Wikipedia
rwwiki
https://rw.wikipedia.org/wiki/Intangiriro
MediaWiki 1.39.0-wmf.25
first-letter
Itangazamakuru
Ibidasanzwe
Ibiganiro
Umukoresha
Ibiganiro by'umukoresha
Wikipedia
Ibiganiro kuri Wikipedia
Dosiye
Ibiganiro kuri dosiye
MediyaWiki
Ibiganiro kuri MediyaWiki
Inyandikorugero
Ibiganiro ku nyandikorugero
Ubufasha
Ibiganiro ku bufasha
Ikiciro
Ibiganiro ku byiciro
TimedText
TimedText talk
Module
Module talk
Gadget
Gadget talk
Gadget definition
Gadget definition talk
Ikawa ya Maraba
0
3674
86292
77075
2022-08-23T19:11:59Z
MrTallBoy
9928
#WPWP #WPWPRW
wikitext
text/x-wiki
[[Dosiye:NP_Rwanda_Coffee6_(6283320845).jpg|thumb|Igihingwa cy' ikawa mu Rwanda gifasha cyane abaturage kwiteza imbere ndetse n'igihugu kikabona bamukerarugendo]]
[[Dosiye:MarabaCoffeeDryingRacks.jpg|thumb|Ikawa ya Maraba iri gutunganywa]]
'''[[Ikawa]] ya Maraba'''
Ikawa ni kimwe mu bihingwa ngengabukungu gifite isoko ryo hanze y’igihugu kikazamura ubukungu bw’u Rwanda ndetse ngo kikaba kinakundwa cyane kubera uburyohe budasanzwe. Hakunze rero kubaho amarushanwa yo kumva ikawa iruta izindi mu buryohe bikitabirwa n’inzobere mu kuyumva, akaba ari muri bene nk’ayo marushanwa ikawa ya Maraba yabaye iya mbere ndetse ikabona n’igihembo. Mu [[Akagari ka Maraba|kagari ka Maraba]] [[umurenge wa Shyembe]] ho mu [[Ntara y’Amajyepfo]] niho hera iyo kawa ifite umwihariko w’uburyohe budasanzwe.
Imvaho Nshya yanyarukiye muri uwo Murenge kureba uko abahinzi ba kawa yaho babayeho niba kuba yitwa ko ari iyambere bibagiraho ingaruka nziza cyangwa biherera iyo. Aho twabasanze ni kuri koperative Abahuzamugambi, hakaba hari na labolatwari ibafasha kurobanura ikawa. Kuri iyo koperative twasanze batoranya ikawa batubwira ko uretse kuyihinga koperative ibaha n’akazi kandi ikabahemba ku buryo ngo ikibazo cy’ubushomeri muri uwo Murenge cyagabanutse. Ngo barashimira Perezida wa Repubulika ko muri iyi manda ishize hari aho bavuye bakaba bafite n’aho bageze ngo kubera gahunda Leta yashyizeho zo kwibumbira mu makoperative ndetse n’izo kubaka inganda kuko byabagabanyirije imvune ndende bagiraga ubwo bari bagikoresha uburyo bwo hambere bwo gusya n’urusyo gusa ngo byaba byiza cyane bongerewe imashini bityo umusaruro ukiyongera.
[[File:MarabaChute.jpg|thumb|250px|left|<font color="grey">Ikawa ya Maraba</font>]]
USAID, ikigo cy’abanyamerika gitsura amajyambere, cyerekanye ibicuruzwa bikomoka ku buhinzi yafashije Abanyarwanda gushakira amasoko mu bihugu by’[[Uburayi]] na [[Leta Zunze Ubumwe z’Amerika]]. Muri ibyo bicuruzwa harimo ikawa ya Maraba, urusenda, ifu y’imyumbati y’i Butare, umutobe w’amatunda bita Agashya, n’inzoga ikoze mu ikawa yo mu Rwanda yengerwa muri Amerikai. Iyo nzoga icyakora ntiratangira gucururizwa mu Rwanda.
== ==
*[[Abahuzamugambi b’Ikawa ya Maraba]] (''Coopérative du Café de Maraba'')
== Imiyoboro ==
*[http://www.orinfor.gov.rw/printmedia/news.php?type=rw&volumeid=81&cat=4&storyid=2456 Maraba: Kawa yabateje imbere, hari ibyo banasaba Kagame]
[[Category:Ubukungu bw’u Rwanda]]
9copm2pff478no6mmykd4zcfyt5km42
Amerika
0
3679
86296
81536
2022-08-23T19:24:53Z
MrTallBoy
9928
#WPWP #WPWPRW
wikitext
text/x-wiki
[[Dosiye:1747 Bowen Map of North America and South America ( Western Hemisphere) - Geographicus - America-bowen-1747.jpg|thumb|Ikarita ya America]]
[[File:Americas (orthographic projection).svg|thumb|250px|<span style="color:grey;">Ikarita y’Amerika</span>]]
Umugabane w’'''Amerika''' ni umwe mu [[Umugabane w’Isi|migabane]] igize [[isi]].
* Ituwe n'abaturage 1,001,559,000 (2016).
* Batuye kubuso bwa km² 42,549,000.
[[Dosiye:American Flag Waving on a Flag Pole.jpg|center|thumb|420x420px|amerika]]
== ==
* [[Amerika ya Ruguru]]
* [[Amerika y’Epfo]]
[[Category:Amerika]]
czdehg0k8l4hshr13abhgovwl35fyxe
Ingamiya
0
6483
86294
82014
2022-08-23T19:19:14Z
MrTallBoy
9928
#WPWP #WPWPRW
wikitext
text/x-wiki
[[Dosiye:07. Camel Profile, near Silverton, NSW, 07.07.2007.jpg|thumb|Ingamiya]]
Amoko yingamiya
== Amoko y’ingamiya ==
* [[Camelus dromedarius]]
* [[Camelus bactrianus]]
[[Category:Inyamabere]]
[[Category:Amatungo]]
hgf9cn8axvcfnj8gjx31pwbybtyuz9w
86295
86294
2022-08-23T19:20:07Z
MrTallBoy
9928
#WPWP #WPWPRW
wikitext
text/x-wiki
[[Dosiye:07. Camel Profile, near Silverton, NSW, 07.07.2007.jpg|thumb|Ingamiya]]
[[Dosiye:Camel Farm in Mongolia 02.jpg|thumb|Ingamiya yo muri Mongolia]]
Amoko yingamiya
== Amoko y’ingamiya ==
* [[Camelus dromedarius]]
* [[Camelus bactrianus]]
[[Category:Inyamabere]]
[[Category:Amatungo]]
9qdos73529dxivah67ough533mhdw6s
Sina Gerard
0
8494
86291
83809
2022-08-23T19:10:38Z
MrTallBoy
9928
#WPWP #WPWPRW
wikitext
text/x-wiki
[[Dosiye:Entreprise Urwibutso Sina Gerard Nyirangarama.jpg|thumb|Entreprise Urwibutso Sina Gerard Nyirangarama]]
'''Sina Gérard''' (wavutse 1963) ni umunyarwanda ukurikirana kandi rwiyemezamirimo, niwe watangiye akaba n'umuyobozi w'ikigo gitunganya ibiribwa Urwibutso Enterprises . Ni umworozi w'ingurube, ukora ibiti, nyir'imigati, nyiri supermarket, ukora ibirungo, hamwe n'abagiraneza. Yavukiye mu [[Intara y’Amajyaruguru y’u Rwanda|Ntara y'Amajyaruguru]], akarere ka Rulindo ; umurenge wa Tare n'akagari ka Nyirangarama. Nyuma, Nyirangarama, yabaye izina rye kubera ingaruka ubucuruzi bwagize ku baturage. Arubatse, afite abana batatu.
Sina Gerard azwiho ubwitange mu iterambere ryaho. Isosiyete yatangije mu 1983, Urwibutso Enterprises, yavuye mu iduka rito igera ku mashami menshi hirya no hino mu gihugu cy'u Rwanda. Isosiyete Urwibutso, yatanze akazi 280 k'igihe cyose n'akazi 600 k'igihe gito mu cyaro aho Sina akomoka. Isosiyete ikorana n'impuzandengo y'imiryango 3.000 ifitanye isano n'ubuhinzi. Sina kandi yahaye abahinzi basezeranye na gahunda mbonezamubano nko gutera inkunga inguzanyo ziciriritse, uburezi, na gahunda yo guhugura ubuhinzi .
Ingaruka z'umurimo we zamenyekanye ku rwego mpuzamahanga, kandi yahawe ibihembo byinshi na yo. Urutonde rwibihembo bye rurimo Diamond International Quality Crown, Igihe gishya cya Era kubera Ikoranabuhanga, Ubwiza, no guhanga udushya, ndetse na Made in Rwanda Award.
Kuri ubu Sina ni umwe mu bagabo bakize cyane mu Rwanda kandi Urwibutso Enterprises ni ubwami bw’amadorari miliyoni.
== Umwuga ==
[[Dosiye:PikiWiki_Israel_9192_Gan-Shmuel_-_orange_juice_factory_in_1978.jpg|thumb|Sina Gerard ni rwiyemezamirimo ukora umutobe, juice mu mbuto ziboneka cyane mu Rwanda ]]
=== Tangira ===
Sina Gérard yatangije Urwibutso Enterprises afite imyaka 20, mu 1983. Yakoresheje imari shingiro ya 33.000RWF (agaciro ka 2013) kandi atanga umusaruro mubuhinzi bwababyeyi kugirango atangire imigati nto. Na bakery ye, we yatangiye umukono Urwibutso Donuts, bikaba nyuma yabaye izina Ventures we Igikubo. Igihe imigati ye yatangiraga gutanga umusaruro ku ishoramari, Sina yaragutse maze yinjira mu gukora imbuto-umutobe.
=== Umwuga wo hagati ===
Mu 1999, abonye ko ibicuruzwa bye bishya yongeyeho byagenze neza, yashora imari mu bikoresho byo gukora umutobe. Sina yafatanije nabahinzi benshi baho, bashora imari mubushakashatsi bwubuhanga bwo kubungabunga umutobe. Imitobe ya Agashya, cyane cyane nectar yimbuto yimbuto, nayo yamenyekanye kumasoko. Sina yahise atandukanya imishinga ye kurushaho: yongeyeho umushinga w'ingurube; inka, ihene, ibice byo korora urukwavu; n'umuvinyu n'umusaruro wa chili. Chili Akabanga yabaye kimwe mu bicuruzwa akoresha cyane, atari mu [[Rwanda]] gusa, ahubwo no ku mugabane wa Afurika no mu bindi bice by<nowiki>'isi. Sina avuga kuri Akabanga, "Bisobanura ikintu nk '' ibanga '</nowiki>. Nushira ku biryo byawe, uzasobanukirwa ibanga. "
=== 2000 ===
Kuva icyo gihe, Sina yaguye uruganda Urwibutso kandi isosiyete yongera ibicuruzwa bishya kuva kuri biscuits kugeza kuri vino. Ubu Urwibutso bibyara ikintu urugamba ibicuruzwa
[[Dosiye:Industry_City_Japanese_Market_(54294).jpg|thumb|Isoko ry' uruganda rwa Sina Gerard ruzwi ku izina rya Nyirangarama]]
birimo ifu Akanoze Maize floor, Akandi y'agaciro amazi, Agashya inanasi umutobe, strawberry na amwifuza imbuto umutobe, Akabanga n'urusenda amavuta, Akaryoshye strawberry na [[Yawurute|juice y'amatunda]], Akarusho umweru, umutuku na divayi insina ndetse 'AKARABO' biscuit .
Mu AKARABO biscuit katangijwe ku bufatanye na Sweet Z'IBIRAYI Actions for Security na Health muri Afurika (SASHA) ndetse n'abafatanyabikorwa mpuzamahanga Z'IBIRAYI Center (CIP), Rwanda Agricultural Board (RAB), Catholic Relief Services (CRS), IMBARAGA, Young Ishyirahamwe ry'abakristu b'abagore (YWCA). Iyi biscuit yashizweho kugirango yongere imirire nubukungu byimiryango yo mucyaro hamwe nabagore aribo itsinda ryibandwaho. Amaze gutsinda mu bucuruzi Sina Gérard yahisemo gushora imari mu gace atuyemo. Yaha abahinzi imbuto z'ubusa, ifumbire, amahugurwa kandi agura imyaka yabo igihe biteguye gusarurwa. Afite intego yo gutuma abahinzi bo mu Rwanda bumva bishimiye kuba abahinzi, kuko bangana na 90% by'abaturage.
=== Akazi k'abagiraneza ===
Sina kandi ni umugiraneza. Yubatse ishuri Collège Fondation Sina Gérard kubanyeshuri bo mu gace atuyemo. Ishuri ryigisha abanyeshuri kuva kurwego rwincuke kugeza
[[Dosiye:PikiWiki_Israel_7981_Gan_-_Samuel_-_juice_factory_in_1955.JPG|thumb|Ishuri ryigisha imyuga itandukanye ryashinzwe na Sina Gerard rigamije gufasha urubyiruko kwiteza imbere.]]
mumashuri yisumbuye. Abanyeshuri biga kubuntu, ndetse nabari mumashuri acumbikira. Ishuri ryubatswe mumiryango iciriritse, cyane cyane Urwibutso Enterprises ikorana. Iri shuri rihugura abanyeshuri kubaka ubumenyi nubumenyi mubice byubuhinzi, ubuvuzi bwamatungo nubumenyi bwibiryo .
