپاره په ویسکانسین – مډیسن پوهنتون کې د تدریسي مرستیال په توګه په دنده بوخت شو. هغه په سنټ لوئس پوهنتون کې له ۱۹۳۷ کال څخه تر ۱۹۴۴ کال پورې انګلیسي ژبه تدریس کړه (کمبرج ته د راستنېدو له امله دا بهیر د ۱۹۳۹ کال څخه تر ۱۹۴۰ کال پورې له ځنډ سره مخ شو). هلته یې د شکسپیر په اړه کورسونه تدریس کړل، په نهایت کې یې د والټر جې. اونګ سره استادي او ملګرتیا وکړه، والټر وروسته په هغه موضوع کې چې مک لوهان یې پام  ورته اړولی ؤ، د خپلې دوکتورا مقاله ولیکه او همدارنګه د مخابراتو او ټیکنالوژۍ په برخه کې یو مشهور نظرخاوند شو.   <ref>Marchand, p. 48</ref>{{sfn|Gordon|1997|pp=69–70}} مک لوهان په سنټ لوئس کې له کورین لوئس سره چې یوه ښوونکې او ممثله او د تګزاس له فورټ ورت څخه وه، وکتل او د ۱۹۳۹ کال اګست په ۴ یې ورسره واده وکړ. دوی ۱۹۳۹ – ۱۹۴۰ کال پوري په کیمبرج کې تیر کړل، هلته مک لوهان د ماسټري سند ترلاسه کړ ( چې د ۱۹۴۰ کال په جنوري کې ورکړل شو) او د توماس ناش او کلامي هنرونو په اړه یې د ډوکتورا په مقاله باندې کار پیل کړ. کله چې د مک لوهان کورنۍ په انګلستان کې وه، په اروپا کې دوهمه نړیواله جګړه پیل شوې وه. له همدې امله یې اجازه ترلاسه کړه چې خپله مقاله بشپړه کړي او د شفاهي دفاع لپاره کمبرج ته د راستنېدو پرته یې له متحده ایالاتو څخه وسپاري. مک لوهان او مېرمن یې په ۱۹۴۰ کال کې  سنټ لوئس پوهنتون ته راستون شو او هلته یې د تدریس په دوام سره یوه کورنۍ پیل کړه. د ۱۹۴۳ کال په ډسمبر کې یې د فلسفې ډوکتورا سند ترلاسه کړ.  <ref>{{cite news|last=Fitterman|first=Lisa|date=April 19, 2008|title=She Was Marshall McLuhan's Great Love Ardent Defender, Supporter and Critic|work=The Globe and Mail|url=https://www.theglobeandmail.com/servlet/story/LAC.20080419.OBMCLUHAN19//TPStory/Obituaries|url-status=dead|location=Toronto|archive-url=https://web.archive.org/web/20081205144146/http://www.theglobeandmail.com/servlet/story/LAC.20080419.OBMCLUHAN19/TPStory/Obituaries|archive-date=December 5, 2008|access-date=June 29, 2008}}</ref>{{sfn|Gordon|1997|p=94}}<ref>McLuhan, Marshall. [1964] 2005. ''Marshall McLuhan Unbound.'' Corte Madera, CA : [[Gingko Library|Gingko]]. v. 8, p. 8. This is a reprint of McLuhan's introduction to the 1964 edition of Innis's book ''[[The Bias of Communication]]'' first published in 1951.</ref>{{sfn|Gordon|1997|p=115}} === راتلونکی مسلک او شهرت  === هغه بیا د ۱۹۴۴ کال څخه تر ۱۹۴۶ پورې د انټاریو په وینډزور کې په اسمپشن کالج کې درس وکړ، بیا په ۱۹۴۶ کال کې ټورنټو ته لاړ او د سنټ مایکل کالج چې د ټورنټو پوهنتون یو کاتولیک کالج ؤ، له استادانو سره یو ځای شو، هلته یې هیو کېنر یو له محصلینو څخه ؤ. کاناډایي اقتصاد پوه او مخابرات پوه هارولډ انیس یې د پوهنتون همکار ؤ، هغه کس چې د مک لوهان په ​​کارونو یې زیاته اغېزه درلوده. مک لوهان په ۱۹۶۴ کال کې داسې لیکلي: "زه خوښ یم چې زما خپل کتاب، د ګوتنبرګ کهکشان (''The Gutenberg Galaxy'') ته د رواني او ټولنیزو پایلو په اړه د انیس د مشاهدو لپاره د شرحې په توګه، لومړی د لیکلو وروسته د چاپ کولو فکر کوم."  <ref name="LAC2">"[https://web.archive.org/web/20191201234701/https://www.collectionscanada.gc.ca/innis-mcluhan/index-e.html Old Messengers, New Media: The Legacy of Innis and McLuhan]." ''[[Collections Canada]]''. [[Government of Canada]]. [1998] 2008. Archived from the [http://www.collectionscanada.ca/innis-mcluhan/ original] on 1 December 2019.</ref>{{sfn|Prins|Bishop|2002}} مک لوهان د ۱۹۵۰ لسیزې په لومړیو کې د ټورنټو په پوهنتون کې د فورډ بنسټ په مالي کښټ د ارتباطاتو او کلتور سیمینارونه پیل کړل،. د شهرت په زیاتېدو سره یې د نورو پوهنتونونو څخه زیات شمېر وړاندیزونه ترلاسه کړل. هغه د دې دورې په جریان کې خپل لومړی مهم اثر، میخانیکي ناوې (''The Mechanical Bride'' ) خپور کړ (۱۹۵۱)، په دې اثر کې یې په ټولنه او کلتور باندې د اعلاناتو اغېزې وڅېړلې. مک لوهان او اډمونډ کارپنټر د ۱۹۵۰ لسیزې په اوږدو کې د اکتشافاتو (''Explorations'') په نوم یو مهم علمي جورنال هم خپور کړ. هغه، کارپنټر، هارولډ انیس، اریک اې. هاولوک او نورټروپ فرای د ټورنټو د ارتباطاتو د نظریو مکتب د وتلو کسانو په توګه پیژندل شوي. په دې موده په اوږدو کې، مک لوهان د نوي پالې لیکوالې، شیلا واټسن د وینډهام لیوس په هلکه د ډوکتورا مقالې څارنه وکړه. د ټورنټو پوهنتون بل انسټیټیوټ ته د هغه د تګ د مخنیوي لپاره په ۱۹۶۳ کال کې د کلتور او ټیکنالوژۍ مرکز (Centre for Culture and Technology ) یا (CCT) جوړ کړ.   مک لوهان له ۱۹۶۷ کال څخه تر ۱۹۶۸ کال پورې، د برونکس په فورډهام پوهنتون کې د بشري علومو په برخه کې د البرټ شوایټزر څوکۍ ته وټاکل شو. کله چې په فورډهام کې ؤ، تشخیص شو چې بې خطره دماغي تومور لري او په بریالیتوب سره یې درملنه وشوه. بېرته ټورنټو ته راستون شو او د خپل ژوند تر پایه یې په ټورنټو پوهنتون کې درس ورکړ او په ویچ ووډ پارک کې چې په غونډیو کې محصوره یوه کلیواله سیمه چې ښار ځنې لیدل کېږي، ژوند کاوه او هلته یې آناتول راپوپورټ یې ګاونډی ؤ.  <ref>{{OCC|2180}}</ref><ref>Gordon, Terrence. July 2002. "[https://www.marshallmcluhan.com/biography/ Marshall Who?]." ''The Estate of'' ''Marshall McLuhan''. Retrieved 24 June 2020.</ref><ref name="LAC3">"[https://web.archive.org/web/20191201234701/https://www.collectionscanada.gc.ca/innis-mcluhan/index-e.html Old Messengers, New Media: The Legacy of Innis and McLuhan]." ''[[Collections Canada]]''. [[Government of Canada]]. [1998] 2008. Archived from the [http://www.collectionscanada.ca/innis-mcluhan/ original] on 1 December 2019.</ref> مک لوهان په ۱۹۷۰ کال کې (Order of Canada) ویاړ چې د کاناډا له ملي نښانونو څخه ؤ، ورسېد. دالاس پوهنتون په ۱۹۷۵ کال کې له اپریل څخه تر مې پورې د هغه کوربه ؤ او هغه یې د مک ډرموټ څوکۍ ته وټاکه. مارشال او کورین مک لوهان شپږ ماشومان: اریک، غبرګوني مریم او تېریسا، سټیفاني، الیزابیت او مایکل درلودل. د یوې لویې کورنۍ اړوند لګښتونو بلاخره هغه د اعلاناتو کار ته اړ کړ او د IBM او AT&T په ګډون د لویو شرکتونو لپاره یې د مشورو او خبرو لیدنې منلې.  د ووډي آلن د ایني هال (۱۹۷۷)  ډرامه چې د اوسکار ګټونکې شوه، مک لوهان خپل فرعی نقش په خپله ولوباوه. په فلم کې، یو تکړه علمي شخص د سینما په کتار کې د آلن سره بحث کوي، په دې وخت کې مک لوهان ناڅاپه راځرګند کېږي او د دې جملې په ویلو سره "تاسو زما د آثارو په اړه هېڅ نه پوهیږئ." هغه چوپ خوله کوي. دا هغو کسانو ته د مک لوهان یوه له ډېرو تکراري بیانیو څخه وه، چې د هغه سره یې مخالفت کاوه.  <ref>''University of Toronto Bulletin'', 1979;{{full citation needed|date=February 2021}}<!-- page number? how can we verify this citation? --> [[Martin Friedland|Friedland, Martin]]. 2002. ''The University of Toronto: A History''. [[University of Toronto Press]].</ref> === مړینه  === مک لوهان د ۱۹۷۹ کال په سپتمبر کې له مغزي ټکان سره مخ شو چې د هغه د خبرو کولو وړتیا یې اغېزمنه کړه. له دې لږ وروسته د ټورنټو پوهنتون د عالي تحصیلاتو برخې هڅه وکړه چې د هغه څېړنیز مرکز وتړي، خو د پام وړ لاریونونو له امله په ځانګړې توګه د ووډي آلن له خوا يې مخه ونیول شوه. مک لوهان هېڅکله د مغزي ټکان څخه په بشپړه ډول روغ نه شو او د ۱۹۸۰ کال د دسمبر په ۳۱ په خوب کې مړ شو. هغه د کاناډا د آنټاريو په تورنهيل کې د هولي کراس په هديره کې خاورو ته وسپارل شو.  <ref name="nytimesobituary">{{cite news|last=Whitman|first=Alden|author-link=Alden Whitman|date=January 1, 1981|title=Marshall McLuhan, Author, Dies; Declared 'Medium Is the Message'|url=https://www.nytimes.com/books/97/11/02/home/mcluhan-obit.html|newspaper=The New York Times|access-date=August 19, 2012}}</ref> == سرچينې == bi7j3x3r57i942llqu208ex9a5avo02 0 63078 283367 2022-07-26T17:10:37Z حجاوي (بيت الحكمة) 25655 This contribution was added by Bayt al-hikma 2.0 translation project wikitext text/x-wiki ميټرولوژي د اندازې پوهنيزه څېړنه ده. دا پوهه د واحدونو يو عام پوهاوی رامنځته کوي، چې د انساني فعاليتونو په نښلولو کې خورا مهم دي. معاصره ميټرولوژي په فرانسه کې هغه وخت د واحدونو د معياري کولو په موخه د فرانسې د اوښتون په سياسي خوځښت کې ريښې لري، چې له طبيعي سرچينې څخه اخېستل شوی د اوږدوالي معيار وړانديز شوی و. دا په ۱۷۹۵ ز کال کې د رامنځته کېدنې لامل شو، چې د اندازو د نورو ډولونو لپاره يې د معيارونو يوه ټولګه رامنځته کړه. بېلابېلو نورو هېوادونو د هېوادونو تر منځ د يو شانته والي ډاډمنولو په موخه د ۱۷۹۵ او ۱۸۷۵ ز کالونو تر منځ ميتريک سيستم ومانه او د وزنونو او اندازو نړيواله اداره Bureau International des Poids et Mesures (BIPM)  په نوم اداره رامنځته شوه. دې ادارې په ۱۹۶۰ ز کال کې د وزنونو او اندازو په يوولسم عمومي کنفرانس (General Conference on Weights and Measures (CGPM)) کې د يو پرېکړه ليک د پايلې په توګه د واحدونو نړيوال سيستم (International System of Units (SI)) ته تکامل ورکړی دی. <ref name="BIPM2">{{cite web |year=2004 |title=''What is metrology?'' Celebration of the signing of the Metre Convention, World Metrology Day 2004 |url=http://www.bipm.org/en/convention/wmd/2004/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110927012931/http://www.bipm.org/en/convention/wmd/2004/ |archive-date=2011-09-27 |access-date=2018-02-21 |publisher=BIPM}}</ref><ref name="FCM">{{cite book|url=http://resource.npl.co.uk/international_office/metrologyinshort.pdf|title=Metrology in Industry – The Key for Quality|publisher=[[International Society for Technology in Education|ISTE]]|author=Collège français de métrologie [French College of Metrology]|editor-first=Dominique|editor-last=Placko|year=2006|isbn=978-1-905209-51-4|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20121023153656/http://resource.npl.co.uk/international_office/metrologyinshort.pdf|archive-date=2012-10-23}}</ref><ref name="BGtoM">{{cite web |last1=Goldsmith |first1=Mike |title=A Beginner's Guide to Measurement |url=http://www.npl.co.uk/upload/pdf/NPL-Beginners-Guide-to-Measurement.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170329111015/http://www.npl.co.uk/upload/pdf/NPL-Beginners-Guide-to-Measurement.pdf |archive-date=29 March 2017 |access-date=16 February 2017 |publisher=National Physical Laboratory}}</ref><ref name="French-History">{{cite web |title=History of measurement – from metre to International System of Units (SI) |url=http://www.french-metrology.com/en/history/history-mesurement.asp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110425025041/http://www.french-metrology.com/en/history/history-mesurement.asp |archive-date=25 April 2011 |access-date=28 February 2017 |publisher=La metrologie francaise}}</ref><ref name="R12_11">{{cite web |title=Resolution 12 of the 11th CGPM (1960) |url=http://www.bipm.org/en/CGPM/db/11/12/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130514081801/http://www.bipm.org/en/CGPM/db/11/12/ |archive-date=14 May 2013 |access-date=28 February 2017 |publisher=Bureau International des Poids et Mesures}}</ref> ميټرولوژي پر درې بنسټيزو فعاليتونو باندې وېشل شوې ده: <ref name="C-S">{{cite book|url=https://www.amazon.co.uk/Springer-Handbook-Metrology-Testing-ebook/dp/B007C5Z1M8#reader_B007C5Z1M8|title=Springer Handbook of Metrology and Testing|at=1.2.2 Categories of Metrology|editor1-first=Horst|editor1-last=Czichos|editor2-first=Leslie|editor2-last=Smith|edition=2nd|year=2011|isbn=978-3-642-16640-2|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20130701061631/http://www.amazon.co.uk/Springer-Handbook-Metrology-Testing-ebook/dp/B007C5Z1M8#reader_B007C5Z1M8|archive-date=2013-07-01}}</ref><ref>{{cite book|url=http://resource.npl.co.uk/international_office/metrologyinshort.pdf|title=Metrology in Industry – The Key for Quality|publisher=[[International Society for Technology in Education|ISTE]]|author=Collège français de métrologie [French College of Metrology]|editor-first=Dominique|editor-last=Placko|year=2006|at=2.4.1 Scope of legal metrology|isbn=978-1-905209-51-4|quote=...&nbsp;any application of metrology may fall under the scope of legal metrology if regulations are applicable to all measuring methods and instruments, and in particular if quality control is supervised by the state.|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20121023153656/http://resource.npl.co.uk/international_office/metrologyinshort.pdf|archive-date=2012-10-23}}</ref> * د اندازه کولو د واحدونو راپېژندل * په عمل کې د اندازه کولو د دې واحدونو درک کول * د په نښه کولو يا کښلو وړتيا، چې په عمل کې رامنځته شوي معيارونه يا اندازې د سرچينې له معيارونو سره نښلوي <ref name="C-S" /> دا رانغاړونکي فعاليتونه د ميټرولوژي د درې فرعي څانګو له لورې په بېلابېلو کچو کارول کېږي: * پوهنيزه يا بنسټيزه ميټرولوژي، چې د اندازې واحدونو په رامنځته کولو پورې اړه لري. * تطبيقي، تخنيکي يا صنعتي ميټرولوژي، چې په ټولنه کې د توليد يا نورو بهيرونو د اندازه کولو لپاره کارول کېږی. * حقوقي يا قانوني ميټرولوژي، چې د اندازې د وسايلو او لارو چارو د اندازه کولو لپاره کړنلاره او قانوني غوښتنې رانغاړي. په هر هېواد کې د لابراتوارونو، د قطر اندازه کولو اسانتياوو او جسمونو ته د اعتبار ورکونې د يوې شبکې په توګه د اندازې ملي سيستم “NMS” شته، چې د خپلې ميټرولوژي زېربنا پلې کوي او په پام کې نيسي. “NMS” په يو هېواد کې د اندازې معيارونو د جوړونې او نړيوالې ټولنې له لورې يې د رسميت پېژندنې په څرنګوالي باندې اغېز کوي، چې د ټولنې د اقتصاد، انرژي، چاپيريال، روغتيا، زېربنا، صنعت او د مصرف کونکي د باور په ګډون په پراخه کچه اغېز لري. پر سوداګرۍ او اقتصاد باندې د ميټرولوژي اغېزې ځينې تر ټولو اسانه کتل شوي ټولنيزې اغېزې دي. د مناسبې سوداګرۍ د اسانتیا لپاره بايد د اندازې يو منل شوی سيستم وي. <ref name="National Measurement System">{{cite web |title=National Measurement System |url=http://www.npl.co.uk/nms |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170215230507/http://www.npl.co.uk/nms |archive-date=15 February 2017 |access-date=5 March 2017 |publisher=National Physical Laboratory}}</ref><ref name="NQI">{{cite web |title=The National Quality Infrastructure |url=https://innovationpolicyplatform.org/sites/default/files/rdf_imported_documents/TheNationalQualityInfrastructure.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170306130935/https://innovationpolicyplatform.org/sites/default/files/rdf_imported_documents/TheNationalQualityInfrastructure.pdf |archive-date=6 March 2017 |access-date=5 March 2017 |publisher=The Innovation Policy Platform}}</ref><ref name="MSC">{{cite web |title=Metrology for Society's Challenges |url=https://www.euramet.org/metrology-for-societys-challenges/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170312083228/https://www.euramet.org/metrology-for-societys-challenges/ |archive-date=12 March 2017 |access-date=9 March 2017 |publisher=EURAMET}}</ref><ref name="AusEconomy">{{cite book|last1=Robertson|first1=Kristel|last2=Swanepoel|first2=Jan A.|title=The economics of metrology|date=September 2015|publisher=Australian Government, Department of Industry, Innovation and Science|url=https://industry.gov.au/Office-of-the-Chief-Economist/Research-Papers/Documents/2015-Research-Paper-6-The-economics-of-metrology.pdf|access-date=9 March 2017|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20160307031140/http://www.industry.gov.au/Office-of-the-Chief-Economist/Research-Papers/Documents/2015-Research-Paper-6-The-economics-of-metrology.pdf|archive-date=7 March 2016}}</ref> == تاريخچه == يوازې د اندازه کولو وړتيا بسنه نه کوي، د معنی لرلو په موخه د اندازو لپاره معياري کول مهم دي. د تل پاتې معيار لومړنی ثبت له ميلاد څخه مخکې ۲۹۰۰ کال کې هغه مهال و، چې له تور مرمر څخه د مصر شاهي کيوبيت [د اندازې پخوانی معيار دی] وکيندل شو. د کيوبيټ په اړه امر شوی و، چې د فرعون د لېڅې او د هغه د لاس په اوږدوالي دې وي او جوړونکو ته يې د کټ مټ يا نقل جوړولو معيارونه ورکړل شوي وو. د هرمونو د جوړولو لپاره د يو معياري شوي اوږدوالي بريا د دوی د بنسټونو د اوږدوالو له مخې په ډاګه کېږي، چې له ۰،۰۵ سلنې څخه زيات توپير نه کوي. <ref name="MSC-History2">{{cite web |date=17 June 2016 |title=History of Metrology |url=http://www.msc-conf.com/history-of-metrology/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170301094329/http://www.msc-conf.com/history-of-metrology/ |archive-date=1 March 2017 |access-date=28 February 2017 |publisher=Measurement Science Conference}}</ref><ref name="BGtoM2">{{cite web |last1=Goldsmith |first1=Mike |title=A Beginner's Guide to Measurement |url=http://www.npl.co.uk/upload/pdf/NPL-Beginners-Guide-to-Measurement.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170329111015/http://www.npl.co.uk/upload/pdf/NPL-Beginners-Guide-to-Measurement.pdf |archive-date=29 March 2017 |access-date=16 February 2017 |publisher=National Physical Laboratory}}</ref> نور تمدنونو د اندازې عمومي منل شوي معيارونه رامنځته کړل، چې له ډلې يې رومي او يوناني معمارانو د اندازې پر بېلو سيستمونو باندې تکيه وکړه. د سترواکيو ړنګېدلو او ورپسې تورې دورې د اندازې زياتره پوهه او معياري کول له لاسه ورکړل. که څه هم د اندازې سيمه ييز سيستمونه عام وو، مګر د يو بل تر پرتله ځکه ستونزمنه وه، چې زياتره سيمه ييز سيستمونه وړ يا متناسب نه وو. انګليستان په ۱۱۹۶ ز کال کې د اوږدوالي اندازو لپاره د معيارونو جوړولو په موخه د اندازو د قاضيانو جرګه “Assize of Measures” رامنځته کړه او د ۱۲۱۵ ز کال مګناکارتا منشور د شرابو او بير د اندازه کولو لپاره يوې برخې يا څپرکي ته ځای ورکړ. <ref name="MSC-History2" /><ref name="MSC-History">{{cite web |date=17 June 2016 |title=History of Metrology |url=http://www.msc-conf.com/history-of-metrology/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170301094329/http://www.msc-conf.com/history-of-metrology/ |archive-date=1 March 2017 |access-date=28 February 2017 |publisher=Measurement Science Conference}}</ref><ref name="NPL-HofL">{{cite web |title=History of Length Measurement |url=http://www.npl.co.uk/educate-explore/posters/history-of-length-measurement/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170301094410/http://www.npl.co.uk/educate-explore/posters/history-of-length-measurement/ |archive-date=1 March 2017 |access-date=28 February 2017 |publisher=National Physical Laboratory}}</ref> معاصره ميټرولوژي د فرانسې له اوښتون څخه سرچينه اخلي. په ټوله فرانسه کې د واحدونو د همغږۍ لپاره له سياسې هڅونې سره د طبيعي سرچينې پر بنسټ د اوږدوالي يو معيار وړانديز شوی و. د ۱۷۹۱ ز کال په مارچ کې متر وپېژندل شو. دا په ۱۷۹۵ ز کال کې د اعشاريې پر بنسټ د متريک سيستم د جوړېدنې لامل شو، چې د اندازو د نوور ډولونو لپاره يې هم معيارونه رامنځته کړل. د نړيوال ورته والي د ډاډمنولو په موخه د ۱۷۹۵ او ۱۸۷۵ ز کالونو تر منځ بېلابېلو هېوادونو متريک سيستم ومانه او د “Meter Convention” له لورې د وزنونو او اندازو نړيواله اداره (فرانسوي:  ''Bureau International des Poids et Mesures'' يا BIPM) جوړه شوه. که څه هم د يادې ادارې (BIPM) اصلي دنده د اندازې د واحدونو لپاره د نړيوالو واحدونو جوړول او د يو شانته والي په موخه يې له ملي معيارونو سره تړل وه، مګر د عمل سيمه يې برېښنايي او فوټومتريک واحدونو او د ايوني کېدونکې وړانګې د اندازې معيارونو په رانغاړلو سره پراخه شوه. متريک سيستم په ۱۹۶۰ ز کال کې د وزنونو او اندازو په يوولسم عمومي کنفرانس “General Conference of Weights and Measures” (فرانسوي: ''Conference Generale des Poids et Mesures'' يا CGPM) کې د يو پرېکړه ليک د پايلې په توګه د واحدونو نړيوال سيستم (International System of Units “SI”) په جوړونې سره معاصر شو. <ref name="MSC-History3">{{cite web |date=17 June 2016 |title=History of Metrology |url=http://www.msc-conf.com/history-of-metrology/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170301094329/http://www.msc-conf.com/history-of-metrology/ |archive-date=1 March 2017 |access-date=28 February 2017 |publisher=Measurement Science Conference}}</ref><ref name="French-History2">{{cite web |title=History of measurement – from metre to International System of Units (SI) |url=http://www.french-metrology.com/en/history/history-mesurement.asp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110425025041/http://www.french-metrology.com/en/history/history-mesurement.asp |archive-date=25 April 2011 |access-date=28 February 2017 |publisher=La metrologie francaise}}</ref><ref name="R12_112">{{cite web |title=Resolution 12 of the 11th CGPM (1960) |url=http://www.bipm.org/en/CGPM/db/11/12/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130514081801/http://www.bipm.org/en/CGPM/db/11/12/ |archive-date=14 May 2013 |access-date=28 February 2017 |publisher=Bureau International des Poids et Mesures}}</ref><ref name="BGtoM3">{{cite web |last1=Goldsmith |first1=Mike |title=A Beginner's Guide to Measurement |url=http://www.npl.co.uk/upload/pdf/NPL-Beginners-Guide-to-Measurement.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170329111015/http://www.npl.co.uk/upload/pdf/NPL-Beginners-Guide-to-Measurement.pdf |archive-date=29 March 2017 |access-date=16 February 2017 |publisher=National Physical Laboratory}}</ref> == فرعي څانګې == ميټرولوژي د وزنونو او اندازې د نړيوالې ادارې له لورې د اندازې د هغې پوهې په توګه راپېژندل شوې ده، چې د ساينس او ټيکنالوژۍ په هره څانګه کې د ناڅرګندتيا د هرې کچې ازمايښتي او نظرياتي دواړه څرګندونې رانغاړي. دا د واحدونو عمومي پوهه رامنځته کوي، چې د انساني فعاليت لپاره مهمه ده. ميټرولوژي يوه پراخه څانګه ده، مګر د درې بنسټيزو فعاليتونو له لارې لنډيز کېدلی شي: د اندازې د نړيوالو منل شويو واحدونو راپېژندنه، په عمل کې د اندازې د دې واحدونو درک کول او د په نښه کولو يا کښلو وتيا د کړيو کارونه، چې اندازه د اصلي معيارونو سره نښلوي. دا مفکورې د ميټرولوژي په درې اصلي څانګو کې په بېلابېلو کچو پلي کېدلی شي: پوهنيزه يا ساينسي ميټرولوژي، د پلي کولو، تخنيکي يا صنعتي مترولوژي او قانوني مترولوژي. <ref name="WhatIsBIPM">{{cite web |title=What is metrology? |url=http://www.bipm.org/en/worldwide-metrology/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324081343/http://www.bipm.org/en/worldwide-metrology/ |archive-date=24 March 2017 |access-date=23 February 2017 |publisher=BIPM |ref=BIPMDef}}</ref><ref name="FCM2">{{cite book|url=http://resource.npl.co.uk/international_office/metrologyinshort.pdf|title=Metrology in Industry – The Key for Quality|publisher=[[International Society for Technology in Education|ISTE]]|author=Collège français de métrologie [French College of Metrology]|editor-first=Dominique|editor-last=Placko|year=2006|isbn=978-1-905209-51-4|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20121023153656/http://resource.npl.co.uk/international_office/metrologyinshort.pdf|archive-date=2012-10-23}}</ref><ref name="C-S2">{{cite book|url=https://www.amazon.co.uk/Springer-Handbook-Metrology-Testing-ebook/dp/B007C5Z1M8#reader_B007C5Z1M8|title=Springer Handbook of Metrology and Testing|at=1.2.2 Categories of Metrology|editor1-first=Horst|editor1-last=Czichos|editor2-first=Leslie|editor2-last=Smith|edition=2nd|year=2011|isbn=978-3-642-16640-2|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20130701061631/http://www.amazon.co.uk/Springer-Handbook-Metrology-Testing-ebook/dp/B007C5Z1M8#reader_B007C5Z1M8|archive-date=2013-07-01}}</ref> === پوهنيزه يا ساينسي مترولوژي === پوهنيزه مترولوژي د اندازه کولو د واحدونو په رامنځته کولو، د اندازه کولو د نويو مېتودونو رامنځته کولو، د اندازه کولو د معيارونو درک کولو او په ټولنه کې د کارونکو لپاره له دې معيارونو څخه د سپړلو وړ لېږد پورې اړه لري. د ميټرولوژي دا ډول د ميټرولوژي لوړه کچه ګڼل کېږي، چې د لوړې درجې کره والي هڅه کوي. “BIMP” د نړۍ په کچه د بنسټونو يا ټولنو د ميټرولوژيکي اندازې معلومولو او اندازه کولو وړتيا يو ډيتابيس ساتي. دا بنسټونه چې فعاليتونه يې په ځير سره بيا کتل کېږي، د ميټرولوژيکي سپړلو وړتيا لپاره بنسټيزه سرچينه برابروي. “BIMP” د اندازه کولو په سيمه کې نهه ميټرولوژيکي سيمې مشخص کړي دي، چې اواز پوهنه، برېښنا او مقناطيسيت، اوږدوالی، کتله او اړوند اندازې يې، فومتري او راډيومتري، د وړانګې ايوني کېدنه، وخت او فريکوينسي، ترمومتري يا د تودوخې اندازه کول او کيميا دي. <ref name="FCM3">{{cite book|url=http://resource.npl.co.uk/international_office/metrologyinshort.pdf|title=Metrology in Industry – The Key for Quality|publisher=[[International Society for Technology in Education|ISTE]]|author=Collège français de métrologie [French College of Metrology]|editor-first=Dominique|editor-last=Placko|year=2006|isbn=978-1-905209-51-4|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20121023153656/http://resource.npl.co.uk/international_office/metrologyinshort.pdf|archive-date=2012-10-23}}</ref><ref name="BGtoM4">{{cite web |last1=Goldsmith |first1=Mike |title=A Beginner's Guide to Measurement |url=http://www.npl.co.uk/upload/pdf/NPL-Beginners-Guide-to-Measurement.