Wikipedia scwiki https://sc.wikipedia.org/wiki/P%C3%A0gina_printzipale MediaWiki 1.39.0-wmf.22 first-letter Media Ispetziale Cuntierra Usuàriu Cuntierra usuàriu Wikipedia Cuntierra Wikipedia File Cuntierra file MediaWiki Cuntierra MediaWiki Template Cuntierra template Agiudu Cuntierra agiudu Categoria Cuntierra categoria TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk Tbilisi 0 9871 177696 125539 2022-08-01T19:43:19Z CommonsDelinker 149 Replacing Tiflis_by_aivazovsky.jpg with [[File:View_of_Tiflis_from_Seid-Abaz,_Ivan_Aivazovsky.jpg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] (meaningless or ambiguous name)). wikitext text/x-wiki {{Variant|LOG}} [[File:Tbilis view11.jpg|thumb| Panorama de sa tzitade]] '''Tbilisi''' (in [[Limba georgiana|georgianu]] '''თბილისი''') est sa [[capitale]] e sa tzitade pius manna de sa [[Georgia]], e ada 1.260.000 abitantes. == Resimler == <gallery> Image:19th_century_health_baths.jpg Image:Rainbowtbilisi.jpg Image:Tbilisi bathdistrict.jpg Image:Tbilisi balconies.jpg Image:Narikala 001.jpg Image:Old Tbilisi 001.jpg Image:Avlabari church, Tbilisi (1).jpg Image:View of Tiflis from Seid-Abaz, Ivan Aivazovsky.jpg Image:Caravansaray.jpg Image:Tramway over Kus Tba.jpg Image:თბილისი Tbilisi town hall, Freedom Square.jpg Image:Mtkvari (1).jpg </gallery> {{commons|თბილისი}} [[Categoria:Tzitades de s'Asia]] [[Categoria:Capitales de istadu]] gsi5veb8i2b2jmwkvp31s90fnhhh8rw 2022 0 21512 177697 177591 2022-08-01T20:44:28Z PNNu 12712 Unus cantu acuntessimentus de argiolas wikitext text/x-wiki {{Annu|XX sèculu|10=2019|16=2025|15=2024|14=2023|13=2022|12=2021|11=2020|9=2018|XXI sèculu|8=2040|7=2030|6=2020|5=2010|4=2000|XXII sèculu|17=2026}}{{Variant|LSC}} Su '''2022''' (MMXXII in nùmeros romanos) est un'annu de su de XXI sèculos incumintzadu in sa die de sàbadu. S'[[ONU]] dd'at decraradu: * annu internatzionale de su [[bidru]]<ref>{{Tzita noas|limba=es|url=https://sociemat.es/aprobado-por-la-onu-ano-internacional-del-vidrio-2022/|tìtulu=Aprobado por la ONU: Año Internacional del Vidrio 2022|publicatzione=Sociemat}}</ref>; * annu internatzionale pro s'isvilupu sustenìbile de is montes<ref>{{Tzita web|url=https://undocs.org/es/A/76/L.28|tìtulu=A/76/L.28 - S - A/76/L.28 -Desktop|situ=undocs.org|limba=es|atzessu=2022-01-01}}</ref>; * annu internatzionale de is [[Sièntzia de base|sièntzias de base]] pro s'isvilupu sustenìbile<ref>{{Tzita web|url=https://undocs.org/es/A/RES/76/14|tìtulu=A/RES/76/14 - S - A/RES/76/14 -Desktop|situ=undocs.org|limba=es|atzessu=2022-01-01}}</ref>; * annu internatzionale de sa [[pisca]] e sa [[acuacultura]] màstrinas<ref>{{Tzita web|url=https://undocs.org/es/A/RES/72/72|tìtulu=A/RES/72/72 - S - A/RES/72/72 -Desktop|situ=undocs.org|limba=es|atzessu=2022-01-01}}</ref>. == Acuntessimentos == === Ghennàrgiu === * 1 ghennàrgiu: ** Incumentzat su turnu de sa [[Frantza]] pro sa presidèntzia de s'[[Unione Europea]]<ref>{{Tzita web|url=https://it.euronews.com/2022/01/01/la-francia-assume-la-presidenza-della-ue-per-un-europa-sovrana-e-potente|tìtulu=La "grandeur" francese sbarca a Bruxelles|situ=euronews|data=2022-01-01|limba=it|atzessu=2022-01-31}}</ref>. ** su Partenariadu Econòmicu Globale Regionale (RCEP) essit bàlidu. Est sa prus àrea de iscàmbiu lìberu manna de su mundu, intre [[Australia|Austràlia]], [[Brunei]], [[Cambògia]], [[Cina|Tzina]], [[Giappone|Giapone]], [[Laos]], [[Noa Zelanda]], [[Singapore]], [[Tailàndia]] e [[Vietnam]]<ref>{{Tzita web|url=https://it.fashionnetwork.com/news/Rcep-cosa-cambiera-l-accordo-di-libero-scambio-in-asia-pacifico-,1365680.html|tìtulu=RCEP: cosa cambierà l'accordo di libero scambio in Asia-Pacifico?|autore=FashionNetwork com IT|situ=FashionNetwork.com|limba=it|atzessu=2022-01-31}}</ref>. ** una fuida dae unu santuàriu in [[Cachemira]], [[Ìndia]], càusat 12 mortos e 13 ingortos<ref>{{Tzita web|url=https://www.dw.com/es/estampida-en-santuario-de-india-deja-al-menos-12-muertos/a-60306399|tìtulu=Estampida en santuario de India deja al menos 12 muertos {{!}} DW {{!}} 01.01.2022|autore=Deutsche Welle (www.dw.com)|situ=DW.COM|limba=es-ES|atzessu=2022-02-12}}</ref>. ** in su cuntestu de sa presèntzia militare de sa [[Rùssia]] in sa làcana cun s'[[Ucraina|Ucràina]], su presidente istadunidensu [[Joe Biden]] promitet santziones a su presidente russu [[Vladimir Putin]] si acontesset un'atacu<ref>{{Tzita web|url=https://www.trt.net.tr/espanol/mundo/2022/01/01/biden-ha-advertido-a-putin-con-sanciones-si-ocurre-una-agresion-contra-ucrania-1755438|tìtulu=Biden ha advertido a Putin con sanciones si ocurre una agresión contra Ucrania {{!}} TRT Español|situ=www.trt.net.tr|limba=es-ES|atzessu=2022-02-12}}</ref>. ** [[Israele]] denùntziat su primu infetu de ''flurona'', [[COVID-19]] in pari cun s'influèntzia<ref>{{Tzita web|url=https://www.abc.es/sociedad/abci-coronavirus-israel-detecta-primer-caso-flurona-infeccion-gripe-y-covid-19-202201011732_noticia.html|tìtulu=Israel detecta el primer caso de 'flurona', la infección de gripe y Covid-19 a la vez|situ=abc|data=2022-01-01|limba=es|atzessu=2022-02-12}}</ref>. ** su primu ministru de [[Haiti]], Ariel Henry, subit un'atentadu essende dae sa missa pro su de 218 anniversàrios de s'indipendèntzia de Haiti. S'acuntessimentu lassat 1 mortu e unos cantos ingortos<ref>{{Tzita web|url=https://actualidad.rt.com/actualidad/415618-primer-ministro-haiti-sale-ileso-ataque|tìtulu=El primer ministro de Haití sale ileso de un ataque de grupo armado que dejó al menos un muerto|situ=RT en Español|limba=es|atzessu=2022-02-12}}</ref>. ** una sèrie de pròidas mannas inundant [[Giacarta]]. Morint a su mancu 43 persones e 400 000 depent lassare sa tzitade<ref>{{Tzita web|url=https://timgate.it/video/topvideo/indonesia-salgono-a-43-i-morti-per-le-inondazioni-a-giacarta.vum|tìtulu=Indonesia, salgono a 43 i morti per le inondazioni a Giacarta|situ=timgate.it|limba=it|atzessu=2022-03-20}}</ref>. * 2 ghennàrgiu: ** su Primu Ministru de su [[Sudan]], Abdalla Hamdok, lassat s'incàrrigu suo. A pustis de unu [[Corpu de Istadu|corpu de istadu]] militare dd'aiant postu a is arrestos domitziliares; fiat torradu a su podere cun un'acòrdiu cun is militares, moende chèscias de sa populatzione<ref>{{Tzita web|url=http://www.ilpost.it/2022/01/03/sudan-abdalla-hamdok-dimissioni/|tìtulu=In Sudan si è dimesso il primo ministro|situ=Il Post|data=2022-01-03|limba=it-IT|atzessu=2022-01-31}}</ref>. ** su Parlamentu de [[Sudàfrica]] brùsiat, chene lassare vìtimas<ref>{{Tzita web|url=https://www.semana.com/mundo/articulo/video-voraz-incendio-destruyo-la-sede-del-congreso-de-sudafrica/202208/|tìtulu=Video {{!