Ubu ishuri rifite abanyeshuri bagera ku 1100. Abanyeshuri bafite uburyo bwo guhinga butanga imbuto nka strawberry, pome, imbuto za [[Makadamiya|Macadamiya]], imbuto za logan, imbuto nshya mu [[Rwanda]] . Sina arateganya ko ishuri ryabyara abanyeshuri bazaba abafite PHD mumwaka wa 2022. Sina igamije ko ishuri ryaba ikigo aho abakiri bato nabatishoboye biyubaka bakivana mubukene.
=== Amagambo ===
"Mparanira ko nafasha abakennye cyane bitari muburyo bwo mu mafaranga gusa ahubwo no kubafasha kumenya uko ayo mafaranga bayigezaho mbaha ubumenyi bwayo." CNN
CNN "Intego yanjye ni ukureba niba abaturage bo mu Rwanda biyubaka kandi bakava mu bukene."
"Intego yanjye ni ukureba niba abahinzi bo mu Rwanda, kubera ko bapimwe 90%, bumva bishimiye kuba abahinzi. Nzi neza ko nzabigeraho kuko kugeza ubu maze kugera kuri byinshi. "
== Ibyagezweho ==
* Ikamba ryiza rya Diamond. 2011.
* Igihembo gishya cya Era kubijyanye n'ikoranabuhanga, ubuziranenge no guhanga udushya. 2012
* Yakozwe mu Rwanda Igihembo. 2018
== Reba ==
{{Reflist}}
[[Category:Ubukungu bw’u Rwanda]]
[[Category:Pages with unreviewed translations]]
s104j13udo8m5mrbioz9s9gkv2a0p64
INYAMBO
0
8516
86300
79897
2022-08-24T08:17:56Z
Deogratias20
11248
#WPWP#WPWPRW
wikitext
text/x-wiki
== INYAMBO ==
[[Dosiye:INYAMBO.jpg|thumb|INYAMBO]]
Inyambo ni [[inka]] benshi bakunze kwita inyarwanda kuko zahoze mu [[Rwanda]] ziri muri bimwe byaranze amateka n'umuco w'Abanyarwanda, zirangwa n'umubyimba munini, amahembe manini kandi maremare, arambuye, y'igitare ateye neza. Inyambo ziba zifite amaso mato, amaguru ateye neza, igikanu kigamitse, ibara rimwe ry'ibihogo kandi mu mashyo yose.<ref>http://rab.gov.rw/index.php?id=236&tx_news_pi1%5Bnews%5D=43&tx_news_pi1%5Bday%5D=12&tx_news_pi1%5Bmonth%5D=7&tx_news_pi1%5Byear%5D=2014&cHash=1e62a46b6470d6872ff61496209555dc</ref>
* 1 Ubusobanuro bw'Inyambo n'ibiranga inyambo
* 2 Amateka y'inyambo
* 3 Imyororokere Y'inyambo
* 4 Ibitangaje n'ikoranabuhanga mukubungabunga inyambo
* 5 Amafoto
* 6 Imiyoboro
== Amateka y'inyambo ==
Mu gihe cy'ubutegetsi bwa cyami mu Rwanda inka byumwihariko inyambo zari zifite icyo zivuze mu muco gakondo kabanyarwanda.Bivigwa ko inka yaba yarageze mu Rwanda ubwo Umwami yarambagiraga hamwe nabari bamugaragiye akabona inyamanswa ifite ubwoya irikumwe nakana kayo ategeka ko bayijyana mu rugo bakayorora nuko nuko kuva ubwo ihabwa izina ry'inka, ibi kandi bigahuza nibisangwa ku mpapuro zambere zigitabo cyanditswe n'umwanditsi w'umunyarwanda w'umuhanga Alex Kagame yise inganji karinga, andi makuru kandi avugako inka zaba zarageze mu rwanda ziturutse mu duce tw'indorwa, umutara ndetse na karagwe. mu nka zabaga mu Rwanda harimo amoko abiri murizo yari yubashwe ariyo inyambo hamwe n'inkuku inyambo zari zubashwe ku rwego rwo hejuru.<ref>https://ar.umuseke.rw/inkomoko-yinyambo-z-i-rwanda.hmtl</ref> kuva zikivuka inyambo zatangiraga gutozwa kwitonda no gutambuka neza Mu Rwanda rwo hambere inka z'inyambo zari ubukungu ndashyikirwa. Ibi bigaragazwa namazina yazo yazisingizaga, aho amateka agaragaza ko yatangiye ku ngoma y'Umwami YUHI IV GAHINDIRO<ref>http://www.wikirwanda.org/index.php?title=Yuhi_IV_Gahindiro</ref> (ahasaga mu wa 1746) ubwo abanyarwanda batangiye kuzirata kubwakamaro kazo.<ref>http://rab.gov.rw/index.php?id=236&tx_news_pi1%5Bnews%5D=43&tx_news_pi1%5Bday%5D=12&tx_news_pi1%5Bmonth%5D=7&tx_news_pi1%5Byear%5D=2014&cHash=1e62a46b6470d6872ff61496209555dc</ref>
== ibitangaje n'ikoranabuhanga mu kubungabunga inyambo ==
Inyambo ubu wazisanga i Nyanza mu Rukari niho uwashaka kuzisura yazisanga aho usanga ishyo ryazo. akenshi ziba zitamirije inkindi kumahebe no kurwakanakana, ziyerekana mu buryo budasanzwe kandi bunogeye ijisho. zigenda ziyerekana. izi nka zikunze kugaragara mu birori by'umuco aho usanga zigenda zikamenya inzira zicamo kandi zigatera ibyishimo abazireba.<ref>https://www.kigalitoday.com/umuco/umurage/article/ibitangaje-ku-nka-z-inyambo-ziboneka-i-nyanza</ref>
Ikigo [http://www.rab.gov.rw/index.php?id=180 RAB] gikomeje kubungabunga inyambo hakoreshejwe ikoranabuhanga aho hatunganywa intanga zo kuzitera, gutunganya insoro no kuzitera, kubika intanga cg insoro mu bubiko bwabugenewe. Gucukumbura byimbitse imiterere nyayo y'inyambo, kugaragaza by'imazeyo imiterere y'inyambo.<ref>http://rab.gov.rw/index.php?id=236&tx_news_pi1%5Bnews%5D=43&tx_news_pi1%5Bday%5D=12&tx_news_pi1%5Bmonth%5D=7&tx_news_pi1%5Byear%5D=2014&cHash=1e62a46b6470d6872ff61496209555dc</ref>
= Imyororokere y'inyambo no kuzita =
Kera mu Rwanda, kugirango inyambo zigwire Umutware w'inyambo yafataga inka yitwa inkuku akayibangurira ku mfizi y'inyambo ikabyara iyitwa ibigarama, ibigarama akabibangurira ku mfizi y'inyambo bikabyara iyitwa inkerakibumbiro, inkerakibumbiro akayibangurira ku mfizi y'inyambo ikabyara iyitwa imirizo, imirizo akayibangurira ku mfizi y'inyambo ikabyara iyitwa ingegene, ingegene niyo nyambo yuzuye.<ref>https://museum.gov.rw/fileadmin/templates/Documents/Newsletter_July-_September_2017.pdf</ref> Iyo inyambo zabaga zimaze kubyara uburiza; umutahira w'inyambo yatumiraga umwisi, akazitegereza neza, maze iz'ingenzi muri zo akazita, akaziha [https://museum.gov.rw/fileadmin/templates/Documents/Newsletter_July-_September_2017.pdf inshutso]. yamara kuziha inshutso agataha. ubwo bamuhaga inka y'intizo ikamwa, yamara kuyitekesha akayisubizayo. iyo ubushyo bwa za nyambo bwamaraga kubyara ubuheta, bongeraga gutumira umwisi ngo agire icyo yongera ku nshutso. ubwo yitaga iy'indatwa muri za mpete, akayisingiza. Inshutso yari yarayihaye mbere ikaba ariyo ibanza, ikitwa impamagazo, igisingizo cya kabiri ayihaye kikitwa impakanizi, ibindi bisingizo bikitwa imivugo. igisingizo cya nyuma cyikitwa umusibo(iyo cyabaga gisingiza ya ndatwa y'isonga yonyine) cyangwa imivunano(iyo cyabaga gisingiza za ndatwa zose yari yarahaye inshutso mu ikubitiro). yamaraga gusoza uwo murimo wose wo kwita inyambo bakamuha inka y'ingororano akayicyura ikaba iye y'ishimwe.<ref>https://ubuvanganzo.blog4ever.com/inka-n-inganzo</ref>
== Amafot0 ==
[[Dosiye:Veau_Inyambo.jpg|thumb|[[Dosiye:INYAMBO.jpg|thumb|INYAMBO]]Inyambo]]
[[File:Inyambo.jpg|thumb|247x247px]]
[[File:Inyambo.jpg|thumb|247x247px]]
== Imiyoboro ==
<references />
[[Category:Amatungo]]
[[Category:Ubworozi]]
[[Category:Umuco w' U Rwanda]]
3hdm3cblazmv2gxs12h79gu0jesp0i6
86301
86300
2022-08-24T08:21:05Z
Deogratias20
11248
Inka z'Inyambo#WPWP#WPWPRW
wikitext
text/x-wiki
== INYAMBO ==
[[Dosiye:INYAMBO.jpg|thumb|INYAMBO]]
Inyambo ni [[inka]] benshi bakunze kwita inyarwanda kuko zahoze mu [[Rwanda]] ziri muri bimwe byaranze amateka n'umuco w'Abanyarwanda, zirangwa n'umubyimba munini, amahembe manini kandi maremare, arambuye, y'igitare ateye neza. Inyambo ziba zifite amaso mato, amaguru ateye neza, igikanu kigamitse, ibara rimwe ry'ibihogo kandi mu mashyo yose.<ref>http://rab.gov.rw/index.php?id=236&tx_news_pi1%5Bnews%5D=43&tx_news_pi1%5Bday%5D=12&tx_news_pi1%5Bmonth%5D=7&tx_news_pi1%5Byear%5D=2014&cHash=1e62a46b6470d6872ff61496209555dc</ref>
* 1 Ubusobanuro bw'Inyambo n'ibiranga inyambo
* 2 Amateka y'inyambo
* 3 Imyororokere Y'inyambo
* 4 Ibitangaje n'ikoranabuhanga mukubungabunga inyambo
* 5 Amafoto
* 6 Imiyoboro
== Amateka y'inyambo ==
Mu gihe cy'ubutegetsi bwa cyami mu Rwanda inka byumwihariko inyambo zari zifite icyo zivuze mu muco gakondo kabanyarwanda.Bivigwa ko inka yaba yarageze mu Rwanda ubwo Umwami yarambagiraga hamwe nabari bamugaragiye akabona inyamanswa ifite ubwoya irikumwe nakana kayo ategeka ko bayijyana mu rugo bakayorora nuko nuko kuva ubwo ihabwa izina ry'inka, ibi kandi bigahuza nibisangwa ku mpapuro zambere zigitabo cyanditswe n'umwanditsi w'umunyarwanda w'umuhanga Alex Kagame yise inganji karinga, andi makuru kandi avugako inka zaba zarageze mu rwanda ziturutse mu duce tw'indorwa, umutara ndetse na karagwe. mu nka zabaga mu Rwanda harimo amoko abiri murizo yari yubashwe ariyo inyambo hamwe n'inkuku inyambo zari zubashwe ku rwego rwo hejuru.<ref>https://ar.umuseke.rw/inkomoko-yinyambo-z-i-rwanda.hmtl</ref> kuva zikivuka inyambo zatangiraga gutozwa kwitonda no gutambuka neza Mu Rwanda rwo hambere inka z'inyambo zari ubukungu ndashyikirwa. Ibi bigaragazwa namazina yazo yazisingizaga, aho amateka agaragaza ko yatangiye ku ngoma y'Umwami YUHI IV GAHINDIRO<ref>http://www.wikirwanda.org/index.php?title=Yuhi_IV_Gahindiro</ref> (ahasaga mu wa 1746) ubwo abanyarwanda batangiye kuzirata kubwakamaro kazo.<ref>http://rab.gov.rw/index.php?id=236&tx_news_pi1%5Bnews%5D=43&tx_news_pi1%5Bday%5D=12&tx_news_pi1%5Bmonth%5D=7&tx_news_pi1%5Byear%5D=2014&cHash=1e62a46b6470d6872ff61496209555dc</ref>
== ibitangaje n'ikoranabuhanga mu kubungabunga inyambo ==
Inyambo ubu wazisanga i Nyanza mu Rukari niho uwashaka kuzisura yazisanga aho usanga ishyo ryazo. akenshi ziba zitamirije inkindi kumahebe no kurwakanakana, ziyerekana mu buryo budasanzwe kandi bunogeye ijisho. zigenda ziyerekana. izi nka zikunze kugaragara mu birori by'umuco aho usanga zigenda zikamenya inzira zicamo kandi zigatera ibyishimo abazireba.<ref>https://www.kigalitoday.com/umuco/umurage/article/ibitangaje-ku-nka-z-inyambo-ziboneka-i-nyanza</ref>
Ikigo [http://www.rab.gov.rw/index.php?id=180 RAB] gikomeje kubungabunga inyambo hakoreshejwe ikoranabuhanga aho hatunganywa intanga zo kuzitera, gutunganya insoro no kuzitera, kubika intanga cg insoro mu bubiko bwabugenewe. Gucukumbura byimbitse imiterere nyayo y'inyambo, kugaragaza by'imazeyo imiterere y'inyambo.<ref>http://rab.gov.rw/index.php?id=236&tx_news_pi1%5Bnews%5D=43&tx_news_pi1%5Bday%5D=12&tx_news_pi1%5Bmonth%5D=7&tx_news_pi1%5Byear%5D=2014&cHash=1e62a46b6470d6872ff61496209555dc</ref>
= Imyororokere y'inyambo no kuzita =
Kera mu Rwanda, kugirango inyambo zigwire Umutware w'inyambo yafataga inka yitwa inkuku akayibangurira ku mfizi y'inyambo ikabyara iyitwa ibigarama, ibigarama akabibangurira ku mfizi y'inyambo bikabyara iyitwa inkerakibumbiro, inkerakibumbiro akayibangurira ku mfizi y'inyambo ikabyara iyitwa imirizo, imirizo akayibangurira ku mfizi y'inyambo ikabyara iyitwa ingegene, ingegene niyo nyambo yuzuye.<ref>https://museum.gov.rw/fileadmin/templates/Documents/Newsletter_July-_September_2017.pdf</ref> Iyo inyambo zabaga zimaze kubyara uburiza; umutahira w'inyambo yatumiraga umwisi, akazitegereza neza, maze iz'ingenzi muri zo akazita, akaziha [https://museum.gov.rw/fileadmin/templates/Documents/Newsletter_July-_September_2017.pdf inshutso]. yamara kuziha inshutso agataha. ubwo bamuhaga inka y'intizo ikamwa, yamara kuyitekesha akayisubizayo. iyo ubushyo bwa za nyambo bwamaraga kubyara ubuheta, bongeraga gutumira umwisi ngo agire icyo yongera ku nshutso. ubwo yitaga iy'indatwa muri za mpete, akayisingiza. Inshutso yari yarayihaye mbere ikaba ariyo ibanza, ikitwa impamagazo, igisingizo cya kabiri ayihaye kikitwa impakanizi, ibindi bisingizo bikitwa imivugo. igisingizo cya nyuma cyikitwa umusibo(iyo cyabaga gisingiza ya ndatwa y'isonga yonyine) cyangwa imivunano(iyo cyabaga gisingiza za ndatwa zose yari yarahaye inshutso mu ikubitiro). yamaraga gusoza uwo murimo wose wo kwita inyambo bakamuha inka y'ingororano akayicyura ikaba iye y'ishimwe.<ref>https://ubuvanganzo.blog4ever.com/inka-n-inganzo</ref>
== Amafot0 ==
[[Dosiye:Veau_Inyambo.jpg|thumb|Inyambo]]
[[File:Inyambo.jpg|thumb|247x247px]]
[[File:Inyambo.jpg|thumb|247x247px]]
== Imiyoboro ==
<references />
[[Category:Amatungo]]
[[Category:Ubworozi]]
[[Category:Umuco w' U Rwanda]]
6ycjsicoye8sbe5wrwuzgf7grg4inqd
François Kanimba
0
8538
86293
77290
2022-08-23T19:15:40Z
MrTallBoy
9928
#WPWP #WPWPRW
wikitext
text/x-wiki
[[File:François Kanimba.png|thumb|François Kanimba]]
[[Dosiye:The Minister of Trade & Industry, Rwanda, Mr. Kanimba Francois meeting the Minister of State (Independent Charge) for Micro, Small & Medium Enterprises, Shri K.H. Muniyappa, in New Delhi on March 19, 2013.jpg|thumb|Francais kanimba in 2013 in Delhi]]
[[Dosiye:2014-DG with François Kanimba, Minister of Trade and Industry in Rwanda.jpg|thumb|François Kanimba 2014]]
'''François Kanimba''' ni impuguke n'inararibonye mu bukungu n'ibarurishamibare.
