Wikipedia
scwiki
https://sc.wikipedia.org/wiki/P%C3%A0gina_printzipale
MediaWiki 1.39.0-wmf.23
first-letter
Media
Ispetziale
Cuntierra
Usuàriu
Cuntierra usuàriu
Wikipedia
Cuntierra Wikipedia
File
Cuntierra file
MediaWiki
Cuntierra MediaWiki
Template
Cuntierra template
Agiudu
Cuntierra agiudu
Categoria
Cuntierra categoria
TimedText
TimedText talk
Module
Module talk
Gadget
Gadget talk
Gadget definition
Gadget definition talk
Torquato Tasso
0
10529
177723
177718
2022-08-08T12:40:18Z
L2212
7227
wikitext
text/x-wiki
{{LSC}}{{S}}{{Biografia|immàgine=Torquato Tasso.jpg|data_de_nàschida=1544|logu_de_nàschida=Sorrento|data_de_morte=1595|logu_de_morte=Roma|tzitadinàntzia=[[Regnu de Nàpoli|napoletana]], [[Istadu Pontifìtziu|pontifìtzia]]|traballu=poete e iscritore|magnum_opus=Gerusalemme liberata|firma=Signatur Torquato Tasso.PNG}}
'''Torquato Tasso''' ([[Sorrento]], [[1544]] – [[Roma]], [[1595]]) est istadu unu [[poete]] e [[Iscrittore|iscritore]] [[Itàlia|italianu]].
== Òperas printzipales ==
* ''Rime''
* ''[[Gerusalemme liberata]]''
* ''Re Torrismondo''
* ''Aminta''
== Bibliografia ==
* {{Tzita publicatzione|nùmene=Massimo|sambenadu=Colella|annu=2020-2021|tìtulu=«Voi avete albergato le Muse fra’ negozî». La tensione desiderativa delle fughe perenni ne Il Malpiglio secondo|rivista=Studi Tassiani|nùmeru=LXVIII-LXIX|pp=77-108|limba=it}}
* {{Tzita publicatzione|nùmene=Massimo|sambenadu=Colella|annu=2020-2021|tìtulu=Torquato Tasso e il De fuga saeculi di Sant’Ambrogio. Una nuova fonte (e altro) per il Monte Oliveto|rivista=Studi Tassiani|nùmeru=LXVIII-LXIX|pp=9-53|limba=it}}
{{Controllu de autoridade}}
[[Categoria:Italianos|Tasso, Torquato]]
[[Categoria:Poetes italianos|Tasso, Torquato]]
[[Categoria:Rinascimento|Tasso, Torquato]]
fkmr0w5fyx4w9my5wqp8upd1cnn7x3x
Pigota
0
19595
177728
174571
2022-08-08T20:54:01Z
PNNu
12712
ùrtima vìtima
wikitext
text/x-wiki
{{LSC}}
{{Infobox
|name = Pigota
|bodystyle =
|titlestyle =
|abovestyle = background:#C0C0C0;
|subheaderstyle =
|title =
|above = Pigota
|imagestyle =
|captionstyle =
| image = [[File:Smallpox child.jpg|200px|alt=Example alt text]]
|caption = Pipia cun isfogu tìpicu dèpidu a ''Variola maior''
|headerstyle = background:#DCDCDC;
|labelstyle = background:#E6E6FA
|datastyle =
|header1 = Ispetzialidade
| label1 =
| data1 =
|header2 =
| label2 = Label defined alone does not display (needs data, or is suppressed)
| data2 =
|header3 =
| label3 =
| data3 = [[Infetivologia]]
|header4 = Classificatzione e risursas esternas
| label4 = does not display (same number as a header)
| data4 = does not display (same number as a header)
|header5 =
| label5 = ICD-10
| data5 = B03 [https://icd.who.int/browse10/2010/en#/B03]
|header6 =
| label6 = Sìntomos
| data6 = [[fadiga]], [[rash (meighina)|rash]], [[Tzefalea]], [[dolore adominale]], [[vòmitu]], [[pabedda|pabeddas]] e [[pibisia|pibisias]]
|header7 =
| label7 = Càusa
| data7 = ''[[Variola virus]]''
|header8 = Sinònimos e Variantes
| label8 =
| data8 =
|header9 =
| label9 = Label defined alone does not display (needs data, or is suppressed)
| data9 =
|header10 =
| label10 =
| data10 = elogu, vailogu, murmungiolu, ermizolu, buata, picone nigheddu
|belowstyle =
|below =
}}
Sa '''pigota''' est istada una [[maladia infetiv]]<nowiki/>a causada dae duas variantes de su [[Virus (biologia)|virus]] [[Variola virus|Variola]], sa ''Variola maior'' e sa ''Variola minore''<ref name="Sherris">{{tzita libru|autore=Ryan KJ, Ray CG (editors)|tìtulu=Sherris Medical Microbiology|editzione=4th|annu=2004|editore=McGraw Hill|limba=en|pàginas=525–8|ISBN=0-8385-8529-9}}</ref>. Sa maladia est fintzas connota cun is tèrmines [[Limba latina|latinos]] '''variola''' o '''variola vera''' (dae su latinu tardu ''variŏla'', derivadu dae ''varius'', a significare vàriu, pintiriadu<ref>{{Treccani|vaiolo|vaiolo|v=1}}</ref>), mentras su tèrmine [[Limba inglesa|inglesu]] ''smallpox'' est istadu coniadu in su [[Regnu Unidu]] in [[su de 15 sèculos]] pro dda distìnghere de sa [[sìfilis]], denominada ''great pox''<ref name="Barquet">{{tzita publicatzione|autore=Barquet N, Domingo P|data=15 santugaine 1997|tìtulu=Smallpox: the triumph over the most terrible of the ministers of death|nùmeru=8 Pt 1|pp=635–42|limba=en|url=http://annals.org/article.aspx?volùmene=127&page=635|pmid=9341063|torrada a bìere=Ann. Intern. Med.|volùmene=127}}{{Ligàmene interrùmpidu}}</ref>. Àteros nùmenes in [[sardu]] sunt: ''elogu'', ''vailogu'', ''ermizolu'', ''murmungiolu''.
Su virus de sa pigota si localizat a livellu de sa [[tzirculatzione minore]] de sa [[cutis]], de su [[canterju]] e de s'[[arguena]]. A livellu cutàneu si manifestat cun un'[[Erutzione cutanea|erutzione]] [[Lesiones elementares de sa cute|màculo]]-[[Pàpula|papulare]] e, a pustis, cun [[Vesìcula (meighina)|vesìculas]] abbumbadas prenas de lìchidu. Sa ''Variola maior'' est càusa de manifestatziones clìnicas prus relevantes e est caraterizada dae una [[letalidade]] de su 30-35%<ref name="Behbehani_1983">{{tzita publicatzione|autore=Behbehani AM|data=1º nadale 1983|tìtulu=The smallpox story: life and death of an old disease|nùmeru=4|pp=455–509|limba=en|url=http://mmbr.asm.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=6319980|pmid=6319980|torrada a bìere=Microbiol Rev|volùmene=47|pmc=281588}}</ref><ref name="AFIP">{{tzita web|url=http://www.afip.org/Departments/infectious/sp/text/1_1.htm|tìtulu=Smallpox|editore=Armed Forces Institute of Pathology: Department of Infectious and Parasitic Diseases|data=9 santugaine 2007|limba=en|atzessu=7 trìulas 2012|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20071009141639/http://www.afip.org/Departments/infectious/sp/text/1_1.htm|dataarchivio=9 santugaine 2007|urlmorto=ei|dataarchìviu=2007-10-09|urlarchìviu=https://web.archive.org/web/20071009141639/http://www.afip.org/Departments/infectious/sp/text/1_1.htm|deadurl=yes}}</ref>. Is cumplicatziones a longu tèrmine incluent [[Tzicatritze|tzicatritzes]] caraterìsticas, mescamente a sa fache, in su 65–85% de is chi resissint a subrabìvere<ref>{{tzita publicatzione|autore=Jezek Z, Hardjotanojo W, Rangaraj AG|annu=1981|tìtulu=Facial scarring after varicella. A comparison between variola major and variola minore|nùmeru=6|pp=798–803|limba=en|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7315828|pmid=7315828|torrada a bìere=Am. J. Epidemiol.|volùmene=114}}</ref>; si podent annotamala manifestare, mancari cun [[Prevalèntzia (meighina)|prevalèntzia]] istimàbile a su 2-5% de is casos, [[tzurpesa]], comente cunsighèntzia de [[Ùltzera corneale|ùltzeras corneales]] e imbenientes èsitos tzicatritziales, e deformidades de is [[Membru (anatomia)|membros]], pro càusa de episòdios de [[artrite]] e [[osteomielite]]. Sa ''Variola minore'' càusat una forma de maladia prus lèbia, nòdida fintzas che [[alastrim]], chi podet betire a sa morte in su 1% de is casos<ref name="Behbehani_1983" />.
