Wikipedia sqwiki https://sq.wikipedia.org/wiki/Faqja_kryesore MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter Media Speciale Diskutim Përdoruesi Përdoruesi diskutim Wikipedia Wikipedia diskutim Skeda Skeda diskutim MediaWiki MediaWiki diskutim Stampa Stampa diskutim Ndihmë Ndihmë diskutim Kategoria Kategoria diskutim Portal Portal diskutim TimedText TimedText talk Moduli Moduli diskutim Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 7526 2467507 2465777 2022-08-04T08:54:09Z 79.106.209.120 Mbrojti Adolf Hitler wikitext text/x-wiki {{Pp-semi-protected}}{{{Infobox officeholder | name = Adolf Hitler | image = Hitler portrait crop.jpg | alt = Portrait of Adolf Hitler, 1938 | caption = Portreti zyrtar, 1938 | office = [[Führer i Gjermanisë]] | term_start = 2 gusht 1934 | term_end = 30 prill 1945 | predecessor = [[Paul von Hindenburg]] ([[Presidenti i Gjermanisë (1919–1945)|President]]) | successor = [[Karl Dönitz]] (President) | office2 = [[Kancelari i Gjermanisë]] | 1blankname2 = {{nowrap|[[Zëvendës-Kancelari i Gjermanisë|Zv.Kancelar i Gjermanisë]]}} | 1namedata2 = [[Franz von Papen]] (1933–1934) | president2 = [[Paul von Hindenburg]]<br />(1933–1934) | predecessor2 = [[Kurt von Schleicher]] | successor2 = [[Joseph Goebbels]] | term_start2 = 30 janar 1933 | term_end2 = 30 prill 1945 | office3 = Führer i [[Partia Naziste|Partisë Naziste]] | deputy3 = [[Rudolf Hess]] (1933–1941) | term_start3 = 29 korrik 1921 | term_end3 = 30 prill 1945 | predecessor3 = [[Anton Drexler]] (kryetar) | successor3 = [[Martin Bormann]] (Ministër i Partisë) | office4 = [[Oberkommando des Heeres#Komandant i Përgjithshëm i Ushtrisë|Komandanti Suprem i Ushtrisë Gjermane]] | term_start4 = 19 dhjetor 1941 | term_end4 = 30 prill 1945 | predecessor4 = [[Walther von Brauchitsch]] | successor4 = [[Ferdinand Schörner]] | birth_date = 20 prill 1889 | birth_place = [[Braunau am Inn]], [[Austro-Hungaria]] (tani [[Austria]]) | death_date = 30 prill 1945 (56 vjet) | death_place = [[Berlin]], [[Gjermania Naziste]] | death_cause = [[Vdekja e Adolf Hitlerit#Vetëvrasja|Vetëvrasje me armë zjarri]] | citizenship = {{Unbulleted list|Austriak (1889–1925)|Pa shtet (1925–1932)|Gjerman (1932–1945)}} | party = [[Partia Naziste]] (1921–1945) | otherparty = [[Partia e Punëtorëve Gjermane]] (1919–1920) | spouse = [[Eva Braun]] (m. 1945 | parents = [[Alois Hitler]]<br />[[Klara Pölzl]] | signature = Hitler’s signature (1944).svg | signature_alt = Signature of Adolf Hitler | allegiance = [[Perandoria Gjermane]]<br />[[Republika e Weimarit]] | branch_label = Branch | branch = {{Tree list}} * [[Ushtria Perandorake Gjermane]] ** [[Ushtria bavareze]] * {{lang|de|[[Reichswehr]]}} {{Tree list/end}} | serviceyears = 1914–1920 | rank = {{lang|de|[[Gefreiter]]}} | unit = Regjimenti i 16-të i Rezervës Bavarez | battles_label = Luftërat | battles = {{Tree list}} [[Lufta e Parë Botërore]] * [[Fronti Perëndimor (Lufta e Parë Botërore)|Fronti Perëndimor]] ** [[Beteja e Parë e Ypres]] ** [[Beteja e Somme]] {{WIA}} ** [[Beteja e Arras (1917)|Beteja e Arras]] ** [[Beteja e Passchendaele]] {{Tree list/end}} }} '''Adolf Hitler''' (20 prill 1889 – 30 prill 1945) ishte një politikan gjerman me prejardhje austriake, i cili ishte [[diktatori]] i [[Gjermania Naziste|Gjermanisë]] nga viti 1933 deri në vdekjen e tij më 1945. Ai u ngrit në pushtet si udhëheqës i [[Partia Naziste|Partisë Naziste]], duke u bërë kancelar në vitin 1933 dhe më pas duke marrë titullin ''[[Führer|Führer und Reichskanzler]]'' në vitin 1934. Gjatë [[Diktatura|diktaturës]] së tij, ai filloi [[Lufta e Dytë Botërore|Luftën e Dytë Botërore]] [[Pushtimi i Polonisë|duke pushtuar Poloninë]] më 1 shtator 1939. Ai ishte i përfshirë nga afër në operacionet ushtarake gjatë gjithë luftës dhe ishte qendror në kryerja e [[Holokausti]]t, [[gjenocidi]] i [[Viktimat e Holokaustit|rreth gjashtë milionë hebrenjve dhe miliona viktimave të tjera]]. Hitleri lindi në [[Perandoria Austro-Hungareze|Austro-Hungari]] dhe u rrit afër [[Linz]]it. Ai jetoi në Vjenë më vonë në dekadën e parë të viteve 1900 dhe u transferua në Gjermani në vitin 1913. Ai u dekorua gjatë [[Karriera ushtarake e Adolf Hitlerit|shërbimit të tij në Ushtrinë Gjermane]] në [[Lufta e Parë Botërore|Luftën e Parë Botërore]]. Në vitin 1919, ai iu bashkua [[Partia e Punëtorëve Gjermane|Partisë së Punëtorëve Gjermanë]] (DAP), pararendës i [[Partia Naziste|Partisë Naziste]] dhe u emërua udhëheqës i Partisë Naziste në vitin 1921. Në vitin 1923, ai u përpoq të merrte pushtetin qeveritar në një [[Grushti në Mynih|grusht shteti të dështuar në Mynih]] dhe u burgos me një dënim prej pesë vjetësh. Në burg, ai diktoi vëllimin e parë të autobiografisë së tij dhe manifestit politik ''[[Mein Kampf]]'' ("Lufta ime"). Pas lirimit të tij të hershëm në 1924, Hitleri fitoi mbështetjen popullore duke sulmuar [[Traktati i Versajës|Traktatin e Versajës]] dhe duke promovuar [[pan-gjermanizmi]]n, [[antisemitizmi]]n dhe [[antikomunizmi]]n me oratorinë [[Autoriteti karizmatik|karizmatike]] dhe [[Propaganda në Gjermaninë naziste|propagandën naziste]]. Ai shpesh denoncoi kapitalizmin ndërkombëtar dhe komunizmin si pjesë e një komploti hebre. Deri në nëntor 1932, Partia Naziste mbajti shumicën e vendeve në [[Reichstag (Republika e Weimar)|Reichstag]] gjerman, por nuk kishte shumicën. Si rezultat, asnjë parti nuk ishte në gjendje të formonte një koalicion parlamentar të shumicës në mbështetje të një kandidati për kancelar. Ish-kancelari [[Franz von Papen]] dhe udhëheqës të tjerë konservatorë bindën Presidentin [[Paul von Hindenburg]] të emëronte Hitlerin si kancelar më 30 janar 1933. Menjëherë pas kësaj, Reichstag miratoi Aktin Mundësues të vitit 1933, i cili filloi procesin e transformimit të [[Republika e Weimarit|Republikës së Vajmarit]] në [[Gjermania Naziste|Gjermani Naziste]], diktaturë një-partiake e bazuar në ideologjinë [[Totalitarizmi|totalitare]] dhe [[Autokracia|autokratike]] të [[nazizmi]]t. Hitleri synonte të eliminonte hebrenjtë nga Gjermania dhe të krijonte një [[Rendi i Ri (nazizëm)|Rend të Ri]] për të kundërshtuar atë që ai e shihte si padrejtësinë e rendit ndërkombëtar të pas Luftës së Parë Botërore të dominuar nga [[Perandoria Britanike|Britania]] dhe [[Republika e Tretë Franceze|Franca]]. Gjashtë vitet e tij të para në pushtet rezultuan në rimëkëmbjen e shpejtë ekonomike nga [[Depresioni i Madh]], shfuqizimi i kufizimeve të vendosura ndaj Gjermanisë pas Luftës së Parë Botërore dhe aneksimi i territoreve të banuara nga miliona gjermanë etnikë, gjë që i dha atij mbështetje të konsiderueshme popullore. Hitleri kërkoi ''[[Lebensraum]]'' (fjalë për fjalë 'hapësirë ​​jetese') për popullin gjerman në Evropën Lindore dhe politika e tij e jashtme agresive konsiderohet shkaku kryesor i Luftës së Dytë Botërore në Evropë. Ai drejtoi riarmatimin në shkallë të gjerë dhe, më 1 shtator 1939, pushtoi Poloninë, duke rezultuar që Britania dhe Franca [[Deklaratat e luftës gjatë Luftës së Dytë Botërore|t'i shpallin luftë Gjermanisë]]. Në qershor 1941, Hitleri urdhëroi një [[Operacioni Barbarossa|pushtim të Bashkimit Sovjetik]]. Nga fundi i vitit 1941, forcat gjermane dhe [[Fuqitë e Boshtit]] evropian pushtuan pjesën më të madhe të Evropës dhe [[Fushata e Afrikës së Veriut|Afrikës së Veriut]]. Këto arritje u kthyen gradualisht pas vitit 1941 dhe në vitin 1945 ushtritë aleate mundën ushtrinë gjermane. Më 29 prill 1945, ai u martua me të dashurën e tij të gjatë, [[Eva Braun]], në [[Führerbunker]] në Berlin. Më pak se dy ditë më vonë, çifti [[Vdekja e Adolf Hitlerit|kreu vetëvrasje]] për të shmangur kapjen nga [[Ushtria e Kuqe]] Sovjetike. Kufomat e tyre u dogjën. == Vitet E Para (1889–1918) == [[Skeda:Braunau Hitlerhaus 2.jpg|parapamje|Shtepia e lindjes se Hitlerit në Braunau mbi Inn (2015)]] [[Skeda:Bundesarchiv Bild 183-1989-0322-506, Adolf Hitler, Kinderbild retouched.jpg|parapamje|Adolf Hitleri, si një fëmijë të vogël (rreth 1890)]] === Familja === [[Skeda:Klara Hitler.jpg|majtas|parapamje|Nëna: Klara Hitleri, née Pölzl (1860–1907)]] [[Skeda:Alois Hitler.jpeg|parapamje|Babai: Alois Hitleri (1837–1903)]] Familja e Adolf Hitleri erdhi nga më të ulët Austriak të pyjeve e qarkut në kufirin për të Bohemia. Prindërit e tij ishin të [[Dogana|zyrtarit të doganës]] Alois Hitleri (1837–1903) dhe gruan e tij të tretë Klara Pölzl (1860–1907). Ai kishte dy vëllezërit e motrat më të vjetër (Gustav, 1885–1887, dhe Ida, 1886–1888), por tashmë para lindjes së tij, vdiq dhe tre të rinj (Otto, */† në 1892, vetëm gjashtë ditë të vjetër, Hydrocephalus), Edmund (1894–1900), dhe hitlerit motra Paula (1896–1960). Më herët burime, me sa duket, në kujtimet e hitlerit motra Paula është e bazuar, raporton gabimisht të tre vëllezërit e motrat më të vjetër.<ref name="oonOtto">[http://www.nachrichten.at/nachrichten/thema/Der-Fehler-in-Adolf-Hitlers-Biografie;art180211,2246423 Der Fehler in Adolf Hitlers Biografie] in Oberösterreichische Nachrichten (nachrichten.at) am 30.</ref> Dy të vjetër gjysmë-vëllezërit e motrat ishin nga martesa e dytë e të atit: Alois junior dhe Angela. Këto u rrit pas vdekjes së nënës së saj në shtëpinë e hitlerit prindërit.<ref name="Joachim Fest: Hitler. ">Joachim Fest: ''Hitler. ''</ref> Hitleri i ati ishte e lindur jashtë martese, dhe ka ndihmuar e saj të 39. Mosha e mbiemrin e nënës së tij Maria Anna Schicklgruber (1796–1847). Gjashtë vjet pas lindjes të së birit të saj, i martuar hitlerit gjyshja ''Johann Georg Hiedler'' (1792–1857), e jetës nuk i atësisë e djaloshit të njohur. Vetëm në 1876, vitet pas vdekjes së tij, duke e lënë të tij më të ri vëllai ''Johann Nepomuk Hiedler'' (1807–1888) atë si Alois' ati notarize. Ajo ishte emri i formuar në ''Hitleri,'' i ndryshuar, të cilat Adolf Hitleri më vonë, me vlerësimin e shprehur. Disa historianë Johann Nepomuk, në shtëpinë e së cilës Alois u rrit në për aktual i ati. Në këtë rast, Johann Nepomuk e mbesa, Klara Pölzl, Alois Hitleri më vonë mori për grua, gjysmë-mbesa e shkallës së parë.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien.">Brigitte Hamann: ''Hitlers Wien.''</ref><ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1936.'' 1998, S. 33–37; Wolfgang Zdral: ''Die Hitlers. ''</ref> Që nga viti 1923, nuk arriti të përmendim Hitleri, për arsye politike, disa Detaje të saj të origjinës.