== Ubuzima bwe n'amashuri yize ==
'''François Kanimba''' yavutse taliki kuwa 18 werurwe 1958, avukira mu Murenge wa Kamegeri, mu Karere ka Nyamagabe (hahoze ari Gikongoro). Ababyeyi be bari abahinzi, iwabo uretse Kanimba Francois abandi kwiga byarabananiye, bava mu ishuri bajya gucuruza. '''Kanimba''' yize amashuri abanza kuva mu 1963 kugera 1971, amashuri y'isumbuye yayize mu ishuri ry'isumbuye rya Runyombyi kuva mu 1971 kugera 1977. Kanimba kandi yize muri kaminuza i [[Paris]] mu [[Ubufaransa]] aho yize ibijyanye ni ibarurishamibare mu ubukungu kuva mu 1977 kugera mu 1983.<ref>https://umubavu.com/amateka/article/AMWE-MU-MATEKA-YA-MINISTER-Francois-KANIMBA</ref>
== Imirimo yakoze ==
'''François Kanimba''' arangije amashuri yagarutse mu [[Rwanda]] aho kuva mu mwaka wa 1984 kugera 1995 yabaye umuyobozi mukuru muri Minisiteri y'igenamigambi ya Leta. Kuva mu 1995 yagiye gukora mu ishami rya [[Banki y'isi]] i [[Kigali]] nk'impuguke mu bukungu. Kanimba yabaye visi guverineri wa [[Banki Nkuru y'u Rwanda|Banki nkuru y'u Rwanda]] kuva mu 2000 kugera mu 2002. Nyuma yabaye guverineri wa [[Banki Nkuru y'u Rwanda|Banki nkuru y'u Rwanda]] kuva mu 2002 kugera mu 2011. Kanimba kandi yabaye [https://web.archive.org/web/20201028105716/http://www.minicom.gov.rw/index.php?id=1 Minisitiri w'inganda n'ubucuruzi] kuva muri 2011 kugera mu 2017, Kanimba kandi niwe watangije polite ya Leta y'ibikorerwa mu Rwanda ([[Made in Rwanda]]) mu mwaka wa 2015<ref>https://www.igihe.com/amakuru/u-rwanda/Kanimba-Francois-Imyaka-34-mu-bukungu-bw-u-Rwanda</ref>. kuva muri kanama 2020 '''Kanimba''' ni Komiseri ushinzwe Isoko Rusange, Ubukungu, Ubucuruzi n’imari by’[https://ceeac-eccas.org/ umuryango w’ubukungu w’ibihugu byo muri Afurika yo hagati (ECCAS)].<ref>https://www.newtimes.co.rw/news/kanimba-appointed-eccas-commissioner</ref>
== Ibindi wareba ==
* [[Banki Nkuru y'u Rwanda|Banki nkuru y'u Rwanda]]
* [[Monique Nsanzabaganwa|Dr. Monique Nsanzabaganwa]]
== Reba ==
[[Category:Ubukungu bw’u Rwanda]]
[[Category:Ubukungu]]
[[Category:Rwanda]]
[[Category:Banki nkuru y'U Rwanda]]
[[Category:Guverinoma y'u Rwanda]]
[[Category:Inararibonye]]
du14x1isw0mmrdgawjtk23oi8vjdqke
Antoine Kambanda
0
8561
86290
86151
2022-08-23T14:08:32Z
SajoR
9281
wikitext
text/x-wiki
[[File: Antoinekambanda.jpg|250px|thumb|Antoine Kambanda|link=Special:FilePath/Antoinekambanda.jpg]]
[[Dosiye:Antoine Kambanda.jpg|thumb|Cardinal Antoine Kambanda ]]
'''Antoine Kambanda''' (wavutse ku wa 10 Ugushyingo 1958) ni Umunyarwanda akaba n'Umuyobozi ukomeye muri [[Kiliziya Gatolika]] wabaye Arikiyepiskopi wa [[Arikidiyosezi Gatolika ya Kigali]] ku wa 11 Ugushyingo 2018. Mbere yaho, guhera mu 2013 yari Umushumba wa [[Diyosezi Gatolika ya Kibungo|Diyosezi ya Kibungo]].
Ku wa 25 Ukwakira 2020, Papa Fransisko yatangaje ko azamuzamura ku ntera ya karidinari. Nuko mu ihuriro ryo ku wa 28 Ugushyingo 2020 iki gikorwa kiza kubera i Roma, aba [[:en:Cardinal_(Catholic_Church)|Karidinari]] wa mbere mu [[Rwanda]].<ref>[https://www.vaticannews.va/fr/afrique/news/2020-12/kambanda-cardinal-le-pape-est-dans-les-peripheries.html Cardinal Kambanda : par mon cardinalat, « le Pape est dans les périphéries »] Vatican News (Mu Gifaransa) Ku wa 02 Ukuboza 2020. Byarebweho ku wa 09 Gashyantare 2021</ref>
[[File:Coat of arms of Antoine Kambanda (cardinal).svg|200px|thumb]]
[[File:Coat of arms of Antoine Kambanda.svg|200px|thumb]]
== Ubuto bwe ==
Antoine Kambanda yavutse ku wa 10 Ugushyingo 1958 mu Rwanda. Kubera Ivangura rishingiye ku moko, umuryango we wimukiye mu gihugu cy'Uburundi baza kwerekeza no muri Uganda, aho yize amashuri abanza, hanyuma yimukira muri Kenya, ari na ho yize amashuri yisumbuye. Nyuma yaje gusubira mu gihugu cye, aho yagiye mu Iseminari i Rutongo, [[Kigali]], (1983–1984) na Seminari Nkuru yitiriwe Mutagatifu Karori Borromeo ya Nyakibanda i [[Butare]] (1984–1990). Ku wa 8 Nzeri 1990, yahawe ubupadiri i Kabgayi na Papa Yohani Pawulo wa II. Kuva mu 1990 kugeza mu 1993 yabaye Uyobozi ushinzwe amasomo mu Iseminari nto ya Mutagatifu Visenti i Ndera, Kigali. Nyuma yerekeje mu ishuri rya Alphonsian Academy i Roma kuva mu 1993 kugeza 1999, aho yakuye impamyabumenyi y'ikirenga muri tewolojiya. Ababyeyi be na batanu muri barumuna be batandatu, hamwe n’abandi bavandimwe n’inshuti benshi, bishwe mu 1994 muri [[Itsembabwoko ry’u Rwanda ry’1994|Jenoside yakorewe Abatutsi]].
== Padiri ==
Kambanda yagizwe Umuyobozi wa Karitasi ya Arikidiyosezi ya Kigali mu 1999. Yaje kuba umuyobozi wa komite ishinzwe amajyambere ya Diyosezi ya Kigali, umuyobozi wa komisiyo ya "Ubutabera n’amahoro" ya diyosezi, akaba umwarimu wa tewolojiya y’imyitwarire muri Seminari Nkuru ya Nyakibanda. Avuga mu 2004 Kuri [[Itsembabwoko ry’u Rwanda ry’1994|Jenoside Yakorewe Abatutsi mu Rwanda]] mu 1994, Kambanda yemeye ko mu gihe bamwe mu bayobozi b'amadini gatolika bagerageje kurinda abaturage, abandi bagize uruhare muri ubwo bwicanyi. Kambanda yavuze ko ari ngombwa ko Kiliziya Gatolika ubwayo igomba kwiyubaka kugira ngo ihoshe ingaruka za Jenoside. Yavuze ati: "gukoresha isakramentu rya penetensiya mu kwiyunga no gukiza inzangano zishingiye ku moko no kwiyunga nawe ubwawe, hamwe n'Imana ndetse n'abandi, byagira akamaro mu guteza imbere kwizera kurangwa no kwizerana gutsinda ubwoba bw'undi."
Muri Nzeri 2005, Karidinali Crescenzio Sepe yamugize umuyobozi wa seminari nkuru ya filozofiya iherereye muri Diyosezi Kabgayi. Ku wa 10 Gashyantare 2006, Kambanda yagizwe umuyobozi wa Seminari Nkuru yitiriwe Mutagatifu Karoli Borromeo ya Nyakibanda. Yasimbuye Nyiricyubahiro Musenyeri Smaragde Mbonyintege, wari wagizwe umwepiskopi wa Diyosezi ya Kabgayi.
Muri Kamena 2011, yayoboye abanyarwanda benshi bagiye mu rugendo nyobokamana i Namugongo, muri Uganda, kugira ngo bifanyanye n'abandi bakirisitu mu birori byo kwizihiza umunsi mukuru w’abamaritiri b'abakirisitu 45 bahindutse bishwe mu 1884 n'Umwami Mwanga wa II wa Buganda . Mu nyigisho ye, yavuze ko igitambo abahowe Imana batanze cyafashije cyane gukwirakwiza Ubukirisitu muri Afurika bereka abamisiyoneri ko abizera bazemera gupfa bazira ukwemera kwabo.
== Musenyeri ==
Ku wa 7 Gicurasi 2013, Papa Fransisiko yagize Kambanda Umwepiskopi wa Diyosezi ya Kibungo. Yasimbuye Kizito Bahujimihigo, weguye muri Mutarama 2010 kubera "ibibazo bikomeye by’amafaranga" muri diyosezi ndetse n’ubwoba bw'uko amabanki yari agiye gufatira imwe mu mitungo ya Diyosezi kubera kutishyura imyenda. Inama y'Abepiskopi Gatolika bo mu Rwanda yamuhisemo ngo yitabire Sinodi y'Abepiskopi mu 2015.
Ku wa 19 Ugushyingo 2018, Papa Francis yamugize Arkiyepiskopi wa Kigali.
Ku wa 25 Ukwakira 2020, Papa Francis yatangaje ko azamuzamura ku ntera ya karidinari mu ihuriro riteganijwe ku wa 28 Ugushyingo 2020.