Si cunsiderat chi sa pigota siat tzocada in sa populatzione umana in su [[segundu millènniu a.C.]] tzirca<ref name="Barquet" /> e sa prima proa fìsica faghet a fàghere artziare torra a su [[Rash (meighina)|isfogu]] a pabeddas rilevadas in sa [[mùmmia]] de su [[faraone]] [[Ramses V]]<ref name="Ramses">{{tzita web|url=http://whqlibdoc.who.int/smallpox/WH_5_1980_p22.pdf|tìtulu=Ramses V:Earliest known victim?|autore=Donald Hopkins|editore=WHO|limba=en|atzessu=6 trìulas 2012}}</ref>. S'est istimadu chi sa maladia apat ochidu unos 400.000 europeos cada annu durante [[su de 18 sèculos]]<ref name="Hays">{{tzita libru|nùmene=J. N.|sambenadu=Hays|tìtulu=Epidemics and pandemics: their impacts on human history|url=http://books.google.com/books?id=GyE8Qt-kS1kC&pg=PA151&dq=&lr=&hl=en&cd=23#v=onepage&q=farsas|annu=2005|editore=ABC-CLIO|limba=en|pàginas=151|isbn=1-85109-658-2}}</ref> e siat istadu responsàbile de su tres unu de totu is casos de tzurpesa<ref name="Behbehani_1983" /><ref name="Henderson">{{tzita libru|autore=Donald A. Henderson and Bernard Moss|tìtulu=Vaccines|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK7294/|annu=1999|editore=Saunders|tzitade=Filadèlfia|limba=en}}</ref>. De totu is persones infetadas sunt mortu unos 20-60% de is adultos e su 80% de is pipios<ref>{{tzita publicatzione|autore=Riedel S|annu=2005|tìtulu=Edward Jenner and the history of smallpox and vaccination|nùmeru=1|pp=21–5|limba=en|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16200144|pmid=16200144|pmc=1200696|torrada a bìere=Proc (Bayl Univ Med Cent)|volùmene=18}}</ref>. Si cunsiderat chi sa pigota siat istada sa càusa de 300-500 milliones de mortes durante [[su de 20 sèculos]]<ref>{{tzita libru|autore=Koplow, David A.|tìtulu=Smallpox: the fight to eradicate a global scourge|url=http://books.google.com/books/ucpress?vid=ISBN9780520242203|annu=2003|editore=University of Califòrnia Press|tzitade=Berkeley|limba=en|isbn=0-520-24220-3}}</ref><ref>{{tzita web|url=http://ucdavismagazine.ucdavis.edu/issues/su06/feature_1b.html|tìtulu=UC Davis Magazine, Summer 2006: Epidemics on the Horizon|atzessu=7 trìulas 2012|limba=en|urlarchivio=https://www.webcitation.org/683Zy6YE4?url=http://ucdavismagazine.ucdavis.edu/issues/su06/feature_1b.html|dataarchivio=30 maju 2012|urlmorto=ei|dataarchìviu=2008-12-11|urlarchìviu=https://web.archive.org/web/20081211181455/http://ucdavismagazine.ucdavis.edu/issues/su06/feature_1b.html|deadurl=yes}}</ref><ref>{{tzita web|url=https://www.sciencedaily.com/releases/2008/01/080131122956.htm|tìtulu=How Poxviruses Such As Smallpox Evadet The Immune System|editore=ScienceDaily|data=1º freàrgiu 2008|limba=en|atzessu=7 trìulas 2012}}</ref>. Petzi in su [[1967]], segundu is datos de s'[[Organizatzione Mundiale de sa Salude|Organizatzione mundiale de sa salude]], 15 milliones de persones ant cuntràidu sa maladia e de custos 2 milliones sunt mortos<ref name="WHO_Factsheet">{{tzita web|tìtulu=Smallpox|sitiadu=WHO Factsheet|url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/smallpox/en/|atzessu=6 trìulas 2012|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20121023143819/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/smallpox/en/index.html|limba=en|dataarchivio=23 santugaine 2012|urlmorto=ei|dataarchìviu=2007-09-21|urlarchìviu=https://web.archive.org/web/20070921235036/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/smallpox/en/|deadurl=yes}}</ref>. A pustis de una campagna massitza de [[Vatzinu|vatzinatzione]] tirada a in antis dae su de 19 sèculos e giuta cun un'imponente isfortzu giuntu intre su [[1958]] e su [[1977]], su [[Organizatzione Mundiale de sa Salude|OMS]] at decraradu in su [[1979]] sa maladia irraigada, a pustis de chi s'ùrtimu casu de pigota cuntràidu in natura, causadu dae ''Variola minore'', fiat istadu diagnosticadu in [[Somàlia]] su 26 santugaine [[1977]]<ref name="WHO_Factsheet" />. S'ùrtima vìtima de sa pigota est istada Janet Parker, fotògrafa chi s'est impestada mentres fiat traballende in un'aposentu a subra de su laboratòriu de [[Henry Bedson]], viròlogu de s'Universidade de Birmingham chi fiat impinnadu in una chirca a pitzus de su virus de sa pigota<ref>{{Tzita web|url=https://www.unionesarda.it/salute/janet-parker-l-ultima-vittima-del-vaiolo-swb9dd11|tìtulu=Janet Parker, l'ultima vittima del vaiolo|autore=Piera Serusi|situ=L'Unione Sarda.it|data=2020-05-01|limba=it|atzessu=2022-08-08}}</ref>. S'est tratadu de s'ùnica maladia irradigada in s'[[istòria de s'umanidade]] fintzas a su [[2011]], cando sa [[peste bovina]] at padèssidu su matessi destinu<ref>{{tzita publicatzione|autore=De Kevin M. Cock|annu=2001|tìtulu=(Book Review) The Eradication of Smallpox: Edward Jenner and The First and Only Eradication of a Human Infectious Disease|nùmeru=1|pp=15–6|limba=en|doi=10.1038/83283|url=https://www.naturas.com/nm/journal/v7/n1/full/nm0101_15b.html|torrada a bìere=Nature Meighinas|volùmene=7}}{{Ligàmene interrùmpidu}}</ref><ref>{{tzita publicatzione|autore=Tognotti E.|annu=2010|mese=làmpadas|tìtulu=The eradication of smallpox, a success story for modern meighinas and public health: What lessons for the benidoras?|nùmeru=5|pp=264–266|limba=en|atzessu=7 trìulas 2012|url=http://www.jidc.org/index.php/journal/article/view/1204/386|pmid=20539058|torrada a bìere=J Infect Dev Ctries|volùmene=4|formadu=PDF|urlarchivio=https://web.archive.org/web/20150402163650/http://www.jidc.org/index.php/journal/article/view/1204/386|dataarchivio=2 abrile 2015|urlmorto=ei}}</ref><ref>{{tzita web|url=http://mg.co.za/article/2011-05-25-the-world-is-free-of-rinderpest/|tìtulu=The world is free of rinderpest|editore=The Mail and Guardian|data=25 maju 2011|limba=en|atzessu=7 trìulas 2012}}</ref>.
