Wikipedia
sowiki
https://so.wikipedia.org/wiki/Bogga_Hore
MediaWiki 1.39.0-wmf.23
first-letter
Media
Special
Talk
User
User talk
Wikipedia
Wikipedia talk
File
File talk
MediaWiki
MediaWiki talk
Template
Template talk
Help
Help talk
Category
Category talk
Portal
Portal talk
TimedText
TimedText talk
Module
Module talk
Gadget
Gadget talk
Gadget definition
Gadget definition talk
Talyaaniga
0
1603
239247
239228
2022-08-04T12:51:28Z
Mwasoge
29030
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
|conventional_long_name =
|native_name = Talyaaniga
|common_name = Talyani
|nickname(s) = Bel Paese
|image_flag = Flag of Italy.svg
|symbol_type = Emblem
|image_map = EU-Italy.svg
|map_caption = {{map caption |location_color=dark green |region=Europe |region_color=dark grey |subregion= [[Midowga Yurub]] |subregion_color= light green |legend=EU-Italy.svg}}
|national_anthem = {{native name|it|[Ode Al Leader]]}}<br />[[File:Fratelli d'Italia.ogg|center]]
|official_languages = [[Af-Taliyaani]]
<sup>a</sup>
|Religion= Kaniisada Kaatooliga
|capital = [[Roma]]
|latd=41 |latm=54 |latNS=N |longd=12 |longm=29 |longEW=E
|largest_city = capital
|largest_metropolitan area = {{hlist |[[Milan]] |Napoli}}
|demonym = Talyaani
|government_type = [[Jamhuuriyadda]]
|Leader_senior1 = [[Giuseppe Conte]]
|legislature = Baarlamaan
|upper_house = Senato della Repubblica
|lower_house = Camera dei deputati
|accessionEUdate = Maarso 25, 1957 (founding member)
|EUseats = 78
|area_rank = 72aad
|area_magnitude = 1 E11
|area_km2 = 301,338
|area_sq_mi = 116,347 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|percent_water = 2.4
|population_census = 59,433,744<ref name="Istat">{{cite web |url=http://www.istat.it/it/files/2012/12/volume_popolazione-legale_XV_censimento_popolazione.pdf|title=Census 2011 - final results |publisher=[[National Institute of Statistics (Italy)|ISTAT]] |accessdate=19 December 2012}}</ref>
|population_census_year = 2011
|population_census_rank = 23aad
|population_estimate = 60,782,668<ref>{{cite web |url=http://www.istat.it/en/archive/125852|title=National demographic balance, year 2013|publisher=[[National Institute of Statistics (Italy)|ISTAT]] |accessdate=18 June 2014}}</ref>
|population_estimate_year = 2013
|population_estimate_rank = 23aad
|population_density_rank = 63aad
|population_density_km2 = 201.7
|population_density_sq_mi = 522.4 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|GDP_PPP = $2.066 trillion<ref name=autogenerated1 >{{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=39&pr.y=6&sy=2014&ey=2014&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=136&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Italy |publisher=International Monetary Fund |accessdate=1 November 2014}}</ref>
|GDP_PPP_rank = 12th
|GDP_PPP_year = 2014
|GDP_PPP_per_capita = $34,455<ref name=autogenerated1/>
|GDP_PPP_per_capita_rank = 31st
|GDP_nominal = $2.13 trillion<ref name=autogenerated1/>
|GDP_nominal_rank = 8aad
|GDP_nominal_year = 2014
|GDP_nominal_per_capita = $35,512<ref name=autogenerated1/>
|GDP_nominal_per_capita_rank = 27th
|sovereignty_type = Boqortooyo
|established_event1 = Midoobidda
|established_date1 = Maarso 17, 1861
|established_event2 = Jamhuuriyadda
|established_date2 = Juun 2, 1946
|established_event3 = {{nowrap|[[Enlargement of the European Union#Founding members|Founded]] the [[Suuqa ka dhaxeeya Yurub]]}} {{nowrap|(now the [[European Union]])}}
|established_date3 = Janaayo 1, 1958
|Gini_year = 2011
|Gini_change = <!--increase/decrease/steady-->
|Gini = 31.9 <!--number only-->
|Gini_ref = <ref name=eurogini>{{cite web|title=Gini coefficient of equivalised disposable income (source: SILC)|url=http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?|dataset=ilc_di12|publisher=Eurostat Data Explorer|accessdate=13 August 2013}}</ref>
|Gini_rank =
|HDI_year = 2013<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
|HDI_change = steady<!--increase/decrease/steady-->
|HDI = 0.872 <!--number only-->
|HDI_ref = <ref name="HDI">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr14-summary-en.pdf |title=2014 Human Development Report Summary |date=2014 |accessdate=Luuliyo 27, 2014 |publisher=United Nations Development Programme | pages=21–25}}</ref>
|HDI_rank = 26th
|currency = Euro (€)<sup>b</sup>
|currency_code = EUR
|country_code =
|time_zone = [[Central European Time|CET]]
|utc_offset = +1
|time_zone_DST = [[Central European Summer Time|CEST]]
|utc_offset_DST = +2
|drives_on =
|calling_code = 39<sup>c</sup>
|cctld = [[.it]]<sup>d</sup>
|footnote_a = <span style="font-size:100%;">French is co-official in the [[Aosta Valley]]; [[Slovene language|Slovene]] is co-official in the [[province of Trieste]] and the [[province of Gorizia]]; German and [[Ladin language|Ladin]] are co-official in [[South Tyrol]].</span>
|footnote_b = <span style="font-size:100%;">Before 2002, the [[Italian lira|Italian Lira]]. The euro is accepted in [[Campione d'Italia]], but the official currency there is the [[Swiss Franc]].<ref>{{cite web |url=http://www.comune.campione-d-italia.co.it/ |title=Comune di Campione d'Italia |publisher=Comune.campione-d-italia.co.it |date=14 July 2010 |accessdate=30 October 2010}}</ref></span>
|footnote_c = <span style="font-size:100%;">To call [[Campione d'Italia]], it is necessary to use the Swiss code [[+41]].</span>
|footnote_d = <span style="font-size:100%;">The [[.eu]] domain is also used, as it is shared with other [[European Union]] member states.</span>
}}
'''Talyaaniga''', ama '''Jamhuuriyadda talyaaniga''' ({{lang-it|Repubblica italiana}}) waa dawlad ku yaalaa qaarada [[yurub]]. Waxa uuna xuduud la wadaagaa wadamada [[Faranca]] iyo wadanka [[swisarland]] iyo wadanka [[Ostariya]].
Waqtiga gumeysiga, [[qusuusi]]ga [[Maxamuud Macallin Cagadhiig]] oo Darwiish ahaa, baa guuldarray Talyaaniga magaalada Beletweyne dhexdeed.
* [https://www.jw.org/en/library/magazines/g201401/visit-to-italy/ A Visit to Italy]
[[File:Italia_Team_(Women_World_Cup_France_2019).jpg|thumb|right|300px|]]
[[File:Fontina_DOP.jpg|thumb|right|240px|]]
[[File:Risotto_alla_milanese_con_ossobuco_di_vitello_piemontese_(4520612452).jpg|thumb|right|240px|Risotto italyanika]]
==Dowlada==
Nidaamka siyaasadeed ee Talyaanigu wuxuu astaan u yahay jamhuuriyadda baarlamaanka, taas oo baarlamaanku yahay hay'adda kaliya ee qabata matalaadda rabitaanka shacabka.
Madaxweynaha Jamhuuriyadda: waa madaxa dawladda wuxuuna metelaa midnimada qaranka; waxaa doorta Baarlamaanka; wuxuu magacaabaa Ra'iisul Wasaaraha, markuu soo jeediyona, wasiirrada. Waxay kala diri kartaa goleyaasha Baarlamaanka Labada Aqal (Golaha Wakiilada iyo Guurtida Jamhuuriyadda): waxay adeegsadaan awooda sharci dejinta iyo codeynta kalsoonida dowladda. Xukuumadda: waxay fulisaa awoodda fulinta, waxay ka kooban tahay Ra'iisul Wasaaraha iyo wasiirrada, kuwaasoo soo dhisa Golaha Wasiirrada,. Garsoorka: wuxuu adeegsadaa awooda garsoor (baaris iyo xukunba), waa mid madax banaan oo ka madax banaan awood kasta oo kale. Golaha Sare ee Garsoorka: wuxuu u xilsaaran yahay isxukunka garsoorka, gebi ahaanba ka xoreynta saameynta dowladda, gaar ahaan Wasaaradda Caddaaladda.
==Xubin==
* [[AIIB]]
* [[NATO]] *
* [[Midowga Yurub]] *
* [[Bankiga Aduunka]] *
* [[Kooxda Labaatanka]] * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Magalloyinnka==
* [[Roma]]
* [[Milan]]
==Waddanmaha degaan talyaniga==
*{{Flag|Italy}} 135,000,000+
* {{Flag|Bangladesh}} 125,000+
* {{Flag|Arab League}} 320,000+
* {{Flag|Pakistan}} 320,000+
* {{Flag|Ethiopia}} 120,000+
* 🇪🇺 Europeans: 1,388,900++
* {{Flag|Great Britain}} 25,000+
*{{Flag|United States}} 135,000+
*{{Flag|China}} PR, 135,000+
==Dhaqan==
reer taliyaanigu waxa ay haystaan diinta kiristanka raysal wasaaraha wadanku hada waa salfiyo barlaskooni [[lacagta]] wadankaa lagu isticmaalaa waa lacagta midawga yurub ee yoorada loo yaqaano taliyaanigu waa dawlad wayn oo caana [[taariikh]] soo jireenan wuu leeyahay dawlada taliyaanigu waxa ay ka midtahay dawladaha loo yaqaano G8 ee xaga warshadaha hore uga maray taliyaanigu waxa uu gumaystay wadamu kamida qaarada afrika sida soomaaliya ertariya iyo libiya luqada wadanku waa taliyaani
taliyaanigu waa jamhuuriyad dimuquraadi ah taliyaanigu waxa uu ku yaala bada dhexe halkaas oo ay ku taalo jasiirada sisiiliya oo ah qayb ka mid ah wadanka taliyaaniga taliyaanigu waxa uu leeyahay warshado badan oo wax soo saara ganacsiga taliyaanu badanaa waxa uu gaadhaa [[Afrika]] bogan waxaa qoray.
[[File:Pertini_ritratto.jpg|thumb|right|240px|Sandro Pertini]]
==Tiswir==
[[File:Wide_angle_Milan_skyline_from_Duomo_roof.jpg|250px|thumb||Magaloyinka Bologna, [[Torino]], Geneo, iyo Nápoles.]]
Waxay ku taalaa gacanka '''Itaaliya''' ee yurubta koonfureed, iyo labada jasiiradood ee ugu weyn badda dhexe sida [[Sasiiliya]] iyo [[Sardiiniya]]. Talayaaniga wuxuu soohdinta la wadaagaa wadamada kala ah [[Faransiiska]], [[Iswiizerlaan]] iyo [[Isloveeniya]].
Labada gobol ee madax-banaan oo ah saanmarino iyo Faatikanaka waxay ku dhex yaalaan gacanka Talyaaniga.
Talyaani ama Itaaliya Waa dowlad yurub ah waxeyna dhacdaa Koonfurta qaarada yurub.
Talyaaniga wuxuu ka koobanyahay 3 qeybood; Dhulka la xiriirsan yurub iyo 2da gaziirad ee lakal yiraahdo sicilia iyo sardegna.
Dhanka woqooyi waxaa ka xiga talyaaniga buuraha Alpine. waxaana ku taala gudaha talyaaniga labo dowladood oo madax banaan oo kala ah; Faatikaan iyo Saan Mariino.
==Sido kale fiiri==
* [[Croatia]]
* [[Austria]]
* [[France]]
===Tixraac===
{{reflist}}
italehkjomndguxqqgaq777pzg3yxpm
239250
239247
2022-08-04T13:06:16Z
Mwasoge
29030
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
|conventional_long_name =
|native_name = Talyaaniga
|common_name = Talyani
|nickname(s) = Bel Paese
|image_flag = Flag of Italy.svg
|symbol_type = Emblem
|image_map = EU-Italy.svg
|map_caption = {{map caption |location_color=dark green |region=Europe |region_color=dark grey |subregion= [[Midowga Yurub]] |subregion_color= light green |legend=EU-Italy.svg}}
|national_anthem = {{native name|it|[Ode Al Leader]]}}<br />[[File:Fratelli d'Italia.ogg|center]]
|official_languages = [[Af-Taliyaani]]
<sup>a</sup>
|Religion= Kaniisada Kaatooliga
|capital = [[Roma]]
|latd=41 |latm=54 |latNS=N |longd=12 |longm=29 |longEW=E
|largest_city = capital
|largest_metropolitan area = {{hlist |[[Milan]] |Napoli}}
|demonym = Talyaani
|government_type = [[Jamhuuriyadda]]
|Leader_senior1 = [[Giuseppe Conte]]
|legislature = Baarlamaan
|upper_house = Senato della Repubblica
|lower_house = Camera dei deputati
|accessionEUdate = Maarso 25, 1957 (founding member)
|EUseats = 78
|area_rank = 72aad
|area_magnitude = 1 E11
|area_km2 = 301,338
|area_sq_mi = 116,347 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|percent_water = 2.4
|population_census = 59,433,744<ref name="Istat">{{cite web |url=http://www.istat.it/it/files/2012/12/volume_popolazione-legale_XV_censimento_popolazione.pdf|title=Census 2011 - final results |publisher=[[National Institute of Statistics (Italy)|ISTAT]] |accessdate=19 December 2012}}</ref>
|population_census_year = 2011
|population_census_rank = 23aad
|population_estimate = 60,782,668<ref>{{cite web |url=http://www.istat.it/en/archive/125852|title=National demographic balance, year 2013|publisher=[[National Institute of Statistics (Italy)|ISTAT]] |accessdate=18 June 2014}}</ref>
|population_estimate_year = 2013
|population_estimate_rank = 23aad
|population_density_rank = 63aad
|population_density_km2 = 201.7
|population_density_sq_mi = 522.4 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|GDP_PPP = $2.066 trillion<ref name=autogenerated1 >{{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=39&pr.y=6&sy=2014&ey=2014&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=136&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Italy |publisher=International Monetary Fund |accessdate=1 November 2014}}</ref>
|GDP_PPP_rank = 12th
|GDP_PPP_year = 2014
|GDP_PPP_per_capita = $34,455<ref name=autogenerated1/>
|GDP_PPP_per_capita_rank = 31st
|GDP_nominal = $2.13 trillion<ref name=autogenerated1/>
|GDP_nominal_rank = 8aad
|GDP_nominal_year = 2014
|GDP_nominal_per_capita = $35,512<ref name=autogenerated1/>
|GDP_nominal_per_capita_rank = 27th
|sovereignty_type = Boqortooyo
|established_event1 = Midoobidda
|established_date1 = Maarso 17, 1861
|established_event2 = Jamhuuriyadda
|established_date2 = Juun 2, 1946
|established_event3 = {{nowrap|[[Enlargement of the European Union#Founding members|Founded]] the [[Suuqa ka dhaxeeya Yurub]]}} {{nowrap|(now the [[European Union]])}}
|established_date3 = Janaayo 1, 1958
|Gini_year = 2011
|Gini_change = <!--increase/decrease/steady-->
|Gini = 31.9 <!--number only-->
|Gini_ref = <ref name=eurogini>{{cite web|title=Gini coefficient of equivalised disposable income (source: SILC)|url=http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?|dataset=ilc_di12|publisher=Eurostat Data Explorer|accessdate=13 August 2013}}</ref>
|Gini_rank =
|HDI_year = 2013<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
|HDI_change = steady<!--increase/decrease/steady-->
|HDI = 0.872 <!--number only-->
|HDI_ref = <ref name="HDI">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr14-summary-en.pdf |title=2014 Human Development Report Summary |date=2014 |accessdate=Luuliyo 27, 2014 |publisher=United Nations Development Programme | pages=21–25}}</ref>
|HDI_rank = 26th
|currency = Euro (€)<sup>b</sup>
|currency_code = EUR
|country_code =
|time_zone = [[Central European Time|CET]]
|utc_offset = +1
|time_zone_DST = [[Central European Summer Time|CEST]]
|utc_offset_DST = +2
|drives_on =
|calling_code = 39<sup>c</sup>
|cctld = [[.it]]<sup>d</sup>
|footnote_a = <span style="font-size:100%;">French is co-official in the [[Aosta Valley]]; [[Slovene language|Slovene]] is co-official in the [[province of Trieste]] and the [[province of Gorizia]]; German and [[Ladin language|Ladin]] are co-official in [[South Tyrol]].</span>
|footnote_b = <span style="font-size:100%;">Before 2002, the [[Italian lira|Italian Lira]]. The euro is accepted in [[Campione d'Italia]], but the official currency there is the [[Swiss Franc]].<ref>{{cite web |url=http://www.comune.campione-d-italia.co.it/ |title=Comune di Campione d'Italia |publisher=Comune.campione-d-italia.co.it |date=14 July 2010 |accessdate=30 October 2010}}</ref></span>
|footnote_c = <span style="font-size:100%;">To call [[Campione d'Italia]], it is necessary to use the Swiss code [[+41]].</span>
|footnote_d = <span style="font-size:100%;">The [[.eu]] domain is also used, as it is shared with other [[European Union]] member states.</span>
}}
'''Talyaaniga''', ama '''Jamhuuriyadda talyaaniga''' ({{lang-it|Repubblica italiana}}) waa dawlad ku yaalaa qaarada [[yurub]]. Waxa uuna xuduud la wadaagaa wadamada [[Faranca]] iyo wadanka [[swisarland]] iyo wadanka [[Ostariya]].
Waqtiga gumeysiga, [[qusuusi]]ga [[Maxamuud Macallin Cagadhiig]] oo Darwiish ahaa, baa guuldarray Talyaaniga magaalada Beletweyne dhexdeed.
* [https://www.jw.org/en/library/magazines/g201401/visit-to-italy/ A Visit to Italy]
[[File:Italia_Team_(Women_World_Cup_France_2019).jpg|thumb|right|300px|]]
[[File:Fontina_DOP.jpg|thumb|right|240px|]]
[[File:Risotto_alla_milanese_con_ossobuco_di_vitello_piemontese_(4520612452).jpg|thumb|right|240px|Risotto italyanika]]
==Dowlada==
Nidaamka siyaasadeed ee Talyaanigu wuxuu astaan u yahay jamhuuriyadda baarlamaanka, taas oo baarlamaanku yahay hay'adda kaliya ee qabata matalaadda rabitaanka shacabka.
Madaxweynaha Jamhuuriyadda: waa madaxa dawladda wuxuuna metelaa midnimada qaranka; waxaa doorta Baarlamaanka; wuxuu magacaabaa Ra'iisul Wasaaraha, markuu soo jeediyona, wasiirrada. Waxay kala diri kartaa goleyaasha Baarlamaanka Labada Aqal (Golaha Wakiilada iyo Guurtida Jamhuuriyadda): waxay adeegsadaan awooda sharci dejinta iyo codeynta kalsoonida dowladda. Xukuumadda: waxay fulisaa awoodda fulinta, waxay ka kooban tahay Ra'iisul Wasaaraha iyo wasiirrada, kuwaasoo soo dhisa Golaha Wasiirrada,. Garsoorka: wuxuu adeegsadaa awooda garsoor (baaris iyo xukunba), waa mid madax banaan oo ka madax banaan awood kasta oo kale. Golaha Sare ee Garsoorka: wuxuu u xilsaaran yahay isxukunka garsoorka, gebi ahaanba ka xoreynta saameynta dowladda, gaar ahaan Wasaaradda Caddaaladda.
==Xubin==
* [[AIIB]]
* [[NATO]] *
* [[Midowga Yurub]] *
* [[Bankiga Aduunka]] *
* [[Kooxda Labaatanka]] * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Magalloyinnka==
* [[Roma]]
* [[Milan]]
==Waddanmaha degaan talyaniga==
*{{Flag|Italy}} 135,000,000+
* {{Flag|Bangladesh}} 125,000+
* {{Flag|Arab League}} 320,000++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 320,000+
* {{Flag|Ethiopia}} 120,000+
* {{Flag|Great Britain}} 25,000+
* 🇪🇺 Europeans: 1,388,900++
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
*{{Flag|United States}} 135,000+
*{{Flag|China}} PR, 135,000+
==Dhaqan==
reer taliyaanigu waxa ay haystaan diinta kiristanka raysal wasaaraha wadanku hada waa salfiyo barlaskooni [[lacagta]] wadankaa lagu isticmaalaa waa lacagta midawga yurub ee yoorada loo yaqaano taliyaanigu waa dawlad wayn oo caana [[taariikh]] soo jireenan wuu leeyahay dawlada taliyaanigu waxa ay ka midtahay dawladaha loo yaqaano G8 ee xaga warshadaha hore uga maray taliyaanigu waxa uu gumaystay wadamu kamida qaarada afrika sida soomaaliya ertariya iyo libiya luqada wadanku waa taliyaani
taliyaanigu waa jamhuuriyad dimuquraadi ah taliyaanigu waxa uu ku yaala bada dhexe halkaas oo ay ku taalo jasiirada sisiiliya oo ah qayb ka mid ah wadanka taliyaaniga taliyaanigu waxa uu leeyahay warshado badan oo wax soo saara ganacsiga taliyaanu badanaa waxa uu gaadhaa [[Afrika]] bogan waxaa qoray.
[[File:Pertini_ritratto.jpg|thumb|right|240px|Sandro Pertini]]
==Tiswir==
[[File:Wide_angle_Milan_skyline_from_Duomo_roof.jpg|250px|thumb||Magaloyinka Bologna, [[Torino]], Geneo, iyo Nápoles.]]
Waxay ku taalaa gacanka '''Itaaliya''' ee yurubta koonfureed, iyo labada jasiiradood ee ugu weyn badda dhexe sida [[Sasiiliya]] iyo [[Sardiiniya]]. Talayaaniga wuxuu soohdinta la wadaagaa wadamada kala ah [[Faransiiska]], [[Iswiizerlaan]] iyo [[Isloveeniya]].
Labada gobol ee madax-banaan oo ah saanmarino iyo Faatikanaka waxay ku dhex yaalaan gacanka Talyaaniga.
Talyaani ama Itaaliya Waa dowlad yurub ah waxeyna dhacdaa Koonfurta qaarada yurub.
Talyaaniga wuxuu ka koobanyahay 3 qeybood; Dhulka la xiriirsan yurub iyo 2da gaziirad ee lakal yiraahdo sicilia iyo sardegna.
Dhanka woqooyi waxaa ka xiga talyaaniga buuraha Alpine. waxaana ku taala gudaha talyaaniga labo dowladood oo madax banaan oo kala ah; Faatikaan iyo Saan Mariino.
==Sido kale fiiri==
* [[Croatia]]
* [[Austria]]
* [[France]]
===Tixraac===
{{reflist}}
7umidyciiz3jetmvjypdwx8fb5umzpq
239251
239250
2022-08-04T13:07:54Z
Mwasoge
29030
/* Waddanmaha degaan talyaniga */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
|conventional_long_name =
|native_name = Talyaaniga
|common_name = Talyani
|nickname(s) = Bel Paese
|image_flag = Flag of Italy.svg
|symbol_type = Emblem
|image_map = EU-Italy.svg
|map_caption = {{map caption |location_color=dark green |region=Europe |region_color=dark grey |subregion= [[Midowga Yurub]] |subregion_color= light green |legend=EU-Italy.svg}}
|national_anthem = {{native name|it|[Ode Al Leader]]}}<br />[[File:Fratelli d'Italia.ogg|center]]
|official_languages = [[Af-Taliyaani]]
<sup>a</sup>
|Religion= Kaniisada Kaatooliga
|capital = [[Roma]]
|latd=41 |latm=54 |latNS=N |longd=12 |longm=29 |longEW=E
|largest_city = capital
|largest_metropolitan area = {{hlist |[[Milan]] |Napoli}}
|demonym = Talyaani
|government_type = [[Jamhuuriyadda]]
|Leader_senior1 = [[Giuseppe Conte]]
|legislature = Baarlamaan
|upper_house = Senato della Repubblica
|lower_house = Camera dei deputati
|accessionEUdate = Maarso 25, 1957 (founding member)
|EUseats = 78
|area_rank = 72aad
|area_magnitude = 1 E11
|area_km2 = 301,338
|area_sq_mi = 116,347 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|percent_water = 2.4
|population_census = 59,433,744<ref name="Istat">{{cite web |url=http://www.istat.it/it/files/2012/12/volume_popolazione-legale_XV_censimento_popolazione.pdf|title=Census 2011 - final results |publisher=[[National Institute of Statistics (Italy)|ISTAT]] |accessdate=19 December 2012}}</ref>
|population_census_year = 2011
|population_census_rank = 23aad
|population_estimate = 60,782,668<ref>{{cite web |url=http://www.istat.it/en/archive/125852|title=National demographic balance, year 2013|publisher=[[National Institute of Statistics (Italy)|ISTAT]] |accessdate=18 June 2014}}</ref>
|population_estimate_year = 2013
|population_estimate_rank = 23aad
|population_density_rank = 63aad
|population_density_km2 = 201.7
|population_density_sq_mi = 522.4 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|GDP_PPP = $2.066 trillion<ref name=autogenerated1 >{{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=39&pr.y=6&sy=2014&ey=2014&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=136&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Italy |publisher=International Monetary Fund |accessdate=1 November 2014}}</ref>
|GDP_PPP_rank = 12th
|GDP_PPP_year = 2014
|GDP_PPP_per_capita = $34,455<ref name=autogenerated1/>
|GDP_PPP_per_capita_rank = 31st
|GDP_nominal = $2.13 trillion<ref name=autogenerated1/>
|GDP_nominal_rank = 8aad
|GDP_nominal_year = 2014
|GDP_nominal_per_capita = $35,512<ref name=autogenerated1/>
|GDP_nominal_per_capita_rank = 27th
|sovereignty_type = Boqortooyo
|established_event1 = Midoobidda
|established_date1 = Maarso 17, 1861
|established_event2 = Jamhuuriyadda
|established_date2 = Juun 2, 1946
|established_event3 = {{nowrap|[[Enlargement of the European Union#Founding members|Founded]] the [[Suuqa ka dhaxeeya Yurub]]}} {{nowrap|(now the [[European Union]])}}
|established_date3 = Janaayo 1, 1958
|Gini_year = 2011
|Gini_change = <!--increase/decrease/steady-->
|Gini = 31.9 <!--number only-->
|Gini_ref = <ref name=eurogini>{{cite web|title=Gini coefficient of equivalised disposable income (source: SILC)|url=http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?|dataset=ilc_di12|publisher=Eurostat Data Explorer|accessdate=13 August 2013}}</ref>
|Gini_rank =
|HDI_year = 2013<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
|HDI_change = steady<!--increase/decrease/steady-->
|HDI = 0.872 <!--number only-->
|HDI_ref = <ref name="HDI">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr14-summary-en.pdf |title=2014 Human Development Report Summary |date=2014 |accessdate=Luuliyo 27, 2014 |publisher=United Nations Development Programme | pages=21–25}}</ref>
|HDI_rank = 26th
|currency = Euro (€)<sup>b</sup>
|currency_code = EUR
|country_code =
|time_zone = [[Central European Time|CET]]
|utc_offset = +1
|time_zone_DST = [[Central European Summer Time|CEST]]
|utc_offset_DST = +2
|drives_on =
|calling_code = 39<sup>c</sup>
|cctld = [[.it]]<sup>d</sup>
|footnote_a = <span style="font-size:100%;">French is co-official in the [[Aosta Valley]]; [[Slovene language|Slovene]] is co-official in the [[province of Trieste]] and the [[province of Gorizia]]; German and [[Ladin language|Ladin]] are co-official in [[South Tyrol]].</span>
|footnote_b = <span style="font-size:100%;">Before 2002, the [[Italian lira|Italian Lira]]. The euro is accepted in [[Campione d'Italia]], but the official currency there is the [[Swiss Franc]].<ref>{{cite web |url=http://www.comune.campione-d-italia.co.it/ |title=Comune di Campione d'Italia |publisher=Comune.campione-d-italia.co.it |date=14 July 2010 |accessdate=30 October 2010}}</ref></span>
|footnote_c = <span style="font-size:100%;">To call [[Campione d'Italia]], it is necessary to use the Swiss code [[+41]].</span>
|footnote_d = <span style="font-size:100%;">The [[.eu]] domain is also used, as it is shared with other [[European Union]] member states.</span>
}}
'''Talyaaniga''', ama '''Jamhuuriyadda talyaaniga''' ({{lang-it|Repubblica italiana}}) waa dawlad ku yaalaa qaarada [[yurub]]. Waxa uuna xuduud la wadaagaa wadamada [[Faranca]] iyo wadanka [[swisarland]] iyo wadanka [[Ostariya]].
Waqtiga gumeysiga, [[qusuusi]]ga [[Maxamuud Macallin Cagadhiig]] oo Darwiish ahaa, baa guuldarray Talyaaniga magaalada Beletweyne dhexdeed.
* [https://www.jw.org/en/library/magazines/g201401/visit-to-italy/ A Visit to Italy]
[[File:Italia_Team_(Women_World_Cup_France_2019).jpg|thumb|right|300px|]]
[[File:Fontina_DOP.jpg|thumb|right|240px|]]
[[File:Risotto_alla_milanese_con_ossobuco_di_vitello_piemontese_(4520612452).jpg|thumb|right|240px|Risotto italyanika]]
==Dowlada==
Nidaamka siyaasadeed ee Talyaanigu wuxuu astaan u yahay jamhuuriyadda baarlamaanka, taas oo baarlamaanku yahay hay'adda kaliya ee qabata matalaadda rabitaanka shacabka.
Madaxweynaha Jamhuuriyadda: waa madaxa dawladda wuxuuna metelaa midnimada qaranka; waxaa doorta Baarlamaanka; wuxuu magacaabaa Ra'iisul Wasaaraha, markuu soo jeediyona, wasiirrada. Waxay kala diri kartaa goleyaasha Baarlamaanka Labada Aqal (Golaha Wakiilada iyo Guurtida Jamhuuriyadda): waxay adeegsadaan awooda sharci dejinta iyo codeynta kalsoonida dowladda. Xukuumadda: waxay fulisaa awoodda fulinta, waxay ka kooban tahay Ra'iisul Wasaaraha iyo wasiirrada, kuwaasoo soo dhisa Golaha Wasiirrada,. Garsoorka: wuxuu adeegsadaa awooda garsoor (baaris iyo xukunba), waa mid madax banaan oo ka madax banaan awood kasta oo kale. Golaha Sare ee Garsoorka: wuxuu u xilsaaran yahay isxukunka garsoorka, gebi ahaanba ka xoreynta saameynta dowladda, gaar ahaan Wasaaradda Caddaaladda.
==Xubin==
* [[AIIB]]
* [[NATO]] *
* [[Midowga Yurub]] *
* [[Bankiga Aduunka]] *
* [[Kooxda Labaatanka]] * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Magalloyinnka==
* [[Roma]]
* [[Milan]]
==Waddanmaha degaan talyaniga==
*{{Flag|Italy}} 135,000,000+
* {{Flag|Bangladesh}} 125,000+
* {{Flag|Arab League}} 320,000++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 320,000+
* {{Flag|Ethiopia}} 120,000+
* {{Flag|Great Britain}} 25,000+
* 🇪🇺 Europeans: 1,388,900++
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
*{{Flag|United States}} 135,000+
*{{Flag|China}} PR, 135,000+[.<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
==Dhaqan==
reer taliyaanigu waxa ay haystaan diinta kiristanka raysal wasaaraha wadanku hada waa salfiyo barlaskooni [[lacagta]] wadankaa lagu isticmaalaa waa lacagta midawga yurub ee yoorada loo yaqaano taliyaanigu waa dawlad wayn oo caana [[taariikh]] soo jireenan wuu leeyahay dawlada taliyaanigu waxa ay ka midtahay dawladaha loo yaqaano G8 ee xaga warshadaha hore uga maray taliyaanigu waxa uu gumaystay wadamu kamida qaarada afrika sida soomaaliya ertariya iyo libiya luqada wadanku waa taliyaani
taliyaanigu waa jamhuuriyad dimuquraadi ah taliyaanigu waxa uu ku yaala bada dhexe halkaas oo ay ku taalo jasiirada sisiiliya oo ah qayb ka mid ah wadanka taliyaaniga taliyaanigu waxa uu leeyahay warshado badan oo wax soo saara ganacsiga taliyaanu badanaa waxa uu gaadhaa [[Afrika]] bogan waxaa qoray.
[[File:Pertini_ritratto.jpg|thumb|right|240px|Sandro Pertini]]
==Tiswir==
[[File:Wide_angle_Milan_skyline_from_Duomo_roof.jpg|250px|thumb||Magaloyinka Bologna, [[Torino]], Geneo, iyo Nápoles.]]
Waxay ku taalaa gacanka '''Itaaliya''' ee yurubta koonfureed, iyo labada jasiiradood ee ugu weyn badda dhexe sida [[Sasiiliya]] iyo [[Sardiiniya]]. Talayaaniga wuxuu soohdinta la wadaagaa wadamada kala ah [[Faransiiska]], [[Iswiizerlaan]] iyo [[Isloveeniya]].
Labada gobol ee madax-banaan oo ah saanmarino iyo Faatikanaka waxay ku dhex yaalaan gacanka Talyaaniga.
Talyaani ama Itaaliya Waa dowlad yurub ah waxeyna dhacdaa Koonfurta qaarada yurub.
Talyaaniga wuxuu ka koobanyahay 3 qeybood; Dhulka la xiriirsan yurub iyo 2da gaziirad ee lakal yiraahdo sicilia iyo sardegna.
Dhanka woqooyi waxaa ka xiga talyaaniga buuraha Alpine. waxaana ku taala gudaha talyaaniga labo dowladood oo madax banaan oo kala ah; Faatikaan iyo Saan Mariino.
==Sido kale fiiri==
* [[Croatia]]
* [[Austria]]
* [[France]]
===Tixraac===
{{reflist}}
ossfs180tzvhp9s3433t0lpwkztskz9
Faransiiska
0
1914
239263
239226
2022-08-04T14:17:19Z
Mwasoge
29030
/* Kofka degaan Fransiska */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| conventional_long_name = French Republic
| common_name = France
| native_name = {{native name|fr|République française|nbsp=omit}}
| image_flag = Flag of France.svg
| image_coat = Armoiries république française.svg
| symbol_width = 75px
| symbol_type = Emblem
| symbol_type_article = National Emblem of France
| national_motto = "{{lang|fr|[[Liberté, égalité, fraternité]]}}"
| englishmotto = "Liberty, Equality, Fraternity"
| national_anthem = "{{lang|fr|[[La Marseillaise]]}}"<br/><div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[File:La Marseillaise.ogg|alt=sound clip of the Marseillaise French national anthem]]</div>
| image_map = {{Switcher|[[File:EU-France (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|[[Metropolitan France]] (European part of France) on the globe|[[File:EU-France.svg|upright=1.15|frameless]]|Metropolitan France in Europe|[[File:France in the World (+Antarctica claims).svg|upright=1.15|frameless]]|France in the world|default=1}}
| map_caption = {{map caption |location_color=red or dark green |country=France |region=Europe |region_color=dark grey |subregion=the European Union |subregion_color=green|unbulleted list |Location of the territory of the (red) |[[Adélie Land]] (Antarctic claim; hatched)}}
| capital = [[Paris]]
| coordinates = {{Coord|48|51|N|2|21|E|type:city}}
| largest_city = capital
| languages_type = Official language<br/>{{nobold|and national language}}
| languages = [[French language|French]]{{efn-ur|name=one|For information about regional languages see [[Languages of France]].}}{{infobox|child=yes
| regional_languages = See [[Languages of France]]
| label1 = Nationality {{nobold|(2018)}}
| data1 = {{unbulleted list |93.0% [[French people|French]] |7.0% Others<ref>[https://wayback.archive-it.org/all/20111016191356/http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do]</ref>}}
}}
| religion_ref =
| religion_year = 2020
| religion = {{ublist|item_style=white-space:nowrap;
|55.1% [[Christianity in France|Christianity]]
|31.9% [[Irreligion in France|No religion]]
|18.3% [[Islam in France|Islam]]
|0.7% Others<ref>{{Cite web|url=http://www.globalreligiousfutures.org/countries/france#/?affiliations_religion_id=0&affiliations_year=2020®ion_name=All%20Countries&restrictions_year=2016|title = Religions in France | French Religion Data | GRF}}</ref>
}}
| demonym = French
| government_type = [[Unitary state|Unitary]] [[Semi-presidential system|semi-presidential]] [[republic]]
| leader_title1 = [[President of France|President]]
| leader_name1 = [[Emmanuel Macron]]
| leader_title2 = [[Prime Minister of France|Prime Minister]]
| leader_name2 = [[Jean Castex]]
| legislature = [[French Parliament|Parliament]]
| upper_house = [[Senate (France)|Senate]]
| lower_house = [[National Assembly (France)|National Assembly]]
| sovereignty_type = [[History of France|Establishment]]
| established_event1 = Reign of [[Clovis I]] as [[List of Frankish kings|King of the Franks]]
| established_date1 = 481–511
| established_event2 = [[Treaty of Verdun]]{{efn-ur|Established the [[West Francia|Kingdom of the West Franks]] (the [[Kingdom of France]]) from the [[Carolingian Empire]] of Francia.}}
| established_date2 = 10 August 843
| established_event3 = [[Kingdom of France|Capetian dynasty]]
| established_date3 = 3 July 987
| established_event4 = [[Proclamation of the abolition of the monarchy|First Republic established]]
| established_date4 = 22 September 1792
| established_event5 = [[Enlargement of the European Union#Founding members|Founded]]. the [[European Economic Community|EEC]]{{efn-ur|[[European Union]] since 1993.}}
| established_date5 = 1 January 1958
| established_event6 = [[Constitution of France|Current constitution]]{{efn-ur|Established the [[French Fifth Republic|Fifth Republic]]}}
| established_date6 = 4 October 1958
| area_km2 = 643,801
| area_footnote = <ref>{{cite web|website=The World Factbook|title=Field Listing :: Area|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2147.html|publisher=CIA|access-date=1 November 2015|archive-date=31 January 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140131115000/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2147.html|url-status=dead}} {{PD-notice}}</ref>
| area_rank = 42nd <!-- Area rank should match [[List of countries and dependencies by area]] -->
| area_sq_mi = 248,600 <!--Do not remove per [[Wikipedia:Manual of Style/Dates and numbers|WP:MOSNUM]] -->
| area_label2 = [[Metropolitan France]] ([[Institut géographique national|IGN]])
| area_data2 = {{cvt|551695|km2}}{{efn-ur|name=three|French [[Institut géographique national|National Geographic Institute]] data, which includes bodies of water.}} ([[List of countries and dependencies by area|50th]])
| area_label3 = Metropolitan France ([[Cadastre]])
| area_data3 = {{cvt|543940.9|km2}}{{efn-ur|name=four|French [[Land registration|Land Register]] data, which exclude lakes, ponds and [[glacier]]s larger than 1 km<sup>2</sup> (0.386 sq mi or 247 acres) as well as the estuaries of rivers.}}<ref>{{cite journal|url=http://www.insee.fr/fr/themes/comparateur.asp?codgeo=METRODOM-1|title=France Métropolitaine|publisher=INSEE|year=2011|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20150828051307/http://www.insee.fr/fr/themes/comparateur.asp?codgeo=METRODOM-1|archive-date=28 August 2015}}</ref> ([[List of countries and dependencies by area|50th]])
| population_estimate = {{IncreaseNeutral}} 67,413,000<ref>{{cite web|url=https://www.insee.fr/en/statistiques/serie/001641607|title=Demography – Population at the beginning of the month – France|year=2019 |website=Insee|access-date=31 July 2019}}</ref>
| percent_water = 0.86 (2015)<ref>{{cite web|title=Surface water and surface water change|access-date=11 October 2020|publisher=Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) |url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER#}}</ref>
| population_estimate_year = May 2021
| population_estimate_rank = 20th
| population_label2 = Density
| population_data2 = {{pop density|67413000|643801|km2}} ([[List of countries and territories by population density|106th]])
| population_label3 = Metropolitan France, estimate {{as of|lc=y|May 2021}}
| population_data3 = {{IncreaseNeutral}} 65,239,000<ref>{{cite web|url=https://www.insee.fr/en/statistiques/serie/000436387|title=Demography – Population at the beginning of the month – Metropolitan France |year=2019|website=insee.fr|access-date=31 July 2019}}</ref> ([[List of countries and dependencies by population|23rd]])
| population_density_km2 = 116
| population_density_sq_mi = 301 <!-- Do not remove per [[Wikipedia:Manual of Style/Dates and numbers|WP:MOSNUM]] -->
| pop_den_footnote =
| population_density_rank = 89th
| GDP_PPP = {{increase}} $3.322 trillion<ref name="IMFWEOFR">{{cite web|url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2021/October/weo-report?c=132,&s=NGDP_RPCH,NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&sy=2016&ey=2026&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1|title=World Economic Outlook Database, October 2021|publisher=International Monetary Fund |website=imf.org|access-date=25 February 2022}}</ref>
| GDP_PPP_year = 2021
| GDP_PPP_rank = 9th
| GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $50,876<ref name="IMFWEOFR"/>
| GDP_PPP_per_capita_rank = 26th
| GDP_nominal = {{increase}} $2.940 trillion<ref name="IMFWEOFR"/>
| GDP_nominal_year = 2021
| GDP_nominal_rank = 7th
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $45,028<ref name="IMFWEOFR"/>
| GDP_nominal_per_capita_rank = 23rd
| Gini = 29.2 <!-- number only -->
| Gini_year = 2019
| Gini_change = increase <!-- increase/decrease/steady -->
| Gini_ref = <ref name=eurogini>{{cite web |url=https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tessi190/default/table?lang=en |title=Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey|publisher=[[Eurostat]] |website=ec.europa.eu |access-date=10 August 2021}}</ref>
| Gini_rank =
| HDI = 0.901 <!-- number only -->
| HDI_year = 2019 <!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year -->
| HDI_change = increase <!-- increase/decrease/steady -->
| HDI_ref = <ref name="UNHDR">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|title=Human Development Report 2020|language=en|publisher=[[United Nations Development Programme]]|date=15 December 2020|access-date=15 December 2020}}</ref>
| HDI_rank = 26th
| currency = {{unbulleted list
| [[Euro]] ([[Euro sign|€]]) ([[ISO 4217|EUR]]){{efn-ur|name=six|Whole of the except the overseas territories in the Pacific Ocean.}}
| [[CFP franc]] (XPF){{efn-ur|name=seven|French overseas territories in the Pacific Ocean only.}}
}}
| time_zone = [[Central European Time]]
| utc_offset = +1
| utc_offset_DST = +2
| time_zone_DST = [[Central European Summer Time]]{{efn-ur|name=eight|Daylight saving time is observed in metropolitan France and [[Saint Pierre and Miquelon]] only.}}
| DST_note = {{smaller|Note: Various other time zones are observed in overseas France.{{efn-ur|name=nine|Time zones across the span from UTC−10 ([[French Polynesia]]) to UTC+12 ([[Wallis and Futuna]]).}}<br/> Although France is in the [[Coordinated Universal Time|UTC]] (Z) ([[Western European Time]]) zone, [[UTC+01:00]] ([[Central European Time]]) was enforced as the standard time since 25 February 1940, upon [[German military administration in occupied France during World War II|German occupation in WW2]], with a +0:50:39 offset (and +1:50:39 during [[Daylight saving time|DST]]) from Paris [[Local mean time|LMT]] (UTC+0:09:21).<ref>{{cite web|url=https://www.timeanddate.com/time/zone/france/paris|title=Time Zone & Clock Changes in Paris, Île-de-France, France|website=timeanddate.com|access-date=9 October 2021}}</ref>}}
| date_format = dd/mm/yyyy ([[Anno Domini|AD]])
| drives_on = right
| calling_code = [[Telephone numbers in France|+33]]{{efn-ur|name=eleven|The overseas regions and collectivities form part of the [[Telephone numbers in France|French telephone numbering plan]], but have their own country calling codes: [[Guadeloupe]] +590; [[Martinique]] +596; [[French Guiana]] +594; [[Réunion]] and [[Mayotte]] +262; [[Saint Pierre and Miquelon]] +508. The overseas territories are not part of the French telephone numbering plan; their country calling codes are: [[New Caledonia]] +687; [[French Polynesia]] +689; [[Wallis and Futuna]] +681.}}
| cctld = [[.fr]]{{efn-ur|name=ten|In addition to [[.fr]], several other Internet TLDs are used in French overseas ''départements'' and territories: [[.re]], [[.mq]], [[.gp]], [[.tf]], [[.nc]], [[.pf]], [[.wf]], [[.pm]], [[.gf]] and [[.yt]]. France also uses [[.eu]], shared with other members of the European Union. The [[.cat]] domain is used in [[Catalan Countries|Catalan-speaking territories]].}}
| footnotes = Source gives area of metropolitan France as 551,500 km<sup>2</sup> (212,900 sq mi) and lists overseas regions separately, whose areas sum to 89,179 km<sup>2</sup> (34,432 sq mi). Adding these give the total shown here for the entire French Republic. The CIA reports the total as 643,801 km<sup>2</sup> (248,573 sq mi).
| today =
}}
'''Faransiiska''' ({{lang-fr|La France}}; {{lang-ar|فرنسا}}) sida dowliga ah loo yaqaano '''Jamhuuriyadda Faransiiska''' ({{lang-fr|République Française}}; {{lang-ar|الجمهورية الفرنسية}}) waa dalka mid ah dalalka kuyaala galbeedka qaarada [[Yurub]]. farnsiisku waxa uu kakoobanyahy dhul kal fog fog iyo jasiirado kuyaala goobo aad uga fog dhulwaynaha faransiiska waxa kale oo farnsiiska kamida halka looyaqaano [[Faransiis Guyana]] iyo jasiirado aad ubadan oo cidhifyada caalamka kuyaala dadka wadanka farnsiiska udhashay waxa wadankooda ay uguyeedhaan (Hexagone) oo macneheedu tahay Lix geesood. wadanka farnsiisku waxa uu xuduud la wadaagaa Wadamada
[[Midowga boqortooyada Britan]] [[Beljim]] [[Luksemburg]] [[Jarmalka]] [[Iswisarland]] [[Talyaaniga]] [[Monako]] [[Andorra]] [[Isbania]] sida oo kale farnsiisku waxa uu xuduud la wadaaga wadamo kabaxsan qaarada [[Yurub]] sida, [[Barasiil]] [[Surinam]] [[Nederlaan Antiilis]]. Farnsiisku waa mid kamida Aasaasayaasha [[Midawga Yurub]].waana wadanka ugu wayn midawga yurub. sidoo kale waxa uu farnsiisku kamid ahaa xubnihii aasaasy [[Qaramada Midoobay]].waxa kale oo kamidyahay xubnaha rigliga ah ee [[GAQM|Golaha Amaanka]] inta badan dadka farnsiiska ahi waxa ay haystaan diinta [[Masiixiyad]] waxa kunool sidoo kale dad gaadhaya ilaa shan milyan oo haysta diinta [[Islaam]]ka
[[File:Flickr_-_cyclonebill_-_Bøf_med_pommes_frites_(1).jpg|thumb|right|250px|fransiska cuntto]]
[[File:APileOfCroissants.jpg|thumb|right|250px]]
[[File:Nice_airport.jpg|thumb|right|250px|]]
[[File:Le_quartier_de_Chevry_à_Gif-sur-Yvette_le_10_août_2015_-_13.jpg|thumb|right|250px|boostada fransiska]]
== Taariikh dalka ==
Inta badan dhulka faransiisku waxaa dhulkii ay qabsadeen dadkii lagu magacaabi jiray (Gaule) oo asal ahaan kasoo jeeday meesha looyaqaano katalaaniya.wadanka waxa katalinjirtay ambaradooriyadii roomaanka .kadib xiligii qarnigii 4aad waxaa qabsaday mid kamida qabaa'ilka Jarmaanka.kuwaas oo looyaqaany (Franch).wadnkan maanta looyaqaano farnsiiku waxa uu midoobay markii ugu horaysay sanadii 486.farnsiisku waa wadan leh taariikh aad iyo aad u dheer oo aan lasoo koobi karin.
Ka soo gudubka boqortooyadii [[Charles the Great]], Templars ama maxkamada [[Louis XIV]]
==Xubin==
* [[AIIB]] *
* [[NATO]]
* [[Bankiga Aduunka]]
* [[Midowga Yurub]]
* [[Kooxda Labaatanka]]
* [[Qaramada Midoobay]]
==Magalloyinka==
{{columns-list|colwidth=7em|
* [[Baariis]]
* [[Paris]]
* [[Lyon]]
* [[Marseille]]
* [[Kayene]]
* [[Lille]]
* [[Toulouse]]
* [[Nancy]]
* [[Nantes]]
* [[Nice]]
* [[Roubaix]]
* [[Strasbourg]]
* [[Rennes]]
* [[Grenoble]]
* [[Montpellier]]
* [[Moosoro]]
* [[Versailles]]
* [[Monako]]
* [[Coorsica]]
* [[Lévis, Quebec]]
* [[Jaamacadda Baariis-Saclay]] * [[Jaamacadda Versailles]] * [[Napoleon Bonaparte]] * [[École nationale de l'aviation civile]]
}}
==Kofka degaan Fransiska==
* {{Flag|Bangladesh}} 121,000+
* {{Flag|Arab League}} 4,135,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 4,000+
* {{Flag|Brazil}} 121,000+
* {{Flag|Great Britain}} 4,300+
* 🇪🇺 Europeans: 498,000++
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|United States}} 750,200+
* {{Flag|China}} PR China; 134,500++ [<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
==Taariikhda Faranssiiska==
[[Claude Monet]]
Taariikhdu waxay qortaa in boqorada Faransiiska soo maray uu ka mid yahay [[Napoleon Bonaparte|Napolian Bonabert]] oo dhawr wadan oo Yurub qabsaday
Faransiiska oo ah dalka ugu weyn wadamada ku yaala galbeedka Yurub sidoo kale waa dalka Sadexaad ee Yurub oo dhan ugu weyn dunnidana waxaa uu ka yahay dalka 42,aad ee ugu weyn dhul ahaan.
Caasimada wadanka waa Paris dadka Faransiiska ah waxaa lagu qiyaasaa in ka badan 67 million oo ruux taasi ayaana keentay in loo aqoonsado inuu yahay dalka 20,aad ee dunnida ugu dadka badan iyo dalka labaad ee Yurub oo dhan ugu dad badan.
Faransiisku waxaa uu ka mid yahay wadamada la yiraahdo awood ayay leeyihiin illaaa qarnigii 19 aadna waxaa uu ka mid ahaa wadamada dunnidaan wax ka gumaystay.
Dalkaan Q,M waxay ku taxgalisaa inuu ka mid yahay wadamada ugu badan ee ay kasoo baxeen dad taariikh ku leh dhanka cilmiga waxaana dalkaan kasoo jeedaa dad badan oo wax badan hindisay.
Hay’adda [[UNESCO]] waxaa ay sheegtay in dalka Faransiis waxay u aqoonsatahay dalka 4,aad ee ugu dhaqanka weyn dunnida taas ayaana sabab u ah in si joogto ah ay dalkaasi u booqdaan oo ay u dalxiis tagaan dad tiradoodu gaarayso 83 million oo ruux.
Lacagta wadanka waa Yuuroo seedka gaadiidku isku dhaafaana waa dhanka midig luuqada wadanka looga hadlana waa Faransiis.
Xagga dhaqaalaha marka aanu eegno Faransiisku waxaa uu ka mid yahay wadamada ugu waa weyn ee dhaqaalaha leh dalkuna warshado badan ayuu leeyahay.
Sidoo kale dalxiiska ayay dawlada Faransiisku dhaqaalo aan yareyn ka heeshaa.
Xagga ciidamada Faransiiska oo ka mid ah wadamada ku jira ururka gaashaanbuurta [[NATO]] dawlada Faransa waxay ka mid tahay dawladaha dhaqaalaha badan ku bixiya dhanka ciidamada sidoo kalena dawlada Faransiisku waxay xubin ka tahay 15 xubnood ee golaha amaanka iyo ururka midawga Yurub ururka ganacsiga adduunka ee WTO iyo booliska adduunka ee Interpol waana dal haysta hubka Nuclear,ka ah.
Xagga Diimaha haddii aynu eegno dadka Faransiisku badankood waa masiixiyiin waxana ay dalkaasi ka yihiin 94%
Muslimiin oo dalkaasi dadka ku nool ka ah 4% waxaa tiradooda guud lagu qiyaasaa 5 illaa
[[File:Gascogne flag.svg|thumb|150px|Blason de Gasconha]]
Dhaqan ahaan dadka Faransiiska waxay isku eg yihiin dadka Talyaaniga waxaana dumarka Faransiiska dhaqan ahaan u xirtaan maro u sameysan sida cambuurka oo kale oo dhanka hoose u weyn qaarka sarana u yar halka raggooduna ay xirtaan maryo qamiiska u qaab eg.
Dhanka cunnadda dadka Faransiisku waxay dhaqan ahaan u cunaan hilbo la dubay oo haddana maraq loo yeelay oo dalkaasi looga yaqaan Foie gras
Ugu dambeyna haddii aanu eegno xagga cayaayara Faransiiska kubbadda cagta aad baa loga xiiseeyaa waxaana xulka K/cagta dalka Faransiisku uu qaaday koob adduun hal mar oo aheyd sanadkii 1998 oo Faransiiska lagu qabtay.
Cayaartoyda Faransiiska ayaa Sadex gool iyo waxba kaga adkaaday cayaartii kama dambeysta ee ay la cayaareen xulka dalka [[Brazil]]
Sidoo kale xulka Faransiisky waxaa uu guulo ka gaaray cayaaro kale oo caalami ah waxaana dalkaasi kasoo jeeda cayaartoy fara badan oo dhanka cayaaraha sumcad weyn ku leh.
== Nolosha ==
In kabad $74 dadka farnnsiisku waxa ay kunoolyihiin magaalooyinka waawayn magaalda [[Baariis|Baaris]] iyo hareereheeda kaliya waxaa dagan dad gaadhaya ilaa 9 milyan oo qof.dadkuna waxy daganyihiin guryo aad iyo aad udheer.sidoo kale qaar kamida dadka kunool farnsiisku waxy xiiseeyaan in ay degaan guryo qadiima.
Nolosha miyiga waxa kunool %24 dadka farnsiiska,waa beeralay,cuntada farnsiisk waa mid kamida cuntooyinka ugu
== Diinta ==
Farnsiisku waa dawlad cilmaaniya xoriyada diintuna waa xaq distoori ah.waxay gaadhaysaa tirada [[Masiixiyad]] Kaatooliga ahi %65 dadka aan diinba haysan waxaa lagu qiyaasaa %25 halka islaamku uu yahay %6 dadka faransiiska.
[[File:Tralonca panorama.jpg|thumb|left|upright=2.4|Panorama de Tralonca]]
= Galaria =
<gallery>
Image:Nizza rue vieux port.jpg|Una carriera de Niça Vielha
Image:Nice (FR-06000) Promenade des anglais.jpg|Camin dei Anglés
</gallery>
{{Dalalka Yurub}}
[[Category:Faransiiska| ]]
[[Faransiiska Shanka Republica]]
==sido kale fiiri==
*[[Joachim Barrande]]
*[[Tour de France]]
* [[Sébastien Castellion]]
* [[Lefèvre d’Étaples]]
* [[Pierre Robert Olivétan]]
* [[Simone Arnold Liebster]]
bgwnn04lio5wbu1h2lltb8aywbxkzrk
239274
239263
2022-08-05T10:22:44Z
70.50.138.211
/* Xubin */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| conventional_long_name = French Republic
| common_name = France
| native_name = {{native name|fr|République française|nbsp=omit}}
| image_flag = Flag of France.svg
| image_coat = Armoiries république française.svg
| symbol_width = 75px
| symbol_type = Emblem
| symbol_type_article = National Emblem of France
| national_motto = "{{lang|fr|[[Liberté, égalité, fraternité]]}}"
| englishmotto = "Liberty, Equality, Fraternity"
| national_anthem = "{{lang|fr|[[La Marseillaise]]}}"<br/><div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[File:La Marseillaise.ogg|alt=sound clip of the Marseillaise French national anthem]]</div>
| image_map = {{Switcher|[[File:EU-France (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|[[Metropolitan France]] (European part of France) on the globe|[[File:EU-France.svg|upright=1.15|frameless]]|Metropolitan France in Europe|[[File:France in the World (+Antarctica claims).svg|upright=1.15|frameless]]|France in the world|default=1}}
| map_caption = {{map caption |location_color=red or dark green |country=France |region=Europe |region_color=dark grey |subregion=the European Union |subregion_color=green|unbulleted list |Location of the territory of the (red) |[[Adélie Land]] (Antarctic claim; hatched)}}
| capital = [[Paris]]
| coordinates = {{Coord|48|51|N|2|21|E|type:city}}
| largest_city = capital
| languages_type = Official language<br/>{{nobold|and national language}}
| languages = [[French language|French]]{{efn-ur|name=one|For information about regional languages see [[Languages of France]].}}{{infobox|child=yes
| regional_languages = See [[Languages of France]]
| label1 = Nationality {{nobold|(2018)}}
| data1 = {{unbulleted list |93.0% [[French people|French]] |7.0% Others<ref>[https://wayback.archive-it.org/all/20111016191356/http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do]</ref>}}
}}
| religion_ref =
| religion_year = 2020
| religion = {{ublist|item_style=white-space:nowrap;
|55.1% [[Christianity in France|Christianity]]
|31.9% [[Irreligion in France|No religion]]
|18.3% [[Islam in France|Islam]]
|0.7% Others<ref>{{Cite web|url=http://www.globalreligiousfutures.org/countries/france#/?affiliations_religion_id=0&affiliations_year=2020®ion_name=All%20Countries&restrictions_year=2016|title = Religions in France | French Religion Data | GRF}}</ref>
}}
| demonym = French
| government_type = [[Unitary state|Unitary]] [[Semi-presidential system|semi-presidential]] [[republic]]
| leader_title1 = [[President of France|President]]
| leader_name1 = [[Emmanuel Macron]]
| leader_title2 = [[Prime Minister of France|Prime Minister]]
| leader_name2 = [[Jean Castex]]
| legislature = [[French Parliament|Parliament]]
| upper_house = [[Senate (France)|Senate]]
| lower_house = [[National Assembly (France)|National Assembly]]
| sovereignty_type = [[History of France|Establishment]]
| established_event1 = Reign of [[Clovis I]] as [[List of Frankish kings|King of the Franks]]
| established_date1 = 481–511
| established_event2 = [[Treaty of Verdun]]{{efn-ur|Established the [[West Francia|Kingdom of the West Franks]] (the [[Kingdom of France]]) from the [[Carolingian Empire]] of Francia.}}
| established_date2 = 10 August 843
| established_event3 = [[Kingdom of France|Capetian dynasty]]
| established_date3 = 3 July 987
| established_event4 = [[Proclamation of the abolition of the monarchy|First Republic established]]
| established_date4 = 22 September 1792
| established_event5 = [[Enlargement of the European Union#Founding members|Founded]]. the [[European Economic Community|EEC]]{{efn-ur|[[European Union]] since 1993.}}
| established_date5 = 1 January 1958
| established_event6 = [[Constitution of France|Current constitution]]{{efn-ur|Established the [[French Fifth Republic|Fifth Republic]]}}
| established_date6 = 4 October 1958
| area_km2 = 643,801
| area_footnote = <ref>{{cite web|website=The World Factbook|title=Field Listing :: Area|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2147.html|publisher=CIA|access-date=1 November 2015|archive-date=31 January 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140131115000/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2147.html|url-status=dead}} {{PD-notice}}</ref>
| area_rank = 42nd <!-- Area rank should match [[List of countries and dependencies by area]] -->
| area_sq_mi = 248,600 <!--Do not remove per [[Wikipedia:Manual of Style/Dates and numbers|WP:MOSNUM]] -->
| area_label2 = [[Metropolitan France]] ([[Institut géographique national|IGN]])
| area_data2 = {{cvt|551695|km2}}{{efn-ur|name=three|French [[Institut géographique national|National Geographic Institute]] data, which includes bodies of water.}} ([[List of countries and dependencies by area|50th]])
| area_label3 = Metropolitan France ([[Cadastre]])
| area_data3 = {{cvt|543940.9|km2}}{{efn-ur|name=four|French [[Land registration|Land Register]] data, which exclude lakes, ponds and [[glacier]]s larger than 1 km<sup>2</sup> (0.386 sq mi or 247 acres) as well as the estuaries of rivers.}}<ref>{{cite journal|url=http://www.insee.fr/fr/themes/comparateur.asp?codgeo=METRODOM-1|title=France Métropolitaine|publisher=INSEE|year=2011|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20150828051307/http://www.insee.fr/fr/themes/comparateur.asp?codgeo=METRODOM-1|archive-date=28 August 2015}}</ref> ([[List of countries and dependencies by area|50th]])
| population_estimate = {{IncreaseNeutral}} 67,413,000<ref>{{cite web|url=https://www.insee.fr/en/statistiques/serie/001641607|title=Demography – Population at the beginning of the month – France|year=2019 |website=Insee|access-date=31 July 2019}}</ref>
| percent_water = 0.86 (2015)<ref>{{cite web|title=Surface water and surface water change|access-date=11 October 2020|publisher=Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) |url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER#}}</ref>
| population_estimate_year = May 2021
| population_estimate_rank = 20th
| population_label2 = Density
| population_data2 = {{pop density|67413000|643801|km2}} ([[List of countries and territories by population density|106th]])
| population_label3 = Metropolitan France, estimate {{as of|lc=y|May 2021}}
| population_data3 = {{IncreaseNeutral}} 65,239,000<ref>{{cite web|url=https://www.insee.fr/en/statistiques/serie/000436387|title=Demography – Population at the beginning of the month – Metropolitan France |year=2019|website=insee.fr|access-date=31 July 2019}}</ref> ([[List of countries and dependencies by population|23rd]])
| population_density_km2 = 116
| population_density_sq_mi = 301 <!-- Do not remove per [[Wikipedia:Manual of Style/Dates and numbers|WP:MOSNUM]] -->
| pop_den_footnote =
| population_density_rank = 89th
| GDP_PPP = {{increase}} $3.322 trillion<ref name="IMFWEOFR">{{cite web|url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2021/October/weo-report?c=132,&s=NGDP_RPCH,NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&sy=2016&ey=2026&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1|title=World Economic Outlook Database, October 2021|publisher=International Monetary Fund |website=imf.org|access-date=25 February 2022}}</ref>
| GDP_PPP_year = 2021
| GDP_PPP_rank = 9th
| GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $50,876<ref name="IMFWEOFR"/>
| GDP_PPP_per_capita_rank = 26th
| GDP_nominal = {{increase}} $2.940 trillion<ref name="IMFWEOFR"/>
| GDP_nominal_year = 2021
| GDP_nominal_rank = 7th
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $45,028<ref name="IMFWEOFR"/>
| GDP_nominal_per_capita_rank = 23rd
| Gini = 29.2 <!-- number only -->
| Gini_year = 2019
| Gini_change = increase <!-- increase/decrease/steady -->
| Gini_ref = <ref name=eurogini>{{cite web |url=https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tessi190/default/table?lang=en |title=Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey|publisher=[[Eurostat]] |website=ec.europa.eu |access-date=10 August 2021}}</ref>
| Gini_rank =
| HDI = 0.901 <!-- number only -->
| HDI_year = 2019 <!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year -->
| HDI_change = increase <!-- increase/decrease/steady -->
| HDI_ref = <ref name="UNHDR">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|title=Human Development Report 2020|language=en|publisher=[[United Nations Development Programme]]|date=15 December 2020|access-date=15 December 2020}}</ref>
| HDI_rank = 26th
| currency = {{unbulleted list
| [[Euro]] ([[Euro sign|€]]) ([[ISO 4217|EUR]]){{efn-ur|name=six|Whole of the except the overseas territories in the Pacific Ocean.}}
| [[CFP franc]] (XPF){{efn-ur|name=seven|French overseas territories in the Pacific Ocean only.}}
}}
| time_zone = [[Central European Time]]
| utc_offset = +1
| utc_offset_DST = +2
| time_zone_DST = [[Central European Summer Time]]{{efn-ur|name=eight|Daylight saving time is observed in metropolitan France and [[Saint Pierre and Miquelon]] only.}}
| DST_note = {{smaller|Note: Various other time zones are observed in overseas France.{{efn-ur|name=nine|Time zones across the span from UTC−10 ([[French Polynesia]]) to UTC+12 ([[Wallis and Futuna]]).}}<br/> Although France is in the [[Coordinated Universal Time|UTC]] (Z) ([[Western European Time]]) zone, [[UTC+01:00]] ([[Central European Time]]) was enforced as the standard time since 25 February 1940, upon [[German military administration in occupied France during World War II|German occupation in WW2]], with a +0:50:39 offset (and +1:50:39 during [[Daylight saving time|DST]]) from Paris [[Local mean time|LMT]] (UTC+0:09:21).<ref>{{cite web|url=https://www.timeanddate.com/time/zone/france/paris|title=Time Zone & Clock Changes in Paris, Île-de-France, France|website=timeanddate.com|access-date=9 October 2021}}</ref>}}
| date_format = dd/mm/yyyy ([[Anno Domini|AD]])
| drives_on = right
| calling_code = [[Telephone numbers in France|+33]]{{efn-ur|name=eleven|The overseas regions and collectivities form part of the [[Telephone numbers in France|French telephone numbering plan]], but have their own country calling codes: [[Guadeloupe]] +590; [[Martinique]] +596; [[French Guiana]] +594; [[Réunion]] and [[Mayotte]] +262; [[Saint Pierre and Miquelon]] +508. The overseas territories are not part of the French telephone numbering plan; their country calling codes are: [[New Caledonia]] +687; [[French Polynesia]] +689; [[Wallis and Futuna]] +681.}}
| cctld = [[.fr]]{{efn-ur|name=ten|In addition to [[.fr]], several other Internet TLDs are used in French overseas ''départements'' and territories: [[.re]], [[.mq]], [[.gp]], [[.tf]], [[.nc]], [[.pf]], [[.wf]], [[.pm]], [[.gf]] and [[.yt]]. France also uses [[.eu]], shared with other members of the European Union. The [[.cat]] domain is used in [[Catalan Countries|Catalan-speaking territories]].}}
| footnotes = Source gives area of metropolitan France as 551,500 km<sup>2</sup> (212,900 sq mi) and lists overseas regions separately, whose areas sum to 89,179 km<sup>2</sup> (34,432 sq mi). Adding these give the total shown here for the entire French Republic. The CIA reports the total as 643,801 km<sup>2</sup> (248,573 sq mi).
| today =
}}
'''Faransiiska''' ({{lang-fr|La France}}; {{lang-ar|فرنسا}}) sida dowliga ah loo yaqaano '''Jamhuuriyadda Faransiiska''' ({{lang-fr|République Française}}; {{lang-ar|الجمهورية الفرنسية}}) waa dalka mid ah dalalka kuyaala galbeedka qaarada [[Yurub]]. farnsiisku waxa uu kakoobanyahy dhul kal fog fog iyo jasiirado kuyaala goobo aad uga fog dhulwaynaha faransiiska waxa kale oo farnsiiska kamida halka looyaqaano [[Faransiis Guyana]] iyo jasiirado aad ubadan oo cidhifyada caalamka kuyaala dadka wadanka farnsiiska udhashay waxa wadankooda ay uguyeedhaan (Hexagone) oo macneheedu tahay Lix geesood. wadanka farnsiisku waxa uu xuduud la wadaagaa Wadamada
[[Midowga boqortooyada Britan]] [[Beljim]] [[Luksemburg]] [[Jarmalka]] [[Iswisarland]] [[Talyaaniga]] [[Monako]] [[Andorra]] [[Isbania]] sida oo kale farnsiisku waxa uu xuduud la wadaaga wadamo kabaxsan qaarada [[Yurub]] sida, [[Barasiil]] [[Surinam]] [[Nederlaan Antiilis]]. Farnsiisku waa mid kamida Aasaasayaasha [[Midawga Yurub]].waana wadanka ugu wayn midawga yurub. sidoo kale waxa uu farnsiisku kamid ahaa xubnihii aasaasy [[Qaramada Midoobay]].waxa kale oo kamidyahay xubnaha rigliga ah ee [[GAQM|Golaha Amaanka]] inta badan dadka farnsiiska ahi waxa ay haystaan diinta [[Masiixiyad]] waxa kunool sidoo kale dad gaadhaya ilaa shan milyan oo haysta diinta [[Islaam]]ka
[[File:Flickr_-_cyclonebill_-_Bøf_med_pommes_frites_(1).jpg|thumb|right|250px|fransiska cuntto]]
[[File:APileOfCroissants.jpg|thumb|right|250px]]
[[File:Nice_airport.jpg|thumb|right|250px|]]
[[File:Le_quartier_de_Chevry_à_Gif-sur-Yvette_le_10_août_2015_-_13.jpg|thumb|right|250px|boostada fransiska]]
== Taariikh dalka ==
Inta badan dhulka faransiisku waxaa dhulkii ay qabsadeen dadkii lagu magacaabi jiray (Gaule) oo asal ahaan kasoo jeeday meesha looyaqaano katalaaniya.wadanka waxa katalinjirtay ambaradooriyadii roomaanka .kadib xiligii qarnigii 4aad waxaa qabsaday mid kamida qabaa'ilka Jarmaanka.kuwaas oo looyaqaany (Franch).wadnkan maanta looyaqaano farnsiiku waxa uu midoobay markii ugu horaysay sanadii 486.farnsiisku waa wadan leh taariikh aad iyo aad u dheer oo aan lasoo koobi karin.
Ka soo gudubka boqortooyadii [[Charles the Great]], Templars ama maxkamada [[Louis XIV]]
==Xubin==
* [[IMF]] *
* [[AIIB]] *
* [[NATO]] * *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Midowga Yurub]] * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Magalloyinka==
{{columns-list|colwidth=7em|
* [[Baariis]]
* [[Paris]]
* [[Lyon]]
* [[Marseille]]
* [[Kayene]]
* [[Lille]]
* [[Toulouse]]
* [[Nancy]]
* [[Nantes]]
* [[Nice]]
* [[Roubaix]]
* [[Strasbourg]]
* [[Rennes]]
* [[Grenoble]]
* [[Montpellier]]
* [[Moosoro]]
* [[Versailles]]
* [[Monako]]
* [[Coorsica]]
* [[Lévis, Quebec]]
* [[Jaamacadda Baariis-Saclay]] * [[Jaamacadda Versailles]] * [[Napoleon Bonaparte]] * [[École nationale de l'aviation civile]]
}}
==Kofka degaan Fransiska==
* {{Flag|Bangladesh}} 121,000+
* {{Flag|Arab League}} 4,135,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 4,000+
* {{Flag|Brazil}} 121,000+
* {{Flag|Great Britain}} 4,300+
* 🇪🇺 Europeans: 498,000++
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|United States}} 750,200+
* {{Flag|China}} PR China; 134,500++ [<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
==Taariikhda Faranssiiska==
[[Claude Monet]]
Taariikhdu waxay qortaa in boqorada Faransiiska soo maray uu ka mid yahay [[Napoleon Bonaparte|Napolian Bonabert]] oo dhawr wadan oo Yurub qabsaday
Faransiiska oo ah dalka ugu weyn wadamada ku yaala galbeedka Yurub sidoo kale waa dalka Sadexaad ee Yurub oo dhan ugu weyn dunnidana waxaa uu ka yahay dalka 42,aad ee ugu weyn dhul ahaan.
Caasimada wadanka waa Paris dadka Faransiiska ah waxaa lagu qiyaasaa in ka badan 67 million oo ruux taasi ayaana keentay in loo aqoonsado inuu yahay dalka 20,aad ee dunnida ugu dadka badan iyo dalka labaad ee Yurub oo dhan ugu dad badan.
Faransiisku waxaa uu ka mid yahay wadamada la yiraahdo awood ayay leeyihiin illaaa qarnigii 19 aadna waxaa uu ka mid ahaa wadamada dunnidaan wax ka gumaystay.
Dalkaan Q,M waxay ku taxgalisaa inuu ka mid yahay wadamada ugu badan ee ay kasoo baxeen dad taariikh ku leh dhanka cilmiga waxaana dalkaan kasoo jeedaa dad badan oo wax badan hindisay.
Hay’adda [[UNESCO]] waxaa ay sheegtay in dalka Faransiis waxay u aqoonsatahay dalka 4,aad ee ugu dhaqanka weyn dunnida taas ayaana sabab u ah in si joogto ah ay dalkaasi u booqdaan oo ay u dalxiis tagaan dad tiradoodu gaarayso 83 million oo ruux.
Lacagta wadanka waa Yuuroo seedka gaadiidku isku dhaafaana waa dhanka midig luuqada wadanka looga hadlana waa Faransiis.
Xagga dhaqaalaha marka aanu eegno Faransiisku waxaa uu ka mid yahay wadamada ugu waa weyn ee dhaqaalaha leh dalkuna warshado badan ayuu leeyahay.
Sidoo kale dalxiiska ayay dawlada Faransiisku dhaqaalo aan yareyn ka heeshaa.
Xagga ciidamada Faransiiska oo ka mid ah wadamada ku jira ururka gaashaanbuurta [[NATO]] dawlada Faransa waxay ka mid tahay dawladaha dhaqaalaha badan ku bixiya dhanka ciidamada sidoo kalena dawlada Faransiisku waxay xubin ka tahay 15 xubnood ee golaha amaanka iyo ururka midawga Yurub ururka ganacsiga adduunka ee WTO iyo booliska adduunka ee Interpol waana dal haysta hubka Nuclear,ka ah.
Xagga Diimaha haddii aynu eegno dadka Faransiisku badankood waa masiixiyiin waxana ay dalkaasi ka yihiin 94%
Muslimiin oo dalkaasi dadka ku nool ka ah 4% waxaa tiradooda guud lagu qiyaasaa 5 illaa
[[File:Gascogne flag.svg|thumb|150px|Blason de Gasconha]]
Dhaqan ahaan dadka Faransiiska waxay isku eg yihiin dadka Talyaaniga waxaana dumarka Faransiiska dhaqan ahaan u xirtaan maro u sameysan sida cambuurka oo kale oo dhanka hoose u weyn qaarka sarana u yar halka raggooduna ay xirtaan maryo qamiiska u qaab eg.
Dhanka cunnadda dadka Faransiisku waxay dhaqan ahaan u cunaan hilbo la dubay oo haddana maraq loo yeelay oo dalkaasi looga yaqaan Foie gras
Ugu dambeyna haddii aanu eegno xagga cayaayara Faransiiska kubbadda cagta aad baa loga xiiseeyaa waxaana xulka K/cagta dalka Faransiisku uu qaaday koob adduun hal mar oo aheyd sanadkii 1998 oo Faransiiska lagu qabtay.
Cayaartoyda Faransiiska ayaa Sadex gool iyo waxba kaga adkaaday cayaartii kama dambeysta ee ay la cayaareen xulka dalka [[Brazil]]
Sidoo kale xulka Faransiisky waxaa uu guulo ka gaaray cayaaro kale oo caalami ah waxaana dalkaasi kasoo jeeda cayaartoy fara badan oo dhanka cayaaraha sumcad weyn ku leh.
== Nolosha ==
In kabad $74 dadka farnnsiisku waxa ay kunoolyihiin magaalooyinka waawayn magaalda [[Baariis|Baaris]] iyo hareereheeda kaliya waxaa dagan dad gaadhaya ilaa 9 milyan oo qof.dadkuna waxy daganyihiin guryo aad iyo aad udheer.sidoo kale qaar kamida dadka kunool farnsiisku waxy xiiseeyaan in ay degaan guryo qadiima.
Nolosha miyiga waxa kunool %24 dadka farnsiiska,waa beeralay,cuntada farnsiisk waa mid kamida cuntooyinka ugu
== Diinta ==
Farnsiisku waa dawlad cilmaaniya xoriyada diintuna waa xaq distoori ah.waxay gaadhaysaa tirada [[Masiixiyad]] Kaatooliga ahi %65 dadka aan diinba haysan waxaa lagu qiyaasaa %25 halka islaamku uu yahay %6 dadka faransiiska.