<ref>Björn Dumont: ''Gewebe oder Flickenteppich? ''</ref> në vitin 1930, ai ndaloi tij gjysmë-vëllai i Alois Hitleri vogël dhe të birit të tij, William Patrick Hitlerinë media si të Afërmit e tij për të prezantuar, sepse kundërshtarët e tij e tij të origjinës nuk e di. Ai e donte interesi publik në saj të menjëhershme për të përfunduar.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> Si e mediave të huaja, në vitin 1932, në mënyrë të përsëritur pohoi se Hitleri kishte Hebre paraardhës, përfaqësuesit e këtyre dy gjenealogji tëtij pemën familjare për të eksploruar. Rezultatet e la në vitin 1937 për të publikuar. Pas "Anschluss" të Austrisë në vitin 1938, tha Hitleri, në shtëpi të fshatrave të tij prindërit dhe gjyshërit, Döllersheim dhe Strones, si zonë të kufizuar ushtarake, ishte krijimi i një pjesë të madhe ushtarake të trajnimit zonën e deri në vitin 1942, rreth 7000 banorë janë të zhvendosur, dhe disa pllaka për stërgjyshërit e tij për të hequr. E nderit të varrit të gjyshja e tij ishte shkatërruar; Taufakten familjen e saj ishin të ruajtur.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> Gazetari Wolfgang Zdral besonte se Hitleri në mënyrë që të mëtejshme dyshim e tij "dëshmi e Aryan lashtësinë" dhe [[incesti]]<nowiki/>pretendime për shkak të consanguinity e prindërve të tij, për të parandaluar kërkuar.<ref>Wolfgang Zdral: ''Die Hitlers. ''</ref> nga Nazistët Hans Frank 1945/46, e themeluar në vitin 1953, pas vdekjes të botuar në "Frank Berger-Teza" të mundshme një Hebre me gjyshin, e hitlerit<ref>Hans Frank: ''Im Angesicht des Galgens. ''</ref> ka Hitleri biographer , Werner Maser , në vitin 1971.<ref>Werner Maser: ''Adolf Hitler. ''</ref> === Shkolla === Për shkak të frekuentimit të pezullimeve të familjes vizituar Hitleri nga 1895 në vitin 1899 ndryshme të shkollave fillore në Passau dhe Lambach, ku ai u bë një student i mirë. Pas të lëvizte në Leonding ai mori pjesë nga 1900, K. k. Staats-Realschule në Linz, ku ai është mësuar treguan të gatshëm të vdesim dy herë dhe ka dështuar për të arritur performancën e objektive, jo në klasën pasardhëse të përmirësuar. Mësimi i fesë në Franc Shitjet e Zi, ai i përbuzur, vetëm me gjeografinë dhe historinë e mësimeve në të Leopold Pötsch interesuar tij. Në ''[[Lufta ime|Mein Kampf]]'' (1925) ai e ngriti ndikimin pozitiv të Pötsch.<ref>Gustav Keller: ''Der Schüler Adolf Hitler: Die Geschichte eines lebenslangen Amoklaufs.''</ref> Në e tij të vërtetë shkollor, las Hitleri si librat e [[Karl May]], ai jetën e zonja. Ati i tij e kishte atë për një zyrtar të karrierës, i vendosur, dhe të dënohet për mosgatishmërinë e tij për të mësuar, me të shpeshta, por të pasuksesshme për të Rrahur.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> Ai vdiq në fillim të 1903. Në 1904, i ka dërguar nënës së Hitleri për Realschule në Steyr. Nuk ishte për shkak të varfër notat në shkollë në klasën e nëntë u shtuar. Me një përkohshme indisposition ai arriti, që ai me të ëmën në Linz të kthehen dhe shkolla e lartë pa një diplomë nuk ishte e lejuar të largohet. [[Skeda:Гитлер 1900 г. в центре.jpg|parapamje|Adolf Hitleri (qendër) si një djalë i shkollës, rreth 1900]] Në Linz, u takua Hitleri përmes shokëve të klasës, mësuesve dhe Gazetave, të Menduarit e radikale anti-Semite dhe themeluesi i pan-Shoqata gjermane, Georg von Schonerer.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> Ai pjesë e parë shfaqjet e opera [[Richard Wagner|e Richard Wagner]], duke përfshirë ''Rienzi''. Për ta bërë këtë, ai u shpreh më vonë: "Në atë çast filloi." Nën përshtypjen e karakteri kryesor, ai duhet, sipas tij, ish-mik gusht Kubizek tha: "unë dua të jem një tribune e njerëzve ."<ref>Saul Friedländer, Jörn Rüsen: ''Richard Wagner im Dritten Reich: Ein Schloss Elmau-Symposion.''</ref> Në ''Mein Kampf'' futet Hitleri të jetë Shkolla si një mësim grevë kundër atit, dhe pretendoi të rënda sëmundje të mushkërive kanë diplomuar nga shkolla e lartë kapur.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> dhuna e të atit të konsiderohet si një rrënjë të jetë e mundur e saj për zhvillim të mëtejshëm.<ref>Vera Schwers: ''Kindheit im Nationalsozialismus aus biographischer Sicht.''</ref> Sipas Joachim Fest bërë ai në shkollë kohë mes intensive të punës me projekte të ndryshme, si dhe mosveprimit, dhe ka treguar një paaftësi për punë të rregullt.<ref name="Joachim Fest: Hitler. " /> === Një piktor në Vjenë dhe në Munih === Që nga viti 1903, Hitleri u zhvendos në një gjysmë jetim e pensioneve, duke filluar nga 1905 ai gjithashtu ka marrë asistencë financiare nga nëna e tij dhe halla e tij, Johanna. Në fillim të 1907 ishte pranë nënës së tij [[Kanceri i gjirit|të gjirit, kanceri]] u zbulua. Çifutët mjeku , Eduard Bloch, trajtohen ju. Si gjendja e saj me shpejtësi të përkeqësuar, për Hitlerin, për zbatimin e dhimbshme Iodoform-fasha – një të parë eksperimentale Formën e kimioterapia, kur lëkura e tij u hap dhe Iodoform fasha aplikuar për kancerin e tumoreve të drejtpërdrejtë për të trajtuar. E lartë doza të çuar në efekte të rënda anësore dhe, në fund të fundit, vdekjen e saj të përshpejtuara.<ref>Arno Gruen: ''Der Fremde in uns.''</ref> Që nga viti 1906, të kërkuar për të Hitleri [[Piktura|, një piktor]] . Ai e pa jetën si një keqkuptuar [[Artisti|artist]].<ref>Birgit Schwarz: ''Geniewahn: Hitler und die Kunst.''</ref> Në tetor 1907 ai e aplikuar, pa sukses, për një studim të artit në Përgjithësi pikturës në shkollën e Vjenës Akademia e arteve. Ai qëndroi në [[Vjena|Vjenë]], por u kthye përsëri në Linz, ndërsa ai ishte në 24. tetor mësuar se nëna e tij vetëm disa javë për të jetuar. Sipas Blokut dhe hitlerit motra e mori kujdesin e prindërve të ekonomive familjare, deri në vdekjen e nënës në 21. dhjetor, 1907, dhe me kusht për varrimin e saj dy ditë më vonë. Ai më falënderoi për Bloch, i dha atij disa nga fotografitë e tij, dhe e ruajti në vitin 1938, para arrestimit nga [[Gestapo]].<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> Me një art student, u dha Hitleri nga janari i vitit 1908 për të 1913 një jetim pensionet e 25 kurora një muaj, si dhe në trashëgiminë e nënës së tij, një maksimum prej 1000 kurora.<ref>In heutiger Währung und inflationsbereinigt entspricht dies 145 bzw. 5.784 [[Euro]].</ref> për Të cilin ai ishte në gjendje për rreth një vit në Vjenë jetës.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> ai mbrojtës i Tij si Josef Mayrhofer i kërkoi atij disa herë kot, në favor të tij të mitur motra Paula mbi pensionin e ndarë dhe një mësim për të filluar. Hitleri refuzuar, dhe i theu të kontaktit. Ai i përbuzur "një bukë punë", dhe të kërkuar për të në Vjenë artist. Në shkurt 1908 ai kishte një ftesë nga e njohur fazë dizajnere Alfred Rul të papërdorura, trajnimi i kishte ofruar. Si ai vrapoi nga e para, e mori në muajin gusht nga halla e tij, Johanna, një kredi prej 924 Kronen. Në pjesën e dytë e provimit pranues të artit të Akademisë në shtator, ai nuk ishte më pjesë e kampionit të nxjerrë e miratuar. Ai ka dështuar për të përmendur për të Afërmit e tij në këtë dështim, dhe qëndrimit të tij, e tij jetim e pensioneve të vazhdojë të marrë.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> Prandaj, ai i dha në Banesën si "piktori akademik" ose "shkrimtarit". Ai ishte kërcënuar me konfiskimin për shërbimin ushtarak në të ushtrisë Austriake.<ref name="Joachim Fest: Hitler. " /> Sipas gusht Kubizek, të cilët ndanë me atë në vitin 1908, një dhomë, të interesuar në Hitleri në atë kohë, më shumë Wagner operat se politika. Pas deklaratën e tij në nëntor të 1908<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> ai me qira në kohë të shkurtër intervale më tej dhe më tej nga qendra e qytetit, në dhomë, me sa duket, për shkak të nevojave të tij për të holla të rritej. Në vjeshtën e viti 1909 ai i është referuar për tre javë, një dhomë në Sechshauser Straße 56<ref>Die Presse, 25.</ref> në Vjenë; më pas ai ishte për tre muaj, nuk është regjistruar zyrtarisht. Nga dëshmia e tij në një ankesë për vepër penale, është e qartë që ai është një i pastrehë strehim në Meidling të banuara.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> në fillim të 1910, u zhvendos Hitleri në meshkuj Konvikt meldemannstrasse. Në vitin 1938, ai i la të gjitha dosjet e qëndrimit të tij në Vjenë, konfiskimet, dhe një shtëpi në një pasura zonë rezidenciale e tij si student apartament.<ref name="ReferenceA">Brigitte Hamann: ''Hitler’s Vienna. ''</ref> Nga 1910 e tutje, Hitleri fitoi, e nënshkruar para apo si watercolors, kopjuar motive të Vjenez kartolina. Këto shitur në dhomën e tij-shoku Reinhold Hanisch, në korrik 1910, për atë, pasi Hebre shokun Siegfried Löffner. Kjo tregoi Hanisch në gusht 1910, për shkak të dyshuar përvetësimi i një Hitleri imazh në rastin e Vjenës policisë. Piktori Karl keq për Roth, ajo tregoi Hitleri, ndoshta në mënyrë Hanischs, për shkak të paautorizuar, posedim e titullit "akademik piktor" është anonim, dhe të arrihet, në se policia ka të tij në drejtimin e këtij titulli.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> Atëherë le të Hitleri dhe vet figurat e njerëzve banorët Josef Neumann, si dhe tregtarët Jakob Altenberg dhe Samuel Morgenstern shitur. Të tre ishin me origjinë Hebre. E shokun e njerëzve Konvikt, Karl Honisch, shkroi më vonë se Hitleri ka qenë "i pakët, të dobët dhe të ushqyer, hohlwangig me flokë të errët, fytyra e tij i rrahur", dhe "shabbily veshur", unë çdo ditë në të njëjtin cep të shkruar në dhomë, u ula dhe imazhe të vizatuara apo të pikturuara.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1945.'' 2009, S. 55.</ref> Në Vjenë, las Hitleri Gazeta dhe shkrimet e një pan-gjerman, gjermanisht-kombëtare dhe [[Antisemitizmi|anti-Semites]], duke përfshirë ndoshta font ''e Pamposhtur'' nga Guido von Listë. Kjo e fundit paraqet imazhin e një "[[fati]]" i sigurt, i pagabueshëm Gjermanë heronj Prijësit e fiseve Gjermane përpara rënies ruaj për [[Dominimi i Botës|botën dominimit]] të shkaktojë. Ky ''imazh'', si historian Brigitte Hamann, mund të Hitleri më vonë të pretendonin chosenness dhe pagabueshmëria, nuk ka gabime të pranoj për të, për të shpjeguar.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> Ai lexoi gjithashtu, ndoshta, revista ''Ostara'', e cila është Lista-dishepulli Jörg Lanz e Liebenfels të publikohet,<ref>Rainer Kipper: ''Der Germanenmythos im Deutschen Kaiserreich.''