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170329111015/http://www.npl.co.uk/upload/pdf/NPL-Beginners-Guide-to-Measurement.pdf |archive-date=29 March 2017 |access-date=16 February 2017 |publisher=National Physical Laboratory}}</ref><ref>{{cite web |title=The BIPM key comparison database |url=http://kcdb.bipm.org/appendixc/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130928041400/http://kcdb.bipm.org/appendixc/ |archive-date=2013-09-28 |access-date=26 Sep 2013 |publisher=BIPM}}</ref> د ۲۰۱۹ ز کال تر می پورې هيڅ فزيکي جسم د بنسټ واحدونه نه تعريفوي. د بنسټ واحدونو په بدلون کې خوځښت دا دی، چې له فزيکي بدلون نه کوونکو څخه تر ټول سيستم د تر لاسه کولو وړ وګرځوي، چې د اصلي نمونې کېلوګرام لرې کولو ته يې ځکه اړتيا درلوده، چې دا وروستی لاسي صنعت دی، چې د واحد پېژندنې پرې تکيه کوي. پوهنيزه ميټرولوژي د واحدونو په بيا راپېژندلو کې ځکه مهمه ونډه لوبوي، چې د فزيکي نه بدلېدونکو لپاره د بنسټ واحدونو د کره پېژندنو درلودل اړين دي. له لاسي جوړ شوي (صنعت) څخه پرته د يو کيلوګرام ارزښت د بيا تعريف کولو لپاره د پلانک ثابت “plank constant” ارزښت بايد په يو بيليون کې ۲۰ برخې پېژندل شوی وي. پوهنيزه مترولوژي د کېبېل ميزان “Kibble balance” او د افوګادرو پروژه “Avogadro project” د پرمختګ له لارې د پوره ښکته ناڅرګندتيا په درلودلو سره د کېلوګرام بيا راپېژندنې ته د اجازې ورکولو په موخه د “Plank” ثابت يو ارزښت توليد کړی دی.  <ref>[http://www.bipm.org/en/committees/cipm/meeting/105.html Decision CIPM/105-13 (October 2016)]</ref><ref name="SD">{{cite web |title=New measurement will help redefine international unit of mass: Ahead of July 1 deadline, team makes its most precise measurement yet of Planck's constant |url=https://www.sciencedaily.com/releases/2017/07/170701103514.htm |access-date=23 March 2018 |website=ScienceDaily |publisher=ScienceDaily |language=en}}</ref><ref>{{cite web |last1=Crease |first1=Robert P. |date=22 March 2011 |title=Metrology in the balance |url=http://physicsworld.com/cws/article/indepth/2011/mar/22/metrology-in-the-balance |access-date=23 March 2018 |work=Physics World |publisher=[[Institute of Physics]]}}</ref> == سرچينې == d67ebmzqsftea6vvsltbrkham9zi29t 0 63079 283368 2022-07-26T17:13:29Z حجاوي (بيت الحكمة) 25655 This contribution was added by Bayt al-hikma 2.0 translation project wikitext text/x-wiki '''مایکرو وېو''' د الکترو مقناطیسي وړانګو یو ډول دی چې د څپو اوږدوالی یې شاوخوا یو متر تر یو ملي متر پورې دی او په ترتیب سره له ۳۰۰ مېګاهرټز او ۳۰۰ ګېګاهرټز تر منځ فریکونسیو سره مطابقت لري. بېلابېلې سرچینې د فریکونسۍ بېلابېلې محدودې د مایکرو وېو څپو په توګه تعریفوي. په پورتني پراخ تعریف کې دواړه بانډونه یعنې UHF او EHF (ملي متري څپې) شاملېږي. د رادیويي فریکونسۍ په انجنیرۍ کې څه ناڅه معمول تعریف دا دی چې محدوده د ۱ تر ۱۰۰ ګېګاهرټز (د ۰.۳ متر او ۳ ملي متر تر منځ څپه) ده. په ټولو مواردو کې په مایکرو وېو څپو کې د SHF ټول بانډ (له ۳ تر ۳۰ ګېګاهرټز یا له ۱۰ تر ۱ سانتي متر) پورې شامل دی. د مایکرو وېو په محدوده کې ټولې فریکونسۍ معمولاً د راداري بانډ په S، C، X، K_u، K او K_a نومونو یا NATO او EU ته په ورته نومونو یادېږي.<ref name="Hitchcock">{{cite book|last1=Hitchcock|first1=R. Timothy|title=Radio-frequency and Microwave Radiation|publisher=American Industrial Hygiene Assn.|date=2004|pages=1|url=https://books.google.com/books?id=0TUIQ9-Ap5cC&q=microwave&pg=PA1|isbn=978-1931504553}}</ref><ref name="Kumar">{{cite book|last1=Kumar|first1=Sanjay|last2=Shukla|first2=Saurabh|title=Concepts and Applications of Microwave Engineering|publisher=PHI Learning Pvt. Ltd|date=2014|pages=3|url=https://books.google.com/books?id=GY9eBAAAQBAJ&q=microwave&pg=PA3|isbn=978-8120349353}}</ref><ref name="NAB">{{cite book|last1=Jones|first1=Graham A.|last2=Layer|first2=David H.|last3=Osenkowsky|first3=Thomas G.|title=National Association of Broadcasters Engineering Handbook, 10th Ed.|publisher=Taylor & Francis|date=2013|pages=6|url=https://books.google.com/books?id=K9N1TVhf82YC&q=microwave&pg=PA6|isbn=978-1136034107}}</ref><ref>[[David M. Pozar|Pozar, David M.]] (1993). ''Microwave Engineering'' Addison–Wesley Publishing Company. {{ISBN|0-201-50418-9}}.</ref><ref>Sorrentino, R. and Bianchi, Giovanni (2010) ''[https://books.google.com/books?id=6Hc30XnqdPwC Microwave and RF Engineering]'', John Wiley & Sons, p. 4, {{ISBN|047066021X}}.</ref> په مایکرو وېو کې د مایکرو مختاړی په دې معنا نه دی چې د مایکرومتر په محدوده کې د څپې اوږدوالی وښيي، بلکې په دې معنا دی چې مایکرو وېو څپې د هغو رادیویي څپو په پرتله کوچنۍ دی (د څپو اوږدوالی یې لنډ دی) چې د مایکرو وېو تر ټکنالوژۍ مخکې کارول کېدې. د لرې انفرارېډ، ټراهرټز وړانګو، مایکرو وېو څپو او هغو رادیویي څپو تر منځ سرحدونه چې فریکونسي یې لوړه ده، نسبتاً یواړخیز دي او د بېلابېلو څېړنیزو څانګو تر منځ په متفاوتو ډولونو کارول کېږي. == د مایکرو وېو د کارولو ځایونه == د مایکرو وېو ټکنالوژي په پراخ ډول د ټکی تر ټکی اړیکو (یعنې نه خپرېدونکو استفادو) لپاره کارول کېږي. مایکرو وېو څپې د دغه ډول استفادې لپاره مناسبې دي، ځکه چې د رادیویي څپو په پرتله په اسانۍ سره په نریو رڼاګانو کې متمرکزېدای شي او له فریکونسۍ څخه د بیاځلي استفادې شونتیا برابروي. د دغو څپو نسبتاً لوړې فریکونسۍ د براډ بنډ اوږدوالی او د لوړې ډېټا لېږد ممکنوي، همدا راز د انتنونو اندازه تر فریکونسیو ټيټه ده، ځکه چې د انتن اندازه له لېږل کېدونکې فریکونسۍ سره معکوسه اړیکه لري. مایکرو وېو څپې د فضايي بېړیو په اړیکو کې کارول کېږي او په لرې واټنونو کې د نړۍ ډېری ډېټا، تلویزیوني او ټېلېفوني اړیکې د ځمکنیو او سپوږمکیزو سټېشنونو ترمنځ د مایکرو وېو څپو په مرسته تبادله کېږي. مایکرو وېو څپې په مایکرو وېو دستګاوو او د رادار په ټکنالوژۍ کې هم کارول کېږي. === مخابرات === د نوري فایبر تر راتلو مخکې له لرې ځایونو څخه ډېری ټېلیفوني اړیکې د مایکرو وېو رادیويي لېږدونو د شبکو له لارې نیول کېدې چې د AT&T Long Lines په څېر لېږدوونکو په مرسته اجرا کېدې. د ۱۹۵۰مې لسیزې له لومړیو څخه د فریکونسۍ د وېش تسهیم یا ملټي فلېکسېنګ وکارول شو چې د مایکرو وېو په هر چینل کې تر ۵۴۰۰ پورې ټېلیفوني چینلونه لېږدولی شي، د دې تر څنګ تر ۷۰ کیلومترۍ پورې بل سایټ ته د تلو لپاره په یوه انتن کې د ترکیب شویو لسو چینلونو د لېږدولو وړتیا لري. وایرلېس یا بې سیمه LAN پروتوکولونه لکه بلوتوت او د IEEE 802.11 مشخصات چې د وای فای لپاره کارول کېږي، په ISM 2.4 ګېګاهرټز بانډ کې د مایکرو وېو څپې کاروي، که څه هم 802.11a له ISM بانډ او U-NII فریکونسیو څخه په ۵ ګېګاهرټز محدوه کې کار اخلي. له کابو یوې لسزې راهیسې په ډېریو هېوادونو کې وایرلېس یا بې سیمه انټرنېټ ته د لاسرسي خدمتونه (تر شاوخوا ۲۵ کیلومترو پورې) په ۳.۵ تر ۴.۰ ګېګاهرټز محدوده کې کارول کېږي. د فدرالو ارتباطاتو کمیسیون یا (FCC) په دې وروستیو کې د هغو اپراتورونو لپاره یو طیف رامنځته کړی دی چې په متحدو ایالتونو کې د دې محدودې تر منځ خدمتونو وړاندې کولو ته لېوال دي. په دغه هېواد کې د خدمتونو لسګونه وړاندې کوونکي دا مهال د فعالیت جوازونه اخلي یا یې هم په دې بانډ کې له FCC څخه مخکې له مخکې د فعالیت جوازونه ترلاسه کړي دي. د WIMAX خدمتونو وړاندې کول چې د ۳.۶۵ ګېګاهرټز بانډ پر مخ لېږدېدای شي، سوداګریزو مشتریانو ته د نښلون یو بل انتخاب په لاس ورکوي.<ref>{{cite web |title=IEEE 802.20: Mobile Broadband Wireless Access (MBWA) |url=http://grouper.ieee.org/groups/802/20/ |access-date=August 20, 2011 |work=Official web site}}</ref> == پر روغتیا اغېزې == مایکرو وېو څپې نا ایونایز وړانګې دي، یعنې د مایکرو وېو په فوتونونو کې د مالیکولونو د ایونایز کولو یا کیمیاوي رابطو د ماتولو او یا هم د ډي.اېن.اې د زیانمنولو لپاره هغه کافي انرژي نشته لکه د اېکسرې یا ماورای بنفش په ایونایز وړانګو کې چې موجوده وي. د وړانګې کلمه راډیو اکټیوېټۍ ته نه، بلکې له یوې سرچینې څخه منعکسې شوې انرژۍ ته کارول کېږي. د مایکرو وېو څپو اصلي اغېزه ګرمول یا تودول دي. الکترو مقناطیسي میدانونه یا ساحې د قطبي مالیکولونو د خپرېدو لامل کېږي. پوره څرګنده نه ده چې مایکرو وېو څپې (یا نورې نا ایونایز الکترو مقناطیسي وړانګې) په ټيټو کچو کې ناوړه بیولوژيکي اغېژې لري که نه. ځينې څېړنې ښيي چې له دغو وړانګو سره اوږدمهالې مخ کېدنه ښايي سرطان زیږوونکې اغېزې ولري.<ref>{{cite journal|last=Goldsmith|first=JR|title=Epidemiologic evidence relevant to radar (microwave) effects|journal=Environmental Health Perspectives|volume=105|issue=Suppl. 6|pages=1579–1587|date=December 1997|pmid=9467086|doi=10.2307/3433674|pmc=1469943|jstor=3433674}}</ref><ref name="HyperPhysics Radiation Interaction">{{cite web |last1=Nave |first1=Rod |title=Interaction of Radiation with Matter |url=http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/mod3.html |access-date=20 October 2014 |website=HyperPhysics}}</ref> د دویمې نړیوالې جګړې په جریان کې د رادار لرونکو تاسیساتو د وړانګو په مسیرونو یا لارو کې اشخاصو د کلېکونو او بز بز غږونه اورېدل. په ۱۹۷۰یمه لسیزه کې د ناسا څېړنو وښوده چې دغه غږونه د حرارتي انبساط له امله د غوږ په داخلي برخو کې رامنځته کېږي. په ۱۹۵۵ کال کې «ډاکتر جېمز لاولاک» د مایکرو وېو ډیاترمي په کارولو سره وکولای شول هغه صحرايي موږک چې په ۰ او ۱ سانتي ګراد درجو (۳۲ او ۳۴ درجو فارنهایټ) کې کنګل شوي وو، بېرته د ژوند عادي حالت ته راولي.<ref>{{cite journal|pages=541–546|journal=The Journal of Physiology|date=1955|first1=R.K.|last1=Andjus|first2=J.E.|last2=Lovelock|volume=128|issue=3|title=Reanimation of rats from body temperatures between 0 and 1 °C by microwave diathermy|pmc=1365902|pmid=13243347|doi=10.1113/jphysiol.1955.sp005323}}</ref> کله چې له مایکرو وېو څپو سره د مخ کېدو له امله زیان رامنځته کېږي، معمولاً یې علت هغه الکټریک حرارت وي چې په بدن کې القا کېږي. په دې میکانیزم سره مایکرو وېو وړانګو ته مخامخ کېدل ښايي د سترګې ګل یا اوره رامنځته کړي، ځکه چې د مایکرو وېو حرارت له امله د سترګې د کریسټالي عدسیې د پروتنینونو طبیعي خاصیت بدلېږي (لکه څرنګه چې تودوخه د هګۍ سپین بدلوي یا یې تتوي). د سترګې عدسیه او قرنیه ډېر زیانمنونکي دي، ځکه د وینې داسې رګونه نه لري چې تودوخه انتقال کړای شي. د مایکرو وېو وړانګو له درنو ډوزونو سره مخ کېدل په نورو بافتونو کې هم د تودوخې د زیان لامل کېدای شي، مثلاً هغه جدي سوځېدنې چې ښايي زر ښکاره نشي، ځکه چې مایکرو وېو څپې په ژورو بافتونو کې داسې تودوخه تولیدوي چې لوړ رطوبت یا نم ورسره وي.<ref>{{cite journal|title=Cataracts Induced by Microwave and Ionizing Radiation|last1=Lipman|first1=Richard M.|last2=Tripathi|first2=Brenda J.|last3=Tripathi|first3=Ramesh C.|journal=[[Survey of Ophthalmology]]|date=November–December 1988|volume=33|issue=3|page=206–207|pmid=3068822|doi=10.1016/0039-6257(88)90088-4}}</ref> == تاریخچه == مایکرو وېو څپې د لومړي ځل لپاره په ۱۸۹۰یمه لسیزه کې په یو شمېر لومړنیو رادیويي ازمېښتونو کې تولید شوې او فزیک‌پوهانو د «نامرئي رڼا» یو ډول باله. جېمز کلېرک مکسوېل په ۱۸۷۳ کال کې د الکترو مقناطیس په تیورۍ کې چې دا مهال د مکسوېل معادله بلل کېږي، وړاندوېینه کړې وه چې یو الکتریکي میدان او یوه مقناطیسي ساحه که یوځای شي، په فضا کې د یوې الکترو مقناطیسي څپې په توګه حرکت کولی شي او ویې ویل چې رڼا له داسې الکترو مقناطیسي څپو څخه جوړه ده چې څپې یې لنډې دي. په ۱۸۸۸ کال کې جرمني فزیک‌پوه «هاینرېش هرټز» لومړنی کس و چې د رادیويي څپو شتون یې د یوه رادیويي لېږدوونکي په مرسته وښوده.<ref name="Hong1">{{cite book|last1=Hong|first1=Sungook|title=Wireless: From Marconi's Black-box to the Audion|publisher=MIT Press|date=2001|pages=5–9, 22|url=https://archive.org/stream/WirelessFromMarconisBlack-boxToTheAudion/Hong_Sungook_Wireless_From_Marconis_Black-Box_to_the_Audion#page/n23/mode/2up|isbn=978-0262082983}}</ref><ref name="Roer">{{cite book|last1=Roer|first1=T.G.|title=Microwave Electronic Devices|publisher=Springer Science and Business Media|date=2012|pages=1–12|url=https://books.google.com/books?id=deDvBwAAQBAJ&pg=PA1|isbn=978-1461525004}}</ref> د ۱۸۹۴ کال په پیل کې هندي فزیک‌پوه «جاګادیش چاندرا بوز» د مایکرو وېو په مرسته لومړني ازمېښتونه وکړل. دی لومړنی کس و چې ملي متري څپې یې تولید کړې او تر ۶۰ ګېګاهرټز (۵ ملي متر) پورې فریکونسۍ یې د یوه ۳ ملي متري فلزي توپ د کارولو له لارې تولید کړې. بوز په خپلو ازمېښتونو کې د استفادې لپاره د رادیویي څپو د لېږد ټیوب، هارن انتن او نیمه هادي کریسټال کشفوونکي اختراع کړل. په ۱۸۹۴ کال کې په خپلواک ډول «الیور لاج» او «اکوسټو ریګي» په ترتیب سره د ۱.۵ او ۱۲ ګېګاهرټز مایکرو وېو څپو په مرسته ازمېښتونه وکړل چې دغه څپې د کوچني فلزي توپ په مرسته تولیدېدې.<ref name="Emerson">{{cite web |author=Emerson, D.T. |date=February 1998 |title=The work of Jagdish Chandra Bose: 100 years of MM-wave research |url=http://www.tuc.nrao.edu/~demerson/bose/bose.html |publisher=National Radio Astronomy Observatory}}</ref><ref name="Sarkar1">{{cite book|last1=Sarkar|first1=T. K.|last2=Mailloux|first2=Robert|last3=Oliner|first3=Arthur A.|title=History of Wireless|publisher=John Wiley and Sons|date=2006|pages=474–486|url=https://archive.org/stream/HistoryOfWireless#page/n496/mode/2up|isbn=978-0471783015|author-link1=Tapan Sarkar|author-link3=Arthur A. Oliner}}</ref><ref name="Sarkar12">{{cite book|last1=Sarkar|first1=T. K.|last2=Mailloux|first2=Robert|last3=Oliner|first3=Arthur A.|title=History of Wireless|publisher=John Wiley and Sons|date=2006|pages=474–486|url=https://archive.org/stream/HistoryOfWireless#page/n496/mode/2up|isbn=978-0471783015|author-link1=Tapan Sarkar|author-link3=Arthur A. Oliner}}</ref><ref name="Packard">{{cite journal|last1=Packard|first1=Karle S.|title=The Origin of Waveguides: A Case of Multiple Rediscovery|journal=IEEE Transactions on Microwave Theory and Techniques|volume=MTT-32|issue=9|pages=961–969|date=September 1984|url=http://www.ieeeghn.org/wiki/images/8/86/MTT_Waveguide_History.pdf|doi=10.1109/tmtt.1984.1132809|access-date=March 24, 2015|bibcode=1984ITMTT..32..961P|citeseerx=10.1.1.532.8921}}</ref><ref name="Rayleigh">{{cite journal|last1=Strutt|first1=William (Lord Rayleigh)|title=On the passage of electric waves through tubes, or the vibrations of dielectric cylinders|journal=Philosophical Magazine|volume=43|issue=261|pages=125–132|date=February 1897|doi=10.1080/14786449708620969|url=https://zenodo.org/record/1431225}}</ref><ref name="Kizer">{{cite book|last1=Kizer|first1=George|title=Digital Microwave Communication: Engineering Point-to-Point Microwave Systems|publisher=John Wiley and Sons|date=2013|pages=7|url=https://books.google.com/books?id=JVhGmjQ8TyoC&q=southworth+bose+lodge+waveguide|isbn=978-1118636800}}</ref><ref name="Lee3">{{cite book|last1=Lee|first1=Thomas H.|title=Planar Microwave Engineering: A Practical Guide to Theory, Measurement, and Circuits, Vol. 1|publisher=Cambridge University Press|date=2004|pages=18, 118|url=https://books.google.com/books?id=uoj3IWFxbVYC&pg=PA18|isbn=978-0521835268}}</ref> دا چې مایکرو وېو څپې د لید تر کرښو یا مسیرونو پورې محدودېدې، له دې امله یې تر بصري افق پورته اړیکه نه شوای ټینګولای او د سپرغۍ یا جرقې هغه کم ځواک یې عملي محدوده یوازې څو مایلونو ته راکمه کړه چې هغه مهال کارول کېده. د رادیویي اړیکو په ورپسې پراختیا کې تر ۱۸۹۶ کال وروسته ټيټې فریکونسۍ وکارول شوې چې تر افق پورته یې د ځمکنیو څپو په توګه حرکت کاوه او د یونوسفیر په منعکسولو سره یې بیا د اسماني څپو په توګه حرکت کاوه او د مایکرو وېو فریکونسۍ په دغه وخت کې ډېرې ونه وڅېړل شوې. == سرچينې == 13da7yykkbrlv2oekfodvq68mcd17sm 0 63080 283369 2022-07-26T17:14:38Z حجاوي (بيت الحكمة) 25655 This contribution was added by Bayt al-hikma 2.0 translation project wikitext text/x-wiki د مور قانون هغه مشاهده ده چې په یوه متراکم مدغم سرکېټ (IC) کې د ټرانزیسټرونو شمېر تقریباً په هرو دوو کلونو کې دوه برابره کېږي. د مور قانون د یوه تاریخي بهیر یوه مشاهده او وړاندوینه ده. دا د فزیک یو قانون نه، بلکې یوه تجربوي اړیکه ده، چې په تولید کې د تجربو څخه د حاصل شوو لاسته راوړنو سره تړلی دی.  دا مشاهده د ګورډون مور (Gordon Moore) په نوم نومول شوې ده، مور د فېئرچایلډ نیمه هادي (Fairchild Semiconductor) او د انټل له بنسټګر څخه (او د انټل پخوانی عامل مدیر) ؤ چې په ۱۹۶۵ کال کې یې د هر مدغم سرکېټ اجزاو په شمېر کې په هر کال کې د دوه برابره کېدو استدلال وکړ او وړاندوینه یې وکړ چې د ودې دا نرخ به لږ تر لږه د یوې بلې لسیزې لپاره دوام ولري. هغه چې په ۱۹۷۵ کال کې راتلونکې لسیزې ته سترګې په لاره ؤ، خپله وړاندوینه یې په هرو دوو کلونو کې دوه برابره کېدو ته اصلاح کړه، چې د ۴۱ سلنه د ودې مرکب کلني نرخ (compound annual growth rate) یا (CAGR) و. په داسې حال کې چې مور په دې وړاندوینه کې چې تاریخي بهیر به دوام ومومي، تجربوي شواهد ونه کارول، د هغه وړاندوینې له ۱۹۷۵ کال راهیسې صدق کاوه او له هغه وخته د "قانون" په توګه پېژندل شوې.  د مور وړاندوینه په نیمه هادي صنعت کې د اوږد مهاله پلان اېښودنې د لارښونې او د څېړنې او پراختیا لپاره د موخو ټاکلو لپاره کارول کېږي، نو له دې امله تر یوه حده د ځان جوړونې وړاندوینې (self-fulfilling prophecy) په توګه عمل کوي. په ډیجیټلي الکترونیک کې پرمختګونه، لکه د کیفیت سره تنظیم شوو د مایکرو پروسیسر قیمتونو کې کمښت، د حافظې ظرفیت (RAM او فلش) کې زیاتوالی، د سینسرونو یا حسګرو ښه والی او حتی په ډیجیټلي کمرو کې د پکسلونو شمېر او اندازه، د مور قانون سره زیات تړاو لري. په ډیجیټلي الکترونیک کې دا مرحلوي بدلونونه د ټکنالوژیکي او ټولنیز بدلون، ګټورتوب او اقتصادي ودې محرک ځواک دی.  د صنعت کارپوهان په دې اړه چې د مور قانون کارونه به کله پای ته رسي، موافقې ته نه دي رسېدلي. د مایکرو پروسیسر طرح کوونکي خبر ورکوي چې شاوخوا د ۲۰۱۰ کال راهیسې د نیمه هادي پرمختګ په ټول صنعت کې سوکه شوی، چې د مور قانون له خوا د وړاندوینه شوي سرعت څخه لږ کم دی.  په دې وروستیو کې د مور قانون د راتلونکي پرمختګ لپاره د ځای څخه وخت ته یو سمتي بدلون وړاندیز شوی ( چې د مایکرو الکټرونیک راتلونکی پرمختګ په نوم یادېږي). په دې بهیر کې، ذهن "په مشخص ځای کې د زیاتو ټرانزیسټرونو د بسته بندۍ" څخه " د وخت له پلوه په مؤثر طریقه د یاد ټرانزیسټرونو ټولیزې کارونې" ته بدلېږي.  <ref name="engelbart">{{cite journal|last=Engelbart|first=Douglas C.|title=Microelectronics and the Art of Similitude|url=https://ieeexplore.ieee.org/document/1157297|publisher=IEEE|date=Feb 12, 1960|journal=Proceedings of the 1960 International Solid-State Circuits Conference|pages=76–77|doi=10.1109/ISSCC.1960.1157297|archive-url=https://web.archive.org/web/20180620032756/https://ieeexplore.ieee.org/document/1157297/|archive-date=Jun 20, 2018|url-status=live}}</ref><ref name="markoff">{{cite news|last=Markoff|first=John|title=It's Moore's Law But Another Had The Idea First|url=https://www.nytimes.com/2005/04/18/technology/18moore.html|access-date=October 4, 2011|newspaper=The New York Times|date=April 18, 2005|archive-url=https://web.archive.org/web/20120304111901/http://www.nytimes.com/2005/04/18/technology/18moore.html|archive-date=March 4, 2012|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2009/09/01/science/01trans.html?ref=science|title=After the Transistor, a Leap Into the Microcosm|newspaper=The New York Times|date=August 31, 2009|access-date=2009-08-31|first=John|last=Markoff}}</ref> == سرچينې == q1dgi5r25ycnqaee9d7hstgr36gy33x 3 63081 283371 2022-07-26T17:17:42Z ښه راغلاست پیغام ورکوونکی 11444 د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي wikitext text/x-wiki {{ښه راغلئ|realName=|name=Capa23}} -- <span style="font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;"> '''[[کارن:Af420|<font color="black">'''Af420''']]''' </span> ^{<font face="MCS Quds SU normal" size="3">'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|<font color="#69 69 69">'''اړیکه''']] '''</font>} ۱۷:۱۷, ۲۶ جولای ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']]) aktyagmup5zdghj049edcj28j8zkkbn 0 63082 283372 2022-07-26T17:18:11Z حجاوي (بيت الحكمة) 25655 This contribution was added by Bayt al-hikma 2.0 translation project wikitext text/x-wiki د کرونګرو انقلاب چې د واټ ټایلر یا لوی پاڅون په نوم هم یاديږي، په ۱۳۸۱ کال کې د انګلستان په پراخو برخو کې یو لوی پاڅون و. دې بغاوت بېلابېل لاملونه لرل، چې له ډلې يې په ۱۳۴۰ لسیزه کې د تورې مړينې (د بشر په تاریخ کې د طاعون له امله د مړينې تر ټولو لوړه کچه، ژباړن) له امله ټولنیز-اقتصادي او سیاسي فشارونه، د سل کلنې جګړې په بهیر کې له فرانسې سره د جګړې له امله د مالیاتو لوړوالی او د لندن په سیمه‌ییز مشرتابه کې بې ثباتي یادولی شو.   د انقلاب وروستی اصلي محرک د ۱۳۸۱ کال د مې میاشتې به ۳۰مه د جان بپټون په نوم د یو سلطنتي چارواکي لاس‌وهنه وه. په برنټ ووډ کې د پاتې شویو مالیاتو د راټولولو لپاره د هغه هڅې د تاوتریخوالي سره مل یوې نښتې سره پای ته ورسېدې چې په چټکتیا سره یې د هېواد سویل ختیځ ته پراختیا ومونده. د کلیوالې ټولنې پراخ طیف کلیوالو چارواکو او ګڼ شمېر سیمه‌ییزو صنعتګرانو په ګډون اعتراض وکړ، د محکمو سوابق یې وسوځول، سیمه‌ییزې دروازې يې پرانیستې. بغاوت کوونکي پر عامو خلکو د مالیاتو د کمولو او د پاچا دویم ریچارډ او حقوقي محکمو د لوړپوړو چارواکو د ګوښه کولو غوښتونکي وو. یوې ډلې کینتي (داېنګلنډ په سویل ختيځ کې پروت هېواد وګړي، ژباړن) بغاوت کوونکو د جان بال له سخت‌دریځو ویناوو څخه په الهام اخیستلو د واټ ټایلر په مشرۍ د لندن پر لور مخته تګ وکړ. هغوی په بلک هېث کې د شاهي حکومت له استازو سره وکتل، چې د کور پر لور د بېرته ستنېدو لپاره يې د هغوی د متقاعدولو لپاره یوه نابریالۍ هڅه وکړه. پاچا ريچارډ چې هغه مهال ۱۴ کلن و، د لندن برج شاته یې خوندي ځای ته شا تګ وکړ، خو ډېری سلطنتي پوځیان له هېواده بهر یا د انګستان په شمال کې وو. یاغیان د جون په ۱۳مه لندن ته دننه شول او له ښار څخه د ګڼ شمېر خلکو له یو ځای کېدو سره يې پر دروازو برید وکړ، د ساووي ماڼۍ يې ورانه کړه، د قانون کتابونه او د معبد ودانۍ ته يې اور ورته کړ او هر هغو څوک يې ووژل چې له سلطنتي دولت سره یې اړیکه لرله. په ورپسې ورځ ريچارډ په مایل‌اېنډ کې له یاغیانو سره وکتل او د نیم‌مرېیتوب په ګډون يې د هغوی له ګڼ شمېر غوښتنو سره موافقه وکړه. په دې ترڅ کې یاغیان د لندن برج ته دننه شول او سایمون سادبري، لارډ چانسلر او د خزانه‌دارۍ عالي لارډ رابرټ هېلز يې په برج کې دننه وموندل او ويې وژل.   ريچارډ د جون په ۱۵مه ښار پرېښود تر څو له ياغیانو او ټایلر سره په سمېټفېلډ کې وګوري. تاوتریخوالی پيل شو او د ريچارډ ګوند ټایلر وواژه. ريچارډ دا له فشاره ډک وضعیت په کافي اندازه خنثی کړ تر هغه چې د لندن ښاروال وېلیم والورث له ښار څخه یوه ډله رضاره ملېشه راټوله کړه اویاغي پوځیان يې سره خواره کړل. ريچارډ وروسته په لندن کې بیاځلي د نظم پر ټېنګښت پيل وکړ او یاغیانو ته یې خپلې مخکنۍ مرستې لغوه کړې. دا بغاوت د اګېلیا ختيځ ته هم غزېدلی و، چې هلته د کمبرېج پر پوهنتون یرغل وشو او ګڼ شمېر سلطنتي چارواکي په‌کې ووژل شول. ناکراریو د هېنري ډېسپېنسر تر مداخلې چې د جون په ۲۵مه او ۲۶مه یې د والشام د شمال په جګړه کې یاغیانو ته ماته ورکړه، دوام وموند. ستونزو له شمال څخه تر يارک، بورلي او سکاربرو او تر لرې لويديځو سیمو لکه په سامرست کې بریګواټر پورې پراختیا ومونده. ريچارډ د نظم د ټينګښت لپاره ۴۰۰۰ پوځیان چمتو کړل. د یاغیانو ډېری مشران وڅارل شول چې وروسته اعدام شول، تر نوامبر پورې لږ تر لږه ۱۵۰۰ یاغیان ووژل شول.     