}} Voraz incendio destruyó la sede del Congreso de Sudáfrica|autore=Semana|situ=Semana.com Últimas Noticias de Colombia y el Mundo|data=2022-01-02|limba=es|atzessu=2022-02-12}}</ref>. * 5 ghennàrgiu: su [[Kazachistàn]] intrat in istadu de emergèntzia e su guvernu lassat s'incàrrigu pro chircare de blocare is chèscias contras a s'aumentu de su prètziu de s'energia<ref>{{Tzita web|url=https://www.rainews.it/articoli/2022/01/kazakistan-in-stato-di-emergenza-il-comune-di-almaty-assaltato-il-governo-si--dimesso-0d7e5235-3c68-4df5-918d-b51bf4ba3fbf.html|tìtulu=Kazakistan in stato di emergenza, il comune di Almaty assaltato. Il governo si è dimesso|situ=RaiNews|limba=it|atzessu=2022-01-31}}</ref>. * 6 ghennàrgiu: incumentzat una missione de mantenidura de sa paghe in Kazachistàn, comente pedidu dae su presidente<ref>{{Tzita web|url=https://www.open.online/2022/01/06/kazakistan-russia-invio-forza-di-pace/|tìtulu=Kazakistan, la Russia e i suoi alleati inviano nel Paese una «forza di pace»|situ=Open|data=2022-01-05|limba=it-IT|atzessu=2022-01-31}}</ref>. * 9 ghennàrgiu: in sa provìntzia de Giava Tzentrale, [[Indonèsia]], una sèrie de pròidas càusant allagamentos chi òbligant persones medas a lassare is domos issoro<ref>{{Tzita web|url=https://www.ilmeteo.it/notizie/meteo-cronaca-diretta-indonesia-improvvise-inondazioni-allagano-case-e-strade-a-dieng-il-video-084727|tìtulu=Meteo Cronaca Diretta: Indonesia, improvvise Inondazioni allagano Case e Strade a Dieng. Il VIDEO|situ=ILMETEO.it|data=2022-02-11|limba=it|atzessu=2022-03-20}}</ref>. * 15 ghennàrgiu: s'erutzione de su vulcanu sutamarinu Hunga Tonga-Hunga Haʻapai<ref>{{Tzita web|url=https://www.geopop.it/tonga-tsunami-dopo-leruzione-di-un-vulcano-sottomarino/|tìtulu=Tonga, tsunami dopo l’eruzione di un vulcano sottomarino|situ=Geopop|limba=it|atzessu=2022-01-31}}</ref>, me in s'artzipèlagu de [[Tonga]], càusat unu maremotu in un'àrea manna de s'Otzèanu Patzìficu, corpende Tonga, [[Figi]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.rainews.it/articoli/2022/01/allarme-tsunami-da-tonga-alle-figi-dopo-leruzione-di-un-vulcano-sottomarino-cfc11e58-4099-4290-b135-4225885941ff.html|tìtulu=Allarme tsunami da Tonga alle Figi dopo l'eruzione di un vulcano sottomarino|situ=RaiNews|limba=it|atzessu=2022-01-31}}</ref>, [[Vanuatu]], is ìsulas [[Samoa Americanas]], [[Noa Zelanda]], [[Australia|Austràlia]], [[Giappone|Giapone]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.ilsole24ore.com/art/tonga-erutta-vulcano-sottomarino-e-tsunami-allerta-pacifico-AEnvnL8|tìtulu=Tonga, erutta il vulcano sottomarino. Lo tsunami raggiunge il Giappone, onde anche su costa occidentale Usa|situ=Il Sole 24 ORE|data=2022-01-15|limba=it|atzessu=2022-01-31}}</ref>, [[Rùssia]], [[Canada|Cànada]], [[Istados Unidos de Amèrica|Istados Unidos]]<ref>{{Tzita web|url=https://web.archive.org/web/20220115213626/https://www.mercurynews.com/2022/01/15/tsunami-advisory-issued-for-bay-area-following-volcanic-eruption/|tìtulu=Tsunami surges in the Bay Area follow Pacific volcano eruption|situ=web.archive.org|data=2022-01-15|limba=en|atzessu=2022-01-31}}</ref>, [[Mèssicu]], [[Ecuadòr]], [[Perù]] e [[Cile]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.cdt.ch/mondo/eruzione-tonga-in-peru-due-donne-morte-per-onde-anomale-IM5079974|tìtulu=Eruzione Tonga: in Perù due donne morte per onde anomale|situ=www.cdt.ch|data=2022-01-16|limba=it-CH|atzessu=2022-01-31}}</ref>. Is undas ochient a 5 persones<ref>{{Tzita noas|limba=en|nùmene=Kirsty|sambenadu=Needham|nùmene2=Praveen|sambenadu2=Menon|url=https://www.reuters.com/world/significant-damage-reported-tongas-main-island-after-volcanic-eruption-2022-01-17/|tìtulu=All homes on one of Tonga's islands destroyed, three dead|publicatzione=Reuters|data=2022-01-18|atzessu=2022-01-31}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://web.archive.org/web/20220116030122/https://www.biobiochile.cl/noticias/internacional/america-latina/2022/01/15/reportan-dos-muertes-y-danos-por-tsunami-en-peru-pais-no-emitio-alerta.shtml|tìtulu=Reportan dos muertes y daños por tsunami en Perú: país no emitió alerta {{!}} Internacional {{!}} BioBioChile|situ=web.archive.org|data=2022-01-16|limba=es|atzessu=2022-01-31}}</ref>. * 24 ghennàrgiu: acontesset unu [[Corpu de Istadu|corpu de istadu]] militare in [[Burkina Faso]]<ref>{{Tzita web|url=https://elpais.com/internacional/2022-01-24/los-militares-amotinados-en-burkina-faso-detienen-al-presidente-kabore.html|tìtulu=Los militares toman el poder en Burkina Faso mediante un golpe de Estado|autore=José Naranjo|situ=El País|data=2022-01-24|limba=es|atzessu=2022-02-12}}</ref>. * 29 ghennàrgiu: su Parlamentu de sa [[Repùblica Italiana]] torrat a elègere a [[Sergio Mattarella]] comente Presidente de sa Repùblica<ref>{{Tzita web|url=https://www.tgcom24.mediaset.it/politica/mattarella-rieletto-presidente-della-repubblica-con-759-preferenze-il-piu-votato-di-sempre-dopo-pertini-le-emergenze-impon_45012377-202202k.shtml|tìtulu=Mattarella rieletto presidente della Repubblica con 759 preferenze: il più votato di sempre dopo Pertini {{!}} "Le emergenze impongono di non sottrarmi ai doveri"|situ=Tgcom24|limba=IT|atzessu=2022-01-31}}</ref>. * 30 ghennàrgiu: eletziones parlamentares in [[Portugallu]]. Binchet su Partidu Sotzialista<ref>{{Tzita web|url=https://www.france24.com/es/europa/20220130-portugal-elecciones-ps-costa-parlamento|tìtulu=Portugal: Partido Socialista de António Costa obtiene la mayoría absoluta en las elecciones|situ=France 24|data=2022-01-30|limba=es|atzessu=2022-02-12}}</ref>. === Freàrgiu === * 1 freàrgiu:unas 60 persones morint in un'atacu de sa Milìtzia cooperativa pro s'isvilupu de su Congo (Codeco) contras a un'acampamentu de disterrados in sa Provìntzia de Ituri, in s'est de sa [[Repùblica Democràtica de su Congo]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.abc.es/internacional/abci-nueva-matanza-republica-democratica-congo-deja-menos-60-muertos-202202021520_noticia.html|tìtulu=Una nueva matanza en la República Democrática del Congo deja, al menos, 60 muertos|situ=abc|data=2022-02-02|limba=es|atzessu=2022-03-02}}</ref>. * 2 freàrgiu: a su mancu 24 persones morint in unu disàriu in [[Quito]], [[Ecuadòr]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.lacuarta.com/cronica/noticia/al-menos-24-muertos-y-12-desaparecidos-deja-el-aluvion-en-quito/O7IXCXQUXVADROG7J7D4WBD5FU/|tìtulu=Al menos 24 muertos y 12 desaparecidos deja el aluvión en Quito {{!}} Crónica|situ=La Cuarta|limba=es|atzessu=2022-03-02}}</ref>. * 3 freàrgiu: is Fortzas Ispetziales de is [[Istados Unidos de Amèrica]] ochient a [[Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurashi]], [[Terrorismu|terrorista]] e segundu ''califa'' de s'[[Istadu Islamicu|Istadu Islàmicu]]<ref>{{Tzita noas|limba=en-GB|url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-60246129|tìtulu=Islamic State leader Abu Ibrahim al-Qurayshi killed in Syria, US says|publicatzione=BBC News|data=2022-02-04|atzessu=2022-03-02}}</ref>. * 4 freàrgiu: un'aparèchiu Cessna 207 tzacarrat pagu a pustis de pigare su bòlidu in [[Nazca]], [[Perù]], ochiende a 7 persones<ref>{{Tzita web|url=https://www.laestrella.com.pa/internacional/america/220204/7-personas-turistas-mueren-caer-avioneta-peru|tìtulu=Al menos 7 personas, entre ellas turistas, mueren al caer avioneta en Perú|autore=GESE-La Estrella de Panamá|situ=La Estrella de Panamá|limba=es|atzessu=2022-03-02}}</ref>. * 5 freàrgiu: in [[Marrocu]] morit unu pipiu, Ryan Oram a pustis de èssere abarradu 5 dies in unu putzu profundu 32 metros in ue fiat rutu<ref>{{Tzita web|url=https://www.infobae.com/america/mundo/2022/02/05/metro-a-metro-los-rescatistas-se-acercan-a-rayan-en-el-fondo-del-pozo-sin-saber-cual-es-su-estado-de-salud/|tìtulu=Tragedia en Marruecos: murió Rayan, el niño que estuvo cinco días atrapado en un pozo de 32 metros|autore=5 de Febrero de 2022|situ=infobae|limba=es-ES|atzessu=2022-03-02}}</ref>. * 6 freàrgiu: primu turnu de is eletziones generales in [[Costa Rica]]. Nemos de is candidados presidentes lompet a su 40% deis votos, duncas ddoe at a èssere unu segundu turnu su 3 de abrile<ref>{{Tzita web|url=https://www.aljazeera.com/news/2022/2/6/costa-rica-votes-in-presidential-election-with-no-clear-favourite|tìtulu=Costa Rica votes in presidential election with no clear favourite|situ=www.aljazeera.com|limba=en|atzessu=2022-05-01}}</ref>. * 7 freàrgiu: su presidente de [[Frantza]] [[Emmanuel Macron]] e [[Vladimir Putin]] s'addòbiant in [[Mosca]] pro chircare una solutzione a sa [[crisi russu-ucraina de su 2021-2022]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.dw.com/es/macron-llama-a-putin-a-encontrar-una-soluci%C3%B3n-que-evite-una-guerra/a-60690078|tìtulu=Macron llama a Putin a encontrar una solución que evite una guerra {{!