== Notas ==
<references />
==Àteros progetos==
{{commons|Category:Smallpox|Pigota}}
[[Categoria:Meighina]]
szqd3xs55ulpvfeeggl04v1qn8cpa3z
Henry Bedson
0
21923
177724
2022-08-08T20:19:37Z
PNNu
12712
Pàgina creada cun ''''Henry Samuel Bedson''' (29 cabudanni [[1929]] – 6 cabudanni [[1978]]) est stètiu unu [[Virologia|viròlogu]] britànnicu, capu de su dipartimentu de microbiologia mèiga in sa Scola Mèiga de [[Birmingham]], innui s'est cuntzentrau in sa circa apitzus de sa [[pigota]] e sa [[Pigota de sa martinica|pigota de sa mantininca]]. Fiat traballendi comenti capu de su laboratòriu de sa pigota in Birmingham candu Janet Parker, una fotògrafa chi fiat traballendi in un'apos…'
wikitext
text/x-wiki
'''Henry Samuel Bedson''' (29 cabudanni [[1929]] – 6 cabudanni [[1978]]) est stètiu unu [[Virologia|viròlogu]] britànnicu, capu de su dipartimentu de microbiologia mèiga in sa Scola Mèiga de [[Birmingham]], innui s'est cuntzentrau in sa circa apitzus de sa [[pigota]] e sa [[Pigota de sa martinica|pigota de sa mantininca]]. Fiat traballendi comenti capu de su laboratòriu de sa pigota in Birmingham candu Janet Parker, una fotògrafa chi fiat traballendi in un'aposentu asuba a su laboratòriu, s'est amaladiada de pigota. Ses diis apustis de sa cunfirma de sa diànniosi, Bedson [[Suitzìdiu|s'est mortu]] in domu sua<ref name=":0">{{Tzita libru|nùmene=Gareth|sambenadu=Williams|tìtulu=Angel of death : the story of smallpox|url=https://www.worldcat.org/oclc/506248749|atzessu=2022-08-08|data=2010|editore=Palgrave Macmillan|tzitade=Basingstoke|limba=en|OCLC=506248749|ISBN=978-0-230-27471-6}}</ref>.
== Primus annus e stùdiu ==
Henry Bedson est nàsciu su 29 de [[Cabidanni|cabudanni]] de su 1929 de Sir Samuel Bedson e Dorothea Annie Hoffert<ref name=":1">{{Tzita web|url=https://history.rcplondon.ac.uk/inspiring-physicians/henry-samuel-bedson|tìtulu=Henry Samuel Bedson|situ=Royal College of Physicians|limba=en|atzessu=2022-08-08}}</ref>. Fiat su segundu de tres fillus<ref name=":2">{{Tzita libru|nùmene=Mark J.|sambenadu=Pallen|tìtulu=The last days of smallpox : tragedy in Birmingham|url=https://www.worldcat.org/oclc/1168005096|atzessu=2022-08-08|data=2018|tzitade=[England]|limba=en|OCLC=1168005096|ISBN=978-1-9804-5522-6}}</ref> e at studiau in su Brighton, Hove and Sussex Grammar School e apustis in su London Hospital Medical College<ref name=":1" /><ref name=":3">{{Tzita publicatzione|autore=British Medical Association|tìtulu=NEWS AND NOTES|rivista=British Medical Journal|nùmeru=2|pp=823–825|limba=en|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1688657|PMID=824011}}</ref>, innui su babbu fiat profesori de baterilogia<ref name=":2" />. S'est laureau in su [[1952]] apustis de binci su prèmiu Charrington po sa dissetzioni anatòmica, una distintzioni in su segundu esàmini de làurea in meixina e su prèmiu po sa chirurgia clìnica<ref name=":1" />.
== Carriera ==
Apustis de ai cumpletau is incàrrigus suus de mèigu e chirurgu, Bedson at pigau servìtziu in anatomia patològica e in patologia clìnica in su [[1953]]. Un'annu apustis at arriciu un'incàrrigu prus de importu in patologia. In su [[1955]] s'est auniu a su Royal Army Medical Corps e at prestau servìtziu in [[Hong Kong]] finas a argiolas [[1957]]<ref name=":1" />.
Sa carriera sua in virologia est incumentzada in su [[1958]], candu est stètiu nominau ''John W. Garrett research fellow'' in su dipartimentu de bateriologia de s'Universidadi de Liverpool, innui est abarrau po ses annus<ref name=":1" /><ref name=":3" />. In Liverpool at traballau asuta de sa supervisioni de Allan Downie, unu de is prus espertus de su virus de sa [[pigota]]<ref name=":2" />. S'annu apustis dd'ant nominau ''assistant lecturer'' e s'annu apustis ''full lecturer''. In su [[1961]] at imbentau su "Bedson ceiling test"<ref name=":2" />. S'interessu e sa circa suus in su tempus chi at passau in [[Liverpool]] fiant cuntzentraus in sa pigota e sa [[Pigota de sa martinica|pigota de sa mantininca]]<ref>{{Tzita web|url=http://europepmc.org/backend/ptpmcrender.fcgi?accid=PMC1607969&blobtype=pdf|tìtulu=Obituary|situ=BRITISH MEDICAL JOURNAL|data=1978-09-23|limba=en|p=902}}</ref>.
In su [[1964]] dd'ant nominau dotzenti senior e consulenti onoràriu de su Servìtziu de Saludi Natzionali in bateriologia e virologia in su Dipartimentu de Virologia de s'Universidadi de Birmingham. In su [[1969]] dd'ant promòviu professori de virologia e in su 1976 professorI e capu de su Dipartimentu de Microbiologia Mèdica de Birmingham.<ref name=":1" /><ref name=":2" />
In su [[1976]] est stètiu membru de sa cummissioni internatzionali po sa valutatzioni de s'irradicamentu de sa pigota in [[Pakistan]] e [[Afganistàn]] e de su grupu informali de s'[[Organizatzione Mundiale de sa Salude|Organizatzioni Mundiali de sa Saludi]] asuba a sa pigora e virus currelaus, in prus chi de su grupu consultivu asuba a is agentis patògenus perigulosus, istituiu de su Ministeru de sa Saludi e de sa Seguràntzia Sotziali<ref name=":1" /><ref name=":3" />.
== Epidemia de pigota de su 1978 in su Rennu Auniu ==
In su [[1978]], Bedson fiat capu de su laboratòriu po sa pigota de sa Scola de Meixina de Birmingham<ref>{{Tzita publicatzione|data=1978-10-07|tìtulu=Notes and News|rivista=The Lancet|volume=312|nùmeru=8093|pp=799–800|limba=en|atzessu=2022-08-08|doi=10.1016/S0140-6736(78)92697-1|url=https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(78)92697-1/abstract}}</ref><ref>{{Tzita libru|nùmene=K. S.|sambenadu=Shrader-Frechette|tìtulu=Ethics of scientific research|url=https://www.worldcat.org/oclc/30509920|atzessu=2022-08-08|data=1994|editore=Rowman & Littlefield|tzitade=Lanham, Md.|limba=en|p=45|OCLC=30509920|ISBN=0-8476-7981-0}}</ref><ref>{{Tzita libru|nùmene=Great Britain Parliament House of|sambenadu=Commons|tìtulu=Parliamentary Papers, House of Commons and Command|url=https://books.google.com/books?id=Hjs6AQAAIAAJ|atzessu=2022-08-08|data=1979|editore=H.M. Stationery Office|limba=en}}</ref>. In s'acabu de austu de su 1978, in su fini de cida festivu, Bedson fiat de turnu candu Alasdair Geddes, espertu de pigota de sa regioni, dd'at tzerriau po esaminai is mustras de flùidu pigau de is vesìculas de Janet Parker, una fotògrafa chi traballàt asuba a su laboratòriu po sa pigota de Bedson<ref name=":0" /><ref>{{Tzita libru|nùmene=Mark J.|sambenadu=Pallen|tìtulu=The last days of smallpox : tragedy in Birmingham|url=https://www.worldcat.org/oclc/1168005096|atzessu=2022-08-08|data=2018|tzitade=[England]|limba=en|pp=105-107|capìtulu=34. The diagnosis|OCLC=1168005096|ISBN=978-1-9804-5522-6}}</ref>. A sa fèmina dd'iant arricoverada in su repartu de maladias infetivas de s'East Birmingham Hospital cun una diànniosi initziali de influèntzia e erutzioni de meixinas<ref name=":0" />. Bedson at connotu su [[Virus (biologia)|virus]] de sa pigota a forma de matoni cun su microscòpiu eletrònicu<ref name=":0" />. Su 5 de cabudanni at cunfirmau sa variant spetzìfica e sa dii apustis, mentris s'agatàt in cuarantena in domu sua de Cockthorpe Close, Harborne, s'est bociu seghendi·sì su gùturu<ref name=":0" /><ref>{{Tzita web|url=https://www.thefreelibrary.com/Smallpox+Threat:+Preparations+bring+back+memories+of+outbreak.-a092667288|tìtulu=Smallpox Threat: Preparations bring back memories of outbreak. - Free Online Library|situ=www.thefreelibrary.com|limba=en|atzessu=2022-08-08}}</ref>. Su billetu suu de adiosu naràt:<ref>{{Tzita noas|limba=en-US|nùmene=William|sambenadu=Stockton|url=https://www.nytimes.com/1979/02/04/archives/smallpox-is-not-dead.html|tìtulu=SMALLPDX IS NOT DEAD|publicatzione=The New York Times|data=1979-02-04|atzessu=2022-08-08}}</ref>
