ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႁူၺ်ႈ

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="shn">
  <siteinfo>
    <sitename>ဝီႇၶီႇၽီးတီးယႃး</sitename>
    <dbname>shnwiki</dbname>
    <base>https://shn.wikipedia.org/wiki/%E1%81%BC%E1%82%83%E1%82%88%E1%82%81%E1%80%B0%E1%80%9D%E1%80%BA%E1%82%81%E1%82%85%E1%81%B5%E1%80%BA%E1%82%88</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.25</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">ၶိုၵ်ႉတွၼ်း</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">ဢုပ်ႇၵုမ်</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">ၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်း</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">ဢုပ်ႇၵုမ် ၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်း</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">ဝီႇၶီႇၽီးတီးယႃး</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">ဢုပ်ႇၵုမ် ဝီႇၶီႇၽီးတီးယႃး</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">ၾၢႆႇ</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">ဢုပ်ႇၵုမ် ၾၢႆႇ</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇဝီႇၶီႇ</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">ဢုပ်ႇၵုမ် သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇဝီႇၶီႇ</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">ထႅမ်းပလဵၵ်ႉ</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">ဢုပ်ႇၵုမ် ထႅမ်းပလဵၵ်ႉ</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">လွင်ႈၸွႆႈထႅမ်</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">ဢုပ်ႇၵုမ် လွင်ႈၸွႆႈထႅမ်</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">ပိူင်ထၢၼ်ႈ</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">ဢုပ်ႇၵုမ် ပိူင်ထၢၼ်ႈ</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">ၵိူၼ်ႇတူ</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">တွၼ်ႈဢုပ်ႇ ၵိူၼ်ႇတူ</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">မေႃႇၵျူး</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">ဢုပ်ႇၵုမ် မေႃႇၵျူး</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">ၶိူင်ႈပိတ်းပွတ်း</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">ဢုပ်ႇၵုမ် ၶိူင်ႈပိတ်းပွတ်း</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">ပိုတ်ႇတီႈပွင်ႇ ၶိူင်ႈပိတ်းပွတ်း</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">ဢုပ်ႇၵုမ် ပိုတ်ႇတီႈပွင်ႇ ၶိူင်ႈပိတ်းပွတ်း</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႁူၺ်ႈ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1976</id>
    <revision>
      <id>55106</id>
      <parentid>54851</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T02:43:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Seng Ku Hurng</username>
        <id>3025</id>
      </contributor>
      <comment>/* ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17787" xml:space="preserve">ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႈႁူၺ်ႈ ပဵၼ်လုၵ်ႈ [[ၶမ်းသိူၵ်ႈ၊ ၸဝ်ႈ (ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ)|'''ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ''']] (ၸဝ်ႈၾႃႉၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ) ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မျႅၼ်ႇမႃႇၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဝၢႆးလင်းဢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 1948 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၢင်းမႁႃႇတေႇဝီႇႁိူၼ်းၶမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းတၢင်းၼမ်တေႁွင်ႉဝႃႈ '''ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း''' ၼႆႉယဝ်ႉ၊ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်းပဵၼ်လုၵ်ႈသၢဝ်ၸဝ်ႈၾႃႉၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်း မိူင်းသႅၼ်ဝီ ယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးၸိုဝ်ႈဢၼ်ပိူၼ်ႈႁွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈလၢႆၸိုဝ်ႈ ၸိုဝ်ႈတႄႉꧦ မၼ်းၸဝ်ႈၼႂ်းဢၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းႁၢင်ႈႁေႃၶဝ်ႁွင်ႉတႄႉ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈၼွၵ်ႈမိူင်းသမ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ “Eugene Thaike” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈပဵၼ်သိုၵ်းယူႇၼႂ်းထိူၼ်ႇၼၼ်ႉတေႁွင်ႉဝႃႈ “သိူဝ်ဝၢႆႇ” ဢမ်ႇၼၼ် “သိူဝ်လုမ်ႉၾႃႉꧦ ၵူၺ်းၵႃႈၵူၼ်းတင်းၼမ်တေႁူႉၸၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၼႆႉယဝ်ႉ။

{{Infobox ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ
| ၸိုဝ်ႈ = ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၶႅပ်းႁၢင်ႈ = Soa-Jeng-Young-heoy.jpg
| ဢႃႇယု = 65 (1939-2004)
| ဝၼ်းလိူၼ်ပီၵိူတ်ႇ = 26.4.1939 
| ၸိုဝ်ႈတႄႉတႄႉ = ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ 
| ၸိုဝ်ႈပေႃႈမႄႈ = ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း
| တီႈၵိူတ်ႇ= ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၵူၼ်းမိူင်း = မိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ
| ၸၢဝ်းၶိူဝ်း = တႆး
| ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် = ၸၢဝ်းပုတ်ႉ
| ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈပႆႇၺႃႇ = Ph.D
| ၼႃႈၵၢၼ် = ပၢႆးမိူင်း
| ၵေႃႉၵူႈ = ၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ (ၵဵင်းတုင်)
| လုၵ်ႈလၢင်း = ၸဝ်ႈဢုင်းၾႃႉ၊ ၸဝ်ႈဢွၼ်းၵျူးၼႃး
| ၶၢဝ်ႇႁူင်လိုဝ်းလင် = ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး
| ႁွႆးမိုဝ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ= 
| ၶႅပ်းၸုမ်ႈ ၸိူဝ်းလႆႈမႃး= Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
| ဝၼ်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇ = 24.7.2004
| တီႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇ=
| လၢႆးမိုဝ်း=
| ၵွင်ႉသၢၼ်ၼႅတ်ႇ =
 }}
==ပိုၼ်း==
===ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈ ဝၼ်းထိ 26 လိူၼ်ဢေႇၽြူဝ်ႇ ပီၶရဵတ်ႈ 1939 တီႈႁေႃႁူင်မိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ (ႁေႃၸဝ်ႈၾႃႉတႆး) ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးၸမ်ပေႃးၵႆၼွင်ဢိၼ်းလေး ဢၼ်ပဵၼ်တီႈလေႇ တီႈဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈသဵင် ၼႂ်းမိူင်းတႆးယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ၊ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၶွင် ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ (ၸဝ်ႈၾႃႉသူၺ်တႅၵ်ႈ) လႄႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း (လုၵ်ႈသၢဝ် ၸဝ်ႈၶုၼ်သုင်တူၼ်ႈႁုင်း ၸဝ်ႈၾႃႉ မိူင်းသႅၼ်ဝီ)။

===ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးပီႈၼွင်ႈႁူမ်ႈတွင်ႉၵၼ် 6 ၵေႃႉ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႉမၢႆသွင် ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈမီးၼင်ႇၼႆ-
1. ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈသိူဝ်) &lt;br&gt;
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ) &lt;br&gt;
3. ၸဝ်ႈယိင်းသီႇတႃႇ (ၸဝ်ႈယိင်း) &lt;br&gt;
4. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈမီ) &lt;br&gt;
5. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁၢၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈႁၢၼ်) &lt;br&gt;
6. ၸဝ်ႈယိင်းရတၼႃႇသႅင်လိုၼ်း (ၸဝ်ႈလိုၼ်း) မီးၼင်ႇၼႆ။

===ၼႃႈႁိူၼ်း===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၵူပ်ႉၵူႈၸွမ်းၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ ဝဵင်းၵဵင်တုင် သေလႆႈမီးလုၵ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်သွင်ၵေႃႉ လုၵ်ႈၸၢႆးမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈဢုင်ၾႃႉ ဝၢႆးမႃးလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းၸၼ်ႁၢင်ႈ လုၵ်ႈယိင်ႈမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈယိင်းဢႃရၸၼႃ။

==ၵၢၼ်ႁဵၼ်း==
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈဢွင်ႇၸၼ်ႉသိပ်ႈတီႈႁူင်းႁဵၼ်း Methodist ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ မိူဝ်ႈပီ 1957 သေ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉလႆႈသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်တႃႈၵုင်ႈ လႆႈႁဵၼ်းယဝ်ႉ B.A. ပၢႆးၽႃႇသႃႇဢင်းၵိတ်ႉ လႄႈပၢႆးပိုၼ်း မိူဝ်းပီ 1961 သေ လႆႈႁပ်ႉပဵၼ်ၶူးသွၼ်တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ယူႇလၢႆပီ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႆႈၶိုၼ်းသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း M.A., လႄႈ Ph.D. ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်းတီႈၸၼ်ႉၸွမ် British Columbia, Canada တေႃႇပေႃးႁဵၼ်းယဝ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

== ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၼႃႈႁိူၼ်း ==
ၵွပ်ႈပေႃးၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႄႈမႄႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ပေႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ၊ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆး ဝၢႆးမိူင်ႈႁုပ်ႈတုမ်ႇမျႅၼ်ႇမႃႇ လႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉမိူဝ်ႈပီ 1948 ယဝ်ႉ၊ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈႁပ်ႉလိူၵ်ႈပဵၼ် ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်းယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်လႅၵ်ႈလၢႆႈ သိုၵ်းလႆႈၶိုၼ်ႈမႃးယိုတ်းဢမ်းၼၢတ်ႈ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်ႉၶဝ်ႈထွင်ႇသေ လႆႈႁၢႆလၢႆၵႂႃႇဢမ်ႇႁူႉဝႃႈတၢႆႁိုဝ်လိပ်းတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်ႈၶမ်း ၵေႃႈပဵၼ်ၵူၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇၼႂ်းပိုၼ်ႈတႆး မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်တေႇၸၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉပဵၼ်ၸုမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းသေ လႆႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်း လွင်ႈလုၵ်ႈၽိုၼ်ႉတႆး လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးမႃးယူႇတႃႇသေ။

== ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ==
ပီ 1961 မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉဢႃႇယုလႆႈ 22 ပီ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း (Nationalities Students United Front) ဝၢႆးသေၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ သိုၵ်ႈမၢၼ်ႈဢၼ်မီးၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်းပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈ လႆႈယိုတ်းဢႃႈၼႃႇ ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၶဝ်ႈၶွၵ်ႈသေ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇၼႂ်းၶွၵ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၶၢဝ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ႁိုဝ်တၢႆတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉပႃးၸဝ်ႈမီ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ ၼွင်ႉၸၢႆးၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးႁႅမ်တၢႆ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်းမႃးၺွပ်းပေႃးမၼ်းၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ ပီ 1963 ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်းသိုၵ်းတႆးတႃႇတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ် (SSIA) ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈပဵၼ်ၽွင်းၶဵဝ် တႃႇဢုပ်ႇၵုမ်ၸွမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈလွင်ႈဢုပ်ႇၵုမ်ၵေႃႈဢမ်ႇဢွင်ႇမၢၼ်လႆႈ။


တေႇဢဝ်မိူဝ်ႈပီ 1964 တေႃႇပေႃးထိုင် 1976 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၶဝ်ႈမႃးၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်း ၸုမ်းသိုၵ်းတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃတႆးမႃးယူႇတႃႇသေႇ၊ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈ လႆႈမီးၸၼ်ႉထၢၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ လႆႈပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး လႄႈလႆႈပဵၼ်ၽူႈၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (Shan State Progress Party) သေ၊ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈပီ 1972 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇၽူႈသိုဝ်ႇဢင်ႇၵိတ်ႉမႃးႁဵတ်းဝီးတီးဢူဝ်းပၼ်တၢင်းႁူႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈမိူင်းတႆး ဢၼ်မီးလွင်ႈမုင်ႈမွင်းဝႃႈ တေလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈၸွႆႈလိူဝ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၼႂ်းလွင်ႈဢၼ်လႆႈတေႃႇသူႈၸွမ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။


'''ၶပ်ႉၸႅၼ်ႇလွင်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ'''
* 1963 ၶဝ်ႈလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး (SSIA) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် တပ်ႉသိုၵ့် (SSA)၊ လႆႈၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈၵတ်းယဵၼ် တင်းၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်း။
* 1964 ပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။ 
* 1966 ပဵၼ် ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။
* 1968 ပဵၼ် ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး။
* 1971 ၶွၼ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (SSPP) သေ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇ။
* 1976 ဢိင်ၼိူဝ် တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်သေ ၵိုတ်းပေႃးၵၢၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ ယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး။ လႆႈၽႃႇတတ်း ႁူဝ်ၸႂ်။
* 1984 တႅမ်ႉဢွၵ်ႇပပ်ႉ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ &quot;တႆးပႃႇၽိူင်းမိူင်းၼွၵ်ႈ&quot; 
* 1985 ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇ တမ်ႈတီႈ မိူင်းၶၼေႇတိူဝ်ႇ Canada
* 1990 ႁပ်ႉလႆႈၸုမ်ႈ M.A ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း။
* 1996 ပဵၼ်တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ႁူမ်ႈတုမ်တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ ၸိုင်ႈတႆး (SDU)
* 1997 လႆႈၸုမ်ႈ Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
* 1998 ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း (UNLD-LA)
* 1999 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၶူင်းၵၢၼ်မႄးလီၵၼ်ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (NRP) လႄႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼွၵ်ႈမိူင်း (NCGUB)
* 2001 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၵေႃႇမတီႇၽွမ်ႉႁူမ်ႈ လႄႈ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENSCC) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် ၶွင်ႇသီႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENC)
* 2004 ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ENSCC ၊ လိူၼ်မေႇ ၵူတ်ႇၺႃး ၼိူဝ်ႉငွၵ်း တႂ်ႈဢွၵ်းဢေႃ။
* 2004 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ 24 ဝၼ်း သဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်။

== ၸိုဝ်ႈတၢင်ႇဢၼ်==
# ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ
# ၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၢႆႇ
# ၶုၼ်လုမ်ႉၾႃႉ
# Eugene Thaike

[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:!Main category]]

==ၽိုၼ်ဢိင်==
1. ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၵၢၼ်ဢုပ်ႇပိူင်ႇ၊ 2004၊ သႃလဝိၼ်းၽူတ်း ပပ်ႉထူၼ်ႈ 15၊ ၸၼ်မႃးတီႈ၊ http://salweenpost.blogspot.com/2011/06/blog-post_4595.html</text>
      <sha1>2ioxsi6znl6ax1j6co17fupnngqsclj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>55107</id>
      <parentid>55106</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T03:04:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Seng Ku Hurng</username>
        <id>3025</id>
      </contributor>
      <comment>/* ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19167" xml:space="preserve">ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႈႁူၺ်ႈ ပဵၼ်လုၵ်ႈ [[ၶမ်းသိူၵ်ႈ၊ ၸဝ်ႈ (ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ)|'''ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ''']] (ၸဝ်ႈၾႃႉၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ) ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မျႅၼ်ႇမႃႇၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဝၢႆးလင်းဢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 1948 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၢင်းမႁႃႇတေႇဝီႇႁိူၼ်းၶမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းတၢင်းၼမ်တေႁွင်ႉဝႃႈ '''ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း''' ၼႆႉယဝ်ႉ၊ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်းပဵၼ်လုၵ်ႈသၢဝ်ၸဝ်ႈၾႃႉၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်း မိူင်းသႅၼ်ဝီ ယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးၸိုဝ်ႈဢၼ်ပိူၼ်ႈႁွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈလၢႆၸိုဝ်ႈ ၸိုဝ်ႈတႄႉꧦ မၼ်းၸဝ်ႈၼႂ်းဢၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းႁၢင်ႈႁေႃၶဝ်ႁွင်ႉတႄႉ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈၼွၵ်ႈမိူင်းသမ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ “Eugene Thaike” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈပဵၼ်သိုၵ်းယူႇၼႂ်းထိူၼ်ႇၼၼ်ႉတေႁွင်ႉဝႃႈ “သိူဝ်ဝၢႆႇ” ဢမ်ႇၼၼ် “သိူဝ်လုမ်ႉၾႃႉꧦ ၵူၺ်းၵႃႈၵူၼ်းတင်းၼမ်တေႁူႉၸၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၼႆႉယဝ်ႉ။

{{Infobox ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ
| ၸိုဝ်ႈ = ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၶႅပ်းႁၢင်ႈ = Soa-Jeng-Young-heoy.jpg
| ဢႃႇယု = 65 (1939-2004)
| ဝၼ်းလိူၼ်ပီၵိူတ်ႇ = 26.4.1939 
| ၸိုဝ်ႈတႄႉတႄႉ = ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ 
| ၸိုဝ်ႈပေႃႈမႄႈ = ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း
| တီႈၵိူတ်ႇ= ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၵူၼ်းမိူင်း = မိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ
| ၸၢဝ်းၶိူဝ်း = တႆး
| ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် = ၸၢဝ်းပုတ်ႉ
| ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈပႆႇၺႃႇ = Ph.D
| ၼႃႈၵၢၼ် = ပၢႆးမိူင်း
| ၵေႃႉၵူႈ = ၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ (ၵဵင်းတုင်)
| လုၵ်ႈလၢင်း = ၸဝ်ႈဢုင်းၾႃႉ၊ ၸဝ်ႈဢွၼ်းၵျူးၼႃး
| ၶၢဝ်ႇႁူင်လိုဝ်းလင် = ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး
| ႁွႆးမိုဝ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ= 
| ၶႅပ်းၸုမ်ႈ ၸိူဝ်းလႆႈမႃး= Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
| ဝၼ်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇ = 24.7.2004
| တီႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇ=
| လၢႆးမိုဝ်း=
| ၵွင်ႉသၢၼ်ၼႅတ်ႇ =
 }}
==ပိုၼ်း==
===ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈ ဝၼ်းထိ 26 လိူၼ်ဢေႇၽြူဝ်ႇ ပီၶရဵတ်ႈ 1939 တီႈႁေႃႁူင်မိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ (ႁေႃၸဝ်ႈၾႃႉတႆး) ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးၸမ်ပေႃးၵႆၼွင်ဢိၼ်းလေး ဢၼ်ပဵၼ်တီႈလေႇ တီႈဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈသဵင် ၼႂ်းမိူင်းတႆးယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ၊ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၶွင် ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ (ၸဝ်ႈၾႃႉသူၺ်တႅၵ်ႈ) လႄႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း (လုၵ်ႈသၢဝ် ၸဝ်ႈၶုၼ်သုင်တူၼ်ႈႁုင်း ၸဝ်ႈၾႃႉ မိူင်းသႅၼ်ဝီ)။

===ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးပီႈၼွင်ႈႁူမ်ႈတွင်ႉၵၼ် 6 ၵေႃႉ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႉမၢႆသွင် ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈမီးၼင်ႇၼႆ-
1. ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈသိူဝ်) &lt;br&gt;
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ) &lt;br&gt;
3. ၸဝ်ႈယိင်းသီႇတႃႇ (ၸဝ်ႈယိင်း) &lt;br&gt;
4. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈမီ) &lt;br&gt;
5. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁၢၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈႁၢၼ်) &lt;br&gt;
6. ၸဝ်ႈယိင်းရတၼႃႇသႅင်လိုၼ်း (ၸဝ်ႈလိုၼ်း) မီးၼင်ႇၼႆ။

===ၼႃႈႁိူၼ်း===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၵူပ်ႉၵူႈၸွမ်းၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ ဝဵင်းၵဵင်တုင် သေလႆႈမီးလုၵ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်သွင်ၵေႃႉ လုၵ်ႈၸၢႆးမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈဢုင်ၾႃႉ ဝၢႆးမႃးလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းၸၼ်ႁၢင်ႈ လုၵ်ႈယိင်ႈမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈယိင်းဢႃရၸၼႃ။

==ၵၢၼ်ႁဵၼ်း==
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈဢွင်ႇၸၼ်ႉသိပ်ႈတီႈႁူင်းႁဵၼ်း Methodist ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ မိူဝ်ႈပီ 1957 သေ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉလႆႈသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်တႃႈၵုင်ႈ လႆႈႁဵၼ်းယဝ်ႉ B.A. ပၢႆးၽႃႇသႃႇဢင်းၵိတ်ႉ လႄႈပၢႆးပိုၼ်း မိူဝ်းပီ 1961 သေ လႆႈႁပ်ႉပဵၼ်ၶူးသွၼ်တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ယူႇလၢႆပီ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႆႈၶိုၼ်းသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း M.A., လႄႈ Ph.D. ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်းတီႈၸၼ်ႉၸွမ် British Columbia, Canada တေႃႇပေႃးႁဵၼ်းယဝ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

== ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၼႃႈႁိူၼ်း ==
ၵွပ်ႈပေႃးၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႄႈမႄႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ပေႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ၊ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆး ဝၢႆးမိူင်ႈႁုပ်ႈတုမ်ႇမျႅၼ်ႇမႃႇ လႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉမိူဝ်ႈပီ 1948 ယဝ်ႉ၊ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈႁပ်ႉလိူၵ်ႈပဵၼ် ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်းယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်လႅၵ်ႈလၢႆႈ သိုၵ်းလႆႈၶိုၼ်ႈမႃးယိုတ်းဢမ်းၼၢတ်ႈ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်ႉၶဝ်ႈထွင်ႇသေ လႆႈႁၢႆလၢႆၵႂႃႇဢမ်ႇႁူႉဝႃႈတၢႆႁိုဝ်လိပ်းတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်ႈၶမ်း ၵေႃႈပဵၼ်ၵူၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇၼႂ်းပိုၼ်ႈတႆး မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်တေႇၸၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉပဵၼ်ၸုမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းသေ လႆႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်း လွင်ႈလုၵ်ႈၽိုၼ်ႉတႆး လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးမႃးယူႇတႃႇသေ။

== ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ==
ပီ 1961 မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉဢႃႇယုလႆႈ 22 ပီ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း (Nationalities Students United Front) ဝၢႆးသေၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ သိုၵ်ႈမၢၼ်ႈဢၼ်မီးၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်းပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈ လႆႈယိုတ်းဢႃႈၼႃႇ ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၶဝ်ႈၶွၵ်ႈသေ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇၼႂ်းၶွၵ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၶၢဝ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ႁိုဝ်တၢႆတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉပႃးၸဝ်ႈမီ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ ၼွင်ႉၸၢႆးၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးႁႅမ်တၢႆ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်းမႃးၺွပ်းပေႃးမၼ်းၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ ပီ 1963 ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်းသိုၵ်းတႆးတႃႇတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ် (SSIA) ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈပဵၼ်ၽွင်းၶဵဝ် တႃႇဢုပ်ႇၵုမ်ၸွမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈလွင်ႈဢုပ်ႇၵုမ်ၵေႃႈဢမ်ႇဢွင်ႇမၢၼ်လႆႈ။


တေႇဢဝ်မိူဝ်ႈပီ 1964 တေႃႇပေႃးထိုင် 1976 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၶဝ်ႈမႃးၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်း ၸုမ်းသိုၵ်းတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃတႆးမႃးယူႇတႃႇသေႇ၊ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈ လႆႈမီးၸၼ်ႉထၢၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ လႆႈပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး လႄႈလႆႈပဵၼ်ၽူႈၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (Shan State Progress Party) သေ၊ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈပီ 1972 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇၽူႈသိုဝ်ႇဢင်ႇၵိတ်ႉမႃးႁဵတ်းဝီးတီးဢူဝ်းပၼ်တၢင်းႁူႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈမိူင်းတႆး ဢၼ်မီးလွင်ႈမုင်ႈမွင်းဝႃႈ တေလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈၸွႆႈလိူဝ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၼႂ်းလွင်ႈဢၼ်လႆႈတေႃႇသူႈၸွမ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။


ဝၢႆးသေဢႃႇမေႇရိၵၢၼ်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၸွႆႈမၢၼ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽႅၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်ဝၢင်းဝႆႉ လုပႅတ်ႈသေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ SSA လႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း CPB (Communist Party of Burma) ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇယွၼ်းလွင်ႈၸွႆႈထႅမ် ၵူၺ်းၵႃႈၸုမ်းတပ်ႉသိုၵ်းတႆး ဢၼ်ယႅၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၼႆႉ မီးၶေႃႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈ တေလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈ CPB ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလွင်ႈတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈ ၼႂ်းဝူင်ႈၵၢင်တပ်ႉသိုၵ်းတႆးဢၼ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ CPB ဝၢႆးၼၼ်ႉၸဝ်ႈၸၢင်ႉၸင်ႇလႆႈထုၵ်ႇၺႃးလွင်ႈမိပ်ႇ ႁႂ်ႈၵိုတ်းယူတ်းယႃတူဝ်သေလႆႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။


'''ၶပ်ႉၸႅၼ်ႇလွင်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ'''
* 1963 ၶဝ်ႈလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး (SSIA) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် တပ်ႉသိုၵ့် (SSA)၊ လႆႈၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈၵတ်းယဵၼ် တင်းၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်း။
* 1964 ပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။ 
* 1966 ပဵၼ် ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။
* 1968 ပဵၼ် ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး။
* 1971 ၶွၼ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (SSPP) သေ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇ။
* 1976 ဢိင်ၼိူဝ် တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်သေ ၵိုတ်းပေႃးၵၢၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ ယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး။ လႆႈၽႃႇတတ်း ႁူဝ်ၸႂ်။
* 1984 တႅမ်ႉဢွၵ်ႇပပ်ႉ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ &quot;တႆးပႃႇၽိူင်းမိူင်းၼွၵ်ႈ&quot; 
* 1985 ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇ တမ်ႈတီႈ မိူင်းၶၼေႇတိူဝ်ႇ Canada
* 1990 ႁပ်ႉလႆႈၸုမ်ႈ M.A ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း။
* 1996 ပဵၼ်တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ႁူမ်ႈတုမ်တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ ၸိုင်ႈတႆး (SDU)
* 1997 လႆႈၸုမ်ႈ Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
* 1998 ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း (UNLD-LA)
* 1999 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၶူင်းၵၢၼ်မႄးလီၵၼ်ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (NRP) လႄႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼွၵ်ႈမိူင်း (NCGUB)
* 2001 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၵေႃႇမတီႇၽွမ်ႉႁူမ်ႈ လႄႈ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENSCC) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် ၶွင်ႇသီႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENC)
* 2004 ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ENSCC ၊ လိူၼ်မေႇ ၵူတ်ႇၺႃး ၼိူဝ်ႉငွၵ်း တႂ်ႈဢွၵ်းဢေႃ။
* 2004 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ 24 ဝၼ်း သဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်။

== ၸိုဝ်ႈတၢင်ႇဢၼ်==
# ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ
# ၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၢႆႇ
# ၶုၼ်လုမ်ႉၾႃႉ
# Eugene Thaike

[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:!Main category]]

==ၽိုၼ်ဢိင်==
1. ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၵၢၼ်ဢုပ်ႇပိူင်ႇ၊ 2004၊ သႃလဝိၼ်းၽူတ်း ပပ်ႉထူၼ်ႈ 15၊ ၸၼ်မႃးတီႈ၊ http://salweenpost.blogspot.com/2011/06/blog-post_4595.html</text>
      <sha1>iz010zintht5ixnnoaomi2pagamzi4v</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>55108</id>
      <parentid>55107</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T03:12:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Seng Ku Hurng</username>
        <id>3025</id>
      </contributor>
      <comment>/* ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20013" xml:space="preserve">ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႈႁူၺ်ႈ ပဵၼ်လုၵ်ႈ [[ၶမ်းသိူၵ်ႈ၊ ၸဝ်ႈ (ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ)|'''ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ''']] (ၸဝ်ႈၾႃႉၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ) ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မျႅၼ်ႇမႃႇၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဝၢႆးလင်းဢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 1948 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၢင်းမႁႃႇတေႇဝီႇႁိူၼ်းၶမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းတၢင်းၼမ်တေႁွင်ႉဝႃႈ '''ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း''' ၼႆႉယဝ်ႉ၊ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်းပဵၼ်လုၵ်ႈသၢဝ်ၸဝ်ႈၾႃႉၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်း မိူင်းသႅၼ်ဝီ ယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးၸိုဝ်ႈဢၼ်ပိူၼ်ႈႁွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈလၢႆၸိုဝ်ႈ ၸိုဝ်ႈတႄႉꧦ မၼ်းၸဝ်ႈၼႂ်းဢၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းႁၢင်ႈႁေႃၶဝ်ႁွင်ႉတႄႉ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈၼွၵ်ႈမိူင်းသမ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ “Eugene Thaike” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈပဵၼ်သိုၵ်းယူႇၼႂ်းထိူၼ်ႇၼၼ်ႉတေႁွင်ႉဝႃႈ “သိူဝ်ဝၢႆႇ” ဢမ်ႇၼၼ် “သိူဝ်လုမ်ႉၾႃႉꧦ ၵူၺ်းၵႃႈၵူၼ်းတင်းၼမ်တေႁူႉၸၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၼႆႉယဝ်ႉ။