Ku cyumweru cyo ku wa 01 Ugushyingo 2020, Perezida w'u Rwanda Paul Kagame yoherereje Antoine Kambanda ubutumwa bw'ishimwe ku bw'uwo mwanya yari atorewe aho yamugaragarije ibyishimo atewe n'urwego agezeho ndetse n'uruhare Kiliziya Gatolika mu Rwanda ifite mu kuzamura imibereho myiza n'iterambere ry'abanyarwanda.<ref>President Kagame congratulates Cardinal - Elect Antoine Kambanda https://www.gov.rw/blog-detail/president-kagame-congratulates-cardinal-elect-antoine-kambanda</ref>
==Karidinali==
I Roma ku wa 28 Ugushyingo 2020, ni bwo Papa Francis yagize Antoine Kambanda Umukaridinali. Ku Cyumweru tariki ya 06 Ukuboza 2020, mu Rwanda muri Kigali Arena habaye igitambo cya Misa cyo gushimira Imana yahaye u Rwanda Karidinali wa mbere mu mateka, ari we Karidinali Antoine Kambanda cyanitabiriwe na Perezida w'u Rwanda Paul Kagame.<ref>Perezida Kagame yitabiriye misa yo gushimira Imana yahaye u Rwanda Karidinali https://www.kigalitoday.com/amakuru/amakuru-mu-rwanda/Perezida-Kagame-yitabiriye-misa-yo-gushimira-Imana-yahaye-u-Rwanda-Karidinali</ref>
Ku wa 16 Ukuboza 2020 yaje gutorerwa kuba umwe mu bagize [[:en:Congregation_for_the_Evangelization_of_Peoples|ibiro bya Papa bishinzwe iyogezabutumwa bw'abantu ku isi.]]
== Reba kandi ==
* Abakaridinali bashyizweho na Papa Fransisko
== Reba ==
{{Reflist}}
==Inkomoko y'inyongera==
* McElwee, Joshua J. (22 October 2015). "Rwandan bishop carries special concerns to synod in Rome". National Catholic Reporter. Retrieved 20 November 2018.
[[Category:Rwanda]]
0dl1ukcgwjnj75kxtnxiwkbmfqz4rii
Umuganura
0
8682
86298
77003
2022-08-24T07:26:40Z
Deogratias20
11248
Ifoto yo kwizihiza umuganura mu Rwanda
wikitext
text/x-wiki
[[Dosiye:Kurya_ubunnyano.jpg|thumb|[[Dosiye:Umuganura.jpg|thumb]]Kwizihiza umunsi w'umuganura]]
Umuganura n’umuhango w'izihizwa buri wa 5 wa mbere w’ukwezi kwa Kanama, aho abanyarwanda bizihiza ibyo bagezeho mu buhinzi, ubworozi ndetse n’uburumbuke. Gukomera kuri uyu muhango n’ugusigasira umurage w’u Rwanda kuko umuganura ukubiyemo indangagaciro zirimo kwishimira umusaruro, gukunda umurimo ndetse n’igihugu.
== Amateka ==
[[Dosiye:Kwenga_urwagwa_mu_muvure.jpg|thumb|K'umunsi w'umuganura abanyarwanda bose barangwa no gusabana barya ndetse banywa bishimira ibyo bagezeho mu buhinzi]]
Inzira y’umuganura ni imwe muri 18 zari zigize inzira z’ubwiru mu Rwanda mu gihe cy’ingoma ya cyami. Inzira z’ubwiru zarimo iz’ubukungu, iz’umutekano w’igihugu n’inzira zo gukomeza ubwami. Inzira z’ubwiru zerekanaga uko igihugu kiyoborwa mu bihe runaka, niba hateye inzara hakaba inzira igihugu kigomba kunyuramo kugirango bahangane n’icyo kibazo. Mu mateka y’u Rwanda, umunsi w’Umuganura wari umunsi mukuru ngarukamwaka wubahwaga kandi ugahabwa agaciro ibwami no mu muryango w’Abanyarwanda. Umuganura watangiye kwizihizwa mu Rwanda ku ngoma ya Gihanga Ngomijana mu kinyejana cya kenda, hanyuma uza kongera guhabwa imbaraga na Ruganzu II Ndoli hagati y’imyaka ya 1510-1543 ubwo yabohoraga u Rwanda nyuma y’imyaka irenga cumi n’itanu ruri mu maboko y’abanyamahanga (Abanyoro n’Abanyabungo).
== Umuhango ==
Abari bashinzwe uwo muhango bitwaga abiru. Abaturage bakoranyaga imyaka hirya no hino mu gihugu bakayijyana ibwami, ku munsi w’umuganura umwami agapfukama yerekana icyubahiro aha abo ayobora ndetse n’Igihugu, agafata umwuko akavuga umutsima afatanyije n’umuganuza, umwamikazi n’umugabekazi bakarya bakanywa ndetse bakaza kunywa n’inzoga, bagatarama bakaza kuvuga ibigwi by’ibyo bakoze mu gihugu. Nyuma y’umuhango wo kuganura hakurikiragaho ibirori by’Umuganura byasozwaga n’igitaramo k’imihigo.
[[Dosiye:Abana_bishimiye_kurya_ubunnyano.jpg|thumb|Abana bishimiye umunsi w'umuganura]]
== Mbere na nyuma y’abakoroni ==
Ku rwego rw’Igihugu, Umuganura wayoborwaga n’Umwami afashijwe n’abanyamihango b’Umuganura (abo kwa Rutsobe n’abo kwa Myaka ya Musana) naho ku rwego rw’umuryango, umukuru w’umuryango akaba ari we wayoboraga iyo mihango. Ku munsi w’Umuganura, abayobozi basabanaga n’abayoborwa mu gitaramo k’imihigo, abana bagasabana n’ababyeyi. Ni muri icyo gitaramo cy’Umuganura hamurikwaga ibikorwa by’indashyikirwa (inka nziza, umusaruro ushimishije…) maze abakoze neza bagashimwa, ibigwari bikagawa.
Umuhango w’umuganura mu Rwanda waje huhagarara ku ngoma ya Musinga ubwo umwiru Gashamura ka Rukangirashyamba wari ushinzwe imihango yawo yacirirwaga i Burundi mu mwaka wa 1925. Uyu Gashamura ni umwe uvugwa mu nsigamigani igira iti yaragashize nka gashamura. Kuva icyo gihe Umuganura ntiwongeye kwizihizwa. Nyuma y’uko u Rwanda rubonye ubwigenge, abantu bakomeje kwizihiza Umuganura mu miryango ariko ubuyobozi bwariho muri icyo gihe ntibwashyiramo imbaraga ngo Umuganura uhabwe agaciro ukwiye.
Leta y’u Rwanda igendeye ku byiza n’akamaro Umuganura wagize mu kubaka Igihugu, yawuhaye agaciro gakomeye, ishyiraho n’umunsi w’ikiruhuko uba buri wa Gatanu wa mbere w’ukwezi kwa Kanama. Iteka rya Perezida no 54/01 ryo ku wa 24/02/2017 mu ngingo ya 3 (100) kugira ngo kuri uwo munsi, Abanyarwanda basabane, bunge ubumwe, bazirikane ibyiza bagezeho ari nako bahiga gukora neza kurushaho umwaka utaha.
== Reba ==
== Ihuza ryo hanze ==
https://www.rba.co.rw/post/Amavu-namavuko-yUmuganura-umunsi-ukomeye-mu-mateka-yu-Rwanda
https://imvahonshya.co.rw/tumenye-amateka-yumuganura-mu-rwanda-nakamaro-kawo/
https://www.bbc.com/gahuza/amakuru-45060088.amp
bxy43x28h7t4pem63p1xszh3fuo7odt
86299
86298
2022-08-24T07:38:09Z
Deogratias20
11248
#WPWP#WPWPRW
wikitext
text/x-wiki
[[Dosiye:Kurya_ubunnyano.jpg|thumb|[[Dosiye:Umuganura.jpg|thumb]]Kwizihiza umunsi w'umuganura]]
Umuganura n’umuhango w'izihizwa buri wa 5 wa mbere w’ukwezi kwa Kanama, aho abanyarwanda bizihiza ibyo bagezeho mu buhinzi, ubworozi ndetse n’uburumbuke. Gukomera kuri uyu muhango n’ugusigasira umurage w’u Rwanda kuko umuganura ukubiyemo indangagaciro zirimo kwishimira umusaruro, gukunda umurimo ndetse n’igihugu.
== Amateka ==
[[Dosiye:Kwenga_urwagwa_mu_muvure.jpg|thumb|K'umunsi w'umuganura abanyarwanda bose barangwa no gusabana barya ndetse banywa bishimira ibyo bagezeho mu buhinzi]]
Inzira y’umuganura ni imwe muri 18 zari zigize inzira z’ubwiru mu Rwanda mu gihe cy’ingoma ya cyami. Inzira z’ubwiru zarimo iz’ubukungu, iz’umutekano w’igihugu n’inzira zo gukomeza ubwami. Inzira z’ubwiru zerekanaga uko igihugu kiyoborwa mu bihe runaka, niba hateye inzara hakaba inzira igihugu kigomba kunyuramo kugirango bahangane n’icyo kibazo. Mu mateka y’u Rwanda, umunsi w’Umuganura wari umunsi mukuru ngarukamwaka wubahwaga kandi ugahabwa agaciro ibwami no mu muryango w’Abanyarwanda. Umuganura watangiye kwizihizwa mu Rwanda ku ngoma ya Gihanga Ngomijana mu kinyejana cya kenda, hanyuma uza kongera guhabwa imbaraga na Ruganzu II Ndoli hagati y’imyaka ya 1510-1543 ubwo yabohoraga u Rwanda nyuma y’imyaka irenga cumi n’itanu ruri mu maboko y’abanyamahanga (Abanyoro n’Abanyabungo).
== Umuhango ==
Abari bashinzwe uwo muhango bitwaga abiru. Abaturage bakoranyaga imyaka hirya no hino mu gihugu bakayijyana ibwami, ku munsi w’umuganura umwami agapfukama yerekana icyubahiro aha abo ayobora ndetse n’Igihugu, agafata umwuko akavuga umutsima afatanyije n’umuganuza, umwamikazi n’umugabekazi bakarya bakanywa ndetse bakaza kunywa n’inzoga, bagatarama bakaza kuvuga ibigwi by’ibyo bakoze mu gihugu. Nyuma y’umuhango wo kuganura hakurikiragaho ibirori by’Umuganura byasozwaga n’igitaramo k’imihigo.
== Mbere na nyuma y’abakoroni ==
Ku rwego rw’Igihugu, Umuganura wayoborwaga n’Umwami afashijwe n’abanyamihango b’Umuganura (abo kwa Rutsobe n’abo kwa Myaka ya Musana) naho ku rwego rw’umuryango, umukuru w’umuryango akaba ari we wayoboraga iyo mihango. Ku munsi w’Umuganura, abayobozi basabanaga n’abayoborwa mu gitaramo k’imihigo, abana bagasabana n’ababyeyi. Ni muri icyo gitaramo cy’Umuganura hamurikwaga ibikorwa by’indashyikirwa (inka nziza, umusaruro ushimishije…) maze abakoze neza bagashimwa, ibigwari bikagawa.
Umuhango w’umuganura mu Rwanda waje huhagarara ku ngoma ya Musinga ubwo umwiru Gashamura ka Rukangirashyamba wari ushinzwe imihango yawo yacirirwaga i Burundi mu mwaka wa 1925. Uyu Gashamura ni umwe uvugwa mu nsigamigani igira iti yaragashize nka gashamura. Kuva icyo gihe Umuganura ntiwongeye kwizihizwa. Nyuma y’uko u Rwanda rubonye ubwigenge, abantu bakomeje kwizihiza Umuganura mu miryango ariko ubuyobozi bwariho muri icyo gihe ntibwashyiramo imbaraga ngo Umuganura uhabwe agaciro ukwiye.
Leta y’u Rwanda igendeye ku byiza n’akamaro Umuganura wagize mu kubaka Igihugu, yawuhaye agaciro gakomeye, ishyiraho n’umunsi w’ikiruhuko uba buri wa Gatanu wa mbere w’ukwezi kwa Kanama. Iteka rya Perezida no 54/01 ryo ku wa 24/02/2017 mu ngingo ya 3 (100) kugira ngo kuri uwo munsi, Abanyarwanda basabane, bunge ubumwe, bazirikane ibyiza bagezeho ari nako bahiga gukora neza kurushaho umwaka utaha.
== Reba ==
== Ihuza ryo hanze ==
https://www.rba.co.rw/post/Amavu-namavuko-yUmuganura-umunsi-ukomeye-mu-mateka-yu-Rwanda
https://imvahonshya.co.rw/tumenye-amateka-yumuganura-mu-rwanda-nakamaro-kawo/
https://www.bbc.com/gahuza/amakuru-45060088.amp
rn7mjhr9yz05jkcd23jo3wg5ehczg38
Burabyo Yvan
0
8684
86303
86167
2022-08-24T11:17:34Z
Carly Léopoldine Rwemera
11254
/* Ubuzima bwe n'amashuri yize */Corrected information, fixed typos and added content.
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Musical Artist
| background =
}}
'''Burabyo Yvan wari''' uzwi nka '''Yvan Buravan''' yari umwanditsi w'indirimbo n'umuririmbyi w'[[umunyarwanda]].
== Amateka ==
=== '''Ubuzima bwe n'amashuri yize''' ===
Yvan Buravan yavutse ku ya 27 Mata 1995, avukira i Nyakabanda, Kicukiro.