{{Tzitatzione|Mi dispraxit de ai pèrdiu sa cunfiàntzia chi amigus e cullegas medas teniant cun mei e cun traballu miu.|3=I am sorry to have misplaced the trust which so many of my friends and colleagues have placed in me and my work.|limba=en}}
In sa biografia de Bedson de su Munk's Roll, publicada de su Royal College of Physicians, su viròlogu Peter Wildy e Sir Gordon Wolstenholme ant scritu<ref name=":1" />:
{{Tzitatzione|Is giornalistas ant fatu unu sfortzu mannu po ghetai a issu e a sa scuadra sua sa nexi de una violatzioni de sa tènnica, e is funtzionàrius sindacalis ant atzitzau sa timoria de s'opinioni pùblica confundendi is problemas cun cuddus chi beniant de sa manipolazioni genètica. Turmentau comenti a su "malu" sceberau po sa tragèdia, sa personalidadi de Henry Bedson, de sòlitu stàbili, s'est segada e issu s'est mortu. S'iat a podi nai chi est stètiu vìtima de sa cussentziosidadi sua e de su sentidu suu estremu de responsabilidadi.|3=Journalists launched a relentless effort to fix the blame on him and his staff for a breach of technique, and union officials stirred up public fears by confusing the issues with those then arising from genetic manipulation. Harassed as the chosen ‘villain’ of the tragedy, Henry Bedson’s normally stable personality broke down and he took his own life. It could be said that he was a victim of his own dedicated conscientiousness, and of his extreme sense of responsibility.|limba=en}}
Sa sentèntzia de su tribunali est stètia chi Bedson no fiat no culpàbili<ref>{{Tzita libru|nùmene=Mark J.|sambenadu=Pallen|tìtulu=The last days of smallpox : tragedy in Birmingham|url=https://www.worldcat.org/oclc/1168005096|atzessu=2022-08-08|data=2018|tzitade=[England]|limba=en|pp=234|capìtulu=60. Verdict|OCLC=1168005096|ISBN=978-1-9804-5522-6}}</ref>. No si sciit in manera esata comenti Parker s'est impestada<ref>{{Tzita libru|nùmene=Mark J.|sambenadu=Pallen|tìtulu=The last days of smallpox : tragedy in Birmingham|url=https://www.worldcat.org/oclc/1168005096|atzessu=2022-08-08|data=2018|tzitade=[England]|limba=en|p=254|capìtulu=67. So, what actually happened?|OCLC=1168005096|ISBN=978-1-9804-5522-6}}</ref>.
== Riferimentus ==
<references />
[[Categoria:Meigos]]
bqwm2xajxvwby8g5x0lbbkotbxhui05
177726
177724
2022-08-08T20:28:04Z
PNNu
12712
template variedadi e biografia
wikitext
text/x-wiki
{{CAM}}{{Biografia|nùmene=Henry Bedson|nùmene_intreu=Henry Samuel Bedson|connotu_pro=Circa apitzus de sa pigota|data_de_nàschida=29 cabudanni 1929|data_de_morte=6 cabudanni 1978|logu_de_morte=Birmingham|tzitadinàntzia=Britànnica|nùmene_mama=Dorothea Annie Hoffert|nùmene_babbu=Samuel Bedson|traballu=Viròlogu|istitutzione_de_traballu=University of Liverpool<br>
University of Birmingham|càusa_de_sa_morte=Suitzìdiu}}
'''Henry Samuel Bedson''' (29 cabudanni [[1929]] – 6 cabudanni [[1978]]) est stètiu unu [[Virologia|viròlogu]] britànnicu, capu de su dipartimentu de microbiologia mèiga in sa Scola Mèiga de [[Birmingham]], innui s'est cuntzentrau in sa circa apitzus de sa [[pigota]] e sa [[Pigota de sa martinica|pigota de sa mantininca]]. Fiat traballendi comenti capu de su laboratòriu de sa pigota in Birmingham candu Janet Parker, una fotògrafa chi fiat traballendi in un'aposentu asuba a su laboratòriu, s'est amaladiada de pigota. Ses diis apustis de sa cunfirma de sa diànniosi, Bedson [[Suitzìdiu|s'est mortu]] in domu sua<ref name=":0">{{Tzita libru|nùmene=Gareth|sambenadu=Williams|tìtulu=Angel of death : the story of smallpox|url=https://www.worldcat.org/oclc/506248749|atzessu=2022-08-08|data=2010|editore=Palgrave Macmillan|tzitade=Basingstoke|limba=en|OCLC=506248749|ISBN=978-0-230-27471-6}}</ref>.
== Primus annus e stùdiu ==
Henry Bedson est nàsciu su 29 de [[Cabidanni|cabudanni]] de su 1929 de Sir Samuel Bedson e Dorothea Annie Hoffert<ref name=":1">{{Tzita web|url=https://history.rcplondon.ac.uk/inspiring-physicians/henry-samuel-bedson|tìtulu=Henry Samuel Bedson|situ=Royal College of Physicians|limba=en|atzessu=2022-08-08}}</ref>. Fiat su segundu de tres fillus<ref name=":2">{{Tzita libru|nùmene=Mark J.|sambenadu=Pallen|tìtulu=The last days of smallpox : tragedy in Birmingham|url=https://www.worldcat.org/oclc/1168005096|atzessu=2022-08-08|data=2018|tzitade=[England]|limba=en|OCLC=1168005096|ISBN=978-1-9804-5522-6}}</ref> e at studiau in su Brighton, Hove and Sussex Grammar School e apustis in su London Hospital Medical College<ref name=":1" /><ref name=":3">{{Tzita publicatzione|autore=British Medical Association|tìtulu=NEWS AND NOTES|rivista=British Medical Journal|nùmeru=2|pp=823–825|limba=en|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1688657|PMID=824011}}</ref>, innui su babbu fiat profesori de baterilogia<ref name=":2" />. S'est laureau in su [[1952]] apustis de binci su prèmiu Charrington po sa dissetzioni anatòmica, una distintzioni in su segundu esàmini de làurea in meixina e su prèmiu po sa chirurgia clìnica<ref name=":1" />.
== Carriera ==
Apustis de ai cumpletau is incàrrigus suus de mèigu e chirurgu, Bedson at pigau servìtziu in anatomia patològica e in patologia clìnica in su [[1953]]. Un'annu apustis at arriciu un'incàrrigu prus de importu in patologia. In su [[1955]] s'est auniu a su Royal Army Medical Corps e at prestau servìtziu in [[Hong Kong]] finas a argiolas [[1957]]<ref name=":1" />.
Sa carriera sua in virologia est incumentzada in su [[1958]], candu est stètiu nominau ''John W. Garrett research fellow'' in su dipartimentu de bateriologia de s'Universidadi de Liverpool, innui est abarrau po ses annus<ref name=":1" /><ref name=":3" />. In Liverpool at traballau asuta de sa supervisioni de Allan Downie, unu de is prus espertus de su virus de sa [[pigota]]<ref name=":2" />. S'annu apustis dd'ant nominau ''assistant lecturer'' e s'annu apustis ''full lecturer''. In su [[1961]] at imbentau su "Bedson ceiling test"<ref name=":2" />. S'interessu e sa circa suus in su tempus chi at passau in [[Liverpool]] fiant cuntzentraus in sa pigota e sa [[Pigota de sa martinica|pigota de sa mantininca]]<ref>{{Tzita web|url=http://europepmc.org/backend/ptpmcrender.fcgi?accid=PMC1607969&blobtype=pdf|tìtulu=Obituary|situ=BRITISH MEDICAL JOURNAL|data=1978-09-23|limba=en|p=902}}</ref>.