</ref> , dhe Eduard Pichl shkroi një biografi e Georg von Schonerer (1912). Ky ishte viti 1882, "Entjudung" dhe "kuosë" me ligj kërkohet, një Aryan par grafik, për partinë e tij futur, një völkisch-raciste [[Gjermanët]] kundër multikulturalizmit i [[Monarkia Hapsburge|monarkisë Hapsburg]] , dhe si një zëvendësim për fenë Katolike Krishterimit, e përfaqësuar ("larg nga Roma!"). Hitleri dëgjuar të Flasin e tij rimorkio, të punës udhëheqës, Franc gur, dhe e saj konkurrent, Imperial Zëvendës , Karl Herman Ujku. Të dy luftuan "verjudete" demokracia sociale, çeke nacionalistët dhe [[Sllavët]]. Gur synoi një gjermane e njerëzve të komunitetit, për Tejkalimin e klasës luftë ; Ujku kërkuar një ''më të madhe, Austria'' dhe e themeluar në 1903 me dorën tjetër, gjermane e punëtorëve të partisë (Austro-Hungarisë). Hitleri e dëgjonte dhe e admiruan popullore kryetari i bashkisë së Vjenës, Karl Lueger, të Krishterë sociale të partisë (Austri), themeluar kishte, për të Vjenës "Germanization" është bërë dhe si anti-Semite dhe anti-shoqërore demokratike "e njerëzve tribune" në masë efektive Fjalime. Hitleri u diskutua në vitin 1910, sipas tij shokun e njerëzve Konvikt për pasojat e mundshme politike e Lueger vdekjes së tij, hodhi poshtë një palë e pranimit, dhe ishte në favor të një të reja nacionaliste të lëvizjes.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> Në masën në të cilën këto ndikime formë tij, është e pasigurt. Në atë kohë, Hans Mommsen, dhe urrejtjen e tij të social Demokratëve, [[Monarkia Hapsburge|monarkisë Hapsburg]] dhe Çekët kryesisht janë.<ref>Hans Mommsen: ''Foreword.''</ref> nga verën e vitit 1919 nuk janë anti-Semite, por disa të shumë deklaratave dashamirëse të Hitleri mbi Hebrenjtë kaluan. Vetëm nga vjeshta e 1919, ai shkoi për të anti-Semite klishetë , të cilën ai në Vjenë, e kishte bërë të njohur me të; që nga viti 1923 e kishte gjetur më të Bukur, Ujku dhe Lueger si modele.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> [[Skeda:Adolf Hitler Der Alte Hof.jpg|majtas|parapamje|"E Vjetër oborr në Mynih", 1914]] Në maj 1913, mori Hitleri trashëgimtari i ati (rreth 820 kurora), u transferua në [[Mynihu|Mynih]] dhe me qira në Schleißheimer Straße 34 (Maxvorstadt), duke filluar me Rudolf Häusler përbashkët dhoma. Një arsye ishte shpëtuar nga shërbimi ushtarak është i detyrueshëm në Austri. Këtë ai u përpoq, pasi lidhja e Austrisë 1938 nga marrja e tij në shërbimin ushtarak letrat për të mbuluar.<ref>Joachim Fest: ''Hitler'', 2008, S. 94.</ref> Në Mynih, las Hitleri, ndër të tjera, raciste shkrimet e Houston Stewart Chamberlain-së, pikturuar fotografitë, më së shumti pas fotografive të objekteve të rëndësishme, dhe i shiti për një Mynih je tregtar. Më vonë ai pohoi se ishte një "gjermane qytetit" pati një dëshirë të madhe për "arkitektonike piktor" formë. Pas Mynih penale Departamentit të hetimit në 18. janar 1914 ngrihej, dhe në Konsullatën Austriake të paraqitura kishte, ai ishte në 5. shkurt 1914 në [[Salcburgu|Salzburgut]] si model, por si armë të paaftë për të gjykuar, dhe nga shërbimi ushtarak.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1936.'' 1998, S. 105&nbsp;f., 120–124; David Clay Large: ''Hitlers München. ''</ref> Dashuria marrëdhëniet e Polonisë, në mes të 1903 dhe 1914 janë të panjohura. Kubizek dhe Hanisch që ai të shprehura në Vjenë contemptuously për femëror, dhe iku me vrap para të zhvillimit të grave. Ai e adhuroi, ndërsa në 1906, një Linz, një student, Stefanie Isak (më vonë u martua. Rabatsch), por pa kontakt. Më vonë, ai i referohej një Emilie, motra e Kasolle, siç e tij "zonja e parë". Gjithashtu, kjo marrëdhënie peshore Brigitte Hamann si tepër një dëshirë e parealizueshme. Hitleri është tashmë në vitin 1908, si ''pan-gjerman'', një ndalimi i Prostitucionit dhe seksuale [[Asketizmi|asceticism]] për të rriturit e rinj është e nevojshme, dhe kjo e fundit, nga frika e infektimit me [[Sifilizi|Sifilis]] edhe praktikuar.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> ===  Ushtar i luftës së Parë botërore === [[Skeda:Bundesarchiv Bild 146-1974-082-44, Adolf Hitler im Ersten Weltkrieg retouched.jpg|parapamje|Hitleri (shumë të drejtë, i ulur), si një ushtar, 1915]] Si shumë të tjerë, të mirëpritur Hitleri në gusht të 1914 entuziazëm për fillimin e [[Lufta e Parë Botërore|para luftës së Parë botërore]]. Me një menjëhershëm të kërkojë nga 3. gusht 1914, ai i kërkoi mbretit të Bavarisë për leje, në dritën e tij Austriake nënshtetësi në një Bavarez Regiment, të përfshirë.<ref name="Joachim Fest: Hitler, 4">Joachim Fest: ''Hitler'', 4.</ref> Pas kësaj ishte dhënë,<ref name="Joachim Fest: Hitler, 4" /> ai u bashkua në moshën 16 vjeçare. gusht 1914 si një luftë vullnetare në Bavarez ushtri , dhe ishte në 8. tetor 1914, tek mbreti i Bavarisë betuar në. Më vonë ai deklaroi se në afat të shkurtër aplikuar për Austriake të veçantë miratimi konsiderohet si një legjendë.<ref name="HKR_560" /> Në 1. Në shtator 1914 ai u bë i pari komandant i një kompanie të Rezervave të këmbësorisë regiment 16 .<ref name="ReferenceB">Thomas Weber: ''Hitlers erster Krieg. ''</ref> Hitleri e mori në fund të tetorit 1914 në të Parë Flanders betejë pjesë. Për 1. Në nëntor 1914 ai u emërua trupor për të promovohet me 2. dhjetor, 1914, me Hekur kryq II klasa të shkëlqyer.<ref name="HKR_560">Gerhard Hirschfeld, Gerd Krumeich, Irina Renz: ''Enzyklopädie Erster Weltkrieg.''</ref> arsyeja për këtë nuk është i njohur. Nga 9. nëntor 1914 deri në fund të luftës dhe ka shërbyer si Hitleri të rregullt dhe që janë në mes të regimental personelin dhe stafin e drejtoni batalionet nga 1.5 deri 5&nbsp;km distancë të kryesore të luftuar vijën e frontin Perëndimor.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1936.'' 1998, S. 130&nbsp;f.</ref> kundër tij më vonë përfaqësim ai nuk ishte i pambrojtur para mesme, të cilët nuk janë të një batalioni apo një kompani dhe në të kishte shumë më mirë shanset e Mbijetesës, sesa ky.<ref name="ReferenceB" /> Nga muaji mars 1915 deri në shtator 1916, ai ishte në sektorin e Aubers-Fromelles ([[Kantoni La Bassée|Kantonin e La Bassée]]), dhe në betejë e Fromelles (19./20. korrik, 1916).<ref name="ReferenceC">Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1936.''</ref> Në betejën e Somme ishte Hitleri në 5. tetor 1916 në ''le Barqué'' (Ligny-Thilloy) nga një shrapnel në kofshën e majtë të plagosur,<ref>Anton Joachimsthaler: ''Hitlers Weg begann in München 1913–1923.'' 2000, S. 164.</ref> atë që më vonë të rritet në shumë spekulimet për një mundur HRH Duka Madh Zhan .<ref name="SPON-591558"><span class="cite">[http://www.spiegel.de/panorama/leute/teil-entmannung-hitlers-hoden-operateur-vertraute-sich-priester-an-a-591558.html ''Teil-Entmannung: Hitlers Hoden-Operateur vertraute sich Priester an.'']&#x20;</span></ref> Ai ishte deri në 4. dhjetor në klub ushtarake spital Beelitz (Potsdam) është nursed mbrapa për shëndetin dhe pastaj të mbetet i qëndrueshëm për kujdesin e në Mynih. Më vonë, ai pretendoi se ai ishte atje për herë të parë është vënë re se entuziazmin për luftë në Gjermani avullohem.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1936.'' 1998, S. 134&nbsp;f.; David Clay Large: ''Hitlers München. ''</ref> Në 5. Në mars të vitit 1917, u kthye Hitleri e tij tani të Vimy instaluar vjetër njësi mbrapa. Në pranverë, ai mori pjesë në betejën e Arras, në verën e tretë Flanders betejë, nga fundi i marsit 1918 në gjermanisht pranverë fyese dhe luftës në vendimtar dytë beteja e Marne pjesë.<ref name="HKR_560" /> Në maj 1918 ai mori një regimental diploma për trimëri të shquar dhe të plagosur distinktiv në të Zezë. Në 4. Në gusht ai mori Hekuri kryq I. klasës për një mesazh shpejtësinë e Para pas dështimit të të gjitha linjat telefonike. E regimental adjutant , Hugo Gutmann, një Hebre, kishte ai për këtë çmim premtuar; komandanti i divizionit , miratohet pas dy javësh.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1936.'' 1998, S. 136.</ref> Hitleri do të sillej sipas dëshmitarëve që ta shfrytëzoni për oficerët. "Eprorët për të paguar vëmendje, askujt nuk pajtohen, verbërisht t'i dorëzojë", ai i dha në vitin 1924 përpara gjykatës si tij në Parim. Ai kurrë nuk u ankua në lidhje me trajtimin e keq si një ushtar, dhe për të ndarë veten e tij dhe bashkëluftëtarët . Kjo është arsyeja pse ata u betua në atë si një "Korbi i bardhë".<ref name="Konrad Heiden: Adolf Hitler. ">Konrad Heiden: ''Adolf Hitler. ''</ref> Sipas deklaratat e tyre, të tymosur dhe pirë, ai kurrë nuk foli për miqtë dhe familjen, e nuk ishte në një motel vizitë të interesuar, dhe unë shpesh u ul për orë të tëra duke lexuar, duke menduar ose pikturë në një cep të qëndrojë.<ref name="Ian Kershaw 1936">Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1936.'' 1998, S. 131&nbsp;f.</ref> Kombëtare e socialistëve, Fritz Wiedemann , dhe Max Amann pretenduar pas 1933, Hitleri kishte një ushtarak të transportit, të refuzuar, për të cilat ai vazhdimisht i plagosur bartësin e Hekurit kryqin e dy klasave në fjalë erdhi do të jetë.<ref>Anton Joachimsthaler: ''Hitlers Weg begann in München 1913–1923.'' 2000, S. 158.</ref> më Vonë në lavdërimin e hitlerit pohuar shoqërinë, dhe trimëri përmes luftës, shokët, konsiderohet si e pasigurt për shkak se partisë Naziste me zyrtar sendet dhe paratë shpërblehet.<ref name="Ian Kershaw 1936" /> 15. Në tetor 1918, Hitleri në Wervik , Flanders e sinapit gazit bërë të verbër përkohësisht si rezultat i një lufte histeri , dhe ka qenë që nga 21. tetori deri në shekullin e 19-të. Në nëntor, në psikiatrik të Departamentit të rezervave ushtarake spitalin e Pasewalk trajtohen.<ref name="ReferenceB" /> ai Ka mësuar nga 10. Në nëntor të nëntorit revolucionit dhe un negociatat në Compiègne. Ai e përshkroi ngjarjet e 1924 në kuptimin e stab në shpinë legjendë si "më e madhja nëpërkëmbje e shekullit", e cila e bëri atë të vendosë shkaqet, politikan për të.<ref name="Adolf Hitler: Mein Kampf. ">Adolf Hitler: ''Mein Kampf. ''</ref> Kjo shihet si e pasigurt si Hitleri në atë kohë, pothuajse mesi dhe pa perspektivës, nuk ka kontakte me politikanë, dhe të dyshuar për vendimin 1923, kurrë nuk u përmend.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1936.'' 1998, S. 85 und 145.</ref> Pas Nazist fushë pas letra disapproved e spontane Krishtlindjeve armëpushim të 1914. Në 5. shkurt 1915, përshkruar e duke luftuar në mënyrë të detajuar dhe të shprehura në fund, ai bëri thirrje për një finale të llogarisim me armiqtë Brenda.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1945.'' 