}} DW {{!}} 07.02.2022|autore=Deutsche Welle (www.dw.com)|situ=DW.COM|limba=es-ES|atzessu=2022-03-02}}</ref>. * 8 freàrgiu: ** su [[Paba Beneditu XVI|Paba Emèritu Beneditu XVI]] domandat perdonu a is vìtimas de abusu sessuale a minores pro is faddinas acontèssidas in s'ìnteri de is incàrrigos suos<ref>{{Tzita web|url=https://www.dw.com/es/papa-em%C3%A9rito-benedicto-xvi-pide-perd%C3%B3n-por-abusos-y-errores-del-clero-pero-rechaza-acusaciones/a-60699262|tìtulu=Papa emérito Benedicto XVI pide perdón por abusos y errores del clero pero rechaza acusaciones {{!}} DW {{!}} 08.02.2022|autore=Deutsche Welle (www.dw.com)|situ=DW.COM|limba=es-ES|atzessu=2022-03-02}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://www.msn.com/it-it/notizie/italia/ratzinger-chiede-perdono-per-lo-scandalo-della-pedofilia-ma-non-sono-un-bugiardo/ar-AATC26s|tìtulu=Ratzinger chiede perdono per lo scandalo della pedofilia: "Ma non sono un bugiardo"|situ=MSN|limba=it-IT|atzessu=2022-03-02}}</ref>. ** su presidente de [[Perù]] Pedro Castillo nòminat su de bator guvernos in ses meses<ref>{{Tzita web|url=https://www.elcorreo.com/internacional/america-latina/presidente-peru-designa-20220209175148-ntrc.html|tìtulu=El presidente de Perú designa su cuarto gabinete en solo seis meses|situ=El Correo|data=2022-02-09|limba=es|atzessu=2022-03-03}}</ref>. * 13 freàrgiu: ** su [[Cile]] decrarat s'istadu de emergèntzia in su nord de su paisu pro controllare sa crisi migratòria <ref>{{Tzita web|url=https://www.emol.com/noticias/Nacional/2022/02/16/1046921/jefes-defensa-nacional-norte-funciones.html|tìtulu=El decreto que establece estado de excepción en Macrozona Norte: Quiénes son los jefes de la Defensa y sus facultades {{!}} Emol.com|autore=El Mercurio S.A.P|situ=Emol|data=2022-02-16|limba=es|atzessu=2022-03-03}}</ref>. ** eletziones presidentziales in [[Germania|Germània]]. Frank-Walter Steinmeier est eletu pro sa segunda borta<ref>{{Tzita web|url=https://www.euronews.com/2022/02/13/steinmeier-elected-for-second-term-as-german-president|tìtulu=Steinmeier elected for second term as German president|situ=euronews|data=2022-02-13|limba=en|atzessu=2022-03-03}}</ref>. * 14 freàrgiu: Su [[Canada|Canadà]] decrarat s'istadu de emergèntzia in s'ìnteri de chèscias de s'''Acumpangiamentu de sa Libertade'' contras a s'òbligu de su vatzinu pro sa [[COVID-19]]<ref>{{Tzita noas|limba=en|autore=Catharine Tunney|url=https://www.cbc.ca/news/politics/trudeau-premiers-cabinet-1.6350734|tìtulu=Federal government invokes Emergencies Act for first time ever in response to protests, blockades|publicatzione=CBC|data=2022-02-14}}</ref>. * 18 freàrgiu: in Argentina, su guvernadore Gustavo Valdés decrarat sa provìntzia de Corrientes "zona de disacatu ecològicu e ambientale" a pustis chi unu fogu mannu at brusiadu prus de 700.000 ètaros de padente<ref>{{Tzita web|url=https://www.telesurtv.net/news/provincia-argentina-declarada-zona-catastrofe-incendios-20220218-0035.html|tìtulu=Declaran a Corrientes como zona de catástrofe por incendios|situ=www.telesurtv.net|limba=es-ES|atzessu=2022-03-03}}</ref>. * 21 freàrgiu: ** Sa [[Rùssia]] connoschet s'indipendèntzia de sa Repùblica Populare de Donetsk e de sa Repùblica Populare de Lugansk e incumentzat a militarizare sa regione de Donbàs, in s'ìnteri de sa [[Crisi russu-ucraina (2014-sighende)|crisi russu-ucraina]]. Is [[ONU|Natziones Unidas]] cundennant custa atzione e preparant santziones econòmicas. **Sa Colòmbia de-penalizat s'[[Abortu|istrumadura]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.elmostrador.cl/dia/2022/02/21/corte-constitucional-de-colombia-despenaliza-el-aborto-hasta-las-24-semanas-de-gestacion/|tìtulu=Corte Constitucional de Colombia despenaliza el aborto hasta las 24 semanas de gestación|autore=El Mostrador|situ=El Mostrador|data=2022-02-21|limba=es|atzessu=2022-03-03}}</ref>. *23 freàrgiu: s'[[Unione Europea]] ponet santziones a sa Rùssia, limitende·nde s'atzessu a su mercadu finantziàriu<ref>{{Tzita noas|limba=en|nùmene=Sabine|sambenadu=Siebold|nùmene2=Ingrid|sambenadu2=Melander|url=https://www.reuters.com/world/europe/eus-russia-sanctions-take-effect-wednesday-2022-02-23/|tìtulu=EU will hold emergency summit on Thursday to 'hold Russia accountable'|publicatzione=Reuters|data=2022-02-23|atzessu=2022-03-03}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://www.sardiniapost.it/lapis/is-penas-contra-a-sa-russia/|tìtulu=Is penas contra a sa Rùssia|situ=sardiniapost|data=2022-02-28|atzessu=2022-03-05}}</ref>. * 24 freàrgiu: [[Invasione russa de s'Ucraina (2022)|sa Rùssia invadet s'Ucràina]]. [[Vladimir Putin]] ameletzat "cunsighèntzias graes" pro is natziones chi ant a intervènnere<ref>{{Tzita web|url=https://www.teleborsa.it/News/2022/02/24/putin-invade-lucraina-avviate-le-operazioni-militari-a-kiev-9.html|tìtulu=Putin invade l'Ucraina, avviate le operazioni militari a Kiev|situ=www.teleborsa.it|limba=it|atzessu=2022-03-02}}</ref>. * 25 freàrgiu: is federatziones isportivas cantzellant o iscòstiant is eventos pranificados in Rùssia a àteros logos. Pro esempru, su ''Grand Prix'' de Formula 1 est cantzelladu e sa finale de Champions League s'at a giogai in [[Parigi]]<ref>{{Tzita noas|limba=en-GB|url=https://www.bbc.com/sport/football/60520933|tìtulu=Russia loses Champions League final & F1 race|publicatzione=BBC Sport|atzessu=2022-03-05}}</ref>. * 26 freàrgiu: sa UE e is Istados Unidos bogant unas cantu bancas russas dae su sistema de pagamentu SWIFT. Custas e àteras santziones creant una crisi finantziària in Rùssia<ref>{{Tzita noas|limba=en-GB|url=https://www.bbc.com/news/world-60542433|tìtulu=West to cut some Russian banks off from Swift|publicatzione=BBC News|data=2022-02-27|atzessu=2022-03-03}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://ec.europa.eu/commission/presscorner/home/en|tìtulu=Joint Statement on further restrictive economic measures|situ=European Commission - European Commission|limba=en|atzessu=2022-03-03}}</ref>. * 27 freàrgiu: ** Putin ponet is fortzas nucleares istratègicas in istadu de "alerta ispetziale" pro rispondere a is "decraratziones agressivas" de sa [[Organizatzione de su Tratadu de s'Atlànticu Norte|NATO]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60542877|tìtulu=As it happened: Ukraine live updates: Deadly blast at Kyiv TV tower after Russia warns capital|situ=BBC News|limba=en-gb|atzessu=2022-03-05}}</ref>. ** is natziones de s'Unione Europea bandint is bòlidos Russos dae s'ispàtziu aèreu issoro<ref>{{Tzita noas|limba=en-US|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/02/27/airspace-russia-flights-european-countries-ban/|tìtulu=More European nations ban Russian flights from their airspace — including the entire E.U.