{{Infobox ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ
| ၸိုဝ်ႈ = ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၶႅပ်းႁၢင်ႈ = Soa-Jeng-Young-heoy.jpg
| ဢႃႇယု = 65 (1939-2004)
| ဝၼ်းလိူၼ်ပီၵိူတ်ႇ = 26.4.1939 
| ၸိုဝ်ႈတႄႉတႄႉ = ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ 
| ၸိုဝ်ႈပေႃႈမႄႈ = ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း
| တီႈၵိူတ်ႇ= ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၵူၼ်းမိူင်း = မိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ
| ၸၢဝ်းၶိူဝ်း = တႆး
| ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် = ၸၢဝ်းပုတ်ႉ
| ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈပႆႇၺႃႇ = Ph.D
| ၼႃႈၵၢၼ် = ပၢႆးမိူင်း
| ၵေႃႉၵူႈ = ၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ (ၵဵင်းတုင်)
| လုၵ်ႈလၢင်း = ၸဝ်ႈဢုင်းၾႃႉ၊ ၸဝ်ႈဢွၼ်းၵျူးၼႃး
| ၶၢဝ်ႇႁူင်လိုဝ်းလင် = ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး
| ႁွႆးမိုဝ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ= 
| ၶႅပ်းၸုမ်ႈ ၸိူဝ်းလႆႈမႃး= Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
| ဝၼ်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇ = 24.7.2004
| တီႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇ=
| လၢႆးမိုဝ်း=
| ၵွင်ႉသၢၼ်ၼႅတ်ႇ =
 }}
==ပိုၼ်း==
===ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈ ဝၼ်းထိ 26 လိူၼ်ဢေႇၽြူဝ်ႇ ပီၶရဵတ်ႈ 1939 တီႈႁေႃႁူင်မိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ (ႁေႃၸဝ်ႈၾႃႉတႆး) ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးၸမ်ပေႃးၵႆၼွင်ဢိၼ်းလေး ဢၼ်ပဵၼ်တီႈလေႇ တီႈဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈသဵင် ၼႂ်းမိူင်းတႆးယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ၊ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၶွင် ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ (ၸဝ်ႈၾႃႉသူၺ်တႅၵ်ႈ) လႄႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း (လုၵ်ႈသၢဝ် ၸဝ်ႈၶုၼ်သုင်တူၼ်ႈႁုင်း ၸဝ်ႈၾႃႉ မိူင်းသႅၼ်ဝီ)။

===ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးပီႈၼွင်ႈႁူမ်ႈတွင်ႉၵၼ် 6 ၵေႃႉ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႉမၢႆသွင် ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈမီးၼင်ႇၼႆ-
1. ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈသိူဝ်) &lt;br&gt;
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ) &lt;br&gt;
3. ၸဝ်ႈယိင်းသီႇတႃႇ (ၸဝ်ႈယိင်း) &lt;br&gt;
4. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈမီ) &lt;br&gt;
5. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁၢၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈႁၢၼ်) &lt;br&gt;
6. ၸဝ်ႈယိင်းရတၼႃႇသႅင်လိုၼ်း (ၸဝ်ႈလိုၼ်း) မီးၼင်ႇၼႆ။

===ၼႃႈႁိူၼ်း===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၵူပ်ႉၵူႈၸွမ်းၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ ဝဵင်းၵဵင်တုင် သေလႆႈမီးလုၵ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်သွင်ၵေႃႉ လုၵ်ႈၸၢႆးမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈဢုင်ၾႃႉ ဝၢႆးမႃးလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းၸၼ်ႁၢင်ႈ လုၵ်ႈယိင်ႈမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈယိင်းဢႃရၸၼႃ။

==ၵၢၼ်ႁဵၼ်း==
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈဢွင်ႇၸၼ်ႉသိပ်ႈတီႈႁူင်းႁဵၼ်း Methodist ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ မိူဝ်ႈပီ 1957 သေ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉလႆႈသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်တႃႈၵုင်ႈ လႆႈႁဵၼ်းယဝ်ႉ B.A. ပၢႆးၽႃႇသႃႇဢင်းၵိတ်ႉ လႄႈပၢႆးပိုၼ်း မိူဝ်းပီ 1961 သေ လႆႈႁပ်ႉပဵၼ်ၶူးသွၼ်တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ယူႇလၢႆပီ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႆႈၶိုၼ်းသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း M.A., လႄႈ Ph.D. ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်းတီႈၸၼ်ႉၸွမ် British Columbia, Canada တေႃႇပေႃးႁဵၼ်းယဝ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

== ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၼႃႈႁိူၼ်း ==
ၵွပ်ႈပေႃးၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႄႈမႄႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ပေႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ၊ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆး ဝၢႆးမိူင်ႈႁုပ်ႈတုမ်ႇမျႅၼ်ႇမႃႇ လႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉမိူဝ်ႈပီ 1948 ယဝ်ႉ၊ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈႁပ်ႉလိူၵ်ႈပဵၼ် ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်းယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်လႅၵ်ႈလၢႆႈ သိုၵ်းလႆႈၶိုၼ်ႈမႃးယိုတ်းဢမ်းၼၢတ်ႈ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်ႉၶဝ်ႈထွင်ႇသေ လႆႈႁၢႆလၢႆၵႂႃႇဢမ်ႇႁူႉဝႃႈတၢႆႁိုဝ်လိပ်းတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်ႈၶမ်း ၵေႃႈပဵၼ်ၵူၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇၼႂ်းပိုၼ်ႈတႆး မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်တေႇၸၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉပဵၼ်ၸုမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းသေ လႆႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်း လွင်ႈလုၵ်ႈၽိုၼ်ႉတႆး လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးမႃးယူႇတႃႇသေ။

== ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ==
ပီ 1961 မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉဢႃႇယုလႆႈ 22 ပီ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း (Nationalities Students United Front) ဝၢႆးသေၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ သိုၵ်ႈမၢၼ်ႈဢၼ်မီးၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်းပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈ လႆႈယိုတ်းဢႃႈၼႃႇ ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၶဝ်ႈၶွၵ်ႈသေ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇၼႂ်းၶွၵ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၶၢဝ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ႁိုဝ်တၢႆတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉပႃးၸဝ်ႈမီ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ ၼွင်ႉၸၢႆးၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးႁႅမ်တၢႆ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်းမႃးၺွပ်းပေႃးမၼ်းၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ ပီ 1963 ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်းသိုၵ်းတႆးတႃႇတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ် (SSIA) ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈပဵၼ်ၽွင်းၶဵဝ် တႃႇဢုပ်ႇၵုမ်ၸွမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈလွင်ႈဢုပ်ႇၵုမ်ၵေႃႈဢမ်ႇဢွင်ႇမၢၼ်လႆႈ။


တေႇဢဝ်မိူဝ်ႈပီ 1964 တေႃႇပေႃးထိုင် 1976 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၶဝ်ႈမႃးၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်း ၸုမ်းသိုၵ်းတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃတႆးမႃးယူႇတႃႇသေႇ၊ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈ လႆႈမီးၸၼ်ႉထၢၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ လႆႈပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး လႄႈလႆႈပဵၼ်ၽူႈၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (Shan State Progress Party) သေ၊ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈပီ 1972 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇၽူႈသိုဝ်ႇဢင်ႇၵိတ်ႉမႃးႁဵတ်းဝီးတီးဢူဝ်းပၼ်တၢင်းႁူႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈမိူင်းတႆး ဢၼ်မီးလွင်ႈမုင်ႈမွင်းဝႃႈ တေလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈၸွႆႈလိူဝ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၼႂ်းလွင်ႈဢၼ်လႆႈတေႃႇသူႈၸွမ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။


ဝၢႆးသေဢႃႇမေႇရိၵၢၼ်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၸွႆႈမၢၼ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽႅၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်ဝၢင်းဝႆႉ လုပႅတ်ႈသေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ SSA လႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း CPB (Communist Party of Burma) ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇယွၼ်းလွင်ႈၸွႆႈထႅမ် ၵွင်ႈၵၢင်ႇလႄႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း ၵူၺ်းၵႃႈမီးလွင်ႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈတေလႆႈယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈပေႃႇလႃႇသီႇၶွင်ၸုမ်း CPB ၼႆယူႇယဝ်ႉ။


ၼႂ်းပီ 1975 ၸုမ်းသိုၵ်းတႆးလႆႈထူပ်းၺႃးပၼ်ႁႃ ၶၢတ်ႇငိုၼ်းသိုဝ်ႉၵွင်ႈၵၢင်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵမ်ႉၼမ်ၸင်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ (CPB) တွၼ်ႈတႃႇတေလႆႈလွင်ႈၸွႆႈထႅမ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈၸုမ်းတပ်ႉသိုၵ်းတႆး ဢၼ်ယႅၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၼႆႉ မီးၶေႃႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈ တေလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈ CPB ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလွင်ႈတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၼႂ်းဝူင်ႈၵၢင်တပ်ႉသိုၵ်းတႆးဢၼ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ CPB ဝၢႆးၼၼ်ႉၸဝ်ႈၸၢင်ႉၸင်ႇလႆႈထုၵ်ႇၺႃးလွင်ႈမိပ်ႇႁႂ်ႈၵိုတ်းယူတ်းယႃတူဝ်သေလႆႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။


'''ၶပ်ႉၸႅၼ်ႇလွင်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ'''
* 1963 ၶဝ်ႈလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး (SSIA) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် တပ်ႉသိုၵ့် (SSA)၊ လႆႈၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈၵတ်းယဵၼ် တင်းၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်း။
* 1964 ပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။ 
* 1966 ပဵၼ် ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။
* 1968 ပဵၼ် ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး။
* 1971 ၶွၼ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (SSPP) သေ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇ။
* 1976 ဢိင်ၼိူဝ် တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်သေ ၵိုတ်းပေႃးၵၢၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ ယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး။ လႆႈၽႃႇတတ်း ႁူဝ်ၸႂ်။
* 1984 တႅမ်ႉဢွၵ်ႇပပ်ႉ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ &quot;တႆးပႃႇၽိူင်းမိူင်းၼွၵ်ႈ&quot; 
* 1985 ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇ တမ်ႈတီႈ မိူင်းၶၼေႇတိူဝ်ႇ Canada
* 1990 ႁပ်ႉလႆႈၸုမ်ႈ M.A ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း။
* 1996 ပဵၼ်တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ႁူမ်ႈတုမ်တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ ၸိုင်ႈတႆး (SDU)
* 1997 လႆႈၸုမ်ႈ Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
* 1998 ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း (UNLD-LA)
* 1999 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၶူင်းၵၢၼ်မႄးလီၵၼ်ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (NRP) လႄႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼွၵ်ႈမိူင်း (NCGUB)
* 2001 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၵေႃႇမတီႇၽွမ်ႉႁူမ်ႈ လႄႈ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENSCC) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် ၶွင်ႇသီႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENC)
* 2004 ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ENSCC ၊ လိူၼ်မေႇ ၵူတ်ႇၺႃး ၼိူဝ်ႉငွၵ်း တႂ်ႈဢွၵ်းဢေႃ။
* 2004 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ 24 ဝၼ်း သဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်။

== ၸိုဝ်ႈတၢင်ႇဢၼ်==
# ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ
# ၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၢႆႇ
# ၶုၼ်လုမ်ႉၾႃႉ
# Eugene Thaike

[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:!Main category]]

==ၽိုၼ်ဢိင်==
1. ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၵၢၼ်ဢုပ်ႇပိူင်ႇ၊ 2004၊ သႃလဝိၼ်းၽူတ်း ပပ်ႉထူၼ်ႈ 15၊ ၸၼ်မႃးတီႈ၊ http://salweenpost.blogspot.com/2011/06/blog-post_4595.html</text>
      <sha1>mip34kupwi9spf12oc0y24frs4fm1ja</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>55109</id>
      <parentid>55108</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T03:13:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Seng Ku Hurng</username>
        <id>3025</id>
      </contributor>
      <comment>/* ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20014" xml:space="preserve">ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႈႁူၺ်ႈ ပဵၼ်လုၵ်ႈ [[ၶမ်းသိူၵ်ႈ၊ ၸဝ်ႈ (ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ)|'''ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ''']] (ၸဝ်ႈၾႃႉၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ) ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မျႅၼ်ႇမႃႇၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဝၢႆးလင်းဢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 1948 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၢင်းမႁႃႇတေႇဝီႇႁိူၼ်းၶမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းတၢင်းၼမ်တေႁွင်ႉဝႃႈ '''ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း''' ၼႆႉယဝ်ႉ၊ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်းပဵၼ်လုၵ်ႈသၢဝ်ၸဝ်ႈၾႃႉၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်း မိူင်းသႅၼ်ဝီ ယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးၸိုဝ်ႈဢၼ်ပိူၼ်ႈႁွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈလၢႆၸိုဝ်ႈ ၸိုဝ်ႈတႄႉꧦ မၼ်းၸဝ်ႈၼႂ်းဢၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းႁၢင်ႈႁေႃၶဝ်ႁွင်ႉတႄႉ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈၼွၵ်ႈမိူင်းသမ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ “Eugene Thaike” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈပဵၼ်သိုၵ်းယူႇၼႂ်းထိူၼ်ႇၼၼ်ႉတေႁွင်ႉဝႃႈ “သိူဝ်ဝၢႆႇ” ဢမ်ႇၼၼ် “သိူဝ်လုမ်ႉၾႃႉꧦ ၵူၺ်းၵႃႈၵူၼ်းတင်းၼမ်တေႁူႉၸၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၼႆႉယဝ်ႉ။

{{Infobox ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ
| ၸိုဝ်ႈ = ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၶႅပ်းႁၢင်ႈ = Soa-Jeng-Young-heoy.jpg
| ဢႃႇယု = 65 (1939-2004)
| ဝၼ်းလိူၼ်ပီၵိူတ်ႇ = 26.4.1939 
| ၸိုဝ်ႈတႄႉတႄႉ = ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ 
| ၸိုဝ်ႈပေႃႈမႄႈ = ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း
| တီႈၵိူတ်ႇ= ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၵူၼ်းမိူင်း = မိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ
| ၸၢဝ်းၶိူဝ်း = တႆး
| ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် = ၸၢဝ်းပုတ်ႉ
| ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈပႆႇၺႃႇ = Ph.D
| ၼႃႈၵၢၼ် = ပၢႆးမိူင်း
| ၵေႃႉၵူႈ = ၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ (ၵဵင်းတုင်)
| လုၵ်ႈလၢင်း = ၸဝ်ႈဢုင်းၾႃႉ၊ ၸဝ်ႈဢွၼ်းၵျူးၼႃး
| ၶၢဝ်ႇႁူင်လိုဝ်းလင် = ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး
| ႁွႆးမိုဝ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ= 
| ၶႅပ်းၸုမ်ႈ ၸိူဝ်းလႆႈမႃး= Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
| ဝၼ်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇ = 24.7.2004
| တီႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇ=
| လၢႆးမိုဝ်း=
| ၵွင်ႉသၢၼ်ၼႅတ်ႇ =
 }}
==ပိုၼ်း==
===ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈ ဝၼ်းထိ 26 လိူၼ်ဢေႇၽြူဝ်ႇ ပီၶရဵတ်ႈ 1939 တီႈႁေႃႁူင်မိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ (ႁေႃၸဝ်ႈၾႃႉတႆး) ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးၸမ်ပေႃးၵႆၼွင်ဢိၼ်းလေး ဢၼ်ပဵၼ်တီႈလေႇ တီႈဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈသဵင် ၼႂ်းမိူင်းတႆးယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ၊ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၶွင် ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ (ၸဝ်ႈၾႃႉသူၺ်တႅၵ်ႈ) လႄႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း (လုၵ်ႈသၢဝ် ၸဝ်ႈၶုၼ်သုင်တူၼ်ႈႁုင်း ၸဝ်ႈၾႃႉ မိူင်းသႅၼ်ဝီ)။

===ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးပီႈၼွင်ႈႁူမ်ႈတွင်ႉၵၼ် 6 ၵေႃႉ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႉမၢႆသွင် ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈမီးၼင်ႇၼႆ-
1. ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈသိူဝ်) &lt;br&gt;
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ) &lt;br&gt;
3. ၸဝ်ႈယိင်းသီႇတႃႇ (ၸဝ်ႈယိင်း) &lt;br&gt;
4. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈမီ) &lt;br&gt;
5. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁၢၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈႁၢၼ်) &lt;br&gt;
6. ၸဝ်ႈယိင်းရတၼႃႇသႅင်လိုၼ်း (ၸဝ်ႈလိုၼ်း) မီးၼင်ႇၼႆ။

===ၼႃႈႁိူၼ်း===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၵူပ်ႉၵူႈၸွမ်းၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ ဝဵင်းၵဵင်တုင် သေလႆႈမီးလုၵ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်သွင်ၵေႃႉ လုၵ်ႈၸၢႆးမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈဢုင်ၾႃႉ ဝၢႆးမႃးလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းၸၼ်ႁၢင်ႈ လုၵ်ႈယိင်ႈမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈယိင်းဢႃရၸၼႃ။

==ၵၢၼ်ႁဵၼ်း==
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈဢွင်ႇၸၼ်ႉသိပ်ႈတီႈႁူင်းႁဵၼ်း Methodist ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ မိူဝ်ႈပီ 1957 သေ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉလႆႈသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်တႃႈၵုင်ႈ လႆႈႁဵၼ်းယဝ်ႉ B.A. ပၢႆးၽႃႇသႃႇဢင်းၵိတ်ႉ လႄႈပၢႆးပိုၼ်း မိူဝ်းပီ 1961 သေ လႆႈႁပ်ႉပဵၼ်ၶူးသွၼ်တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ယူႇလၢႆပီ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႆႈၶိုၼ်းသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း M.A., လႄႈ Ph.D. ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်းတီႈၸၼ်ႉၸွမ် British Columbia, Canada တေႃႇပေႃးႁဵၼ်းယဝ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

== ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၼႃႈႁိူၼ်း ==
ၵွပ်ႈပေႃးၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႄႈမႄႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ပေႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ၊ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆး ဝၢႆးမိူင်ႈႁုပ်ႈတုမ်ႇမျႅၼ်ႇမႃႇ လႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉမိူဝ်ႈပီ 1948 ယဝ်ႉ၊ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈႁပ်ႉလိူၵ်ႈပဵၼ် ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်းယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်လႅၵ်ႈလၢႆႈ သိုၵ်းလႆႈၶိုၼ်ႈမႃးယိုတ်းဢမ်းၼၢတ်ႈ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်ႉၶဝ်ႈထွင်ႇသေ လႆႈႁၢႆလၢႆၵႂႃႇဢမ်ႇႁူႉဝႃႈတၢႆႁိုဝ်လိပ်းတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်ႈၶမ်း ၵေႃႈပဵၼ်ၵူၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇၼႂ်းပိုၼ်ႈတႆး မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်တေႇၸၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉပဵၼ်ၸုမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းသေ လႆႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်း လွင်ႈလုၵ်ႈၽိုၼ်ႉတႆး လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးမႃးယူႇတႃႇသေ။

== ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ==
ပီ 1961 မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉဢႃႇယုလႆႈ 22 ပီ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း (Nationalities Students United Front) ဝၢႆးသေၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ သိုၵ်ႈမၢၼ်ႈဢၼ်မီးၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်းပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈ လႆႈယိုတ်းဢႃႈၼႃႇ ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၶဝ်ႈၶွၵ်ႈသေ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇၼႂ်းၶွၵ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၶၢဝ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ႁိုဝ်တၢႆတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉပႃးၸဝ်ႈမီ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ ၼွင်ႉၸၢႆးၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးႁႅမ်တၢႆ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်းမႃးၺွပ်းပေႃးမၼ်းၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ ပီ 1963 ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်းသိုၵ်းတႆးတႃႇတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ် (SSIA) ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈပဵၼ်ၽွင်းၶဵဝ် တႃႇဢုပ်ႇၵုမ်ၸွမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈလွင်ႈဢုပ်ႇၵုမ်ၵေႃႈဢမ်ႇဢွင်ႇမၢၼ်လႆႈ။


တေႇဢဝ်မိူဝ်ႈပီ 1964 တေႃႇပေႃးထိုင် 1976 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၶဝ်ႈမႃးၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်း ၸုမ်းသိုၵ်းတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃတႆးမႃးယူႇတႃႇသေႇ၊ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈ လႆႈမီးၸၼ်ႉထၢၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ လႆႈပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး လႄႈလႆႈပဵၼ်ၽူႈၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (Shan State Progress Party) သေ၊ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈပီ 1972 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇၽူႈသိုဝ်ႇဢင်ႇၵိတ်ႉမႃးႁဵတ်းဝီးတီးဢူဝ်းပၼ်တၢင်းႁူႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈမိူင်းတႆး ဢၼ်မီးလွင်ႈမုင်ႈမွင်းဝႃႈ တေလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈၸွႆႈလိူဝ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၼႂ်းလွင်ႈဢၼ်လႆႈတေႃႇသူႈၸွမ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။


ဝၢႆးသေဢႃႇမေႇရိၵၢၼ်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၸွႆႈမၢၼ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽႅၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်ဝၢင်းဝႆႉ လုပႅတ်ႈသေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ SSA လႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း CPB (Communist Party of Burma) ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇယွၼ်းလွင်ႈၸွႆႈထႅမ် ၵွင်ႈၵၢင်ႇလႄႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း ၵူၺ်းၵႃႈမီးလွင်ႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈတေလႆႈယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈပေႃႇလႃႇသီႇၶွင်ၸုမ်း CPB ၼႆယူႇယဝ်ႉ။


ၼႂ်းပီ 1975 ၸုမ်းသိုၵ်းတႆးလႆႈထူပ်းၺႃးပၼ်ႁႃ ၶၢတ်ႇငိုၼ်းသိုဝ်ႉၵွင်ႈၵၢင်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵမ်ႉၼမ်ၸင်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ (CPB) တွၼ်ႈတႃႇတေလႆႈလွင်ႈၸွႆႈထႅမ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈၸုမ်းတပ်ႉသိုၵ်းတႆး ဢၼ်ယႅၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၼႆႉ မီးၶေႃႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈ တေလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈ CPB ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလွင်ႈတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၼႂ်းဝူင်ႈၵၢင်တပ်ႉသိုၵ်းတႆးဢၼ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ CPB ဝၢႆးၼၼ်ႉၸဝ်ႈၸၢင်ႉၸင်ႇလႆႈထုၵ်ႇၺႃးလွင်ႈမိပ်ႇႁႂ်ႈၵိုတ်းယူတ်းယႃတူဝ်သေ လႆႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။


'''ၶပ်ႉၸႅၼ်ႇလွင်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ'''
* 1963 ၶဝ်ႈလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး (SSIA) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် တပ်ႉသိုၵ့် (SSA)၊ လႆႈၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈၵတ်းယဵၼ် တင်းၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်း။
* 1964 ပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။ 
* 1966 ပဵၼ် ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။
* 1968 ပဵၼ် ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး။
* 1971 ၶွၼ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (SSPP) သေ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇ။
* 1976 ဢိင်ၼိူဝ် တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်သေ ၵိုတ်းပေႃးၵၢၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ ယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး။ လႆႈၽႃႇတတ်း ႁူဝ်ၸႂ်။
* 1984 တႅမ်ႉဢွၵ်ႇပပ်ႉ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ &quot;တႆးပႃႇၽိူင်းမိူင်းၼွၵ်ႈ&quot; 
* 1985 ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇ တမ်ႈတီႈ မိူင်းၶၼေႇတိူဝ်ႇ Canada
* 1990 ႁပ်ႉလႆႈၸုမ်ႈ M.A ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း။
* 1996 ပဵၼ်တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ႁူမ်ႈတုမ်တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ ၸိုင်ႈတႆး (SDU)
* 1997 လႆႈၸုမ်ႈ Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
* 1998 ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း (UNLD-LA)
* 1999 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၶူင်းၵၢၼ်မႄးလီၵၼ်ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (NRP) လႄႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼွၵ်ႈမိူင်း (NCGUB)
* 2001 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၵေႃႇမတီႇၽွမ်ႉႁူမ်ႈ လႄႈ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENSCC) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် ၶွင်ႇသီႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENC)
* 2004 ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ENSCC ၊ လိူၼ်မေႇ ၵူတ်ႇၺႃး ၼိူဝ်ႉငွၵ်း တႂ်ႈဢွၵ်းဢေႃ။
* 2004 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ 24 ဝၼ်း သဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်။

== ၸိုဝ်ႈတၢင်ႇဢၼ်==
# ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ
# ၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၢႆႇ
# ၶုၼ်လုမ်ႉၾႃႉ
# Eugene Thaike

[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:!Main category]]

==ၽိုၼ်ဢိင်==
1. ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၵၢၼ်ဢုပ်ႇပိူင်ႇ၊ 2004၊ သႃလဝိၼ်းၽူတ်း ပပ်ႉထူၼ်ႈ 15၊ ၸၼ်မႃးတီႈ၊ http://salweenpost.blogspot.com/2011/06/blog-post_4595.html</text>
      <sha1>k4f3m88jvdob97cqlfsm4x095mxu7wu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>55110</id>
      <parentid>55109</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T06:51:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Seng Ku Hurng</username>
        <id>3025</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21344" xml:space="preserve">ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႈႁူၺ်ႈ ပဵၼ်လုၵ်ႈ [[ၶမ်းသိူၵ်ႈ၊ ၸဝ်ႈ (ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ)|'''ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ''']] (ၸဝ်ႈၾႃႉၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ) ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မျႅၼ်ႇမႃႇၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဝၢႆးလင်းဢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 1948 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၢင်းမႁႃႇတေႇဝီႇႁိူၼ်းၶမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းတၢင်းၼမ်တေႁွင်ႉဝႃႈ '''ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း''' ၼႆႉယဝ်ႉ၊ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်းပဵၼ်လုၵ်ႈသၢဝ်ၸဝ်ႈၾႃႉၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်း မိူင်းသႅၼ်ဝီ ယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးၸိုဝ်ႈဢၼ်ပိူၼ်ႈႁွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈလၢႆၸိုဝ်ႈ ၸိုဝ်ႈတႄႉꧦ မၼ်းၸဝ်ႈၼႂ်းဢၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းႁၢင်ႈႁေႃၶဝ်ႁွင်ႉတႄႉ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈၼွၵ်ႈမိူင်းသမ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ “Eugene Thaike” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈပဵၼ်သိုၵ်းယူႇၼႂ်းထိူၼ်ႇၼၼ်ႉတေႁွင်ႉဝႃႈ “သိူဝ်ဝၢႆႇ” ဢမ်ႇၼၼ် “သိူဝ်လုမ်ႉၾႃႉꧦ ၵူၺ်းၵႃႈၵူၼ်းတင်းၼမ်တေႁူႉၸၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၼႆႉယဝ်ႉ။

{{Infobox ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ
| ၸိုဝ်ႈ = ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၶႅပ်းႁၢင်ႈ = Soa-Jeng-Young-heoy.jpg
| ဢႃႇယု = 65 (1939-2004)
| ဝၼ်းလိူၼ်ပီၵိူတ်ႇ = 26.4.1939 
| ၸိုဝ်ႈတႄႉတႄႉ = ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ 
| ၸိုဝ်ႈပေႃႈမႄႈ = ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း
| တီႈၵိူတ်ႇ= ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၵူၼ်းမိူင်း = မိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ
| ၸၢဝ်းၶိူဝ်း = တႆး
| ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် = ၸၢဝ်းပုတ်ႉ
| ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈပႆႇၺႃႇ = Ph.D
| ၼႃႈၵၢၼ် = ပၢႆးမိူင်း
| ၵေႃႉၵူႈ = ၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ (ၵဵင်းတုင်)
| လုၵ်ႈလၢင်း = ၸဝ်ႈဢုင်းၾႃႉ၊ ၸဝ်ႈဢွၼ်းၵျူးၼႃး
| ၶၢဝ်ႇႁူင်လိုဝ်းလင် = ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး
| ႁွႆးမိုဝ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ= 
| ၶႅပ်းၸုမ်ႈ ၸိူဝ်းလႆႈမႃး= Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
| ဝၼ်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇ = 24.7.2004
| တီႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇ=
| လၢႆးမိုဝ်း=
| ၵွင်ႉသၢၼ်ၼႅတ်ႇ =
 }}
==ပိုၼ်း==
===ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈ ဝၼ်းထိ 26 လိူၼ်ဢေႇၽြူဝ်ႇ ပီၶရဵတ်ႈ 1939 တီႈႁေႃႁူင်မိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ (ႁေႃၸဝ်ႈၾႃႉတႆး) ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးၸမ်ပေႃးၵႆၼွင်ဢိၼ်းလေး ဢၼ်ပဵၼ်တီႈလေႇ တီႈဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈသဵင် ၼႂ်းမိူင်းတႆးယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ၊ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၶွင် ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ (ၸဝ်ႈၾႃႉသူၺ်တႅၵ်ႈ) လႄႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း (လုၵ်ႈသၢဝ် ၸဝ်ႈၶုၼ်သုင်တူၼ်ႈႁုင်း ၸဝ်ႈၾႃႉ မိူင်းသႅၼ်ဝီ)။

===ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးပီႈၼွင်ႈႁူမ်ႈတွင်ႉၵၼ် 6 ၵေႃႉ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႉမၢႆသွင် ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈမီးၼင်ႇၼႆ-
1. ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈသိူဝ်) &lt;br&gt;
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ) &lt;br&gt;
3. ၸဝ်ႈယိင်းသီႇတႃႇ (ၸဝ်ႈယိင်း) &lt;br&gt;
4. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈမီ) &lt;br&gt;
5. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁၢၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈႁၢၼ်) &lt;br&gt;
6. ၸဝ်ႈယိင်းရတၼႃႇသႅင်လိုၼ်း (ၸဝ်ႈလိုၼ်း) မီးၼင်ႇၼႆ။

===ၼႃႈႁိူၼ်း===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၵူပ်ႉၵူႈၸွမ်းၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ ဝဵင်းၵဵင်တုင် သေလႆႈမီးလုၵ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်သွင်ၵေႃႉ လုၵ်ႈၸၢႆးမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈဢုင်ၾႃႉ ဝၢႆးမႃးလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းၸၼ်ႁၢင်ႈ လုၵ်ႈယိင်ႈမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈယိင်းဢႃရၸၼႃ။

==ၵၢၼ်ႁဵၼ်း==
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈဢွင်ႇၸၼ်ႉသိပ်ႈတီႈႁူင်းႁဵၼ်း Methodist ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ မိူဝ်ႈပီ 1957 သေ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉလႆႈသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်တႃႈၵုင်ႈ လႆႈႁဵၼ်းယဝ်ႉ B.A. ပၢႆးၽႃႇသႃႇဢင်းၵိတ်ႉ လႄႈပၢႆးပိုၼ်း မိူဝ်းပီ 1961 သေ လႆႈႁပ်ႉပဵၼ်ၶူးသွၼ်တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ယူႇလၢႆပီ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႆႈၶိုၼ်းသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း M.A., လႄႈ Ph.D. ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်းတီႈၸၼ်ႉၸွမ် British Columbia, Canada တေႃႇပေႃးႁဵၼ်းယဝ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

== ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၼႃႈႁိူၼ်း ==
ၵွပ်ႈပေႃးၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႄႈမႄႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ပေႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ၊ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆး ဝၢႆးမိူင်ႈႁုပ်ႈတုမ်ႇမျႅၼ်ႇမႃႇ လႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉမိူဝ်ႈပီ 1948 ယဝ်ႉ၊ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈႁပ်ႉလိူၵ်ႈပဵၼ် ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်းယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်လႅၵ်ႈလၢႆႈ သိုၵ်းလႆႈၶိုၼ်ႈမႃးယိုတ်းဢမ်းၼၢတ်ႈ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်ႉၶဝ်ႈထွင်ႇသေ လႆႈႁၢႆလၢႆၵႂႃႇဢမ်ႇႁူႉဝႃႈတၢႆႁိုဝ်လိပ်းတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်ႈၶမ်း ၵေႃႈပဵၼ်ၵူၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇၼႂ်းပိုၼ်ႈတႆး မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်တေႇၸၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉပဵၼ်ၸုမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းသေ လႆႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်း လွင်ႈလုၵ်ႈၽိုၼ်ႉတႆး လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးမႃးယူႇတႃႇသေ။

== ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ==
ပီ 1961 မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉဢႃႇယုလႆႈ 22 ပီ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း (Nationalities Students United Front) ဝၢႆးသေၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ သိုၵ်ႈမၢၼ်ႈဢၼ်မီးၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်းပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈ လႆႈယိုတ်းဢႃႈၼႃႇ ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၶဝ်ႈၶွၵ်ႈသေ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇၼႂ်းၶွၵ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၶၢဝ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ႁိုဝ်တၢႆတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉပႃးၸဝ်ႈမီ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ ၼွင်ႉၸၢႆးၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးႁႅမ်တၢႆ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်းမႃးၺွပ်းပေႃးမၼ်းၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ ပီ 1963 ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်းသိုၵ်းတႆးတႃႇတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ် (SSIA) ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈပဵၼ်ၽွင်းၶဵဝ် တႃႇဢုပ်ႇၵုမ်ၸွမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈလွင်ႈဢုပ်ႇၵုမ်ၵေႃႈဢမ်ႇဢွင်ႇမၢၼ်လႆႈ။


တေႇဢဝ်မိူဝ်ႈပီ 1964 တေႃႇပေႃးထိုင် 1976 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၶဝ်ႈမႃးၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်း ၸုမ်းသိုၵ်းတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃတႆးမႃးယူႇတႃႇသေႇ၊ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈ လႆႈမီးၸၼ်ႉထၢၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ လႆႈပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး လႄႈလႆႈပဵၼ်ၽူႈၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (Shan State Progress Party) သေ၊ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈပီ 1972 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇၽူႈသိုဝ်ႇဢင်ႇၵိတ်ႉမႃးႁဵတ်းဝီးတီးဢူဝ်းပၼ်တၢင်းႁူႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈမိူင်းတႆး ဢၼ်မီးလွင်ႈမုင်ႈမွင်းဝႃႈ တေလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈၸွႆႈလိူဝ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၼႂ်းလွင်ႈဢၼ်လႆႈတေႃႇသူႈၸွမ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။


ဝၢႆးသေဢႃႇမေႇရိၵၢၼ်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၸွႆႈမၢၼ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽႅၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်ဝၢင်းဝႆႉ လုပႅတ်ႈသေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ SSA လႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း CPB (Communist Party of Burma) ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇယွၼ်းလွင်ႈၸွႆႈထႅမ် ၵွင်ႈၵၢင်ႇလႄႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း ၵူၺ်းၵႃႈမီးလွင်ႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈတေလႆႈယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈပေႃႇလႃႇသီႇၶွင်ၸုမ်း CPB ၼႆယူႇယဝ်ႉ။


ၼႂ်းပီ 1975 ၸုမ်းသိုၵ်းတႆးလႆႈထူပ်းၺႃးပၼ်ႁႃ ၶၢတ်ႇငိုၼ်းသိုဝ်ႉၵွင်ႈၵၢင်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵမ်ႉၼမ်ၸင်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ (CPB) တွၼ်ႈတႃႇတေလႆႈလွင်ႈၸွႆႈထႅမ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈၸုမ်းတပ်ႉသိုၵ်းတႆး ဢၼ်ယႅၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၼႆႉ မီးၶေႃႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈ တေလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈ CPB ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလွင်ႈတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၼႂ်းဝူင်ႈၵၢင်တပ်ႉသိုၵ်းတႆးဢၼ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ CPB ဝၢႆးၼၼ်ႉၸဝ်ႈၸၢင်ႉၸင်ႇလႆႈထုၵ်ႇၺႃးလွင်ႈမိပ်ႇႁႂ်ႈၵိုတ်းယူတ်းယႃတူဝ်သေ လႆႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။


'''ၶပ်ႉၸႅၼ်ႇလွင်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ'''
* 1963 ၶဝ်ႈလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး (SSIA) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် တပ်ႉသိုၵ့် (SSA)၊ လႆႈၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈၵတ်းယဵၼ် တင်းၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်း။
* 1964 ပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။ 
* 1966 ပဵၼ် ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။
* 1968 ပဵၼ် ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး။
* 1971 ၶွၼ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (SSPP) သေ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇ။
* 1976 ဢိင်ၼိူဝ် တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်သေ ၵိုတ်းပေႃးၵၢၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ ယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး။ လႆႈၽႃႇတတ်း ႁူဝ်ၸႂ်။
* 1984 တႅမ်ႉဢွၵ်ႇပပ်ႉ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ &quot;တႆးပႃႇၽိူင်းမိူင်းၼွၵ်ႈ&quot; 
* 1985 ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇ တမ်ႈတီႈ မိူင်းၶၼေႇတိူဝ်ႇ Canada
* 1990 ႁပ်ႉလႆႈၸုမ်ႈ M.A ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း။
* 1996 ပဵၼ်တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ႁူမ်ႈတုမ်တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ ၸိုင်ႈတႆး (SDU)
* 1997 လႆႈၸုမ်ႈ Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
* 1998 ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း (UNLD-LA)
* 1999 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၶူင်းၵၢၼ်မႄးလီၵၼ်ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (NRP) လႄႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼွၵ်ႈမိူင်း (NCGUB)
* 2001 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၵေႃႇမတီႇၽွမ်ႉႁူမ်ႈ လႄႈ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENSCC) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် ၶွင်ႇသီႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENC)
* 2004 ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ENSCC ၊ လိူၼ်မေႇ ၵူတ်ႇၺႃး ၼိူဝ်ႉငွၵ်း တႂ်ႈဢွၵ်းဢေႃ။
* 2004 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ 24 ဝၼ်း သဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်။

==လၢႆႈလွင်ႈႁဵတ်ႈၵၢၼ်သိုၵ်း မႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆး==
ဝၢႆးသေဢွၵ်ႇတပ်ႉသိုၵ်းမႃးယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈပိၼ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ် ဢဝ်တႄႉဢဝ်ဝႃႈလွင်ႈလိၵ်ႈလၢႆးတႅၼ်း မိူဝ်ႈပီ 1984 ၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးပပ်ႉၼိုင်ႈ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ “The Shan of Burma” ဢၼ်ပဵၼ်လွင်ႈပိုၼ်းတႆး ဢၼ်လၢတ်ႈၶႆႈၼေပိုၼ်းတႆးၸဵမ်မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးပၢၼ်ၵွၼ်ႇ သိုပ်ႇမႃးတေႃႇပေႃးထိုင်ပၢၼ် တိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း တေႃႇပေႃးထိုင် ပၢၼ်ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅပ်းတတ်းၸႂ် ၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်သိုၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။


== ၸိုဝ်ႈတၢင်ႇဢၼ်==
# ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ
# ၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၢႆႇ
# ၶုၼ်လုမ်ႉၾႃႉ
# Eugene Thaike

[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:!Main category]]

==ၽိုၼ်ဢိင်==
1. ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၵၢၼ်ဢုပ်ႇပိူင်ႇ၊ 2004၊ သႃလဝိၼ်းၽူတ်း ပပ်ႉထူၼ်ႈ 15၊ ၸၼ်မႃးတီႈ၊ http://salweenpost.blogspot.com/2011/06/blog-post_4595.html</text>
      <sha1>nr45tek6wy4d50qf9ygzyk3gsok1m36</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>55111</id>
      <parentid>55110</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T06:52:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Seng Ku Hurng</username>
        <id>3025</id>
      </contributor>
      <comment>/* လၢႆႈလွင်ႈႁဵတ်ႈၵၢၼ်သိုၵ်း မႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆး */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21349" xml:space="preserve">ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႈႁူၺ်ႈ ပဵၼ်လုၵ်ႈ [[ၶမ်းသိူၵ်ႈ၊ ၸဝ်ႈ (ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ)|'''ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ''']] (ၸဝ်ႈၾႃႉၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ) ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မျႅၼ်ႇမႃႇၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဝၢႆးလင်းဢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 1948 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၢင်းမႁႃႇတေႇဝီႇႁိူၼ်းၶမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းတၢင်းၼမ်တေႁွင်ႉဝႃႈ '''ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း''' ၼႆႉယဝ်ႉ၊ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်းပဵၼ်လုၵ်ႈသၢဝ်ၸဝ်ႈၾႃႉၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်း မိူင်းသႅၼ်ဝီ ယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးၸိုဝ်ႈဢၼ်ပိူၼ်ႈႁွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈလၢႆၸိုဝ်ႈ ၸိုဝ်ႈတႄႉꧦ မၼ်းၸဝ်ႈၼႂ်းဢၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းႁၢင်ႈႁေႃၶဝ်ႁွင်ႉတႄႉ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈၼွၵ်ႈမိူင်းသမ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ “Eugene Thaike” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈပဵၼ်သိုၵ်းယူႇၼႂ်းထိူၼ်ႇၼၼ်ႉတေႁွင်ႉဝႃႈ “သိူဝ်ဝၢႆႇ” ဢမ်ႇၼၼ် “သိူဝ်လုမ်ႉၾႃႉꧦ ၵူၺ်းၵႃႈၵူၼ်းတင်းၼမ်တေႁူႉၸၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၼႆႉယဝ်ႉ။

{{Infobox ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ
| ၸိုဝ်ႈ = ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၶႅပ်းႁၢင်ႈ = Soa-Jeng-Young-heoy.jpg
| ဢႃႇယု = 65 (1939-2004)
| ဝၼ်းလိူၼ်ပီၵိူတ်ႇ = 26.4.1939 
| ၸိုဝ်ႈတႄႉတႄႉ = ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ 
| ၸိုဝ်ႈပေႃႈမႄႈ = ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း
| တီႈၵိူတ်ႇ= ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၵူၼ်းမိူင်း = မိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ
| ၸၢဝ်းၶိူဝ်း = တႆး
| ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် = ၸၢဝ်းပုတ်ႉ
| ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈပႆႇၺႃႇ = Ph.D
| ၼႃႈၵၢၼ် = ပၢႆးမိူင်း
| ၵေႃႉၵူႈ = ၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ (ၵဵင်းတုင်)
| လုၵ်ႈလၢင်း = ၸဝ်ႈဢုင်းၾႃႉ၊ ၸဝ်ႈဢွၼ်းၵျူးၼႃး
| ၶၢဝ်ႇႁူင်လိုဝ်းလင် = ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး
| ႁွႆးမိုဝ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ= 
| ၶႅပ်းၸုမ်ႈ ၸိူဝ်းလႆႈမႃး= Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
| ဝၼ်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇ = 24.7.2004
| တီႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇ=
| လၢႆးမိုဝ်း=
| ၵွင်ႉသၢၼ်ၼႅတ်ႇ =
 }}
==ပိုၼ်း==
===ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈ ဝၼ်းထိ 26 လိူၼ်ဢေႇၽြူဝ်ႇ ပီၶရဵတ်ႈ 1939 တီႈႁေႃႁူင်မိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ (ႁေႃၸဝ်ႈၾႃႉတႆး) ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးၸမ်ပေႃးၵႆၼွင်ဢိၼ်းလေး ဢၼ်ပဵၼ်တီႈလေႇ တီႈဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈသဵင် ၼႂ်းမိူင်းတႆးယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ၊ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၶွင် ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ (ၸဝ်ႈၾႃႉသူၺ်တႅၵ်ႈ) လႄႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း (လုၵ်ႈသၢဝ် ၸဝ်ႈၶုၼ်သုင်တူၼ်ႈႁုင်း ၸဝ်ႈၾႃႉ မိူင်းသႅၼ်ဝီ)။

===ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးပီႈၼွင်ႈႁူမ်ႈတွင်ႉၵၼ် 6 ၵေႃႉ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႉမၢႆသွင် ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈမီးၼင်ႇၼႆ-
1. ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈသိူဝ်) &lt;br&gt;
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ) &lt;br&gt;
3. ၸဝ်ႈယိင်းသီႇတႃႇ (ၸဝ်ႈယိင်း) &lt;br&gt;
4. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈမီ) &lt;br&gt;
5. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁၢၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈႁၢၼ်) &lt;br&gt;
6. ၸဝ်ႈယိင်းရတၼႃႇသႅင်လိုၼ်း (ၸဝ်ႈလိုၼ်း) မီးၼင်ႇၼႆ။

===ၼႃႈႁိူၼ်း===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၵူပ်ႉၵူႈၸွမ်းၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ ဝဵင်းၵဵင်တုင် သေလႆႈမီးလုၵ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်သွင်ၵေႃႉ လုၵ်ႈၸၢႆးမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈဢုင်ၾႃႉ ဝၢႆးမႃးလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းၸၼ်ႁၢင်ႈ လုၵ်ႈယိင်ႈမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈယိင်းဢႃရၸၼႃ။

==ၵၢၼ်ႁဵၼ်း==
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈဢွင်ႇၸၼ်ႉသိပ်ႈတီႈႁူင်းႁဵၼ်း Methodist ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ မိူဝ်ႈပီ 1957 သေ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉလႆႈသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်တႃႈၵုင်ႈ လႆႈႁဵၼ်းယဝ်ႉ B.A. ပၢႆးၽႃႇသႃႇဢင်းၵိတ်ႉ လႄႈပၢႆးပိုၼ်း မိူဝ်းပီ 1961 သေ လႆႈႁပ်ႉပဵၼ်ၶူးသွၼ်တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ယူႇလၢႆပီ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႆႈၶိုၼ်းသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း M.A., လႄႈ Ph.D. ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်းတီႈၸၼ်ႉၸွမ် British Columbia, Canada တေႃႇပေႃးႁဵၼ်းယဝ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

== ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၼႃႈႁိူၼ်း ==
ၵွပ်ႈပေႃးၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႄႈမႄႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ပေႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ၊ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆး ဝၢႆးမိူင်ႈႁုပ်ႈတုမ်ႇမျႅၼ်ႇမႃႇ လႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉမိူဝ်ႈပီ 1948 ယဝ်ႉ၊ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈႁပ်ႉလိူၵ်ႈပဵၼ် ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်းယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်လႅၵ်ႈလၢႆႈ သိုၵ်းလႆႈၶိုၼ်ႈမႃးယိုတ်းဢမ်းၼၢတ်ႈ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်ႉၶဝ်ႈထွင်ႇသေ လႆႈႁၢႆလၢႆၵႂႃႇဢမ်ႇႁူႉဝႃႈတၢႆႁိုဝ်လိပ်းတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်ႈၶမ်း ၵေႃႈပဵၼ်ၵူၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇၼႂ်းပိုၼ်ႈတႆး မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်တေႇၸၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉပဵၼ်ၸုမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းသေ လႆႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်း လွင်ႈလုၵ်ႈၽိုၼ်ႉတႆး လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးမႃးယူႇတႃႇသေ။

== ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ==
ပီ 1961 မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉဢႃႇယုလႆႈ 22 ပီ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း (Nationalities Students United Front) ဝၢႆးသေၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ သိုၵ်ႈမၢၼ်ႈဢၼ်မီးၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်းပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈ လႆႈယိုတ်းဢႃႈၼႃႇ ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၶဝ်ႈၶွၵ်ႈသေ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇၼႂ်းၶွၵ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၶၢဝ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ႁိုဝ်တၢႆတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉပႃးၸဝ်ႈမီ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ ၼွင်ႉၸၢႆးၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးႁႅမ်တၢႆ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်းမႃးၺွပ်းပေႃးမၼ်းၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ ပီ 1963 ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်းသိုၵ်းတႆးတႃႇတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ် (SSIA) ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈပဵၼ်ၽွင်းၶဵဝ် တႃႇဢုပ်ႇၵုမ်ၸွမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈလွင်ႈဢုပ်ႇၵုမ်ၵေႃႈဢမ်ႇဢွင်ႇမၢၼ်လႆႈ။


တေႇဢဝ်မိူဝ်ႈပီ 1964 တေႃႇပေႃးထိုင် 1976 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၶဝ်ႈမႃးၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်း ၸုမ်းသိုၵ်းတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃတႆးမႃးယူႇတႃႇသေႇ၊ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈ လႆႈမီးၸၼ်ႉထၢၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ လႆႈပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး လႄႈလႆႈပဵၼ်ၽူႈၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (Shan State Progress Party) သေ၊ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈပီ 1972 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇၽူႈသိုဝ်ႇဢင်ႇၵိတ်ႉမႃးႁဵတ်းဝီးတီးဢူဝ်းပၼ်တၢင်းႁူႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈမိူင်းတႆး ဢၼ်မီးလွင်ႈမုင်ႈမွင်းဝႃႈ တေလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈၸွႆႈလိူဝ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၼႂ်းလွင်ႈဢၼ်လႆႈတေႃႇသူႈၸွမ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။


ဝၢႆးသေဢႃႇမေႇရိၵၢၼ်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၸွႆႈမၢၼ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽႅၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်ဝၢင်းဝႆႉ လုပႅတ်ႈသေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ SSA လႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း CPB (Communist Party of Burma) ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇယွၼ်းလွင်ႈၸွႆႈထႅမ် ၵွင်ႈၵၢင်ႇလႄႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း ၵူၺ်းၵႃႈမီးလွင်ႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈတေလႆႈယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈပေႃႇလႃႇသီႇၶွင်ၸုမ်း CPB ၼႆယူႇယဝ်ႉ။


ၼႂ်းပီ 1975 ၸုမ်းသိုၵ်းတႆးလႆႈထူပ်းၺႃးပၼ်ႁႃ ၶၢတ်ႇငိုၼ်းသိုဝ်ႉၵွင်ႈၵၢင်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵမ်ႉၼမ်ၸင်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ (CPB) တွၼ်ႈတႃႇတေလႆႈလွင်ႈၸွႆႈထႅမ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈၸုမ်းတပ်ႉသိုၵ်းတႆး ဢၼ်ယႅၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၼႆႉ မီးၶေႃႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈ တေလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈ CPB ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလွင်ႈတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၼႂ်းဝူင်ႈၵၢင်တပ်ႉသိုၵ်းတႆးဢၼ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ CPB ဝၢႆးၼၼ်ႉၸဝ်ႈၸၢင်ႉၸင်ႇလႆႈထုၵ်ႇၺႃးလွင်ႈမိပ်ႇႁႂ်ႈၵိုတ်းယူတ်းယႃတူဝ်သေ လႆႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။


'''ၶပ်ႉၸႅၼ်ႇလွင်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ'''
* 1963 ၶဝ်ႈလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး (SSIA) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် တပ်ႉသိုၵ့် (SSA)၊ လႆႈၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈၵတ်းယဵၼ် တင်းၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်း။
* 1964 ပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။ 
* 1966 ပဵၼ် ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။
* 1968 ပဵၼ် ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး။
* 1971 ၶွၼ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (SSPP) သေ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇ။
* 1976 ဢိင်ၼိူဝ် တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်သေ ၵိုတ်းပေႃးၵၢၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ ယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး။ လႆႈၽႃႇတတ်း ႁူဝ်ၸႂ်။
* 1984 တႅမ်ႉဢွၵ်ႇပပ်ႉ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ &quot;တႆးပႃႇၽိူင်းမိူင်းၼွၵ်ႈ&quot; 
* 1985 ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇ တမ်ႈတီႈ မိူင်းၶၼေႇတိူဝ်ႇ Canada
* 1990 ႁပ်ႉလႆႈၸုမ်ႈ M.A ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း။
* 1996 ပဵၼ်တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ႁူမ်ႈတုမ်တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ ၸိုင်ႈတႆး (SDU)
* 1997 လႆႈၸုမ်ႈ Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
* 1998 ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း (UNLD-LA)
* 1999 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၶူင်းၵၢၼ်မႄးလီၵၼ်ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (NRP) လႄႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼွၵ်ႈမိူင်း (NCGUB)
* 2001 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၵေႃႇမတီႇၽွမ်ႉႁူမ်ႈ လႄႈ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENSCC) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် ၶွင်ႇသီႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENC)
* 2004 ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ENSCC ၊ လိူၼ်မေႇ ၵူတ်ႇၺႃး ၼိူဝ်ႉငွၵ်း တႂ်ႈဢွၵ်းဢေႃ။
* 2004 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ 24 ဝၼ်း သဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်။

==လၢႆႈလွင်ႈႁဵတ်ႈၵၢၼ်သိုၵ်း မႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆး==
ဝၢႆးသေဢွၵ်ႇတပ်ႉသိုၵ်းမႃးယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈပိၼ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ် ဢဝ်တႄႉဢဝ်ဝႃႈလွင်ႈလိၵ်ႈလၢႆးတႅၼ်း မိူဝ်ႈပီ 1984 ၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးပပ်ႉၼိုင်ႈ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ '''“The Shan of Burma”''' ဢၼ်ပဵၼ်လွင်ႈပိုၼ်းတႆး ဢၼ်လၢတ်ႈၶႆႈၼေပိုၼ်းတႆးၸဵမ်မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးပၢၼ်ၵွၼ်ႇ သိုပ်ႇမႃးတေႃႇပေႃးထိုင်ပၢၼ် တိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း တေႃႇပေႃးထိုင် ပၢၼ်ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅပ်းတတ်းၸႂ် ၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်သိုၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

== ၸိုဝ်ႈတၢင်ႇဢၼ်==
# ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ
# ၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၢႆႇ
# ၶုၼ်လုမ်ႉၾႃႉ
# Eugene Thaike

[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:!Main category]]

==ၽိုၼ်ဢိင်==
1. ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၵၢၼ်ဢုပ်ႇပိူင်ႇ၊ 2004၊ သႃလဝိၼ်းၽူတ်း ပပ်ႉထူၼ်ႈ 15၊ ၸၼ်မႃးတီႈ၊ http://salweenpost.blogspot.com/2011/06/blog-post_4595.html</text>
      <sha1>l61vz8opxcpep5x56ylxkjg7wg28p2l</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>55112</id>
      <parentid>55111</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T07:00:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Seng Ku Hurng</username>
        <id>3025</id>
      </contributor>
      <comment>add photo</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21523" xml:space="preserve">ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႈႁူၺ်ႈ ပဵၼ်လုၵ်ႈ [[ၶမ်းသိူၵ်ႈ၊ ၸဝ်ႈ (ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ)|'''ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ''']] (ၸဝ်ႈၾႃႉၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ) ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မျႅၼ်ႇမႃႇၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဝၢႆးလင်းဢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 1948 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၢင်းမႁႃႇတေႇဝီႇႁိူၼ်းၶမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းတၢင်းၼမ်တေႁွင်ႉဝႃႈ '''ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း''' ၼႆႉယဝ်ႉ၊ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်းပဵၼ်လုၵ်ႈသၢဝ်ၸဝ်ႈၾႃႉၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်း မိူင်းသႅၼ်ဝီ ယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးၸိုဝ်ႈဢၼ်ပိူၼ်ႈႁွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈလၢႆၸိုဝ်ႈ ၸိုဝ်ႈတႄႉꧦ မၼ်းၸဝ်ႈၼႂ်းဢၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းႁၢင်ႈႁေႃၶဝ်ႁွင်ႉတႄႉ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈၼွၵ်ႈမိူင်းသမ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ “Eugene Thaike” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈပဵၼ်သိုၵ်းယူႇၼႂ်းထိူၼ်ႇၼၼ်ႉတေႁွင်ႉဝႃႈ “သိူဝ်ဝၢႆႇ” ဢမ်ႇၼၼ် “သိူဝ်လုမ်ႉၾႃႉꧦ ၵူၺ်းၵႃႈၵူၼ်းတင်းၼမ်တေႁူႉၸၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၼႆႉယဝ်ႉ။

{{Infobox ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ
| ၸိုဝ်ႈ = ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၶႅပ်းႁၢင်ႈ = Soa-Jeng-Young-heoy.jpg
| ဢႃႇယု = 65 (1939-2004)
| ဝၼ်းလိူၼ်ပီၵိူတ်ႇ = 26.4.1939 
| ၸိုဝ်ႈတႄႉတႄႉ = ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ 
| ၸိုဝ်ႈပေႃႈမႄႈ = ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း
| တီႈၵိူတ်ႇ= ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၵူၼ်းမိူင်း = မိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ
| ၸၢဝ်းၶိူဝ်း = တႆး
| ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် = ၸၢဝ်းပုတ်ႉ
| ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈပႆႇၺႃႇ = Ph.D
| ၼႃႈၵၢၼ် = ပၢႆးမိူင်း
| ၵေႃႉၵူႈ = ၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ (ၵဵင်းတုင်)
| လုၵ်ႈလၢင်း = ၸဝ်ႈဢုင်းၾႃႉ၊ ၸဝ်ႈဢွၼ်းၵျူးၼႃး
| ၶၢဝ်ႇႁူင်လိုဝ်းလင် = ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး
| ႁွႆးမိုဝ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ= 
| ၶႅပ်းၸုမ်ႈ ၸိူဝ်းလႆႈမႃး= Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
| ဝၼ်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇ = 24.7.2004
| တီႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇ=
| လၢႆးမိုဝ်း=
| ၵွင်ႉသၢၼ်ၼႅတ်ႇ =
 }}
==ပိုၼ်း==
===ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈ ဝၼ်းထိ 26 လိူၼ်ဢေႇၽြူဝ်ႇ ပီၶရဵတ်ႈ 1939 တီႈႁေႃႁူင်မိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ (ႁေႃၸဝ်ႈၾႃႉတႆး) ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးၸမ်ပေႃးၵႆၼွင်ဢိၼ်းလေး ဢၼ်ပဵၼ်တီႈလေႇ တီႈဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈသဵင် ၼႂ်းမိူင်းတႆးယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ၊ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၶွင် ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ (ၸဝ်ႈၾႃႉသူၺ်တႅၵ်ႈ) လႄႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း (လုၵ်ႈသၢဝ် ၸဝ်ႈၶုၼ်သုင်တူၼ်ႈႁုင်း ၸဝ်ႈၾႃႉ မိူင်းသႅၼ်ဝီ)။

===ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးပီႈၼွင်ႈႁူမ်ႈတွင်ႉၵၼ် 6 ၵေႃႉ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႉမၢႆသွင် ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈမီးၼင်ႇၼႆ-
1. ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈသိူဝ်) &lt;br&gt;
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ) &lt;br&gt;
3. ၸဝ်ႈယိင်းသီႇတႃႇ (ၸဝ်ႈယိင်း) &lt;br&gt;
4. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈမီ) &lt;br&gt;
5. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁၢၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈႁၢၼ်) &lt;br&gt;
6. ၸဝ်ႈယိင်းရတၼႃႇသႅင်လိုၼ်း (ၸဝ်ႈလိုၼ်း) မီးၼင်ႇၼႆ။

===ၼႃႈႁိူၼ်း===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၵူပ်ႉၵူႈၸွမ်းၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ ဝဵင်းၵဵင်တုင် သေလႆႈမီးလုၵ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်သွင်ၵေႃႉ လုၵ်ႈၸၢႆးမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈဢုင်ၾႃႉ ဝၢႆးမႃးလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းၸၼ်ႁၢင်ႈ လုၵ်ႈယိင်ႈမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈယိင်းဢႃရၸၼႃ။

==ၵၢၼ်ႁဵၼ်း==
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈဢွင်ႇၸၼ်ႉသိပ်ႈတီႈႁူင်းႁဵၼ်း Methodist ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ မိူဝ်ႈပီ 1957 သေ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉလႆႈသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်တႃႈၵုင်ႈ လႆႈႁဵၼ်းယဝ်ႉ B.A. ပၢႆးၽႃႇသႃႇဢင်းၵိတ်ႉ လႄႈပၢႆးပိုၼ်း မိူဝ်းပီ 1961 သေ လႆႈႁပ်ႉပဵၼ်ၶူးသွၼ်တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ယူႇလၢႆပီ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႆႈၶိုၼ်းသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း M.A., လႄႈ Ph.D. ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်းတီႈၸၼ်ႉၸွမ် British Columbia, Canada တေႃႇပေႃးႁဵၼ်းယဝ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

== ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၼႃႈႁိူၼ်း ==
ၵွပ်ႈပေႃးၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႄႈမႄႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ပေႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ၊ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆး ဝၢႆးမိူင်ႈႁုပ်ႈတုမ်ႇမျႅၼ်ႇမႃႇ လႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉမိူဝ်ႈပီ 1948 ယဝ်ႉ၊ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈႁပ်ႉလိူၵ်ႈပဵၼ် ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်းယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်လႅၵ်ႈလၢႆႈ သိုၵ်းလႆႈၶိုၼ်ႈမႃးယိုတ်းဢမ်းၼၢတ်ႈ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်ႉၶဝ်ႈထွင်ႇသေ လႆႈႁၢႆလၢႆၵႂႃႇဢမ်ႇႁူႉဝႃႈတၢႆႁိုဝ်လိပ်းတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်ႈၶမ်း ၵေႃႈပဵၼ်ၵူၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇၼႂ်းပိုၼ်ႈတႆး မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်တေႇၸၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉပဵၼ်ၸုမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းသေ လႆႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်း လွင်ႈလုၵ်ႈၽိုၼ်ႉတႆး လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးမႃးယူႇတႃႇသေ။

== ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ==
ပီ 1961 မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉဢႃႇယုလႆႈ 22 ပီ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း (Nationalities Students United Front) ဝၢႆးသေၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ သိုၵ်ႈမၢၼ်ႈဢၼ်မီးၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်းပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈ လႆႈယိုတ်းဢႃႈၼႃႇ ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၶဝ်ႈၶွၵ်ႈသေ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇၼႂ်းၶွၵ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၶၢဝ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ႁိုဝ်တၢႆတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉပႃးၸဝ်ႈမီ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ ၼွင်ႉၸၢႆးၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးႁႅမ်တၢႆ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်းမႃးၺွပ်းပေႃးမၼ်းၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ ပီ 1963 ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်းသိုၵ်းတႆးတႃႇတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ် (SSIA) ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈပဵၼ်ၽွင်းၶဵဝ် တႃႇဢုပ်ႇၵုမ်ၸွမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈလွင်ႈဢုပ်ႇၵုမ်ၵေႃႈဢမ်ႇဢွင်ႇမၢၼ်လႆႈ။


တေႇဢဝ်မိူဝ်ႈပီ 1964 တေႃႇပေႃးထိုင် 1976 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၶဝ်ႈမႃးၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်း ၸုမ်းသိုၵ်းတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃတႆးမႃးယူႇတႃႇသေႇ၊ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈ လႆႈမီးၸၼ်ႉထၢၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ လႆႈပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး လႄႈလႆႈပဵၼ်ၽူႈၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (Shan State Progress Party) သေ၊ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈပီ 1972 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇၽူႈသိုဝ်ႇဢင်ႇၵိတ်ႉမႃးႁဵတ်းဝီးတီးဢူဝ်းပၼ်တၢင်းႁူႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈမိူင်းတႆး ဢၼ်မီးလွင်ႈမုင်ႈမွင်းဝႃႈ တေလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈၸွႆႈလိူဝ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၼႂ်းလွင်ႈဢၼ်လႆႈတေႃႇသူႈၸွမ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။


ဝၢႆးသေဢႃႇမေႇရိၵၢၼ်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၸွႆႈမၢၼ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽႅၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်ဝၢင်းဝႆႉ လုပႅတ်ႈသေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ SSA လႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း CPB (Communist Party of Burma) ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇယွၼ်းလွင်ႈၸွႆႈထႅမ် ၵွင်ႈၵၢင်ႇလႄႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း ၵူၺ်းၵႃႈမီးလွင်ႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈတေလႆႈယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈပေႃႇလႃႇသီႇၶွင်ၸုမ်း CPB ၼႆယူႇယဝ်ႉ။


ၼႂ်းပီ 1975 ၸုမ်းသိုၵ်းတႆးလႆႈထူပ်းၺႃးပၼ်ႁႃ ၶၢတ်ႇငိုၼ်းသိုဝ်ႉၵွင်ႈၵၢင်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵမ်ႉၼမ်ၸင်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ (CPB) တွၼ်ႈတႃႇတေလႆႈလွင်ႈၸွႆႈထႅမ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈၸုမ်းတပ်ႉသိုၵ်းတႆး ဢၼ်ယႅၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၼႆႉ မီးၶေႃႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈ တေလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈ CPB ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလွင်ႈတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၼႂ်းဝူင်ႈၵၢင်တပ်ႉသိုၵ်းတႆးဢၼ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ CPB ဝၢႆးၼၼ်ႉၸဝ်ႈၸၢင်ႉၸင်ႇလႆႈထုၵ်ႇၺႃးလွင်ႈမိပ်ႇႁႂ်ႈၵိုတ်းယူတ်းယႃတူဝ်သေ လႆႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။


'''ၶပ်ႉၸႅၼ်ႇလွင်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ'''
* 1963 ၶဝ်ႈလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး (SSIA) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် တပ်ႉသိုၵ့် (SSA)၊ လႆႈၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈၵတ်းယဵၼ် တင်းၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်း။
* 1964 ပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။ 
* 1966 ပဵၼ် ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။
* 1968 ပဵၼ် ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး။
* 1971 ၶွၼ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (SSPP) သေ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇ။
* 1976 ဢိင်ၼိူဝ် တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်သေ ၵိုတ်းပေႃးၵၢၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ ယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး။ လႆႈၽႃႇတတ်း ႁူဝ်ၸႂ်။
* 1984 တႅမ်ႉဢွၵ်ႇပပ်ႉ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ &quot;တႆးပႃႇၽိူင်းမိူင်းၼွၵ်ႈ&quot; 
* 1985 ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇ တမ်ႈတီႈ မိူင်းၶၼေႇတိူဝ်ႇ Canada
* 1990 ႁပ်ႉလႆႈၸုမ်ႈ M.A ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း။
* 1996 ပဵၼ်တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ႁူမ်ႈတုမ်တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ ၸိုင်ႈတႆး (SDU)
* 1997 လႆႈၸုမ်ႈ Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
* 1998 ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း (UNLD-LA)
* 1999 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၶူင်းၵၢၼ်မႄးလီၵၼ်ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (NRP) လႄႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼွၵ်ႈမိူင်း (NCGUB)
* 2001 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၵေႃႇမတီႇၽွမ်ႉႁူမ်ႈ လႄႈ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENSCC) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် ၶွင်ႇသီႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENC)
* 2004 ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ENSCC ၊ လိူၼ်မေႇ ၵူတ်ႇၺႃး ၼိူဝ်ႉငွၵ်း တႂ်ႈဢွၵ်းဢေႃ။
* 2004 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ 24 ဝၼ်း သဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်။
[[file:File:The Shan of Burma.jpg|thumb|left|190px|ပပ်ႉ The Shan of Burma: Memoirs of a Shan Exile &lt;br&gt; ၽိမ်းဢွၵ်ႇမိူဝ်ႈ ပီ 2010]]
==လၢႆႈလွင်ႈႁဵတ်ႈၵၢၼ်သိုၵ်း မႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆး==
ဝၢႆးသေဢွၵ်ႇတပ်ႉသိုၵ်းမႃးယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈပိၼ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ် ဢဝ်တႄႉဢဝ်ဝႃႈလွင်ႈလိၵ်ႈလၢႆးတႅၼ်း မိူဝ်ႈပီ 1984 ၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးပပ်ႉၼိုင်ႈ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ '''“The Shan of Burma”''' ဢၼ်ပဵၼ်လွင်ႈပိုၼ်းတႆး ဢၼ်လၢတ်ႈၶႆႈၼေပိုၼ်းတႆးၸဵမ်မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးပၢၼ်ၵွၼ်ႇ သိုပ်ႇမႃးတေႃႇပေႃးထိုင်ပၢၼ် တိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း တေႃႇပေႃးထိုင် ပၢၼ်ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅပ်းတတ်းၸႂ် ၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်သိုၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

== ၸိုဝ်ႈတၢင်ႇဢၼ်==
# ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ
# ၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၢႆႇ
# ၶုၼ်လုမ်ႉၾႃႉ
# Eugene Thaike

[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:!Main category]]

==ၽိုၼ်ဢိင်==
1. ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၵၢၼ်ဢုပ်ႇပိူင်ႇ၊ 2004၊ သႃလဝိၼ်းၽူတ်း ပပ်ႉထူၼ်ႈ 15၊ ၸၼ်မႃးတီႈ၊ http://salweenpost.blogspot.com/2011/06/blog-post_4595.html</text>
      <sha1>jrehsvdyzs4c02hn2dzgelbsjaab41n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>55113</id>
      <parentid>55112</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T07:00:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Seng Ku Hurng</username>
        <id>3025</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21519" xml:space="preserve">ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႈႁူၺ်ႈ ပဵၼ်လုၵ်ႈ [[ၶမ်းသိူၵ်ႈ၊ ၸဝ်ႈ (ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ)|'''ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ''']] (ၸဝ်ႈၾႃႉၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ) ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မျႅၼ်ႇမႃႇၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဝၢႆးလင်းဢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 1948 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၢင်းမႁႃႇတေႇဝီႇႁိူၼ်းၶမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းတၢင်းၼမ်တေႁွင်ႉဝႃႈ '''ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း''' ၼႆႉယဝ်ႉ၊ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်းပဵၼ်လုၵ်ႈသၢဝ်ၸဝ်ႈၾႃႉၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်း မိူင်းသႅၼ်ဝီ ယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးၸိုဝ်ႈဢၼ်ပိူၼ်ႈႁွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈလၢႆၸိုဝ်ႈ ၸိုဝ်ႈတႄႉꧦ မၼ်းၸဝ်ႈၼႂ်းဢၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းႁၢင်ႈႁေႃၶဝ်ႁွင်ႉတႄႉ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈၼွၵ်ႈမိူင်းသမ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ “Eugene Thaike” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈပဵၼ်သိုၵ်းယူႇၼႂ်းထိူၼ်ႇၼၼ်ႉတေႁွင်ႉဝႃႈ “သိူဝ်ဝၢႆႇ” ဢမ်ႇၼၼ် “သိူဝ်လုမ်ႉၾႃႉꧦ ၵူၺ်းၵႃႈၵူၼ်းတင်းၼမ်တေႁူႉၸၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၼႆႉယဝ်ႉ။

{{Infobox ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ
| ၸိုဝ်ႈ = ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၶႅပ်းႁၢင်ႈ = Soa-Jeng-Young-heoy.jpg
| ဢႃႇယု = 65 (1939-2004)
| ဝၼ်းလိူၼ်ပီၵိူတ်ႇ = 26.4.1939 
| ၸိုဝ်ႈတႄႉတႄႉ = ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ 
| ၸိုဝ်ႈပေႃႈမႄႈ = ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း
| တီႈၵိူတ်ႇ= ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၵူၼ်းမိူင်း = မိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ
| ၸၢဝ်းၶိူဝ်း = တႆး
| ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် = ၸၢဝ်းပုတ်ႉ
| ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈပႆႇၺႃႇ = Ph.D
| ၼႃႈၵၢၼ် = ပၢႆးမိူင်း
| ၵေႃႉၵူႈ = ၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ (ၵဵင်းတုင်)
| လုၵ်ႈလၢင်း = ၸဝ်ႈဢုင်းၾႃႉ၊ ၸဝ်ႈဢွၼ်းၵျူးၼႃး
| ၶၢဝ်ႇႁူင်လိုဝ်းလင် = ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး
| ႁွႆးမိုဝ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ= 
| ၶႅပ်းၸုမ်ႈ ၸိူဝ်းလႆႈမႃး= Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
| ဝၼ်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇ = 24.7.2004
| တီႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇ=
| လၢႆးမိုဝ်း=
| ၵွင်ႉသၢၼ်ၼႅတ်ႇ =
 }}
==ပိုၼ်း==
===ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈ ဝၼ်းထိ 26 လိူၼ်ဢေႇၽြူဝ်ႇ ပီၶရဵတ်ႈ 1939 တီႈႁေႃႁူင်မိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ (ႁေႃၸဝ်ႈၾႃႉတႆး) ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးၸမ်ပေႃးၵႆၼွင်ဢိၼ်းလေး ဢၼ်ပဵၼ်တီႈလေႇ တီႈဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈသဵင် ၼႂ်းမိူင်းတႆးယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ၊ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၶွင် ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ (ၸဝ်ႈၾႃႉသူၺ်တႅၵ်ႈ) လႄႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း (လုၵ်ႈသၢဝ် ၸဝ်ႈၶုၼ်သုင်တူၼ်ႈႁုင်း ၸဝ်ႈၾႃႉ မိူင်းသႅၼ်ဝီ)။

===ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးပီႈၼွင်ႈႁူမ်ႈတွင်ႉၵၼ် 6 ၵေႃႉ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႉမၢႆသွင် ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈမီးၼင်ႇၼႆ-
1. ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈသိူဝ်) &lt;br&gt;
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ) &lt;br&gt;
3. ၸဝ်ႈယိင်းသီႇတႃႇ (ၸဝ်ႈယိင်း) &lt;br&gt;
4. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈမီ) &lt;br&gt;
5. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁၢၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈႁၢၼ်) &lt;br&gt;
6. ၸဝ်ႈယိင်းရတၼႃႇသႅင်လိုၼ်း (ၸဝ်ႈလိုၼ်း) မီးၼင်ႇၼႆ။

===ၼႃႈႁိူၼ်း===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၵူပ်ႉၵူႈၸွမ်းၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ ဝဵင်းၵဵင်တုင် သေလႆႈမီးလုၵ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်သွင်ၵေႃႉ လုၵ်ႈၸၢႆးမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈဢုင်ၾႃႉ ဝၢႆးမႃးလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းၸၼ်ႁၢင်ႈ လုၵ်ႈယိင်ႈမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈယိင်းဢႃရၸၼႃ။

==ၵၢၼ်ႁဵၼ်း==
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈဢွင်ႇၸၼ်ႉသိပ်ႈတီႈႁူင်းႁဵၼ်း Methodist ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ မိူဝ်ႈပီ 1957 သေ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉလႆႈသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်တႃႈၵုင်ႈ လႆႈႁဵၼ်းယဝ်ႉ B.A. ပၢႆးၽႃႇသႃႇဢင်းၵိတ်ႉ လႄႈပၢႆးပိုၼ်း မိူဝ်းပီ 1961 သေ လႆႈႁပ်ႉပဵၼ်ၶူးသွၼ်တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ယူႇလၢႆပီ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႆႈၶိုၼ်းသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း M.A., လႄႈ Ph.D. ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်းတီႈၸၼ်ႉၸွမ် British Columbia, Canada တေႃႇပေႃးႁဵၼ်းယဝ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

== ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၼႃႈႁိူၼ်း ==
ၵွပ်ႈပေႃးၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႄႈမႄႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ပေႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ၊ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆး ဝၢႆးမိူင်ႈႁုပ်ႈတုမ်ႇမျႅၼ်ႇမႃႇ လႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉမိူဝ်ႈပီ 1948 ယဝ်ႉ၊ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈႁပ်ႉလိူၵ်ႈပဵၼ် ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်းယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်လႅၵ်ႈလၢႆႈ သိုၵ်းလႆႈၶိုၼ်ႈမႃးယိုတ်းဢမ်းၼၢတ်ႈ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်ႉၶဝ်ႈထွင်ႇသေ လႆႈႁၢႆလၢႆၵႂႃႇဢမ်ႇႁူႉဝႃႈတၢႆႁိုဝ်လိပ်းတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်ႈၶမ်း ၵေႃႈပဵၼ်ၵူၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇၼႂ်းပိုၼ်ႈတႆး မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်တေႇၸၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉပဵၼ်ၸုမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းသေ လႆႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်း လွင်ႈလုၵ်ႈၽိုၼ်ႉတႆး လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးမႃးယူႇတႃႇသေ။

== ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ==
ပီ 1961 မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉဢႃႇယုလႆႈ 22 ပီ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း (Nationalities Students United Front) ဝၢႆးသေၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ သိုၵ်ႈမၢၼ်ႈဢၼ်မီးၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်းပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈ လႆႈယိုတ်းဢႃႈၼႃႇ ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၶဝ်ႈၶွၵ်ႈသေ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇၼႂ်းၶွၵ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၶၢဝ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ႁိုဝ်တၢႆတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉပႃးၸဝ်ႈမီ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ ၼွင်ႉၸၢႆးၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးႁႅမ်တၢႆ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်းမႃးၺွပ်းပေႃးမၼ်းၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ ပီ 1963 ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်းသိုၵ်းတႆးတႃႇတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ် (SSIA) ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈပဵၼ်ၽွင်းၶဵဝ် တႃႇဢုပ်ႇၵုမ်ၸွမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈလွင်ႈဢုပ်ႇၵုမ်ၵေႃႈဢမ်ႇဢွင်ႇမၢၼ်လႆႈ။


တေႇဢဝ်မိူဝ်ႈပီ 1964 တေႃႇပေႃးထိုင် 1976 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၶဝ်ႈမႃးၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်း ၸုမ်းသိုၵ်းတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃတႆးမႃးယူႇတႃႇသေႇ၊ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈ လႆႈမီးၸၼ်ႉထၢၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ လႆႈပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး လႄႈလႆႈပဵၼ်ၽူႈၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (Shan State Progress Party) သေ၊ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈပီ 1972 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇၽူႈသိုဝ်ႇဢင်ႇၵိတ်ႉမႃးႁဵတ်းဝီးတီးဢူဝ်းပၼ်တၢင်းႁူႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈမိူင်းတႆး ဢၼ်မီးလွင်ႈမုင်ႈမွင်းဝႃႈ တေလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈၸွႆႈလိူဝ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၼႂ်းလွင်ႈဢၼ်လႆႈတေႃႇသူႈၸွမ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။


ဝၢႆးသေဢႃႇမေႇရိၵၢၼ်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၸွႆႈမၢၼ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽႅၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်ဝၢင်းဝႆႉ လုပႅတ်ႈသေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ SSA လႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း CPB (Communist Party of Burma) ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇယွၼ်းလွင်ႈၸွႆႈထႅမ် ၵွင်ႈၵၢင်ႇလႄႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း ၵူၺ်းၵႃႈမီးလွင်ႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈတေလႆႈယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈပေႃႇလႃႇသီႇၶွင်ၸုမ်း CPB ၼႆယူႇယဝ်ႉ။


ၼႂ်းပီ 1975 ၸုမ်းသိုၵ်းတႆးလႆႈထူပ်းၺႃးပၼ်ႁႃ ၶၢတ်ႇငိုၼ်းသိုဝ်ႉၵွင်ႈၵၢင်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵမ်ႉၼမ်ၸင်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ (CPB) တွၼ်ႈတႃႇတေလႆႈလွင်ႈၸွႆႈထႅမ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈၸုမ်းတပ်ႉသိုၵ်းတႆး ဢၼ်ယႅၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၼႆႉ မီးၶေႃႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈ တေလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈ CPB ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလွင်ႈတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၼႂ်းဝူင်ႈၵၢင်တပ်ႉသိုၵ်းတႆးဢၼ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ CPB ဝၢႆးၼၼ်ႉၸဝ်ႈၸၢင်ႉၸင်ႇလႆႈထုၵ်ႇၺႃးလွင်ႈမိပ်ႇႁႂ်ႈၵိုတ်းယူတ်းယႃတူဝ်သေ လႆႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။


'''ၶပ်ႉၸႅၼ်ႇလွင်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ'''
* 1963 ၶဝ်ႈလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး (SSIA) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် တပ်ႉသိုၵ့် (SSA)၊ လႆႈၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈၵတ်းယဵၼ် တင်းၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်း။
* 1964 ပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။ 
* 1966 ပဵၼ် ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။
* 1968 ပဵၼ် ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး။
* 1971 ၶွၼ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (SSPP) သေ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇ။
* 1976 ဢိင်ၼိူဝ် တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်သေ ၵိုတ်းပေႃးၵၢၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ ယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး။ လႆႈၽႃႇတတ်း ႁူဝ်ၸႂ်။
* 1984 တႅမ်ႉဢွၵ်ႇပပ်ႉ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ &quot;တႆးပႃႇၽိူင်းမိူင်းၼွၵ်ႈ&quot; 
* 1985 ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇ တမ်ႈတီႈ မိူင်းၶၼေႇတိူဝ်ႇ Canada
* 1990 ႁပ်ႉလႆႈၸုမ်ႈ M.A ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း။
* 1996 ပဵၼ်တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ႁူမ်ႈတုမ်တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ ၸိုင်ႈတႆး (SDU)
* 1997 လႆႈၸုမ်ႈ Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
* 1998 ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း (UNLD-LA)
* 1999 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၶူင်းၵၢၼ်မႄးလီၵၼ်ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (NRP) လႄႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼွၵ်ႈမိူင်း (NCGUB)
* 2001 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၵေႃႇမတီႇၽွမ်ႉႁူမ်ႈ လႄႈ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENSCC) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် ၶွင်ႇသီႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENC)
* 2004 ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ENSCC ၊ လိူၼ်မေႇ ၵူတ်ႇၺႃး ၼိူဝ်ႉငွၵ်း တႂ်ႈဢွၵ်းဢေႃ။
* 2004 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ 24 ဝၼ်း သဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်။

[[file:The Shan of Burma.jpg|thumb|left|190px|ပပ်ႉ The Shan of Burma: Memoirs of a Shan Exile &lt;br&gt; ၽိမ်းဢွၵ်ႇမိူဝ်ႈ ပီ 2010]]
==လၢႆႈလွင်ႈႁဵတ်ႈၵၢၼ်သိုၵ်း မႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆး==
ဝၢႆးသေဢွၵ်ႇတပ်ႉသိုၵ်းမႃးယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈပိၼ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ် ဢဝ်တႄႉဢဝ်ဝႃႈလွင်ႈလိၵ်ႈလၢႆးတႅၼ်း မိူဝ်ႈပီ 1984 ၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးပပ်ႉၼိုင်ႈ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ '''“The Shan of Burma”''' ဢၼ်ပဵၼ်လွင်ႈပိုၼ်းတႆး ဢၼ်လၢတ်ႈၶႆႈၼေပိုၼ်းတႆးၸဵမ်မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးပၢၼ်ၵွၼ်ႇ သိုပ်ႇမႃးတေႃႇပေႃးထိုင်ပၢၼ် တိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း တေႃႇပေႃးထိုင် ပၢၼ်ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅပ်းတတ်းၸႂ် ၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်သိုၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

== ၸိုဝ်ႈတၢင်ႇဢၼ်==
# ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ
# ၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၢႆႇ
# ၶုၼ်လုမ်ႉၾႃႉ
# Eugene Thaike

[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:!Main category]]

==ၽိုၼ်ဢိင်==
1. ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၵၢၼ်ဢုပ်ႇပိူင်ႇ၊ 2004၊ သႃလဝိၼ်းၽူတ်း ပပ်ႉထူၼ်ႈ 15၊ ၸၼ်မႃးတီႈ၊ http://salweenpost.blogspot.com/2011/06/blog-post_4595.html</text>
      <sha1>7sskl65e293reqcdrawwmaekam0xhc9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>55114</id>
      <parentid>55113</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T07:01:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Seng Ku Hurng</username>
        <id>3025</id>
      </contributor>
      <comment>/* ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21538" xml:space="preserve">ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႈႁူၺ်ႈ ပဵၼ်လုၵ်ႈ [[ၶမ်းသိူၵ်ႈ၊ ၸဝ်ႈ (ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ)|'''ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ''']] (ၸဝ်ႈၾႃႉၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ) ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မျႅၼ်ႇမႃႇၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဝၢႆးလင်းဢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 1948 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၢင်းမႁႃႇတေႇဝီႇႁိူၼ်းၶမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းတၢင်းၼမ်တေႁွင်ႉဝႃႈ '''ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း''' ၼႆႉယဝ်ႉ၊ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်းပဵၼ်လုၵ်ႈသၢဝ်ၸဝ်ႈၾႃႉၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်း မိူင်းသႅၼ်ဝီ ယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးၸိုဝ်ႈဢၼ်ပိူၼ်ႈႁွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈလၢႆၸိုဝ်ႈ ၸိုဝ်ႈတႄႉꧦ မၼ်းၸဝ်ႈၼႂ်းဢၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းႁၢင်ႈႁေႃၶဝ်ႁွင်ႉတႄႉ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈၼွၵ်ႈမိူင်းသမ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ “Eugene Thaike” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈပဵၼ်သိုၵ်းယူႇၼႂ်းထိူၼ်ႇၼၼ်ႉတေႁွင်ႉဝႃႈ “သိူဝ်ဝၢႆႇ” ဢမ်ႇၼၼ် “သိူဝ်လုမ်ႉၾႃႉꧦ ၵူၺ်းၵႃႈၵူၼ်းတင်းၼမ်တေႁူႉၸၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၼႆႉယဝ်ႉ။

{{Infobox ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ
| ၸိုဝ်ႈ = ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၶႅပ်းႁၢင်ႈ = Soa-Jeng-Young-heoy.jpg
| ဢႃႇယု = 65 (1939-2004)
| ဝၼ်းလိူၼ်ပီၵိူတ်ႇ = 26.4.1939 
| ၸိုဝ်ႈတႄႉတႄႉ = ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ 
| ၸိုဝ်ႈပေႃႈမႄႈ = ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း
| တီႈၵိူတ်ႇ= ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၵူၼ်းမိူင်း = မိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ
| ၸၢဝ်းၶိူဝ်း = တႆး
| ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် = ၸၢဝ်းပုတ်ႉ
| ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈပႆႇၺႃႇ = Ph.D
| ၼႃႈၵၢၼ် = ပၢႆးမိူင်း
| ၵေႃႉၵူႈ = ၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ (ၵဵင်းတုင်)
| လုၵ်ႈလၢင်း = ၸဝ်ႈဢုင်းၾႃႉ၊ ၸဝ်ႈဢွၼ်းၵျူးၼႃး
| ၶၢဝ်ႇႁူင်လိုဝ်းလင် = ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး
| ႁွႆးမိုဝ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ= 
| ၶႅပ်းၸုမ်ႈ ၸိူဝ်းလႆႈမႃး= Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
| ဝၼ်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇ = 24.7.2004
| တီႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇ=
| လၢႆးမိုဝ်း=
| ၵွင်ႉသၢၼ်ၼႅတ်ႇ =
 }}
==ပိုၼ်း==
===ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈ ဝၼ်းထိ 26 လိူၼ်ဢေႇၽြူဝ်ႇ ပီၶရဵတ်ႈ 1939 တီႈႁေႃႁူင်မိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ (ႁေႃၸဝ်ႈၾႃႉတႆး) ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးၸမ်ပေႃးၵႆၼွင်ဢိၼ်းလေး ဢၼ်ပဵၼ်တီႈလေႇ တီႈဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈသဵင် ၼႂ်းမိူင်းတႆးယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ၊ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၶွင် ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ (ၸဝ်ႈၾႃႉသူၺ်တႅၵ်ႈ) လႄႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း (လုၵ်ႈသၢဝ် ၸဝ်ႈၶုၼ်သုင်တူၼ်ႈႁုင်း ၸဝ်ႈၾႃႉ မိူင်းသႅၼ်ဝီ)။

===ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးပီႈၼွင်ႈႁူမ်ႈတွင်ႉၵၼ် 6 ၵေႃႉ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႉမၢႆသွင် ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈမီးၼင်ႇၼႆ-
1. ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈသိူဝ်) &lt;br&gt;
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ) &lt;br&gt;
3. ၸဝ်ႈယိင်းသီႇတႃႇ (ၸဝ်ႈယိင်း) &lt;br&gt;
4. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈမီ) &lt;br&gt;
5. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁၢၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈႁၢၼ်) &lt;br&gt;
6. ၸဝ်ႈယိင်းရတၼႃႇသႅင်လိုၼ်း (ၸဝ်ႈလိုၼ်း) မီးၼင်ႇၼႆ။

===ၼႃႈႁိူၼ်း===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၵူပ်ႉၵူႈၸွမ်းၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ ဝဵင်းၵဵင်တုင် သေလႆႈမီးလုၵ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်သွင်ၵေႃႉ လုၵ်ႈၸၢႆးမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈဢုင်ၾႃႉ ဝၢႆးမႃးလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းၸၼ်ႁၢင်ႈ လုၵ်ႈယိင်ႈမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈယိင်းဢႃရၸၼႃ။

==ၵၢၼ်ႁဵၼ်း==
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈဢွင်ႇၸၼ်ႉသိပ်ႈတီႈႁူင်းႁဵၼ်း Methodist ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ မိူဝ်ႈပီ 1957 သေ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉလႆႈသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်တႃႈၵုင်ႈ လႆႈႁဵၼ်းယဝ်ႉ B.A. ပၢႆးၽႃႇသႃႇဢင်းၵိတ်ႉ လႄႈပၢႆးပိုၼ်း မိူဝ်းပီ 1961 သေ လႆႈႁပ်ႉပဵၼ်ၶူးသွၼ်တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ယူႇလၢႆပီ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႆႈၶိုၼ်းသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း M.A., လႄႈ Ph.D. ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်းတီႈၸၼ်ႉၸွမ် British Columbia, Canada တေႃႇပေႃးႁဵၼ်းယဝ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

== ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၼႃႈႁိူၼ်း ==
ၵွပ်ႈပေႃးၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႄႈမႄႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ပေႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ၊ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆး ဝၢႆးမိူင်ႈႁုပ်ႈတုမ်ႇမျႅၼ်ႇမႃႇ လႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉမိူဝ်ႈပီ 1948 ယဝ်ႉ၊ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈႁပ်ႉလိူၵ်ႈပဵၼ် ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်းယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်လႅၵ်ႈလၢႆႈ သိုၵ်းလႆႈၶိုၼ်ႈမႃးယိုတ်းဢမ်းၼၢတ်ႈ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်ႉၶဝ်ႈထွင်ႇသေ လႆႈႁၢႆလၢႆၵႂႃႇဢမ်ႇႁူႉဝႃႈတၢႆႁိုဝ်လိပ်းတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်ႈၶမ်း ၵေႃႈပဵၼ်ၵူၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇၼႂ်းပိုၼ်ႈတႆး မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်တေႇၸၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉပဵၼ်ၸုမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းသေ လႆႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်း လွင်ႈလုၵ်ႈၽိုၼ်ႉတႆး လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးမႃးယူႇတႃႇသေ။

== ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ==
ပီ 1961 မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉဢႃႇယုလႆႈ 22 ပီ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း (Nationalities Students United Front) ဝၢႆးသေၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ သိုၵ်ႈမၢၼ်ႈဢၼ်မီးၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်းပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈ လႆႈယိုတ်းဢႃႈၼႃႇ ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၶဝ်ႈၶွၵ်ႈသေ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇၼႂ်းၶွၵ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၶၢဝ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ႁိုဝ်တၢႆတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉပႃးၸဝ်ႈမီ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ ၼွင်ႉၸၢႆးၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးႁႅမ်တၢႆ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်းမႃးၺွပ်းပေႃးမၼ်းၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ ပီ 1963 ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်းသိုၵ်းတႆးတႃႇတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ် (SSIA) ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈပဵၼ်ၽွင်းၶဵဝ် တႃႇဢုပ်ႇၵုမ်ၸွမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈလွင်ႈဢုပ်ႇၵုမ်ၵေႃႈဢမ်ႇဢွင်ႇမၢၼ်လႆႈ။


တေႇဢဝ်မိူဝ်ႈပီ 1964 တေႃႇပေႃးထိုင် 1976 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၶဝ်ႈမႃးၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်း ၸုမ်းသိုၵ်းတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃတႆးမႃးယူႇတႃႇသေႇ၊ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈ လႆႈမီးၸၼ်ႉထၢၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ လႆႈပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး လႄႈလႆႈပဵၼ်ၽူႈၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (Shan State Progress Party) သေ၊ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈပီ 1972 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇၽူႈသိုဝ်ႇဢင်ႇၵိတ်ႉမႃးႁဵတ်းဝီးတီးဢူဝ်းပၼ်တၢင်းႁူႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈမိူင်းတႆး ဢၼ်မီးလွင်ႈမုင်ႈမွင်းဝႃႈ တေလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈၸွႆႈလိူဝ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၼႂ်းလွင်ႈဢၼ်လႆႈတေႃႇသူႈၸွမ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။


ဝၢႆးသေဢႃႇမေႇရိၵၢၼ်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၸွႆႈမၢၼ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽႅၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်ဝၢင်းဝႆႉ လုပႅတ်ႈသေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ SSA လႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း CPB (Communist Party of Burma) ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇယွၼ်းလွင်ႈၸွႆႈထႅမ် ၵွင်ႈၵၢင်ႇလႄႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း ၵူၺ်းၵႃႈမီးလွင်ႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈတေလႆႈယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈပေႃႇလႃႇသီႇၶွင်ၸုမ်း CPB ၼႆယူႇယဝ်ႉ။


ၼႂ်းပီ 1975 ၸုမ်းသိုၵ်းတႆးလႆႈထူပ်းၺႃးပၼ်ႁႃ ၶၢတ်ႇငိုၼ်းသိုဝ်ႉၵွင်ႈၵၢင်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵမ်ႉၼမ်ၸင်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ (CPB) တွၼ်ႈတႃႇတေလႆႈလွင်ႈၸွႆႈထႅမ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈၸုမ်းတပ်ႉသိုၵ်းတႆး ဢၼ်ယႅၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၼႆႉ မီးၶေႃႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈ တေလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈ CPB ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလွင်ႈတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၼႂ်းဝူင်ႈၵၢင်တပ်ႉသိုၵ်းတႆးဢၼ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ CPB ဝၢႆးၼၼ်ႉၸဝ်ႈၸၢင်ႉၸင်ႇလႆႈထုၵ်ႇၺႃးလွင်ႈမိပ်ႇႁႂ်ႈၵိုတ်းယူတ်းယႃတူဝ်သေ လႆႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။


'''ၶပ်ႉၸႅၼ်ႇလွင်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ'''
* 1963 ၶဝ်ႈလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး (SSIA) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် တပ်ႉသိုၵ့် (SSA)၊ လႆႈၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈၵတ်းယဵၼ် တင်းၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်း။
* 1964 ပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။ 
* 1966 ပဵၼ် ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။
* 1968 ပဵၼ် ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး။
* 1971 ၶွၼ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (SSPP) သေ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇ။
* 1976 ဢိင်ၼိူဝ် တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်သေ ၵိုတ်းပေႃးၵၢၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ ယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး။ လႆႈၽႃႇတတ်း ႁူဝ်ၸႂ်။
* 1984 တႅမ်ႉဢွၵ်ႇပပ်ႉ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ &quot;တႆးပႃႇၽိူင်းမိူင်းၼွၵ်ႈ&quot; 
* 1985 ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇ တမ်ႈတီႈ မိူင်းၶၼေႇတိူဝ်ႇ Canada
* 1990 ႁပ်ႉလႆႈၸုမ်ႈ M.A ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း။
* 1996 ပဵၼ်တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ႁူမ်ႈတုမ်တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ ၸိုင်ႈတႆး (SDU)
* 1997 လႆႈၸုမ်ႈ Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
* 1998 ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း (UNLD-LA)
* 1999 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၶူင်းၵၢၼ်မႄးလီၵၼ်ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (NRP) လႄႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼွၵ်ႈမိူင်း (NCGUB)
* 2001 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၵေႃႇမတီႇၽွမ်ႉႁူမ်ႈ လႄႈ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENSCC) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် ၶွင်ႇသီႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENC)
* 2004 ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ENSCC ၊ လိူၼ်မေႇ ၵူတ်ႇၺႃး ၼိူဝ်ႉငွၵ်း တႂ်ႈဢွၵ်းဢေႃ။
* 2004 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ 24 ဝၼ်း သဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်။

[[file:The Shan of Burma.jpg|thumb|left|190px|&lt;center&gt; ပပ်ႉ The Shan of Burma: Memoirs of a Shan Exile &lt;br&gt; ၽိမ်းဢွၵ်ႇမိူဝ်ႈ ပီ 2010&lt;/center&gt;]]

==လၢႆႈလွင်ႈႁဵတ်ႈၵၢၼ်သိုၵ်း မႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆး==
ဝၢႆးသေဢွၵ်ႇတပ်ႉသိုၵ်းမႃးယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈပိၼ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ် ဢဝ်တႄႉဢဝ်ဝႃႈလွင်ႈလိၵ်ႈလၢႆးတႅၼ်း မိူဝ်ႈပီ 1984 ၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးပပ်ႉၼိုင်ႈ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ '''“The Shan of Burma”''' ဢၼ်ပဵၼ်လွင်ႈပိုၼ်းတႆး ဢၼ်လၢတ်ႈၶႆႈၼေပိုၼ်းတႆးၸဵမ်မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးပၢၼ်ၵွၼ်ႇ သိုပ်ႇမႃးတေႃႇပေႃးထိုင်ပၢၼ် တိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း တေႃႇပေႃးထိုင် ပၢၼ်ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅပ်းတတ်းၸႂ် ၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်သိုၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

== ၸိုဝ်ႈတၢင်ႇဢၼ်==
# ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ
# ၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၢႆႇ
# ၶုၼ်လုမ်ႉၾႃႉ
# Eugene Thaike

[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:!Main category]]

==ၽိုၼ်ဢိင်==
1. ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၵၢၼ်ဢုပ်ႇပိူင်ႇ၊ 2004၊ သႃလဝိၼ်းၽူတ်း ပပ်ႉထူၼ်ႈ 15၊ ၸၼ်မႃးတီႈ၊ http://salweenpost.blogspot.com/2011/06/blog-post_4595.html</text>
      <sha1>iogg7nkbps7re2ylg79izinz1to6zfs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>55115</id>
      <parentid>55114</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T07:02:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Seng Ku Hurng</username>
        <id>3025</id>
      </contributor>
      <comment>/* ၸိုဝ်ႈတၢင်ႇဢၼ် */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21542" xml:space="preserve">ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႈႁူၺ်ႈ ပဵၼ်လုၵ်ႈ [[ၶမ်းသိူၵ်ႈ၊ ၸဝ်ႈ (ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ)|'''ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ''']] (ၸဝ်ႈၾႃႉၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ) ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မျႅၼ်ႇမႃႇၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဝၢႆးလင်းဢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 1948 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၢင်းမႁႃႇတေႇဝီႇႁိူၼ်းၶမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းတၢင်းၼမ်တေႁွင်ႉဝႃႈ '''ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း''' ၼႆႉယဝ်ႉ၊ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်းပဵၼ်လုၵ်ႈသၢဝ်ၸဝ်ႈၾႃႉၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်း မိူင်းသႅၼ်ဝီ ယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးၸိုဝ်ႈဢၼ်ပိူၼ်ႈႁွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈလၢႆၸိုဝ်ႈ ၸိုဝ်ႈတႄႉꧦ မၼ်းၸဝ်ႈၼႂ်းဢၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းႁၢင်ႈႁေႃၶဝ်ႁွင်ႉတႄႉ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈၼွၵ်ႈမိူင်းသမ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ “Eugene Thaike” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈပဵၼ်သိုၵ်းယူႇၼႂ်းထိူၼ်ႇၼၼ်ႉတေႁွင်ႉဝႃႈ “သိူဝ်ဝၢႆႇ” ဢမ်ႇၼၼ် “သိူဝ်လုမ်ႉၾႃႉꧦ ၵူၺ်းၵႃႈၵူၼ်းတင်းၼမ်တေႁူႉၸၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၼႆႉယဝ်ႉ။

{{Infobox ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ
| ၸိုဝ်ႈ = ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၶႅပ်းႁၢင်ႈ = Soa-Jeng-Young-heoy.jpg
| ဢႃႇယု = 65 (1939-2004)
| ဝၼ်းလိူၼ်ပီၵိူတ်ႇ = 26.4.1939 
| ၸိုဝ်ႈတႄႉတႄႉ = ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ 
| ၸိုဝ်ႈပေႃႈမႄႈ = ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း
| တီႈၵိူတ်ႇ= ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၵူၼ်းမိူင်း = မိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ
| ၸၢဝ်းၶိူဝ်း = တႆး
| ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် = ၸၢဝ်းပုတ်ႉ
| ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈပႆႇၺႃႇ = Ph.D
| ၼႃႈၵၢၼ် = ပၢႆးမိူင်း
| ၵေႃႉၵူႈ = ၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ (ၵဵင်းတုင်)
| လုၵ်ႈလၢင်း = ၸဝ်ႈဢုင်းၾႃႉ၊ ၸဝ်ႈဢွၼ်းၵျူးၼႃး
| ၶၢဝ်ႇႁူင်လိုဝ်းလင် = ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး
| ႁွႆးမိုဝ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ= 
| ၶႅပ်းၸုမ်ႈ ၸိူဝ်းလႆႈမႃး= Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
| ဝၼ်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇ = 24.7.2004
| တီႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇ=
| လၢႆးမိုဝ်း=
| ၵွင်ႉသၢၼ်ၼႅတ်ႇ =
 }}
==ပိုၼ်း==
===ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈ ဝၼ်းထိ 26 လိူၼ်ဢေႇၽြူဝ်ႇ ပီၶရဵတ်ႈ 1939 တီႈႁေႃႁူင်မိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ (ႁေႃၸဝ်ႈၾႃႉတႆး) ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးၸမ်ပေႃးၵႆၼွင်ဢိၼ်းလေး ဢၼ်ပဵၼ်တီႈလေႇ တီႈဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈသဵင် ၼႂ်းမိူင်းတႆးယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ၊ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၶွင် ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ (ၸဝ်ႈၾႃႉသူၺ်တႅၵ်ႈ) လႄႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း (လုၵ်ႈသၢဝ် ၸဝ်ႈၶုၼ်သုင်တူၼ်ႈႁုင်း ၸဝ်ႈၾႃႉ မိူင်းသႅၼ်ဝီ)။

===ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးပီႈၼွင်ႈႁူမ်ႈတွင်ႉၵၼ် 6 ၵေႃႉ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႉမၢႆသွင် ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈမီးၼင်ႇၼႆ-
1. ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈသိူဝ်) &lt;br&gt;
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ) &lt;br&gt;
3. ၸဝ်ႈယိင်းသီႇတႃႇ (ၸဝ်ႈယိင်း) &lt;br&gt;
4. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈမီ) &lt;br&gt;
5. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁၢၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈႁၢၼ်) &lt;br&gt;
6. ၸဝ်ႈယိင်းရတၼႃႇသႅင်လိုၼ်း (ၸဝ်ႈလိုၼ်း) မီးၼင်ႇၼႆ။

===ၼႃႈႁိူၼ်း===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၵူပ်ႉၵူႈၸွမ်းၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ ဝဵင်းၵဵင်တုင် သေလႆႈမီးလုၵ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်သွင်ၵေႃႉ လုၵ်ႈၸၢႆးမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈဢုင်ၾႃႉ ဝၢႆးမႃးလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းၸၼ်ႁၢင်ႈ လုၵ်ႈယိင်ႈမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈယိင်းဢႃရၸၼႃ။

==ၵၢၼ်ႁဵၼ်း==
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈဢွင်ႇၸၼ်ႉသိပ်ႈတီႈႁူင်းႁဵၼ်း Methodist ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ မိူဝ်ႈပီ 1957 သေ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉလႆႈသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်တႃႈၵုင်ႈ လႆႈႁဵၼ်းယဝ်ႉ B.A. ပၢႆးၽႃႇသႃႇဢင်းၵိတ်ႉ လႄႈပၢႆးပိုၼ်း မိူဝ်းပီ 1961 သေ လႆႈႁပ်ႉပဵၼ်ၶူးသွၼ်တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ယူႇလၢႆပီ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႆႈၶိုၼ်းသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း M.A., လႄႈ Ph.D. ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်းတီႈၸၼ်ႉၸွမ် British Columbia, Canada တေႃႇပေႃးႁဵၼ်းယဝ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

== ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၼႃႈႁိူၼ်း ==
ၵွပ်ႈပေႃးၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႄႈမႄႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ပေႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ၊ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆး ဝၢႆးမိူင်ႈႁုပ်ႈတုမ်ႇမျႅၼ်ႇမႃႇ လႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉမိူဝ်ႈပီ 1948 ယဝ်ႉ၊ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈႁပ်ႉလိူၵ်ႈပဵၼ် ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်းယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်လႅၵ်ႈလၢႆႈ သိုၵ်းလႆႈၶိုၼ်ႈမႃးယိုတ်းဢမ်းၼၢတ်ႈ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်ႉၶဝ်ႈထွင်ႇသေ လႆႈႁၢႆလၢႆၵႂႃႇဢမ်ႇႁူႉဝႃႈတၢႆႁိုဝ်လိပ်းတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်ႈၶမ်း ၵေႃႈပဵၼ်ၵူၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇၼႂ်းပိုၼ်ႈတႆး မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်တေႇၸၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉပဵၼ်ၸုမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းသေ လႆႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်း လွင်ႈလုၵ်ႈၽိုၼ်ႉတႆး လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးမႃးယူႇတႃႇသေ။

== ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ==
ပီ 1961 မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉဢႃႇယုလႆႈ 22 ပီ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း (Nationalities Students United Front) ဝၢႆးသေၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ သိုၵ်ႈမၢၼ်ႈဢၼ်မီးၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်းပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈ လႆႈယိုတ်းဢႃႈၼႃႇ ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၶဝ်ႈၶွၵ်ႈသေ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇၼႂ်းၶွၵ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၶၢဝ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ႁိုဝ်တၢႆတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉပႃးၸဝ်ႈမီ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ ၼွင်ႉၸၢႆးၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးႁႅမ်တၢႆ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်းမႃးၺွပ်းပေႃးမၼ်းၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ ပီ 1963 ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်းသိုၵ်းတႆးတႃႇတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ် (SSIA) ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈပဵၼ်ၽွင်းၶဵဝ် တႃႇဢုပ်ႇၵုမ်ၸွမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈလွင်ႈဢုပ်ႇၵုမ်ၵေႃႈဢမ်ႇဢွင်ႇမၢၼ်လႆႈ။


တေႇဢဝ်မိူဝ်ႈပီ 1964 တေႃႇပေႃးထိုင် 1976 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၶဝ်ႈမႃးၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်း ၸုမ်းသိုၵ်းတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃတႆးမႃးယူႇတႃႇသေႇ၊ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈ လႆႈမီးၸၼ်ႉထၢၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ လႆႈပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး လႄႈလႆႈပဵၼ်ၽူႈၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (Shan State Progress Party) သေ၊ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈပီ 1972 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇၽူႈသိုဝ်ႇဢင်ႇၵိတ်ႉမႃးႁဵတ်းဝီးတီးဢူဝ်းပၼ်တၢင်းႁူႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈမိူင်းတႆး ဢၼ်မီးလွင်ႈမုင်ႈမွင်းဝႃႈ တေလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈၸွႆႈလိူဝ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၼႂ်းလွင်ႈဢၼ်လႆႈတေႃႇသူႈၸွမ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။


ဝၢႆးသေဢႃႇမေႇရိၵၢၼ်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၸွႆႈမၢၼ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽႅၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်ဝၢင်းဝႆႉ လုပႅတ်ႈသေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ SSA လႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း CPB (Communist Party of Burma) ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇယွၼ်းလွင်ႈၸွႆႈထႅမ် ၵွင်ႈၵၢင်ႇလႄႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း ၵူၺ်းၵႃႈမီးလွင်ႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈတေလႆႈယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈပေႃႇလႃႇသီႇၶွင်ၸုမ်း CPB ၼႆယူႇယဝ်ႉ။


ၼႂ်းပီ 1975 ၸုမ်းသိုၵ်းတႆးလႆႈထူပ်းၺႃးပၼ်ႁႃ ၶၢတ်ႇငိုၼ်းသိုဝ်ႉၵွင်ႈၵၢင်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵမ်ႉၼမ်ၸင်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ (CPB) တွၼ်ႈတႃႇတေလႆႈလွင်ႈၸွႆႈထႅမ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈၸုမ်းတပ်ႉသိုၵ်းတႆး ဢၼ်ယႅၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၼႆႉ မီးၶေႃႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈ တေလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈ CPB ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလွင်ႈတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၼႂ်းဝူင်ႈၵၢင်တပ်ႉသိုၵ်းတႆးဢၼ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ CPB ဝၢႆးၼၼ်ႉၸဝ်ႈၸၢင်ႉၸင်ႇလႆႈထုၵ်ႇၺႃးလွင်ႈမိပ်ႇႁႂ်ႈၵိုတ်းယူတ်းယႃတူဝ်သေ လႆႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။


'''ၶပ်ႉၸႅၼ်ႇလွင်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ'''
* 1963 ၶဝ်ႈလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး (SSIA) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် တပ်ႉသိုၵ့် (SSA)၊ လႆႈၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈၵတ်းယဵၼ် တင်းၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်း။
* 1964 ပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။ 
* 1966 ပဵၼ် ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။
* 1968 ပဵၼ် ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး။
* 1971 ၶွၼ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (SSPP) သေ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇ။
* 1976 ဢိင်ၼိူဝ် တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်သေ ၵိုတ်းပေႃးၵၢၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ ယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး။ လႆႈၽႃႇတတ်း ႁူဝ်ၸႂ်။
* 1984 တႅမ်ႉဢွၵ်ႇပပ်ႉ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ &quot;တႆးပႃႇၽိူင်းမိူင်းၼွၵ်ႈ&quot; 
* 1985 ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇ တမ်ႈတီႈ မိူင်းၶၼေႇတိူဝ်ႇ Canada
* 1990 ႁပ်ႉလႆႈၸုမ်ႈ M.A ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း။
* 1996 ပဵၼ်တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ႁူမ်ႈတုမ်တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ ၸိုင်ႈတႆး (SDU)
* 1997 လႆႈၸုမ်ႈ Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
* 1998 ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း (UNLD-LA)
* 1999 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၶူင်းၵၢၼ်မႄးလီၵၼ်ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (NRP) လႄႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼွၵ်ႈမိူင်း (NCGUB)
* 2001 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၵေႃႇမတီႇၽွမ်ႉႁူမ်ႈ လႄႈ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENSCC) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် ၶွင်ႇသီႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENC)
* 2004 ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ENSCC ၊ လိူၼ်မေႇ ၵူတ်ႇၺႃး ၼိူဝ်ႉငွၵ်း တႂ်ႈဢွၵ်းဢေႃ။
* 2004 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ 24 ဝၼ်း သဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်။

[[file:The Shan of Burma.jpg|thumb|left|190px|&lt;center&gt; ပပ်ႉ The Shan of Burma: Memoirs of a Shan Exile &lt;br&gt; ၽိမ်းဢွၵ်ႇမိူဝ်ႈ ပီ 2010&lt;/center&gt;]]

==လၢႆႈလွင်ႈႁဵတ်ႈၵၢၼ်သိုၵ်း မႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆး==
ဝၢႆးသေဢွၵ်ႇတပ်ႉသိုၵ်းမႃးယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈပိၼ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ် ဢဝ်တႄႉဢဝ်ဝႃႈလွင်ႈလိၵ်ႈလၢႆးတႅၼ်း မိူဝ်ႈပီ 1984 ၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးပပ်ႉၼိုင်ႈ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ '''“The Shan of Burma”''' ဢၼ်ပဵၼ်လွင်ႈပိုၼ်းတႆး ဢၼ်လၢတ်ႈၶႆႈၼေပိုၼ်းတႆးၸဵမ်မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးပၢၼ်ၵွၼ်ႇ သိုပ်ႇမႃးတေႃႇပေႃးထိုင်ပၢၼ် တိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း တေႃႇပေႃးထိုင် ပၢၼ်ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅပ်းတတ်းၸႂ် ၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်သိုၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

== ၸိုဝ်ႈတၢင်ႇဢၼ်==
1. ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၢႆႇ
3. ၶုၼ်လုမ်ႉၾႃႉ
4. Eugene Thaike

[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:!Main category]]

==ၽိုၼ်ဢိင်==
1. ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၵၢၼ်ဢုပ်ႇပိူင်ႇ၊ 2004၊ သႃလဝိၼ်းၽူတ်း ပပ်ႉထူၼ်ႈ 15၊ ၸၼ်မႃးတီႈ၊ http://salweenpost.blogspot.com/2011/06/blog-post_4595.html</text>
      <sha1>7z1keh67rmzc3yknljvviw8zl3wibci</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>55116</id>
      <parentid>55115</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T07:02:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Seng Ku Hurng</username>
        <id>3025</id>
      </contributor>
      <comment>/* ၸိုဝ်ႈတၢင်ႇဢၼ် */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21557" xml:space="preserve">ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႈႁူၺ်ႈ ပဵၼ်လုၵ်ႈ [[ၶမ်းသိူၵ်ႈ၊ ၸဝ်ႈ (ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ)|'''ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ''']] (ၸဝ်ႈၾႃႉၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ) ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မျႅၼ်ႇမႃႇၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဝၢႆးလင်းဢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 1948 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၢင်းမႁႃႇတေႇဝီႇႁိူၼ်းၶမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းတၢင်းၼမ်တေႁွင်ႉဝႃႈ '''ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း''' ၼႆႉယဝ်ႉ၊ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်းပဵၼ်လုၵ်ႈသၢဝ်ၸဝ်ႈၾႃႉၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်း မိူင်းသႅၼ်ဝီ ယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးၸိုဝ်ႈဢၼ်ပိူၼ်ႈႁွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈလၢႆၸိုဝ်ႈ ၸိုဝ်ႈတႄႉꧦ မၼ်းၸဝ်ႈၼႂ်းဢၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းႁၢင်ႈႁေႃၶဝ်ႁွင်ႉတႄႉ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈၼွၵ်ႈမိူင်းသမ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ “Eugene Thaike” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈပဵၼ်သိုၵ်းယူႇၼႂ်းထိူၼ်ႇၼၼ်ႉတေႁွင်ႉဝႃႈ “သိူဝ်ဝၢႆႇ” ဢမ်ႇၼၼ် “သိူဝ်လုမ်ႉၾႃႉꧦ ၵူၺ်းၵႃႈၵူၼ်းတင်းၼမ်တေႁူႉၸၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၼႆႉယဝ်ႉ။