2009, S. 76&nbsp;f.</ref> gjermane e krimeve të luftës të tilla si plaçkitjes dhe të shtënat në masë në hakmarrje për të dyshuar Sabotage, në 1914, në pushtuar Belgjikë, ka qenë i angazhuar, janë paraqitur me Hitlerin në shtator 1941, pas fillimit të fushatës ruse ishte , në retrospektivë, tepër e ekzagjeruar, dhe referuar atyre si shembullore metodë për të luftuar partizanët në Lindje.<ref>John Horne, Alan Kramer: ''Deutsche Kriegsgreuel 1914: Die umstrittene Wahrheit.''</ref> [[Sebastian Haffner]] quajtur Hitleri në fillim "është vetëm përvojën arsimore".<ref>Sebastian Haffner: ''Anmerkungen zu Hitler.''</ref> Ian Kershaw shkroi: "lufta dhe pasojat e Polonisë."<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1936.'' 1998, S. 126.</ref> Si Hitleri, 1914, për herë të parë në jetën e tij për një gjë të dorëzuar, lufta kishte qenë saj solli për paragjykimet dhe fobitë në hidhërimin gjatë disfatës në luftë, nga 1916, me vendosmëri të forcohet.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1945.'' 2009, S. 82.</ref> Thomas Weber thotë: "e hitlerit të ardhmen e tij politike identitetin ishin krejtësisht të hapur dhe malleable, si u kthye nga lufta."<ref>Thomas Weber: ''Hitlers erster Krieg.''</ref> ==  Rritje Politike (1918–1933) == === Propaganda folësit e Reichswehr === 21. nëntor 1918, u kthye në Hitleri nga Pasewalk në München në oberwiesenfeld kazermat e 2. Bavarez këmbësorisë regiment. Ai u përpoq të çmobilizimit nga ushtria gjermane për të shpëtuar, dhe mbeti kështu deri në 31. Në mars 1920 Një Ushtar. Në këtë kohë, ai formë tij politike të parë të botës, të zbuluar dhe të provuar të jetë demagogic fjalimin e talent.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1945.'' 2009, S. 85.</ref> 4. dhjetor 1918 deri në 25. janar 1919, e ruajti nderin e Hitleri me 15 ushtarë të tjerë rreth 1000 franceze dhe ruse, [[Rob lufte|të burgosurit e luftës]] në një ushtarëve të këshillave të udhëhequr nga kampi në Traunstein. 12. shkurt, ai është në München në 2. Demo bilmachung kompania u zhvendos dhe u vendos në 15. shkurt është një nga besuar njerëzve të tij regiment për të zgjedhur. Si i tillë, ai ka punuar me propagandë të Departamentit të ri Bavarez qeverisë, Kurt Eisner (USPD) dhe shokët e tij në [[Demokracia|demokraci]] shkolla. 16. Në shkurt ai i mori, pra, me vet Regiment në një Demonstrim të "Revolucionare të punëtorëve të Këshillit" në Mynih. 26. shkurt 1919, të shoqëruar Hitleri, si një vëzhgues i qetë e procesion për pesë ditë më parë, vranë Eisner.<ref>[http://www.historisches-lexikon-bayerns.de/document/artikel_44676_bilder_value_6_beisetzung-eisners3.jpg ''Gruppe russischer Kriegsgefangener im Trauerzug am Ostfriedhof''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080527222343/http://www.historisches-lexikon-bayerns.de/document/artikel_44676_bilder_value_6_beisetzung-eisners3.jpg |date=27 maj 2008 }}, Foto mit Pfeil auf Hitler (Historisches Lexikon Bayerns, abgerufen am 17.</ref> Në 15. prill ai kishte për të Ersatzbataillonsrat ushtarët e Mynihut Sovjetik Republikës për të zgjedhur 7. prill shpallur, dhe, si rezultat i dështuar palm putsch të dielën më 13. prill si një "[[Komunizmi|Komunist]] Sovjetik Republikës", ishte shpallur. Pas dhunshme me ndikim në fillim të majit 1919, e denoncuar shumë të hitlerit dhe të tjerë të besueshëm njerëzit nga Bataillonsrat në frontin e një shteti gjykata e Mynihut Reichswehr administratës si "më të keqe dhe më radikale agitators […] për Sovjetik Republikës", duke kontribuar kështu në dënimin e tyre në dhe për të blerë vullnetit të mirë të ri të sundimtarëve. Më vonë, ai kurrë nuk u tha e tij para bashkëpunim me [[Socializmi|socialiste]] ushtarët ' këshillat.<ref name="ReferenceC" /> Kjo është parë shpesh si opportunism , ose si dëshmi se Hitleri nuk ishte më e theksuar anti-Semite kanë qenë të mund të.<ref name="welt-3300435">Ralf Georg Reuth: ''Hitlers Judenhass. ''</ref> Ai përfundoi ndryshe nga anëtarët e tjerë të tij regiment, gjithashtu askush nuk e kundër bashkimit Sovjetik, Republika e themeluar lirë të trupave .<ref name="ReferenceB" /> Në maj 1919, kishte takuar Hitleri për herë të parë, kreu i "Departamenti i arsimit" në ushtri e grupit të komanduese 4, kapiteni Karl Mayr. Supozimi se kjo Hitleri si e V-njeri i rekrutuar<ref name="ReferenceC" /> është i pasigurt, si një ish – "drejtoria e propagandë e njerëzve", nuk është kryer.<ref>Othmar Plöckinger: ''Unter Soldaten und Agitatoren: Hitlers prägende Jahre im deutschen Militär 1918–1920.''</ref> Ai mori nga 5. 12. qershor, si dhe nga 26. qershor-5. Në korrik 1919, në rekomandimin e 2. Të këmbësorisë regiment "anti-Bolshevik kurset e arsimit" në Universitetin e Mynihut për "Propagandë midis trupave" pjesë.<ref name="ReferenceC" /> Kështu, ai e mori për herë të parë një politike të trajnimit nga gjermanishtja kombëtare, pan-gjerman dhe anti-Semite akademikë, duke përfshirë Karl Alexander von Müller, e hitlerit Talent si një drejtues, i zbuluar, dhe Gottfried Feder. Ky është ai sipas deklaratën e tij në vitin 1925, në atë kohë, "krijimin e re të partisë," sugjeruar.<ref>Martin H. Geyer: ''Verkehrte Welt. ''</ref> 22. korrik Hitleri ishte një "ndriçim komando" të 26 zgjedhur trajnerët e Mynihut garnizoni i atashuar, purporting të jetë nga Bolshevism dhe Spartak ekstremizmit "kontaminuar" ushtarë në kampin ushtarak Lechfeld, duke përfshirë edhe shumë ish të burgosurit e luftës, propaganda për të ri-edukuar. Në rrjedhën e 20. - 24. gusht u bashkua Hitleri si një drejtues, edhe me anti-Semite Shprehje e emocioneve të forta.<ref name="ReferenceC" /> Ai u ngjit pastaj në "të djathtë" Mayrs mbi të, ndoshta në vjeshtë të 1919, Ernst Röhm, bashkë-themelues i fshehtë krahut të djathtë zyrtar, lidhja e të "Hekurt", e paraqitur.<ref name="ReferenceC" /> Mayr e V-njerëzit duhet të monitorojë parti të reja politike dhe grupet në Mynih. Ky e mori Hitleri më 12. shtator 1919, për herë të parë në një takim gjermane të punëtorëve të partisë (PAD) në Sterneckerbräu , ku ai në mënyrë të dhunshme të pjesëmarrësve në diskutim kërkoi ndarje të Bavarisë nga Rajhut. Partia e Kryetarit, Anton Drexler e ftoi atë për shkak të gojëtarinë e tij të partisë hyrje.<ref>Albrecht Tyrell: ''Vom ‘Trommler’ zum ‘Führer’: Der Wandel von Hitlers Selbstverständnis zwischen 1919 und 1924 und die Entwicklung der NSDAP.''</ref> Në mënyrë që Mayrs është autor i shumë të hitlerit në 16. shtator për Adolf Gemlich, një pjesëmarrës i Leh fushat e "kurseve për edukim", një "raport mbi anti-Semitizmi". Në të ai theksoi se Judaizmi është një [[Fisi|garë]], jo një [[Feja|Fe]]. "Judenjtë" janë "të Fesë, të socializmit, të demokracisë e të […] është vetëm një mjet drejt një fundi, para – dhe të etur për pushtet lakmia për të kënaqur. Aktivitetet e tij të prodhojë një racore tuberkulozi e popujve." Prandaj, "anti-Semitizmi i arsyes duhet të luftojnë tij" privilegjet në kohë dhe sipas ligjit dhe për të eleminuar atë. "E saj qëllimit përfundimtar, megjithatë, duhet të jetë e pa kompromis heqjen e Judenjve krejt. Për të dyja është vetëm të aftë e një qeverie kombëtare forcë […] ajo është vetëm me anë të pamëshirshme të veprimit nacional-mendje udhëheqës personalitete me një brendshme ndjenjën e përgjegjësisë." Mayr u pajtuan me hitlerit harton në një masë të madhe.<ref>Ernst Deuerlein: ''Hitlers Eintritt in die Politik und die Reichswehr.''</ref> === Ngjitet në lideri i partisë Naziste === [[Skeda:Hitler's DAP membership card.png|parapamje|E hitlerit pashaporte e PAD]] Hitleri kërkoi në 4. tetor 1919, Mayr leje, PAD për t'u bashkuar, për të aplikuar për më 19. tetor regjistrimin<ref>Eberhard Jäckel, Axel Kuhn (Hrsg.</ref> dhe është konsideruar të jetë 55. (jo si ai gjithmonë pretendonte të jetë e shtatë) anëtarë.<ref name="ReferenceC" /> duke Filluar në vjeshtë të 1919 ndikuar anti-Semite shkrimtar Dietrich Eckart , hitlerit të Menduarit, i dha atij kontaktet në Mynih borgjezi , si dhe donatorët kryesor, e promovuar atë si një radikale e krahut të djathtë Agitator në klasa më e ulët dhe ka për të filluar në mars të 1921 si një të ardhme karizmatik "udhëheqës" dhe Shpëtimtarin e popullin gjerman.<ref>Artikel ''Eckart, Dietrich.''</ref> Prej tij, Hitleri mori përsipër deri në vitin 1923 e teori konspirative e pohimit të botës Jewry, të dy NE të lartë të Financave , si dhe "Bolshevism" e vënë.<ref>Ernst Nolte: ''Eine frühe Quelle für Hitlers Antisemitismus.''</ref> Në 1920 Hitleri "ishte Kryetari i Reklamat" për PAD. 24. shkurt me emrin e partisë Naziste. Hitleri i veshur tij, Drexler, dhe pranvera është autor i 25-pikë-program .<ref name="ReferenceC" /> Më 16. mars, 1920, ishte Dietrich Eckart, në Berlin, për disa nga nismëtarët e Kapp-Lüttwitz-putsch (ditën tjetër ra), duke përfshirë Wolfgang Kapp, Erich Ludendorff, Ernst Graf zu Reventlow dhe Waldemar Pabst.<ref>Thomas Friedrich: ''Die missbrauchte Hauptstadt. ''</ref> Në një tjetër vizitë në Berlin në 1920 ai u takua Heinrich Claß (Alldeutscher Verband), e cila Hitleri pastaj mbështetur financiarisht dhe të Zgjerimit dhe deleveraging e partisë gazetë '', völkische Beobachter'' .<ref>Rainer Hering: ''Konstruierte Nation. ''</ref> Kur Hitleri 1. prill 1920, Reichswehr u shkarkua, ai mund të e tij të taksave, si një parti e kryetarit të jetës dhe të arritura gjatë vitit, për ndodh 1200–2500 ndërkombëtare. Kështu veproi për të rekrutuar anëtarë të rinj për NSDAP, në atë kohë, radikale e krahut të djathtë gjermane e njerëzve të mbrojtjes dhe Trutzbund dhe Thule society, të lidhura ngushtë me gjerman i partisë socialiste (DSP) ishin konkurrentët e fortë.<ref>Michael Wladika: ''Hitlers Vätergeneration: Die Ursprünge des Nationalsozialismus in der k.u.k. ''</ref> Ai mbajti Drexler nga një Shoqatë e NSDAP me DSP, por më 7./8. gusht në Salzburgut një Aleancë me Austrisë DNSAP , pan-gjerman kërkesën e partisë së tij. Në një fjalimi kryesor nga ora 13. gusht 1920 ("Pse jemi ne anti-Semites?") Hitleri tha, për herë të parë detajuar tij ideologjia: të Gjithë Hebrenjtë ishin për shkak të tyre gjoja të pandryshueshme racore karakteri është i paaftë për punë konstruktive. Ata janë në thelb të parazitëve dhe do të bëjë gjithçka për të Fituar [[Dominimi i Botës|botën e dominimit]], përfshirë këtu (pra ai pohoi) racës përzierjen, njërëz të popullit përmes artit dhe për shtyp, promovimi i klasës luftë , në vajzë e tregtisë.