|publicatzione=Washington Post|atzessu=2022-03-05}}</ref>. ** sa [[Bielorùssia]], cun unu referendum, detzidet de cantzellare su ''status non-nucleare'' suo e de acasagiare is fortzas militares russas in manera permanente<ref>{{Tzita noas|limba=en|sambenadu=Reuters|url=https://www.reuters.com/world/europe/launchpad-russias-assault-ukraine-belarus-holds-referendum-renounce-non-nuclear-2022-02-27/|tìtulu=Belarus referendum approves proposal to renounce non-nuclear status - agencies|publicatzione=Reuters|data=2022-02-27|atzessu=2022-03-05}}</ref><ref>{{Tzita noas|limba=en-GB|nùmene=Our Foreign|sambenadu=Staff|url=https://www.telegraph.co.uk/world-news/2022/02/28/belarus-opens-door-russian-nuclear-weapons-putin-ally-moves/|tìtulu=Belarus opens door for Russian nuclear weapons as Putin ally moves to commit troops|publicatzione=The Telegraph|data=2022-02-28|atzessu=2022-03-05}}</ref>. *28 freàrgiu: **cun una detzisione de su totu noa, [[Mònaco|Mònacu]], [[Singapore]] e sa [[Corea de su Sud]] ponent santziones econòmicas a sa [[Rùssia]] cun su controllu de is esportatziones e su cungelamentu de su dinari russu. Fintzas [[Isvìtzera]] e [[Isvètzia]] suspendent sa neutralidade issoro apojende in bia militare e diplomàtica s'[[Ucraina|Ucràina]]<ref>{{Tzita noas|limba=en|sambenadu=Reuters|url=https://www.reuters.com/business/wealth-hub-monaco-also-clamping-down-russian-assets-following-ukraine-invasion-2022-02-28/|tìtulu=Monaco clamps down on Russian assets after Ukraine invasion|publicatzione=Reuters|data=2022-02-28|atzessu=2022-03-05}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://www.aljazeera.com/economy/2022/2/28/in-rare-stand-south-korea-singapore-unveil-sanctions-on-russia|tìtulu=In rare stand, South Korea, Singapore unveil sanctions on Russia|situ=www.aljazeera.com|limba=en|atzessu=2022-03-05}}</ref><ref>{{Tzita noas|limba=en|autore=Michael Shields|autore2=Silke Koltrowitz|url=https://www.reuters.com/world/europe/neutral-swiss-adopt-sanctions-against-russia-2022-02-28/|tìtulu=Neutral Swiss join EU sanctions against Russia in break with past|publicatzione=Reuters|data=2022-02-28}}</ref>. **su Grupu interguvernativu de espertos a pitzus de su càmbiu climàticu at publicadu sa segunda parte de sa de ses relatas, chi narat chi medas de is càmbios sunt immoe definitivos<ref>{{Tzita noas|limba=en|url=https://www.theguardian.com/environment/2022/feb/28/ipcc-issues-bleakest-warning-yet-impacts-climate-breakdown|tìtulu=IPCC issues ‘bleakest warning yet’ on impacts of climate breakdown|publicatzione=the Guardian|data=2022-02-28|atzessu=2022-03-05}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://www.ipcc.ch/2022/02/28/pr-wgii-ar6/|tìtulu=Climate change: a threat to human wellbeing and health of the planet. Taking action now can secure our future — IPCC|situ=www.ipcc.ch|limba=en|atzessu=2022-03-05}}</ref>. === Martzu === * 2 martzu: ** in su cuntestu de sa [[Crisi russu-ucraina (2014-sighende)|gherra russu-ucràina]], s'esèrtzitu russu arrocat sa tzitade de [[Zaporiyia]], in ue ddoe at sa prus tzentrale nucleare manna de [[Europa]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.elmundo.es/internacional/2022/03/01/621e660ae4d4d8b7128b45b6.html|tìtulu=Los rusos sitian la central nuclear de Zaporiyia|situ=ELMUNDO|data=2022-03-01|limba=es|atzessu=2022-03-20}}</ref>. ** Airbus e Boeing suspendent su suportu a is ariolìnias russas; [[Apple Inc.|Apple]], Nike, Disney, FedEx e àteras firmant is negòtzios econòmicos in Rùssia<ref>{{Tzita web|url=https://www.hosteltur.com/150220_airbus-y-boeing-suspenden-el-mantenimiento-y-soporte-a-las-aerolineas-rusas.html|tìtulu=Airbus y Boeing suspenden el mantenimiento y soporte a las aerolíneas rusas {{!}} Transportes|autore=Hosteltur|situ=Hosteltur: Toda la información de turismo|limba=es-ES|atzessu=2022-03-20}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://www.ambito.com/mundo/rusia/mas-empresas-suspenden-sus-operaciones-n5383809|tìtulu=Más empresas suspenden sus operaciones en Rusia|situ=www.ambito.com|limba=es|atzessu=2022-03-20}}</ref>. * 3 martzu: s'esèrtzitu de su [[Cile]] emitet unu raportu de cundenna de is crìmines a suta de sa [[ditadura]] de [[Augusto Pinochet]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.biobiochile.cl/noticias/nacional/chile/2022/03/03/verguenza-informe-del-ejercito-de-chile-condena-ejecuciones-y-crimenes-bajo-pinochet.shtml|tìtulu="Vergüenza": Informe del Ejército de Chile condena ejecuciones y crímenes bajo Pinochet|situ=BioBioChile - La Red de Prensa Más Grande de Chile|data=2022-03-03|limba=es|atzessu=2022-03-20}}</ref>. * 4 martzu: sa [[Rùssia]] blocat s'atzessu a [[Twitter]] e [[Facebook]]. * 5 martzu: in s'istàdiu de La Corregitora de [[Ciudad de Querétaro]], [[Mèssicu]], morint a su mancu 17 persones in una gherra intre tifosos<ref>{{Tzita web|url=https://aristeguinoticias.com/0503/deportes/liga-mx-provoca-batalla-campal-entre-barras-de-queretaro-y-altas-el-terror-en-el-estadio-corregidora-video/|tìtulu=Liga MX: Provoca batalla campal entre barras de Querétaro y Atlas el terror en el Estadio Corregidora {{!}} Video|situ=Aristegui Noticias|limba=es|atzessu=2022-03-20}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://www.sportfair.it/2022/03/rissa-allo-stadio-messico-morti-e-feriti-video/1162373/|tìtulu=Sangue e violenza allo stadio! Almeno 17 morti in Messico: immagini terribili [VIDEO]|situ=SPORTFAIR|data=2022-03-06|limba=it-IT|atzessu=2022-03-20}}</ref>. * 9 martzu: ** eletziones presidentziales in [[Corea de su Sud]]. Binchet su cunservadore Yoon Suk-yeol<ref>{{Tzita web|url=https://www.dw.com/es/el-conservador-yook-suk-yeol-nuevo-presidente-de-corea-del-sur/a-61073573|tìtulu=El conservador Yook Suk-yeol, nuevo presidente de Corea del Sur {{!}} DW {{!}} 09.03.2022|autore=Deutsche Welle (www.dw.com)|situ=DW.COM|limba=es-ES|atzessu=2022-03-20}}</ref>. ** su cungressu de [[Guatemala]] aprovat una lege chi proibit su coju omosessuale e penalizat s'[[abortu]] cun 5 annos de presone<ref>{{Tzita noas|limba=es|url=https://www.bbc.com/mundo/noticias-america-latina-60677336|tìtulu=El Congreso de Guatemala aprueba una ley que prohíbe el matrimonio homosexual y eleva las penas por aborto|publicatzione=BBC News Mundo|atzessu=2022-03-20}}</ref>. ** in [[Sardigna]], unu messàgiu vocale de unu carradore de [[Terraba]], ispainadu chene su permissu de s'autore, ingendrat un'unda de pànicu e is sardos isbòidant is supermercados timende pro no abarrare chene [[Màndigu|produtos alimentares]] pro neghe de un'isciòperu de is carradores<ref>{{Tzita web|url=https://salimbasarda.net/bucamindotos-in-whatsapp-gusariosos-in-facebook/|tìtulu=Bucamindotos in WhatsApp. Gusariosos in Facebook?|autore=Mauro Piredda|situ=Limba Sarda 2.0|data=2022-03-10|atzessu=2022-03-20}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://www.bufale.net/assalto-ai-supermercati-in-sardegna-dopo-audio-whatsapp-parla-lautore-sono-io-chiedo-scusa/|tìtulu=L'assalto ai supermercati in Sardegna dopo l'allarme degli audio WhatsApp, parla l'autore: "Chiedo scusa"|situ=Bufale|data=2022-03-10|limba=it|atzessu=2022-03-20}}</ref><ref>{{Tzita noas|limba=it-IT|url=https://www.lanuovasardegna.it/regione/2022/03/10/news/la-paura-corre-in-chat-in-sardegna-e-assalto-ai-supermarket-1.41288153|tìtulu=La paura corre in chat: in Sardegna è assalto ai supermarket|publicatzione=La Nuova Sardegna|atzessu=2022-03-20}}</ref>. *11 martzu: s'[[Ìndia]] isparat pro una faddina unu mìssile contras a su [[Pakistan]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.dw.com/es/india-dispar%C3%B3-accidentalmente-un-misil-a-pakist%C3%A1n/a-61097304|tìtulu=India disparó accidentalmente un misil a Pakistán {{!}} DW {{!}} 11.03.2022|autore=Deutsche Welle (www.dw.com)|situ=DW.COM|limba=es-ES|atzessu=2022-03-20}}</ref>. *12 martzu: s'[[Iran]] isparat unos cantos mìssiles contras a su consoladu e una base militare istadunidensos in Erbil, [[Iraq]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.dw.com/es/ir%C3%A1n-dice-que-su-ataque-en-erbil-apuntaba-a-instalaciones-israel%C3%ADes/a-61112751|tìtulu=Irán dice que su ataque en Erbil apuntaba a instalaciones israelíes {{!}} DW {{!