In su [[1964]] dd'ant nominau dotzenti senior e consulenti onoràriu de su Servìtziu de Saludi Natzionali in bateriologia e virologia in su Dipartimentu de Virologia de s'Universidadi de Birmingham. In su [[1969]] dd'ant promòviu professori de virologia e in su 1976 professorI e capu de su Dipartimentu de Microbiologia Mèdica de Birmingham.<ref name=":1" /><ref name=":2" />
In su [[1976]] est stètiu membru de sa cummissioni internatzionali po sa valutatzioni de s'irradicamentu de sa pigota in [[Pakistan]] e [[Afganistàn]] e de su grupu informali de s'[[Organizatzione Mundiale de sa Salude|Organizatzioni Mundiali de sa Saludi]] asuba a sa pigora e virus currelaus, in prus chi de su grupu consultivu asuba a is agentis patògenus perigulosus, istituiu de su Ministeru de sa Saludi e de sa Seguràntzia Sotziali<ref name=":1" /><ref name=":3" />.
== Epidemia de pigota de su 1978 in su Rennu Auniu ==
In su [[1978]], Bedson fiat capu de su laboratòriu po sa pigota de sa Scola de Meixina de Birmingham<ref>{{Tzita publicatzione|data=1978-10-07|tìtulu=Notes and News|rivista=The Lancet|volume=312|nùmeru=8093|pp=799–800|limba=en|atzessu=2022-08-08|doi=10.1016/S0140-6736(78)92697-1|url=https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(78)92697-1/abstract}}</ref><ref>{{Tzita libru|nùmene=K. S.|sambenadu=Shrader-Frechette|tìtulu=Ethics of scientific research|url=https://www.worldcat.org/oclc/30509920|atzessu=2022-08-08|data=1994|editore=Rowman & Littlefield|tzitade=Lanham, Md.|limba=en|p=45|OCLC=30509920|ISBN=0-8476-7981-0}}</ref><ref>{{Tzita libru|nùmene=Great Britain Parliament House of|sambenadu=Commons|tìtulu=Parliamentary Papers, House of Commons and Command|url=https://books.google.com/books?id=Hjs6AQAAIAAJ|atzessu=2022-08-08|data=1979|editore=H.M. Stationery Office|limba=en}}</ref>. In s'acabu de austu de su 1978, in su fini de cida festivu, Bedson fiat de turnu candu Alasdair Geddes, espertu de pigota de sa regioni, dd'at tzerriau po esaminai is mustras de flùidu pigau de is vesìculas de Janet Parker, una fotògrafa chi traballàt asuba a su laboratòriu po sa pigota de Bedson<ref name=":0" /><ref>{{Tzita libru|nùmene=Mark J.|sambenadu=Pallen|tìtulu=The last days of smallpox : tragedy in Birmingham|url=https://www.worldcat.org/oclc/1168005096|atzessu=2022-08-08|data=2018|tzitade=[England]|limba=en|pp=105-107|capìtulu=34. The diagnosis|OCLC=1168005096|ISBN=978-1-9804-5522-6}}</ref>. A sa fèmina dd'iant arricoverada in su repartu de maladias infetivas de s'East Birmingham Hospital cun una diànniosi initziali de influèntzia e erutzioni de meixinas<ref name=":0" />. Bedson at connotu su [[Virus (biologia)|virus]] de sa pigota a forma de matoni cun su microscòpiu eletrònicu<ref name=":0" />. Su 5 de cabudanni at cunfirmau sa variant spetzìfica e sa dii apustis, mentris s'agatàt in cuarantena in domu sua de Cockthorpe Close, Harborne, s'est bociu seghendi·sì su gùturu<ref name=":0" /><ref>{{Tzita web|url=https://www.thefreelibrary.com/Smallpox+Threat:+Preparations+bring+back+memories+of+outbreak.-a092667288|tìtulu=Smallpox Threat: Preparations bring back memories of outbreak. - Free Online Library|situ=www.thefreelibrary.com|limba=en|atzessu=2022-08-08}}</ref>. Su billetu suu de adiosu naràt:<ref>{{Tzita noas|limba=en-US|nùmene=William|sambenadu=Stockton|url=https://www.nytimes.com/1979/02/04/archives/smallpox-is-not-dead.html|tìtulu=SMALLPDX IS NOT DEAD|publicatzione=The New York Times|data=1979-02-04|atzessu=2022-08-08}}</ref>
{{Tzitatzione|Mi dispraxit de ai pèrdiu sa cunfiàntzia chi amigus e cullegas medas teniant cun mei e cun traballu miu.|3=I am sorry to have misplaced the trust which so many of my friends and colleagues have placed in me and my work.|limba=en}}
In sa biografia de Bedson de su Munk's Roll, publicada de su Royal College of Physicians, su viròlogu Peter Wildy e Sir Gordon Wolstenholme ant scritu<ref name=":1" />:
{{Tzitatzione|Is giornalistas ant fatu unu sfortzu mannu po ghetai a issu e a sa scuadra sua sa nexi de una violatzioni de sa tènnica, e is funtzionàrius sindacalis ant atzitzau sa timoria de s'opinioni pùblica confundendi is problemas cun cuddus chi beniant de sa manipolazioni genètica. Turmentau comenti a su "malu" sceberau po sa tragèdia, sa personalidadi de Henry Bedson, de sòlitu stàbili, s'est segada e issu s'est mortu. S'iat a podi nai chi est stètiu vìtima de sa cussentziosidadi sua e de su sentidu suu estremu de responsabilidadi.|3=Journalists launched a relentless effort to fix the blame on him and his staff for a breach of technique, and union officials stirred up public fears by confusing the issues with those then arising from genetic manipulation. Harassed as the chosen ‘villain’ of the tragedy, Henry Bedson’s normally stable personality broke down and he took his own life. It could be said that he was a victim of his own dedicated conscientiousness, and of his extreme sense of responsibility.|limba=en}}
Sa sentèntzia de su tribunali est stètia chi Bedson no fiat no culpàbili<ref>{{Tzita libru|nùmene=Mark J.|sambenadu=Pallen|tìtulu=The last days of smallpox : tragedy in Birmingham|url=https://www.worldcat.org/oclc/1168005096|atzessu=2022-08-08|data=2018|tzitade=[England]|limba=en|pp=234|capìtulu=60. Verdict|OCLC=1168005096|ISBN=978-1-9804-5522-6}}</ref>. No si sciit in manera esata comenti Parker s'est impestada<ref>{{Tzita libru|nùmene=Mark J.|sambenadu=Pallen|tìtulu=The last days of smallpox : tragedy in Birmingham|url=https://www.worldcat.org/oclc/1168005096|atzessu=2022-08-08|data=2018|tzitade=[England]|limba=en|p=254|capìtulu=67. So, what actually happened?|OCLC=1168005096|ISBN=978-1-9804-5522-6}}</ref>.
== Riferimentus ==
<references />
[[Categoria:Meigos]]
dm59xe7yx09x355an9okggadhjgvvz2
177727
177726
2022-08-08T20:46:26Z
PNNu
12712
Cumpletada s'informatzioni apitzus de s'ùrtima vìtima de sa pigota
wikitext
text/x-wiki
{{CAM}}{{Biografia|nùmene=Henry Bedson|nùmene_intreu=Henry Samuel Bedson|connotu_pro=Circa apitzus de sa pigota<br>Ligàmini cun s'ùrtima vìtima de sa pigota|data_de_nàschida=29 cabudanni 1929|data_de_morte=6 cabudanni 1978|logu_de_morte=Birmingham|tzitadinàntzia=Britànnica|nùmene_mama=Dorothea Annie Hoffert|nùmene_babbu=Samuel Bedson|traballu=Viròlogu|istitutzione_de_traballu=University of Liverpool<br>
University of Birmingham|càusa_de_sa_morte=Suitzìdiu}}
'''Henry Samuel Bedson''' (29 cabudanni [[1929]] – 6 cabudanni [[1978]]) est stètiu unu [[Virologia|viròlogu]] britànnicu, capu de su dipartimentu de microbiologia mèiga in sa Scola Mèiga de [[Birmingham]], innui s'est cuntzentrau in sa circa apitzus de sa [[pigota]] e sa [[Pigota de sa martinica|pigota de sa mantininca]]. Fiat traballendi comenti capu de su laboratòriu de sa pigota in Birmingham candu Janet Parker, una fotògrafa chi fiat traballendi in un'aposentu asuba a su laboratòriu, s'est amaladiada de pigota. Ses diis apustis de sa cunfirma de sa diànniosi, Bedson [[Suitzìdiu|s'est mortu]] in domu sua<ref name=":0">{{Tzita libru|nùmene=Gareth|sambenadu=Williams|tìtulu=Angel of death : the story of smallpox|url=https://www.worldcat.org/oclc/506248749|atzessu=2022-08-08|data=2010|editore=Palgrave Macmillan|tzitade=Basingstoke|limba=en|OCLC=506248749|ISBN=978-0-230-27471-6}}</ref>.