<ref>Reginald H. Phelps: [http://www.ifz-muenchen.de/heftarchiv/1968_4.pdf ''Dokumentation: Hitlers „grundlegende“ Rede über den Antisemitismus''] (PDF; 5.6&nbsp;MB).</ref> Pra, ai e bëri raciste dhe anti-Semitizmi të tipar kryesor i programit Nazist. Me një kohë të gjatë shi pallto të gjatë kostum, një "Gangsterhut", një goditëse të dukshme Revole dhe një [[Kamxhiku|hipur-rrëmbej]] drew Hitleri vëmendje në Mynih pritje. Pasuesit e përshkroi atë si një "i madhërishëm e njerëzve të kryetarit", "jashtë disi mes drejtues dhe nëpunësit, me bredh ngathtësi dhe në të njëjtën kohë, aq shumë të dhunës […] para një audiencë masive" ka ndodhur.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1945.'' 2009, S. 109, Zitat S. 135&nbsp;f.</ref> Hitleri u kthyer SA nga një "hall mbrojtjen fuqi" në një [[Paramilitar|para-ushtarake]] të rregullt rackets dhe kërcënimeve të forcës së NSDAP.<ref>Sebastian Haffner: ''Anmerkungen zu Hitler.'' 24.</ref> Ai i projektuar [[Svastika|e swastika flamuj]] dhe standardet për shfaqjet e Fuqisë së SA në qytet dhe vend.<ref>Christian Zentner: ''Adolf Hitler. ''</ref> Në qershor të 1921, Hitleri ishte sërish në Berlin, për të mbledhur fonde për NSDAP. Oto Dickel, reformat sociale, Japoneze, të orientuar anëtar i NSDAP nga Augsburg, ishte si një zëvendësim i folësit e Mynihut NSDAP, të ftuar dhe të rregulluar për një Takim në orën 10. korrik 1921, me të dërguarit e DSP nga Nuremberg, nga një bashkim për të negociuar. Hitleri, sipas partisë së tij koleg Herman Esser informuar, u shfaq. Si Eckart, Drexler dhe të tjera Dickels propozime për një program të reformës së simpatik regjistrimet, ai doli i zemëruar në Takim. 11. korrik ai të rekrutuar në të ndikojë partisë Naziste, ndoshta sepse ai e ka bërë tij të veçantë pozitë në parti për të humbur frikë. 14. Në korrik, ai ka kritikuar Dickel dhe pikëpamjet e saj në një deklaratë të detajuar të mprehtë. Për të ri-hyrjes, Dietrich Eckart-të ndërmjetësuara, ai kërkoi dictatorial fuqitë e partisë Naziste. Një takim i Përgjithshëm vendosi, më 29. Në korrik të vitin 1921, një Statut me kërkuara "dictatorial parimin" që i dha Hitleri e partiak dhe kalaja Drexler si "Kryetar nderi" e vendim-marrjes. E hitlerit Besuar, Max Amann të strukturuar dhe të centralizuar partisë organizatës. Pra, të vënë Hitleri në udhëheqjen e tij dhe për të penguar një program të majtë të kthehet e të partisë.<ref>Hellmuth Auerbach: ''Regionale Wurzeln und Differenzen in der NSDAP 1919–1923.''</ref> Ai ishte një lokal i partisë, shumë nacionalistë, demokracisë kundërshtarët, dhe militarists në mesin e Intelektualëve, në qeveri dhe në administratën e Bavarisë mbështetur.<ref>Walter Ziegler (Historisches Lexikon Bayerns): [http://www.historisches-lexikon-bayerns.de/artikel/artikel_44511#6 ''Hitlerputsch, 8./9. '']</ref> Ndikimi i saj për të zgjeruar, ai ndjeu që nga viti 1920 disa Fjalime në frontin e Berlinit kombëtare klub , dhe në [[Historia e Austrisë|Republikën e Austrisë]].<ref>Dokumentationsarchiv des österreichischen Widerstandes: [http://de.doew.braintrust.at/chapter2.html ''Der Weg zum „Anschluss“: Österreich 1918–1938''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161107191224/http://de.doew.braintrust.at/chapter2.html |date=7 nëntor 2016 }}.</ref> Ai gjithashtu u përpoq, përmes shënjestër të sulmeve politike të kundërshtarëve të njohur publikisht për të. 14. shtator 1921 shqetësojnë, ai dhe pasuesit e tij me dhunë të një takimi të separatiste Bayernbunds në Mynih löwenbräu Keller. Kjo do të ishte themelues i Oto Ballerstedt të plagosur rëndë. Hitleri ishte, pra në 12. Në janar të vitit 1922 për shkak të fajtor dhe deri në tre muaj burgim, për të cilat ai është një nga 24. Në qershor të të njëjtit vit, në [[Burgu Stadelheim|Mynih-stadelheim burg,]] ka shërbyer. Pjesa Tjetër ishte deri në vitin 1926 në sprovues i pezulluar. Ballerstedt, me sa duket, kishte lejuar Hitleri 12 vjet më vonë, gjatë të ashtu-quajtur Röhm-putsch vrasje.<ref name="ReferenceC" /><ref name="Hartmann-MK-88">Christian Hartmann u.&nbsp;a.</ref> Individuale Britanike dhe Amerikane shtypni neni, duke e cilësuar atë si "potencialisht të rrezikshme",<ref>Cyril Brown ([[The New York Times]], 21.</ref> si një përfaqësuese e një "ushtri e hakmarrjes" ose si një "gjermane [[Benito Mussolini|Musolini]]".<ref>Quellenangaben bei Andrew Brian Henson: [https://web.archive.org/web/20120130165602/http://etd.lib.clemson.edu/documents/1181666243/umi-clemson-1215.pdf ''Before the Seizure of Power: American and British Press Coverage of National Socialism, 1922 to 1933''](Mementovom 26.</ref> Si të tilla, kishte Hitleri në 3. Në nëntor 1922, tre ditë pasi Musolini e suksesshëm të marsit në Romë, Herman Esser, Mynih thërriste.<ref>Wolfgang Horn: ''Führerideologie und Parteiorganisation in der NSDAP 1919–1933.''</ref> === Grusht shteti përpjekje === [[Skeda:Bundesarchiv Bild 102-00344A, München, nach Hitler-Ludendorff Prozess retouched.jpg|parapamje|Hitleri, për të drejtën e Erich Ludendorff (qendër), me pjesëmarrës të tjerë në Hitleri-Ludendorff-putsch (1924)]] Gjatë Kapp-putsch në 1920 detyruar ushtarak në Bavarisë, qeveria e koalicionit e Hoffmann të japë dorëheqje. Qeveria e re nën Gustav von Kahr sugjeruar një kurs ligjor, nga Bavaria,"e drejtë të qelizave" e Perandorisë. Dhënë, shumë militants e skajshme të Drejtë, të tilla si Herman Ehrhardt , mbështetje dhe strehim.<ref>Eberhard Kolb: ''Die Weimarer Republik.'' 6., überarbeitete und erweiterte Auflage, Oldenbourg, München 2002, ISBN 3-486-49796-0, S. 42, [https://books.google.de/books?id=L_EOJP1WQ5cC&pg=PA42#v=onepage eingeschränkte Vorschau] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160412215036/https://books.google.de/books?id=L_EOJP1WQ5cC&pg=PA42#v=onepage|date=12 prill 2016}}&#x20;in der Google-Buchsuche.</ref> ato ishin të organizuara pas shpërbërjes së lirë të trupave në të njëjtin vit, në të armatosura "banorëve të luftuar mbrapa" dhe "Patriotike shoqata" se rënia e [[Republika e Weimarit|Weimar Republikës]] të përcaktuara për të arritur. Disa u përgjigjën pozitivisht, dhe e angazhuar për përpjekjet për vrasje politike ose Fememorde.<ref name="K55" /> Pas forcat aleate në vitin 1921, zgjidhja e Bavarez banorëve të luftuar përsëri detyruar kishte besuar Kahr , Oto Pittinger me të fshehtë vazhdimin e "ushtarake të punës".<ref name="Christoph Hübner 1935">Christoph Hübner: ''Bund „Bayern und Reich“, 1921–1935.''</ref> , Në gusht 1922, e planifikuar Pittinger, e Mynihut shefi i policisë Ernst Pöhner , dhe Ernst Röhm një grusht shteti, në bazë të një planifikuar në masë tubim të shoqatave Patriotike kundër Republikës, ligji për mbrojtjen e të më 25. gusht. Kjo ishte, megjithatë, në afat të shkurtër të ndaluara, kështu që vetëm disa Mijë kombëtare e socialistëve mbledhur. Hitleri, grusht shteti planin e dija, e në rrëmbim, foamed dhe ka paralajmëruar Kohë tjetër ai do të veprojë.<ref name="ReferenceC" /> radikale Të forcave të Röhm dhe Ludendorff refuzuar Pittingers monarkist tabela-federalist dhe kursi i rezistoi gjithnjë e më shumë Përpjekja e tij për unifikimin e ushtarake të lëvizjes. Edhe pse u bashkua me NSDAP, së pari, e 9. nëntor, e themeluar në vitin 1922, "Unioni i shoqatave Patriotike të Bavarisë", por nuk e Bund Oberland dhe të Bund Wiking.<ref name="Christoph Hübner 1935" /> Në shkurt 1923 gjatë pushtimi i Ruhr u themelua me Iniciativën e Röhm, Shoqata e Patriotike të luftuar shoqatat, tani që NSDAP dhe SA bashkuar.<ref>Hans Fenske: ''Arbeitsgemeinschaft der Vaterländischen Kampfverbände, 1923.''</ref> Në saj të praktikuar Hitleri ndikim të madh dhe të përcaktuara si objektivat e saj: {{"|1.&nbsp;Erringung der politischen Macht, 2.&nbsp;Brutale Säuberung des Vaterlands von seinen Feinden im Innern, 3.&nbsp;Erziehung der Nation, geistig dem Willen nach, technisch durch Ausbildung für den Tag, der dem Vaterlande die Freiheit gibt, die Periode des Novemberverrats beendet und unseren Söhnen und Enkeln wieder ein deutsches Reich überläßt.&nbsp;[…]}} Pas disa kombëtar politikanët, duke përfshirë edhe Hitleri, për shkelje të Republikës aktit për mbrojtjen e të subpoenas të marra, ai u largua nga Shoqata e shtetit Bavarez qeveria në prill 1923 përfundimtar të kërkojë arrestimin garancitë kundër "Patriotike-mendje njerëzve të Bavarisë dhe për të gjithë," për të refuzuar. Ndikimi i tij rritur si ai e mori SA nga lidhja e saj me Ehrhardt organizatë tretur. Hitleri i quajtur gjithashtu parë "kombëtare kremtimit të mund ditë".<ref>Wolfgang Horn: ''Führerideologie und Parteiorganisation in der NSDAP (1919–1933).''</ref> tradicionale, autoritet e miratuara Demonstrim të majtë të partive më të [[Dita e punëtorëve|Parë të majit,]] 1923, në Mynih, ishte, megjithatë, nuk e ndalojnë atë. Kjo dobësuar e hitlerit autoritet në NSDAP, kështu që ai, për një kohë, opinioni u tërhoq.<ref>Othmar Plöckinger: ''Geschichte eines Buches: Adolf Hitlers „Mein Kampf“: 1922–1945. ''</ref> Në maj 1923 u themelua me tronditje e madhe Adolf Hitleri në Mynih nga më të afërt të një roje të truprojave dhe banditë. Në "gjerman ditë" në 1. dhe 2. shtator 1923 në Nuremberg të Bashkuara Hitleri, Ludendorff dhe përkrahësit e tyre të Bund Oberland me Federale Rajhut të luftës flamurit nën Röhm dhe SA për gjermanisht Aleancës. Kjo bëri thirrje për një "Revolucionit kombëtar", kjo është për shkak të përvojës nga 1. Në maj, çështje primare është "të autorizimeve policore[n] e shtetit", pronë për të marrë. 25. shtator, Hitleri e mori përsipër e tij të udhëheqjes politike.<ref>Martin H. Geyer: ''Verkehrte Welt. ''</ref> Në rastin e një nga Ulrich Wille junior ndërmjetësuar qëndrimit në [[Zyrihu|Zyrih]] , në gusht të 1923 ai foli në para të ftuarit "mbi situatën në Gjermani dhe ka marrë donacione në mes 11,000 dhe 123,000 në franga Zvicerane, kryesisht në para të gatshme dhe pa një faturë. Nëse e panjohur gjithsej në grusht shteti përgatitjen e partisë Naziste e mundur, nuk është pastruar.<ref>Alexis Schwarzenbach: ''„Zur Lage in Deutschland“. ''</ref> 26. shtator ishte e re Kancelari i Rajhut Gustav Stresemann (DVP) e rezistencës pasive ndaj Franko-Belg pushtimi i Ruhr të anulluar. Atëherë të quajtur qeveria e Bavarisë, ku e gjendjes së jashtëzakonshme sipas nenit 48 , dhe për të transferuar pushtetin Ekzekutiv në gradën e "gjendja e Përgjithshme Komisioneri" për të Gustav von Kahr. Ai duhet zyrtarisht të tij "të veçantë marrëdhënieve" për Bavarez e krahut të djathtë dhe organizata e tij të mirë-njohur nacionaliste, anti-Semite ndjenja "budallaqe" nga "çdo faqe" për të parandaluar.