[[File:Tralonca panorama.jpg|thumb|left|upright=2.4|Panorama de Tralonca]]
= Galaria =
<gallery>
Image:Nizza rue vieux port.jpg|Una carriera de Niça Vielha
Image:Nice (FR-06000) Promenade des anglais.jpg|Camin dei Anglés
</gallery>
{{Dalalka Yurub}}
[[Category:Faransiiska| ]]
[[Faransiiska Shanka Republica]]
==sido kale fiiri==
*[[Joachim Barrande]]
*[[Tour de France]]
* [[Sébastien Castellion]]
* [[Lefèvre d’Étaples]]
* [[Pierre Robert Olivétan]]
* [[Simone Arnold Liebster]]
m6o4qmpqx6ls07lmfqm1xrm204re15f
239275
239274
2022-08-05T10:24:34Z
70.50.138.211
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| conventional_long_name = French Republic
| common_name = France
| native_name = {{native name|fr|République française|nbsp=omit}}
| image_flag = Flag of France.svg
| image_coat = Armoiries république française.svg
| symbol_width = 65px
| symbol_type = Emblem
| symbol_type_article = National Emblem of France
| national_motto = "{{lang|fr|[[Liberté, égalité, fraternité]]}}"
| englishmotto = "Liberty, Equality, Fraternity"
| national_anthem = "{{lang|fr|[[La Marseillaise]]}}"<br/><div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[File:La Marseillaise.ogg|alt=sound clip of the Marseillaise French national anthem]]</div>
| image_map = {{Switcher|[[File:EU-France (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|[[Metropolitan France]] (European part of France) on the globe|[[File:EU-France.svg|upright=1.15|frameless]]|Metropolitan France in Europe|[[File:France in the World (+Antarctica claims).svg|upright=1.15|frameless]]|France in the world|default=1}}
| map_caption = {{map caption |location_color=red or dark green |country=France |region=Europe |region_color=dark grey |subregion=the European Union |subregion_color=green|unbulleted list |Location of the territory of the (red) |[[Adélie Land]] (Antarctic claim; hatched)}}
| capital = [[Paris]]
| coordinates = {{Coord|48|51|N|2|21|E|type:city}}
| largest_city = capital
| languages_type = Official language<br/>{{nobold|and national language}}
| languages = [[French language|French]]{{efn-ur|name=one|For information about regional languages see [[Languages of France]].}}{{infobox|child=yes
| regional_languages = See [[Languages of France]]
| label1 = Nationality {{nobold|(2018)}}
| data1 = {{unbulleted list |93.0% [[French people|French]] |7.0% Others<ref>[https://wayback.archive-it.org/all/20111016191356/http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do]</ref>}}
}}
| religion_ref =
| religion_year = 2020
| religion = {{ublist|item_style=white-space:nowrap;
|55.1% [[Christianity in France|Christianity]]
|31.9% [[Irreligion in France|No religion]]
|18.3% [[Islam in France|Islam]]
|0.7% Others<ref>{{Cite web|url=http://www.globalreligiousfutures.org/countries/france#/?affiliations_religion_id=0&affiliations_year=2020®ion_name=All%20Countries&restrictions_year=2016|title = Religions in France | French Religion Data | GRF}}</ref>
}}
| demonym = French
| government_type = [[Unitary state|Unitary]] [[Semi-presidential system|semi-presidential]] [[republic]]
| leader_title1 = [[President of France|President]]
| leader_name1 = [[Emmanuel Macron]]
| leader_title2 = [[Prime Minister of France|Prime Minister]]
| leader_name2 = [[Jean Castex]]
| legislature = [[French Parliament|Parliament]]
| upper_house = [[Senate (France)|Senate]]
| lower_house = [[National Assembly (France)|National Assembly]]
| sovereignty_type = [[History of France|Establishment]]
| established_event1 = Reign of [[Clovis I]] as [[List of Frankish kings|King of the Franks]]
| established_date1 = 481–511
| established_event2 = [[Treaty of Verdun]]{{efn-ur|Established the [[West Francia|Kingdom of the West Franks]] (the [[Kingdom of France]]) from the [[Carolingian Empire]] of Francia.}}
| established_date2 = 10 August 843
| established_event3 = [[Kingdom of France|Capetian dynasty]]
| established_date3 = 3 July 987
| established_event4 = [[Proclamation of the abolition of the monarchy|First Republic established]]
| established_date4 = 22 September 1792
| established_event5 = [[Enlargement of the European Union#Founding members|Founded]]. the [[European Economic Community|EEC]]{{efn-ur|[[European Union]] since 1993.}}
| established_date5 = 1 January 1958
| established_event6 = [[Constitution of France|Current constitution]]{{efn-ur|Established the [[French Fifth Republic|Fifth Republic]]}}
| established_date6 = 4 October 1958
| area_km2 = 643,801
| area_footnote = <ref>{{cite web|website=The World Factbook|title=Field Listing :: Area|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2147.html|publisher=CIA|access-date=1 November 2015|archive-date=31 January 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140131115000/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2147.html|url-status=dead}} {{PD-notice}}</ref>
| area_rank = 42nd <!-- Area rank should match [[List of countries and dependencies by area]] -->
| area_sq_mi = 248,600 <!--Do not remove per [[Wikipedia:Manual of Style/Dates and numbers|WP:MOSNUM]] -->
| area_label2 = [[Metropolitan France]] ([[Institut géographique national|IGN]])
| area_data2 = {{cvt|551695|km2}}{{efn-ur|name=three|French [[Institut géographique national|National Geographic Institute]] data, which includes bodies of water.}} ([[List of countries and dependencies by area|50th]])
| area_label3 = Metropolitan France ([[Cadastre]])
| area_data3 = {{cvt|543940.9|km2}}{{efn-ur|name=four|French [[Land registration|Land Register]] data, which exclude lakes, ponds and [[glacier]]s larger than 1 km<sup>2</sup> (0.386 sq mi or 247 acres) as well as the estuaries of rivers.}}<ref>{{cite journal|url=http://www.insee.fr/fr/themes/comparateur.asp?codgeo=METRODOM-1|title=France Métropolitaine|publisher=INSEE|year=2011|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20150828051307/http://www.insee.fr/fr/themes/comparateur.asp?codgeo=METRODOM-1|archive-date=28 August 2015}}</ref> ([[List of countries and dependencies by area|50th]])
| population_estimate = {{IncreaseNeutral}} 67,413,000<ref>{{cite web|url=https://www.insee.fr/en/statistiques/serie/001641607|title=Demography – Population at the beginning of the month – France|year=2019 |website=Insee|access-date=31 July 2019}}</ref>
| percent_water = 0.86 (2015)<ref>{{cite web|title=Surface water and surface water change|access-date=11 October 2020|publisher=Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) |url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER#}}</ref>
| population_estimate_year = May 2021
| population_estimate_rank = 20th
| population_label2 = Density
| population_data2 = {{pop density|67413000|643801|km2}} ([[List of countries and territories by population density|106th]])
| population_label3 = Metropolitan France, estimate {{as of|lc=y|May 2021}}
| population_data3 = {{IncreaseNeutral}} 65,239,000<ref>{{cite web|url=https://www.insee.fr/en/statistiques/serie/000436387|title=Demography – Population at the beginning of the month – Metropolitan France |year=2019|website=insee.fr|access-date=31 July 2019}}</ref> ([[List of countries and dependencies by population|23rd]])
| population_density_km2 = 116
| population_density_sq_mi = 301 <!-- Do not remove per [[Wikipedia:Manual of Style/Dates and numbers|WP:MOSNUM]] -->
| pop_den_footnote =
| population_density_rank = 89th
| GDP_PPP = {{increase}} $3.322 trillion<ref name="IMFWEOFR">{{cite web|url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2021/October/weo-report?c=132,&s=NGDP_RPCH,NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&sy=2016&ey=2026&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1|title=World Economic Outlook Database, October 2021|publisher=International Monetary Fund |website=imf.org|access-date=25 February 2022}}</ref>
| GDP_PPP_year = 2021
| GDP_PPP_rank = 9th
| GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $50,876<ref name="IMFWEOFR"/>
| GDP_PPP_per_capita_rank = 26th
| GDP_nominal = {{increase}} $2.940 trillion<ref name="IMFWEOFR"/>
| GDP_nominal_year = 2021
| GDP_nominal_rank = 7th
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $45,028<ref name="IMFWEOFR"/>
| GDP_nominal_per_capita_rank = 23rd
| Gini = 29.2 <!-- number only -->
| Gini_year = 2019
| Gini_change = increase <!-- increase/decrease/steady -->
| Gini_ref = <ref name=eurogini>{{cite web |url=https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tessi190/default/table?lang=en |title=Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey|publisher=[[Eurostat]] |website=ec.europa.eu |access-date=10 August 2021}}</ref>
| Gini_rank =
| HDI = 0.901 <!-- number only -->
| HDI_year = 2019 <!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year -->
| HDI_change = increase <!-- increase/decrease/steady -->
| HDI_ref = <ref name="UNHDR">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|title=Human Development Report 2020|language=en|publisher=[[United Nations Development Programme]]|date=15 December 2020|access-date=15 December 2020}}</ref>
| HDI_rank = 26th
| currency = {{unbulleted list
| [[Euro]] ([[Euro sign|€]]) ([[ISO 4217|EUR]]){{efn-ur|name=six|Whole of the except the overseas territories in the Pacific Ocean.}}
| [[CFP franc]] (XPF){{efn-ur|name=seven|French overseas territories in the Pacific Ocean only.}}
}}
| time_zone = [[Central European Time]]
| utc_offset = +1
| utc_offset_DST = +2
| time_zone_DST = [[Central European Summer Time]]{{efn-ur|name=eight|Daylight saving time is observed in metropolitan France and [[Saint Pierre and Miquelon]] only.}}
| DST_note = {{smaller|Note: Various other time zones are observed in overseas France.{{efn-ur|name=nine|Time zones across the span from UTC−10 ([[French Polynesia]]) to UTC+12 ([[Wallis and Futuna]]).}}<br/> Although France is in the [[Coordinated Universal Time|UTC]] (Z) ([[Western European Time]]) zone, [[UTC+01:00]] ([[Central European Time]]) was enforced as the standard time since 25 February 1940, upon [[German military administration in occupied France during World War II|German occupation in WW2]], with a +0:50:39 offset (and +1:50:39 during [[Daylight saving time|DST]]) from Paris [[Local mean time|LMT]] (UTC+0:09:21).<ref>{{cite web|url=https://www.timeanddate.com/time/zone/france/paris|title=Time Zone & Clock Changes in Paris, Île-de-France, France|website=timeanddate.com|access-date=9 October 2021}}</ref>}}
| date_format = dd/mm/yyyy ([[Anno Domini|AD]])
| drives_on = right
| calling_code = [[Telephone numbers in France|+33]]{{efn-ur|name=eleven|The overseas regions and collectivities form part of the [[Telephone numbers in France|French telephone numbering plan]], but have their own country calling codes: [[Guadeloupe]] +590; [[Martinique]] +596; [[French Guiana]] +594; [[Réunion]] and [[Mayotte]] +262; [[Saint Pierre and Miquelon]] +508. The overseas territories are not part of the French telephone numbering plan; their country calling codes are: [[New Caledonia]] +687; [[French Polynesia]] +689; [[Wallis and Futuna]] +681.}}
| cctld = [[.fr]]{{efn-ur|name=ten|In addition to [[.fr]], several other Internet TLDs are used in French overseas ''départements'' and territories: [[.re]], [[.mq]], [[.gp]], [[.tf]], [[.nc]], [[.pf]], [[.wf]], [[.pm]], [[.gf]] and [[.yt]]. France also uses [[.eu]], shared with other members of the European Union. The [[.cat]] domain is used in [[Catalan Countries|Catalan-speaking territories]].}}
| footnotes = Source gives area of metropolitan France as 551,500 km<sup>2</sup> (212,900 sq mi) and lists overseas regions separately, whose areas sum to 89,179 km<sup>2</sup> (34,432 sq mi). Adding these give the total shown here for the entire French Republic. The CIA reports the total as 643,801 km<sup>2</sup> (248,573 sq mi).
| today =
}}
'''Faransiiska''' ({{lang-fr|La France}}; {{lang-ar|فرنسا}}) sida dowliga ah loo yaqaano '''Jamhuuriyadda Faransiiska''' ({{lang-fr|République Française}}; {{lang-ar|الجمهورية الفرنسية}}) waa dalka mid ah dalalka kuyaala galbeedka qaarada [[Yurub]]. farnsiisku waxa uu kakoobanyahy dhul kal fog fog iyo jasiirado kuyaala goobo aad uga fog dhulwaynaha faransiiska waxa kale oo farnsiiska kamida halka looyaqaano [[Faransiis Guyana]] iyo jasiirado aad ubadan oo cidhifyada caalamka kuyaala dadka wadanka farnsiiska udhashay waxa wadankooda ay uguyeedhaan (Hexagone) oo macneheedu tahay Lix geesood. wadanka farnsiisku waxa uu xuduud la wadaagaa Wadamada
[[Midowga boqortooyada Britan]] [[Beljim]] [[Luksemburg]] [[Jarmalka]] [[Iswisarland]] [[Talyaaniga]] [[Monako]] [[Andorra]] [[Isbania]] sida oo kale farnsiisku waxa uu xuduud la wadaaga wadamo kabaxsan qaarada [[Yurub]] sida, [[Barasiil]] [[Surinam]] [[Nederlaan Antiilis]]. Farnsiisku waa mid kamida Aasaasayaasha [[Midawga Yurub]].waana wadanka ugu wayn midawga yurub. sidoo kale waxa uu farnsiisku kamid ahaa xubnihii aasaasy [[Qaramada Midoobay]].waxa kale oo kamidyahay xubnaha rigliga ah ee [[GAQM|Golaha Amaanka]] inta badan dadka farnsiiska ahi waxa ay haystaan diinta [[Masiixiyad]] waxa kunool sidoo kale dad gaadhaya ilaa shan milyan oo haysta diinta [[Islaam]]ka
[[File:Flickr_-_cyclonebill_-_Bøf_med_pommes_frites_(1).jpg|thumb|right|250px|fransiska cuntto]]
[[File:APileOfCroissants.jpg|thumb|right|250px]]
[[File:Nice_airport.jpg|thumb|right|250px|]]
[[File:Le_quartier_de_Chevry_à_Gif-sur-Yvette_le_10_août_2015_-_13.jpg|thumb|right|250px|boostada fransiska]]
== Taariikh dalka ==
Inta badan dhulka faransiisku waxaa dhulkii ay qabsadeen dadkii lagu magacaabi jiray (Gaule) oo asal ahaan kasoo jeeday meesha looyaqaano katalaaniya.wadanka waxa katalinjirtay ambaradooriyadii roomaanka .kadib xiligii qarnigii 4aad waxaa qabsaday mid kamida qabaa'ilka Jarmaanka.kuwaas oo looyaqaany (Franch).wadnkan maanta looyaqaano farnsiiku waxa uu midoobay markii ugu horaysay sanadii 486.farnsiisku waa wadan leh taariikh aad iyo aad u dheer oo aan lasoo koobi karin.
Ka soo gudubka boqortooyadii [[Charles the Great]], Templars ama maxkamada [[Louis XIV]]
==Xubin==
* [[IMF]] *
* [[AIIB]] *
* [[NATO]] * *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Midowga Yurub]] * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Magalloyinka==
{{columns-list|colwidth=7em|
* [[Baariis]]
* [[Paris]]
* [[Lyon]]
* [[Marseille]]
* [[Kayene]]
* [[Lille]]
* [[Toulouse]]
* [[Nancy]]
* [[Nantes]]
* [[Nice]]
* [[Roubaix]]
* [[Strasbourg]]
* [[Rennes]]
* [[Grenoble]]
* [[Montpellier]]
* [[Moosoro]]
* [[Versailles]]
* [[Monako]]
* [[Coorsica]]
* [[Lévis, Quebec]]
* [[Jaamacadda Baariis-Saclay]] * [[Jaamacadda Versailles]] * [[Napoleon Bonaparte]] * [[École nationale de l'aviation civile]]
}}
==Kofka degaan Fransiska==
* {{Flag|Bangladesh}} 121,000+
* {{Flag|Arab League}} 4,135,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 4,000+
* {{Flag|Brazil}} 121,000+
* {{Flag|Great Britain}} 4,300+
* 🇪🇺 Europeans: 498,000++
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|United States}} 750,200+
* {{Flag|China}} PR China; 134,500++ [<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
==Taariikhda Faranssiiska==
[[Claude Monet]]
Taariikhdu waxay qortaa in boqorada Faransiiska soo maray uu ka mid yahay [[Napoleon Bonaparte|Napolian Bonabert]] oo dhawr wadan oo Yurub qabsaday
Faransiiska oo ah dalka ugu weyn wadamada ku yaala galbeedka Yurub sidoo kale waa dalka Sadexaad ee Yurub oo dhan ugu weyn dunnidana waxaa uu ka yahay dalka 42,aad ee ugu weyn dhul ahaan.
Caasimada wadanka waa Paris dadka Faransiiska ah waxaa lagu qiyaasaa in ka badan 67 million oo ruux taasi ayaana keentay in loo aqoonsado inuu yahay dalka 20,aad ee dunnida ugu dadka badan iyo dalka labaad ee Yurub oo dhan ugu dad badan.
Faransiisku waxaa uu ka mid yahay wadamada la yiraahdo awood ayay leeyihiin illaaa qarnigii 19 aadna waxaa uu ka mid ahaa wadamada dunnidaan wax ka gumaystay.
Dalkaan Q,M waxay ku taxgalisaa inuu ka mid yahay wadamada ugu badan ee ay kasoo baxeen dad taariikh ku leh dhanka cilmiga waxaana dalkaan kasoo jeedaa dad badan oo wax badan hindisay.
Hay’adda [[UNESCO]] waxaa ay sheegtay in dalka Faransiis waxay u aqoonsatahay dalka 4,aad ee ugu dhaqanka weyn dunnida taas ayaana sabab u ah in si joogto ah ay dalkaasi u booqdaan oo ay u dalxiis tagaan dad tiradoodu gaarayso 83 million oo ruux.
Lacagta wadanka waa Yuuroo seedka gaadiidku isku dhaafaana waa dhanka midig luuqada wadanka looga hadlana waa Faransiis.
Xagga dhaqaalaha marka aanu eegno Faransiisku waxaa uu ka mid yahay wadamada ugu waa weyn ee dhaqaalaha leh dalkuna warshado badan ayuu leeyahay.
Sidoo kale dalxiiska ayay dawlada Faransiisku dhaqaalo aan yareyn ka heeshaa.
Xagga ciidamada Faransiiska oo ka mid ah wadamada ku jira ururka gaashaanbuurta [[NATO]] dawlada Faransa waxay ka mid tahay dawladaha dhaqaalaha badan ku bixiya dhanka ciidamada sidoo kalena dawlada Faransiisku waxay xubin ka tahay 15 xubnood ee golaha amaanka iyo ururka midawga Yurub ururka ganacsiga adduunka ee WTO iyo booliska adduunka ee Interpol waana dal haysta hubka Nuclear,ka ah.
Xagga Diimaha haddii aynu eegno dadka Faransiisku badankood waa masiixiyiin waxana ay dalkaasi ka yihiin 94%
Muslimiin oo dalkaasi dadka ku nool ka ah 4% waxaa tiradooda guud lagu qiyaasaa 5 illaa
[[File:Gascogne flag.svg|thumb|150px|Blason de Gasconha]]
Dhaqan ahaan dadka Faransiiska waxay isku eg yihiin dadka Talyaaniga waxaana dumarka Faransiiska dhaqan ahaan u xirtaan maro u sameysan sida cambuurka oo kale oo dhanka hoose u weyn qaarka sarana u yar halka raggooduna ay xirtaan maryo qamiiska u qaab eg.
Dhanka cunnadda dadka Faransiisku waxay dhaqan ahaan u cunaan hilbo la dubay oo haddana maraq loo yeelay oo dalkaasi looga yaqaan Foie gras
Ugu dambeyna haddii aanu eegno xagga cayaayara Faransiiska kubbadda cagta aad baa loga xiiseeyaa waxaana xulka K/cagta dalka Faransiisku uu qaaday koob adduun hal mar oo aheyd sanadkii 1998 oo Faransiiska lagu qabtay.
Cayaartoyda Faransiiska ayaa Sadex gool iyo waxba kaga adkaaday cayaartii kama dambeysta ee ay la cayaareen xulka dalka [[Brazil]]
Sidoo kale xulka Faransiisky waxaa uu guulo ka gaaray cayaaro kale oo caalami ah waxaana dalkaasi kasoo jeeda cayaartoy fara badan oo dhanka cayaaraha sumcad weyn ku leh.
== Nolosha ==
In kabad $74 dadka farnnsiisku waxa ay kunoolyihiin magaalooyinka waawayn magaalda [[Baariis|Baaris]] iyo hareereheeda kaliya waxaa dagan dad gaadhaya ilaa 9 milyan oo qof.dadkuna waxy daganyihiin guryo aad iyo aad udheer.sidoo kale qaar kamida dadka kunool farnsiisku waxy xiiseeyaan in ay degaan guryo qadiima.
Nolosha miyiga waxa kunool %24 dadka farnsiiska,waa beeralay,cuntada farnsiisk waa mid kamida cuntooyinka ugu
== Diinta ==
Farnsiisku waa dawlad cilmaaniya xoriyada diintuna waa xaq distoori ah.waxay gaadhaysaa tirada [[Masiixiyad]] Kaatooliga ahi %65 dadka aan diinba haysan waxaa lagu qiyaasaa %25 halka islaamku uu yahay %6 dadka faransiiska.
[[File:Tralonca panorama.jpg|thumb|left|upright=2.4|Panorama de Tralonca]]
= Galaria =
<gallery>
Image:Nizza rue vieux port.jpg|Una carriera de Niça Vielha
Image:Nice (FR-06000) Promenade des anglais.jpg|Camin dei Anglés
</gallery>
{{Dalalka Yurub}}
[[Category:Faransiiska| ]]
[[Faransiiska Shanka Republica]]
==sido kale fiiri==
*[[Joachim Barrande]]
*[[Tour de France]]
* [[Sébastien Castellion]]
* [[Lefèvre d’Étaples]]
* [[Pierre Robert Olivétan]]
* [[Simone Arnold Liebster]]
e5iqmp779yuf5ndx5x8fp5bd9ply9dc
239278
239275
2022-08-05T10:34:07Z
70.50.138.211
/* Kofka degaan Fransiska */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| conventional_long_name = French Republic
| common_name = France
| native_name = {{native name|fr|République française|nbsp=omit}}
| image_flag = Flag of France.svg
| image_coat = Armoiries république française.svg
| symbol_width = 65px
| symbol_type = Emblem
| symbol_type_article = National Emblem of France
| national_motto = "{{lang|fr|[[Liberté, égalité, fraternité]]}}"
| englishmotto = "Liberty, Equality, Fraternity"
| national_anthem = "{{lang|fr|[[La Marseillaise]]}}"<br/><div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[File:La Marseillaise.ogg|alt=sound clip of the Marseillaise French national anthem]]</div>
| image_map = {{Switcher|[[File:EU-France (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|[[Metropolitan France]] (European part of France) on the globe|[[File:EU-France.svg|upright=1.15|frameless]]|Metropolitan France in Europe|[[File:France in the World (+Antarctica claims).svg|upright=1.15|frameless]]|France in the world|default=1}}
| map_caption = {{map caption |location_color=red or dark green |country=France |region=Europe |region_color=dark grey |subregion=the European Union |subregion_color=green|unbulleted list |Location of the territory of the (red) |[[Adélie Land]] (Antarctic claim; hatched)}}
| capital = [[Paris]]
| coordinates = {{Coord|48|51|N|2|21|E|type:city}}
| largest_city = capital
| languages_type = Official language<br/>{{nobold|and national language}}
| languages = [[French language|French]]{{efn-ur|name=one|For information about regional languages see [[Languages of France]].}}{{infobox|child=yes
| regional_languages = See [[Languages of France]]
| label1 = Nationality {{nobold|(2018)}}
| data1 = {{unbulleted list |93.0% [[French people|French]] |7.0% Others<ref>[https://wayback.archive-it.org/all/20111016191356/http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do]</ref>}}
}}
| religion_ref =
| religion_year = 2020
| religion = {{ublist|item_style=white-space:nowrap;
|55.1% [[Christianity in France|Christianity]]
|31.9% [[Irreligion in France|No religion]]
|18.3% [[Islam in France|Islam]]
|0.7% Others<ref>{{Cite web|url=http://www.globalreligiousfutures.org/countries/france#/?affiliations_religion_id=0&affiliations_year=2020®ion_name=All%20Countries&restrictions_year=2016|title = Religions in France | French Religion Data | GRF}}</ref>
}}
| demonym = French
| government_type = [[Unitary state|Unitary]] [[Semi-presidential system|semi-presidential]] [[republic]]
| leader_title1 = [[President of France|President]]
| leader_name1 = [[Emmanuel Macron]]
| leader_title2 = [[Prime Minister of France|Prime Minister]]
| leader_name2 = [[Jean Castex]]
| legislature = [[French Parliament|Parliament]]
| upper_house = [[Senate (France)|Senate]]
| lower_house = [[National Assembly (France)|National Assembly]]
| sovereignty_type = [[History of France|Establishment]]
| established_event1 = Reign of [[Clovis I]] as [[List of Frankish kings|King of the Franks]]
| established_date1 = 481–511
| established_event2 = [[Treaty of Verdun]]{{efn-ur|Established the [[West Francia|Kingdom of the West Franks]] (the [[Kingdom of France]]) from the [[Carolingian Empire]] of Francia.}}
| established_date2 = 10 August 843
| established_event3 = [[Kingdom of France|Capetian dynasty]]
| established_date3 = 3 July 987
| established_event4 = [[Proclamation of the abolition of the monarchy|First Republic established]]
| established_date4 = 22 September 1792
| established_event5 = [[Enlargement of the European Union#Founding members|Founded]]. the [[European Economic Community|EEC]]{{efn-ur|[[European Union]] since 1993.}}
| established_date5 = 1 January 1958
| established_event6 = [[Constitution of France|Current constitution]]{{efn-ur|Established the [[French Fifth Republic|Fifth Republic]]}}
| established_date6 = 4 October 1958
| area_km2 = 643,801
| area_footnote = <ref>{{cite web|website=The World Factbook|title=Field Listing :: Area|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2147.html|publisher=CIA|access-date=1 November 2015|archive-date=31 January 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140131115000/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2147.html|url-status=dead}} {{PD-notice}}</ref>
| area_rank = 42nd <!-- Area rank should match [[List of countries and dependencies by area]] -->
| area_sq_mi = 248,600 <!--Do not remove per [[Wikipedia:Manual of Style/Dates and numbers|WP:MOSNUM]] -->
| area_label2 = [[Metropolitan France]] ([[Institut géographique national|IGN]])
| area_data2 = {{cvt|551695|km2}}{{efn-ur|name=three|French [[Institut géographique national|National Geographic Institute]] data, which includes bodies of water.}} ([[List of countries and dependencies by area|50th]])
| area_label3 = Metropolitan France ([[Cadastre]])
| area_data3 = {{cvt|543940.9|km2}}{{efn-ur|name=four|French [[Land registration|Land Register]] data, which exclude lakes, ponds and [[glacier]]s larger than 1 km<sup>2</sup> (0.386 sq mi or 247 acres) as well as the estuaries of rivers.}}<ref>{{cite journal|url=http://www.insee.fr/fr/themes/comparateur.asp?codgeo=METRODOM-1|title=France Métropolitaine|publisher=INSEE|year=2011|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20150828051307/http://www.insee.fr/fr/themes/comparateur.asp?codgeo=METRODOM-1|archive-date=28 August 2015}}</ref> ([[List of countries and dependencies by area|50th]])
| population_estimate = {{IncreaseNeutral}} 67,413,000<ref>{{cite web|url=https://www.insee.fr/en/statistiques/serie/001641607|title=Demography – Population at the beginning of the month – France|year=2019 |website=Insee|access-date=31 July 2019}}</ref>
| percent_water = 0.86 (2015)<ref>{{cite web|title=Surface water and surface water change|access-date=11 October 2020|publisher=Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) |url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER#}}</ref>
| population_estimate_year = May 2021
| population_estimate_rank = 20th
| population_label2 = Density
| population_data2 = {{pop density|67413000|643801|km2}} ([[List of countries and territories by population density|106th]])
| population_label3 = Metropolitan France, estimate {{as of|lc=y|May 2021}}
| population_data3 = {{IncreaseNeutral}} 65,239,000<ref>{{cite web|url=https://www.insee.fr/en/statistiques/serie/000436387|title=Demography – Population at the beginning of the month – Metropolitan France |year=2019|website=insee.fr|access-date=31 July 2019}}</ref> ([[List of countries and dependencies by population|23rd]])
| population_density_km2 = 116
| population_density_sq_mi = 301 <!-- Do not remove per [[Wikipedia:Manual of Style/Dates and numbers|WP:MOSNUM]] -->
| pop_den_footnote =
| population_density_rank = 89th
| GDP_PPP = {{increase}} $3.322 trillion<ref name="IMFWEOFR">{{cite web|url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2021/October/weo-report?c=132,&s=NGDP_RPCH,NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&sy=2016&ey=2026&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1|title=World Economic Outlook Database, October 2021|publisher=International Monetary Fund |website=imf.org|access-date=25 February 2022}}</ref>
| GDP_PPP_year = 2021
| GDP_PPP_rank = 9th
| GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $50,876<ref name="IMFWEOFR"/>
| GDP_PPP_per_capita_rank = 26th
| GDP_nominal = {{increase}} $2.940 trillion<ref name="IMFWEOFR"/>
| GDP_nominal_year = 2021
| GDP_nominal_rank = 7th
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $45,028<ref name="IMFWEOFR"/>
| GDP_nominal_per_capita_rank = 23rd
| Gini = 29.2 <!-- number only -->
| Gini_year = 2019
| Gini_change = increase <!-- increase/decrease/steady -->
| Gini_ref = <ref name=eurogini>{{cite web |url=https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tessi190/default/table?lang=en |title=Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey|publisher=[[Eurostat]] |website=ec.europa.eu |access-date=10 August 2021}}</ref>
| Gini_rank =
| HDI = 0.901 <!-- number only -->
| HDI_year = 2019 <!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year -->
| HDI_change = increase <!-- increase/decrease/steady -->
| HDI_ref = <ref name="UNHDR">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|title=Human Development Report 2020|language=en|publisher=[[United Nations Development Programme]]|date=15 December 2020|access-date=15 December 2020}}</ref>
| HDI_rank = 26th
| currency = {{unbulleted list
| [[Euro]] ([[Euro sign|€]]) ([[ISO 4217|EUR]]){{efn-ur|name=six|Whole of the except the overseas territories in the Pacific Ocean.}}
| [[CFP franc]] (XPF){{efn-ur|name=seven|French overseas territories in the Pacific Ocean only.}}
}}
| time_zone = [[Central European Time]]
| utc_offset = +1
| utc_offset_DST = +2
| time_zone_DST = [[Central European Summer Time]]{{efn-ur|name=eight|Daylight saving time is observed in metropolitan France and [[Saint Pierre and Miquelon]] only.}}
| DST_note = {{smaller|Note: Various other time zones are observed in overseas France.{{efn-ur|name=nine|Time zones across the span from UTC−10 ([[French Polynesia]]) to UTC+12 ([[Wallis and Futuna]]).}}<br/> Although France is in the [[Coordinated Universal Time|UTC]] (Z) ([[Western European Time]]) zone, [[UTC+01:00]] ([[Central European Time]]) was enforced as the standard time since 25 February 1940, upon [[German military administration in occupied France during World War II|German occupation in WW2]], with a +0:50:39 offset (and +1:50:39 during [[Daylight saving time|DST]]) from Paris [[Local mean time|LMT]] (UTC+0:09:21).<ref>{{cite web|url=https://www.timeanddate.com/time/zone/france/paris|title=Time Zone & Clock Changes in Paris, Île-de-France, France|website=timeanddate.com|access-date=9 October 2021}}</ref>}}
| date_format = dd/mm/yyyy ([[Anno Domini|AD]])
| drives_on = right
| calling_code = [[Telephone numbers in France|+33]]{{efn-ur|name=eleven|The overseas regions and collectivities form part of the [[Telephone numbers in France|French telephone numbering plan]], but have their own country calling codes: [[Guadeloupe]] +590; [[Martinique]] +596; [[French Guiana]] +594; [[Réunion]] and [[Mayotte]] +262; [[Saint Pierre and Miquelon]] +508. The overseas territories are not part of the French telephone numbering plan; their country calling codes are: [[New Caledonia]] +687; [[French Polynesia]] +689; [[Wallis and Futuna]] +681.}}
| cctld = [[.fr]]{{efn-ur|name=ten|In addition to [[.fr]], several other Internet TLDs are used in French overseas ''départements'' and territories: [[.re]], [[.mq]], [[.gp]], [[.tf]], [[.nc]], [[.pf]], [[.wf]], [[.pm]], [[.gf]] and [[.yt]]. France also uses [[.eu]], shared with other members of the European Union. The [[.cat]] domain is used in [[Catalan Countries|Catalan-speaking territories]].}}
| footnotes = Source gives area of metropolitan France as 551,500 km<sup>2</sup> (212,900 sq mi) and lists overseas regions separately, whose areas sum to 89,179 km<sup>2</sup> (34,432 sq mi). Adding these give the total shown here for the entire French Republic. The CIA reports the total as 643,801 km<sup>2</sup> (248,573 sq mi).
| today =
}}
'''Faransiiska''' ({{lang-fr|La France}}; {{lang-ar|فرنسا}}) sida dowliga ah loo yaqaano '''Jamhuuriyadda Faransiiska''' ({{lang-fr|République Française}}; {{lang-ar|الجمهورية الفرنسية}}) waa dalka mid ah dalalka kuyaala galbeedka qaarada [[Yurub]]. farnsiisku waxa uu kakoobanyahy dhul kal fog fog iyo jasiirado kuyaala goobo aad uga fog dhulwaynaha faransiiska waxa kale oo farnsiiska kamida halka looyaqaano [[Faransiis Guyana]] iyo jasiirado aad ubadan oo cidhifyada caalamka kuyaala dadka wadanka farnsiiska udhashay waxa wadankooda ay uguyeedhaan (Hexagone) oo macneheedu tahay Lix geesood. wadanka farnsiisku waxa uu xuduud la wadaagaa Wadamada
[[Midowga boqortooyada Britan]] [[Beljim]] [[Luksemburg]] [[Jarmalka]] [[Iswisarland]] [[Talyaaniga]] [[Monako]] [[Andorra]] [[Isbania]] sida oo kale farnsiisku waxa uu xuduud la wadaaga wadamo kabaxsan qaarada [[Yurub]] sida, [[Barasiil]] [[Surinam]] [[Nederlaan Antiilis]]. Farnsiisku waa mid kamida Aasaasayaasha [[Midawga Yurub]].waana wadanka ugu wayn midawga yurub. sidoo kale waxa uu farnsiisku kamid ahaa xubnihii aasaasy [[Qaramada Midoobay]].waxa kale oo kamidyahay xubnaha rigliga ah ee [[GAQM|Golaha Amaanka]] inta badan dadka farnsiiska ahi waxa ay haystaan diinta [[Masiixiyad]] waxa kunool sidoo kale dad gaadhaya ilaa shan milyan oo haysta diinta [[Islaam]]ka
[[File:Flickr_-_cyclonebill_-_Bøf_med_pommes_frites_(1).jpg|thumb|right|250px|fransiska cuntto]]
[[File:APileOfCroissants.jpg|thumb|right|250px]]
[[File:Nice_airport.jpg|thumb|right|250px|]]
[[File:Le_quartier_de_Chevry_à_Gif-sur-Yvette_le_10_août_2015_-_13.jpg|thumb|right|250px|boostada fransiska]]
== Taariikh dalka ==
Inta badan dhulka faransiisku waxaa dhulkii ay qabsadeen dadkii lagu magacaabi jiray (Gaule) oo asal ahaan kasoo jeeday meesha looyaqaano katalaaniya.wadanka waxa katalinjirtay ambaradooriyadii roomaanka .kadib xiligii qarnigii 4aad waxaa qabsaday mid kamida qabaa'ilka Jarmaanka.kuwaas oo looyaqaany (Franch).wadnkan maanta looyaqaano farnsiiku waxa uu midoobay markii ugu horaysay sanadii 486.farnsiisku waa wadan leh taariikh aad iyo aad u dheer oo aan lasoo koobi karin.
Ka soo gudubka boqortooyadii [[Charles the Great]], Templars ama maxkamada [[Louis XIV]]
==Xubin==
* [[IMF]] *
* [[AIIB]] *
* [[NATO]] * *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Midowga Yurub]] * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Magalloyinka==
{{columns-list|colwidth=7em|
* [[Baariis]]
* [[Paris]]
* [[Lyon]]
* [[Marseille]]
* [[Kayene]]
* [[Lille]]
* [[Toulouse]]
* [[Nancy]]
* [[Nantes]]
* [[Nice]]
* [[Roubaix]]
* [[Strasbourg]]
* [[Rennes]]
* [[Grenoble]]
* [[Montpellier]]
* [[Moosoro]]
* [[Versailles]]
* [[Monako]]
* [[Coorsica]]
* [[Lévis, Quebec]]
* [[Jaamacadda Baariis-Saclay]] * [[Jaamacadda Versailles]] * [[Napoleon Bonaparte]] * [[École nationale de l'aviation civile]]
}}
==Kofka degaan Fransiska==
* {{Flag|Brazil}} 121,000+
* {{Flag|Bangladesh}} 13,500+
* {{Flag|Arab League}} 4,135,000++ [<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 4,500+
* {{Flag|Great Britain}} 4,300+
* 🇪🇺 Europeans: 498,000++
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|United States}} 150,200+
* {{Flag|China}} PR China; 134,500++ [<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
==Taariikhda Faranssiiska==
[[Claude Monet]]
Taariikhdu waxay qortaa in boqorada Faransiiska soo maray uu ka mid yahay [[Napoleon Bonaparte|Napolian Bonabert]] oo dhawr wadan oo Yurub qabsaday
Faransiiska oo ah dalka ugu weyn wadamada ku yaala galbeedka Yurub sidoo kale waa dalka Sadexaad ee Yurub oo dhan ugu weyn dunnidana waxaa uu ka yahay dalka 42,aad ee ugu weyn dhul ahaan.
Caasimada wadanka waa Paris dadka Faransiiska ah waxaa lagu qiyaasaa in ka badan 67 million oo ruux taasi ayaana keentay in loo aqoonsado inuu yahay dalka 20,aad ee dunnida ugu dadka badan iyo dalka labaad ee Yurub oo dhan ugu dad badan.
Faransiisku waxaa uu ka mid yahay wadamada la yiraahdo awood ayay leeyihiin illaaa qarnigii 19 aadna waxaa uu ka mid ahaa wadamada dunnidaan wax ka gumaystay.
Dalkaan Q,M waxay ku taxgalisaa inuu ka mid yahay wadamada ugu badan ee ay kasoo baxeen dad taariikh ku leh dhanka cilmiga waxaana dalkaan kasoo jeedaa dad badan oo wax badan hindisay.
Hay’adda [[UNESCO]] waxaa ay sheegtay in dalka Faransiis waxay u aqoonsatahay dalka 4,aad ee ugu dhaqanka weyn dunnida taas ayaana sabab u ah in si joogto ah ay dalkaasi u booqdaan oo ay u dalxiis tagaan dad tiradoodu gaarayso 83 million oo ruux.
Lacagta wadanka waa Yuuroo seedka gaadiidku isku dhaafaana waa dhanka midig luuqada wadanka looga hadlana waa Faransiis.
Xagga dhaqaalaha marka aanu eegno Faransiisku waxaa uu ka mid yahay wadamada ugu waa weyn ee dhaqaalaha leh dalkuna warshado badan ayuu leeyahay.
Sidoo kale dalxiiska ayay dawlada Faransiisku dhaqaalo aan yareyn ka heeshaa.
Xagga ciidamada Faransiiska oo ka mid ah wadamada ku jira ururka gaashaanbuurta [[NATO]] dawlada Faransa waxay ka mid tahay dawladaha dhaqaalaha badan ku bixiya dhanka ciidamada sidoo kalena dawlada Faransiisku waxay xubin ka tahay 15 xubnood ee golaha amaanka iyo ururka midawga Yurub ururka ganacsiga adduunka ee WTO iyo booliska adduunka ee Interpol waana dal haysta hubka Nuclear,ka ah.
Xagga Diimaha haddii aynu eegno dadka Faransiisku badankood waa masiixiyiin waxana ay dalkaasi ka yihiin 94%
Muslimiin oo dalkaasi dadka ku nool ka ah 4% waxaa tiradooda guud lagu qiyaasaa 5 illaa
[[File:Gascogne flag.svg|thumb|150px|Blason de Gasconha]]
Dhaqan ahaan dadka Faransiiska waxay isku eg yihiin dadka Talyaaniga waxaana dumarka Faransiiska dhaqan ahaan u xirtaan maro u sameysan sida cambuurka oo kale oo dhanka hoose u weyn qaarka sarana u yar halka raggooduna ay xirtaan maryo qamiiska u qaab eg.
Dhanka cunnadda dadka Faransiisku waxay dhaqan ahaan u cunaan hilbo la dubay oo haddana maraq loo yeelay oo dalkaasi looga yaqaan Foie gras
Ugu dambeyna haddii aanu eegno xagga cayaayara Faransiiska kubbadda cagta aad baa loga xiiseeyaa waxaana xulka K/cagta dalka Faransiisku uu qaaday koob adduun hal mar oo aheyd sanadkii 1998 oo Faransiiska lagu qabtay.
Cayaartoyda Faransiiska ayaa Sadex gool iyo waxba kaga adkaaday cayaartii kama dambeysta ee ay la cayaareen xulka dalka [[Brazil]]
Sidoo kale xulka Faransiisky waxaa uu guulo ka gaaray cayaaro kale oo caalami ah waxaana dalkaasi kasoo jeeda cayaartoy fara badan oo dhanka cayaaraha sumcad weyn ku leh.
== Nolosha ==
In kabad $74 dadka farnnsiisku waxa ay kunoolyihiin magaalooyinka waawayn magaalda [[Baariis|Baaris]] iyo hareereheeda kaliya waxaa dagan dad gaadhaya ilaa 9 milyan oo qof.dadkuna waxy daganyihiin guryo aad iyo aad udheer.sidoo kale qaar kamida dadka kunool farnsiisku waxy xiiseeyaan in ay degaan guryo qadiima.
Nolosha miyiga waxa kunool %24 dadka farnsiiska,waa beeralay,cuntada farnsiisk waa mid kamida cuntooyinka ugu
== Diinta ==
Farnsiisku waa dawlad cilmaaniya xoriyada diintuna waa xaq distoori ah.waxay gaadhaysaa tirada [[Masiixiyad]] Kaatooliga ahi %65 dadka aan diinba haysan waxaa lagu qiyaasaa %25 halka islaamku uu yahay %6 dadka faransiiska.
[[File:Tralonca panorama.jpg|thumb|left|upright=2.4|Panorama de Tralonca]]
= Galaria =
<gallery>
Image:Nizza rue vieux port.jpg|Una carriera de Niça Vielha
Image:Nice (FR-06000) Promenade des anglais.jpg|Camin dei Anglés
</gallery>
{{Dalalka Yurub}}
[[Category:Faransiiska| ]]
[[Faransiiska Shanka Republica]]
==sido kale fiiri==
*[[Joachim Barrande]]
*[[Tour de France]]
* [[Sébastien Castellion]]
* [[Lefèvre d’Étaples]]
* [[Pierre Robert Olivétan]]
* [[Simone Arnold Liebster]]
qys7v7jax9e9hx2h382efa6irpxjxj6
Wikipedia:Requests for adminship
4
2014
239295
201608
2022-08-05T11:30:09Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
::''Boga [[WK:RFA]] halkan ayaa laga soo toosiyay.
Haddii aa rabto in aa noqoto [[Wikipedia:Maamulka|maamulaha]], waa ku saxsantahay in aa imaatay meeshaan. Qof kasto oo meeshaan wax ku darsado wuxuu xaq u leeyahay in ka mid noqdo maamulaha. Si aad codsigaada u soo gudbiso raac talaabooyinkan.
Isticmaalayaasha kale waa in aa taageero ka heshaa, waa in ee kugu taageeraan maamulnimada ama wixii aad codsaneesid. Qoraal codsi ah halkan ku samee, kaasi oo leh ciwaan u gaar ah. Markii aa taageero ka heshid waxaa imaanaayo isticmaale ah [[Wikipedia:Bureaucrats|Bureaucrats]], waa isticmaale awood u leh in oo dadka ka dhigo maamule, wuuna diidi karaa haddii aa codeynta ku guul dareesatid.
Fiiro gaar: hadii aad rabto inaad aragto codsiyo hore fadlan fiiri archives: [[Wikipedia:Requests for adminship/Kayd 1|1]] [[Wikipedia:Requests for adminship/Kayd 2|2]]
== Requests for adminship ==
'''Fadlan u Codeey''' Inuu ka mid noqdo Maamulka! [[User:Abshirdheere|Abshirdheere]] [[User talk:abshirdheere|<sup>(Farriin ii soo qor...)</sup>]]</span>
<div style="width:100%; overflow:auto;"><pre>
<nowiki>'''Haddii aa taageersantahay iyo haddii aa taageersaneen, sidaan u qor'''</nowiki>
{{Waa taageersanahay}} <---< Copy ama Nuqul ("ku qor sababta")
{{Ma taageersani}} <----< (" ku qor sababta")
{{Dhexdhexaad}} <-------< ("ku qor sababta")
</pre></div>
I want to apply sysop to improve areas that need improvement such as [[MediaWiki:Edittools]] and [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] because If you do not have the capability Sysop you can't do anything.
thanks
--[[User:Abshirdheere|Abshirdheere]] ([[User talk:Abshirdheere|talk]]) 22:44, 21 Abriil 2014 (UTC)
:This user's plans with the titleblacklist (see [[MediaWiki talk:Titleblacklist]] and [[MediaWiki:Titleblacklist]]'s history (where the proposed changes were implemented by another admin) don't make me think it would be a good idea to trust this user with sysop access as of now. I expect some clarification from his side before. Though, please note that I am not involved in the sowiki community. [[User:Vogone|Vogone]] [[Meta:SWMT|(SWMT)]] 08:50, 28 Abriil 2014 (UTC)
Please write before everything<pre>{{Waa taageersanahay}}</pre> [[Image:Symbol confirmed.svg|20px|link=|alt=]] Agree, or <pre>{{Ma taageersani}}</pre> [[Image:Symbol declined.svg|20px]] Disagree or <pre>{{Dhexdhexaad}}</pre> [[file:Symbol neutral vote.svg|20px]] Neutral
Never judge anyone until you understand its purpose, I leave the decision to Steward especially [[User:MF-Warburg|MF-W]]
--[[User:Abshirdheere|Abshirdheere]] ([[User talk:Abshirdheere|talk]]) 13:11, 28 Abriil 2014 (UTC)
==== renewal ====
Temporary adminship is going to expire on August 08 a renewal request for permanent adminship posted in [[meta:Steward requests/Permissions|meta Steward]].
--[[User:Abshirdheere|Abshirdheere]] ([[User talk:Abshirdheere|talk]]) 19:14, 23 Agoosto 2014 (UTC)
:The suggested edit and response to title blacklist is a little of a concern. Such edits should be very specific, not so loose, and need to be considered in the overall sense, not local only. [[User:Billinghurst|Billinghurst]] ([[User talk:Billinghurst|talk]]) 10:20, 30 Agoosto 2014 (UTC)
Hello [[User:Billinghurst|Billinghurst]], I explained that case for [[User:Ajraddatz|Ajraddatz]] and you can follow from [http://meta.wikimedia.org/wiki/Steward_requests/Permissions/2014-08#Abshirdheere.40SoWiki here] my responsibility is greater than that any fears of sabotage such as title blacklist, these days people judge the wrong because they don't control what you mean.
Anyway if something means mistake is misunderstanding. After [[User:Ajraddatz|Ajraddatz]] what he advised me, not done anything in the blacklist so what is new?
Thank you
--[[User:Abshirdheere|Abshirdheere]] ([[User talk:Abshirdheere|talk]]) 10:03, 4 Sebteembar 2014 (UTC)
==Request for Admin (ismail4all)==
ASC dhamaan,</br>Soomaali Wikipedia waxay ku jirtaa kaalinta 173aad ee 290ka luuqadood ee dhamaan Wikipedia. Sidoo kale waxaa ku jira in ku dhow 5,000 maqaal oo iskugu jira kuwo qabyo ah iyo kuwo dhamaystiran. Dhibaatada koowaad ee so.wiki haysata waa kharibaada dadka aan diiwaangashanayn (IP vandalism). Waxaa jira bogag badan oo si heersare ah u qoran kuwaawi oo marar badan lagu daray ereyo khalad ah ama qof magaciisa. Intaas waxaa dheer, waxaa jira bogag badan oon ku calaamadeeyay ''Tirtir'' kuwaasi oo ilaa hada cid fiirisan jirin. Sidaas darteed, waxaa muhiim ah inaan helno qof si joogto ah arimahaasi wax uga qabta.
Isku soo wada duub, maamule ku hadla Af Soomaali waa muhiim in uu meeshan joogo. Qof meeshan waligiis bilaa lacag uga shaqaynaya ma jiro, '''''Xilku Waa Wareegto'''''. Waxaan codsanayaa inaan wakhtigeyga uga faa'iideeyo luuqadeena hooyo.
::Fadlan hoos ku qor: '''Waan Taageersanahay''' (support), '''Dhexdhexaad''' (neutral) ama '''Ma Taageersani''' (don't support).
:::(sidoo kale fiiri: [[Special:Contributions/Ismail4all|wax qorkayga]] • [[User_talk:Ismail4all|wadahadal]] • [[User:Ismail4all|igu saabsan]])
;In English:
Dear Wikipedians,
For the last couple of years we had no regular admin here in so.wiki. During these times we have experienced a lot of vandalism, misconducts and other abusive behaviors that has damaged a lot of pages. I personally, tried to defend some pages, and have marked other abusive pages for deletion. However, there were no action taken, because there is no one to finish everything the job. If you check [[:Category:delete]] you will be surprised to see how many pages are there for so long. Since our last admin is absent for so long, i would like to request for admin-ship here in Somali Wikipedia, so that i can at least defend the good pages.
::Please vote and write: '''Waan Taageersanahay''' (support), '''Dhexdhexaad''' (neutral) or '''Ma Taageersani''' (don't support).
:::(Also see: [[Special:Contributions/Ismail4all|my contributions]] • [[User_talk:Ismail4all|talk]] • [[User:Ismail4all|about me]])
Thank you,
[[User:Ismail4all|Ismail Suge]] ([[User talk:Ismail4all|talk]]) 18:19, 10 Oktoobar 2015 (UTC)
</br>[[User:Maax|Maax]], [[User:Mimursal|Mimursal]], [[User:Man77|Man77]], [[User:Made4me|Made4me]], [[User:abshirdheere|abshirdheere]], [[User:Jimalehma|Jimalehma]], [[User:Abdimajidmashka|Abdimajidmashka]], [[User:Axmed xassan|Axmed xassan]], [[User:BAGADI Mubaarak Awdheegle|BAGADI Mubaarak Awdheegle]], [[User:Baronnet|Baronnet]], [[User:Biriye141|Biriye141]], [[User:Brya|Brya]], [[User:CFCF|CFCF]],
::;salaan qaali ah dhamaantiin, walaal aniga waan ku taageersanahay. Aniga codkayga waa ku siiyay.
(English: i support [[User:Ismail4all|Ismail4all]])
{{Waa taageersanahay}}
Mahadsanidiin akhyaarta. [[User:Jimalehma|Jimalehma]] ([[User talk:Jimalehma|talk]]) 00:14, 11 Oktoobar 2015 (UTC)
*[[User:Jimalehma|Jimalehma]] mahadsanid sxb, waan ku faraxsanahay taageeridaada.[[User:Ismail4all|Ismail Suge]] ([[User talk:Ismail4all|talk]]) 00:33, 11 Oktoobar 2015 (UTC)
Saxiib waan ku salaamay, si fiican ayaad samaysay waanan ku taageeraya.{{Waa taageersanahay}}. Good luck. [[User:Made4me|Made4me]] ([[User talk:Made4me|talk]]) 02:51, 11 Oktoobar 2015 (UTC)
*[[User:Made4me|Made4me]] aad iyo aad ayaad u mahadsan tahay saaxiib. Apreciated. [[User:Ismail4all|Ismail Suge]] ([[User talk:Ismail4all|talk]]) 03:17, 11 Oktoobar 2015 (UTC)
*{{Waa taageersanahay}} : '''Waan Taageersanahay''' (support). We definitely need admins for so.wikipedia. [[User:Baronnet|Baronnet]] ([[User talk:Baronnet|talk]]) 16:14, 12 Oktoobar 2015 (UTC)
*No objections, and, as Non-Somali, reserved '''support''' (Waan Taageersanahay). Good luck, [[User:Man77|Man77]] ([[User talk:Man77|talk]]) 19:18, 13 Oktoobar 2015 (UTC)
*[[User:Baronnet|Baronnet]] and [[User:Man77|Man77]] and everybody else i thank you for your support and courage. [[User:Ismail4all|Ismail Suge]] ([[User talk:Ismail4all|talk]]) 16:49, 17 Oktoobar 2015 (UTC)
*Request for admin renewal. Please vote support or not support. Thanks, [[User:Ismail4all|Ismail4all]] ([[User talk:Ismail4all|talk]]) 07:36, 25 Luuliyo 2016 (UTC)
== codsi maamulnimada wikipediyaha somaliga ==
waxaa rabaa in aa codsado maamulnimada wikipediyaha somaliga mahadsanid [[User:Maax|Maax]] ([[User talk:Maax|talk]]) 15:23, 23 Febraayo 2020 (UTC)
::{{Waa taageersanahay}} [[User:Ismail4all|Ismail4all]] ([[User talk:Ismail4all|wadahadal]]) 03:23, 28 May 2020 (UTC)
{{Waa taageersanahay}} --[[User:Abshirdheere|<font face="tahoma" size="4" style="color:black;">'''Abshirdheere'''</font>]] [[User talk:Abshirdheere|<span style="font-size:355%; color:blue;">✪</span>]] 18:29, 29 May 2020 (UTC)
::ok codsigaan wuxuu dhacay 23 febraayo, waa mahadsantihiin [[User:Maax|Maax]] ([[User talk:Maax|wadahadal]]) 18:54, 29 May 2020 (UTC)
==Codsi Maamule==
Salaan sare asxaabta, waxaan rabaa inaan codsado maamulenimo ku meel gaadh ah. Sababtoo ah waxaa ogtihiin in maqaalo badan lagu cayaaray, kuwo kale loo badelay qoraal khalad ah ama la masaxay qoraalka oo dhan.. Waxaa rabaa inaan difaaco maqaalada saxda ah oo markasta ku celiyo sida saxda ah. Maxay idinla tahay [[User:Maax|Maax]] iyo [[User:Abshirdheere|Abshirdheere]]? [[User:Ismail4all|Ismail4all]] ([[User talk:Ismail4all|wadahadal]]) 05:02, 30 May 2020 (UTC)
::{{Waa taageersanahay}} waa kugu taageersanahay, maadaama aa howl wanaagsan ka heesid wikipediaha soomaaliga. shaqo wanaagsan [[User:Maax|Maax]] ([[User talk:Maax|wadahadal]]) 14:29, 30 May 2020 (UTC)
==EnsiklopediaXylon==
Waxaan rabaa inaan noqdo maamule Wikipedia, waxaan rabaa inaan ilaaliyo boggaga, dhib malahan haddii aan ahaanayo maamule ku meel gaar ah
7l0d4ofc0ytgpaa70i6rpjhco1if4yu
Koonfur Afrika
0
2109
239248
239216
2022-08-04T12:52:21Z
Mwasoge
29030
/* Kof Imasa Degaan South Africa.!!? */
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|-30|25|type:country|display=title}}
{{Dalalka
|native_name = ''Jamhuuriyadda Koonfur Afrika
|conventional_long_name =
|common_name = Koonfur Afrika
|qaarada = [[Afrika]]
|sawir_calan = Flag of South Africa.svg
|sawir_qaran =
|astaan_calan = [[Ee Mungu Nguvu Yetu]]''<small><br />"Ilaahigii wax waliba abuurow"</small>
|image_map = LocationSouthAfrica.svg
|caasimada = [[Pretoria]]
|luuqadaha = 11 Luqadood
|Dawladda =
|magac_hogaamiye1 =y_note =
| GDP_PPP_year = 2017
| GDP_PPP_rank =
| GDP_PPP_per_capita = $22,425<ref name="IMF database 2018" />
| GDP_PPP_per_capita_rank =
| GDP_nominal = 0.326 Trillion <ref name="IMF database 2018" />
| GDP_nominal_year = 2017
| GDP_nominal_rank =
| GDP_nominal_per_capita = $22,550<ref name="IMF database 2018" />
| GDP_nominal_per_capita_rank =
|established_event1 =
|magac_hogaamiye2 =
|magac_hogaamiye1 =
|magac_hogaamiye2 =
|Xornimo ka qaadatay = [[Ingiriis]]ka
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
|area = 1 221 037 km2
|areami² =
|biyo =
|population_estimate =
|population_estimate_year =
|lacagta = [[Rand]]
|wakhti = +2
|furaha_debeda =27
|footnote1 =
|footnote2 ... =
[[File:Sf-map.png|right|270px|thumb|Koonfur Afrika]]
}}
'''Koonfur Afrika''' waa wadan ku yaalo koonfurta hoose ee qaarada [[Afrika]], waxaana ku wareegan buuro oo daris la ah badweynta hindiya oo ka xigta dhinaca bari iyo badweynta atlaantik oo ka xigta dhinaca galbeed.Wadankaan waxoo xuduud la leeyahy wadamada [[Musanbiig]], Simbaabwi, [[Nambiya]], Botswana, Lesotho iyo Swasiland. Caasimada wadanka waa. {pretoria]]hasa ahaate magalada ugu Wayn waa Johannesburg. Dadka degan wadankaan waxaa lagu qiyaasaa 49,991,300 oo qof.
Madaxweynaha ugu horeeyay koonfur afrika woxoo ahaa [[Nelson Mandela]].wadankaan waxaa soo gumeestay [[Boqortooyada Ingiriiska]] waxoona xornimada siiyay [[1910]]. wadankaan waxaa xukumo dad cadaan ah oo asal ahaan ka soo jeedo holand iyo madow bantu ah. doorashaddii ugu horeeysay waxaa la qaaday 1994ti.
Koonfur Afrikaanku waa bulsho dhaqameed leh oo ka kooban dhaqamo kala duwan, luuqado, iyo diimo. Qurxinta jamacadu waxay ka muuqataa dastuurka ee aqoonsiga 11 luqadood oo rasmi ah, kaasoo ah lambarka afaraad ee adduunka. Laba luqadood oo ka mida waa asal ahaan Yurub: Afrikaanka ayaa ka soo kordhay Holland waxaana u adeega luqadda koowaad ee midabada ugu badan ee madow iyo cadaanka ah ee Koonfurta Afrika; Ingiriisku wuxuu ka turjumayaa dhaxalka gumaystaha Ingiriiska, waxaana caadi ahaan loo isticmaalaa nolosha dadweynaha iyo ganacsiga, inkastoo ay tahay kaalinta afaraad ee ah luuqadda ugu horreysa. Dalka ayaa ka mid ah qaar ka mid ah qaaradda Afrika marnaba ma lahan xornimo, doorashooyin joogto ah ayaa la qabtey illaa qarni. Si kastaba ha ahaatee, inta badan dadka madow ee Koonfur Afrikaan ah laguma baraarujin ilaa 1994.
Intii qarnigii 20aad, aqlabiyadda madaw waxay doonayeen inay ka soo kabtaan xuquuqdooda ka soo jeeda qowmiyadaha cadaanka ah ee cadaanka ah, iyada oo arrintani ay kaalin weyn ka qaadatay taariikhda iyo siyaasadda dalka. Xisbiga Qaranka wuxuu ku soo rogay midab takoorka 1948-kii, isaga oo abaabulaya jinsi hore. Ka dib markii uu muddo dheer socday iyo waliba rabshad ay sameeyeen Golaha Qaranka Afrikaanka iyo dhaqdhaqaaqa kale ee ka soo horjeeda midabtakoorka gudaha iyo dibaddaba, joojinta sharciyada takooridda waxay bilaabantay 1990.
Laga soo bilaabo 1994, dhammaan kooxaha iyo qowmiyadaha kala duwan ayaa matalaya siyaasadda waddanka ee dimuqraadiyadda waddanka, oo ka kooban Jamhuuriyad baarlamaan iyo sagaal gobol. Koonfur Afrika waxaa badanaa lagu magacaabaa "Ummabbada roobka" si ay u sharaxdo kala duwanaanta dhaqamada dalka, gaar ahaan marka la eego cirifka. Bangiga Adduunka wuxuu ka dhigayaa Koonfur Afrika dhaqaale ahaan dhexdhexaad ah, iyo wadan cusub oo warshad leh. Dhaqaalaheeda ayaa ah kan labaad ee ugu weyn Afrika, iyo 34-aad ee adduunka ugu weyn. Marka laga hadlayo sinaanta awoodda wax iibsiga, Koonfur Afrika waxay leedahay dakhliga toddobaad ee ugu sarreeya Afrika oo dhan. Si kastaba ha ahaatee, saboolnimada iyo sinnaan la'aanta ayaa sii socota, qiyaastii rubuc ka mid ah dadka shaqo la'aanta ah oo ku noolaa wax ka yar US $ 1.25 maalintiiba. Si kastaba ha ahaatee, Koonfur Afrika waxaa loo aqoonsaday inuu yahay awood dhexe oo arrimaha caalamiga ah, wuxuuna ilaaliyaa saamaynta gobolka ee muhiimka ah.
[[File:CentralPretoria.jpg|thumb|300px|right|Lo centre de la ciutat de Pretòria.]]
[[File:Graaff Fruit-Ceres packing.jpg|thumb|right|300px|]]
[[File:Cape_Town_Waterfront.jpg|thumb|right|300px|]]
[[File:J.M._Coetzee.JPG|thumb|right|thumb|300px|]]
[[File:SA_Passport_Coat_of_Arms_2010_web.jpg|thumb|right|300px|{{Flag|South Africa}}]]
[[File:Cape_Town_Bo-Kaap_city_street.jpg|thumb|300px|right]]
[[File:Drakensburgmountains.jpg|thumb|right|300px|]]
[[File:Mark Shuttleworth NASA.jpg|thumb|right|300px|Mark Shuttleworth in space]]
[[File:Map of South Africa with English labels.svg|thumb|right|300px|]]
[[File:Flag_of_Johannesburg,_South_Africa.svg|thumb|right|300px]]
[[W:oc:Sud-Africa]]
== Caasimadaha ==
* [[Johannesburg]],
* [[Bloemfontein]],
* [[Kab town]],
* [[Pretoria]],
==Xubin==
* [[Midowga Afrika]] * *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
== Madaxda Caanka Ah ==
[[Nelson Mandela]], [[Desmond Tutu]], [[Thabo Mbeki]], [[Tokyo Sexwale]], [[Robbens Island]]
==Kof Imasa Degaan South Africa.!!?==
* {{Flag|Bangladesh}} 25,000+
* {{Flag|Arab League}} 248,350+
* {{Flag|Pakistan}} 24,000+ [<Ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</Ref>]
*{{Flag|Japan}} 3,000+
* 🇪🇺 Europeans: 1,388,900++
* {{Flag|Great Britain}} 200,000+
*{{Flag|United States}} 220,000+
* {{Flag|China}} PRC 130,000+
* {{Flag|South Korea}} 3,000+
== Taariikh ==
[[African National Congress]] (ANC)
== Juqraafi ==
[[Orange River]], [[Milk River]], [[Sunday River]]; [[Drakensburg Mountains]], [[Table Mountain]], [[the Escarpment]]
== Dhaqaale ==
* [[Johannesburg Securities Exchange]]
* [[Standard Chartered Bank]]
* [[Exxaro]]
* [[Transnet]]
* [[Rio Tinto]]
* [[Anglo American]]
== Ciyaaraha Iyo Dhaqanka ==
[[2010 FIFA World Cup]]
== Gobolada ==
{| class=wikitable
! '''Tiro'''<br /><small></small>'''!! '''Gobol''' !!'''Caasimad''' !!'''Bed(km²)<br /><small>!!Dadka Dagan</small>''' '''<br /><small>(2007)</small>'''
|-
| 1 || [[KwaZulu-Natal Province]] || [[Pietermaritzburg]] || 92,100|| 10,014,500
|-
| 2 || [[Gauteng Province]] || [[Johannesburg]] || 17,010 || 9,688,100
|-
| 3 || [[Eastern Cape Province]] || [[Bisho]]/King Williams Town || 169,580 || 6,906,200
|-
| 4 || [[Limpopo Province]] || [[Polokwane]] || 123,900 || 5,402,900
|-
| 5 || [[Western Cape Province]] || [[Cape Town]] || 129,370 || 4,839,800
|-
| 6 || [[North West Province]] || [[Mafeking/Mmabatho]] || 116,320 || 3,394,200
|-
| 7 || [[Mpumalanga Province]] || [[Nelspruit]] || 79,490|| 3,536,300
|-
| 8 || [[Free State Province]] || [[Bloemfontein]] || 129,480 || 2,965,600
|-
| 9 || [[Northern Cape Province]] || [[Kimberley]] || 361,830 || 1,102,200
|}
== Gobolada ==
* [[Gauteng Province]]
* [[Limpopo Province]]
* [[KwaZulu-Natal Province]]
* [[Eastern Cape Province]]
* [[Western Cape Province]]
* [[Northern Cape Province]]
* [[Mpumalanga Province]]
* [[Free State Province]]
* [[North West Province]]
==sido kale fiiri==
* [[Australia]]
* [[Kanada]]
{{Gumud}}
{{Dalalka Afrika}}
[[Category:Koonfur Afrika| ]]
[[Category:Dawladdaha Afrika]]
[[Category:Dalalka Afrika]]
[[Category:Wadamada Afrika]]
lzbi07xavolbvqidd2hfezdb5afuuo7
239284
239248
2022-08-05T10:51:20Z
70.50.138.211
/* Kof Imasa Degaan South Africa.!!? */
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|-30|25|type:country|display=title}}
{{Dalalka
|native_name = ''Jamhuuriyadda Koonfur Afrika
|conventional_long_name =
|common_name = Koonfur Afrika
|qaarada = [[Afrika]]
|sawir_calan = Flag of South Africa.svg
|sawir_qaran =
|astaan_calan = [[Ee Mungu Nguvu Yetu]]''<small><br />"Ilaahigii wax waliba abuurow"</small>
|image_map = LocationSouthAfrica.svg
|caasimada = [[Pretoria]]
|luuqadaha = 11 Luqadood
|Dawladda =
|magac_hogaamiye1 =y_note =
| GDP_PPP_year = 2017
| GDP_PPP_rank =
| GDP_PPP_per_capita = $22,425<ref name="IMF database 2018" />
| GDP_PPP_per_capita_rank =
| GDP_nominal = 0.326 Trillion <ref name="IMF database 2018" />
| GDP_nominal_year = 2017
| GDP_nominal_rank =
| GDP_nominal_per_capita = $22,550<ref name="IMF database 2018" />
| GDP_nominal_per_capita_rank =
|established_event1 =
|magac_hogaamiye2 =
|magac_hogaamiye1 =
|magac_hogaamiye2 =
|Xornimo ka qaadatay = [[Ingiriis]]ka
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
|area = 1 221 037 km2
|areami² =
|biyo =
|population_estimate =
|population_estimate_year =
|lacagta = [[Rand]]
|wakhti = +2
|furaha_debeda =27
|footnote1 =
|footnote2 ... =
[[File:Sf-map.png|right|270px|thumb|Koonfur Afrika]]
}}
'''Koonfur Afrika''' waa wadan ku yaalo koonfurta hoose ee qaarada [[Afrika]], waxaana ku wareegan buuro oo daris la ah badweynta hindiya oo ka xigta dhinaca bari iyo badweynta atlaantik oo ka xigta dhinaca galbeed.Wadankaan waxoo xuduud la leeyahy wadamada [[Musanbiig]], Simbaabwi, [[Nambiya]], Botswana, Lesotho iyo Swasiland. Caasimada wadanka waa. {pretoria]]hasa ahaate magalada ugu Wayn waa Johannesburg. Dadka degan wadankaan waxaa lagu qiyaasaa 49,991,300 oo qof.
Madaxweynaha ugu horeeyay koonfur afrika woxoo ahaa [[Nelson Mandela]].wadankaan waxaa soo gumeestay [[Boqortooyada Ingiriiska]] waxoona xornimada siiyay [[1910]]. wadankaan waxaa xukumo dad cadaan ah oo asal ahaan ka soo jeedo holand iyo madow bantu ah. doorashaddii ugu horeeysay waxaa la qaaday 1994ti.
Koonfur Afrikaanku waa bulsho dhaqameed leh oo ka kooban dhaqamo kala duwan, luuqado, iyo diimo. Qurxinta jamacadu waxay ka muuqataa dastuurka ee aqoonsiga 11 luqadood oo rasmi ah, kaasoo ah lambarka afaraad ee adduunka. Laba luqadood oo ka mida waa asal ahaan Yurub: Afrikaanka ayaa ka soo kordhay Holland waxaana u adeega luqadda koowaad ee midabada ugu badan ee madow iyo cadaanka ah ee Koonfurta Afrika; Ingiriisku wuxuu ka turjumayaa dhaxalka gumaystaha Ingiriiska, waxaana caadi ahaan loo isticmaalaa nolosha dadweynaha iyo ganacsiga, inkastoo ay tahay kaalinta afaraad ee ah luuqadda ugu horreysa. Dalka ayaa ka mid ah qaar ka mid ah qaaradda Afrika marnaba ma lahan xornimo, doorashooyin joogto ah ayaa la qabtey illaa qarni. Si kastaba ha ahaatee, inta badan dadka madow ee Koonfur Afrikaan ah laguma baraarujin ilaa 1994.
Intii qarnigii 20aad, aqlabiyadda madaw waxay doonayeen inay ka soo kabtaan xuquuqdooda ka soo jeeda qowmiyadaha cadaanka ah ee cadaanka ah, iyada oo arrintani ay kaalin weyn ka qaadatay taariikhda iyo siyaasadda dalka. Xisbiga Qaranka wuxuu ku soo rogay midab takoorka 1948-kii, isaga oo abaabulaya jinsi hore. Ka dib markii uu muddo dheer socday iyo waliba rabshad ay sameeyeen Golaha Qaranka Afrikaanka iyo dhaqdhaqaaqa kale ee ka soo horjeeda midabtakoorka gudaha iyo dibaddaba, joojinta sharciyada takooridda waxay bilaabantay 1990.
Laga soo bilaabo 1994, dhammaan kooxaha iyo qowmiyadaha kala duwan ayaa matalaya siyaasadda waddanka ee dimuqraadiyadda waddanka, oo ka kooban Jamhuuriyad baarlamaan iyo sagaal gobol. Koonfur Afrika waxaa badanaa lagu magacaabaa "Ummabbada roobka" si ay u sharaxdo kala duwanaanta dhaqamada dalka, gaar ahaan marka la eego cirifka. Bangiga Adduunka wuxuu ka dhigayaa Koonfur Afrika dhaqaale ahaan dhexdhexaad ah, iyo wadan cusub oo warshad leh. Dhaqaalaheeda ayaa ah kan labaad ee ugu weyn Afrika, iyo 34-aad ee adduunka ugu weyn. Marka laga hadlayo sinaanta awoodda wax iibsiga, Koonfur Afrika waxay leedahay dakhliga toddobaad ee ugu sarreeya Afrika oo dhan. Si kastaba ha ahaatee, saboolnimada iyo sinnaan la'aanta ayaa sii socota, qiyaastii rubuc ka mid ah dadka shaqo la'aanta ah oo ku noolaa wax ka yar US $ 1.25 maalintiiba. Si kastaba ha ahaatee, Koonfur Afrika waxaa loo aqoonsaday inuu yahay awood dhexe oo arrimaha caalamiga ah, wuxuuna ilaaliyaa saamaynta gobolka ee muhiimka ah.
[[File:CentralPretoria.jpg|thumb|300px|right|Lo centre de la ciutat de Pretòria.]]
[[File:Graaff Fruit-Ceres packing.jpg|thumb|right|300px|]]
[[File:Cape_Town_Waterfront.jpg|thumb|right|300px|]]
[[File:J.M._Coetzee.JPG|thumb|right|thumb|300px|]]
[[File:SA_Passport_Coat_of_Arms_2010_web.jpg|thumb|right|300px|{{Flag|South Africa}}]]
[[File:Cape_Town_Bo-Kaap_city_street.jpg|thumb|300px|right]]
[[File:Drakensburgmountains.jpg|thumb|right|300px|]]
[[File:Mark Shuttleworth NASA.jpg|thumb|right|300px|Mark Shuttleworth in space]]
[[File:Map of South Africa with English labels.svg|thumb|right|300px|]]
[[File:Flag_of_Johannesburg,_South_Africa.svg|thumb|right|300px]]
[[W:oc:Sud-Africa]]
== Caasimadaha ==
* [[Johannesburg]],
* [[Bloemfontein]],
* [[Kab town]],
* [[Pretoria]],
==Xubin==
* [[Midowga Afrika]] * *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
== Madaxda Caanka Ah ==
[[Nelson Mandela]], [[Desmond Tutu]], [[Thabo Mbeki]], [[Tokyo Sexwale]], [[Robbens Island]]
==Dadka Degaan South Africa.!!?==
* {{Flag|Brazil}} 25,100+
* {{Flag|Bangladesh}} 25,000+
* {{Flag|Arab League}} 248,350+
* {{Flag|Pakistan}} 24,000++[<Ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</Ref>]
*{{Flag|Japan}} 3,000+
* 🇪🇺 Europeans: 1,388,900++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|Great Britain}} 200,000+
*{{Flag|United States}} 220,000+
* {{Flag|China}} PRC 130,000+++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
* {{Flag|South Korea}} 3,000+
== Taariikh ==
[[African National Congress]] (ANC)
== Juqraafi ==
[[Orange River]], [[Milk River]], [[Sunday River]]; [[Drakensburg Mountains]], [[Table Mountain]], [[the Escarpment]]
== Dhaqaale ==
* [[Johannesburg Securities Exchange]]
* [[Standard Chartered Bank]]
* [[Exxaro]]
* [[Transnet]]
* [[Rio Tinto]]
* [[Anglo American]]
== Ciyaaraha Iyo Dhaqanka ==
[[2010 FIFA World Cup]]
== Gobolada ==
{| class=wikitable
! '''Tiro'''<br /><small></small>'''!! '''Gobol''' !!'''Caasimad''' !!'''Bed(km²)<br /><small>!!Dadka Dagan</small>''' '''<br /><small>(2007)</small>'''
|-
| 1 || [[KwaZulu-Natal Province]] || [[Pietermaritzburg]] || 92,100|| 10,014,500
|-
| 2 || [[Gauteng Province]] || [[Johannesburg]] || 17,010 || 9,688,100
|-
| 3 || [[Eastern Cape Province]] || [[Bisho]]/King Williams Town || 169,580 || 6,906,200
|-
| 4 || [[Limpopo Province]] || [[Polokwane]] || 123,900 || 5,402,900
|-
| 5 || [[Western Cape Province]] || [[Cape Town]] || 129,370 || 4,839,800
|-
| 6 || [[North West Province]] || [[Mafeking/Mmabatho]] || 116,320 || 3,394,200
|-
| 7 || [[Mpumalanga Province]] || [[Nelspruit]] || 79,490|| 3,536,300
|-
| 8 || [[Free State Province]] || [[Bloemfontein]] || 129,480 || 2,965,600
|-
| 9 || [[Northern Cape Province]] || [[Kimberley]] || 361,830 || 1,102,200
|}
== Gobolada ==
* [[Gauteng Province]]
* [[Limpopo Province]]
* [[KwaZulu-Natal Province]]
* [[Eastern Cape Province]]
* [[Western Cape Province]]
* [[Northern Cape Province]]
* [[Mpumalanga Province]]
* [[Free State Province]]
* [[North West Province]]
==sido kale fiiri==
* [[Australia]]
* [[Kanada]]
{{Gumud}}
{{Dalalka Afrika}}
[[Category:Koonfur Afrika| ]]
[[Category:Dawladdaha Afrika]]
[[Category:Dalalka Afrika]]
[[Category:Wadamada Afrika]]
bvycgudy10zd06glvjaqje240lbwi8t
Jabaan
0
2113
239314
239193
2022-08-05T11:56:35Z
Mwasoge
29030
/* Waddamada deggan Jabaan */
wikitext
text/x-wiki
{{Dalalka
|native_name = Jabaan<br />''日本国''
|conventional_long_name = ''Nibon-koku''
|common_name = Jabaan
|qaaradda = [[Aasiya]]
|sawir_calan = Flag of Japan.svg
|sawir_qaran = Imperial Seal of Japan.svg
|image_map = Japan(orthographic projection)-Blue version.svg
|astaan_calan = [[Kimigayo 君が代]]
|image_map = Japan-location-cia.gif
|caasimadda = [[Tokyo]]
|luuqadaha = [[Af-Jabaniis, iyo luqado kale oo la tiri karin]]
|caasimada = [[Tokyo]]
|Dawladda =
|darajo_hogaamiye1 = [[Emberor]]
|Madaxweyne]]
|darajo_hogaamiye2 = [[Ra'iisul wasaare]]
|magac_hogaamiye1 = [[Naruhito]]
|magac_hogaamiye2 = [[Fumio Kishida]]
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
| GDP_PPP_year = 2017
| GDP_PPP_rank =
| GDP_PPP_per_capita = $30,998<ref name="">IMF database 2017</ref>
| GDP_PPP_per_capita_rank =
| GDP_nominal = $4.998 trillion<ref name="">IMF database 2018</ref>
| GDP_nominal_year = 2017
| GDP_nominal_rank =
| GDP_nominal_per_capita = $30,998<ref name="">IMF database 2019</ref>
| GDP_nominal_per_capita_rank =
|area = 377,944 km2
|areami² = 145,925
|biyo = 0.8
|population_estimate = 127,380,000<sup>2</sup>
|population_estimate_year = 2010
|lacagta = [[Yen]]
|wakhti = (UTC+9)
|furaha_debedda = 81
|footnote1 =
}}
[[File:Cartedujapon.png|right|394px|thumb|Carte du Japon]]<BR/>[[File:The Diet.jpg|thumb|right|395px|
Japanese Parliament.]]
'''Jabaan''' ([[Af-Jabaaniis]]:日本: Nihon ama Nibon magaceeda oo dhameestiran:日本国 :Nibon-koku ama Nihon-koku, waa wadan jasiirado ka sameesan, oo ku yaalo [[Badweynta Baasifik]] ee qaarada [[Aasiya]]. Wadankaan waxoo daris la yahay [[Badda Jabaan]], [[Shiinaha]], [[Koonfur Kuuriya]], [[Waqooyiga Kuuriya]] iyo [[Ruushka]]. Dad tiriskii laga qaaday jabaan 1920kii, waxee eheed 56 miliyan oo qoys, sanadka marka oo ahaa 2017 neh waxaa degenaa 126,960,000 oo qoys.
[[File:Diet_of_Japan_Kokkai_2009.jpg|thumb|right|396px|[[国会議事堂|"National Diet Building"]]]]
[[File:Viewed from the Nakanoshima Festival Tower in 201510 002.JPG|397px|thumb|
Ville d'Osaka.]]
[[File:Nissan.jpg|thumb|right|398px|Lo sièti sociau de Nissan a Tòquio]]
[[File:Satellite View of Japan 1999.jpg|194px|left|thumb|[[Japanese archipelago]]As seen from Satellites.]].
[[File:Mitsubishi UFJ Financial Group.svg|thumb|right|395px]]<BR/>[[file:Japan Exchange Group logo.svg|thumb|right|196px|
Bourse Japonaise.]]Jabaan waxee ka koobantahay 6,852 jasiiradoo, affarta ugu waa weyn oo boqolkiiba todobaatan daboolo dhulka jabaan waa [[Honshu]], [[Hokkaido]], [[Kyushu]] iyo [[Shikoku]]. Jabaaniiska waxee iskuugu wacaan (Nihon), luqadooda neh waxee dhahaan (Nihongo). Magaca Nibon micnaheeda waa jabaan laakiin waxee u adeegsadaan, lacagaha, bashqadaha iyo cayaaraha caalamka iyo wax la mid ah.Jabaan waxaa loo micneeyaa wadanka qoraxda ka soo baxdo, 日 (qorax) 本 (soo bax), markii hore jabaan waxaa loogu yeeri jiray magacyo badan, gaar ahaan wadanka ee taariikhda isla leeyihiin ee Shiinaha, waxee jabaan ugu yeeri jireen (yamato 大和). Erayga qorax ka soo baxa waxoo asal ahaan ka imaaday shiinaha, sababtoo ah jabaan waxee ka xigtaa dhinaca bariga markii la fiiriyo qaarad aasiya.
Ereyga Japan ee Japan waa 日本, oo lagu magacaabo Nihon ama Nippon iyo macno ahaan waxa loola jeedaa "asalka qorraxda". Nichi dabeecadda (CH) macnaheedu waa "qorax" ama "maalin"; saldhigga macnihiisu waa "saldhig" ama "asal". [23] Sidaas daraadeed macneheedu waa "asalka qorraxda" waana ilaha caanka ah ee reer galbeedka caanka ah "Land of the Sun Rising=LAND OF THE SUN RISING".!!`
[[File:Shibuya night.jpg|thumb|left|193px|Las carrèras japonesas que son sovent conhidas de monde: ací au quartièr de ''[[Shibuya]]'' a [[Tōkyō]]]][[File:2010Election at Higashi-Osaka.jpg|thumb|left|194px|Un burèu de vòte dens la prefectura d{{'}}Ōsaka]]
[[File:Nissan Motor Corporation 2020 logo.svg|thumb|right|196px|]]<BR/>[[File:Meiji tenno1.jpg|thumb|right|197px|[[Emperor Meiji]](1868–1912) Imperial Ruler [[Meiji Restoration|restored]]<BR/>[[Tokugawa shogunate]]]]<BR/>[[File:Katsuya-Roppongi.jpg|thumb|right|197px|]]<Br/>[[File:Panasonic logo.svg|thumb|right|198px|
69% 日本企業.!!?`]]<Br/>[[File:Nintendo.svg|thumb|left|121px|]]
Rikoodhkii ugu horreeyay ee magaca Nihon wuxuu ka muuqdaa taariikhda Shiinaha ee taariikhda ah ee hannaanka Tang, Book of Old Tang. Dhamaadkii qarnigii toddobaad, wafdi ka yimid Japan ayaa codsaday in Nihon loo isticmaalo magaca dalkooda. Magacani waxaa laga yaabaa in uu asal ahaan ka soo jeedo warqad loo diray 607 waxaana lagu diiwaan geliyay taariikhda rasmiga ah ee Suudiiste. Prince Shōtoku, Regent of Japan, ayaa u diray ergeyga Shiinaha warqad kaas oo uu ugu yeeray "Boqortooyada Dhulka ee Qorraxdu kacdo" (日 出处 天子). Farriinta ayaa yiri: "Halkan, waxaan ahay, Boqortooyada waddanka qorraxdu soo baxdo, u dir warqad si aad u aragto Boqortooyada dalka ee qorraxdu u eg tahay.!!!!!`Byyye.!!`
Qalinkii: Fadxi Garaad Jesus Greenford.!!`
==Xubin==
* [[IMF]] *
* [[AIIB]] *
* [[IORA]] *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Waddanamha deggan Jabaan==
As of 2014 June, 2,086,603 of foreign residents live in Japan. More than half of them are Chinese and Korean.
Figure : Population of Foreign Residents in Japan by Nationality.<ref>https://nbakki.hatenablog.com/entry/Population_Foreign_People_Japan</ref>.
==Waddamada deggan Jabaan==
* {{Flag|Indonesia}} 123,000+
* {{Flag|Japan}} 126,167,000+
* {{Flag|South Korea}} 58,000+[<Ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/d/Democracy.htm</ref>].
* {{Flag|Great Britain}} 21,000+
* 🇪🇺 Europeans: 185,00++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|United States}} 59,000+[<Ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/d/Democracy.htm</ref>].
* {{Flag|Vietnam}} 98,000+ * {{Flag|China}} 950,000++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
== Taariikh ==
==Visa Jabaan==
<s>[[Waqooyiga Kuuriya]]</s>
== Taariikh ==
[
[https://www.visualcapitalist.com/top-100-most-valuable-brands-in-2021/]
[https://www.rankingthebrands.com/The-Brand-Rankings.aspx?rankingID=33&nav=category]
[https://interbrand.com/best-global-brands/?filter-sort=ASC&filter-brand-region=&filter-brand-country=japan]
{{Dalalka Aasiya}}
[[Category:Jabaan]]
hwf4b8psy6awbkdpzc7nmvtrupw1xkf
Ruushka
0
2114
239256
239089
2022-08-04T13:34:21Z
Mwasoge
29030
/* Xubin */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| conventional_long_name = Ruushka Fedaraalka ah
| common_name = Ruushka
| linking_name = Ruushka
| native_name = Ruushka Fedaraalka ah
| image_flag = Flag of Russia.svg
| image_coat =
| national_anthem = <br>{{nowrap|"[[Heesta qaranka Ruushka|Государственный гимн Российской Федерации]]"}}<br />''"Gosudarstvennyy gimn Rossiyskoy Federatsii"''<br />{{small|"Heesta qaranka Ruushka Fedaraalka ah"}}<br /> <div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[File:National Anthem of Russia (2000), instrumental, one verse.ogg|center]]</div><!-- Please do not replace this with the vocal version. In order to keep continuity with other Wikipedia pages on modern countries, the instrumental version should be used. -->
| image_map = Russian Federation (orthographic projection) - only Crimea disputed.svg
| map_width = 220px
| map_caption = Goobta ee Ruushka ku taalo oo ay ka midtahay [[Jamhuuriyadda Krimea|Krimea]] cagaar biyobiyo{{Efn|[[Annexation of Crimea by the Russian Federation|Russian-annexed]] [[Crimea]], is still [[United Nations General Assembly Resolution 68/262|internationally recognized]] as part of [[Ukraine]] that is<ref>[https://books.google.com/books?id=3xbUDwAAQBAJ&pg=PT161 The Territories of the Russian Federation 2020, Routledge, Republic of Crimea: Note: The territories of the Crimean peninsula, comprising Sevastopol City and the Republic of Crimea, remained internationally recognized as constituting part of Ukraine, following their annexation by Russia in March 2014.]</ref> shown in light green.<ref>[https://www.washingtonpost.com/blogs/worldviews/wp/2014/03/22/crimea-has-joined-the-ranks-of-the-worlds-gray-areas-here-are-the-others-on-that-list/ Taylor Adam, Crimea has joined the ranks of the world's 'gray areas.' Here are the others on that list. The Washington Post, 22 March 2014]</ref>}}
| capital = [[Moscow]]
| coordinates = {{Coord|55|45|N|37|37|E|type:city}}
| largest_city = Caasimada
| languages_type = Luqada rasmiga<br /> {{nobold|iyo luqada qaranka}}
| languages = [[Luqada ruushka|Ruush]]<ref>[http://www.constitution.ru/en/10003000-04.htm The Constitution of the Russian Federation - Chapter 3. The Federal Structure, Article 68 constitution.ru 22 April 2015]</ref>
| languages2_type = {{nobold|La aqoonsaday}} {{nowrap|[[Luqadaha qaranka]]}}
| languages2 = Fiiri [[Luqadaha ruushka]]
| ethnic_groups = {{unbulleted list
| 80.9% [[Ruush]]
| 3.9% [[Tatars|Tatar]]
| 1.4% [[Ukrainiyaasha ruushka|Ukrain]]
| 1.1% [[Bashkirs|Bashkir]]
| 1.0% [[Chuvash people|Chuvash]]
| 1.0% [[Chechens|Chechen]]
| 10.7% [[Qoomiyadaha ruushka|kuwa kale]]
}}
| ethnic_groups_year = 2010
| ethnic_groups_ref = <ref>[https://web.archive.org/web/20120118212344/http://www.perepis-2010.ru/results_of_the_census/result-december-2011.ppt ВПН-2010 perepis-2010.ru]</ref>
| demonym = [[Ruush]]
| government_type = [[Federaal#Ruushka federaalka ah|Federal]] [[Semi-presidential system|semi-presidential]] [[constitutional republic]]
| leader_title1 = [[Madaxweynaha Ruushkaa|Madaxweyne]]
| leader_name1 = [[Vladimir Putin]]
| leader_title2 = [[Raiisul wasaaraha Ruushka|Raiisul wasaare]]
| leader_name2 = [[Mikhail Mishustin]]
| leader_title3 = [[Gudoomiyaha Golaha Xiriirka (Ruushka)|Afhayeenka<br>Golaha federaalka]]
| leader_name3 = [[Valentina Matviyenko]]
| leader_title4 = [[Gudoomiyaha Gobolka Duma|Afhayeenka<br>Gobolka Duma]]
| leader_name4 = [[Vyacheslav Volodin]]
| leader_title5 = [[Maxkamadda Sare ee Ruushka|Guddoomiyaha Maxkamadda Sare]]
| leader_name5 = [[Vyacheslav Mikhailovich Lebedev|Vyacheslav Lebedev]]
| legislature = [[Golaha Federaalka (Ruushka)|Golaha Federaalka]]
| upper_house = [[Golaha Xiriirka (Ruushka)|Golaha Xiriirka]]
| lower_house = [[Gobolka Duma]]
| sovereignty_type = [[Taariikhda Ruushka|Sameynta]]
| established_event1 = [[Taariikhda Aasaasiga ah|Novgorod built]]
| established_date1 = {{circa|862}}
| established_event2 = {{nowrap|[[Kievan Rus']]}}
| established_date2 = 879
| established_event3 = [[Grand Duchy of Moscow|Duchy of Moscow]]
| established_date3 = 1283
| established_event4 = [[Tsardom of Russia]]
| established_date4 = 16 January 1547
| established_event5 = [[Russian Empire]]
| established_date5 = 2 November 1721
| established_event6 = {{nowrap|[[February Revolution|Monarchy abolished]]}}
| established_date6 = 15 March 1917
| established_event7 = {{nowrap|[[Belovezha Accords|Russian Federation]]}}
| established_date7 = 12 December 1991
| established_event8 = [[Constitution of Russia|Current constitution]]
| established_date8 = 12 December 1993
| established_event9 = [[Republic of Crimea|Siyaasadii ugu dambeysay]] [[Darsananka Crimea ee Ruushka federaalka ah|qirtay]]
| established_date9 = 18 March 2014
| established_event10 = {{nowrap|[[2020 wax ka beddelka dastuurka ee Ruushka|Wax ka beddelka ugu dambeeyay]]}}
| established_date10 = 4 July 2020
| area_km2 = 17098246
| area_footnote = <ref>[https://unstats.un.org/unsd/publications/pocketbook/files/world-stats-pocketbook-2016.pdf#page=182 World Statistics Pocketbook 2016 edition, United Nations Department of Economic and Social Affairs. Statistics Division 24 April 2018]</ref> (without Crimea){{efn|name="Areanote"|When including the [[Republic of Crimea]] and [[Sevastopol]], the total area of Russia rises to {{convinfobox|17125191|km2||sqmi}}<ref>[https://rosreestr.ru/upload/Doc/18-upr/Сведения%20по%20ф.22%20за%202016%20год%20(по%20субъектам%20РФ)_на%20сайт.doc Сведения о наличии и распределении земель в Российской Федерации на 1 January 2017 (в разрезе субъектов Российской Федерации) Information about availability and distribution of land in the Russian Federation as of 1 January 2017 (by federal subjects of Russia), Rosreestr]</ref>}}
| area_rank = 1st
| percent_water = 13<ref>[https://web.archive.org/web/20110728064121/http://www.gks.ru/scripts/free/1c.exe?XXXX09F.2.1%2F010000R Federal State Statistics Service 5 April 2008]</ref> {{small|(including swamps)}}
| population_estimate = {{plainlist|
* {{steady}}<!-- DO NOT change to {{decrease}}, because measured relative to earlier this year --> 146,751,300
* {{nowrap|{{small|(including [[Crimea]])}}<ref>[https://www.nationsonline.org/oneworld/population-by-country.htm Оценка численности постоянного населения на 1 января 2020 года и в среднем за 2019 год Estimated population as of 1 January 2020 and on the average for 2019 Russian Federal State Statistics Service]</ref>}}
* 144,386,830
* {{small|(excluding [[Crimea]])}}}}
| population_estimate_year = 2020 (December)<ref>www.nationsonline.org</ref>
| GDP_PPP_year = 2022
| GDP_PPP_rank = 6th
| GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $28,184
| GDP_PPP_per_capita_rank = 50th
| GDP_nominal = {{increase}} $1.802 trillion
| GDP_nominal_year = 2022
| GDP_nominal_rank = 11th
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $11,601
| GDP_nominal_per_capita_rank = 61st
| Gini = 37.5 <!--number only-->
| Gini_year = 2018
| Gini_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| Gini_ref = <ref>[https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=RU GINI index (World Bank estimate) – Russian Federation World Bank 22 March 2020]</ref>
| Gini_rank = 98th
| HDI = 0.824<!--number only-->
| HDI_year = 2019<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
| HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| HDI_ref = <ref>[http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf Human Development Report 2020 United Nations Development Programme]</ref>
| HDI_rank = 52nd
| currency = [[Russian ruble]] ([[Ruble sign|₽]])
| currency_code = RUB
| electricity = [[Mains electricity by country|230 V–50 Hz]]
| utc_offset = +2 to +12
| date_format = dd.mm.yyyy
| drives_on = right
| calling_code = [[Telephone numbers in Russia|+7]]
| cctld = {{unbulleted list |[[.ru]] |[[.su]] |[[.рф]]}}
| religion_year = 2017
| religion_ref = <ref>[http://www.pewforum.org/2017/05/10/religious-affiliation/ Religious Belief and National Belonging in Central and Eastern Europe 10 May 2017 Pew Research Center 9 September 2017]</ref>
| religion = {{ublist |item_style=white-space;
|73% [[Christianity in Russia|Christianity]] |—70% [[Russian Orthodox Church|Russian Orthodoxy]] |—3% Other [[List of Christian denominations|Christian]] |15% [[Irreligion in Russia|No religion]] |10% [[Islam in Russia|Islam]] |2% [[Religion in Russia|Other]]s}}
| today =
}}
'''Ruushka''' ({{Lang-ru|Россия}}) ama '''Ruushka Fedaraalka ah''' waa waddan ku fidsan qaaradaha Bariga Yurub iyo Waqooyiga Aasiya. Dalku wuxuu ku fidsan yahay laga bilaabo [[Badda Baltic]] ee galbeedka illaa [[Badweynta Baasifiga]] ee bariga, iyo [[Badweynta Arktik]] ee woqooyiga ilaa [[Badda Madoow]] iyo [[Badda Caspian]] ee koonfurta. Ruushka wuxuu daboolayaa 17,125,191 kiiloomitir oo laba jibbaaran (6,612,073 sq mi), oo u dhigma in ka badan sideed meelood meel dhulka la deggan yahay, wuxuu ku fidsanyahay kow iyo toban soonayaasha waqtiga, wuxuuna xuduud la leeyahay 16 dal oo madaxbanaan.