{{Infobox ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ
| ၸိုဝ်ႈ = ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၶႅပ်းႁၢင်ႈ = Soa-Jeng-Young-heoy.jpg
| ဢႃႇယု = 65 (1939-2004)
| ဝၼ်းလိူၼ်ပီၵိူတ်ႇ = 26.4.1939 
| ၸိုဝ်ႈတႄႉတႄႉ = ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ 
| ၸိုဝ်ႈပေႃႈမႄႈ = ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း
| တီႈၵိူတ်ႇ= ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၵူၼ်းမိူင်း = မိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ
| ၸၢဝ်းၶိူဝ်း = တႆး
| ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် = ၸၢဝ်းပုတ်ႉ
| ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈပႆႇၺႃႇ = Ph.D
| ၼႃႈၵၢၼ် = ပၢႆးမိူင်း
| ၵေႃႉၵူႈ = ၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ (ၵဵင်းတုင်)
| လုၵ်ႈလၢင်း = ၸဝ်ႈဢုင်းၾႃႉ၊ ၸဝ်ႈဢွၼ်းၵျူးၼႃး
| ၶၢဝ်ႇႁူင်လိုဝ်းလင် = ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး
| ႁွႆးမိုဝ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ= 
| ၶႅပ်းၸုမ်ႈ ၸိူဝ်းလႆႈမႃး= Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
| ဝၼ်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇ = 24.7.2004
| တီႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇ=
| လၢႆးမိုဝ်း=
| ၵွင်ႉသၢၼ်ၼႅတ်ႇ =
 }}
==ပိုၼ်း==
===ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈ ဝၼ်းထိ 26 လိူၼ်ဢေႇၽြူဝ်ႇ ပီၶရဵတ်ႈ 1939 တီႈႁေႃႁူင်မိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ (ႁေႃၸဝ်ႈၾႃႉတႆး) ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးၸမ်ပေႃးၵႆၼွင်ဢိၼ်းလေး ဢၼ်ပဵၼ်တီႈလေႇ တီႈဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈသဵင် ၼႂ်းမိူင်းတႆးယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ၊ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၶွင် ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ (ၸဝ်ႈၾႃႉသူၺ်တႅၵ်ႈ) လႄႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း (လုၵ်ႈသၢဝ် ၸဝ်ႈၶုၼ်သုင်တူၼ်ႈႁုင်း ၸဝ်ႈၾႃႉ မိူင်းသႅၼ်ဝီ)။

===ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးပီႈၼွင်ႈႁူမ်ႈတွင်ႉၵၼ် 6 ၵေႃႉ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႉမၢႆသွင် ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈမီးၼင်ႇၼႆ-
1. ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈသိူဝ်) &lt;br&gt;
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ) &lt;br&gt;
3. ၸဝ်ႈယိင်းသီႇတႃႇ (ၸဝ်ႈယိင်း) &lt;br&gt;
4. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈမီ) &lt;br&gt;
5. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁၢၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈႁၢၼ်) &lt;br&gt;
6. ၸဝ်ႈယိင်းရတၼႃႇသႅင်လိုၼ်း (ၸဝ်ႈလိုၼ်း) မီးၼင်ႇၼႆ။

===ၼႃႈႁိူၼ်း===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၵူပ်ႉၵူႈၸွမ်းၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ ဝဵင်းၵဵင်တုင် သေလႆႈမီးလုၵ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်သွင်ၵေႃႉ လုၵ်ႈၸၢႆးမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈဢုင်ၾႃႉ ဝၢႆးမႃးလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းၸၼ်ႁၢင်ႈ လုၵ်ႈယိင်ႈမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈယိင်းဢႃရၸၼႃ။

==ၵၢၼ်ႁဵၼ်း==
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈဢွင်ႇၸၼ်ႉသိပ်ႈတီႈႁူင်းႁဵၼ်း Methodist ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ မိူဝ်ႈပီ 1957 သေ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉလႆႈသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်တႃႈၵုင်ႈ လႆႈႁဵၼ်းယဝ်ႉ B.A. ပၢႆးၽႃႇသႃႇဢင်းၵိတ်ႉ လႄႈပၢႆးပိုၼ်း မိူဝ်းပီ 1961 သေ လႆႈႁပ်ႉပဵၼ်ၶူးသွၼ်တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ယူႇလၢႆပီ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႆႈၶိုၼ်းသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း M.A., လႄႈ Ph.D. ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်းတီႈၸၼ်ႉၸွမ် British Columbia, Canada တေႃႇပေႃးႁဵၼ်းယဝ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

== ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၼႃႈႁိူၼ်း ==
ၵွပ်ႈပေႃးၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႄႈမႄႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ပေႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ၊ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆး ဝၢႆးမိူင်ႈႁုပ်ႈတုမ်ႇမျႅၼ်ႇမႃႇ လႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉမိူဝ်ႈပီ 1948 ယဝ်ႉ၊ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈႁပ်ႉလိူၵ်ႈပဵၼ် ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်းယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်လႅၵ်ႈလၢႆႈ သိုၵ်းလႆႈၶိုၼ်ႈမႃးယိုတ်းဢမ်းၼၢတ်ႈ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်ႉၶဝ်ႈထွင်ႇသေ လႆႈႁၢႆလၢႆၵႂႃႇဢမ်ႇႁူႉဝႃႈတၢႆႁိုဝ်လိပ်းတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်ႈၶမ်း ၵေႃႈပဵၼ်ၵူၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇၼႂ်းပိုၼ်ႈတႆး မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်တေႇၸၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉပဵၼ်ၸုမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းသေ လႆႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်း လွင်ႈလုၵ်ႈၽိုၼ်ႉတႆး လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးမႃးယူႇတႃႇသေ။

== ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ==
ပီ 1961 မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉဢႃႇယုလႆႈ 22 ပီ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း (Nationalities Students United Front) ဝၢႆးသေၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ သိုၵ်ႈမၢၼ်ႈဢၼ်မီးၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်းပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈ လႆႈယိုတ်းဢႃႈၼႃႇ ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၶဝ်ႈၶွၵ်ႈသေ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇၼႂ်းၶွၵ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၶၢဝ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ႁိုဝ်တၢႆတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉပႃးၸဝ်ႈမီ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ ၼွင်ႉၸၢႆးၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးႁႅမ်တၢႆ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်းမႃးၺွပ်းပေႃးမၼ်းၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ ပီ 1963 ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်းသိုၵ်းတႆးတႃႇတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ် (SSIA) ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈပဵၼ်ၽွင်းၶဵဝ် တႃႇဢုပ်ႇၵုမ်ၸွမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈလွင်ႈဢုပ်ႇၵုမ်ၵေႃႈဢမ်ႇဢွင်ႇမၢၼ်လႆႈ။


တေႇဢဝ်မိူဝ်ႈပီ 1964 တေႃႇပေႃးထိုင် 1976 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၶဝ်ႈမႃးၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်း ၸုမ်းသိုၵ်းတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃတႆးမႃးယူႇတႃႇသေႇ၊ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈ လႆႈမီးၸၼ်ႉထၢၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ လႆႈပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး လႄႈလႆႈပဵၼ်ၽူႈၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (Shan State Progress Party) သေ၊ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈပီ 1972 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇၽူႈသိုဝ်ႇဢင်ႇၵိတ်ႉမႃးႁဵတ်းဝီးတီးဢူဝ်းပၼ်တၢင်းႁူႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈမိူင်းတႆး ဢၼ်မီးလွင်ႈမုင်ႈမွင်းဝႃႈ တေလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈၸွႆႈလိူဝ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၼႂ်းလွင်ႈဢၼ်လႆႈတေႃႇသူႈၸွမ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။


ဝၢႆးသေဢႃႇမေႇရိၵၢၼ်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၸွႆႈမၢၼ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽႅၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်ဝၢင်းဝႆႉ လုပႅတ်ႈသေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ SSA လႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း CPB (Communist Party of Burma) ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇယွၼ်းလွင်ႈၸွႆႈထႅမ် ၵွင်ႈၵၢင်ႇလႄႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း ၵူၺ်းၵႃႈမီးလွင်ႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈတေလႆႈယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈပေႃႇလႃႇသီႇၶွင်ၸုမ်း CPB ၼႆယူႇယဝ်ႉ။


ၼႂ်းပီ 1975 ၸုမ်းသိုၵ်းတႆးလႆႈထူပ်းၺႃးပၼ်ႁႃ ၶၢတ်ႇငိုၼ်းသိုဝ်ႉၵွင်ႈၵၢင်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵမ်ႉၼမ်ၸင်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ (CPB) တွၼ်ႈတႃႇတေလႆႈလွင်ႈၸွႆႈထႅမ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈၸုမ်းတပ်ႉသိုၵ်းတႆး ဢၼ်ယႅၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၼႆႉ မီးၶေႃႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈ တေလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈ CPB ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလွင်ႈတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၼႂ်းဝူင်ႈၵၢင်တပ်ႉသိုၵ်းတႆးဢၼ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ CPB ဝၢႆးၼၼ်ႉၸဝ်ႈၸၢင်ႉၸင်ႇလႆႈထုၵ်ႇၺႃးလွင်ႈမိပ်ႇႁႂ်ႈၵိုတ်းယူတ်းယႃတူဝ်သေ လႆႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။


'''ၶပ်ႉၸႅၼ်ႇလွင်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ'''
* 1963 ၶဝ်ႈလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး (SSIA) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် တပ်ႉသိုၵ့် (SSA)၊ လႆႈၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈၵတ်းယဵၼ် တင်းၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်း။
* 1964 ပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။ 
* 1966 ပဵၼ် ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။
* 1968 ပဵၼ် ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး။
* 1971 ၶွၼ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (SSPP) သေ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇ။
* 1976 ဢိင်ၼိူဝ် တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်သေ ၵိုတ်းပေႃးၵၢၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ ယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး။ လႆႈၽႃႇတတ်း ႁူဝ်ၸႂ်။
* 1984 တႅမ်ႉဢွၵ်ႇပပ်ႉ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ &quot;တႆးပႃႇၽိူင်းမိူင်းၼွၵ်ႈ&quot; 
* 1985 ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇ တမ်ႈတီႈ မိူင်းၶၼေႇတိူဝ်ႇ Canada
* 1990 ႁပ်ႉလႆႈၸုမ်ႈ M.A ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း။
* 1996 ပဵၼ်တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ႁူမ်ႈတုမ်တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ ၸိုင်ႈတႆး (SDU)
* 1997 လႆႈၸုမ်ႈ Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
* 1998 ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း (UNLD-LA)
* 1999 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၶူင်းၵၢၼ်မႄးလီၵၼ်ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (NRP) လႄႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼွၵ်ႈမိူင်း (NCGUB)
* 2001 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၵေႃႇမတီႇၽွမ်ႉႁူမ်ႈ လႄႈ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENSCC) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် ၶွင်ႇသီႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENC)
* 2004 ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ENSCC ၊ လိူၼ်မေႇ ၵူတ်ႇၺႃး ၼိူဝ်ႉငွၵ်း တႂ်ႈဢွၵ်းဢေႃ။
* 2004 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ 24 ဝၼ်း သဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်။

[[file:The Shan of Burma.jpg|thumb|left|190px|&lt;center&gt; ပပ်ႉ The Shan of Burma: Memoirs of a Shan Exile &lt;br&gt; ၽိမ်းဢွၵ်ႇမိူဝ်ႈ ပီ 2010&lt;/center&gt;]]

==လၢႆႈလွင်ႈႁဵတ်ႈၵၢၼ်သိုၵ်း မႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆး==
ဝၢႆးသေဢွၵ်ႇတပ်ႉသိုၵ်းမႃးယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈပိၼ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ် ဢဝ်တႄႉဢဝ်ဝႃႈလွင်ႈလိၵ်ႈလၢႆးတႅၼ်း မိူဝ်ႈပီ 1984 ၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးပပ်ႉၼိုင်ႈ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ '''“The Shan of Burma”''' ဢၼ်ပဵၼ်လွင်ႈပိုၼ်းတႆး ဢၼ်လၢတ်ႈၶႆႈၼေပိုၼ်းတႆးၸဵမ်မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးပၢၼ်ၵွၼ်ႇ သိုပ်ႇမႃးတေႃႇပေႃးထိုင်ပၢၼ် တိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း တေႃႇပေႃးထိုင် ပၢၼ်ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅပ်းတတ်းၸႂ် ၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်သိုၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

== ၸိုဝ်ႈတၢင်ႇဢၼ်==
1. ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ &lt;br&gt;
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၢႆႇ &lt;br&gt;
3. ၶုၼ်လုမ်ႉၾႃႉ &lt;br&gt;
4. Eugene Thaike

[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:!Main category]]

==ၽိုၼ်ဢိင်==
1. ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၵၢၼ်ဢုပ်ႇပိူင်ႇ၊ 2004၊ သႃလဝိၼ်းၽူတ်း ပပ်ႉထူၼ်ႈ 15၊ ၸၼ်မႃးတီႈ၊ http://salweenpost.blogspot.com/2011/06/blog-post_4595.html</text>
      <sha1>jw16bfwtt9jcdqgxd98wdmhzm8v6odl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>55117</id>
      <parentid>55116</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T07:05:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Seng Ku Hurng</username>
        <id>3025</id>
      </contributor>
      <comment>/* လၢႆႈလွင်ႈႁဵတ်ႈၵၢၼ်သိုၵ်း မႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆး */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21639" xml:space="preserve">ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႈႁူၺ်ႈ ပဵၼ်လုၵ်ႈ [[ၶမ်းသိူၵ်ႈ၊ ၸဝ်ႈ (ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ)|'''ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ''']] (ၸဝ်ႈၾႃႉၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ) ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မျႅၼ်ႇမႃႇၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဝၢႆးလင်းဢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 1948 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၢင်းမႁႃႇတေႇဝီႇႁိူၼ်းၶမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းတၢင်းၼမ်တေႁွင်ႉဝႃႈ '''ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း''' ၼႆႉယဝ်ႉ၊ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်းပဵၼ်လုၵ်ႈသၢဝ်ၸဝ်ႈၾႃႉၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်း မိူင်းသႅၼ်ဝီ ယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးၸိုဝ်ႈဢၼ်ပိူၼ်ႈႁွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈလၢႆၸိုဝ်ႈ ၸိုဝ်ႈတႄႉꧦ မၼ်းၸဝ်ႈၼႂ်းဢၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းႁၢင်ႈႁေႃၶဝ်ႁွင်ႉတႄႉ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈၼွၵ်ႈမိူင်းသမ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ “Eugene Thaike” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈပဵၼ်သိုၵ်းယူႇၼႂ်းထိူၼ်ႇၼၼ်ႉတေႁွင်ႉဝႃႈ “သိူဝ်ဝၢႆႇ” ဢမ်ႇၼၼ် “သိူဝ်လုမ်ႉၾႃႉꧦ ၵူၺ်းၵႃႈၵူၼ်းတင်းၼမ်တေႁူႉၸၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၼႆႉယဝ်ႉ။

{{Infobox ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ
| ၸိုဝ်ႈ = ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၶႅပ်းႁၢင်ႈ = Soa-Jeng-Young-heoy.jpg
| ဢႃႇယု = 65 (1939-2004)
| ဝၼ်းလိူၼ်ပီၵိူတ်ႇ = 26.4.1939 
| ၸိုဝ်ႈတႄႉတႄႉ = ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ 
| ၸိုဝ်ႈပေႃႈမႄႈ = ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း
| တီႈၵိူတ်ႇ= ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၵူၼ်းမိူင်း = မိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ
| ၸၢဝ်းၶိူဝ်း = တႆး
| ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် = ၸၢဝ်းပုတ်ႉ
| ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈပႆႇၺႃႇ = Ph.D
| ၼႃႈၵၢၼ် = ပၢႆးမိူင်း
| ၵေႃႉၵူႈ = ၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ (ၵဵင်းတုင်)
| လုၵ်ႈလၢင်း = ၸဝ်ႈဢုင်းၾႃႉ၊ ၸဝ်ႈဢွၼ်းၵျူးၼႃး
| ၶၢဝ်ႇႁူင်လိုဝ်းလင် = ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး
| ႁွႆးမိုဝ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ= 
| ၶႅပ်းၸုမ်ႈ ၸိူဝ်းလႆႈမႃး= Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
| ဝၼ်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇ = 24.7.2004
| တီႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇ=
| လၢႆးမိုဝ်း=
| ၵွင်ႉသၢၼ်ၼႅတ်ႇ =
 }}
==ပိုၼ်း==
===ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈ ဝၼ်းထိ 26 လိူၼ်ဢေႇၽြူဝ်ႇ ပီၶရဵတ်ႈ 1939 တီႈႁေႃႁူင်မိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ (ႁေႃၸဝ်ႈၾႃႉတႆး) ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးၸမ်ပေႃးၵႆၼွင်ဢိၼ်းလေး ဢၼ်ပဵၼ်တီႈလေႇ တီႈဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈသဵင် ၼႂ်းမိူင်းတႆးယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ၊ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၶွင် ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ (ၸဝ်ႈၾႃႉသူၺ်တႅၵ်ႈ) လႄႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း (လုၵ်ႈသၢဝ် ၸဝ်ႈၶုၼ်သုင်တူၼ်ႈႁုင်း ၸဝ်ႈၾႃႉ မိူင်းသႅၼ်ဝီ)။

===ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးပီႈၼွင်ႈႁူမ်ႈတွင်ႉၵၼ် 6 ၵေႃႉ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႉမၢႆသွင် ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈမီးၼင်ႇၼႆ-
1. ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈသိူဝ်) &lt;br&gt;
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ) &lt;br&gt;
3. ၸဝ်ႈယိင်းသီႇတႃႇ (ၸဝ်ႈယိင်း) &lt;br&gt;
4. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈမီ) &lt;br&gt;
5. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁၢၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈႁၢၼ်) &lt;br&gt;
6. ၸဝ်ႈယိင်းရတၼႃႇသႅင်လိုၼ်း (ၸဝ်ႈလိုၼ်း) မီးၼင်ႇၼႆ။

===ၼႃႈႁိူၼ်း===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၵူပ်ႉၵူႈၸွမ်းၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ ဝဵင်းၵဵင်တုင် သေလႆႈမီးလုၵ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်သွင်ၵေႃႉ လုၵ်ႈၸၢႆးမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈဢုင်ၾႃႉ ဝၢႆးမႃးလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းၸၼ်ႁၢင်ႈ လုၵ်ႈယိင်ႈမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈယိင်းဢႃရၸၼႃ။

==ၵၢၼ်ႁဵၼ်း==
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈဢွင်ႇၸၼ်ႉသိပ်ႈတီႈႁူင်းႁဵၼ်း Methodist ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ မိူဝ်ႈပီ 1957 သေ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉလႆႈသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်တႃႈၵုင်ႈ လႆႈႁဵၼ်းယဝ်ႉ B.A. ပၢႆးၽႃႇသႃႇဢင်းၵိတ်ႉ လႄႈပၢႆးပိုၼ်း မိူဝ်းပီ 1961 သေ လႆႈႁပ်ႉပဵၼ်ၶူးသွၼ်တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ယူႇလၢႆပီ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႆႈၶိုၼ်းသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း M.A., လႄႈ Ph.D. ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်းတီႈၸၼ်ႉၸွမ် British Columbia, Canada တေႃႇပေႃးႁဵၼ်းယဝ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

== ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၼႃႈႁိူၼ်း ==
ၵွပ်ႈပေႃးၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႄႈမႄႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ပေႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ၊ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆး ဝၢႆးမိူင်ႈႁုပ်ႈတုမ်ႇမျႅၼ်ႇမႃႇ လႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉမိူဝ်ႈပီ 1948 ယဝ်ႉ၊ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈႁပ်ႉလိူၵ်ႈပဵၼ် ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်းယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်လႅၵ်ႈလၢႆႈ သိုၵ်းလႆႈၶိုၼ်ႈမႃးယိုတ်းဢမ်းၼၢတ်ႈ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်ႉၶဝ်ႈထွင်ႇသေ လႆႈႁၢႆလၢႆၵႂႃႇဢမ်ႇႁူႉဝႃႈတၢႆႁိုဝ်လိပ်းတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်ႈၶမ်း ၵေႃႈပဵၼ်ၵူၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇၼႂ်းပိုၼ်ႈတႆး မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်တေႇၸၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉပဵၼ်ၸုမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းသေ လႆႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်း လွင်ႈလုၵ်ႈၽိုၼ်ႉတႆး လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးမႃးယူႇတႃႇသေ။

== ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ==
ပီ 1961 မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉဢႃႇယုလႆႈ 22 ပီ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း (Nationalities Students United Front) ဝၢႆးသေၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ သိုၵ်ႈမၢၼ်ႈဢၼ်မီးၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်းပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈ လႆႈယိုတ်းဢႃႈၼႃႇ ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၶဝ်ႈၶွၵ်ႈသေ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇၼႂ်းၶွၵ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၶၢဝ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ႁိုဝ်တၢႆတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉပႃးၸဝ်ႈမီ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ ၼွင်ႉၸၢႆးၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးႁႅမ်တၢႆ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်းမႃးၺွပ်းပေႃးမၼ်းၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ ပီ 1963 ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်းသိုၵ်းတႆးတႃႇတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ် (SSIA) ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈပဵၼ်ၽွင်းၶဵဝ် တႃႇဢုပ်ႇၵုမ်ၸွမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈလွင်ႈဢုပ်ႇၵုမ်ၵေႃႈဢမ်ႇဢွင်ႇမၢၼ်လႆႈ။


တေႇဢဝ်မိူဝ်ႈပီ 1964 တေႃႇပေႃးထိုင် 1976 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၶဝ်ႈမႃးၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်း ၸုမ်းသိုၵ်းတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃတႆးမႃးယူႇတႃႇသေႇ၊ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈ လႆႈမီးၸၼ်ႉထၢၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ လႆႈပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး လႄႈလႆႈပဵၼ်ၽူႈၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (Shan State Progress Party) သေ၊ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈပီ 1972 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇၽူႈသိုဝ်ႇဢင်ႇၵိတ်ႉမႃးႁဵတ်းဝီးတီးဢူဝ်းပၼ်တၢင်းႁူႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈမိူင်းတႆး ဢၼ်မီးလွင်ႈမုင်ႈမွင်းဝႃႈ တေလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈၸွႆႈလိူဝ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၼႂ်းလွင်ႈဢၼ်လႆႈတေႃႇသူႈၸွမ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။


ဝၢႆးသေဢႃႇမေႇရိၵၢၼ်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၸွႆႈမၢၼ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽႅၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်ဝၢင်းဝႆႉ လုပႅတ်ႈသေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ SSA လႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း CPB (Communist Party of Burma) ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇယွၼ်းလွင်ႈၸွႆႈထႅမ် ၵွင်ႈၵၢင်ႇလႄႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း ၵူၺ်းၵႃႈမီးလွင်ႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈတေလႆႈယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈပေႃႇလႃႇသီႇၶွင်ၸုမ်း CPB ၼႆယူႇယဝ်ႉ။


ၼႂ်းပီ 1975 ၸုမ်းသိုၵ်းတႆးလႆႈထူပ်းၺႃးပၼ်ႁႃ ၶၢတ်ႇငိုၼ်းသိုဝ်ႉၵွင်ႈၵၢင်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵမ်ႉၼမ်ၸင်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ (CPB) တွၼ်ႈတႃႇတေလႆႈလွင်ႈၸွႆႈထႅမ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈၸုမ်းတပ်ႉသိုၵ်းတႆး ဢၼ်ယႅၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၼႆႉ မီးၶေႃႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈ တေလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈ CPB ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလွင်ႈတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၼႂ်းဝူင်ႈၵၢင်တပ်ႉသိုၵ်းတႆးဢၼ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ CPB ဝၢႆးၼၼ်ႉၸဝ်ႈၸၢင်ႉၸင်ႇလႆႈထုၵ်ႇၺႃးလွင်ႈမိပ်ႇႁႂ်ႈၵိုတ်းယူတ်းယႃတူဝ်သေ လႆႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။


'''ၶပ်ႉၸႅၼ်ႇလွင်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ'''
* 1963 ၶဝ်ႈလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး (SSIA) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် တပ်ႉသိုၵ့် (SSA)၊ လႆႈၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈၵတ်းယဵၼ် တင်းၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်း။
* 1964 ပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။ 
* 1966 ပဵၼ် ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။
* 1968 ပဵၼ် ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး။
* 1971 ၶွၼ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (SSPP) သေ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇ။
* 1976 ဢိင်ၼိူဝ် တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်သေ ၵိုတ်းပေႃးၵၢၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ ယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး။ လႆႈၽႃႇတတ်း ႁူဝ်ၸႂ်။
* 1984 တႅမ်ႉဢွၵ်ႇပပ်ႉ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ &quot;တႆးပႃႇၽိူင်းမိူင်းၼွၵ်ႈ&quot; 
* 1985 ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇ တမ်ႈတီႈ မိူင်းၶၼေႇတိူဝ်ႇ Canada
* 1990 ႁပ်ႉလႆႈၸုမ်ႈ M.A ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း။
* 1996 ပဵၼ်တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ႁူမ်ႈတုမ်တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ ၸိုင်ႈတႆး (SDU)
* 1997 လႆႈၸုမ်ႈ Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
* 1998 ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း (UNLD-LA)
* 1999 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၶူင်းၵၢၼ်မႄးလီၵၼ်ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (NRP) လႄႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼွၵ်ႈမိူင်း (NCGUB)
* 2001 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၵေႃႇမတီႇၽွမ်ႉႁူမ်ႈ လႄႈ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENSCC) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် ၶွင်ႇသီႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENC)
* 2004 ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ENSCC ၊ လိူၼ်မေႇ ၵူတ်ႇၺႃး ၼိူဝ်ႉငွၵ်း တႂ်ႈဢွၵ်းဢေႃ။
* 2004 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ 24 ဝၼ်း သဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်။

[[file:The Shan of Burma.jpg|thumb|left|190px|&lt;center&gt; ပပ်ႉ The Shan of Burma: Memoirs of a Shan Exile &lt;br&gt; ၽိမ်းဢွၵ်ႇမိူဝ်ႈ ပီ 2010&lt;/center&gt;]]

==လၢႆႈလွင်ႈႁဵတ်ႈၵၢၼ်သိုၵ်း မႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆး==
ဝၢႆးသေဢွၵ်ႇတပ်ႉသိုၵ်းမႃးယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈပိၼ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ် ဢဝ်တႄႉဢဝ်ဝႃႈလွင်ႈလိၵ်ႈလၢႆးတႅၼ်း မိူဝ်ႈပီ 1984 ၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးပပ်ႉၼိုင်ႈ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ '''“The Shan of Burma: Memoirs of a Shan Exile”''' (ၼုမ်ႇတႆးယၢၼ်မိူင်း) ဢၼ်ပဵၼ်လွင်ႈပိုၼ်းတႆး ဢၼ်လၢတ်ႈၶႆႈၼေပိုၼ်းတႆးၸဵမ်မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးပၢၼ်ၵွၼ်ႇ သိုပ်ႇမႃးတေႃႇပေႃးထိုင်ပၢၼ် တိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း တေႃႇပေႃးထိုင် ပၢၼ်ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅပ်းတတ်းၸႂ် ၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်သိုၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

== ၸိုဝ်ႈတၢင်ႇဢၼ်==
1. ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ &lt;br&gt;
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၢႆႇ &lt;br&gt;
3. ၶုၼ်လုမ်ႉၾႃႉ &lt;br&gt;
4. Eugene Thaike

[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:!Main category]]

==ၽိုၼ်ဢိင်==
1. ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၵၢၼ်ဢုပ်ႇပိူင်ႇ၊ 2004၊ သႃလဝိၼ်းၽူတ်း ပပ်ႉထူၼ်ႈ 15၊ ၸၼ်မႃးတီႈ၊ http://salweenpost.blogspot.com/2011/06/blog-post_4595.html</text>
      <sha1>9pp4fikn2xa9jq99ej7j51z9w016y4k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>55118</id>
      <parentid>55117</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T07:05:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Seng Ku Hurng</username>
        <id>3025</id>
      </contributor>
      <comment>/* လၢႆႈလွင်ႈႁဵတ်ႈၵၢၼ်သိုၵ်း မႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆး */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21645" xml:space="preserve">ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႈႁူၺ်ႈ ပဵၼ်လုၵ်ႈ [[ၶမ်းသိူၵ်ႈ၊ ၸဝ်ႈ (ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ)|'''ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ''']] (ၸဝ်ႈၾႃႉၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ) ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မျႅၼ်ႇမႃႇၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဝၢႆးလင်းဢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 1948 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၢင်းမႁႃႇတေႇဝီႇႁိူၼ်းၶမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းတၢင်းၼမ်တေႁွင်ႉဝႃႈ '''ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း''' ၼႆႉယဝ်ႉ၊ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်းပဵၼ်လုၵ်ႈသၢဝ်ၸဝ်ႈၾႃႉၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်း မိူင်းသႅၼ်ဝီ ယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးၸိုဝ်ႈဢၼ်ပိူၼ်ႈႁွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈလၢႆၸိုဝ်ႈ ၸိုဝ်ႈတႄႉꧦ မၼ်းၸဝ်ႈၼႂ်းဢၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းႁၢင်ႈႁေႃၶဝ်ႁွင်ႉတႄႉ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈၼွၵ်ႈမိူင်းသမ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ “Eugene Thaike” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈပဵၼ်သိုၵ်းယူႇၼႂ်းထိူၼ်ႇၼၼ်ႉတေႁွင်ႉဝႃႈ “သိူဝ်ဝၢႆႇ” ဢမ်ႇၼၼ် “သိူဝ်လုမ်ႉၾႃႉꧦ ၵူၺ်းၵႃႈၵူၼ်းတင်းၼမ်တေႁူႉၸၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၼႆႉယဝ်ႉ။