Yitabye Imana ku wa 17 Kanama 2022 azize kanseri. Yaguye mu gihugu cy'u Buhinde aho yari yagiye kwivuriza.
Se yitwa Burabyo Michael na nyina akitwa Uwikunda Elizabeth.
Ni umwana wa gatandatu (bucura) mu muryango w’abana batandatu. Amashuri abanza yayigiye I Gikondo ku kigo cyitwa Le Petit Prince, ayisumbuye yayatangiriye muri Collège Amis des Enfants ayasoreza La Colombière.<ref group="ecole la colombière">ecole la colombier</ref>, Kaminuza yayize muri kaminuza y'u Rwanda CBE mubijyanye n'ubucuruzi, itumanaho n'ikoranabuhanga.
[[Dosiye:Manzor_à_la_fête_de_la_musique_2021_à_Cotonou_au_Bénin_12.jpg|thumb|Yvan Buravan ni umwe mu banyamuziki bazwi mu Rwanda mu indirimbo zitandukanye]]
=== '''Urugendo rwe mu muziki''' ===
Yvan Buravan yatangiye kuririmba muri 2009 aho yitabiriye amarushanwa ya [[Rwanda]]<ref>[[Rwanda]]</ref> Tel , aba uwakabiri ahabwa amafaranga million n'igice muri 2012 Buravan yitabiriye amarushanwa ya Talentum. aza mubambere bahembwe ko ari abahanga mu kuririmba.akaba ari na kimwe mubintu byamuhinduye imitekerereze umuziki atangira kuwubona muyindi nguni kandi ngari.ni urugendo yakomeje ubutaruhuka abo mu muryango we. kwishuri ni inshutize batangira kumufata nk'umuririmbyi nawe atangira kubikora nk'umwuga ndetse no kubikunda birushijeho.Buravan ku myaka 20 nibwo yiyemejeko umuzikiwe ubaye umwuga, mu ntangiriro za 2016 nibwo ibihangano bya Buravan byatangiye gusakara mu banyarwanda nabo baramukundira barabikunda.icyogihe ninabwo yaramaze kubona umujyanama mushya mubya muzika [Maneger] Buravan azwi cyane munjyana afro, R&B,na Soul. akaba yarakundaga cyane abanzi barimo Michael Jackson,<ref>[[Michael]] Jackson,</ref> <ref group="Ed sheeran,">Ed sheeran</ref>na Bruno Mars nabandi benshi. yakoze indirimbo nyinshi zirimo. Injyana, Majunda, Urwongukunda, Low key nizindi nyinshi. yitabiriye ibitaramo byinshi bitandukanye mu Rwanda no hanze yarwo birimo Prix decouvertes<ref>https://musique.rfi.fr/afropop/20181108-buravan-laureat-prix-decouvertes-rfi-2018</ref>, yatsindiye ku ya 8 ugushyingo 2018 kumyaka ye 23 yamavuko yakomeje gukora ibitaramo byinshi bitandukanye. muri nyakanga 2018 yakoreye igitaramo gikomeye mu Bubiligi ashimisha abakunzibe. kuwa 17 Gashyantare 2018 yitabiriye Festival Aman mumujyi wa Goma.<ref>https://mdundo.com/a/140523</ref>
yitabye imana kuri 17/8/2022
[[Dosiye:Parsley_Palette_at_Soho_Records.jpg|thumb|Uyu muhanzi yagiye yitabira ibitaramo byinshi cyane cyane ibyo gutegura amarushanwa yo gutora banyampinga b'u Rwanda. yitabye Imana ku wa 16 Kanama 2022 azize Kanseri, yaguye mu gihugu cy'ubuhinde aho yari yagiye kwivuriza. ]]
=Ibihembo Yvan Buravan yahataniye =
== Reba ==
-Prix de couvertes<references />
<references group="ecole la colombielle" />
0osgrrnhlwthufvm57e8kbd50g589hr
86304
86303
2022-08-24T11:18:08Z
Carly Léopoldine Rwemera
11254
Added content.
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Musical Artist
| background =
}}
'''Dushime Burabyo Yvan wari''' uzwi nka '''Yvan Buravan''' yari umwanditsi w'indirimbo n'umuririmbyi w'[[umunyarwanda]].
== Amateka ==
=== '''Ubuzima bwe n'amashuri yize''' ===
Yvan Buravan yavutse ku ya 27 Mata 1995, avukira i Nyakabanda, Kicukiro.
Yitabye Imana ku wa 17 Kanama 2022 azize kanseri. Yaguye mu gihugu cy'u Buhinde aho yari yagiye kwivuriza.
Se yitwa Burabyo Michael na nyina akitwa Uwikunda Elizabeth.
Ni umwana wa gatandatu (bucura) mu muryango w’abana batandatu. Amashuri abanza yayigiye I Gikondo ku kigo cyitwa Le Petit Prince, ayisumbuye yayatangiriye muri Collège Amis des Enfants ayasoreza La Colombière.<ref group="ecole la colombière">ecole la colombier</ref>, Kaminuza yayize muri kaminuza y'u Rwanda CBE mubijyanye n'ubucuruzi, itumanaho n'ikoranabuhanga.
[[Dosiye:Manzor_à_la_fête_de_la_musique_2021_à_Cotonou_au_Bénin_12.jpg|thumb|Yvan Buravan ni umwe mu banyamuziki bazwi mu Rwanda mu indirimbo zitandukanye]]
=== '''Urugendo rwe mu muziki''' ===
Yvan Buravan yatangiye kuririmba muri 2009 aho yitabiriye amarushanwa ya [[Rwanda]]<ref>[[Rwanda]]</ref> Tel , aba uwakabiri ahabwa amafaranga million n'igice muri 2012 Buravan yitabiriye amarushanwa ya Talentum. aza mubambere bahembwe ko ari abahanga mu kuririmba.akaba ari na kimwe mubintu byamuhinduye imitekerereze umuziki atangira kuwubona muyindi nguni kandi ngari.ni urugendo yakomeje ubutaruhuka abo mu muryango we. kwishuri ni inshutize batangira kumufata nk'umuririmbyi nawe atangira kubikora nk'umwuga ndetse no kubikunda birushijeho.Buravan ku myaka 20 nibwo yiyemejeko umuzikiwe ubaye umwuga, mu ntangiriro za 2016 nibwo ibihangano bya Buravan byatangiye gusakara mu banyarwanda nabo baramukundira barabikunda.icyogihe ninabwo yaramaze kubona umujyanama mushya mubya muzika [Maneger] Buravan azwi cyane munjyana afro, R&B,na Soul. akaba yarakundaga cyane abanzi barimo Michael Jackson,<ref>[[Michael]] Jackson,</ref> <ref group="Ed sheeran,">Ed sheeran</ref>na Bruno Mars nabandi benshi. yakoze indirimbo nyinshi zirimo. Injyana, Majunda, Urwongukunda, Low key nizindi nyinshi. yitabiriye ibitaramo byinshi bitandukanye mu Rwanda no hanze yarwo birimo Prix decouvertes<ref>https://musique.rfi.fr/afropop/20181108-buravan-laureat-prix-decouvertes-rfi-2018</ref>, yatsindiye ku ya 8 ugushyingo 2018 kumyaka ye 23 yamavuko yakomeje gukora ibitaramo byinshi bitandukanye. muri nyakanga 2018 yakoreye igitaramo gikomeye mu Bubiligi ashimisha abakunzibe. kuwa 17 Gashyantare 2018 yitabiriye Festival Aman mumujyi wa Goma.<ref>https://mdundo.com/a/140523</ref>
yitabye imana kuri 17/8/2022
[[Dosiye:Parsley_Palette_at_Soho_Records.jpg|thumb|Uyu muhanzi yagiye yitabira ibitaramo byinshi cyane cyane ibyo gutegura amarushanwa yo gutora banyampinga b'u Rwanda. yitabye Imana ku wa 16 Kanama 2022 azize Kanseri, yaguye mu gihugu cy'ubuhinde aho yari yagiye kwivuriza. ]]
=Ibihembo Yvan Buravan yahataniye =
== Reba ==
-Prix de couvertes<references />
<references group="ecole la colombielle" />
3198c29gv76103ro0lht67rof8clet3
86305
86304
2022-08-24T11:18:31Z
Carly Léopoldine Rwemera
11254
Fixed a typo
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Musical Artist
| background =
}}
'''Dushime Burabyo Yvan'''wari uzwi nka '''Yvan Buravan''' yari umwanditsi w'indirimbo n'umuririmbyi w'[[umunyarwanda]].
== Amateka ==
=== '''Ubuzima bwe n'amashuri yize''' ===
Yvan Buravan yavutse ku ya 27 Mata 1995, avukira i Nyakabanda, Kicukiro.
Yitabye Imana ku wa 17 Kanama 2022 azize kanseri. Yaguye mu gihugu cy'u Buhinde aho yari yagiye kwivuriza.
Se yitwa Burabyo Michael na nyina akitwa Uwikunda Elizabeth.
Ni umwana wa gatandatu (bucura) mu muryango w’abana batandatu. Amashuri abanza yayigiye I Gikondo ku kigo cyitwa Le Petit Prince, ayisumbuye yayatangiriye muri Collège Amis des Enfants ayasoreza La Colombière.<ref group="ecole la colombière">ecole la colombier</ref>, Kaminuza yayize muri kaminuza y'u Rwanda CBE mubijyanye n'ubucuruzi, itumanaho n'ikoranabuhanga.
[[Dosiye:Manzor_à_la_fête_de_la_musique_2021_à_Cotonou_au_Bénin_12.jpg|thumb|Yvan Buravan ni umwe mu banyamuziki bazwi mu Rwanda mu indirimbo zitandukanye]]
=== '''Urugendo rwe mu muziki''' ===
Yvan Buravan yatangiye kuririmba muri 2009 aho yitabiriye amarushanwa ya [[Rwanda]]<ref>[[Rwanda]]</ref> Tel , aba uwakabiri ahabwa amafaranga million n'igice muri 2012 Buravan yitabiriye amarushanwa ya Talentum. aza mubambere bahembwe ko ari abahanga mu kuririmba.akaba ari na kimwe mubintu byamuhinduye imitekerereze umuziki atangira kuwubona muyindi nguni kandi ngari.ni urugendo yakomeje ubutaruhuka abo mu muryango we. kwishuri ni inshutize batangira kumufata nk'umuririmbyi nawe atangira kubikora nk'umwuga ndetse no kubikunda birushijeho.Buravan ku myaka 20 nibwo yiyemejeko umuzikiwe ubaye umwuga, mu ntangiriro za 2016 nibwo ibihangano bya Buravan byatangiye gusakara mu banyarwanda nabo baramukundira barabikunda.icyogihe ninabwo yaramaze kubona umujyanama mushya mubya muzika [Maneger] Buravan azwi cyane munjyana afro, R&B,na Soul. akaba yarakundaga cyane abanzi barimo Michael Jackson,<ref>[[Michael]] Jackson,</ref> <ref group="Ed sheeran,">Ed sheeran</ref>na Bruno Mars nabandi benshi. yakoze indirimbo nyinshi zirimo. Injyana, Majunda, Urwongukunda, Low key nizindi nyinshi. yitabiriye ibitaramo byinshi bitandukanye mu Rwanda no hanze yarwo birimo Prix decouvertes<ref>https://musique.rfi.fr/afropop/20181108-buravan-laureat-prix-decouvertes-rfi-2018</ref>, yatsindiye ku ya 8 ugushyingo 2018 kumyaka ye 23 yamavuko yakomeje gukora ibitaramo byinshi bitandukanye. muri nyakanga 2018 yakoreye igitaramo gikomeye mu Bubiligi ashimisha abakunzibe. kuwa 17 Gashyantare 2018 yitabiriye Festival Aman mumujyi wa Goma.<ref>https://mdundo.com/a/140523</ref>
yitabye imana kuri 17/8/2022
[[Dosiye:Parsley_Palette_at_Soho_Records.jpg|thumb|Uyu muhanzi yagiye yitabira ibitaramo byinshi cyane cyane ibyo gutegura amarushanwa yo gutora banyampinga b'u Rwanda. yitabye Imana ku wa 16 Kanama 2022 azize Kanseri, yaguye mu gihugu cy'ubuhinde aho yari yagiye kwivuriza. ]]
=Ibihembo Yvan Buravan yahataniye =
== Reba ==
-Prix de couvertes<references />
<references group="ecole la colombielle" />
g06yhnqa9no7ov062ir6423c0q1v2nx
86306
86305
2022-08-24T11:18:49Z
Carly Léopoldine Rwemera
11254
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Musical Artist
| background =
}}
'''Dushime Burabyo Yvan''' wari uzwi nka '''Yvan Buravan''' yari umwanditsi w'indirimbo n'umuririmbyi w'[[umunyarwanda]].
== Amateka ==
=== '''Ubuzima bwe n'amashuri yize''' ===
Yvan Buravan yavutse ku ya 27 Mata 1995, avukira i Nyakabanda, Kicukiro.
Yitabye Imana ku wa 17 Kanama 2022 azize kanseri. Yaguye mu gihugu cy'u Buhinde aho yari yagiye kwivuriza.
Se yitwa Burabyo Michael na nyina akitwa Uwikunda Elizabeth.