== Primus annus e stùdiu ==
Henry Bedson est nàsciu su 29 de [[Cabidanni|cabudanni]] de su 1929 de Sir Samuel Bedson e Dorothea Annie Hoffert<ref name=":1">{{Tzita web|url=https://history.rcplondon.ac.uk/inspiring-physicians/henry-samuel-bedson|tìtulu=Henry Samuel Bedson|situ=Royal College of Physicians|limba=en|atzessu=2022-08-08}}</ref>. Fiat su segundu de tres fillus<ref name=":2">{{Tzita libru|nùmene=Mark J.|sambenadu=Pallen|tìtulu=The last days of smallpox : tragedy in Birmingham|url=https://www.worldcat.org/oclc/1168005096|atzessu=2022-08-08|data=2018|tzitade=[England]|limba=en|OCLC=1168005096|ISBN=978-1-9804-5522-6}}</ref> e at studiau in su Brighton, Hove and Sussex Grammar School e apustis in su London Hospital Medical College<ref name=":1" /><ref name=":3">{{Tzita publicatzione|autore=British Medical Association|tìtulu=NEWS AND NOTES|rivista=British Medical Journal|nùmeru=2|pp=823–825|limba=en|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1688657|PMID=824011}}</ref>, innui su babbu fiat profesori de baterilogia<ref name=":2" />. S'est laureau in su [[1952]] apustis de binci su prèmiu Charrington po sa dissetzioni anatòmica, una distintzioni in su segundu esàmini de làurea in meixina e su prèmiu po sa chirurgia clìnica<ref name=":1" />.
== Carriera ==
Apustis de ai cumpletau is incàrrigus suus de mèigu e chirurgu, Bedson at pigau servìtziu in anatomia patològica e in patologia clìnica in su [[1953]]. Un'annu apustis at arriciu un'incàrrigu prus de importu in patologia. In su [[1955]] s'est auniu a su Royal Army Medical Corps e at prestau servìtziu in [[Hong Kong]] finas a argiolas [[1957]]<ref name=":1" />.
Sa carriera sua in virologia est incumentzada in su [[1958]], candu est stètiu nominau ''John W. Garrett research fellow'' in su dipartimentu de bateriologia de s'Universidadi de Liverpool, innui est abarrau po ses annus<ref name=":1" /><ref name=":3" />. In Liverpool at traballau asuta de sa supervisioni de Allan Downie, unu de is prus espertus de su virus de sa [[pigota]]<ref name=":2" />. S'annu apustis dd'ant nominau ''assistant lecturer'' e s'annu apustis ''full lecturer''. In su [[1961]] at imbentau su "Bedson ceiling test"<ref name=":2" />. S'interessu e sa circa suus in su tempus chi at passau in [[Liverpool]] fiant cuntzentraus in sa pigota e sa [[Pigota de sa martinica|pigota de sa mantininca]]<ref>{{Tzita web|url=http://europepmc.org/backend/ptpmcrender.fcgi?accid=PMC1607969&blobtype=pdf|tìtulu=Obituary|situ=BRITISH MEDICAL JOURNAL|data=1978-09-23|limba=en|p=902}}</ref>.
In su [[1964]] dd'ant nominau dotzenti senior e consulenti onoràriu de su Servìtziu de Saludi Natzionali in bateriologia e virologia in su Dipartimentu de Virologia de s'Universidadi de Birmingham. In su [[1969]] dd'ant promòviu professori de virologia e in su 1976 professorI e capu de su Dipartimentu de Microbiologia Mèdica de Birmingham.<ref name=":1" /><ref name=":2" />
In su [[1976]] est stètiu membru de sa cummissioni internatzionali po sa valutatzioni de s'irradicamentu de sa pigota in [[Pakistan]] e [[Afganistàn]] e de su grupu informali de s'[[Organizatzione Mundiale de sa Salude|Organizatzioni Mundiali de sa Saludi]] asuba a sa pigora e virus currelaus, in prus chi de su grupu consultivu asuba a is agentis patògenus perigulosus, istituiu de su Ministeru de sa Saludi e de sa Seguràntzia Sotziali<ref name=":1" /><ref name=":3" />.
== Epidemia de pigota de su 1978 in su Rennu Auniu ==
In su [[1978]], Bedson fiat capu de su laboratòriu po sa pigota de sa Scola de Meixina de Birmingham<ref>{{Tzita publicatzione|data=1978-10-07|tìtulu=Notes and News|rivista=The Lancet|volume=312|nùmeru=8093|pp=799–800|limba=en|atzessu=2022-08-08|doi=10.1016/S0140-6736(78)92697-1|url=https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(78)92697-1/abstract}}</ref><ref>{{Tzita libru|nùmene=K. S.|sambenadu=Shrader-Frechette|tìtulu=Ethics of scientific research|url=https://www.worldcat.org/oclc/30509920|atzessu=2022-08-08|data=1994|editore=Rowman & Littlefield|tzitade=Lanham, Md.|limba=en|p=45|OCLC=30509920|ISBN=0-8476-7981-0}}</ref><ref>{{Tzita libru|nùmene=Great Britain Parliament House of|sambenadu=Commons|tìtulu=Parliamentary Papers, House of Commons and Command|url=https://books.google.com/books?id=Hjs6AQAAIAAJ|atzessu=2022-08-08|data=1979|editore=H.M. Stationery Office|limba=en}}</ref>. In s'acabu de austu de su 1978, in su fini de cida festivu, Bedson fiat de turnu candu Alasdair Geddes, espertu de pigota de sa regioni, dd'at tzerriau po esaminai is mustras de flùidu pigau de is vesìculas de Janet Parker, una fotògrafa chi traballàt asuba a su laboratòriu po sa pigota de Bedson<ref name=":0" /><ref>{{Tzita libru|nùmene=Mark J.|sambenadu=Pallen|tìtulu=The last days of smallpox : tragedy in Birmingham|url=https://www.worldcat.org/oclc/1168005096|atzessu=2022-08-08|data=2018|tzitade=[England]|limba=en|pp=105-107|capìtulu=34. The diagnosis|OCLC=1168005096|ISBN=978-1-9804-5522-6}}</ref>. A sa fèmina dd'iant arricoverada in su repartu de maladias infetivas de s'East Birmingham Hospital cun una diànniosi initziali de influèntzia e erutzioni de meixinas<ref name=":0" />. Bedson at connotu su [[Virus (biologia)|virus]] de sa pigota a forma de matoni cun su microscòpiu eletrònicu<ref name=":0" />. Su 5 de cabudanni at cunfirmau sa variant spetzìfica e sa dii apustis, mentris s'agatàt in cuarantena in domu sua de Cockthorpe Close, Harborne, s'est bociu seghendi·sì su gùturu<ref name=":0" /><ref>{{Tzita web|url=https://www.thefreelibrary.com/Smallpox+Threat:+Preparations+bring+back+memories+of+outbreak.-a092667288|tìtulu=Smallpox Threat: Preparations bring back memories of outbreak. - Free Online Library|situ=www.thefreelibrary.com|limba=en|atzessu=2022-08-08}}</ref>. Su billetu suu de adiosu naràt:<ref>{{Tzita noas|limba=en-US|nùmene=William|sambenadu=Stockton|url=https://www.nytimes.com/1979/02/04/archives/smallpox-is-not-dead.html|tìtulu=SMALLPDX IS NOT DEAD|publicatzione=The New York Times|data=1979-02-04|atzessu=2022-08-08}}</ref>
{{Tzitatzione|Mi dispraxit de ai pèrdiu sa cunfiàntzia chi amigus e cullegas medas teniant cun mei e cun traballu miu.|3=I am sorry to have misplaced the trust which so many of my friends and colleagues have placed in me and my work.|limba=en}}
In sa biografia de Bedson de su Munk's Roll, publicada de su Royal College of Physicians, su viròlogu Peter Wildy e Sir Gordon Wolstenholme ant scritu<ref name=":1" />:
{{Tzitatzione|Is giornalistas ant fatu unu sfortzu mannu po ghetai a issu e a sa scuadra sua sa nexi de una violatzioni de sa tènnica, e is funtzionàrius sindacalis ant atzitzau sa timoria de s'opinioni pùblica confundendi is problemas cun cuddus chi beniant de sa manipolazioni genètica. Turmentau comenti a su "malu" sceberau po sa tragèdia, sa personalidadi de Henry Bedson, de sòlitu stàbili, s'est segada e issu s'est mortu. S'iat a podi nai chi est stètiu vìtima de sa cussentziosidadi sua e de su sentidu suu estremu de responsabilidadi.|3=Journalists launched a relentless effort to fix the blame on him and his staff for a breach of technique, and union officials stirred up public fears by confusing the issues with those then arising from genetic manipulation. Harassed as the chosen ‘villain’ of the tragedy, Henry Bedson’s normally stable personality broke down and he took his own life. It could be said that he was a victim of his own dedicated conscientiousness, and of his extreme sense of responsibility.|limba=en}}
Sa sentèntzia de su tribunali est stètia chi Bedson no fiat no culpàbili<ref>{{Tzita libru|nùmene=Mark J.|sambenadu=Pallen|tìtulu=The last days of smallpox : tragedy in Birmingham|url=https://www.worldcat.org/oclc/1168005096|atzessu=2022-08-08|data=2018|tzitade=[England]|limba=en|pp=234|capìtulu=60. Verdict|OCLC=1168005096|ISBN=978-1-9804-5522-6}}</ref>. Janet Parker est morta s'11 de cabudanni de su 1978. Est stètia s'ùrtima vìtima de sa [[pigota]]<ref name=":4">{{Tzita web|url=https://www.unionesarda.it/salute/janet-parker-l-ultima-vittima-del-vaiolo-swb9dd11|tìtulu=Janet Parker, l'ultima vittima del vaiolo|autore=Piera Serusi|situ=L'Unione Sarda.it|data=2020-05-01|limba=it|atzessu=2022-08-08}}</ref>. No si sciit in manera esata comenti Parker si siat impestada<ref>{{Tzita libru|nùmene=Mark J.|sambenadu=Pallen|tìtulu=The last days of smallpox : tragedy in Birmingham|url=https://www.worldcat.org/oclc/1168005096|atzessu=2022-08-08|data=2018|tzitade=[England]|limba=en|p=254|capìtulu=67. So, what actually happened?|OCLC=1168005096|ISBN=978-1-9804-5522-6}}</ref>. Ddoi at sa possibilidadi de unu cuntatu diretu, cun materiali impestau o su passàgiu de su virus a traessu de is condutus de s'ària<ref name=":4" />.
== Riferimentus ==
<references />
[[Categoria:Meigos]]
ohv29au4i9y32p6kf0hflurfptcf8xy
177729
177727
2022-08-08T21:19:53Z
PNNu
12712
amelloramentus de sa tradutzioni
wikitext
text/x-wiki
{{CAM}}{{Biografia|nùmene=Henry Bedson|nùmene_intreu=Henry Samuel Bedson|connotu_pro=Circa apitzus de sa pigota<br>Ligàmini cun s'ùrtima vìtima de sa pigota|data_de_nàschida=29 cabudanni 1929|data_de_morte=6 cabudanni 1978|logu_de_morte=Birmingham|tzitadinàntzia=Britànnica|nùmene_mama=Dorothea Annie Hoffert|nùmene_babbu=Samuel Bedson|traballu=Viròlogu|istitutzione_de_traballu=University of Liverpool<br>
University of Birmingham|càusa_de_sa_morte=Suitzìdiu}}
'''Henry Samuel Bedson''' (29 cabudanni [[1929]] – 6 cabudanni [[1978]]) est stètiu unu [[Virologia|viròlogu]] britànnicu, capu de su dipartimentu de microbiologia mèiga in sa Scola Mèiga de [[Birmingham]], innui s'est cuntzentrau in sa circa apitzus de sa [[pigota]] e sa [[Pigota de sa martinica|pigota de sa mantininca]]. Fiat traballendi comenti capu de su laboratòriu de sa pigota in Birmingham candu Janet Parker, una fotògrafa chi fiat traballendi in un'aposentu asuba a su laboratòriu, s'est amaladiada de pigota. Ses diis apustis de sa cunfirma de sa diànniosi, Bedson [[Suitzìdiu|s'est mortu]] in domu sua<ref name=":0">{{Tzita libru|nùmene=Gareth|sambenadu=Williams|tìtulu=Angel of death : the story of smallpox|url=https://www.worldcat.org/oclc/506248749|atzessu=2022-08-08|data=2010|editore=Palgrave Macmillan|tzitade=Basingstoke|limba=en|OCLC=506248749|ISBN=978-0-230-27471-6}}</ref>.
== Primus annus e stùdiu ==
Henry Bedson est nàsciu su 29 de [[Cabidanni|cabudanni]] de su 1929 de Sir Samuel Bedson e Dorothea Annie Hoffert<ref name=":1">{{Tzita web|url=https://history.rcplondon.ac.uk/inspiring-physicians/henry-samuel-bedson|tìtulu=Henry Samuel Bedson|situ=Royal College of Physicians|limba=en|atzessu=2022-08-08}}</ref>. Fiat su segundu de tres fillus<ref name=":2">{{Tzita libru|nùmene=Mark J.|sambenadu=Pallen|tìtulu=The last days of smallpox : tragedy in Birmingham|url=https://www.worldcat.org/oclc/1168005096|atzessu=2022-08-08|data=2018|tzitade=[England]|limba=en|OCLC=1168005096|ISBN=978-1-9804-5522-6}}</ref> e at studiau in su Brighton, Hove and Sussex Grammar School e apustis in su London Hospital Medical College<ref name=":1" /><ref name=":3">{{Tzita publicatzione|autore=British Medical Association|tìtulu=NEWS AND NOTES|rivista=British Medical Journal|nùmeru=2|pp=823–825|limba=en|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1688657|PMID=824011}}</ref>, innui su babbu fiat profesori de baterilogia<ref name=":2" />. S'est laureau in su [[1952]] apustis de binci su prèmiu Charrington po sa dissetzioni anatòmica, una distintzioni in su segundu esàmini de làurea in meixina e su prèmiu po sa chirurgia clìnica<ref name=":1" />.
== Carriera ==
Apustis de ai cumpletau is incàrrigus suus de mèigu e chirurgu, Bedson at pigau servìtziu in anatomia patològica e in patologia clìnica in su [[1953]]. Un'annu apustis at arriciu un'incàrrigu prus de importu in patologia. In su [[1955]] s'est auniu a su Royal Army Medical Corps e at prestau servìtziu in [[Hong Kong]] finas a argiolas [[1957]]<ref name=":1" />.
Sa carriera sua in virologia est incumentzada in su [[1958]], candu est stètiu nominau ''John W. Garrett research fellow'' in su dipartimentu de bateriologia de s'Universidadi de Liverpool, innui est abarrau po ses annus<ref name=":1" /><ref name=":3" />. In Liverpool at traballau asuta de sa supervisioni de Allan Downie, unu de is prus espertus de su virus de sa [[pigota]]<ref name=":2" />. S'annu apustis dd'ant nominau ''assistant lecturer'' e s'annu apustis ''full lecturer''. In su [[1961]] at imbentau su "Bedson ceiling test"<ref name=":2" />. S'interessu e sa circa suus in su tempus chi at passau in [[Liverpool]] fiant cuntzentraus in sa pigota e sa [[Pigota de sa martinica|pigota de sa mantininca]]<ref>{{Tzita web|url=http://europepmc.org/backend/ptpmcrender.fcgi?accid=PMC1607969&blobtype=pdf|tìtulu=Obituary|situ=BRITISH MEDICAL JOURNAL|data=1978-09-23|limba=en|p=902}}</ref>.