[[Moscow]] waa caasimada dalka waana magaalada ugu weyn; magaalooyinka kale ee waaweyn waxaa ka mid ah [[Saint Petersburg]], [[Novosibirsk]], [[Yekaterinburg]], [[Kazan]], [[Nizhny Novgorod]], [[Chelyabinsk]] iyo [[Samara]]. Ruushka waa wadanka ugu weyn aduunka, waa wadanka sagaalaad ee ugu dadka badan, sidoo kale waa wadanka ugu dadka badan [[Yurub]]. Waddanku wuxuu ka midyahay kuwa ugu shacabka tirada yar caalamka marka loo fiiriyo baaxada dalka.
Qiyaastii kalabar guud ahaan dalka waa dhul duur, waxaana ku nool afar meelood meel tirada guud ee dadkeeda oo ka badan 146.7 milyan. Ruushka wuxuu maamul ahaan u qaybsan yahay 85 qaybood oo federaal ah. Magaalada caasimada ah ee Moscow waa magaalada ugu weyn yurub iyo nawaaxigeeda, waxayna ka midtahay kuwa ugu waaweyn adduunka , oo in ka badan 20 milyan ay deggan yihiin.
Ruushka waxaa lagu tilmaamaa inuu yahay dal awood leh , oo leh ciidanka labaad ee ugu awooda badan aduunka, iyo kan afaraad ee ugu qarashka militariga sareeya. Maaddaama ay tahay dowlad hub nukliyeer oo la aqoonsan yahay, waddanku wuxuu leeyahay keydka hubka adduunka ugu weyn.
Dhaqaalaha dalka wuxuu ku jiraa kaalinta kow iyo tobnaad ee ugu weyn dunida oo dhan marka loo eego GDP iyo kan lixaad ee ugu weyn marka loo eego PPP.
Kheyraadka ballaaran ee Ruushka laga helo macdanta iyo tamarta ayaa ah kan ugu weyn adduunka, taasoo ka dhigeysa mid ka mid ah kuwa ugu horreeya soo saarista saliidda iyo gaaska dabiiciga ah ee adduunka. Ruushka waxay martigalisay tirada sagaalaad ee adduunka ugu tirada badan ee UNESCO [[Goobta Dhaxalka Adduunka|Goobaha Dhaxalka Adduunka]], isla mar ahaantaana lagu qiimeeyo heer aad u sarreeya ee Heerka Horumarinta Biniaadamka.
Ruushka waxay leedahay nidaam daryeel caafimaad oo caalami ah iyo waxbarasho jaamacadeed oo bilaash ah. Waa xubin joogto ka ah [[Golaha Amniga ee Qaramada Midoobay]], xubin ka ah [[SCO]], [[G20]], [[Golaha Yurub]], [[APEC]], [[OSCE]], [[IIB]] iyo [[WTO]], iyo sidoo kale inay xubin ka tahay hoggaanka [[CIS]], the [[CSTO]] iyo xubin ka tirsan [[EAEU]].
Mas'uuliyiinta Ruushku waxay kordhiyeen ololahooda argagaxa leh ee ka dhanka ah Markhaatiyaasha Yehowah, iyagoo xiray oo xabsi geliyey inay ku dhaqmeen caqiidadooda.<ref>[https://www.jw.org/en/news/legal/by-region/russia/jehovahs-witnesses-in-prison/ Imprisoned for Their Faith]</ref> Mas'uuliyiinta Yurub waxay cambaareeyeen silcinta Markhaatiyaasha Yehowah ee Russia<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/russia/European-Authorities-Condemn-Persecution-of-Jehovahs-Witnesses-in-Russia/ European Authorities Condemn Persecution of Jehovah’s Witnesses in Russia]</Ref>.
[[File:Bib-Lenina-mm.jpg|thumb|right|194px|{{Flag|Russia}}]]
[[File:Business_Centre_of_Moscow_2.jpg|thumb|right|195px|{{Flag|Russia}}]]
[[File:Chicken_Kiev_-_Ukrainian_East_Village_restaurant.jpg|thumb|right|196px|cuunto russia]]
[[File:Sukhoi_Design_Bureau,_054,_Sukhoi_Su-57_(49581306507).jpg|thumb|right|197px|]]
==Xubin==
* [[AIIB]] *
* [[Bsec]] *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Kofka degaan waddanamha Russka==
*'''{{Flag|Russian Federation}}''' 145,478,097+
* {{Flag|China}} 13,500+
* {{Flag|Bangladesh}} 115,000+
* {{flag|Arab League}} 129,000+
* {{Flag|Pakistan}} 125,000+
* {{Flag|Ethiopia}} 12,000+
* {{Flag|Iran}} 2000+
* {{Flag|Turkey}} 1000+
* {{Flag|United Kingdom}} 25,00+
* {{Flag|South Africa}} 100+
* 🇪🇺 Europeans: 438,900+
==Taariikh==
==Sido Kale fiiri==
* [[Hawlgalka Woqooyi]]
* [[Roma (qaran)]]
* [[Macarios]]
* [[Dennis Ole Christensen]]
{{Dalalka Yurub}}
[[category:ruushka]]
5kq4zrdh4dtle3g2poyuuvw13vlyk6q
239257
239256
2022-08-04T13:35:08Z
Mwasoge
29030
/* Xubin */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| conventional_long_name = Ruushka Fedaraalka ah
| common_name = Ruushka
| linking_name = Ruushka
| native_name = Ruushka Fedaraalka ah
| image_flag = Flag of Russia.svg
| image_coat =
| national_anthem = <br>{{nowrap|"[[Heesta qaranka Ruushka|Государственный гимн Российской Федерации]]"}}<br />''"Gosudarstvennyy gimn Rossiyskoy Federatsii"''<br />{{small|"Heesta qaranka Ruushka Fedaraalka ah"}}<br /> <div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[File:National Anthem of Russia (2000), instrumental, one verse.ogg|center]]</div><!-- Please do not replace this with the vocal version. In order to keep continuity with other Wikipedia pages on modern countries, the instrumental version should be used. -->
| image_map = Russian Federation (orthographic projection) - only Crimea disputed.svg
| map_width = 220px
| map_caption = Goobta ee Ruushka ku taalo oo ay ka midtahay [[Jamhuuriyadda Krimea|Krimea]] cagaar biyobiyo{{Efn|[[Annexation of Crimea by the Russian Federation|Russian-annexed]] [[Crimea]], is still [[United Nations General Assembly Resolution 68/262|internationally recognized]] as part of [[Ukraine]] that is<ref>[https://books.google.com/books?id=3xbUDwAAQBAJ&pg=PT161 The Territories of the Russian Federation 2020, Routledge, Republic of Crimea: Note: The territories of the Crimean peninsula, comprising Sevastopol City and the Republic of Crimea, remained internationally recognized as constituting part of Ukraine, following their annexation by Russia in March 2014.]</ref> shown in light green.<ref>[https://www.washingtonpost.com/blogs/worldviews/wp/2014/03/22/crimea-has-joined-the-ranks-of-the-worlds-gray-areas-here-are-the-others-on-that-list/ Taylor Adam, Crimea has joined the ranks of the world's 'gray areas.' Here are the others on that list. The Washington Post, 22 March 2014]</ref>}}
| capital = [[Moscow]]
| coordinates = {{Coord|55|45|N|37|37|E|type:city}}
| largest_city = Caasimada
| languages_type = Luqada rasmiga<br /> {{nobold|iyo luqada qaranka}}
| languages = [[Luqada ruushka|Ruush]]<ref>[http://www.constitution.ru/en/10003000-04.htm The Constitution of the Russian Federation - Chapter 3. The Federal Structure, Article 68 constitution.ru 22 April 2015]</ref>
| languages2_type = {{nobold|La aqoonsaday}} {{nowrap|[[Luqadaha qaranka]]}}
| languages2 = Fiiri [[Luqadaha ruushka]]
| ethnic_groups = {{unbulleted list
| 80.9% [[Ruush]]
| 3.9% [[Tatars|Tatar]]
| 1.4% [[Ukrainiyaasha ruushka|Ukrain]]
| 1.1% [[Bashkirs|Bashkir]]
| 1.0% [[Chuvash people|Chuvash]]
| 1.0% [[Chechens|Chechen]]
| 10.7% [[Qoomiyadaha ruushka|kuwa kale]]
}}
| ethnic_groups_year = 2010
| ethnic_groups_ref = <ref>[https://web.archive.org/web/20120118212344/http://www.perepis-2010.ru/results_of_the_census/result-december-2011.ppt ВПН-2010 perepis-2010.ru]</ref>
| demonym = [[Ruush]]
| government_type = [[Federaal#Ruushka federaalka ah|Federal]] [[Semi-presidential system|semi-presidential]] [[constitutional republic]]
| leader_title1 = [[Madaxweynaha Ruushkaa|Madaxweyne]]
| leader_name1 = [[Vladimir Putin]]
| leader_title2 = [[Raiisul wasaaraha Ruushka|Raiisul wasaare]]
| leader_name2 = [[Mikhail Mishustin]]
| leader_title3 = [[Gudoomiyaha Golaha Xiriirka (Ruushka)|Afhayeenka<br>Golaha federaalka]]
| leader_name3 = [[Valentina Matviyenko]]
| leader_title4 = [[Gudoomiyaha Gobolka Duma|Afhayeenka<br>Gobolka Duma]]
| leader_name4 = [[Vyacheslav Volodin]]
| leader_title5 = [[Maxkamadda Sare ee Ruushka|Guddoomiyaha Maxkamadda Sare]]
| leader_name5 = [[Vyacheslav Mikhailovich Lebedev|Vyacheslav Lebedev]]
| legislature = [[Golaha Federaalka (Ruushka)|Golaha Federaalka]]
| upper_house = [[Golaha Xiriirka (Ruushka)|Golaha Xiriirka]]
| lower_house = [[Gobolka Duma]]
| sovereignty_type = [[Taariikhda Ruushka|Sameynta]]
| established_event1 = [[Taariikhda Aasaasiga ah|Novgorod built]]
| established_date1 = {{circa|862}}
| established_event2 = {{nowrap|[[Kievan Rus']]}}
| established_date2 = 879
| established_event3 = [[Grand Duchy of Moscow|Duchy of Moscow]]
| established_date3 = 1283
| established_event4 = [[Tsardom of Russia]]
| established_date4 = 16 January 1547
| established_event5 = [[Russian Empire]]
| established_date5 = 2 November 1721
| established_event6 = {{nowrap|[[February Revolution|Monarchy abolished]]}}
| established_date6 = 15 March 1917
| established_event7 = {{nowrap|[[Belovezha Accords|Russian Federation]]}}
| established_date7 = 12 December 1991
| established_event8 = [[Constitution of Russia|Current constitution]]
| established_date8 = 12 December 1993
| established_event9 = [[Republic of Crimea|Siyaasadii ugu dambeysay]] [[Darsananka Crimea ee Ruushka federaalka ah|qirtay]]
| established_date9 = 18 March 2014
| established_event10 = {{nowrap|[[2020 wax ka beddelka dastuurka ee Ruushka|Wax ka beddelka ugu dambeeyay]]}}
| established_date10 = 4 July 2020
| area_km2 = 17098246
| area_footnote = <ref>[https://unstats.un.org/unsd/publications/pocketbook/files/world-stats-pocketbook-2016.pdf#page=182 World Statistics Pocketbook 2016 edition, United Nations Department of Economic and Social Affairs. Statistics Division 24 April 2018]</ref> (without Crimea){{efn|name="Areanote"|When including the [[Republic of Crimea]] and [[Sevastopol]], the total area of Russia rises to {{convinfobox|17125191|km2||sqmi}}<ref>[https://rosreestr.ru/upload/Doc/18-upr/Сведения%20по%20ф.22%20за%202016%20год%20(по%20субъектам%20РФ)_на%20сайт.doc Сведения о наличии и распределении земель в Российской Федерации на 1 January 2017 (в разрезе субъектов Российской Федерации) Information about availability and distribution of land in the Russian Federation as of 1 January 2017 (by federal subjects of Russia), Rosreestr]</ref>}}
| area_rank = 1st
| percent_water = 13<ref>[https://web.archive.org/web/20110728064121/http://www.gks.ru/scripts/free/1c.exe?XXXX09F.2.1%2F010000R Federal State Statistics Service 5 April 2008]</ref> {{small|(including swamps)}}
| population_estimate = {{plainlist|
* {{steady}}<!-- DO NOT change to {{decrease}}, because measured relative to earlier this year --> 146,751,300
* {{nowrap|{{small|(including [[Crimea]])}}<ref>[https://www.nationsonline.org/oneworld/population-by-country.htm Оценка численности постоянного населения на 1 января 2020 года и в среднем за 2019 год Estimated population as of 1 January 2020 and on the average for 2019 Russian Federal State Statistics Service]</ref>}}
* 144,386,830
* {{small|(excluding [[Crimea]])}}}}
| population_estimate_year = 2020 (December)<ref>www.nationsonline.org</ref>
| GDP_PPP_year = 2022
| GDP_PPP_rank = 6th
| GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $28,184
| GDP_PPP_per_capita_rank = 50th
| GDP_nominal = {{increase}} $1.802 trillion
| GDP_nominal_year = 2022
| GDP_nominal_rank = 11th
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $11,601
| GDP_nominal_per_capita_rank = 61st
| Gini = 37.5 <!--number only-->
| Gini_year = 2018
| Gini_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| Gini_ref = <ref>[https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=RU GINI index (World Bank estimate) – Russian Federation World Bank 22 March 2020]</ref>
| Gini_rank = 98th
| HDI = 0.824<!--number only-->
| HDI_year = 2019<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
| HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| HDI_ref = <ref>[http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf Human Development Report 2020 United Nations Development Programme]</ref>
| HDI_rank = 52nd
| currency = [[Russian ruble]] ([[Ruble sign|₽]])
| currency_code = RUB
| electricity = [[Mains electricity by country|230 V–50 Hz]]
| utc_offset = +2 to +12
| date_format = dd.mm.yyyy
| drives_on = right
| calling_code = [[Telephone numbers in Russia|+7]]
| cctld = {{unbulleted list |[[.ru]] |[[.su]] |[[.рф]]}}
| religion_year = 2017
| religion_ref = <ref>[http://www.pewforum.org/2017/05/10/religious-affiliation/ Religious Belief and National Belonging in Central and Eastern Europe 10 May 2017 Pew Research Center 9 September 2017]</ref>
| religion = {{ublist |item_style=white-space;
|73% [[Christianity in Russia|Christianity]] |—70% [[Russian Orthodox Church|Russian Orthodoxy]] |—3% Other [[List of Christian denominations|Christian]] |15% [[Irreligion in Russia|No religion]] |10% [[Islam in Russia|Islam]] |2% [[Religion in Russia|Other]]s}}
| today =
}}
'''Ruushka''' ({{Lang-ru|Россия}}) ama '''Ruushka Fedaraalka ah''' waa waddan ku fidsan qaaradaha Bariga Yurub iyo Waqooyiga Aasiya. Dalku wuxuu ku fidsan yahay laga bilaabo [[Badda Baltic]] ee galbeedka illaa [[Badweynta Baasifiga]] ee bariga, iyo [[Badweynta Arktik]] ee woqooyiga ilaa [[Badda Madoow]] iyo [[Badda Caspian]] ee koonfurta. Ruushka wuxuu daboolayaa 17,125,191 kiiloomitir oo laba jibbaaran (6,612,073 sq mi), oo u dhigma in ka badan sideed meelood meel dhulka la deggan yahay, wuxuu ku fidsanyahay kow iyo toban soonayaasha waqtiga, wuxuuna xuduud la leeyahay 16 dal oo madaxbanaan.
[[Moscow]] waa caasimada dalka waana magaalada ugu weyn; magaalooyinka kale ee waaweyn waxaa ka mid ah [[Saint Petersburg]], [[Novosibirsk]], [[Yekaterinburg]], [[Kazan]], [[Nizhny Novgorod]], [[Chelyabinsk]] iyo [[Samara]]. Ruushka waa wadanka ugu weyn aduunka, waa wadanka sagaalaad ee ugu dadka badan, sidoo kale waa wadanka ugu dadka badan [[Yurub]]. Waddanku wuxuu ka midyahay kuwa ugu shacabka tirada yar caalamka marka loo fiiriyo baaxada dalka.
Qiyaastii kalabar guud ahaan dalka waa dhul duur, waxaana ku nool afar meelood meel tirada guud ee dadkeeda oo ka badan 146.7 milyan. Ruushka wuxuu maamul ahaan u qaybsan yahay 85 qaybood oo federaal ah. Magaalada caasimada ah ee Moscow waa magaalada ugu weyn yurub iyo nawaaxigeeda, waxayna ka midtahay kuwa ugu waaweyn adduunka , oo in ka badan 20 milyan ay deggan yihiin.
Ruushka waxaa lagu tilmaamaa inuu yahay dal awood leh , oo leh ciidanka labaad ee ugu awooda badan aduunka, iyo kan afaraad ee ugu qarashka militariga sareeya. Maaddaama ay tahay dowlad hub nukliyeer oo la aqoonsan yahay, waddanku wuxuu leeyahay keydka hubka adduunka ugu weyn.
Dhaqaalaha dalka wuxuu ku jiraa kaalinta kow iyo tobnaad ee ugu weyn dunida oo dhan marka loo eego GDP iyo kan lixaad ee ugu weyn marka loo eego PPP.
Kheyraadka ballaaran ee Ruushka laga helo macdanta iyo tamarta ayaa ah kan ugu weyn adduunka, taasoo ka dhigeysa mid ka mid ah kuwa ugu horreeya soo saarista saliidda iyo gaaska dabiiciga ah ee adduunka. Ruushka waxay martigalisay tirada sagaalaad ee adduunka ugu tirada badan ee UNESCO [[Goobta Dhaxalka Adduunka|Goobaha Dhaxalka Adduunka]], isla mar ahaantaana lagu qiimeeyo heer aad u sarreeya ee Heerka Horumarinta Biniaadamka.
Ruushka waxay leedahay nidaam daryeel caafimaad oo caalami ah iyo waxbarasho jaamacadeed oo bilaash ah. Waa xubin joogto ka ah [[Golaha Amniga ee Qaramada Midoobay]], xubin ka ah [[SCO]], [[G20]], [[Golaha Yurub]], [[APEC]], [[OSCE]], [[IIB]] iyo [[WTO]], iyo sidoo kale inay xubin ka tahay hoggaanka [[CIS]], the [[CSTO]] iyo xubin ka tirsan [[EAEU]].
Mas'uuliyiinta Ruushku waxay kordhiyeen ololahooda argagaxa leh ee ka dhanka ah Markhaatiyaasha Yehowah, iyagoo xiray oo xabsi geliyey inay ku dhaqmeen caqiidadooda.<ref>[https://www.jw.org/en/news/legal/by-region/russia/jehovahs-witnesses-in-prison/ Imprisoned for Their Faith]</ref> Mas'uuliyiinta Yurub waxay cambaareeyeen silcinta Markhaatiyaasha Yehowah ee Russia<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/russia/European-Authorities-Condemn-Persecution-of-Jehovahs-Witnesses-in-Russia/ European Authorities Condemn Persecution of Jehovah’s Witnesses in Russia]</Ref>.
[[File:Bib-Lenina-mm.jpg|thumb|right|194px|{{Flag|Russia}}]]
[[File:Business_Centre_of_Moscow_2.jpg|thumb|right|195px|{{Flag|Russia}}]]
[[File:Chicken_Kiev_-_Ukrainian_East_Village_restaurant.jpg|thumb|right|196px|cuunto russia]]
[[File:Sukhoi_Design_Bureau,_054,_Sukhoi_Su-57_(49581306507).jpg|thumb|right|197px|]]
==Xubin==
* [[AIIB]] *
* [[Bsec]] *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Kofka degaan waddanamha Russka==
*'''{{Flag|Russian Federation}}''' 145,478,097+
* {{Flag|China}} 13,500+
* {{Flag|Bangladesh}} 115,000+
* {{flag|Arab League}} 129,000+
* {{Flag|Pakistan}} 125,000+
* {{Flag|Ethiopia}} 12,000+
* {{Flag|Iran}} 2000+
* {{Flag|Turkey}} 1000+
* {{Flag|United Kingdom}} 25,00+
* {{Flag|South Africa}} 100+
* 🇪🇺 Europeans: 438,900+
==Taariikh==
==Sido Kale fiiri==
* [[Hawlgalka Woqooyi]]
* [[Roma (qaran)]]
* [[Macarios]]
* [[Dennis Ole Christensen]]
{{Dalalka Yurub}}
[[category:ruushka]]
63h05f442ii76c2rgrs8gv436qov5gl
239258
239257
2022-08-04T13:39:45Z
Mwasoge
29030
/* Kofka degaan waddanamha Russka */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| conventional_long_name = Ruushka Fedaraalka ah
| common_name = Ruushka
| linking_name = Ruushka
| native_name = Ruushka Fedaraalka ah
| image_flag = Flag of Russia.svg
| image_coat =
| national_anthem = <br>{{nowrap|"[[Heesta qaranka Ruushka|Государственный гимн Российской Федерации]]"}}<br />''"Gosudarstvennyy gimn Rossiyskoy Federatsii"''<br />{{small|"Heesta qaranka Ruushka Fedaraalka ah"}}<br /> <div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[File:National Anthem of Russia (2000), instrumental, one verse.ogg|center]]</div><!-- Please do not replace this with the vocal version. In order to keep continuity with other Wikipedia pages on modern countries, the instrumental version should be used. -->
| image_map = Russian Federation (orthographic projection) - only Crimea disputed.svg
| map_width = 220px
| map_caption = Goobta ee Ruushka ku taalo oo ay ka midtahay [[Jamhuuriyadda Krimea|Krimea]] cagaar biyobiyo{{Efn|[[Annexation of Crimea by the Russian Federation|Russian-annexed]] [[Crimea]], is still [[United Nations General Assembly Resolution 68/262|internationally recognized]] as part of [[Ukraine]] that is<ref>[https://books.google.com/books?id=3xbUDwAAQBAJ&pg=PT161 The Territories of the Russian Federation 2020, Routledge, Republic of Crimea: Note: The territories of the Crimean peninsula, comprising Sevastopol City and the Republic of Crimea, remained internationally recognized as constituting part of Ukraine, following their annexation by Russia in March 2014.]</ref> shown in light green.<ref>[https://www.washingtonpost.com/blogs/worldviews/wp/2014/03/22/crimea-has-joined-the-ranks-of-the-worlds-gray-areas-here-are-the-others-on-that-list/ Taylor Adam, Crimea has joined the ranks of the world's 'gray areas.' Here are the others on that list. The Washington Post, 22 March 2014]</ref>}}
| capital = [[Moscow]]
| coordinates = {{Coord|55|45|N|37|37|E|type:city}}
| largest_city = Caasimada
| languages_type = Luqada rasmiga<br /> {{nobold|iyo luqada qaranka}}
| languages = [[Luqada ruushka|Ruush]]<ref>[http://www.constitution.ru/en/10003000-04.htm The Constitution of the Russian Federation - Chapter 3. The Federal Structure, Article 68 constitution.ru 22 April 2015]</ref>
| languages2_type = {{nobold|La aqoonsaday}} {{nowrap|[[Luqadaha qaranka]]}}
| languages2 = Fiiri [[Luqadaha ruushka]]
| ethnic_groups = {{unbulleted list
| 80.9% [[Ruush]]
| 3.9% [[Tatars|Tatar]]
| 1.4% [[Ukrainiyaasha ruushka|Ukrain]]
| 1.1% [[Bashkirs|Bashkir]]
| 1.0% [[Chuvash people|Chuvash]]
| 1.0% [[Chechens|Chechen]]
| 10.7% [[Qoomiyadaha ruushka|kuwa kale]]
}}
| ethnic_groups_year = 2010
| ethnic_groups_ref = <ref>[https://web.archive.org/web/20120118212344/http://www.perepis-2010.ru/results_of_the_census/result-december-2011.ppt ВПН-2010 perepis-2010.ru]</ref>
| demonym = [[Ruush]]
| government_type = [[Federaal#Ruushka federaalka ah|Federal]] [[Semi-presidential system|semi-presidential]] [[constitutional republic]]
| leader_title1 = [[Madaxweynaha Ruushkaa|Madaxweyne]]
| leader_name1 = [[Vladimir Putin]]
| leader_title2 = [[Raiisul wasaaraha Ruushka|Raiisul wasaare]]
| leader_name2 = [[Mikhail Mishustin]]
| leader_title3 = [[Gudoomiyaha Golaha Xiriirka (Ruushka)|Afhayeenka<br>Golaha federaalka]]
| leader_name3 = [[Valentina Matviyenko]]
| leader_title4 = [[Gudoomiyaha Gobolka Duma|Afhayeenka<br>Gobolka Duma]]
| leader_name4 = [[Vyacheslav Volodin]]
| leader_title5 = [[Maxkamadda Sare ee Ruushka|Guddoomiyaha Maxkamadda Sare]]
| leader_name5 = [[Vyacheslav Mikhailovich Lebedev|Vyacheslav Lebedev]]
| legislature = [[Golaha Federaalka (Ruushka)|Golaha Federaalka]]
| upper_house = [[Golaha Xiriirka (Ruushka)|Golaha Xiriirka]]
| lower_house = [[Gobolka Duma]]
| sovereignty_type = [[Taariikhda Ruushka|Sameynta]]
| established_event1 = [[Taariikhda Aasaasiga ah|Novgorod built]]
| established_date1 = {{circa|862}}
| established_event2 = {{nowrap|[[Kievan Rus']]}}
| established_date2 = 879
| established_event3 = [[Grand Duchy of Moscow|Duchy of Moscow]]
| established_date3 = 1283
| established_event4 = [[Tsardom of Russia]]
| established_date4 = 16 January 1547
| established_event5 = [[Russian Empire]]
| established_date5 = 2 November 1721
| established_event6 = {{nowrap|[[February Revolution|Monarchy abolished]]}}
| established_date6 = 15 March 1917
| established_event7 = {{nowrap|[[Belovezha Accords|Russian Federation]]}}
| established_date7 = 12 December 1991
| established_event8 = [[Constitution of Russia|Current constitution]]
| established_date8 = 12 December 1993
| established_event9 = [[Republic of Crimea|Siyaasadii ugu dambeysay]] [[Darsananka Crimea ee Ruushka federaalka ah|qirtay]]
| established_date9 = 18 March 2014
| established_event10 = {{nowrap|[[2020 wax ka beddelka dastuurka ee Ruushka|Wax ka beddelka ugu dambeeyay]]}}
| established_date10 = 4 July 2020
| area_km2 = 17098246
| area_footnote = <ref>[https://unstats.un.org/unsd/publications/pocketbook/files/world-stats-pocketbook-2016.pdf#page=182 World Statistics Pocketbook 2016 edition, United Nations Department of Economic and Social Affairs. Statistics Division 24 April 2018]</ref> (without Crimea){{efn|name="Areanote"|When including the [[Republic of Crimea]] and [[Sevastopol]], the total area of Russia rises to {{convinfobox|17125191|km2||sqmi}}<ref>[https://rosreestr.ru/upload/Doc/18-upr/Сведения%20по%20ф.22%20за%202016%20год%20(по%20субъектам%20РФ)_на%20сайт.doc Сведения о наличии и распределении земель в Российской Федерации на 1 January 2017 (в разрезе субъектов Российской Федерации) Information about availability and distribution of land in the Russian Federation as of 1 January 2017 (by federal subjects of Russia), Rosreestr]</ref>}}
| area_rank = 1st
| percent_water = 13<ref>[https://web.archive.org/web/20110728064121/http://www.gks.ru/scripts/free/1c.exe?XXXX09F.2.1%2F010000R Federal State Statistics Service 5 April 2008]</ref> {{small|(including swamps)}}
| population_estimate = {{plainlist|
* {{steady}}<!-- DO NOT change to {{decrease}}, because measured relative to earlier this year --> 146,751,300
* {{nowrap|{{small|(including [[Crimea]])}}<ref>[https://www.nationsonline.org/oneworld/population-by-country.htm Оценка численности постоянного населения на 1 января 2020 года и в среднем за 2019 год Estimated population as of 1 January 2020 and on the average for 2019 Russian Federal State Statistics Service]</ref>}}
* 144,386,830
* {{small|(excluding [[Crimea]])}}}}
| population_estimate_year = 2020 (December)<ref>www.nationsonline.org</ref>
| GDP_PPP_year = 2022
| GDP_PPP_rank = 6th
| GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $28,184
| GDP_PPP_per_capita_rank = 50th
| GDP_nominal = {{increase}} $1.802 trillion
| GDP_nominal_year = 2022
| GDP_nominal_rank = 11th
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $11,601
| GDP_nominal_per_capita_rank = 61st
| Gini = 37.5 <!--number only-->
| Gini_year = 2018
| Gini_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| Gini_ref = <ref>[https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=RU GINI index (World Bank estimate) – Russian Federation World Bank 22 March 2020]</ref>
| Gini_rank = 98th
| HDI = 0.824<!--number only-->
| HDI_year = 2019<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
| HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| HDI_ref = <ref>[http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf Human Development Report 2020 United Nations Development Programme]</ref>
| HDI_rank = 52nd
| currency = [[Russian ruble]] ([[Ruble sign|₽]])
| currency_code = RUB
| electricity = [[Mains electricity by country|230 V–50 Hz]]
| utc_offset = +2 to +12
| date_format = dd.mm.yyyy
| drives_on = right
| calling_code = [[Telephone numbers in Russia|+7]]
| cctld = {{unbulleted list |[[.ru]] |[[.su]] |[[.рф]]}}
| religion_year = 2017
| religion_ref = <ref>[http://www.pewforum.org/2017/05/10/religious-affiliation/ Religious Belief and National Belonging in Central and Eastern Europe 10 May 2017 Pew Research Center 9 September 2017]</ref>
| religion = {{ublist |item_style=white-space;
|73% [[Christianity in Russia|Christianity]] |—70% [[Russian Orthodox Church|Russian Orthodoxy]] |—3% Other [[List of Christian denominations|Christian]] |15% [[Irreligion in Russia|No religion]] |10% [[Islam in Russia|Islam]] |2% [[Religion in Russia|Other]]s}}
| today =
}}
'''Ruushka''' ({{Lang-ru|Россия}}) ama '''Ruushka Fedaraalka ah''' waa waddan ku fidsan qaaradaha Bariga Yurub iyo Waqooyiga Aasiya. Dalku wuxuu ku fidsan yahay laga bilaabo [[Badda Baltic]] ee galbeedka illaa [[Badweynta Baasifiga]] ee bariga, iyo [[Badweynta Arktik]] ee woqooyiga ilaa [[Badda Madoow]] iyo [[Badda Caspian]] ee koonfurta. Ruushka wuxuu daboolayaa 17,125,191 kiiloomitir oo laba jibbaaran (6,612,073 sq mi), oo u dhigma in ka badan sideed meelood meel dhulka la deggan yahay, wuxuu ku fidsanyahay kow iyo toban soonayaasha waqtiga, wuxuuna xuduud la leeyahay 16 dal oo madaxbanaan.
[[Moscow]] waa caasimada dalka waana magaalada ugu weyn; magaalooyinka kale ee waaweyn waxaa ka mid ah [[Saint Petersburg]], [[Novosibirsk]], [[Yekaterinburg]], [[Kazan]], [[Nizhny Novgorod]], [[Chelyabinsk]] iyo [[Samara]]. Ruushka waa wadanka ugu weyn aduunka, waa wadanka sagaalaad ee ugu dadka badan, sidoo kale waa wadanka ugu dadka badan [[Yurub]]. Waddanku wuxuu ka midyahay kuwa ugu shacabka tirada yar caalamka marka loo fiiriyo baaxada dalka.
Qiyaastii kalabar guud ahaan dalka waa dhul duur, waxaana ku nool afar meelood meel tirada guud ee dadkeeda oo ka badan 146.7 milyan. Ruushka wuxuu maamul ahaan u qaybsan yahay 85 qaybood oo federaal ah. Magaalada caasimada ah ee Moscow waa magaalada ugu weyn yurub iyo nawaaxigeeda, waxayna ka midtahay kuwa ugu waaweyn adduunka , oo in ka badan 20 milyan ay deggan yihiin.
Ruushka waxaa lagu tilmaamaa inuu yahay dal awood leh , oo leh ciidanka labaad ee ugu awooda badan aduunka, iyo kan afaraad ee ugu qarashka militariga sareeya. Maaddaama ay tahay dowlad hub nukliyeer oo la aqoonsan yahay, waddanku wuxuu leeyahay keydka hubka adduunka ugu weyn.
Dhaqaalaha dalka wuxuu ku jiraa kaalinta kow iyo tobnaad ee ugu weyn dunida oo dhan marka loo eego GDP iyo kan lixaad ee ugu weyn marka loo eego PPP.
Kheyraadka ballaaran ee Ruushka laga helo macdanta iyo tamarta ayaa ah kan ugu weyn adduunka, taasoo ka dhigeysa mid ka mid ah kuwa ugu horreeya soo saarista saliidda iyo gaaska dabiiciga ah ee adduunka. Ruushka waxay martigalisay tirada sagaalaad ee adduunka ugu tirada badan ee UNESCO [[Goobta Dhaxalka Adduunka|Goobaha Dhaxalka Adduunka]], isla mar ahaantaana lagu qiimeeyo heer aad u sarreeya ee Heerka Horumarinta Biniaadamka.
Ruushka waxay leedahay nidaam daryeel caafimaad oo caalami ah iyo waxbarasho jaamacadeed oo bilaash ah. Waa xubin joogto ka ah [[Golaha Amniga ee Qaramada Midoobay]], xubin ka ah [[SCO]], [[G20]], [[Golaha Yurub]], [[APEC]], [[OSCE]], [[IIB]] iyo [[WTO]], iyo sidoo kale inay xubin ka tahay hoggaanka [[CIS]], the [[CSTO]] iyo xubin ka tirsan [[EAEU]].
Mas'uuliyiinta Ruushku waxay kordhiyeen ololahooda argagaxa leh ee ka dhanka ah Markhaatiyaasha Yehowah, iyagoo xiray oo xabsi geliyey inay ku dhaqmeen caqiidadooda.<ref>[https://www.jw.org/en/news/legal/by-region/russia/jehovahs-witnesses-in-prison/ Imprisoned for Their Faith]</ref> Mas'uuliyiinta Yurub waxay cambaareeyeen silcinta Markhaatiyaasha Yehowah ee Russia<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/russia/European-Authorities-Condemn-Persecution-of-Jehovahs-Witnesses-in-Russia/ European Authorities Condemn Persecution of Jehovah’s Witnesses in Russia]</Ref>.
[[File:Bib-Lenina-mm.jpg|thumb|right|194px|{{Flag|Russia}}]]
[[File:Business_Centre_of_Moscow_2.jpg|thumb|right|195px|{{Flag|Russia}}]]
[[File:Chicken_Kiev_-_Ukrainian_East_Village_restaurant.jpg|thumb|right|196px|cuunto russia]]
[[File:Sukhoi_Design_Bureau,_054,_Sukhoi_Su-57_(49581306507).jpg|thumb|right|197px|]]
==Xubin==
* [[AIIB]] *
* [[Bsec]] *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Kofka degaan waddanamha Russka==
*'''{{Flag|Russian Federation}}''' 145,478,097+
* {{Flag|Bangladesh}} 115,000+
* {{flag|Arab League}} 129,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 125,000+
* {{Flag|Ethiopia}} 12,000+
* {{Flag|Iran}} 2000+
* {{Flag|Turkey}} 1000+
* {{Flag|Great Britain}} 13,00+
* 🇪🇺 Europeans: 438,900+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|United States}} 25,00+
* {{Flag|China}} 13,500+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
* {{Flag|South Africa}} 100+
==Taariikh==
==Sido Kale fiiri==
* [[Hawlgalka Woqooyi]]
* [[Roma (qaran)]]
* [[Macarios]]
* [[Dennis Ole Christensen]]
{{Dalalka Yurub}}
[[category:ruushka]]
6gesrm9st3079vflxzh5qzyzvhc1u1v
239268
239258
2022-08-04T20:05:29Z
70.50.138.217
/* Kofka degaan waddanamha Russka */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| conventional_long_name = Ruushka Fedaraalka ah
| common_name = Ruushka
| linking_name = Ruushka
| native_name = Ruushka Fedaraalka ah
| image_flag = Flag of Russia.svg
| image_coat =
| national_anthem = <br>{{nowrap|"[[Heesta qaranka Ruushka|Государственный гимн Российской Федерации]]"}}<br />''"Gosudarstvennyy gimn Rossiyskoy Federatsii"''<br />{{small|"Heesta qaranka Ruushka Fedaraalka ah"}}<br /> <div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[File:National Anthem of Russia (2000), instrumental, one verse.ogg|center]]</div><!-- Please do not replace this with the vocal version. In order to keep continuity with other Wikipedia pages on modern countries, the instrumental version should be used. -->
| image_map = Russian Federation (orthographic projection) - only Crimea disputed.svg
| map_width = 220px
| map_caption = Goobta ee Ruushka ku taalo oo ay ka midtahay [[Jamhuuriyadda Krimea|Krimea]] cagaar biyobiyo{{Efn|[[Annexation of Crimea by the Russian Federation|Russian-annexed]] [[Crimea]], is still [[United Nations General Assembly Resolution 68/262|internationally recognized]] as part of [[Ukraine]] that is<ref>[https://books.google.com/books?id=3xbUDwAAQBAJ&pg=PT161 The Territories of the Russian Federation 2020, Routledge, Republic of Crimea: Note: The territories of the Crimean peninsula, comprising Sevastopol City and the Republic of Crimea, remained internationally recognized as constituting part of Ukraine, following their annexation by Russia in March 2014.]</ref> shown in light green.<ref>[https://www.washingtonpost.com/blogs/worldviews/wp/2014/03/22/crimea-has-joined-the-ranks-of-the-worlds-gray-areas-here-are-the-others-on-that-list/ Taylor Adam, Crimea has joined the ranks of the world's 'gray areas.' Here are the others on that list. The Washington Post, 22 March 2014]</ref>}}
| capital = [[Moscow]]
| coordinates = {{Coord|55|45|N|37|37|E|type:city}}
| largest_city = Caasimada
| languages_type = Luqada rasmiga<br /> {{nobold|iyo luqada qaranka}}
| languages = [[Luqada ruushka|Ruush]]<ref>[http://www.constitution.ru/en/10003000-04.htm The Constitution of the Russian Federation - Chapter 3. The Federal Structure, Article 68 constitution.ru 22 April 2015]</ref>
| languages2_type = {{nobold|La aqoonsaday}} {{nowrap|[[Luqadaha qaranka]]}}
| languages2 = Fiiri [[Luqadaha ruushka]]
| ethnic_groups = {{unbulleted list
| 80.9% [[Ruush]]
| 3.9% [[Tatars|Tatar]]
| 1.4% [[Ukrainiyaasha ruushka|Ukrain]]
| 1.1% [[Bashkirs|Bashkir]]
| 1.0% [[Chuvash people|Chuvash]]
| 1.0% [[Chechens|Chechen]]
| 10.7% [[Qoomiyadaha ruushka|kuwa kale]]
}}
| ethnic_groups_year = 2010
| ethnic_groups_ref = <ref>[https://web.archive.org/web/20120118212344/http://www.perepis-2010.ru/results_of_the_census/result-december-2011.ppt ВПН-2010 perepis-2010.ru]</ref>
| demonym = [[Ruush]]
| government_type = [[Federaal#Ruushka federaalka ah|Federal]] [[Semi-presidential system|semi-presidential]] [[constitutional republic]]
| leader_title1 = [[Madaxweynaha Ruushkaa|Madaxweyne]]
| leader_name1 = [[Vladimir Putin]]
| leader_title2 = [[Raiisul wasaaraha Ruushka|Raiisul wasaare]]
| leader_name2 = [[Mikhail Mishustin]]
| leader_title3 = [[Gudoomiyaha Golaha Xiriirka (Ruushka)|Afhayeenka<br>Golaha federaalka]]
| leader_name3 = [[Valentina Matviyenko]]
| leader_title4 = [[Gudoomiyaha Gobolka Duma|Afhayeenka<br>Gobolka Duma]]
| leader_name4 = [[Vyacheslav Volodin]]
| leader_title5 = [[Maxkamadda Sare ee Ruushka|Guddoomiyaha Maxkamadda Sare]]
| leader_name5 = [[Vyacheslav Mikhailovich Lebedev|Vyacheslav Lebedev]]
| legislature = [[Golaha Federaalka (Ruushka)|Golaha Federaalka]]
| upper_house = [[Golaha Xiriirka (Ruushka)|Golaha Xiriirka]]
| lower_house = [[Gobolka Duma]]
| sovereignty_type = [[Taariikhda Ruushka|Sameynta]]
| established_event1 = [[Taariikhda Aasaasiga ah|Novgorod built]]
| established_date1 = {{circa|862}}
| established_event2 = {{nowrap|[[Kievan Rus']]}}
| established_date2 = 879
| established_event3 = [[Grand Duchy of Moscow|Duchy of Moscow]]
| established_date3 = 1283
| established_event4 = [[Tsardom of Russia]]
| established_date4 = 16 January 1547
| established_event5 = [[Russian Empire]]
| established_date5 = 2 November 1721
| established_event6 = {{nowrap|[[February Revolution|Monarchy abolished]]}}
| established_date6 = 15 March 1917
| established_event7 = {{nowrap|[[Belovezha Accords|Russian Federation]]}}
| established_date7 = 12 December 1991
| established_event8 = [[Constitution of Russia|Current constitution]]
| established_date8 = 12 December 1993
| established_event9 = [[Republic of Crimea|Siyaasadii ugu dambeysay]] [[Darsananka Crimea ee Ruushka federaalka ah|qirtay]]
| established_date9 = 18 March 2014
| established_event10 = {{nowrap|[[2020 wax ka beddelka dastuurka ee Ruushka|Wax ka beddelka ugu dambeeyay]]}}
| established_date10 = 4 July 2020
| area_km2 = 17098246
| area_footnote = <ref>[https://unstats.un.org/unsd/publications/pocketbook/files/world-stats-pocketbook-2016.pdf#page=182 World Statistics Pocketbook 2016 edition, United Nations Department of Economic and Social Affairs. Statistics Division 24 April 2018]</ref> (without Crimea){{efn|name="Areanote"|When including the [[Republic of Crimea]] and [[Sevastopol]], the total area of Russia rises to {{convinfobox|17125191|km2||sqmi}}<ref>[https://rosreestr.ru/upload/Doc/18-upr/Сведения%20по%20ф.22%20за%202016%20год%20(по%20субъектам%20РФ)_на%20сайт.doc Сведения о наличии и распределении земель в Российской Федерации на 1 January 2017 (в разрезе субъектов Российской Федерации) Information about availability and distribution of land in the Russian Federation as of 1 January 2017 (by federal subjects of Russia), Rosreestr]</ref>}}
| area_rank = 1st
| percent_water = 13<ref>[https://web.archive.org/web/20110728064121/http://www.gks.ru/scripts/free/1c.exe?XXXX09F.2.1%2F010000R Federal State Statistics Service 5 April 2008]</ref> {{small|(including swamps)}}
| population_estimate = {{plainlist|
* {{steady}}<!-- DO NOT change to {{decrease}}, because measured relative to earlier this year --> 146,751,300
* {{nowrap|{{small|(including [[Crimea]])}}<ref>[https://www.nationsonline.org/oneworld/population-by-country.htm Оценка численности постоянного населения на 1 января 2020 года и в среднем за 2019 год Estimated population as of 1 January 2020 and on the average for 2019 Russian Federal State Statistics Service]</ref>}}
* 144,386,830
* {{small|(excluding [[Crimea]])}}}}
| population_estimate_year = 2020 (December)<ref>www.nationsonline.org</ref>
| GDP_PPP_year = 2022
| GDP_PPP_rank = 6th
| GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $28,184
| GDP_PPP_per_capita_rank = 50th
| GDP_nominal = {{increase}} $1.802 trillion
| GDP_nominal_year = 2022
| GDP_nominal_rank = 11th
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $11,601
| GDP_nominal_per_capita_rank = 61st
| Gini = 37.5 <!--number only-->
| Gini_year = 2018
| Gini_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| Gini_ref = <ref>[https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=RU GINI index (World Bank estimate) – Russian Federation World Bank 22 March 2020]</ref>
| Gini_rank = 98th
| HDI = 0.824<!--number only-->
| HDI_year = 2019<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
| HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| HDI_ref = <ref>[http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf Human Development Report 2020 United Nations Development Programme]</ref>
| HDI_rank = 52nd
| currency = [[Russian ruble]] ([[Ruble sign|₽]])
| currency_code = RUB
| electricity = [[Mains electricity by country|230 V–50 Hz]]
| utc_offset = +2 to +12
| date_format = dd.mm.yyyy
| drives_on = right
| calling_code = [[Telephone numbers in Russia|+7]]
| cctld = {{unbulleted list |[[.ru]] |[[.su]] |[[.рф]]}}
| religion_year = 2017
| religion_ref = <ref>[http://www.pewforum.org/2017/05/10/religious-affiliation/ Religious Belief and National Belonging in Central and Eastern Europe 10 May 2017 Pew Research Center 9 September 2017]</ref>
| religion = {{ublist |item_style=white-space;
|73% [[Christianity in Russia|Christianity]] |—70% [[Russian Orthodox Church|Russian Orthodoxy]] |—3% Other [[List of Christian denominations|Christian]] |15% [[Irreligion in Russia|No religion]] |10% [[Islam in Russia|Islam]] |2% [[Religion in Russia|Other]]s}}
| today =
}}
'''Ruushka''' ({{Lang-ru|Россия}}) ama '''Ruushka Fedaraalka ah''' waa waddan ku fidsan qaaradaha Bariga Yurub iyo Waqooyiga Aasiya. Dalku wuxuu ku fidsan yahay laga bilaabo [[Badda Baltic]] ee galbeedka illaa [[Badweynta Baasifiga]] ee bariga, iyo [[Badweynta Arktik]] ee woqooyiga ilaa [[Badda Madoow]] iyo [[Badda Caspian]] ee koonfurta. Ruushka wuxuu daboolayaa 17,125,191 kiiloomitir oo laba jibbaaran (6,612,073 sq mi), oo u dhigma in ka badan sideed meelood meel dhulka la deggan yahay, wuxuu ku fidsanyahay kow iyo toban soonayaasha waqtiga, wuxuuna xuduud la leeyahay 16 dal oo madaxbanaan.
[[Moscow]] waa caasimada dalka waana magaalada ugu weyn; magaalooyinka kale ee waaweyn waxaa ka mid ah [[Saint Petersburg]], [[Novosibirsk]], [[Yekaterinburg]], [[Kazan]], [[Nizhny Novgorod]], [[Chelyabinsk]] iyo [[Samara]]. Ruushka waa wadanka ugu weyn aduunka, waa wadanka sagaalaad ee ugu dadka badan, sidoo kale waa wadanka ugu dadka badan [[Yurub]]. Waddanku wuxuu ka midyahay kuwa ugu shacabka tirada yar caalamka marka loo fiiriyo baaxada dalka.
Qiyaastii kalabar guud ahaan dalka waa dhul duur, waxaana ku nool afar meelood meel tirada guud ee dadkeeda oo ka badan 146.7 milyan. Ruushka wuxuu maamul ahaan u qaybsan yahay 85 qaybood oo federaal ah. Magaalada caasimada ah ee Moscow waa magaalada ugu weyn yurub iyo nawaaxigeeda, waxayna ka midtahay kuwa ugu waaweyn adduunka , oo in ka badan 20 milyan ay deggan yihiin.
Ruushka waxaa lagu tilmaamaa inuu yahay dal awood leh , oo leh ciidanka labaad ee ugu awooda badan aduunka, iyo kan afaraad ee ugu qarashka militariga sareeya. Maaddaama ay tahay dowlad hub nukliyeer oo la aqoonsan yahay, waddanku wuxuu leeyahay keydka hubka adduunka ugu weyn.
Dhaqaalaha dalka wuxuu ku jiraa kaalinta kow iyo tobnaad ee ugu weyn dunida oo dhan marka loo eego GDP iyo kan lixaad ee ugu weyn marka loo eego PPP.
Kheyraadka ballaaran ee Ruushka laga helo macdanta iyo tamarta ayaa ah kan ugu weyn adduunka, taasoo ka dhigeysa mid ka mid ah kuwa ugu horreeya soo saarista saliidda iyo gaaska dabiiciga ah ee adduunka. Ruushka waxay martigalisay tirada sagaalaad ee adduunka ugu tirada badan ee UNESCO [[Goobta Dhaxalka Adduunka|Goobaha Dhaxalka Adduunka]], isla mar ahaantaana lagu qiimeeyo heer aad u sarreeya ee Heerka Horumarinta Biniaadamka.
Ruushka waxay leedahay nidaam daryeel caafimaad oo caalami ah iyo waxbarasho jaamacadeed oo bilaash ah. Waa xubin joogto ka ah [[Golaha Amniga ee Qaramada Midoobay]], xubin ka ah [[SCO]], [[G20]], [[Golaha Yurub]], [[APEC]], [[OSCE]], [[IIB]] iyo [[WTO]], iyo sidoo kale inay xubin ka tahay hoggaanka [[CIS]], the [[CSTO]] iyo xubin ka tirsan [[EAEU]].
Mas'uuliyiinta Ruushku waxay kordhiyeen ololahooda argagaxa leh ee ka dhanka ah Markhaatiyaasha Yehowah, iyagoo xiray oo xabsi geliyey inay ku dhaqmeen caqiidadooda.<ref>[https://www.jw.org/en/news/legal/by-region/russia/jehovahs-witnesses-in-prison/ Imprisoned for Their Faith]</ref> Mas'uuliyiinta Yurub waxay cambaareeyeen silcinta Markhaatiyaasha Yehowah ee Russia<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/russia/European-Authorities-Condemn-Persecution-of-Jehovahs-Witnesses-in-Russia/ European Authorities Condemn Persecution of Jehovah’s Witnesses in Russia]</Ref>.
[[File:Bib-Lenina-mm.jpg|thumb|right|194px|{{Flag|Russia}}]]
[[File:Business_Centre_of_Moscow_2.jpg|thumb|right|195px|{{Flag|Russia}}]]
[[File:Chicken_Kiev_-_Ukrainian_East_Village_restaurant.jpg|thumb|right|196px|cuunto russia]]
[[File:Sukhoi_Design_Bureau,_054,_Sukhoi_Su-57_(49581306507).jpg|thumb|right|197px|]]
==Xubin==
* [[AIIB]] *
* [[Bsec]] *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Kofka Degaan waddanamha Russka==
*'''{{Flag|Russian Federation}}''' 145,478,097+
* {{Flag|Bangladesh}} 15,500+
* {{flag|Arab League}} 129,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 25,000+
* {{Flag|Ethiopia}} 12,000+
* {{Flag|Iran}} 2,000+
* {{Flag|Turkey}} 1,300+
* {{Flag|Great Britain}} 13,00+
* 🇪🇺 Europeans: 138,900+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|United States}} 25,00+
* {{Flag|China}} 135,300+++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
* {{Flag|South Africa}} 120+
==Taariikh==
==Sido Kale fiiri==
* [[Hawlgalka Woqooyi]]
* [[Roma (qaran)]]
* [[Macarios]]
* [[Dennis Ole Christensen]]
{{Dalalka Yurub}}
[[category:ruushka]]
sb0mffkjpamv0odges5xa7uurj3svcd
239269
239268
2022-08-04T20:06:25Z
70.50.138.217
/* Kofka Degan waddanamha Russka */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| conventional_long_name = Ruushka Fedaraalka ah
| common_name = Ruushka
| linking_name = Ruushka
| native_name = Ruushka Fedaraalka ah
| image_flag = Flag of Russia.svg
| image_coat =
| national_anthem = <br>{{nowrap|"[[Heesta qaranka Ruushka|Государственный гимн Российской Федерации]]"}}<br />''"Gosudarstvennyy gimn Rossiyskoy Federatsii"''<br />{{small|"Heesta qaranka Ruushka Fedaraalka ah"}}<br /> <div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[File:National Anthem of Russia (2000), instrumental, one verse.ogg|center]]</div><!-- Please do not replace this with the vocal version. In order to keep continuity with other Wikipedia pages on modern countries, the instrumental version should be used. -->
| image_map = Russian Federation (orthographic projection) - only Crimea disputed.svg
| map_width = 220px
| map_caption = Goobta ee Ruushka ku taalo oo ay ka midtahay [[Jamhuuriyadda Krimea|Krimea]] cagaar biyobiyo{{Efn|[[Annexation of Crimea by the Russian Federation|Russian-annexed]] [[Crimea]], is still [[United Nations General Assembly Resolution 68/262|internationally recognized]] as part of [[Ukraine]] that is<ref>[https://books.google.com/books?id=3xbUDwAAQBAJ&pg=PT161 The Territories of the Russian Federation 2020, Routledge, Republic of Crimea: Note: The territories of the Crimean peninsula, comprising Sevastopol City and the Republic of Crimea, remained internationally recognized as constituting part of Ukraine, following their annexation by Russia in March 2014.]</ref> shown in light green.<ref>[https://www.washingtonpost.com/blogs/worldviews/wp/2014/03/22/crimea-has-joined-the-ranks-of-the-worlds-gray-areas-here-are-the-others-on-that-list/ Taylor Adam, Crimea has joined the ranks of the world's 'gray areas.' Here are the others on that list. The Washington Post, 22 March 2014]</ref>}}
| capital = [[Moscow]]
| coordinates = {{Coord|55|45|N|37|37|E|type:city}}
| largest_city = Caasimada
| languages_type = Luqada rasmiga<br /> {{nobold|iyo luqada qaranka}}
| languages = [[Luqada ruushka|Ruush]]<ref>[http://www.constitution.ru/en/10003000-04.htm The Constitution of the Russian Federation - Chapter 3. The Federal Structure, Article 68 constitution.ru 22 April 2015]</ref>
| languages2_type = {{nobold|La aqoonsaday}} {{nowrap|[[Luqadaha qaranka]]}}
| languages2 = Fiiri [[Luqadaha ruushka]]
| ethnic_groups = {{unbulleted list
| 80.9% [[Ruush]]
| 3.9% [[Tatars|Tatar]]
| 1.4% [[Ukrainiyaasha ruushka|Ukrain]]
| 1.1% [[Bashkirs|Bashkir]]
| 1.0% [[Chuvash people|Chuvash]]
| 1.0% [[Chechens|Chechen]]
| 10.7% [[Qoomiyadaha ruushka|kuwa kale]]
}}
| ethnic_groups_year = 2010
| ethnic_groups_ref = <ref>[https://web.archive.org/web/20120118212344/http://www.perepis-2010.ru/results_of_the_census/result-december-2011.ppt ВПН-2010 perepis-2010.ru]</ref>
| demonym = [[Ruush]]
| government_type = [[Federaal#Ruushka federaalka ah|Federal]] [[Semi-presidential system|semi-presidential]] [[constitutional republic]]
| leader_title1 = [[Madaxweynaha Ruushkaa|Madaxweyne]]
| leader_name1 = [[Vladimir Putin]]
| leader_title2 = [[Raiisul wasaaraha Ruushka|Raiisul wasaare]]
| leader_name2 = [[Mikhail Mishustin]]
| leader_title3 = [[Gudoomiyaha Golaha Xiriirka (Ruushka)|Afhayeenka<br>Golaha federaalka]]
| leader_name3 = [[Valentina Matviyenko]]
| leader_title4 = [[Gudoomiyaha Gobolka Duma|Afhayeenka<br>Gobolka Duma]]
| leader_name4 = [[Vyacheslav Volodin]]
| leader_title5 = [[Maxkamadda Sare ee Ruushka|Guddoomiyaha Maxkamadda Sare]]
| leader_name5 = [[Vyacheslav Mikhailovich Lebedev|Vyacheslav Lebedev]]
| legislature = [[Golaha Federaalka (Ruushka)|Golaha Federaalka]]
| upper_house = [[Golaha Xiriirka (Ruushka)|Golaha Xiriirka]]
| lower_house = [[Gobolka Duma]]
| sovereignty_type = [[Taariikhda Ruushka|Sameynta]]
| established_event1 = [[Taariikhda Aasaasiga ah|Novgorod built]]
| established_date1 = {{circa|862}}
| established_event2 = {{nowrap|[[Kievan Rus']]}}
| established_date2 = 879
| established_event3 = [[Grand Duchy of Moscow|Duchy of Moscow]]
| established_date3 = 1283
| established_event4 = [[Tsardom of Russia]]
| established_date4 = 16 January 1547
| established_event5 = [[Russian Empire]]
| established_date5 = 2 November 1721
| established_event6 = {{nowrap|[[February Revolution|Monarchy abolished]]}}
| established_date6 = 15 March 1917
| established_event7 = {{nowrap|[[Belovezha Accords|Russian Federation]]}}
| established_date7 = 12 December 1991
| established_event8 = [[Constitution of Russia|Current constitution]]
| established_date8 = 12 December 1993
| established_event9 = [[Republic of Crimea|Siyaasadii ugu dambeysay]] [[Darsananka Crimea ee Ruushka federaalka ah|qirtay]]
| established_date9 = 18 March 2014
| established_event10 = {{nowrap|[[2020 wax ka beddelka dastuurka ee Ruushka|Wax ka beddelka ugu dambeeyay]]}}
| established_date10 = 4 July 2020
| area_km2 = 17098246
| area_footnote = <ref>[https://unstats.un.org/unsd/publications/pocketbook/files/world-stats-pocketbook-2016.pdf#page=182 World Statistics Pocketbook 2016 edition, United Nations Department of Economic and Social Affairs. Statistics Division 24 April 2018]</ref> (without Crimea){{efn|name="Areanote"|When including the [[Republic of Crimea]] and [[Sevastopol]], the total area of Russia rises to {{convinfobox|17125191|km2||sqmi}}<ref>[https://rosreestr.ru/upload/Doc/18-upr/Сведения%20по%20ф.22%20за%202016%20год%20(по%20субъектам%20РФ)_на%20сайт.doc Сведения о наличии и распределении земель в Российской Федерации на 1 January 2017 (в разрезе субъектов Российской Федерации) Information about availability and distribution of land in the Russian Federation as of 1 January 2017 (by federal subjects of Russia), Rosreestr]</ref>}}
| area_rank = 1st
| percent_water = 13<ref>[https://web.archive.org/web/20110728064121/http://www.gks.ru/scripts/free/1c.exe?XXXX09F.2.1%2F010000R Federal State Statistics Service 5 April 2008]</ref> {{small|(including swamps)}}
| population_estimate = {{plainlist|
* {{steady}}<!-- DO NOT change to {{decrease}}, because measured relative to earlier this year --> 146,751,300
* {{nowrap|{{small|(including [[Crimea]])}}<ref>[https://www.nationsonline.org/oneworld/population-by-country.htm Оценка численности постоянного населения на 1 января 2020 года и в среднем за 2019 год Estimated population as of 1 January 2020 and on the average for 2019 Russian Federal State Statistics Service]</ref>}}
* 144,386,830
* {{small|(excluding [[Crimea]])}}}}
| population_estimate_year = 2020 (December)<ref>www.nationsonline.org</ref>
| GDP_PPP_year = 2022
| GDP_PPP_rank = 6th
| GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $28,184
| GDP_PPP_per_capita_rank = 50th
| GDP_nominal = {{increase}} $1.802 trillion
| GDP_nominal_year = 2022
| GDP_nominal_rank = 11th
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $11,601
| GDP_nominal_per_capita_rank = 61st
| Gini = 37.5 <!--number only-->
| Gini_year = 2018
| Gini_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| Gini_ref = <ref>[https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=RU GINI index (World Bank estimate) – Russian Federation World Bank 22 March 2020]</ref>
| Gini_rank = 98th
| HDI = 0.824<!--number only-->
| HDI_year = 2019<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
| HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| HDI_ref = <ref>[http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf Human Development Report 2020 United Nations Development Programme]</ref>
| HDI_rank = 52nd
| currency = [[Russian ruble]] ([[Ruble sign|₽]])
| currency_code = RUB
| electricity = [[Mains electricity by country|230 V–50 Hz]]
| utc_offset = +2 to +12
| date_format = dd.mm.yyyy
| drives_on = right
| calling_code = [[Telephone numbers in Russia|+7]]
| cctld = {{unbulleted list |[[.ru]] |[[.su]] |[[.рф]]}}
| religion_year = 2017
| religion_ref = <ref>[http://www.pewforum.org/2017/05/10/religious-affiliation/ Religious Belief and National Belonging in Central and Eastern Europe 10 May 2017 Pew Research Center 9 September 2017]</ref>
| religion = {{ublist |item_style=white-space;
|73% [[Christianity in Russia|Christianity]] |—70% [[Russian Orthodox Church|Russian Orthodoxy]] |—3% Other [[List of Christian denominations|Christian]] |15% [[Irreligion in Russia|No religion]] |10% [[Islam in Russia|Islam]] |2% [[Religion in Russia|Other]]s}}
| today =
}}
'''Ruushka''' ({{Lang-ru|Россия}}) ama '''Ruushka Fedaraalka ah''' waa waddan ku fidsan qaaradaha Bariga Yurub iyo Waqooyiga Aasiya. Dalku wuxuu ku fidsan yahay laga bilaabo [[Badda Baltic]] ee galbeedka illaa [[Badweynta Baasifiga]] ee bariga, iyo [[Badweynta Arktik]] ee woqooyiga ilaa [[Badda Madoow]] iyo [[Badda Caspian]] ee koonfurta. Ruushka wuxuu daboolayaa 17,125,191 kiiloomitir oo laba jibbaaran (6,612,073 sq mi), oo u dhigma in ka badan sideed meelood meel dhulka la deggan yahay, wuxuu ku fidsanyahay kow iyo toban soonayaasha waqtiga, wuxuuna xuduud la leeyahay 16 dal oo madaxbanaan.
[[Moscow]] waa caasimada dalka waana magaalada ugu weyn; magaalooyinka kale ee waaweyn waxaa ka mid ah [[Saint Petersburg]], [[Novosibirsk]], [[Yekaterinburg]], [[Kazan]], [[Nizhny Novgorod]], [[Chelyabinsk]] iyo [[Samara]]. Ruushka waa wadanka ugu weyn aduunka, waa wadanka sagaalaad ee ugu dadka badan, sidoo kale waa wadanka ugu dadka badan [[Yurub]]. Waddanku wuxuu ka midyahay kuwa ugu shacabka tirada yar caalamka marka loo fiiriyo baaxada dalka.
Qiyaastii kalabar guud ahaan dalka waa dhul duur, waxaana ku nool afar meelood meel tirada guud ee dadkeeda oo ka badan 146.7 milyan. Ruushka wuxuu maamul ahaan u qaybsan yahay 85 qaybood oo federaal ah. Magaalada caasimada ah ee Moscow waa magaalada ugu weyn yurub iyo nawaaxigeeda, waxayna ka midtahay kuwa ugu waaweyn adduunka , oo in ka badan 20 milyan ay deggan yihiin.
Ruushka waxaa lagu tilmaamaa inuu yahay dal awood leh , oo leh ciidanka labaad ee ugu awooda badan aduunka, iyo kan afaraad ee ugu qarashka militariga sareeya. Maaddaama ay tahay dowlad hub nukliyeer oo la aqoonsan yahay, waddanku wuxuu leeyahay keydka hubka adduunka ugu weyn.
Dhaqaalaha dalka wuxuu ku jiraa kaalinta kow iyo tobnaad ee ugu weyn dunida oo dhan marka loo eego GDP iyo kan lixaad ee ugu weyn marka loo eego PPP.
Kheyraadka ballaaran ee Ruushka laga helo macdanta iyo tamarta ayaa ah kan ugu weyn adduunka, taasoo ka dhigeysa mid ka mid ah kuwa ugu horreeya soo saarista saliidda iyo gaaska dabiiciga ah ee adduunka. Ruushka waxay martigalisay tirada sagaalaad ee adduunka ugu tirada badan ee UNESCO [[Goobta Dhaxalka Adduunka|Goobaha Dhaxalka Adduunka]], isla mar ahaantaana lagu qiimeeyo heer aad u sarreeya ee Heerka Horumarinta Biniaadamka.
Ruushka waxay leedahay nidaam daryeel caafimaad oo caalami ah iyo waxbarasho jaamacadeed oo bilaash ah. Waa xubin joogto ka ah [[Golaha Amniga ee Qaramada Midoobay]], xubin ka ah [[SCO]], [[G20]], [[Golaha Yurub]], [[APEC]], [[OSCE]], [[IIB]] iyo [[WTO]], iyo sidoo kale inay xubin ka tahay hoggaanka [[CIS]], the [[CSTO]] iyo xubin ka tirsan [[EAEU]].
Mas'uuliyiinta Ruushku waxay kordhiyeen ololahooda argagaxa leh ee ka dhanka ah Markhaatiyaasha Yehowah, iyagoo xiray oo xabsi geliyey inay ku dhaqmeen caqiidadooda.<ref>[https://www.jw.org/en/news/legal/by-region/russia/jehovahs-witnesses-in-prison/ Imprisoned for Their Faith]</ref> Mas'uuliyiinta Yurub waxay cambaareeyeen silcinta Markhaatiyaasha Yehowah ee Russia<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/russia/European-Authorities-Condemn-Persecution-of-Jehovahs-Witnesses-in-Russia/ European Authorities Condemn Persecution of Jehovah’s Witnesses in Russia]</Ref>.
[[File:Bib-Lenina-mm.jpg|thumb|right|194px|{{Flag|Russia}}]]
[[File:Business_Centre_of_Moscow_2.jpg|thumb|right|195px|{{Flag|Russia}}]]
[[File:Chicken_Kiev_-_Ukrainian_East_Village_restaurant.jpg|thumb|right|196px|cuunto russia]]
[[File:Sukhoi_Design_Bureau,_054,_Sukhoi_Su-57_(49581306507).jpg|thumb|right|197px|]]
==Xubin==
* [[AIIB]] *
* [[Bsec]] *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Kofka Degaan waddanamha Russka==
*'''{{Flag|Russian Federation}}''' 145,478,097+
* {{Flag|Bangladesh}} 15,500+
* {{flag|Arab League}} 129,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 25,000+
* {{Flag|Ethiopia}} 12,000+
* {{Flag|Iran}} 2,000+
* {{Flag|Turkey}} 1,300+
* {{Flag|Great Britain}} 13,00+
* 🇪🇺 Europeans: 138,900+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|United States}} 25,00+
* {{Flag|China}} 135,300+++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
* {{Flag|South Africa}} 125+
==Taariikh==
==Sido Kale fiiri==
* [[Hawlgalka Woqooyi]]
* [[Roma (qaran)]]
* [[Macarios]]
* [[Dennis Ole Christensen]]
{{Dalalka Yurub}}
[[category:ruushka]]
sniaevvml24lpuhtnvzp7274hr3cau0
239272
239269
2022-08-04T20:13:53Z
70.50.138.217
/* Kofka Degaan waddanamha Russka */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| conventional_long_name = Ruushka Fedaraalka ah
| common_name = Ruushka
| linking_name = Ruushka
| native_name = Ruushka Fedaraalka ah
| image_flag = Flag of Russia.svg
| image_coat =
| national_anthem = <br>{{nowrap|"[[Heesta qaranka Ruushka|Государственный гимн Российской Федерации]]"}}<br />''"Gosudarstvennyy gimn Rossiyskoy Federatsii"''<br />{{small|"Heesta qaranka Ruushka Fedaraalka ah"}}<br /> <div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[File:National Anthem of Russia (2000), instrumental, one verse.ogg|center]]</div><!-- Please do not replace this with the vocal version. In order to keep continuity with other Wikipedia pages on modern countries, the instrumental version should be used. -->
| image_map = Russian Federation (orthographic projection) - only Crimea disputed.svg
| map_width = 220px
| map_caption = Goobta ee Ruushka ku taalo oo ay ka midtahay [[Jamhuuriyadda Krimea|Krimea]] cagaar biyobiyo{{Efn|[[Annexation of Crimea by the Russian Federation|Russian-annexed]] [[Crimea]], is still [[United Nations General Assembly Resolution 68/262|internationally recognized]] as part of [[Ukraine]] that is<ref>[https://books.google.com/books?id=3xbUDwAAQBAJ&pg=PT161 The Territories of the Russian Federation 2020, Routledge, Republic of Crimea: Note: The territories of the Crimean peninsula, comprising Sevastopol City and the Republic of Crimea, remained internationally recognized as constituting part of Ukraine, following their annexation by Russia in March 2014.]</ref> shown in light green.<ref>[https://www.washingtonpost.com/blogs/worldviews/wp/2014/03/22/crimea-has-joined-the-ranks-of-the-worlds-gray-areas-here-are-the-others-on-that-list/ Taylor Adam, Crimea has joined the ranks of the world's 'gray areas.' Here are the others on that list. The Washington Post, 22 March 2014]</ref>}}
| capital = [[Moscow]]
| coordinates = {{Coord|55|45|N|37|37|E|type:city}}
| largest_city = Caasimada
| languages_type = Luqada rasmiga<br /> {{nobold|iyo luqada qaranka}}
| languages = [[Luqada ruushka|Ruush]]<ref>[http://www.constitution.ru/en/10003000-04.htm The Constitution of the Russian Federation - Chapter 3. The Federal Structure, Article 68 constitution.ru 22 April 2015]</ref>
| languages2_type = {{nobold|La aqoonsaday}} {{nowrap|[[Luqadaha qaranka]]}}
| languages2 = Fiiri [[Luqadaha ruushka]]
| ethnic_groups = {{unbulleted list
| 80.9% [[Ruush]]
| 3.9% [[Tatars|Tatar]]
| 1.4% [[Ukrainiyaasha ruushka|Ukrain]]
| 1.1% [[Bashkirs|Bashkir]]
| 1.0% [[Chuvash people|Chuvash]]
| 1.0% [[Chechens|Chechen]]
| 10.7% [[Qoomiyadaha ruushka|kuwa kale]]
}}
| ethnic_groups_year = 2010
| ethnic_groups_ref = <ref>[https://web.archive.org/web/20120118212344/http://www.perepis-2010.ru/results_of_the_census/result-december-2011.ppt ВПН-2010 perepis-2010.ru]</ref>
| demonym = [[Ruush]]
| government_type = [[Federaal#Ruushka federaalka ah|Federal]] [[Semi-presidential system|semi-presidential]] [[constitutional republic]]
| leader_title1 = [[Madaxweynaha Ruushkaa|Madaxweyne]]
| leader_name1 = [[Vladimir Putin]]
| leader_title2 = [[Raiisul wasaaraha Ruushka|Raiisul wasaare]]
| leader_name2 = [[Mikhail Mishustin]]
| leader_title3 = [[Gudoomiyaha Golaha Xiriirka (Ruushka)|Afhayeenka<br>Golaha federaalka]]
| leader_name3 = [[Valentina Matviyenko]]
| leader_title4 = [[Gudoomiyaha Gobolka Duma|Afhayeenka<br>Gobolka Duma]]
| leader_name4 = [[Vyacheslav Volodin]]
| leader_title5 = [[Maxkamadda Sare ee Ruushka|Guddoomiyaha Maxkamadda Sare]]
| leader_name5 = [[Vyacheslav Mikhailovich Lebedev|Vyacheslav Lebedev]]
| legislature = [[Golaha Federaalka (Ruushka)|Golaha Federaalka]]
| upper_house = [[Golaha Xiriirka (Ruushka)|Golaha Xiriirka]]
| lower_house = [[Gobolka Duma]]
| sovereignty_type = [[Taariikhda Ruushka|Sameynta]]
| established_event1 = [[Taariikhda Aasaasiga ah|Novgorod built]]
| established_date1 = {{circa|862}}
| established_event2 = {{nowrap|[[Kievan Rus']]}}
| established_date2 = 879
| established_event3 = [[Grand Duchy of Moscow|Duchy of Moscow]]
| established_date3 = 1283
| established_event4 = [[Tsardom of Russia]]
| established_date4 = 16 January 1547
| established_event5 = [[Russian Empire]]
| established_date5 = 2 November 1721
| established_event6 = {{nowrap|[[February Revolution|Monarchy abolished]]}}
| established_date6 = 15 March 1917
| established_event7 = {{nowrap|[[Belovezha Accords|Russian Federation]]}}
| established_date7 = 12 December 1991
| established_event8 = [[Constitution of Russia|Current constitution]]
| established_date8 = 12 December 1993
| established_event9 = [[Republic of Crimea|Siyaasadii ugu dambeysay]] [[Darsananka Crimea ee Ruushka federaalka ah|qirtay]]
| established_date9 = 18 March 2014
| established_event10 = {{nowrap|[[2020 wax ka beddelka dastuurka ee Ruushka|Wax ka beddelka ugu dambeeyay]]}}
| established_date10 = 4 July 2020
| area_km2 = 17098246
| area_footnote = <ref>[https://unstats.un.org/unsd/publications/pocketbook/files/world-stats-pocketbook-2016.pdf#page=182 World Statistics Pocketbook 2016 edition, United Nations Department of Economic and Social Affairs. Statistics Division 24 April 2018]</ref> (without Crimea){{efn|name="Areanote"|When including the [[Republic of Crimea]] and [[Sevastopol]], the total area of Russia rises to {{convinfobox|17125191|km2||sqmi}}<ref>[https://rosreestr.ru/upload/Doc/18-upr/Сведения%20по%20ф.22%20за%202016%20год%20(по%20субъектам%20РФ)_на%20сайт.doc Сведения о наличии и распределении земель в Российской Федерации на 1 January 2017 (в разрезе субъектов Российской Федерации) Information about availability and distribution of land in the Russian Federation as of 1 January 2017 (by federal subjects of Russia), Rosreestr]</ref>}}
| area_rank = 1st
| percent_water = 13<ref>[https://web.archive.org/web/20110728064121/http://www.gks.ru/scripts/free/1c.exe?XXXX09F.2.1%2F010000R Federal State Statistics Service 5 April 2008]</ref> {{small|(including swamps)}}
| population_estimate = {{plainlist|
* {{steady}}<!-- DO NOT change to {{decrease}}, because measured relative to earlier this year --> 146,751,300
* {{nowrap|{{small|(including [[Crimea]])}}<ref>[https://www.nationsonline.org/oneworld/population-by-country.htm Оценка численности постоянного населения на 1 января 2020 года и в среднем за 2019 год Estimated population as of 1 January 2020 and on the average for 2019 Russian Federal State Statistics Service]</ref>}}
* 144,386,830
* {{small|(excluding [[Crimea]])}}}}
| population_estimate_year = 2020 (December)<ref>www.nationsonline.org</ref>
| GDP_PPP_year = 2022
| GDP_PPP_rank = 6th
| GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $28,184
| GDP_PPP_per_capita_rank = 50th
| GDP_nominal = {{increase}} $1.802 trillion
| GDP_nominal_year = 2022
| GDP_nominal_rank = 11th
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $11,601
| GDP_nominal_per_capita_rank = 61st
| Gini = 37.5 <!--number only-->
| Gini_year = 2018
| Gini_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| Gini_ref = <ref>[https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=RU GINI index (World Bank estimate) – Russian Federation World Bank 22 March 2020]</ref>
| Gini_rank = 98th
| HDI = 0.824<!--number only-->
| HDI_year = 2019<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
| HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| HDI_ref = <ref>[http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf Human Development Report 2020 United Nations Development Programme]</ref>
| HDI_rank = 52nd
| currency = [[Russian ruble]] ([[Ruble sign|₽]])
| currency_code = RUB
| electricity = [[Mains electricity by country|230 V–50 Hz]]
| utc_offset = +2 to +12
| date_format = dd.mm.yyyy
| drives_on = right
| calling_code = [[Telephone numbers in Russia|+7]]
| cctld = {{unbulleted list |[[.ru]] |[[.su]] |[[.рф]]}}
| religion_year = 2017
| religion_ref = <ref>[http://www.pewforum.org/2017/05/10/religious-affiliation/ Religious Belief and National Belonging in Central and Eastern Europe 10 May 2017 Pew Research Center 9 September 2017]</ref>
| religion = {{ublist |item_style=white-space;
|73% [[Christianity in Russia|Christianity]] |—70% [[Russian Orthodox Church|Russian Orthodoxy]] |—3% Other [[List of Christian denominations|Christian]] |15% [[Irreligion in Russia|No religion]] |10% [[Islam in Russia|Islam]] |2% [[Religion in Russia|Other]]s}}
| today =
}}
'''Ruushka''' ({{Lang-ru|Россия}}) ama '''Ruushka Fedaraalka ah''' waa waddan ku fidsan qaaradaha Bariga Yurub iyo Waqooyiga Aasiya. Dalku wuxuu ku fidsan yahay laga bilaabo [[Badda Baltic]] ee galbeedka illaa [[Badweynta Baasifiga]] ee bariga, iyo [[Badweynta Arktik]] ee woqooyiga ilaa [[Badda Madoow]] iyo [[Badda Caspian]] ee koonfurta. Ruushka wuxuu daboolayaa 17,125,191 kiiloomitir oo laba jibbaaran (6,612,073 sq mi), oo u dhigma in ka badan sideed meelood meel dhulka la deggan yahay, wuxuu ku fidsanyahay kow iyo toban soonayaasha waqtiga, wuxuuna xuduud la leeyahay 16 dal oo madaxbanaan.
[[Moscow]] waa caasimada dalka waana magaalada ugu weyn; magaalooyinka kale ee waaweyn waxaa ka mid ah [[Saint Petersburg]], [[Novosibirsk]], [[Yekaterinburg]], [[Kazan]], [[Nizhny Novgorod]], [[Chelyabinsk]] iyo [[Samara]]. Ruushka waa wadanka ugu weyn aduunka, waa wadanka sagaalaad ee ugu dadka badan, sidoo kale waa wadanka ugu dadka badan [[Yurub]]. Waddanku wuxuu ka midyahay kuwa ugu shacabka tirada yar caalamka marka loo fiiriyo baaxada dalka.