}} 13.03.2022|autore=Deutsche Welle (www.dw.com)|situ=DW.COM|limba=es-ES|atzessu=2022-03-20}}</ref>. *13 martzu: eletziones legislativas in [[Colòmbia]]. Binchet s'unione de manca Pacto Histórico<ref>{{Tzita web|url=https://elpais.com/america/2022-03-14/elecciones-legislativas-de-marzo-en-colombia-votaciones-y-resultados-en-vivo.html|tìtulu=Así le hemos contado las elecciones en Colombia 2022|autore=El País|situ=El País América|data=2022-03-13|limba=es|atzessu=2022-03-20}}</ref>. *14 martzu: **[[Israele]] annùntziat de àere sufridu un'atacu informàticu a portales de su guvernu<ref>{{Tzita web|url=https://www.eleconomista.com.mx/internacionales/Israel-declara-haber-sufrido-un-ciberataque-en-portales-gubernamentales-20220314-0074.html|tìtulu=Israel declara haber sufrido un ciberataque en portales gubernamentales|autore=AFP|situ=El Economista|limba=es|atzessu=2022-03-20}}</ref>. **Su grupu messicanu Bimbo annùntziat de suspèndere is negòtzios suos econòmicos in Rùssia<ref>{{Tzita web|url=https://elpais.com/mexico/2022-03-14/grupo-bimbo-suspende-sus-inversiones-y-venta-de-productos-en-rusia-ante-la-ofensiva-en-ucrania.html|tìtulu=Grupo Bimbo suspende sus inversiones y venta de productos en Rusia ante la ofensiva en Ucrania|autore=Karina Suárez|situ=El País México|data=2022-03-14|limba=es|atzessu=2022-03-20}}</ref>. **sa Rùssia blocat s'atzessu a sa prataforma [[Instagram]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.rainews.it/articoli/2022/03/la-russia-blocca-instagram-boom-di-vpn-per-aggirare-le-restrizioni-53cf7d86-6eac-42cd-8a9a-6ba2eb94c6de.html|tìtulu=La Russia blocca Instagram: boom di vpn per aggirare le restrizioni|situ=RaiNews|limba=it|atzessu=2022-04-03}}</ref>. *16 martzu: unu terremotu de magnitudo 7,3 in sa costa de [[Fukushima]], [[Giappone|Giapone]], ingendrat un'allarme tsunami. Ddoe at 4 mortos e unas 100 persones ingortas<ref>{{Tzita web|url=https://www.msn.com/it-it/notizie/mondo/terremoto-in-giappone-di-73-al-largo-di-fukushima-diramata-allerta-tsunami-2-milioni-di-case-senza-elettricit-c3-a0/ar-AAV8y1i|tìtulu=Terremoto in Giappone di 7.3 al largo di Fukushima. Diramata allerta tsunami, 2 milioni di case senza elettricità|situ=MSN|limba=it-IT|atzessu=2022-03-20}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://www.rainews.it/photogallery/2022/03/terremoto-in-giappone-58be3b80-61ff-44c7-a57a-200b41d3418c.html|tìtulu=Terremoto di magnitudo 7.3 in Giappone: quattro morti e oltre cento feriti|situ=RaiNews|limba=it|atzessu=2022-03-20}}</ref>. *21 martzu: un'aparèchiu de sa China Eastern Airlines, bòlidu 5735 tzacarrat contras a una cadena de montes in Guangxi, Tzina. No subrabivet nemos<ref>{{Tzita web|url=https://www.msn.com/es-co/noticias/mundo/se-estrell%C3%B3-avi%C3%B3n-boeing-737-con-132-pasajeros-en-el-suroeste-de-china/ar-AAVjZoZ|tìtulu=Se estrelló avión Boeing 737 con 132 pasajeros en el suroeste de China|situ=MSN|limba=es-CO|atzessu=2022-04-03}}</ref>. *23 martzu: Antony Blinken, segretàriu de Istadu de is [[Istados Unidos de Amèrica|Istados Unidos]], decrarat in manera formale chi unos cantos membros de is fortzas armadas russas ant commitidu crìmines de gherra in sa gherra russu-ucràina<ref>{{Tzita web|url=https://www.infobae.com/america/eeuu/2022/03/23/estados-unidos-concluyo-que-las-tropas-rusas-cometieron-crimenes-de-guerra-en-ucrania/|tìtulu=Estados Unidos concluyó que militares rusos cometieron crímenes de guerra en Ucrania|autore=23 de Marzo de 2022|situ=infobae|limba=es-ES|atzessu=2022-04-03}}</ref>. *25 martzu: Is Istados Unidos annùntziant de bòlere frunire prus gas naturale a s'[[Unione Europea]] pro reduire sa dipendèntzia dae su gas russu<ref>{{Tzita web|url=https://www.msn.com/it-it/notizie/mondo/gli-stati-uniti-aumenteranno-le-forniture-di-gas-allunione-europea/ar-AAVufKp|tìtulu=Gli Stati Uniti aumenteranno le forniture di gas all'Unione Europea|situ=MSN|limba=it-IT|atzessu=2022-04-03}}</ref>. *26 martzu: eletziones generales in [[Malta]]. Binchet su Partidu de su Traballu<ref>{{Tzita web|url=https://electoral.gov.mt/ElectionResults/General|tìtulu=Electoral Commission of Malta|situ=electoral.gov.mt|limba=en|atzessu=2022-04-03}}</ref>. *29 martzu: sa [[Rùssia]] decrarat chi sa ''prima fase'' de sa [[Crisi russu-ucraina (2014-sighende)|gherra]] est acabada e chi Mosca at detzìdidu de "reduire in sustàntzia sa faina militare cara a [[Kiev]] e Chernihiv" cun sa punna de "ammanniare s'aficu retzìprocu pro is negòtzios benidores pro cunsertare e firmare un'acòrdiu de paghe cun s'[[Ucraina|Ucràina]]"<ref>{{Tzita web|url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60890199|tìtulu=As it happened: UK and US urge caution on Russian pledge to reduce attacks​​|situ=BBC News|limba=en-gb|atzessu=2022-04-03}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60856533|tìtulu=As it happened: Putin 'cannot stay in power', Biden says|situ=BBC News|limba=en-gb|atzessu=2022-04-03}}</ref>. *31 martzu: **serrat s'Expo 2020 de [[Dubai]] a pustis de 6 meses; in s'incumentzu fiat pranificadu pro su 10 de abrile de su [[2021]] ma dd'ant mòvidu pro neghe sa sa [[Pandèmia de COVID-19|pandemia de COVID-19]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.forbes.com/sites/sap/2022/01/07/experience-expo-2020-dubai--a-window-to-the-future/|tìtulu=SAP BrandVoice: Experience Expo 2020 Dubai – A Window To The Future|autore=Judith Magyar|situ=Forbes|limba=en|atzessu=2022-04-03}}</ref>. **s'Organismu Internatzionale de s'Energia Atòmica cunfirmat su retiru de is fortzas russas dae sa Tzentrale Nucleare de Černobyl<ref>{{Tzita web|url=https://www.blogsicilia.it/oltrelostretto/guerra-ucraina-russi-ritiro-chernobyl-kiev/708365/|tìtulu=Guerra in Ucraina, i russi si sono ritirati da Chernobyl, ora è tornata a Kiev|situ=BlogSicilia - Ultime notizie dalla Sicilia|data=2022-04-01|limba=it-IT|atzessu=2022-04-03}}</ref>. === Abrile === * 1 abrile: su presidente de su [[Sri Lanka]] decrarat s'istadu de emergèntzia a pustis de is chèscias in contu de su manìgiu de sa crisi econòmica<ref>{{Tzita web|url=https://www.rainews.it/articoli/2022/04/sri-lanka-colombo-blindata-dopo-una-notte-di-scontri--0f07d34b-cac6-46fd-876c-84a726143cf1.html|tìtulu=Sri Lanka: il presidente Rajapaksa decreta lo stato d'emergenza dopo le proteste davanti casa sua|situ=RaiNews|limba=it|atzessu=2022-04-30}}</ref>. * 2 abrile: in su cuntestu de sa [[Crisi russu-ucraina (2014-sighende)|gherra intre Rùssia e Ucràina]], is ucràinos agatant chèntinas de mortos me is caminos de Bucha. Pro [[Joe Biden]] e àteros sunt crìmines de gherra; sa Rùssia negat da beridade de sa noa<ref>{{Tzita web|url=https://www.fanpage.it/esteri/cosa-sappiamo-davvero-sul-massacro-di-bucha-in-ucraina/|tìtulu=Cos’è successo davvero a Bucha, il racconto del massacro nella città ucraina|situ=Fanpage|limba=it|atzessu=2022-04-30}}</ref>. * 3 abrile: ** su [[Qatàr|Qatar]] proibit sìmbulos [[LGBT|LGBT+]] me is istàdios in s'ìnteri de is mundiales de fùbalu, pesende sa chistione de su respetu de is deretos tziviles in s'ocasione de eventos isportivos mannos<ref>{{Tzita web|url=https://metronews.it/2022/04/03/no-del-qatar-alle-bandiere-lgbt-insorge-larcigay/|tìtulu=No del Qatar alle bandiere Lgbt+, insorge l'Arcigay|situ=MetroNews|data=2022-04-03|limba=it-IT|atzessu=2022-04-30}}</ref>. ** Eletziones parlamentares in [[Ungheria]]. Su primu ministru Viktor Orbán est torradu a elègere<ref>{{Tzita noas|limba=en|nùmene=Justyna|sambenadu=Pawlak|nùmene2=Krisztina|sambenadu2=Than|url=https://www.reuters.com/world/europe/hungarians-vote-orbans-12-year-rule-tight-ballot-overshadowed-by-ukraine-war-2022-04-03/|tìtulu=Orban scores crushing victory as Ukraine war solidifies support|publicatzione=Reuters|data=2022-04-04|atzessu=2022-04-30}}</ref>. ** Eletziones presidentziales in [[Sèrbia]]. Su presidente Aleksandar Vučić est torradu a elègere<ref>{{Tzita web|url=https://www.tgcom24.mediaset.it/mondo/elezioni-in-serbia-il-filorusso-vucic-vince-e-ottiene-il-secondo-mandato_48268523-202202k.shtml|tìtulu=Elezioni in Serbia, il filorusso Vucic vince e ottiene il secondo mandato|situ=Tgcom24|limba=IT|atzessu=2022-05-01}}</ref>. ** Segundu turnu de is eletziones