د کرونګرو بلوا د ډېرو پوهنوالو/اکادمیکو له‌خوا په پراخ ډول څېړل شوې. د نولسمې پېړۍ د وروستیو تاریخ پوهانو د معاصرو تاریخ لیکونکو د سرچينو له پراخ طیف څخه د یاد پاڅون په اړه د راپور جوړولو لپار کار واخیست او دا سرچینې په ۲۰مه پېړۍ کې د سیمه‌ییزو ارشیفونو او د محکمو د سوابقو له څېړنې سره بشپړې شوې. د دې بلوا تفسیرونو د کلونو په بهیر کې بدلون کړی. یو وخت د انګلیس په تاريخ کې د تعینوونکې شېبې په نوم یادېده، خو مدرن پوهنوالان يې پر ټولنیز او اقتصادي تاريخ د پرلپسې اغېز په اړه لږ ډاډمن دي. دې بلوا په شدید ډول د سل کلنې جګړې پر بهیر اغېز وکړ، ځکه په فرانسه کې يې راتلونکي پارلمانونه د لښکرلېږدونو د لګښتونو لپاره د مالیاتو له لوړولو څخه راوګرځول. دا بلوا په پراخ ډول په سوسیالیستي ادبیاتو کې په ځانګړي ډول د لیکوال وېلیم موریس له‌خوا کارول شوې او همدارنګه د کيڼ/چپ سیاست لپاره د يو پياوړي نښان په توګه پاتې شوې او په ۱۹۸۰ لسیزه کې يې په بریتانیا کې د کمیونيټي چارج په نوم د مالیاتي سیستم د معرفي کولو اړوند بحثونه په اړه خبر ورکوي. == مخینه او لاملونه == === اقتصاد === د کرونګرو بلوا د څوارلسمې پېړۍ له اقتصادي او ټولنیزو ناخوالو څخه سرچينه اخیسته. د پېړۍ په پیل کې ډېری انګرېزانو په کلیوال اقتصاد کې کار کاوه چې د هېواد ښارګوټي او ښارونه يې تغذیه کول او له پراخې نړیوالې سوداګرۍ څخه يې ملاتړ کاوه. د انګلستان په ډېره برخه کې به حاصلات د ملکانو/خانانو پر محور تنظیمېدل چې د سیمه‌ییزو اربابانو- لکه اشرافو او کلیسا – له‌خوا کنترولېدل او اربابي محکمې د یو سیستم له‌خوا اداره کېدې. د نفوس یوه برخه غیر ازاد عام وګړي وو چې اړ وو هر کال د یوې مودې لپاره د خپلو اربابانو په ځمکه کې کار وکړي، له دې سره په انګستان کې د ازادو او غیر ازادو ترمنځ تعادل سره توپير درلود او په سویل ختيځ کې مرېيتوب نسبتا لږ و. ځينې مرېيان غیر ازاد نړۍ ته راغلي و او د ارباب له رضایت پرته يې خپل کورونه نه شوی پرېښودلی چې بل چېرته کار وکړي. ځينې نورو د خپلې خپلواکۍ محدودیتونه د کرنیزې ځمکې د تصدۍ قرارداد د یوې برخې په توګه منلي وو. د نفوس وده پر شته کرنیزو ځمکو د فشار لامل شوه او د ځمکې د سیمه‌ییزو خاوندانو ځواک يې ډېر کړ.  <ref>{{harvnb|Dunn|2002|pp=22–23}}</ref><ref>{{harvnb|Rubin|2006|pp=1–3}}</ref><ref>{{harvnb|Rubin|2006|p=2}}; {{harvnb|Dunn|2002|p=14}}</ref><ref>{{harvnb|Postan|1975|p=172}}</ref><ref>{{harvnb|Dunn|2002|p=14}}; {{harvnb|Postan|1975|p=172}}</ref><ref>{{harvnb|Dyer|2009|p=249}}; {{harvnb|Dunn|2002|p=15}}</ref> په ۱۳۴۸ کال پر تورې مړينې مشهور طاعون له اصلي ځای اروپا څخه انګلستان ته ورسېد او په چټکۍ سره یې ۵۰ سلنه نفوس وواژه. د اقتصادي شوک تر یوې لومړنۍ دورې وروسته انګلستان له اقتصادي وضعیت سره په سمون بدلون وکړ. د کروندګرو تر منځ د مړینې کچه په دې معنا وه چې په ناڅاپي ډول ځمکې نسبتاً پرېمانه شوې او شته کاري ځواک ډېر لږ پيدا کېده. کارېګرانو کولی شوی د خپل کار پر وړاندې ډېر عاید ترلاسه کړي چې په پایله کې یې د ورځني امتیاز پر سر د کاري ځواک تر منځ سیالي په شدید ډول لوړه شوه. چې د ځمکې د څښتنانو ګټه هم په‌خپل وار سره له‌منځه لاړه. په ښار کې سوداګریزي، تجاري او مالي شبکي له یو بل څخه وپاشل شوې. <ref>{{harvnb|Dyer|2009|pp=271–272}}</ref><ref>{{harvnb|Dyer|2009|pp=273–274}}</ref><ref>{{harvnb|Rubin|2006|p=65}}</ref><ref>{{harvnb|Dyer|2009|p=278}}</ref><ref>{{harvnb|Dyer|2000|pp=202–203}}</ref><ref>{{harvnb|Butcher|1987|p=86}}</ref> چارواکو د بېړنیو قوانیو له تصویب سره د ګډوډیو په ځواب کې په ۱۳۴۹ کال کې د کاريګرانو سیمه‌ییز فرمان او په ۱۳۵۱ کال کې يې د کاریګرانو منشور لاسلیک کړ. دوی هڅه وکړه چې ورځنی مزد له طاعون څخه مخکې کچه کې تثبیت کړي او د کار ردول یې جرم وباله او چا چې لوړه/تحلیف کړی که خپل موجود قرارداد مات کړي جریمه به شي. دا سیستم په لومړیو کې د کاريګرانو د ځانګړي عدالت او وروسته له ۱۳۶۰ لسیزې څخه د سولې د نارمل عدالت له خوا چې غړي يې تر ډېره سیمه‌ییز اشراف وو پلی شو. که څه هم په تیوري کې دا قوانین هم د هغو کاریګرانو لپاره و چې د لوړ مزد په لټه کې و او هم د هغو کارخاوندانو لپاره چې د کاریګرانو پر سر له خپلو سیالانو څخه د مخکښتوب په لټه کې وو، خو وروسته په عمل کې په نسبتاً خپل سري ډول یوازې پر کاريګرانو د پلي کېدو وړ و. دا قانون په ۱۳۶۱ کال کې پیاوړی شو او مجازات په‌کې لوړ شول چې د عمر بندي کول او سوځول هم په‌کې شامل شول.سلطنتي دولت تر دې مخکې په دې توګه مداخله نه وه کړې او نه هم په داسې څرګند او غیر محبوب ډول د ځمکو له سیمه‌ییزو خاوندانو سره یو ځای شوي و.  <ref>{{harvnb|Dyer|2009|p=282}}</ref><ref>{{harvnb|Dyer|2009|pp=282, 285}}</ref><ref>{{harvnb|Dyer|2009|p=282}}; {{harvnb|Rubin|2006|p=69}}</ref><ref>{{harvnb|Rubin|2006|p=69}}</ref><ref>{{harvnb|Dyer|2009|pp=282–283}}</ref><ref name="Dyer 2009 285">{{harvnb|Dyer|2009|p=285}}</ref> == سرچينې == 1c5rs1nn4f7bjhka3n90rohhp2zrlfo 0 63083 283373 2022-07-26T17:20:21Z حجاوي (بيت الحكمة) 25655 This contribution was added by Bayt al-hikma 2.0 translation project wikitext text/x-wiki صربیا او مونتینېګرو (په صربي ژبه: Cрбија и Црна Гора, ''Srbija i Crna Gora'')، په رسمي ډول د صربستان او مونتینېګرو د دولتي اتحادیې په نوم پېژندل کېږي (چې په صربي ژبه: Државна Заједница Србија и Црна Гора, ''Državna Zajednica Srbija i Crna Gora)'' په بالکان کې پروت د ختيځې اروپا یو هېواد و چې له ۱۹۹۲ څخه تر ۲۰۰۶ کال پورې موجود و، د یوګوسلاویا د فېدرال سوسیالیستي جمهوریت تر له‌منځه تللو وروسته له منځه لاړ، چې له شمال څخه له مجارستان، له شمال ختيځ څخه له رومانیا، له سویل ختيځ څخه له بلغاریا، له سویل څخه له مقدونیې له لويديځ څخه له کرواتیا او بوسنیا او هرزګووینا او له سویل لویديځ څخه له البانیا سره ګاونډۍ و. دا هېواد د ۱۹۹۰ کال د اپرېل په ۲۷مه د یوګوسلاویا د فېدرالي جمهوریت چې د یوګوسلاویا د '''FR''' یا هم په ساده ډول د یوګوسلایا په نوم مشهور و او د صربیا او مونتینېګرو جمهویت په‌کې شامل و رامنځته شو. په ۲۰۰۳ کال کې یوګوسلاویا له یو فېدرال جمهوریت څخه په یوه سیاسي ټولنه بدله شوه تر هغه چې د ۲۰۰۶ کال په جون کې مونتینېګرو له دې اتحادیې څخه بېله شوه او د صربیا او مونتینېګرو د خپلواکۍ لامل شوه. د ملګرو ملتونو سازمان د امنیت شورا د ۷۷۷ پرېکره‌لیک تر تصویب وروسته چې د یوګوسلاویا جمهوریت له‌منځه تلل يې تصویب کړل، ملګرو ملتونو دا د یوګوسلاويا SFR د یوازیني قانوني ځای‌ناستي په توګه په رسمیت وپېژانده. د یوګوسلاویا فېدرال جمهوریت یو نوی هېواد و. ټولو پخوانیو جمهوریتونو د ځای‌‌ناستۍ حق درلود حال دا چې هېڅ یوه هم د يوګوسلاویا د SFR نړیوال حقوقي شخصیت ته دوام ورنه‌کړ. په هر حال د سلوبوډان مېلاسوېچ (Slobodan Milošević) دولت له دغه ډول ادعاګانو سره مخالفت وکړ او له همدې امله FR یوګوسلاویا د ملګرو ملتونو له سازمان سره د یو‌ځای کېدو اجازه نه درلوده. <ref>{{cite book|author-link=Sean D. Murphy|last=Murphy|first=Sean D.|year=2002|title=United States Practice in International Law: 1999–2001|volume=1|publisher=Cambridge University Press|page=130|isbn=978-0-521-75070-7}}</ref> د یوګوسلاویا فېدرالي جمهوریت (FR) له نړیوالې ټولنې سره لانجمنې اړیکې لرلې، ځکه د یوګوسلاویا او کوزوو د جګړې په بهیر کې اقتصادي بندیزونه وضع شول. چې د ۱۹۹۲ او ۱۹۹۴ کلونو تر منځ د شدید انفلاسیون /تورم لامل هم شو. د یوګوسلاویا په جګړو کې د FR یوګوسلاویا ګډون د ډېټون له پرېکړه‌لیک سره پای ته ورسېده، چې د کرواسي، سلووېنیا او بوسني او هرزګوینا خپلواکي يې په رسمیت وپېژندله او همدارنګه یې د دولتونو تر منځ ديپلوماتیکې اړیکې جوړې او د صربیايي نفوس رول یې د بوسنیا په سیاست کې تضمین کړ. وروسته د کوزوو په خپل‌سري ولایت او د صربستان متوهیجا سیمه کې چې په شدید ډول له نژادي البانویانو سره ګڼ‌نفوسه ده، د کوزوو د ازادۍ غوښتنې پوځ چې یوه البانیايي جلاغوښتونکې ډله وه د بلوا لامل شو. د کوزوو د جګړې پيل د لویديځ بندیزونه او همدارنګه د لویدځ وروستۍ لاس‌وهنه له سره کړه. دا نښته د ملګرو ملتونو د امنیت شورا د ۱۲۴۴ پرېکړه‌لیک له تصویب سره پای ته ورسېده. چې د FR یوګوسلاویا څخه یې د کوزوو اقتصادي او سیاسي بېل‌والی تضمیناوه او د ملګرو ملتونو سازمان تر اداره لاندې راتله. کوزوو په ۲۰۰۸ کال کې خپله خپلواکي اعلان کړه.  <ref name="auto2">{{Cite web |last=Lewis |first=Paul |date=29 October 1992 |title=Yugoslavs Face Hard Winter as the Blockade Bites |url=https://www.nytimes.com/1992/10/29/world/yugoslavs-face-hard-winter-as-the-blockade-bites.html |work=The New York Times}}</ref><ref>{{Cite web |date=7 May 2007 |title=The World's Greatest Unreported Hyperinflation |url=https://www.cato.org/publications/commentary/worlds-greatest-unreported-hyperinflation |website=Cato Institute}}</ref><ref name="auto4">{{Cite web |title=Summary of the Dayton Peace Agreement on Bosnia-Herzegovina |url=http://hrlibrary.umn.edu/icty/dayton/daytonsum.html |website=hrlibrary.umn.edu}}</ref><ref name="auto5">{{Cite journal|url=https://pureportal.coventry.ac.uk/en/publications/from-a-terrorist-group-to-a-civil-defence-corps-the-transformatio|title=From a 'terrorist' group to a 'civil defence' corps: The 'transformation' of the Kosovo Liberation Army|first=Alpaslan|last=Ozerdem|date=27 July 2003|journal=International Peacekeeping|volume=10|issue=3|pages=79–101|via=pureportal.coventry.ac.uk|doi=10.1080/13533310308559337|s2cid=144017700}}</ref><ref>{{Cite web |title=Kosovo Liberation Army &#124; History & Facts |url=https://www.britannica.com/topic/Kosovo-Liberation-Army |website=Encyclopedia Britannica}}</ref><ref>{{Cite web |title=S/RES/1244(1999) - E - S/RES/1244(1999) |url=https://undocs.org/S/RES/1244(1999) |website=undocs.org}}</ref> اقتصادي ستونزې او جګړه د سلوبودان مېلاسوېچ دولت او د هغه له متحدینو څخه د ډېرېدونکې نارضایتۍ لامل شوه چې صربستان او مونتینېګرو یې د یو اغېزمن دیکتاتور په توګه اداره کوله. په پای کې دا د بولډوزر په انقلاب کې راټولیږي چې د هغه د دولت د نسکورېدو شاهد و او د یو صریبیايي او ووجېلسلاو کوستونیکا د دیموکراتیک اوپوزېسیون له‌خوا يې مشري وشوه چې د ملګرو ملتونو له سازمان سره هم یوځای شو. <ref>{{Cite web |date=5 October 2010 |title=Slobodan Milosevic – The Dictator |url=https://balkaninsight.com/2010/10/05/slobodan-milosevic-twisted-firestarter/ |access-date=22 June 2021 |work=BalkanInsight}}</ref><ref>{{Cite web |last=Sudetic |first=Chuck |date=24 September 1992 |title=U.N. Expulsion of Yugoslavia Breeds Defiance and Finger-Pointing |url=https://www.nytimes.com/1992/09/24/world/un-expulsion-of-yugoslavia-breeds-defiance-and-finger-pointing.html |work=The New York Times}}</ref><ref name="auto1">{{Cite web |date=2 November 2000 |title=A Different Yugoslavia, 8 Years Later, Takes Its Seat at the U.N. |url=https://www.nytimes.com/2000/11/02/world/a-different-yugoslavia-8-years-later-takes-its-seat-at-the-un.html |work=The New York Times |agency=Associated Press}}</ref> د یوګوسلاویا فېدرال جمهوریت په ۲۰۰۳ کال کې د صربستان او مونینېګرو د اساسي قانون د منشور له تصویب سره چې د صربستان او مونتینېګرو دولتي ټولنه یې رامنځته کړه د یوګوسلاویا د فېدرال اسامبلې تر رایې ورکونې وروسته پای ته ورسېد. په دې توګه د یوګوسلاویا نوم تاریخ ته پرېښودل شو. په مونتینېګرو کې د مایلو ډي کانوېچ په مشرۍ زیاتېدونکې جلاغوښتنه په‌دې معنا وه چې د صربستان او مونتینېګرو په اساسي قانون کې داسې مصرې شاملې دي چې د مونتینېګرو د خپلواکۍ په اړه ټول‌پوښتنې ته يې د درې کلنې دورې تر تېرېدو وروسته اجازه ورکوله. په ۲۰۰۶ کال کې ټول‌پوښتنه مطرح شوه او له لږ اختلاف سره تصویب شوه. دا چاره د صربیا او مونتینېګرو د دولتي ټولنې د انحلال لامل شوه او په وچه کې د پرتو هېوادونو په توګه یې د صربستان او مونتینېګرو خپلواک جمهوریتونه رامنځته کړل. دا هغه وروستی ګام ګڼل کېږي چې د یوګوسلاویا انحلال ته یې د پای ټکی کېښود.  <ref>{{Cite web |date=4 February 2003 |title=Yugoslavia consigned to history |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/2724047.stm |work=BBC News}}</ref><ref>{{cite web |date=5 July 2012 |title=Priželjkivao sam da na čelu Srbije bude – Srbijanac |url=https://www.vreme.com/cms/view.php?id=1061276 |access-date=22 June 2021 |work=Vreme.com |language=Bosnian}}</ref><ref>{{Cite web |title=Министарство спољних послова Републике Србије |url=http://www.mfa.gov.rs/sr/index.php |website=mfa.gov.rs}}</ref><ref>{{Cite web |date=4 June 2006 |title=Montenegro declares independence |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/5043462.stm |work=BBC News}}</ref><ref>{{Cite web |date=22 May 2006 |title=Recount call in Montenegro vote |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/5006380.stm |work=BBC News}}</ref> == نوم == د هېواد رسمي نوم د «یوګوسلاویا فېدرالي جمهوریت»، (Савезна Република Југославија / Savezna Republika Jugoslavija) یا په اختصاري ډول د یوګوسلاویا FR و. د یوګوسلاویا د انګلیسي لیک‌دود بڼه Jugoslavija یوه مرکبه کلیمه ده چې له ('yug') [انګلیسي تلفظ يې د 'y' توری ] او  slavija کلیمو څخه جوړ شوی. د jug یوګوسلاویایي کلیمه د «سویل» په معنا ده حال دا چې slavija (سلاویا) د سلاویایانو د خارې په معنا ده؛ په دې توګه به د یوګوسلاویا / " Jugoslavija" کلیمې ژباړه سویلي-سلاویا یا د سویلي سلاویایانو خاوره وي. دلیل یې دا دی چې د یوګوسلاویا لومړنۍ نظریه؛ د سویلي سلاویایانو یو دولت و چې د بهرنیو امپراتوریو پر وړاندې یې له خپل ځان څخه دفاع کولی شوی. د یوګوسلاویا لرغونی نوم په هېواد کې دننه په ټولو سویلي سلاویايي ژبو کې یو ډول پاتې شوی.   <ref>{{Cite web |title=Yugoslavia &#124; International Encyclopedia of the First World War (WW1) |url=https://encyclopedia.1914-1918-online.net/article/yugoslavia |website=encyclopedia.1914-1918-online.net}}</ref> ان هغه مهال چې صربستان او مونتینېګرو د یوګوسلاویا د فېدرال جمهوریت یا په اختصاري ډول د یوګوسلاویا په توګه په رسمیت پېژندل شوی و د اروپايي ټولنې غړو هېوادونو او متحده ایالاتو په ګډون ځينې هېوادونو هغه د صربستان او مونتینېګرو په نوم یادوه. ځکه د هغوی دولتونو د یوګوسلاویا د ځای‌ناستۍ ادعا ناروا بلله. د ۲۰۰۳ کال اساسي قانون دا روښانه کړه چې د دې هېواد نوم یوازې «صربستان او مونتینېګرو» دی. <ref name="Serbia and Montenegro">1999 [[CIA]] [[World Factbook]]: [http://www.umsl.edu/services/govdocs/wofact99/265.htm Serbia and Montenegro]</ref><ref>{{cite web |date=16 August 2000 |title=Serbia and Montenegro |url=http://www.cia.gov:80/cia/publications/factbook/sr.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20000816214535/http://www.cia.gov:80/cia/publications/factbook/sr.html |archive-date=16 August 2000 |work=The World Factbook 1999 |publisher=Central Intelligence Agency |location=Virginia}}</ref><ref>{{Cite web |date=2003 |title=Constitutional Charter of the State Union of Serbia and Montenegro |url=http://www.mfa.gov.rs/Facts/const_scg.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090226024403/http://www.mfa.gov.rs/Facts/const_scg.pdf |archive-date=26 February 2009 |access-date=26 February 2009 |quote=The name of the state union shall be Serbia and Montenegro.}}</ref> == تاريخ == په ۱۹۹۰ لسیزه کې د یوګوسلاویا د SFR تر نسکورېدو وروسته د صربیا او مونتینېګرو دوه لویو جمهوریتونو سره هوکړه وکړه چې د یوګوسلاویا په توګه پاتې شي او په ۱۹۹۲ کال کې يې نوی اساسي قانون رامنځته کړ چې په بنسټیز ډول یې د یوګوسلاویا فېدرال جمهوریت د یو کوچني هېواد په توګه چې ډېری وګړي يې صربیان وو رامنځته کړ. نوي دولت د کمونیست نظام پاتې‌شوني پرېښودل: له ملي بیرغ څخه سره ستوري لرې شول او د صربستان او مونتینېګرو په استازیتوب يې د کمونیست نوی نښان پر ځای وټاکل شو. نوي دولت د ولسمشر دفتر هم رامنځته کړ چې د یو واحد کس له‌خوا اداره کېده او لومړی د صربستان او مونتینېګرو جمهوریتونو له هوکړې سره تر ۱۹۹۷ کال پورې تصویب شو او وروسته ولسمشر په دیموکراتیک ډول وټاکل شو. د یوګوسلاویا ولسمشر د صربستان او مونتینېګرو د ولسمشرانو تر څنګ فعالیت کاوه. په لومړیو کې درې‌واړه دفترونه د سلوبوډان مېلوسوېچ د متحدانو او د صربستان د ملت‌پال ګوند تر ولکې لاندې و.  <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GkBmdCwHuDsC&q=anti-bureaucratic+revolution&pg=PA550|title=The Road to War in Serbia: Trauma and Catharsis|first=Central European University|last=Press|date=1 January 2000|publisher=Central European University Press|isbn=9789639116566|via=Google Books}}</ref> == سرچينې == 194e4om9ppcuczisxeismfvjokbu3ur 3 63084 283374 2022-07-26T17:48:44Z ښه راغلاست پیغام ورکوونکی 11444 د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي wikitext text/x-wiki {{ښه راغلئ|realName=|name=Andylinpersonal}} -- <span style="font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;"> '''[[کارن:Af420|<font color="black">'''Af420''']]''' </span> ^{<font face="MCS Quds SU normal" size="3">'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|<font color="#69 69 69">'''اړیکه''']] '''</font>} ۱۷:۴۸, ۲۶ جولای ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']]) 9ppjaxenr283q0uhu4a1ss5k1knxu9e 3 63085 283375 2022-07-26T18:00:01Z ښه راغلاست پیغام ورکوونکی 11444 د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي wikitext text/x-wiki {{ښه راغلئ|realName=|name=Shahectuae}} -- <span style="font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;"> '''[[کارن:Af420|<font color="black">'''Af420''']]''' </span> ^{<font face="MCS Quds SU normal" size="3">'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|<font color="#69 69 69">'''اړیکه''']] '''</font>} ۱۸:۰۰, ۲۶ جولای ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']]) jqabvmhmiq2tvb3cqp6r6g4m95p13s9 0 63086 283380 2022-07-27T03:26:08Z شاه زمان پټان 26102 د "[[:fa:Special:Redirect/revision/33792094|ساپاروا بانیا]]" مخ د ژباړلو له مخې جوړ شوی wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement||name=ساپارېوا بانيا|native_name=Сапарева баня|native_name_lang=bg|settlement_type=ښار|image_skyline=DSCF8472.JPG|image_caption=ساپارېوا بانيا له ګيزر سره|pushpin_map=Bulgaria <!-- name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map -->|pushpin_label_position=<!-- position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_map_caption=Location of Sapareva Banya|pushpin_mapsize=|latd=42|latm=17|lats=|latNS=N|longd=23|longm=16|longs=|longEW=E|coordinates_display=inline,title|coordinates_region=BG|subdivision_type=[[نړيوال هېوادونه|هېواد]]|subdivision_name=[[بلغاريا]]|subdivision_type1=[[د بلغاريا ولايتونه]] <small>(اوبلاست)</small>|subdivision_name1=[[کيوستنديل ولايت]]|subdivision_type2=[[د بلغاريا ولسوالۍ]]|subdivision_name2=ساپارېوا بانيا|leader_title=ښاروال|leader_name=ساشو اېوانو|area_total_km2=|elevation_m=983|population_total=4425|population_footnotes=|population_as_of=13.09.2005|population_density_km2=|timezone=[[ختيځې اروپا وخت|EET]]|utc_offset=+2|timezone_DST=[[ختيځې اروپا اوړي وخت|EEST]]|utc_offset_DST=+3|postal_code_type=[[د بلغاريې پوستخونو نمبر|پوستخونې نمبر]]|postal_code=2650|area_code=0707|blank_name_sec1=[[د موټر نمبرپلېټ|د موټر پلېټ نمبر]]|blank_info_sec1=KH|website=[http://www.saparevabanya.bg/ www.saparevabanya.bg]}} [[رده:مقاله‌های دارای شرح مختصر]] [[رده:شرح مختصر متفاوت با ویکی‌داده]] [[رده:Pages using infobox settlement with bad settlement type]] <templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> '''ساپارېوا بانيا''' د [[بلغاریا]] د کیوستندیل ولایت یو ښار دی چې په 2001 مېلادي کال کې يې 4,328 تنه نفوس درلود. <ref>{{یادکرد وب|عنوان=The largest cities in Bulgaria, ranked by population|نشانی=http://population.mongabay.com/population/Bulgaria|ناشر=mongabay.com|تاریخ بازبینی=30 Jun 2012|کد زبان=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120714012701/http://population.mongabay.com/population/bulgaria|archivedate=۱۴ ژوئیه ۲۰۱۲|dead-url=yes}}</ref> <ref>{{یادکرد وب|عنوان=Bulgaria: largest cities and towns and statistics of their population|نشانی=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-32|ناشر=world-gazetteer|تاریخ بازبینی=22 May 2012|کد زبان=en|تاریخ بایگانی=5 دسامبر 2012|پیوند بایگانی=https://archive.today/20121205084527/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-32}}</ref> == اړوند پوښتنې == * په بلغاریا کې د ښارونو لیست == سرچینې == {{لړسرچينې}} [[وېشنيزه:بلغاريايي ژبه]] [[وېشنيزه:بلغاريه]] [[وېشنيزه:بلغاريا ښارونه]] [[وېشنيزه:بلغاريا]] [[وېشنيزه:بلغاري ژبه]] [[وېشنيزه:بلغاري]] [[وېشنيزه:اروپايي قومونه]] [[وېشنيزه:اروپايي شورا]] [[وېشنيزه:اروپايي سيم]] [[وېشنيزه:اروپايي تولنه]] [[وېشنيزه:اروپايي]] [[وېشنيزه:اروپا او کډوالي]] [[وېشنيزه:اروپا]] [[وېشنيزه:اروپايي اتحاديه]] s7ekeretsrimfb41t5mkz1cvici00o3 283381 283380 2022-07-27T03:26:34Z شاه زمان پټان 26102 وړوکی سمون wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement||name=ساپارېوا بانيا|native_name=Сапарева баня|native_name_lang=bg|settlement_type=ښار|image_skyline=DSCF8472.JPG|image_caption=ساپارېوا بانيا له ګيزر سره|pushpin_map=Bulgaria <!-- name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map -->|pushpin_label_position=<!-- position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_map_caption=Location of Sapareva Banya|pushpin_mapsize=|latd=42|latm=17|lats=|latNS=N|longd=23|longm=16|longs=|longEW=E|coordinates_display=inline,title|coordinates_region=BG|subdivision_type=[[نړيوال هېوادونه|هېواد]]|subdivision_name=[[بلغاريا]]|subdivision_type1=[[د بلغاريا ولايتونه]] <small>(اوبلاست)</small>|subdivision_name1=[[کيوستنديل ولايت]]|subdivision_type2=[[د بلغاريا ولسوالۍ]]|subdivision_name2=ساپارېوا بانيا|leader_title=ښاروال|leader_name=ساشو اېوانو|area_total_km2=|elevation_m=983|population_total=4425|population_footnotes=|population_as_of=13.09.2005|population_density_km2=|timezone=[[ختيځې اروپا وخت|EET]]|utc_offset=+2|timezone_DST=[[ختيځې اروپا اوړي وخت|EEST]]|utc_offset_DST=+3|postal_code_type=[[د بلغاريې پوستخونو نمبر|پوستخونې نمبر]]|postal_code=2650|area_code=0707|blank_name_sec1=[[د موټر نمبرپلېټ|د موټر پلېټ نمبر]]|blank_info_sec1=KH|website=[http://www.saparevabanya.bg/ www.saparevabanya.bg]}} <templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> '''ساپارېوا بانيا''' د [[بلغاریا]] د کیوستندیل ولایت یو ښار دی چې په 2001 مېلادي کال کې يې 4,328 تنه نفوس درلود. <ref>{{یادکرد وب|عنوان=The largest cities in Bulgaria, ranked by population|نشانی=http://population.mongabay.com/population/Bulgaria|ناشر=mongabay.com|تاریخ بازبینی=30 Jun 2012|کد زبان=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120714012701/http://population.mongabay.com/population/bulgaria|archivedate=۱۴ ژوئیه ۲۰۱۲|dead-url=yes}}</ref> <ref>{{یادکرد وب|عنوان=Bulgaria: largest cities and towns and statistics of their population|نشانی=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-32|ناشر=world-gazetteer|تاریخ بازبینی=22 May 2012|کد زبان=en|تاریخ بایگانی=5 دسامبر 2012|پیوند بایگانی=https://archive.today/20121205084527/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-32}}</ref> == اړوند پوښتنې == * په بلغاریا کې د ښارونو لیست == سرچینې == {{لړسرچينې}} [[وېشنيزه:بلغاريايي ژبه]] [[وېشنيزه:بلغاريه]] [[وېشنيزه:بلغاريا ښارونه]] [[وېشنيزه:بلغاريا]] [[وېشنيزه:بلغاري ژبه]] [[وېشنيزه:بلغاري]] [[وېشنيزه:اروپايي قومونه]] [[وېشنيزه:اروپايي شورا]] [[وېشنيزه:اروپايي سيم]] [[وېشنيزه:اروپايي تولنه]] [[وېشنيزه:اروپايي]] [[وېشنيزه:اروپا او کډوالي]] [[وېشنيزه:اروپا]] [[وېشنيزه:اروپايي اتحاديه]] 49vjm4izo739qsy9yvya4jqz2dzc1ix 0 63087 283382 2022-07-27T03:42:07Z شاه زمان پټان 26102 د "[[:fa:Special:Redirect/revision/33794523|سعیده، الجزایر]]" مخ د ژباړلو له مخې جوړ شوی wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|name=سعيده|native_name={{lang|ar|سعیدة}}|settlement_type=[[ښار]]|image_skyline=|image_caption=Saïda|pushpin_map=Algeria|pushpin_label_position=bottom|pushpin_mapsize=|pushpin_map_caption=د سعيده موقعيت د [[الجزایر]]نخچه کې|latd=۳۴٫۸۳۳۳۳۳|longd=۰٫۱۵|subdivision_type=[[خپلواک هېوادونه|هېواد]]|subdivision_name=الجزاير|subdivision_type1=[[د الجزاير ولايتونه|ولايت]]|subdivision_name1=[[سعيده ولايت|سعیده]]|subdivision_type2=[[د الجزاير ولسوالۍ|ولسوالۍ]]|subdivision_name2=سعیده|leader_title=|leader_name=|area_total_km2=۷۵٫۶۲|population_as_of=2008 census|population_footnotes=|population_total=۱۴۲۴۹۷|population_density_km2=auto|timezone=[[منځنۍ افريقا وخت|CET]]|utc_offset=۱+|elevation_m=۹۸۰|postal_code_type=[[پوستخونې نمبر]]|postal_code=۲۰۰۰۰|area_code=<!