Qiyaastii kalabar guud ahaan dalka waa dhul duur, waxaana ku nool afar meelood meel tirada guud ee dadkeeda oo ka badan 146.7 milyan. Ruushka wuxuu maamul ahaan u qaybsan yahay 85 qaybood oo federaal ah. Magaalada caasimada ah ee Moscow waa magaalada ugu weyn yurub iyo nawaaxigeeda, waxayna ka midtahay kuwa ugu waaweyn adduunka , oo in ka badan 20 milyan ay deggan yihiin.
Ruushka waxaa lagu tilmaamaa inuu yahay dal awood leh , oo leh ciidanka labaad ee ugu awooda badan aduunka, iyo kan afaraad ee ugu qarashka militariga sareeya. Maaddaama ay tahay dowlad hub nukliyeer oo la aqoonsan yahay, waddanku wuxuu leeyahay keydka hubka adduunka ugu weyn.
Dhaqaalaha dalka wuxuu ku jiraa kaalinta kow iyo tobnaad ee ugu weyn dunida oo dhan marka loo eego GDP iyo kan lixaad ee ugu weyn marka loo eego PPP.
Kheyraadka ballaaran ee Ruushka laga helo macdanta iyo tamarta ayaa ah kan ugu weyn adduunka, taasoo ka dhigeysa mid ka mid ah kuwa ugu horreeya soo saarista saliidda iyo gaaska dabiiciga ah ee adduunka. Ruushka waxay martigalisay tirada sagaalaad ee adduunka ugu tirada badan ee UNESCO [[Goobta Dhaxalka Adduunka|Goobaha Dhaxalka Adduunka]], isla mar ahaantaana lagu qiimeeyo heer aad u sarreeya ee Heerka Horumarinta Biniaadamka.
Ruushka waxay leedahay nidaam daryeel caafimaad oo caalami ah iyo waxbarasho jaamacadeed oo bilaash ah. Waa xubin joogto ka ah [[Golaha Amniga ee Qaramada Midoobay]], xubin ka ah [[SCO]], [[G20]], [[Golaha Yurub]], [[APEC]], [[OSCE]], [[IIB]] iyo [[WTO]], iyo sidoo kale inay xubin ka tahay hoggaanka [[CIS]], the [[CSTO]] iyo xubin ka tirsan [[EAEU]].
Mas'uuliyiinta Ruushku waxay kordhiyeen ololahooda argagaxa leh ee ka dhanka ah Markhaatiyaasha Yehowah, iyagoo xiray oo xabsi geliyey inay ku dhaqmeen caqiidadooda.<ref>[https://www.jw.org/en/news/legal/by-region/russia/jehovahs-witnesses-in-prison/ Imprisoned for Their Faith]</ref> Mas'uuliyiinta Yurub waxay cambaareeyeen silcinta Markhaatiyaasha Yehowah ee Russia<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/russia/European-Authorities-Condemn-Persecution-of-Jehovahs-Witnesses-in-Russia/ European Authorities Condemn Persecution of Jehovah’s Witnesses in Russia]</Ref>.
[[File:Bib-Lenina-mm.jpg|thumb|right|194px|{{Flag|Russia}}]]
[[File:Business_Centre_of_Moscow_2.jpg|thumb|right|195px|{{Flag|Russia}}]]
[[File:Chicken_Kiev_-_Ukrainian_East_Village_restaurant.jpg|thumb|right|196px|cuunto russia]]
[[File:Sukhoi_Design_Bureau,_054,_Sukhoi_Su-57_(49581306507).jpg|thumb|right|197px|]]
==Xubin==
* [[AIIB]] *
* [[Bsec]] *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Kofka Degaan waddanamha Russka==
*'''{{Flag|Russian Federation}}''' 145,478,097+
* {{Flag|Bangladesh}} 15,500+
* {{flag|Arab League}} 129,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 25,000+
* {{Flag|Ethiopia}} 12,000+
* {{Flag|Iran}} 2,000+
* {{Flag|Turkey}} 1,300+
* {{Flag|Great Britain}} 13,00+
* 🇪🇺 Europeans: 436,910+
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|United States}} 25,00+
* {{Flag|China}} 135,300+++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
* {{Flag|South Africa}} 125+
==Taariikh==
==Sido Kale fiiri==
* [[Hawlgalka Woqooyi]]
* [[Roma (qaran)]]
* [[Macarios]]
* [[Dennis Ole Christensen]]
{{Dalalka Yurub}}
[[category:ruushka]]
8b3e4an32kf4zlkrbjhlfnhdhy1bb27
239281
239272
2022-08-05T10:43:26Z
70.50.138.211
/* Kofka Degaan waddanamha Russka */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| conventional_long_name = Ruushka Fedaraalka ah
| common_name = Ruushka
| linking_name = Ruushka
| native_name = Ruushka Fedaraalka ah
| image_flag = Flag of Russia.svg
| image_coat =
| national_anthem = <br>{{nowrap|"[[Heesta qaranka Ruushka|Государственный гимн Российской Федерации]]"}}<br />''"Gosudarstvennyy gimn Rossiyskoy Federatsii"''<br />{{small|"Heesta qaranka Ruushka Fedaraalka ah"}}<br /> <div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[File:National Anthem of Russia (2000), instrumental, one verse.ogg|center]]</div><!-- Please do not replace this with the vocal version. In order to keep continuity with other Wikipedia pages on modern countries, the instrumental version should be used. -->
| image_map = Russian Federation (orthographic projection) - only Crimea disputed.svg
| map_width = 220px
| map_caption = Goobta ee Ruushka ku taalo oo ay ka midtahay [[Jamhuuriyadda Krimea|Krimea]] cagaar biyobiyo{{Efn|[[Annexation of Crimea by the Russian Federation|Russian-annexed]] [[Crimea]], is still [[United Nations General Assembly Resolution 68/262|internationally recognized]] as part of [[Ukraine]] that is<ref>[https://books.google.com/books?id=3xbUDwAAQBAJ&pg=PT161 The Territories of the Russian Federation 2020, Routledge, Republic of Crimea: Note: The territories of the Crimean peninsula, comprising Sevastopol City and the Republic of Crimea, remained internationally recognized as constituting part of Ukraine, following their annexation by Russia in March 2014.]</ref> shown in light green.<ref>[https://www.washingtonpost.com/blogs/worldviews/wp/2014/03/22/crimea-has-joined-the-ranks-of-the-worlds-gray-areas-here-are-the-others-on-that-list/ Taylor Adam, Crimea has joined the ranks of the world's 'gray areas.' Here are the others on that list. The Washington Post, 22 March 2014]</ref>}}
| capital = [[Moscow]]
| coordinates = {{Coord|55|45|N|37|37|E|type:city}}
| largest_city = Caasimada
| languages_type = Luqada rasmiga<br /> {{nobold|iyo luqada qaranka}}
| languages = [[Luqada ruushka|Ruush]]<ref>[http://www.constitution.ru/en/10003000-04.htm The Constitution of the Russian Federation - Chapter 3. The Federal Structure, Article 68 constitution.ru 22 April 2015]</ref>
| languages2_type = {{nobold|La aqoonsaday}} {{nowrap|[[Luqadaha qaranka]]}}
| languages2 = Fiiri [[Luqadaha ruushka]]
| ethnic_groups = {{unbulleted list
| 80.9% [[Ruush]]
| 3.9% [[Tatars|Tatar]]
| 1.4% [[Ukrainiyaasha ruushka|Ukrain]]
| 1.1% [[Bashkirs|Bashkir]]
| 1.0% [[Chuvash people|Chuvash]]
| 1.0% [[Chechens|Chechen]]
| 10.7% [[Qoomiyadaha ruushka|kuwa kale]]
}}
| ethnic_groups_year = 2010
| ethnic_groups_ref = <ref>[https://web.archive.org/web/20120118212344/http://www.perepis-2010.ru/results_of_the_census/result-december-2011.ppt ВПН-2010 perepis-2010.ru]</ref>
| demonym = [[Ruush]]
| government_type = [[Federaal#Ruushka federaalka ah|Federal]] [[Semi-presidential system|semi-presidential]] [[constitutional republic]]
| leader_title1 = [[Madaxweynaha Ruushkaa|Madaxweyne]]
| leader_name1 = [[Vladimir Putin]]
| leader_title2 = [[Raiisul wasaaraha Ruushka|Raiisul wasaare]]
| leader_name2 = [[Mikhail Mishustin]]
| leader_title3 = [[Gudoomiyaha Golaha Xiriirka (Ruushka)|Afhayeenka<br>Golaha federaalka]]
| leader_name3 = [[Valentina Matviyenko]]
| leader_title4 = [[Gudoomiyaha Gobolka Duma|Afhayeenka<br>Gobolka Duma]]
| leader_name4 = [[Vyacheslav Volodin]]
| leader_title5 = [[Maxkamadda Sare ee Ruushka|Guddoomiyaha Maxkamadda Sare]]
| leader_name5 = [[Vyacheslav Mikhailovich Lebedev|Vyacheslav Lebedev]]
| legislature = [[Golaha Federaalka (Ruushka)|Golaha Federaalka]]
| upper_house = [[Golaha Xiriirka (Ruushka)|Golaha Xiriirka]]
| lower_house = [[Gobolka Duma]]
| sovereignty_type = [[Taariikhda Ruushka|Sameynta]]
| established_event1 = [[Taariikhda Aasaasiga ah|Novgorod built]]
| established_date1 = {{circa|862}}
| established_event2 = {{nowrap|[[Kievan Rus']]}}
| established_date2 = 879
| established_event3 = [[Grand Duchy of Moscow|Duchy of Moscow]]
| established_date3 = 1283
| established_event4 = [[Tsardom of Russia]]
| established_date4 = 16 January 1547
| established_event5 = [[Russian Empire]]
| established_date5 = 2 November 1721
| established_event6 = {{nowrap|[[February Revolution|Monarchy abolished]]}}
| established_date6 = 15 March 1917
| established_event7 = {{nowrap|[[Belovezha Accords|Russian Federation]]}}
| established_date7 = 12 December 1991
| established_event8 = [[Constitution of Russia|Current constitution]]
| established_date8 = 12 December 1993
| established_event9 = [[Republic of Crimea|Siyaasadii ugu dambeysay]] [[Darsananka Crimea ee Ruushka federaalka ah|qirtay]]
| established_date9 = 18 March 2014
| established_event10 = {{nowrap|[[2020 wax ka beddelka dastuurka ee Ruushka|Wax ka beddelka ugu dambeeyay]]}}
| established_date10 = 4 July 2020
| area_km2 = 17098246
| area_footnote = <ref>[https://unstats.un.org/unsd/publications/pocketbook/files/world-stats-pocketbook-2016.pdf#page=182 World Statistics Pocketbook 2016 edition, United Nations Department of Economic and Social Affairs. Statistics Division 24 April 2018]</ref> (without Crimea){{efn|name="Areanote"|When including the [[Republic of Crimea]] and [[Sevastopol]], the total area of Russia rises to {{convinfobox|17125191|km2||sqmi}}<ref>[https://rosreestr.ru/upload/Doc/18-upr/Сведения%20по%20ф.22%20за%202016%20год%20(по%20субъектам%20РФ)_на%20сайт.doc Сведения о наличии и распределении земель в Российской Федерации на 1 January 2017 (в разрезе субъектов Российской Федерации) Information about availability and distribution of land in the Russian Federation as of 1 January 2017 (by federal subjects of Russia), Rosreestr]</ref>}}
| area_rank = 1st
| percent_water = 13<ref>[https://web.archive.org/web/20110728064121/http://www.gks.ru/scripts/free/1c.exe?XXXX09F.2.1%2F010000R Federal State Statistics Service 5 April 2008]</ref> {{small|(including swamps)}}
| population_estimate = {{plainlist|
* {{steady}}<!-- DO NOT change to {{decrease}}, because measured relative to earlier this year --> 146,751,300
* {{nowrap|{{small|(including [[Crimea]])}}<ref>[https://www.nationsonline.org/oneworld/population-by-country.htm Оценка численности постоянного населения на 1 января 2020 года и в среднем за 2019 год Estimated population as of 1 January 2020 and on the average for 2019 Russian Federal State Statistics Service]</ref>}}
* 144,386,830
* {{small|(excluding [[Crimea]])}}}}
| population_estimate_year = 2020 (December)<ref>www.nationsonline.org</ref>
| GDP_PPP_year = 2022
| GDP_PPP_rank = 6th
| GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $28,184
| GDP_PPP_per_capita_rank = 50th
| GDP_nominal = {{increase}} $1.802 trillion
| GDP_nominal_year = 2022
| GDP_nominal_rank = 11th
| GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $11,601
| GDP_nominal_per_capita_rank = 61st
| Gini = 37.5 <!--number only-->
| Gini_year = 2018
| Gini_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| Gini_ref = <ref>[https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=RU GINI index (World Bank estimate) – Russian Federation World Bank 22 March 2020]</ref>
| Gini_rank = 98th
| HDI = 0.824<!--number only-->
| HDI_year = 2019<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
| HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| HDI_ref = <ref>[http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf Human Development Report 2020 United Nations Development Programme]</ref>
| HDI_rank = 52nd
| currency = [[Russian ruble]] ([[Ruble sign|₽]])
| currency_code = RUB
| electricity = [[Mains electricity by country|230 V–50 Hz]]
| utc_offset = +2 to +12
| date_format = dd.mm.yyyy
| drives_on = right
| calling_code = [[Telephone numbers in Russia|+7]]
| cctld = {{unbulleted list |[[.ru]] |[[.su]] |[[.рф]]}}
| religion_year = 2017
| religion_ref = <ref>[http://www.pewforum.org/2017/05/10/religious-affiliation/ Religious Belief and National Belonging in Central and Eastern Europe 10 May 2017 Pew Research Center 9 September 2017]</ref>
| religion = {{ublist |item_style=white-space;
|73% [[Christianity in Russia|Christianity]] |—70% [[Russian Orthodox Church|Russian Orthodoxy]] |—3% Other [[List of Christian denominations|Christian]] |15% [[Irreligion in Russia|No religion]] |10% [[Islam in Russia|Islam]] |2% [[Religion in Russia|Other]]s}}
| today =
}}
'''Ruushka''' ({{Lang-ru|Россия}}) ama '''Ruushka Fedaraalka ah''' waa waddan ku fidsan qaaradaha Bariga Yurub iyo Waqooyiga Aasiya. Dalku wuxuu ku fidsan yahay laga bilaabo [[Badda Baltic]] ee galbeedka illaa [[Badweynta Baasifiga]] ee bariga, iyo [[Badweynta Arktik]] ee woqooyiga ilaa [[Badda Madoow]] iyo [[Badda Caspian]] ee koonfurta. Ruushka wuxuu daboolayaa 17,125,191 kiiloomitir oo laba jibbaaran (6,612,073 sq mi), oo u dhigma in ka badan sideed meelood meel dhulka la deggan yahay, wuxuu ku fidsanyahay kow iyo toban soonayaasha waqtiga, wuxuuna xuduud la leeyahay 16 dal oo madaxbanaan.
[[Moscow]] waa caasimada dalka waana magaalada ugu weyn; magaalooyinka kale ee waaweyn waxaa ka mid ah [[Saint Petersburg]], [[Novosibirsk]], [[Yekaterinburg]], [[Kazan]], [[Nizhny Novgorod]], [[Chelyabinsk]] iyo [[Samara]]. Ruushka waa wadanka ugu weyn aduunka, waa wadanka sagaalaad ee ugu dadka badan, sidoo kale waa wadanka ugu dadka badan [[Yurub]]. Waddanku wuxuu ka midyahay kuwa ugu shacabka tirada yar caalamka marka loo fiiriyo baaxada dalka.
Qiyaastii kalabar guud ahaan dalka waa dhul duur, waxaana ku nool afar meelood meel tirada guud ee dadkeeda oo ka badan 146.7 milyan. Ruushka wuxuu maamul ahaan u qaybsan yahay 85 qaybood oo federaal ah. Magaalada caasimada ah ee Moscow waa magaalada ugu weyn yurub iyo nawaaxigeeda, waxayna ka midtahay kuwa ugu waaweyn adduunka , oo in ka badan 20 milyan ay deggan yihiin.
Ruushka waxaa lagu tilmaamaa inuu yahay dal awood leh , oo leh ciidanka labaad ee ugu awooda badan aduunka, iyo kan afaraad ee ugu qarashka militariga sareeya. Maaddaama ay tahay dowlad hub nukliyeer oo la aqoonsan yahay, waddanku wuxuu leeyahay keydka hubka adduunka ugu weyn.
Dhaqaalaha dalka wuxuu ku jiraa kaalinta kow iyo tobnaad ee ugu weyn dunida oo dhan marka loo eego GDP iyo kan lixaad ee ugu weyn marka loo eego PPP.
Kheyraadka ballaaran ee Ruushka laga helo macdanta iyo tamarta ayaa ah kan ugu weyn adduunka, taasoo ka dhigeysa mid ka mid ah kuwa ugu horreeya soo saarista saliidda iyo gaaska dabiiciga ah ee adduunka. Ruushka waxay martigalisay tirada sagaalaad ee adduunka ugu tirada badan ee UNESCO [[Goobta Dhaxalka Adduunka|Goobaha Dhaxalka Adduunka]], isla mar ahaantaana lagu qiimeeyo heer aad u sarreeya ee Heerka Horumarinta Biniaadamka.
Ruushka waxay leedahay nidaam daryeel caafimaad oo caalami ah iyo waxbarasho jaamacadeed oo bilaash ah. Waa xubin joogto ka ah [[Golaha Amniga ee Qaramada Midoobay]], xubin ka ah [[SCO]], [[G20]], [[Golaha Yurub]], [[APEC]], [[OSCE]], [[IIB]] iyo [[WTO]], iyo sidoo kale inay xubin ka tahay hoggaanka [[CIS]], the [[CSTO]] iyo xubin ka tirsan [[EAEU]].
Mas'uuliyiinta Ruushku waxay kordhiyeen ololahooda argagaxa leh ee ka dhanka ah Markhaatiyaasha Yehowah, iyagoo xiray oo xabsi geliyey inay ku dhaqmeen caqiidadooda.<ref>[https://www.jw.org/en/news/legal/by-region/russia/jehovahs-witnesses-in-prison/ Imprisoned for Their Faith]</ref> Mas'uuliyiinta Yurub waxay cambaareeyeen silcinta Markhaatiyaasha Yehowah ee Russia<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/russia/European-Authorities-Condemn-Persecution-of-Jehovahs-Witnesses-in-Russia/ European Authorities Condemn Persecution of Jehovah’s Witnesses in Russia]</Ref>.
[[File:Bib-Lenina-mm.jpg|thumb|right|194px|{{Flag|Russia}}]]
[[File:Business_Centre_of_Moscow_2.jpg|thumb|right|195px|{{Flag|Russia}}]]
[[File:Chicken_Kiev_-_Ukrainian_East_Village_restaurant.jpg|thumb|right|196px|cuunto russia]]
[[File:Sukhoi_Design_Bureau,_054,_Sukhoi_Su-57_(49581306507).jpg|thumb|right|197px|]]
==Xubin==
* [[AIIB]] *
* [[Bsec]] *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Kofka Degaan waddanamha Russka==
*'''{{Flag|Russian Federation}}''' 145,478,097+
* {{Flag|Brazil}} 15,300+
* {{Flag|Bangladesh}} 15,500+
* {{flag|Arab League}} 129,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 25,000+
* {{Flag|Ethiopia}} 12,000+
* {{Flag|Iran}} 2,000+
* {{Flag|Turkey}} 1,300+
* {{Flag|Great Britain}} 13,00+
* 🇪🇺 Europeans: 436,910+
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|United States}} 25,00+
* {{Flag|China}} 135,300+++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
* {{Flag|South Africa}} 125+
==Taariikh==
==Sido Kale fiiri==
* [[Hawlgalka Woqooyi]]
* [[Roma (qaran)]]
* [[Macarios]]
* [[Dennis Ole Christensen]]
{{Dalalka Yurub}}
[[category:ruushka]]
ic7ztky1wacjv8e6qbb8k0mupb1h1i6
Kanada
0
2601
239252
239103
2022-08-04T13:25:42Z
Mwasoge
29030
/* Waddanmaha deggan Canada */
wikitext
text/x-wiki
{{Dalalka
|native_name = Kanada
|conventional_long_name = ''Canada''
|common_name = Kanada
|qaarada = [[Amerika]]
|sawir_calan = Flag of Canada.svg
|sawir_qaran = Canadian Coat of Arms Shield.svg
|image_map = Canada (orthographic projection).svg
|caasimada = [[Ottawa]]
|luuqadaha = [[Ingiriis]], [[Af-Faransiis|Faransiis]]
|Dawladda =
|darajo_hogaamiye1 = [[Raysal wasaare Kanada|Raysal wasaare]]
|darajo_hogaamiye2 = [[Xukun Boqortooyo]]
|darajo_hogaamiye3 = Gudoomiyaha Guud
|magac_hogaamiye1 = [[Justin Trudeau]]
|magac_hogaamiye2 = HM Queen [[Elizabeth II]]
|magac_hogaamiye3 = Mary Simon
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
| GDP_PPP_year = 2017
| GDP_PPP_rank =
| GDP_PPP_per_capita =
| GDP_PPP_per_capita_rank =
| GDP_nominal = $1.785 trillion
| GDP_nominal_year = 2017
| GDP_nominal_rank =
| GDP_nominal_per_capita = $29,550
| GDP_nominal_per_capita_rank =
|area = 9,984,670 km<sup>2
|areami² = 3,854,085 sq mi
|biyo = 8.92
|population_estimate = 309,075,000
|population_estimate_year = 2010
|lacagta = [[Doolar]] $ [[CAD]]
|wakhti = [[Coordinated Universal Time|UTC-3.5 ilaa -8]]<br />Xiliga xagaagane(-2.5 ilaa -7)
|furaha_wadanka lagu galo = 1
|footnote1 =
|footnote2 =
}}
'''Kanada''' waa wadan ku yaalo [[Woqooyiga Ameerika]] waxoona ku fadhiyaa dhul balaaran. Kanada waxee xuduud la leedahay dalka [[Mareykanka]] oo goboladiisa badan ka xiga [[Koonfur]] iyo gobolka [[Alaska]] oo ka xigta [[Woqooyi]] [[Galbeed]], dhinaca bariga neh waxaa kaga dhagan [[badweynta Atlantik]]. Kanada waa Dawladda labaad ee ugu ween aduunka, ayadoo Dawladda koowaad ay tahay [[Ruushka]].
Wadanka kanada waxaa markiisa hore degenaan jiray dadka indianka ah oo assalkooda ka imaaday qaarada aasiya iyo dad inuit ah oo u badan griinland. Kanada waxay leedahay dad ah 35,151,728.
* [[Confederation Bridge]]
* [[Coco Rocha]]
==Xubin==
* [[IADB]] *
* [[NATO]] * *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
[[File:82_BloorStreet_West.jpg|thumb|right|197px|{{Flag|Canada}}]]
==Waddanmaha deggan Canada==
* {{Flag|Bangladesh}} 135,000+
* {{Flag|Saudi Arabia}} 10,000+
* {{Flag|Arab League}} 1,970,000++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 249,000+
* {{Flag|Malaysia}} 210,000+
* {{Flag|Japan}} 68,000+
* {{Flag|Great Britain}} 33,000+
* 🇪🇺 Europeans: 438,000++
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|United States}} 100,000+
* {{Flag|China}} PR CHINESE 810,000+
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
* {{Flag|South Korea}} 68,000+
[<Ref>https://www.aljazeera.com/news/2020/3/17/mbs-mbz-a-special-bond-between-two-gulf-princes</Ref>].
== Taariikh ==
wadanka kanada dadkii ugu horeeyay oo soo booqday waxee ahaayeen dad [[Yurub|yurubiyan]] ah 1000 sano ka hor, gaar ahaan vikingka norwajka, laakiin 600 oo sano kadib ee ajaaniibta badanaa soo wada galeen. Sannadkii 2015, Canada waxaa loo doortay ra'iisul wasaare [[Justin Trudeau]].
== Gobollada ==
{| class="wikitable sortable"
|+
!Gobollada
!Aagga
!Dadka
|-
|'''Kanada'''
|'''9,093,507'''
|'''35,151,728'''
|-
|[[Alberta]]
|642,317
|4,067,175
|-
|[[British Columbia]]
|925,186
|4,648,055
|-
|[[Manitoba]]
|553,556
|1,278,365
|-
|[[New Brunswick]]
|71,450
|747,101
|-
|[[Newfoundland and Labrador]]
|373,872
|519,716
|-
|[[Northwest Territories]]
|1,183,085
|41,786
|-
|[[Nova Scotia]]
|53,338
|923,598
|-
|[[Nunavut]]
|1,936,113
|35,944
|-
|[[Ontario]]
|917,741
|13,448,494
|-
|[[Prince Edward Island]]
|5,660
|142,907
|-
|[[Quebec]]
|1,356,128
|8,164,361
|-
|[[Saskatchewan]]
|591,970
|1,098,352
|-
|[[Yukon]]
|474,391
|35,874
|}
[[File:Toronto_(15085972212).jpg|thumb|right|193px|]]
[[File:Flickr_wordmark.svg|thumb|right|194px|]]
[[File:OriginalPoutineLaBanquise.jpg|thumb|right|195px|]]
[[File:Flag_of_Vancouver,_Canada.svg|thumb|right|196px|]]
==Sido Kale fiiri==
* [[UK]] * *
* [[USA]] * * *
* [[Yurub]] * * *
* [[Australia]] * * *
*[[New Zealand]] * * *
[[Category:Kanada]]
fel6leyghxrg5845y6xmbftue8471jy
239287
239252
2022-08-05T11:01:32Z
70.50.138.211
/* Waddanmaha deggan Canada */
wikitext
text/x-wiki
{{Dalalka
|native_name = Kanada
|conventional_long_name = ''Canada''
|common_name = Kanada
|qaarada = [[Amerika]]
|sawir_calan = Flag of Canada.svg
|sawir_qaran = Canadian Coat of Arms Shield.svg
|image_map = Canada (orthographic projection).svg
|caasimada = [[Ottawa]]
|luuqadaha = [[Ingiriis]], [[Af-Faransiis|Faransiis]]
|Dawladda =
|darajo_hogaamiye1 = [[Raysal wasaare Kanada|Raysal wasaare]]
|darajo_hogaamiye2 = [[Xukun Boqortooyo]]
|darajo_hogaamiye3 = Gudoomiyaha Guud
|magac_hogaamiye1 = [[Justin Trudeau]]
|magac_hogaamiye2 = HM Queen [[Elizabeth II]]
|magac_hogaamiye3 = Mary Simon
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
| GDP_PPP_year = 2017
| GDP_PPP_rank =
| GDP_PPP_per_capita =
| GDP_PPP_per_capita_rank =
| GDP_nominal = $1.785 trillion
| GDP_nominal_year = 2017
| GDP_nominal_rank =
| GDP_nominal_per_capita = $29,550
| GDP_nominal_per_capita_rank =
|area = 9,984,670 km<sup>2
|areami² = 3,854,085 sq mi
|biyo = 8.92
|population_estimate = 309,075,000
|population_estimate_year = 2010
|lacagta = [[Doolar]] $ [[CAD]]
|wakhti = [[Coordinated Universal Time|UTC-3.5 ilaa -8]]<br />Xiliga xagaagane(-2.5 ilaa -7)
|furaha_wadanka lagu galo = 1
|footnote1 =
|footnote2 =
}}
'''Kanada''' waa wadan ku yaalo [[Woqooyiga Ameerika]] waxoona ku fadhiyaa dhul balaaran. Kanada waxee xuduud la leedahay dalka [[Mareykanka]] oo goboladiisa badan ka xiga [[Koonfur]] iyo gobolka [[Alaska]] oo ka xigta [[Woqooyi]] [[Galbeed]], dhinaca bariga neh waxaa kaga dhagan [[badweynta Atlantik]]. Kanada waa Dawladda labaad ee ugu ween aduunka, ayadoo Dawladda koowaad ay tahay [[Ruushka]].
Wadanka kanada waxaa markiisa hore degenaan jiray dadka indianka ah oo assalkooda ka imaaday qaarada aasiya iyo dad inuit ah oo u badan griinland. Kanada waxay leedahay dad ah 35,151,728.
* [[Confederation Bridge]]
* [[Coco Rocha]]
==Xubin==
* [[IADB]] *
* [[NATO]] * *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
[[File:82_BloorStreet_West.jpg|thumb|right|197px|{{Flag|Canada}}]]
==Waddanmaha deggan Canada==
* {{Flag|Brazil}} 13,500+
* {{Flag|Bangladesh}} 135,000+
* {{Flag|Arab League}} 1,970,000++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 249,000+
* {{Flag|Malaysia}} 210,000+
* {{Flag|Japan}} 68,000+
* {{Flag|Great Britain}} 33,000+
* 🇪🇺 Europeans: 438,000++
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|United States}} 100,000+
* {{Flag|China}} PR CHINESE 810,000+
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
* {{Flag|South Korea}} 68,000+
[<Ref>https://www.aljazeera.com/news/2020/3/17/mbs-mbz-a-special-bond-between-two-gulf-princes</Ref>].
== Taariikh ==
wadanka kanada dadkii ugu horeeyay oo soo booqday waxee ahaayeen dad [[Yurub|yurubiyan]] ah 1000 sano ka hor, gaar ahaan vikingka norwajka, laakiin 600 oo sano kadib ee ajaaniibta badanaa soo wada galeen. Sannadkii 2015, Canada waxaa loo doortay ra'iisul wasaare [[Justin Trudeau]].
== Gobollada ==
{| class="wikitable sortable"
|+
!Gobollada
!Aagga
!Dadka
|-
|'''Kanada'''
|'''9,093,507'''
|'''35,151,728'''
|-
|[[Alberta]]
|642,317
|4,067,175
|-
|[[British Columbia]]
|925,186
|4,648,055
|-
|[[Manitoba]]
|553,556
|1,278,365
|-
|[[New Brunswick]]
|71,450
|747,101
|-
|[[Newfoundland and Labrador]]
|373,872
|519,716
|-
|[[Northwest Territories]]
|1,183,085
|41,786
|-
|[[Nova Scotia]]
|53,338
|923,598
|-
|[[Nunavut]]
|1,936,113
|35,944
|-
|[[Ontario]]
|917,741
|13,448,494
|-
|[[Prince Edward Island]]
|5,660
|142,907
|-
|[[Quebec]]
|1,356,128
|8,164,361
|-
|[[Saskatchewan]]
|591,970
|1,098,352
|-
|[[Yukon]]
|474,391
|35,874
|}
[[File:Toronto_(15085972212).jpg|thumb|right|193px|]]
[[File:Flickr_wordmark.svg|thumb|right|194px|]]
[[File:OriginalPoutineLaBanquise.jpg|thumb|right|195px|]]
[[File:Flag_of_Vancouver,_Canada.svg|thumb|right|196px|]]
==Sido Kale fiiri==
* [[UK]] * *
* [[USA]] * * *
* [[Yurub]] * * *
* [[Australia]] * * *
*[[New Zealand]] * * *
[[Category:Kanada]]
331f12hrxj65o9m73nfzyy8zn41vqpy
239288
239287
2022-08-05T11:02:31Z
70.50.138.211
/* Waddanmaha deggan Canada */
wikitext
text/x-wiki
{{Dalalka
|native_name = Kanada
|conventional_long_name = ''Canada''
|common_name = Kanada
|qaarada = [[Amerika]]
|sawir_calan = Flag of Canada.svg
|sawir_qaran = Canadian Coat of Arms Shield.svg
|image_map = Canada (orthographic projection).svg
|caasimada = [[Ottawa]]
|luuqadaha = [[Ingiriis]], [[Af-Faransiis|Faransiis]]
|Dawladda =
|darajo_hogaamiye1 = [[Raysal wasaare Kanada|Raysal wasaare]]
|darajo_hogaamiye2 = [[Xukun Boqortooyo]]
|darajo_hogaamiye3 = Gudoomiyaha Guud
|magac_hogaamiye1 = [[Justin Trudeau]]
|magac_hogaamiye2 = HM Queen [[Elizabeth II]]
|magac_hogaamiye3 = Mary Simon
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
| GDP_PPP_year = 2017
| GDP_PPP_rank =
| GDP_PPP_per_capita =
| GDP_PPP_per_capita_rank =
| GDP_nominal = $1.785 trillion
| GDP_nominal_year = 2017
| GDP_nominal_rank =
| GDP_nominal_per_capita = $29,550
| GDP_nominal_per_capita_rank =
|area = 9,984,670 km<sup>2
|areami² = 3,854,085 sq mi
|biyo = 8.92
|population_estimate = 309,075,000
|population_estimate_year = 2010
|lacagta = [[Doolar]] $ [[CAD]]
|wakhti = [[Coordinated Universal Time|UTC-3.5 ilaa -8]]<br />Xiliga xagaagane(-2.5 ilaa -7)
|furaha_wadanka lagu galo = 1
|footnote1 =
|footnote2 =
}}
'''Kanada''' waa wadan ku yaalo [[Woqooyiga Ameerika]] waxoona ku fadhiyaa dhul balaaran. Kanada waxee xuduud la leedahay dalka [[Mareykanka]] oo goboladiisa badan ka xiga [[Koonfur]] iyo gobolka [[Alaska]] oo ka xigta [[Woqooyi]] [[Galbeed]], dhinaca bariga neh waxaa kaga dhagan [[badweynta Atlantik]]. Kanada waa Dawladda labaad ee ugu ween aduunka, ayadoo Dawladda koowaad ay tahay [[Ruushka]].
Wadanka kanada waxaa markiisa hore degenaan jiray dadka indianka ah oo assalkooda ka imaaday qaarada aasiya iyo dad inuit ah oo u badan griinland. Kanada waxay leedahay dad ah 35,151,728.
* [[Confederation Bridge]]
* [[Coco Rocha]]
==Xubin==
* [[IADB]] *
* [[NATO]] * *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
[[File:82_BloorStreet_West.jpg|thumb|right|197px|{{Flag|Canada}}]]
==Waddanmaha deggan Canada==
* {{Flag|Brazil}} 13,500+
* {{Flag|Bangladesh}} 135,000+
* {{Flag|Arab League}} 1,350,300++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 249,000+
* {{Flag|Malaysia}} 210,000+
* {{Flag|Japan}} 68,000+
* {{Flag|Great Britain}} 33,000+
* 🇪🇺 Europeans: 438,000++
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|United States}} 100,000+
* {{Flag|China}} PR CHINESE 810,000+
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
* {{Flag|South Korea}} 68,000+
[<Ref>https://www.aljazeera.com/news/2020/3/17/mbs-mbz-a-special-bond-between-two-gulf-princes</Ref>].
== Taariikh ==
wadanka kanada dadkii ugu horeeyay oo soo booqday waxee ahaayeen dad [[Yurub|yurubiyan]] ah 1000 sano ka hor, gaar ahaan vikingka norwajka, laakiin 600 oo sano kadib ee ajaaniibta badanaa soo wada galeen. Sannadkii 2015, Canada waxaa loo doortay ra'iisul wasaare [[Justin Trudeau]].
== Gobollada ==
{| class="wikitable sortable"
|+
!Gobollada
!Aagga
!Dadka
|-
|'''Kanada'''
|'''9,093,507'''
|'''35,151,728'''
|-
|[[Alberta]]
|642,317
|4,067,175
|-
|[[British Columbia]]
|925,186
|4,648,055
|-
|[[Manitoba]]
|553,556
|1,278,365
|-
|[[New Brunswick]]
|71,450
|747,101
|-
|[[Newfoundland and Labrador]]
|373,872
|519,716
|-
|[[Northwest Territories]]
|1,183,085
|41,786
|-
|[[Nova Scotia]]
|53,338
|923,598
|-
|[[Nunavut]]
|1,936,113
|35,944
|-
|[[Ontario]]
|917,741
|13,448,494
|-
|[[Prince Edward Island]]
|5,660
|142,907
|-
|[[Quebec]]
|1,356,128
|8,164,361
|-
|[[Saskatchewan]]
|591,970
|1,098,352
|-
|[[Yukon]]
|474,391
|35,874
|}
[[File:Toronto_(15085972212).jpg|thumb|right|193px|]]
[[File:Flickr_wordmark.svg|thumb|right|194px|]]
[[File:OriginalPoutineLaBanquise.jpg|thumb|right|195px|]]
[[File:Flag_of_Vancouver,_Canada.svg|thumb|right|196px|]]
==Sido Kale fiiri==
* [[UK]] * *
* [[USA]] * * *
* [[Yurub]] * * *
* [[Australia]] * * *
*[[New Zealand]] * * *
[[Category:Kanada]]
7l1ddmgd9nrth89t0gzw3ts15m5bawt
239289
239288
2022-08-05T11:03:31Z
70.50.138.211
/* Waddanmaha deggan Canada */
wikitext
text/x-wiki
{{Dalalka
|native_name = Kanada
|conventional_long_name = ''Canada''
|common_name = Kanada
|qaarada = [[Amerika]]
|sawir_calan = Flag of Canada.svg
|sawir_qaran = Canadian Coat of Arms Shield.svg
|image_map = Canada (orthographic projection).svg
|caasimada = [[Ottawa]]
|luuqadaha = [[Ingiriis]], [[Af-Faransiis|Faransiis]]
|Dawladda =
|darajo_hogaamiye1 = [[Raysal wasaare Kanada|Raysal wasaare]]
|darajo_hogaamiye2 = [[Xukun Boqortooyo]]
|darajo_hogaamiye3 = Gudoomiyaha Guud
|magac_hogaamiye1 = [[Justin Trudeau]]
|magac_hogaamiye2 = HM Queen [[Elizabeth II]]
|magac_hogaamiye3 = Mary Simon
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
| GDP_PPP_year = 2017
| GDP_PPP_rank =
| GDP_PPP_per_capita =
| GDP_PPP_per_capita_rank =
| GDP_nominal = $1.785 trillion
| GDP_nominal_year = 2017
| GDP_nominal_rank =
| GDP_nominal_per_capita = $29,550
| GDP_nominal_per_capita_rank =
|area = 9,984,670 km<sup>2
|areami² = 3,854,085 sq mi
|biyo = 8.92
|population_estimate = 309,075,000
|population_estimate_year = 2010
|lacagta = [[Doolar]] $ [[CAD]]
|wakhti = [[Coordinated Universal Time|UTC-3.5 ilaa -8]]<br />Xiliga xagaagane(-2.5 ilaa -7)
|furaha_wadanka lagu galo = 1
|footnote1 =
|footnote2 =
}}
'''Kanada''' waa wadan ku yaalo [[Woqooyiga Ameerika]] waxoona ku fadhiyaa dhul balaaran. Kanada waxee xuduud la leedahay dalka [[Mareykanka]] oo goboladiisa badan ka xiga [[Koonfur]] iyo gobolka [[Alaska]] oo ka xigta [[Woqooyi]] [[Galbeed]], dhinaca bariga neh waxaa kaga dhagan [[badweynta Atlantik]]. Kanada waa Dawladda labaad ee ugu ween aduunka, ayadoo Dawladda koowaad ay tahay [[Ruushka]].
Wadanka kanada waxaa markiisa hore degenaan jiray dadka indianka ah oo assalkooda ka imaaday qaarada aasiya iyo dad inuit ah oo u badan griinland. Kanada waxay leedahay dad ah 35,151,728.
* [[Confederation Bridge]]
* [[Coco Rocha]]
==Xubin==
* [[IADB]] *
* [[NATO]] * *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
[[File:82_BloorStreet_West.jpg|thumb|right|197px|{{Flag|Canada}}]]
==Waddanmaha deggan Canada==
* {{Flag|Brazil}} 13,500+
* {{Flag|Bangladesh}} 135,000+
* {{Flag|Arab League}} 1,350,300++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 249,000+
* {{Flag|Malaysia}} 210,000+
* {{Flag|Japan}} 68,000+
* {{Flag|Great Britain}} 33,000+
* 🇪🇺 Europeans: 438,000++
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|United States}} 100,000+
* {{Flag|China}}PR China; 810,000+
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
* {{Flag|South Korea}} 68,000+
== Taariikh ==
wadanka kanada dadkii ugu horeeyay oo soo booqday waxee ahaayeen dad [[Yurub|yurubiyan]] ah 1000 sano ka hor, gaar ahaan vikingka norwajka, laakiin 600 oo sano kadib ee ajaaniibta badanaa soo wada galeen. Sannadkii 2015, Canada waxaa loo doortay ra'iisul wasaare [[Justin Trudeau]].
== Gobollada ==
{| class="wikitable sortable"
|+
!Gobollada
!Aagga
!Dadka
|-
|'''Kanada'''
|'''9,093,507'''
|'''35,151,728'''
|-
|[[Alberta]]
|642,317
|4,067,175
|-
|[[British Columbia]]
|925,186
|4,648,055
|-
|[[Manitoba]]
|553,556
|1,278,365
|-
|[[New Brunswick]]
|71,450
|747,101
|-
|[[Newfoundland and Labrador]]
|373,872
|519,716
|-
|[[Northwest Territories]]
|1,183,085
|41,786
|-
|[[Nova Scotia]]
|53,338
|923,598
|-
|[[Nunavut]]
|1,936,113
|35,944
|-
|[[Ontario]]
|917,741
|13,448,494
|-
|[[Prince Edward Island]]
|5,660
|142,907
|-
|[[Quebec]]
|1,356,128
|8,164,361
|-
|[[Saskatchewan]]
|591,970
|1,098,352
|-
|[[Yukon]]
|474,391
|35,874
|}
[[File:Toronto_(15085972212).jpg|thumb|right|193px|]]
[[File:Flickr_wordmark.svg|thumb|right|194px|]]
[[File:OriginalPoutineLaBanquise.jpg|thumb|right|195px|]]
[[File:Flag_of_Vancouver,_Canada.svg|thumb|right|196px|]]
==Sido Kale fiiri==
* [[UK]] * *
* [[USA]] * * *
* [[Yurub]] * * *
* [[Australia]] * * *
*[[New Zealand]] * * *
[[Category:Kanada]]
gcdl9t12ruhgqhd4i602zw8utncthr8
Dimishiq
0
2857
239300
171925
2022-08-05T11:34:32Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
[[File:Damascus montage.png|thumb|right]]
[[File:DamascusMerjeh.jpg|thumb|right|Magaalada dimishiq oo ah caasimada wadanka Suuriya]]
[[File:Damascus-National-Museum.JPG|thumb|right|museom ka dimishq.]]
[[File:Damascus by night.JPG|thumb|right|Magaalada Dimshq oo laga soo sawiray buurta loo yaqaano Qasioun]]
Luuqada ingiriiska waxaa lagu dhahaa (''Damascus''). Luqada carabiga waxa loo yaqaa naa '''دمشق''' (Dimashq) waxaan loo yaqaanaaa mar marka qaar (ash-Shām, الشام). Waxayna tahay caasimada dalka [[Suuriya]]. Waxayna kamid tahay wadama ugu taariikhda dheer ee aduunka. Dadka kunool waxay gaarayaan 4.5 milyan. Dadka ku nool magalada dimishq 75% waxaa weeye Sunni muslim ah. Magaalda dimishq waxaa ku yaal in ka badan kun 1,000 misaajid. Misaajidka ugu caasan waxaa weeye masjid Umayyad Mosque. Waxaa kale oo ku nool magaalada dad haysta diinta Masiixiga ka sidoo kale axaa ku ala dhowr kaniisado.
[[Category:Suuriya]]
[[Category:Aasiya]]
8k96zpddqsc40xwzaiq6d080q0ynajv
239301
239300
2022-08-05T11:34:50Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
[[File:Damascus montage.png|thumb|right]]
[[File:DamascusMerjeh.jpg|thumb|right|Magaalada dimishiq oo ah caasimada wadanka Suuriya]]
[[File:Damascus-National-Museum.JPG|thumb|right|museom ka dimishq.]]
[[File:Damascus by night.JPG|thumb|right|Magaalada Dimshq oo laga soo sawiray buurta loo yaqaano Qasioun]]
Luuqada ingiriiska waxaa lagu dhahaa (''Damascus''). Luqada carabiga waxa loo yaqaa naa '''دمشق''' (Dimashq) waxaan loo yaqaanaaa mar marka qaar (ash-Shām, الشام). Waxayna tahay caasimada dalka [[Suuriya]]. Waxayna kamid tahay wadama ugu taariikhda dheer ee aduunka. Dadka kunool waxay gaarayaan 4.5 milyan. Dadka ku nool magalada dimishq 75% waxaa weeye Sunni muslim ah. Magaalda dimishq waxaa ku yaal in ka badan kun 1,000 misaajid. Misaajidka ugu caasan waxaa weeye masjidka Umayyad. Waxaa kale oo ku nool magaalada dad haysta diinta Masiixiga ka sidoo kale axaa ku ala dhowr kaniisado.
[[Category:Suuriya]]
[[Category:Aasiya]]
3ufy5ewz6offg18afwv87y6ltapvu7p
239302
239301
2022-08-05T11:35:17Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
[[File:Damascus montage.png|thumb|right]]
[[File:DamascusMerjeh.jpg|thumb|right|Magaalada dimishiq oo ah caasimada wadanka Suuriya]]
[[File:Damascus-National-Museum.JPG|thumb|right|museom ka dimishq.]]
[[File:Damascus by night.JPG|thumb|right|Magaalada Dimshq oo laga soo sawiray buurta loo yaqaano Qasioun]]
Luuqada ingiriiska waxaa lagu dhahaa (''Damascus''). Luqada carabiga waxa loo yaqaa naa '''دمشق''' (Dimashq) waxaan loo yaqaanaaa mar marka qaar (ash-Shām, الشام). Waxayna tahay caasimada dalka [[Suuriya]]. Waxayna kamid tahay wadama ugu taariikhda dheer ee aduunka. Dadka kunool waxay gaarayaan 4.5 milyan. Dadka ku nool magalada dimishq 75% waxaa weeye Sunni muslim ah. Magaalda dimishq waxaa ku yaal in ka badan kun 1,000 misaajid. Misaajidka ugu caasan waxaa weeye masjidka Umayyad. Waxaa kale oo ku nool magaalada dad haysta diinta [[Masiixiga]] ka sidoo kale axaa ku ala dhowr kaniisado.
=Tix=
[[Category:Suuriya]]
[[Category:Aasiya]]
i25crgz21cv9kqe2hmjyp5jfrez20u5
Jarmalka
0
2940
239259
239093
2022-08-04T13:47:37Z
Mwasoge
29030
/* Waddamaha Jermalka Degan */
wikitext
text/x-wiki
{{Dalalka
|native_name = ''Jamhuuriyadda federaalka ee Jarmalka''
|conventional_long_name =
|common_name = Jarmal
|qaarada = [[Yurub]]
|sawir_calan = Flag of Germany.svg
|astaan_calan =
|image_map =|300px
|caasimada = [[Berlin]]
|luuqadaha = [[Af-Jarmal]]
|Dawladda =
|darajo_hogaamiye1 = [[Madaxweyneyaashii Jarmalka|Madaxwayne]]
|darajo_hogaamiye2 =
|magac_hogaamiye1 = [[Frank-Walter Steinmeier]]
|magac_hogaamiye2
| GDP_PPP_year = 2017
| GDP_PPP_rank = 5th
| GDP_PPP_per_capita = $50,425
| GDP_PPP_per_capita_rank = 18th
| GDP_nominal = $3.945 trillion
| GDP_nominal_year = 2020
| GDP_nominal_rank = 4th
| GDP_nominal_per_capita = $44,550
| GDP_nominal_per_capita_rank = 17th =
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
|area = 357,021
|areami² = 137,847
|biyo = 2.416
|population_estimate = 82,210,000
|population_estimate_year = 2007
|population_estimate = 83,305,856
|population_estimate_year = 2012
|lacagta = [[Euro]]
|gdp =
|wakhti =
|furaha_debeda = 49
|footnote1 =
|footnote2 =|[[GDP 4000 000 000]][[Jarmal]]
}}
'''Jamhuuriyadda federaalka ee jarmalka''' ama
'''Jarmalka''' waa wadan u dhisan dhinaca federaalka, waxoona ka koobanyahay 16 Gobol. Wadankaan waxoo ku yaalaa Bartamaha qaarada Yurub, waxoona xad la wadaagaa wadamada Faransis ka, Denmark, Luksemburg, Beljim, Holland, Switzerland, Austriya, Jamhuuriyadda Czech iyo Boland. Magaalo madaxda wadanka waa Berlin. Wadanka jarmalka markiisa hore woo kala qeebsanaa, waxeena isku keentiisa ee dhamaatay 1871dii, dagaaladii aduunka kii labaad ayaa wadanka jarmalka la kala qeebiyay ka bilaabato 1949kii ilaa 1990kii, waa markii oo wadanka mar kale midoobay. Jarmalka waxoo leeyahay Taariikhda ugu dheer ee qaarada Yurub. Wadanka jarmalka waxaa degen dad gaaraayo ilaa 83miliyan oo qof, waa wadanka ugu dadka tirada badan qaarada Yurub, waana wadanka Ugu dhaqaalaha xoogan qaarada Yurub, Dhaqaalaha jarmalka waa dhaqaalaha sadaxaad oo ugu weyn aduunka, waxoo ku xigaa mareykanka iyo Jabaan. Wadankaan waa wadanka ugu dhoofiska badan matoorka qaarada Yurub.
[[File:LMU_Muenchen_Logo.svg|thumb|right|400px|]]
[[File:Gasteig_Philharmonie.jpg|thumb|right|400px|]]
[[File:Buffet_Germany.jpg|thumb|right|400px|]]
==Xubin==
* [[ADB]] * *
* [[AIIB]] * *
* [[NATO]] * *
* [[ICSID]] * *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Midowga Yurub]] * * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Waddamaha Jermalka Degan==
* {{Flag|Germany}} 83,190,556+
* {{Flag|Bangladesh}} 120,000+
* {{Flag|Arab League}} 1,295,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 125,000+
* {{Flag|Great Britain}} 200,000+
* {{Flag|Japan}} 28,000+
* 🇪🇺 Europeans: 198,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|United States}} 250,000+
* {{Flag|China}} Pr China; 250,000++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
* {{Flag|Turkey}} 2,800,000+
* {{Flag|India}} '''Hindestun''' 489,000+<ref></ref>
== Taariikh ==
Wadanka Jarmalka waa wadanka ugu taariikhda dheer Yurub, waxaana laga helay dadkii horay u degenaan jiray raadkoodii 700,000 oo sano kahor. Dadkii biniaadanka hadda jiro ka xooganaa, oo la dhihi jiray Neanderthal intii eesan isku bedelin biniaadanka hadda jiro 40,000 oo sano ka hor , waxee ku noolaan jireen wadanka Jarmalka.
== Juqraafi ahaan ==
Juqraafi ahaan wadanka Jarmalka waxa uu kuyaalaa Bartamaha iyo Galbeedka Qaarada ''Yurub'', waxa uuna xuduud la leeyahay
wadanka Denmark dhanka waqooyi, Boland iyo Jamhuuriyada Jeeg dhanka Bari, Austriya iyo Iswisarland dhanka koonfureed, Faransiiska iyo Luksemburg dhanka Koonfur Galbeed, Beljim iyo Holland dhanka Waqooyi Galbeed.
* [[Saddex -xagalka violet]]
* [[Stolperstein]]
* [[Johannes Gutenberg]]
* [[Roma (qaran)]]
* [[Johann Eck]]
* [[Elias Hutter]]
* [[Robert Winkler]]
* [[Erich Frost]]
* [[Ludwig Cyranek]]
* [[August Dickmann]]
* [[Emmy Zehden]]
* [[Helene Gotthold]]
* [[Julius Engelhardt]]
* [[Martin Pötzinger]]
* [[Ricky King]]
{{Dalalka Yurub}}
[[Category:Jarmal]]
f8y4futps70lc7getv8y2x5utmqe8mh
239260
239259
2022-08-04T13:48:52Z
Mwasoge
29030
/* Waddamaha Jermalka Degan */
wikitext
text/x-wiki
{{Dalalka
|native_name = ''Jamhuuriyadda federaalka ee Jarmalka''
|conventional_long_name =
|common_name = Jarmal
|qaarada = [[Yurub]]
|sawir_calan = Flag of Germany.svg
|astaan_calan =
|image_map =|300px
|caasimada = [[Berlin]]
|luuqadaha = [[Af-Jarmal]]
|Dawladda =
|darajo_hogaamiye1 = [[Madaxweyneyaashii Jarmalka|Madaxwayne]]
|darajo_hogaamiye2 =
|magac_hogaamiye1 = [[Frank-Walter Steinmeier]]
|magac_hogaamiye2
| GDP_PPP_year = 2017
| GDP_PPP_rank = 5th
| GDP_PPP_per_capita = $50,425
| GDP_PPP_per_capita_rank = 18th
| GDP_nominal = $3.945 trillion
| GDP_nominal_year = 2020
| GDP_nominal_rank = 4th
| GDP_nominal_per_capita = $44,550
| GDP_nominal_per_capita_rank = 17th =
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
|area = 357,021
|areami² = 137,847
|biyo = 2.416
|population_estimate = 82,210,000
|population_estimate_year = 2007
|population_estimate = 83,305,856
|population_estimate_year = 2012
|lacagta = [[Euro]]
|gdp =
|wakhti =
|furaha_debeda = 49
|footnote1 =
|footnote2 =|[[GDP 4000 000 000]][[Jarmal]]
}}
'''Jamhuuriyadda federaalka ee jarmalka''' ama
'''Jarmalka''' waa wadan u dhisan dhinaca federaalka, waxoona ka koobanyahay 16 Gobol. Wadankaan waxoo ku yaalaa Bartamaha qaarada Yurub, waxoona xad la wadaagaa wadamada Faransis ka, Denmark, Luksemburg, Beljim, Holland, Switzerland, Austriya, Jamhuuriyadda Czech iyo Boland. Magaalo madaxda wadanka waa Berlin. Wadanka jarmalka markiisa hore woo kala qeebsanaa, waxeena isku keentiisa ee dhamaatay 1871dii, dagaaladii aduunka kii labaad ayaa wadanka jarmalka la kala qeebiyay ka bilaabato 1949kii ilaa 1990kii, waa markii oo wadanka mar kale midoobay. Jarmalka waxoo leeyahay Taariikhda ugu dheer ee qaarada Yurub. Wadanka jarmalka waxaa degen dad gaaraayo ilaa 83miliyan oo qof, waa wadanka ugu dadka tirada badan qaarada Yurub, waana wadanka Ugu dhaqaalaha xoogan qaarada Yurub, Dhaqaalaha jarmalka waa dhaqaalaha sadaxaad oo ugu weyn aduunka, waxoo ku xigaa mareykanka iyo Jabaan. Wadankaan waa wadanka ugu dhoofiska badan matoorka qaarada Yurub.
[[File:LMU_Muenchen_Logo.svg|thumb|right|400px|]]
[[File:Gasteig_Philharmonie.jpg|thumb|right|400px|]]
[[File:Buffet_Germany.jpg|thumb|right|400px|]]
==Xubin==
* [[ADB]] * *
* [[AIIB]] * *
* [[NATO]] * *
* [[ICSID]] * *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Midowga Yurub]] * * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Waddamaha Jermalka Degan==
* {{Flag|Germany}} 83,190,556+
* {{Flag|Bangladesh}} 120,000+
* {{Flag|Arab League}} 1,295,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 125,000+
* {{Flag|Great Britain}} 200,000+
* {{Flag|Japan}} 28,000+
* 🇪🇺 Europeans: 198,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|United States}} 250,000+
* {{Flag|China}} Pr China; 250,000++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
* {{Flag|Turkey}} 2,800,000+
* {{Flag|India}} '''Hindestun''' 489,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/d/Democracy.htm</ref>].
== Taariikh ==
Wadanka Jarmalka waa wadanka ugu taariikhda dheer Yurub, waxaana laga helay dadkii horay u degenaan jiray raadkoodii 700,000 oo sano kahor. Dadkii biniaadanka hadda jiro ka xooganaa, oo la dhihi jiray Neanderthal intii eesan isku bedelin biniaadanka hadda jiro 40,000 oo sano ka hor , waxee ku noolaan jireen wadanka Jarmalka.
== Juqraafi ahaan ==
Juqraafi ahaan wadanka Jarmalka waxa uu kuyaalaa Bartamaha iyo Galbeedka Qaarada ''Yurub'', waxa uuna xuduud la leeyahay
wadanka Denmark dhanka waqooyi, Boland iyo Jamhuuriyada Jeeg dhanka Bari, Austriya iyo Iswisarland dhanka koonfureed, Faransiiska iyo Luksemburg dhanka Koonfur Galbeed, Beljim iyo Holland dhanka Waqooyi Galbeed.
* [[Saddex -xagalka violet]]
* [[Stolperstein]]
* [[Johannes Gutenberg]]
* [[Roma (qaran)]]
* [[Johann Eck]]
* [[Elias Hutter]]
* [[Robert Winkler]]
* [[Erich Frost]]
* [[Ludwig Cyranek]]
* [[August Dickmann]]
* [[Emmy Zehden]]
* [[Helene Gotthold]]
* [[Julius Engelhardt]]
* [[Martin Pötzinger]]
* [[Ricky King]]
{{Dalalka Yurub}}
[[Category:Jarmal]]
kv24paqvgdsuctj4vx2jlr5t7jxgll1
239276
239260
2022-08-05T10:28:13Z
70.50.138.211
/* Waddamaha Jermalka Degan */
wikitext
text/x-wiki
{{Dalalka
|native_name = ''Jamhuuriyadda federaalka ee Jarmalka''
|conventional_long_name =
|common_name = Jarmal
|qaarada = [[Yurub]]
|sawir_calan = Flag of Germany.svg
|astaan_calan =
|image_map =|300px
|caasimada = [[Berlin]]
|luuqadaha = [[Af-Jarmal]]
|Dawladda =
|darajo_hogaamiye1 = [[Madaxweyneyaashii Jarmalka|Madaxwayne]]
|darajo_hogaamiye2 =
|magac_hogaamiye1 = [[Frank-Walter Steinmeier]]
|magac_hogaamiye2
| GDP_PPP_year = 2017
| GDP_PPP_rank = 5th
| GDP_PPP_per_capita = $50,425
| GDP_PPP_per_capita_rank = 18th
| GDP_nominal = $3.945 trillion
| GDP_nominal_year = 2020
| GDP_nominal_rank = 4th
| GDP_nominal_per_capita = $44,550
| GDP_nominal_per_capita_rank = 17th =
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
|area = 357,021
|areami² = 137,847
|biyo = 2.416
|population_estimate = 82,210,000
|population_estimate_year = 2007
|population_estimate = 83,305,856
|population_estimate_year = 2012
|lacagta = [[Euro]]
|gdp =
|wakhti =
|furaha_debeda = 49
|footnote1 =
|footnote2 =|[[GDP 4000 000 000]][[Jarmal]]
}}
'''Jamhuuriyadda federaalka ee jarmalka''' ama
'''Jarmalka''' waa wadan u dhisan dhinaca federaalka, waxoona ka koobanyahay 16 Gobol. Wadankaan waxoo ku yaalaa Bartamaha qaarada Yurub, waxoona xad la wadaagaa wadamada Faransis ka, Denmark, Luksemburg, Beljim, Holland, Switzerland, Austriya, Jamhuuriyadda Czech iyo Boland. Magaalo madaxda wadanka waa Berlin. Wadanka jarmalka markiisa hore woo kala qeebsanaa, waxeena isku keentiisa ee dhamaatay 1871dii, dagaaladii aduunka kii labaad ayaa wadanka jarmalka la kala qeebiyay ka bilaabato 1949kii ilaa 1990kii, waa markii oo wadanka mar kale midoobay. Jarmalka waxoo leeyahay Taariikhda ugu dheer ee qaarada Yurub. Wadanka jarmalka waxaa degen dad gaaraayo ilaa 83miliyan oo qof, waa wadanka ugu dadka tirada badan qaarada Yurub, waana wadanka Ugu dhaqaalaha xoogan qaarada Yurub, Dhaqaalaha jarmalka waa dhaqaalaha sadaxaad oo ugu weyn aduunka, waxoo ku xigaa mareykanka iyo Jabaan. Wadankaan waa wadanka ugu dhoofiska badan matoorka qaarada Yurub.
[[File:LMU_Muenchen_Logo.svg|thumb|right|400px|]]
[[File:Gasteig_Philharmonie.jpg|thumb|right|400px|]]
[[File:Buffet_Germany.jpg|thumb|right|400px|]]
==Xubin==
* [[ADB]] * *
* [[AIIB]] * *
* [[NATO]] * *
* [[ICSID]] * *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Midowga Yurub]] * * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Waddamaha Jermalka Degan==
* {{Flag|Germany}} 83,190,556+
* {{Flag|Brazil}} 30,000+
* {{Flag|Bangladesh}} 120,000+
* {{Flag|Arab League}} 1,295,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 125,000+
* {{Flag|Great Britain}} 200,000+
* {{Flag|Japan}} 28,000+
* 🇪🇺 Europeans: 198,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|United States}} 250,000+
* {{Flag|China}} Pr China; 250,000++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
* {{Flag|Turkey}} 2,800,000+
* {{Flag|India}} '''Hindestun''' 489,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/d/Democracy.htm</ref>].
== Taariikh ==
Wadanka Jarmalka waa wadanka ugu taariikhda dheer Yurub, waxaana laga helay dadkii horay u degenaan jiray raadkoodii 700,000 oo sano kahor. Dadkii biniaadanka hadda jiro ka xooganaa, oo la dhihi jiray Neanderthal intii eesan isku bedelin biniaadanka hadda jiro 40,000 oo sano ka hor , waxee ku noolaan jireen wadanka Jarmalka.
== Juqraafi ahaan ==
Juqraafi ahaan wadanka Jarmalka waxa uu kuyaalaa Bartamaha iyo Galbeedka Qaarada ''Yurub'', waxa uuna xuduud la leeyahay
wadanka Denmark dhanka waqooyi, Boland iyo Jamhuuriyada Jeeg dhanka Bari, Austriya iyo Iswisarland dhanka koonfureed, Faransiiska iyo Luksemburg dhanka Koonfur Galbeed, Beljim iyo Holland dhanka Waqooyi Galbeed.
* [[Saddex -xagalka violet]]
* [[Stolperstein]]
* [[Johannes Gutenberg]]
* [[Roma (qaran)]]
* [[Johann Eck]]
* [[Elias Hutter]]
* [[Robert Winkler]]
* [[Erich Frost]]
* [[Ludwig Cyranek]]
* [[August Dickmann]]
* [[Emmy Zehden]]
* [[Helene Gotthold]]
* [[Julius Engelhardt]]
* [[Martin Pötzinger]]
* [[Ricky King]]
{{Dalalka Yurub}}
[[Category:Jarmal]]
1a3s6t844p2st8lyz382q4zw2ufmhz7
239286
239276
2022-08-05T10:59:45Z
70.50.138.211
/* Waddamaha Jermalka Degan */
wikitext
text/x-wiki
{{Dalalka
|native_name = ''Jamhuuriyadda federaalka ee Jarmalka''
|conventional_long_name =
|common_name = Jarmal
|qaarada = [[Yurub]]
|sawir_calan = Flag of Germany.svg
|astaan_calan =
|image_map =|300px
|caasimada = [[Berlin]]
|luuqadaha = [[Af-Jarmal]]
|Dawladda =
|darajo_hogaamiye1 = [[Madaxweyneyaashii Jarmalka|Madaxwayne]]
|darajo_hogaamiye2 =
|magac_hogaamiye1 = [[Frank-Walter Steinmeier]]
|magac_hogaamiye2
| GDP_PPP_year = 2017
| GDP_PPP_rank = 5th
| GDP_PPP_per_capita = $50,425
| GDP_PPP_per_capita_rank = 18th
| GDP_nominal = $3.945 trillion
| GDP_nominal_year = 2020
| GDP_nominal_rank = 4th
| GDP_nominal_per_capita = $44,550
| GDP_nominal_per_capita_rank = 17th =
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
|area = 357,021
|areami² = 137,847
|biyo = 2.416
|population_estimate = 82,210,000
|population_estimate_year = 2007
|population_estimate = 83,305,856
|population_estimate_year = 2012
|lacagta = [[Euro]]
|gdp =
|wakhti =
|furaha_debeda = 49
|footnote1 =
|footnote2 =|[[GDP 4000 000 000]][[Jarmal]]
}}
'''Jamhuuriyadda federaalka ee jarmalka''' ama
'''Jarmalka''' waa wadan u dhisan dhinaca federaalka, waxoona ka koobanyahay 16 Gobol. Wadankaan waxoo ku yaalaa Bartamaha qaarada Yurub, waxoona xad la wadaagaa wadamada Faransis ka, Denmark, Luksemburg, Beljim, Holland, Switzerland, Austriya, Jamhuuriyadda Czech iyo Boland. Magaalo madaxda wadanka waa Berlin. Wadanka jarmalka markiisa hore woo kala qeebsanaa, waxeena isku keentiisa ee dhamaatay 1871dii, dagaaladii aduunka kii labaad ayaa wadanka jarmalka la kala qeebiyay ka bilaabato 1949kii ilaa 1990kii, waa markii oo wadanka mar kale midoobay. Jarmalka waxoo leeyahay Taariikhda ugu dheer ee qaarada Yurub. Wadanka jarmalka waxaa degen dad gaaraayo ilaa 83miliyan oo qof, waa wadanka ugu dadka tirada badan qaarada Yurub, waana wadanka Ugu dhaqaalaha xoogan qaarada Yurub, Dhaqaalaha jarmalka waa dhaqaalaha sadaxaad oo ugu weyn aduunka, waxoo ku xigaa mareykanka iyo Jabaan. Wadankaan waa wadanka ugu dhoofiska badan matoorka qaarada Yurub.
[[File:LMU_Muenchen_Logo.svg|thumb|right|400px|]]
[[File:Gasteig_Philharmonie.jpg|thumb|right|400px|]]
[[File:Buffet_Germany.jpg|thumb|right|400px|]]
==Xubin==
* [[ADB]] * *
* [[AIIB]] * *
* [[NATO]] * *
* [[ICSID]] * *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Midowga Yurub]] * * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Waddamaha Jermalka Degan==
* {{Flag|Germany}} 83,190,556+
* {{Flag|Brazil}} 13,500+
* {{Flag|Bangladesh}} 120,000+
* {{Flag|Arab League}} 1,295,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 125,000+
* {{Flag|Great Britain}} 200,000+
* {{Flag|Japan}} 28,000+
* 🇪🇺 Europeans: 198,000++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|United States}} 250,000+
* {{Flag|China}} PR China; 250,000++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
* {{Flag|Turkey}} 2,500,000+
* {{Flag|India}} '''Hindestun''' 489,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/d/Democracy.htm</ref>].
== Taariikh ==
Wadanka Jarmalka waa wadanka ugu taariikhda dheer Yurub, waxaana laga helay dadkii horay u degenaan jiray raadkoodii 700,000 oo sano kahor. Dadkii biniaadanka hadda jiro ka xooganaa, oo la dhihi jiray Neanderthal intii eesan isku bedelin biniaadanka hadda jiro 40,000 oo sano ka hor , waxee ku noolaan jireen wadanka Jarmalka.
== Juqraafi ahaan ==
Juqraafi ahaan wadanka Jarmalka waxa uu kuyaalaa Bartamaha iyo Galbeedka Qaarada ''Yurub'', waxa uuna xuduud la leeyahay
wadanka Denmark dhanka waqooyi, Boland iyo Jamhuuriyada Jeeg dhanka Bari, Austriya iyo Iswisarland dhanka koonfureed, Faransiiska iyo Luksemburg dhanka Koonfur Galbeed, Beljim iyo Holland dhanka Waqooyi Galbeed.
* [[Saddex -xagalka violet]]
* [[Stolperstein]]
* [[Johannes Gutenberg]]
* [[Roma (qaran)]]
* [[Johann Eck]]
* [[Elias Hutter]]
* [[Robert Winkler]]
* [[Erich Frost]]
* [[Ludwig Cyranek]]
* [[August Dickmann]]
* [[Emmy Zehden]]
* [[Helene Gotthold]]
* [[Julius Engelhardt]]
* [[Martin Pötzinger]]
* [[Ricky King]]
{{Dalalka Yurub}}
[[Category:Jarmal]]
q8gnsofi8gak72ye9tw2wm95kzy1ls1
Boqortooyada Ingiriiska
0
3939
239277
239104
2022-08-05T10:32:19Z
70.50.138.211
/* Wadanamaha Deggan Britain */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| conventional_long_name = {{collapsible list
|titlestyle = background:transparent; font-size:9pt;
|title = {{resize|11.5pt|{{nowrap|Midowga Boqortooyada Britan iyo Woqooyiga Ireland}}}}
}}
| common_name = Midowga Boqortooyo
| linking_name = the United Kingdom<!--for wikilinks – don't remove "the"-->
| image_flag = Flag of the United Kingdom.svg
| alt_flag = A flag featuring both cross and saltire in red, white and blue
| image_coat = Royal Coat of Arms of the United Kingdom.svg
| alt_coat = Coat of arms containing shield and crown in centre, flanked by lion and unicorn
| symbol_type = {{nowrap|[[Royal coat of arms of the United Kingdom|Royal coat of arms]]{{#tag:ref|The Royal coat of arms used in Scotland:<br /><center>[[File:Royal Coat of Arms of the United Kingdom (Scotland).svg|100px]]</center>|}}}}
| national_anthem = {{nowrap|"[[God Save the Queen]]"{{#tag:ref|There is no authorised version of the national anthem as the words are a matter of tradition; only the first verse is usually sung.<ref>''[http://www.royal.gov.uk/MonarchUK/Symbols/NationalAnthem.aspx National Anthem]'', British Monarchy official website. Retrieved 16 November 2013.</ref> No law was passed making "God Save the Queen" the official anthem. In the English tradition, such laws are not necessary; proclamation and usage are sufficient to make it the national anthem. "God Save the Queen" also serves as the [[Honors music|Royal anthem]] for several other countries, namely certain [[Commonwealth realms]].|}}<center>[[File:United States Navy Band - God Save the Queen.ogg]]</center>}}
| image_map = EU-United Kingdom.svg
| alt_map = Two islands to the north-west of continental Europe. Highlighted are the larger island and the north-eastern fifth of the smaller island to the west.
| map_caption =
{{map_caption
| countryprefix =
| country = {{nobold|United Kingdom}}
| location_color = cagaar
| region = Europe
| region_color = buni
| subregion = [[Midowga Yurub]]
| subregion_color = akhtar
}}
| languages_type = Luuqada koowaad<br />{{nobold|iyo tan wadanka}}
| languages = [[Af-Ingiriis]]
| languages2_type = '''Luuqado<br />kale'''
| languages2 = <nowiki>Af-Kornish, Af-Irish, Af-Iscots]], Af-Iskot</nowiki> Gaelik<!--Keep "Scottish Gaelic"; people will find "Gaelic" confusing, as the Irish language is also commonly called "Gaelic"-->, {{nowrap|Ulster-Scots}}, Af-Welsh{{#tag:ref|Under the [[Council of Europe]]'s [[European Charter for Regional or Minority Languages]], Scots, Ulster-Scots, Welsh, Cornish, Irish and Scottish Gaelic, are officially recognised as [[Regional language|regional]] or [[minority language|minority]] languages by the [[Government of the United Kingdom|British government]] for the purposes of the Charter. See also [[Languages of the United Kingdom]].<ref>{{cite web|url= http://conventions.coe.int/treaty/Commun/ListeDeclarations.asp?CL=ENG&NT=148&VL=1 |title=List of declarations made with respect to treaty No. 148|publisher=[[Council of Europe]]|accessdate=12 December 2013}}</ref>}}
| languages2_sub = yes
| ethnic_groups = 87.1% [[Dadka cad]]<br />7.0% [[Aasiya]]an<br />3.0% [[Dadka Madoow]]<br />2.0% Isku-dhaf<br />0.9% Kuwo kale
| ethnic_groups_year = [[2011]]
| demonym = [[British]], Briton
| capital = [[London]]
| latd = 51 | latm = 30 | latNS = N | longd = 0 | longm = 7 | longEW = W
| largest_city = capital
| government_type = [[Dowlad]] [[Baarlamaan]] [[sharci]]
| leader_title1 = [[Boqortooyo]]
| leader_name1 = {{nowrap|[[Elizabeth II]]}}
| leader_title2 = [[Ra'iisul wasaare]]
| leader_name2 = [[Boris Johnson]]
| legislature = Baarlamaanka
| upper_house = {{nowrap|Golaha Duqayda}}
| lower_house = {{nowrap|Golaha Bulshada}}
| sovereignty_type = Samaysanka
| established_event1 = {{nowrap|Midowgii 1707}}
| established_date1 = {{nowrap|1 May 1707}}
| established_event2 = {{nowrap|Midowgii 1800}}
| established_date2 = {{nowrap|1 January 1801}}
| established_event3 = Madaxbanaanida Ireland
| established_date3 = {{nowrap|5 December 1922}}
| EUseats = 78.
| area_rank = 80th
| area_magnitude = 1 E11
| area_km2 = 242,495
| area_sq_mi = 93,628
| percent_water = 1.34
| population_estimate_rank = 22nd
| population_estimate = 64,100,000<ref>{{cite web |url=http://www.ons.gov.uk/ons/rel/pop-estimate/population-estimates-for-uk--england-and-wales--scotland-and-northern-ireland/2013/index.html |title=Population Estimates for UK, England and Wales, Scotland and Northern Ireland, Mid-2013|publisher=Office for National Statistics |accessdate=26 June 2014}}</ref>
| population_census = 63,181,775<ref>{{cite web |url=http://www.ons.gov.uk/ons/guide-method/census/2011/uk-census/index.html |title=2011 UK censuses |publisher=Office for National Statistics |accessdate=17 December 2012}}</ref>
| population_estimate_year = 2013
| population_census_year = 2011
| population_census_rank = 22aad
| population_density_km2 = 255.6
| population_density_sq_mi = 661.9
| population_density_rank = 51aad
| GDP_PPP_year = 2014
| GDP_PPP = $2.435 trillion
| GDP_PPP_rank = 10aad
| GDP_PPP_per_capita = $37,744<ref>{{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/02/weodata/weorept.aspx?sy=2013&ey=2014&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=46&pr1.y=7&c=112&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a= |title=United Kingdom |publisher=International Monetary Fund |accessdate=1 November 2014 }}</ref>
| GDP_PPP_per_capita_rank = 27aad
| GDP_nominal_year = 2022
| GDP_nominal_rank= 6th
| GDP_nominal_per_capita = $47,141
| GDP_nominal_per_capita_rank = 22aad
| GDP_nominal = $3.218 Trillion Dollars
| Gini_year = 2022
| Gini_change = hoos u dhac
| Gini = 32.8
| Gini_ref = <ref>{{cite web|title=Gini coefficient of equivalised disposable income (source: SILC)|url=http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=ilc_di12|publisher=Eurostat Data Explorer|accessdate=13 August 2013}}</ref>
| Gini_rank = 33aad
| HDI_year = 2013<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
| HDI_change = joogto<!--increase, decrease, or steady-->
| HDI = 0.892<!--number only, between 0 and 1-->
| HDI_ref = <ref>{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr14-summary-en.pdf |title=2014 Human Development Report |date=14 March 2013 |accessdate=27 July 2014 | pages=22–25}}</ref>
| HDI_rank = 14aad
| currency = [[Pound £]]
| currency_code = GBP
| time_zone = [[Greenwich Mean Time|GMT]]
| utc_offset = ​
| time_zone_DST = BST
| utc_offset_DST = +1
| date_format = dd/mm/yyyy ([[C.D]])
| drives_on = [[Wado marista baabuurta|bidix]]
| calling_code = +44
|cctld = [[.uk]]
<!--| national_motto = | religion = | footnotes = -->
}}
'''Boqortooyada Ingiriiska''' ({{lang-en|United Kingdom of Britain}}; {{lang-ar|المملكة المتحدة}}) (loo soo gaabiyo '''[[UK]]''') waa wadan ku yaalo waqooyi galbeed qaarada [[Yurub]]. Midowga boqortooyadani waa [[gasiirad]] ka go'an qaarada Yurub inteeda kale.
Britain waxee ka koobantahay, Gobolada [[Ingiriiska]], [[Skotland]], [[Waalis]] iyo [[Woqooyiga Irland]]. Wadanka Britain waa wadanka ugu badan caalamka xaga gumeysiga sida aysheegen qorayaasha calamku isagoo lagu xusuusto gumaysigii u caalamka intiisa badan ku gumaystey ahna imika wadanka caalamka ugu xooga badan waa wadan aad iyo aad dadkiisu xadaarada ugu dheerayan waana wadanka koobad ee dadka madow ictiraafay wadankaa waxaa lagu xasuusta doorkii uu ka qaatey dagaalki labaad ee aduunka waa door layaab leh isagoo Ingiriisku uu qabsadey caasimadii Hitler uu ka talinayey ee barlin isaga iyo maraykanka iyo farance inkastoo anay dawladahaa an hore kusoo xusay anay waxba ka qabsan balse uu isagu siyaasadii lagu qabsadey fikradeeda bixiyey go. Aankii lagu gaadhey magaalada london ee caasimada wadanka ingiriiska ee ahaa ina aduunka laga tirtiro xasuusta [[Adolf Hitler|Hitler]] oo la hirgaliyey [[1945]] oo laga qabsadey dhamaanba wadamadii ugumaysanayey iyo wadankii [[Jarmal]]ka.
Abuurista UK waxay ka dhalatay guuldaradii dhexdhexaadinta iyo dib udhigista Wales ee Boqortooyada Ingriiska, oo ay ku xigto ururada England iyo Scotland ee 1707 si ay u sameeyaan Boqortooyada Ingiriiska, iyo ururkii 1801 ee Ingiriiska oo leh Boqortooyada ee Ireland si loo sameeyo Boqortooyada Ingiriiska ee Great Britain iyo Ireland. Bishii lixaad ee Ireland waxay ka soo degtay Boqortooyada Ingiriiska sanadkii 1922-kii, waxay ka tagtay Qorshaha Boqortooyada Ingiriiska iyo Woqooyiga Ireland. Waxaa jira afar iyo toban Ingiriis oo Dibadda ah, haraadiga Boqortooyada Ingiriiska, dhererkeedu wuxuu ahaa 1920-kii, wuxuu ku dhawaad afar meelood meel ka mid ah dhulka adduunka oo dhan wuxuuna ahaa taariikhda ugu weyn ee taariikhda. Saameynta Britishka waxaa lagu ogaan karaa luuqada, dhaqanka iyo hababka sharciga ah ee badan oo ka mid ah gumeysigii hore.
[[File:Cardiff castle autumn.jpg|thumb|400px|Cardiff]]
Boqortooyada Midowday (UK) waa waddan horumarsan oo leh dhaqaalaha shanaad ee adduunka ugu weyn ee soo saara GDP-ka iyo dhaqaalaha sagaalaad ee ugu weyn iyada oo la iibsanayo sinaanta awoodda. Waxay leedahay dhaqaale dakhligoodu sarreeyo wuxuuna leeyahay "Heer sare" Horumarka Aadanaha ", 16th ee adduunka. Waxay ahayd dalkii ugu horreeyay warshadaha iyo awoodda ugu wayn ee adduunka ee qarnigii 19aad iyo qarniyadii 20aad. Boqortooyada Ingiriisku waxay wali awood weyn ku leedahay caalam ahaan dhaqaalaha, dhaqanka, millatariga, sayniska iyo siyaasadeedba. Waa dawlad nukliyeer ah oo la aqoonsan yahay waana tan lixaad ee kharashka militariga adduunka. Waxa uu xubin joogto ah ka ahaa Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay tan iyo markii ugu horreeysay ee 1946. Waxa uu ahaa xubin hoggaamiye ah oo ka tirsan Midowga Yurub (EU) iyo horudhackiisii, Bulshada Dhaqaalaha Yurub (EEC), tan iyo 1973; Si kastaba ha ahaatee, aftidii sannadka 2016 waxay keentay 51.9% codbixiyeyaasha UK oo doonaya inay ka baxaan Midowga Yurub, ka dibna wadaxaajoodka dalka ayaa lagu xalliyaa. UK sidoo kale waa xubin ka mid ah Dawlada Dhexe, Golaha Yurub, G7, G20, NATO, Ururka Iskaashatada Dhaqaalaha iyo Horumarinta (OECD), Interpol iyo Ururka Ganacsiga Adduunka (WTO).
[[File:FTSE_Logo.svg|thumb|right|300px|]]
[[File:Town_Hall,_Sheffield_-_geograph.org.uk_-_1482121.jpg|thumb|right|400px|Sheffield]]
[[File:Sheffield_Supertram_-_Tram_Train_399_204_(geograph_5940823).jpg|thumb|right|400px|Tramka Sheffield]]
[[File:Paris_Motor_Show_2012_(8065248951).jpg|thumb|right|400px|Babuurka]]
[[File:Virgin_Class_390,_390121_"Virgin_Dream",_Lancaster_railway_station_(geograph_4499858).jpg|thumb|right|400px|UK Lancashire]]
[[File:Brayford_Pool_-_geograph.org.uk_-_107133.jpg|thumb|right|400px|Lincoln]]
1707 Falimaha Rasuullada Midawga Yurub waxay ku dhawaaqeen in Boqortooyada Ingriiska iyo Scotland ay ahaayeen "United hal boqortooyo Magaca Boqortooyada Ingiriiska", inkasta oo dawlad cusub ay sidoo kale lagu sharxay Falimaha Rasuullada "Boqortooyada Ingiriiska", "Boqortooyada Midowday "Boqortooyada Ingiriiska" iyo "One Kingdom". Ereyga "Boqortooyada Ingiriiska" waxaa laga helaa isticmaalka sida sharaxaad, laakiin maaha magac, qarnigii 18aad, waddankana marmarka qaarkood loo gudbiyo in kastoo qarniyadii danbe ay ahayd "Boqortooyada Ingiriiska", inkastoo magaceeda rasmiga ah oo buuxa, laga bilaabo 1707 ilaa 1800, wuxuu ahaa "Great Britain", oo aan lahayn "qaab dheer". Falimaha Rasmiga ah ee 1800 waxay midoobeen Boqortooyada Ingiriiska iyo Boqortooyada Ireland 1801, oo samaysay Boqortooyada Boqortooyada Ingiriiska iyo Ireland. Kadib qeybtii Ireland iyo madax-bannaanidii Irish Free State sanadkii 1922-kii, oo ka tagtay Northern Ireland oo ah qaybta kaliya ee jasiiradda Irland ee ku taal Boqortooyada Ingiriiska, magaca "Boqortooyada Great Britain iyo Northern Ireland".
Inkasta oo Boqortooyada Ingiriiska ay tahay wadan madaxbannaan, waa waddan, England, Scotland, Wales iyo, heerka shahaadada hoose, Waqooyiga Ireland waxaa sidoo kale loo aqoonsan yahay wadamo, inkastoo aysan aheyn dawlad madax-bannaan. Iskotland, Wales iyo Waqooyiga Ayrland waxay awood u leeyihiin in ay is-maamulaan. Bogga internetka ee Ra'iisul Wasaaraha Ingiriiska ayaa isticmaalay weedha "waddamo waddan ah" si uu u sharaxo Boqortooyada Ingiriiska. Qaar ka mid ah warbixinnada tirakoobka, sida kuwa ku jira 12ka gobol ee 1aad ee Boqortooyada Ingiriiska, waxay kaloo tixraacaan Scotland, Wales iyo Northern Ireland sida "gobollada". Waqooyiga Ireland waxaa kale oo loo yaqaan "gobol". Marka laga hadlayo Waqooyiga Ireland, magaca sharraxaadda loo adeegsaday "wuxuu noqon karaa muran, iyada oo xulashadu marar badan muujinayso doorashooyinka siyaasadeed ee qofka".