<ref>Heinrich August Winkler: ''Weimar 1918–1933: Die Geschichte der ersten deutschen Demokratie.''</ref> Si një e tij të parë masat, ai kishte Evropës Juglindore Hebre familjet nga Bavaria e identifikojnë veten e tyre dhe pasuritë e tyre të konfiskuara.<ref>Wolfram Selig: ''Ausweisung von Ostjuden aus Bayern (1923).''</ref> Një artikull me titullin "E diktatorëve Stresemann – Seeckt" në ''Völkischer Beobachter'', Rajhun e qeverisë mprehtë sulm, le të konfliktit mes saj dhe qeverisë së Bavarisë përshkallëzohet.<ref>Burkhard Asmuss: ''Republik ohne Chance?''</ref> e Rajhut Ministri i mbrojtjes , Oto Gessler, pas vendosjen e gjendjes së jashtëzakonshme, në krye të gjithë Mbretërisë në 27. Në shtator Ekzekutiv kishte mbajtur ndalimin e ''Völkischer Beobachter''. Kahr dhe komandantin e Reichswehr në Bavarisë, Oto von Lossow, kanë refuzuar këtë komandë.<ref name="B204">Ursula Büttner: ''Weimar. ''</ref> Më 29. shtator shpjegoi Kahr, ai ishte duke shkuar për të Republikës së mbrojtjes nga ligji në Bavarisë jo më të gjatë. Hitleri vizituar në 30. shtator për herë të parë, Villa Wahnfried. "Bayreuth rrethit" të Cosima Wagner, mbështetur tij për grusht shteti dhe plani i saj pretendojnë se ajo është e shumëpritur kombëtare "udhëheqës" për të.<ref>Abraham J. Peck, Gottfried Wagner: ''Unsere Stunde Null: Deutsche und Juden nach 1945: Familiengeschichte, Holocaust und Neubeginn.''</ref> Ai u përpoq në 7. tetor kot, Lossow dhe Seißer për hyrjen në luftën e tij Federale për të lëvizur. 20. tetor sat Gessler Lossow. Kahr caktuar Lossow pastaj pointedly në "vendin e komandantit" dhe e la Bavarisë bazuar në 7. Reichswehr ndarje në Bavaria të betuar. Këtë shkelje të hapur të Kushtetutës ishte një hap i parë drejt zgjidhjes së Bavarisë nga Rajhut.<ref name="B204" /> Pas tërheqjes, të SPD nga Kabineti, Stresemann në 2. nëntor 1923, Rajhut Presidenti Friedrich Ebert në 3. nëntor mënyrë analoge për të pasur ekzekutimit kundër Komunistëve mitregierte Saksonisë, Reichswehr trupat kundër Bayern. Shefi i komandës së ushtrisë Hans von Seeckt, refuzuan ta bëjnë këtë, pasi ju nuk keni të mjaftueshme forcat operative dhe luftën jo kundër Reichswehr të marsit.<ref name="K55">Eberhard Kolb: ''Die Weimarer Republik.''</ref> Seeckt dënuar mosbindje e Bavarez Reichswehr trupat, por u largua Kahr të shikoni për të, veçanërisht në interes të unitetit të Perandorisë kushtetuese forma të regjistruar.<ref>Manfred Messerschmidt: ''Das preußische Militärwesen.''</ref> Në të njëjtën kohë, ai paralajmëroi Kahr dhe Lossow, nuk etnike dhe kombëtare të ekstremistëve.<ref name="K55" /> Seeckt ishte edhe nga përfaqësuesit e industrisë së rëndë, të tilla si Hugo Stinnes , si dhe në kohët e politikanëve si Ebert dhe Stresemann si të jetë e mundur "emergjente të gjendjes civile" e kombëtare të diktaturës dhënë.<ref>Heinrich August Winkler: ''Der lange Weg nach Westen.''</ref> Edhe "Bavarez triumvirate" e Kahr, Lossow, dhe shefi i policisë së shtetit, Kolonel Hans von Seißer konsiderohen grusht shteti kundër planeve të Berlinit. Në konsultim me kontaktoni njerëz në Veri të Gjermanisë, ata shpresonin, në tetor, 1923, e Rajhut të qeverisë ushtarake presion të sjellë një "kombëtare Bordit Ekzekutiv". Lossow këtë e tha gjatë një Takimi me drejtuesit e njësive paramilitare të organizatave, në 24. tetor edhe një "mars në Berlin", e luajtur në të vërtetë, sidomos në krahasim me gjermane e Aleancës. Në fillim të nëntorit të fitonte, megjithatë, absolute mungesa e qartësisë mbi të jetë e mundur, përbërjen e Bordit Ekzekutiv. Ndërsa Kahr si President në intervista ishte, do të jetë Hitleri dhe Ludendorff, Bordit drejtues nën udhëheqjen tuaj në Mynih të kërkuar, dhe në çdo rast të përfshirë në të. Në 3. nëntor ishte Seeckt, sigurisht, për të Seißer, asgjë kundër legjitim i qeverisë.<ref name="ReferenceC" /> Pas 3. nëntor paralajmëruar Kahr të gjithë udhëheqësit e "shoqatave Patriotike" kundër arbitrare veprimet dhe refuzon që të Takohet me Hitlerin. Kjo frikë Kahrs marrëveshje me qeverinë e Rajhut dhe ka miratuar 7. Në nëntor të tjera të Aleancës udhëheqësit e shpejt-të-të jetë grusht shteti.<ref>Klaus Mües-Baron: ''Heinrich Himmler – Aufstieg des Reichsführers SS (1900–1933).''</ref> Në mbrëmjen e 8. nëntor ai kishte një tubim prej rreth 3,000 mbështetësit Kahrs në Mynih bürgerbräu bodrumin e luftën e tij Federale të ndryshuar, të fituar nga forcën e armëve, qasje, të quajtur "Revolucionit kombëtar" dhe të detyruar Kahr, Seißer dhe Lossow me një armë zjarri, një "të përkohshme kombëtare gjermane, të qeverisë" nën udhëheqjen e tij, për të rënë dakord. Ai le të të gjithë anëtarëve të pranishëm të vendit qeveria e Bavarisë, dhe emërohet Ludendorff për komandant i përgjithshëm i Reichswehr. Kjo e majtë e triumvirate, të lirë, extorted pëlqimin disa orë më vonë recanted, dhe shtypja e së grusht shteti të përgatisë filloi.<ref name="Heinrich August Winkler 1933">Heinrich August Winkler: ''Weimar 1918–1933.''</ref> SA dhe Bund Oberland mori shumta të vërtetë apo të perceptuar Mynih Judenjve, të cilëve emrat dhe adresat nga telefoni libra hequr kishte si pengje.<ref>David Clay Large: ''Hitlers München. ''</ref> edhe Pse Mynih-kompani me bazë shefi Eduard Dietl, një fillim PAD anëtar dhe instruktor i SA, dhe oficeri Junior komandat, refuzoi, kundër kryerësve të grusht shteti për të vazhduar<ref>Johannes Hürter: ''Hitlers Heerführer – Die deutschen Oberbefehlshaber im Krieg gegen die Sowjetunion 1941/42.''</ref> mund të Ernst Röhm udhëhequr luftën për Federale shoqata, në natën e 9-të. nëntor shumica e Mynihut kazermë, në stacionin hekurudhor dhe të rëndësishme ndërtesat e qeverisë nuk zënë.<ref>Jürgen Wilke: ''Unter Druck gesetzt.''</ref> Pastaj u përpoq Hitleri dhe Ludendorff me një mars e deri në 4000 pjesërisht i armatosur Nazist mbështetësve, por grusht shteti në Mynih në fuqi. Kombëtare e policisë nën Seißer ndalur Marshimin pranë Feldherrnhalle. Në një periudhë të shkurtër firefight vdekur 16 putschists dhe katër policë. Në rastin e një rënie të plagosur Hitleri kishte ikur dhe ishte më 11. Në nëntor, në shtëpinë Seriozisht Hanfstaengls jam Staffelsee arrestuar.<ref>Hans-Ulrich Thamer: ''Verführung und Gewalt. ''</ref> në nëntë Shtete gjermane ndaluar partisë Naziste ishte tani në Bavarisë, dhe më 23. Në nëntor të Rajhut ishte e ndaluar.<ref>Christoph Gusy: ''Die Weimarer Reichsverfassung.''</ref> Ebert kishte Seeckt, në dritën e tij insubordination në 8. nëntor 1923, komandën e Lartë të Reichswehr, transferohen në Bavarez Reichswehr për të lëvizur kundër kryerësve të grusht shteti mund të lëvizin. Efekti i hitlerit dhe Ludendorff-së për kohezionin e 7. Ndarja me pjesën tjetër të ushtrisë, kaloi dhe diskredituar nga grusht shteti planet e Kahr dhe Seeckt. Hitleri mësuar se ai ka Fuqi "jo në total konfrontim me e institucioneve shtetërore, por vetëm në një llogaritur Ndërveprim me të", mund të arrijë, dhe "pamje të ligjshmërisë" për të vërtetë.<ref name="Heinrich August Winkler 1933" /> E amateurishly organizuan, të dështuar për grusht shteti përpjekje ishte nga 1933 për Triumfin reinterpreted, dhe një vit si një akt heroik me përkujtimet e "dëshmorëve të lëvizjes" festohet.<ref>Wolfram Selig: ''Hitlerputsch.''</ref> === Procesi dhe kalaja burg === 26. shkurt 1924 u zhvillua para Bavarez e njerëzve të gjykatës, jo në frontin e vërtetë kompetente Rajhut të gjykatës në Leipzig, një gjyq kundër dhjetë të grusht shteti pjesëmarrës. Një pyetje Protokollit të balancuar Ludendorff, në dritën e saj muajve të gjatë aktive grusht shteti përgatitja: Ai kishte asgjë të kryejnë grusht-shtet të planit të njohur.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1945.'' 2009, S. 155.</ref> Hitleri ishte në dukje i guximshëm që nga fillimi si një forcë shtytëse e grusht shteti të planifikuar, mohoi akuzën e lartë tradhti , dhe pohoi se "nëntor kriminelët" e 1918 u aktuale tradhtarë. Kështu, ai pasoi oferta e kryetarit të kolegjit , Georg madhështinë për një të butë të dënimit, nëse grusht shteti planet e si dëshmitarë, të ngarkuar Kahr, Lossow dhe Seißer mohojë. E marrë peng dhe për vrasjen e katër oficerëve të policisë nuk ishin të paditur dhe të mos negociuar. "Drejtësisë Komedia"<ref>Konrad Heiden: ''Hitler. ''</ref> përfundoi me lirimin e Ludendorff dhe të butë sanksionet kundër pesë të bashkë-akuzuari për ndihmën dhe inkurajimin e lartë tradhti. Gjyqtari madhështinë, në vitin 1922, të parë të procesit kundër Hitleri ishte, dhe prandaj e dinte se ish dënimit të provës ausgetzt u dënua Hitleri në një akt të perversion të drejtësisë vetëm në minimumin e dënimit me pesë vjet burg dhe një gjobë prej 200 gold shënon.<ref name="Hartmann-MK-88" /><ref>Otto Gritschneder: ''Der Hitler-Prozeß und sein Richter Georg Neithardt: Eine Rechtsbeugung von 1924 mit Folgen.''</ref> Gjithashtu refuzoi të gjykatave të Republikës, ligji për mbrojtjen e detyrueshme të dëbimit si dënim për shkak të huajt të cilët kanë kryer, pasi ai është një "të nderuar shpirtin", në anglisht të mendojnë dhe të ndjehen të, katër vjet e gjysmë vullnetar në ushtria gjermane kishte qenë ushtar dhe janë plagosur.<ref>Otto Gritschneder: ''Der Hitler-Prozeß.''</ref> Prokurori Ludwig Stenglein nuk pajtoheshin me hitlerit fillim të shkarkimit: të Ardhmen e mirë të kryer është për shkak të shkeljeve të paraburgimit kushtet (letër e kontrabandës, e Shkruar ''Mein Kampf'' u. a.) nuk është për t'u pritur.<ref>Andreas Stenglein: [https://web.archive.org/web/20130514144302/http://www.andreas-stenglein.de/content/veroeff/07anklaeger/index.html ''Der Hitler-Prozess 1924.'']</ref> Megjithatë, ai ishte për shkak të gjoja një të mirë udhëzues për më pak se nëntë muaj burg në kala të Landsberg më 20. dhjetor 1924, e hodhi poshtë. Deri në proces kishte Hitleri, në vend se "drummers" të popullit është lëvizja e parë e rrugës për një tjetër "Shpëtimtarit të Gjermanisë" si ndoshta Ludendorff-të lirë. Nëpërmjet procesit të raporteve ai ishte edhe në Veri të Gjermanisë si më radikale "etnike" politikanët janë të njohur. Ndjekësit e tij të nderuar atë si një hero dhe Martir për çështjen kombëtare. I përforcuar pozicionin e saj në NSDAP e tij dhe duke qëndruar me të tjerë nacionalistë. Për shkak të këtij pëlqimi, propaganda suksesin e mbrojtjen e tij, e tij, reflektimit të gjatë të Shkruar nga ''lufta Ime'' dhe shpërbërja e NSDAP gjatë tij burgim pa Hitleri vetë në rolin e të mëdha, e shumë të shpresuar për lider dhe Shpëtimtar të Gjermanisë. Ai donte të partisë Naziste pas lirimin e tij, si fort të organizuar, të partive të tjera, të pavarur e të partisë .