In su [[1964]] dd'ant nominau dotzenti senior e consulenti onoràriu de su Servìtziu de Saludi Natzionali in bateriologia e virologia in su Dipartimentu de Virologia de s'Universidadi de Birmingham. In su [[1969]] dd'ant promòviu professori de virologia e in su 1976 professorI e capu de su Dipartimentu de Microbiologia Mèdica de Birmingham.<ref name=":1" /><ref name=":2" />
In su [[1976]] est stètiu membru de sa cummissioni internatzionali po sa valutatzioni de s'irradicamentu de sa pigota in [[Pakistan]] e [[Afganistàn]] e de su grupu informali de s'[[Organizatzione Mundiale de sa Salude|Organizatzioni Mundiali de sa Saludi]] asuba a sa pigora e virus currelaus, in prus chi de su grupu consultivu asuba a is agentis patògenus perigulosus, istituiu de su Ministeru de sa Saludi e de sa Seguràntzia Sotziali<ref name=":1" /><ref name=":3" />.
== Eventus de su 1978 ==
In su [[1978]], Bedson fiat capu de su laboratòriu po sa pigota de sa Scola de Meixina de Birmingham<ref>{{Tzita publicatzione|data=1978-10-07|tìtulu=Notes and News|rivista=The Lancet|volume=312|nùmeru=8093|pp=799–800|limba=en|atzessu=2022-08-08|doi=10.1016/S0140-6736(78)92697-1|url=https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(78)92697-1/abstract}}</ref><ref>{{Tzita libru|nùmene=K. S.|sambenadu=Shrader-Frechette|tìtulu=Ethics of scientific research|url=https://www.worldcat.org/oclc/30509920|atzessu=2022-08-08|data=1994|editore=Rowman & Littlefield|tzitade=Lanham, Md.|limba=en|p=45|OCLC=30509920|ISBN=0-8476-7981-0}}</ref><ref>{{Tzita libru|nùmene=Great Britain Parliament House of|sambenadu=Commons|tìtulu=Parliamentary Papers, House of Commons and Command|url=https://books.google.com/books?id=Hjs6AQAAIAAJ|atzessu=2022-08-08|data=1979|editore=H.M. Stationery Office|limba=en}}</ref>. In s'acabu de austu de su 1978, in su fini de cida festivu, Bedson fiat de turnu candu Alasdair Geddes, espertu de pigota de sa regioni, dd'at tzerriau po esaminai is mustras de flùidu pigau de is vesìculas de Janet Parker, una fotògrafa chi traballàt asuba a su laboratòriu po sa pigota de Bedson<ref name=":0" /><ref>{{Tzita libru|nùmene=Mark J.|sambenadu=Pallen|tìtulu=The last days of smallpox : tragedy in Birmingham|url=https://www.worldcat.org/oclc/1168005096|atzessu=2022-08-08|data=2018|tzitade=[England]|limba=en|pp=105-107|capìtulu=34. The diagnosis|OCLC=1168005096|ISBN=978-1-9804-5522-6}}</ref>. A sa fèmina dd'iant arricoverada in su repartu de maladias infetivas de s'East Birmingham Hospital cun una diànniosi initziali de influèntzia e erutzioni de meixinas<ref name=":0" />. Bedson at connotu su [[Virus (biologia)|virus]] de sa pigota a forma de matoni cun su microscòpiu eletrònicu<ref name=":0" />. Su 5 de cabudanni at cunfirmau sa variant spetzìfica e sa dii apustis, mentris s'agatàt in cuarantena in domu sua de Cockthorpe Close, Harborne, s'est bociu seghendi·sì su gùturu<ref name=":0" /><ref>{{Tzita web|url=https://www.thefreelibrary.com/Smallpox+Threat:+Preparations+bring+back+memories+of+outbreak.-a092667288|tìtulu=Smallpox Threat: Preparations bring back memories of outbreak. - Free Online Library|situ=www.thefreelibrary.com|limba=en|atzessu=2022-08-08}}</ref>. Su billetu suu de adiosu naràt:<ref>{{Tzita noas|limba=en-US|nùmene=William|sambenadu=Stockton|url=https://www.nytimes.com/1979/02/04/archives/smallpox-is-not-dead.html|tìtulu=SMALLPDX IS NOT DEAD|publicatzione=The New York Times|data=1979-02-04|atzessu=2022-08-08}}</ref>
{{Tzitatzione|Mi dispraxit de ai pèrdiu sa cunfiàntzia chi amigus e cullegas medas teniant cun mei e cun traballu miu.|3=I am sorry to have misplaced the trust which so many of my friends and colleagues have placed in me and my work.|limba=en}}
In sa biografia de Bedson de su Munk's Roll, publicada de su Royal College of Physicians, su viròlogu Peter Wildy e Sir Gordon Wolstenholme ant scritu<ref name=":1" />:
{{Tzitatzione|Is giornalistas ant fatu unu sfortzu mannu po ghetai a issu e a sa scuadra sua sa nexi de una farta in sa tènnica, e is funtzionàrius sindacalis ant atzitzau sa timoria de s'opinioni pùblica confundendi is problemas cun cuddus chi beniant de sa manipolazioni genètica. Turmentau comenti a su "malu" sceberau po sa tragèdia, sa personalidadi de Henry Bedson, de sòlitu stàbili, s'est segada e issu s'est mortu. S'iat a podi nai chi est stètiu vìtima de sa cussentziosidadi sua e de su sentidu suu estremu de responsabilidadi.|3=Journalists launched a relentless effort to fix the blame on him and his staff for a breach of technique, and union officials stirred up public fears by confusing the issues with those then arising from genetic manipulation. Harassed as the chosen ‘villain’ of the tragedy, Henry Bedson’s normally stable personality broke down and he took his own life. It could be said that he was a victim of his own dedicated conscientiousness, and of his extreme sense of responsibility.|limba=en}}
Sa sentèntzia de su tribunali est stètia chi Bedson no fiat no culpàbili<ref>{{Tzita libru|nùmene=Mark J.|sambenadu=Pallen|tìtulu=The last days of smallpox : tragedy in Birmingham|url=https://www.worldcat.org/oclc/1168005096|atzessu=2022-08-08|data=2018|tzitade=[England]|limba=en|pp=234|capìtulu=60. Verdict|OCLC=1168005096|ISBN=978-1-9804-5522-6}}</ref>. Janet Parker est morta s'11 de cabudanni de su 1978. Est stètia s'ùrtima vìtima de sa [[pigota]]<ref name=":4">{{Tzita web|url=https://www.unionesarda.it/salute/janet-parker-l-ultima-vittima-del-vaiolo-swb9dd11|tìtulu=Janet Parker, l'ultima vittima del vaiolo|autore=Piera Serusi|situ=L'Unione Sarda.it|data=2020-05-01|limba=it|atzessu=2022-08-08}}</ref>. No si sciit in manera esata comenti si siat impestada<ref>{{Tzita libru|nùmene=Mark J.|sambenadu=Pallen|tìtulu=The last days of smallpox : tragedy in Birmingham|url=https://www.worldcat.org/oclc/1168005096|atzessu=2022-08-08|data=2018|tzitade=[England]|limba=en|p=254|capìtulu=67. So, what actually happened?|OCLC=1168005096|ISBN=978-1-9804-5522-6}}</ref>. Ddoi at sa possibilidadi de unu cuntatu diretu, cun materiali impestau o su passàgiu de su virus a traessu de is condutus de s'ària<ref name=":4" />.
== Riferimentus ==
<references />
[[Categoria:Meigos]]
qx5qd7gi2gcd2hw19t7ia9ro55k1qa3
Cuntierra:Henry Bedson
1
21924
177725
2022-08-08T20:22:07Z
PNNu
12712
template: bortadu dae
wikitext
text/x-wiki
{{Bortadu dae|en|Henry Bedson|31/05/2022|1090854929}}
gws33g0waq50d2lezrrcl8aaor6g9n8