-- (۲۱۳) + -->|website=}} [[رده:مقاله‌های دارای شرح مختصر]] [[رده:شرح مختصر متفاوت با ویکی‌داده]] [[رده:Pages using infobox settlement with bad settlement type]] <templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> '''سعیده''' ښار د سعيده ولايت په پلازمېنه ده چې ، د [[الجزایر]] په شمال لوېدیځ کې موقعیت لري، چې په 1998 کال کې يې 110,865 تنه نفوس درلود او په 2005 مېلادي کال کې يې نفوس 136,856تنو ته ورسېد. <ref>{{یادکرد وب|عنوان=The largest cities in Algeria, ranked by population|پیوند=http://population.mongabay.com/population/Algeria|ناشر=mongabay.com|تاریخ بازبینی=25 Sep 2012|کد زبان=en|archive-date=29 ژوئن 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120629230328/http://population.mongabay.com/population/algeria}}</ref> <ref>{{یادکرد وب|عنوان=Algeria: largest cities and towns and statistics of their population|پیوند=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-66|ناشر=world-gazetteer|تاریخ بازبینی=25 Sep 2012|کد زبان=en|تاریخ بایگانی=4 دسامبر 2012|پیوند بایگانی=https://archive.today/20121204163234/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-66}}</ref> == اړوند پوښتنې == * په الجزایر کې د ښارونو لیست == سرچینې == {{لړسرچينې}} [[وېشنيزه:الجزاير]] [[وېشنيزه:الجزيره تلوېزيون]] [[وېشنيزه:الجزيره تلوې]] [[وېشنيزه:الجزيره]] [[وېشنيزه:عرب پېښلیک]] [[وېشنيزه:عرب پوهان]] [[وېشنيزه:عرب وزیران]] [[وېشنيزه:عرب هېوادونه]] [[وېشنيزه:عرب لیکوالان]] [[وېشنيزه:عرب ليکوال]] [[وېشنيزه:عرب فيلسوفان]] [[وېشنيزه:عرب خبریالان]] [[وېشنيزه:عرب ستورمزلي]] r2muhoa2so0py7smr715zk1pxjfz41i 283383 283382 2022-07-27T03:42:26Z شاه زمان پټان 26102 وړوکی سمون wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|name=سعيده|native_name={{lang|ar|سعیدة}}|settlement_type=[[ښار]]|image_skyline=|image_caption=Saïda|pushpin_map=Algeria|pushpin_label_position=bottom|pushpin_mapsize=|pushpin_map_caption=د سعيده موقعيت د [[الجزایر]]نخچه کې|latd=۳۴٫۸۳۳۳۳۳|longd=۰٫۱۵|subdivision_type=[[خپلواک هېوادونه|هېواد]]|subdivision_name=الجزاير|subdivision_type1=[[د الجزاير ولايتونه|ولايت]]|subdivision_name1=[[سعيده ولايت|سعیده]]|subdivision_type2=[[د الجزاير ولسوالۍ|ولسوالۍ]]|subdivision_name2=سعیده|leader_title=|leader_name=|area_total_km2=۷۵٫۶۲|population_as_of=2008 census|population_footnotes=|population_total=۱۴۲۴۹۷|population_density_km2=auto|timezone=[[منځنۍ افريقا وخت|CET]]|utc_offset=۱+|elevation_m=۹۸۰|postal_code_type=[[پوستخونې نمبر]]|postal_code=۲۰۰۰۰|area_code=<!-- (۲۱۳) + -->|website=}} <templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> '''سعیده''' ښار د سعيده ولايت په پلازمېنه ده چې ، د [[الجزایر]] په شمال لوېدیځ کې موقعیت لري، چې په 1998 کال کې يې 110,865 تنه نفوس درلود او په 2005 مېلادي کال کې يې نفوس 136,856تنو ته ورسېد. <ref>{{یادکرد وب|عنوان=The largest cities in Algeria, ranked by population|پیوند=http://population.mongabay.com/population/Algeria|ناشر=mongabay.com|تاریخ بازبینی=25 Sep 2012|کد زبان=en|archive-date=29 ژوئن 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120629230328/http://population.mongabay.com/population/algeria}}</ref> <ref>{{یادکرد وب|عنوان=Algeria: largest cities and towns and statistics of their population|پیوند=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-66|ناشر=world-gazetteer|تاریخ بازبینی=25 Sep 2012|کد زبان=en|تاریخ بایگانی=4 دسامبر 2012|پیوند بایگانی=https://archive.today/20121204163234/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-66}}</ref> == اړوند پوښتنې == * په الجزایر کې د ښارونو لیست == سرچینې == {{لړسرچينې}} [[وېشنيزه:الجزاير]] [[وېشنيزه:الجزيره تلوېزيون]] [[وېشنيزه:الجزيره تلوې]] [[وېشنيزه:الجزيره]] [[وېشنيزه:عرب پېښلیک]] [[وېشنيزه:عرب پوهان]] [[وېشنيزه:عرب وزیران]] [[وېشنيزه:عرب هېوادونه]] [[وېشنيزه:عرب لیکوالان]] [[وېشنيزه:عرب ليکوال]] [[وېشنيزه:عرب فيلسوفان]] [[وېشنيزه:عرب خبریالان]] [[وېشنيزه:عرب ستورمزلي]] jlpibpgm9rjwqzf34v18s5dwca0datl 10 63088 283384 2022-07-27T03:46:36Z شاه زمان پټان 26102 وړوکی سمون wikitext text/x-wiki {{flag|United States}} {{پرچم|افغانستان}} {{flag|د امريکا متحده ايالات}} {{پرچم|د امريکا متحده ايالات}} jow1e5k73zhk2gcw4z4u7ye5lvpwzik 283385 283384 2022-07-27T03:48:57Z شاه زمان پټان 26102 سمون wikitext text/x-wiki {{پرچم|افغانستان}} {{پرچم|د امريکا متحده ايالات}} b3fyct7t4dys6gsq6i9by9on92btf7v 283386 283385 2022-07-27T03:50:12Z شاه زمان پټان 26102 وړوکی سمون و wikitext text/x-wiki {{پرچم|افغانستان}} {{پرچم|د امريکا متحده ايالات}} {{پرچم|ايران}} {{پرچم|هندوستان}} 7j0t8q6rrbzfk8u36h89ste7hg1mf7e 283387 283386 2022-07-27T03:50:48Z شاه زمان پټان 26102 وړوکی سمون wikitext text/x-wiki {{پرچم|افغانستان}} {{پرچم|د امريکا متحده ايالات}} {{پرچم|ايران}} {{flag|هندوستان}} kgw7apqkuds57ciuwipw9jlnmtxgbvz 283388 283387 2022-07-27T03:51:31Z شاه زمان پټان 26102 سمون wikitext text/x-wiki {{پرچم|افغانستان}} {{پرچم|د امريکا متحده ايالات}} {{flag|Iran}} {{flag|هندوستان}} 1yw8yf7aux6jnehu4ast2f8nszwjpti 283389 283388 2022-07-27T03:53:16Z شاه زمان پټان 26102 وړوکی سمون و wikitext text/x-wiki {{پرچم|افغانستان}} {{flag|Albania}} {{flag|هندوستان}} 7gv2b48elsz5194r6xbhkgbhq02ps7c 283390 283389 2022-07-27T03:59:22Z شاه زمان پټان 26102 وړوکی سمون و wikitext text/x-wiki {{پرچم|افغانستان}} {{flag|Albania}} {{flag|Algeria}} {{flag|Andorra}} {{flag|Angola}} {{flag|Antigua and Barbuda}} {{flag|Argentina}} {{flag|Armenia}} {{flag|Australia}} {{flag|Austria}} {{flag|Azerbaijan}} {{flag|Bahamas}} {{flag|Bahrain}} {{flag|Bangladesh}} {{flag|Barbados}} {{flag|Belarus}} {{flag|Belgium}} {{flag|Belize}} {{flag|Benin}} {{flag|Bhutan}} {{flag|Bolivia}} {{flag| Bosnia and Herzegovina}} {{flag|Botswana}} {{flag|Brazil}} {{flag|Brunei}} {{flag|Bulgaria}} o1195p2uhjnyggixk6kqau42zkwngry 283391 283390 2022-07-27T04:00:18Z شاه زمان پټان 26102 وړوکی سمون wikitext text/x-wiki {{پرچم|افغانستان}} {{flag|Albania}} {{flag|Algeria}} {{flag|Andorra}} {{پرچم|Angola}} {{flag|Antigua and Barbuda}} {{flag|Argentina}} {{flag|Armenia}} {{flag|Australia}} {{flag|Austria}} {{flag|Azerbaijan}} {{flag|Bahamas}} {{flag|Bahrain}} {{flag|Bangladesh}} {{flag|Barbados}} {{flag|Belarus}} {{flag|Belgium}} {{flag|Belize}} {{flag|Benin}} {{flag|Bhutan}} {{flag|Bolivia}} {{flag| Bosnia and Herzegovina}} {{flag|Botswana}} {{flag|Brazil}} {{flag|Brunei}} {{flag|Bulgaria}} 0kz7l16u4yzpmmrqczjjuft3m6e0bgh 10 63089 283392 2022-07-27T04:01:35Z شاه زمان پټان 26102 وړوکی سمون و wikitext text/x-wiki {{flag|Belarus}} f7bhy2gmgnyv41towi69mvdj124el85 10 63090 283393 2022-07-27T04:02:58Z شاه زمان پټان 26102 بحرين wikitext text/x-wiki {{flag|‌بحرين}} nq0cigq4ho1iyte6gs78eewcul9fmvt 10 63091 283394 2022-07-27T04:03:55Z شاه زمان پټان 26102 fpvDk wikitext text/x-wiki {{flag|Bahrain}} 810bes0nd26ckoi6iby5m49xi1ubkgt 0 63092 283400 2022-07-27T04:23:44Z شاه زمان پټان 26102 د سمونګر په وسیله د یو نوي مخ جوړول. wikitext text/x-wiki هغه هېوادونه چې لومړی توری يې الف (ا ) وي په لاندې ډول دي: # شمېرن لړليک {{AFG}} 4tfi81crv8bv2al9uz6qcwjs00v8dzh 283403 283400 2022-07-27T04:24:53Z شاه زمان پټان 26102 سمون وشو wikitext text/x-wiki هغه هېوادونه چې لومړی توری يې الف (ا ) وي په لاندې ډول دي: # هغه هېوادونه چې د الف په توري پيل شوي: {{AFG}} {{ALA}} {{ALB}} {{ALG}} 3kjowfm1sc1t0pihk9tbwhb1q6erd8y 283404 283403 2022-07-27T04:25:11Z شاه زمان پټان 26102 سمون wikitext text/x-wiki هغه هېوادونه چې لومړی توری يې الف (ا ) وي په لاندې ډول دي: # هغه هېوادونه چې د الف په توري پيل شوي: {{AFG}} {{ALA}} {{ALB}} {{ALG}} l0eouck4prwfzqcn0e8v6d2m9wbuc50 0 63093 283402 2022-07-27T04:24:50Z عثمان منصور انصاري 200 عثمان منصور انصاري د [[د احصایې او معلوماتي ملي اداري]] مخ [[د احصایې او معلوماتو ملي اداري]] ته ولېږداوه: ناسم نوم wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[د احصایې او معلوماتو ملي اداري]] r0uocn5jt0e8yz80rilri41gl84vpyw 10 63094 283405 2022-07-27T04:26:17Z شاه زمان پټان 26102 ALGERIA wikitext text/x-wiki {{flag|ALA}} e25eujqx9oo757eymgdx7w2ab4i5ze0 283406 283405 2022-07-27T04:27:00Z شاه زمان پټان 26102 algeria wikitext text/x-wiki {{flag|Algeria}} 9l6uxjx0nnpzoucomb300ul6d3d3ivy 283407 283406 2022-07-27T04:28:04Z شاه زمان پټان 26102 5 wikitext text/x-wiki {{flag|Algeria}} {{DZA}}or{{ALG}} cqecsemrvy3uncbf8y3qc57qq8fvhyp 283408 283407 2022-07-27T04:29:59Z شاه زمان پټان 26102 لېست wikitext text/x-wiki [[File:<!--- --->{{#switch: {{{1}}} <!--- TABLE of CONTENTS: 1. PRESENT-DAY SOVEREIGN COUNTRIES and NON-SOVEREIGN ENTITIES 2. HISTORICAL SOVEREIGN ENTITIES 3. CITIES 4. SUB-NATIONAL REGIONS 4.alb Albania: 4.alb.1 Albanian Counties [Qarqe] 4.aut Austria: 4.aut.1 Austrian States [Länder] 4.bel Belgium: 4.bel.1 Belgian Regions 4.bel.2 Belgian Provinces 4.cze Czech Republic: 4.cze.1 Czech Regions [Kraje] 4.esp Spain: 4.esp.1 Spanish Autonomous Communities and Cities [Comunidades y Ciudades Autónomas] 4.est Estonia: 4.est.1 Estonian Counties [Maakonnad] 4.est.2 Estonian Parishes [Vald] 4.fin Finland: 4.fin.1 Finnish Regions [Maakunta] 4.fra.France: 4.fra.1 ruh Regions [Régions] 4.ger Germany: 4.ger.1 German States [Länder] 4.ina Indonesia: 4.ina.1 Indonesian Provinces [Provinsi] 4.ind India: 4.ind.1 Indian States and Union Territories 4.irl Ireland: 4.irl.1 Irish Counties 4.ita Italy: 4.ita.1 Italian Regions [Regioni] 4.ita.2 Italian Provinces [Province] 4.lux Luxembourg: 4.lux.1 Luxembourgish Cantons [Kantounen] 4.mkd Macedonia: 4.mkd.1 Macedonian Statistical Regions [Statistichi Regioni] 4.ned Netherlands: 4.ned.1 Dutch Provinces [Provincies] 4.nor Norway: 4.nor.1 Norwegian Counties [Fylker] 4.pol Poland: 4.pol.1 Polish Voivodeships [Województwo] 4.rou Romania: 4.rou.1 Romanian Counties [Județe] 4.rsa South Africa: 4.rsa.1 South African Provinces 4.sui Switzerland: 4.sui.1 Swiss Cantons 4.svk Slovakia: 4.svk.1 Slovak Regions [Kraje] 4.swe Sweden: 4.swe.1 Swedish Counties [Län] 4.ukr Ukraine: 4.ukr.1 Ukrainian Oblasts [Oblasti] 4.usa United States: 4.usa.1 United States of America States 5. HISTORICAL SUB-NATIONAL REGIONS 5.fr French Republic 5.hre Holy Roman Empire 5.kof Kingdom of France 5.kon Kingdom of Norway 5.kop Kingdom of Prussia 5.kos Kingdom of Sweden 5.sfry Socialist Federal Republic of Yugoslavia 6. MILITARY and POLICE UNITS 7. RELIGIOUS ENTITIES 8. EDUCATIONAL ENTITIES 9. CORPORATE and ECONOMIC ENTITIES 10. ETHNIC and TRIBAL GROUPS 11. DEFAULT ---> <!--- 1. PRESENT-DAY SOVEREIGN COUNTRIES and NON-SOVEREIGN ENTITIES: ---> | England=Royal Arms of England.svg | Alderney=Coat of Arms of Alderney.svg | Abkhazia=Coat of arms of Abkhazia.svg | Albania=Coat of arms of Albania.svg | Andorra=Arms of Andorra.svg | Anguilla=Coat of arms of Anguilla.svg | Antigua and Barbuda = Insigne Antiquae et Barbudae.svg | Argentina=Insigne Argentinum.svg | Armenia=Arms of Armenia.svg | Aruba = Insigne Arubae.svg | Australia=Shield of arms of Australia.svg | Austria=Austria coat of arms official.svg | Azerbaijan=Emblem of Azerbaijan.svg | Bahamas = Insigne Bahamarum.svg | Bahrain = Arms of Bahrain.png | Bailiwick of Guernsey = Coat of arms of Guernsey.svg | Barbados = Insigne Barbatae.svg | Belarus = Coat of arms of Belarus.svg | Belgium=Royal Arms of Belgium.svg | Belize = Insigne Belizae.svg | Benin = Insigne Benini.svg | Bermuda = Insigne Bermudae.svg | Bolivia=Insigne Bolivicus.svg | Bonaire = Insigne Insulae Boni Aëris.svg | Bosnia and Herzegovina=Coat of arms of Bosnia and Herzegovina.svg | Botswana = Insigne Botswanae.svg | Brazil=Insigne Brasilicum.svg | British Indian Ocean Territory = Coat of arms of the British Indian Ocean Territory (Shield).svg | British Virgin Islands = Insigne Insularum Virginis Britannicae.svg | Bulgaria=Coat of arms of Bulgaria (version by constitution).svg | Burkina Faso=Coat of arms of Burkina Faso.svg | Burundi = Insigne Burundiae.svg | Cambodia=Arms of Cambodia.svg | Cameroon = Insigne Cammaruniae.svg | Canada=Arms of Canada.svg | Cayman Islands = Insigne Insularum Caimanenses.svg | Central African Republic = Insigne rei publicae Africae Mediae.svg | Chad = Insigne Tzadiae.svg | Chile=Chilean Air Force roundel.svg | Christmas Island=Coat of Arms of Christmas Island.svg | Cocos (Keeling) Islands = Insigne Insularum Cocos seu Keeling.svg | Colombia=Insigne Columbum.svg | Cook Islands = Insigne Insularum de Cook.svg | Costa Rica=Insigne Costaricum.svg | Cote d'Ivoire = Insigne Litoris Eburnei.svg | Côte d'Ivoire = Insigne Litoris Eburnei.svg | Croatia=Coat of arms of Croatia.svg | Cuba=Insigne Cubicum.svg | Curaçao=Blason an Curaçao.svg | Cyprus=Arms of Cyprus.svg | Czech Republic=Small coat of arms of the Czech Republic.svg | Czechia=Small coat of arms of the Czech Republic.svg | Democratic Republic of Congo = Coat_of_arms_of_the_Democratic_Republic_of_the_Congo.svg | Democratic Republic of the Congo = Coat of arms of the Democratic Republic of the Congo.svg | Denmark=National Coat of arms of Denmark no crown.svg | Djibouti = Insigne Gibuti.svg | Dominica = Insigne Dominicae.svg | Dominican Republic=Insigne Dominicum.svg | East Timor=Shield Coat of arms of East Timor.png | Ecuador=Insigne Aequatorium.svg | Egypt=Insigne Aegyptium.svg | El Salvador=Insigne Salvatoriae.svg | Eritrea = Insigne Erythraeae.svg | Equatorial Guinea = Insigne Guineae Aequinoctialis.svg | Estonia=Small coat of arms of Estonia.svg | eSwatini = Insigne Swaziae.svg | Eswatini = Insigne Swaziae.svg | Ethiopia = Emblem of Ethiopia.svg | European Union=Coat of arms of Europe.svg | Falkland Islands = Insigne Falklandiae.svg | Faroe Islands=Coat of arms of the Faroe Islands.svg | Fiji=Arms of Fiji.svg | Finland=Coat of Arms of Finland Alternative style.svg | France=Arms of the French Republic.svg | French Guiana=BlasonGuyane.svg | French Polynesia=Coat of arms of French Polynesia.svg | French Southern and Antarctic Lands=Armoiries Terres australes et antarctiques françaises.svg | Gabon = Insigne Gabonis.svg | Gambia = Insigne Gambiae.svg | Georgia (country)=Arms of Georgia.svg | Georgia=Arms of Georgia.svg | Germany=Coat of arms of Germany.svg | Ghana = Insigne Ganae.svg | Gibraltar=Arms of Gibraltar (Variant).svg | Greece=Lesser coat of arms of Greece.svg | Greenland=Coat of arms of Greenland.svg | Grenada = Insigne Granatae.png | Guadeloupe=BlasonGuadeloupe.svg | Guam=Coat of arms of Guam.svg | Guernsey=Coat of arms of Guernsey.svg | Guinea = Insigne rei publicae Guineae.svg | Guinea-Bissau = Emblem of Guinea-Bissau.svg | Guyana = Insigne Guianae.svg | Honduras=Insigne Honduriae.svg | Hungary=Arms of Hungary.svg | Iceland=Arms of Iceland.svg | Indonesia=Pancasila Perisai.svg | Iraq=Arms of Iraq.svg | Ireland=Arms of the Republic of Ireland.svg | Isle of Man=Coat of arms of Isle of Man.svg | Israel=Emblem of Israel.svg | Italy=Emblem of Italy.svg | Ivory Coast = Insigne Litoris Eburnei.svg | Jamaica = Insigne Iamaicae.svg | Jersey=Jersey coa.svg | Jordan=Arms of Jordan.svg | Kazakhstan=Emblem of Kazakhstan latin.svg | Kenya = Insigne Keniae.svg | Kingdom of the Netherlands=Royal Arms of the Netherlands.svg | Kiribati=Insigne Kiribatum.svg | Kosovo=Coat of arms of Kosovo.svg | Kuwait = Insigne Cuvaiti.svg | Latvia=Lesser coat of arms of Latvia (escutcheon).svg | Lebanon=Coat of arms of Lebanon.svg | Lesotho = Insigne Lesothi.svg | Liberia=Insigne Liberiae.svg | Liechtenstein=Lesser arms of Liechtenstein.svg | Lithuania=Coat of arms of Lithuania.svg | Luxembourg=EU Member States' CoA Series- Luxembourg.svg | Madeira=Insigne Insularum Materiae.svg | Malawi = Insigne Malaviae.svg | Malaysia=Coat of arms of Malaysia.svg | Mali = Coat_of_arms_of_Mali.svg | Malta=Arms of Malta.svg | Martinique=BlasonMartinique.svg | Mauritius = Insigne Mauritiae.svg | Mayotte = BlasonMayotte.svg | Mexico=Insigne Mexicanum.svg | Moldova=Arms of Moldova.svg | Monaco=Blason pays Monaco.svg | Montenegro=Arms of Montenegro.svg | Montserrat=Coat of arms of Montserrat.svg | Morocco=Insigne Maroci.svg | Myanmar=Insigne Birmaniae.svg | Nagorno-Karabakh=Arms of Nagorno-Karabakh.svg | Namibia=Insigne Namibiae.svg | NATO=Coat of arms of the Chairman of the NATO Military Committee.svg | Nauru=Insigne Naurunum.svg | Netherlands=Royal Arms of the Netherlands.svg | New Zealand=Arms of New Zealand.svg | Nicaragua=Insigne Nicaraguae.svg | Niger = Insigne Nigritanum.svg | Nigeria = Insigne Nigeriae.svg | Norfolk Island = Insigne Insulae Norfolciae.svg | North Atlantic Treaty Organisation=Coat of arms of the Chairman of the NATO Military Committee.svg | North Macedonia=Coat of arms of the Republic of Macedonia.svg | Northern Cyprus=Arms of the Turkish Republic of Northern Cyprus.svg | Northern Ireland=NI shield.svg | Norway=Blason Norvège.svg | Pakistan=Arms of Pakistan.svg | Palestine=Insigne Palaestinae.svg | Panama=Insigne Panamae.svg | People's Republic of China=National Emblem of the People's Republic of China.svg | Peru=Insigne Peruviae.svg | Philippines=Arms of the Philippines.svg | Pitcairn Islands = Insigne Insularum Pitcairn.svg | Poland=Herb Polski.svg | Portugal=Shield of the Kingdom of Portugal (1481-1910).png | Puerto Rico = Insigne Portus divitis.svg | Republic of Macedonia=Coat of arms of the Republic of Macedonia.svg | Republic of the Congo = Insigne rei publicae Congensis.svg | Réunion=BlasonRéunion.svg | Romania=Coat of arms of Romania.svg | Russia=Coat of Arms of the Russian Federation.svg | Rwanda=Coat of arms of Rwanda.svg | Saba = Insigne Sabae.svg | Saint Barthélemy=BlasonSaintBarthelemy.svg | Saint Kitts and Nevis=Insigne Sancti Christophori et Nivium.svg | Saint Lucia = Insigne Sanctae Luciae.svg | Collectivity of Saint Martin = Insigne Insulae Sancti Martini (Francia).svg | Saint Pierre and Miquelon=BlasonSaintPierreetMiquelon.svg | Saint Vincent and the Grenadines = Insigne Sancti Vincenti et Granatinae.svg | Saint-Denis, Seine-Saint-Denis=Blason_de_Saint-Denis.svg | Samoa = Insigne Samoae.svg | San Marino=Insigne Sancti Marini.svg | São Tomé and Príncipe = Insigne Insularum Sancti Thomae et Principis.png | Scotland=Royal Arms of the Kingdom of Scotland.svg | Senegal = Insigne Senegaliae.svg | Serbia=Coat of arms of Serbia small.svg | Seychelles = Insigne Insularum Seisellensium.svg | Sierra Leone = Insigne Montis Leonini.svg | Singapore=Blason Singapour.svg | Sint Eustatius = Insigne Insulae Eustathii.svg | Sint Maarten = Insigne Insulae Sancti Martini (Nederlandia).svg | Slovakia=Coat of arms of Slovakia.svg | Slovenia=Coat of arms of Slovenia.svg | Solomon Islands = Insigne Insularum Salomonis.svg | Somalia = Insigne Somaliae.svg <!--| South Africa=Insigne Africae australis.svg--> | South Georgia and the South Sandwich Islands = Insigne Georgiae Australis et Insularum Sandvich Australium.svg | South Ossetia=Coat of arms of South Ossetia.svg | South Ossetia=Wapen Ossetien.svg | South Sudan=Blason imaginaire de Guiron le Courtois.svg | Spain=Arms of Spain.svg | Sudan = Insigne Sudaniae.svg | Suriname = Insigne Surinamiae.svg | Swaziland = Insigne Swaziae.svg | Sweden=Shield of arms of Sweden.svg | Switzerland=Coat of Arms of Switzerland (Pantone).svg | Syria=Insigne Syriae.svg | Tanzania = Insigne Tanzaniae.svg | The Gambia=Insigne Gambiae.svg | Timor-Leste=Shield Coat of arms of East Timor.png | Togo=Coat of arms of Togo.svg | Tonga=Insigne Tongae.svg | Transnistria=Coat of arms of Transnistria.svg | Trinidad and Tobago = Insigne Trinitatis et Tobaci.svg | Tunisia = Insigne Tunesiae.svg | Turks and Caicos Islands=Coat of arms of the Turks and Caicos Islands.svg | Tuvalu=Insigne Tuvalum.svg | Uganda = Insigne Ugandae.svg | Ukraine=Lesser Coat of Arms of Ukraine.svg | United Arab Emirates=Arms of the United Arab Emirates.svg | United Kingdom=Arms of the United Kingdom.svg | United States=Coat of arms of the United States.svg | Uruguay=Insigne Uraquariae.svg | Vatican City=Coat of arms of the Vatican City.svg | Venezuela=Insigne Venetiolae.svg | Wallis and Futuna=Coa Wallis Futuna.svg | Yemen = Insigne Iemeniae.svg | Zambia = Insigne Zambiae.svg | Zimbabwe = Insigne Zimbabuae.svg <!--- 2. HISTORICAL SOVEREIGN ENTITIES: ---> | Armenian Kingdom of Cilicia=Armoiries Héthoumides.svg | Armenian Principality of Cilicia=Armoiries Héthoumides.svg | Austria-Hungary=Wappen Österreich-Ungarn 1916 (Klein).png | Brandenburg-Prussia=POL Prusy książęce COA.svg | Brunswick-Lüneburg=Coat of Arms of Brunswick-Lüneburg.svg | Byzantium = Palaiologos-Dynasty-Eagle.svg | Byzantine = Palaiologos-Dynasty-Eagle.svg | Byzantine Empire = Palaiologos-Dynasty-Eagle.svg | County of Apulia=Blason sicile famille Hauteville.svg | Cilicia=Armoiries Héthoumides.svg | Czechoslovak Socialist Republic=Coat of arms of Czechoslovakia (1961-1989).svg | Duchy of Apulia=Blason sicile famille Hauteville.svg | Duchy of Brunswick-Lüneburg=Coat of Arms of Brunswick-Lüneburg.svg | Duchy of Carinthia = Kaernten shield CoA.svg | Duchy of Carniola = Carniola Arms.svg | Duchy of Normandy=Blason duche fr Normandie.svg | Duchy of Prussia=POL Prusy książęce COA.svg | Duchy of Saxe-Lauenburg = COA family de Sachsen-Lauenburg.svg | Duchy of Styria = Wappen Gemeinde Steyr.svg | Dutch Republic=Arms of the united provinces.svg | East Germany=Coat of arms of East Germany.svg | Electorate of Bavaria=Bayern-1.PNG | Electorate of Cologne=COA_Kurkoeln.svg | Electorate of Saxony=Blason Jean-Georges IV de Saxe.svg | Electoral Palatinate=Arms of the Palatinate (Bavaria-Palatinate).svg | Burgundian Netherlands=Arms of the Duke of Burgundy (1364-1404).svg | Duchy of Brabant=Royal Arms of Belgium.svg | France Ancient=Arms of the Kings of France (France Ancien).svg | France Modern=Arms of France (France Moderne).svg | First French Empire=Arms of the French Empire.svg | Second French Empire=Arms of the French Empire.svg | French Empire=Arms of the French Empire.svg | Austrian Netherlands=Coat of arms of the Austrian Netherlands.svg | French First Republic=Coat of arms of the French First Republic.svg | Free City of Lübeck=Wappen Lübeck (Alt).svg | German Empire=Wappen Deutsches Reich - Reichsadler 1889.svg | Holy Roman Empire=Generic Arms of the Holy Roman Emperor (after 1433).svg | Hungarian People's Republic=Coat of arms of Hungary (1957-1990).svg | Kingdom of Bohemia=Blason Boheme.svg | Kingdom of Cilicia=Armoiries Héthoumides.svg | Kingdom of England = Royal Arms of England (1198-1340).svg | Wales =Arms of Wales.svg | Kingdom of France=Insigne modernum Francum.svg | Kingdom of Galicia–Volhynia=Alex K Halych-Volhynia.svg | Kingdom of Greece=Coat of arms of Greece (1924–1935).svg | Kingdom of Hanover = Royal Arms of the Kingdom of Hanover.svg | Kingdom of Hungary=EU Member States' CoA Series- Hungary.svg | Kingdom of Italy=Blason duche fr Savoie.svg | Kingdom of Scotland=Royal Arms of the Kingdom of Scotland.svg | Kingdom of Spain=Lesser Royal Arms of the Spanish Monarch (c.1504-1700).svg | Kingdom of Serbia=Royal Coat of arms of Serbia (1882–1918).svg | Kingdom of Württemberg = Blason Royaume de Wurtemberg.svg | Margraviate of Meissen = Wappen Landkreis Meissen.svg | Moldavia=Coat of arms of Moldavia.svg | Nassau=Wapen Nassauw.svg | Nazi Germany=Reichsadler der Deutsches Reich (1933–1945).svg | Papal States = CoA Pontifical States 02.svg | People's Republic of Bulgaria=Coat of arms of Bulgaria (1971-1990).svg | Polish-Lithuanian Commonwealth=COA polish king Jagellon.svg | Polish People's Republic = Coat of arms of Poland (1955-1980).svg | Principality of Brunswick-Wolfenbüttel=Wappen Brunswick-Wolfenbüttel.svg | Principality of Cilicia=Armoiries Héthoumides.svg | Prussia=Wappen Preußen.png | Revolutionary Serbia=FLAG_Topola.gif | Royal Prussia = COA_of_Prussia_(1466-1772)_Lob.svg | Russian Empire=Gerb rossii2.svg | Savoy=Blason duche fr Savoie.svg | Saxe-Lauenburg = COA family de Sachsen-Lauenburg.svg | Second Bulgarian Empire=Coat of arms of the Second Bulgarian Empire.svg | Silesia=Wappen Schlesiens.png | Socialist Republic of Romania=Coat of arms of the Socialist Republic of Romania.svg | South Baden=Coat of arms of Baden.svg | Soviet Union=State Emblem of the Soviet Union.svg | Swabia=Arms of Swabia.svg | Tzar Samuil=Tzar Samuil of Bulgaria coat of arms.jpg | United Kingdom (1801-1816)=Royal Arms of United Kingdom (1801-1816).svg | USSR=State Emblem of the Soviet Union.svg | Wallachia=Stema TR.png | West Germany=Coat of arms of Germany.svg | Württemberg-Hohenzollern=Wappen Wuerttemberg-Hohenzollern.svg | Württemberg-Baden=Wappen Wuerttemberg-Baden.svg | Yugoslavia=Lesser Coat of Arms of the Kingdom of Yugoslavia.png <!