<ref>Ian Kershaw: ''Führer und Hitlerkult.''</ref> === Ideologjia === [[Skeda:Hitlerplakat20.04.23.jpg|parapamje|Ftesë për një të partisë Naziste në takimin e mbajtur në Mynih, prill 1923: "do të flas për udhëheqësit tonë, [[Shok (politikë)|Fq.]] Adolf Hitleri"]] Hitleri shkroi në kohën e tij në burg në të 1923/24, kryesisht pa ndihmën e të tjerëve pjesa e parë e programit të tij për të shkruar ''Mein Kampf''. Një [[Autobiografia|autobiografi,]] ose një zëvendësim për 25-pikë e programit që ai synon.<ref>Othmar Plöckinger: ''Geschichte eines Buches'', München 2011, S.&nbsp;34, 49, 70, [https://books.google.de/books?id=eds8UjoXGOcC&pg=PA34#v=onepage eingeschränkte Vorschau]&#x20;in der Google-Buchsuche.</ref> Ai u shpalos këtu, pasi verën e vitit 1919 përfaqësuar racore anti-Semitizmit, me qëllim politik të një "heqjen e Judenjve i tëri". Ideja Qendrore ishte një luftë racore, historinë e njerëzimit, dhe të vendosur në domosdoshmërisht "të drejtën e më të Fortë".<ref>Barbara Zehnpfennig: ''Hitlers Mein Kampf: eine Interpretation.''</ref> Ai e kuptoi "Aryan raca" e bardhë Veriore Evropianët, sidomos Gjermanët, si më të fortë, në botë dominim racor. Si një botë-historike të vdekshëm armik, ai e pa që Judenjtë kërkonin botë, kështu që kjo është një apokaliptike përfundimtar betejë të vijë me ju.<ref>Hans-Ulrich Wehler: ''Der Nationalsozialismus: Bewegung, Führerherrschaft, Verbrechen 1919–1945.''</ref> pasi ata nuk kanë fuqinë tuaj dhe të Kombit kishte kërkuan të vënë dorë në ju, si një "parazit në trupin e popujve të tjerë", të gjitha racave të tjera për të shkatërruar.<ref>Wolfgang Benz: ''Geschichte des Dritten Reiches.''</ref> për Shkak të kësaj të përpiqemi në garën e tyre të krijuar, të mund të Aryan garë vetëm nga exterminating Judenjtë mbajtur. Në një shënim anë, ai foli për [[Hebrenjtë në Gjermani|gjermanisht Judenjve]]: {{"|Hätte man zu Kriegsbeginn und während des Krieges einmal zwölf- oder fünfzehntausend dieser hebräischen Volksverderber so unter [[Chemische Waffe|Giftgas]] gehalten, wie Hunderttausende unserer allerbesten deutschen Arbeiter aus allen Schichten und Berufen es im Felde erdulden mußten, dann wäre das Millionenopfer der Front nicht vergeblich gewesen. Im Gegenteil: Zwölftausend Schurken zur rechten Zeit beseitigt, hätten vielleicht einer Million ordentlicher, für die Zukunft wertvoller Deutschen das Leben gerettet.|ref=<ref>Adolf Hitler: ''Mein Kampf'', Band 1, München 1933, S. 772&nbsp;f.; zitiert nach Wolfgang Benz: ''Vorurteil und Genozid. Ideologische Prämissen des Völkermords.'' Böhlau, Wien 2010, S.&nbsp;92, {{Google Buch|BuchID=XBmD_vHQsMUC|Seite=92}}.</ref>}}helm të gazit, si qindra mijëra tonë shumë të mirë gjermane të punëtorëve të të gjitha shtresave dhe Profesioneve në fushë, ata kishin për të, atëherë do të sakrificën e Miliona në fillim kishte qenë e kot.Përkundrazi: dymbëdhjetë mijë scoundrels eliminuar në kohë mund të ketë një Milion të mirë, për të ardhmen e popullit gjerman ruajtur." Kjo është dëshmuar nga Hitleri dhe gatishmëria e të [[gjenocidi]]t, jo për planifikimin e saj.<ref>Alexander Meschnig: ''Der Wille zur Bewegung: Militärischer Traum und totalitäres Programm. ''</ref> Programin e pushtimit të Lebensraum në Lindje kishte për qëllim "shkatërrimin e 'Hebre Bolshevism'"si Sistem i [[Bashkimi Sovjetik|Bashkimit Sovjetik]] quhet,<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1936.'' 1998, S. 299.</ref> dhe "të pamëshirshme Germanization" të Evropës Lindore rajone. Thoshte ishte e zgjidhjes së gjermane dhe të Shpërndarë ("zhvendosje"), për të Shkatërruar ose Enslave popullsisë lokale.<ref>Doris Lindner: ''Schreiben für ein besseres Deutschland.''</ref> kulturor-gjuhësor Asimilimit, ai e hodhi poshtë si një "Bastardization" dhe, në fund të fundit, vetë-shkatërrimin tuaj në garë në mënyrë rigoroze.<ref>Adolf Hitler: ''Mein Kampf.'' 5.</ref> Kështu e kishte ai, Kershaw, "një të ngurta konceptuale urë mes 'shfarosjen e hebrenjve', dhe në blerjen e 'vendbanimeve' drejtuar luftës kundër Rusisë".<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1936.'' 1998, S. 325.</ref> Në këtë ideologjike Bazë, duhet të [[Evropa lindore|Europës Lindore]] deri në [[Malet Urale|Urals]] "si plotësues dhe të vendbanimit në hapësirë" për nacional-socialiste gjermane të Rajhut me forcë hapur.<ref>Rolf-Dieter Müller: ''Der Zweite Weltkrieg.''</ref> hitlerit Lebensraum ideja ishte një referencë për Karl Haushofer e teorive të gjeopolitike të outbid ju, por me pushtimin e Evropës Lindore primar luftës synon të partisë Naziste dhe mjetet për të përhershëm ekonomik të vetë-mjaftueshmërinë dhe hegjemoninë e Gjermanisë në një tërësisht të reformuar [[Evropa|Evropës]] u rrit.<ref>Birgit Kletzin: ''Europa aus Rasse und Raum.''</ref> Nga hitlerit racizmit u pasua nga zhvlerësim të gjitha "të Dobët" si inferiore për jetën pa të drejtën e jetës: "më të Fortë e ka për të mbizotërojë, dhe më të Dobët që të bashkojë, vetë madhësia e të sakrifikojë."<ref name="Adolf Hitler: Mein Kampf. " /> Për pamjen e jashtme, vlerësoi [[Sllavët]] si një "race inferiore", të Shteteve të arsimit të paaftë për të dhe, për këtë arsye, në të ardhmen më të larta të cilësisë Gjermanët për të dominuar.<ref>Othmar Plöckinger: ''Geschichte eines Buches'', München 2011, S.&nbsp;14, [https://books.google.de/books?id=eds8UjoXGOcC&pg=PA14#v=onepage eingeschränkte Vorschau]&#x20;in der Google-Buchsuche.</ref> brenda, ai i pyeti për sterilizimin e detyruar të prodhimit të drejtë për të trashëguar sëmundje, njeriut edukate , dhe euthanasia.<ref>Horst Möller, Udo Wengst: ''Einführung in die Zeitgeschichte.''</ref> Kështu që ai tha në Nuremberg NSDAP partisë konferencë në vitin 1929: "Do të Gjermanisë çdo vit, një Milion fëmijëve dhe 700,000 për 800,000 të më të dobtëve është eliminuar, atëherë ajo do të në fund të rezultojë ndoshta edhe një forcë të rritur."<ref>Hans-Walter Schmuhl: ''Rassenhygiene, Nationalsozialismus, Euthanasie. ''</ref> Këto ide të shkojnë për përfaqësuesit gjerman, racore higjienës, të tilla si Alfred Ploetz dhe Wilhelm Schallmayer .<ref>Leopold Pammer: ''Hitler und seine Vorbilder.''</ref> ata ishin kryesisht që lidhen me personat me aftësi të kufizuara. Hitleri e idesë së "Alien", "Asocial" ose "të Shthurur" ishte gjithashtu në ''Tim betejë'' blank grupe, të tilla si "Egjiptian" (që do të thotë: [[Romët]] dhe yenish),<ref>Wolfgang Wippermann: ''Auserwählte Opfer? ''</ref> Homo seksual<ref>Till Bastian: ''Homosexuelle im Dritten Reich.''</ref> dhe të Krishterë pacifists , të tilla si Bibla e dijetarëve, Hitleri, si një idealist i humbur dhe, prandaj, politikisht të rrezikshme denier e nevojshme luftë për Mbijetesë zhvlerësuar.<ref>Ernst Willi Hansen, Gerhard Schreiber, Bernd Wegner: ''Politischer Wandel, organisierte Gewalt und nationale Sicherheit: Beiträge zur neueren Geschichte Deutschlands und Frankreichs. ''</ref> si të 1933, vra nga kombëtare e socialistëve, shumë nga anëtarët e këtyre grupeve. Kundër demokracisë, ndarjes së pushteteve, parlamentarizëm dhe pluralizmi vazhdoi Hitleri pakufizuar udhëheqësit e parimit: çdo pushtet në parti dhe shteti duhet të jetë i një jo të zgjedhur, vetëm nga acclamation konfirmuar "udhëheqësit e popullit" jashtë. Kjo duhet të jetë vartësi udhëheqës nivel, të emërojë, dhe kjo, nga ana, tjetër nivel më të ulët. Përkatëse "ndjekësit" duhet verbërisht dhe unquestioningly binden. Këta udhëheqës ideja ishte që nga viti 1800, moderne [[nacionalizmi]] u shfaq, dhe që nga viti 1900 si një dëshirë e madhe për një "njerëzit e Perandorit" ose një autoritar, warlike Kancelari i Rajhut, si [[Otto von Bismarck]] në anti-demokratike duke e përbashkët e pronës. Hitleri ishte në Linz si një kult të Georg von Schönerer takuar në Vjenë efektin e anti-Semite njerëzit flasin për Karl Lueger e përjetuar, ai tani si model i "njerëzve tribune", vuri në dukje. Udhëheqësi parim përgjigjej për paramilitare organizimin e NSDAP.<ref name="Adolf Hitler: Mein Kampf. " /> Ai pohoi rolin e leader duke filluar në nëntor, 1922, pasi Musolini e suksesshëm të marsit në Romë, dhe mori lidhur "kultin e liderit" dhe një voluntaristic të kuptuarit e politikës nga fashizmit Italian.<ref>Kurt Bauer: ''Nationalsozialismus: Ursprünge, Anfänge, Aufstieg und Fall.''</ref> Prandaj, ai pretendonte, e kishte ideologjia e tij në Vjenë deri më 1913, si një [[Autodidaktizmi|vetë-mësohet,]] fituar, dhe këtë "granit Fondacioni" e veprimeve të tij, sepse atëherë vështirë që të ndryshohet.<ref name="Adolf Hitler: Mein Kampf. " /> Schönerer dhe Lueger kishte sy për "Hebre pyetje" hapur dhe e mësoi atë se Judenjtë në të gjitha variantet si njerëz të huaj për të shikoni në, por përmes tyre Kërkimore kanë identitetin e Marxism dhe [[Jahudizmi|Judaizmi,]] dhe, siç e tij të pavetëdijshëm të urrejtjes për të 1909, me një "besimi" është i ngjeshur.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889 bis 1945.'' 2009, S. 58&nbsp;f.</ref> Hitleri ishte [[Kisha Katolike Romake|Katolik]] dhe besonin në një Perëndi personal, ai është konsideruar si "i Plotfuqishëm" ose "Zot" i referuar si në historinë e efektshme Fuqinë e mendjes. Ai kishte popullit gjerman krijuar për të sundojë mbi Kombet nuk është e destinuar dhe për individët si ai, udhëheqësit e saj janë të zgjedhur. Kështu që ai u dha biblike zgjedhjeve të popullit të Izraelit për [[Gjermanët]] , dhe të integruar atë në raciste botë të parë të nacional socializmit. Për këtë është kërkuar në politikë vetëm dhe totali i vlefshmërisë.<ref>Anton Grabner-Haider, Peter Strasser: ''Hitlers mythische Religion. ''</ref> Sipas NSDAP-program, i cili është një organizatë jo-denominacioneve "pozitive Krishterimit" kundër "Hebre-materialiste shpirtin", në kuadër të "Etikës morale dhe ndjenja e racës Gjermane," u përgjigj pozitivisht, dhe i shpjegoi Hitleri politike anti-Semitizmi të vullnetit [[Perëndia|të Perëndisë]] , dhe për të bartëse e tij: "Pra, unë mendoj se sot, në kuptimin e Krijuesit të Plotfuqishëm për të vepruar: Nga unë më i Judenjve mbrojtje, Unë jam duke luftuar për punën e Zotit." Kjo "shpengim, anti-Semitizmi," ai e mbajti derisa tij [[Vetëvrasja|vetëvrasje]] do të mbetet e pandryshuar në të dhe të zgjedhur atë përsëri dhe përsëri si thelbi i tij i të menduarit.