in [[Costa Rica]]. Su candidadu Rodrigo Chaves Robles est eletu comente a presidente<ref>{{Tzita noas|limba=en|nùmene=Diego|sambenadu=Oré|nùmene2=Alvaro|sambenadu2=Murillo|url=https://www.reuters.com/world/americas/costa-ricans-choose-between-outsider-former-leader-presidential-vote-2022-04-03/|tìtulu=Costa Rica elects maverick Chaves as president in break with establishment|publicatzione=Reuters|data=2022-04-04|atzessu=2022-05-01}}</ref>. * 4 abrile: ** voluntàrios de su progetu InformNapalm ispàinant is datos de Omurbekov Azatbek Asanbekovich, possìbile responsàbile de su degòlliu de Bucha<ref>{{Tzita web|url=https://it.insideover.com/guerra/chi-e-il-presunto-boia-russo-che-ha-guidato-il-massacro-di-bucha.html|tìtulu=Chi è il presunto "boia russo" che ha guidato il massacro di Bucha|situ=InsideOver|data=2022-04-04|limba=it-IT|atzessu=2022-05-01}}</ref>. ** Su presidente de [[Perù]] decrarat s'istadu de emergèntzia a pustis de unas cantu manifestadas de protesta contras s'inflatzione in ue 8 persones sunt mortas e prus de 30 ingortas<ref>{{Tzita web|url=https://peru21.pe/politica/pedro-castillo-dara-mensaje-a-la-nacion-este-lunes-por-la-noche-noticia/|tìtulu=Pedro Castillo dará mensaje a la Nación este lunes por la noche {{!}} POLITICA|autore=NOTICIAS PERU21|situ=Peru21|data=2022-04-05|limba=es|atzessu=2022-05-01}}</ref>. * 6 abrile: is [[Istados Unidos de Amèrica|Istados Unidos]] annùntziat su blocu de is investimentos in bancas russas, e su [[Rennu Unidu]] at a acabbare de comporare carbone e petròliu comente parte de unu pachete nou de santziones in risposta a is violatziones de is [[deretos umanos]] de sa Rùssia<ref>{{Tzita web|url=http://www.ilpost.it/2022/04/06/guerra-russia-ucraina-notizie/|tìtulu=Gli Stati Uniti hanno imposto nuove sanzioni contro la Russia|situ=Il Post|data=2022-04-06|limba=it-IT|atzessu=2022-05-01}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://www.secoloditalia.it/2022/04/da-londra-nuove-sanzioni-alla-russia-stop-a-import-di-petrolio-mosca-non-esclude-il-default-artificiale/|tìtulu=Da Londra nuove sanzioni alla Russia: stop a import di petrolio. Mosca non esclude il default "artificiale"|situ=Secolo d'Italia|data=2022-04-06|limba=it-IT|atzessu=2022-05-01}}</ref>. * 7 abrile: ** s'Assemblea Generale de s'[[ONU]] suspendet sa Rùssia dae su Cussìgiu pro is Deretos Umanos de [[Ginevra]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.lastampa.it/esteri/2022/04/07/news/l_onu_sospende_la_russia_dal_consiglio_dei_diritti_umani_-2919193/|tìtulu=L’Onu sospende la Russia dal Consiglio dei diritti umani|situ=La Stampa|data=2022-04-07|limba=it|atzessu=2022-05-01}}</ref>. ** Su presidente de [[Jemen]] bd Rabbuh Mansur al-Hadia bbandonat s'incàrrigu suo a unu cussìgiu presidentziale comente parte de un'isfortzu pro acabbare una gherra tzivile chi durat dae ora meda<ref>{{Tzita web|url=https://www.theguardian.com/world/2022/apr/07/exiled-yemen-president-steps-aside-amid-hopes-over-truce-abd-rabbu-mansour-hadi|tìtulu=Exiled Yemen president steps aside as truce raises hopes of end to war|autore=Associated Press in Sana'a|situ=the Guardian|data=2022-04-07|limba=en|atzessu=2022-05-01}}</ref>. * 8 abrile: sa Rùssia ghetat un'atacu cun mìssiles contras s'istatzione ferroviària de Kramatorsk, in ue unos cantos disterrados fiant fuende·si·nche dae sa tzitade. S'atacu càusat a su mancu 50 mortos e 100 fertos<ref>{{Tzita web|url=https://www.fanpage.it/esteri/missili-russi-uccidono-civili-in-fuga-dalla-guerra-cosa-sappiamo-dellattacco-a-kramatorsk-in-ucraina/|tìtulu=Missili russi uccidono civili in fuga dalla guerra: cosa sappiamo dell’attacco a Kramatorsk, in Ucraina|situ=Fanpage|limba=it|atzessu=2022-05-01}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://www.lastampa.it/esteri/2022/04/08/news/guerra_russiaucraina_accordo_su_quinto_pacchetto_sanzioni_ue_embargo_totale_sull_energia_cremlino_perdite_significati-2919439/|tìtulu=Guerra Russia-Ucraina, gli Usa: Mosca sta per mobilitare altri 60mila soldati. Kiev: “A Izium civili bruciati vivi”. Strage a Kramatorsk: 52 morti. Il sindaco di Makarov: trovati 132 corpi, molti in fosse comuni|situ=La Stampa|data=2022-04-07|limba=it|atzessu=2022-05-01}}</ref>. S'imprenta Russa in s'incumentzu aiat tzelebradu s'atacu, ma cando s'est ispainada sa noa de sa morte de tziviles ant ghetadu neghe a is ucràinos<ref>{{Tzita web|url=https://www.nextquotidiano.it/kramatorsk-media-russi-rivendicano-poi-incolpano-ucraina/|tìtulu=I media russi avevano rivendicato l'attacco a Kramatorsk prima di dare la colpa all'Ucraina|situ=nextQuotidiano|data=2022-04-08|limba=it-IT|atzessu=2022-05-01}}</ref>. * 10 abrile: ** primu turnu de is eletziones presidentziales in [[Frantza]]. Su presidente atuale [[Emmanuel Macron]] e [[Marine Le Pen]] ant a passare a su segundu turnu cun, de pare a pare, su 27,85% e su 23,15% de is votos<ref>{{Tzita noas|limba=en|sambenadu=Reuters|url=https://www.reuters.com/world/europe/second-round-french-election-could-see-conservative-pecresse-level-with-macron-2022-01-12/|tìtulu=Second round of French election could see conservative Pecresse level with Macron -poll|publicatzione=Reuters|data=2022-01-12|atzessu=2022-05-01}}</ref>. ** Su primu ministru de [[Pakistan]] Imran Khan depet lassare s'incàrriguu uo a pustis de unu votu de tzensura<ref>{{Tzita noas|limba=en-GB|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-61055210|tìtulu=Imran Khan ousted as Pakistan's PM after vote|publicatzione=BBC News|data=2022-04-10|atzessu=2022-05-01}}</ref>. * 13 abrile: is casos de [[COVID-19]] in s'ìnteri de sa [[Pandèmia de COVID-19|pandemia incumentzada in su fine 2019]] lompent a 500 milliones<ref>{{Tzita web|url=https://www.axios.com/world-covid-cases-surpass-500-million-67de52f9-5230-42f2-b61d-5cf195b6dd57.html|tìtulu=World surpasses half a billion confirmed COVID cases|autore=Rebecca Falconer|situ=Axios|data=2022-04-13|limba=en|atzessu=2022-05-01}}</ref>. * 14 abrile: s'inrugradore russu Moskva afundat in su [[Mare Nieddu]]. S'[[Ucraina|Ucràina]] decrarat de dd'àere corpidu cun mìssiles anti-nave, mentres sa [[Rùssia]] narat chi est afundadu in s'ìnteri de una traschia in mare e unu fogu isvilupadu a intro<ref>{{Tzita noas|limba=en-GB|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-61114843|tìtulu=Russian warship: Moskva sinks in Black Sea|publicatzione=BBC News|data=2022-04-15|atzessu=2022-05-01}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://www.theguardian.com/world/2022/apr/14/russia-moskva-cruiser-sunk-stormy-seas-defense-ministry|tìtulu=Russia’s Moskva cruiser sinks following Ukrainian claim of missile strike|situ=the Guardian|data=2022-04-15|limba=en|atzessu=2022-05-01}}</ref>. * 15 abrile: sa politzia de [[Israele]] s'iscòntriat contras a manifestadores [[palestinesos]] in sa Moschea de Al-Aqsa, [[Gerusalemme]], lassende a su mancu 152 ingortos<ref>{{Tzita web|url=https://www.forbes.com.mx/violencia-en-jerusalen-policia-israeli-y-palestinos-se-enfrentan-reportan-152-heridos/|tìtulu=Violencia en Jerusalén: policía israelí y palestinos se enfrentan; reportan 152 heridos|autore=Forbes Staff|situ=Forbes México|data=2022-04-15|limba=es-MX|atzessu=2022-05-01}}</ref>. * 20 abrile: s'Osservatòriu Europeu de s'Emisfèriu Sud annùntziat s'iscoberta de unu tipu nou de isteddu chi esplodet: sa micronova<ref>{{Tzita web|url=https://earthsky.org/space/micronovas-small-mighty-like-nova-explosions/|tìtulu=EarthSky {{!