--- 3. CITIES: ---> | Aachen=Stadtwappen der kreisfreien Stadt Aachen.svg | Ajaccio=Blason ville fr Ajaccio.svg | Alfaz del Pi=Escudo de Alfàs del Pi (1965).svg | Algiers=Blason-alger.gif | Alicante=Arms of Alicante City.svg | Almaty=Coat of arms of Almaty.svg | Alsdorf=DEU Alsdorf COA.svg | Amiens=Blason fr ville Amiens.svg | Amsterdam=Insigne Amstelodamensis.svg | Anderlecht=Anderlecht.jpg | Angers=Blason d'Angers.svg | Ankara=Insigne Ancyrae.png | Ansbach=Wappen_von_Ansbach.svg | Antwerp=AntwerpenSchild.gif | Apeldoorn=Wapenapeldoorn.JPG | Aračinovo=Coat of arms of Aračinovo Municipality.svg | Arequipa=Arms of Arequipa.svg | Arkhangelsk=Coat of Arms of Arkhangelsk.svg | Asmara=Arms of Asmara.svg | Asunción=Escudo de Asunción (Paraguay).svg | Athens=Insigne Athenarum.svg | Auderghem=Auderghem.jpg | Augsburg=Augsburg wappen.svg | Avignon=Blason ville fr Avignon (Vaucluse).svg | Baesweiler=DEU Baesweiler COA.svg | Baku=WP baku siegel.png | Banská Bystrica=Coat of Arms of Banská Bystrica.svg | Barcelona=Arms of Barcelona.svg | Bari=Bari-Stemma.png | Basel=Wappen Basel-Stadt matt.svg | Bassano del Grappa=Coat of arms of Bassano del Grappa.svg | Bassum=DEU Bassum COA.svg | Beirut=Arms of Beirut.svg | Belgrade=Insigne Belogradi.svg | Benidorm=Escut de Benidorm.svg | Berchem-Sainte-Agathe=Blason Berchem-Sainte-Agathe.svg | Bergen=Bergen komm.png | Bergisch Gladbach=DEU_Bergisch_Gladbach_COA.svg | Berlin=Country_symbol_of_Berlin_color.svg | Bern=Wappen Bern matt.svg | Berovo=Coat of arms of Berovo Municipality.svg | Besançon=Blason ville fr Besançon (Doubs).svg | Bielefeld=DEU Bielefeld COA.svg | Bilbao=Arms of Bilbao.svg | Birmingham=Arms of Birmingham.svg | Bochum=Stadtwappen der kreisfreien Stadt Bochum.svg | Bogotá=Bogota (escudo).svg | Bonn=Wappen-stadt-bonn.svg | Bordeaux=Arms of the city of Bordeaux (Gironde).svg | Bottrop=DEU_Bottrop_COA.svg | Bradford=Coat of arms of Bradford City Council.png | Brasília=Brasão do Distrito Federal (Brasil).svg | Bratislava=Coat of Arms of Bratislava.svg | Braunschweig=DEU Braunschweig COA.svg | Breda=Breda Wappen klein.PNG | Bremen (state)=Bremen Wappen(Mittel).svg | Bremen=Bremen Wappen.svg | Bremerhaven=Wappen Bremerhaven.svg | Bristol=Bristol arms cropped.jpg | Brno=Brno (znak).svg | Brussels=Coat of Arms of Brussels.svg | Bucharest=Arms of Bucharest.svg | Bucharest=Insigne Bucarestae.svg | Budapest=Insigne Budapestini.svg | Buenos Aires=Escudo de la Ciudad de Buenos Aires.png | Burgas=Coat of arms of Burgas.svg | Bydgoszcz=POL Bydgoszcz COA.svg | Caen=Blason ville fr Caen (Calvados)2.svg | Čair=Coat of arms of Čair Municipality.svg | Cali=Escudo de Santiago de Cali.svg | Cape Town=Capetown coa.jpg | Caracas=Caracas escudo.svg | Cardiff=Cardiffcoatofarms.JPG | Cesenatico=Cesenatico stemma.png | Češinovo-Obleševo=Coat of arms of Češinovo-Obleševo Municipality.svg | Châlons-en-Champagne=Blason Chalons-en-Champagne.svg | Charleroi=Héraldique Ville BE Charleroi.svg | Chemnitz=Coat of arms of Chemnitz.svg | Chicago=Coat of arms of Chicago.svg | City of Brussels=Coat of Arms of Brussels.svg | City of London=Insigne Loninii.svg<!-- This coat of arms is only for the [[City of London]], not [[London]] more generally. --> | Luxembourg City= | Ciudad Juárez=Arms of Ciudad Juárez.svg | Clermont-Ferrand=Blason ville fr ClermontFerrand (PuyDome).svg | Cluj-Napoca=ROU CJ Cluj-Napoca CoA.png | Cologne=Wappen Koeln.svg | Copenhagen=Coat of arms of Copenhagen.svg | Córdoba=COA Córdoba, Spain.svg | Cottbus=Wappen Cottbus.png | County of Provence=Armoiries Provence.svg | Coventry=Coat of arms of Coventry City Council.png | Coyoacán=Escudo Villa de Coyoacan.svg | Čučer Sandevo=Čučer Sandevo grb so boi.JPG | Cusco=Arms of Cusco.svg | Darmstadt=Kleines Stadtwappen Darmstadt.svg | Delčevo=Coat of arms of Delčevo Municipality.svg | Deuil-la-Barre=Blason ville fr Deuil-la-Barre(Val-d'Oise).svg | Dijon=Blason Dijon-(LdH).svg | Dojran=Coat of arms of Dojran Municipality.svg | Dolneni=Coat of arms of Dolneni Municipality.svg | Dortmund=Coat of arms of Dortmund.svg | Drammen=Drammen komm.svg | Dresden=Dresden Stadtwappen.svg | Dublin=Insigne Eblanae.svg | Duisburg=Stadtwappen der Stadt Duisburg.svg | Düsseldorf=Wappen der Landeshauptstadt Duesseldorf.svg | East Berlin=Coat of arms of Berlin (1935).svg | Edinburgh=Arms of Edinburgh.png | Erfurt=Wappen Erfurt.svg | Erlangen=Erlangen.jpg | Esch-sur-Alzette=Coat of arms esch alzette luxbrg.png | Eschweiler=DEU Eschweiler COA.svg | Essen=DEU Essen COA.svg | Etterbeek=Coat of arms of Etterbeek.svg | Evere=Evere-Blason-1828.png | Fellbach=Wappen Fellbach.svg | Florence=FlorenceCoA.svg | Forest=Armoiries Forest.png | Frankfurt=Insigne Francofurti.svg | Frankfurt am Main=Insigne Francofurti.svg | Freiburg im Breisgau=Wappen Freiburg im Breisgau.svg | Fresnay-sur-Sarthe=Blason Fresnay sur Sarthe.svg | Fürth=Wappen Fürth.svg | Ganshoren=Ganshorenwapen.gif | Gdańsk=Gdansk COA.svg | Gdynia=POL Gdynia COA.svg | Gelsenkirchen=DEU Gelsenkirchen COA.svg | Geneva=Wappen Genf matt.svg | Genoa=Insigne Mediolani.svg | Ghent=Blason ville be Gand (Flandre-Orientale).svg | Glasgow=Glasgow Coat of Arms.png | Gostivar=Coat of arms of Gostivar Municipality.svg | Gothenburg=Göteborg vapen.svg | Göttingen=Stadtwappen Goettingen.PNG | Grodno=Coat of arms of Hrodna.svg | Groningen=Escudo de Groniga 1581.svg | Guadalajara=Arms of Guadalajara.svg | Guatemala City=Escudo de Armas Ciudad de Guatemala.jpg | Hagen=Stadtwappen der Stadt Hagen.svg | Halle (Saale)=Coat of arms of Halle (Saale).svg | Hamburg=Coat of arms of Hamburg.svg | Hamm=Wappen Hamm.svg | Hanover=Coat of arms of Hannover.svg | Havana=Arms of the City of Havana Cuba.png | Heidelberg=Wappen Heidelberg.svg | Heilbronn=Wappen Heilbronn.svg | Helsinki=Helsinki.vaakuna.svg | Heraklion=Seal of Heraklion.svg | Herceg Novi=Grb HN.svg | Herne, Germany=Herne Coat of Arms.svg | Herzogenrath=DEU Herzogenrath COA.svg | Hildesheim=Wappen Hildesheim.svg | Hole=Hole komm.svg | Ilinden=Coat of arms of Ilinden Municipality, Macedonia.svg | Ingolstadt=Wappen Ingolstadt alt.svg | Ivano-Frankivsk=Ivano-Frankivsk coa.gif | Ixelles=Coat of arms of Ixelles.svg | Jakarta=Coat of arms of Jakarta.svg | Jena=Wappen Jena.png | Jette=Armoiries Jette.png | Kaliningrad=Kgd gerb.png | Kallithea= Emblem of Kallithea.svg | Karlsruhe=Coat of arms de-bw Karlsruhe.svg | Karposh=Coat of arms of Karpoš Municipality.svg | Kassel=Coat of arms of Kassel.svg | Katowice=Katowice Herb.svg | Kaunas=KNS Coa.svg | Kazan=Coat of Arms of Kazan (Tatarstan) (2004).png | Kemi=Kemi.vaakuna.svg | Kiel=Wappen Kiel.svg | Kiev=COA of Kyiv Kurovskyi.svg | Kisela Voda=Coat of arms of Kisela Voda Municipality (2015).svg | Koblenz=Wappen Koblenz.svg | Kočani=Coat of arms of Kočani Municipality.svg | Koekelberg=Coat of arms of Koekelberg (escutcheon).svg | Kostroma=Coat of Arms of Kostroma.svg | Košice=Coat of Arms of Košice.svg | Kotka=Kotka.vaakuna.svg | Kraków=PB Kraków CoA.png | Kratovo=Coat of arms of Kratovo Municipality.svg | Krefeld=DEU Krefeld COA.svg | Kriva Palanka=Coat of arms of Kriva Palanka Municipality.svg | Kryvyi Rih=Ua Kr Rig g.gif | Kumanovo=Coat of arms of Kumanovo Municipality.svg | La Paz=Coat of arms of La Paz.png | Las Palmas=Arms of Las Palmas de Gran Canaria.svg | Leeds=Leeds Bridge arms MF.jpg | Leicester=Leicester CoA.png | Leipzig=Coat of arms of Leipzig.svg | Leverkusen=DEU Leverkusen COA.svg | Liège=Blason liege.svg | Lille=Blason ville fr Lille (Nord).svg | Lima=Coat of arms of Lima.svg | Limoges=Heraldique blason ville fr Limoges.svg | Lipkovo=Coat of arms of Lipkovo Municipality.jpg | Lisbon=Insigne Olipsionis.svg | Liverpool=Coat of arms of Liverpool City Council.png | Ljubljana=Insigne Aemonae.svg | Łódź=POL Łódź COA.svg | London=Insigne Loninii.svg | Los Angeles=Arms of Seal of Los Angeles, California.svg | Lübeck=Wappen Lübeck (Alt).svg | Lublin=POL Lublin COA 1.svg | Lubumbashi=Lubumbashi coat of arms.svg | Ludwigshafen am Rhein=DEU Ludwigshafen COA.svg | Luleå=Luleå vapen.svg | Luxembourg (city)= | Lyon=Blason Ville fr Lyon.svg | Maastricht=Blason ville nl Maastricht(Limburg).svg | Madrid=Arms of Madrid City.svg | Magdeburg=Wappen Magdeburg.svg | Mainz=Coat of arms of Mainz-2008 new.svg | Makedonska Kamenica=Coat of arms of Makedonska Kamenica Municipality.svg | Makedonski Brod=Coat of arms of Makedonski Brod Municipality (2012).svg | Málaga=Escudo de Málaga.svg | Malmö=Malmö vapen.svg | Managua=Arms of Managua.svg | Manchester=Coat of arms of Manchester City Council.png | Manila=Arms of the Seal of Manila, Philippines.svg | Mannheim=Wappen Mannheim.svg | Marseille=Blason Marseille.svg | Mazarrón=Escudo de Mazarrón.svg | Metz=Blason Metz 57.svg | Mexico City=Coat of arms of Mexican Federal District.svg | Milan=Milano-Stemma 2.svg | Minsk=Coat of arms of Minsk.svg | Mirandela=MDL1.png | Moers=DEU Moers COA.svg | Molenbeek-Saint-Jean=Saint-Jean-de-Molenbeek.jpg | Mönchengladbach=DEU_Moenchengladbach_COA.svg | Mönchengladbach=Stadtwappen der kreisfreien Stadt Mönchengladbach.svg | Mondorf-les-Bains=Coat of arms mondorf les bains luxbrg.png | Monschau=DEU Monschau COA.svg | Montevideo=Arms of Montevideo.svg | Montpellier=Blason ville fr Montpellier.svg | Montreal=Blason ville ca Montreal (Quebec).svg | Moscow=Coat of Arms of Moscow.svg | Mülheim an der Ruhr=DEU Muelheim an der Ruhr COA.svg | Munich=Muenchen Kleines Stadtwappen.svg | Münster=Wappen Münster Westfalen.svg | Murmansk=RUS Murmansk COA.svg | Nancy, France=Blason Nancy 54.svg | Nantes=Blason Nantes.svg | Naples=CoA Città di Napoli 2.svg | Naumburg (Saale)=Stadtwappen Naumburg (Saale).svg | Neuss=DEU Neuss COA.svg | New York City=Arms of New York City.svg | Nice=Nice Arms.svg | Nicosia =Coat of Arms of Nicosia.svg | Nicosia, Sicily=Arms of Nicosia, Sicily.svg | Nitra=Coat of Arms of Nitra.svg | Nizhny Novgorod=Coat of arms Nizhny Novgorod.png | Norberg Municipality=Norberg vapen.svg | Novosibirsk=Coat of Arms of Novosibirsk.svg | Nuremberg=DEU Nürnberg COA (klein).svg | Nuuk=Nuuk Coat of Arms.gif | Oberhausen=DEU Oberhausen COA.svg | Oberwart=Coat of arms of Oberwart.svg | Odessa=Arms of Odessa.svg | Offenbach am Main=Wappen Offenbach am Main.svg | Oldenburg=Wappen oldenburg.png | Omsk=Omsk coat of arms 2014.png | Orléans=Blason Orléans.svg | Oslo=Insigne Anslogae.svg | Osnabrück=Osnabrück Wappen.svg | Ostrava=Ostrava CoA CZ.svg | Paderborn=DEU_Paderborn_COA.svg | Padua=Insigne Mediolani.svg | Palaio Faliro=Palaio Faliro Emblem.svg | Palermo=Palermo-Stemma da Il blasone in Sicilia (Tav 82).png | Palma de Mallorca=Blasó de Mallorca.png | Panama City=Arms of Panama City.svg | Paris=Insigne Lutetiae.svg | Parma=Coat of arms of Parma.svg | Pas-de-Calais=Pas de Calais Arms.svg | Patras= Emblem of Patra.svg | Pehčevo=Coat of arms of Pehčevo Municipality.svg | Pforzheim=Wappen Pforzheim.svg | Piraeus= Seal of Peiraeus.svg | Pisa=Shield of the Republic of Pisa.svg | Pleven=Pleven-coat-of-arms.svg | Plovdiv=Plovdiv-coat-of-arms.svg | Plzeň=Plzen small CoA.png | Podgorica=Insigne Birziminii.svg | Poitiers=Blason ville fr Poitiers (Vienne).svg | Porto=PRT.png | Potsdam=Coat of arms of Potsdam.svg | Potsdam=Coat of arms of Potsdam.svg | Poznań=Poznan-herb-old.gif | Prague=Insigne Pragae.svg | Prešov=Coat of Arms of Prešov.svg | Prilep=Coat of arms of Prilep Municipality.svg | Probištip|Coat of arms of Probištip Municipality.svg | Quetzaltenango=Coat of arms of Quetzaltenango.svg | Quito=Escudo de Quito.svg | Rabat=Arms of Rabat.png | Rankovce=Coat of arms of Rankovce Municipality.svg | Recklinghausen=DEU Recklinghausen COA.svg | Regensburg=Wappen Regensburg.svg | Reims=Blason Reims 51.svg | Remich=Remich coat of arms.png | Remscheid=DEU Remscheid COA.svg | Rennes=Blason Rennes.svg | Reutlingen=Wappen Stadt Reutlingen.svg | Reykjavík=Reykjavik Coat of Arms.svg <!-- removed 16 July 2014 | Rijeka= Coat of Arms of Rijeka.png --> | Riga=Insigne Rigae.svg | Rio de Janeiro=Arms of Rio de Janeiro.svg | Roetgen=DEU Roetgen COA.svg | Rome=Insigne Romanum.svg | Rosh HaAyin=Coat of arms of Rosh HaAyin.png | Rosoman=Coat of arms of Rosoman Municipality.svg | Rostock=Rostock Wappen.svg | Rotterdam =Rotterdam wapen klein.svg | Rouen=Blason Rouen 76.svg | Saarbrücken=DEU Saarbruecken COA.svg | Saint Petersburg=Coat of Arms of St Petersburg (1780).png | Saint-Étienne-du-Rouvray=Blason Saint-étienne-du-Rouvray.svg | Saint-Gilles=Coat of arms of Saint-Gilles.svg | Saint-Josse-ten-Noode=Coat of arm Municipality be Saint-Josse-ten-Noode.svg | Saint-Quentin-Fallavier=Blason ville fr Saint-Quentin-Fallavier 38.svg | Salzburg=Wappen at salzburg stadt.png | Salzgitter=Coat of arms of Salzgitter.svg | Samara=Coat of Arms of Samara (Samara oblast).png | San José=Blason Ville cr San-Jose.svg | San Juan=Arms of San Juan.svg | San Miguel, El Salvador=Escudo de la ciudad de San miguel.gif | Santiago=Arms of Santiago.svg | Santo Domingo=Arms of Santo Domingo.svg | São Paulo=Arms of São Paulo.svg | Saraj=Coat of arms of Saraj Municipality.svg | Sarajevo=Coat of arms of Sarajevo.svg | Schaerbeek=Blason Schaerbeek.svg | Schwerin=Wappen Schwerin.svg | Sevastopol=Sevastopol-COA.png | Seville=Arms of Seville.svg | Sheffield=Coat of arms of Sheffield City Council.png | Siegen=Wappen Siegen.svg | Siena=Stemma Repubblica di Siena.svg | Simmerath=DEU Simmerath COA.svg | Sint-Jans-Molenbeek=Blason Molenbeek Saint Jean.svg | Skopje=Insigne Scopiae.svg | Sofia=Insigne Serdicae.svg | Solingen=Solingen wappen.svg | Staro Nagoričane=Coat of arms of Staro Nagoričane.svg | Štip=Coat of arms of Štip Municipality.svg | Stockholm=Insigne Holmiae.svg | Stolberg (Rhineland)=DEU Stolberg (Rhld) COA.svg | Stralsund=DEU Stralsund COA.svg | Strasbourg=Insigne Argentorati.svg | Strumica=Coat of arms of Strumica Municipality.svg | Stuttgart=Coat of arms of Stuttgart.svg | Šuto Orizari=Coat of arms of Šuto Orizari Municipality.svg | Sydney=Arms of Sydney.svg | Syracuse=Coat of arms of Syracuse.svg | Szczecin=POL Szczecin COA.svg | Szeged=Szeged COA.png | Tallinn=Coat of arms of Tallinn.svg | Tangerang=Lambang Kota Tangerang.png | Tegucigalpa=Arms of Tegucigalpa.svg | Tel Aviv=Arms of Tel Aviv.svg | Telšiai=Telsiai COA.gif | The Hague=Blason Ville La Haye.svg | Thessaloniki= | Thessaloniki= Thessaloniki seal.svg | Tilburg=Coat of arms of Tilburg.png | Timișoara=ROU TM Timisoara CoA1.png | Tirana=Insigne Tyranae.svg | Toledo=Escudo de Toledo.svg | Toronto=Arms of Toronto.svg | Tórshavn=Coat of arms of Tórshavn.svg | Toulouse=Blason ville fr Toulouse (Haute-Garonne).svg | Tours=Blason tours 37.svg | Trelleborg=Trelleborg vapen.svg | Trenčín=Coat of Arms of Trenčín.svg | Trier=Coat_of_arms_of_Trier.svg | Trieste=Free Territory of Trieste coat of arms.svg | Trnava=Coat of Arms of Trnava.svg | Trollhättan=Trollhättan vapen.svg | Turin=Insigne Augustae Taurinorum.svg | Uccle=Uccle Blason.png | Ulm=Coat of arms of Ulm.svg | Vaduz=Vaduz.png | Valence=Blason ville fr Valence (Drome).png | Valencia=Arms of the Pyrénées-Orientales.svg | Valenciennes=Blason valenciennes.svg | Valladolid=Coat of Arms of Valladolid.svg | Valletta=Insigne Valettae.svg | Vantaa=Vantaa.vaakuna.svg | Varna=Gerb varna.jpg | Veles=Coat of arms of Veles Municipality.svg | Veliko Tarnovo=Veliko-Tarnovo-coat-of-arms.svg | Venice=StemmaVene.PNG | Vienna=Insigne Vindobonae.svg | Vigo=Arms of Vigo.svg | Vilnius=Coat of arms of Vilnius Gold.png | Vinica=Coat of arms of Vinica Municipality.png | Volgograd=Coat of Arms of Volgograd.png | Wakefield=Coat of arms of Wakefield City Council.png | Warsaw=Insigne Varsoviae.svg | Washington, D.C.=COA George Washington.svg | Watermael-Boitsfort=Watermaalbosvoordewapen.gif | Wiesbaden=Wappen_Wiesbaden.svg | Windhoek=Wappen Windhuk - Namibia.jpg | Winnipeg=Blason ville ca Winnipeg (Manitoba).svg | Wirral=Coat of arms of Wirral Metropolitan Borough Council.png | Wolfsburg=Wappen Wolfsburg.svg | Woluwe-Saint-Lambert=Coat of arms of Woluwe-Saint-Pierre.svg | Woluwe-Saint-Pierre=Greater Coat of arms Woluwe-Saint-Pierre.svg | Wrocław=Herb wroclaw.svg | Wuppertal=DEU Wuppertal COA.svg | Würselen=DEU Würselen COA.svg | Würzburg=Wappen von Wuerzburg.svg | Yekaterinburg=Coat of Arms of Yekaterinburg (Sverdlovsk oblast).svg | Yerevan=Yerevan seal.png | Zagreb=Insigne Zagrabiae.svg | Zaragoza=Escudo municipal de Zaragoza.svg | Zevenaar=Arms of Zevenaar.svg | Zrnovci=Coat of arms of Zrnovci Municipality.jpg | Žilina=Coat of Arms of Žilina.svg <!-- | Cluj-Napoca=ROU CJ Cluj-Napoca CoA.png Deleted from commons 2 June 2015 --> <!-- Deleted file: | Macclesfield=Arms of Macclesfield.svg --> <!-- Deleted file: | San Salvador=Escudo San Salvador.jpg --> <!-- Non-existing file: | Arlington County, Virginia=ArlingtonCountySeal.png --> <!-- Non-free file: | Gaza=Gaza coat.png --> <!-- Non-free file: | Kinshasa=Kinshasa arms.jpg --> <!--- 4. SUB-NATIONAL REGIONS ---> <!--- 4.alb ALBANIA ---> <!--- 4.alb.1 ALBANIAN COUNTIES [QARQE]: ---> | Shkodër County=Stema e Qarkut Shkodër.svg <!--- 4.aut AUSTRIA ---> <!--- 4.aut.1 AUSTRIAN STATES [LÄNDER]: ---> | Burgenland=Burgenland Wappen.svg | Carinthia=Kaernten CoA.svg | Lower Austria=Niederösterreich CoA.svg | Salzburg=Salzburg Wappen.svg | Styria=Steiermark Wappen.svg | Tyrol=AUT Tirol COA.svg | Upper Austria=Oberoesterreich Wappen.svg | Vienna=Wien 3 Wappen.svg | Vorarlberg=Voraralberg Wappen.svg <!--- 4.bel BELGIUM ---> <!--- 4.bel.1 BELGIAN REGIONS: ---> <!--- 4.bel.2 BELGIAN PROVINCES: ---> | Antwerp (province)=Coat of arms of Antwerp.svg | East Flanders=Wapen van Oost-Vlaanderen.svg | Flemish Brabant=Coat of arms of Flemish Brabant.svg | Hainaut (province)=Hainaut Modern Arms.svg | Liège (province)=Armoiries Principauté de Liège.svg | Limburg (Belgium)=Blason Limburg province Belgique.svg | Luxembourg (Belgium)=Armoiries Luxembourg province.svg | Namur (province)=Blason namur prov.svg | Walloon Brabant=Coat of arms of Walloon Brabant.svg | West Flanders=Klein wapen van West-Vlaanderen.svg <!--- 4.chi CHILE ---> <!--- 4.chi.1 CHILEAN REGIONS AND AUTONOMOUS TERRITORIES: ---> | Easter Island=Emblem of Easter Island.svg <!--- 4.cze CZECH REPUBLIC ---> <!--- 4.cze.1 CZECH REGIONS [KRAJE]: ---> | Central Bohemian Region=Central Bohemian Region CoA CZ.svg | South Bohemian Region=South Bohemian Region CoA CZ.svg | Plzeň Region=Plzen Region CoA CZ.svg | Karlovy Vary Region=Karlovy Vary Region CoA CZ.svg | Ústí nad Labem Region=Usti nad Labem Region CoA CZ.svg | Liberec Region=Liberec Region CoA CZ.svg | Hradec Králové Region=Hradec Kralove Region CoA CZ.svg | Pardubice Region=Pardubice Region CoA CZ.svg | Olomouc Region=Olomouc Region CoA CZ.svg | Moravian-Silesian Region=Moravian-Silesian Region CoA CZ.svg | South Moravian Region=South Moravian Region CoA CZ.svg | Zlín Region=Zlin Region CoA CZ.svg | Vysočina Region=Vysocina Region CoA CZ.svg <!--- IRELAND ---> |Connacht=Coat of arms of Connacht.svg |Leinster=Coat of arms of Leinster.svg |Munster=Coat of arms of Munster.svg |Ulster=Coat of arms of Ulster.svg <!--- 4.esp SPAIN ---> <!--- 4.esp.1 SPANISH AUTONOMOUS COMMUNITIES and CITIES [COMUNIDADES y CIUDADES AUTÓNOMAS]: ---> | Andalusia=Escudo heráldico de Andalucía.svg | Aragon=Shield of Aragon.svg | Asturias=Arms of Asturias.svg | Balearic Islands=Balearic Islands Arms.svg | Basque Country=Arms of the Basque Country.svg | Canary Islands=Arms of the Canary Islands.svg | Cantabria=Arms of Cantabria.svg | Castile–La Mancha=Arms of Castile-La Mancha.svg | Castile and León=Arms of Castile and Leon.svg | Catalonia=Arms of the Former Crown of Aragon-Coat of Arms of Spain Template.svg | Extremadura=Arms of Extremadura.svg | Galicia=Arms of Galicia (Spain).svg | La Rioja=Arms of La Rioja (Spain).svg | Community of Madrid=Arms of the Community of Madrid.svg | Murcia=Arms of the Spanish Region of Murcia.svg | Navarre=Arms of Navarre-Coat of Arms of Spain Template.svg | Valencian Community=Arms of the Former Crown of Aragon-Coat of Arms of Spain Template.svg | Ceuta=Arms of Ceuta.svg | Melilla=Arms of Melilla.svg <!--- 4.est ESTONIA ---> <!--- 4.est.1 ESTONIAN COUNTIES [MAAKONNAD]: ---> | County of Võrumaa=Võrumaa vapp.svg | Võru County=Võrumaa vapp.svg | Harju County=Et-Harju maakond-coa.svg <!--- 4.est.2 ESTONIAN PARISHES [VALD]: ---> | Võru Parish = Võru valla vapp.svg | Voru Parish = Võru valla vapp.svg <!--- 4.fin FINLAND ---> <!--- 4.fin.1 FINNISH REGIONS [MAAKUNTA]: ---> | Lapland (Finland)=Lapin maakunnan vaakuna.svg | Northern Ostrobothnia=Pohjois-Pohjanmaan vaakuna.svg | Kainuu=Kainuu.vaakuna.svg | North Karelia=Pohjois-Karjala.vaakuna.svg | Northern Savonia=Pohjois-Savo.vaakuna.svg | Southern Savonia=Etelä-Savo.vaakuna.svg | Southern Ostrobothnia=Etelä-Pohjanmaan maakunnan vaakuna.svg | Ostrobothnia (region)=Pohjanmaan maakunnan vaakuna.svg | Pirkanmaa=Pirkanmaa.vaakuna.svg | Satakunta=Satakunta.vaakuna.svg | Central Ostrobothnia=Keski-Pohjanmaa.vaakuna.svg | Central Finland=Keski-Suomi Coat of Arms.svg | Southwest Finland=Varsinais-Suomen.vaakuna.svg | Finland Proper=Varsinais-Suomen.vaakuna.svg | South Karelia=Etelä-Karjala.vaakuna.svg | Päijänne Tavastia=Päijät-Häme.vaakuna.svg | Tavastia Proper=Kanta-Häme.vaakuna.svg | Uusimaa=Uusimaa.vaakuna.svg | Kymenlaakso=Kymenlaakson maakunnan vaakuna.svg | Åland=Coat of arms of Åland.svg <!