{{Infobox ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ
| ၸိုဝ်ႈ = ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၶႅပ်းႁၢင်ႈ = Soa-Jeng-Young-heoy.jpg
| ဢႃႇယု = 65 (1939-2004)
| ဝၼ်းလိူၼ်ပီၵိူတ်ႇ = 26.4.1939 
| ၸိုဝ်ႈတႄႉတႄႉ = ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ 
| ၸိုဝ်ႈပေႃႈမႄႈ = ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း
| တီႈၵိူတ်ႇ= ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၵူၼ်းမိူင်း = မိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ
| ၸၢဝ်းၶိူဝ်း = တႆး
| ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် = ၸၢဝ်းပုတ်ႉ
| ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈပႆႇၺႃႇ = Ph.D
| ၼႃႈၵၢၼ် = ပၢႆးမိူင်း
| ၵေႃႉၵူႈ = ၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ (ၵဵင်းတုင်)
| လုၵ်ႈလၢင်း = ၸဝ်ႈဢုင်းၾႃႉ၊ ၸဝ်ႈဢွၼ်းၵျူးၼႃး
| ၶၢဝ်ႇႁူင်လိုဝ်းလင် = ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး
| ႁွႆးမိုဝ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ= 
| ၶႅပ်းၸုမ်ႈ ၸိူဝ်းလႆႈမႃး= Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
| ဝၼ်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇ = 24.7.2004
| တီႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇ=
| လၢႆးမိုဝ်း=
| ၵွင်ႉသၢၼ်ၼႅတ်ႇ =
 }}
==ပိုၼ်း==
===ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈ ဝၼ်းထိ 26 လိူၼ်ဢေႇၽြူဝ်ႇ ပီၶရဵတ်ႈ 1939 တီႈႁေႃႁူင်မိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ (ႁေႃၸဝ်ႈၾႃႉတႆး) ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးၸမ်ပေႃးၵႆၼွင်ဢိၼ်းလေး ဢၼ်ပဵၼ်တီႈလေႇ တီႈဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈသဵင် ၼႂ်းမိူင်းတႆးယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ၊ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၶွင် ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ (ၸဝ်ႈၾႃႉသူၺ်တႅၵ်ႈ) လႄႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း (လုၵ်ႈသၢဝ် ၸဝ်ႈၶုၼ်သုင်တူၼ်ႈႁုင်း ၸဝ်ႈၾႃႉ မိူင်းသႅၼ်ဝီ)။

===ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးပီႈၼွင်ႈႁူမ်ႈတွင်ႉၵၼ် 6 ၵေႃႉ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႉမၢႆသွင် ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈမီးၼင်ႇၼႆ-
1. ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈသိူဝ်) &lt;br&gt;
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ) &lt;br&gt;
3. ၸဝ်ႈယိင်းသီႇတႃႇ (ၸဝ်ႈယိင်း) &lt;br&gt;
4. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈမီ) &lt;br&gt;
5. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁၢၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈႁၢၼ်) &lt;br&gt;
6. ၸဝ်ႈယိင်းရတၼႃႇသႅင်လိုၼ်း (ၸဝ်ႈလိုၼ်း) မီးၼင်ႇၼႆ။

===ၼႃႈႁိူၼ်း===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၵူပ်ႉၵူႈၸွမ်းၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ ဝဵင်းၵဵင်တုင် သေလႆႈမီးလုၵ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်သွင်ၵေႃႉ လုၵ်ႈၸၢႆးမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈဢုင်ၾႃႉ ဝၢႆးမႃးလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းၸၼ်ႁၢင်ႈ လုၵ်ႈယိင်ႈမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈယိင်းဢႃရၸၼႃ။

==ၵၢၼ်ႁဵၼ်း==
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈဢွင်ႇၸၼ်ႉသိပ်ႈတီႈႁူင်းႁဵၼ်း Methodist ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ မိူဝ်ႈပီ 1957 သေ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉလႆႈသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်တႃႈၵုင်ႈ လႆႈႁဵၼ်းယဝ်ႉ B.A. ပၢႆးၽႃႇသႃႇဢင်းၵိတ်ႉ လႄႈပၢႆးပိုၼ်း မိူဝ်းပီ 1961 သေ လႆႈႁပ်ႉပဵၼ်ၶူးသွၼ်တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ယူႇလၢႆပီ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႆႈၶိုၼ်းသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း M.A., လႄႈ Ph.D. ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်းတီႈၸၼ်ႉၸွမ် British Columbia, Canada တေႃႇပေႃးႁဵၼ်းယဝ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

== ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၼႃႈႁိူၼ်း ==
ၵွပ်ႈပေႃးၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႄႈမႄႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ပေႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ၊ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆး ဝၢႆးမိူင်ႈႁုပ်ႈတုမ်ႇမျႅၼ်ႇမႃႇ လႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉမိူဝ်ႈပီ 1948 ယဝ်ႉ၊ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈႁပ်ႉလိူၵ်ႈပဵၼ် ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်းယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်လႅၵ်ႈလၢႆႈ သိုၵ်းလႆႈၶိုၼ်ႈမႃးယိုတ်းဢမ်းၼၢတ်ႈ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်ႉၶဝ်ႈထွင်ႇသေ လႆႈႁၢႆလၢႆၵႂႃႇဢမ်ႇႁူႉဝႃႈတၢႆႁိုဝ်လိပ်းတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်ႈၶမ်း ၵေႃႈပဵၼ်ၵူၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇၼႂ်းပိုၼ်ႈတႆး မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်တေႇၸၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉပဵၼ်ၸုမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းသေ လႆႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်း လွင်ႈလုၵ်ႈၽိုၼ်ႉတႆး လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးမႃးယူႇတႃႇသေ။

== ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ==
ပီ 1961 မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉဢႃႇယုလႆႈ 22 ပီ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း (Nationalities Students United Front) ဝၢႆးသေၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ သိုၵ်ႈမၢၼ်ႈဢၼ်မီးၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်းပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈ လႆႈယိုတ်းဢႃႈၼႃႇ ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၶဝ်ႈၶွၵ်ႈသေ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇၼႂ်းၶွၵ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၶၢဝ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ႁိုဝ်တၢႆတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉပႃးၸဝ်ႈမီ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ ၼွင်ႉၸၢႆးၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးႁႅမ်တၢႆ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်းမႃးၺွပ်းပေႃးမၼ်းၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ ပီ 1963 ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်းသိုၵ်းတႆးတႃႇတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ် (SSIA) ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈပဵၼ်ၽွင်းၶဵဝ် တႃႇဢုပ်ႇၵုမ်ၸွမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈလွင်ႈဢုပ်ႇၵုမ်ၵေႃႈဢမ်ႇဢွင်ႇမၢၼ်လႆႈ။


တေႇဢဝ်မိူဝ်ႈပီ 1964 တေႃႇပေႃးထိုင် 1976 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၶဝ်ႈမႃးၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်း ၸုမ်းသိုၵ်းတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃတႆးမႃးယူႇတႃႇသေႇ၊ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈ လႆႈမီးၸၼ်ႉထၢၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ လႆႈပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး လႄႈလႆႈပဵၼ်ၽူႈၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (Shan State Progress Party) သေ၊ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈပီ 1972 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇၽူႈသိုဝ်ႇဢင်ႇၵိတ်ႉမႃးႁဵတ်းဝီးတီးဢူဝ်းပၼ်တၢင်းႁူႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈမိူင်းတႆး ဢၼ်မီးလွင်ႈမုင်ႈမွင်းဝႃႈ တေလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈၸွႆႈလိူဝ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၼႂ်းလွင်ႈဢၼ်လႆႈတေႃႇသူႈၸွမ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။


ဝၢႆးသေဢႃႇမေႇရိၵၢၼ်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၸွႆႈမၢၼ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽႅၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်ဝၢင်းဝႆႉ လုပႅတ်ႈသေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ SSA လႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း CPB (Communist Party of Burma) ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇယွၼ်းလွင်ႈၸွႆႈထႅမ် ၵွင်ႈၵၢင်ႇလႄႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း ၵူၺ်းၵႃႈမီးလွင်ႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈတေလႆႈယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈပေႃႇလႃႇသီႇၶွင်ၸုမ်း CPB ၼႆယူႇယဝ်ႉ။


ၼႂ်းပီ 1975 ၸုမ်းသိုၵ်းတႆးလႆႈထူပ်းၺႃးပၼ်ႁႃ ၶၢတ်ႇငိုၼ်းသိုဝ်ႉၵွင်ႈၵၢင်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵမ်ႉၼမ်ၸင်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ (CPB) တွၼ်ႈတႃႇတေလႆႈလွင်ႈၸွႆႈထႅမ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈၸုမ်းတပ်ႉသိုၵ်းတႆး ဢၼ်ယႅၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၼႆႉ မီးၶေႃႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈ တေလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈ CPB ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလွင်ႈတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၼႂ်းဝူင်ႈၵၢင်တပ်ႉသိုၵ်းတႆးဢၼ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ CPB ဝၢႆးၼၼ်ႉၸဝ်ႈၸၢင်ႉၸင်ႇလႆႈထုၵ်ႇၺႃးလွင်ႈမိပ်ႇႁႂ်ႈၵိုတ်းယူတ်းယႃတူဝ်သေ လႆႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။


'''ၶပ်ႉၸႅၼ်ႇလွင်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ'''
* 1963 ၶဝ်ႈလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး (SSIA) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် တပ်ႉသိုၵ့် (SSA)၊ လႆႈၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈၵတ်းယဵၼ် တင်းၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်း။
* 1964 ပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။ 
* 1966 ပဵၼ် ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။
* 1968 ပဵၼ် ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး။
* 1971 ၶွၼ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (SSPP) သေ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇ။
* 1976 ဢိင်ၼိူဝ် တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်သေ ၵိုတ်းပေႃးၵၢၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ ယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး။ လႆႈၽႃႇတတ်း ႁူဝ်ၸႂ်။
* 1984 တႅမ်ႉဢွၵ်ႇပပ်ႉ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ &quot;တႆးပႃႇၽိူင်းမိူင်းၼွၵ်ႈ&quot; 
* 1985 ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇ တမ်ႈတီႈ မိူင်းၶၼေႇတိူဝ်ႇ Canada
* 1990 ႁပ်ႉလႆႈၸုမ်ႈ M.A ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း။
* 1996 ပဵၼ်တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ႁူမ်ႈတုမ်တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ ၸိုင်ႈတႆး (SDU)
* 1997 လႆႈၸုမ်ႈ Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
* 1998 ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း (UNLD-LA)
* 1999 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၶူင်းၵၢၼ်မႄးလီၵၼ်ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (NRP) လႄႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼွၵ်ႈမိူင်း (NCGUB)
* 2001 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၵေႃႇမတီႇၽွမ်ႉႁူမ်ႈ လႄႈ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENSCC) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် ၶွင်ႇသီႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENC)
* 2004 ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ENSCC ၊ လိူၼ်မေႇ ၵူတ်ႇၺႃး ၼိူဝ်ႉငွၵ်း တႂ်ႈဢွၵ်းဢေႃ။
* 2004 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ 24 ဝၼ်း သဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်။

[[file:The Shan of Burma.jpg|thumb|left|190px|&lt;center&gt; ပပ်ႉ The Shan of Burma: Memoirs of a Shan Exile &lt;br&gt; ၽိမ်းဢွၵ်ႇမိူဝ်ႈ ပီ 2010&lt;/center&gt;]]

==လၢႆႈလွင်ႈႁဵတ်ႈၵၢၼ်သိုၵ်း မႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆး==
ဝၢႆးသေဢွၵ်ႇတပ်ႉသိုၵ်းမႃးယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈပိၼ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ် ဢဝ်တႄႉဢဝ်ဝႃႈလွင်ႈလိၵ်ႈလၢႆးတႅၼ်း မိူဝ်ႈပီ 1984 ၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးပပ်ႉၼိုင်ႈ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ '''“The Shan of Burma: Memoirs of a Shan Exile”''' '''(ၼုမ်ႇတႆးယၢၼ်ႁိူၼ်း)''' ဢၼ်ပဵၼ်လွင်ႈပိုၼ်းတႆး ဢၼ်လၢတ်ႈၶႆႈၼေပိုၼ်းတႆးၸဵမ်မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးပၢၼ်ၵွၼ်ႇ သိုပ်ႇမႃးတေႃႇပေႃးထိုင်ပၢၼ် တိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း တေႃႇပေႃးထိုင် ပၢၼ်ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅပ်းတတ်းၸႂ် ၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်သိုၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

== ၸိုဝ်ႈတၢင်ႇဢၼ်==
1. ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ &lt;br&gt;
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၢႆႇ &lt;br&gt;
3. ၶုၼ်လုမ်ႉၾႃႉ &lt;br&gt;
4. Eugene Thaike

[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:!Main category]]

==ၽိုၼ်ဢိင်==
1. ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၵၢၼ်ဢုပ်ႇပိူင်ႇ၊ 2004၊ သႃလဝိၼ်းၽူတ်း ပပ်ႉထူၼ်ႈ 15၊ ၸၼ်မႃးတီႈ၊ http://salweenpost.blogspot.com/2011/06/blog-post_4595.html</text>
      <sha1>2qx9o6oy3lgg469c4cymicqo8vcy1yv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>55119</id>
      <parentid>55118</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T07:13:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Seng Ku Hurng</username>
        <id>3025</id>
      </contributor>
      <comment>/* ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21456" xml:space="preserve">ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႈႁူၺ်ႈ ပဵၼ်လုၵ်ႈ [[ၶမ်းသိူၵ်ႈ၊ ၸဝ်ႈ (ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ)|'''ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ''']] (ၸဝ်ႈၾႃႉၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ) ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မျႅၼ်ႇမႃႇၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဝၢႆးလင်းဢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 1948 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၢင်းမႁႃႇတေႇဝီႇႁိူၼ်းၶမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းတၢင်းၼမ်တေႁွင်ႉဝႃႈ '''ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း''' ၼႆႉယဝ်ႉ၊ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်းပဵၼ်လုၵ်ႈသၢဝ်ၸဝ်ႈၾႃႉၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်း မိူင်းသႅၼ်ဝီ ယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးၸိုဝ်ႈဢၼ်ပိူၼ်ႈႁွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈလၢႆၸိုဝ်ႈ ၸိုဝ်ႈတႄႉꧦ မၼ်းၸဝ်ႈၼႂ်းဢၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းႁၢင်ႈႁေႃၶဝ်ႁွင်ႉတႄႉ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈၼွၵ်ႈမိူင်းသမ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ “Eugene Thaike” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈပဵၼ်သိုၵ်းယူႇၼႂ်းထိူၼ်ႇၼၼ်ႉတေႁွင်ႉဝႃႈ “သိူဝ်ဝၢႆႇ” ဢမ်ႇၼၼ် “သိူဝ်လုမ်ႉၾႃႉꧦ ၵူၺ်းၵႃႈၵူၼ်းတင်းၼမ်တေႁူႉၸၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၼႆႉယဝ်ႉ။

{{Infobox ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ
| ၸိုဝ်ႈ = ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၶႅပ်းႁၢင်ႈ = Soa-Jeng-Young-heoy.jpg
| ဢႃႇယု = 65 (1939-2004)
| ဝၼ်းလိူၼ်ပီၵိူတ်ႇ = 26.4.1939 
| ၸိုဝ်ႈတႄႉတႄႉ = ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ 
| ၸိုဝ်ႈပေႃႈမႄႈ = ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း
| တီႈၵိူတ်ႇ= ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၵူၼ်းမိူင်း = မိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ
| ၸၢဝ်းၶိူဝ်း = တႆး
| ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် = ၸၢဝ်းပုတ်ႉ
| ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈပႆႇၺႃႇ = Ph.D
| ၼႃႈၵၢၼ် = ပၢႆးမိူင်း
| ၵေႃႉၵူႈ = ၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ (ၵဵင်းတုင်)
| လုၵ်ႈလၢင်း = ၸဝ်ႈဢုင်းၾႃႉ၊ ၸဝ်ႈဢွၼ်းၵျူးၼႃး
| ၶၢဝ်ႇႁူင်လိုဝ်းလင် = ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး
| ႁွႆးမိုဝ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ= 
| ၶႅပ်းၸုမ်ႈ ၸိူဝ်းလႆႈမႃး= Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
| ဝၼ်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇ = 24.7.2004
| တီႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇ=
| လၢႆးမိုဝ်း=
| ၵွင်ႉသၢၼ်ၼႅတ်ႇ =
 }}
==ပိုၼ်း==
===ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈ ဝၼ်းထိ 26 လိူၼ်ဢေႇၽြူဝ်ႇ ပီၶရဵတ်ႈ 1939 တီႈႁေႃႁူင်မိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ (ႁေႃၸဝ်ႈၾႃႉတႆး) ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးၸမ်ပေႃးၵႆၼွင်ဢိၼ်းလေး ဢၼ်ပဵၼ်တီႈလေႇ တီႈဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈသဵင် ၼႂ်းမိူင်းတႆးယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ၊ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၶွင် ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ (ၸဝ်ႈၾႃႉသူၺ်တႅၵ်ႈ) လႄႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း (လုၵ်ႈသၢဝ် ၸဝ်ႈၶုၼ်သုင်တူၼ်ႈႁုင်း ၸဝ်ႈၾႃႉ မိူင်းသႅၼ်ဝီ)။

===ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးပီႈၼွင်ႈႁူမ်ႈတွင်ႉၵၼ် 6 ၵေႃႉ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႉမၢႆသွင် ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈမီးၼင်ႇၼႆ-
1. ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈသိူဝ်) &lt;br&gt;
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ) &lt;br&gt;
3. ၸဝ်ႈယိင်းသီႇတႃႇ (ၸဝ်ႈယိင်း) &lt;br&gt;
4. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈမီ) &lt;br&gt;
5. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁၢၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈႁၢၼ်) &lt;br&gt;
6. ၸဝ်ႈယိင်းရတၼႃႇသႅင်လိုၼ်း (ၸဝ်ႈလိုၼ်း) မီးၼင်ႇၼႆ။

===ၼႃႈႁိူၼ်း===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၵူပ်ႉၵူႈၸွမ်းၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ ဝဵင်းၵဵင်တုင် သေလႆႈမီးလုၵ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်သွင်ၵေႃႉ လုၵ်ႈၸၢႆးမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈဢုင်ၾႃႉ ဝၢႆးမႃးလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းၸၼ်ႁၢင်ႈ လုၵ်ႈယိင်ႈမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈယိင်းဢႃရၸၼႃ။

==ၵၢၼ်ႁဵၼ်း==
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈဢွင်ႇၸၼ်ႉသိပ်ႈတီႈႁူင်းႁဵၼ်း Methodist ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ မိူဝ်ႈပီ 1957 သေ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉလႆႈသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်တႃႈၵုင်ႈ လႆႈႁဵၼ်းယဝ်ႉ B.A. ပၢႆးၽႃႇသႃႇဢင်းၵိတ်ႉ လႄႈပၢႆးပိုၼ်း မိူဝ်းပီ 1961 သေ လႆႈႁပ်ႉပဵၼ်ၶူးသွၼ်တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ယူႇလၢႆပီ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႆႈၶိုၼ်းသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း M.A., လႄႈ Ph.D. ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်းတီႈၸၼ်ႉၸွမ် British Columbia, Canada တေႃႇပေႃးႁဵၼ်းယဝ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

== ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၼႃႈႁိူၼ်း ==
ၵွပ်ႈပေႃးၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႄႈမႄႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ပေႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ၊ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆး ဝၢႆးမိူင်ႈႁုပ်ႈတုမ်ႇမျႅၼ်ႇမႃႇ လႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉမိူဝ်ႈပီ 1948 ယဝ်ႉ၊ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈႁပ်ႉလိူၵ်ႈပဵၼ် ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်းယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်လႅၵ်ႈလၢႆႈ သိုၵ်းလႆႈၶိုၼ်ႈမႃးယိုတ်းဢမ်းၼၢတ်ႈ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်ႉၶဝ်ႈထွင်ႇသေ လႆႈႁၢႆလၢႆၵႂႃႇဢမ်ႇႁူႉဝႃႈတၢႆႁိုဝ်လိပ်းတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်ႈၶမ်း ၵေႃႈပဵၼ်ၵူၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇၼႂ်းပိုၼ်ႈတႆး မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်တေႇၸၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉပဵၼ်ၸုမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းသေ လႆႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်း လွင်ႈလုၵ်ႈၽိုၼ်ႉတႆး လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးမႃးယူႇတႃႇသေ။

== ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ==
ပီ 1961 မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉဢႃႇယုလႆႈ 22 ပီ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း (Nationalities Students United Front) ဝၢႆးသေၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ သိုၵ်ႈမၢၼ်ႈဢၼ်မီးၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်းပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈ လႆႈယိုတ်းဢႃႈၼႃႇ ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၶဝ်ႈၶွၵ်ႈသေ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇၼႂ်းၶွၵ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၶၢဝ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ႁိုဝ်တၢႆတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉပႃးၸဝ်ႈမီ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ ၼွင်ႉၸၢႆးၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးႁႅမ်တၢႆ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်းမႃးၺွပ်းပေႃးမၼ်းၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ ပီ 1963 ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်းသိုၵ်းတႆးတႃႇတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ် (SSIA) ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈပဵၼ်ၽွင်းၶဵဝ် တႃႇဢုပ်ႇၵုမ်ၸွမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈလွင်ႈဢုပ်ႇၵုမ်ၵေႃႈဢမ်ႇဢွင်ႇမၢၼ်လႆႈ။


တေႇဢဝ်မိူဝ်ႈပီ 1964 တေႃႇပေႃးထိုင် 1976 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၶဝ်ႈမႃးၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်း ၸုမ်းသိုၵ်းတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃတႆးမႃးယူႇတႃႇသေႇ၊ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈ လႆႈမီးၸၼ်ႉထၢၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ လႆႈပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး လႄႈလႆႈပဵၼ်ၽူႈၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (Shan State Progress Party) သေ၊ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈပီ 1972 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇၽူႈသိုဝ်ႇဢင်ႇၵိတ်ႉမႃးႁဵတ်းဝီးတီးဢူဝ်းပၼ်တၢင်းႁူႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈမိူင်းတႆး ဢၼ်မီးလွင်ႈမုင်ႈမွင်းဝႃႈ တေလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈၸွႆႈလိူဝ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၼႂ်းလွင်ႈဢၼ်လႆႈတေႃႇသူႈၸွမ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။


ဝၢႆးသေဢႃႇမေႇရိၵၢၼ်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၸွႆႈမၢၼ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽႅၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်ဝၢင်းဝႆႉ လုပႅတ်ႈသေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ SSA လႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း CPB (Communist Party of Burma) ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇယွၼ်းလွင်ႈၸွႆႈထႅမ် ၵွင်ႈၵၢင်ႇလႄႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း ၵူၺ်းၵႃႈမီးလွင်ႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈတေလႆႈယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈပေႃႇလႃႇသီႇၶွင်ၸုမ်း CPB ၼႆယူႇယဝ်ႉ။


ၼႂ်းပီ 1975 ၸုမ်းသိုၵ်းတႆးလႆႈထူပ်းၺႃးပၼ်ႁႃ ၶၢတ်ႇငိုၼ်းသိုဝ်ႉၵွင်ႈၵၢင်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵမ်ႉၼမ်ၸင်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ (CPB) တွၼ်ႈတႃႇတေလႆႈလွင်ႈၸွႆႈထႅမ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈၸုမ်းတပ်ႉသိုၵ်းတႆး ဢၼ်ယႅၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၼႆႉ မီးၶေႃႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈ တေလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈ CPB ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလွင်ႈတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၼႂ်းဝူင်ႈၵၢင်တပ်ႉသိုၵ်းတႆးဢၼ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ CPB ဝၢႆးၼၼ်ႉၸဝ်ႈၸၢင်ႉၸင်ႇလႆႈထုၵ်ႇၺႃးလွင်ႈမိပ်ႇႁႂ်ႈၵိုတ်းယူတ်းယႃတူဝ်သေ လႆႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။


'''ၶပ်ႉၸႅၼ်ႇလွင်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ'''
* 1963 ၶဝ်ႈလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး (SSIA) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် တပ်ႉသိုၵ့် (SSA)၊ လႆႈၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈၵတ်းယဵၼ် တင်းၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်း။
* 1964 ပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။ 
* 1966 ပဵၼ် ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။
* 1968 ပဵၼ် ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး။
* 1971 ၶွၼ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (SSPP) သေ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇ။
* 1976 ဢိင်ၼိူဝ် တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်သေ ၵိုတ်းပေႃးၵၢၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ ယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး။ လႆႈၽႃႇတတ်း ႁူဝ်ၸႂ်။
* 1984 တႅမ်ႉဢွၵ်ႇပပ်ႉ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ &quot;တႆးပႃႇၽိူင်းမိူင်းၼွၵ်ႈ&quot; 
* 1985 ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇ တမ်ႈတီႈ မိူင်းၶၼေႇတိူဝ်ႇ Canada
* 1990 ႁပ်ႉလႆႈၸုမ်ႈ M.A ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း။
* 1996 ပဵၼ်တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ႁူမ်ႈတုမ်တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ ၸိုင်ႈတႆး (SDU)
* 1997 လႆႈၸုမ်ႈ Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
* 1998 ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း (UNLD-LA)
* 1999 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၶူင်းၵၢၼ်မႄးလီၵၼ်ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (NRP) လႄႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼွၵ်ႈမိူင်း (NCGUB)
* 2001 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၵေႃႇမတီႇၽွမ်ႉႁူမ်ႈ လႄႈ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENSCC) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် ၶွင်ႇသီႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENC)
* 2004 ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ENSCC ၊ လိူၼ်မေႇ ၵူတ်ႇၺႃး ၼိူဝ်ႉငွၵ်း တႂ်ႈဢွၵ်းဢေႃ။
* 2004 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ 24 ဝၼ်း သဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်။

==လၢႆႈလွင်ႈႁဵတ်ႈၵၢၼ်သိုၵ်း မႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆး==
ဝၢႆးသေဢွၵ်ႇတပ်ႉသိုၵ်းမႃးယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈပိၼ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ် ဢဝ်တႄႉဢဝ်ဝႃႈလွင်ႈလိၵ်ႈလၢႆးတႅၼ်း မိူဝ်ႈပီ 1984 ၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးပပ်ႉၼိုင်ႈ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ '''“The Shan of Burma: Memoirs of a Shan Exile”''' '''(ၼုမ်ႇတႆးယၢၼ်ႁိူၼ်း)''' ဢၼ်ပဵၼ်လွင်ႈပိုၼ်းတႆး ဢၼ်လၢတ်ႈၶႆႈၼေပိုၼ်းတႆးၸဵမ်မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးပၢၼ်ၵွၼ်ႇ သိုပ်ႇမႃးတေႃႇပေႃးထိုင်ပၢၼ် တိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း တေႃႇပေႃးထိုင် ပၢၼ်ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅပ်းတတ်းၸႂ် ၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်သိုၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

== ၸိုဝ်ႈတၢင်ႇဢၼ်==
1. ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ &lt;br&gt;
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၢႆႇ &lt;br&gt;
3. ၶုၼ်လုမ်ႉၾႃႉ &lt;br&gt;
4. Eugene Thaike

[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:!Main category]]

==ၽိုၼ်ဢိင်==
1. ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၵၢၼ်ဢုပ်ႇပိူင်ႇ၊ 2004၊ သႃလဝိၼ်းၽူတ်း ပပ်ႉထူၼ်ႈ 15၊ ၸၼ်မႃးတီႈ၊ http://salweenpost.blogspot.com/2011/06/blog-post_4595.html</text>
      <sha1>i8kjc81gwucabdznlbqqq0z5xwo91h8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>55120</id>
      <parentid>55119</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T07:13:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Seng Ku Hurng</username>
        <id>3025</id>
      </contributor>
      <comment>/* ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21643" xml:space="preserve">ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႈႁူၺ်ႈ ပဵၼ်လုၵ်ႈ [[ၶမ်းသိူၵ်ႈ၊ ၸဝ်ႈ (ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ)|'''ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ''']] (ၸဝ်ႈၾႃႉၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ) ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မျႅၼ်ႇမႃႇၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဝၢႆးလင်းဢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 1948 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၢင်းမႁႃႇတေႇဝီႇႁိူၼ်းၶမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းတၢင်းၼမ်တေႁွင်ႉဝႃႈ '''ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း''' ၼႆႉယဝ်ႉ၊ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်းပဵၼ်လုၵ်ႈသၢဝ်ၸဝ်ႈၾႃႉၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်း မိူင်းသႅၼ်ဝီ ယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးၸိုဝ်ႈဢၼ်ပိူၼ်ႈႁွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈလၢႆၸိုဝ်ႈ ၸိုဝ်ႈတႄႉꧦ မၼ်းၸဝ်ႈၼႂ်းဢၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းႁၢင်ႈႁေႃၶဝ်ႁွင်ႉတႄႉ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈၼွၵ်ႈမိူင်းသမ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ “Eugene Thaike” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈပဵၼ်သိုၵ်းယူႇၼႂ်းထိူၼ်ႇၼၼ်ႉတေႁွင်ႉဝႃႈ “သိူဝ်ဝၢႆႇ” ဢမ်ႇၼၼ် “သိူဝ်လုမ်ႉၾႃႉꧦ ၵူၺ်းၵႃႈၵူၼ်းတင်းၼမ်တေႁူႉၸၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၼႆႉယဝ်ႉ။