}} Micronovas are new! They’re small, but mighty|situ=earthsky.org|data=2022-04-25|limba=en-US|atzessu=2022-05-01}}</ref>. * 24 abrile: ** segundu turnu de is eletziones presidentziales de [[Frantza]]. [[Emmanuel Macron]] binchet cun su 58% de is votos<ref>{{Tzita web|url=https://www.resultats-elections.interieur.gouv.fr/presidentielle-2022/FE.html|tìtulu=Election présidentielle 2022|situ=www.resultats-elections.interieur.gouv.fr|limba=fr|atzessu=2022-05-01}}</ref>. ** Eletziones parlamentares in [[Islovènia]]. Binchet su Movimentu pro sa Libertade<ref>{{Tzita web|url=https://www.euronews.com/2022/04/24/slovenians-out-to-vote-with-no-single-party-projected-to-rule-without-coalition|tìtulu=Slovenia's Janša defeated by opposition liberal Freedom Movement|situ=euronews|data=2022-04-24|limba=en|atzessu=2022-05-01}}</ref>. * 26 abrile: sa Rùssia ponet una multa de tres milliones de rublos (agiumai 37.800€) a [[Wikipedia]] pro ispainare informatziones farsas, cun riferimentu a unos cantos artìculos chi contant sa [[Crisi russu-ucraina (2014-sighende)|gherra Russu-Ucràina]] cun informatziones chi andant contra a sa versione ufitziale russa<ref>{{Tzita web|url=https://www.cmjornal.pt/mais-cm/especiais/guerra-na-ucrania/detalhe/russia-condena-wikimedia-a-multa-por-conteudo-falso-sobre-a-invasao|tìtulu=Rússia condena Wikimedia a multa por conteúdo "falso" sobre a invasão|situ=www.cmjornal.pt|limba=pt-PT|atzessu=2022-05-01}}</ref>. * 27 abrile: sa [[Repùblica Tzentrafricana]] adotat su [[Bitcoin]] comente a dinari ufitziale. Est su segundu paisu de su mundu a pustis de [[El Salvadòr|El Salvador]]<ref>{{Tzita noas|limba=en-GB|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-61248809|tìtulu=Bitcoin becomes official currency in Central African Republic|publicatzione=BBC News|data=2022-04-27|atzessu=2022-05-01}}</ref>. === Maju === [[File:Sag A*.jpg|thumb|Sa fotografia de Sagittarius A*]] * 6 maju: incumentzat un'[[Epidèmia|epidemia]] de [[pigota de sa martinica]], cun s'atopu de su [[Virus (biologia)|virus]] in [[Londra]], [[Rennu Unidu]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.who.int/emergencies/disease-outbreak-news/item/2022-DON381|tìtulu=Monkeypox - United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland|situ=www.who.int|limba=en|atzessu=2022-06-12}}</ref>. * 7 maju: su guvernu talebanu de [[Afganistàn]] ponet s'òbligu a is fèminas de portare su Burqa<ref>{{Tzita web|url=https://abcnews.go.com/International/wireStory/afghanistans-taliban-order-women-wear-burqa-public-84560059|tìtulu=Afghanistan's Taliban order women to cover up head to toe|autore=A. B. C. News|situ=ABC News|limba=en|atzessu=2022-05-15}}</ref>. * 9 maju: ** eletziones generales me is [[Filipinas]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.scmp.com/week-asia/politics/article/3151736/philippine-presidential-election-whos-running-whos-favourite-and|tìtulu=Philippine presidential election: the candidates and their China policies|situ=South China Morning Post|data=2021-10-09|limba=en|atzessu=2022-05-15}}</ref>. ** su presidente de su [[Sri Lanka]] presentat is dimissiones suas a pustis de is protestas contras a su guvernu suo in totu su paisu<ref>{{Tzita web|url=https://www.newswire.lk/2022/05/09/prime-minister-mahinda-rajapaksa-resigns/|tìtulu=Prime Minister Mahinda Rajapaksa resigns|situ=NewsWire|data=2022-05-09|limba=en-US|atzessu=2022-05-15}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://www.newswire.lk/2022/05/09/more-violence-reported-around-the-country-over-100-injured/|tìtulu=More violence reported around the country : Over 100 injured|situ=NewsWire|data=2022-05-09|limba=en-US|atzessu=2022-05-15}}</ref>. * 12 maju: ** sa [[Corea de su Norte]] cunfirmat un'undada de impestos de COVID-19 e òrdinat un'inserru in totu is tzitades de su paisu<ref>{{Tzita web|url=https://www.elmundo.es/internacional/2022/05/12/627c656ee4d4d80e178b45cb.html|tìtulu=Corea del Norte: primer brote de Covid y decimosexto lanzamiento de misiles|situ=ELMUNDO|data=2022-05-12|limba=es|atzessu=2022-05-15}}</ref> ** est publicada sa primu fotografia de s'istòria de [[Sagittarius A*]], s'[[istampu nieddu]] supermassivu in su tzentru de sa [[Camminu de paza|Bia Làtina]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.pbs.org/newshour/science/watch-live-astronomers-reveal-groundbreaking-findings-about-the-milky-way|tìtulu=WATCH: Here's the first image of the black hole at the center of our galaxy|situ=PBS NewsHour|data=2022-05-11|limba=en-us|atzessu=2022-05-15}}</ref>. * 14 maju: in su cuntestu de sa [[Crisi russu-ucraina (2014-sighende)|gherra Russu-Ucràina]], is fortzas russas lassant [[Kharkiv]], sa segunda tzitade prus manna de [[Ucraina|Ucràina]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.theguardian.com/world/2022/may/14/ukraine-says-russian-forces-withdrawing-kharkiv|tìtulu=Russia’s Black Sea blockade pushing millions towards famine, G7 says|situ=the Guardian|data=2022-05-14|limba=en|atzessu=2022-05-15}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-61441664|tìtulu=Ukraine war latest: Finland formally confirms Nato membership bid|situ=BBC News|limba=en-gb|atzessu=2022-05-15}}</ref>. * 16 maju: ** s'arrocamentu de [[Mariupol]], Ucrània, acabbat cun sa vitòria de sa [[Rùssia]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.theguardian.com/world/2022/may/16/hundreds-of-ukrainian-troops-evacuated-from-azovstal-steelworks-after-82-day-assault|tìtulu=Hundreds of Ukrainian troops evacuated from Mariupol steelworks after 82-day assault|situ=the Guardian|data=2022-05-17|limba=en|atzessu=2022-06-12}}</ref>. ** sa cadena americana [[McDonald's]] lassat sa Rùssia in manera definitiva, bendende is atividades a un'imprendidore locale. McDonald's fiat in Rùssia dae su 1990, pagu a pustis de sa fine de s'[[Unione Sovietica|Unione Soviètica]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.ilfattoquotidiano.it/2022/05/16/mcdonalds-lascia-definitivamente-la-russia-dopo-30-anni-dalladdio-perdita-fino-a-14-miliardi-di-dollari/6593320/|tìtulu=McDonald's lascia definitivamente la Russia dopo 32 anni. Dall'addio perdita fino a 1,4 miliardi di dollari|situ=Il Fatto Quotidiano|data=2022-05-16|limba=it-IT|atzessu=2022-06-12}}</ref>. * 20 maju: s'[[Organizatzione Mundiale de sa Salude]] resonat in un'addòbiu de emergèntzia a pitzus de sa [[pigota de sa martinica]], sende chi su nùmeru de impestos est lòmpidu a 100<ref>{{Tzita noas|limba=en|nùmene=Jennifer|sambenadu=Rigby|url=https://www.reuters.com/business/healthcare-pharmaceuticals/who-hold-emergency-meeting-monkeypox-friday-sources-2022-05-20/|tìtulu=WHO to hold emergency meeting on monkeypox on Friday -sources|publicatzione=Reuters|data=2022-05-20|atzessu=2022-06-12}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://www.who.int/news/item/20-05-2022-who-working-closely-with-countries-responding-to-monkeypox|tìtulu=WHO working closely with countries responding to monkeypox|situ=www.who.int|limba=en|atzessu=2022-06-12}}</ref>. * 21 maju: eletziones federales de [[Australia|Austràlia]]. Binchet Anthony Albanese, de su Partidu de su Traballu<ref>{{Tzita web|url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-australia-61532469|tìtulu=Australian election 2022: Anthony Albanese leads Labor to victory|situ=BBC News|limba=en-gb|atzessu=2022-06-12}}</ref>. * 29 maju: primu turnu de is eletziones generales de [[Colòmbia]]<ref>{{Tzita web|url=http://www.ilpost.it/2022/05/30/colombia-elezioni-presidenziali-ballottaggio-gustavo-petro-rodolfo-hernandez/|tìtulu=In Colombia andranno al ballottaggio Rodolfo Hernández e Gustavo Petro|situ=Il Post|data=2022-05-30|limba=it-IT|atzessu=2022-06-12}}</ref>. === Làmpadas === * 5 làmpadas: a su mancu 50 persones morint in un'atacu a una crèsia catòlica in Owo, [[Nigèria]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.dw.com/es/ataque-contra-iglesia-cat%C3%B3lica-deja-al-menos-50-muertos-en-nigeria/a-62039043|tìtulu=Ataque contra iglesia católica deja al menos 50 muertos en Nigeria {{!