--- 4.fra FRANCE ---> <!--- 4.fra.1 FRENCH REGIONS [RÉGIONS]: ---> | Brittany=COA fr BRE.svg | Centre=Blason_Centre.svg | Centre (French region)=Blason_Centre.svg | Corsica=Coat_of_Arms_of_Corsica.svg | Île-de-France=France moderne.svg | Île-de-France (region)=France moderne.svg | Pays de la Loire=Blason région fr Pays-de-la-Loire.svg | Provence-Alpes-Côte d'Azur=Blason région fr Provence-Alpes-Côte d'Azur.svg <!--- 4.ger GERMANY ---> <!--- 4.ger.1 GERMAN STATES [LÄNDER]: ---> | Lower Saxony=Coat of arms of Lower Saxony.svg | Free Hanseatic City of Bremen=Bremen Wappen.svg | Hamburg=Coat of arms of Hamburg.svg | Mecklenburg-Vorpommern=Coat of arms of Mecklenburg-Western Pomerania (great).svg | Saxony-Anhalt=Wappen Sachsen-Anhalt.svg | Saxony=Coat of arms of Saxony.svg | Brandenburg=Brandenburg Wappen.svg | Thuringia=Coat of arms of Thuringia.svg | Hesse=Coat of arms of Hesse.svg | North Rhine-Westphalia=Coat of arms of North Rhine-Westfalia.svg | Rhineland-Palatinate=Coat of arms of Rhineland-Palatinate.svg | Bavaria=Arms of the Free State of Bavaria.svg | Baden-Württemberg=Coat of arms of Baden-Württemberg (lesser).svg | Saarland=Wappen des Saarlands.svg | Schleswig-Holstein=DEU Schleswig-Holstein COA.svg <!--- 4.ina INDONESIA: ---> <!--- 4.ina.1 INDONESIAN PROVINCES [PROVINSI]: ---> | Aceh=Coat of arms of Aceh.svg | North Sumatra=Coat of arms of North Sumatra.svg | West Sumatra=Coat of arms of West Sumatra.svg | Riau=Coat of arms of Riau.svg | Riau Islands=Coat of arms of Riau Islands.png | Jambi=Coat of arms of Jambi.svg | South Sumatra=Coat of arms of South Sumatra.svg | Bangka Belitung Islands=Coat of arms of Bangka Belitung Islands.svg | Bengkulu=Coat of arms of Bengkulu.png | Lampung=Coat of arms of Lampung.svg | Banten=Coat of arms of Banten.png | Jakarta=Coat of arms of Jakarta.svg | West Java=Coat of arms of West Java.svg | Central Java=Coat of arms of Central Java.svg | Special Region of Yogyakarta=Coat of arms of Yogyakarta.svg | East Java=Coat of arms of East Java.svg | West Kalimantan=Coat of arms of West Kalimantan.svg | Central Kalimantan=Coat of arms of Central Kalimantan.png | South Kalimantan=Lambang Provinsi Kalimantan Selatan.gif | East Kalimantan=Coat of arms of East Kalimantan.svg | North Kalimantan=Emblem of North Kalimantan.png | Bali=Coat of arms of Bali.svg | West Nusa Tenggara=Coat of arms of West Nusa Tenggara.svg | East Nusa Tenggara=Coat of arms of East Nusa Tenggara.svg | West Sulawesi=Coat of arms of West Sulawesi.png | South Sulawesi=Coat of arms of South Sulawesi.svg | Central Sulawesi=Coat of arms of Central Sulawesi.png | Gorontalo=Coat of arms of Gorontalo.png | Southeast Sulawesi=Coat of arms of Southeast Sulawesi.svg | North Sulawesi=Coat of arms of North Sulawesi.svg | North Maluku=Coat of arms of North Maluku.png | Maluku=Coat of arms of Maluku.svg | West Papua=Coat of arms of West Papua.svg | Papua=Coat of arms of Papua.svg <!--- 4.ind INDIA ---> <!--- 4.ind INDIAN STATES and UNION TERRITORIES ---> | Tamil Nadu=TamilNadu Logo.svg | Uttar Pradesh = Seal of Uttar Pradesh.png <!--- 4.irl IRELAND ---> <!--- 4.irl.1 IRISH COUNTIES ---> |County Offaly=Offaly crest.svg <!--- Irish Provinces ---> |Connacht=Coat of arms of Connacht.svg |Leinster=Coat of arms of Leinster.svg |Munsten=Coat of arms of Munster.svg |Ulster=Coat of arms of Ulster.svg <!--- 4.ita ITALY ---> <!--- 4.ita.1 ITALIAN REGIONS [REGIONI]: ---> | Abruzzo=Regione-Abruzzo-Stemma.svg | Aosta Valley=Valle d'Aosta-Stemma.svg | Apulia=Coat of Arms of Apulia.svg | Basilicata=Regione-Basilicata-Stemma.svg | Calabria=Coat of arms of Calabria.svg | Campania=Regione-Campania-Stemma.svg | Emilia-Romagna=Regione-Emilia-Romagna-Stemma.svg | Friuli-Venezia Giulia=Friuli-Venezia Giulia-coat-of-arms.png | Lazio=Lazio Coat of Arms.svg | Liguria=Coat of arms of Liguria.svg | Lombardy=Insigne Langobardiae.svg | Marche=Coat of arms of Marche.svg | Molise=Regione-Molise-Stemma.svg | Piedmont=Arms of the Prince of Piedmont.svg | Sardinia=Arms of Sardinia.svg | Sicily=Coat of arms of Sicily.svg | Trentino-Alto Adige/Südtirol=Coat of arms of Trentino-South Tyrol.svg | Tuscany=Coat of arms of Tuscany.svg | Umbria=Regione-Umbria-Stemma.svg | Veneto=Coat of Arms of Veneto.png <!--- 4.ita.2 ITALIAN PROVINCES [PROVINCE]: ---> | Bolzano=Suedtirol CoA.svg | Reggio Calabria=Coat of Arms of the Province of Reggio-Calabria.svg <!-- Non-free file: | Bologna=Bologna-Stemma.png--> <!-- Non-free file: | Brescia=Brescia-Stemma.png --> | South Tyrol=Suedtirol CoA.svg | Trentino=Trentino CoA.svg | Trento=Trentino CoA.svg <!--- 4.lux LUXEMBOURG ---> <!--- 4.lux.1 LUXEMBOURGISH CANTONS [KANTOUNEN]: ---> | Remich (canton)=Remich (canton) coat of arms.png <!--- 4.mkd MACEDONIA ---> <!--- 4.mkd.1 MACEDONIAN STATISTICAL REGIONS [STATISTICHKI REGIONI]: ---> | Polog Statistical Region=Logo of Polog Region.svg | Pelagonia Statistical Region=Logo of Pelagonia Region.svg | Skopje Statistical Region=Logo of Skopje Region.svg | Southwestern Statistical Region=Logo of Southwestern Region, Macedonia.svg | Northeastern Statistical Region=Logo of Northeastern Region, Macedonia.svg | Vardar Statistical Region=Logo of Vardar Region.svg | Eastern Statistical Region=Logo of Eastern Region, Macedonia.svg <!--- 4.ned NETHERLANDS ---> <!--- 4.ned.1 DUTCH PROVINCES [PROVINCIES]: ---> | Drenthe=Drenthe wapen.svg | Flevoland=Flevoland wapen.svg | Friesland=Friesland wapen.svg | Gelderland=Gelderland wapen.svg | Groningen=Groningen coa.svg | Limburg=Limburg-nl-wapen.svg | North Brabant=Noord-Brabant wapen.svg | North Holland=Wapen van Noord-Holland.svg | Overijssel=Overijssel wapen.svg | South Holland=Zuid-holland wapen.svg | Utrecht=Utrecht provincie wapen.svg | Zeeland=Zeeland wapen.svg <!--- 4.nor NORWAY ---> <!--- 4.nor.1 NORWEGIAN COUNTIES [FYLKER]: ---> | Agder=Agder våpen.svg | Innlandet=Innlandet våpen.svg | Møre og Romsdal=Møre og Romsdal våpen.svg | Nordland=Nordland våpen.svg | Rogaland=Rogaland våpen.svg | Trøndelag=Trøndelag våpen.svg | Vestland=Vestland våpen.svg | Vestfold og Telemark=Vestfold og Telemark våpen.svg | Viken=Viken våpen.svg | Viken (county)=Viken våpen.svg | Troms og Finnmark=Coat of arms of Finnmark county and Troms county.svg <!--- 4.pol POLAND ---> <!--- 4.pol.1 POLISH VOIVODESHIPS [WOJEWÓDZTWA] ---> | West Pomeranian Voivodeship=POL województwo zachodniopomorskie COA.svg | Pomeranian Voivodeship=POL województwo pomorskie COA.svg | Warmian-Masurian Voivodeship=Warminsko-mazurskie herb.svg | Podlaskie Voivodeship=POL województwo podlaskie COA.svg | Lubusz Voivodeship=POL województwo lubuskie COA.svg | Greater Poland Voivodeship=POL województwo wielkopolskie COA.svg | Kuyavian-Pomeranian Voivodeship=POL województwo kujawsko-pomorskie COA.svg | Lower Silesian Voivodeship=POL województwo dolnośląskie COA.svg | Opole Voivodeship=POL województwo opolskie COA.svg | Silesian Voivodeship=POL_województwo_śląskie_COA.svg | Świętokrzyskie Voivodeship=POL wojewodztwo świętokrzyskie COA.svg | Łódź Voivodeship=POL województwo łódzkie COA.svg | Masovian Voivodeship=POL województwo mazowieckie COA.svg | Lublin Voivodeship=POL województwo lubelskie COA.svg | Lesser Poland Voivodeship=POL województwo małopolskie COA.svg | Subcarpathian Voivodeship=POL województwo podkarpackie COA.svg <!--- 4.rou ROMANIA ---> <!--- 4.rou.1 ROMANIAN COUNTIES [JUDEȚE]: ---> | Cluj County=Actual Cluj county CoA.png | Dolj County=Stema judetului Dolj.svg <!-- 4.rsa SOUTH AFRICA ---> <!-- 4.rsa.1 SOUTH AFRICAN PROVINCES: ---> | Gauteng=Gauteng arms.svg | Western Cape = Coat of arms of the Western Cape.png <!--- 4.sui SWITZERLAND ---> <!--- 4.sui.1 SWISS CANTONS: ---> | Canton of Bern=Wappen Bern matt.svg | Canton of Basel-Stadt=Wappen Basel-Stadt matt.svg | Basel-Stadt=Wappen Basel-Stadt matt.svg | Canton of Geneva=Wappen Genf matt.svg | Canton of Schaffhausen=Wappen Schaffhausen matt.svg | Schaffhausen=Wappen Schaffhausen matt.svg | Canton of Ticino=Wappen Tessin matt.svg | Canton of Vaud=Wappen Waadt matt.svg <!--- 4.svk SLOVAKIA ---> <!--- 4.svk.1 SLOVAK REGIONS [KRAJE]: ---> | Bratislava Region=Coat of Arms of Bratislava Region.svg | Trnava Region=Coat of Arms of Trnava Region.svg | Trenčín Region=Coat of Arms of Trenčín Region.svg | Nitra Region=Coat of Arms of Nitra Region.svg | Žilina Region=Coat of Arms of Žilina Region.svg | Banská Bystrica Region=Coat of Arms of Banská Bystrica Region.svg | Prešov Region=Coat of Arms of Prešov Region.svg | Košice Region=Coat of Arms of Košice Region.svg <!--- 4.swe SWEDEN ---> <!--- 4.swe.1 SWEDISH COUNTIES [LÄN]: ---> | Blekinge County=Blekinge vapen.svg | Dalarna County=Dalarna vapen.svg | Gävleborg County=Gävleborg län vapen.svg | Gotland County=Gotland vapen.svg | Halland County=Halland vapen.svg | Jämtland County=Jämtland län vapen.svg | Jönköping County=Jönköping län vapen.svg | Kalmar County=Kalmars läns vapen.svg | Kronoberg County=Kronoberg vapen.svg | Norrbotten County=Norrbotten län vapen.svg | Örebro County=Örebro län vapen.svg | Östergötland County=Östergötland vapen.svg | Skåne County=Skåne länsvapen - Riksarkivet Sverige.png | Södermanland County=Södermanlands vapen.svg | Stockholm County=Stockholm län vapen b.svg | Uppsala County=Uppland vapen.svg | Värmland County=Värmland vapen.svg | Västerbotten County=Västerbotten län vapen.svg | Västernorrland County=Västernorrland län vapen.svg | Västmanland County=Västmanland vapen.svg | Västra Götaland County=Västra Götalands läns vapen.svg <!--- 4.ukr UKRAINE ---> <!--- 4.ukr.1 UKRAINIAN OBLASTS [OBLASTI]: ---> | Volyn Oblast=Volyn coat of arms.svg | Rivne Oblast=Rivne Oblast coat of arms.svg | Zhytomyr Oblast=Coat of Arms of Zhytomyr Oblast.png | Kiev Oblast=Herb Kyivskoi oblasti 1.svg | Khmelnytskyi Oblast=Coat of Arms of Khmelnytskyi Oblast.svg | Ternopil Oblast=Coat of Arms of Ternopil Oblast.svg | Ivano-Frankivsk Oblast=Coat of Arms of Ivano-Frankivsk Oblast.svg | Zakarpattia Oblast=Karptska Ukraina-2 COA.svg | Chernivtsi Oblast=Coat of Arms of Chernivtsi Oblast .svg | Vinnytsia Oblast=Coat of Arms of Vinnytsa Oblast.svg | Cherkasy Oblast=Coat of Arms of Cherkasy Oblast .svg | Kirovohrad Oblast=Coat of Arms of Kirovohrad Oblast.svg | Mykolaiv Oblast=Coat of Arms of Mykolaiv Oblast.svg | Poltava Oblast=Coat of Arms of Poltava Oblast.svg | Chernihiv Oblast=Coat of Arms of Chernihiv Oblast.svg | Sumy Oblast=Coat_of_Arms_of_Sumy_Oblast.svg | Kharkiv Oblast=Kharkiv-town-herb.svg | Dnipropetrovsk Oblast=Herb Dnipropetrovskoyi oblasti.svg | Odessa Oblast=Coat of Arms of Odesa Oblast .svg | Odesa Oblast=Coat of Arms of Odesa Oblast .svg | Kherson Oblast=Coat of Arms of Kherson Oblast .svg | Zaporizhia Oblast=Coat of Arms of Zaporizhzhya Oblast.png | Donetsk Oblast=Lesser CoA of the Donets Basin (Spanish Shield).svg | Autonomous Republic of Crimea=Emblem of Crimea.svg | Luhansk Oblast=Coat of Arms Luhansk Oblast.svg | Lviv Oblast=Coat of Arms of Lviv Oblast.png <!--- 4.usa UNITED STATES of AMERICA ---> <!--- 4.usa.1 UNITED STATES of AMERICA STATES: ---> | Hawaii = Insigne Havaii.svg <!--- 5. HISTORICAL SUB-NATIONAL UNITS: ---> <!--- 5.fr FRENCH REPUBLIC: ---> | Alsace=Blason région fr Alsace.svg | Aquitaine=Blason de l'Aquitaine et de la Guyenne.svg | Auvergne=Blason de l'Auvergne.svg | Auvergne (region)=Blason de l'Auvergne.svg | Basse-Normandie=Arms of William the Conqueror (1066-1087).svg | Lower Normandy=Arms of William the Conqueror (1066-1087).svg | Bourgogne=Blason fr Bourgogne.svg | Burgundy (French region)=Blason fr Bourgogne.svg | Champagne-Ardenne=Arms of the French Region of Champagne-Ardenne.svg | Franche-Comté=Blason fr Franche-Comté.svg | Haute-Normandie=Blason region fr Normandie.svg | Upper Normandy=Blason region fr Normandie.svg | Languedoc-Roussillon=Arms of the French Region of Languedoc-Roussillon.svg | Limousin=Blason région fr Limousin.svg | Limousin (region)=Blason région fr Limousin.svg | Lorraine=Blason Lorraine.svg | Lorraine (region)=Blason Lorraine.svg | Midi-Pyrénées=Blason_Languedoc.svg | Nord-Pas-de-Calais=Blason Nord-Pas-De-Calais.svg | Picardie=Blason_région_fr_Picardie.svg | Picardy=Blason_région_fr_Picardie.svg | Poitou-Charentes=Poitou-Charentes blason.svg | Rhône-Alpes=Blason Rhône-Alpes Gendarmerie.svg <!--- 5.hre HOLY ROMAN EMPIRE: ---> | Baden=Coat of arms of Baden.svg | Holstein=Holstein Arms.svg <!--- 5.kof KINGDOM of FRANCE: ---> | County of Flanders=Blason Nord-Pas-De-Calais.svg | Normandy=Blason duche fr Normandie.svg <!--- 5.kon KINGDOM of NORWAY: ---> | Akershus=Akershus våpen.svg | Aust-Agder=Aust-Agder vapen.svg | Buskerud=Buskerud våpen.svg | Finnmark=Finnmark våpen.svg | Hedmark=Hedmark våpen.svg | Hordaland=Hordaland vapen.svg | Nord-Trøndelag=Nord-Trøndelag våpen.svg | Oppland=Oppland våpen.svg | Sogn og Fjordane=Sogn og Fjordane våpen.svg | Sør-Trøndelag=Sør-Trøndelag våpen.svg | Telemark=Telemark våpen.svg | Troms=Troms våpen.svg | Vest-Agder=Vest-Agder våpen.svg | Vestfold=Vestfold våpen.svg | Østfold=Østfold våpen.svg <!--- 5.kop KINGDOM of PRUSSIA: ---> | Westphalia=Wappen des Landschaftsverbandes Westfalen-Lippe.svg <!--- 5.kos KINGDOM of SWEDEN: ---> | Scania=Skåne vapen.svg <!--- 5.sfry SOCIALIST FEDERAL REPUBLIC of YUGOSLAVIA: ---> | PR Macedonia=Coat of arms of the PR of Macedonia.svg <!--- 6. MILITARY and POLICE UNITS: ---> | Knights Templar=Crusades TF.JPG | Nordic Battle Group=Coat of Arms of the Nordic Battlegroup.svg | European Union Military Committee=Coat of arms of the European Union Military Committee.svg | European Union Military Staff=Coat of arms of the European Union Military Staff.svg | Teutonic Knights=Insignia Germany Order Teutonic.svg | European Corps=Coat of arms of Eurocorps.svg | European Rapid Operational Force=Coat of arms of Eurofor.svg | European Gendarmerie Force=Arms of the European Gendarmerie Force.svg | European Air Transport Command=Coat of arms of the European Air Transport Command.svg | European Air Group=Coat of arms of the European Air Group.svg | European Maritime Force=Coat of arms of Euromarfor.svg | Movement Coordination Centre Europe=Coat of arms of Movement Coordination Centre Europe.svg | Finabel=Arms of Finabel.svg | Army of the Republic of Macedonia=MacedonianArmyLogo.svg | Law enforcement in the Republic of Macedonia=Macedonian Police insignia.png | Supreme Headquarters Allied Powers Europe=Coat of arms of Supreme Headquarters Allied Powers Europe.svg | Chairman of the NATO Military Committee=Coat of arms of the Chairman of the NATO Military Committee.svg | Deputy Chairman of the NATO Military Committee=Coat of arms of the Deputy Chairman of the NATO Military Committee.svg | NATO Communication and Information Systems Group=Coat of arms of the NATO Communication and Information Systems Group.svg | International Military Staff=Coat of arms of the International Military Staff.svg | Allied Joint Force Command Brunssum=Coat of arms of Allied Joint Force Command Brunssum.svg | Allied Joint Force Command Naples=Coat of arms of Allied Joint Force Command Naples.svg | Allied Air Command=Coat of arms of the Allied Air Command.svg | Allied Land Command=Coat of arms of the Allied Land Command.svg | Allied Maritime Command=Coat of arms of the Allied Maritime Command.svg | Joint Warfare Centre=Coat of arms of the Joint Warfare Centre.svg | Joint Analysis and Lessons Learned Centre=Coat of arms of the Joint Analysis and Lessons Learned Centre.svg | Joint Force Training Centre=Coat of arms of the Joint Force Training Centre.svg <!--- 7. RELIGIOUS ENTITIES: ---> | Ecumenical Patriarch of Constantinople=Constantinople coat of arms.PNG | Serbian Orthodox Church=Coat of arms of Serbian Orthodox Church.png | Macedonian Orthodox Church=Coat of arms of the Macedonian Orthodox Church.svg <!--- 8. EDUCATIONAL ENTITIES: ---> | Keenan Hall=Keenan.svg | University of Notre Dame=Notre dame coat of arms.png <!--- 9. CORPORATE and ECONOMIC ENTITIES: ---> | International Monetary Fund=Coat of arms of the International Monetary Fund.svg <!--- 10. ETHNIC and TRIBAL GROUPS: ---> | Albanians=AlbanieWapen.svg | Macedonians=Macedonian lion, 1620, stylized.png <!--- 11. DEFAULT: ---> |#default=Insigne incognitum.svg }}<!--- --->|link={{{link|{{ #if: {{{text|}}}| {{{1}}}}}}}}|alt={{{link|{{ #if: {{{text|}}}| {{{1}}}}}}}}|{{ #if: {{{size|}}}| {{{size}}}|20px}}]]{{ #if: {{{text|}}}| {{#switch: {{{text}}} | none=|&nbsp;{{{text}}}}}|&nbsp;[[{{{1}}}{{ #if: {{{2|}}}|{{!}}{{{2}}}}}]]}}<noinclude>{{documentation}}</noinclude> k5gea0dg68z5voylwc66b8qzg94k60j 11 63095 283410 2022-07-27T04:44:18Z عثمان منصور انصاري 200 /* د پرچم پر ځای بیرغ کارول! */ نوې برخه wikitext text/x-wiki == د پرچم پر ځای بیرغ کارول! == سلامونه! ددې کینډۍ نوم لپاره که د پرچم پر ځای چې اردو لفظ دی په پښتو کې مروج بیرغ یا که کره پښتو لفظ (توغ) وکارول شي ښه به وي. درنښت [[کارن:عثمان منصور انصاري|عثمان منصور انصاري]] ([[د کارن خبرې اترې:عثمان منصور انصاري|خبرې اترې]]) ۰۴:۴۴, ۲۷ جولای ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']]) [[کارن:عثمان منصور انصاري|عثمان منصور انصاري]] ([[د کارن خبرې اترې:عثمان منصور انصاري|خبرې اترې]]) ۰۴:۴۴, ۲۷ جولای ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']]) 6e0i1q1ictzwthq8muv3vifa1mzgsuj 0 63096 283411 2022-07-27T04:46:10Z شاه زمان پټان 26102 د "[[:fa:Special:Redirect/revision/33792473|سالیان]]" مخ د ژباړلو له مخې جوړ شوی wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|name=ساليان|nickname=|settlement_type=ښار|total_type=<!-- to set a non-standard label for total area and population rows -->|motto=<!-- images and maps ---->|image_skyline=|imagesize=250px|image_alt=|image_caption=|image_map=|mapsize=|map_alt=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_alt1=|map_caption1=|image_dot_map=|dot_mapsize=|dot_map_alt=|dot_map_caption=|dot_x=|dot_y=|pushpin_map=Azerbaijan|pushpin_label_position=<!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_map_caption=|pushpin_mapsize=<!-- Location ---->|subdivision_type=[[هېواد]]|subdivision_name={{flag|Azerbaijan}}|subdivision_type1=[[د ازربايجان هېوادنی وېش|ولسوالي]]|subdivision_name1=[[ساليان ولسوالۍ]]|subdivision_type2=|subdivision_name2=<!-- Politics ---->|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_name=<!--add (no-break space) to leader names to disable automatic links-->|leader_title1=|leader_name1=|established_title=<!-- Settled -->|established_date=<!-- Area ---->|area_magnitude=|unit_pref=<!--Enter: Imperial, to display imperial before metric-->|area_footnotes=|area_total_km2=<!-- ALL fields with measurements are subject to automatic unit conversion-->|area_land_km2=<!--See table @ Template:Infobox settlement for details on unit conversion-->|area_water_km2=|area_total_sq_mi=|area_land_sq_mi=|area_water_sq_mi=|area_water_percent=<!-- Elevation ---->|elevation_footnotes=<!--for references: use <ref> tags-->|elevation_m=|elevation_ft=<!-- Population ---->|population_as_of=۲۰۰۸|population_footnotes=|population_note=|population_total=36100|population_est=|pop_est_as_of=|population_density_km2=<!--For automatic calculation, any density field may contain: auto -->|population_density_sq_mi=<!-- General information ---->|timezone=[[د ازربايجان رسمي وخت|AZT]]|utc_offset=+4|timezone_DST=[[د ازربايجان رسمي وخت|AZT]]|utc_offset_DST=+5|postal_code_type=<!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... -->|postal_code=|area_code=|website=|footnotes=}} [[رده:مقاله‌های دارای شرح مختصر]] [[رده:شرح مختصر متفاوت با ویکی‌داده]] [[رده:Pages using infobox settlement with bad settlement type]] <templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> <bdi>'''ساليان په [[لاتیني ژبه|لاتيني ژبه]] کې Salyanليکل کيږي'''</bdi> [[ازربايجان|د آذربایجان جمهوریت د]] په ساليان ولسوالۍ کې یو ښار دی. د دې ښار نفوس د 1989 کال د سرشمېرنې له مخې 30,396تنه او د 2008کال د سرشمېرنې له مخې 36,200 تنه و. <ref>{{یادکرد وب|عنوان=The largest cities in Azerbaijan, ranked by population|نشانی=http://population.mongabay.com/population/Azerbaijan|ناشر=mongabay.com|تاریخ بازبینی=30 Jun 2012|کد زبان=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120628043901/http://population.mongabay.com/population/azerbaijan|archivedate=۲۸ ژوئن ۲۰۱۲|dead-url=yes}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Azerbaijan: largest cities and towns and statistics of their population|نشانی=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-26|ناشر=world-gazetteer|تاریخ بازبینی=22 May 2012|کد زبان=en|تاریخ بایگانی=23 آوریل 2013|پیوند بایگانی=https://archive.today/20130423031028/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-26}}</ref> == اړوند پوښتنې == * د اذربایجان جمهوریت د ښارونو لیست == سرچینې == {{لړسرچينې}} [[وېشنيزه:ازري وګړي]] [[وېشنيزه:ازربایجان]] [[وېشنيزه:ازربايجان]] [[وېشنيزه:ازربايجا]] [[وېشنيزه:ازرباي]] [[وېشنيزه:ازربا]] [[وېشنيزه:ازربايجاني ژبه]] f6hmsb7gail806qze3r0k2bbbrnprgk 283412 283411 2022-07-27T04:46:37Z شاه زمان پټان 26102 وړوکی سمون و wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|name=ساليان|nickname=|settlement_type=ښار|total_type=<!-- to set a non-standard label for total area and population rows -->|motto=<!-- images and maps ---->|image_skyline=|imagesize=250px|image_alt=|image_caption=|image_map=|mapsize=|map_alt=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_alt1=|map_caption1=|image_dot_map=|dot_mapsize=|dot_map_alt=|dot_map_caption=|dot_x=|dot_y=|pushpin_map=Azerbaijan|pushpin_label_position=<!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_map_caption=|pushpin_mapsize=<!-- Location ---->|subdivision_type=[[هېواد]]|subdivision_name={{flag|Azerbaijan}}|subdivision_type1=[[د ازربايجان هېوادنی وېش|ولسوالي]]|subdivision_name1=[[ساليان ولسوالۍ]]|subdivision_type2=|subdivision_name2=<!-- Politics ---->|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_name=<!--add (no-break space) to leader names to disable automatic links-->|leader_title1=|leader_name1=|established_title=<!-- Settled -->|established_date=<!-- Area ---->|area_magnitude=|unit_pref=<!--Enter: Imperial, to display imperial before metric-->|area_footnotes=|area_total_km2=<!-- ALL fields with measurements are subject to automatic unit conversion-->|area_land_km2=<!--See table @ Template:Infobox settlement for details on unit conversion-->|area_water_km2=|area_total_sq_mi=|area_land_sq_mi=|area_water_sq_mi=|area_water_percent=<!-- Elevation ---->|elevation_footnotes=<!--for references: use <ref> tags-->|elevation_m=|elevation_ft=<!-- Population ---->|population_as_of=۲۰۰۸|population_footnotes=|population_note=|population_total=36100|population_est=|pop_est_as_of=|population_density_km2=<!--For automatic calculation, any density field may contain: auto -->|population_density_sq_mi=<!