Ereyga "Great Britain" waxaa loola jeedaa sida caadiga ah jasiiradda Great Britain, ama siyaasad ahaan Ingiriiska, Iskotland iyo Wales. Si kastaba ha noqotee, waxaa mararka qaar loo isticmaalaa sida isku dhafka boqortooyada ingiriisku guud ahaan. [kuma jiraan naqshad la siiyey] GB iyo GBR waa qiyaasta waddanka ee dalka Boqortooyada Midowday (fiiri ISO 3166-2 iyo ISO 3166-1 alpha-3), oo sidaas awgeed waxaa isticmaala hay'adaha caalamiga ah si ay ugu gudbiyaan Boqortooyada Ingiriiska. Intaa waxaa dheer, kooxda Olympic-da ee Boqortooyada Ingiriiska ayaa ku tartamaya magaca "Great Britain" ama "Team GB".
Ereyga "Britain" waxaa loo isticmaalaa labada isku mid ah Iskuullada Great Britain, iyo sida isku midka ah Boqortooyada Ingiriiska Isticmaalka waa isku dhafan yahay, BBC-da ayaa doorbideysa inay Britain u isticmaasho kaliya Ingiriiska oo keliya Britain iyo Dawladda Ingiriiska, inkasta oo ay aqbali karaan in labaduba tixraacaan Boqortooyada Ingiriiska, doorbidid, xaaladaha intooda badan, si ay u adeegsadaan ereyga UK halkii Ingiriiska. Inkasta oo Guddiga Joogtada ah ee UK ee Magacyada Juquraafiyiinta (oo qeexaya ay yihiin "magacyada joqoraafiga ah ee Boqortooyada Ingiriiska") waxay ku taxan yihiin "Boqortooyada Ingiriiska" iyo "UK ama U.K." sida gaaban oo loo soo gaabiyo shuruudaha geopolitical ee Boqortooyada Boqortooyada Ingiriiska iyo Waqooyiga Ayrland, laakiin ma liisto "Britain", waxaa loo isticmaalay "si aan rasmi ah" shabakadaha dowladda.
[[File:Routemaster Bus, Piccadilly Circus.jpg|thumb|right|400px|Plaça Piccadilly Circus]]
[[File:Territòris de Cnut lo Grand.png|thumb|right|Cnut lo Grand ([[1016]]-[[1035]]).]]
Sifaynta "British" ayaa badanaa loo isticmaalaa in lagu tilmaamo arrimaha ku saabsan Boqortooyada Ingiriiska. Ereygan ma laha xidhiidh sharci oo qeexan, laakiin waxaa loo adeegsadaa sharciga si uu ugu gudbiyo muwaadinimada Ingiriiska iyo arrimaha muwaadiniinta. Dadka reer Boqortooyada Ingiriiska waxay isticmaalaan dhowr shuruudood oo kala duwan si ay u sharaxaan aqoonsigooda qaran waxayna u aqoonsan karaan inay yihiin British; ama sida ingiriiska, Scottish, Welsh, Irish Waqooyi ama Irish; ama labadaba.
Welsh, magaca qaabka dheer ee gobolka waa "Teyrnas Unedig Prydain Fawr a Gogledd Iwerddon", iyada oo "Teyrnas Unedig" loo adeegsanayo magaca qaab gaaban bogagga dowladda. Si kastaba ha noqotee, waxaa badanaa loo soo gaabiyaa "DU" ee foomka isbedelka "Y Deyrnas Unedig". Scottish Gaelic, qaabka dheer waa "Rìoghachd Aonaichte Bhreatainn waa Èireann Tut" iyo foomka gaaban "Rìoghachd Aonaichte".
Kadib dhammaadkii Dagaalkii Labaad ee Adduunka 1945, Ingiriiska wuxuu ahaa mid ka mid ah Afarta Weyn ee awoodda (oo ay weheliyaan Maraykanka, Midowga Soofiyeeti iyo Shiinaha) kuwaas oo la kulmay qorshe hawleedka dagaalka ka dib; wuxuu ahaa saxiixa asalka ah ee Baaqa Qaramada Midoobay. Ingiriiska wuxuu noqday mid ka mid ah shanta xubnood ee joogtada ah ee Golaha Amaanka ee Qaramada Midoobay wuxuuna si dhow ula shaqeeyay Maraykanka si loo dhiso IMF, Baanka Adduunka iyo NATO. Si kastaba ha ahaatee, dagaalku wuxuu ka tagay UK si aad u daciifiyay oo ku tiirsan dhaqaale ahaan qorshaha Marshall. Sannadihii ugu dambeeyay dagaalkii, xukuumadda Shaqaaluhu waxay bilowday barnaamij xagjir ah oo dib-u-habeyn ah, taas oo saameyn weyn ku yeelatay bulshada Britishka tobaneeyo sano ka dib. Warshadaha waawayn iyo adeegyada dadweynaha ayaa la qariyey, dawlad bulsho ayaa la aasaasay, iyo nidaam daryeel caafimaad oo dhameystiran oo dadweyne loo bixiyo, Adeegga Caafimaadka Qaranka, ayaa la sameeyay. Korodhka qaranimada ee gumeysiga ayaa ku habsaday xuduudaha dhaqaale ee Britain ee hadda taagan, sidaas darteed siyaasad-dejin la'aan ayaa ahayd mid aan la iska tuuri karin. Independence waxaa la siiyey Hindiya iyo Pakistan sanadkii 1947. In ka badan saddexda sano ee soo socota, kolonyadii badankood ee Boqortooyada Ingiriisku waxay xorowday. Dad badan ayaa noqday xubno ka tirsan Commonwealth Nations.
==Xubin==
* [[IMF]] *
* [[ADB]]
* [[AIIB]]
* [[OECD]]
* [[Bankiga Aduunka]] *
* [[Kooxda Labaatanka]] *
* [[Qaramada Midoobay]] *
==Xubin faahfaahin==
Boqortooyada Ingiriisku waxay ahayd waddankii saddexaad ee horumarinta hubka nukliyeerka nukliyeerka (oo la sameeyay imtixaankiisii ugu horreeyay ee atomiska ee 1952), laakiin xuduudaha cusub ee soo noqnoqda ee doorka caalamiga ah ee Britain waxaa lagu muujiyey Dhibaatada Suez ee 1956. Faafinta Caalamiga ah ee Luqadda Ingiriiska waxay hubisaa saamaynta caalamiga ah ee suugaanta iyo dhaqanka. Sababtoo ah yaraanta shaqaalaha ee 1950-yadii, xukuumaddu waxay ku dhiirri-galisay socdaalka ka yimid wadamada Commonwealth-ka. Tobanaan sano ka dib, Boqortooyada Midowday waxay noqotay bulsho ka soo jeeda qowmiyado ka badan intii hore. In kasta oo ay korodheen heerarka noloshooda dhammaadka dabayaaqadii 1950 iyo 1960-kii, waxtarka dhaqaalaha ee Boqortooyada Ingiriiska wuxuu ahaa mid aan ka badnayn intii badan oo ka mid ah tartamayaashiisa sida Faransiiska, Galbeedka Jarmalka iyo Jabon.
[[File:Houses.of.parliament.overall.arp.jpg|thumb|left|250px|Lo [[Palais de Westminster]], sèti del Parlament Britanic, a Londres.]]
[[File:Ecosse_carte_physique.png|thumb|250px|left|Mapa d'Escòcia]]'''Escòcia'''
Hoggaamiyeyaasha wadamada xubnaha ka ah Midowga Yurub ee 2007. Boqortooyada Ingiriiska waxay ku biirtay Jaaliyadaha Dhaqaalaha Yurub sanadkii 1973-dii. Aftida lagu qabtay 1975, 67% codbixiyayaashu waxay u codeeyeen inay joogaan EEC, [127] laakiin 52% ayaa u codeeyay inay ka baxaan EU sannadka 2016. [128]
Sannadkii 1960, Ingiriiska wuxuu ahaa mid ka mid ah toddobada xubnood oo ka mid ah Yurubta Bilaashka ah. Ururka Ganacsiga (EFTA), laakiin 1973 waxay ka tagtay inay ku biirto Beesha Yurub (EC). Markii Midowga Yurub uu noqday Midowga Yurub (EU) sanadkii 1992, UK waxay ka mid ahayd 12 xubnood oo aasaasay. Heshiiska Lisbon waxaa la saxiixay sannadkii 2007, kaas oo ah qaabka dastuuriga ah ee Midowga Yurub tan iyo markaas.
Meesha guud ee Boqortooyada Ingiriiska waa qiyaastii 243,610 kilomitir oo isku wareeg ah (94,060 sq mi). Wadanku wuxuu qayb ka yahay qaybta ugu muhiimsan ee Islaaxyada oo ay ku jiraan jasiiradda Great Britain, waqooyi bari lixaad ee jasiiradda Irland iyo jasiiradaha yar yar ee ku xeeran. Waxay u dhaxeysaa Badda Waqooyiga Atlantik iyo Badda Waqooyi oo leh xeebta koonfureed ee ku taala xeebta waqooyiga Faransiiska, taas oo ay kala soocaan Ingiriisiga Kaniisada Sannadkii 1993-kii 10% Boqortooyada Midowday ayaa laga beeri jiray, 46% ayaa loo isticmaalay daaqa iyo 25% oo beeraha lagu beeray. Xafiiska Royal Greenwich Observatory ee London waa meesha ugu qeexan ee ah Meridian.
==Cuunto UK==
<gallery>
Bangers and mash 1.jpg|Bangers and mash.
Irish Stew (10320713316).jpg|Irish stew.
Fish and chips.jpg|Fish and chips.
</gallery>
{| class="wikitable sortable" style="text-align:right"
! class="unsortable" |Part
!Population<br>(mid-2016)<ref name="population">{{cite web |url=https://www.ons.gov.uk/peoplepopulationandcommunity/populationandmigration/populationestimates/bulletins/annualmidyearpopulationestimates/mid2016#population-of-england-reaches-55-million |title=Population Estimates for UK, England and Wales, Scotland and Northern Ireland: mid-2016 |publisher=Office for National Statistics}}</ref>
! colspan="2" class="unsortable" |Percentage
! data-sort-type="number" |Area<br>(km<sup>2</sup>)<ref name="area">{{cite web |url=http://www.ons.gov.uk/ons/guide-method/geography/beginner-s-guide/administrative/the-countries-of-the-uk/index.html |title=The Countries of the UK |publisher=Office for National Statistics |accessdate=15 October 2017 |ciwaan=Nuqul Archive |archive-date=8 Bisha Koobaad 2016 |archive-url=http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20160108051201/http://www.ons.gov.uk/ons/guide-method/geography/beginner-s-guide/administrative/the-countries-of-the-uk/index.html |dead-url=unfit }}</ref>
!Percentage<br>of total<br>area
! data-sort-type="number" |Pop. density
|-
| style="text-align:left" | [[England]]
| 55,268,100 ||
| 132,938
|53%
| 415/km²
|-
| style="text-align:left" | [[Scotland]]
| 5,404,700 ||
| 80,239
|32%
| 67/km²
|-
| style="text-align:left" | [[Wales]]
| 3,113,200 ||
| 21,225
|9%
| 147/km²
|-
| style="text-align:left" | [[Northern Ireland]]
| 1,862,100 ||
| 14,130
|6%
| 132/km²
|- class="sortbottom"
| style="text-align:left" | [[United Kingdom]]
| '''65,648,100''' ||
| '''248,532'''
|100%
| '''259/km²'''
|}
Boqortooyada Midowday waxay u dhaxeysaa waddooyinka 49 ° iyo 61 ° N, dhererka 9 ° W iyo 2 ° E. Waqooyiga Ireland waxay wadaagaan 224-mile (360 km) xuduudaha dhulka Jamhuuriyadda Ireland Xeebta xeebta ee Great Britain waa 11,073 mayl (17,820 km) dheer. Waxay ku xiran tahay wadamada Yurubta ah ee Channel Tunnel, oo ah 31 miles (50 km) (24 mayl) (38 mayl) oo biyo ah) waa tunnelka ugu da'da dheer adduunka.
Ingiriisku wuxuu ka dhigan yahay in ka badan kala badh qeybta guud ee UK, oo ka kooban 130,395 kilomitir oo kiiloomitir ah (50,350 sq m). Inta badan dalka ayaa ka kooban dhulal hoose, oo leh dhul dooxo waqooyi-galbeed oo ka mid ah line Tees-Exe; oo ay ku jiraan Buuraha Cumbria ee Degmada Lake, Pennines, Exmoor iyo Dartmoor. Wabiyadaha waaweyn iyo hareeraheeda waa Thames, Severn iyo Humber. Buulka ugu sareeya ee England waa Scafell Pike (978 mitir (3,209 ft)) ee degmada Lake.
[[File:London 360 from St Paul's Cathedral - Sept 2007.jpg|thumb|right|400px|London]]
Skiddaw massif, magaalada Keswick iyo Derwent Water ee Lakeland
Skye waa mid ka mid ah jasiiradaha waaweeyn ee gudaha Inner Hebrides iyo qayb ka mid ah Scottish Highlands
Scotland waxay ku fadhidaa saddex meelood meel ka mid ah wadarta guud ee Boqortooyada Midowday (UK), oo ka kooban 78,772 kilomitir kilomitir (30,410 sq mi) oo ku dhawaad siddeed boqol oo jasiiradood, inta badan galbeedka iyo woqooyiga dhulwaynaha; gaar ahaan Hebrides, Orkney Islands iyo Shetland Islands. Iskotland waa waddanka ugu badan buuraha ee Boqortooyada Midowday (UK) iyo dusha sare ee udubdhexaadkeedu waxa uu kala soocaa Khatarta Xuduudda Sare - Dhulka Jarjuubka ah ee Scotland laga soo galo Arran ee galbeedka ilaa Stonehaven ee Bariga Ciladku waxay u kala baxaan laba gobol oo kala duwan; kuwaas oo ka mid ah Woqooyi iyo waqooyi iyo galbeedka iyo dhulka hoose ee koonfurta iyo bariga. Gobollada sare ee gobolka Hiiraan waxaa ku jira dhulalka buuraha ee Scotland, oo ay ka mid yihiin Ben Nevis oo 1,343 mitir (4,406 ft) oo ah meesha ugu sarraysa ee Islaanka Ingiriiska. Degaannada Lowland-gaar ahaan dhulka hoose ee Firfircoonida Clyde iyo Firth of Forth oo loo yaqaan 'Central Bottle' -waxay kufilan yihiin dadkana waxaa ku nool dad badan oo ku yaal Glasgow, magaalada ugu weyn Scotland, iyo Edinburgh, caasimaddeeda iyo xarunteeda siyaasadeed, inkastoo xuduudaha iyo buuradu ay ku dhex jiraan.
[[File:UKpop.svg|thumb|right|400px|Population pyramid of the United Kingdom in 2017]]
[[File:Population_pyramid_for_the_United_Kingdom_using_2011_census_data.png|thumb|right|400px|Population pyramid for the United Kingdom as at the 2011 census.]]
{| class="wikitable sortable"
|+Age structure for each five year band<ref>[http://www.ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/population-and-household-estimates-for-the-united-kingdom/rft-table-3-census-2011.xls 2011 Census: Usual resident population by five-year age group and sex, local authorities in the United Kingdom], ons.gov.uk Accessed 23 December 2012</ref>
! Ages attained<br>
(years)
! Population
! % of total
|-
| 0–4
| 3,914,000
| 6.2
|-
| 5–9
| 3,517,000
| 5.6
|-
| 10–14
| 3,670,000
| 5.8
|-
| 15–19
| 3,997,000
| 6.3
|-
| 20–24
| 4,297,000
| 6.8
|-
| 25–29
| 4,307,000
| 6.8
|-
| 30–34
| 4,126,000
| 6.5
|-
| 35–39
| 4,194,000
| 6.6
|-
| 40–44
| 4,626,000
| 7.3
|-
| 45–49
| 4,643,000
| 7.3
|-
| 50–54
| 4,095,000
| 6.5
|-
| 55–59
| 3,614,000
| 5.7
|-
| 60–64
| 3,807,000
| 6.0
|-
| 65–69
| 3,017,000
| 4.8
|-
| 70–74
| 2,463,000
| 3.9
|-
| 75–79
| 2,006,000
| 3.2
|-
| 80–84
| 1,496,000
| 2.4
|-
| 85–89
| 918,000
| 1.5
|-
| 90+
| 476,000
| 0.8
|}
== Qurbajoogta Soomaaliyeed ==
Waxaa jira koox Markhaatiyaasha Yehowah oo [[Af Soomaali]] ah.<ref>[https://apps.jw.org/ui/E/meeting-search.html#/weekly-meetings/search/SO/England,%20UK/52.355518,-1.17432/@51.938641,-1.4171,6z Kulamada qaar ayaa sidoo kale lagu qabtay: Soomaali]</ref>
==Wadanamaha Deggan Britain ==
*{{Flag|Great Britain}} 67,326,500 m+
* {{Flag|Brazil}} 13,500+
*{{Flag|Bangladesh}} 235,000+
*{{Flag|Arab League}} 450,000++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
*{{Flag|Pakistan}} 250,000+
*{{Flag|Ethiopia}} 129,000+
* 🇪🇺 Europeans: 938,000++
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
*{{Flag|United States}} 95,000+
*{{Flag|China}} PR, 95,000++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
*{{Flag|South Africa}} 25,200+
== Xubin katahy==
* [[NATO]]
* [[IADB]]
* [[OECD]]
* [[ICSID]]
* [[Midowga Yurub]] * *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
* [[Hayada Cuntada Aduunka]] *
* [[Ururka Caafimaadka Aduunka]] *
==Sidoo kale fiiri==
* [[USA]]
* [[Japan]]
* [[Australia]]
* [[Robert Moffat]]
* [[William Tyndale]]
* [[George Henry Borrow]]
*[[William Shakespeare]]
==Tixraac==
{{Reflist}}
{{gumud}}
{{Dalalka Yurub}}
{{commons|United Kingdom}}
[[Category:Yurub]]
[[Category:UK]]
t3uupuisnyoer8yefppjffmr2go9u8e
Imaaraatka Carabta
0
4526
239262
239185
2022-08-04T13:57:45Z
Mwasoge
29030
/* Waddanamha deggan Emmaratka */
wikitext
text/x-wiki
{{Dalalka
|native_name = <span style="line-height:1.33em;">{{lang|ar| دولة الامارات العربية المتحدة //>''{{Unicode|Dawlat al-ʾImārāt al-ʿArabiyyah al-Muttaḥidah}}}}
|conventional_long_name = <span style="line-height:1.33em;">Isutagga Imaaraatka Carabta</span>
|common_name = Imaaraatka
|qaaradda = [[Bariga dhexe]]
|sawir_calan = Flag of the United Arab Emirates.svg
|sawir_qaran = Coats of arms of the United Arab Emirates.svg
|image_map = LocationUnitedArabEmirates.png
|astaan_calan =" الله , الوطن , الرئيس <br />, [["Ilaaheey, Wadanka, Madaxweynaha"]]
|caasimadda = [[Abuu-dabi]]
|luuqadaha = [[Af-Carabi]]
|caasimada = [[abuu-dabi]]
| GDP_PPP_year = 2017
| GDP_PPP_rank =
| GDP_PPP_per_capita = $30,425<ref name="">"IMF database 2018</ref>
| GDP_PPP_per_capita_rank =
| GDP_nominal = $435 Billion<ref name="IMF database 2022" />{{increase}}
| GDP_nominal_year = 2020
| GDP_nominal_rank =
| GDP_nominal_per_capita = $27,550<ref name="IMF database 2018" />
| GDP_nominal_per_capita_rank =
|Dawladda =
|darajo_hogaamiye1 = [[Madaxweyne]]
|<nowiki>Madaxweyne]]</nowiki>
|darajo_hogaamiye2 = [[Ra'iisul wasaare]]
|magac_hogaamiye1 = Maxamed bin Saayid Al-Nahyaan
|magac_hogaamiye2 = Maxamed Bin Rashiid Al-Maktuum
|sovereignty_type = '''K'''
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 = [[1744]]
|area = 83,600 km<sup>2 (14th)
|areami² = 830,000 sq mi
|biyo = micno la aan
|population_estimate = 6,888,888
|population_estimate_year = 2010
|lacagta = [[Dirham Imaaraati (AED)]]
|wakhti = [[sammar|DST]]
|furaha_debedda = 975
}}
[[w:ar:الإمارات العربية المتحدة]]
Isutagga Imaaraatka Carabta:(Carabi:دولة الإمارات العربية المتحدة) Waa isku tegga (darsanka) 7 imaaradood, dhacdo koofur bari Jaziirad u ekeda Carabta ee koofur galbeed qaarada Aasiya kaabiga ku heyso [[gacanka carabta]]
[[Sacuudi Carabiya]] iyo [[Cumaan]]. waxa ay dawlada imaaraadka carabtu ka koobantahay 7 imaaradood oo kal ah
Imaaraadka Carabta: Dawlat al-'Imārāt al-'Arabīyyah al-Muttahidah), mararka qaarkood waxaa loo yaqaan 'Emirates' (Carabi: الإمارات al-'Imārāt), waa dal ku yaalla galbeedka Aasiya oo ku taal dhammaadka koonfureed ee jasiiradda Carabta oo ku yaalla Gacanka Ciraaq, oo u dhaxeeya Oman ilaa bari iyo Sacuudi Carabiya xagga koonfureed, iyo sidoo kale in la wadaago xudduudaha badda ee Qadar iyo galbeedka iyo Iiraan. Boqortooyada Sharciga ah ee madaxbannaani waa isbahaysiga todoba qandaraas oo ka kooban Abu Dhabi (oo u adeegta caasimada), Ajman, Dubai, Fujairah, Ras al-Khaimah, Sharjah iyo Umm al-Quwain. Amar kasta waxaa xukumaya taliye; wadajir, waxay si wadajir ah u sameeyaan Golaha Sare ee Federaalka. Mid ka mida taliyayaashu waxay u adeegaan madaxweynaha Imaaraadka Carabta. [9] Sanadkii 2013, dadweynaha UAE ayaa ahaa 9.2 milyan, kuwaas oo 1.4 milyan ay yihiin muwaadiniinta Emirati iyo 7.8 milyan ayaa ah dad ajinabi ah [10] [11] [12]
Shaqo-qabashada dadka ka shaqeeya Imaatinka iminka jira ayaa dib loogu soo celiyay nin dhalasho oo casri ah oo ka yimid Afrika ilaa 125,000 Bisha Kowaad iyada oo laga helayo goobta Faya-1 ee Mleiha, Sharjah. Meelaha aasaasiga ah ee la xariira da'da Neolithic iyo Da'da Bronze waxaa ka mid ah goobtii ugu caansan ee gudaha ee Jebel Buhais. Ka dib tobannaan sano colaadaha badda, xeebaha xeebta waxaa loo yaqaan 'State Trucial States' iyada oo la saxiixday Heshiiska Badbaadinta Badbaadada Badaha ee Britishka 1819 (oo la ansixiyay 1853 iyo mar kale 1892), kaas oo aasaasay Dowladaha Afduubka ah sida British Protectorate. Qorshahan ayaa ku dhamaaday xoriyad iyo aasaaskii Isbahaysiga Imaaraadka Carabta 2dii Disembar 1971, isla markiiba ka dib markii Ingiriisku ka tagay waajibaadkii heshiiskii. Lix xildhibaan ayaa ku biiray UAE 1971-kii, toddobaadkii, Ras al-Khaimah, ayaa ku biiray federaalka 10 Febraayo 1972. [13]
Islaamku waa diinta rasmiga ah iyo carabi waa luqadda rasmiga ah ee Imaaraadka. Kaydka saliidda ee Imaaraadka Carabta ayaa ah kan dunida ugu weyn ee dunida ugu weyn iyada oo kaydka gaaska dabiiciga ah uu yahay adduunka 17aad ee ugu ballaaran. [14] [15] Sheekh Zayed, oo ah hoggaamiyaha Abu Dhabi iyo madaxweynihii koowaad ee UAE, ayaa kormeeray horumarinta Emirates, wuxuuna dakhliga saliidda ka dhigaa daryeelka caafimaadka, waxbarashada iyo kaabayaasha. [16] Dhaqaalaha Imaaraadka ayaa ah midka ugu badan ee ka mid ah Golaha Iskaashiga Khaliijka, halka magaalada ugu badan ee magaalada Dubai ay tahay magaalo muhiim ah oo caalami ah iyo duulimaad caalami ah iyo warshadaha bada ee caalamiga ah [17] [18] Si kastaba ha ahaatee, waddanku aad ayuu ugu kalsoon yahay saliidda iyo gaaska marka loo eego sanadihii hore, dhaqaale ahaanna xooga saaraya dalxiiska iyo ganacsiga. Dawladda Imaaraadka Carabtu maaha canshuur dakhliga inkastoo ay jirto nidaam canshuur shirkad ah iyo canshuur dheeraad ah ayaa la dhisay sannadkii 2018 markay ahayd 5%. [19]
Aragtida caalamiga ah ee Imaaraadka Carabtu waxay keentay in loo aqoonsado inay tahay awood gobol iyo mid dhexe. [21] [21] Waa xubin ka mid ah Qaramada Midoobay, Jaamacadda Carabta, Ururka Iskaashiga Islaamka, OPEC, Dhaqdhaqaaqa Aan Sharciga Ahayn.
[[File:Abu_Dhabi_Skyline_from_Marina.jpg|thumb|right|195px|]]
[[File:Dubai_Marina_Beach_Panorama.jpg|thumb|right|195px|]]
[[File:Emirates_logo.svg|thumb|right|195px|]]
[[File:Flag_map_of_the_United_Arab_Emirates.svg|thumb|right|195px|]]
* [[Abu dabi]]
* [[Dubay]]
* [[Al-shaariqa]]
* [[Ras al-khayma]]
* [[Cajmaan]]
* [[Um al-qeween]]
* [[Al-fujayra]]
==Xubin==
* [[IMF]] *
* [[AIIB]] *
* [[IORA]] *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Jaamacada Carabta]] * * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Waddanamha deggan Emmaratka==
* {{Flag|United Arab Emirates}} 9,575,729+
* {{Flag|Bangladesh}} 4,400,000+
* {{Flag|Arab League}} 12,958,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 3.913,000+
* {{Flag|Turkey}} 413,000+
* {{Flag|South Africa}} 98,000+
* {{Flag|Great Britain}} 49,000+
* 🇪🇺 Europeans: 938,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|United States}} 59,000+
* {{Flag|China}} PR China; 245,000++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
== Taariikh ==
kahor sanadii [[1971]] wadan imaaraadka carabta waxa loo yaaqaanay magac kale sanadaa wixii ka danbaysay ayay samaysteen midawga hada dawlada ah sida la ogyahay imaarad kastaa waxay leedahay maamul u gaadha xidhiidhka ka dhexeeyana waa mid aad u adag oo aaad iyo aad isu sudh sudhan diinta [[islaanku]] waa diinta rasmigaa h [[carabiga]] waa luqada u rasmiga ah dawlada hada xiligan lajoogo imaaraadku waa wadamada ugu horeeya xaga ganacsiga calamka gaar ahaan [[bariga dhexe]] waxa kale oo uu haystaa kayd [[shiidaal]]oo aad u badan
[[File:Mohamed bin Zayed Al Nahyan.jpg||197px|thumb|Mohamed bin Zayed Al Nahyan '''(MbZ)''']]
<gallery class="centre">
File:A view from Lake Park in Abu Dhabi, UAE.JPG|
File:A view from Heritage Park in Abu Dhabi, UAE..JPG|
File:Turmeric plants at the Heritage Park in Abu Dhabi, UAE.JPG|
File:Inside the Heritage Park in Abu Dhabi, UAE.JPG|
File:Directions Poll at the Heritage Park in Abu Dhabi, UAE.JPG|
File:Watch Tower at the Heritage Park in Abu Dhabi, UAE.JPG|
</gallery>
==sido kale fiiri==
* [[Oman]]
* [[Saudi arabia]]
*[[Imaaraatka Carabta Visa Dalalka]]
{{Dalalka Aasiya}}
[[Category:Dalalka carabta]]
[[Category:Aasiya]]
sx2wnz13f7tw4urwy3vrwhas2c07d90
Burj Khalifa
0
4662
239311
214512
2022-08-05T11:52:02Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox building
| name = Burj Khalifa
| native_name = {{lang|ar|برج خليفة}}
| native_name_lang = ar
| former_names = Burj Dubai
| image = Burj Khalifa.jpg
| caption = The Burj Khalifa in October 2012
| location = 1 Sheikh Mohammed bin Rashid Boulevard, [[Dubai]], [[Imaaraatka Carabta]]
| coordinates = {{coord|25|11|49.7|N|55|16|26.8|E|region:AE-DU|display=inline,title}}
| start_date = 6 January 2004
| completion_date = 31 December 2009<ref>{{Cite web |ciwaan=Nuqul Archive |url=http://www.burjkhalifa.ae/en/around-the-burj/news-detail.aspx?itemId=tcm:186-12866 |access-date=2017-01-08 |archive-date=2015-09-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150912121550/http://www.burjkhalifa.ae/en/around-the-burj/news-detail.aspx?itemId=tcm:186-12866 |dead-url=yes }}</ref>
| architect = Adrian Smith, SOM
| cost = [[USD|USD $]] 1.5 billion<ref>{{cite news|url=http://content.usatoday.com/communities/ondeadline/post/2010/01/dubai-opens-world-tallest-building/1|title=Dubai opens world's tallest building|date=2 January 2010|publisher=[[USA Today]]|accessdate=4 January 2010|location=[[Dubai]]|first=Douglas|last=Stanglin}}</ref>
| floor_area = {{convert|309473|m2|sqft|-2|abbr=on}}
| top_floor = {{convert|584.5|m|ft|0|abbr=on}} (Level 154)
| floor_count = 163 above ground. 154 dabaq<ref>{{cite news|url=http://gulfnews.com/news/gulf/uae/general/no-more-habitable-floors-to-burj-dubai-1.452275|title=No more habitable floors to Burj Dubai|last=Baldwin|first=Derek|publisher=Gulfnews|date=1 May 2008|accessdate=7 January 2010}}</ref><br />iyo 9 xaga farsamada ah<ref>{{cite web|url=http://www.glasssteelandstone.com/BuildingDetail/701.php |title=The Burj Khalifa |publisher=Glass, Steel and Stone |accessdate=8 January 2010 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100103111639/http://glasssteelandstone.com/BuildingDetail/701.php |archivedate=3 January 2010 |df=dmy }}</ref> iyo labo dabaq oo dhulka hoostiisa ah oo baabuurta la dhigto
| url = {{URL|www.burjkhalifa.ae}}
| highest_prev = Taipei 101
| highest_start = 2009
| highest_next =
| building_type = isku-dhexjir
| architectural_style = Neo-futurism
| architectural = {{convert|828|m|ft|0|abbr=on}}<ref>{{cite web|url=http://skyscrapercenter.com/building/burj-khalifa/3 |title=Burj Khalifa – The Skyscraper Center |work=Council on Tall Buildings and Urban Habitat}}</ref>
| tip = {{convert|829.8|m|ft|0|abbr=on}}
| roof = {{convert|828|m|ft|0|abbr=on}}
| observatory = {{convert|555.7|m|ft|0|abbr=on}} (Level 148)
|elevator_count = 57 (55 single deck and 2 double deck), made by [[Otis Elevator Company]]
| structural_engineer= Bill Baker, SOM<ref>{{cite news|url=http://www.wired.com/culture/design/magazine/15-12/mf_baker|title=Engineer Bill Baker Is the King of Superstable 150-Story Structures|last=Blum|first=Andrew|publisher=Wired|date=27 November 2007|accessdate=11 March 2008}}</ref>
| main_contractor = {{plainlist|
*Samsung C&T Corporation, Besix iyo Arabtec
*Jiheynta Hyder Consulting
*Maamulaha dhismaha Turner Construction
*Grocon<ref>{{cite web|url=http://www.designbuild-network.com/projects/burj/|title=Burj Dubai (Dubai Tower) and Dubai Mall, United Arab Emirates|publisher=designbuild-network.com|accessdate=23 March 2009}}</ref>
*Planning Middle East Foundations
*Lift contractor Otis
*VT consultant Lerch Bates
}}
| material = Glass, steel, aluminium, reinforced concrete
| opened = 4 January 2010
| Status = La dhamaystiray
| developer = Emaar Properties
}}
'''Burj Khalifa''' ({{lang-ar|برج خليفة}}, turjumaad: "Dabaqa Khalifa]"; loogu dhawaaqo {{IPAc-en|lang|ˈ|b|ɝ|dʒ|_|k|ə|'|l|i:|f|ə|}}), sidoo kale loo yaqaano '''Burj Dubai''' waa dabaqa ugu dheer aduunka kaasi oo ku yaala magaalada [[Dubay]], [[Imaaraatka Carabta]]. Burj Khalifa waa dabaqa aduunka uugu dheer, oo dhirirkiisu yahay 828 meter . Waxoona ku yaalaa magaalada [[Dubay]] ee dalka [[Imaaraatka Carabta]]. Burj khalifa waxaa la bilaabay, 21 [[sebteembar]] [[2004]].
waxaana la dhameeyay [[2009]] oona la furay 4 [[Janaayo]] 2010.
Dabaqaan dheer waxaa ku dhaxyaalo Hotelal iyo guryo.
=== Muuqaalo ===
{{gallery
|File:Burj2.jpg|{{center|1 February 2006}}
|File:20060829 Burj Dubai.jpg|{{center|29 August 2006}}
|File:84floors.jpg|{{center|19 November 2006}}
|File:Burjdubaifeb2107.jpg|{{center|21 March 2007}}
|File:Burjdubaimay07.jpg|{{center|9 May 2007}}
|File:Burj.jpg|{{center|15 July 2007}}
|File:Burj_Dubai_02.12.2007.jpg|{{center|2 December 2007}}
|File:Burj Dubai 20071204.jpg|{{center|4 December 2007}}
|File:Burj Dubai Under Construction on 10 December 2007.jpg|{{center|10 December 2007}}
|File:Burj dubai 3.11.08.jpg|{{center|11 March 2008}}
|File:Burj_Dubai_Under_Construction_on_8_May_2008_Pict_1.jpg|{{center|8 May 2008}}
|File:Burj_Dubai_Under_Construction_on_8_May_2008_Pict_2.jpg|{{center|8 May 2008}}
}}
==Xigasho==
{{reflist}}
{{gumud}}
[[Category:Aasiya]]
csn1pep2lp2ztjddui0kiwgx07dizwt
239312
239311
2022-08-05T11:52:23Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox building
| name = Burj Khalifa
| native_name = {{lang|ar|برج خليفة}}
| native_name_lang = ar
| former_names = Burj Dubai
| image = Burj Khalifa.jpg
| caption = The Burj Khalifa in October 2012
| location = 1 Sheikh Mohammed bin Rashid Boulevard, [[Dubai]], [[Imaaraatka Carabta]]
| coordinates = {{coord|25|11|49.7|N|55|16|26.8|E|region:AE-DU|display=inline,title}}
| start_date = 6 January 2004
| completion_date = 31 December 2009<ref>{{Cite web |ciwaan=Nuqul Archive |url=http://www.burjkhalifa.ae/en/around-the-burj/news-detail.aspx?itemId=tcm:186-12866 |access-date=2017-01-08 |archive-date=2015-09-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150912121550/http://www.burjkhalifa.ae/en/around-the-burj/news-detail.aspx?itemId=tcm:186-12866 |dead-url=yes }}</ref>
| architect = Adrian Smith, SOM
| cost = [[USD|USD $]] 1.5 billion<ref>{{cite news|url=http://content.usatoday.com/communities/ondeadline/post/2010/01/dubai-opens-world-tallest-building/1|title=Dubai opens world's tallest building|date=2 January 2010|publisher=[[USA Today]]|accessdate=4 January 2010|location=[[Dubai]]|first=Douglas|last=Stanglin}}</ref>
| floor_area = {{convert|309473|m2|sqft|-2|abbr=on}}
| top_floor = {{convert|584.5|m|ft|0|abbr=on}} (Level 154)
| floor_count = 163 above ground. 154 dabaq<ref>{{cite news|url=http://gulfnews.com/news/gulf/uae/general/no-more-habitable-floors-to-burj-dubai-1.452275|title=No more habitable floors to Burj Dubai|last=Baldwin|first=Derek|publisher=Gulfnews|date=1 May 2008|accessdate=7 January 2010}}</ref><br />iyo 9 xaga farsamada ah<ref>{{cite web|url=http://www.glasssteelandstone.com/BuildingDetail/701.php |title=The Burj Khalifa |publisher=Glass, Steel and Stone |accessdate=8 January 2010 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100103111639/http://glasssteelandstone.com/BuildingDetail/701.php |archivedate=3 January 2010 |df=dmy }}</ref> iyo labo dabaq oo dhulka hoostiisa ah oo baabuurta la dhigto
| url = {{URL|www.burjkhalifa.ae}}
| highest_prev = Taipei 101
| highest_start = 2009
| highest_next =
| building_type = isku-dhexjir
| architectural_style = Neo-futurism
| architectural = {{convert|828|m|ft|0|abbr=on}}<ref>{{cite web|url=http://skyscrapercenter.com/building/burj-khalifa/3 |title=Burj Khalifa – The Skyscraper Center |work=Council on Tall Buildings and Urban Habitat}}</ref>
| tip = {{convert|829.8|m|ft|0|abbr=on}}
| roof = {{convert|828|m|ft|0|abbr=on}}
| observatory = {{convert|555.7|m|ft|0|abbr=on}} (Level 148)
|elevator_count = 57 (55 single deck and 2 double deck), made by [[Otis Elevator Company]]
| structural_engineer= Bill Baker, SOM<ref>{{cite news|url=http://www.wired.com/culture/design/magazine/15-12/mf_baker|title=Engineer Bill Baker Is the King of Superstable 150-Story Structures|last=Blum|first=Andrew|publisher=Wired|date=27 November 2007|accessdate=11 March 2008}}</ref>
| main_contractor = {{plainlist|
*Samsung C&T Corporation, Besix iyo Arabtec
*Jiheynta Hyder Consulting
*Maamulaha dhismaha Turner Construction
*Grocon<ref>{{cite web|url=http://www.designbuild-network.com/projects/burj/|title=Burj Dubai (Dubai Tower) and Dubai Mall, United Arab Emirates|publisher=designbuild-network.com|accessdate=23 March 2009}}</ref>
*Planning Middle East Foundations
*Lift contractor Otis
*VT consultant Lerch Bates
}}
| material = Glass, steel, aluminium, reinforced concrete
| opened = 4 January 2010
| Status = La dhamaystiray
| developer = Emaar Properties
}}
'''Burj Khalifa''' ({{lang-ar|برج خليفة}}, turjumaad: "Dabaqa Khalifa"; loogu dhawaaqo {{IPAc-en|lang|ˈ|b|ɝ|dʒ|_|k|ə|'|l|i:|f|ə|}}), sidoo kale loo yaqaano '''Burj Dubai''' waa dabaqa ugu dheer aduunka kaasi oo ku yaala magaalada [[Dubay]], [[Imaaraatka Carabta]]. Burj Khalifa waa dabaqa aduunka uugu dheer, oo dhirirkiisu yahay 828 meter . Waxoona ku yaalaa magaalada [[Dubay]] ee dalka [[Imaaraatka Carabta]]. Burj khalifa waxaa la bilaabay, 21 [[sebteembar]] [[2004]].
waxaana la dhameeyay [[2009]] oona la furay 4 [[Janaayo]] 2010.
Dabaqaan dheer waxaa ku dhaxyaalo Hotelal iyo guryo.
=== Muuqaalo ===
{{gallery
|File:Burj2.jpg|{{center|1 February 2006}}
|File:20060829 Burj Dubai.jpg|{{center|29 August 2006}}
|File:84floors.jpg|{{center|19 November 2006}}
|File:Burjdubaifeb2107.jpg|{{center|21 March 2007}}
|File:Burjdubaimay07.jpg|{{center|9 May 2007}}
|File:Burj.jpg|{{center|15 July 2007}}
|File:Burj_Dubai_02.12.2007.jpg|{{center|2 December 2007}}
|File:Burj Dubai 20071204.jpg|{{center|4 December 2007}}
|File:Burj Dubai Under Construction on 10 December 2007.jpg|{{center|10 December 2007}}
|File:Burj dubai 3.11.08.jpg|{{center|11 March 2008}}
|File:Burj_Dubai_Under_Construction_on_8_May_2008_Pict_1.jpg|{{center|8 May 2008}}
|File:Burj_Dubai_Under_Construction_on_8_May_2008_Pict_2.jpg|{{center|8 May 2008}}
}}
==Xigasho==
{{reflist}}
{{gumud}}
[[Category:Aasiya]]
11ko21azrtek9b1i6h6ovrwyaex72s3
Australia
0
4719
239279
239101
2022-08-05T10:38:05Z
70.50.138.211
/* Kof degaan Australia */
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|35|18|S|149|8|E|display=title}}
{{Dalalka
|native_name = Australia
|conventional_long_name = Ustareliya
|common_name = Australia
|qaaradda = [[Australia]]
|sawir_calan = Flag_of_Australia.svg
|sawir_qaran = Coat of Arms of Australia.svg
|image_map =
|astaan_calan = [[Astaanta Calanka Australia|Advance Australia Fair]]
|image_map = LocationAustralia.png
|caasimadda = [[Kanbera]]
|luuqadaha = [[Af-Ingiriis]]
|caasimada = [[Kanbera]] y_note =
| GDP_PPP_year = 2017
| GDP_PPP_rank =
| GDP_PPP_per_capita = $22,425
| GDP_PPP_per_capita_rank =
| GDP_nominal = $1.550 trillion
| GDP_nominal_year = 2017
| GDP_nominal_rank =
| GDP_nominal_per_capita = $22,550
| GDP_nominal_per_capita_rank =
|established_event1 =
|Dawladda =
|darajo_hogaamiye1 = [[jenera-barasaabl]]
|Madaxweyne]]
|darajo_hogaamiye2 = [[Ra'iisul wasaare]]
|magac_hogaamiye1 = Peter Cosgrove
|magac_hogaamiye2 = Malcolm Turnbull
|sovereignty_type = '''Ka xoroobey'''
|sovereignty_note = Gumeystihii [[Ingiriis]]ka
|established_event1 = Taariikhda
|established_date1 = 1 [[Janaayo]], [[1901]]
|area = 7,617,930 km2
|areami² = 2,941,299
|biyo =
|population_estimate = 22,374,370<sup>2</sup>
|population_estimate_year = 2009
|lacagta = [[Australia Dollar]]
|wakhti = Summer (DST)+11.5)
|furaha_debedda = +61
|footnote1 =
}}
[[File:Pellegrini's_at_night.jpg|thumb|right|193px|Australia Melbourn magalloka]]
[[File:Chicken_parmiagana.jpg|thumb|right|194px|Cuunto Australia]]
[[File:Gold Coast skyline.jpg|thumb|right|195px|Gold Coast]]
[[File:Australian_Army_(A38-017)_Eurocopter_Tiger_ARH_display_at_the_2015_Australian_International_Airshow.jpg|thumb|right|196px|{{Flag|Australia}}]]
[[File:Melbourne_Collins_Street_Architecture.jpg|thumb|right|197px|Melbourne]]
'''Ustareliya''' waa qaarad iyo [[wadan]] oo ku taalo Konnfurta fog, waxoo u dhaxeeyaa jasiiada [[Niyuusiilaand]] oo ka xigta woqooyi bari iyo [[Indonesia]] oo ka xigta koonfur. wadanka Australia waa wadan aad u ween, waxaana degen dad ajnaanib kala duwan.wadanka caasimadiisa waa [[Kanbera]] tiisa labaad waa [[Sidni]].
Australia waxay leedahay dhaqaalaha 13-ka adduunka ugu wayn iyo tobankii sano ee ugu sarreeya dakhliga qofka (IMF). Marka la eego heerka labaad ee horumarka bini'aadan ee adduunka, waddanku wuxuu si heer sare ah u yahay tayada nolosha, caafimaadka, waxbarashada, xorriyadda dhaqaalaha, xoriyada madaniga ah iyo xuquuqda siyaasadeed. Australia waa xubin ka mid ah habka ASEAN Plus Plus, Qaramada Midoobay, G20, Commonwealth Nations, ANZUS, Ururka Iskaashatada Dhaqaalaha iyo Horumarinta (OECD), Ururka Caalamiga ah ee Ganacsiga, Iskaashiga Dhaqaalaha Asia iyo Isku-dhafka, iyo Forum Pacific Islands Forum. Tirada dadka ku nool 25 milyan waa magaalo weyn oo aad u xooggan oo ku dhereray xeebta bariga. Australiya waxay leedahay 9-ka caalamiga ah ee soo galootiga ah ee ugu weyn dunida, iyadoo muhaajiriintu ay muhim u yihiin 26% dadweynaha.
Markii ugu horeysay ee Yurub ah ee la duubay ee Australiya, iyo dhulkii ugu horreeyey ee lagu duubo Yurub ee ku yaal qaarada Australiya (ee 1606), waxaa loo aqoonsaday Holland. Markabkii ugu horreeyay iyo shaqaalihii saarnaa markabka Australiya oo la kulmay dadka Aborijiniska ahaa Duyfken oo ahaa kabtanka Dutch, Willem Janszoon. Wuxuu arkay xeebta jasiiradda Cape York horaantii 1606, waxana uu dhulka dhigay 26kii Febraayo ee Pennefather River meel u dhow magaalada casipa ee Weipa ee Cape York. Holland wuxuu ku tusay dhamaan dhulka galbeedka iyo waqooyiga, waxaana loo yaqaan 'New Holland' inta lagu guda jiro qarnigii 17aad, laakiin ma uusan isku dayin degsiimo. William Dampier, oo ah sahamiye Ingiriis ah iyo mid gaar ah, ayaa ku soo degay xeebta waqooyi galbeed ee New Holland 1688kii iyo mar kale 1699 safar dib u laabasho ah. Sanadkii 1770-kii, James Cook wuxuu ka soo degay xeebta bari, kaas oo uu magaciisu ahaa New South Wales waxaana uu dalbaday Britain.
Australia waa wadan hodan ah; waxay dhalinaysaa dakhli ka yimid ilo kala duwan oo ay ka mid yihiin dhoofinta dhirta la xidhiidha, isgaarsiinta, bangiga iyo wax soo saarka. Waxay leedahay dhaqaalaha suuqyada, korodhka sicirka ee qofkiiba, iyo heerka saboolnimada ee hooseeya. Marka la eego celceliska hantida, Australia ayaa kaalinta labaad kaga jirta kaalinta labaad ee adduunka ka dib markii Switzerland ay ahayd 2013, inkastoo heerarka saboolnimada qaranka uu kordhay 10.2% ilaa 11.8%, laga bilaabo 2000/01 illaa 2013. Waxaa loo aqoonsaday Machadka Cilmi-baarista Credit Suisse oo ah qaranka oo leh hantida dhexdhexaadka ah ee adduunka ugu sareeya iyo tan labaad ee ugu sareysa ee hantida ee qaan-gaar ah ee dadka waawayn sanadka 2013.
{{Administrative divisions of Australia}}
==Xubin==
* [[ADB]]
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Magaaloka==
* [[Sydney]]
* [[Brisbane]]
* [[Adelaide]]
* [[Tasmania]]
==Kof degaan Australia==
* {{Flag|Australia}} 25,928,100+
* {{Flag|Brazil}} 1,200+
* {{Flag|Bangladesh}} 135,000+
* {{Flag|Arab League}} 250,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 149,000+
* {{Flag|Great Britain}} 33,000+
* 🇪🇺 Europeans: 338,000++<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|United States}} 250,000+
* {{Flag|China}} PR 600 000+++<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>]
* {{Flag|Vietnam}} 111 000 +
* {{Flag|South Africa}} 200,000+
[[Category:Australia]]
==sido kale fiiri==
* {{Flag|Great Britain}}
* {{Flag|United States}}
* {{Flag|South Africa}}
[[Category:Juqraafi]]
s5x6v0cy7cw8ycq5w1pz5e68u1sr9dg
Iiraan
0
4736
239270
238169
2022-08-04T20:07:33Z
70.50.138.217
/* Xubin */
wikitext
text/x-wiki
{{{}}}{{Coord|32|N|53|E|dim:1000km_type:country_region:IR|format=dms|display=title}}
{{Dalalka
|native_name = Jamhuuriyadda Islaamiga Iiraan<br />''جمهوری اسلامی ایران
''
|conventional_long_name = Jomhuri-ye Islāmi-ye Irān
|common_name = Iswiidhan
|qaaradda = [[Yurub]]
|sawir_calan = Flag_of_Iran.svg
|sawir_qaran = Coat_of_arms_of_Iran.svg
|image_map =
|astaan_calan = [[Sorūd-e Mellī-e Īrān]]
|image_map = Iran in its region.svg
|caasimadda = [[Tahraan]]
|luuqadaha = [[Af-Faarsi]]
|caasimada = [[Tahraan]]
|Dawladda = Iiraan
|darajo_hogaamiye1 = [[Hogaamiyaasha Islaamiga Iiran]]
|Madaxweyne]]
|darajo_hogaamiye2 = [[Madaxweyne]]
|magac_hogaamiye1 = Cali khomanay
|magac_hogaamiye2 = Hassan Rohani
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
|area = 1,648,195 km2
|areami² = 636,372
|biyo = 0,7
|population_estimate = 74,196,000<sup>2</sup> GDP: $ 177 Billion Dollar
|population_estimate_year = 2009
|lacagta = Riyaal (IRR)
|wakhti = (UTC+3:30)
|furaha_debedda = 98
|footnote1 =
}}
[[W:tr:iran]]
[[W:ar:إيران]]
'''Iiraan''' ([[Af-Faarsi]]: ایران ama lagu dhawaaqo, '''jamhuuriyadda Islaamiga Iiraan''',([[Af-Faarsi]]: جمهوری اسلامی ایران) waa wadan ween oo ku yaalo qaarada [[Aasiya]] ama bartamaha [[Yuruaasiya]]. Wadanka Iiraan wuxuu xuduud la leeyahay wadamada '''[[Bakistaan]]''', [[Afgaanistan]], [[Turkmenistan]], [[Aserbiijaan]],[[Armania]],'''[[Turki]]''' iyo ''[[Ciraaq]]'' iyo ([[Kurdistan]]). Iiraan waxee xeebo ku leedahay, [[Bada Qazwiin/Caspian|Bada Qazwiin]] oo ka xigta [[Woqooyi]]ga iyo [[Gacanka faarsiga]] iyo [[Gacanka Cumaan]] oo ka xigta [[Koonfur]].
== Taariikh ==
Iiraan waxee leedahay taariikh dheer oo raacsan [[boqortii Faarsiga]]. Iiraan markeeda hore waxaa xukumi jiray Boqortii faarsiga, shacabka iiraan waxee mar doorteen isbedel, sanadka marka oo dhaxeeyay 1905tii ilaa 1911, wadanka iiraan waxaa lagasameeyay [[Baarlamaan]]kii ugu horeeyay. 1953ii waxaa xukunka laga qaaday, [[Maxamed Mossadeg]] oo ahaa raiisul wasaaraha iiraan, wuxuuna raiisul wasaare ahaa ilaa sanadka marka uu ahaa [[1951]]ii, waxaa ku xigay [[Mohammad Reza Pahlavi]] oo asiga neh xukunka looga qaaday kacdoonkii iraan, sanadka marka oo ahaa [[1979]].
1 sano oo waxaa jirtay oo muran kadhaxeeyay siyaasiinta iiraan. isla markaas neh waxaa dhashtay xukunkii [[Ayatullah Khomayni]] oo wadanka ka sameesay Jamhuuriyad islaami ah. Siyaasiinta cusub oo ka dhalatay iiraan waxee ahaayeen, kuwo necbaa siyaasiinta wadamada galbeedka, gaar ahaan kuwa maraykanka. 1980kii iraan waxaa soo weeraray Ciraaq, oo halkaas ka dhashtay [[Dagaalkii iraan iyo Ciraaq]] oo socday ilaa 1988ii, waxaa ku dhintay dad u dhaxeeyo 500,000 ilaa 1,000,000 oo qof, dagaalada kadib madaxweynaha iraan [[Akbar Hashemi Rafsanjani]] iyo wasiiradiisa waxee ku dadaaleen, dhismaha dhaqaalaha wadanka. Iraan dagaalada kadib xisbiyaal badan ayaa dhashtay oo ku tartamo horumarka iyo jidka oo wadanka maraayo.
Magaalada Piranshahr waa dhaqanka ugu da'da weyn ee Iran oo leh taariikhda 8000 oo sano. <ref>{{Cite web |ciwaan=Nuqul Archive |url=https://persiadigest.com/Piranshahrs-8000-year-old-artifacts-unearthed |access-date=2019-02-21 |archive-date=2019-02-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190221224042/https://persiadigest.com/Piranshahrs-8000-year-old-artifacts-unearthed |dead-url=yes }}</ref> <ref>https://nation.com.pk/08-Jan-2019/8-000-years-old-artifacts-unearthed-in-iran</ref> <ref>https://pk.shafaqna.com/EN/AL/15972</ref> <ref>https://newspakistan.tv/8000-years-old-artifacts-unearthed-in-iran/</ref> iiraan wxa ila deeer gacnta ku hya hogaamiyaha marjica ee ayatollah cali khomeini waxa hogamiya hasdan rouhani markii la dilay mouhsin fakhrehsadah sciensyahankii dhanka nuclearka ku takhsusay waxey aheyd 17/7/2020 exa dilkii ka dambeeyay israel
== Juquraafi ==
Iraan waa wadanka 18aad oo ugu ween [[aduunka]]. Wadanka waxaa ku yaalo buuro badan gaar ahaan dhinaca [[Galbeed|galbeedka]]. dhinaca [[waqooyi]]ga neh waa meel geedo waaween ka baxaan, dhinaca [[Bari]]ga neh waa meel saxaaro ah, [[Koonfur]]ta wadanka waxaa ku wareegan [[Gacanka Faarsiga]] iyo [[Gacanka Cumaan]].
[[File:Aerial_View_of_Koohsangi_street,_Mashhad,_Iran.png|thumb|right|193px|]]
[[File:Persian Gulf economy map PL.png||thumb|194px|Mapa economica del Golf Persic]]
[[File:Ash_e_reshte.jpg|thumb|right|195px|]]
[[File:Kish_beach_02.jpg|thumb|right|196px|]]
[[File:Baghala_polo.jpg|thumb|right|196px|]]
==Xubin==
* [[ADB]] *
* [[AIIB]] *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Qaramada Midoobay]] * *
==Waddnmaha degaan iraan==
* {{Flag|Germany}} 6,000+
* {{Flag|India}} 3,000+
* {{Flag|Pakistan}} 3,000+
* {{Flag|United Kingdom}} 5,000+
* {{Flag|United States}} 5,000+
* {{Flag|Turkey}} 1,000+
* {{Flag|China}} 9,000+
==Sido Kale fiiri==
* [[Aasiya]]
* [[Turkiga]]
* [[Armania]]
{{Dalalka Aasiya}}
[[Category:Iiraan]]
6gqn4zqushrgdj4hcb1uypm1uhoe181
239271
239270
2022-08-04T20:12:49Z
70.50.138.217
/* Waddnmaha degaan iraan */
wikitext
text/x-wiki
{{{}}}{{Coord|32|N|53|E|dim:1000km_type:country_region:IR|format=dms|display=title}}
{{Dalalka
|native_name = Jamhuuriyadda Islaamiga Iiraan<br />''جمهوری اسلامی ایران
''
|conventional_long_name = Jomhuri-ye Islāmi-ye Irān
|common_name = Iswiidhan
|qaaradda = [[Yurub]]
|sawir_calan = Flag_of_Iran.svg
|sawir_qaran = Coat_of_arms_of_Iran.svg
|image_map =
|astaan_calan = [[Sorūd-e Mellī-e Īrān]]
|image_map = Iran in its region.svg
|caasimadda = [[Tahraan]]
|luuqadaha = [[Af-Faarsi]]
|caasimada = [[Tahraan]]
|Dawladda = Iiraan
|darajo_hogaamiye1 = [[Hogaamiyaasha Islaamiga Iiran]]
|Madaxweyne]]
|darajo_hogaamiye2 = [[Madaxweyne]]
|magac_hogaamiye1 = Cali khomanay
|magac_hogaamiye2 = Hassan Rohani
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
|area = 1,648,195 km2
|areami² = 636,372
|biyo = 0,7
|population_estimate = 74,196,000<sup>2</sup> GDP: $ 177 Billion Dollar
|population_estimate_year = 2009
|lacagta = Riyaal (IRR)
|wakhti = (UTC+3:30)
|furaha_debedda = 98
|footnote1 =
}}
[[W:tr:iran]]
[[W:ar:إيران]]
'''Iiraan''' ([[Af-Faarsi]]: ایران ama lagu dhawaaqo, '''jamhuuriyadda Islaamiga Iiraan''',([[Af-Faarsi]]: جمهوری اسلامی ایران) waa wadan ween oo ku yaalo qaarada [[Aasiya]] ama bartamaha [[Yuruaasiya]]. Wadanka Iiraan wuxuu xuduud la leeyahay wadamada '''[[Bakistaan]]''', [[Afgaanistan]], [[Turkmenistan]], [[Aserbiijaan]],[[Armania]],'''[[Turki]]''' iyo ''[[Ciraaq]]'' iyo ([[Kurdistan]]). Iiraan waxee xeebo ku leedahay, [[Bada Qazwiin/Caspian|Bada Qazwiin]] oo ka xigta [[Woqooyi]]ga iyo [[Gacanka faarsiga]] iyo [[Gacanka Cumaan]] oo ka xigta [[Koonfur]].
== Taariikh ==
Iiraan waxee leedahay taariikh dheer oo raacsan [[boqortii Faarsiga]]. Iiraan markeeda hore waxaa xukumi jiray Boqortii faarsiga, shacabka iiraan waxee mar doorteen isbedel, sanadka marka oo dhaxeeyay 1905tii ilaa 1911, wadanka iiraan waxaa lagasameeyay [[Baarlamaan]]kii ugu horeeyay. 1953ii waxaa xukunka laga qaaday, [[Maxamed Mossadeg]] oo ahaa raiisul wasaaraha iiraan, wuxuuna raiisul wasaare ahaa ilaa sanadka marka uu ahaa [[1951]]ii, waxaa ku xigay [[Mohammad Reza Pahlavi]] oo asiga neh xukunka looga qaaday kacdoonkii iraan, sanadka marka oo ahaa [[1979]].
1 sano oo waxaa jirtay oo muran kadhaxeeyay siyaasiinta iiraan. isla markaas neh waxaa dhashtay xukunkii [[Ayatullah Khomayni]] oo wadanka ka sameesay Jamhuuriyad islaami ah. Siyaasiinta cusub oo ka dhalatay iiraan waxee ahaayeen, kuwo necbaa siyaasiinta wadamada galbeedka, gaar ahaan kuwa maraykanka. 1980kii iraan waxaa soo weeraray Ciraaq, oo halkaas ka dhashtay [[Dagaalkii iraan iyo Ciraaq]] oo socday ilaa 1988ii, waxaa ku dhintay dad u dhaxeeyo 500,000 ilaa 1,000,000 oo qof, dagaalada kadib madaxweynaha iraan [[Akbar Hashemi Rafsanjani]] iyo wasiiradiisa waxee ku dadaaleen, dhismaha dhaqaalaha wadanka. Iraan dagaalada kadib xisbiyaal badan ayaa dhashtay oo ku tartamo horumarka iyo jidka oo wadanka maraayo.
Magaalada Piranshahr waa dhaqanka ugu da'da weyn ee Iran oo leh taariikhda 8000 oo sano. <ref>{{Cite web |ciwaan=Nuqul Archive |url=https://persiadigest.com/Piranshahrs-8000-year-old-artifacts-unearthed |access-date=2019-02-21 |archive-date=2019-02-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190221224042/https://persiadigest.com/Piranshahrs-8000-year-old-artifacts-unearthed |dead-url=yes }}</ref> <ref>https://nation.com.pk/08-Jan-2019/8-000-years-old-artifacts-unearthed-in-iran</ref> <ref>https://pk.shafaqna.com/EN/AL/15972</ref> <ref>https://newspakistan.tv/8000-years-old-artifacts-unearthed-in-iran/</ref> iiraan wxa ila deeer gacnta ku hya hogaamiyaha marjica ee ayatollah cali khomeini waxa hogamiya hasdan rouhani markii la dilay mouhsin fakhrehsadah sciensyahankii dhanka nuclearka ku takhsusay waxey aheyd 17/7/2020 exa dilkii ka dambeeyay israel
== Juquraafi ==
Iraan waa wadanka 18aad oo ugu ween [[aduunka]]. Wadanka waxaa ku yaalo buuro badan gaar ahaan dhinaca [[Galbeed|galbeedka]]. dhinaca [[waqooyi]]ga neh waa meel geedo waaween ka baxaan, dhinaca [[Bari]]ga neh waa meel saxaaro ah, [[Koonfur]]ta wadanka waxaa ku wareegan [[Gacanka Faarsiga]] iyo [[Gacanka Cumaan]].
[[File:Aerial_View_of_Koohsangi_street,_Mashhad,_Iran.png|thumb|right|193px|]]
[[File:Persian Gulf economy map PL.png||thumb|194px|Mapa economica del Golf Persic]]
[[File:Ash_e_reshte.jpg|thumb|right|195px|]]
[[File:Kish_beach_02.jpg|thumb|right|196px|]]
[[File:Baghala_polo.jpg|thumb|right|196px|]]
==Xubin==
* [[ADB]] *
* [[AIIB]] *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Qaramada Midoobay]] * *
==Waddnmaha Degaan Iiraan==
* {{Flag|Bangladesh}} 3,000+
* {{flag|Arab League}} 329,650++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 3,000+
* {{Flag|United Kingdom}} 5,000+
* 🇪🇺 Europeans: 958,500+
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|United States}} 5,000+
* {{Flag|Turkey}} 1,000+
* {{Flag|China}} PR; 25,300+++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
==Sido Kale fiiri==
* [[Aasiya]]
* [[Turkiga]]
* [[Armania]]
{{Dalalka Aasiya}}
[[Category:Iiraan]]
ipnt4onovb1ocerbmvmpr4zskk83hvt
Bakistaan
0
5053
239285
239186
2022-08-05T10:59:14Z
70.50.138.211
/* Waddanmaha Deggan Bakistan */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| conventional_long_name = Islamic Republic of Bakistan
| common_name = Bakistan
| native_name ={{native name|ur|{{nobold|{{Nastaliq|اِسلامی جمہوریہ پاكِستان}}}}|italics=off}}<br />{{small|{{transl|ur|ALA-LC|''Islāmī Jumhūriyah Pākistān''}}}}<ref name="LatinSpelling">{{cite book |author=James Minahan |title=The Complete Guide to National Symbols and Emblems [2 Volumes] |date=23 December 2009 |publisher=ABC-CLIO |isbn=978-0-313-34497-8 |page=141}}</ref>
| image_flag = Flag of Pakistan.svg
| image_coat = Coat of arms of Pakistan.svg
| symbol_type = Emblem
| national_motto = {{Transl|ur|''[[Īmān, Ittihād, Nazam]]''}}<br />{{native name|ur|{{Nastaliq|ایمان، اتحاد، نظم}}|italics=off|nolink=on}}<br />{{small|"Faith, Unity, Discipline"}} {{lower|0.2em|<ref name="The State Emblem">{{cite web |title=The State Emblem |url=http://www.infopak.gov.pk/Eemblem.aspx |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070701023430/http://www.infopak.gov.pk/Eemblem.aspx |archivedate=1 July 2007 |publisher=Ministry of Information and Broadcasting, [[Government of Pakistan]]. |access-date=18 December 2013}}</ref><!--end lower:-->}}
| national_anthem = {{transl|ur|ALA-LC|''[[Qaumi Taranah|Qaumī Tarānah]]''}}<br />{{lang|ur|{{Nastaliq|قَومی ترانہ}}}}<br /><center>{{small|"The National Anthem"}}<ref>{{cite web |title=National Symbols and Things of Pakistan |url=https://soundcloud.com/azeem-iftikhar-25958679/pakistan-national-anthem-2018 |work=Government of Pakistan |access-date=27 May 2014 }}</ref><br />[[File:Pakistan anthem - United States Navy Band.ogg]]</center>
| image_map = Pakistan (orthographic projection).svg
| map_width = 220px
| map_caption = Area controlled by Pakistan shown in dark green; claimed but uncontrolled region shown in light green
| capital = [[Islamabad]]
| coordinates = {{Coord|33|40|N|73|10|E|type:city}}
| largest_city = [[Karachi]]<br />{{small|{{coord|24|51|36|N|67|00|36|E|display=inline}}}}
| official_languages = {{hlist |[[English language|English]]|[[Urdu]]<ref>{{cite web |title=SC orders immediate implementation of Urdu as official language |url=http://tribune.com.pk/story/952913/sc-orders-implementation-of-urdu-as-official-language/ |publisher=[[The Express Tribune]] |date=7 September 2015|access-date=8 September 2015}}</ref><ref>{{cite web |title=Pakistan to replace English with Urdu as official language |url=http://tribune.com.pk/story/928480/pakistan-to-replace-english-with-urdu-as-official-language/ |publisher=[[The Express Tribune]] |date=29 July 2015|access-date=8 September 2015}}</ref><ref>{{cite web |url=http://dunyanews.tv/index.php/en/Pakistan/288574-PM-approves-implementation-of-Urdu-language-in-gov |title=PM approves implementation of Urdu language in govt departments – Pakistan – Dunya News |work=dunyanews.tv}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.dawn.com/news/1193624 |title=PM, president to deliver speeches in Urdu on foreign trips, SC told |author=Irfan Haider |work=dawn.com}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.thenewsteller.com/pakistan/govt-submits-plan-to-supreme-court-to-promote-urdu-as-official-language/19569/ |title=Govt. submits plan to Supreme Court to promote Urdu as official language |work=The News Teller |ciwaan=Nuqul Archive |access-date=2018-06-28 |archive-date=2018-12-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181226143037/https://www.thenewsteller.com/pakistan/govt-submits-plan-to-supreme-court-to-promote-urdu-as-official-language/19569/ |dead-url=yes }}</ref>}}
| regional_languages = {{collapsible list
|titlestyle = background:transparent;text-align:left;font-weight:normal;font-size:100%;
|title = [[Languages of Pakistan|Provincial level]]
|[[Punjabi language|Punjabi]]{{dot}} [[Pashto language|Pashto]]{{dot}}[[Sindhi language|Sindhi]]{{dot}} [[Balochi language|Balochi]]{{dot}}[[Saraiki language|Saraiki]]{{dot}}[[Kashmiri language|Kashmiri]]{{dot}}[[Brahui language|Brahui]]{{dot}}[[Hindko language|Hindko]]{{dot}}[[Shina language|Shina]]{{dot}}[[Balti language|Balti]]{{dot}}[[Khowar language|Khowar]]{{dot}}[[Burushaski]]{{dot}}[[Kohistani language|Kohistani]]{{dot}}[[Wakhi language|Wakhi]]{{dot}}[[Yidgha language|Yidgha]]{{dot}}[[Dameli language|Dameli]]{{dot}}[[Kalash language|Kalasha]]{{dot}}[[Gawar-Bati language|Gawar-Bati]]{{dot}}[[Domaaki language|Domaaki]]<ref>{{cite web |title=Population by Mother Tongue |url=https://www.census.gov.pk/MotherTongue.htm |publisher=Population Census Organization, Government of Pakistan |access-date=28 December 2011 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110912021653/http://www.census.gov.pk/MotherTongue.htm |archivedate=12 September 2011}}</ref><ref name="state.gov" />
}}
| languages_type = [[National language]]
| languages = [[Urdu]]<ref name="National language" /><ref name="yasmeen" />
| ethnic_groups = {{ublist |item_style=white-space:nowrap;
| 48% [[Punjabis]]
| 8% [[Pashtuns]]
| 12% [[Sindhis]]
| 10% [[Saraiki people|Saraiki]]s
| 8% [[Muhajir people|Muhajirs]]
| 3% [[Baloch people|Baloch]]s
| 11% Others<ref name="cia">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2075.html#pk "Pakistan"] {{Wayback|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2075.html#pk |date=20190106010801 }} The World Factbook — Central Intelligence Agency.</ref>
}}
| ethnic_groups_year =
| religion = {{ublist |item_style=white-space:nowrap;
| 96.4% [[Islam]] {{small|(Official)}}<ref name="Article_2" />
| 1.5% [[Hinduism in Pakistan|Hinduism]]
| 1.5% [[Christianity in Pakistan|Christianity]]<ref name="LoC">{{cite web |url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Pakistan.pdf |title=Country Profile: Pakistan |date=February 2005 |work=[[Library of Congress Country Studies]] on Pakistan |quote=''Religion: Approximately 1.6 percent of the population is Hindu, 1.6 percent is Christian, and 0.3 percent belongs to other religions, such as Bahaism and Sikhism.''}}</ref>
| 0.6% [[Religion in Pakistan|Others]]
}}
| demonym = [[Pakistani]]
| government_type = [[Federal parliamentary republic|Federal parliamentary constitutional republic]]
| leader_title1 = [[President of Pakistan|President]]
| leader_name1 = [[Mamnoon Hussain]]
| leader_title2 = [[Prime Minister of Pakistan|Prime Minister]]
| leader_name2 = [[Nasirul Mulk]]
| leader_title3 = [[Chairman of the Senate of Pakistan|Chairman of the Senate]]
| leader_name3 = [[Sadiq Sanjrani]]
| leader_title4 = [[Speaker of the National Assembly of Pakistan|Speaker of the Assembly]]
| leader_name4 =
| leader_title5 = [[Chief Justice of Pakistan|Chief Justice]]
| leader_name5 = [[Mian Saqib Nisar]]
| legislature = ''[[Majlis-e-Shoora Pakistan]]''
| upper_house = [[Senate of Pakistan|Aiwan-e-Bala]]
| lower_house = [[National Assembly of Pakistan|Qaumi Assembly]]
| sovereignty_type = [[Pakistan Movement|Independence]]
| sovereignty_note = from the [[British India]] <ref>{{cite web |title=Pakistan Independent from British India |url=https://www.telegraph.co.uk/news/2017/08/15/indian-independence-day-everything-need-know-partition-india/ |website=www.telegraph.co.uk |accessdate=26 June 2018}}</ref>
| established_event1 =
| established_date1 =
| established_event2 =
| established_date2 =
| established_event3 =
| established_date3 =
| established_event4 = [[Dominion of Pakistan|Dominion]]
| established_date4 = 14 August 1947
| established_event5 = [[Islamic Republic]]
| established_date5 = 23 March 1956
| established_event6 = [[Constitution of Pakistan|Current constitution]]
| established_date6 = 14 August 1973
| area_km2 = 881,913
| area_footnote = {{efn|"Includes data for Pakistani territories of Kashmir; [[Azad Kashmir]] ({{convert|13297|km2|sqmi|disp=or|abbr=on}}) and [[Gilgit–Baltistan]] ({{convert|72520|km2|sqmi|disp=or|abbr=on}}).<ref>{{cite web |url=http://www.geohive.com/cntry/pakistan.aspx |title=Pakistan statistics |publisher=Geohive |access-date=20 April 2013 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130406012611/http://www.geohive.com/cntry/pakistan.aspx |archivedate=6 April 2013}}</ref> Excluding these territories would produce an area figure of {{convert|796,095|km2|sqmi|abbr=on}}."}}<ref>{{cite web |url=http://www.worldatlas.com/as/pk/where-is-pakistan.html |title=Where is Pakistan?|work=worldatlas.com}}</ref>
| area_rank = 33rd
| area_sq_mi = 307,374
| percent_water = 2.86
| population_density_km2 = 244.4
| population_density_sq_mi = 633
| population_density_rank = 56th
| population_census = 212,742,631 <ref name=census>{{cite web |url=http://www.pbscensus.gov.pk |title=Pakistan Bureau of Statistics - 6th Population and Housing Census |website=www.pbscensus.gov.pk |ciwaan=Nuqul Archive |access-date=2021-08-08 |archive-date=2017-10-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171015113737/http://www.pbscensus.gov.pk/ |dead-url=yes }}</ref> ([[List of countries and dependencies by population|5th]])
| population_census_year = 2017
| GDP_PPP = {{nowrap|$1.060 trillion<ref name="imf2">{{cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=52&pr.y=11&sy=2016&ey=2020&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=564&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Pakistan |publisher=International Monetary Fund | access-date=15 January 2017}}</ref>}}
| GDP_PPP_year = 2017
| GDP_PPP_rank = 25th
| GDP_PPP_per_capita = $5,374<ref name="imf2" />
| GDP_PPP_per_capita_rank = 137th
| GDP_nominal = {{nowrap|$304.4 billion<ref>{{cite news |url=https://tribune.com.pk/story/1412545/pakistan-now-300-billion-economy-gdp-growth-5-3/ |title=Pakistan is now a $300-billion economy |work=The Express Tribune |date=18 May 2017 |accessdate=18 May 2017}}</ref>}}
| GDP_nominal_year = 2017
| GDP_nominal_rank = 42nd
| GDP_nominal_per_capita = $1,629<ref>http://www.finance.gov.pk/survey/chapters_17/Economic_Indicators.pdf</ref>
| GDP_nominal_per_capita_rank = 145th
| Gini = 30.7 <!--number only-->
| Gini_year = 2013
| Gini_change = <!--increase/decrease/steady-->
| Gini_ref = <ref name="wb-gini">{{cite web |url=http://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?end=2013&locations=PK&start=1987&view=chart |title=GINI index (World Bank estimate) |publisher=World Bank |access-date=28 February 2017}}</ref>
| Gini_rank =
| HDI = 0.550 <!--number only-->
| HDI_year = 2015<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
| HDI_change = steady<!--increase/decrease/steady-->
| HDI_ref = <ref name="HDI">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_human_development_report.pdf |title=Human Development Report 2016 |date=2016 |access-date=26 March 2017 |publisher=United Nations Development Programme}}</ref>
| HDI_rank = 147th
| currency = [[Pakistani rupee]] (₨)
| currency_code = PKR
| time_zone = [[Pakistan Standard Time|PST]]
| utc_offset = +5{{sup|b}}
| drives_on = [[Right- and left-hand traffic|left]]<ref>{{cite news |url=http://www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=story_28-7-2005_pg3_5 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120110085150/http://www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=story_28-7-2005_pg3_5 |archivedate=10 January 2012 |title=Driving—the good, the bad and the ugly |author=Miguel Loureiro |date=28 July 2005 |work=Daily Times |access-date=6 February 2014 |location=Pakistan}}</ref>
| calling_code = [[Telephone numbers in Pakistan|+92]]
| cctld = [[.pk]]
| official_website = {{URL|http://www.pakistan.gov.pk/}}
| footnote_a = See also [[Pakistani English]].:{{note|Alpha|α}}
| footnote_b =
| area_magnitude =
}}
'''Bakistaan''' ( [[Af-Urdu]] پاکِستان ama '''Jamhuuriyadda Islaamiga Bakistaan''' [[Af-Urdu]] اسلامی جمہوریہ پاکِستان
waa wadan ku yaalo koonfur[[Aasiya]]. Dadka wadankaan waxeey gaarayan in ka badan 200` Milyan. o Wadankaan waxoo xuduud la leeyahay wadamada [[Iiraan]], [[Afqaanistan]], [[Shiinaha]] iyo [[Hindiya]]. Koonfurta wadanka waxaa ka xigto [[Bada Carbeed]]. Wadanka Bakistaan waxaa la abaabulay 1947kii, markii hore Bakistaan iyo Bangaladesh waxee ka tirsanaan jireen [[Hindiya|Ingriiska Hindiya]].
magaca Bakistaan micnahiisa waxaa waaye wadanka runta ah, waxaana loola jeeday in oo yahay wadanka runta ee islaamka.
Caasimadda Bakistan.
Pakistan (Urdun: Afqaanistaan), si rasmi ah Jamhuuriyadda Islaamiga ah ee Pakistan (Urdun: اسلامی جمہوریہ پاکستان), waa dal Koonfurta Aasiya ah. Waa dalka shanaad ee ugu tirada badan dadweynaha oo leh dad ka badan 212,742,631 qof. Meelahaas, waa dalka 33-aad ee ugu ballaaran, oo leh 881,913 kilomitir kilomitir (340,509 mayl laba jibaaran). Pakistan waxay leedahay xeebta u jirta 1,046 kilomitir oo xeebta Carbeed iyo Gacanka Cumaan ee koonfurta ka xigta Hindiya ilaa bari, Afgaanistaan iyo galbeedka, Iran oo koonfur galbeed, iyo Shiinaha waqooyi bari. Waxaa si kala-sooc ah looga soocay Soomaaliya Wakhan Corridor ee waqooyi-galbeed, sidoo kale wuxuu la wadaagaa xuduudda badda Oman.
Xuduuda hadda ee Pakistan ah waxay ka dhigan tahay dhaqamo qadiimiga ah, oo ay ku jiraan Mehrgarh oo ka mid ah Neolithic iyo Dhuxusha Da'da Dhuxusha Indus, oo markii dambe ka soo wareegtay boqortooyooyinkii ay xukumeen dad diimooyin iyo dhaqamo kala duwan, Hindiya, Indo-Giriig, Muslimiinta, Turco-Mongolis, Afqaanistaan, iyo Sikhs. Aagga waxaa xukuma boqortooyo badan oo kala duwan, oo ay ku jiraan boqortooyada reer Aasiya, boqortooyadii Alexander III ee Macedon, Boqortooyada Seleucid, Boqortooyada Midowday Maurya, Boqortooyada Gupta, Carabta Umayyad Khaliifka, Sultanate Delhi, Boqortooyada Mughal, Boqortooyada Afganistaan ee Durrani, Boqortooyada Sikhiga (qayb ahaan), iyo, ugu dambayn, Boqortooyada Ingiriiska.
Pakistan waa waddanka kaliya ee lagu abuuray magaca Islaamka. Dhaqdhaqaaqa Pakistan oo ay hoggaaminayaan Muhammad Ali Jinnah iyo halganka hoose ee madaxbanaanida madaxbanaani, Pakistan waxaa la aasaasay sannadkii 1947 sidii waddan madaxbannaan oo loogu talagalay Muslimiinta Hindida ah. Waa waddan qowmiyadeed iyo luqad ahaan kala duwan, oo leh juquraafi kala duwan iyo duur joogta ah. Markii hore madaxweyne, Pakistan ayaa ansixisay dastuur sanadkii 1956, noqoshada Jamhuuriyadda Islaamka. Dagaalkii sokeeye ee qarnigii 1971-kii waxa uu sababay in la jebiyo bariga Pakistan oo ah waddanka cusub ee Bangladesh. 1973-kii Pakistaanku waxay qaateen dastuur cusub oo abuuraya, iyada oo ay weheliso xildhibaanadii hore ee barlamaanka, dawlad federaali ah oo ku salaysan Islaamka oo ka kooban afar gobol iyo saddex degmo oo federaali ah. Dastuurka cusub ayaa sidoo kale qeexaya in dhammaan sharciyadu ay waafaqsan yihiin amarrada Islaamka sida ku cad Quraanka iyo Sunnah.
==Xubin==
''[[Bakistaan]]'' Waxeey Hubein ka tahay heeyadahaan oo dhan.!!
* [[AIIB]] * * *
* [[ Bankiga Aduunka]] * * *
*'''[[Qaramada Midoobay]]'''* * * *
*[[Hayada Cuntada Aduunka]]* *
*'''[[Ururka Iskaashiga Islaamka]]'''* * *
*[[Ururka Caafimaadka Aduunka]] * *
==Waddanmaha Deggan Bakistan==
* {{Flag|Pakistan}} 210,000,000+
* {{Flag|Bangladesh}} 1350,300+
* {{flag|Arab League}} 133,500+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Afghanistan}} 2,950,000+
* {{Flag|Brazil}} 1300+
* {{Flag|Great Britain}} 20,000+
* 🇪🇺 Europeans: 338,000++
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
*{{Flag|United States}} 35,000+
*{{Flag|China}} PR, 35,000+++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
Pakistan ayaa leh ciidamadda lixaad ee ugu xooggan caalamka, sidoo kale waa awood nukliyeerka ah iyo sidoo kale hubka nukliyeerka caddeeyay. gobolka, kan labaad ee Koonfurta Aasiya iyo quruunta kaliya ee dunida Muslimka ah si ay u helaan xaaladdan. Pakistan waxay leedahay dhaqaaleyn yar oo warshad leh oo leh qaybta beeraha oo isku dhafan iyo adeegyo sii kordhaya. [38] [39] Dhaqdhaqaaqa Pakistan waa 24-jir ee dunida ugu weyn iyada oo la eegayo awooda wax iibsiga iyo 41-aad ee ugu weyn.
[[File:Peshawari_Roti,_Pakistan.jpg|thumb|right|193px|]]
[[File:Pakistani_gobi_aloo,_seekh_kebab,_and_beef_karahi.jpg|thumb|right|194px|]]
[[File:Pakistan in its region (claimed and disputed hatched).svg|thumb|right|195px|Bakistaan]]
[[File:Bird eye view of Islamabad.jpeg|thumb|195px|right|La vila d'Islamabad.]]
* {{Flag|India}} '''Hindestun''' 955,320+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/d/Democracy.htm</ref>].
==Sido kale fiiri==
* [[Afgaanistan]]
* [[Asia]]
*[[Bakistaan Visa Dalalka]]
{{Dalalka Aasiya}}
[[Category:Bakistaan]]
t5r7io9afhb64coaf0x20luu5tihpbu
Meksiko
0
5287
239255
239091
2022-08-04T13:32:25Z
Mwasoge
29030
wikitext
text/x-wiki
{{Dalalka
|native_name = '''Gobolada Midoobay ee Meksiko'''
|conventional_long_name = ''Estados Unidos Mexicanos''
|common_name = Meksiko
|qaarada = [[Woqooyiga Ameerika]]
|sawir_calan = Flag_of_Mexico.svg
|sawir_qaran = Coat_of_arms_of_Mexico.svg
|astaan_calan = [[Himno Nacional Mexicano]]''<small><br />"Astaanta Qaranka Meksiko"</small>
|image_map = Mexico_(orthographic_projection).svg
|caasimada = [[Magalada Maksiko]]
|luuqadaha = [[Af-Isbaanish]]
|Dawladda =
|magac_hogaamiye1 = andarees manweel lobees obradoor
|sovereignty_type = Ka xoroobey
| GDP_PPP_per_capita = $10,425<ref name="IMF database 2018" />
| GDP_PPP_per_capita_rank =
| GDP_nominal = $1.205 trillion<ref name="IMF database 2018" />
| GDP_nominal_year = 2017
| GDP_nominal_rank =
| GDP_nominal_per_capita = $10,550<ref name="IMF database 2018" />
| GDP_nominal_per_capita_rank =
|sovereignty_note = Gumeystihii [[Ispania]]
|established_event1 = Taakiikh
|established_date1 = 16 [[Sebteembar]], 1810
|area = 1,972,550 km2
|areami² = 761,606
|biyo = 2.5
|population_estimate = 112,322,757
|population_estimate_year = [[2010]]
|lacagta = [[Beeso]](MXN)
|wakhti = [[UTC]] -8
|furaha_debeda = +54
|footnote1 =
|footnote2 =
}}
[[File:FE-10_06.jpg|thumb|right|400px|Metroka]]
[[File:Sobrevuelos_CDMX_IMG_5982_(39488832615).jpg|thumb|right|400px|Meksiko Caasimda]]
[[File:Pechuga_Adobada.jpg|thumb|right|400px| Cunnto Mexique]]
[[File:Angel_de_la_Independencia_Mexico_City.jpg|thumb|right|400px|Meksiko Magaaloyinka]]
[[W:es:Mexico]]
'''Meksiko''' (Mexico) ama '''Gobolada Midoobay ee Meksiko''' [[Af-Isbaanish]] ''Estados Unidos Mexicanos'' waa wadan ku yaalo, [[Woqooyiga Ameerika]], waxoona xuduu la leeyahay, wadamada [[Mareykanka]], [[Guatemala]], iyo [[Belise]], galbeedka neh waxaa kaga dhagan, [[Badweynta Baasifik]], bariga neh, [[Gacanka Meksiko]] iyo badda karabiya. Wadankaan waxaa looga hadlaa luqada af isbaanishka oo ah luqada rasmiga oo looga hadlo.