Ni umwana wa gatandatu (bucura) mu muryango w’abana batandatu. Amashuri abanza yayigiye I Gikondo ku kigo cyitwa Le Petit Prince, ayisumbuye yayatangiriye muri Collège Amis des Enfants ayasoreza La Colombière.<ref group="ecole la colombière">ecole la colombier</ref>, Kaminuza yayize muri kaminuza y'u Rwanda CBE mubijyanye n'ubucuruzi, itumanaho n'ikoranabuhanga.
[[Dosiye:Manzor_à_la_fête_de_la_musique_2021_à_Cotonou_au_Bénin_12.jpg|thumb|Yvan Buravan ni umwe mu banyamuziki bazwi mu Rwanda mu indirimbo zitandukanye]]
=== '''Urugendo rwe mu muziki''' ===
Yvan Buravan yatangiye kuririmba muri 2009 aho yitabiriye amarushanwa ya [[Rwanda]]<ref>[[Rwanda]]</ref> Tel , aba uwakabiri ahabwa amafaranga million n'igice muri 2012 Buravan yitabiriye amarushanwa ya Talentum. aza mubambere bahembwe ko ari abahanga mu kuririmba.akaba ari na kimwe mubintu byamuhinduye imitekerereze umuziki atangira kuwubona muyindi nguni kandi ngari.ni urugendo yakomeje ubutaruhuka abo mu muryango we. kwishuri ni inshutize batangira kumufata nk'umuririmbyi nawe atangira kubikora nk'umwuga ndetse no kubikunda birushijeho.Buravan ku myaka 20 nibwo yiyemejeko umuzikiwe ubaye umwuga, mu ntangiriro za 2016 nibwo ibihangano bya Buravan byatangiye gusakara mu banyarwanda nabo baramukundira barabikunda.icyogihe ninabwo yaramaze kubona umujyanama mushya mubya muzika [Maneger] Buravan azwi cyane munjyana afro, R&B,na Soul. akaba yarakundaga cyane abanzi barimo Michael Jackson,<ref>[[Michael]] Jackson,</ref> <ref group="Ed sheeran,">Ed sheeran</ref>na Bruno Mars nabandi benshi. yakoze indirimbo nyinshi zirimo. Injyana, Majunda, Urwongukunda, Low key nizindi nyinshi. yitabiriye ibitaramo byinshi bitandukanye mu Rwanda no hanze yarwo birimo Prix decouvertes<ref>https://musique.rfi.fr/afropop/20181108-buravan-laureat-prix-decouvertes-rfi-2018</ref>, yatsindiye ku ya 8 ugushyingo 2018 kumyaka ye 23 yamavuko yakomeje gukora ibitaramo byinshi bitandukanye. muri nyakanga 2018 yakoreye igitaramo gikomeye mu Bubiligi ashimisha abakunzibe. kuwa 17 Gashyantare 2018 yitabiriye Festival Aman mumujyi wa Goma.<ref>https://mdundo.com/a/140523</ref>
yitabye imana kuri 17/8/2022
[[Dosiye:Parsley_Palette_at_Soho_Records.jpg|thumb|Uyu muhanzi yagiye yitabira ibitaramo byinshi cyane cyane ibyo gutegura amarushanwa yo gutora banyampinga b'u Rwanda. yitabye Imana ku wa 16 Kanama 2022 azize Kanseri, yaguye mu gihugu cy'ubuhinde aho yari yagiye kwivuriza. ]]
=Ibihembo Yvan Buravan yahataniye =
== Reba ==
-Prix de couvertes<references />
<references group="ecole la colombielle" />
7ulsdazuzu9lkgbxf9mnk44tqa67ilk
86307
86306
2022-08-24T11:27:09Z
Carly Léopoldine Rwemera
11254
/* Urugendo rwe mu muziki */Added content, corrected information.
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Musical Artist
| background =
}}
'''Dushime Burabyo Yvan''' wari uzwi nka '''Yvan Buravan''' yari umwanditsi w'indirimbo n'umuririmbyi w'[[umunyarwanda]].
== Amateka ==
=== '''Ubuzima bwe n'amashuri yize''' ===
Yvan Buravan yavutse ku ya 27 Mata 1995, avukira i Nyakabanda, Kicukiro.
Yitabye Imana ku wa 17 Kanama 2022 azize kanseri. Yaguye mu gihugu cy'u Buhinde aho yari yagiye kwivuriza.
Se yitwa Burabyo Michael na nyina akitwa Uwikunda Elizabeth.
Ni umwana wa gatandatu (bucura) mu muryango w’abana batandatu. Amashuri abanza yayigiye I Gikondo ku kigo cyitwa Le Petit Prince, ayisumbuye yayatangiriye muri Collège Amis des Enfants ayasoreza La Colombière.<ref group="ecole la colombière">ecole la colombier</ref>, Kaminuza yayize muri kaminuza y'u Rwanda CBE mubijyanye n'ubucuruzi, itumanaho n'ikoranabuhanga.
[[Dosiye:Manzor_à_la_fête_de_la_musique_2021_à_Cotonou_au_Bénin_12.jpg|thumb|Yvan Buravan ni umwe mu banyamuziki bazwi mu Rwanda mu indirimbo zitandukanye]]
=== '''Urugendo rwe mu muziki''' ===
Yvan Buravan yatangiye kuririmba muri 2009 aho yitabiriye amarushanwa ya [[Rwandatel]]<ref>[[Rwanda]]</ref> , aho yegukanye umwanya wa kabiri mu bantu nagana arindwi bahatanaga, agahabwa amafaranga y’amanyarwanda angana na miriyoni n'igice.
Muri 2012, Buravan yitabiriye amarushanwa ya Talentum, aza mu ba mbere bahembwe ko ari abahanga mu kuririmba, iki akaba ari na kimwe mubintu byamuhinduye imitekerereze umuziki atangira kuwubona muyindi nguni kandi ngari.
Ni urugendo yakomeje ubutaruhuka, abo mu muryango we, kw’ishuri n’ inshuti ze batangira kumufata nk'umuririmbyi nawe atangira kubikora nk'umwuga ndetse no kubikunda birushijeho.
Buravan ku myaka 20 nibwo yiyemeje ko umuziki we ubaye umwuga ndetse mu ntangiriro za 2016 nibwo ibihangano bya Buravan byatangiye gusakara mu banyarwanda nabo baramukundira barabikunda.
Icyo gihe ni nabwo yari amaze kubona umujyanama mushya mu bya muzika (Manager).
Buravan azwi cyane mu njyana y’a afro, R&B,na Soul, akaba yarakundaga cyane abahanzi barimo Michael Jackson,<ref>[[Michael]] Jackson,</ref> <ref group="Ed sheeran,">Ed sheeran</ref>na Bruno Mars nabandi benshi.
Yakoze indirimbo nyinshi zirimo. Majunda, Injyana, Urwongukunda, Low Key n’izindi nyinshi.
Yitabiriye ibitaramo byinshi bitandukanye mu Rwanda ndetse yaje filante ibihembo mpuzamahanga cya Prix Decouvertes gutanga na RFI <ref>https://musique.rfi.fr/afropop/20181108-buravan-laureat-prix-decouvertes-rfi-2018</ref>, yatsindiye ku ya 8 ugushyingo 2018 kumyaka ye 23 y’amavuko.
Yakomeje gukora ibitaramo byinshi bitandukanye aho muri Nyakanga 2018 yakoreye igitaramo gikomeye mu Bubiligi agashimisha abakunzi be.
Ku ya 17 Gashyantare 2018 yitabiriye Festival Aman mu mujyi wa Goma.<ref>https://mdundo.com/a/140523</ref>
Yitabye imana kuri 17/8/2022
[[Dosiye:Parsley_Palette_at_Soho_Records.jpg|thumb|
=Ibihembo Yvan Buravan yahataniye =
== Reba ==
-Prix de couvertes<references />
<references group="ecole la colombielle" />
owc5ngkdck2s4uzeo2um2edst2g1dbe
86308
86307
2022-08-24T11:27:27Z
Carly Léopoldine Rwemera
11254
/* Urugendo rwe mu muziki */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Musical Artist
| background =
}}
'''Dushime Burabyo Yvan''' wari uzwi nka '''Yvan Buravan''' yari umwanditsi w'indirimbo n'umuririmbyi w'[[umunyarwanda]].
== Amateka ==
=== '''Ubuzima bwe n'amashuri yize''' ===
Yvan Buravan yavutse ku ya 27 Mata 1995, avukira i Nyakabanda, Kicukiro.
Yitabye Imana ku wa 17 Kanama 2022 azize kanseri. Yaguye mu gihugu cy'u Buhinde aho yari yagiye kwivuriza.
Se yitwa Burabyo Michael na nyina akitwa Uwikunda Elizabeth.
Ni umwana wa gatandatu (bucura) mu muryango w’abana batandatu. Amashuri abanza yayigiye I Gikondo ku kigo cyitwa Le Petit Prince, ayisumbuye yayatangiriye muri Collège Amis des Enfants ayasoreza La Colombière.<ref group="ecole la colombière">ecole la colombier</ref>, Kaminuza yayize muri kaminuza y'u Rwanda CBE mubijyanye n'ubucuruzi, itumanaho n'ikoranabuhanga.
[[Dosiye:Manzor_à_la_fête_de_la_musique_2021_à_Cotonou_au_Bénin_12.jpg|thumb|Yvan Buravan ni umwe mu banyamuziki bazwi mu Rwanda mu indirimbo zitandukanye]]
=== '''Urugendo rwe mu muziki''' ===
Yvan Buravan yatangiye kuririmba muri 2009 aho yitabiriye amarushanwa ya [[Rwandatel]]<ref>[[Rwanda]]</ref> , aho yegukanye umwanya wa kabiri mu bantu magana arindwi bahatanaga, agahabwa amafaranga y’amanyarwanda angana na miriyoni n'igice.
Muri 2012, Buravan yitabiriye amarushanwa ya Talentum, aza mu ba mbere bahembwe ko ari abahanga mu kuririmba, iki akaba ari na kimwe mubintu byamuhinduye imitekerereze umuziki atangira kuwubona muyindi nguni kandi ngari.
Ni urugendo yakomeje ubutaruhuka, abo mu muryango we, kw’ishuri n’ inshuti ze batangira kumufata nk'umuririmbyi nawe atangira kubikora nk'umwuga ndetse no kubikunda birushijeho.
Buravan ku myaka 20 nibwo yiyemeje ko umuziki we ubaye umwuga ndetse mu ntangiriro za 2016 nibwo ibihangano bya Buravan byatangiye gusakara mu banyarwanda nabo baramukundira barabikunda.
Icyo gihe ni nabwo yari amaze kubona umujyanama mushya mu bya muzika (Manager).
Buravan azwi cyane mu njyana y’a afro, R&B,na Soul, akaba yarakundaga cyane abahanzi barimo Michael Jackson,<ref>[[Michael]] Jackson,</ref> <ref group="Ed sheeran,">Ed sheeran</ref>na Bruno Mars nabandi benshi.
Yakoze indirimbo nyinshi zirimo. Majunda, Injyana, Urwongukunda, Low Key n’izindi nyinshi.
Yitabiriye ibitaramo byinshi bitandukanye mu Rwanda ndetse yaje filante ibihembo mpuzamahanga cya Prix Decouvertes gutanga na RFI <ref>https://musique.rfi.fr/afropop/20181108-buravan-laureat-prix-decouvertes-rfi-2018</ref>, yatsindiye ku ya 8 ugushyingo 2018 kumyaka ye 23 y’amavuko.
Yakomeje gukora ibitaramo byinshi bitandukanye aho muri Nyakanga 2018 yakoreye igitaramo gikomeye mu Bubiligi agashimisha abakunzi be.
Ku ya 17 Gashyantare 2018 yitabiriye Festival Aman mu mujyi wa Goma.<ref>https://mdundo.com/a/140523</ref>
Yitabye imana kuri 17/8/2022
[[Dosiye:Parsley_Palette_at_Soho_Records.jpg|thumb|
=Ibihembo Yvan Buravan yahataniye =
== Reba ==
-Prix de couvertes<references />
<references group="ecole la colombielle" />
tobjzqx8svtpukczesr8amgzoil43p8
86309
86308
2022-08-24T11:27:50Z
Carly Léopoldine Rwemera
11254
/* Urugendo rwe mu muziki */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Musical Artist
| background =
}}
'''Dushime Burabyo Yvan''' wari uzwi nka '''Yvan Buravan''' yari umwanditsi w'indirimbo n'umuririmbyi w'[[umunyarwanda]].
== Amateka ==
=== '''Ubuzima bwe n'amashuri yize''' ===
Yvan Buravan yavutse ku ya 27 Mata 1995, avukira i Nyakabanda, Kicukiro.
Yitabye Imana ku wa 17 Kanama 2022 azize kanseri. Yaguye mu gihugu cy'u Buhinde aho yari yagiye kwivuriza.
Se yitwa Burabyo Michael na nyina akitwa Uwikunda Elizabeth.
Ni umwana wa gatandatu (bucura) mu muryango w’abana batandatu. Amashuri abanza yayigiye I Gikondo ku kigo cyitwa Le Petit Prince, ayisumbuye yayatangiriye muri Collège Amis des Enfants ayasoreza La Colombière.<ref group="ecole la colombière">ecole la colombier</ref>, Kaminuza yayize muri kaminuza y'u Rwanda CBE mubijyanye n'ubucuruzi, itumanaho n'ikoranabuhanga.