-- General information ---->|timezone=[[د ازربايجان رسمي وخت|AZT]]|utc_offset=+4|timezone_DST=[[د ازربايجان رسمي وخت|AZT]]|utc_offset_DST=+5|postal_code_type=<!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... -->|postal_code=|area_code=|website=|footnotes=}} <templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> <bdi>'''ساليان په [[لاتیني ژبه|لاتيني ژبه]] کې Salyanليکل کيږي'''</bdi> [[ازربايجان|د آذربایجان جمهوریت د]] په ساليان ولسوالۍ کې یو ښار دی. د دې ښار نفوس د 1989 کال د سرشمېرنې له مخې 30,396تنه او د 2008کال د سرشمېرنې له مخې 36,200 تنه و. <ref>{{یادکرد وب|عنوان=The largest cities in Azerbaijan, ranked by population|نشانی=http://population.mongabay.com/population/Azerbaijan|ناشر=mongabay.com|تاریخ بازبینی=30 Jun 2012|کد زبان=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120628043901/http://population.mongabay.com/population/azerbaijan|archivedate=۲۸ ژوئن ۲۰۱۲|dead-url=yes}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Azerbaijan: largest cities and towns and statistics of their population|نشانی=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-26|ناشر=world-gazetteer|تاریخ بازبینی=22 May 2012|کد زبان=en|تاریخ بایگانی=23 آوریل 2013|پیوند بایگانی=https://archive.today/20130423031028/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-26}}</ref> == اړوند پوښتنې == * د اذربایجان جمهوریت د ښارونو لیست == سرچینې == {{لړسرچينې}} [[وېشنيزه:ازري وګړي]] [[وېشنيزه:ازربایجان]] [[وېشنيزه:ازربايجان]] [[وېشنيزه:ازربايجا]] [[وېشنيزه:ازرباي]] [[وېشنيزه:ازربا]] [[وېشنيزه:ازربايجاني ژبه]] o8ffn5ydkezvon11fge7vnzpd207qnv 0 63097 283413 2022-07-27T04:53:35Z شاه زمان پټان 26102 د "[[:fa:Special:Redirect/revision/32845714|پولاتلی]]" مخ د ژباړلو له مخې جوړ شوی wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|settlement_type=ښار|coordinates_region=TR|subdivision_type=[[هېواد]]|subdivision_name={{TUR}}|timezone=[[ختيځې اروپا وخت|ساعت]]|utc_offset=+۲|image_map=Ankara districts.png|map_caption=Location of Polatlı within Turkey.|timezone_DST=[[ختيځې اروپا اوړي وخت|ختيځې اروپا وخت]]|utc_offset_DST=+۳|official_name=پولاتلي|image_skyline=Ruins of Gordion 3.JPG|image_caption=The ruins of Gordion, Polatlı|subdivision_type2=[[ترکي ولايتونه|ولايت]]|subdivision_name2=[[انقره]]|population_total=۱۱۷۴۷۳|population_urban=۹۸۶۰۵|population_as_of=۲۰۱۰|population_footnotes=|population_density_km2=۳۰٫۷۲|area_total_km2=۳۷۸۹|latd=۳۹|latm=۳۵|latNS=N|longd=۳۲|longm=۰۹|longEW=E|elevation_m=۸۵۰|postal_code_type=[[پوستخونې نمبر]]|postal_code=06xxx|area_code=۰۳۱۲|blank_info=۰۶|blank_name=[[د نقليه وسايطو پلېټ نمبر]]|leader_title=ښاروال|leader_name=Yakup Çelik ([[د عدالت او پراختیا ګوند]])|website=[http://www.polatli.gov.tr/ www.polatli.gov.tr]}} [[رده:مقاله‌های دارای شرح مختصر]] [[رده:شرح مختصر متفاوت با ویکی‌داده]] <templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> '''پولاتلي چې په ترکي ژبه ليکل کيږي''' د [[تورکيه|ترکیې]] یو ښار دی چې په انقره ولایت کې موقعیت لري. د دې ښار نفوس د 2008 کال د سرشمېرنې له مخې 89,024 تنه او د 2009 کال د اټکل له مخې 96,812 تنه دی. <ref>{{یادکرد وب|عنوان=City, town and village population|نشانی=http://rapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2=&ENVID=adnksdb2Env&report=idari_yapi_09sonrasi.RDF&p_il1=34&p_yil=2010&p_dil=1&desformat=html|ناشر=TURKISH STATISTICAL INSTITUTE|تاریخ بازبینی=6 May 2012|کد زبان=en|archiveurl=https://archive.is/20121205054134/http://rapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2=&ENVID=adnksdb2Env&report=idari_yapi_09sonrasi.RDF&p_il1=34&p_yil=2010&p_dil=1&desformat=html|archivedate=۵ دسامبر ۲۰۱۲|dead-url=yes}}</ref> <ref>{{یادکرد وب|عنوان=Turkey: largest cities and towns and statistics of their population|نشانی=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-215|ناشر=World Gazetteer|تاریخ بازبینی=6 May 2012|کد زبان=en|archive-date=5 دسامبر 2012|archive-url=https://archive.is/20121205050505/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-215}}</ref> == اړوند پوښتنې == * [[د ترکې هیواد ښارونه|د ترکیې د ښارونو لست]] == سرچینې == {{لړسرچينې}} [[وېشنيزه:ترکيه]] [[وېشنيزه:ترکي ښارونه]] [[وېشنيزه:استانبول]] [[وېشنيزه:اروپا]] [[وېشنيزه:اسيا]] [[وېشنيزه:انقره]] [[وېشنيزه:پلازمېنه]] c4tovnm2ni2eebxal1uwwytodsh2arl 283414 283413 2022-07-27T04:55:14Z شاه زمان پټان 26102 ,m, wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|settlement_type=ښار|coordinates_region=TR|subdivision_type=[[هېواد]]|subdivision_name={{TUR}}|timezone=[[ختيځې اروپا وخت|ساعت]]|utc_offset=+۲|image_map=Ankara districts.png|map_caption=Location of Polatlı within Turkey.|timezone_DST=[[ختيځې اروپا اوړي وخت|ختيځې اروپا وخت]]|utc_offset_DST=+۳|official_name=پولاتلي|image_skyline=Ruins of Gordion 3.JPG|image_caption=The ruins of Gordion, Polatlı|subdivision_type2=[[ترکي ولايتونه|ولايت]]|subdivision_name2=[[انقره]]|population_total=۱۱۷۴۷۳|population_urban=۹۸۶۰۵|population_as_of=۲۰۱۰|population_footnotes=|population_density_km2=۳۰٫۷۲|area_total_km2=۳۷۸۹|latd=۳۹|latm=۳۵|latNS=N|longd=۳۲|longm=۰۹|longEW=E|elevation_m=۸۵۰|postal_code_type=[[پوستخونې نمبر]]|postal_code=06xxx|area_code=۰۳۱۲|blank_info=۰۶|blank_name=[[د نقليه وسايطو پلېټ نمبر]]|leader_title=ښاروال|leader_name=Yakup Çelik ([[د عدالت او پراختیا ګوند]])|website=[http://www.polatli.gov.tr/ www.polatli.gov.tr]}} <templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> '''پولاتلي چې په ترکي ژبهPolatlı ليکل کيږي''' د [[تورکيه|ترکیې]] یو ښار دی چې په انقره ولایت کې موقعیت لري. د دې ښار نفوس د 2008 کال د سرشمېرنې له مخې 89,024 تنه او د 2009 کال د اټکل له مخې 96,812 تنه دی. <ref>{{یادکرد وب|عنوان=City, town and village population|نشانی=http://rapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2=&ENVID=adnksdb2Env&report=idari_yapi_09sonrasi.RDF&p_il1=34&p_yil=2010&p_dil=1&desformat=html|ناشر=TURKISH STATISTICAL INSTITUTE|تاریخ بازبینی=6 May 2012|کد زبان=en|archiveurl=https://archive.is/20121205054134/http://rapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2=&ENVID=adnksdb2Env&report=idari_yapi_09sonrasi.RDF&p_il1=34&p_yil=2010&p_dil=1&desformat=html|archivedate=۵ دسامبر ۲۰۱۲|dead-url=yes}}</ref> <ref>{{وېب پاڼه|عنوان=Turkey: largest cities and towns and statistics of their population|نشانی=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-215|ناشر=World Gazetteer|بياکتنه=6 May 2012|ژبې کوډ=en|archive-date=5 دسامبر 2012|archive-url=https://archive.is/20121205050505/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-215}}</ref> == اړوند پوښتنې == * [[د ترکې هیواد ښارونه|د ترکیې د ښارونو لست]] == سرچینې == {{لړسرچينې}} [[وېشنيزه:ترکيه]] [[وېشنيزه:ترکي ښارونه]] [[وېشنيزه:استانبول]] [[وېشنيزه:اروپا]] [[وېشنيزه:اسيا]] [[وېشنيزه:انقره]] [[وېشنيزه:پلازمېنه]] a30366wazlv36811hsq2nyzmh68rwby 0 63098 283415 2022-07-27T05:02:13Z شاه زمان پټان 26102 د "[[:fa:Special:Redirect/revision/32974811|ایسکار (شهر)]]" مخ د ژباړلو له مخې جوړ شوی wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement||||||official_name=اېسکار|native_name=Искър|coordinates_region=BG|subdivision_type=[[نړۍ هېوادونه|هېواد]]|subdivision_name=[[بلغاريا]]|subdivision_type1=[[ولايت]]{{سخ}}<small>(سيمه)</small>|timezone=[[ختيځې اروپا وخت|EET]]|utc_offset=+2|timezone_DST=[[ختيځې اروپا اوړي وخت|EEST]]|utc_offset_DST=+3|map_caption=Location of Iskar|pushpin_map=Bulgaria <!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map -->|pushpin_label_position=right|pushpin_map_caption=Location of Iskar|pushpin_mapsize=|leader_title=ښاروال|postal_code_type=[[د بلغاريا پوستخونې|پوستخونې نمبر]]|subdivision_name1=پلېوېن|population_total=3,622|population_footnotes=|population_as_of=December 2009|elevation_m=250|postal_code=5868|area_code=06516|latd=43|latm=27|lats=|latNS=N|longd=24|longm=16|longs=|longEW=E|leader_name=سټيفن تودورو}} [[رده:مقاله‌های دارای شرح مختصر]] [[رده:شرح مختصر متفاوت با ویکی‌داده]] <templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> '''اېسکار''' د [[بلغاریا]] په پلېوېن ولایت کې یو ښار دی چې په 2001 کې یې نفوس 3,925تنه و. <ref>{{یادکرد وب|عنوان=The largest cities in Bulgaria, ranked by population|نشانی=http://population.mongabay.com/population/Bulgaria|ناشر=mongabay.com|تاریخ بازبینی=30 Jun 2012|کد زبان=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120714012701/http://population.mongabay.com/population/bulgaria|archivedate=۱۴ ژوئیه ۲۰۱۲|dead-url=yes}}</ref> <ref>{{یادکرد وب|عنوان=Bulgaria: largest cities and towns and statistics of their population|نشانی=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-32|ناشر=world-gazetteer|تاریخ بازبینی=22 May 2012|کد زبان=en|archive-date=5 دسامبر 2012|archive-url=https://archive.today/20121205084527/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-32}}</ref> == اړوند پوښتنې == * په بلغاریا کې د ښارونو لیست == سرچینې == {{لړسرچينې}} [[وېشنيزه:بلغار]] [[وېشنيزه:بلغاريې ښارو]] [[وېشنيزه:بلغاريه]] [[وېشنيزه:بلغاريايي ژبه]] [[وېشنيزه:بلغاريايي ژ]] [[وېشنيزه:بلغاريا ښارونه]] [[وېشنيزه:بلغاريا]] [[وېشنيزه:بلغاري ژبه]] [[وېشنيزه:بلغاري]] [[وېشنيزه:بلغارستان]] ahij139m1zd6tbru76feeqo6k79ui9i 283416 283415 2022-07-27T05:02:44Z شاه زمان پټان 26102 وړوکی سمون wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement||||||official_name=اېسکار|native_name=Искър|coordinates_region=BG|subdivision_type=[[نړۍ هېوادونه|هېواد]]|subdivision_name=[[بلغاريا]]|subdivision_type1=[[ولايت]]{{سخ}}<small>(سيمه)</small>|timezone=[[ختيځې اروپا وخت|EET]]|utc_offset=+2|timezone_DST=[[ختيځې اروپا اوړي وخت|EEST]]|utc_offset_DST=+3|map_caption=Location of Iskar|pushpin_map=Bulgaria <!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map -->|pushpin_label_position=right|pushpin_map_caption=Location of Iskar|pushpin_mapsize=|leader_title=ښاروال|postal_code_type=[[د بلغاريا پوستخونې|پوستخونې نمبر]]|subdivision_name1=پلېوېن|population_total=3,622|population_footnotes=|population_as_of=December 2009|elevation_m=250|postal_code=5868|area_code=06516|latd=43|latm=27|lats=|latNS=N|longd=24|longm=16|longs=|longEW=E|leader_name=سټيفن تودورو}} <templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> '''اېسکار''' د [[بلغاریا]] په پلېوېن ولایت کې یو ښار دی چې په 2001 کې یې نفوس 3,925تنه و. <ref>{{یادکرد وب|عنوان=The largest cities in Bulgaria, ranked by population|نشانی=http://population.mongabay.com/population/Bulgaria|ناشر=mongabay.com|تاریخ بازبینی=30 Jun 2012|کد زبان=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120714012701/http://population.mongabay.com/population/bulgaria|archivedate=۱۴ ژوئیه ۲۰۱۲|dead-url=yes}}</ref> <ref>{{یادکرد وب|عنوان=Bulgaria: largest cities and towns and statistics of their population|نشانی=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-32|ناشر=world-gazetteer|تاریخ بازبینی=22 May 2012|کد زبان=en|archive-date=5 دسامبر 2012|archive-url=https://archive.today/20121205084527/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-32}}</ref> == اړوند پوښتنې == * په بلغاریا کې د ښارونو لیست == سرچینې == {{لړسرچينې}} [[وېشنيزه:بلغار]] [[وېشنيزه:بلغاريې ښارو]] [[وېشنيزه:بلغاريه]] [[وېشنيزه:بلغاريايي ژبه]] [[وېشنيزه:بلغاريايي ژ]] [[وېشنيزه:بلغاريا ښارونه]] [[وېشنيزه:بلغاريا]] [[وېشنيزه:بلغاري ژبه]] [[وېشنيزه:بلغاري]] [[وېشنيزه:بلغارستان]] gbti4r9le7gbvovqnmhb4bke2aay0kx 0 63099 283417 2022-07-27T05:09:16Z شاه زمان پټان 26102 د "[[:fa:Special:Redirect/revision/34535009|بلووو، بلغارستان]]" مخ د ژباړلو له مخې جوړ شوی wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement||||official_name=بېلو وو|native_name=Белово|image_skyline=Belovo-Bulgaria-school-monument.jpg|image_caption=د هریستو بوتیف او الکساندر ایوانوف یادگار - د چاپ ښوونځي|coordinates_display=inline,title|coordinates_region=BG|subdivision_type=[[د نړۍ هېوادونه|هېواد]]|subdivision_name=[[بلغاريا]]|subdivision_type1=[[ولايت]]{{سخ}}<small>(سيمه)</small>|timezone=[[د ختيخې اروپا وخت|EET]]|utc_offset=+2|timezone_DST=[[د ختيخې اروپا اوړي وخت|EEST]]|utc_offset_DST=+3|map_caption=Location of Belovo, Bulgaria|pushpin_map=Bulgaria <!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map -->|pushpin_label_position=<!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_map_caption=Location of Belovo, Bulgaria|pushpin_mapsize=|leader_title=ښاروال|postal_code_type=[[د بلغاريا پوستخونې|پوستخونې نمبر]]|subdivision_name1=پازرادژيک|population_total=3966|population_as_of=15.12.2006|elevation_m=320|postal_code=4470|area_code=03581|latd=42|latm=13|lats=|latNS=N|longd=24|longm=0|longs=|longEW=E|leader_name=Костадин Варев(Kostaden Varev) PP "St George"}} [[رده:مقاله‌های دارای شرح مختصر]] [[رده:شرح مختصر متفاوت با ویکی‌داده]] <templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> بیلووو د [[بلغاریا]] په '''پزاردژیک''' ولایت کې یو ښار دی چې په 2001 کې 4,592 تنه نفوس لري. <ref>{{یادکرد وب|عنوان=The largest cities in Bulgaria, ranked by population|نشانی=http://population.mongabay.com/population/Bulgaria|ناشر=mongabay.com|تاریخ بازبینی=30 Jun 2012|کد زبان=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120714012701/http://population.mongabay.com/population/bulgaria|archivedate=۱۴ ژوئیه ۲۰۱۲|dead-url=yes}}</ref> <ref>{{یادکرد وب|عنوان=Bulgaria: largest cities and towns and statistics of their population|نشانی=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-32|ناشر=world-gazetteer|تاریخ بازبینی=22 May 2012|کد زبان=en|archive-date=5 دسامبر 2012|archive-url=https://archive.today/20121205084527/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-32}}</ref> == اړوند پوښتنې == * په بلغاریا کې د ښارونو لیست == سرچینې == {{لړسرچينې}} [[وېشنيزه:بلغاريې ښارو]] [[وېشنيزه:بلغاريه]] [[وېشنيزه:بلغاريايي ژبه]] [[وېشنيزه:بلغاريا ښارونه]] [[وېشنيزه:بلغاريا]] [[وېشنيزه:بلغاري ژبه]] [[وېشنيزه:بلغاري]] [[وېشنيزه:بلغارستان]] [[وېشنيزه:بلغار]] jzqizom49dz58e3kf0h3gbnlxr4p5kn 283418 283417 2022-07-27T05:09:39Z شاه زمان پټان 26102 وړوکی سمون و wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement||||official_name=بېلو وو|native_name=Белово|image_skyline=Belovo-Bulgaria-school-monument.jpg|image_caption=د هریستو بوتیف او الکساندر ایوانوف یادگار - د چاپ ښوونځي|coordinates_display=inline,title|coordinates_region=BG|subdivision_type=[[د نړۍ هېوادونه|هېواد]]|subdivision_name=[[بلغاريا]]|subdivision_type1=[[ولايت]]{{سخ}}<small>(سيمه)</small>|timezone=[[د ختيخې اروپا وخت|EET]]|utc_offset=+2|timezone_DST=[[د ختيخې اروپا اوړي وخت|EEST]]|utc_offset_DST=+3|map_caption=Location of Belovo, Bulgaria|pushpin_map=Bulgaria <!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map -->|pushpin_label_position=<!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_map_caption=Location of Belovo, Bulgaria|pushpin_mapsize=|leader_title=ښاروال|postal_code_type=[[د بلغاريا پوستخونې|پوستخونې نمبر]]|subdivision_name1=پازرادژيک|population_total=3966|population_as_of=15.12.2006|elevation_m=320|postal_code=4470|area_code=03581|latd=42|latm=13|lats=|latNS=N|longd=24|longm=0|longs=|longEW=E|leader_name=Костадин Варев(Kostaden Varev) PP "St George"}} <templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> بیلووو د [[بلغاریا]] په '''پزاردژیک''' ولایت کې یو ښار دی چې په 2001 کې 4,592 تنه نفوس لري. <ref>{{یادکرد وب|عنوان=The largest cities in Bulgaria, ranked by population|نشانی=http://population.mongabay.com/population/Bulgaria|ناشر=mongabay.com|تاریخ بازبینی=30 Jun 2012|کد زبان=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120714012701/http://population.mongabay.com/population/bulgaria|archivedate=۱۴ ژوئیه ۲۰۱۲|dead-url=yes}}</ref> <ref>{{یادکرد وب|عنوان=Bulgaria: largest cities and towns and statistics of their population|نشانی=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-32|ناشر=world-gazetteer|تاریخ بازبینی=22 May 2012|کد زبان=en|archive-date=5 دسامبر 2012|archive-url=https://archive.today/20121205084527/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-32}}</ref> == اړوند پوښتنې == * په بلغاریا کې د ښارونو لیست == سرچینې == {{لړسرچينې}} [[وېشنيزه:بلغاريې ښارو]] [[وېشنيزه:بلغاريه]] [[وېشنيزه:بلغاريايي ژبه]] [[وېشنيزه:بلغاريا ښارونه]] [[وېشنيزه:بلغاريا]] [[وېشنيزه:بلغاري ژبه]] [[وېشنيزه:بلغاري]] [[وېشنيزه:بلغارستان]] [[وېشنيزه:بلغار]] 2jvdv5p7ydut1d0ewgmvvirgkpnaeg7 0 63100 283419 2022-07-27T05:17:14Z شاه زمان پټان 26102 د "[[:fa:Special:Redirect/revision/34535429|توتوم، بوتسوانا]]" مخ د ژباړلو له مخې جوړ شوی wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|official_name=|native_name=توتوم|image_skyline=|image_caption=|pushpin_map=Botswana|pushpin_mapsize=300|pushpin_map_caption=په بوتسوانا کې د توتوم موقعيت|latd=20|latm=30|lats=36|latNS=S|longd=27|longm=03|longs=00|longEW=E|coordinates_display=title|coordinates_region=BG|subdivision_type=[[خپلواک هېوادونه|هېواد]]|subdivision_name=بوتسوانا|subdivision_type1=|subdivision_name1=|leader_title=|leader_name=ښاروال|elevation_m=|population_total=|population_as_of=|timezone=CAT|utc_offset=+۲|timezone_DST=|utc_offset_DST=|postal_code_type=|postal_code=|area_code=}} [[رده:مقاله‌های دارای شرح مختصر]] [[رده:شرح مختصر متفاوت با ویکی‌داده]] <templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> '''توتوم''' د [[بوتسوانا|بوټسوانا]] په مرکزي سیمه کې یو ښار دی، چې په 2000 کې یې 14,707 تنه نفوس درلود، چې 6,555 یې نارینه او 8,152 یې [[ښځه|ښځې وې]] . <ref>{{یادکرد وب|عنوان=The largest cities in Botswana, ranked by population|نشانی=http://population.mongabay.com/population/Botswana|ناشر=mongabay.com|تاریخ بازبینی=25 Dec 2012|کد زبان=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130104105041/http://population.mongabay.com/population/botswana|archivedate=۴ ژانویه ۲۰۱۳|dead-url=yes}}</ref> == اړوند پوښتنې == * په بوټسوانا کې د ښارونو لیست == سرچینې == {{لړسرچينې}} [[وېشنيزه:بوتسوانا]] [[وېشنيزه:بوتسوانا ښارونه]] [[وېشنيزه:بوتسوانا کلي]] eqbeeenom3vwz3de5z8sqvjneb46cta 283420 283419 2022-07-27T05:17:40Z شاه زمان پټان 26102 وړوکی سمون wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|official_name=|native_name=توتوم|image_skyline=|image_caption=|pushpin_map=Botswana|pushpin_mapsize=300|pushpin_map_caption=په بوتسوانا کې د توتوم موقعيت|latd=20|latm=30|lats=36|latNS=S|longd=27|longm=03|longs=00|longEW=E|coordinates_display=title|coordinates_region=BG|subdivision_type=[[خپلواک هېوادونه|هېواد]]|subdivision_name=بوتسوانا|subdivision_type1=|subdivision_name1=|leader_title=|leader_name=ښاروال|elevation_m=|population_total=|population_as_of=|timezone=CAT|utc_offset=+۲|timezone_DST=|utc_offset_DST=|postal_code_type=|postal_code=|area_code=}} <templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> '''توتوم''' د [[بوتسوانا|بوټسوانا]] په مرکزي سیمه کې یو ښار دی، چې په 2000 کې یې 14,707 تنه نفوس درلود، چې 6,555 یې نارینه او 8,152 یې [[ښځه|ښځې وې]] . <ref>{{یادکرد وب|عنوان=The largest cities in Botswana, ranked by population|نشانی=http://population.mongabay.com/population/Botswana|ناشر=mongabay.com|تاریخ بازبینی=25 Dec 2012|کد زبان=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130104105041/http://population.mongabay.com/population/botswana|archivedate=۴ ژانویه ۲۰۱۳|dead-url=yes}}</ref> == اړوند پوښتنې == * په بوټسوانا کې د ښارونو لیست == سرچینې == {{لړسرچينې}} [[وېشنيزه:بوتسوانا]] [[وېشنيزه:بوتسوانا ښارونه]] [[وېشنيزه:بوتسوانا کلي]] 2x759yia8jyqkp5xtfqs2v70lz6z5bo 0 63101 283421 2022-07-27T05:29:23Z شاه زمان پټان 26102 د "[[:fa:Special:Redirect/revision/27164688|نیری، کنیا]]" مخ د ژباړلو له مخې جوړ شوی wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|name=نايري، کېنيا|official_name=|other_name=|native_name=|nickname=|settlement_type=[[ښار]]|motto=|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_map=|mapsize=|map_caption=|pushpin_map=Kenya|pushpin_label_position=bottom|pushpin_map_caption=موقعیت په [[کېنیا]]کې|coordinates_region=KE|subdivision_type=[[د نړۍ هېوادونه|هېواد]]|subdivision_name=کېنيا|subdivision_type1=[[د کېنيا ولايتونه|ولايت]]|subdivision_name1=[[مرکزي ولايت (کېنيا)|مرکزي ولايت]]|subdivision_type2=[[د کېنيا ولسوالۍ|ولسوالي]]|subdivision_name2=|subdivision_type3=|subdivision_name3=|subdivision_type4=|subdivision_name4=|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_name=|established_title=|established_date=|area_magnitude=|unit_pref=Imperial|area_footnotes=|area_total_km2=|area_land_km2=|population_as_of=۲۰۰۵|population_footnotes=|population_note=|population_total=۱۳۰٫۵۶۲|population_density_km2=|timezone=[[ختيځې افريقا وخت|EAT]]|utc_offset=+۳|timezone_DST=|utc_offset_DST=|latd=۰۰|latm=۲۵|lats=۰۰|latNS=S|longd=۳۶|longm=۵۷|longs=۰۰|longEW=E|elevation_footnotes=|elevation_m=|elevation_ft=|postal_code_type=|postal_code=|area_code=(۲۵۴)+|blank_name=|blank_info=|website=|footnotes=}} [[رده:مقاله‌های دارای شرح مختصر]] [[رده:شرح مختصر متفاوت با ویکی‌داده]] [[رده:Pages using infobox settlement with bad settlement type]] <templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> نايري چې په انګليسي ژبه کې ليکل کيږي د [[کینیا|کېنیا]] [[مرکزي ولایت|په مرکزي ولایت کې]] یو ښار دی چې په 1999 کال کې یې 98,908 تنه نفوس درلود او په 2005 کې یې نفوس 130,562تنو ته ورسید. <ref>{{یادکرد وب|عنوان=The largest cities in Kenya, ranked by population|نشانی=http://population.mongabay.com/population/Kenya|ناشر=mongabay.com|تاریخ بازبینی=25 Sep 2012|کد زبان=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120904113814/http://population.mongabay.com/population/kenya|archivedate=۴ سپتامبر ۲۰۱۲|dead-url=yes}}</ref> <ref>{{یادکرد وب|عنوان=Kenya: largest cities and towns and statistics of their population|نشانی=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-112|ناشر=world-gazetteer|تاریخ بازبینی=25 Sep 2012|کد زبان=en}}</ref> == اړوند پوښتنې == * په کینیا کې د ښارونو لیست == سرچینې == {{لړسرچينې}} [[وېشنيزه:افريقايي اتحا]] [[وېشنيزه:افريقايي ښارونه]] [[وېشنيزه:افريقايي هېوادونه]] [[وېشنيزه:افريقايي فيلسوفان]] [[وېشنيزه:افريقايي اوراسيا]] [[وېشنيزه:افريقايي اتحاديه]] [[وېشنيزه:افريقايي]] lgzotcdr0iu82cgep8psvxtp7t50qkl 283422 283421 2022-07-27T05:31:01Z شاه زمان پټان 26102 سمون وشو wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|name=نايري، کېنيا|official_name=|other_name=|native_name=|nickname=|settlement_type=[[ښار]]|motto=|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_map=|mapsize=|map_caption=|pushpin_map=Kenya|pushpin_label_position=bottom|pushpin_map_caption=موقعیت په [[کېنیا]]کې|coordinates_region=KE|subdivision_type=[[د نړۍ هېوادونه|هېواد]]|subdivision_name=کېنيا|subdivision_type1=[[د کېنيا ولايتونه|ولايت]]|subdivision_name1=[[مرکزي ولايت (کېنيا)|مرکزي ولايت]]|subdivision_type2=[[د کېنيا ولسوالۍ|ولسوالي]]|subdivision_name2=|subdivision_type3=|subdivision_name3=|subdivision_type4=|subdivision_name4=|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_name=|established_title=|established_date=|area_magnitude=|unit_pref=Imperial|area_footnotes=|area_total_km2=|area_land_km2=|population_as_of=۲۰۰۵|population_footnotes=|population_note=|population_total=۱۳۰٫۵۶۲|population_density_km2=|timezone=[[ختيځې افريقا