Waayadii hore Meksiko waxee eheed meesha ee ku badnaayeen dadka indianka ah gaar ahan [[Dadka Maya]] iyo [[asteker]].Guushii oo ka gaaray Gumeestihii [[spania|Isbanishka]] dadka astekerka ah taariikhda marka ee eheed 1521, waxaa wadanka meksiko u bilaawday gumeeysigii yurubiyaanka.
shacabka meksiko waxee weeydiisan jireen xornimo taasi oo isku badashay dagaal aad u dheer oo dhamaaday waqtigii ee xornimada heleen taariikhda marka ee eheed 1821. Marka ee meksiko xornimada ka heshay isbaanishka wadanka meksiko tartiib tartiib oo u yaraaday. Dhulka Woqooyiga meksiko waxaa laga geday ama ka qaateen ajaaniibta mareykanka, waa marka oo meesha ka bilaawday [[Dagaalkii Mareykanka iyo meksiko]]. 1860kii wadanka waxaa joogay ama ka talinjiray ciidamo ka socdo dalka [[Faransiiska]], waxaana wadanka ka saaray ciidamada meksiko oo hogaaminaayay madaxweynihii [[Benito Juárez]]. Xukunkii dheeraa ee [[Porfirio Diaz']] waxoo dhaliyay kacaankii meksiko oo dhacay 1910.
==Xubin==
* [[IADB]] *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Waddanmha degaan mexico==
* {{Flag|Mexico}} 128,321,000+
* {{Flag|Bangladesh}} 129,321,000+
* {{Flag|Arab League}} 135,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 121,000+
* {{Flag|Brazil}} 121,000+
* {{Flag|Great Britain}} 4,300+
* 🇪🇺 Europeans: 498,000++
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|United States}} 750,200+
* {{Flag|China}} PR China; 10,100++ [<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
{{gumud}}
{{Dalalka Woqooyiga Ameerika}}
0oglwqy9dtx19t1fbf9u5vzrn8ajva6
239264
239255
2022-08-04T14:18:19Z
Mwasoge
29030
/* Waddanmha degaan mexico */
wikitext
text/x-wiki
{{Dalalka
|native_name = '''Gobolada Midoobay ee Meksiko'''
|conventional_long_name = ''Estados Unidos Mexicanos''
|common_name = Meksiko
|qaarada = [[Woqooyiga Ameerika]]
|sawir_calan = Flag_of_Mexico.svg
|sawir_qaran = Coat_of_arms_of_Mexico.svg
|astaan_calan = [[Himno Nacional Mexicano]]''<small><br />"Astaanta Qaranka Meksiko"</small>
|image_map = Mexico_(orthographic_projection).svg
|caasimada = [[Magalada Maksiko]]
|luuqadaha = [[Af-Isbaanish]]
|Dawladda =
|magac_hogaamiye1 = andarees manweel lobees obradoor
|sovereignty_type = Ka xoroobey
| GDP_PPP_per_capita = $10,425<ref name="IMF database 2018" />
| GDP_PPP_per_capita_rank =
| GDP_nominal = $1.205 trillion<ref name="IMF database 2018" />
| GDP_nominal_year = 2017
| GDP_nominal_rank =
| GDP_nominal_per_capita = $10,550<ref name="IMF database 2018" />
| GDP_nominal_per_capita_rank =
|sovereignty_note = Gumeystihii [[Ispania]]
|established_event1 = Taakiikh
|established_date1 = 16 [[Sebteembar]], 1810
|area = 1,972,550 km2
|areami² = 761,606
|biyo = 2.5
|population_estimate = 112,322,757
|population_estimate_year = [[2010]]
|lacagta = [[Beeso]](MXN)
|wakhti = [[UTC]] -8
|furaha_debeda = +54
|footnote1 =
|footnote2 =
}}
[[File:FE-10_06.jpg|thumb|right|400px|Metroka]]
[[File:Sobrevuelos_CDMX_IMG_5982_(39488832615).jpg|thumb|right|400px|Meksiko Caasimda]]
[[File:Pechuga_Adobada.jpg|thumb|right|400px| Cunnto Mexique]]
[[File:Angel_de_la_Independencia_Mexico_City.jpg|thumb|right|400px|Meksiko Magaaloyinka]]
[[W:es:Mexico]]
'''Meksiko''' (Mexico) ama '''Gobolada Midoobay ee Meksiko''' [[Af-Isbaanish]] ''Estados Unidos Mexicanos'' waa wadan ku yaalo, [[Woqooyiga Ameerika]], waxoona xuduu la leeyahay, wadamada [[Mareykanka]], [[Guatemala]], iyo [[Belise]], galbeedka neh waxaa kaga dhagan, [[Badweynta Baasifik]], bariga neh, [[Gacanka Meksiko]] iyo badda karabiya. Wadankaan waxaa looga hadlaa luqada af isbaanishka oo ah luqada rasmiga oo looga hadlo.
Waayadii hore Meksiko waxee eheed meesha ee ku badnaayeen dadka indianka ah gaar ahan [[Dadka Maya]] iyo [[asteker]].Guushii oo ka gaaray Gumeestihii [[spania|Isbanishka]] dadka astekerka ah taariikhda marka ee eheed 1521, waxaa wadanka meksiko u bilaawday gumeeysigii yurubiyaanka.
shacabka meksiko waxee weeydiisan jireen xornimo taasi oo isku badashay dagaal aad u dheer oo dhamaaday waqtigii ee xornimada heleen taariikhda marka ee eheed 1821. Marka ee meksiko xornimada ka heshay isbaanishka wadanka meksiko tartiib tartiib oo u yaraaday. Dhulka Woqooyiga meksiko waxaa laga geday ama ka qaateen ajaaniibta mareykanka, waa marka oo meesha ka bilaawday [[Dagaalkii Mareykanka iyo meksiko]]. 1860kii wadanka waxaa joogay ama ka talinjiray ciidamo ka socdo dalka [[Faransiiska]], waxaana wadanka ka saaray ciidamada meksiko oo hogaaminaayay madaxweynihii [[Benito Juárez]]. Xukunkii dheeraa ee [[Porfirio Diaz']] waxoo dhaliyay kacaankii meksiko oo dhacay 1910.
==Xubin==
* [[IADB]] *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Waddanmha degaan mexico==
* {{Flag|Mexico}} 128,321,000+
* {{Flag|Bangladesh}} 125,000+
* {{Flag|Arab League}} 135,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 123,000+
* {{Flag|Brazil}} 121,000+
* {{Flag|Great Britain}} 4,300+
* 🇪🇺 Europeans: 498,000++
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|United States}} 750,200+
* {{Flag|China}} PR China; 10,100++ [<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
{{gumud}}
{{Dalalka Woqooyiga Ameerika}}
ixncd2ly9aju7weefce0fwis6buag29
Isbania
0
5441
239282
239223
2022-08-05T10:46:52Z
70.50.138.211
/* Waddanmaha degaan Isbania */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| conventional_long_name = Boqarada Isbania{{so|}}
| native_name = {{native name|es|Reino de España{{efn|name="nation name"}}}}
| common_name = Isbania
| name = {{collapsible list
|titlestyle = background:transparent;text-align:center;line-height:normal;font-size:84%;
|title = {{resize|1.0 em|4 other names}}{{efn|name="es lang"|In Spain, [[Languages of Spain|other languages]] are officially recognised as legitimate [[Indigenous language|autochthonous]] [[regional language|(regional) languages]] under the [[Spanish Constitution]]. In each of these, Spain's conventional long name for international affairs in Spanish laws and the most used ({{lang-es|Reino de España|links=no}}, pronounced: {{IPA-es|ˈrejno ð(e) esˈpaɲa|}}) is as follows:
* {{lang-ca|Regne d'Espanya}}, {{IPA-ca|ˈreŋnə ðəsˈpaɲə|IPA}}
* {{lang-eu|Espainiako Erresuma}}, {{IPA-eu|es̺paɲiako eres̺uma|IPA}}
* {{lang-gl|Reino de España}}, {{IPA-gl|ˈrejnʊ ð(ɪ) esˈpaɲɐ|IPA}}
* {{lang-oc|Reiaume d'Espanha}}, {{IPA-oc|reˈjawme ðesˈpaɲɔ|IPA}}}}
|{{Infobox|subbox=yes|bodystyle=font-size:80%;font-weight:normal;
|rowclass1 =mergedrow|label1=[[Catalan language|Catalan]]:|data1={{lang|ca|Regne d'Espanya}}
|rowclass2 = mergedrow|label2=[[Basque language|Basque]]:|data2={{lang|eu|Espainiako Erresuma}}
|rowclass3 = mergedrow|label3=[[Galician language|Galician]]:|data3={{lang|gl|Reino de España}}
|rowclass4 = mergedrow|label4=[[Occitan language|Occitan]]:|data4={{lang|oc|Reiaume d'Espanha}}
}}
}}
| image_flag = Bandera de España.svg
| image_coat = Escudo de España (mazonado).svg
| national_motto = {{native phrase|la|[[Plus ultra]]}} <br /> {{small|(English: "Further Beyond")}}
| national_anthem = {{native name|es|[[Marcha Real]]|icon=yes}}<ref>{{cite web|url=http://www.boe.es/boe/dias/1997/10/11/pdfs/A29594-29600.pdf|title=Real Decreto 1560/1997, de 10 de octubre, por el que se regula el Himno Nacional|author=Presidency of the Government|work=[[Boletín Oficial del Estado]] núm. 244|date=11 October 1997|language=es|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924034615/http://www.boe.es/boe/dias/1997/10/11/pdfs/A29594-29600.pdf|archive-date=24 September 2015|author-link=Government of Spain}}</ref><br />{{small|(English: "Royal March")}}<br /> <div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">{{center|[[File:Himno Nacional de España.ogg]]}}</div>
| image_map = {{Switcher|[[File:EU-Spain (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|Show globe|[[File:EU-Spain.svg|upright=1.15|frameless]]|Show map of Europe|default=2}}
| map_caption = {{map caption|location_color=dark green|region=Europe|region_color=dark grey|subregion=the [[European Union]]|subregion_color=green}}
| image_map2 =
| capital = [[Madrid]]
| coordinates = {{Coord|40|26|N|3|42|W|type:city}}
| largest_city = [[Madrid]]
| languages_type = Official language
| languages = [[Spanish language|Spanish]]<!--(aka Castilian)-->{{efn|name=c|The official language of the State is established in the Section 3 of the [[Spanish Constitution of 1978]] to be Castilian.<ref>{{cite web|url=http://www.lamoncloa.gob.es/IDIOMAS/9/Espana/LeyFundamental/index.htm|title=The Spanish Constitution|publisher=Lamoncloa.gob.es|access-date=26 April 2013|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20130325101204/http://www.lamoncloa.gob.es/IDIOMAS/9/Espana/LeyFundamental/index.htm|archive-date=25 March 2013}}</ref> In some [[autonomous communities of Spain|autonomous communities]], [[Catalan language|Catalan]], [[Galician language|Galician]], [[Basque language|Basque]] and [[Occitan language|Occitan]] (locally known as [[Aranese language|Aranese]]) are co-official languages. [[Aragonese language|Aragonese]] and [[Asturian language|Asturian]] have some degree of official recognition.}}
{{infobox|child=yes
|label1 = Nationality {{nobold|(2020)}}
|data1 = {{unbulleted list|84.8% [[Spaniards]]|15.2% [[Immigration to Spain|Others]]<ref name="ine.es">{{cite web|url=https://www.ine.es/jaxi/Datos.htm?path=/t20/e245/p08/l0/&file=01006.px#!tabs-tabla|title=Instituto Nacional de Estadística. Población (españoles/extranjeros) por País de Nacimiento, sexo y año|publisher=[[Instituto Nacional de Estadística (Spain)|Instituto Nacional de Estadística]]|website=ine.es}}</ref>}}
}}
| ethnic_groups =
| ethnic_groups_year =
| ethnic_groups_ref =
| religion = {{ublist|item_style=white-space:nowrap;
|57.6% [[Catholicism]]
|37.7% [[Irreligion in Spain|No religion]]
|2.9% [[Religion in Spain|Others]]
|1.8% Unanswered
}}
| religion_ref = <ref name="Barómetro de enero 2022">[[Centro de Investigaciones Sociológicas|CIS]].[http://datos.cis.es/pdf/Es3347marMT_A.pdf "Barómetro de Enero de 2022"], 3,777 respondents. The question was "¿Cómo se define Ud. en materia religiosa: católico/a practicante, católico/a no practicante, creyente de otra religión, agnóstico/a, indiferente o no creyente, o ateo/a?".</ref>
| religion_year = 2022
| demonym = {{hlist|[[Spaniards|Spanish]]|Spaniard}}
| government_type = [[Unitary state|Unitary]] [[Parliamentary system|parliamentary]] [[constitutional monarchy]]
| leader_title1 = [[Monarchy of Spain|Monarch]]
| leader_name1 = [[Felipe VI]]
| leader_title2 = [[Prime Minister of Spain|Prime Minister]]
| leader_name2 = [[Pedro Sánchez]]
| legislature = [[Cortes Generales]]
| upper_house = [[Senate of Spain|Senate]]
| lower_house = [[Congress of Deputies]]
| sovereignty_type = [[History of Spain|Formation]]
| established_event1 = [[Tartessos]]
| established_date1 = XII BC to V BC
| established_event2 = [[Carthaginian Iberia|Carthaginian Hispania]]
| established_date2 = 572 BC to 206 BC
| established_event3 = [[Hispania|Roman Hispania]]
| established_date3 = 218 BC
| established_event4 = [[Visigothic Kingdom]]
| established_date4 = 418
| established_event5 = [[Umayyad Caliphate|Umayyad Dynasty]]
| established_date5 = 711-1031
| established_event6 = [[House of Trastámara|Trastámara Dynasty]]
| established_date6 = 1369
| established_event7 = [[Habsburg Spain|Habsburg Dynasty]]
| established_date7 = 14 March 1516
| established_event8 = [[House of Bourbon|Bourbon Dynasty]]
| established_date8 = 16 January 1716
| established_event9 = [[Spanish Constitution of 1812|First Constitution]]
| established_date9 = 19 March 1812
| established_event10 = [[Spanish Constitution of 1931|First Democratic Constitution]]
| established_date10 = 14 April 1931
| established_event11 = [[Francoist Spain]]
| established_date11 = 1 April 1939
| established_event12 = [[Constitution of Spain|Current Constitution]]
| established_date12 = 29 December 1978
| established_event13 = [[Enlargement of the European Union#Mediterranean enlargements|European Union]]
| established_date13 = 1 January 1986
| area_km2 = 505,990<ref>{{cite web|title=Anuario estadístico de España 2008. 1ª parte: entorno físico y medio ambiente|url=http://www.ine.es/prodyser/pubweb/anuario08/anu08_01entor.pdf|website=Instituto Nacional de Estadística (Spain)|access-date=14 April 2015|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924144913/http://www.ine.es/prodyser/pubweb/anuario08/anu08_01entor.pdf|archive-date=24 September 2015}}</ref>
| area_rank = 51st
| area_sq_mi = 195,364 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
| percent_water = 0.89 (2015)<ref>{{cite web|title=Surface water and surface water change|access-date=11 October 2020|publisher=[[Organisation for Economic Co-operation and Development]] (OECD)|url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER#}}</ref>
| population_census = {{IncreaseNeutral}} 47,450,795<ref>{{cite web|url=https://www.ine.es/dyngs/INEbase/es/operacion.htm?c=Estadistica_C&cid=1254736177012&menu=ultiDatos&idp=1254734710990|title=INEbase / Demografía y población /Padrón. Población por municipios /Estadística del Padrón continuo. Últimos datos datos|website=ine.es|access-date=11 February 2021}}</ref><ref name="cp_2020"/>{{efn|On 1 January 2020, the Spanish population was 47,330 million, an increase of 392,921. In the same period, the number of citizens with Spanish citizenship reached 42,094,606. The number of foreigners (i.e. immigrants, ex-pats and refugees, without including foreign born nationals with Spanish citizenship) permanently living in Spain was estimated to be at 5,235,375 (11.06%) in 2020.<ref name="cp_2020">{{cite web|url=https://www.ine.es/prensa/cp_e2020_p.pdf|title=Population Figures at 01 January 2019. Migrations Statistics. Year 2019.|date=June 2020|publisher=[[Instituto Nacional de Estadística (Spain)|National Statistics Institute]] (INE)|language=es|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170628123003/http://www.ine.es/dyngs/INEbase/es/operacion.htm?c=Estadistica_C&cid=1254736176951&menu=ultiDatos&idp=1254735572981|archive-date=28 June 2017}}</ref>}}
| population_census_year = 2020
| population_census_rank = 30th
| population_density_km2 = 94
| population_density_sq_mi = 243 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
| population_density_rank = 120th
| GDP_PPP = {{increase}} {{nowrap|$1.942 trillion<ref name="IMFWEOES">{{cite web|url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2020/October/weo-report?c=512,914,612,614,311,213,911,314,193,122,912,313,419,513,316,913,124,339,638,514,218,963,616,223,516,918,748,618,624,522,622,156,626,628,228,924,233,632,636,634,238,662,960,423,935,128,611,321,243,248,469,253,642,643,939,734,644,819,172,132,646,648,915,134,652,174,328,258,656,654,336,263,268,532,944,176,534,536,429,433,178,436,136,343,158,439,916,664,826,542,967,443,917,544,941,446,666,668,672,946,137,546,674,676,548,556,678,181,867,682,684,273,868,921,948,943,686,688,518,728,836,558,138,196,278,692,694,962,142,449,564,565,283,853,288,293,566,964,182,359,453,968,922,714,862,135,716,456,722,942,718,724,576,936,961,813,726,199,733,184,524,361,362,364,732,366,144,146,463,528,923,738,578,537,742,866,369,744,186,925,869,746,926,466,112,111,298,927,846,299,582,487,474,754,698,&s=PPPPC,&sy=2020&ey=2020&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1=|title=World Economic Outlook Database, October 2020|publisher=[[International Monetary Fund]]|website=IMF.org|access-date=11 February 2021}}</ref>}}
| GDP_PPP_year = 2021
| GDP_PPP_rank = 15th
| GDP_PPP_per_capita = $41,736<ref name="IMFWEOES"/>
| GDP_PPP_per_capita_rank = 32nd
| GDP_nominal = {{increase}} {{nowrap|$1.450 trillion<ref name="IMFWEOES"/>}}
| GDP_nominal_year = 2021
| GDP_nominal_rank = 13th
| GDP_nominal_per_capita = $31,178<ref name="IMFWEOES"/>
| GDP_nominal_per_capita_rank = 26th
| Gini = 33.0 <!--Number only-->
| Gini_year = 2019
| Gini_change = decrease
| Gini_ref = <ref name=eurogini>{{cite web|url=https://ec.europa.eu/eurostat/tgm/table.do?tab=table&init=1&language=en&pcode=tessi190&plugin=1|title=Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey|publisher=[[Eurostat]]|website=ec.europa.eu|access-date=3 August 2020}}</ref>
| Gini_rank = 103rd
| HDI = 0.904 <!--Number only-->
| HDI_year = 2019 <!--Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
| HDI_change = increase <!--Increase/decrease/steady-->
| HDI_ref = <ref name="UNHDR">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/content/latest-human-development-index-ranking|title=Human Development Report 2020|language=en|publisher=[[United Nations Development Programme]]|date=10 December 2019|access-date=10 December 2019|format=PDF}}</ref>
| HDI_rank = 25th
| currency = [[Euro]]{{efn|The [[Spanish peseta|Peseta]] before 2002.}} ([[Euro sign|€]])
| currency_code = EUR
| time_zone = [[Western European Time|WET]] and [[Central European Time|CET]]
| utc_offset = ±0 to +1 <!--Note: Zero-width non-breaking space results in the infobox displaying "UTC" without a specified offset.-->
| DST_note = {{small|Note: most of Spain observes CET/CEST, except the [[Canary Islands]] which observe WET/WEST.}}
| time_zone_DST = [[Western European Summer Time|WEST]] and [[Central European Summer Time|CEST]]
| utc_offset_DST = +1 to +2
| date_format = dd/mm/yyyy ([[Common Era|CE]])
| drives_on = right
| calling_code = [[Telephone numbers in Spain|+34]]
| iso3166code = ES
| cctld = [[.es]]{{efn|name=e|The [[.eu]] domain is also used, as it is shared with other [[European Union]] member states. Also, the [[.cat]] domain is used in [[Catalonia]], [[.gal]] in [[Galiza|Galicia]] and [[.eus]] in the [[Basque Country (autonomous community)|Basque-Country]] autonomous regions.}}
| today =
}}
'''Isbaaniya''' (spania) ama '''boqortooyada Isbaaniya''' waa wadan ku yaalo [[Koonfur]]ta [[Galbeed]] ee qaarada [[Yurub]]. Wadankaan waxoo xuduud la leeyahay wadamada [[Andorra]], [[Faransiiska]], [[Gibraltar]] iyo [[Bortuqaal]], wadankaan waxoo aad uugu dhawyahay xuduudka [[Maroko]] oo u dhaxeeso [[Badda Dhexe]]. Shacabka degen spania waxee gaarayaan ilaa 46,468,102 oo qof. magaalo madaxda wadanka waa [[Madrid]]. Wadanka Isbania waxoo leeyahay 17 gabol iyo 15 magaalo oo waa weyn oo muhiim u ah. [[w:es:espania]]
[[File:Ccaa-spain.png|thumb|right|400px]]
== Taariikh ==
Aadanaha casriga ahi markii ugu horraysay waxay yimaadeen jasiiradda Iberian ee ku dhow 35,000 oo sano ka hor. Dhaqamada Iberian oo ay weheliyaan dhaqanno qadiimiga ah ee Fiktooriya, Giriiga iyo Carthagini ayaa lagu horumariyey badhtamihii illaa iyo intii uu xukunka Roomaanka ku jiray ilaa 200 BCE, ka dib markii gobolkani magaciisa lagu magacaabo Hispania, oo ku salaysan magacii hore ee Spian ama Spania. Dhamaadka Boqortooyada Roomaanku waxay qabsadeen qabaa'ilka reer yurubiyaanka ah ee ka yimid Yurubta Dhexe, waxay ku soo duuleen jasiiradda Iberian waxayna aasaaseen dhinacyo badan oo madaxbannaan oo ka jira gobollada galbeedka, oo ay ku jiraan Sueves, Alans iyo Vandals. Ugu dambeyntii, Visigoths ayaa si adag u dhex gali lahaa dhammaan xudduudaha madaxbanaan ee ku yaala jasiiradda, oo ay ku jiraan gobollada Byzantine, oo ah Boqortooyada Toledo, kaas oo midba midka yar ama mid yar midoobaya siyaasad ahaan, si caddaalad ah iyo sharci ahaanba dhammaan goboladii Roomaanka ahaa ama boqortooyooyinkii guusha ka ahaa wixii markii danbe loo aqoonsaday Hispania.
Boqolkii 8aad ee boqornimada Boqortooyada Visigothic waxay ku dhacday Moors, kuwaas oo u yimid inay u xukumaan badmaaxa sanadka 726, iyaga oo ka tegaya mugdi yar oo masiixiyiin ah oo woqooyi ah, ilaa toddoba qarniyo Boqortooyada Granada. Tani waxay tagtay dagaalo badan intii lagu jiray muddada dheer ee dib-u-heshiisiinta ee Jasiiradda Iberian, taas oo horseeday abuurista Boqortooyada Leon, Boqortooyada Castille, Boqortooyada Aragon iyo Boqortooyada Navarre oo ah boqortooyooyinka boqortooyada ee ugu muhiimsan ee soo wajahda duullaanka. Ka dib markii lagu guuleystey Moorish, Yurubiyiintu waxay billaabeen nidaam tartiib tartiib ah oo lagu soo celinayo gobolka Reconquista, [11] kaas oo qarnigii 15aad ku dhammaaday soo ifbaxay Spain oo ah waddan midaysan oo ka hooseysa Boqortooyada Katoolikada. Xilligii casriga ahaa ee loo yaqaan 'Golden Golden Era', wuxuu noqday mid ka mid ah taariikhda caalamka ugu horeeya taariikhda caalamka, sababtoo ah isku xirka Isbaanishka ee Ameerika, oo ka tagay dhaqan iyo luuqad kala duwan oo ay ka mid yihiin in ka badan 500 milyan oo Hispanophones ah, ugu badnaa luuqadda hooyo, ka dib Mandarin Chinese.
[[File:4_Torres_desde_CBA_Bellas_Artes_(Zoom_14)_-_panoramio_(crop).jpg|thumb|right193px|{{Flag|Spain}}]]
[[File:Edificio_España_-_05.jpg|thumb|right|194px|{{Flag|Spain}}]]
[[File:Ajo_blanco.jpg|thumb|right|195px|{{Flag|Spain}}]]
[[File:Seville_Metro_Train.JPG|thumb|right|196px|]]
[[File:Monumental_Plaza_de_España_de_Sevilla.jpg|thumb|right|197px|{{Flag|Spain}}]]
==Xubin==
* [[Midowga Yurub]]
* [[Bankiga Aduunka]]
* [[Qaramada Midoobay]]
==Waddanmaha degaan Isbania==
* {{Flag|Bangladesh}} 21,000+
* {{Flag| Arab League}} 129,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 121,000+
* {{Flag|Brazil}} 156,000+
* {{Flag|Great Britain}} 35,000+
* 🇪🇺 Europeans: 948,000++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|United States}} 56,000+
* {{Flag|China}} PR, 25,300++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
{|class="wikitable sortable"
|-
!scope="col"| Province name
!scope="col"| Capital
!scope="col"| Autonomous community
!scope="col" class="unsortable"| Lists of municipalities
|-
| {{Sort|A Coruna|[[File:Escudo de la provincia de A Coruña.svg|x18px|A Coruña]]}} '''[[Province of A Coruña|A Coruña]]''' ''(Galician)''; '''La Coruña''' ''(Spanish)''; '''Corunna''' ''(English, archaic)''
| {{Sort|A Coruna|[[A Coruña]]}} ''([[Galician language|Galician]])''; La Coruña ''([[Spanish language|Spanish]])''; Corunna ''([[English language|English]], archaic)''
| {{Sort|Galicia|[[File:Flag of Galicia.svg|x18px|Galicia]] [[Galicia (Spain)|Galicia]]}}
| [[List of municipalities in A Coruña|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Alava|[[File:Álava.svg|x18px|Álava]] '''[[Álava]]'''}}; '''Araba''' ''([[Basque language|Basque]])''
| {{Sort|Vitoria-Gasteiz|[[Vitoria-Gasteiz]]}}; Gasteiz ''([[Basque language|Basque]])''; Vitoria ''([[Spanish language|Spanish]])''
| {{Sort|Basque Country|[[File:Flag of the Basque Country.svg|x18px|Basque Country]] [[Basque Country (autonomous community)|Basque Country]]}}
| [[List of municipalities in Álava|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Albacete|[[File:Bandera provincia Albacete.svg|x18px|Albacete]] '''[[Province of Albacete|Albacete]]'''}}
| {{Sort|Albacete|[[Albacete]]}}
| {{Sort|Castilla-La Mancha|[[File:Bandera Castilla-La Mancha.svg|x18px|Castilla-La Mancha]] [[Castilla-La Mancha]]}}
| [[List of municipalities in Albacete|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Alicante|[[File:Bandera d'Alacant.svg|x18px|Alicante]] '''[[Province of Alicante|Alicante]]'''}}; '''Alacant''' ''([[Catalan language|Catalan]])''
| {{Sort|Alicante|[[Alicante]]}}; Alacant ''([[Catalan language|Catalan]])''
| {{Sort|Valencian Community|[[File:Flag of the Land of Valencia (official).svg|x18px|Valencian Community]] [[Valencian Community]]}}
| [[List of municipalities in Alicante|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Almeria|[[File:Flag Almería Province.svg|x18px|Almería]]''' [[Province of Almería|Almería]]'''}}
| {{Sort|Almeria|[[Almería]]}}
| {{Sort|Andalusia|[[File:Flag of Andalucía.svg|x18px|Andalusia]] [[Andalusia]]}}
| [[List of municipalities in Almería|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Asturias|[[File:Flag of Asturias.svg|x18px|Asturias]] '''[[Asturias]]'''}}; '''Asturies''' ''([[Asturian language|Asturian]])''
| {{Sort|Oviedo|[[Oviedo]]}}; Uviéu'' ([[Asturian language|Asturian]])''
| {{Sort|Asturias|[[File:Flag of Asturias.svg|x18px|Asturias]] [[Asturias]]}}
| [[List of municipalities in Asturias|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Avila|[[File:Bandera de la provincia de Ávila.svg|x18px|Ávila]] '''[[Province of Ávila|Ávila]]'''}}
| {{Sort|Avila|[[Ávila, Spain|Ávila]]}}
| {{Sort|Castile and Leon|[[File:Bandera de Castilla y León.svg|x18px|Castilla y León]] [[Castile and León]]}}
| [[List of municipalities in Ávila|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Badajoz|[[File:Flag of Badajoz.svg|x18px|Badajoz]] '''[[Province of Badajoz|Badajoz]]'''}}
| {{Sort|Badajoz|[[Badajoz]]}}
| {{Sort|Extremadura|[[File:Flag of Extremadura with COA.svg|x18px|Extremadura]] [[Extremadura]]}}
| [[List of municipalities in Badajoz|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Balearic Islands|[[File:Flag of the Balearic Islands.svg|x18px|Balearic Islands]] '''[[Balearic Islands]]'''}}; '''Illes Balears''' ''([[Catalan language|Catalan]])''; '''Islas Baleares''' ''(Spanish)''
| {{Sort|Palma|[[Palma, Majorca|Palma]]}}
| {{Sort|Balearic Islands|[[File:Flag of the Balearic Islands.svg|x18px|Balearic Islands]] [[Balearic Islands]]}}
| [[List of municipalities in Balearic Islands|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Barcelona|[[File:Flag of Barcelona (province).svg|x18px|Barcelona]] '''[[Province of Barcelona|Barcelona]]'''}}
| {{Sort|Barcelona|[[Barcelona]]}}
| {{Sort|Catalonia|[[File:Flag of Catalonia.svg|x18px|Catalonia]] [[Catalonia]]}}
| [[List of municipalities in Barcelona|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Biscay|[[File:Bizkaikobanderea.svg|x18px|Biscay]] '''[[Biscay]]'''}}; '''Bizkaia''' ''([[Basque language|Basque]])''; '''Vizcaya''' ''([[Spanish language|Spanish]])
| {{Sort|Bilbao|[[Bilbao]]}}; Bilbo ''([[Basque language|Basque]])''
| {{Sort|Basque Country|[[File:Flag of the Basque Country.svg|x18px|Basque Country]] [[Basque Country (autonomous community)|Basque Country]]}}
| [[List of municipalities in Biscay|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Burgos|[[File:Burgos (provincia).svg|x18px|Burgos]] '''[[Province of Burgos|Burgos]]'''}}
| {{Sort|Burgos|[[Burgos]]}}
| {{Sort|Castile and Leon|[[File:Bandera de Castilla y León.svg|x18px|Castilla y León]] [[Castile and León]]}}
| [[List of municipalities in Burgos|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Caceres|[[File:Flag of the province of Cáceres.svg|x18px|Cáceres]] '''[[Province of Cáceres|Cáceres]]'''}}
| {{Sort|Caceres|[[Cáceres, Spain|Cáceres]]}}
| {{Sort|Extremadura|[[File:Flag of Extremadura with COA.svg|x18px|Extremadura]] [[Extremadura]]}}
| [[List of municipalities in Cáceres|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Cadiz|[[File:Flag Cádiz Province.svg|x18px|Cádiz]] '''[[Province of Cádiz|Cádiz]]'''}}
| {{Sort|Cadiz|[[Cádiz]]}}
| {{Sort|Andalusia|[[File:Flag of Andalucía.svg|x18px|Andalusia]] [[Andalusia]]}}
| [[List of municipalities in Cádiz|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Cantabria|[[File:Flag of Cantabria (Official).svg|x18px|Cantabria]] '''[[Cantabria]]'''}}
| {{Sort|Santander|[[Santander, Cantabria|Santander]]}}
| {{Sort|Cantabria|[[File:Flag of Cantabria.svg|x18px|Cantabria]] [[Cantabria]]}}
| [[List of municipalities in Cantabria|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Castellon|[[File:Flag of the Valencian Community (2x3).svg|x18px|Valencian Community]] '''[[Province of Castellón|Castellón]]'''}}; '''Castelló''' ''([[Catalan language|Catalan]])''
| {{Sort|Castellon de la Plana|[[Castellón de la Plana]]}}; Castelló de la Plana ''([[Catalan language|Catalan]])''
| {{Sort|Valencian Community|[[File:Flag of the Land of Valencia (official).svg|x18px|Valencian Community]] [[Valencian Community]]}}
| [[List of municipalities in Castellón|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Ciudad Real|[[File:Flag Ciudad Real Province.svg|x18px|Ciudad Real]] '''[[Province of Ciudad Real|Ciudad Real]]'''}}
| {{Sort|Ciudad Real|[[Ciudad Real]]}}
| {{Sort|Castilla-La Mancha|[[File:Bandera Castilla-La Mancha.svg|x18px|Castilla-La Mancha]] [[Castilla-La Mancha]]}}
| [[List of municipalities in Ciudad Real|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Cordoba|[[File:Provincia de Córdoba - Bandera.svg|x18px|Córdoba]] '''[[Province of Córdoba (Spain)|Córdoba]]'''}}
| {{Sort|Cordoba|[[Córdoba, Andalusia|Córdoba]]; Cordova ''(English, archaic)''}}
| {{Sort|Andalusia|[[File:Flag of Andalucía.svg|x18px|Andalusia]] [[Andalusia]]}}
| [[List of municipalities in Córdoba|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Cuenca|[[File:Flag Cuenca Province.svg|x18px|Cuenca]] '''[[Province of Cuenca (Spain)|Cuenca]]'''}}
| {{Sort|Cuenca|[[Cuenca (Spain)|Cuenca]]}}
| {{Sort|Castilla-La Mancha|[[File:Bandera Castilla-La Mancha.svg|x18px|Castilla-La Mancha]] [[Castilla-La Mancha]]}}
| [[List of municipalities in Cuenca|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Gipuzkoa|[[File:Guipúzcoa.svg|x18px|Guipúzcoa]] '''[[Gipuzkoa]]'''}} ''([[Basque language|Basque]])''; '''Guipúzcoa''' ''([[Spanish language|Spanish]])''
| {{Sort|San Sebastian|[[San Sebastián]]}} ''([[Spanish language|Spanish]])''; Donostia ''([[Basque language|Basque]])''
| {{Sort|Basque Country|[[File:Flag of the Basque Country.svg|x18px|Basque Country]] [[Basque Country (autonomous community)|Basque Country]]}}
| [[List of municipalities in Gipuzkoa|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Girona|[[File:Flag of Girona province (unofficial).svg|x18px|Girona]] '''[[Province of Girona|Girona]]'''}} ''([[Catalan language|Catalan]])''; '''Gerona''' ''([[Spanish language|Spanish]])''
| {{Sort|Girona|[[Girona]]}} ''([[Catalan language|Catalan]])''; Gerona ''([[Spanish language|Spanish]])''
| {{Sort|Catalonia|[[File:Flag of Catalonia.svg|x18px|Catalonia]] [[Catalonia]]}}
| [[List of municipalities in Girona|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Granada|[[File:Bandera de la provincia de Granada (España).svg|x18px|Granada]] '''[[Province of Granada|Granada]]'''}}
| {{Sort|Granada|[[Granada]]}}
| {{Sort|Andalusia|[[File:Flag of Andalucía.svg|x18px|Andalusia]] [[Andalusia]]}}
| [[List of municipalities in Granada|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Guadalajara|[[File:Flag Guadalajara Province.svg|x18px|Guadalajara]] '''[[Province of Guadalajara|Guadalajara]]'''}}
| {{Sort|Guadalajara|[[Guadalajara, Spain|Guadalajara]]}}
| {{Sort|Castilla-La Mancha|[[File:Bandera Castilla-La Mancha.svg|x18px|Castilla-La Mancha]] [[Castilla-La Mancha]]}}
| [[List of municipalities in Guadalajara|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Huelva|[[File:Bandera de la Provincia De Huelva.svg|x18px|Huelva]] '''[[Province of Huelva|Huelva]]'''}}
| {{Sort|Huelva|[[Huelva]]}}
| {{Sort|Andalusia|[[File:Flag of Andalucía.svg|x18px|Andalusia]] [[Andalusia]]}}
| [[List of municipalities in Huelva|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Huesca|[[File:Flag of Huesca (province).svg|x18px|Huesca]] '''[[Province of Huesca|Huesca]]'''}}
| {{Sort|Huesca|[[Huesca]] ''([[Spanish language|Spanish]])''}}; ''Uesca'' ''([[Aragonese language|Aragonese]])''
| {{Sort|Aragon|[[File:Flag of Aragon.svg|x18px|Aragon]] [[Aragon]]}}
| [[List of municipalities in Huesca|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Jaen|[[File:Bandera de la provincia de Jaén.svg|x18px|Jaén]] '''[[Province of Jaén (Spain)|Jaén]]'''}}
| {{Sort|Jaen|[[Jaén, Spain|Jaén]]}}
| {{Sort|Andalusia|[[File:Flag of Andalucía.svg|x18px|Andalusia]] [[Andalusia]]}}
| [[List of municipalities in Jaén|Municipalities]]
|-
| {{Sort|La Rioja|[[File:Flag of La Rioja (with coat of arms).svg|x18px|La Rioja]] '''[[La Rioja (Spain)|La Rioja]]'''}}
| {{Sort|Logrono|[[Logroño]]}}
| {{Sort|La Rioja|[[File:Flag of La Rioja (with coat of arms).svg|x18px|La Rioja]] [[La Rioja (Spain)|La Rioja]]}}
| [[List of municipalities in La Rioja|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Las Palmas|[[File:Provincia de Las Palmas - Bandera.svg|x18px|Las Palmas]] '''[[Province of Las Palmas|Las Palmas]]'''}}
| {{Sort|Las Palmas|[[Las Palmas]]}}
| {{Sort|Canary Islands|[[File:Flag of the Canary Islands.svg|x18px|Canary Islands]] [[Canary Islands]]}}
| [[List of municipalities in Las Palmas|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Leon|[[File:Bandera de León.svg|x18px|León]] '''[[Province of León|León]]'''}}
| {{Sort|Leon|[[León, Spain|León]]}}
| {{Sort|Castile and Leon|[[File:Bandera de Castilla y León.svg|x18px|Castilla y León]] [[Castile and León]]}}
| [[List of municipalities in León|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Lleida|[[File:Bandera de la provincia de Lérida.svg|x18px|Lleida]]}} '''[[Province of Lleida|Lleida]]''' ''(Catalan)''; '''Lérida''' ''(Spanish)''
| {{Sort|Lleida|[[Lleida]]}} ''([[Catalan language|Catalan]])''; Lérida ''([[Spanish language|Spanish]])''
| {{Sort|Catalonia|[[File:Flag of Catalonia.svg|x18px|Catalonia]] [[Catalonia]]}}
| [[List of municipalities in Lleida|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Lugo|[[File:Flag of Lugo province.svg|x18px|Lugo]] '''[[Lugo (province)|Lugo]]'''}}
| {{Sort|Lugo|[[Lugo]]}}
| {{Sort|Galicia|[[File:Flag of Galicia.svg|x18px|Galicia]] [[Galicia (Spain)|Galicia]]}}
| [[List of municipalities in Lugo|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Madrid|[[File:Flag of the Community of Madrid.svg|x18px|Community of Madrid]] '''[[Province of Madrid|Madrid]]'''}}
| {{Sort|Madrid|[[Madrid]]}}
| {{Sort|Madrid|[[File:Flag of the Community of Madrid.svg|x18px|Community of Madrid]] [[Community of Madrid]]}}
| [[List of municipalities in Madrid|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Malaga|[[File:Flag Málaga Province.svg|x18px|Málaga]] '''[[Province of Málaga|Málaga]]'''}}
| {{Sort|Malaga|[[Málaga]]}}
| {{Sort|Andalusia|[[File:Flag of Andalucía.svg|x18px|Andalusia]] [[Andalusia]]}}
| [[List of municipalities in Málaga|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Murcia|[[File:Flag of the Region of Murcia.svg|x18px|Region of Murcia]] '''[[Region of Murcia|Murcia]]'''}}
| {{Sort|Murcia|[[Murcia]]}}
| {{Sort|Murcia|[[File:Flag of the Region of Murcia.svg|x18px|Region of Murcia]] [[Region of Murcia]]}}
| [[List of municipalities in Murcia|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Navarre|[[File:Bandera de Navarra.svg|x18px|Navarre]] '''[[Navarre]]'''}}; '''Nafarroa''' ''(Basque)''; '''Navarra''' ''(Spanish)''
| {{Sort|Pamplona|[[Pamplona]]}}; Iruña ''(Basque)''
| {{Sort|Navarre|[[File:Bandera de Navarra.svg|x18px|Navarre]] [[Navarre]]}}
| [[List of municipalities in Navarre|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Ourense|[[File:Provincia de Ourense - Bandera.svg|x18px|Ourense]] '''[[Province of Ourense|Ourense]]'''}} ''(Galician)''; '''Orense''' ''(Spanish)''
| {{Sort|Ourense|[[Ourense]]}} ''([[Galician language|Galician]])''; Orense ''([[Spanish language|Spanish]])''
| {{Sort|Galicia|[[File:Flag of Galicia.svg|x18px|Galicia]] [[Galicia (Spain)|Galicia]]}}
| [[List of municipalities in Ourense|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Palencia|[[File:Bandera de la provincia de Palencia.svg|x18px|Palencia]] '''[[Province of Palencia|Palencia]]'''}}
| {{Sort|Palencia|[[Palencia]]}}
| {{Sort|Castile and Leon|[[File:Bandera de Castilla y León.svg|x18px|Castilla y León]] [[Castile and León]]}}
| [[List of municipalities in Palencia|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Pontevedra|[[File:Flag of the Province of Pontevedra.PNG|25px|Pontevedra]] '''[[Province of Pontevedra|Pontevedra]]'''}}
| {{Sort|Pontevedra|[[Pontevedra]]}}
| {{Sort|Galicia|[[File:Flag of Galicia.svg|x18px|Galicia]] [[Galicia (Spain)|Galicia]]}}
| [[List of municipalities in Pontevedra|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Salamanca|[[File:Bandera de la provincia de Salamanca.svg|x18px|Salamanca]] '''[[Province of Salamanca|Salamanca]]'''}}
| {{Sort|Salamanca|[[Salamanca]]}}
| {{Sort|Castile and Leon|[[File:Bandera de Castilla y León.svg|x18px|Castilla y León]] [[Castile and León]]}}
| [[List of municipalities in Salamanca|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Santa Cruz de Tenerife|[[File:Provincia de Santa Cruz de Tenerife - Bandera.svg|x18px|Santa Cruz de Tenerife]] '''[[Province of Santa Cruz de Tenerife|Santa Cruz de Tenerife]]'''}}
| {{Sort|Santa Cruz de Tenerife|[[Santa Cruz de Tenerife]]}}
| {{Sort|Canary Islands|[[File:Flag of the Canary Islands.svg|x18px|Canary Islands]] [[Canary Islands]]}}
| [[List of municipalities in Santa Cruz de Tenerife|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Segovia|[[File:Flag Segovia province.svg|x18px|Segovia]] '''[[Province of Segovia|Segovia]]'''}}
| {{Sort|Segovia|[[Segovia]]}}
| {{Sort|Castile and Leon|[[File:Bandera de Castilla y León.svg|x18px|Castilla y León]] [[Castile and León]]}}
| [[List of municipalities in Segovia|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Seville|[[File:Flag of Diputacion de Sevilla Spain.svg|x18px|Seville]] '''[[Province of Seville|Seville]]'''}}; '''Sevilla''' ''(Spanish)''
| {{Sort|Seville|[[Seville]]}}; Sevilla ''(Spanish)''
| {{Sort|Andalusia|[[File:Flag of Andalucía.svg|x18px|Andalusia]] [[Andalusia]]}}
| [[List of municipalities in Sevilla|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Soria|[[File:Flag Soria province.svg|x18px|Soria]] '''[[Province of Soria|Soria]]'''}}
| {{Sort|Soria|[[Soria]]}}
| {{Sort|Castile and Leon|[[File:Bandera de Castilla y León.svg|x18px|Castilla y León]] [[Castile and León]]}}
| [[List of municipalities in Soria|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Tarragona|[[File:Diputació copy.jpg|25px|Tarragona]] '''[[Province of Tarragona|Tarragona]]'''}}
| {{Sort|Tarragona|[[Tarragona]]}}
| {{Sort|Catalonia|[[File:Flag of Catalonia.svg|x18px|Catalonia]] [[Catalonia]]}}
| [[List of municipalities in Tarragona|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Teruel|[[File:Teruel (provincia).svg|x18px|Teruel]] '''[[Province of Teruel|Teruel]]'''}}
| {{Sort|Teruel|[[Teruel]]}}
| {{Sort|Aragon|[[File:Flag of Aragon.svg|x18px|Aragon]] [[Aragon]]}}
| [[List of municipalities in Teruel|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Toledo|[[File:Bandera antigua de la provincia de Toledo.svg|x18px|Toledo]] '''[[Province of Toledo|Toledo]]'''}}
| {{Sort|Toledo|[[Toledo, Spain|Toledo]]}}
| {{Sort|Castilla-La Mancha|[[File:Bandera Castilla-La Mancha.svg|x18px|Castilla-La Mancha]] [[Castilla-La Mancha]]}}
| [[List of municipalities in Toledo|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Valencian Community|[[File:Flag of the Valencian Community (2x3).svg|x18px|Valencian Community]] '''[[Province of Valencia|Valencia]]'''}}; '''València''' ''([[Catalan language|Catalan]])''
| {{Sort|Valencia|[[Valencia, Spain|Valencia]]}}; València ''([[Catalan language|Catalan]])''
| {{Sort|Valencian Community|[[File:Flag of the Land of Valencia (official).svg|x18px|Valencia Community]] [[Valencian Community]]}}
| [[List of municipalities in Valencia|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Valladolid|[[File:Bandera de la provincia de Valladolid.svg|x18px|Valladolid]] '''[[Province of Valladolid|Valladolid]]'''}}
| {{Sort|Valladolid|[[Valladolid]]}}
| {{Sort|Castile and Leon|[[File:Bandera de Castilla y León.svg|x18px|Castilla y León]] [[Castile and León]]}}
| [[List of municipalities in Valladolid|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Zamora|[[File:Bandera de Zamora.svg|x18px|Zamora]] '''[[Province of Zamora|Zamora]]'''}}
| {{Sort|Zamora|[[Zamora, Spain|Zamora]]}}
| {{Sort|Castile and Leon|[[File:Bandera de Castilla y León.svg|x18px|Castilla y León]] [[Castile and León]]}}
| [[List of municipalities in Zamora|Municipalities]]
|-
| {{Sort|Zaragoza|[[File:Flag of Zaragoza province (with coat of arms).svg|x18px|Zaragoza]] '''[[Province of Zaragoza|Zaragoza]]'''}}; '''Saragossa''' ''(English)''
| {{Sort|Zaragoza|[[Zaragoza]]}}; Saragossa ''(English)''
| {{Sort|Aragon|[[File:Flag of Aragon.svg|x18px|Aragon]] [[Aragon]]}}
| [[List of municipalities in Zaragoza|Municipalities]]
|}
{{Weather box|location= Madrid (667 m), [[Buen Retiro Park]] in the city centre (1981–2010)
|metric first= Y
|single line= Y
|Jan record high C= 23.1
|Feb record high C= 25.3
|Mar record high C= 30.2
|Apr record high C= 33.5
|May record high C= 38.6
|Jun record high C= 43.1
|Jul record high C= 44.3
|Aug record high C= 44.7
|Sep record high C= 42.2
|Oct record high C= 36
|Nov record high C= 28.9
|Dec record high C= 24.2
|year record high C= 44.7
|Jan high C= 9.8
|Feb high C= 12.0
|Mar high C= 16.3
|Apr high C= 18.2
|May high C= 22.2
|Jun high C= 28.2
|Jul high C= 32.1
|Aug high C= 31.3
|Sep high C= 26.4
|Oct high C= 19.4
|Nov high C= 13.5
|Dec high C= 10.0
|year high C= 19.9
|Jan mean C= 6.3
|Feb mean C= 7.9
|Mar mean C= 11.2
|Apr mean C= 12.9
|May mean C= 16.7
|Jun mean C= 22.2
|Jul mean C= 25.6
|Aug mean C= 25.1
|Sep mean C= 20.9
|Oct mean C= 15.1
|Nov mean C= 9.9
|Dec mean C= 6.9
|year mean C= 15.0
|Jan low C= 2.7
|Feb low C= 3.7
|Mar low C= 6.2
|Apr low C= 7.7
|May low C= 11.3
|Jun low C= 16.1
|Jul low C= 19.0
|Aug low C= 18.8
|Sep low C= 15.4
|Oct low C= 10.7
|Nov low C= 6.3
|Dec low C= 3.6
|year low C= 10.1
|Jan record low C= -7.8
|Feb record low C= -7.5
|Mar record low C= -4.5
|Apr record low C= -1.5
|May record low C= 3.3
|Jun record low C= 7
|Jul record low C= 9.8
|Aug record low C= 8.6
|Sep record low C= 4.1
|Oct record low C= 0.3
|Nov record low C= -3.8
|Dec record low C= -6.5
|year record low C= -7.8
|Jan precipitation mm= 33
|Feb precipitation mm= 35
|Mar precipitation mm= 25
|Apr precipitation mm= 45
|May precipitation mm= 51
|Jun precipitation mm= 21
|Jul precipitation mm= 12
|Aug precipitation mm= 10
|Sep precipitation mm= 22
|Oct precipitation mm= 60
|Nov precipitation mm= 58
|Dec precipitation mm= 51
|year precipitation mm= 421
|Jan precipitation days= 6
|Feb precipitation days= 5
|Mar precipitation days= 4
|Apr precipitation days= 7
|May precipitation days= 7
|Jun precipitation days= 3
|Jul precipitation days= 2
|Aug precipitation days= 2
|Sep precipitation days= 3
|Oct precipitation days= 7
|Nov precipitation days= 7
|Dec precipitation days= 7
|year precipitation days= 59
|unit precipitation days= 1 mm
|Jan sun= 149
|Feb sun= 158
|Mar sun= 211
|Apr sun= 230
|May sun= 268
|Jun sun= 315
|Jul sun= 355
|Aug sun= 332
|Sep sun= 259
|Oct sun= 199
|Nov sun= 144
|Dec sun= 124
|year sun= 2744
|source 1= [[Agencia Estatal de Meteorología]]<ref name=AEMet>{{cite web|url=http://www.aemet.es/es/serviciosclimaticos/datosclimatologicos/valoresclimatologicos?l=3195&k=mad |title=Valores climatológicos normales. Madrid, Retiro) |accessdate=6 March 2018 |publisher=AEMet |date=2018 }}</ref><ref>{{cite web
|url= http://www.aemet.es/en/serviciosclimaticos/datosclimatologicos/efemerides_extremos*?w=0&k=mad&l=3195&datos=det&x=3195&m=1&m=2&m=3&m=4&v=todos
|title= Extreme Values (Jan–Apr), Madrid
|publisher= AEMet
|accessdate= 12 February 2016}}</ref><ref>{{cite web
|url= http://www.aemet.es/en/serviciosclimaticos/datosclimatologicos/efemerides_extremos*?w=0&k=mad&l=3195&datos=det&x=3195&m=5&m=6&m=7&m=8&v=todos
|title= Extreme Values (May–Aug), Madrid
|publisher= AEMet
|accessdate= 12 February 2016}}</ref><ref>{{cite web
|url= http://www.aemet.es/en/serviciosclimaticos/datosclimatologicos/efemerides_extremos*?w=0&k=mad&l=3195&datos=det&x=3195&m=9&m=10&m=11&m=12&v=todos
|title= Extreme Values (Sep–Dec), Madrid
|publisher= AEMet}}</ref>
|date=August 2010}}
{{Weather box|location= [[Madrid-Barajas Airport]] (609 m), in north east Madrid (1981–2010)
|metric first= Y
|single line= Y
|Jan high C= 10.7
|Feb high C= 13.0
|Mar high C= 17.0
|Apr high C= 18.7
|May high C= 23.1
|Jun high C= 29.5
|Jul high C= 33.5
|Aug high C= 32.8
|Sep high C= 27.9
|Oct high C= 21.0
|Nov high C= 14.8
|Dec high C= 10.9
|year high C= 21.1
|Jan mean C= 5.5
|Feb mean C= 7.1
|Mar mean C= 10.2
|Apr mean C= 12.2
|May mean C= 16.2
|Jun mean C= 21.7
|Jul mean C= 25.2
|Aug mean C= 24.7
|Sep mean C= 20.5
|Oct mean C= 14.8
|Nov mean C= 9.4
|Dec mean C= 6.2
|year mean C= 14.5
|Jan low C= 0.2
|Feb low C= 1.2
|Mar low C= 3.5
|Apr low C= 5.7
|May low C= 9.3
|Jun low C= 13.9
|Jul low C= 16.8
|Aug low C= 16.5
|Sep low C= 13.1
|Oct low C= 8.7
|Nov low C= 4.1
|Dec low C= 1.4
|year low C= 7.9
|Jan precipitation mm= 29
|Feb precipitation mm= 32
|Mar precipitation mm= 22
|Apr precipitation mm= 38
|May precipitation mm= 44
|Jun precipitation mm= 22
|Jul precipitation mm= 9
|Aug precipitation mm= 10
|Sep precipitation mm= 24
|Oct precipitation mm= 51
|Nov precipitation mm= 49
|Dec precipitation mm= 42
|year precipitation mm= 371
|Jan precipitation days= 5
|Feb precipitation days= 5
|Mar precipitation days= 4
|Apr precipitation days= 6
|May precipitation days= 7
|Jun precipitation days= 4
|Jul precipitation days= 2
|Aug precipitation days= 2
|Sep precipitation days= 3
|Oct precipitation days= 7
|Nov precipitation days= 6
|Dec precipitation days= 6
|year precipitation days= 55
|unit precipitation days= 1 mm
|Jan sun= 144
|Feb sun= 168
|Mar sun= 224
|Apr sun= 226
|May sun= 258
|Jun sun= 310
|Jul sun= 354
|Aug sun= 329
|Sep sun= 258
|Oct sun= 199
|Nov sun= 151
|Dec sun= 128
|year sun= 2749
|source 1= [[Agencia Estatal de Meteorología]]<ref name=AEMet/>
|date=November 2011}}
{{Weather box|location= [[Cuatro Vientos Airport|Madrid-Cuatro Vientos Airport]], {{convert|8|km|2|abbr=on}} from the city centre <small>(altitude: {{convert|690|m|abbr=off}}, [http://maps.google.es/?q=Est%3AMadrid%2C%20Cuatro%20Vientos%4040.3755555556%2C-3.7861111111&t=p&ll=40.3755555556%2C-3.7861111111&spn=0.182837%2C0.291824&z=11&output=embed satellite view])</small> (1981–2010)
|metric first= Y
|single line= Y
|collapsed = Y
|Jan high C= 10.4
|Feb high C= 12.5
|Mar high C= 16.5
|Apr high C= 18.3
|May high C= 22.6
|Jun high C= 28.9
|Jul high C= 32.8
|Aug high C= 32.2
|Sep high C= 27.3
|Oct high C= 20.4
|Nov high C= 14.3
|Dec high C= 10.7
|year high C= 20.6
|Jan mean C= 6.0
|Feb mean C= 7.6
|Mar mean C= 10.8
|Apr mean C= 12.6
|May mean C= 16.5
|Jun mean C= 22.2
|Jul mean C= 25.6
|Aug mean C= 25.1
|Sep mean C= 21.0
|Oct mean C= 15.2
|Nov mean C= 9.8
|Dec mean C= 6.7
|year mean C= 14.9
|Jan low C= 1.6
|Feb low C= 2.7
|Mar low C= 5.1
|Apr low C= 6.8
|May low C= 10.4
|Jun low C= 15.4
|Jul low C= 18.3
|Aug low C= 18.1
|Sep low C= 14.6
|Oct low C= 9.9
|Nov low C= 5.4
|Dec low C= 2.7
|year low C= 9.3
|Jan precipitation mm= 34
|Feb precipitation mm= 35
|Mar precipitation mm= 25
|Apr precipitation mm= 43
|May precipitation mm= 50
|Jun precipitation mm= 25
|Jul precipitation mm= 12
|Aug precipitation mm= 11
|Sep precipitation mm= 24
|Oct precipitation mm= 60
|Nov precipitation mm= 57
|Dec precipitation mm= 53
|year precipitation mm= 428
|Jan precipitation days= 6
|Feb precipitation days= 5
|Mar precipitation days= 4
|Apr precipitation days= 7
|May precipitation days= 7
|Jun precipitation days= 3
|Jul precipitation days= 2
|Aug precipitation days= 1
|Sep precipitation days= 3
|Oct precipitation days= 7
|Nov precipitation days= 7
|Dec precipitation days= 7
|year precipitation days= 59
|unit precipitation days= 1 mm
|Jan sun= 158
|Feb sun= 173
|Mar sun= 221
|Apr sun= 238
|May sun= 280
|Jun sun= 316
|Jul sun= 364
|Aug sun= 335
|Sep sun= 250
|Oct sun= 203
|Nov sun= 161
|Dec sun= 135
|year sun= 2840
|source 1= [[Agencia Estatal de Meteorología]]<ref>{{cite web|url=http://www.aemet.es/en/conocermas/publicaciones/detalles/guia_resumida_2010 |title=Guía resumida del clima en España (1981–2010) |publisher=AEMet |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140906191642/http://www.aemet.es/en/conocermas/publicaciones/detalles/guia_resumida_2010 |archivedate=6 September 2014 }}</ref>
|date=April 2013}}
==Xogta==
* [https://www.jw.org/en/library/magazines/awake-no2-2017-april/visit-to-spain/ A Visit to Spain]
<div class="reflist4" style="height: 220px; overflow: auto; padding: 3px">
{{Tixraac|3}}
</div>
* [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Spain Commons]
* [[Francisco de Enzinas]]
* [[Luis de León]]
* [[Michael Servetus]]
* [[Alfonso de Zamora]]
{{Dalalka Yurub}}
al39rzce683h7hgsa84z5m951bht9z7
Barasiil
0
5464
239254
239090
2022-08-04T13:30:27Z
Mwasoge
29030
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
|conventional_long_name = Federative Republic of Brazil
|common_name = Brazil
|native_name ={{native name|pt|República Federativa do Brasil|fontsize=70%}}
|image_flag = Flag of Brazil.svg
|alt_flag =
|image_coat = Coat of arms of Brazil.svg
|alt_coat =
|symbol_type = Coat of arms
|other_symbol = {{vunblist |''[[National Seal of Brazil|Selo Nacional do Brasil]]'' |{{small|National Seal of Brazil}} |[[File:National Seal of Brazil (color).svg|100px|link=National Seal of Brazil]]}}
|other_symbol_type = [[Seal (emblem)|National seal]]
|national_motto = {{vunblist |{{native phrase|pt|Ordem e Progresso|italics=on|nolink=on}} |{{small|({{lang-en|"Order and Progress"}})}}}}
|national_anthem = {{vunblist|"[[Brazilian National Anthem|Hino Nacional Brasileiro]]"|{{small|({{lang-en|"Brazilian National Anthem"}})}} |<br /><center>[[File:Hino-Nacional-Brasil-instrumental-mec.ogg|noicon|center]]</center>}}
----
{{vunblist |'''Flag anthem:'''|"[[Brazilian Flag Anthem|Hino à Bandeira Nacional]]"<ref name="HinoBandeira">{{cite web|url=http://www.eb.mil.br/web/midia-eletronica/hino-a-bandeira-nacional |title=Hino à Bandeira Nacional |author=Exército Brasileiro |language=Portuguese |accessdate=29 January 2014 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140222123948/http://www.eb.mil.br/web/midia-eletronica/hino-a-bandeira-nacional |archivedate=22 February 2014 |df= }}</ref>|{{small|({{lang-en|"National Flag Anthem"}})}}|<br /><center>[[File:Brazilian Flag Anthem (Brazilian Army).ogg]]</center>}}
|image_map = BRA orthographic.svg
|alt_map =
|map_caption = {{map caption |location_color=dark green |region=[[South America]] |region_color= grey }}
|capital = [[Brasília]]
|coordinates = {{Coord|15|47|S|47|52|W|type:city}}
|largest_city = [[São Paulo]]<br>{{small|{{coord|23|33|S|46|38|W|display=inline}}}}
|languages_type = Official language<br />{{nobold|and national language}}
|languages = [[Luuqada Boortaqiiska|Boortaqiiska]]<ref>{{cite web |title=Demographics |publisher=Brazilian Government |url=http://www.brasil.gov.br/sobre/brazil/brazil-in-numbers/demographics |accessdate=8 October 2011 |archivedate=17 November 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111117051415/http://www.brasil.gov.br/sobre/brazil/brazil-in-numbers/demographics}}</ref>
|ethnic_groups =
{{vunblist
|47.73% [[Dadka Cad|Caddaan]]
|{{nowrap|43.13% Dhafan}}
|7.61% [[Dadka Madoow]]
|1.09% [[Dadka Aasiya]]
|0.43% [[Dadka asaliga ah]]
}}
|ethnic_groups_year = 2010
|ethnic_groups_ref = <ref name="raca2010">{{cite web |url=http://www.ibge.gov.br/home/estatistica/populacao/censo2010/caracteristicas_da_populacao/tabelas_pdf/tab3.pdf |title=Caracteristicas da População e dos Domicílios do Censo Demográfico 2010 – Cor ou raça |format=PDF |accessdate=7 April 2012}}</ref>
|demonym = Brazilian
|government_type = [[Federalism|Federal]] [[Presidential system|presidential]] [[Constitutionalism|constitutional]] [[republic]]
|leader_title1 = [[Madaxweyne]]
|leader_name1 = [[Jair Bolsonaro]]
|leader_title2 = Madaxweyne ku xigeenka
|leader_name2 = Hamilton Mourão<ref name="auto1">{{cite web |url=https://www.theguardian.com/world/2016/aug/31/dilma-rousseff-impeached-president-brazilian-senate-michel-temer |title=Dilma Rousseff impeached by Brazilian senate |author=Jonathan Watts & Donna Bowater |publisher=The Guardian |accessdate=31 August 2016}}</ref>
|leader_title3 = {{nowrap|[[President of the Chamber of Deputies (Brazil)|Madaxweynaha Rugta Wakiilada]]}}
|leader_name3 = [[Arthur Lira]]
|leader_title4 = [[President of the Federal Senate (Brazil)|Madaxweynaha Guurtida Federaalka]]
|leader_name4 = {{nowrap|[[Rodrigo Pacheco]]}}
|leader_title5 = [[Supreme Federal Court (Brazil)#President|Madaxweynaha maxkamada sare]]
|leader_name5 = [[Luiz Fux]]
|legislature = [[National Congress of Brazil|National Congress]]
|upper_house = [[Federal Senate]]
|lower_house = [[Chamber of Deputies (Brazil)|Chamber of Deputies]]
|sovereignty_type = [[Independence of Brazil|Independence]]
|sovereignty_note = from the [[United Kingdom of Portugal, Brazil and the Algarves]]
|established_event1 = [[Brazilian Independence|Declared]]
|established_date1 = 7 September 1822
|established_event2 = [[Treaty of Rio de Janeiro (1825)|Recognized]]
|established_date2 = 29 August 1825
|established_event3 = [[Proclamation of the Republic (Brazil)|Republic]]
|established_date3 = 15 November 1889
|established_event4 = [[Treaty of Petrópolis]]
|established_date4 = 11 November 1903
|established_event5 = [[Constitution of Brazil|Current constitution]]
|established_date5 = 5 October 1988
|area_km2 = 8515767
|area_label = Total
|area_rank = 5th
|area_sq_mi = 3287597
|percent_water = 0.65
|population_estimate = 209,129,000<ref>[http://www.ibge.gov.br/apps/populacao/projecao/index.html "Brazil"]. IBGE population estimates.</ref>
|population_estimate_year = 2018
|population_estimate_rank = 6th
|population_density_km2 = 25
|population_density_sq_mi = 63
|population_density_rank = 199th
|GDP_PPP = $3.389 trillion<ref name="World Economic Outlook">{{cite web|title=Report for Selected Countries and Subjects|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=87&pr.y=4&sy=2016&ey=2023&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=273%2C223%2C156%2C924%2C922%2C132%2C134%2C534%2C536%2C136%2C186%2C158%2C112%2C542%2C111&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a=|website=www.imf.org|publisher=International Monetary Fund|accessdate=17 April 2018}}</ref>
|GDP_PPP_year = 2018
|GDP_PPP_rank = 8th
|GDP_PPP_per_capita = $16,199<ref name="World Economic Outlook"/>
|GDP_PPP_per_capita_rank = 81th
|GDP_nominal = $2.139 trillion<ref name="World Economic Outlook"/>
|GDP_nominal_year = 2018
|GDP_nominal_rank = 9th
|GDP_nominal_per_capita = $10,224<ref name="World Economic Outlook"/>
|GDP_nominal_per_capita_rank = 65th
}}
[[File:Centro_do_Rio_visto_do_museu_chácara_do_céu.jpg|thumb|right|193px|]]
[[File:Moqueca.jpg|Thumb|right|194px|]]
[[File:Aerea2_maracana.jpg|thumb|right|195px|]]
Dalka '''Brazil''' oo loogu dhawaaqo República Federativa do Brasil waa dal ka soo jeeda bortaqiis, waa dalka shanaad ee ugu balaadhan aduunka ,koofurta amerika iyo dhammaan qaarada laatiin Amerikaba. Dalka brazil waxaa dhinaca bari ka marta badda ATLANTIC OCEAN, oo leh xeeb dhererkeedu tahay 7,491km.
Wuxuuna xuduud kala leeyahay dhinaca waqooyi dalka Venezuela, Guyana, Suriname iyo French Guiana. Dhinaca waqooyi galbeedna waxaa dalka Brazil xuduud uu kala leeyahay daka Columbia. Galbeedna waxaa kaga beegan Bolivia iyo Peru. Sidoo kale dhinaca koofur barina waxuu xuduud kala wadaagaa dalalka ARgentina, iyo Paraguay, halka waqooyi uu ka xiga dalka Urugway. Waxaa la odhan karaa dalka brazil dhammaan xuduud ayuu la leeyahay wadamada waqooyiga marka laga tago ECUADOR iyo Chile.
Dhaqaalaha wadanka Brazil waa wadanka todobaad waxaana door libaax leh ka ciyaaray in dhaqaalaha uu kobco (Brazil’s national development bank (BNDES)), xagga wax iibsiga waa wadanka todobaad Marka laga hadlayo wax soo soorka KAFEEGA waa wadanka ugu weyn ee soo saara Kafeega 150kii sano ee u danbeeyay. Waxey kaloo kordhiyeen joogitaanka suuqyada maaliyadeed iyo badeecooyin waxeyna nasiib u heleen in ay Brazil ay noqoto suuqa afaraad ee ugu weyn baabuurta caalamka.
iyo Liinta. Dalka Brazil ayaa wax dhoofinta caalamka kaga jira darajada 23aad.
Dalka Brazil waa wadanka 2aad dhinaca garoonka diyaaradaha waxaa ka horeeya mareykanka kaliya .
Wuxuu leeyahay Garoono waaweyn oo aad u mashquul badan ku dhawaad 20 milyan oo rakaab ah ayaa sanad walba isticmaala garoonada Brazil.
Dhinaca diinta dadka heysta diinta CATHOLICS dalka Brazil waa 123 million celecelis ahaana waa 64% .waa dadka ugu badan ee heysta diinta catholics hoos ka eeg heerka dadka heysta diimaha dalka Brazil.
Ciidanka Brazil waa ciidanka ugu balaadhan laatiin Amerika waxeyna ka kooban yihiin :Brazilian Army,Brazilian Navy iyo Brazilian Air Force waxeyna guud ahaan yihiin 317,199 oo ah kuwa shaqeeya . Ku darso oo waxey kaloo leeyihiin ciidan loogu yeedho Military police iyo ciidan kale oo loo yaqaan green water
Magaca Brazil wuxuu asal ahaan ka yimid ama ka soo jedaa nuuc ka mid ah geedaha ka bixi jiray Xeebaha wadankaasi waxaana loo yaqaan brazilwood. Dadka boortaqiiska waxey odhan jireen ''pau-brasil.''
Dalka Brazil waxa uu ka kooban yahay 26 gobal iyagoo isugu yimaada Federaal, dhammaan gobalada waxey isugu jiraan gobolo isbaheystay si juquraafi ah. Nidaamka caafimaadka dadweynaha Brazil ayaa loo yaqaan Nidaamka caafimaadka qaranka, waxaa maamula oo bixiya dhammaan dowlada waana wax ay u siman yihiin dadweynaha muwaadiniinta ah si lacag la’aan ah. Walow ay jiraan meelo kale oo si gaar ah loo leeyahay. Dhinaca musuqa ee xeebaha brazil waxaa lagu sheegaa 41 bilyan oo dollar sanadkii waana 69.9% waxeyna wadamada musuqa caalamka kaga jirtaa kaalinta 69aad.
Sida laga soo xigtay dowlada Brazil waxaa jira dhibaatooyin caafimaada oo ay ugu daran yihiin:
* Dhimashada caruurta dalka Brazil waxey gaadhaa 2.51% ilaa 3.77% meelaha ugu badana waa gobalada ku yaala waqooyi bari.
* Dhimashada hooyada uurka leh waa 73.1% marka 100 kun oo caruur ahba dhashaan
* Dhimashada xanuunada leys qaadsiiyo ayaa ah 151.7 dhimasho 100.000 waxaana sababa xanuuno ku dhaca wadnaha,cudurada wareega dhiigga,oo ay wehliso kuwa keena kansarka, iyo kuwa kale oo ku dhinta sababo ka baxsan kuwa aan soo sheegay sida ( shilalka gaadiidka,rabshadaha,iyo is miidaaminta )
* Sanadkii 2002 Brazil waxey xisaabisay in 40% xaalado cudarka duumada Amerika in ay ku haybsatay,ku dhawaad 99% in ay yihiin gobalka LEGAL AMAZON.
'''''DHINACA SAXAAFADA'''''
Dalka Brazil wargeyskii ugu horeeyay waxaa la aasaasay sanadkii 1808dii waxaana laga aasaasay magaalo madaxda wadanka ee RIO DE JANERIO magacii ugu horeeyay uu yeesho wargeyskaa ayaa ahaa THE GAZETA isagoo nuqulkii u horeeyay uu soo baxay bishii september 1808 dii .Dhinaca idaacadda waxaa markii u horeysay dalka Brazil laga hirgeliyay 7dii bishii sebtember sanadkii 1922kii. Waxaana ku xigay sanadkii 1923kii oo la furay idaacadii 2aad oo la odhan jiray radio Society of Riode Janeiro.
Dhinaca Talefeshinka waxaa ugu horeeyay si rasmi ah 18kii september sanadkii 1950 waxaana la odhan jiray TV TUPI. Dalka brazil waa dal ka mid ah kuwa aadka loo booqdo marka laga hadlayo dalxiisyaal sadax sano ka hor dadka booqday waxey gaadhayeen 5 milyan oo booqdayaal waxeyna dadkaasi badankood ka yimaadaan Koofurta ameica lacagta sanadkaa ay ka heleen waxey dhameyd 6 bilion oo doolar .
Luqadda rasmiga ah ee looga hadlo Brazil waa waa bortaqiis.waana wadanka kaliya ee ku hadla qaarada America , xitaa dhaqanka waa dhaqanka boortaqiiska sababtoo ah xidhiidh xoog leh iyo gumeysigii boortaqiiska ayaa sameyn ku yeeshay.
Xagga wax beerashada dalka Barazil dhul ahaan wuxuu beertaa 65,338,000 hektar lacagta ka soo baxda ayaa lagu qiyaasaa sanad kasta 148 billion oo doolar
'''CIYAARAHA'''
Dalka Brazil ciyaarta ugu caansan waa ciyaarta kubbadda cagta, wuxuu koob adduun ku guleystay shan jeer .markii ugu horeysay ee ay koob aduun ku guuleystaan teemkii ka socday Barzil waxey aheyd 1958, waxaa ku xigay 1962, waxaa ku xigay 1970, waxaa ku xigay 1994, waxaana ugu danbeeyay 2002 . sidoo kale mar ayey marti geliyeen koob aduun waana sanadkii 1950kii , waxeyna mar kale martigelin doonaan isla sanadkan 2014. dalkaasi brazil ciyaartoy caalamka caan ka noqotay ayaa ka soo baxday sida ninka Loo boqray ee dhaamanka madow Boqorka Kubadda cagta '''PELE''', sidoo kale waxaa ka soo baxay'''Garrincha,Ronaldo,Roberto carlos,Romario, Ronaldinho,Kaka iyo Neymar.'''
==Xubin==
* [[IADB]]
* [[AIIB]]
* [[Mercosur]] *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Waddnamha degaan Brazil==
* {{Flag|Brazil}} 205,458,000+
* {{Flag|Bangladesh}} 389,000+
* {{Flag|Arab League}} 4.389,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 389,000+
* {{Flag|Japan}} 56,000+
* {{Flag|Great Britain}} 121,000+
* 🇪🇺 Europeans: 138,900+
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|United States}} 221,000+
* {{Flag|China}} PR China; 1,200,000++ [<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
Brazil waa wadan aad u dhaqda lo’da una iibgeeya suuqyada caalamiga ah sanadkii 2005 waxaa la diiwaan geliyay 28 milyan oo neef oo lo ah in la qalay, halka guud ahaana lagu sheegay sanadkasi in 87 milyan oo neef ay haatan diyaar yihiin. Taasi oo ku tuseysa in Brazil ay lo badani joogto , sidoo kale waxaa ku yaala keymo waaweyn. kala badh dalka Brazil waxaa daboola keymo loo yaqaan Amazon ,qaybaha korinta xoolaha iyo beerista Sisinta, qasabka sonkorta, bariiska, tubaakada iyo dhuxusha dhammaan wey beertaan reer Brazil.
Dhinaca caruurta la adoonsado dalka Brazil waa meelha caalamka uu weli uu aad uga jiro , waana wadanka sedexaad ee caruurta la adoonsado waxaa ka horeeya oo kaliya Hindiya, iyo Bangaladesh.!!
Brazil 92% baabuurta taal waa cusab.
==Sido kale fiiri==
* [https://www.jw.org/en/library/magazines/g201312/visit-to-brazil/ A Visit to Brazil]
* [[brazil]]''
* [[mexico]]''
* [[Paraguay]]
{{Dalalka Ameerikada Koonfureed}}
f5rwvtv385qm7k84kaobv3ue6fj86vu
Turkiga
0
8940
239261
239113
2022-08-04T13:53:36Z
Mwasoge
29030
/* waddanmah degaan turkiga */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
|conventional_long_name = Jamhuuriyadda Turkiga
|native_name = Türkiga
|common_name = Turkiga
|national_motto = {{nowrap|{{lang|tr|''[[Sovereignty unconditionally belongs to the Nation|Egemenlik, kayıtsız şartsız Milletindir]]''}},<ref name="motto of Turkey">{{cite web|url=http://www.tbmm.gov.tr/kultursanat/milli_egemenlik.htm|title=Motto|date=23 February 2013|publisher=Gov.tr|accessdate=23 February 2013|ciwaan=Nuqul Archive|archive-date=20 Bisha Labaad 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150220150051/http://www.tbmm.gov.tr/kultursanat/milli_egemenlik.htm|dead-url=yes}}</ref><!--end nowrap:-->}} {{small|"Sovereignty unconditionally belongs to the Nation"}}
|national_anthem = ''[[İstiklal Marşı]]'', {{small|"Independence March"}}
|image_flag = Flag of Turkey.svg
|image_coat =
|symbol_type =
|image_map = Turkey (orthographic projection).svg
|capital = [[Ankara]]
|latd=39 |latm=55 |latNS=N |longd=32 |longm=50 |longEW=E
|largest_city = [[Istanbuul]]<br />{{small|{{coord|41|1|N|28|57|E|display=inline}}}}
|official_languages = [[Af-Turki]]
|demonym = [[Turki]]
|ethnic_groups =
{{Unbulleted list
| 70–75% [[Turki]]
| {{nbsp|6}}18% [[Af-Kurdish]]
| {{nbsp|2}}7–12% qaybo kale
}}
|ethnic_groups_year = {{lower|0.4em|<ref name="cia">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tu.html |title=Turkey |publisher=The World Factbook |accessdate=9 February 2013 |ciwaan=Nuqul Archive |archive-date=20 Bisha Sagaalaad 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170920072149/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tu.html |dead-url=yes }}</ref>}}
|government_type = Dawalad dhexe [[Baarlamaan]] [[Dastuurka turkiga|Dastuuri]] [[Jamhuuriyad]]
|leader_title1 = [[Madaxweyne]]
|leader_name1 = [[Rajab Dayib Erdogaan]]
|leader_title2 = [[Ra'iisul wasaare]]
|leader_name2 = [[Bin cali yildrim]]
|leader_title3 = Gudoomiyaha baarlamaanka
|leader_name3 = [[ismaciil kahraman]]
|leader_title4 = Gudoomiyaha maxkamadda sare
|leader_name4 = [[Haşim Kılıç]]
|legislature = {{nowrap|[[Baarlamaanka Turkiga]]}}
|sovereignty_type = [[Dawlada Cosmaniya|Ka timid]] {{nobold|mid ka mid ah Imbaraatooriyadii cusmaaniyiinta}}
|established_event1 = {{nowrap|[[Heshiiskii Lusaan]]}}
|established_date1 = 24 Luulyo 1923
|established_event2 = {{nowrap|Ku dhwaaqista Jamhuuriyad}}
|established_date2 = 29 Oktoobar 1923
|established_event3 =
|established_date3 =
|area_km2 = 783562 <!--http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/DYB2003/Table03.pdf UN statistics, page 7 (PDF format) -->
|area_sq_mi = 302535 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|area_rank = 37th
|area_magnitude = 1 E11
|percent_water = 1.3
|population_estimate = 79,463,663<ref name="Population of Turkey">{{cite web|url=http://www.tuik.gov.tr/HbGetirHTML.do?id=21507|title=The Results of Address Based Population Registration System, 2015|publisher=[[Turkish Statistical Institute]]|date=28 January 2016|accessdate=28 January 2016|ciwaan=Nuqul Archive|archive-date=26 December 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181226072051/http://www.tuik.gov.tr/jsp/hata/body/hata.jsp;jsessionid=JTj2cjrh8ndRZTxFcL6QJGD7pXf5NjKQ1vJdp6jCGhrfyG1B84dW!1337798150|dead-url=yes}}</ref>
|population_estimate_year = 2016
|population_estimate_rank = 18th
|population_density_km2 = 102
|population_density_sq_mi = 239.8
|population_density_rank = 108th
|GDP_PPP_year = 2012
|GDP_PPP = {{nowrap|$1.358 trilyan<ref name="oecdppp">OECD Data [http://stats.oecd.org/index.aspx?queryid=557 GDP, US $, current prices, current PPPs, millions] {{Wayback|url=http://stats.oecd.org/index.aspx?queryid=557 |date=20141006194908 }}, [[OECD]]. Retrieved 12 August 2013.</ref><ref name="WorldBank">[http://databank.worldbank.org/data/wb/id/8b26dcff The World Bank: World Development Indicators Database. ''Turkey''] Last revised on 12 August 2013.</ref><!--end nowrap:-->}}
|GDP_PPP_rank = 15th
|GDP_PPP_per_capita = $18,348<ref name="WorldBank"/>
|GDP_PPP_per_capita_rank = 54th
|GDP_nominal = {{nowrap|$0.910.257 Trillion<ref name="WorldBank"/><!--end nowrap:-->}}
|GDP_nominal_rank = 17th
|GDP_nominal_year = 2012
|GDP_nominal_per_capita = $10,666<ref name="WorldBank"/>
|GDP_nominal_per_capita_rank = 64nd
|Gini_year = 2010
|Gini_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
|Gini = 40.0 <!--number only-->
|Gini_ref =<ref name="wb-gini">{{cite web |url=http://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI/ |title=Gini Index |publisher=World Bank |accessdate=2 March 2011}}</ref>
|Gini_rank = 58th
|HDI_year = 2013
|HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
|HDI = 0.722 <!--number only-->
|HDI_category = <span style="color:#090;white-space:nowrap;">high</span>
|HDI_ref = <!--Based on the table in the linked article-->
|HDI_rank = 90th
|currency = [[Turkish lira]]<sup>a</sup>
|currency_code = TRY
|time_zone = [[Eastern European Time|EET]]
|utc_offset = +2
|time_zone_DST = [[Eastern European Summer Time|EEST]]
|utc_offset_DST = +3
|date_format = dd/mm/yyyy ([[Anno Domini|AD]])
|drives_on = [[right]]
|calling_code = [[Telephone numbers in Turkey|90]]
|cctld = [[.tr]]
|website = www.turkiye.gov.tr
|footnote_a =
}}
[[w:arc:ܛܘܪܩܝܐ]]
'''Turkiga''' ([[Af-Turki]]: '''Türkiye'''; {{lang-ar|تركيا}}) sida dowliga ah loo yaqaano '''Jamhuuriyada Turkiga''', waa wadan aad u balaadhan waxa uu ku kala yaala labad qaaradood ee [[Aasiya]] iyo [[Yurub]] wadanka.