[[Dosiye:Manzor_à_la_fête_de_la_musique_2021_à_Cotonou_au_Bénin_12.jpg|thumb|Yvan Buravan ni umwe mu banyamuziki bazwi mu Rwanda mu indirimbo zitandukanye]]
=== '''Urugendo rwe mu muziki''' ===
Yvan Buravan yatangiye kuririmba muri 2009 aho yitabiriye amarushanwa ya [[Rwandatel]]<ref>[[Rwanda]]</ref> , aho yegukanye umwanya wa kabiri mu bantu magana arindwi bahatanaga, agahabwa amafaranga y’amanyarwanda angana na miriyoni n'igice.
Muri 2012, Buravan yitabiriye amarushanwa ya Talentum, aza mu ba mbere bahembwe ko ari abahanga mu kuririmba, iki akaba ari na kimwe mu bintu byamuhinduye imitekerereze umuziki atangira kuwubona muyindi nguni kandi ngari.
Ni urugendo yakomeje ubutaruhuka, abo mu muryango we, kw’ishuri n’ inshuti ze batangira kumufata nk'umuririmbyi nawe atangira kubikora nk'umwuga ndetse no kubikunda birushijeho.
Buravan ku myaka 20 nibwo yiyemeje ko umuziki we ubaye umwuga ndetse mu ntangiriro za 2016 nibwo ibihangano bya Buravan byatangiye gusakara mu banyarwanda nabo baramukundira barabikunda.
Icyo gihe ni nabwo yari amaze kubona umujyanama mushya mu bya muzika (Manager).
Buravan azwi cyane mu njyana y’a afro, R&B,na Soul, akaba yarakundaga cyane abahanzi barimo Michael Jackson,<ref>[[Michael]] Jackson,</ref> <ref group="Ed sheeran,">Ed sheeran</ref>na Bruno Mars nabandi benshi.
Yakoze indirimbo nyinshi zirimo. Majunda, Injyana, Urwongukunda, Low Key n’izindi nyinshi.
Yitabiriye ibitaramo byinshi bitandukanye mu Rwanda ndetse yaje filante ibihembo mpuzamahanga cya Prix Decouvertes gutanga na RFI <ref>https://musique.rfi.fr/afropop/20181108-buravan-laureat-prix-decouvertes-rfi-2018</ref>, yatsindiye ku ya 8 ugushyingo 2018 kumyaka ye 23 y’amavuko.
Yakomeje gukora ibitaramo byinshi bitandukanye aho muri Nyakanga 2018 yakoreye igitaramo gikomeye mu Bubiligi agashimisha abakunzi be.
Ku ya 17 Gashyantare 2018 yitabiriye Festival Aman mu mujyi wa Goma.<ref>https://mdundo.com/a/140523</ref>
Yitabye imana kuri 17/8/2022
[[Dosiye:Parsley_Palette_at_Soho_Records.jpg|thumb|
=Ibihembo Yvan Buravan yahataniye =
== Reba ==
-Prix de couvertes<references />
<references group="ecole la colombielle" />
hahutyqw5pkwqse02jk49dzpcq6sg17
86310
86309
2022-08-24T11:28:19Z
Carly Léopoldine Rwemera
11254
/* Urugendo rwe mu muziki */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Musical Artist
| background =
}}
'''Dushime Burabyo Yvan''' wari uzwi nka '''Yvan Buravan''' yari umwanditsi w'indirimbo n'umuririmbyi w'[[umunyarwanda]].
== Amateka ==
=== '''Ubuzima bwe n'amashuri yize''' ===
Yvan Buravan yavutse ku ya 27 Mata 1995, avukira i Nyakabanda, Kicukiro.
Yitabye Imana ku wa 17 Kanama 2022 azize kanseri. Yaguye mu gihugu cy'u Buhinde aho yari yagiye kwivuriza.
Se yitwa Burabyo Michael na nyina akitwa Uwikunda Elizabeth.
Ni umwana wa gatandatu (bucura) mu muryango w’abana batandatu. Amashuri abanza yayigiye I Gikondo ku kigo cyitwa Le Petit Prince, ayisumbuye yayatangiriye muri Collège Amis des Enfants ayasoreza La Colombière.<ref group="ecole la colombière">ecole la colombier</ref>, Kaminuza yayize muri kaminuza y'u Rwanda CBE mubijyanye n'ubucuruzi, itumanaho n'ikoranabuhanga.
[[Dosiye:Manzor_à_la_fête_de_la_musique_2021_à_Cotonou_au_Bénin_12.jpg|thumb|Yvan Buravan ni umwe mu banyamuziki bazwi mu Rwanda mu indirimbo zitandukanye]]
=== '''Urugendo rwe mu muziki''' ===
Yvan Buravan yatangiye kuririmba muri 2009 aho yitabiriye amarushanwa ya [[Rwandatel]]<ref>[[Rwanda]]</ref> , aho yegukanye umwanya wa kabiri mu bantu magana arindwi bahatanaga, agahabwa amafaranga y’amanyarwanda angana na miriyoni n'igice.
Muri 2012, Buravan yitabiriye amarushanwa ya Talentum, aza mu ba mbere bahembwe ko ari abahanga mu kuririmba, iki akaba ari na kimwe mu bintu byamuhinduye imitekerereze umuziki atangira kuwubona muyindi nguni kandi ngari.
Ni urugendo yakomeje ubutaruhuka, abo mu muryango we, kw’ishuri n’ inshuti ze batangira kumufata nk'umuririmbyi nawe atangira kubikora nk'umwuga ndetse no kubikunda birushijeho.
Buravan ku myaka 20 nibwo yiyemeje ko umuziki we ubaye umwuga ndetse mu ntangiriro za 2016 nibwo ibihangano bya Buravan byatangiye gusakara mu banyarwanda nabo baramukundira barabikunda.
Icyo gihe ni nabwo yari amaze kubona umujyanama mushya mu bya muzika (Manager).
Buravan azwi cyane mu njyana y’a afro, R&B,na Soul, akaba yarakundaga cyane abahanzi barimo Michael Jackson,<ref>[[Michael]] Jackson,</ref> <ref group="Ed sheeran,">Ed sheeran</ref>na Bruno Mars nabandi benshi.
Yakoze indirimbo nyinshi zirimo. Majunda, Injyana, Urwongukunda, Low Key n’izindi nyinshi.
Yitabiriye ibitaramo byinshi bitandukanye mu Rwanda ndetse yaje filante ibihembo mpuzamahanga cya Prix Decouvertes gitangwa na RFI <ref>https://musique.rfi.fr/afropop/20181108-buravan-laureat-prix-decouvertes-rfi-2018</ref>, yatsindiye ku ya 8 ugushyingo 2018 kumyaka ye 23 y’amavuko.
Yakomeje gukora ibitaramo byinshi bitandukanye aho muri Nyakanga 2018 yakoreye igitaramo gikomeye mu Bubiligi agashimisha abakunzi be.
Ku ya 17 Gashyantare 2018 yitabiriye Festival Aman mu mujyi wa Goma.<ref>https://mdundo.com/a/140523</ref>
Yitabye imana kuri 17/8/2022
[[Dosiye:Parsley_Palette_at_Soho_Records.jpg|thumb|
=Ibihembo Yvan Buravan yahataniye =
== Reba ==
-Prix de couvertes<references />
<references group="ecole la colombielle" />
832u72871136c0ivzcybrpi7dwqj7je
86311
86310
2022-08-24T11:30:03Z
Carly Léopoldine Rwemera
11254
/* Urugendo rwe mu muziki */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Musical Artist
| background =
}}
'''Dushime Burabyo Yvan''' wari uzwi nka '''Yvan Buravan''' yari umwanditsi w'indirimbo n'umuririmbyi w'[[umunyarwanda]].
== Amateka ==
=== '''Ubuzima bwe n'amashuri yize''' ===
Yvan Buravan yavutse ku ya 27 Mata 1995, avukira i Nyakabanda, Kicukiro.
Yitabye Imana ku wa 17 Kanama 2022 azize kanseri. Yaguye mu gihugu cy'u Buhinde aho yari yagiye kwivuriza.
Se yitwa Burabyo Michael na nyina akitwa Uwikunda Elizabeth.
Ni umwana wa gatandatu (bucura) mu muryango w’abana batandatu. Amashuri abanza yayigiye I Gikondo ku kigo cyitwa Le Petit Prince, ayisumbuye yayatangiriye muri Collège Amis des Enfants ayasoreza La Colombière.<ref group="ecole la colombière">ecole la colombier</ref>, Kaminuza yayize muri kaminuza y'u Rwanda CBE mubijyanye n'ubucuruzi, itumanaho n'ikoranabuhanga.
[[Dosiye:Manzor_à_la_fête_de_la_musique_2021_à_Cotonou_au_Bénin_12.jpg|thumb|Yvan Buravan ni umwe mu banyamuziki bazwi mu Rwanda mu indirimbo zitandukanye]]
=== '''Urugendo rwe mu muziki''' ===
Yvan Buravan yatangiye kuririmba muri 2009 aho yitabiriye amarushanwa ya [[Rwandatel]]<ref>[[Rwanda]]</ref> , aho yegukanye umwanya wa kabiri mu bantu magana arindwi bahatanaga, agahabwa amafaranga y’amanyarwanda angana na miriyoni n'igice.
Muri 2012, Buravan yitabiriye amarushanwa ya Talentum, aza mu ba mbere bahembwe ko ari abahanga mu kuririmba, iki akaba ari na kimwe mu bintu byamuhinduye imitekerereze umuziki atangira kuwubona muyindi nguni kandi ngari.
Ni urugendo yakomeje ubutaruhuka, abo mu muryango we, kw’ishuri n’ inshuti ze batangira kumufata nk'umuririmbyi nawe atangira kubikora nk'umwuga ndetse no kubikunda birushijeho.
Buravan ku myaka 20 nibwo yiyemeje ko umuziki we ubaye umwuga ndetse mu ntangiriro za 2016 nibwo ibihangano bya Buravan byatangiye gusakara mu banyarwanda nabo baramukundira barabikunda.
Icyo gihe ni nabwo yari amaze kubona umujyanama mushya mu bya muzika (Manager).
Buravan azwi cyane mu njyana y’a afro, R&B,na Soul, akaba yarakundaga cyane abahanzi barimo Michael Jackson,<ref>[[Michael]] Jackson,</ref> <ref group="Ed sheeran,">Ed sheeran</ref>na Bruno Mars nabandi benshi.
Yakoze indirimbo nyinshi zirimo Majunda, Injyana, Urwo Ngukunda, Low Key, Ye Ayee n’izindi nyinshi.
Yitabiriye ibitaramo byinshi bitandukanye mu Rwanda ndetse yanatsindiye ibihembo bitandukanye harimo n’igihembo mpuzamahanga cya Prix Decouvertes gitangwa na RFI <ref>https://musique.rfi.fr/afropop/20181108-buravan-laureat-prix-decouvertes-rfi-2018</ref>, yatsindiye ku ya 8 ugushyingo 2018 kumyaka ye 23 y’amavuko.
Yakomeje gukora ibitaramo byinshi bitandukanye aho muri Nyakanga 2018 yakoreye igitaramo gikomeye mu Bubiligi agashimisha abakunzi be.
Ku ya 17 Gashyantare 2018 yitabiriye Festival Aman mu mujyi wa Goma.<ref>https://mdundo.com/a/140523</ref>
Yitabye imana kuri 17/8/2022
[[Dosiye:Parsley_Palette_at_Soho_Records.jpg|thumb|
=Ibihembo Yvan Buravan yahataniye =
== Reba ==
-Prix de couvertes<references />
<references group="ecole la colombielle" />
9r24m0yf9zdqxct6gzwefsrbrm3ihiu
Mwami
0
8687
86297
77419
2022-08-23T19:35:20Z
MrTallBoy
9928
#WPWP #WPWPRW
wikitext
text/x-wiki
[[Dosiye:Mwami Kigeri IV Rwabugiri.jpg|thumb|Mwami]]
[[Dosiye:Diadème royal-Rwanda-Musée royal de l'Afrique centrale.jpg|thumb|Ikamba ry'umwami w'u Rwanda]]
'''''Mwami''''' ni izina ryicyubahiro mu bice by'[[Afurika]] y'iburasirazuba ndetse niyo hagati. Iri zina risobanura ''umutware'' mubwoko bwindimi zitwa bantu. Iri zina kandi ryakoreshejwe mu mateka n'abami mu bihugu byinshi bya [[Afurika]], kandi n'ubu riracyakoreshwa ku bami gakondo cyangwa abategetsi b'uturere mu bihugu byinshi byo muri [[Afurika]].
== Umutware w'ubwoko ==
Mu ndimi nyinshi zo muri aka gace, harimo [[Ikirundi]],[[Ikinyarwanda]],nizindi- ijambo ''mwami'' rivuze"Umutware w'ubwoko". Iri rero rikoreshwa nk'inyito ku mutware wese muri izi nce.
Byongeye ho, ''mwami'' bisobanura "umutware" cyangwa " umugabo " mu rurimi rw'ikigande . Ikoreshwa nk'izina ry'umuyobozi mukuru mu batware bavuga ururimi rw'ikigande hirya no hino mu [[Ibiyaga Bigari|karere k'ibiyaga bigari bya Afurika]], nubwo ishobora no gukoreshwa nk'icyubahiro rusange ku bagabo, kimwe n'icyongereza ''Bwana''
Abatware gakondo ba Lenje nabanya Ila bo muri [[Zambiya]], hamwe nabanya Tonga bo muri [[Zambiya]] na [[Zimbabwe]] nabo bakoresha icyubahiro.