{{Infobox ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ
| ၸိုဝ်ႈ = ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၶႅပ်းႁၢင်ႈ = Soa-Jeng-Young-heoy.jpg
| ဢႃႇယု = 65 (1939-2004)
| ဝၼ်းလိူၼ်ပီၵိူတ်ႇ = 26.4.1939 
| ၸိုဝ်ႈတႄႉတႄႉ = ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ 
| ၸိုဝ်ႈပေႃႈမႄႈ = ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း
| တီႈၵိူတ်ႇ= ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၵူၼ်းမိူင်း = မိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ
| ၸၢဝ်းၶိူဝ်း = တႆး
| ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် = ၸၢဝ်းပုတ်ႉ
| ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈပႆႇၺႃႇ = Ph.D
| ၼႃႈၵၢၼ် = ပၢႆးမိူင်း
| ၵေႃႉၵူႈ = ၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ (ၵဵင်းတုင်)
| လုၵ်ႈလၢင်း = ၸဝ်ႈဢုင်းၾႃႉ၊ ၸဝ်ႈဢွၼ်းၵျူးၼႃး
| ၶၢဝ်ႇႁူင်လိုဝ်းလင် = ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး
| ႁွႆးမိုဝ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ= 
| ၶႅပ်းၸုမ်ႈ ၸိူဝ်းလႆႈမႃး= Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
| ဝၼ်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇ = 24.7.2004
| တီႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇ=
| လၢႆးမိုဝ်း=
| ၵွင်ႉသၢၼ်ၼႅတ်ႇ =
 }}
==ပိုၼ်း==
===ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈ ဝၼ်းထိ 26 လိူၼ်ဢေႇၽြူဝ်ႇ ပီၶရဵတ်ႈ 1939 တီႈႁေႃႁူင်မိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ (ႁေႃၸဝ်ႈၾႃႉတႆး) ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးၸမ်ပေႃးၵႆၼွင်ဢိၼ်းလေး ဢၼ်ပဵၼ်တီႈလေႇ တီႈဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈသဵင် ၼႂ်းမိူင်းတႆးယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ၊ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၶွင် ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ (ၸဝ်ႈၾႃႉသူၺ်တႅၵ်ႈ) လႄႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း (လုၵ်ႈသၢဝ် ၸဝ်ႈၶုၼ်သုင်တူၼ်ႈႁုင်း ၸဝ်ႈၾႃႉ မိူင်းသႅၼ်ဝီ)။

===ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးပီႈၼွင်ႈႁူမ်ႈတွင်ႉၵၼ် 6 ၵေႃႉ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႉမၢႆသွင် ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈမီးၼင်ႇၼႆ-
1. ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈသိူဝ်) &lt;br&gt;
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ) &lt;br&gt;
3. ၸဝ်ႈယိင်းသီႇတႃႇ (ၸဝ်ႈယိင်း) &lt;br&gt;
4. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈမီ) &lt;br&gt;
5. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁၢၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈႁၢၼ်) &lt;br&gt;
6. ၸဝ်ႈယိင်းရတၼႃႇသႅင်လိုၼ်း (ၸဝ်ႈလိုၼ်း) မီးၼင်ႇၼႆ။

===ၼႃႈႁိူၼ်း===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၵူပ်ႉၵူႈၸွမ်းၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ ဝဵင်းၵဵင်တုင် သေလႆႈမီးလုၵ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်သွင်ၵေႃႉ လုၵ်ႈၸၢႆးမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈဢုင်ၾႃႉ ဝၢႆးမႃးလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းၸၼ်ႁၢင်ႈ လုၵ်ႈယိင်ႈမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈယိင်းဢႃရၸၼႃ။

==ၵၢၼ်ႁဵၼ်း==
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈဢွင်ႇၸၼ်ႉသိပ်ႈတီႈႁူင်းႁဵၼ်း Methodist ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ မိူဝ်ႈပီ 1957 သေ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉလႆႈသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်တႃႈၵုင်ႈ လႆႈႁဵၼ်းယဝ်ႉ B.A. ပၢႆးၽႃႇသႃႇဢင်းၵိတ်ႉ လႄႈပၢႆးပိုၼ်း မိူဝ်းပီ 1961 သေ လႆႈႁပ်ႉပဵၼ်ၶူးသွၼ်တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ယူႇလၢႆပီ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႆႈၶိုၼ်းသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း M.A., လႄႈ Ph.D. ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်းတီႈၸၼ်ႉၸွမ် British Columbia, Canada တေႃႇပေႃးႁဵၼ်းယဝ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

== ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၼႃႈႁိူၼ်း ==
ၵွပ်ႈပေႃးၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႄႈမႄႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ပေႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ၊ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆး ဝၢႆးမိူင်ႈႁုပ်ႈတုမ်ႇမျႅၼ်ႇမႃႇ လႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉမိူဝ်ႈပီ 1948 ယဝ်ႉ၊ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈႁပ်ႉလိူၵ်ႈပဵၼ် ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်းယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်လႅၵ်ႈလၢႆႈ သိုၵ်းလႆႈၶိုၼ်ႈမႃးယိုတ်းဢမ်းၼၢတ်ႈ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်ႉၶဝ်ႈထွင်ႇသေ လႆႈႁၢႆလၢႆၵႂႃႇဢမ်ႇႁူႉဝႃႈတၢႆႁိုဝ်လိပ်းတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်ႈၶမ်း ၵေႃႈပဵၼ်ၵူၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇၼႂ်းပိုၼ်ႈတႆး မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်တေႇၸၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉပဵၼ်ၸုမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းသေ လႆႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်း လွင်ႈလုၵ်ႈၽိုၼ်ႉတႆး လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးမႃးယူႇတႃႇသေ။

== ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ==
ပီ 1961 မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉဢႃႇယုလႆႈ 22 ပီ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း (Nationalities Students United Front) ဝၢႆးသေၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ သိုၵ်ႈမၢၼ်ႈဢၼ်မီးၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်းပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈ လႆႈယိုတ်းဢႃႈၼႃႇ ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၶဝ်ႈၶွၵ်ႈသေ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇၼႂ်းၶွၵ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၶၢဝ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ႁိုဝ်တၢႆတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉပႃးၸဝ်ႈမီ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ ၼွင်ႉၸၢႆးၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးႁႅမ်တၢႆ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်းမႃးၺွပ်းပေႃးမၼ်းၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ ပီ 1963 ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်းသိုၵ်းတႆးတႃႇတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ် (SSIA) ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈပဵၼ်ၽွင်းၶဵဝ် တႃႇဢုပ်ႇၵုမ်ၸွမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈလွင်ႈဢုပ်ႇၵုမ်ၵေႃႈဢမ်ႇဢွင်ႇမၢၼ်လႆႈ။


တေႇဢဝ်မိူဝ်ႈပီ 1964 တေႃႇပေႃးထိုင် 1976 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၶဝ်ႈမႃးၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်း ၸုမ်းသိုၵ်းတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃတႆးမႃးယူႇတႃႇသေႇ၊ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈ လႆႈမီးၸၼ်ႉထၢၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ လႆႈပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး လႄႈလႆႈပဵၼ်ၽူႈၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (Shan State Progress Party) သေ၊ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈပီ 1972 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇၽူႈသိုဝ်ႇဢင်ႇၵိတ်ႉမႃးႁဵတ်းဝီးတီးဢူဝ်းပၼ်တၢင်းႁူႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈမိူင်းတႆး ဢၼ်မီးလွင်ႈမုင်ႈမွင်းဝႃႈ တေလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈၸွႆႈလိူဝ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၼႂ်းလွင်ႈဢၼ်လႆႈတေႃႇသူႈၸွမ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
[[file:The Shan of Burma.jpg|thumb|left|190px|&lt;center&gt; ပပ်ႉ The Shan of Burma: Memoirs of a Shan Exile &lt;br&gt; ၽိမ်းဢွၵ်ႇမိူဝ်ႈ ပီ 2010&lt;/center&gt;]]

ဝၢႆးသေဢႃႇမေႇရိၵၢၼ်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၸွႆႈမၢၼ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽႅၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်ဝၢင်းဝႆႉ လုပႅတ်ႈသေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ SSA လႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း CPB (Communist Party of Burma) ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇယွၼ်းလွင်ႈၸွႆႈထႅမ် ၵွင်ႈၵၢင်ႇလႄႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း ၵူၺ်းၵႃႈမီးလွင်ႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈတေလႆႈယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈပေႃႇလႃႇသီႇၶွင်ၸုမ်း CPB ၼႆယူႇယဝ်ႉ။


ၼႂ်းပီ 1975 ၸုမ်းသိုၵ်းတႆးလႆႈထူပ်းၺႃးပၼ်ႁႃ ၶၢတ်ႇငိုၼ်းသိုဝ်ႉၵွင်ႈၵၢင်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵမ်ႉၼမ်ၸင်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ (CPB) တွၼ်ႈတႃႇတေလႆႈလွင်ႈၸွႆႈထႅမ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈၸုမ်းတပ်ႉသိုၵ်းတႆး ဢၼ်ယႅၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၼႆႉ မီးၶေႃႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈ တေလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈ CPB ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလွင်ႈတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၼႂ်းဝူင်ႈၵၢင်တပ်ႉသိုၵ်းတႆးဢၼ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ CPB ဝၢႆးၼၼ်ႉၸဝ်ႈၸၢင်ႉၸင်ႇလႆႈထုၵ်ႇၺႃးလွင်ႈမိပ်ႇႁႂ်ႈၵိုတ်းယူတ်းယႃတူဝ်သေ လႆႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။


'''ၶပ်ႉၸႅၼ်ႇလွင်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ'''
* 1963 ၶဝ်ႈလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး (SSIA) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် တပ်ႉသိုၵ့် (SSA)၊ လႆႈၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈၵတ်းယဵၼ် တင်းၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်း။
* 1964 ပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။ 
* 1966 ပဵၼ် ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။
* 1968 ပဵၼ် ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး။
* 1971 ၶွၼ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (SSPP) သေ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇ။
* 1976 ဢိင်ၼိူဝ် တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်သေ ၵိုတ်းပေႃးၵၢၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ ယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး။ လႆႈၽႃႇတတ်း ႁူဝ်ၸႂ်။
* 1984 တႅမ်ႉဢွၵ်ႇပပ်ႉ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ &quot;တႆးပႃႇၽိူင်းမိူင်းၼွၵ်ႈ&quot; 
* 1985 ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇ တမ်ႈတီႈ မိူင်းၶၼေႇတိူဝ်ႇ Canada
* 1990 ႁပ်ႉလႆႈၸုမ်ႈ M.A ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း။
* 1996 ပဵၼ်တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ႁူမ်ႈတုမ်တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ ၸိုင်ႈတႆး (SDU)
* 1997 လႆႈၸုမ်ႈ Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
* 1998 ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း (UNLD-LA)
* 1999 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၶူင်းၵၢၼ်မႄးလီၵၼ်ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (NRP) လႄႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼွၵ်ႈမိူင်း (NCGUB)
* 2001 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၵေႃႇမတီႇၽွမ်ႉႁူမ်ႈ လႄႈ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENSCC) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် ၶွင်ႇသီႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENC)
* 2004 ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ENSCC ၊ လိူၼ်မေႇ ၵူတ်ႇၺႃး ၼိူဝ်ႉငွၵ်း တႂ်ႈဢွၵ်းဢေႃ။
* 2004 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ 24 ဝၼ်း သဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်။

==လၢႆႈလွင်ႈႁဵတ်ႈၵၢၼ်သိုၵ်း မႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆး==
ဝၢႆးသေဢွၵ်ႇတပ်ႉသိုၵ်းမႃးယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈပိၼ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ် ဢဝ်တႄႉဢဝ်ဝႃႈလွင်ႈလိၵ်ႈလၢႆးတႅၼ်း မိူဝ်ႈပီ 1984 ၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးပပ်ႉၼိုင်ႈ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ '''“The Shan of Burma: Memoirs of a Shan Exile”''' '''(ၼုမ်ႇတႆးယၢၼ်ႁိူၼ်း)''' ဢၼ်ပဵၼ်လွင်ႈပိုၼ်းတႆး ဢၼ်လၢတ်ႈၶႆႈၼေပိုၼ်းတႆးၸဵမ်မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးပၢၼ်ၵွၼ်ႇ သိုပ်ႇမႃးတေႃႇပေႃးထိုင်ပၢၼ် တိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း တေႃႇပေႃးထိုင် ပၢၼ်ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅပ်းတတ်းၸႂ် ၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်သိုၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

== ၸိုဝ်ႈတၢင်ႇဢၼ်==
1. ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ &lt;br&gt;
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၢႆႇ &lt;br&gt;
3. ၶုၼ်လုမ်ႉၾႃႉ &lt;br&gt;
4. Eugene Thaike

[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:!Main category]]

==ၽိုၼ်ဢိင်==
1. ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၵၢၼ်ဢုပ်ႇပိူင်ႇ၊ 2004၊ သႃလဝိၼ်းၽူတ်း ပပ်ႉထူၼ်ႈ 15၊ ၸၼ်မႃးတီႈ၊ http://salweenpost.blogspot.com/2011/06/blog-post_4595.html</text>
      <sha1>ahc9vrgv3otrk0ij7mv93aow6mn4mqf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>55121</id>
      <parentid>55120</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T07:14:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Seng Ku Hurng</username>
        <id>3025</id>
      </contributor>
      <comment>/* ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21642" xml:space="preserve">ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႈႁူၺ်ႈ ပဵၼ်လုၵ်ႈ [[ၶမ်းသိူၵ်ႈ၊ ၸဝ်ႈ (ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ)|'''ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ''']] (ၸဝ်ႈၾႃႉၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ) ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မျႅၼ်ႇမႃႇၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဝၢႆးလင်းဢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 1948 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၢင်းမႁႃႇတေႇဝီႇႁိူၼ်းၶမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းတၢင်းၼမ်တေႁွင်ႉဝႃႈ '''ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း''' ၼႆႉယဝ်ႉ၊ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်းပဵၼ်လုၵ်ႈသၢဝ်ၸဝ်ႈၾႃႉၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်း မိူင်းသႅၼ်ဝီ ယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးၸိုဝ်ႈဢၼ်ပိူၼ်ႈႁွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈလၢႆၸိုဝ်ႈ ၸိုဝ်ႈတႄႉꧦ မၼ်းၸဝ်ႈၼႂ်းဢၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းႁၢင်ႈႁေႃၶဝ်ႁွင်ႉတႄႉ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈၼွၵ်ႈမိူင်းသမ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ “Eugene Thaike” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈပဵၼ်သိုၵ်းယူႇၼႂ်းထိူၼ်ႇၼၼ်ႉတေႁွင်ႉဝႃႈ “သိူဝ်ဝၢႆႇ” ဢမ်ႇၼၼ် “သိူဝ်လုမ်ႉၾႃႉꧦ ၵူၺ်းၵႃႈၵူၼ်းတင်းၼမ်တေႁူႉၸၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၼႆႉယဝ်ႉ။

{{Infobox ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ
| ၸိုဝ်ႈ = ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၶႅပ်းႁၢင်ႈ = Soa-Jeng-Young-heoy.jpg
| ဢႃႇယု = 65 (1939-2004)
| ဝၼ်းလိူၼ်ပီၵိူတ်ႇ = 26.4.1939 
| ၸိုဝ်ႈတႄႉတႄႉ = ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ 
| ၸိုဝ်ႈပေႃႈမႄႈ = ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း
| တီႈၵိူတ်ႇ= ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ
| ၵူၼ်းမိူင်း = မိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ
| ၸၢဝ်းၶိူဝ်း = တႆး
| ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် = ၸၢဝ်းပုတ်ႉ
| ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈပႆႇၺႃႇ = Ph.D
| ၼႃႈၵၢၼ် = ပၢႆးမိူင်း
| ၵေႃႉၵူႈ = ၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ (ၵဵင်းတုင်)
| လုၵ်ႈလၢင်း = ၸဝ်ႈဢုင်းၾႃႉ၊ ၸဝ်ႈဢွၼ်းၵျူးၼႃး
| ၶၢဝ်ႇႁူင်လိုဝ်းလင် = ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး
| ႁွႆးမိုဝ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ= 
| ၶႅပ်းၸုမ်ႈ ၸိူဝ်းလႆႈမႃး= Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
| ဝၼ်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇ = 24.7.2004
| တီႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇ=
| လၢႆးမိုဝ်း=
| ၵွင်ႉသၢၼ်ၼႅတ်ႇ =
 }}
==ပိုၼ်း==
===ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈ ဝၼ်းထိ 26 လိူၼ်ဢေႇၽြူဝ်ႇ ပီၶရဵတ်ႈ 1939 တီႈႁေႃႁူင်မိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ (ႁေႃၸဝ်ႈၾႃႉတႆး) ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးၸမ်ပေႃးၵႆၼွင်ဢိၼ်းလေး ဢၼ်ပဵၼ်တီႈလေႇ တီႈဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈသဵင် ၼႂ်းမိူင်းတႆးယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ၊ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၶွင် ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ (ၸဝ်ႈၾႃႉသူၺ်တႅၵ်ႈ) လႄႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း (လုၵ်ႈသၢဝ် ၸဝ်ႈၶုၼ်သုင်တူၼ်ႈႁုင်း ၸဝ်ႈၾႃႉ မိူင်းသႅၼ်ဝီ)။

===ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးပီႈၼွင်ႈႁူမ်ႈတွင်ႉၵၼ် 6 ၵေႃႉ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႉမၢႆသွင် ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈမီးၼင်ႇၼႆ-
1. ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈသိူဝ်) &lt;br&gt;
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ) &lt;br&gt;
3. ၸဝ်ႈယိင်းသီႇတႃႇ (ၸဝ်ႈယိင်း) &lt;br&gt;
4. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈမီ) &lt;br&gt;
5. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁၢၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈႁၢၼ်) &lt;br&gt;
6. ၸဝ်ႈယိင်းရတၼႃႇသႅင်လိုၼ်း (ၸဝ်ႈလိုၼ်း) မီးၼင်ႇၼႆ။

===ၼႃႈႁိူၼ်း===
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၵူပ်ႉၵူႈၸွမ်းၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ ဝဵင်းၵဵင်တုင် သေလႆႈမီးလုၵ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်သွင်ၵေႃႉ လုၵ်ႈၸၢႆးမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈဢုင်ၾႃႉ ဝၢႆးမႃးလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းၸၼ်ႁၢင်ႈ လုၵ်ႈယိင်ႈမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈယိင်းဢႃရၸၼႃ။

==ၵၢၼ်ႁဵၼ်း==
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈဢွင်ႇၸၼ်ႉသိပ်ႈတီႈႁူင်းႁဵၼ်း Methodist ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ မိူဝ်ႈပီ 1957 သေ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉလႆႈသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်တႃႈၵုင်ႈ လႆႈႁဵၼ်းယဝ်ႉ B.A. ပၢႆးၽႃႇသႃႇဢင်းၵိတ်ႉ လႄႈပၢႆးပိုၼ်း မိူဝ်းပီ 1961 သေ လႆႈႁပ်ႉပဵၼ်ၶူးသွၼ်တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ယူႇလၢႆပီ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႆႈၶိုၼ်းသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း M.A., လႄႈ Ph.D. ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်းတီႈၸၼ်ႉၸွမ် British Columbia, Canada တေႃႇပေႃးႁဵၼ်းယဝ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

== ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၼႃႈႁိူၼ်း ==
ၵွပ်ႈပေႃးၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႄႈမႄႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ပေႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ၊ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆး ဝၢႆးမိူင်ႈႁုပ်ႈတုမ်ႇမျႅၼ်ႇမႃႇ လႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉမိူဝ်ႈပီ 1948 ယဝ်ႉ၊ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈႁပ်ႉလိူၵ်ႈပဵၼ် ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်းယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်လႅၵ်ႈလၢႆႈ သိုၵ်းလႆႈၶိုၼ်ႈမႃးယိုတ်းဢမ်းၼၢတ်ႈ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်ႉၶဝ်ႈထွင်ႇသေ လႆႈႁၢႆလၢႆၵႂႃႇဢမ်ႇႁူႉဝႃႈတၢႆႁိုဝ်လိပ်းတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်ႈၶမ်း ၵေႃႈပဵၼ်ၵူၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇၼႂ်းပိုၼ်ႈတႆး မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်တေႇၸၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉပဵၼ်ၸုမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းသေ လႆႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်း လွင်ႈလုၵ်ႈၽိုၼ်ႉတႆး လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးမႃးယူႇတႃႇသေ။

== ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ==
ပီ 1961 မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉဢႃႇယုလႆႈ 22 ပီ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း (Nationalities Students United Front) ဝၢႆးသေၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ သိုၵ်ႈမၢၼ်ႈဢၼ်မီးၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်းပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈ လႆႈယိုတ်းဢႃႈၼႃႇ ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၶဝ်ႈၶွၵ်ႈသေ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇၼႂ်းၶွၵ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၶၢဝ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ႁိုဝ်တၢႆတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉပႃးၸဝ်ႈမီ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ ၼွင်ႉၸၢႆးၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးႁႅမ်တၢႆ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်းမႃးၺွပ်းပေႃးမၼ်းၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ ပီ 1963 ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်းသိုၵ်းတႆးတႃႇတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ် (SSIA) ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈပဵၼ်ၽွင်းၶဵဝ် တႃႇဢုပ်ႇၵုမ်ၸွမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈလွင်ႈဢုပ်ႇၵုမ်ၵေႃႈဢမ်ႇဢွင်ႇမၢၼ်လႆႈ။
[[file:The Shan of Burma.jpg|thumb|left|190px|&lt;center&gt; ပပ်ႉ The Shan of Burma: Memoirs of a Shan Exile &lt;br&gt; ၽိမ်းဢွၵ်ႇမိူဝ်ႈ ပီ 2010&lt;/center&gt;]]

တေႇဢဝ်မိူဝ်ႈပီ 1964 တေႃႇပေႃးထိုင် 1976 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၶဝ်ႈမႃးၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်း ၸုမ်းသိုၵ်းတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃတႆးမႃးယူႇတႃႇသေႇ၊ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈ လႆႈမီးၸၼ်ႉထၢၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ လႆႈပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး လႄႈလႆႈပဵၼ်ၽူႈၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (Shan State Progress Party) သေ၊ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈပီ 1972 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇၽူႈသိုဝ်ႇဢင်ႇၵိတ်ႉမႃးႁဵတ်းဝီးတီးဢူဝ်းပၼ်တၢင်းႁူႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈမိူင်းတႆး ဢၼ်မီးလွင်ႈမုင်ႈမွင်းဝႃႈ တေလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈၸွႆႈလိူဝ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၼႂ်းလွင်ႈဢၼ်လႆႈတေႃႇသူႈၸွမ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ဝၢႆးသေဢႃႇမေႇရိၵၢၼ်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၸွႆႈမၢၼ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽႅၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်ဝၢင်းဝႆႉ လုပႅတ်ႈသေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ SSA လႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း CPB (Communist Party of Burma) ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇယွၼ်းလွင်ႈၸွႆႈထႅမ် ၵွင်ႈၵၢင်ႇလႄႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း ၵူၺ်းၵႃႈမီးလွင်ႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈတေလႆႈယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈပေႃႇလႃႇသီႇၶွင်ၸုမ်း CPB ၼႆယူႇယဝ်ႉ။


ၼႂ်းပီ 1975 ၸုမ်းသိုၵ်းတႆးလႆႈထူပ်းၺႃးပၼ်ႁႃ ၶၢတ်ႇငိုၼ်းသိုဝ်ႉၵွင်ႈၵၢင်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵမ်ႉၼမ်ၸင်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ (CPB) တွၼ်ႈတႃႇတေလႆႈလွင်ႈၸွႆႈထႅမ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈၸုမ်းတပ်ႉသိုၵ်းတႆး ဢၼ်ယႅၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၼႆႉ မီးၶေႃႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈ တေလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈ CPB ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလွင်ႈတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၼႂ်းဝူင်ႈၵၢင်တပ်ႉသိုၵ်းတႆးဢၼ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ CPB ဝၢႆးၼၼ်ႉၸဝ်ႈၸၢင်ႉၸင်ႇလႆႈထုၵ်ႇၺႃးလွင်ႈမိပ်ႇႁႂ်ႈၵိုတ်းယူတ်းယႃတူဝ်သေ လႆႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။


'''ၶပ်ႉၸႅၼ်ႇလွင်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ'''
* 1963 ၶဝ်ႈလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး (SSIA) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် တပ်ႉသိုၵ့် (SSA)၊ လႆႈၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈၵတ်းယဵၼ် တင်းၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်း။
* 1964 ပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။ 
* 1966 ပဵၼ် ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။
* 1968 ပဵၼ် ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး။
* 1971 ၶွၼ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (SSPP) သေ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇ။
* 1976 ဢိင်ၼိူဝ် တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်သေ ၵိုတ်းပေႃးၵၢၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ ယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး။ လႆႈၽႃႇတတ်း ႁူဝ်ၸႂ်။
* 1984 တႅမ်ႉဢွၵ်ႇပပ်ႉ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ &quot;တႆးပႃႇၽိူင်းမိူင်းၼွၵ်ႈ&quot; 
* 1985 ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇ တမ်ႈတီႈ မိူင်းၶၼေႇတိူဝ်ႇ Canada
* 1990 ႁပ်ႉလႆႈၸုမ်ႈ M.A ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း။
* 1996 ပဵၼ်တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ႁူမ်ႈတုမ်တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ ၸိုင်ႈတႆး (SDU)
* 1997 လႆႈၸုမ်ႈ Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
* 1998 ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း (UNLD-LA)
* 1999 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၶူင်းၵၢၼ်မႄးလီၵၼ်ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (NRP) လႄႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼွၵ်ႈမိူင်း (NCGUB)
* 2001 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၵေႃႇမတီႇၽွမ်ႉႁူမ်ႈ လႄႈ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENSCC) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် ၶွင်ႇသီႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENC)
* 2004 ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ENSCC ၊ လိူၼ်မေႇ ၵူတ်ႇၺႃး ၼိူဝ်ႉငွၵ်း တႂ်ႈဢွၵ်းဢေႃ။
* 2004 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ 24 ဝၼ်း သဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်။

==လၢႆႈလွင်ႈႁဵတ်ႈၵၢၼ်သိုၵ်း မႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆး==
ဝၢႆးသေဢွၵ်ႇတပ်ႉသိုၵ်းမႃးယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈပိၼ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ် ဢဝ်တႄႉဢဝ်ဝႃႈလွင်ႈလိၵ်ႈလၢႆးတႅၼ်း မိူဝ်ႈပီ 1984 ၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးပပ်ႉၼိုင်ႈ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ '''“The Shan of Burma: Memoirs of a Shan Exile”''' '''(ၼုမ်ႇတႆးယၢၼ်ႁိူၼ်း)''' ဢၼ်ပဵၼ်လွင်ႈပိုၼ်းတႆး ဢၼ်လၢတ်ႈၶႆႈၼေပိုၼ်းတႆးၸဵမ်မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးပၢၼ်ၵွၼ်ႇ သိုပ်ႇမႃးတေႃႇပေႃးထိုင်ပၢၼ် တိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း တေႃႇပေႃးထိုင် ပၢၼ်ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅပ်းတတ်းၸႂ် ၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်သိုၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

== ၸိုဝ်ႈတၢင်ႇဢၼ်==
1. ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ &lt;br&gt;
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၢႆႇ &lt;br&gt;
3. ၶုၼ်လုမ်ႉၾႃႉ &lt;br&gt;
4. Eugene Thaike

[[ပိူင်ထၢၼ်ႈ:!Main category]]

==ၽိုၼ်ဢိင်==
1. ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၵၢၼ်ဢုပ်ႇပိူင်ႇ၊ 2004၊ သႃလဝိၼ်းၽူတ်း ပပ်ႉထူၼ်ႈ 15၊ ၸၼ်မႃးတီႈ၊ http://salweenpost.blogspot.com/2011/06/blog-post_4595.html</text>
      <sha1>9mqa45ilxi74uqc3kuwxvgfcwmmf37x</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>