Turkigu waxa uu xuduud la leeyhay [[Joorjiya]], '''[[Iiraan]]''', [[Armania|Armiiniya]], [[Aserbiijaan|Azrabijan]] dhinaca bari dhinaca koonfur waxa uu xuduud kala leeyahay dalalka, Ciraaq Suuriya iyo bada dhexe dhinaca galbeed waxaa ka xiga wadan giriiga iyo wadanka [[Bulgaria|Bulgaariya]] iyo bada loo yaqaano eeje, dhina waqooyi waxaa ka xiga bada madaw,waxa uu ahaa turkigu mid ay maa musho dawladii cismaaniyuuntu ilaa [[1922]] markaas oo la sameeyay dawladan turkiga ee aynu manta naqaano, dawladaas oo uu sameeyay ninkii la odhan jiray [[Mustafa Kemal Atatürk]]i.
[[File:Ankara Kizilay square.JPG|thumb|right|340px| Ankara, Turquia]].
== Magaca Turkiya ==
Magaca Turkiya waxa uu kasoo jeedaa laba kalmadood oo laysisaaray oo kala ah kalmada Turk oo ah kalmada tilmaamaysa shacab waynaha Turkiga iyo kalmada iye oo ka hadlaysa wexeenaa markaa magacu macna ahaan waxa uu noqonayaa Turkiyadeena.
== Taariikh ==
Wadanka Turkiga intii kahoraysay sanadkii 1922 waxaa maamulaysa [[Dawlada Cosmaniya]]. Kadib markii ay bur burtay [[Dawladii Suluuqiyiinta]] waxa samaysamay Dawladi Sismaaniyiinta.
== Dawladii Cismaniya iyo Sidii ay ku abuurantay ==
Wagas oo hee layeela soo dhmays tiira am.
[[File:Deniz_Baykal_&_Recep_Tayyip_Erdoğan.jpg|thumb|right|200px|]]
== Asalkoodii iyo dawladaasii siday ku abuurantay ==
{| class="wikitable infobox" style="float:right; margin-left:1em;"
|-
! style="background:#f99;" colspan="2"|economicka<ref name="cia">{{Cita web |url= https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/dj.html |título= Djibouti |fechaacceso=20 de julio de 2012 |idioma=inglés |autor= CIA |obra= The World Factbook}}</ref>
|-
|{{Flag|Germany}}||9.6 %
|-
|{{Flag| United Kingdom}}||6.1 %
|-
|{{Flag|United Arab Emirates}}||5.9 %
|-
|{{Flag|Iraq}}||5.6,1 %
|-
|{{Flag|United States}}||5.5 %
|-
|{{Flag|Italy}}||5,.4 %
|-
|Otros||50.0 %
|}
[[File:Urartu.png|thumb|right|400px|Evolucion territòriala d'Urartu entre 743 e 700 av. JC.]]
[[Kitaabka quduska|Qorniinka Quduuska]] ah waxay inoo sheegaan inay webiyada la yiraahdo [[Furaat|Yufraad]] iyo [[Tigris]] (Xiddeqel) ay ka yimaaddeen Ceeden. Beerta Ceeden waxaa loo maleeyaa inay ku taallay meel maanta ah bariga Turki. Runtii, beerta Ceeden adduunka bay ku taallay. Ilaahay Aadan buu abuuray oo wuxuu dejiyay beerta Ceeden “inuu falo oo dhawro.”<ref>[https://www.jw.org/so/wargeysyada/maxaa-cusub/iimaan-run-ah/qasdiga-ilaahay-oo-ku-saabsan-adduunka/ Muxuu Yahay Qasdiga Ilaahay oo ku Saabsan Adduunka?]</ref>.
Waxa ay kasoojeedeen [[cismaaniyiintu.]]. qabiilada.oogooz.oo ah qabiilo kamid ahayd qawmiyada Turkumaanka waxa ay daganaayeen wadanka [[mangooliya]]kadib markii ay mangooliyiintu dhibaato u gyastayn waxa ay u yaaceen xagaas iyo Turkiga waxa ay degeen meesha lagu magacaabo.betyeeniya.oo ku taalaa deegaanka anaadool.ee wadanka Turkiga.waxa ay ahyad xiligii suldaan [[cismaan ardaqal]]. Ama cusmaankii koobaad.markii u horaysay cismaaniyiintu waxa ay lugohooda dhigeen.dhulka looyaqaano bolkaniska.ee katirsan bariga yurub.cismaaniyiintu waxa ay aad usii fideen kadib markii uu dhacay dagaalkii ka dhacay goobta looyaqaano. [[Nikobolis]] oo dhacay sanadii 1389.intaa kadib waxa dhacay dhawr jeer in ay jabaan.laakiin markiidanbe waxa ay lasoonoqdeen haybadoofdii iyo awoodoodii.waxayna aad u xoogaysteen xiligii, [[muraadkii labaad]].oo ahayd.[[1421-1451]]. Kadib waxa cyimi [[suldaan maxamed alfaatix]]. Oo awooday in uu qabsado [[giriiga]] 1453. Waxaan raba in aan wax kabarto turkiga wada nuuce ayaa lomara in tee ayay iguqadane in aan cagaha dhego dalka turkiga casimada Ankara.
==IMF==
'''0.98%'''
==Xubin==
* [[Bsec]] * *
* [[ICSID]] * *
* [[NATO]] * *
* [[Bankiga Aduunka]] * * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
* [[Unionka Mediterraneanka]] * * *
* [[Ururka Iskaashiga Islaamka]] *
[https://www.cnn.com/travel/article/worlds-happiest-countries-2022-wellness/index.html]
==waddanmah degaan turkiga==
* {{Flag|Turkey}} 120,000,000+
* {{Flag|Japan}} 1,340+<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/d/Democracy.htm</ref>
* {{Flag|Bangladesh}} 3,600 000+
* {{Flag|Arab League}} 255,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 25,000+
* 🇪🇺 Europeans: 238,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|Great Britain}} 20,000+
*{{Flag|United States}} 35,000+<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/d/Democracy.htm</ref>
*{{Flag|China}} 95,000++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
* {{Flag|Russian Federation}} 50,000+
<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/d/Democracy.htm</ref>
== sobixitankii.reer.cusmaan ==
Kadib markii uu dhintay arduqal.waxa dhacday in wiilkiisa cismaan halkiisii loomagacaabay.cismaan ibnu ardoqalna waxa uu dhashay.1258.waxaanuu ahaa aasaaskii dawladan.waxa uu kasoojeeday qabiilada qay.awoowgii oo la odhanjiray suliman shaah ayaa waxa uu soo haajiray xagaas iyo.turkiga.waxaanuu dagay turkiga.maadaama oo uu ahaa cusmaan nin hogaaminaya qabeelo dhan markii uu yimi wadanka turkiga waxa ay sifiican isufahmeen cidii markaas halkaas katalinaysay.kadib waxa ay saaxiibtinimo wanaagsani dhex martay isaga iyo calaa adiin.oo ahaa odaygii ama hogaankii halkaas.
Kadib calaa waxa uu suldaan cismaan siiyay.calan cad.oo ahaa calaamd lagu garto raga madaxda ah.
Waxa kale oo uu siiyay.magaca ama naanaysta (bik) laga bilaabo 1289.waxa kale oo uu amray in lacagta lagusoo qoro magaciisaa.waxa kale oo uu u magacaabay hogaamiye qaybkamida ciidamadiisa.
== Bilawgii cismaaniyiinta ==
Suldaankii cismaaniyiinta ugu horeeyay waxa uu ku dhashay magaalada (Sogüt) oo ah meel laga maamulo magaalada wayn ee (bin shahiir)sanadii 1258 kadib markii uu dhintay uldaankii halkaas xukumayay ayaa suldaan cismaan loo dooratay in uu noqdo hogaamiye.taasina waxa ya horseeday in ay bilaabmato dawldii cismaniyiintu.waxa uu suldaan cismaan samaystay dawlad adag iyo ciidan aad u awood badan.waxa uu baabiyiyay oo uu gacanta ku dhigay.dawldii giriiga.kadib dawladiisi waxa ay gaadhay dhul aad u balaadhan.oo ay kamid tahay Soomaaliya.cismaaniyuuntu waxa ay islaamka gaadhsiiyiin.badhtamaha yurub.
== Fiditaankii dawlada cismaniyada ==
Wxa looqaybinkaraa fiditaankii iuyo taariikhdii cismaaniyiinta laba qaybood. qaybta hore waxa ay tahay xilgii horumarka iyo awooda milatari taas oo soo gaadhsiisnayd sanadii 1566 iyo taariikh kale oo ay dawladaasi soo martay xiliyo adag iyo dhibaato siyaasadeed
waxaanay soo gaadhsiisanayd sanadii 1683.
=== Xiligii horumarka iyo awooda (1453–1566) ===
Kadib markii uu dhintay suldaan [[maxamed al-faatex]] waxa xukunka kumurmay labada wiil ee uu katagay laakiin waxa adkaaaday oo loodoortay boqor boqorka la odhan jiray [[baayasiid]] oo ahaa wiil uu katay maxamed al-faatex. kadib walaalkii waxa uu u cararay dhankaas iyo masar halkaas oo uu kaalmo karaadsaday dawladii katalinjiratay masar xiligaas ee [[Dawladii Mamaaliikta]] kadib halkaas wuu katagay oo waxa uu aaday dhanka jsiirada [[Rodes]] halkaas oo uu iskudayay in uu gacansiiyo ciidamdii hogaamiye diimeedka (Knights Hospitaller) iyo dawladaha reer galbeedka
== Taariikhda Turkiga iyo Giriiga ==
Taariikhdu culays miisaan ayey saartaa xiriirka u dhexeeya Giriigga iyo Turkiga. Giriiggu wuxuu qeyb ka ahaa boqortooyadii Cuthmaaniyiinta, taasoo uu Turkigu laf-dhabar u ahaa markii uu ku dhawaaqay madax bannaanidiisa qarnigii 19-aad.
== Dagaalkii Giriigga iyo Turkiga ==
Ciidamadii Turkigu waxay la dagaallameen ciidamada Giriigga ee markaas haystay si ay halkaasi uga soo baxdo Jamhuuriyadda Turkiga sannadkii 1920-kii.
Ilaa tobaneeyadii sano ee la soo dhaafay waxay u muuqatay in labada waddan ciidamadoodu ay isku dhici karaan. Laakiin, hadda dad aad u tiro yar ayaa rumaysan in ay waxaasi dhici karaan, xitaa haddii uu kala shaki ku kala dhex jiro labada shacbi.
==UN Tiro==
'''792'''
===Dadaalka saaxiibtinnimo===
Labada Dawladdadood ee labada dal ee Giriigga iyo Turkigu aad bey u shaqeeyeen si uu mid kasta saaxiibtinnimo uga kasbado midka kale, taasoo weliba sii baahday kaalmadii uu mid kasta siiyey midka kale markii ay dhul-gariirradu ka dheceen halkaasi sannadkii 1999.
Laakiin, haddana weli waxaa jira waxooga mushkilado ah. Jasiiradda qeybsan ee Qubrus ayaa hadda ah meesha ay ka soo burqato dhibaatada u dhexeysa labada dal, waxaana jira arrin si weyn la isugu khilaafsan yahay oo ah jawiga iyo xuquuqda dhul ee badda Aegean-ka taasoo kala qeybisa labada dal, laakiin haddana diblomaasiyiinta labada dal aad bey ugu rajo weyn yihiin kulankooda soo socda.
===Rabitaanka Turkiga===
Ganacsiga, rabitaanka Turkiga uu ku doonayo in uu ku biiro Midowga Yurub, iyo mustaqbalka Qubrus kaddib markii bishii hore lagu guul-darreystay aftidii lagu mideyn lahaa, ayaa waxaa laga yaabaa in ay ugu waaweyn yihiin waxyaabaha ay ka wada hadli doonaan.
===Khilaafka xaggee buu ka imaan karaa?===
Qeyb rasmi ah oo ka mid ah booqashada ayaa laga yaabaa in la isku khilaafo. Maalinta Sabtida ah ee soo socota, Mr Erdogan, ayaa Thrace ku booqan doona Bariga Giriigga, meeshasina waxaa deggan ilaa boqol kun oo shacab ah oo ku hadla afka Turkiga, kuwaasoo ka soo haray shacabkii la is-weydaarsaday sannadkii 1920-kii. Qaar badan oo ka mid ah kuwaasi waxay ku baaqaan in la aqoonsado sugnaantooda Turkinnimo, taasoo ay iska diiddo Dawladda Giriigga.
[[File:Galata Bridge, Istanbul (Constantinople).jpg|thumb|right|400px|19. yüzyıl sonlarında [[Galata Köprüsü]] ve arka planda [[Valide Sultan Camii|Yeni Cami]], İstanbul.]]]
== Deegaanka ==
Turkiya waxa ay ka koobantahay labada qaaradood ee [[Yurub]] iyo [[Aasiya]] laakiin intabadan dhulka wadanka yurkigu waxa uu kuyaalaa qaarada Aasiya. wadanka Turkiya wqaxa uu kufiadhiyaa dhula gaadhaya ilaa 783,562 oo iskuweera
== Tirada Dadka ==
Markii ugu horaysay ee tirakoob lagusameeyaa waxa ay ahayd sanadkii 2009 markaas oo ay dadku noqdeen ilaa 67,803,927
== Diinta ==
* [[Islaam]]|| 96.1%
* [[Bilaadiin]] 3.2%
* [[Masiixiyad]] 0.6%
* Qaarkale 0.1
== Ciidamada ==
Ciidamada wadanka turkiya waxa ay ka koobanyihiin ciidamada cirka Dhulka iyo badda.xiliga nabada waxa lagutilmaamaa in ay hoos yimaadsaan wasaarada aramiha gudaha. Intaa waxaa dheer ciidamada booliska iyo jandarmaariga oo xiliga dagaalkana waxa ay hoostagaan wasaarada difaaca,ciidamada Turkigu waa ciidanka labaad ee kujira [[Gaashaanbuurta NATO]] marka maraykanka lagayimaado.ciidamada turkiga waxaa laguqiyaasaa in kabadan hal milyan iyo badh.qofkasta oo turkiya waxa qasab ku ah in uu soo maro adeega ciidanimo sadex todobaad ilaa 18 bilood.
== Luqada Turkiga ==
laqada Turkiga waa mid kamida luqadaha turkiga ee looyaqaano in ay yihiin amaba kasoo jeedaan bah luqeedaka looyaqaano [[Altis]]
intii ka horaysay waxa afka turkiga lagu qorui jiray farta carabiga.waxaana luqadaas u badanaa kalmado kasoo jeeda Faaris iyo carabi.laakiin Jamhuuriyiintii talada lawareegtay ee uu madaxda u ahaa [[Mustafa Kemal Atatürk]], ayaa kadanbeeyay in afka Turkiga lagu qoro farta laatiinka ah ee maanta loo isticmaalo.daadka kuhadla luqada turkiga waxa lagu qiyaasaa ilaa 130 milyan oo qof oo kukal nool in kabadan ilaa 15 wadan.
* [[Aquila Synope]]
<gallery>
File:Hattusa.temple1.jpg|Vestigis dau Grand Temple (temple 1) de la vila bassa de [[Hattusa]].
File:Ruins of Gordion 3.JPG|Vestigis de [[Gordion]] qu'èra la [[capitala]] de [[Frígia]].
File:Prytaneion 1.jpg|Vestigis d'un temple grèc a Efèsa.
File:Pergamon - 01.jpg|Vestigis d'un temple dedicat a Trajan a [[Pergama]].
File:Mastara-v-vgn04.jpg|Glèisa bizantina d'[[Armenia]].
File:Aya sofya.jpg|Catedrala Santa Sofia bastida per lei Bizantins e transformada en [[mosqueta]] per leis Otomans.
File:Akdamar kirche.jpg|Glèisa bizantina dins la region dau [[lac de Van]].
File:Kariye.JPG|Glèisa bizantina dins [[Constantinòple]].
File:YesilCami Iznik 920.jpg|[[Mosqueta Vèrda]] d'estile otoman bastida a Bursa (fin dau sègle XIV).
File:Selimiye Mosque, Dome.jpg|Dòma de la [[Mosqueta Selimiye]] d'Edirne (sègle XVI).
File:Blue Mosque Courtyard Dusk Wikimedia Commons.jpg|[[Mosqueta Blava]] d'estile otoman a [[Istambul]] (començament dau sègle XVII).
File:İstanbul 4946.jpg|[[Mosqueta Nusretiye]] d'estile barròc otoman (començament dau sègle XIX).
File:Dolmabahce, Istanbul, Turchia.JPG|[[Palais Dolmabahçe]] que mescla leis estiles barròc, rococò e neoclassic (mitat dau sègle XIX).
File:DolmabahceMainGate.JPG|Intrada dau [[Palais Dolmabahçe]].
</gallery>
<gallery>
File:Flag of Turkey.svg|Drapèu oficiau de Turquia oficialament adoptat en [[1936]].
File:Ottoman flag.svg|Drapèu [[Empèri Otoman|otoman]] a l'origina dau drapèu turc actuau.
File:Flag of the Ottoman Empire (1517-1844).svg|Drapèu otoman mesclant vèrd e roge ambé tres creissent ([[1517]]-[[1844]]).
File:Naval Ensign of the Ottoman Empire (1453–1793).svg|Drapèu de la flòta otomana de [[1453]] a [[1793]].
File:BattleOfHoms1299.JPG|Utilizacion d'un drapèu roge amb estela e luna per de soudats turcs en [[1299]].
File:Emblem of the Republic of Turkey.svg|Blason actuau utilizat per la diplomacia turca.
File:Seal of the Turkish Parliament (Türkiye Büyük Millet Meclisi).svg|Blason de la Granda Assemblada nacionala.
File:Turkey emblem round.png|Blason utilizat dins certanei documents oficiaus e per leis equipas esportivas.
File:Insigne Turciae.svg|Blason prepausat en [[1925]] mai que foguèt adoptat oficialament.
</gallery>
==sido kale fiiri==
* [[Wulfila]]
* [[Theodotion]]
* [[Romania]]
* [[Russia]]
* [[Bulgaria]]
{{Dalalka Yurub}}
== Tixraac ==
* [https://www.jw.org/en/library/magazines/w20040715/Cappadocia-Where-People-Lived-in-Dwellings-Carved-by-Wind-and-Water/ Cappadocia—Where People Lived in Dwellings Carved by Wind and Water]
<references />
k009sdfclaqf3avumqvubq1azyxppuf
239280
239261
2022-08-05T10:42:08Z
70.50.138.211
/* waddanmah degaan turkiga */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
|conventional_long_name = Jamhuuriyadda Turkiga
|native_name = Türkiga
|common_name = Turkiga
|national_motto = {{nowrap|{{lang|tr|''[[Sovereignty unconditionally belongs to the Nation|Egemenlik, kayıtsız şartsız Milletindir]]''}},<ref name="motto of Turkey">{{cite web|url=http://www.tbmm.gov.tr/kultursanat/milli_egemenlik.htm|title=Motto|date=23 February 2013|publisher=Gov.tr|accessdate=23 February 2013|ciwaan=Nuqul Archive|archive-date=20 Bisha Labaad 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150220150051/http://www.tbmm.gov.tr/kultursanat/milli_egemenlik.htm|dead-url=yes}}</ref><!--end nowrap:-->}} {{small|"Sovereignty unconditionally belongs to the Nation"}}
|national_anthem = ''[[İstiklal Marşı]]'', {{small|"Independence March"}}
|image_flag = Flag of Turkey.svg
|image_coat =
|symbol_type =
|image_map = Turkey (orthographic projection).svg
|capital = [[Ankara]]
|latd=39 |latm=55 |latNS=N |longd=32 |longm=50 |longEW=E
|largest_city = [[Istanbuul]]<br />{{small|{{coord|41|1|N|28|57|E|display=inline}}}}
|official_languages = [[Af-Turki]]
|demonym = [[Turki]]
|ethnic_groups =
{{Unbulleted list
| 70–75% [[Turki]]
| {{nbsp|6}}18% [[Af-Kurdish]]
| {{nbsp|2}}7–12% qaybo kale
}}
|ethnic_groups_year = {{lower|0.4em|<ref name="cia">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tu.html |title=Turkey |publisher=The World Factbook |accessdate=9 February 2013 |ciwaan=Nuqul Archive |archive-date=20 Bisha Sagaalaad 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170920072149/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tu.html |dead-url=yes }}</ref>}}
|government_type = Dawalad dhexe [[Baarlamaan]] [[Dastuurka turkiga|Dastuuri]] [[Jamhuuriyad]]
|leader_title1 = [[Madaxweyne]]
|leader_name1 = [[Rajab Dayib Erdogaan]]
|leader_title2 = [[Ra'iisul wasaare]]
|leader_name2 = [[Bin cali yildrim]]
|leader_title3 = Gudoomiyaha baarlamaanka
|leader_name3 = [[ismaciil kahraman]]
|leader_title4 = Gudoomiyaha maxkamadda sare
|leader_name4 = [[Haşim Kılıç]]
|legislature = {{nowrap|[[Baarlamaanka Turkiga]]}}
|sovereignty_type = [[Dawlada Cosmaniya|Ka timid]] {{nobold|mid ka mid ah Imbaraatooriyadii cusmaaniyiinta}}
|established_event1 = {{nowrap|[[Heshiiskii Lusaan]]}}
|established_date1 = 24 Luulyo 1923
|established_event2 = {{nowrap|Ku dhwaaqista Jamhuuriyad}}
|established_date2 = 29 Oktoobar 1923
|established_event3 =
|established_date3 =
|area_km2 = 783562 <!--http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/DYB2003/Table03.pdf UN statistics, page 7 (PDF format) -->
|area_sq_mi = 302535 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|area_rank = 37th
|area_magnitude = 1 E11
|percent_water = 1.3
|population_estimate = 79,463,663<ref name="Population of Turkey">{{cite web|url=http://www.tuik.gov.tr/HbGetirHTML.do?id=21507|title=The Results of Address Based Population Registration System, 2015|publisher=[[Turkish Statistical Institute]]|date=28 January 2016|accessdate=28 January 2016|ciwaan=Nuqul Archive|archive-date=26 December 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181226072051/http://www.tuik.gov.tr/jsp/hata/body/hata.jsp;jsessionid=JTj2cjrh8ndRZTxFcL6QJGD7pXf5NjKQ1vJdp6jCGhrfyG1B84dW!1337798150|dead-url=yes}}</ref>
|population_estimate_year = 2016
|population_estimate_rank = 18th
|population_density_km2 = 102
|population_density_sq_mi = 239.8
|population_density_rank = 108th
|GDP_PPP_year = 2012
|GDP_PPP = {{nowrap|$1.358 trilyan<ref name="oecdppp">OECD Data [http://stats.oecd.org/index.aspx?queryid=557 GDP, US $, current prices, current PPPs, millions] {{Wayback|url=http://stats.oecd.org/index.aspx?queryid=557 |date=20141006194908 }}, [[OECD]]. Retrieved 12 August 2013.</ref><ref name="WorldBank">[http://databank.worldbank.org/data/wb/id/8b26dcff The World Bank: World Development Indicators Database. ''Turkey''] Last revised on 12 August 2013.</ref><!--end nowrap:-->}}
|GDP_PPP_rank = 15th
|GDP_PPP_per_capita = $18,348<ref name="WorldBank"/>
|GDP_PPP_per_capita_rank = 54th
|GDP_nominal = {{nowrap|$0.910.257 Trillion<ref name="WorldBank"/><!--end nowrap:-->}}
|GDP_nominal_rank = 17th
|GDP_nominal_year = 2012
|GDP_nominal_per_capita = $10,666<ref name="WorldBank"/>
|GDP_nominal_per_capita_rank = 64nd
|Gini_year = 2010
|Gini_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
|Gini = 40.0 <!--number only-->
|Gini_ref =<ref name="wb-gini">{{cite web |url=http://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI/ |title=Gini Index |publisher=World Bank |accessdate=2 March 2011}}</ref>
|Gini_rank = 58th
|HDI_year = 2013
|HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
|HDI = 0.722 <!--number only-->
|HDI_category = <span style="color:#090;white-space:nowrap;">high</span>
|HDI_ref = <!--Based on the table in the linked article-->
|HDI_rank = 90th
|currency = [[Turkish lira]]<sup>a</sup>
|currency_code = TRY
|time_zone = [[Eastern European Time|EET]]
|utc_offset = +2
|time_zone_DST = [[Eastern European Summer Time|EEST]]
|utc_offset_DST = +3
|date_format = dd/mm/yyyy ([[Anno Domini|AD]])
|drives_on = [[right]]
|calling_code = [[Telephone numbers in Turkey|90]]
|cctld = [[.tr]]
|website = www.turkiye.gov.tr
|footnote_a =
}}
[[w:arc:ܛܘܪܩܝܐ]]
'''Turkiga''' ([[Af-Turki]]: '''Türkiye'''; {{lang-ar|تركيا}}) sida dowliga ah loo yaqaano '''Jamhuuriyada Turkiga''', waa wadan aad u balaadhan waxa uu ku kala yaala labad qaaradood ee [[Aasiya]] iyo [[Yurub]] wadanka.
Turkigu waxa uu xuduud la leeyhay [[Joorjiya]], '''[[Iiraan]]''', [[Armania|Armiiniya]], [[Aserbiijaan|Azrabijan]] dhinaca bari dhinaca koonfur waxa uu xuduud kala leeyahay dalalka, Ciraaq Suuriya iyo bada dhexe dhinaca galbeed waxaa ka xiga wadan giriiga iyo wadanka [[Bulgaria|Bulgaariya]] iyo bada loo yaqaano eeje, dhina waqooyi waxaa ka xiga bada madaw,waxa uu ahaa turkigu mid ay maa musho dawladii cismaaniyuuntu ilaa [[1922]] markaas oo la sameeyay dawladan turkiga ee aynu manta naqaano, dawladaas oo uu sameeyay ninkii la odhan jiray [[Mustafa Kemal Atatürk]]i.
[[File:Ankara Kizilay square.JPG|thumb|right|340px| Ankara, Turquia]].
== Magaca Turkiya ==
Magaca Turkiya waxa uu kasoo jeedaa laba kalmadood oo laysisaaray oo kala ah kalmada Turk oo ah kalmada tilmaamaysa shacab waynaha Turkiga iyo kalmada iye oo ka hadlaysa wexeenaa markaa magacu macna ahaan waxa uu noqonayaa Turkiyadeena.
== Taariikh ==
Wadanka Turkiga intii kahoraysay sanadkii 1922 waxaa maamulaysa [[Dawlada Cosmaniya]]. Kadib markii ay bur burtay [[Dawladii Suluuqiyiinta]] waxa samaysamay Dawladi Sismaaniyiinta.
== Dawladii Cismaniya iyo Sidii ay ku abuurantay ==
Wagas oo hee layeela soo dhmays tiira am.
[[File:Deniz_Baykal_&_Recep_Tayyip_Erdoğan.jpg|thumb|right|200px|]]
== Asalkoodii iyo dawladaasii siday ku abuurantay ==
{| class="wikitable infobox" style="float:right; margin-left:1em;"
|-
! style="background:#f99;" colspan="2"|economicka<ref name="cia">{{Cita web |url= https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/dj.html |título= Djibouti |fechaacceso=20 de julio de 2012 |idioma=inglés |autor= CIA |obra= The World Factbook}}</ref>
|-
|{{Flag|Germany}}||9.6 %
|-
|{{Flag| United Kingdom}}||6.1 %
|-
|{{Flag|United Arab Emirates}}||5.9 %
|-
|{{Flag|Iraq}}||5.6,1 %
|-
|{{Flag|United States}}||5.5 %
|-
|{{Flag|Italy}}||5,.4 %
|-
|Otros||50.0 %
|}
[[File:Urartu.png|thumb|right|400px|Evolucion territòriala d'Urartu entre 743 e 700 av. JC.]]
[[Kitaabka quduska|Qorniinka Quduuska]] ah waxay inoo sheegaan inay webiyada la yiraahdo [[Furaat|Yufraad]] iyo [[Tigris]] (Xiddeqel) ay ka yimaaddeen Ceeden. Beerta Ceeden waxaa loo maleeyaa inay ku taallay meel maanta ah bariga Turki. Runtii, beerta Ceeden adduunka bay ku taallay. Ilaahay Aadan buu abuuray oo wuxuu dejiyay beerta Ceeden “inuu falo oo dhawro.”<ref>[https://www.jw.org/so/wargeysyada/maxaa-cusub/iimaan-run-ah/qasdiga-ilaahay-oo-ku-saabsan-adduunka/ Muxuu Yahay Qasdiga Ilaahay oo ku Saabsan Adduunka?]</ref>.
Waxa ay kasoojeedeen [[cismaaniyiintu.]]. qabiilada.oogooz.oo ah qabiilo kamid ahayd qawmiyada Turkumaanka waxa ay daganaayeen wadanka [[mangooliya]]kadib markii ay mangooliyiintu dhibaato u gyastayn waxa ay u yaaceen xagaas iyo Turkiga waxa ay degeen meesha lagu magacaabo.betyeeniya.oo ku taalaa deegaanka anaadool.ee wadanka Turkiga.waxa ay ahyad xiligii suldaan [[cismaan ardaqal]]. Ama cusmaankii koobaad.markii u horaysay cismaaniyiintu waxa ay lugohooda dhigeen.dhulka looyaqaano bolkaniska.ee katirsan bariga yurub.cismaaniyiintu waxa ay aad usii fideen kadib markii uu dhacay dagaalkii ka dhacay goobta looyaqaano. [[Nikobolis]] oo dhacay sanadii 1389.intaa kadib waxa dhacay dhawr jeer in ay jabaan.laakiin markiidanbe waxa ay lasoonoqdeen haybadoofdii iyo awoodoodii.waxayna aad u xoogaysteen xiligii, [[muraadkii labaad]].oo ahayd.[[1421-1451]]. Kadib waxa cyimi [[suldaan maxamed alfaatix]]. Oo awooday in uu qabsado [[giriiga]] 1453. Waxaan raba in aan wax kabarto turkiga wada nuuce ayaa lomara in tee ayay iguqadane in aan cagaha dhego dalka turkiga casimada Ankara.
==IMF==
'''0.98%'''
==Xubin==
* [[Bsec]] * *
* [[ICSID]] * *
* [[NATO]] * *
* [[Bankiga Aduunka]] * * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
* [[Unionka Mediterraneanka]] * * *
* [[Ururka Iskaashiga Islaamka]] *
[https://www.cnn.com/travel/article/worlds-happiest-countries-2022-wellness/index.html]
==waddanmah degaan turkiga==
* {{Flag|Turkey}} 120,000,000+
* {{Flag|Japan}} 1,350+<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/d/Democracy.htm</ref>
* * {{Flag|Brazil}} 13,500+
* {{Flag|Bangladesh}} 13,500+
* {{Flag|Arab League}} 255,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 25,000+
* 🇪🇺 Europeans: 238,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|Great Britain}} 20,000+
*{{Flag|United States}} 35,000+<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/d/Democracy.htm</ref>
*{{Flag|China}} 95,000++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
* {{Flag|Russian Federation}} 50,000+
<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/d/Democracy.htm</ref>
== sobixitankii.reer.cusmaan ==
Kadib markii uu dhintay arduqal.waxa dhacday in wiilkiisa cismaan halkiisii loomagacaabay.cismaan ibnu ardoqalna waxa uu dhashay.1258.waxaanuu ahaa aasaaskii dawladan.waxa uu kasoojeeday qabiilada qay.awoowgii oo la odhanjiray suliman shaah ayaa waxa uu soo haajiray xagaas iyo.turkiga.waxaanuu dagay turkiga.maadaama oo uu ahaa cusmaan nin hogaaminaya qabeelo dhan markii uu yimi wadanka turkiga waxa ay sifiican isufahmeen cidii markaas halkaas katalinaysay.kadib waxa ay saaxiibtinimo wanaagsani dhex martay isaga iyo calaa adiin.oo ahaa odaygii ama hogaankii halkaas.
Kadib calaa waxa uu suldaan cismaan siiyay.calan cad.oo ahaa calaamd lagu garto raga madaxda ah.
Waxa kale oo uu siiyay.magaca ama naanaysta (bik) laga bilaabo 1289.waxa kale oo uu amray in lacagta lagusoo qoro magaciisaa.waxa kale oo uu u magacaabay hogaamiye qaybkamida ciidamadiisa.
== Bilawgii cismaaniyiinta ==
Suldaankii cismaaniyiinta ugu horeeyay waxa uu ku dhashay magaalada (Sogüt) oo ah meel laga maamulo magaalada wayn ee (bin shahiir)sanadii 1258 kadib markii uu dhintay uldaankii halkaas xukumayay ayaa suldaan cismaan loo dooratay in uu noqdo hogaamiye.taasina waxa ya horseeday in ay bilaabmato dawldii cismaniyiintu.waxa uu suldaan cismaan samaystay dawlad adag iyo ciidan aad u awood badan.waxa uu baabiyiyay oo uu gacanta ku dhigay.dawldii giriiga.kadib dawladiisi waxa ay gaadhay dhul aad u balaadhan.oo ay kamid tahay Soomaaliya.cismaaniyuuntu waxa ay islaamka gaadhsiiyiin.badhtamaha yurub.
== Fiditaankii dawlada cismaniyada ==
Wxa looqaybinkaraa fiditaankii iuyo taariikhdii cismaaniyiinta laba qaybood. qaybta hore waxa ay tahay xilgii horumarka iyo awooda milatari taas oo soo gaadhsiisnayd sanadii 1566 iyo taariikh kale oo ay dawladaasi soo martay xiliyo adag iyo dhibaato siyaasadeed
waxaanay soo gaadhsiisanayd sanadii 1683.
=== Xiligii horumarka iyo awooda (1453–1566) ===
Kadib markii uu dhintay suldaan [[maxamed al-faatex]] waxa xukunka kumurmay labada wiil ee uu katagay laakiin waxa adkaaaday oo loodoortay boqor boqorka la odhan jiray [[baayasiid]] oo ahaa wiil uu katay maxamed al-faatex. kadib walaalkii waxa uu u cararay dhankaas iyo masar halkaas oo uu kaalmo karaadsaday dawladii katalinjiratay masar xiligaas ee [[Dawladii Mamaaliikta]] kadib halkaas wuu katagay oo waxa uu aaday dhanka jsiirada [[Rodes]] halkaas oo uu iskudayay in uu gacansiiyo ciidamdii hogaamiye diimeedka (Knights Hospitaller) iyo dawladaha reer galbeedka
== Taariikhda Turkiga iyo Giriiga ==
Taariikhdu culays miisaan ayey saartaa xiriirka u dhexeeya Giriigga iyo Turkiga. Giriiggu wuxuu qeyb ka ahaa boqortooyadii Cuthmaaniyiinta, taasoo uu Turkigu laf-dhabar u ahaa markii uu ku dhawaaqay madax bannaanidiisa qarnigii 19-aad.
== Dagaalkii Giriigga iyo Turkiga ==
Ciidamadii Turkigu waxay la dagaallameen ciidamada Giriigga ee markaas haystay si ay halkaasi uga soo baxdo Jamhuuriyadda Turkiga sannadkii 1920-kii.
Ilaa tobaneeyadii sano ee la soo dhaafay waxay u muuqatay in labada waddan ciidamadoodu ay isku dhici karaan. Laakiin, hadda dad aad u tiro yar ayaa rumaysan in ay waxaasi dhici karaan, xitaa haddii uu kala shaki ku kala dhex jiro labada shacbi.
==UN Tiro==
'''792'''
===Dadaalka saaxiibtinnimo===
Labada Dawladdadood ee labada dal ee Giriigga iyo Turkigu aad bey u shaqeeyeen si uu mid kasta saaxiibtinnimo uga kasbado midka kale, taasoo weliba sii baahday kaalmadii uu mid kasta siiyey midka kale markii ay dhul-gariirradu ka dheceen halkaasi sannadkii 1999.
Laakiin, haddana weli waxaa jira waxooga mushkilado ah. Jasiiradda qeybsan ee Qubrus ayaa hadda ah meesha ay ka soo burqato dhibaatada u dhexeysa labada dal, waxaana jira arrin si weyn la isugu khilaafsan yahay oo ah jawiga iyo xuquuqda dhul ee badda Aegean-ka taasoo kala qeybisa labada dal, laakiin haddana diblomaasiyiinta labada dal aad bey ugu rajo weyn yihiin kulankooda soo socda.
===Rabitaanka Turkiga===
Ganacsiga, rabitaanka Turkiga uu ku doonayo in uu ku biiro Midowga Yurub, iyo mustaqbalka Qubrus kaddib markii bishii hore lagu guul-darreystay aftidii lagu mideyn lahaa, ayaa waxaa laga yaabaa in ay ugu waaweyn yihiin waxyaabaha ay ka wada hadli doonaan.
===Khilaafka xaggee buu ka imaan karaa?===
Qeyb rasmi ah oo ka mid ah booqashada ayaa laga yaabaa in la isku khilaafo. Maalinta Sabtida ah ee soo socota, Mr Erdogan, ayaa Thrace ku booqan doona Bariga Giriigga, meeshasina waxaa deggan ilaa boqol kun oo shacab ah oo ku hadla afka Turkiga, kuwaasoo ka soo haray shacabkii la is-weydaarsaday sannadkii 1920-kii. Qaar badan oo ka mid ah kuwaasi waxay ku baaqaan in la aqoonsado sugnaantooda Turkinnimo, taasoo ay iska diiddo Dawladda Giriigga.
[[File:Galata Bridge, Istanbul (Constantinople).jpg|thumb|right|400px|19. yüzyıl sonlarında [[Galata Köprüsü]] ve arka planda [[Valide Sultan Camii|Yeni Cami]], İstanbul.]]]
== Deegaanka ==
Turkiya waxa ay ka koobantahay labada qaaradood ee [[Yurub]] iyo [[Aasiya]] laakiin intabadan dhulka wadanka yurkigu waxa uu kuyaalaa qaarada Aasiya. wadanka Turkiya wqaxa uu kufiadhiyaa dhula gaadhaya ilaa 783,562 oo iskuweera
== Tirada Dadka ==
Markii ugu horaysay ee tirakoob lagusameeyaa waxa ay ahayd sanadkii 2009 markaas oo ay dadku noqdeen ilaa 67,803,927
== Diinta ==
* [[Islaam]]|| 96.1%
* [[Bilaadiin]] 3.2%
* [[Masiixiyad]] 0.6%
* Qaarkale 0.1
== Ciidamada ==
Ciidamada wadanka turkiya waxa ay ka koobanyihiin ciidamada cirka Dhulka iyo badda.xiliga nabada waxa lagutilmaamaa in ay hoos yimaadsaan wasaarada aramiha gudaha. Intaa waxaa dheer ciidamada booliska iyo jandarmaariga oo xiliga dagaalkana waxa ay hoostagaan wasaarada difaaca,ciidamada Turkigu waa ciidanka labaad ee kujira [[Gaashaanbuurta NATO]] marka maraykanka lagayimaado.ciidamada turkiga waxaa laguqiyaasaa in kabadan hal milyan iyo badh.qofkasta oo turkiya waxa qasab ku ah in uu soo maro adeega ciidanimo sadex todobaad ilaa 18 bilood.
== Luqada Turkiga ==
laqada Turkiga waa mid kamida luqadaha turkiga ee looyaqaano in ay yihiin amaba kasoo jeedaan bah luqeedaka looyaqaano [[Altis]]
intii ka horaysay waxa afka turkiga lagu qorui jiray farta carabiga.waxaana luqadaas u badanaa kalmado kasoo jeeda Faaris iyo carabi.laakiin Jamhuuriyiintii talada lawareegtay ee uu madaxda u ahaa [[Mustafa Kemal Atatürk]], ayaa kadanbeeyay in afka Turkiga lagu qoro farta laatiinka ah ee maanta loo isticmaalo.daadka kuhadla luqada turkiga waxa lagu qiyaasaa ilaa 130 milyan oo qof oo kukal nool in kabadan ilaa 15 wadan.
* [[Aquila Synope]]
<gallery>
File:Hattusa.temple1.jpg|Vestigis dau Grand Temple (temple 1) de la vila bassa de [[Hattusa]].
File:Ruins of Gordion 3.JPG|Vestigis de [[Gordion]] qu'èra la [[capitala]] de [[Frígia]].
File:Prytaneion 1.jpg|Vestigis d'un temple grèc a Efèsa.
File:Pergamon - 01.jpg|Vestigis d'un temple dedicat a Trajan a [[Pergama]].
File:Mastara-v-vgn04.jpg|Glèisa bizantina d'[[Armenia]].
File:Aya sofya.jpg|Catedrala Santa Sofia bastida per lei Bizantins e transformada en [[mosqueta]] per leis Otomans.
File:Akdamar kirche.jpg|Glèisa bizantina dins la region dau [[lac de Van]].
File:Kariye.JPG|Glèisa bizantina dins [[Constantinòple]].
File:YesilCami Iznik 920.jpg|[[Mosqueta Vèrda]] d'estile otoman bastida a Bursa (fin dau sègle XIV).
File:Selimiye Mosque, Dome.jpg|Dòma de la [[Mosqueta Selimiye]] d'Edirne (sègle XVI).
File:Blue Mosque Courtyard Dusk Wikimedia Commons.jpg|[[Mosqueta Blava]] d'estile otoman a [[Istambul]] (començament dau sègle XVII).
File:İstanbul 4946.jpg|[[Mosqueta Nusretiye]] d'estile barròc otoman (començament dau sègle XIX).
File:Dolmabahce, Istanbul, Turchia.JPG|[[Palais Dolmabahçe]] que mescla leis estiles barròc, rococò e neoclassic (mitat dau sègle XIX).
File:DolmabahceMainGate.JPG|Intrada dau [[Palais Dolmabahçe]].
</gallery>
<gallery>
File:Flag of Turkey.svg|Drapèu oficiau de Turquia oficialament adoptat en [[1936]].
File:Ottoman flag.svg|Drapèu [[Empèri Otoman|otoman]] a l'origina dau drapèu turc actuau.
File:Flag of the Ottoman Empire (1517-1844).svg|Drapèu otoman mesclant vèrd e roge ambé tres creissent ([[1517]]-[[1844]]).
File:Naval Ensign of the Ottoman Empire (1453–1793).svg|Drapèu de la flòta otomana de [[1453]] a [[1793]].
File:BattleOfHoms1299.JPG|Utilizacion d'un drapèu roge amb estela e luna per de soudats turcs en [[1299]].
File:Emblem of the Republic of Turkey.svg|Blason actuau utilizat per la diplomacia turca.
File:Seal of the Turkish Parliament (Türkiye Büyük Millet Meclisi).svg|Blason de la Granda Assemblada nacionala.
File:Turkey emblem round.png|Blason utilizat dins certanei documents oficiaus e per leis equipas esportivas.
File:Insigne Turciae.svg|Blason prepausat en [[1925]] mai que foguèt adoptat oficialament.
</gallery>
==sido kale fiiri==
* [[Wulfila]]
* [[Theodotion]]
* [[Romania]]
* [[Russia]]
* [[Bulgaria]]
{{Dalalka Yurub}}
== Tixraac ==
* [https://www.jw.org/en/library/magazines/w20040715/Cappadocia-Where-People-Lived-in-Dwellings-Carved-by-Wind-and-Water/ Cappadocia—Where People Lived in Dwellings Carved by Wind and Water]
<references />
h5wdd5zx5ypkh4stlg2va65h4roh875
239283
239280
2022-08-05T10:47:32Z
70.50.138.211
/* Waddanmah Degaan Turkiga */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
|conventional_long_name = Jamhuuriyadda Turkiga
|native_name = Türkiga
|common_name = Turkiga
|national_motto = {{nowrap|{{lang|tr|''[[Sovereignty unconditionally belongs to the Nation|Egemenlik, kayıtsız şartsız Milletindir]]''}},<ref name="motto of Turkey">{{cite web|url=http://www.tbmm.gov.tr/kultursanat/milli_egemenlik.htm|title=Motto|date=23 February 2013|publisher=Gov.tr|accessdate=23 February 2013|ciwaan=Nuqul Archive|archive-date=20 Bisha Labaad 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150220150051/http://www.tbmm.gov.tr/kultursanat/milli_egemenlik.htm|dead-url=yes}}</ref><!--end nowrap:-->}} {{small|"Sovereignty unconditionally belongs to the Nation"}}
|national_anthem = ''[[İstiklal Marşı]]'', {{small|"Independence March"}}
|image_flag = Flag of Turkey.svg
|image_coat =
|symbol_type =
|image_map = Turkey (orthographic projection).svg
|capital = [[Ankara]]
|latd=39 |latm=55 |latNS=N |longd=32 |longm=50 |longEW=E
|largest_city = [[Istanbuul]]<br />{{small|{{coord|41|1|N|28|57|E|display=inline}}}}
|official_languages = [[Af-Turki]]
|demonym = [[Turki]]
|ethnic_groups =
{{Unbulleted list
| 70–75% [[Turki]]
| {{nbsp|6}}18% [[Af-Kurdish]]
| {{nbsp|2}}7–12% qaybo kale
}}
|ethnic_groups_year = {{lower|0.4em|<ref name="cia">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tu.html |title=Turkey |publisher=The World Factbook |accessdate=9 February 2013 |ciwaan=Nuqul Archive |archive-date=20 Bisha Sagaalaad 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170920072149/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tu.html |dead-url=yes }}</ref>}}
|government_type = Dawalad dhexe [[Baarlamaan]] [[Dastuurka turkiga|Dastuuri]] [[Jamhuuriyad]]
|leader_title1 = [[Madaxweyne]]
|leader_name1 = [[Rajab Dayib Erdogaan]]
|leader_title2 = [[Ra'iisul wasaare]]
|leader_name2 = [[Bin cali yildrim]]
|leader_title3 = Gudoomiyaha baarlamaanka
|leader_name3 = [[ismaciil kahraman]]
|leader_title4 = Gudoomiyaha maxkamadda sare
|leader_name4 = [[Haşim Kılıç]]
|legislature = {{nowrap|[[Baarlamaanka Turkiga]]}}
|sovereignty_type = [[Dawlada Cosmaniya|Ka timid]] {{nobold|mid ka mid ah Imbaraatooriyadii cusmaaniyiinta}}
|established_event1 = {{nowrap|[[Heshiiskii Lusaan]]}}
|established_date1 = 24 Luulyo 1923
|established_event2 = {{nowrap|Ku dhwaaqista Jamhuuriyad}}
|established_date2 = 29 Oktoobar 1923
|established_event3 =
|established_date3 =
|area_km2 = 783562 <!--http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/DYB2003/Table03.pdf UN statistics, page 7 (PDF format) -->
|area_sq_mi = 302535 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|area_rank = 37th
|area_magnitude = 1 E11
|percent_water = 1.3
|population_estimate = 79,463,663<ref name="Population of Turkey">{{cite web|url=http://www.tuik.gov.tr/HbGetirHTML.do?id=21507|title=The Results of Address Based Population Registration System, 2015|publisher=[[Turkish Statistical Institute]]|date=28 January 2016|accessdate=28 January 2016|ciwaan=Nuqul Archive|archive-date=26 December 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181226072051/http://www.tuik.gov.tr/jsp/hata/body/hata.jsp;jsessionid=JTj2cjrh8ndRZTxFcL6QJGD7pXf5NjKQ1vJdp6jCGhrfyG1B84dW!1337798150|dead-url=yes}}</ref>
|population_estimate_year = 2016
|population_estimate_rank = 18th
|population_density_km2 = 102
|population_density_sq_mi = 239.8
|population_density_rank = 108th
|GDP_PPP_year = 2012
|GDP_PPP = {{nowrap|$1.358 trilyan<ref name="oecdppp">OECD Data [http://stats.oecd.org/index.aspx?queryid=557 GDP, US $, current prices, current PPPs, millions] {{Wayback|url=http://stats.oecd.org/index.aspx?queryid=557 |date=20141006194908 }}, [[OECD]]. Retrieved 12 August 2013.</ref><ref name="WorldBank">[http://databank.worldbank.org/data/wb/id/8b26dcff The World Bank: World Development Indicators Database. ''Turkey''] Last revised on 12 August 2013.</ref><!--end nowrap:-->}}
|GDP_PPP_rank = 15th
|GDP_PPP_per_capita = $18,348<ref name="WorldBank"/>
|GDP_PPP_per_capita_rank = 54th
|GDP_nominal = {{nowrap|$0.910.257 Trillion<ref name="WorldBank"/><!--end nowrap:-->}}
|GDP_nominal_rank = 17th
|GDP_nominal_year = 2012
|GDP_nominal_per_capita = $10,666<ref name="WorldBank"/>
|GDP_nominal_per_capita_rank = 64nd
|Gini_year = 2010
|Gini_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
|Gini = 40.0 <!--number only-->
|Gini_ref =<ref name="wb-gini">{{cite web |url=http://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI/ |title=Gini Index |publisher=World Bank |accessdate=2 March 2011}}</ref>
|Gini_rank = 58th
|HDI_year = 2013
|HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
|HDI = 0.722 <!--number only-->
|HDI_category = <span style="color:#090;white-space:nowrap;">high</span>
|HDI_ref = <!--Based on the table in the linked article-->
|HDI_rank = 90th
|currency = [[Turkish lira]]<sup>a</sup>
|currency_code = TRY
|time_zone = [[Eastern European Time|EET]]
|utc_offset = +2
|time_zone_DST = [[Eastern European Summer Time|EEST]]
|utc_offset_DST = +3
|date_format = dd/mm/yyyy ([[Anno Domini|AD]])
|drives_on = [[right]]
|calling_code = [[Telephone numbers in Turkey|90]]
|cctld = [[.tr]]
|website = www.turkiye.gov.tr
|footnote_a =
}}
[[w:arc:ܛܘܪܩܝܐ]]
'''Turkiga''' ([[Af-Turki]]: '''Türkiye'''; {{lang-ar|تركيا}}) sida dowliga ah loo yaqaano '''Jamhuuriyada Turkiga''', waa wadan aad u balaadhan waxa uu ku kala yaala labad qaaradood ee [[Aasiya]] iyo [[Yurub]] wadanka.
Turkigu waxa uu xuduud la leeyhay [[Joorjiya]], '''[[Iiraan]]''', [[Armania|Armiiniya]], [[Aserbiijaan|Azrabijan]] dhinaca bari dhinaca koonfur waxa uu xuduud kala leeyahay dalalka, Ciraaq Suuriya iyo bada dhexe dhinaca galbeed waxaa ka xiga wadan giriiga iyo wadanka [[Bulgaria|Bulgaariya]] iyo bada loo yaqaano eeje, dhina waqooyi waxaa ka xiga bada madaw,waxa uu ahaa turkigu mid ay maa musho dawladii cismaaniyuuntu ilaa [[1922]] markaas oo la sameeyay dawladan turkiga ee aynu manta naqaano, dawladaas oo uu sameeyay ninkii la odhan jiray [[Mustafa Kemal Atatürk]]i.
[[File:Ankara Kizilay square.JPG|thumb|right|340px| Ankara, Turquia]].
== Magaca Turkiya ==
Magaca Turkiya waxa uu kasoo jeedaa laba kalmadood oo laysisaaray oo kala ah kalmada Turk oo ah kalmada tilmaamaysa shacab waynaha Turkiga iyo kalmada iye oo ka hadlaysa wexeenaa markaa magacu macna ahaan waxa uu noqonayaa Turkiyadeena.
== Taariikh ==
Wadanka Turkiga intii kahoraysay sanadkii 1922 waxaa maamulaysa [[Dawlada Cosmaniya]]. Kadib markii ay bur burtay [[Dawladii Suluuqiyiinta]] waxa samaysamay Dawladi Sismaaniyiinta.
== Dawladii Cismaniya iyo Sidii ay ku abuurantay ==
Wagas oo hee layeela soo dhmays tiira am.
[[File:Deniz_Baykal_&_Recep_Tayyip_Erdoğan.jpg|thumb|right|200px|]]
== Asalkoodii iyo dawladaasii siday ku abuurantay ==
{| class="wikitable infobox" style="float:right; margin-left:1em;"
|-
! style="background:#f99;" colspan="2"|economicka<ref name="cia">{{Cita web |url= https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/dj.html |título= Djibouti |fechaacceso=20 de julio de 2012 |idioma=inglés |autor= CIA |obra= The World Factbook}}</ref>
|-
|{{Flag|Germany}}||9.6 %
|-
|{{Flag| United Kingdom}}||6.1 %
|-
|{{Flag|United Arab Emirates}}||5.9 %
|-
|{{Flag|Iraq}}||5.6,1 %
|-
|{{Flag|United States}}||5.5 %
|-
|{{Flag|Italy}}||5,.4 %
|-
|Otros||50.0 %
|}
[[File:Urartu.png|thumb|right|400px|Evolucion territòriala d'Urartu entre 743 e 700 av. JC.]]
[[Kitaabka quduska|Qorniinka Quduuska]] ah waxay inoo sheegaan inay webiyada la yiraahdo [[Furaat|Yufraad]] iyo [[Tigris]] (Xiddeqel) ay ka yimaaddeen Ceeden. Beerta Ceeden waxaa loo maleeyaa inay ku taallay meel maanta ah bariga Turki. Runtii, beerta Ceeden adduunka bay ku taallay. Ilaahay Aadan buu abuuray oo wuxuu dejiyay beerta Ceeden “inuu falo oo dhawro.”<ref>[https://www.jw.org/so/wargeysyada/maxaa-cusub/iimaan-run-ah/qasdiga-ilaahay-oo-ku-saabsan-adduunka/ Muxuu Yahay Qasdiga Ilaahay oo ku Saabsan Adduunka?]</ref>.
Waxa ay kasoojeedeen [[cismaaniyiintu.]]. qabiilada.oogooz.oo ah qabiilo kamid ahayd qawmiyada Turkumaanka waxa ay daganaayeen wadanka [[mangooliya]]kadib markii ay mangooliyiintu dhibaato u gyastayn waxa ay u yaaceen xagaas iyo Turkiga waxa ay degeen meesha lagu magacaabo.betyeeniya.oo ku taalaa deegaanka anaadool.ee wadanka Turkiga.waxa ay ahyad xiligii suldaan [[cismaan ardaqal]]. Ama cusmaankii koobaad.markii u horaysay cismaaniyiintu waxa ay lugohooda dhigeen.dhulka looyaqaano bolkaniska.ee katirsan bariga yurub.cismaaniyiintu waxa ay aad usii fideen kadib markii uu dhacay dagaalkii ka dhacay goobta looyaqaano. [[Nikobolis]] oo dhacay sanadii 1389.intaa kadib waxa dhacay dhawr jeer in ay jabaan.laakiin markiidanbe waxa ay lasoonoqdeen haybadoofdii iyo awoodoodii.waxayna aad u xoogaysteen xiligii, [[muraadkii labaad]].oo ahayd.[[1421-1451]]. Kadib waxa cyimi [[suldaan maxamed alfaatix]]. Oo awooday in uu qabsado [[giriiga]] 1453. Waxaan raba in aan wax kabarto turkiga wada nuuce ayaa lomara in tee ayay iguqadane in aan cagaha dhego dalka turkiga casimada Ankara.
==IMF==
'''0.98%'''
==Xubin==
* [[Bsec]] * *
* [[ICSID]] * *
* [[NATO]] * *
* [[Bankiga Aduunka]] * * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
* [[Unionka Mediterraneanka]] * * *
* [[Ururka Iskaashiga Islaamka]] *
[https://www.cnn.com/travel/article/worlds-happiest-countries-2022-wellness/index.html]
==waddanmah degaan Turkiga==
* {{Flag|Turkey}} 120,000,000+
* {{Flag|Japan}} 1,350+<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/d/Democracy.htm</ref>
* * {{Flag|Brazil}} 13,500+
* {{Flag|Bangladesh}} 13,500+
* {{Flag|Arab League}} 255,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 25,000+
* 🇪🇺 Europeans: 238,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|Great Britain}} 20,000+
*{{Flag|United States}} 35,000+<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/d/Democracy.htm</ref>
*{{Flag|China}} 95,000++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
* {{Flag|Russian Federation}} 50,000+
<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/d/Democracy.htm</ref>
== sobixitankii.reer.cusmaan ==
Kadib markii uu dhintay arduqal.waxa dhacday in wiilkiisa cismaan halkiisii loomagacaabay.cismaan ibnu ardoqalna waxa uu dhashay.1258.waxaanuu ahaa aasaaskii dawladan.waxa uu kasoojeeday qabiilada qay.awoowgii oo la odhanjiray suliman shaah ayaa waxa uu soo haajiray xagaas iyo.turkiga.waxaanuu dagay turkiga.maadaama oo uu ahaa cusmaan nin hogaaminaya qabeelo dhan markii uu yimi wadanka turkiga waxa ay sifiican isufahmeen cidii markaas halkaas katalinaysay.kadib waxa ay saaxiibtinimo wanaagsani dhex martay isaga iyo calaa adiin.oo ahaa odaygii ama hogaankii halkaas.
Kadib calaa waxa uu suldaan cismaan siiyay.calan cad.oo ahaa calaamd lagu garto raga madaxda ah.
Waxa kale oo uu siiyay.magaca ama naanaysta (bik) laga bilaabo 1289.waxa kale oo uu amray in lacagta lagusoo qoro magaciisaa.waxa kale oo uu u magacaabay hogaamiye qaybkamida ciidamadiisa.
== Bilawgii cismaaniyiinta ==
Suldaankii cismaaniyiinta ugu horeeyay waxa uu ku dhashay magaalada (Sogüt) oo ah meel laga maamulo magaalada wayn ee (bin shahiir)sanadii 1258 kadib markii uu dhintay uldaankii halkaas xukumayay ayaa suldaan cismaan loo dooratay in uu noqdo hogaamiye.taasina waxa ya horseeday in ay bilaabmato dawldii cismaniyiintu.waxa uu suldaan cismaan samaystay dawlad adag iyo ciidan aad u awood badan.waxa uu baabiyiyay oo uu gacanta ku dhigay.dawldii giriiga.kadib dawladiisi waxa ay gaadhay dhul aad u balaadhan.oo ay kamid tahay Soomaaliya.cismaaniyuuntu waxa ay islaamka gaadhsiiyiin.badhtamaha yurub.
== Fiditaankii dawlada cismaniyada ==
Wxa looqaybinkaraa fiditaankii iuyo taariikhdii cismaaniyiinta laba qaybood. qaybta hore waxa ay tahay xilgii horumarka iyo awooda milatari taas oo soo gaadhsiisnayd sanadii 1566 iyo taariikh kale oo ay dawladaasi soo martay xiliyo adag iyo dhibaato siyaasadeed
waxaanay soo gaadhsiisanayd sanadii 1683.
=== Xiligii horumarka iyo awooda (1453–1566) ===
Kadib markii uu dhintay suldaan [[maxamed al-faatex]] waxa xukunka kumurmay labada wiil ee uu katagay laakiin waxa adkaaaday oo loodoortay boqor boqorka la odhan jiray [[baayasiid]] oo ahaa wiil uu katay maxamed al-faatex. kadib walaalkii waxa uu u cararay dhankaas iyo masar halkaas oo uu kaalmo karaadsaday dawladii katalinjiratay masar xiligaas ee [[Dawladii Mamaaliikta]] kadib halkaas wuu katagay oo waxa uu aaday dhanka jsiirada [[Rodes]] halkaas oo uu iskudayay in uu gacansiiyo ciidamdii hogaamiye diimeedka (Knights Hospitaller) iyo dawladaha reer galbeedka
== Taariikhda Turkiga iyo Giriiga ==
Taariikhdu culays miisaan ayey saartaa xiriirka u dhexeeya Giriigga iyo Turkiga. Giriiggu wuxuu qeyb ka ahaa boqortooyadii Cuthmaaniyiinta, taasoo uu Turkigu laf-dhabar u ahaa markii uu ku dhawaaqay madax bannaanidiisa qarnigii 19-aad.
== Dagaalkii Giriigga iyo Turkiga ==
Ciidamadii Turkigu waxay la dagaallameen ciidamada Giriigga ee markaas haystay si ay halkaasi uga soo baxdo Jamhuuriyadda Turkiga sannadkii 1920-kii.
Ilaa tobaneeyadii sano ee la soo dhaafay waxay u muuqatay in labada waddan ciidamadoodu ay isku dhici karaan. Laakiin, hadda dad aad u tiro yar ayaa rumaysan in ay waxaasi dhici karaan, xitaa haddii uu kala shaki ku kala dhex jiro labada shacbi.
==UN Tiro==
'''792'''
===Dadaalka saaxiibtinnimo===
Labada Dawladdadood ee labada dal ee Giriigga iyo Turkigu aad bey u shaqeeyeen si uu mid kasta saaxiibtinnimo uga kasbado midka kale, taasoo weliba sii baahday kaalmadii uu mid kasta siiyey midka kale markii ay dhul-gariirradu ka dheceen halkaasi sannadkii 1999.
Laakiin, haddana weli waxaa jira waxooga mushkilado ah. Jasiiradda qeybsan ee Qubrus ayaa hadda ah meesha ay ka soo burqato dhibaatada u dhexeysa labada dal, waxaana jira arrin si weyn la isugu khilaafsan yahay oo ah jawiga iyo xuquuqda dhul ee badda Aegean-ka taasoo kala qeybisa labada dal, laakiin haddana diblomaasiyiinta labada dal aad bey ugu rajo weyn yihiin kulankooda soo socda.
===Rabitaanka Turkiga===
Ganacsiga, rabitaanka Turkiga uu ku doonayo in uu ku biiro Midowga Yurub, iyo mustaqbalka Qubrus kaddib markii bishii hore lagu guul-darreystay aftidii lagu mideyn lahaa, ayaa waxaa laga yaabaa in ay ugu waaweyn yihiin waxyaabaha ay ka wada hadli doonaan.
===Khilaafka xaggee buu ka imaan karaa?===
Qeyb rasmi ah oo ka mid ah booqashada ayaa laga yaabaa in la isku khilaafo. Maalinta Sabtida ah ee soo socota, Mr Erdogan, ayaa Thrace ku booqan doona Bariga Giriigga, meeshasina waxaa deggan ilaa boqol kun oo shacab ah oo ku hadla afka Turkiga, kuwaasoo ka soo haray shacabkii la is-weydaarsaday sannadkii 1920-kii. Qaar badan oo ka mid ah kuwaasi waxay ku baaqaan in la aqoonsado sugnaantooda Turkinnimo, taasoo ay iska diiddo Dawladda Giriigga.
[[File:Galata Bridge, Istanbul (Constantinople).jpg|thumb|right|400px|19. yüzyıl sonlarında [[Galata Köprüsü]] ve arka planda [[Valide Sultan Camii|Yeni Cami]], İstanbul.]]]
== Deegaanka ==
Turkiya waxa ay ka koobantahay labada qaaradood ee [[Yurub]] iyo [[Aasiya]] laakiin intabadan dhulka wadanka yurkigu waxa uu kuyaalaa qaarada Aasiya. wadanka Turkiya wqaxa uu kufiadhiyaa dhula gaadhaya ilaa 783,562 oo iskuweera
== Tirada Dadka ==
Markii ugu horaysay ee tirakoob lagusameeyaa waxa ay ahayd sanadkii 2009 markaas oo ay dadku noqdeen ilaa 67,803,927
== Diinta ==
* [[Islaam]]|| 96.1%
* [[Bilaadiin]] 3.2%
* [[Masiixiyad]] 0.6%
* Qaarkale 0.1
== Ciidamada ==
Ciidamada wadanka turkiya waxa ay ka koobanyihiin ciidamada cirka Dhulka iyo badda.xiliga nabada waxa lagutilmaamaa in ay hoos yimaadsaan wasaarada aramiha gudaha. Intaa waxaa dheer ciidamada booliska iyo jandarmaariga oo xiliga dagaalkana waxa ay hoostagaan wasaarada difaaca,ciidamada Turkigu waa ciidanka labaad ee kujira [[Gaashaanbuurta NATO]] marka maraykanka lagayimaado.ciidamada turkiga waxaa laguqiyaasaa in kabadan hal milyan iyo badh.qofkasta oo turkiya waxa qasab ku ah in uu soo maro adeega ciidanimo sadex todobaad ilaa 18 bilood.
== Luqada Turkiga ==
laqada Turkiga waa mid kamida luqadaha turkiga ee looyaqaano in ay yihiin amaba kasoo jeedaan bah luqeedaka looyaqaano [[Altis]]
intii ka horaysay waxa afka turkiga lagu qorui jiray farta carabiga.waxaana luqadaas u badanaa kalmado kasoo jeeda Faaris iyo carabi.laakiin Jamhuuriyiintii talada lawareegtay ee uu madaxda u ahaa [[Mustafa Kemal Atatürk]], ayaa kadanbeeyay in afka Turkiga lagu qoro farta laatiinka ah ee maanta loo isticmaalo.daadka kuhadla luqada turkiga waxa lagu qiyaasaa ilaa 130 milyan oo qof oo kukal nool in kabadan ilaa 15 wadan.
* [[Aquila Synope]]
<gallery>
File:Hattusa.temple1.jpg|Vestigis dau Grand Temple (temple 1) de la vila bassa de [[Hattusa]].
File:Ruins of Gordion 3.JPG|Vestigis de [[Gordion]] qu'èra la [[capitala]] de [[Frígia]].
File:Prytaneion 1.jpg|Vestigis d'un temple grèc a Efèsa.
File:Pergamon - 01.jpg|Vestigis d'un temple dedicat a Trajan a [[Pergama]].
File:Mastara-v-vgn04.jpg|Glèisa bizantina d'[[Armenia]].
File:Aya sofya.jpg|Catedrala Santa Sofia bastida per lei Bizantins e transformada en [[mosqueta]] per leis Otomans.
File:Akdamar kirche.jpg|Glèisa bizantina dins la region dau [[lac de Van]].
File:Kariye.JPG|Glèisa bizantina dins [[Constantinòple]].
File:YesilCami Iznik 920.jpg|[[Mosqueta Vèrda]] d'estile otoman bastida a Bursa (fin dau sègle XIV).
File:Selimiye Mosque, Dome.jpg|Dòma de la [[Mosqueta Selimiye]] d'Edirne (sègle XVI).
File:Blue Mosque Courtyard Dusk Wikimedia Commons.jpg|[[Mosqueta Blava]] d'estile otoman a [[Istambul]] (començament dau sègle XVII).
File:İstanbul 4946.jpg|[[Mosqueta Nusretiye]] d'estile barròc otoman (començament dau sègle XIX).
File:Dolmabahce, Istanbul, Turchia.JPG|[[Palais Dolmabahçe]] que mescla leis estiles barròc, rococò e neoclassic (mitat dau sègle XIX).
File:DolmabahceMainGate.JPG|Intrada dau [[Palais Dolmabahçe]].
</gallery>
<gallery>
File:Flag of Turkey.svg|Drapèu oficiau de Turquia oficialament adoptat en [[1936]].
File:Ottoman flag.svg|Drapèu [[Empèri Otoman|otoman]] a l'origina dau drapèu turc actuau.
File:Flag of the Ottoman Empire (1517-1844).svg|Drapèu otoman mesclant vèrd e roge ambé tres creissent ([[1517]]-[[1844]]).
File:Naval Ensign of the Ottoman Empire (1453–1793).svg|Drapèu de la flòta otomana de [[1453]] a [[1793]].
File:BattleOfHoms1299.JPG|Utilizacion d'un drapèu roge amb estela e luna per de soudats turcs en [[1299]].
File:Emblem of the Republic of Turkey.svg|Blason actuau utilizat per la diplomacia turca.
File:Seal of the Turkish Parliament (Türkiye Büyük Millet Meclisi).svg|Blason de la Granda Assemblada nacionala.
File:Turkey emblem round.png|Blason utilizat dins certanei documents oficiaus e per leis equipas esportivas.
File:Insigne Turciae.svg|Blason prepausat en [[1925]] mai que foguèt adoptat oficialament.
</gallery>
==sido kale fiiri==
* [[Wulfila]]
* [[Theodotion]]
* [[Romania]]
* [[Russia]]
* [[Bulgaria]]
{{Dalalka Yurub}}
== Tixraac ==
* [https://www.jw.org/en/library/magazines/w20040715/Cappadocia-Where-People-Lived-in-Dwellings-Carved-by-Wind-and-Water/ Cappadocia—Where People Lived in Dwellings Carved by Wind and Water]
<references />
fo3tverz187v8nnedgbms9wgt5wcby9
Kanaalka Banama
0
9309
239306
234562
2022-08-05T11:46:37Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|9.38743|N|79.91863|W|region:PA_type:landmark|name=Atlantic Entrance|display=title}}
[[File:Pm-map.png|thumb|900px|center|[[Banama]]]]
'''Kanaalka Banama''' waa marin biyood (kanaal) ku yaala wadanka Panama ee ku yaala badhtamaha Ameerika, kaas oo isku xidha Badweynta Atlaantigga iyo Badweynta Baasifigga. Sababtoo ah habka Panama u maroojiso, albaabka laga galo Badweynta Baasifigga ayaa ka bari ka fog albaabka laga galo Badweynta Atlaantig. Tani waa liddi ku ah waxa la filan karo.
=Tix=
* [http://www.pancanal.com/eng/ Kanaalka Banama] {{Wayback|url=http://www.pancanal.com/eng/ |date=20130629140256 }}
[[Category:Juquraafi]]
tr3too7v5nhx7y9g8fhcu5ty0zli38i
239307
239306
2022-08-05T11:47:13Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|9.38743|N|79.91863|W|region:PA_type:landmark|name=Atlantic Entrance|display=title}}
[[File:Pm-map.png|thumb|900px|center|[[Banama]]]]
'''Kanaalka Banama''' waa marin biyood (kanaal) ku yaala wadanka Banama ee ku yaala badhtamaha Ameerika, kaas oo isku xidha Badweynta Atlaantigga iyo Badweynta Baasifigga. Sababtoo ah habka Panama u maroojiso, albaabka laga galo Badweynta Baasifigga ayaa ka bari ka fog albaabka laga galo Badweynta Atlaantig. Tani waa liddi ku ah waxa la filan karo.
=Tix=
* [http://www.pancanal.com/eng/ Kanaalka Banama] {{Wayback|url=http://www.pancanal.com/eng/ |date=20130629140256 }}
[[Category:Juquraafi]]
3tu3hxhmwaql9mrcovhbkdcc2u7s37a
239308
239307
2022-08-05T11:47:27Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|9.38743|N|79.91863|W|region:PA_type:landmark|name=Atlantic Entrance|display=title}}
[[File:Pm-map.png|thumb|900px|center|[[Banama]]]]
'''Kanaalka Banama''' waa marin biyood (kanaal) ku yaala wadanka Banama ee ku yaala badhtamaha Ameerika, kaas oo isku xidha Badweynta Atlaantigga iyo Badweynta Baasifigga. Sababtoo ah habka Banama u maroojiso, albaabka laga galo Badweynta Baasifigga ayaa ka bari ka fog albaabka laga galo Badweynta Atlaantig. Tani waa liddi ku ah waxa la filan karo.
=Tix=
* [http://www.pancanal.com/eng/ Kanaalka Banama] {{Wayback|url=http://www.pancanal.com/eng/ |date=20130629140256 }}
[[Category:Juquraafi]]
jrim11bbeytkgn9vwt0k3a64arxtbev
Gobolada Isku Tegay ee Ameerika
0
17115
239249
239058
2022-08-04T13:03:33Z
Mwasoge
29030
/* Daadka deggan Maraykanka */
wikitext
text/x-wiki
{{coord|40|43|N|74|00|W|display=title}}
{{Dalalka
|native_name = Gobolada Midoobay ee Mareykanka
|conventional_long_name = ''United States of America''
|common_name = Mareykan
|qaarada = [[Ameerika]]
|sawir_calan = Flag of the United States.svg
|sawir_qaran = US-GreatSeal-Obverse.svg
|image_map = United States (orthographic projection).svg
|caasimada = [[Washington]]
|luuqadaha = [[Ingiriis]]
|Dawladda =
|darajo_hogaamiye1 = [[Madaxweyne]]
|darajo_hogaamiye2 = [[madaxweyne ku xigeen]]
|magac_hogaamiye1 = [[Joe Biden]]
|magac_hogaamiye2 = [[Kamala Harris]]
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
|Gdp: = 20.998 Trilliyan Dollarka
|bed = 9,826,675 km<sup>2
|areami² = 3,794,101 sq mi
|biyo = 6.76
|population_estimate = 335,075,000 +
|population_estimate_year = 2021
|lacagta = [[Dollar]] 22.99 Trillion Dollar
|wakhti = [[Coordinated Universal Time|UTC]]
|furaha_wadanka lagu galo = 1
|footnote1 =
|footnote2 =
}}
'''Gobolada Midoobay ee Mareykanka, GMM,''' loosoo gaabiyo '''Mareykanka''' ([[Af-Ingiriisi]]: United States of America, USA; [[carabi]]: الولايات المتحدة) waa dawlad Federaal Dastuuri ah dhacdana bartamaha [[Waqooyiga Ameerika]]. Waxay ka koobantahay 49 gobol iyo [[Washington D.C|Degmada Kolombia]], (D.C. ama "District of Colombia"), oo ah magaalo-madaxda wadanka iyo xarunta dowlada wadanka. Waxaa ka xiga dhanka waqooyi [[Kanada]], koofur [[Meksiko]], iyo Gobolka Alaska oo dhaca Waqooyi Galbeed Qaarada '''[[Ameerika]]'''. Masaaxada (badka) wadanka Mareekanka waa 9.83 milyan km<sup>2</sup>, tirada dadkane waa 309 milyan Dawlada Mareykanka n xaga dhulka ama badka wadanka ku fadhiyo, waana dawlada seddexaad ee ugu dad badan aduunka, dad degen dalka mareykanka waxee gaarayaan ilaa 310 miliyan oo qof. Sidoo kale waa wadanka koowaad oo ay ku noolyihiin dad kala dhaqan iyo kala asal ah. Dhaqaalaha Mareykanka waa kan ugu balaaran dunida, ayadoo lagu qiyaasay sanadii 2018 aduun dhan '''[[lacag|12.5 tiriliyan]]''' oo [[Dollar]]ka [[Mareykanka]] wax soo saarka wadanka ee dabada loo iib geeyo.
[[File:LosAngeles06.jpg|thumb|right|195px|]]
[[File:Pacific_Bell_logo.svg|thumb|right|210px|]]
Wadanka Mareykanka wuxuu xonimadiisa ka helay gumeestihii [[Ingriiska|Boqortooyadii Ingiriiska]] sanadka marka oo ahaa 1776ii, wakhtigaasi oo Mareykanku ka koobnaa 13gabol oo ku yaalay dhinaca bariga ee dalkaas. Wadanka waxoo balaaraday bilaawgii 1800meeyadii, waxoona gobolo ka qabsaday wadamada [[Faransiiska]], [[Spania|Isbaanishka]], [[Ingriiska]], [[Maksiko]], iyo Ruushka, waxoona ku sii darsaday labada gobol oo markaas ahaa jamhuuriyado, [[Teksas]] iyo jasiirada [[Hawaay]]. Khilaafkii ka dhashtay Gobolada Koonfurta iyo woqooyiga oo markaas ku murmaayay xukunka gobolada iyo dhinaca adoomada waxoo sababay dagaalkii sokeeyay oo dhacay sanadka marka oo ahaa 1860meeyadii. Gobolada woqooyiga ayaa ku guuleestay in ee wadanka mideeyaan isla markaaas neh oo joogsaday adoonsiga. [[Dagaalkii mareykanka iyo spania]] iyo dagaalkii aduunka kii labaad, militariga mareykanka waxaa lagu gartay in oo yahay kan ugu awooda badan aduunka.dhamaadkii Dagaalkii aduunka kii 2aadm, waxoo wadanka mareykanka ahaa wadanka kaliya oo watay bombada halista ah ee looyaqaan atombomb.Marka ee dhacday xukunkii soviet union 1991kii , wadanka mareykanka waxoo ku soo baxay wadanka kaliya oo ugu awooda ween aduunka.
==Boqolkiiba IMF==
===17%===
==Xubin==
* [[IADB]] *
* [[NATO]] *
* [[OECD]] *
* [[ICSID]] *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Dagaalkii Sokeeyay ee Mareykanka ==
Bartamihii Qarniga sagaal iyo tobnaad ayaa waxaa ka dhex qarxay dagaal Sokeeye oo ka dhaxeeye gobolada Mareykanka, Halkaas oo Kow iyo toban(11) Gobol oo hogaaminaayay Jefrison Deevis sheegteen in ay ka go'ayaan gobolada kale ee mareekanka. Waxeyna aasaasteen Gobolada Konfodaraaliga ee Mareykanka, Sidoo kale waxey ku dhawaaqeyn dagaal ka dhan Mareykanka. Xilligii doorashada guud ee Madaxtinimada Mareykanka sanadku markuu ahaay 1860 ayaa [[Xizbiga Jamhuuriga]] olole ka dhan ah bilaabay balaarinta adoonsiga meel ka baxsan Mareykanka. Arinkaas oo keentay in ay ku guuleeystaan Xizbiga Jamhuuriga doorashada.
[[File:Kellogg's-Logo.svg|thumb|right|193px|]]
Madaxweynihii ku guuleystay xilligaas [[Abraham Linkolon]] intuusan fariisan xafiiska 4 tii maarso 1861 ayaa todobo gobol iclaamiyeyn in ay ka go'ayaan mareynka taas oo ay kasoo horjeesteen maamulkii markaas jiray iyo kii hore waxeyna u arkeen fal jabhadnimo. waxaana bilawday dagaalkii 12 Abriil 1861 kadib markii ay weerar kusoo qaadeen xoogagii Konfadaraaliga ahaay Fariisin Ciidan oo ay laheyd Mareykanka ooo lagu magacaabi jiray Foorto Somatir ee ku taalay gobolka [[koraliina]] koonfurtiisa, Ayadoo arinkaas laga jawaabayo ayuu madaxweyne Linkolon ku baaqay in la sameeyo ciidan mutadawac ah gobol kasta, taas oo keentay in afar gobol kale ay ayagane sheegtaan gooni istaag.
Labadii dhinac waxoo mid kastaba u diyaar garoway dagaal halkaas oo qabsaday mareykanka gobolada xadka kuyaal waxoona xayiraad saaray dhinaca bada Sebtember 1962, Linkolon waxuu ku baaqay in la xarooyo dhamaan dadkii la adoonsanayay kaas oo soo gabagabeeyay dagaalkii adoonsiga ee qeybta koonfurta.
Sidoo kale hogaamiyihii konfadaraaliga Roberto Ii Lii waxow awood u yeeshay inuu guulo ka keeno dagaalo ka dhacay dhinaca Bariga, Laakin sanadii 1863 uma aysan suura galin inuu kusii socda dhankii waqooyiga kadib dagaaalkii Jitesbergi. dhankale Mareykankagdhhggdh waxey ku siqeyn dhanka galbeedka ayagoo qabsaday wabiga Missisibi kadib dagaalkii Fikesberg.
[[File:McDonald's_logo.svg|thumb|right|194px|{{Flag|United States}}]]
[[File:Indianapolis-1872528.jpg|thumb|right|195px|]]
===Naatiijadii Dagaalkii sokeeye===
Dhamaan dadkii adoomada ahaay oo ay heesteen goboladii konfidereytka waa la xarooyay ayadoo ay ku guuleysteyn kuwii kasoo horjeeday goooni ugoosadka konfidereytka sanadii 1865 dagaalka waxuu dhib dhaliyay 1 milyan oo dhibane (3% dadka mareykanka) taas oo ay ku jirtay 620,000 oo dhimashada askarta ah. Ayadoo 4 Milyan oo dad madow la adoonsado la xoreeyay.
==Juquraafi==
Wadanka mareykanka waa wadanka 3aad oo ugu weyn aduunka, waxoo ku xigaa [[Ruushka]] iyo [[Kanada]]. wadanka mareykanka waxoo xuduudka ugu dheer la leeyahay Dalka Kanada oo ka xiga dhinaca woqooyiga, waxaa ku xiga [[Meksiko]] oo ka xigta Koonfurta.
Dhinaca bariga waxaa kaga dhegen [[Badweynta Atlaantik]] dhinaca Galbeedka neh [[Badweynta Baasifik]].Wadanka [[Mareykanka]] waxa uu leeyahay muuqaalo dabiici ah sida: buuro, geedo iyo saxaro kuwaasoo dhaca koonfur galbeed.
[[File:Green_Line_trains_on_both_tracks.jpg|thumb|right|198px|Metroka minnesota USA]]
==Jawiga==
Maadaama oo wadanka weyn yahay, wadanka mareykanka waxoo leeyahay jawi aad u kala duwan. Dhinaca woqooyiga mareykanka waxoo leeyahy xiliyo isbedel ah oo hawo qaboow iyo baraf oo kadhaco, Koonfurta wadanka waa kuleel oo qorax joogta ah.wadanka maraykanku waxa uu leeyahay jawiyo kalagadisan. taas macnaheedu waxa weeyaaan hadaad ka tagto gobol cimiladiisu kulushahay waxa laga yaabaa inaad gasho mid ku jirra qabaw.
==Daadka deggan Maraykanka==
* {{Flag|United States}} 350,195,000+ [<Ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/d/Democracy.htm</ref>].
* {{Flag|Bangladesh}} 130,000+
* {{Flag|Arab League}} 2,139,000+
* {{Flag|Pakistan}} 150,000+
* {{Flag|Nigeria}} 200,000+
* {{Flag|Ethiopia}} 255,000+
* 🇪🇺 Europeans: 1,388,900++
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|Great Britain}} 195,000+
* {{Flag|South Korea}} 80,000+
* {{Flag|Brazil}} 130,000+
* {{Flag|China}} PR 510,000+ [<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
* {{Flag|Mexico}} 600,000+
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/d/Democracy.htm</ref>].
==Beeraha iyo xayawaanaadka==
Wadanka mareykanka waxoo leeyahay geedo iyo beero kala duwan oo 17000 ka badan oo wadanka mareykanka u gaar ah. Wadanka mareykanka waxoo leeyahay meelo badan oo xayawaanaadka lagu xanaaneeyo. Meesha ugu horeysay aduunka oo Xayawaanaadka lagu xanaaneeyo waxee eheed [[Xanaanada Xayawaanaadka|Yellowstone]], waxaa la sameeyay 1872dii, markaas kadib wadanka mareykanka waxaa laga sameeyay 57 meel oo xayawaanaadka lagu xanaaneeyo.
===Taariikh kooban===
Wadanka Mareykanka wuxuu leeyahay magaalooyin waaweyn waxaana kamid ah magaalooyonkaas New York, Los Angels iyo Las Vegas. Caasimada wadanka waa Washington. Mareykanka waa wadan aad uweyn waan wadanka sadaxaad ee ugu weyn caalamka. Madaxweynaha Mareykanka waa Joe Biden.
===Diinta===
Mareykanka(USA) wuxuu leeyahay diimo aad ufaro badan waxaana ugu badan dadka heesto diinta Karishtaanka waxaana qaar ey heestaan diimaha kale sida Yahuuda ayaa labeeso Karishtaanka wexeyna sidoo kale heestaan Islaamka, Hinduuga iyo Buudhistaha.