وخت|EAT]]|utc_offset=+۳|timezone_DST=|utc_offset_DST=|latd=۰۰|latm=۲۵|lats=۰۰|latNS=S|longd=۳۶|longm=۵۷|longs=۰۰|longEW=E|elevation_footnotes=|elevation_m=|elevation_ft=|postal_code_type=|postal_code=|area_code=(۲۵۴)+|blank_name=|blank_info=|website=|footnotes=}} [[رده:Pages using infobox settlement with bad settlement type]] <templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> نايري چې په انګليسي ژبه کې ليکل کيږي د [[کینیا|کېنیا]] [[مرکزي ولایت|په مرکزي ولایت کې]] یو ښار دی چې په 1999 کال کې یې 98,908 تنه نفوس درلود او په 2005 کې یې نفوس 130,562تنو ته ورسید. <ref>{{یادکرد وب|عنوان=The largest cities in Kenya, ranked by population|نشانی=http://population.mongabay.com/population/Kenya|ناشر=mongabay.com|تاریخ بازبینی=25 Sep 2012|کد زبان=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120904113814/http://population.mongabay.com/population/kenya|archivedate=۴ سپتامبر ۲۰۱۲|dead-url=yes}}</ref> <ref>{{یادکرد وب|عنوان=Kenya: largest cities and towns and statistics of their population|نشانی=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-112|ناشر=world-gazetteer|تاریخ بازبینی=25 Sep 2012|کد زبان=en}}</ref> == اړوند پوښتنې == * په کینیا کې د ښارونو لیست == سرچینې == {{لړسرچينې}} [[وېشنيزه:افريقايي اتحا]] [[وېشنيزه:افريقايي ښارونه]] [[وېشنيزه:افريقايي هېوادونه]] [[وېشنيزه:افريقايي فيلسوفان]] [[وېشنيزه:افريقايي اوراسيا]] [[وېشنيزه:افريقايي اتحاديه]] [[وېشنيزه:افريقايي]] k3pf7ymui4uatcflsy0ao0duhl0tu8v 283423 283422 2022-07-27T05:31:22Z شاه زمان پټان 26102 سمون وشو wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|name=نايري، کېنيا|official_name=|other_name=|native_name=|nickname=|settlement_type=[[ښار]]|motto=|image_skyline=|imagesize=|image_caption=|image_map=|mapsize=|map_caption=|pushpin_map=Kenya|pushpin_label_position=bottom|pushpin_map_caption=موقعیت په [[کېنیا]]کې|coordinates_region=KE|subdivision_type=[[د نړۍ هېوادونه|هېواد]]|subdivision_name=کېنيا|subdivision_type1=[[د کېنيا ولايتونه|ولايت]]|subdivision_name1=[[مرکزي ولايت (کېنيا)|مرکزي ولايت]]|subdivision_type2=[[د کېنيا ولسوالۍ|ولسوالي]]|subdivision_name2=|subdivision_type3=|subdivision_name3=|subdivision_type4=|subdivision_name4=|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_name=|established_title=|established_date=|area_magnitude=|unit_pref=Imperial|area_footnotes=|area_total_km2=|area_land_km2=|population_as_of=۲۰۰۵|population_footnotes=|population_note=|population_total=۱۳۰٫۵۶۲|population_density_km2=|timezone=[[ختيځې افريقا وخت|EAT]]|utc_offset=+۳|timezone_DST=|utc_offset_DST=|latd=۰۰|latm=۲۵|lats=۰۰|latNS=S|longd=۳۶|longm=۵۷|longs=۰۰|longEW=E|elevation_footnotes=|elevation_m=|elevation_ft=|postal_code_type=|postal_code=|area_code=(۲۵۴)+|blank_name=|blank_info=|website=|footnotes=}} <templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> نايري چې په انګليسي ژبه کې ليکل کيږي د [[کینیا|کېنیا]] [[مرکزي ولایت|په مرکزي ولایت کې]] یو ښار دی چې په 1999 کال کې یې 98,908 تنه نفوس درلود او په 2005 کې یې نفوس 130,562تنو ته ورسید. <ref>{{یادکرد وب|عنوان=The largest cities in Kenya, ranked by population|نشانی=http://population.mongabay.com/population/Kenya|ناشر=mongabay.com|تاریخ بازبینی=25 Sep 2012|کد زبان=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120904113814/http://population.mongabay.com/population/kenya|archivedate=۴ سپتامبر ۲۰۱۲|dead-url=yes}}</ref> <ref>{{یادکرد وب|عنوان=Kenya: largest cities and towns and statistics of their population|نشانی=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-112|ناشر=world-gazetteer|تاریخ بازبینی=25 Sep 2012|کد زبان=en}}</ref> == اړوند پوښتنې == * په کینیا کې د ښارونو لیست == سرچینې == {{لړسرچينې}} [[وېشنيزه:افريقايي اتحا]] [[وېشنيزه:افريقايي ښارونه]] [[وېشنيزه:افريقايي هېوادونه]] [[وېشنيزه:افريقايي فيلسوفان]] [[وېشنيزه:افريقايي اوراسيا]] [[وېشنيزه:افريقايي اتحاديه]] [[وېشنيزه:افريقايي]] ak7m6vrcxhjtzk7jg0k42afxpzsa5sg 3 63102 283425 2022-07-27T10:15:53Z ښه راغلاست پیغام ورکوونکی 11444 د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي wikitext text/x-wiki {{ښه راغلئ|realName=|name=عطاالله عطا شینواری}} -- <span style="font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;"> '''[[کارن:Af420|<font color="black">'''Af420''']]''' </span> ^{<font face="MCS Quds SU normal" size="3">'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|<font color="#69 69 69">'''اړیکه''']] '''</font>} ۱۰:۱۵, ۲۷ جولای ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']]) m887eyl25wmodinqjmjjargmb3oz507 0 63103 283426 2022-07-27T11:24:20Z شاه زمان پټان 26102 د "[[:fa:Special:Redirect/revision/34525977|گوتا، بوتسوانا]]" مخ د ژباړلو له مخې جوړ شوی wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|official_name=ګوېتا، بوتسوانا|native_name=ګوېتا|image_skyline=|imagesize=320px|image_caption=|nickname=|pushpin_map=Botswana|pushpin_mapsize=300|pushpin_map_caption=په بوتسوانا کې د ګوېتا موقعيت|latd=20|latm=11|latNS=S|longd=25|longm=14|longEW=E|coordinates_display=title|coordinates_region=BG|subdivision_type=[[خپلواک هېوادونه|هېواد]]|subdivision_name=بوتسوانا|subdivision_type1=|subdivision_name1=|subdivision_type2=|subdivision_name2=|established_title=بنسټ|established_date=|leader_title=|leader_name=ښاروال|area_total_km2=|area_land_km2=|area_water_km2=|elevation_m=|population_footnotes=|population_total=|population_as_of=|timezone=CAT|utc_offset=+۲|timezone_DST=|utc_offset_DST=|postal_code_type=|postal_code=|area_code=|website=<!-- {{وېبنښه|}} -->}} [[رده:مقاله‌های دارای شرح مختصر]] [[رده:شرح مختصر متفاوت با ویکی‌داده]] <templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> '''ګوتا''' چې په [[انګلیسي|انګليسي]] کېGweta ليکل کيږي د [[بوتسوانا|بوټسوانا]] په مرکزي سیمه کې یو ښار دی، چې په 2000 کې یې 6,653 تنه نفوس درلود، چې 3,244 یې نارینه او 3,409 یې [[ښځه|ښځې وې]] . <ref>{{یادکرد وب|عنوان=The largest cities in Botswana, ranked by population|نشانی=http://population.mongabay.com/population/Botswana|ناشر=mongabay.com|تاریخ بازبینی=25 Dec 2012|کد زبان=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130104105041/http://population.mongabay.com/population/botswana|archivedate=۴ ژانویه ۲۰۱۳|dead-url=yes}}</ref> <ref>{{یادکرد وب|عنوان=Botswana: largest cities and towns and statistics of their population|نشانی=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-42|ناشر=world-gazetteer|تاریخ بازبینی=25 Dec 2012|کد زبان=en|archive-date=23 آوریل 2013|archive-url=https://archive.today/20130423042640/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-42}}</ref> == اړوند پوښتنې == * په بوټسوانا کې د ښارونو لیست == سرچینې == {{لړسرچينې}} [[وېشنيزه:بوتسوا]] [[وېشنيزه:بوتسوانا کلي]] [[وېشنيزه:بوتسوانا ښارونه]] [[وېشنيزه:بوتسوانا]] [[وېشنيزه:ګوېتا ښار]] nx3nfqzmmogy04rfi473ywxygkgjyk0 283427 283426 2022-07-27T11:24:45Z شاه زمان پټان 26102 وړوکی سمون wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement|official_name=ګوېتا، بوتسوانا|native_name=ګوېتا|image_skyline=|imagesize=320px|image_caption=|nickname=|pushpin_map=Botswana|pushpin_mapsize=300|pushpin_map_caption=په بوتسوانا کې د ګوېتا موقعيت|latd=20|latm=11|latNS=S|longd=25|longm=14|longEW=E|coordinates_display=title|coordinates_region=BG|subdivision_type=[[خپلواک هېوادونه|هېواد]]|subdivision_name=بوتسوانا|subdivision_type1=|subdivision_name1=|subdivision_type2=|subdivision_name2=|established_title=بنسټ|established_date=|leader_title=|leader_name=ښاروال|area_total_km2=|area_land_km2=|area_water_km2=|elevation_m=|population_footnotes=|population_total=|population_as_of=|timezone=CAT|utc_offset=+۲|timezone_DST=|utc_offset_DST=|postal_code_type=|postal_code=|area_code=|website=<!-- {{وېبنښه|}} -->}} <templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> '''ګوتا''' چې په [[انګلیسي|انګليسي]] کېGweta ليکل کيږي د [[بوتسوانا|بوټسوانا]] په مرکزي سیمه کې یو ښار دی، چې په 2000 کې یې 6,653 تنه نفوس درلود، چې 3,244 یې نارینه او 3,409 یې [[ښځه|ښځې وې]] . <ref>{{یادکرد وب|عنوان=The largest cities in Botswana, ranked by population|نشانی=http://population.mongabay.com/population/Botswana|ناشر=mongabay.com|تاریخ بازبینی=25 Dec 2012|کد زبان=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130104105041/http://population.mongabay.com/population/botswana|archivedate=۴ ژانویه ۲۰۱۳|dead-url=yes}}</ref> <ref>{{یادکرد وب|عنوان=Botswana: largest cities and towns and statistics of their population|نشانی=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-42|ناشر=world-gazetteer|تاریخ بازبینی=25 Dec 2012|کد زبان=en|archive-date=23 آوریل 2013|archive-url=https://archive.today/20130423042640/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-42}}</ref> == اړوند پوښتنې == * په بوټسوانا کې د ښارونو لیست == سرچینې == {{لړسرچينې}} [[وېشنيزه:بوتسوا]] [[وېشنيزه:بوتسوانا کلي]] [[وېشنيزه:بوتسوانا ښارونه]] [[وېشنيزه:بوتسوانا]] [[وېشنيزه:ګوېتا ښار]] 25oiyt79kwfd9sh91q4ml6n284v66zc 0 63104 283428 2022-07-27T11:31:12Z شاه زمان پټان 26102 د "[[:fa:Special:Redirect/revision/33803074|مزدرا]]" مخ د ژباړلو له مخې جوړ شوی wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!--more fields are available for this Infobox--See Template:Infobox Settlement-->|||||official_name=مېزدرا|image_skyline=Mezdra-Railwaymen-House-and-school-Hristo-Botev.jpg|image_caption=د ریل پټلۍ کور او د هریسټو بوټیو ښوونځی|coordinates_display=inline,title|coordinates_region=BG|subdivision_type=[[د نړۍ هېوادونه|هېواد]]|subdivision_name=[[بلغاريا]]|subdivision_type1=[[د بلغاريا ولايتونه|ولايت]]{{سخ}}<small>(سيمه)</small>|timezone=[[ختيځې اروپا وخت|EET]]|utc_offset=+2|timezone_DST=[[ختيځې اروپا اوړي وخت|EEST]]|utc_offset_DST=+3|map_caption=د مېزدرا موقعيت|pushpin_map=Bulgaria <!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map -->|pushpin_label_position=<!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_map_caption=Location of Mezdra|pushpin_mapsize=|leader_title=ښاروال|postal_code_type=[[د بلغاريا پوستخونې|پوستخونې نمبر]]|native_name=Мездра|image_shield=BUL Мездра COA.jpg|subdivision_name1=[[وارتسا]]|population_total=10,896|population_footnotes=<ref name="statistika">{{en icon}} [http://www.nsi.bg/otrasalen.php?otr=53&a1=1583&a2=1584&a3=1588#cont Bulgarian National Statistical Institute - Bulgarian towns in 2009]</ref><!-- تکمیل یادکرد توسط ربات از ویکی انگلیسی -->|population_as_of=31.12.2009|elevation_m=214|postal_code=3100|area_code=0910|latd=43|latm=9|lats=|latNS=N|longd=23|longm=42|longs=|longEW=E|leader_name=ایوان اسپارهوف <small>([[د بلغاریا سوسیالیست ګوند|BSP]])</small>}} [[رده:مقاله‌های دارای شرح مختصر]] [[رده:شرح مختصر متفاوت با ویکی‌داده]] '''مېزدرا''' د [[بلغاریا]] د وراتسا ولایت یو ښار دی چې په 2001 کال کې یې نفوس 12,387تنه و. <ref>{{یادکرد وب|عنوان=The largest cities in Bulgaria, ranked by population|نشانی=http://population.mongabay.com/population/Bulgaria|ناشر=mongabay.com|تاریخ بازبینی=30 Jun 2012|کد زبان=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120714012701/http://population.mongabay.com/population/bulgaria|archivedate=۱۴ ژوئیه ۲۰۱۲|dead-url=yes}}</ref> <ref>{{یادکرد وب|عنوان=Bulgaria: largest cities and towns and statistics of their population|نشانی=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-32|ناشر=world-gazetteer|تاریخ بازبینی=22 May 2012|کد زبان=en|تاریخ بایگانی=5 دسامبر 2012|پیوند بایگانی=https://archive.today/20121205084527/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-32}}</ref> == اړوند پوښتنې == * په بلغاریا کې د ښارونو لیست == سرچینې == {{لړسرچينې}} [[وېشنيزه:بلغاريې ښارو]] [[وېشنيزه:بلغاريه]] [[وېشنيزه:بلغاريايي ژبه]] [[وېشنيزه:بلغاريايي ژ]] [[وېشنيزه:بلغاريا ښارونه]] [[وېشنيزه:بلغاريا]] [[وېشنيزه:بلغاري ژبه]] [[وېشنيزه:بلغاري]] iy71b3hwzb8mwrm8osbvb11bhn1uizf 283429 283428 2022-07-27T11:31:48Z شاه زمان پټان 26102 سمون وشو wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement <!--more fields are available for this Infobox--See Template:Infobox Settlement-->|||||official_name=مېزدرا|image_skyline=Mezdra-Railwaymen-House-and-school-Hristo-Botev.jpg|image_caption=د ریل پټلۍ کور او د هریسټو بوټیو ښوونځی|coordinates_display=inline,title|coordinates_region=BG|subdivision_type=[[د نړۍ هېوادونه|هېواد]]|subdivision_name=[[بلغاريا]]|subdivision_type1=[[د بلغاريا ولايتونه|ولايت]]{{سخ}}<small>(سيمه)</small>|timezone=[[ختيځې اروپا وخت|EET]]|utc_offset=+2|timezone_DST=[[ختيځې اروپا اوړي وخت|EEST]]|utc_offset_DST=+3|map_caption=د مېزدرا موقعيت|pushpin_map=Bulgaria <!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map -->|pushpin_label_position=<!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->|pushpin_map_caption=Location of Mezdra|pushpin_mapsize=|leader_title=ښاروال|postal_code_type=[[د بلغاريا پوستخونې|پوستخونې نمبر]]|native_name=Мездра|image_shield=BUL Мездра COA.jpg|subdivision_name1=[[وارتسا]]|population_total=10,896|population_footnotes=<ref name="statistika">{{en icon}} [http://www.nsi.bg/otrasalen.php?otr=53&a1=1583&a2=1584&a3=1588#cont Bulgarian National Statistical Institute - Bulgarian towns in 2009]</ref><!-- تکمیل یادکرد توسط ربات از ویکی انگلیسی -->|population_as_of=31.12.2009|elevation_m=214|postal_code=3100|area_code=0910|latd=43|latm=9|lats=|latNS=N|longd=23|longm=42|longs=|longEW=E|leader_name=ایوان اسپارهوف <small>([[د بلغاریا سوسیالیست ګوند|BSP]])</small>}} '''مېزدرا''' د [[بلغاریا]] د وراتسا ولایت یو ښار دی چې په 2001 کال کې یې نفوس 12,387تنه و. <ref>{{یادکرد وب|عنوان=The largest cities in Bulgaria, ranked by population|نشانی=http://population.mongabay.com/population/Bulgaria|ناشر=mongabay.com|تاریخ بازبینی=30 Jun 2012|کد زبان=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120714012701/http://population.mongabay.com/population/bulgaria|archivedate=۱۴ ژوئیه ۲۰۱۲|dead-url=yes}}</ref> <ref>{{یادکرد وب|عنوان=Bulgaria: largest cities and towns and statistics of their population|نشانی=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-32|ناشر=world-gazetteer|تاریخ بازبینی=22 May 2012|کد زبان=en|تاریخ بایگانی=5 دسامبر 2012|پیوند بایگانی=https://archive.today/20121205084527/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-32}}</ref> == اړوند پوښتنې == * په بلغاریا کې د ښارونو لیست == سرچینې == {{لړسرچينې}} [[وېشنيزه:بلغاريې ښارو]] [[وېشنيزه:بلغاريه]] [[وېشنيزه:بلغاريايي ژبه]] [[وېشنيزه:بلغاريايي ژ]] [[وېشنيزه:بلغاريا ښارونه]] [[وېشنيزه:بلغاريا]] [[وېشنيزه:بلغاري ژبه]] [[وېشنيزه:بلغاري]] bkkrqlv1kchq00ewe6zzve37g38wd9z 0 63105 283430 2022-07-27T11:41:30Z شاه زمان پټان 26102 د "[[:fa:Special:Redirect/revision/34095514|کویما، آنگولا]]" مخ د ژباړلو له مخې جوړ شوی wikitext text/x-wiki '''کویما''' (په انګليسي ژبه: Cuima) د [[آنګولا|آنگولا]] هېواد په [[د هومبو ولایت|هوامبو ولايت]] کې يو ښار دی چې په ۲۰۰۹ میلادی کال يې نفوس ۶٬۵۴۶ تنه و.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=The largest cities in Angola, ranked by population|نشانی=http://population.mongabay.com/population/Angola|ناشر=mongabay.com|تاریخ بازبینی=25 Sep 2012|کد زبان=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120510072600/http://population.mongabay.com/population/angola|archivedate=۱۰ مه ۲۰۱۲|dead-url=yes}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Angola: largest cities and towns and statistics of their population|نشانی=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-19|ناشر=world-gazetteer|تاریخ بازبینی=25 Sep 2012|کد زبان=en|archive-date=23 آوریل 2013|archive-url=https://archive.today/20130423033105/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-19}}</ref> == اړوند پوښتنې == * په انګولا کې د ښارونو لیست * == سرچینې == {{لړسرچينې}} [[وېشنيزه:انګولا]] [[وېشنيزه:د انګولا ښارونه]] [[وېشنيزه:د انګولا هېواد]] [[وېشنيزه:د انګولا بيرغ]] [[وېشنيزه:دا]] [[وېشنيزه:د انګولا موقعيت]] bww2d4jv1hll4mrkaeang0dh99bbjtc 0 63106 283431 2022-07-27T11:41:48Z RAMINKHAZAI135 18011 شیون فومینی شاعر د ګیلان څخه وو. wikitext text/x-wiki میر احمد سید فخری نژاد چې په شیون فومینی مشهور دی (د ۱۳۲۵ کال د لیندۍ دریمه، فومن – ۲۳ سپتمبر ۱۳۷۷، تهران) هغه د ګېلان شاعر و. kevsods0z97exxcn7nviwez6tq67toe 283432 283431 2022-07-27T11:43:48Z RAMINKHAZAI135 18011 wikitext text/x-wiki میر احمد سید فخری نژاد چې په شیون فومینی مشهور دی (د ۱۳۲۵ کال د لیندۍ دریمه، فومن – ۲۳ سپتمبر ۱۳۷۷، تهران) شاعر د ګیلان څخه وو. شیون فوماني د ۱۳۲۵ کال د جنورۍ په دریمه نیټه د فومان په ښار کې زیږیدلی دی. لومړنۍ زده کړې يې درې کاله په رشتيا کې وکړې او بيا کرمانشاه ته ولاړ او هلته يې د عالي لېسې دويمه درې کاله تېر کړل تر دې چې په ١٣٤٥ کال کې يې د طبيعي علومو ډيپلوم ترلاسه کړ. په کرمانشاه کې د دغه ښار له ادبي حلقو او شاعرانو سره اړيکه درلوده او د جعفر دروېش او عباس دروېش په څېر خلکو سره يې اړيکې لرلې. نوموړی په ۱۳۷۷ لمریز کال کې د پښتورګو د اوږدې ناروغۍ او د تهران په یوه روغتون کې د پښتورګو تر انتقال وروسته وفات شو. د هغه د وصیت له مخې د هغه قبر د رشت په سلیمان دره کې د میرزاکوچک جنګیالي مقبرې ته څېرمه او د مور قبر ته څېرمه موقعیت لري. د ۱۳۹۹ لمریز کال د لیندۍ په ۲۷مه د کلاحدوز کوڅې په سیمه کې دویم واټ د شیون فومیني په نوم ونومول شو. a3qmba0ocd98w1rorughslx4xyedj4p 283433 283432 2022-07-27T11:47:28Z RAMINKHAZAI135 18011 wikitext text/x-wiki میر احمد سید فخری نژاد چې په شیون فومینی مشهور دی (د ۱۳۲۵ کال د لیندۍ دریمه، فومن – ۲۳ سپتمبر ۱۳۷۷، تهران) شاعر د ګیلان څخه وو. شیون فوماني د ۱۳۲۵ کال د جنورۍ په دریمه نیټه د فومان په ښار کې زیږیدلی دی. لومړنۍ زده کړې يې درې کاله په رشتيا کې وکړې او بيا کرمانشاه ته ولاړ او هلته يې د عالي لېسې دويمه درې کاله تېر کړل تر دې چې په ١٣٤٥ کال کې يې د طبيعي علومو ډيپلوم ترلاسه کړ. <ref name=":0">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=گیل و دیلم پایگاه خبری تحلیلی شمال کشور|نشانی=http://www.gilodeylam.com/زندگینامه-و-گزیده-ای-از-آثار-میر-احمد-سد/|عنوان=زندگینامه و گزیده‌ای از آثار میر احمد سید فخری نژاد «شیون فومنی» به مناسبت زادروز این شاعر بزرگ گیلان}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=شعر و صدای شیون فومنی، ۲۲ سال پس از خاموشی - ایسنا|نشانی=https://www.isna.ir/amp/99062316951/|وبگاه=www.isna.ir|بازبینی=2021-07-25}}</ref> په کرمانشاه کې د دغه ښار له ادبي حلقو او شاعرانو سره اړيکه درلوده او د جعفر دروېش او عباس دروېش په څېر خلکو سره يې اړيکې لرلې. نوموړی په ۱۳۷۷ لمریز کال کې د پښتورګو د اوږدې ناروغۍ او د تهران په یوه روغتون کې د پښتورګو تر انتقال وروسته وفات شو. د هغه د وصیت له مخې د هغه قبر د رشت په سلیمان دره کې د میرزاکوچک جنګیالي مقبرې ته څېرمه او د مور قبر ته څېرمه موقعیت لري. د ۱۳۹۹ لمریز کال د لیندۍ په ۲۷مه د کلاحدوز کوڅې په سیمه کې دویم واټ د شیون فومیني په نوم ونومول شو. hcj33n40ebwsd8ysfoy48f9fm3thvol 283434 283433 2022-07-27T11:49:17Z RAMINKHAZAI135 18011 wikitext text/x-wiki میر احمد سید فخری نژاد چې په شیون فومینی مشهور دی (د ۱۳۲۵ کال د لیندۍ دریمه، فومن – ۲۳ سپتمبر ۱۳۷۷، تهران) شاعر د ګیلان څخه وو. شیون فوماني د ۱۳۲۵ کال د جنورۍ په دریمه نیټه د فومان په ښار کې زیږیدلی دی. لومړنۍ زده کړې يې درې کاله په رشتيا کې وکړې او بيا کرمانشاه ته ولاړ او هلته يې د عالي لېسې دويمه درې کاله تېر کړل تر دې چې په ١٣٤٥ کال کې يې د طبيعي علومو ډيپلوم ترلاسه کړ. <ref name=":0">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=گیل و دیلم پایگاه خبری تحلیلی شمال کشور|نشانی=http://www.gilodeylam.com/زندگینامه-و-گزیده-ای-از-آثار-میر-احمد-سد/|عنوان=زندگینامه و گزیده‌ای از آثار میر احمد سید فخری نژاد «شیون فومنی» به مناسبت زادروز این شاعر بزرگ گیلان}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=شعر و صدای شیون فومنی، ۲۲ سال پس از خاموشی - ایسنا|نشانی=https://www.isna.ir/amp/99062316951/|وبگاه=www.isna.ir|بازبینی=2021-07-25}}</ref> په کرمانشاه کې د دغه ښار له ادبي حلقو او شاعرانو سره اړيکه درلوده او د جعفر دروېش او عباس دروېش په څېر خلکو سره يې اړيکې لرلې. نوموړی په ۱۳۷۷ لمریز کال کې د پښتورګو د اوږدې ناروغۍ او د تهران په یوه روغتون کې د پښتورګو تر انتقال وروسته وفات شو. د هغه د وصیت له مخې د هغه قبر د رشت په سلیمان دره کې د میرزاکوچک جنګیالي مقبرې ته څېرمه او د مور قبر ته څېرمه موقعیت لري.<ref name="نقد حال ۱">[http://naghdehal.com/743/7/#?71,511 روزنامۀ‌ نقد حال: ''عباس درویشی شاعر‌ پیشکسوت‌ کرمانشاهی در‌ گفت‌و‌گو‌ با نقدحال: ‌«شعر» اثرگذارترين عنصر ارتباط انسان و جامعه است''، نوشته‌شده در شمارۀ ۷۴۳، سال پانزدهم، سه‌شنبه ۶ اسفند ۱۳۹۸، ص ۷؛] بازدید در ۶ اسفند ۱۳۹۸.</ref> د ۱۳۹۹ لمریز کال د لیندۍ په ۲۷مه د کلاحدوز کوڅې په سیمه کې دویم واټ د شیون فومیني په نوم ونومول شو.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://khazardaily.ir/یادمان-شاعر-شهیر-شالی-شیون-فومنی-در-ز/|عنوان=وب سایت رسمی روزنامه خزر {{!}} گیلان|بازبینی=2017-02-28}}</ref><ref name=":1">{{یادکرد وب|کد زبان=fa-IR|نشانی=http://fouman.org/شیون-فومنی-؛-شاعر-شعرهای-شبنم-گون/|عنوان=شیون فومنی؛ شاعر شعرهای شبنم گون {{!}} وب سایت شهرستان فومن|بازبینی=2017-02-28|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190406221709/http://fouman.org/%D8%B4%DB%8C%D9%88%D9%86-%D9%81%D9%88%D9%85%D9%86%DB%8C-%D8%9B-%D8%B4%D8%A7%D8%B9%D8%B1-%D8%B4%D8%B9%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D8%A8%D9%86%D9%85-%DA%AF%D9%88%D9%86/|archivedate=۶ آوریل ۲۰۱۹|dead-url=yes}}</ref> <ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=http://shivan-foumani.rzb.ir/|عنوان=شیون فومنی|ناشر=وبلاگ شیون فومنی|تاریخ=|تاریخ بازدید=۲۲ ژوئیه ۲۰۲۲}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=نامگذاری ۱۳ خیابان تهران به نام شاعران/ مخالفت خانواده مرحوم سرحدی‌زاده با نامگذاری یک خیابان به یاد او|نشانی=https://www.ilna.news/بخش-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-5/997118-%D9%86%D8%A7%D9%85%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D9%86%D8%A7%D9%85-%D8%B4%D8%A7%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%AE%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%AA-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%85%D8%B1%D8%AD%D9%88%D9%85-%D8%B3%D8%B1%D8%AD%D8%AF%DB%8C-%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D9%86%D8%A7%D9%85%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%DB%8C%DA%A9-%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%D9%88|وبگاه=خبرگزاری ایلنا|بازبینی=2021-03-09|کد زبان=fa}}</ref> <ref>{{یادکرد خبر|نام=|نام خانوادگی=|همکاران=|پیوند=https://www.mehrnews.com/news/2887194/%D8%B4%D8%A8-%D8%B4%DB%8C%D9%88%D9%86-%D9%81%D9%88%D9%85%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D8%AF|عنوان=شب «شیون فومنی» در ارسباران برگزار می‌شود|اثر=|ناشر=خبرگزاری مهر|صفحه=|تاریخ=|بازیابی=۱۳ فوریه ۲۰۲۲}}</ref> <ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=https://www.tarafdari.com/node/1820628|عنوان=بمناسبت تولد خالق منظومه گاو، شیون فومنی|ناشر=طرفداری|تاریخ=|تاریخ بازدید=۲۲ ژوئیه ۲۰۲۲}}</ref> 5bty7rqe03uxy5vrf2sc2vzh7m999cj 3 63107 283435 2022-07-27T11:55:17Z ښه راغلاست پیغام ورکوونکی 11444 د يوه نوي کارن د خبرواترو مخ کې د [[ښه راغلئ|ښه راغلاست پيغام]] ورگډوي wikitext text/x-wiki {{ښه راغلئ|realName=|name=LE MISS TUTA}} -- <span style="font-family: MCS Quds SU normal; font-size: 15px; text-shadow: silver 0.2em 0.2em 0.1em;"> '''[[کارن:Af420|<font color="black">'''Af420''']]''' </span> ^{<font face="MCS Quds SU normal" size="3">'''[[د کارن خبرې اترې:Af420|<font color="#69 69 69">'''اړیکه''']] '''</font>} ۱۱:۵۵, ۲۷ جولای ۲۰۲۲ ([[همغږي نړیوال وخت|‌‌‌‌'''نړیوال ‌وخت''']]) qmby49lejjvgywejmk0iccuxklxsk2q