}} DW {{!}} 05.06.2022|autore=Deutsche Welle (www.dw.com)|situ=DW.COM|limba=es-ES|atzessu=2022-06-19}}</ref>. * 6 làmpadas: un'imprendidore locale ochiet a su ministru de s'ambiente [[Colòmbia|colombianu]] Orlando Jorge Mera<ref>{{Tzita web|url=https://www.elnacional.com/mundo/asesinaron-ministro-de-medio-ambiente-de-republica-dominicana-orlando-jorge-mera/|tìtulu=Asesinaron al ministro de Medio Ambiente de República Dominicana|autore=AFP|situ=EL NACIONAL|data=2022-06-06|limba=es|atzessu=2022-06-19}}</ref>. * 14 làmpadas: [[Danimarca]] e [[Canada|Canadà]] acabbant sa cuntierra a pitzus de soberania de s'[[Ìsula de Hans]], partzende·dda in duos<ref>{{Tzita noas|limba=en-GB|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-61801682|tìtulu=Whisky Wars: Denmark and Canada strike deal to end 50-year row over Arctic island|publicatzione=BBC News|data=2022-06-14|atzessu=2022-06-19}}</ref>. * 19 làmpadas: segundu turnu de is eletziones generales de [[Colòmbia]]. Binchet su candidadu de manca, su primu de s'istòria, Gustavo Petro<ref>{{Tzita web|url=https://nypost.com/2022/06/20/ex-guerilla-rebel-gustavo-petro-wins-runoff-to-be-colombias-1st-leftist-president/|tìtulu=Ex-guerilla rebel Gustavo Petro wins runoff to be Colombia’s 1st leftist president|autore=Associated Press|situ=New York Post|data=2022-06-20|limba=en-US|atzessu=2022-07-03}}</ref>. * 22 làmpadas. unu terremotu de gradu 5,9 in [[Afganistàn]] ochiet a su mancu a 1000 persones e nde ingollet a su mancu a àteras 1500<ref>{{Tzita web|url=https://www.fanpage.it/esteri/terremoto-devasta-lafghanistan-1000-morti-e-1500-feriti-si-scava-tra-le-macerie/|tìtulu=Terremoto devasta l’Afghanistan: 1000 morti e 1500 feriti, si scava tra le macerie|situ=Fanpage|limba=it|atzessu=2022-07-03}}</ref>. * 24 làmpadas: sa Corte Suprema de is [[Istados Unidos de Amèrica|Istados Unidos]] cantzellat su deretu costitutzionale a s'[[Abortu|istrumadura]]. Dae custu momentu is istados de s'unione podent detzidere in manera autònoma sa [[Legislatziones subra s'abortu|legislatzione a subra de su tema]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.fanpage.it/esteri/usa-corte-suprema-cancella-diritto-daborto/|tìtulu=Usa, Corte Suprema cancella diritto d’aborto|situ=Fanpage|limba=it|atzessu=2022-07-03}}</ref>. * 26 làmpadas: is rapresentantes de is paisos de su [[G7]] s'addòbiant in [[Germania|Germània]] pro resonare de sa [[Crisi russu-ucraina (2014-sighende)|crisi russu-ucràina]]. Annùntziant su bandu de s'importatzione de [[oro]] russu<ref>{{Tzita noas|limba=en-GB|url=https://www.bbc.com/news/business-61941589|tìtulu=Ukraine war: UK joins ban on imports of Russian gold|publicatzione=BBC News|data=2022-06-26|atzessu=2022-07-03}}</ref>. * 27 làmpadas: s'[[Iran]] pedit in manera ufitziale de s'unire a su [[BRITS]]<ref>{{Tzita web|url=https://www.aljazeera.com/economy/2022/6/28/iran-applies-to-join-brics-group-of-emerging-countries|tìtulu=Iran applies to join BRICS group of emerging countries|situ=www.aljazeera.com|limba=en|atzessu=2022-07-03}}</ref>. * 28 làmpadas: ** sa prima ministra de [[Iscotzia|Iscòtzia]], Nicola Sturgeon, annùntziat unu referendum nou pro s'indipendèntzia pro su 19 de su mese de ledàmene de su [[2023]], noe annos a pustis de [[Referendum pro s'indipendentzia iscotzesa de su 2014|cussu fallidu de su 2014]]<ref>{{Tzita web|url=https://it.euronews.com/2022/06/28/scozia-la-premier-sturgeon-annuncia-un-nuovo-referendum-sullindipendenza|tìtulu=La Scozia annuncia un nuovo referendum sull'indipendenza|situ=euronews|data=2022-06-28|limba=it|atzessu=2022-07-03}}</ref>. ** incumentzat un'addòbiu de sa [[Organizatzione de su Tratadu de s'Atlànticu Norte|OTAN]] de tres dies in [[Madrid]], pro resonare de sa situatzione russu-ucràina de de s'intrada de [[Isvètzia]] e [[Finlàndia]] in s'alleàntzia<ref>{{Tzita web|url=https://it.euronews.com/2022/06/29/finlandia-e-svezia-nella-nato-la-decisione-al-summit-di-madrid|tìtulu=Finlandia e Svezia nella Nato, la decisione al summit di Madrid|situ=euronews|data=2022-06-29|limba=it|atzessu=2022-07-03}}</ref><ref>{{Tzita web|url=https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_194990.htm|tìtulu=NATO Summit - Madrid, Spain - 28, 29 and 30 June 2022|autore=NATO|situ=NATO|limba=en|atzessu=2022-07-03}}</ref>. === Argiolas/Trìulas === * 1 argiolas/trìulas: sa coja omosessuale essit legale in [[Isvìtzera]], a pustis de unu referendum de su [[2021]]<ref>{{Tzita web|url=https://it.euronews.com/2022/07/01/matrimonio-omosessuale-legale-in-svizzera-laure-e-aline-tra-le-prime-a-beneficiarne|tìtulu=Laure e Aline, tra le prime omosessuali a sposarsi in Svizzera|autore=Aleksandar Brezar|situ=euronews|data=2022-07-01|limba=it|atzessu=2022-08-01}}</ref>. * 8 argiolas/trìulas: un'ex militare isparat a Shinzo Abe, ex primu ministru de su [[Giappone|Giapone]], ochiende·ddu in s'ìnteri de unu chistionu pùblicu<ref>{{Tzita web|url=https://www.repubblica.it/esteri/2022/07/09/news/shinzo_abe_gruppo_religioso-357151052/|tìtulu=Shinzo Abe, l'assassino voleva vendicare la madre, ridotta sul lastrico da una setta religiosa|situ=la Repubblica|data=2022-07-09|limba=it|atzessu=2022-08-01}}</ref>. * 12 argiolas/trìulas: ** su [[Mèssicu]] decrarat s'istadu de emergèntzia pro is undas de basca in totu su paisu<ref>{{Tzita web|url=https://noticieros.televisa.com/historia/conagua-declara-el-comienzo-de-una-emergencia-por-sequia-en-mas-de-la-mitad-de-mexico/|tìtulu=Conagua declara el comienzo de una emergencia por sequía en más de la mitad de México|situ=N+|data=2022-07-13|limba=es-MX|atzessu=2022-08-01}}</ref>. ** s'[[Argentina]] protestat in manera formale contra a sa [[Bolìvia]] a pustis chi unu tzitadinu Argentinu est mortu in Bolìvia chene tènnere assistèntzia mèiga, mancari is duos paisos tennerent un'acòrdiu de assistèntzia mùtua<ref>{{Tzita web|url=https://www.rionegro.com.ar/sociedad/un-argentino-murio-en-bolivia-luego-de-que-le-negaran-atencion-medica-2393173/|tìtulu=Un argentino murió en Bolivia luego de que le negaran atención médica|autore=Redacción|situ=Diario Río Negro {{!}} Periodismo en la Patagonia|data=2022-07-12|limba=es|atzessu=2022-08-01}}</ref>. * 18 argiolas/trìulas: eletziones parlamentares in [[Ìndia]]. Binchet sa candidada Draupadi Murmu<ref>{{Tzita noas|limba=en-IN|nùmene=The Hindu|sambenadu=Bureau|url=https://www.thehindu.com/news/national/presidential-election-2022-yashwant-sinha-droupadi-murmu-results-live-updates-july-21-2022/article65663846.ece|tìtulu=2022 Indian presidential election result {{!}} Updates|publicatzione=The Hindu|data=2022-07-21|atzessu=2022-08-01}}</ref>. * 23 argiolas/trìulas: s'[[Organizatzione Mundiale de sa Salude]] decrarat sa [[pigota de sa martinica]] emergèntzia sanitària internatzionale<ref>{{Tzita web|url=https://www.fanpage.it/attualita/vaiolo-delle-scimmie-lorganizzazione-mondiale-della-sanita-dichiara-lemergenza-internazionale/|tìtulu=Vaiolo delle scimmie, l’Organizzazione mondiale della Sanità dichiara l’emergenza internazionale|situ=Fanpage|limba=it|atzessu=2022-08-01}}</ref>. * 24 argiolas/trìulas: su vulcanu Sakurajima in Giapone erutat, chena fàghere dannu a persones o cosas, pesende su livellu de alerta prus artu possìbile me is zonas residentziales a giru<ref>{{Tzita web|url=https://www.msn.com/en-us/news/world/japans-sakurajima-volcano-erupts-prompting-officials-to-issue-highest-alert/ar-AAZVfvz|tìtulu=Japan's Sakurajima volcano erupts, prompting officials to issue highest alert|situ=MSN|limba=en-US|atzessu=2022-08-01}}</ref>. == Riferimentos == <references/> [[Categoria:Annos]] [[Categoria:XXI seculu]] ryl27hsg4b69pd7hacnbnsan7sk7eoq