==Sido kale fiiri==
*[[Canada]]
*[[Mexico]]
{{Dalalka Woqooyiga Ameerika}}
{{stub}}
ao2j3benqii9kiucaekueb8482njk4e
239253
239249
2022-08-04T13:27:23Z
Mwasoge
29030
wikitext
text/x-wiki
{{coord|40|43|N|74|00|W|display=title}}
{{Dalalka
|native_name = Gobolada Midoobay ee Mareykanka
|conventional_long_name = ''United States of America''
|common_name = Mareykan
|qaarada = [[Ameerika]]
|sawir_calan = Flag of the United States.svg
|sawir_qaran = US-GreatSeal-Obverse.svg
|image_map = United States (orthographic projection).svg
|caasimada = [[Washington]]
|luuqadaha = [[Ingiriis]]
|Dawladda =
|darajo_hogaamiye1 = [[Madaxweyne]]
|darajo_hogaamiye2 = [[madaxweyne ku xigeen]]
|magac_hogaamiye1 = [[Joe Biden]]
|magac_hogaamiye2 = [[Kamala Harris]]
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
|Gdp: = 20.998 Trilliyan Dollarka
|bed = 9,826,675 km<sup>2
|areami² = 3,794,101 sq mi
|biyo = 6.76
|population_estimate = 335,075,000 +
|population_estimate_year = 2021
|lacagta = [[Dollar]] 22.99 Trillion Dollar
|wakhti = [[Coordinated Universal Time|UTC]]
|furaha_wadanka lagu galo = 1
|footnote1 =
|footnote2 =
}}
'''Gobolada Midoobay ee Mareykanka, GMM,''' loosoo gaabiyo '''Mareykanka''' ([[Af-Ingiriisi]]: United States of America, USA; [[carabi]]: الولايات المتحدة) waa dawlad Federaal Dastuuri ah dhacdana bartamaha [[Waqooyiga Ameerika]]. Waxay ka koobantahay 49 gobol iyo [[Washington D.C|Degmada Kolombia]], (D.C. ama "District of Colombia"), oo ah magaalo-madaxda wadanka iyo xarunta dowlada wadanka. Waxaa ka xiga dhanka waqooyi [[Kanada]], koofur [[Meksiko]], iyo Gobolka Alaska oo dhaca Waqooyi Galbeed Qaarada '''[[Ameerika]]'''. Masaaxada (badka) wadanka Mareekanka waa 9.83 milyan km<sup>2</sup>, tirada dadkane waa 309 milyan Dawlada Mareykanka n xaga dhulka ama badka wadanka ku fadhiyo, waana dawlada seddexaad ee ugu dad badan aduunka, dad degen dalka mareykanka waxee gaarayaan ilaa 310 miliyan oo qof. Sidoo kale waa wadanka koowaad oo ay ku noolyihiin dad kala dhaqan iyo kala asal ah. Dhaqaalaha Mareykanka waa kan ugu balaaran dunida, ayadoo lagu qiyaasay sanadii 2018 aduun dhan '''[[lacag|12.5 tiriliyan]]''' oo [[Dollar]]ka [[Mareykanka]] wax soo saarka wadanka ee dabada loo iib geeyo.
[[File:LosAngeles06.jpg|thumb|right|195px|]]
[[File:Pacific_Bell_logo.svg|thumb|right|210px|]]
Wadanka Mareykanka wuxuu xonimadiisa ka helay gumeestihii [[Ingriiska|Boqortooyadii Ingiriiska]] sanadka marka oo ahaa 1776ii, wakhtigaasi oo Mareykanku ka koobnaa 13gabol oo ku yaalay dhinaca bariga ee dalkaas. Wadanka waxoo balaaraday bilaawgii 1800meeyadii, waxoona gobolo ka qabsaday wadamada [[Faransiiska]], [[Spania|Isbaanishka]], [[Ingriiska]], [[Maksiko]], iyo Ruushka, waxoona ku sii darsaday labada gobol oo markaas ahaa jamhuuriyado, [[Teksas]] iyo jasiirada [[Hawaay]]. Khilaafkii ka dhashtay Gobolada Koonfurta iyo woqooyiga oo markaas ku murmaayay xukunka gobolada iyo dhinaca adoomada waxoo sababay dagaalkii sokeeyay oo dhacay sanadka marka oo ahaa 1860meeyadii. Gobolada woqooyiga ayaa ku guuleestay in ee wadanka mideeyaan isla markaaas neh oo joogsaday adoonsiga. [[Dagaalkii mareykanka iyo spania]] iyo dagaalkii aduunka kii labaad, militariga mareykanka waxaa lagu gartay in oo yahay kan ugu awooda badan aduunka.dhamaadkii Dagaalkii aduunka kii 2aadm, waxoo wadanka mareykanka ahaa wadanka kaliya oo watay bombada halista ah ee looyaqaan atombomb.Marka ee dhacday xukunkii soviet union 1991kii , wadanka mareykanka waxoo ku soo baxay wadanka kaliya oo ugu awooda ween aduunka.
==Boqolkiiba IMF==
===17%===
==Xubin==
* [[IADB]] *
* [[NATO]] *
* [[OECD]] *
* [[ICSID]] *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Dagaalkii Sokeeyay ee Mareykanka ==
Bartamihii Qarniga sagaal iyo tobnaad ayaa waxaa ka dhex qarxay dagaal Sokeeye oo ka dhaxeeye gobolada Mareykanka, Halkaas oo Kow iyo toban(11) Gobol oo hogaaminaayay Jefrison Deevis sheegteen in ay ka go'ayaan gobolada kale ee mareekanka. Waxeyna aasaasteen Gobolada Konfodaraaliga ee Mareykanka, Sidoo kale waxey ku dhawaaqeyn dagaal ka dhan Mareykanka. Xilligii doorashada guud ee Madaxtinimada Mareykanka sanadku markuu ahaay 1860 ayaa [[Xizbiga Jamhuuriga]] olole ka dhan ah bilaabay balaarinta adoonsiga meel ka baxsan Mareykanka. Arinkaas oo keentay in ay ku guuleeystaan Xizbiga Jamhuuriga doorashada.
[[File:Kellogg's-Logo.svg|thumb|right|193px|]]
Madaxweynihii ku guuleystay xilligaas [[Abraham Linkolon]] intuusan fariisan xafiiska 4 tii maarso 1861 ayaa todobo gobol iclaamiyeyn in ay ka go'ayaan mareynka taas oo ay kasoo horjeesteen maamulkii markaas jiray iyo kii hore waxeyna u arkeen fal jabhadnimo. waxaana bilawday dagaalkii 12 Abriil 1861 kadib markii ay weerar kusoo qaadeen xoogagii Konfadaraaliga ahaay Fariisin Ciidan oo ay laheyd Mareykanka ooo lagu magacaabi jiray Foorto Somatir ee ku taalay gobolka [[koraliina]] koonfurtiisa, Ayadoo arinkaas laga jawaabayo ayuu madaxweyne Linkolon ku baaqay in la sameeyo ciidan mutadawac ah gobol kasta, taas oo keentay in afar gobol kale ay ayagane sheegtaan gooni istaag.
Labadii dhinac waxoo mid kastaba u diyaar garoway dagaal halkaas oo qabsaday mareykanka gobolada xadka kuyaal waxoona xayiraad saaray dhinaca bada Sebtember 1962, Linkolon waxuu ku baaqay in la xarooyo dhamaan dadkii la adoonsanayay kaas oo soo gabagabeeyay dagaalkii adoonsiga ee qeybta koonfurta.
Sidoo kale hogaamiyihii konfadaraaliga Roberto Ii Lii waxow awood u yeeshay inuu guulo ka keeno dagaalo ka dhacay dhinaca Bariga, Laakin sanadii 1863 uma aysan suura galin inuu kusii socda dhankii waqooyiga kadib dagaaalkii Jitesbergi. dhankale Mareykankagdhhggdh waxey ku siqeyn dhanka galbeedka ayagoo qabsaday wabiga Missisibi kadib dagaalkii Fikesberg.
[[File:McDonald's_logo.svg|thumb|right|194px|{{Flag|United States}}]]
[[File:Indianapolis-1872528.jpg|thumb|right|195px|]]
===Naatiijadii Dagaalkii sokeeye===
Dhamaan dadkii adoomada ahaay oo ay heesteen goboladii konfidereytka waa la xarooyay ayadoo ay ku guuleysteyn kuwii kasoo horjeeday goooni ugoosadka konfidereytka sanadii 1865 dagaalka waxuu dhib dhaliyay 1 milyan oo dhibane (3% dadka mareykanka) taas oo ay ku jirtay 620,000 oo dhimashada askarta ah. Ayadoo 4 Milyan oo dad madow la adoonsado la xoreeyay.
==Juquraafi==
Wadanka mareykanka waa wadanka 3aad oo ugu weyn aduunka, waxoo ku xigaa [[Ruushka]] iyo [[Kanada]]. wadanka mareykanka waxoo xuduudka ugu dheer la leeyahay Dalka Kanada oo ka xiga dhinaca woqooyiga, waxaa ku xiga [[Meksiko]] oo ka xigta Koonfurta.
Dhinaca bariga waxaa kaga dhegen [[Badweynta Atlaantik]] dhinaca Galbeedka neh [[Badweynta Baasifik]].Wadanka [[Mareykanka]] waxa uu leeyahay muuqaalo dabiici ah sida: buuro, geedo iyo saxaro kuwaasoo dhaca koonfur galbeed.
[[File:Green_Line_trains_on_both_tracks.jpg|thumb|right|198px|Metroka minnesota USA]]
==Jawiga==
Maadaama oo wadanka weyn yahay, wadanka mareykanka waxoo leeyahay jawi aad u kala duwan. Dhinaca woqooyiga mareykanka waxoo leeyahy xiliyo isbedel ah oo hawo qaboow iyo baraf oo kadhaco, Koonfurta wadanka waa kuleel oo qorax joogta ah.wadanka maraykanku waxa uu leeyahay jawiyo kalagadisan. taas macnaheedu waxa weeyaaan hadaad ka tagto gobol cimiladiisu kulushahay waxa laga yaabaa inaad gasho mid ku jirra qabaw.
==Daadka deggan Maraykanka==
* {{Flag|United States}} 350,195,000+ [<Ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/d/Democracy.htm</ref>].
* {{Flag|Bangladesh}} 130,000+
* {{Flag|Arab League}} 2,139,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 150,000+
* {{Flag|Nigeria}} 200,000+
* {{Flag|Ethiopia}} 255,000+
* 🇪🇺 Europeans: 1,388,900++
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|Great Britain}} 195,000+
* {{Flag|South Korea}} 80,000+
* {{Flag|Brazil}} 130,000+
* {{Flag|China}} PR 510,000+ [<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
* {{Flag|Mexico}} 600,000+
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/d/Democracy.htm</ref>].
==Beeraha iyo xayawaanaadka==
Wadanka mareykanka waxoo leeyahay geedo iyo beero kala duwan oo 17000 ka badan oo wadanka mareykanka u gaar ah. Wadanka mareykanka waxoo leeyahay meelo badan oo xayawaanaadka lagu xanaaneeyo. Meesha ugu horeysay aduunka oo Xayawaanaadka lagu xanaaneeyo waxee eheed [[Xanaanada Xayawaanaadka|Yellowstone]], waxaa la sameeyay 1872dii, markaas kadib wadanka mareykanka waxaa laga sameeyay 57 meel oo xayawaanaadka lagu xanaaneeyo.
===Taariikh kooban===
Wadanka Mareykanka wuxuu leeyahay magaalooyin waaweyn waxaana kamid ah magaalooyonkaas New York, Los Angels iyo Las Vegas. Caasimada wadanka waa Washington. Mareykanka waa wadan aad uweyn waan wadanka sadaxaad ee ugu weyn caalamka. Madaxweynaha Mareykanka waa Joe Biden.
===Diinta===
Mareykanka(USA) wuxuu leeyahay diimo aad ufaro badan waxaana ugu badan dadka heesto diinta Karishtaanka waxaana qaar ey heestaan diimaha kale sida Yahuuda ayaa labeeso Karishtaanka wexeyna sidoo kale heestaan Islaamka, Hinduuga iyo Buudhistaha.
==Sido kale fiiri==
*[[Canada]]
*[[Mexico]]
{{Dalalka Woqooyiga Ameerika}}
{{stub}}
3lqdmsq0ej0qnct5ed8c7yd019h5k5t
239290
239253
2022-08-05T11:05:51Z
70.50.138.211
/* Daadka deggan Maraykanka */
wikitext
text/x-wiki
{{coord|40|43|N|74|00|W|display=title}}
{{Dalalka
|native_name = Gobolada Midoobay ee Mareykanka
|conventional_long_name = ''United States of America''
|common_name = Mareykan
|qaarada = [[Ameerika]]
|sawir_calan = Flag of the United States.svg
|sawir_qaran = US-GreatSeal-Obverse.svg
|image_map = United States (orthographic projection).svg
|caasimada = [[Washington]]
|luuqadaha = [[Ingiriis]]
|Dawladda =
|darajo_hogaamiye1 = [[Madaxweyne]]
|darajo_hogaamiye2 = [[madaxweyne ku xigeen]]
|magac_hogaamiye1 = [[Joe Biden]]
|magac_hogaamiye2 = [[Kamala Harris]]
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
|Gdp: = 20.998 Trilliyan Dollarka
|bed = 9,826,675 km<sup>2
|areami² = 3,794,101 sq mi
|biyo = 6.76
|population_estimate = 335,075,000 +
|population_estimate_year = 2021
|lacagta = [[Dollar]] 22.99 Trillion Dollar
|wakhti = [[Coordinated Universal Time|UTC]]
|furaha_wadanka lagu galo = 1
|footnote1 =
|footnote2 =
}}
'''Gobolada Midoobay ee Mareykanka, GMM,''' loosoo gaabiyo '''Mareykanka''' ([[Af-Ingiriisi]]: United States of America, USA; [[carabi]]: الولايات المتحدة) waa dawlad Federaal Dastuuri ah dhacdana bartamaha [[Waqooyiga Ameerika]]. Waxay ka koobantahay 49 gobol iyo [[Washington D.C|Degmada Kolombia]], (D.C. ama "District of Colombia"), oo ah magaalo-madaxda wadanka iyo xarunta dowlada wadanka. Waxaa ka xiga dhanka waqooyi [[Kanada]], koofur [[Meksiko]], iyo Gobolka Alaska oo dhaca Waqooyi Galbeed Qaarada '''[[Ameerika]]'''. Masaaxada (badka) wadanka Mareekanka waa 9.83 milyan km<sup>2</sup>, tirada dadkane waa 309 milyan Dawlada Mareykanka n xaga dhulka ama badka wadanka ku fadhiyo, waana dawlada seddexaad ee ugu dad badan aduunka, dad degen dalka mareykanka waxee gaarayaan ilaa 310 miliyan oo qof. Sidoo kale waa wadanka koowaad oo ay ku noolyihiin dad kala dhaqan iyo kala asal ah. Dhaqaalaha Mareykanka waa kan ugu balaaran dunida, ayadoo lagu qiyaasay sanadii 2018 aduun dhan '''[[lacag|12.5 tiriliyan]]''' oo [[Dollar]]ka [[Mareykanka]] wax soo saarka wadanka ee dabada loo iib geeyo.
[[File:LosAngeles06.jpg|thumb|right|195px|]]
[[File:Pacific_Bell_logo.svg|thumb|right|210px|]]
Wadanka Mareykanka wuxuu xonimadiisa ka helay gumeestihii [[Ingriiska|Boqortooyadii Ingiriiska]] sanadka marka oo ahaa 1776ii, wakhtigaasi oo Mareykanku ka koobnaa 13gabol oo ku yaalay dhinaca bariga ee dalkaas. Wadanka waxoo balaaraday bilaawgii 1800meeyadii, waxoona gobolo ka qabsaday wadamada [[Faransiiska]], [[Spania|Isbaanishka]], [[Ingriiska]], [[Maksiko]], iyo Ruushka, waxoona ku sii darsaday labada gobol oo markaas ahaa jamhuuriyado, [[Teksas]] iyo jasiirada [[Hawaay]]. Khilaafkii ka dhashtay Gobolada Koonfurta iyo woqooyiga oo markaas ku murmaayay xukunka gobolada iyo dhinaca adoomada waxoo sababay dagaalkii sokeeyay oo dhacay sanadka marka oo ahaa 1860meeyadii. Gobolada woqooyiga ayaa ku guuleestay in ee wadanka mideeyaan isla markaaas neh oo joogsaday adoonsiga. [[Dagaalkii mareykanka iyo spania]] iyo dagaalkii aduunka kii labaad, militariga mareykanka waxaa lagu gartay in oo yahay kan ugu awooda badan aduunka.dhamaadkii Dagaalkii aduunka kii 2aadm, waxoo wadanka mareykanka ahaa wadanka kaliya oo watay bombada halista ah ee looyaqaan atombomb.Marka ee dhacday xukunkii soviet union 1991kii , wadanka mareykanka waxoo ku soo baxay wadanka kaliya oo ugu awooda ween aduunka.
==Boqolkiiba IMF==
===17%===
==Xubin==
* [[IADB]] *
* [[NATO]] *
* [[OECD]] *
* [[ICSID]] *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Dagaalkii Sokeeyay ee Mareykanka ==
Bartamihii Qarniga sagaal iyo tobnaad ayaa waxaa ka dhex qarxay dagaal Sokeeye oo ka dhaxeeye gobolada Mareykanka, Halkaas oo Kow iyo toban(11) Gobol oo hogaaminaayay Jefrison Deevis sheegteen in ay ka go'ayaan gobolada kale ee mareekanka. Waxeyna aasaasteen Gobolada Konfodaraaliga ee Mareykanka, Sidoo kale waxey ku dhawaaqeyn dagaal ka dhan Mareykanka. Xilligii doorashada guud ee Madaxtinimada Mareykanka sanadku markuu ahaay 1860 ayaa [[Xizbiga Jamhuuriga]] olole ka dhan ah bilaabay balaarinta adoonsiga meel ka baxsan Mareykanka. Arinkaas oo keentay in ay ku guuleeystaan Xizbiga Jamhuuriga doorashada.
[[File:Kellogg's-Logo.svg|thumb|right|193px|]]
Madaxweynihii ku guuleystay xilligaas [[Abraham Linkolon]] intuusan fariisan xafiiska 4 tii maarso 1861 ayaa todobo gobol iclaamiyeyn in ay ka go'ayaan mareynka taas oo ay kasoo horjeesteen maamulkii markaas jiray iyo kii hore waxeyna u arkeen fal jabhadnimo. waxaana bilawday dagaalkii 12 Abriil 1861 kadib markii ay weerar kusoo qaadeen xoogagii Konfadaraaliga ahaay Fariisin Ciidan oo ay laheyd Mareykanka ooo lagu magacaabi jiray Foorto Somatir ee ku taalay gobolka [[koraliina]] koonfurtiisa, Ayadoo arinkaas laga jawaabayo ayuu madaxweyne Linkolon ku baaqay in la sameeyo ciidan mutadawac ah gobol kasta, taas oo keentay in afar gobol kale ay ayagane sheegtaan gooni istaag.
Labadii dhinac waxoo mid kastaba u diyaar garoway dagaal halkaas oo qabsaday mareykanka gobolada xadka kuyaal waxoona xayiraad saaray dhinaca bada Sebtember 1962, Linkolon waxuu ku baaqay in la xarooyo dhamaan dadkii la adoonsanayay kaas oo soo gabagabeeyay dagaalkii adoonsiga ee qeybta koonfurta.
Sidoo kale hogaamiyihii konfadaraaliga Roberto Ii Lii waxow awood u yeeshay inuu guulo ka keeno dagaalo ka dhacay dhinaca Bariga, Laakin sanadii 1863 uma aysan suura galin inuu kusii socda dhankii waqooyiga kadib dagaaalkii Jitesbergi. dhankale Mareykankagdhhggdh waxey ku siqeyn dhanka galbeedka ayagoo qabsaday wabiga Missisibi kadib dagaalkii Fikesberg.
[[File:McDonald's_logo.svg|thumb|right|194px|{{Flag|United States}}]]
[[File:Indianapolis-1872528.jpg|thumb|right|195px|]]
===Naatiijadii Dagaalkii sokeeye===
Dhamaan dadkii adoomada ahaay oo ay heesteen goboladii konfidereytka waa la xarooyay ayadoo ay ku guuleysteyn kuwii kasoo horjeeday goooni ugoosadka konfidereytka sanadii 1865 dagaalka waxuu dhib dhaliyay 1 milyan oo dhibane (3% dadka mareykanka) taas oo ay ku jirtay 620,000 oo dhimashada askarta ah. Ayadoo 4 Milyan oo dad madow la adoonsado la xoreeyay.
==Juquraafi==
Wadanka mareykanka waa wadanka 3aad oo ugu weyn aduunka, waxoo ku xigaa [[Ruushka]] iyo [[Kanada]]. wadanka mareykanka waxoo xuduudka ugu dheer la leeyahay Dalka Kanada oo ka xiga dhinaca woqooyiga, waxaa ku xiga [[Meksiko]] oo ka xigta Koonfurta.
Dhinaca bariga waxaa kaga dhegen [[Badweynta Atlaantik]] dhinaca Galbeedka neh [[Badweynta Baasifik]].Wadanka [[Mareykanka]] waxa uu leeyahay muuqaalo dabiici ah sida: buuro, geedo iyo saxaro kuwaasoo dhaca koonfur galbeed.
[[File:Green_Line_trains_on_both_tracks.jpg|thumb|right|198px|Metroka minnesota USA]]
==Jawiga==
Maadaama oo wadanka weyn yahay, wadanka mareykanka waxoo leeyahay jawi aad u kala duwan. Dhinaca woqooyiga mareykanka waxoo leeyahy xiliyo isbedel ah oo hawo qaboow iyo baraf oo kadhaco, Koonfurta wadanka waa kuleel oo qorax joogta ah.wadanka maraykanku waxa uu leeyahay jawiyo kalagadisan. taas macnaheedu waxa weeyaaan hadaad ka tagto gobol cimiladiisu kulushahay waxa laga yaabaa inaad gasho mid ku jirra qabaw.
==Daadka deggan Maraykanka==
* {{Flag|United States}} 350,195,000+ [<Ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/d/Democracy.htm</ref>].
* {{Flag|Brazil}} 130,000+
* {{Flag|Bangladesh}} 153,000+
* {{Flag|Arab League}} 2,139,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 152,000+
* {{Flag|Nigeria}} 200,000+
* {{Flag|Ethiopia}} 255,000+
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/d/Democracy.htm</ref>]
* 🇪🇺 Europeans: 1,388,900++
[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|Great Britain}} 195,000+
* {{Flag|South Korea}} 80,000+
* {{Flag|China}} PR 510,000+++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
* {{Flag|Mexico}} 600,000+
.[<Ref>https://www.aljazeera.com/news/2020/3/17/mbs-mbz-a-special-bond-between-two-gulf-princes</Ref>].
==Beeraha iyo xayawaanaadka==
Wadanka mareykanka waxoo leeyahay geedo iyo beero kala duwan oo 17000 ka badan oo wadanka mareykanka u gaar ah. Wadanka mareykanka waxoo leeyahay meelo badan oo xayawaanaadka lagu xanaaneeyo. Meesha ugu horeysay aduunka oo Xayawaanaadka lagu xanaaneeyo waxee eheed [[Xanaanada Xayawaanaadka|Yellowstone]], waxaa la sameeyay 1872dii, markaas kadib wadanka mareykanka waxaa laga sameeyay 57 meel oo xayawaanaadka lagu xanaaneeyo.
===Taariikh kooban===
Wadanka Mareykanka wuxuu leeyahay magaalooyin waaweyn waxaana kamid ah magaalooyonkaas New York, Los Angels iyo Las Vegas. Caasimada wadanka waa Washington. Mareykanka waa wadan aad uweyn waan wadanka sadaxaad ee ugu weyn caalamka. Madaxweynaha Mareykanka waa Joe Biden.
===Diinta===
Mareykanka(USA) wuxuu leeyahay diimo aad ufaro badan waxaana ugu badan dadka heesto diinta Karishtaanka waxaana qaar ey heestaan diimaha kale sida Yahuuda ayaa labeeso Karishtaanka wexeyna sidoo kale heestaan Islaamka, Hinduuga iyo Buudhistaha.
==Sido kale fiiri==
*[[Canada]]
*[[Mexico]]
{{Dalalka Woqooyiga Ameerika}}
{{stub}}
3gydkwa6rlrl3cbqhkixh68ziraora2
239291
239290
2022-08-05T11:10:06Z
70.50.138.211
/* Daadka deggan Maraykanka */
wikitext
text/x-wiki
{{coord|40|43|N|74|00|W|display=title}}
{{Dalalka
|native_name = Gobolada Midoobay ee Mareykanka
|conventional_long_name = ''United States of America''
|common_name = Mareykan
|qaarada = [[Ameerika]]
|sawir_calan = Flag of the United States.svg
|sawir_qaran = US-GreatSeal-Obverse.svg
|image_map = United States (orthographic projection).svg
|caasimada = [[Washington]]
|luuqadaha = [[Ingiriis]]
|Dawladda =
|darajo_hogaamiye1 = [[Madaxweyne]]
|darajo_hogaamiye2 = [[madaxweyne ku xigeen]]
|magac_hogaamiye1 = [[Joe Biden]]
|magac_hogaamiye2 = [[Kamala Harris]]
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
|Gdp: = 20.998 Trilliyan Dollarka
|bed = 9,826,675 km<sup>2
|areami² = 3,794,101 sq mi
|biyo = 6.76
|population_estimate = 335,075,000 +
|population_estimate_year = 2021
|lacagta = [[Dollar]] 22.99 Trillion Dollar
|wakhti = [[Coordinated Universal Time|UTC]]
|furaha_wadanka lagu galo = 1
|footnote1 =
|footnote2 =
}}
'''Gobolada Midoobay ee Mareykanka, GMM,''' loosoo gaabiyo '''Mareykanka''' ([[Af-Ingiriisi]]: United States of America, USA; [[carabi]]: الولايات المتحدة) waa dawlad Federaal Dastuuri ah dhacdana bartamaha [[Waqooyiga Ameerika]]. Waxay ka koobantahay 49 gobol iyo [[Washington D.C|Degmada Kolombia]], (D.C. ama "District of Colombia"), oo ah magaalo-madaxda wadanka iyo xarunta dowlada wadanka. Waxaa ka xiga dhanka waqooyi [[Kanada]], koofur [[Meksiko]], iyo Gobolka Alaska oo dhaca Waqooyi Galbeed Qaarada '''[[Ameerika]]'''. Masaaxada (badka) wadanka Mareekanka waa 9.83 milyan km<sup>2</sup>, tirada dadkane waa 309 milyan Dawlada Mareykanka n xaga dhulka ama badka wadanka ku fadhiyo, waana dawlada seddexaad ee ugu dad badan aduunka, dad degen dalka mareykanka waxee gaarayaan ilaa 310 miliyan oo qof. Sidoo kale waa wadanka koowaad oo ay ku noolyihiin dad kala dhaqan iyo kala asal ah. Dhaqaalaha Mareykanka waa kan ugu balaaran dunida, ayadoo lagu qiyaasay sanadii 2018 aduun dhan '''[[lacag|12.5 tiriliyan]]''' oo [[Dollar]]ka [[Mareykanka]] wax soo saarka wadanka ee dabada loo iib geeyo.
[[File:LosAngeles06.jpg|thumb|right|195px|]]
[[File:Pacific_Bell_logo.svg|thumb|right|210px|]]
Wadanka Mareykanka wuxuu xonimadiisa ka helay gumeestihii [[Ingriiska|Boqortooyadii Ingiriiska]] sanadka marka oo ahaa 1776ii, wakhtigaasi oo Mareykanku ka koobnaa 13gabol oo ku yaalay dhinaca bariga ee dalkaas. Wadanka waxoo balaaraday bilaawgii 1800meeyadii, waxoona gobolo ka qabsaday wadamada [[Faransiiska]], [[Spania|Isbaanishka]], [[Ingriiska]], [[Maksiko]], iyo Ruushka, waxoona ku sii darsaday labada gobol oo markaas ahaa jamhuuriyado, [[Teksas]] iyo jasiirada [[Hawaay]]. Khilaafkii ka dhashtay Gobolada Koonfurta iyo woqooyiga oo markaas ku murmaayay xukunka gobolada iyo dhinaca adoomada waxoo sababay dagaalkii sokeeyay oo dhacay sanadka marka oo ahaa 1860meeyadii. Gobolada woqooyiga ayaa ku guuleestay in ee wadanka mideeyaan isla markaaas neh oo joogsaday adoonsiga. [[Dagaalkii mareykanka iyo spania]] iyo dagaalkii aduunka kii labaad, militariga mareykanka waxaa lagu gartay in oo yahay kan ugu awooda badan aduunka.dhamaadkii Dagaalkii aduunka kii 2aadm, waxoo wadanka mareykanka ahaa wadanka kaliya oo watay bombada halista ah ee looyaqaan atombomb.Marka ee dhacday xukunkii soviet union 1991kii , wadanka mareykanka waxoo ku soo baxay wadanka kaliya oo ugu awooda ween aduunka.
==Boqolkiiba IMF==
===17%===
==Xubin==
* [[IADB]] *
* [[NATO]] *
* [[OECD]] *
* [[ICSID]] *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Kooxda Labaatanka]] * * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Dagaalkii Sokeeyay ee Mareykanka ==
Bartamihii Qarniga sagaal iyo tobnaad ayaa waxaa ka dhex qarxay dagaal Sokeeye oo ka dhaxeeye gobolada Mareykanka, Halkaas oo Kow iyo toban(11) Gobol oo hogaaminaayay Jefrison Deevis sheegteen in ay ka go'ayaan gobolada kale ee mareekanka. Waxeyna aasaasteen Gobolada Konfodaraaliga ee Mareykanka, Sidoo kale waxey ku dhawaaqeyn dagaal ka dhan Mareykanka. Xilligii doorashada guud ee Madaxtinimada Mareykanka sanadku markuu ahaay 1860 ayaa [[Xizbiga Jamhuuriga]] olole ka dhan ah bilaabay balaarinta adoonsiga meel ka baxsan Mareykanka. Arinkaas oo keentay in ay ku guuleeystaan Xizbiga Jamhuuriga doorashada.
[[File:Kellogg's-Logo.svg|thumb|right|193px|]]
Madaxweynihii ku guuleystay xilligaas [[Abraham Linkolon]] intuusan fariisan xafiiska 4 tii maarso 1861 ayaa todobo gobol iclaamiyeyn in ay ka go'ayaan mareynka taas oo ay kasoo horjeesteen maamulkii markaas jiray iyo kii hore waxeyna u arkeen fal jabhadnimo. waxaana bilawday dagaalkii 12 Abriil 1861 kadib markii ay weerar kusoo qaadeen xoogagii Konfadaraaliga ahaay Fariisin Ciidan oo ay laheyd Mareykanka ooo lagu magacaabi jiray Foorto Somatir ee ku taalay gobolka [[koraliina]] koonfurtiisa, Ayadoo arinkaas laga jawaabayo ayuu madaxweyne Linkolon ku baaqay in la sameeyo ciidan mutadawac ah gobol kasta, taas oo keentay in afar gobol kale ay ayagane sheegtaan gooni istaag.
Labadii dhinac waxoo mid kastaba u diyaar garoway dagaal halkaas oo qabsaday mareykanka gobolada xadka kuyaal waxoona xayiraad saaray dhinaca bada Sebtember 1962, Linkolon waxuu ku baaqay in la xarooyo dhamaan dadkii la adoonsanayay kaas oo soo gabagabeeyay dagaalkii adoonsiga ee qeybta koonfurta.
Sidoo kale hogaamiyihii konfadaraaliga Roberto Ii Lii waxow awood u yeeshay inuu guulo ka keeno dagaalo ka dhacay dhinaca Bariga, Laakin sanadii 1863 uma aysan suura galin inuu kusii socda dhankii waqooyiga kadib dagaaalkii Jitesbergi. dhankale Mareykankagdhhggdh waxey ku siqeyn dhanka galbeedka ayagoo qabsaday wabiga Missisibi kadib dagaalkii Fikesberg.
[[File:McDonald's_logo.svg|thumb|right|194px|{{Flag|United States}}]]
[[File:Indianapolis-1872528.jpg|thumb|right|195px|]]
===Naatiijadii Dagaalkii sokeeye===
Dhamaan dadkii adoomada ahaay oo ay heesteen goboladii konfidereytka waa la xarooyay ayadoo ay ku guuleysteyn kuwii kasoo horjeeday goooni ugoosadka konfidereytka sanadii 1865 dagaalka waxuu dhib dhaliyay 1 milyan oo dhibane (3% dadka mareykanka) taas oo ay ku jirtay 620,000 oo dhimashada askarta ah. Ayadoo 4 Milyan oo dad madow la adoonsado la xoreeyay.
==Juquraafi==
Wadanka mareykanka waa wadanka 3aad oo ugu weyn aduunka, waxoo ku xigaa [[Ruushka]] iyo [[Kanada]]. wadanka mareykanka waxoo xuduudka ugu dheer la leeyahay Dalka Kanada oo ka xiga dhinaca woqooyiga, waxaa ku xiga [[Meksiko]] oo ka xigta Koonfurta.
Dhinaca bariga waxaa kaga dhegen [[Badweynta Atlaantik]] dhinaca Galbeedka neh [[Badweynta Baasifik]].Wadanka [[Mareykanka]] waxa uu leeyahay muuqaalo dabiici ah sida: buuro, geedo iyo saxaro kuwaasoo dhaca koonfur galbeed.
[[File:Green_Line_trains_on_both_tracks.jpg|thumb|right|198px|Metroka minnesota USA]]
==Jawiga==
Maadaama oo wadanka weyn yahay, wadanka mareykanka waxoo leeyahay jawi aad u kala duwan. Dhinaca woqooyiga mareykanka waxoo leeyahy xiliyo isbedel ah oo hawo qaboow iyo baraf oo kadhaco, Koonfurta wadanka waa kuleel oo qorax joogta ah.wadanka maraykanku waxa uu leeyahay jawiyo kalagadisan. taas macnaheedu waxa weeyaaan hadaad ka tagto gobol cimiladiisu kulushahay waxa laga yaabaa inaad gasho mid ku jirra qabaw.
==Daadka deggan Maraykanka==
* {{Flag|United States}} 350,195,000+ [<Ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/d/Democracy.htm</ref>].
* {{Flag|Brazil}} 130,000+
* {{Flag|Bangladesh}} 153,000+
* {{Flag|Arab League}} 2,139,000+[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/a/Arabic_language.htm</ref>].
* {{Flag|Pakistan}} 152,000+
* {{Flag|Nigeria}} 200,000+ * {{Flag|Ethiopia}} 255,000 [<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/d/Democracy.htm</ref>]
* 🇪🇺 Europeans: 1,388,900++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/e/European_Union.htm</ref>].
* {{Flag|Great Britain}} 195,000+
* {{Flag|Australia}} 120,000+ * {{Flag|Canada}} 125,000+
* {{Flag|China}} PR 510,000+++[<ref>https://www.cs.mcgill.ca/~rwest/wikispeedia/wpcd/wp/p/People%2527s_Republic_of_China.htm</ref>].
* {{Flag|Mexico}} 600,000+ * {{Flag|Japan}} 120,500+ * {{Flag|South Korea}} 120,000+
.[<Ref>https://www.aljazeera.com/news/2020/3/17/mbs-mbz-a-special-bond-between-two-gulf-princes</Ref>].
==Beeraha iyo xayawaanaadka==
Wadanka mareykanka waxoo leeyahay geedo iyo beero kala duwan oo 17000 ka badan oo wadanka mareykanka u gaar ah. Wadanka mareykanka waxoo leeyahay meelo badan oo xayawaanaadka lagu xanaaneeyo. Meesha ugu horeysay aduunka oo Xayawaanaadka lagu xanaaneeyo waxee eheed [[Xanaanada Xayawaanaadka|Yellowstone]], waxaa la sameeyay 1872dii, markaas kadib wadanka mareykanka waxaa laga sameeyay 57 meel oo xayawaanaadka lagu xanaaneeyo.
===Taariikh kooban===
Wadanka Mareykanka wuxuu leeyahay magaalooyin waaweyn waxaana kamid ah magaalooyonkaas New York, Los Angels iyo Las Vegas. Caasimada wadanka waa Washington. Mareykanka waa wadan aad uweyn waan wadanka sadaxaad ee ugu weyn caalamka. Madaxweynaha Mareykanka waa Joe Biden.
===Diinta===
Mareykanka(USA) wuxuu leeyahay diimo aad ufaro badan waxaana ugu badan dadka heesto diinta Karishtaanka waxaana qaar ey heestaan diimaha kale sida Yahuuda ayaa labeeso Karishtaanka wexeyna sidoo kale heestaan Islaamka, Hinduuga iyo Buudhistaha.
==Sido kale fiiri==
*[[Canada]]
*[[Mexico]]
{{Dalalka Woqooyiga Ameerika}}
{{stub}}
eea1p7vgle625592tlt9wdr09rahhra
Template:Infobox dhisme
10
17906
239313
149386
2022-08-05T11:54:08Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox
| child = {{#ifeq:{{{embed|}}}|yes|yes}}
| bodyclass = vcard
| aboveclass = fn org
| headerstyle = {{#ifeq:{{{embed|}}}|yes||background-color:#ededed}}
| title = {{#ifeq:{{{embed|}}}|yes|'''Building details'''}}
| above = {{{building_name|{{{hotel_name|{{{name|<includeonly>{{PAGENAME}}</includeonly>}}}}}}}}}
| subheader = {{#if:{{{native_building_name|{{{native_name|}}}}}}|<span class="nickname" {{#if:{{{native_name_lang|}}}| lang="{{{native_name_lang}}}"}}>{{{native_building_name|{{{native_name}}}}}}</span>}}
| imagestyle = text-align: center
| captionstyle = text-align: center
| image1 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{logo|}}}|size={{{logo_size|{{{logo_width|}}}}}}|sizedefault=frameless|upright=1.1|alt={{{logo_alt|}}}}}
| caption1 = {{{logo_caption|{{{Logo_caption|}}}}}}
| image2 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{image|}}}|size={{{image_size|{{{image_width|}}}}}}|sizedefault=frameless|upright=1.1|border=yes|alt={{{image_alt|{{{alt|}}}}}}}}
| caption2 = {{{caption|{{{image_caption|}}}}}}
| image3 = {{#if:{{{map_type|}}}|{{Location map|{{{map_type|}}}
|alt = {{{map_alt|}}}
|lat = {{#if:{{{latm|}}}{{{latNS|}}}| | {{#if:{{{latitude|}}}|{{{latitude}}}|{{{latd|}}}}} }}
|long = {{#if:{{{longm|}}}{{{longEW|}}}| | {{#if:{{{longitude|}}}|{{{longitude}}}|{{{longd|}}}}} }}
|lat_deg = {{#if:{{{latm|}}}{{{latNS|}}}|{{{latd|}}}| }}
|lat_min = {{#if:{{{latm|}}}{{{latNS|}}}|{{{latm|}}}| }}
|lat_sec = {{#if:{{{lats|}}}{{{latNS|}}}|{{{lats|}}}| }}
|lat_dir = {{#if:{{{latNS|}}}|{{{latNS|}}}| }}
|lon_deg = {{#if:{{{longm|}}}{{{longEW|}}}|{{{longd|}}}| }}
|lon_min = {{#if:{{{longm|}}}{{{longEW|}}}|{{{longm|}}}| }}
|lon_sec = {{#if:{{{longs|}}}{{{longEW|}}}|{{{longs|}}}| }}
|lon_dir = {{#if:{{{longEW|}}}|{{{longEW|}}}| }}
|float = center
|mark = Red pog.svg
|marksize= 7
|label = {{{map dot label|{{{map_dot_label|}}}}}}
|relief = {{{relief|}}}
|border = none
|caption = <!--leave blank-->
|width = {{{map_size|}}}
}} |<!-- else if map_type is blank
-->{{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{image_map|}}}|size={{{map_size|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{map_alt|}}}}}<!-- end if map_type
-->}}
| caption3 = {{#if:{{{map_type|}}} |{{{map_caption|Location within {{#invoke:Location map|data|{{{map_type}}}|name}}}}} |{{#if:{{{image_map|}}} |{{{map_caption|}}} }}}}
| label1 = Magac hore
| data1 = {{{former_names|{{{former_name|}}}}}}
| class1 = Naanays
| label2 = Magacyo Kale
| data2 = {{{alternate_names|{{{alternate_name|}}}}}}
| class2 = nickname
| label3 = Cilmiga asalka ereyada
| data3 = {{{etymology|}}}
| label4 = Tirada Huteelo
| data4 = {{{hotel_chain|{{{chain|}}}}}}
| header5 = {{#if:{{{highest_prev|}}}{{{highest_next|}}}{{{highest_start|}}}{{{highest_end|}}}{{{highest_region|}}}|Dhererka diiwaanka}}
| data6 = {{#if:{{{highest_start|}}}{{{highest_end|}}}
|Ugu dheer {{#if:{{{highest_region|}}}|{{{highest_region}}}|dunida}}<!--
--> {{#if:{{both|{{{highest_start|}}}|{{{highest_end|}}}}}
|ka biloow {{{highest_start|}}} ilaa {{{highest_end|}}}
|{{#if:{{{highest_start|}}}|wakhti {{{highest_start}}} }}<!--
-->{{#if:{{{highest_end|}}}|ilaa iyo {{{highest_end}}} }}<!--
-->}}{{ref label|{{{highest_reflabel|talleststatus}}}|I|}}
}}
| label7 = Waxa ka horeeyay
| data7 = {{{highest_prev|}}}
| label8 = Waxa dhaafay
| data8 = {{{highest_next|}}}
| header9 = {{#if:{{{status|}}}{{{building_type|}}}{{{architectural_style|}}}{{{style|}}}{{{classification|}}}{{{location|}}}{{{location_town|}}}{{{location_city|}}}{{{location_country|}}}{{{address|}}}{{{latitude|}}}{{{latd|}}}{{{longitude|}}}{{{longd|}}}{{{coordinates|}}}{{{altitude|}}}{{{start_date|}}}{{{construction_start_date|}}}{{{topped-out_date|}}}{{{topped_out_date|}}}{{{est_completion|}}}{{{completion_date|}}}{{{inauguration_date|}}}{{{groundbreaking_date|}}}{{{opening_date|}}}{{{opening|}}}{{{opened|}}}{{{opened_date|}}}{{{renovation_date|}}}{{{closing_date|}}}{{{demolition_date|}}}{{{date_demolished|}}}{{{demolished_date|}}}{{{destruction_date|}}}{{{destroyed|}}}{{{cost|}}}{{{ren_cost|}}}{{{client|}}}{{{owner|}}}{{{governing_body|}}}{{{landlord|}}}{{{management|{{{operator|}}}}}}{{{affiliation|}}}|Warbixin Guud}}
| label10 = Marxalada imika
| class10 = Kooxda
| data10 = {{#if:{{{status|{{{Status|}}}}}}|{{#switch:{{lc:{{{status|{{{Status|}}}}}}}}
| built | la dhamaystiray | la dhamaystiray
| complete = <span style="color:darkgreen">La dhamaystiray</span>
| destroyed = <span style="color:#e42328">Burburay</span>
| demolished = <span style="color:black">Dumay</span>
| on hold = <span style="color:purple">La joojiyay</span>
| incomplete | la dhamaystirin
| under construction = <span style="color:purple">Jada la dhisayo</span>
| cancelled | canceled
| never built = <span style="color:red">La Dhisin</span>
| topped out
| topped-out = <span>Lagu Dul Dhisay</span>
| planned
| proposed = <span style="color:orange">Lagu Wareejiyay</span>
| approved = <span style="color:orange">La habeeyay</span>
| #default = {{{status|{{{Status|}}}}}}
}}|{{#if:{{{cancelled|}}}{{{canceled|}}}|<span style="color:red">Never built</span>|{{#if:{{{topped_out|}}}|<span>Laga dul dhisay</span>}} }} }}
| label11 = Nooca
| data11 = {{{building_type|}}}
| class11 = Kooxda
| label12 = Naqshada dhismaha
| data12 = {{{architectural_style|}}}{{{style|}}}
| class12 = Koox
| label13 = Loo qaybiyo
| data13 = {{{classification|}}}
| class13 = koox
| class14 = lagu daro
| label14 = Meesha
| data14 = {{{location|}}}
| label15 = Ciwaanka
| data15 = {{{address|}}}
| label16 = Magaalo ama Caasimad
| data16 = {{ifempty|{{{location_town|}}}|{{{location_city|}}}}}
| label17 = Wadan
| data17 = {{{location_country|}}}
| label18 = Meesha Dhacdo
| data18 = {{#if:{{both|{{{latitude|}}}{{{latd|}}}|{{{longitude|}}}{{{longd|}}}}}|
{{Geobox coor|wrap=yes|{{#if:{{{latitude|}}}|{{{latitude}}}|{{{latd|}}}}}|{{{latm|}}}|{{{lats|}}}|{{{latNS|}}}|{{#if:{{{longitude|}}}|{{{longitude}}}|{{{longd|}}}}}|{{{longm|}}}|{{{longs|}}}|{{{longEW|}}}|type:landmark{{#if: {{{iso_region|}}}|_region:{{{iso_region}}}|{{#if:{{{location_country|}}}|_region:{{CountryAbbr|{{{location_country}}}|}}|}}}}|{{#if:{{{coordinates_display|}}}|title|μ}}={{{coordinates_display|}}}|format={{{coordinates_format|}}}}}|{{{coordinates|}}}}}
| label19 = {{ifempty|{{{grid_name|}}}|Grid position}}
| data19 = {{{grid_position|}}}
| label20 = Jooga
| data20 = {{{altitude|}}}
| label21 = Hada Ku Nool
| data21 = {{{current_tenants|}}}
| label22 = Loogu magacdaray
| data22 = {{{namesake|}}}
| label23 = Dhulka hoose
| data23 = {{{groundbreaking_date|}}}
| label24 = {{Nowrap|Wakhtiga dhismaha la bilabay}}
| data24 = {{{start_date|}}}{{{construction_start_date|}}}
| label25 = Topped-out
| data25 = {{{topped-out_date|{{{topped_out_date|}}}}}}
| rowclass26= note
| label26 = {{#if:{{{est_completion|}}}|Estimated completion|La dhamaystiray}}
| data26 = {{#if:{{{est_completion|}}}|{{{est_completion}}}|{{{completion_date|}}}}}
| label27 = La furay
| data27 = {{ifempty|{{{opening_date|}}}|{{{opening|}}}|{{{opened|}}}|{{{opened_date|}}}}}
| label28 = Dabaaldeg
| data28 = {{{inauguration_date|}}}
| label29 = Dib u dajin
| data29 = {{{relocated_date|}}}
| label30 = Renovated
| data30 = {{{renovation_date|}}}
| label31 = La xidhay
| data31 = {{{closing_date|}}}
| rowclass32= Fiiro gaara
| label32 = {{#if:{{{demolition_date|}}}{{{date_demolished|}}}{{{demolished_date|}}}|Demolished|Destroyed}}
| data32 = {{ifempty|{{{demolition_date|}}}|{{{date_demolished|}}}|{{{demolished_date|}}}|{{{destruction_date|}}}|{{{destroyed|}}}}}
| label33 = Qiimaha
| data33 = {{{cost|}}}
| label34 = Kharashka dib u habaynta
| data34 = {{{ren_cost|}}}
| label35 = Macmiilka
| data35 = {{{client|}}}
| label36 = Mulkiile
| data36 = {{{owner|}}}
| label37 = {{#if:{{{governing_body|}}}|Governing body|{{#if:{{{landlord|}}}|Landlord|Management}}}}
| data37 = {{#if:{{{governing_body|}}}|{{{governing_body|}}}|{{#if:{{{landlord|}}}|{{{landlord}}}|{{{management|{{{operator|}}}}}}}}}}
| label38 = Affiliation
| data38 = {{{affiliation|}}}
| header39 = {{#if:{{{architectural|}}}{{{tip|}}}{{{antenna_spire|}}}{{{roof|}}}{{{top_floor|}}}{{{observatory|}}}|Height}}
| label40 = Dhererka
| data40 = {{{height|}}}
| label41 = Naqshadaynta
| data41 = {{{architectural|}}}
| label42 = Tip
| data42 = {{{tip|}}}
| label43 = Antenna spire
| data43 = {{{antenna_spire|}}}
| label44 = Qolofka sare
| data44 = {{{roof|}}}
| label45 = Qolof
| data45 = {{{top_floor|}}}
| label46 = Observatory
| data46 = {{{observatory|}}}
| header47 = {{#if:{{{diameter|}}}{{{circumference|}}}{{{weight|}}}{{{other_dimensions|}}}|Dimensions}}
| label48 = Balaca
| data48 = {{{diameter|}}}
| label49 = Iskuwareeg
| data49 = {{{circumference|}}}
| label50 = Miisaan
| data50 = {{{weight|}}}
| label51 = Dhinacyo kale
| data51 = {{{other_dimensions|}}}
| header52 = {{#if:{{{structural_system|}}}{{{material|}}}{{{size|}}}{{{floor_count|{{{floors|}}}}}}{{{floor_area|}}}{{{elevator_count|}}}|Faafaahin Habka Dhisme}}
| label53 = Structural system
| data53 = {{{structural_system|}}}
| class53 = category
| label54 = Alaabta
| data54 = {{{material|}}}
| class54 = category
| label55 = Xajmi
| data55 = {{{size|}}}
| label56 = Tirada dabaq
| data56 = {{{floor_count|{{{floors|}}}}}}
| label57 = Meesha dabaqa
| data57 = {{{floor_area|}}}
| label58 = Wiish
| data58 = {{{elevator_count|}}}
| label59 = Grounds
| data59 = {{{grounds_area|}}}
| header60 = {{#if:{{{architect|}}}{{{architecture_firm|}}}{{{developer|}}}{{{engineer|}}}{{{structural_engineer|}}}{{{civil_engineer|}}}{{{other_designers|}}}{{{quantity_surveyor|}}}{{{main_contractor|}}}{{{main_contractors|}}}|Naqshada iyo Dhisida}}
| label61 = Naqshada
| data61 = {{{architect|}}}
| label62 = Shirkada nashqadeysay
| data62 = {{{architecture_firm|}}}
| label63 = Horumariyay
| data63 = {{{developer|}}}
| label64 = Injineer
| data64 = {{{engineer|}}}
| label65 = Structural engineer
| data65 = {{{structural_engineer|}}}
| label66 = Services engineer
| data66 = {{{services_engineer|}}}
| label67 = Civil engineer
| data67 = {{{civil_engineer|}}}
| label68 = Other designers
| data68 = {{{other_designers|}}}
| label69 = Quantity surveyor
| data69 = {{{quantity_surveyor|}}}
| label70 = Qandaraaska Qatey
| data70 = {{{main_contractor|{{{main_contractors|}}}}}}
| rowclass71 = Fiirogaar
| label71 = Abaalmarin
| data71 = {{{awards|}}}
| label72 = Farsamada
| data72 = {{{designations|}}}
| label73 = Lagu yaqaan
| data73 = {{{known_for|}}}
| header74 = {{#if:{{{ren_architect|}}}{{{ren_firm|}}}{{{ren_engineer|}}}{{{ren_str_engineer|}}}{{{ren_serv_engineer|}}}{{{ren_civ_engineer|}}}{{{ren_oth_designers|}}}{{{ren_qty_surveyor|}}}{{{ren_contractor|}}}{{{ren_awards|}}}|Kooxda Qurxinta}}
| rowclass75 = note
| label75 = Architect
| data75 = {{{ren_architect|}}}
| label76 = Renovating firm
| data76 = {{{ren_firm|}}}
| label77 = Engineer
| data77 = {{{ren_engineer|}}}
| label78 = Structural engineer
| data78 = {{{ren_str_engineer|}}}
| label79 = Services engineer
| data79 = {{{ren_serv_engineer|}}}
| label80 = Civil engineer
| data80 = {{{ren_civ_engineer|}}}
| label81 = Other designers
| data81 = {{{ren_oth_designers|}}}
| label82 = Quantity surveyor
| data82 = {{{ren_qty_surveyor|}}}
| label83 = Main contractor
| data83 = {{{ren_contractor|}}}
| rowclass84 = note
| label84 = Awards and prizes
| data84 = {{{ren_awards|}}}
| header85 = {{#if:{{{seating_type|}}}{{{capacity|{{{seating_capacity|}}}}}}{{{number_of_stores|}}}{{{number_of_anchors|}}}{{{unit_count|}}}{{{number_of_units|}}}{{{number_of_rooms|}}}{{{room_count|}}}{{{rooms|}}}{{{number_of_suites|}}}{{{suite_count|}}}{{{suites|}}}{{{number_of_restaurants|}}}{{{number_of_bars|{{{number_of_Bars|}}}}}}{{{facilities|}}}{{{parking|}}}|Warbixin Kale}}
| label86 = Seating type
| data86 = {{{seating_type|}}}
| label87 = Seating capacity
| data87 = {{{capacity|{{{seating_capacity|}}}}}}
| label88 = Number of stores
| data88 = {{{number_of_stores|}}}
| label89 = Number of anchors
| data89 = {{{number_of_anchors|}}}
| label90 = Number of {{#if:{{{unit_count|}}}{{{number_of_units|}}}|units|rooms}}
| data90 = {{ifempty|{{{unit_count|}}}|{{{number_of_units|}}}|{{{number_of_rooms|}}}|{{{room_count|}}}|{{{rooms|}}}}}
| label91 = Number of suites
| data91 = {{ifempty|{{{number_of_suites|}}}|{{{suite_count|}}}|{{{suites|}}}}}
| label92 = Number of restaurants
| data92 = {{{number_of_restaurants|}}}
| label93 = Number of bars
| data93 = {{{number_of_bars|{{{number_of_Bars|}}}}}}
| label94 = Facilities
| data94 = {{{facilities|{{{Facilities|}}}}}}
| label95 = Parking
| data95 = {{{parking|}}}
| header96 = {{#if:{{{website|}}}{{{url|}}}|Website}}
| data97 = {{#if:{{{website|}}}|{{{website}}}|{{{url|}}}}}
| header98 = {{{nrhp|{{{embedded|{{{module|}}}}}}}}}
| header99 = {{#if:{{{references|}}}|References}}
| data100 = {{{references|}}}
| belowstyle = {{{belowstyle|}}}
| below = {{{footnotes|}}}
}}{{main other|
{{#if:{{both|{{{height|}}}|{{{architectural|}}}{{{tip|}}}{{{antenna_spire|}}}{{{roof|}}}{{{top_floor|}}}{{{observatory|}}}}}|[[Category:Building using deprecated parameters]]}}
{{#ifeq:{{{1|μ}}}|μ||[[Category:Building using deprecated parameters|σ{{PAGENAME}}]]}}
}}<noinclude>{{Documentation}}</noinclude>
65sn0eata42q40flc9xsqzqyooa2qxe
Ximsa
0
36719
239296
239165
2022-08-05T11:31:43Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
'''Ximsa''' (afka carabiga; '''حمص''') waa magaalo ku taal [[suuriya]], waana magaalada sedexaad ee ugu weyn xaga dadka marka laga yimaado [[dimishiq]] iyo [[xalab]], galbeedka suuriya ayee dhcdaa, [[gobolka ximsa]] ayee magaalo madax u tahay, magaalada waxay isku xere weyn u tahay magaalooyinka suuriya, waxayna sidaas ku noqotay meel ganacsi oo fariid ah.
{{EngvarB|date=July 2019}}
{{Infobox settlement
<!--See the Table at Infobox Settlement for all fields and descriptions of usage-->
<!-- Basic info ---------------->|official_name=Ximsa|native_name={{native name|ar|حِمْص}}|settlement_type=City <!-- For Town or Village (Leave blank for the default City) -->
<!-- for cities whose native name is not in English -->|nickname=Mother of the [[Basalt|black stones]] ({{lang|ar|أم الحجار السود}})<ref>{{harvnb|Al-Dbiyat|2013|p=160}}</ref><br/>Al-'Adhiyyah ({{lang|ar|الْعَذِيَّة|al-ʻAdhīyah}}){{efn|Meaning a fertile land far from the water, scourge and pestilence<ref>{{cite web|url=https://www.almaany.com/ar/dict/ar-ar/%D8%B9%D8%B0%D9%8A%D8%A9/|title=معنى كلمة عَذية في معجم المعاني الجامع والمعجم الوسيط – معجم عربي عربي – صفحة 1|author=Almaany Team|work=almaany.com|access-date=24 October 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171025073325/https://www.almaany.com/ar/dict/ar-ar/%D8%B9%D8%B0%D9%8A%D8%A9/|archive-date=25 October 2017|url-status=dead}}</ref>}}<br/>The city of [[Khalid ibn al-Walid|Ibn al-Walid]] ({{lang|ar|مدينة ابن الوليد}})|motto=|image_skyline={{Photomontage
| photo1a = Al-Shuhadaa_Square_-_Hims,_Syria.jpg
| photo2a = Khaled_Ebn_El-Walid_Mosque3.jpg
| photo3a = Al-Baath_University,_Homs,_Syria._12.10.2010.jpg
| photo3b = AL_Karama_stadium.jpg
| size = 275
| spacing = 2
| color = transparent
| border = 0
}}|image_caption=Magaalada ximsa landmarks<br>[[Quwatli Street (ximsa)|Martyrs' Square with the Old Clock]] {{*}} [[masjidka Khalid ibn Waliid]] {{*}} [[Al-Baath University]] {{*}} [[Khalid ibn al-Walid Stadium]]|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|image_blank_emblem=|blank_emblem_type=|blank_emblem_size=|image_map=|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|image_dot_map=|pushpin_map=Syria|pushpin_label_position=bottom|pushpin_mapsize=250|pushpin_map_caption=Location in Syria|pushpin_relief=1
<!-- Location ------------------>|subdivision_type=Dalka|subdivision_name={{flag|Syria}}|subdivision_type1=[[Gobolka]]|subdivision_name1=[[Ximsa]]|subdivision_type2=[[Degmo]]|subdivision_name2=[[Ximsa]]|subdivision_type3=[[Xaafad]]|subdivision_name3=Ximsa|subdivision_type4=|subdivision_name4=<!-- Politics ----------------->|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_title1=Gudoomiyaha golaha degmada|leader_name1=Abdullah Al-Bawab|leader_title2=|leader_name2=|leader_title3=|leader_name3=|leader_title4=|leader_name4=|established_title=La degay|established_date=2000 BCE|established_title2=<!-- Incorporated (town) -->|established_date2=|established_title3=<!-- Incorporated (city) -->|established_date3=<!-- Area --------------------->|area_magnitude=|unit_pref=Metric <!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->|area_footnotes=|area_total_km2=48|area_land_km2=|area_water_km2=|area_total_sq_mi=|area_land_sq_mi=|area_water_sq_mi=|area_water_percent=|area_urban_km2=76|area_urban_sq_mi=|area_metro_km2=104|area_metro_sq_mi=|area_blank1_title=|area_blank1_km2=|area_blank1_sq_mi=<!-- Population ----------------------->|population_as_of=2017|population_footnotes=|population_note=|population_total=775,404 <ref name="World Population Review"</ref>|population_density_km2=|population_density_sq_mi=|population_metro=|population_density_metro_km2=|population_demonyms={{lang-en|Homsi}}<br>{{lang-ar|حمصي|[[Himsi]]}}|population_urban=|population_density_urban_km2=|population_density_urban_sq_mi=|population_blank1_title=Ethnicities|population_blank1=|population_blank2_title=Religions|population_blank2=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=<!-- General information --------------->|timezone=[[Eastern European Time|EET]]|utc_offset=+2|timezone_DST=[[Eastern European Summer Time|EEST]]|utc_offset_DST=+3|coordinates={{coord|34|43|51|N|36|42|34|E|region:SY|display=inline,title}}|elevation_footnotes=|elevation_m=501|elevation_ft=<!-- Area/postal codes & others -------->|postal_code_type=<!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... -->|postal_code=|area_code=031|geocode=C2528|blank_name=[[Köppen climate classification|Climate]]|blank_info=[[Hot-summer Mediterranean climate|Csa]]|blank1_name=|blank1_info=|website=|footnotes=|name=}}
[[Category:Suuriya]]
[[Category:Aasiya]]
<references />
== xigasho ==
jzh0tbxxz602egumntpgkhe8l8owfv0
239297
239296
2022-08-05T11:32:02Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
'''Ximsa''' (afka carabiga; '''حمص''') waa magaalo ku taal [[suuriya]], waana magaalada sedexaad ee ugu weyn xaga dadka marka laga yimaado [[dimishiq]] iyo [[xalab]], galbeedka suuriya ayee dhcdaa, [[gobolka ximsa]] ayee magaalo madax u tahay, magaalada waxay isku xere weyn u tahay magaalooyinka suuriya, waxayna sidaas ku noqotay meel ganacsi oo fariid ah.
{{EngvarB|date=July 2019}}
{{Infobox settlement
<!--See the Table at Infobox Settlement for all fields and descriptions of usage-->
<!-- Basic info ---------------->|official_name=Ximsa|native_name={{native name|ar|حِمْص}}|settlement_type=City <!-- For Town or Village (Leave blank for the default City) -->
<!-- for cities whose native name is not in English -->|nickname=Mother of the [[Basalt|black stones]] ({{lang|ar|أم الحجار السود}})<ref>{{harvnb|Al-Dbiyat|2013|p=160}}</ref><br/>Al-'Adhiyyah ({{lang|ar|الْعَذِيَّة|al-ʻAdhīyah}}){{efn|Meaning a fertile land far from the water, scourge and pestilence<ref>{{cite web|url=https://www.almaany.com/ar/dict/ar-ar/%D8%B9%D8%B0%D9%8A%D8%A9/|title=معنى كلمة عَذية في معجم المعاني الجامع والمعجم الوسيط – معجم عربي عربي – صفحة 1|author=Almaany Team|work=almaany.com|access-date=24 October 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171025073325/https://www.almaany.com/ar/dict/ar-ar/%D8%B9%D8%B0%D9%8A%D8%A9/|archive-date=25 October 2017|url-status=dead}}</ref>}}<br/>The city of [[Khalid ibn al-Walid|Ibn al-Walid]] ({{lang|ar|مدينة ابن الوليد}})|motto=|image_skyline={{Photomontage
| photo1a = Al-Shuhadaa_Square_-_Hims,_Syria.jpg
| photo2a = Khaled_Ebn_El-Walid_Mosque3.jpg
| photo3a = Al-Baath_University,_Homs,_Syria._12.10.2010.jpg
| photo3b = AL_Karama_stadium.jpg
| size = 275
| spacing = 2
| color = transparent
| border = 0
}}|image_caption=Magaalada ximsa landmarks<br>[[Quwatli Street (ximsa)|Martyrs' Square with the Old Clock]] {{*}} [[masjidka Khalid ibn Waliid]] {{*}} [[Al-Baath University]] {{*}} [[Khalid ibn al-Walid Stadium]]|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|image_blank_emblem=|blank_emblem_type=|blank_emblem_size=|image_map=|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|image_dot_map=|pushpin_map=Syria|pushpin_label_position=bottom|pushpin_mapsize=250|pushpin_map_caption=Location in Syria|pushpin_relief=1
<!-- Location ------------------>|subdivision_type=Dalka|subdivision_name={{flag|Syria}}|subdivision_type1=[[Gobolka]]|subdivision_name1=[[Ximsa]]|subdivision_type2=[[Degmo]]|subdivision_name2=[[Ximsa]]|subdivision_type3=[[Xaafad]]|subdivision_name3=Ximsa|subdivision_type4=|subdivision_name4=<!-- Politics ----------------->|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_title1=Gudoomiyaha golaha degmada|leader_name1=Abdullah Al-Bawab|leader_title2=|leader_name2=|leader_title3=|leader_name3=|leader_title4=|leader_name4=|established_title=La degay|established_date=2000 BCE|established_title2=<!-- Incorporated (town) -->|established_date2=|established_title3=<!-- Incorporated (city) -->|established_date3=<!-- Area --------------------->|area_magnitude=|unit_pref=Metric <!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->|area_footnotes=|area_total_km2=48|area_land_km2=|area_water_km2=|area_total_sq_mi=|area_land_sq_mi=|area_water_sq_mi=|area_water_percent=|area_urban_km2=76|area_urban_sq_mi=|area_metro_km2=104|area_metro_sq_mi=|area_blank1_title=|area_blank1_km2=|area_blank1_sq_mi=<!-- Population ----------------------->|population_as_of=2017|population_footnotes=|population_note=|population_total=775,404 <ref name="World Population Review"</ref>|population_density_km2=|population_density_sq_mi=|population_metro=|population_density_metro_km2=|population_demonyms={{lang-en|Homsi}}<br>{{lang-ar|حمصي|[[Himsi]]}}|population_urban=|population_density_urban_km2=|population_density_urban_sq_mi=|population_blank1_title=Ethnicities|population_blank1=|population_blank2_title=Religions|population_blank2=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=<!-- General information --------------->|timezone=[[Eastern European Time|EET]]|utc_offset=+2|timezone_DST=[[Eastern European Summer Time|EEST]]|utc_offset_DST=+3|coordinates={{coord|34|43|51|N|36|42|34|E|region:SY|display=inline,title}}|elevation_footnotes=|elevation_m=501|elevation_ft=<!-- Area/postal codes & others -------->|postal_code_type=<!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... -->|postal_code=|area_code=031|geocode=C2528|blank_name=[[Köppen climate classification|Climate]]|blank_info=[[Hot-summer Mediterranean climate|Csa]]|blank1_name=|blank1_info=|website=|footnotes=|name=}}
[[Category:Suuriya]]
[[Category:Aasiya]]
<references />
== Xigasho ==
{{reflist}}
irfqhl93i8qtt4kfvxnnin1ukqvpxk8
239298
239297
2022-08-05T11:32:25Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
'''Ximsa''' (afka carabiga; '''حمص''') waa magaalo ku taal [[suuriya]], waana magaalada sedexaad ee ugu weyn xaga dadka marka laga yimaado [[dimishiq]] iyo [[xalab]], galbeedka suuriya ayee dhcdaa, [[gobolka ximsa]] ayee magaalo madax u tahay, magaalada waxay isku xere weyn u tahay magaalooyinka suuriya, waxayna sidaas ku noqotay meel ganacsi oo fariid ah.
{{EngvarB|date=July 2019}}
{{Infobox settlement
<!--See the Table at Infobox Settlement for all fields and descriptions of usage-->
<!-- Basic info ---------------->|official_name=Ximsa|native_name={{native name|ar|حِمْص}}|settlement_type=City <!-- For Town or Village (Leave blank for the default City) -->
<!-- for cities whose native name is not in English -->|nickname=Mother of the [[Basalt|black stones]] ({{lang|ar|أم الحجار السود}})<ref>{{harvnb|Al-Dbiyat|2013|p=160}}</ref><br/>Al-'Adhiyyah ({{lang|ar|الْعَذِيَّة|al-ʻAdhīyah}}){{efn|Meaning a fertile land far from the water, scourge and pestilence<ref>{{cite web|url=https://www.almaany.com/ar/dict/ar-ar/%D8%B9%D8%B0%D9%8A%D8%A9/|title=معنى كلمة عَذية في معجم المعاني الجامع والمعجم الوسيط – معجم عربي عربي – صفحة 1|author=Almaany Team|work=almaany.com|access-date=24 October 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171025073325/https://www.almaany.com/ar/dict/ar-ar/%D8%B9%D8%B0%D9%8A%D8%A9/|archive-date=25 October 2017|url-status=dead}}</ref>}}<br/>The city of [[Khalid ibn al-Walid|Ibn al-Walid]] ({{lang|ar|مدينة ابن الوليد}})|motto=|image_skyline={{Photomontage
| photo1a = Al-Shuhadaa_Square_-_Hims,_Syria.jpg
| photo2a = Khaled_Ebn_El-Walid_Mosque3.jpg
| photo3a = Al-Baath_University,_Homs,_Syria._12.10.2010.jpg
| photo3b = AL_Karama_stadium.jpg
| size = 275
| spacing = 2
| color = transparent
| border = 0
}}|image_caption=Magaalada ximsa landmarks<br>[[Quwatli Street (ximsa)|Martyrs' Square with the Old Clock]] {{*}} [[masjidka Khalid ibn Waliid]] {{*}} [[Al-Baath University]] {{*}} [[Khalid ibn al-Walid Stadium]]|image_seal=|seal_size=|image_shield=|shield_size=|image_blank_emblem=|blank_emblem_type=|blank_emblem_size=|image_map=|mapsize=|map_caption=|image_map1=|mapsize1=|map_caption1=|image_dot_map=|pushpin_map=Syria|pushpin_label_position=bottom|pushpin_mapsize=250|pushpin_map_caption=Location in Syria|pushpin_relief=1
<!-- Location ------------------>|subdivision_type=Dalka|subdivision_name={{flag|Syria}}|subdivision_type1=[[Gobolka]]|subdivision_name1=[[Ximsa]]|subdivision_type2=[[Degmo]]|subdivision_name2=[[Ximsa]]|subdivision_type3=[[Xaafad]]|subdivision_name3=Ximsa|subdivision_type4=|subdivision_name4=<!-- Politics ----------------->|government_footnotes=|government_type=|leader_title=|leader_title1=Gudoomiyaha golaha degmada|leader_name1=Abdullah Al-Bawab|leader_title2=|leader_name2=|leader_title3=|leader_name3=|leader_title4=|leader_name4=|established_title=La degay|established_date=2000 BCE|established_title2=<!-- Incorporated (town) -->|established_date2=|established_title3=<!-- Incorporated (city) -->|established_date3=<!-- Area --------------------->|area_magnitude=|unit_pref=Metric <!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired-->|area_footnotes=|area_total_km2=48|area_land_km2=|area_water_km2=|area_total_sq_mi=|area_land_sq_mi=|area_water_sq_mi=|area_water_percent=|area_urban_km2=76|area_urban_sq_mi=|area_metro_km2=104|area_metro_sq_mi=|area_blank1_title=|area_blank1_km2=|area_blank1_sq_mi=<!-- Population ----------------------->|population_as_of=2017|population_footnotes=|population_note=|population_total=775,404 <ref name="World Population Review"</ref>|population_density_km2=|population_density_sq_mi=|population_metro=|population_density_metro_km2=|population_demonyms={{lang-en|Homsi}}<br>{{lang-ar|حمصي|[[Himsi]]}}|population_urban=|population_density_urban_km2=|population_density_urban_sq_mi=|population_blank1_title=Ethnicities|population_blank1=|population_blank2_title=Religions|population_blank2=|population_density_blank1_km2=|population_density_blank1_sq_mi=<!-- General information --------------->|timezone=[[Eastern European Time|EET]]|utc_offset=+2|timezone_DST=[[Eastern European Summer Time|EEST]]|utc_offset_DST=+3|coordinates={{coord|34|43|51|N|36|42|34|E|region:SY|display=inline,title}}|elevation_footnotes=|elevation_m=501|elevation_ft=<!-- Area/postal codes & others -------->|postal_code_type=<!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... -->|postal_code=|area_code=031|geocode=C2528|blank_name=[[Köppen climate classification|Climate]]|blank_info=[[Hot-summer Mediterranean climate|Csa]]|blank1_name=|blank1_info=|website=|footnotes=|name=}}
[[Category:Suuriya]]
[[Category:Aasiya]]
== Xigasho ==
{{reflist}}
aarlcngcvauziuq5s0h9q7ri0ry9rhl
Bariis shiilan
0
36725
239273
239237
2022-08-05T00:52:38Z
EmausBot
2224
Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q1076874]]
wikitext
text/x-wiki
'''Bariiska shiilan''' waa bariiska caanka ah ee cunnada [[Shiinaha]].
[[File:Malapascua, Vegetable fried rice, Philippines.jpg|thumb|{{PAGENAME}}]]
=Sidoo kale fiiri=
*[[w:en:Fried rice|Fried rice]]
e3fmwmpvxyp4l0w2ck9gbpqv8jhn3dy
User:Sayid Cali Barre
2
36728
239265
2022-08-04T16:21:45Z
Sayid Cali Barre
32339
Kkkkk
wikitext
text/x-wiki
Sayid Cali Barre
tciar3wn8y8tpy5nt8d02dllbqhi552
239266
239265
2022-08-04T16:28:18Z
Sayid Cali Barre
32339
Taariikh ahaan
wikitext
text/x-wiki
Sayid Cali Barre
Waxa uu ku dhashay magaalada hargeysa sanaddii 2003 bishii nofember
Waxa uu ka tirsan yahay bahda Wikipedia
Waxa uu Waxbarashadiisa ku qaatey magaalada hargeysa
+252637462120
Http/www.facebook.com/sayidcali.barre.7
fw6fb3v4zmry5qezjje9aucc9by00rs
Yousef Elrashidy
0
36729
239267
2022-08-04T18:19:12Z
NouranKhalil
32340
Bog cusub: {{Databox}}
wikitext
text/x-wiki
{{Databox}}
lzrsolkoxvicusc39gz7uudamev552z
Spotify
0
36730
239292
2022-08-05T11:22:16Z
EnsiklopediaXylon
31252
Bog cusub: '''Spotify''' (/ˈspɒtɪfaɪ/) waa adeeg baahinta muusiga khadka tooska ah.<ref>[https://web.archive.org/web/20120325145429/http://www.spotify.com/uk/about-us/press/background-info/ Spotify]</ref><ref>"What is Spotify", How it Works Book of Amazing Technology, Imagine Publishing, p. 113, 2011, ISBN 978-1-908222-0-84</ref> Waxa ay bixisa in ka badan 30 milyan hees.<ref>[https://web.archive.org/web/20120325145429/http://www.spotify.com/uk/about-us/press/background-info/ Spotify...
wikitext
text/x-wiki
'''Spotify''' (/ˈspɒtɪfaɪ/) waa adeeg baahinta muusiga khadka tooska ah.<ref>[https://web.archive.org/web/20120325145429/http://www.spotify.com/uk/about-us/press/background-info/ Spotify]</ref><ref>"What is Spotify", How it Works Book of Amazing Technology, Imagine Publishing, p. 113, 2011, ISBN 978-1-908222-0-84</ref> Waxa ay bixisa in ka badan 30 milyan hees.<ref>[https://web.archive.org/web/20120325145429/http://www.spotify.com/uk/about-us/press/background-info/ Spotify]</ref>
[[File:Spotify logo with text.svg|thumb|Logo]]
=Helitaanka=
Spotify waxaa laga heli karaa 61 waddan, oo ay ku jiraan ''Austria'', ''Belgium'', ''Denmark'', ''Faroe Islands'', ''Finland'', ''France'', ''Germany'', ''the Netherlands'', ''Norway'', ''Spain'', ''Sweden'', ''Switzerland'', Boqortooyada Ingiriiska, Hindiya iyo Maraykanka.
=Tix=
{{reflist}}
{{ow}}
9ebioydpyts9a0sk3soehycw96elnl9
John Kundla
0
36731
239293
2022-08-05T11:24:54Z
EnsiklopediaXylon
31252
Bog cusub: '''John Albert Kundla''' (Julaay 3, 1916 - Luulyo 23, 2017) wuxuu ahaa kulleej hore oo Mareykan ah iyo tababare kubbadda koleyga. Wuxuu ahaa tababarihii ugu horeeyay ee Minneapolis Lakers of the ''[[National Basketball Association]]'' (NBA).<ref>[http://www.nba.com/2010/news/features/steve_aschburner/12/28/q-and-a-john-kundla/index.html ''NBA.com'']</ref> =Tix= {{reflist}} {{ow}}
wikitext
text/x-wiki
'''John Albert Kundla''' (Julaay 3, 1916 - Luulyo 23, 2017) wuxuu ahaa kulleej hore oo Mareykan ah iyo tababare kubbadda koleyga. Wuxuu ahaa tababarihii ugu horeeyay ee Minneapolis Lakers of the ''[[National Basketball Association]]'' (NBA).<ref>[http://www.nba.com/2010/news/features/steve_aschburner/12/28/q-and-a-john-kundla/index.html ''NBA.com'']</ref>
=Tix=
{{reflist}}
{{ow}}
p282bykvnriac8a681pwvk1me9926es
239294
239293
2022-08-05T11:25:11Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
'''John Albert Kundla''' (Luuliyo 3, 1916 - Luuliyo 23, 2017) wuxuu ahaa kulleej hore oo Mareykan ah iyo tababare kubbadda koleyga. Wuxuu ahaa tababarihii ugu horeeyay ee Minneapolis Lakers of the ''[[National Basketball Association]]'' (NBA).<ref>[http://www.nba.com/2010/news/features/steve_aschburner/12/28/q-and-a-john-kundla/index.html ''NBA.com'']</ref>
=Tix=
{{reflist}}
{{ow}}
0c07d8y7uog7uihozneo6cz4pmjcpej
Template:EngvarB
10
36732
239299
2022-08-05T11:33:15Z
EnsiklopediaXylon
31252
Bog cusub: {{ {{{|safesubst:}}}#invoke:Unsubst||$N=EngvarB |date=__DATE__|$B=}}<noinclude> '''Please note that {{tl|EngvarB}} is now independent of any British English templating. It has its own categorisation, also independent of British (or indeed any other) English variant categorisation.''' {{Documentation}} </noinclude>
wikitext
text/x-wiki
{{ {{{|safesubst:}}}#invoke:Unsubst||$N=EngvarB |date=__DATE__|$B=}}<noinclude>
'''Please note that {{tl|EngvarB}} is now independent of any British English templating. It has its own categorisation, also independent of British (or indeed any other) English variant categorisation.'''
{{Documentation}}
</noinclude>
trdsg1podi4zum4p040kwflcaisoggz
Norderney
0
36733
239303
2022-08-05T11:37:53Z
EnsiklopediaXylon
31252
Bog cusub: '''Norderney''' waa mid ka mid ah Jasiiradaha Bari ee ''Frisian'' ee ka baxsan xeebta Waqooyiga Badda ee [[Jarmalka]]. Waxay ka tirsan tahay degmada Aurich ee Sagsoon Hoose. [[File:Norderney aerial photo.jpg|thumb|{{PAGENAME}}]] {{ow}}
wikitext
text/x-wiki
'''Norderney''' waa mid ka mid ah Jasiiradaha Bari ee ''Frisian'' ee ka baxsan xeebta Waqooyiga Badda ee [[Jarmalka]]. Waxay ka tirsan tahay degmada Aurich ee Sagsoon Hoose.
[[File:Norderney aerial photo.jpg|thumb|{{PAGENAME}}]]
{{ow}}
7ka23pab8m8lgcsz4x4podm7w01g72u
Template:Pagename
10
36734
239304
2022-08-05T11:42:50Z
EnsiklopediaXylon
31252
Bog cusub: <includeonly>{{PAGENAME}}</includeonly>
wikitext
text/x-wiki
<includeonly>{{PAGENAME}}</includeonly>
8c8q728jf3dnoprm5h66vl0upc0io2b
Degmada Sanilac, Michigan
0
36735
239305
2022-08-05T11:45:06Z
EnsiklopediaXylon
31252
Bog cusub: [[Image:Map of Michigan highlighting Sanilac County.svg|thumb|250px|Location within Michigan]] [[Image:Sanilac County Courthouse (cropped).jpg|thumb|250px|Sanilac County courthouse]] '''Degmada Sanilac''' waa degmo ku taal gobolka [[Michigan]] ee dalka [[Mareykanka]]. Ilaa tirakoobkii 2010, 43,114 qof ayaa halkan ku nool. Kursiga gobolka waa Sandusky.<ref>[https://web.archive.org/web/20131113024015/http://www.census.gov/geo/maps-data/data/docs/gazetteer/counties_list_26.txt Web...
wikitext
text/x-wiki
[[Image:Map of Michigan highlighting Sanilac County.svg|thumb|250px|Location within Michigan]]
[[Image:Sanilac County Courthouse (cropped).jpg|thumb|250px|Sanilac County courthouse]]
'''Degmada Sanilac''' waa degmo ku taal gobolka [[Michigan]] ee dalka [[Mareykanka]]. Ilaa tirakoobkii 2010, 43,114 qof ayaa halkan ku nool. Kursiga gobolka waa Sandusky.<ref>[https://web.archive.org/web/20131113024015/http://www.census.gov/geo/maps-data/data/docs/gazetteer/counties_list_26.txt WebArchive]</ref>
=Tix=
{{reflist}}
itkh3tu1u4grlmhpvy7qo2zjhe0dojc
Biyo-dhaca Niagara
0
36736
239309
2022-08-05T11:50:51Z
EnsiklopediaXylon
31252
Bog cusub: [[File:3Falls_Niagara.jpg|thumb|{{pagename}}]] '''{{pagename}}''' waa wadar ahaan, magaca saddex biyo-dhacood oo waaweyn oo ku yaal Wabiga Niagara ee bariga Waqooyiga Ameerika, oo ku yaal xadka u dhexeeya Mareykanka iyo Kanada. Saddexda biyo-dhacoodu waa: ''Falls''-ka Horseshoe, oo mararka qaarkood loo yaqaan ''Falls''-ka Kanadiyaanka, ''Falls''-ka Ameerika, iyo ''Falls''-ka-yar ee ''Bridal Veil Falls''. Falls-ka Maraykanka iyo Falls-ga Horseshoe waxay kala qaybsan yihiin Jas...
wikitext
text/x-wiki
[[File:3Falls_Niagara.jpg|thumb|{{pagename}}]]
'''{{pagename}}''' waa wadar ahaan, magaca saddex biyo-dhacood oo waaweyn oo ku yaal Wabiga Niagara ee bariga Waqooyiga Ameerika, oo ku yaal xadka u dhexeeya Mareykanka iyo Kanada. Saddexda biyo-dhacoodu waa: ''Falls''-ka Horseshoe, oo mararka qaarkood loo yaqaan ''Falls''-ka Kanadiyaanka, ''Falls''-ka Ameerika, iyo ''Falls''-ka-yar ee ''Bridal Veil Falls''. Falls-ka Maraykanka iyo Falls-ga Horseshoe waxay kala qaybsan yihiin [[Jasiiradda Riyaha]], iyo Falls-dabiiciga ee aroosadda ayaa ka soocay biyo-dhacyada kale ee [[jasiiradda Luna]]. Biyo-dhaca Niagara ayaa si aad ah loogu yaqaanaa quruxda iyo tamarta tamarta labadaba. Waxay ahayd goob dalxiis, goob ganacsi iyo ilo koronto ilaa qarnigii 19-aad.
=Tix=
nwmfxq6z5wtwtx76ncalcwzcsggiove
239310
239309
2022-08-05T11:51:17Z
EnsiklopediaXylon
31252
/* Tix */
wikitext
text/x-wiki
[[File:3Falls_Niagara.jpg|thumb|{{pagename}}]]
'''{{pagename}}''' waa wadar ahaan, magaca saddex biyo-dhacood oo waaweyn oo ku yaal Wabiga Niagara ee bariga Waqooyiga Ameerika, oo ku yaal xadka u dhexeeya Mareykanka iyo Kanada. Saddexda biyo-dhacoodu waa: ''Falls''-ka Horseshoe, oo mararka qaarkood loo yaqaan ''Falls''-ka Kanadiyaanka, ''Falls''-ka Ameerika, iyo ''Falls''-ka-yar ee ''Bridal Veil Falls''. Falls-ka Maraykanka iyo Falls-ga Horseshoe waxay kala qaybsan yihiin [[Jasiiradda Riyaha]], iyo Falls-dabiiciga ee aroosadda ayaa ka soocay biyo-dhacyada kale ee [[jasiiradda Luna]]. Biyo-dhaca Niagara ayaa si aad ah loogu yaqaanaa quruxda iyo tamarta tamarta labadaba. Waxay ahayd goob dalxiis, goob ganacsi iyo ilo koronto ilaa qarnigii 19-aad.
=Tix=
*[[w:en:Niagara Falls|Niagara Falls]]
r6xp4mnpsix16fsnwlnqhik1cfe8x4u