== Umwami ==
Mu Bwami bw'u [[Rwanda]], [[Urutonde rw'Abami bayoboye u Rwanda|Umwami w'u Rwanda]] yari azwi ku izina rya ''mwami'' ( ''abami mwu bwinshi'' ). Kuva mu 1961, igihugu cyayobowe na [[Perezida wa Repubulika y’u Rwanda|perezida w'u Rwanda]] .
Ubwami bw'[[Uburundi]] bwategekwaga n'abami ''bitwaga mwami'', hagakurikiraho rimwe mu mazina ane ya regnal yakurikiyeho. Perezida w'[[Uburundi]] yategetse kuva repubulika yatangira mu 1966.
Uhereye mu mwaka wa 2020, ikitwa ubwami bwa Buha, mu gace ka Kigoma mu burengerazuba ha [[Tanzaniya]] buyobowe n'Umwami uturuka Manyavu,witwa Elifas Robert.
Ubwami gakondo mu [[Intara ya Kivu y’Amajyaruguru|ntara ya Kivu y'Amajyaruguru]], [[Intara ya Kivu y’Amajyaruguru|Kivu]] [[Intara ya Kivu y’Amajyepfo|y'Amajyepfo]], na Maniema muri [[Repubulika Iharanira Demokarasi ya Kongo]] bita abayobozi babo gakondo ''mwami'' .
[[Dosiye:Nyanza-Mwami-Kings-Palace-Rwanda.jpg|center|thumb|480x480px|inzu]]
Abanya Luhya bo mu burengerazuba bwa [[Kenya]] bavuga ko umutegetsi wabo w'ikirenga ari ''Mwami'' .
== Reba ==
# https://en.wikipedia.org/wiki/Mwami
[[Ikiciro:Rwanda]]
[[Ikiciro:Amateka y’u Rwanda]]
[[Ikiciro:Amateka]]
77bbr0ktz7ntz7s1ncfs59272lrmu7f
Ubukwe bwa kinyarwanda
0
8723
86302
82348
2022-08-24T09:30:35Z
Deogratias20
11248
#WPWP#WPWPRW
wikitext
text/x-wiki
[[File:Map of Rwanda.svg|thumb|[[Dosiye:Traditional wedding in Rwanda.jpg|thumb]]Ubukwe bwo mu Rwanda rwo hambere]]
Ubukwe ni itangiriro ryo kubaho k'umuryango, n'igihe abafashe Umwanzuro wo kubana bifatanya binyuze mu mucyo bakemera gushyigikirwa n'ababyeyi maze nabo bakajya kubaka umuryango wabo witezweho kwagura igihugu binyuze mu kubyara no kurera abana bazaba U [[Rwanda]] rwejo.<ref>http://www.impamba.com/2020/08/18/imihango-yubukwe-bwa-kinyarwanda-ayigereranya-no-guterekera/</ref> Ubukwe ni umuhango ubumbatiye [[Umuco nyarwanda]]. Uyu muhango w'ubukwe ukorwa hagati y'imiryango ibiri ihana abageni. Ni ukuvuga umuryango w'umusore n'umukobwa.
== Imihango y'ubukwe bwa Kinyarwanda ==
Ubukwe bwa [[Kinyarwanda]] bwagiraga imihango myinshi itandukanye imwe iracyakorwa na magingo aya indi ntago igikorwa.. Imwe mu mihango yakorwaga hambere ni:
=== a. Kurambagiza no gufata irembo ===
Kurambagiza ni ukureba uburanga bw'umukobwa n'ubwiza bwe, kugenzura imico n'imyifatire ye, uko yitwara mu mibereho ye (umurimo), isuku ndetse n'umuryango akomokamo kugirango umuntu amenye niba yarahawe uburere bwiza. Mu [[Rwanda]] kurambagiza byakorwaga n'ababyeyi ariko bifashishije umuranga, habaga n'igihe umusore ari we wirambagiriza cyane cyane iyo yabaga ashaka kurambagiza umukobwa baturanye. Umuranga niwe wagombaga guhuza iyo miryango yombi kuko ariwe wasabiraga umuhungu. Gufata irembo ni igikorwa gikurikira kurambagiza, uyu muhango ubera iwabo w'umukobwa. umuryango w'umuhungu utegura inzoga maze ukazijyana iwabo w'umukobwa ubwo umuranga akababwira uburyo umuryango we washimye umukobwa wo muri urwo rugo ukaba wifuza ko yaba gahuza miryango<ref>Ubukwe bw'iwacu by Munezero Gasimba F. saveri</ref>
=== b.Gusaba no gukwa ===
M' [[Umuco nyarwanda]] umuryango w'umuhungu niwe ujya gusaba umugeni kuko mu [[Rwanda]] umuryango,ubwoko n'igisekuru bishingira ku mugabo. kera umuhango wo gusaba babanzaga kuwitegura bihagije ndetse bakabanza no kuwuraguriza, inzuzi zakwera bakabona kohereza intumwa ku muryango bazajya gusabamo umugeni. Umukuru w'umuryango akenshi niwe wabaga umukwe mukuru yaba atabishoboye bagatoranya undi ubikwiriye. Gukwa mu [[Rwanda]] nugutanga ikintu kemewe nk'inkwano kugirango ubone umugeni kikaba ikimenyetso cyo kwerekana ko umugeni afite aho aturuka , ko atishyingiye, ko ashyingiwe n'umuryango. Inkwano rero yari ishimwe ry'umubyeyi w'umukobwa kubera ko yabaga yarareze neza, umwana akaba agiye gushinga urwe rugo.<ref>Bigirumwami aloys, imihango, Imigenzo n'imiziririzo, Nyundo 1964 p127</ref>
==== i. Kuvugira Inka ====
[[File:Kuvugira inka no kubyina gakondo mu bukwe bwa kinyarwanda.jpg|thumb|Kuvugira inka]]
Kuvugira inka ni umuhango ukorwa n'umutahira mu bukwe bwa [[Kinyarwanda]]. Mu [[Rwanda]] rwo hambere abakwe bazaga gusaba umugeni bagatanga inka nk'inkwano izo nka bazanye rero umutahira yavugaga amazina yazo akazirata kugirango abasangwa bazishimire, no kuruhande rw'abasangwa naho nuko byagendaga umutahira wabo yavugaga amazina y'izo bari basanganywe. Uyu muhango wakorwaga n'abisi, Umwisi iyo yitaga ishyo yagarukaga amaze kwita izibyaye uburiza Nyuma akazagaruka, akitirira ishyo inka yigaragaje nk'igihangange nuko umwisi akagororerwa.<ref>http://www.impamba.com/2020/08/18/imihango-yubukwe-bwa-kinyarwanda-ayigereranya-no-guterekera/</ref>
==== ii. Umusore uraye ari bushyingirwe ====
Bamutegaga amasunzu, bakamwogosha ubwanwa, bakamuca inzara mbese agakorerwa isuku yose yo ku mubiri. Bamwambikaga uruhu rushya cyangwa indengera z'abagabo. Bamwambikaga ibitare n'inigi nshya hanyuma abagabo bamutanze kurongora bakamwigisha uko azifata mu bukwe, uko azabana n'umugore uko azarongora harimo gucira imbazi,kwambika umwishywa, gukirana n'ibindi.<ref>Byanafashe D. et Rutayisire , Histoire du Rwanda, UNR, Huye 2011</ref>
==== iii. Umukobwa uraye ari bushyingirwe ====
Bamutegaga amasunzu bakamukenura hose. Nyirasenge w'umukobwa cyangwa undi mugore wizewe wo mu muryango nka nyirakuru cyangwa nyina wabo yazaga kumuhana. Umukobwa n'umubyeyi ugiye kumuhana bajyaga ahantu hiherereye maze akamubwira uko azajya atsinda abakuru, sebukwe na nyirabukwe, uko azajya yubaha umugabo we akamurinda inzara n'inyota, akamurinda gukonoza akayoga kasigaye mu gicuma cy'umugabo. Akamubwira ukuntu azajya y'ubaha abagabo babo, akabaha agaciro nkakumugabo we kuko ari baramu be ariko bikagarukira aho.Yamuganirizaga ukuntu azajya yirinda gutesha agaciro umugabo we, yirindakumena amabanga y'urugo. Yamwigishaga kandi uko azitwara n'ahura n'umugabo we, uko azakirana akirinda kumuvuna cyangwa kumukibita ku kintu cyamukomeretsa, yamuhanaga kutagira inda nini ku biryo, ko yagombaga kurya bike ahubwo akinywera amata<ref>Bashayija stanislas, Le marriage coutumier au Rwanda, Bruxelle,Larcier 1996 p. 48</ref>
=== c. Gushyingira ===
Gushyingira ku Banyarwanda ni umuhango wo guhuza umusore n'umukobwa bakarema umuryango mushya.Ni igikorwa n'imiryango ibiri yombi ihuza abana bayo ikabaremera umuryango wayo.<ref>Kananura J.C.1980 P.53</ref>
==== i. Guhagurutsa umugeni ====
M' [[Umuco nyarwanda]] umugeni ntiyapfaga gusohoka barabanzaga bakamugoragoza, akinangira, akarira, agafata inkingi ngo batamusohora munzu kugeza ubwo bamuhaye impano runaka (ubutare,umuringa,itungo runaka n'ibindi) akabona gusohoka. Iyo yabaga agisohoka mu nzu agiye gushyingirwa, yageraga ku marembo bakamusaba kuvuna agati k'inkingi y'amarembo i buryo ni bumoso agira ati: "'''Nsenye urw'iwacu ngiye kubaka urw'ahandi'''" Utwo duti yaduherezaga ababyeyi be.Ibyo byamusuriraga kuzubaka urugo rugakomera. Nyuma y'ibyo baramuherekezaga bamugeza hafi yaho agiye gushyingirwa bakamushyira mu kirago.<ref>Nzamwita Uwanziga Joy, Manners in Rwanda, basic knowledge on Rwandan culture, customs and kinyarwanda language 2015</ref>
==== ii. Kwakira umugeni no kurongora ====
[[File:Kunya maziwa.jpg|thumb|Kunywa amata ku bageni ]]
Umugeni wese yaherekezwaga kwa sebukwe i wabo bamutwaje ibirongoranywa, buri muryango wateganyaga ibirongoranywa bijyanye n'ubushobozi cg ubutunzi bwabo.<ref name=":0">http://umuco.bangmedia.org/2008/03/gushyingira-no-gushyingirwa.html</ref> Mu turere dutandukanye tw'igihugu bagiraga uburyo bunyuranye bwo kwakira umugeni hari abahitaga bamuha inka yicaye ku bibero bya sebukwe ahandi umugeni yasangaga batabye ingasire y'ikinanira mu bikingi byamarembo akayihagararaho sebukwe akamutera icyuhagiro naho nyirabukwe akamukoza umwuko mu ku ruhanga, mu gatuza no ku ntugu zombi nuko umugeni akinjira munzu. Iyo igihe cyo kurongora cyabaga kigeze sebukwe w'umukobwa, umusore, umushyingira n'abakobwa bamuherekeje bamusangaga mu mbere, mushiki w'umusore niwe wabaga amutwaje umwishywa n'imbazi bagera imbere y'umugeni umusore akayimwambika mu mutwe, hanyuma mushiki akamuhereza inkongoro y'amata akayajundika akayamucira mu maso avuga aya magambo ngo "'''Ndakurongoye ndi mwene kanaka'''"<ref name=":1">Nzajyibwami Eliphaz. Ubukwe bwa kinyarwanda n'imihango yabwo. kanama 2016</ref>
=== d. Gutwikurura ===
Gutwikurura ni umuhango ukorwa m' [[Umuco nyarwanda]] hagamijwe gusohora umugeni no kumuha uburenganzira bwo kugira imirimo akora. Mu [[Rwanda]], umugeni wese yaratinyaga akihisha ntagire umurimo numwe akora atarahabwa uburenganzira.Umuhango wo gutwikurura wabaga ugizwe n'ibice bine byingenzi: Gukura abageni mu nyegamo,Kogosha amasunzu, Guha abana amata, Kwerekana imitwa.<ref name=":0" />
=== e. Gutekesha ===
Gutekesha cyangwa gukoza ku mashyiga wari umuhango wakorwaga n'ababyeyi b'umuhungu hagamijwe guha uburenganzira umugeni bwo kuba yakwisanzura agakora imirimo yose ikenura urugo rwe.<ref name=":1" />
=== F. Guca Mwirembo no Kuramukanya ===
Hashize iminsi mike bashyingiwe abageni bajyaga iwabo w'umukobwa gukura ubwatsi, bajyanaga na se w'umuhungu, umuranga cg undi mukuru uri bushobore kubavugira amagambo. Iyo umuhango wo guca mu irembo utarakorwa, umukobwa ntiyabaga ashobora kujya gusura iwabo ku mugaragaro yajyagayo rwihishwa kandi agaca mu cyanzu. Gusura abageni cg kuramukanya ni umuhango wakorwaga nyuma yo guca mu irembo, Icyo gihe ababyeyi b'umukobwa bariteguraga bakajya gusura urugo rw'abana.<ref>https://www.urwego.com/2008/06/imihango-y-bwa-kinyarwanda.html</ref>
== Reba ==
[[Umuco nyarwanda]]
[[Umushanana]]
[[Umwami]]
[[Umuganura]]
== Reba ibitabo by'ifashishijwe n'amakuru yavuye kuri murandasi ==
[[Category:Rwanda]]
<references />
[[Category:Umuco w' U Rwanda]]
[[Category:Ubukwe]]
7vz2swuba6xplxcf1d6uc0lwm4nituc