<ref>Saul Friedländer: ''Das Dritte Reich und die Juden.''</ref> Nga Dështimi i "Los von Rom"lëvizja e Schonerer në përfundimin: nacional socializmit kishte të dyja kishat e mëdha dhe Mësimet e tyre si "një Mbështetje të vlefshme për ekzistencën e popullit tonë," të respektojnë, të mbrojnë dhe sektare në politikat e partive për të luftuar. Besimtarët, Protestantët dhe Katolikët të mund pa konfliktet e ndërgjegjes në të partisë Naziste të përfshira. Schonerer luftën kundër Kishës, e kanë shpirtin e popullit me përbuzje, dhe është taktikisht gabuar; si Lueger e Judenjve e misionit, në vend të një zgjidhje për "jetën pyetja e njerëzimit".<ref name="Adolf Hitler: Mein Kampf. " /> Si një ndikim pas 1918, ai vlerësoi vetëm Gottfried Feder.<ref>Elisabeth Kraus: ''Die Universität München im Dritten Reich: Aufsätze Teil II.''</ref> Për shkak të Hitleri, pothuajse të gjitha idetë e tij nga anti-Semitizmi, sociale Darwinism dhe pseudo-shkencore Biologism të shekullit të 19. dhe 20. Në shekullin e mori përsipër, ideologjia e tij dhe rritja e tij më tepër se sa përjashtim, por më tepër si një pjesë dhe pasojë e këtyre rrymave.<ref>z.</ref> Kështu ishte ekuacioni e social Demokratëve, Marxists, dhe hebrenjve në [[Perandoria Austro-Hungareze|Austro-Hungarisë]] në rastin e një të Krishterë-shoqërore, kombëtare gjermane dhe çeke kombëtare e socialistëve, që 1870s, të zakonshme.<ref name="ReferenceA" /> Shumë prej individuale motivet e tij fillim të ligjëratave, të tilla si të dyshuar nomadism , Judenjtë e tyre të dyshuar pamundësia e artit, kulturës dhe shtet formimin e mori Hitleri e bëri shumë të reja shkrimet e gjermane anti-Semites, ai 1919/20 nga Mynih kombëtare e socialistëve Fridrih Krohn huazuar. Në mesin e tyre ishin H. Naudh (''Hebrenjtë dhe të shtetit gjerman'', 12. Edicioni, 1891), Eugen Dühring (''Hebre pyetje si çështja e racës, karakter'', 5. Edicioni 1901), Theodor Fritsch (''Doracak për çifutët pyetje'', 27. Edicioni 1910), Hjuston, Howard Chamberlain (''themelet e shekullit të 19.&#x20;Shekulli'', 1912), Ludwig Wilser (''Gjermanët'', 1913), Adolf vërtetë goja (''ligji i Nomadism dhe e sotme sundimin e Judenjve'', Mynih, 1919) dhe Përkthimi gjermanisht i protokollet e pleqve të Sionit, të Ludwig Müller von Hausen botuar më 1919.<ref>Reginald H. Phelps (Hrsg.</ref> adolfi "protokollet", të tilla si në frontin e tij, në pranverë të<ref>Othmar Plöckinger: ''Geschichte eines Buches'', München 2011, S.&nbsp;18, [https://books.google.de/books?id=eds8UjoXGOcC&pg=PA18#v=onepage eingeschränkte Vorschau]&#x20;in der Google-Buchsuche.</ref> si dëshmi për pohimin "Hebre bota e konspiracionit".<ref>Wolfgang Wippermann: ''Rassenwahn und Teufelsglaube.''</ref> Vëllimin e parë e ''lufta Ime'' ishte nga 1925 në vitin 1932, rreth 300,000 Herë të shitur, dhe me anë të shumë komente në publik konflikteve është e njohur gjerësisht.<ref>Othmar Plöckinger: ''Geschichte eines Buches'', München 2011, S.&nbsp;4, 240, [https://books.google.de/books?id=eds8UjoXGOcC&pg=PA4#v=onepage eingeschränkte Vorschau]&#x20;in der Google-Buchsuche.</ref> kanë qenë, megjithatë, pothuajse vetëm hitlerit huaj – dhe-partisë qëllime politike, jo garën e tij teori.<ref>Othmar Plöckinger: ''Geschichte eines Buches'', München 2011, S. 543.</ref> Gati asnjë nga politikanë udhëheqës të vendeve të huaja lexuar librin.<ref>Rainer F. Schmidt: ''Die Außenpolitik des Dritten Reiches 1933–1939.''</ref> në vitin 1926, botuar vëllimi i dytë ''kombëtar Të lëvizjes socialiste'' çuar në Hitleri idetë për politikë të jashtme, detyrë, dhe strukturën e NSDAP në më shumë detaje, por ishte ende më pak të respektuara. Hitleri i Dytë i librit të vitit 1928 led të tij anti-Semitizmi, racizmit dhe të popullsisë politikës planet më të afërt, por ka mbetur i pabotuar. Nacional socialistëve të ekspozuar sa më të sforcuar, hipokritë, theksoi politike kundërshtarët e kontradiktave të hitlerit racore ideale për paraqitjen e tij. Si cituar nga Fritz Gerlich në gazetë Katolike '', rruga E drejtë'' , në vitin 1932, një "raporti" të "diskriminimit racor hygienist" Max von Gruber e 1923 ("fytyrën dhe kokën e keqe garë, mongrel ...") dhe mbërritën në bazë të racës kriteret e Hans F. K. Günther , Hitleri i përkasin një "ostisch-mongol racore përzierje".<ref>Zitiert nach Tobias Ronge: ''Das Bild des Herrschers in Malerei und Grafik des Nationalsozialismus: Eine Untersuchung zur Ikonografie von Führer- und Funktionärsbildern im Dritten Reich.''</ref> Gerlich ishte kryesisht për shkak të këtij kritika, në vitin 1934, vranë. Kritikat e Hitleri adhurimit dhe ideologjinë Naziste jetuar pas 1933, si një rrezik për jetën pëshpëritje të një shaka : "Flokëverdhë si Hitleri, i gjatë si Goebbels, të pakta si Geringu dhe si të dëlirë si Röhm."<ref>Zitiert nach Tobias Ronge: ''Das Bild des Herrschers in Malerei und Grafik des Nationalsozialismus: Eine Untersuchung zur Ikonografie von Führer- und Funktionärsbildern im Dritten Reich.'' 2011, S.&nbsp;242, [https://books.google.de/books?id=bw7N5B0d00cC&pg=PA242#v=onepage eingeschränkte Vorschau]&#x20;in der Google-Buchsuche.</ref> === Formacioni i parë dhe sukseset e partisë Naziste === [[Skeda:Hitlerplakat27.02.25.jpg|parapamje|Ftesë për një takim në Mynih bürgerbräu Keller më 27. shkurt, në vitin 1925, një ditë pas ri-themelimin e NSDAP]] Në 4. janar 1925, Hitleri premtuar Bavarisë Ministri-Presidenti Heinrich të mbajtur, ai do vetëm të politikës ligjore dhe qeverisë në luftën kundër komunizmit për të ndihmuar. Pastaj ngriti Hero, NSDAP ndaluar 16. shkurt, në vitin 1925. Me një editorial në ''Völkischer Beobachter'' , e themeluar Hitleri në 26. shkurt, partisë Naziste nën udhëheqjen e tij. Saj partiake Qendrore, regjistrimi do të mund kontrolli, ata kishin të gjithë e mëparshme të anëtarëve, anëtari i ri kartë IDENTITETI për të aplikuar për të. Në të njëjtën kohë, ai bëri thirrje për Unitetin e lëvizjes kombëtare në luftën kundër Judaizmi dhe Marxism, por jo në Bavaria të fortë Katolicizmin. Kështu përjashtuar, ai kundër Ludendorff, që Kryetari i nacional socialiste lirinë e lëvizjes në 12. shkurt dhe zgjidhjen e tyre të iniciuara. Hitleri e pa që, gjatë NSDAP ndalim, të shkaktuara konkurruese fraksione të grupeve të madhe gjermane, e njerëzve të komunitetit, "pala gjermane", "Völkisch-Sociale bllokut" dhe të popullit gjerman lirinë e partisë , por në NSDAP ndodhur. E SA e kishin vetëm si një ndihmëse fuqi në NSDAP, jo si një të veçantë para-organizatë ushtarake, në mënyrë që Ernst Röhm e udhëheqjes.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1945.'' 2009, S. 182&nbsp;f.</ref> Hitleri tani e kishte një nga Jakob Werlin huazuar zi Mercedes, një Shofer dhe një trup roje, me të cilën ai ka për performancat e tij shkoi. Ai e drejtoi këtë tani, në çdo Detaj nga koha e mbërritjes së tij, të regjistruar këtë ngjarje të hapësirës, kryetarit të platformës së tij të veshjeve për qëllim efekt, zgjodhi të tij, fjalët dhe Shprehjet e fytyrës të përsëriten. Në mbledhjet e partisë, ai kishte veshur një kafe Uniforme me një swastika fashë, një rrip, rrip lëkure mbi kofshën e djathtë, dhe gjuri i lartë çizme lëkure. Në frontin e një audience te madhe, ai kishte veshur një kostum të zi me këmishë të bardhë dhe kravatë, "në qoftë se ajo u duk e arsyeshme, […] një më pak luftarak, respektableren Hitleri show".<ref name="ReferenceC" /> e tij shpesh-e veshur kostum blu, pantallona lëkure, shi pallto, ndjeva kapelën dhe veshjen e-rrëmbej ai dukej si një "njeri i çuditshëm Gangster". Në kohë e lirë ai mbante strapless tradicional Bavarez Lederhosen. Në verë ai shmanget ajo, në një kostum banje për t'u parë, jo për tallje.<ref name="ReferenceC" /> E hitlerit operacioni është i suksesshëm fillimisht Gjermani-gjerë zgjerimin e NSDAP me formimin e reja lokale dhe grupet rajonale, për të cilën ai ishte "Gauleiter" ishte caktuar. Rajonale të folurit të ndalimeve të personave me aftësi të kuzuara në këtë punë. Ai emërohet Gregor Strasser , në mars 1925, me themelimin e NSDAP në Veri dhe në Perëndim të Gjermanisë. Strasser isha atje deri në shtator të vitit 1925, një parti krahun e kundërt të Hitleri Mynih selinë e partisë socialiste më të qëllimeve, sociale revolucionare sigurisht, dhe një politikë të jashtme të bashkëpunimit me Bashkimin Sovjetik përkrahur. Target grup për të hartuar një të re partia e programit të kërkuar një vend të reformës, shpronësimin e aksioneve në kompani dhe pjesëmarrjen e NSDAP në peticion Princi i shpronësimit. Hitleri le të parë të grantit, por fitoi grupi i synuar pasuesit e Joseph Goebbels si një mbështetës i tij i klasës dhe udhëheqjen e tij. Në shkurt të vitin 1926 ai përdoret kundër grupit të synuar krahun e refuzimit të reja draftin e programit, dhe kështu kërkesën e një Princi të shpronësimit, si një Formë e "Hebre shfrytëzimit të sistemit[s]". Hitleri tha: "çdo diskutim i partisë program (1920).<ref name="Volker Ullrich: Adolf Hitler.">Volker Ullrich: ''Adolf Hitler.''</ref> Në verën e vitin 1926 udhëhequr NSDAP, Hitleri përshëndetje , dhe e bëri Hitleri kult Qendror funksion.<ref>Ian Kershaw: ''Führer und Hitlerkult.''</ref> Hitleri i dominuar nga partia në atë kohë, e ngjashme me atë që nga 1933, nga grindjet dhe rivaliteti, të parë e lejuar, dhe pastaj të vendimit. Kështu ishte personale besnikëria ndaj "udhëheqësi" është i rëndësishëm për impaktin që një funksionar të partisë, dhe Hitleri ishte në të partisë Naziste pothuajse të paprekshëm.<ref name="ReferenceC" /> [[Skeda:Bundesarchiv Bild 102-13774, Adolf Hitler.jpg|majtas|parapamje|Hitleri është paraqitur si një folës në Studio të tij fotograf Heinrich Hoffmann. Propaganda post kartë nga gusht, 1927]] Pasi që e ligjshmërisë së tij, premtimi, Hitleri donte të mundë të demokracisë e tyre me armë dhe dëmtojnë atë. Partisë Naziste duhet të jetë në parlamentet e të lëvizur në, pa ka konstruktive. Përveç kësaj, duhet SA, me parakalime spektakolare, rrugë betejat dhe trazirat vëmendjen publike ndaj partisë dhe liderit të saj për të gjeneruar dhe në të njëjtën kohë, dobësia e sistemit demokratik të zbulojë. Kjo u bazua në të partisë Naziste të krejtësisht të metodave të reja të reklamimit dhe në Masë të bindjes (→ NS-Propagandë). Themelore për suksesin e hitlerit në masë efektive retorikë. Ai do të merret me çështjet politike në një bazë të rregullt dhe në mënyrë të veçantë të "fajësojnë nëntor kriminelët e 1918", "tuaj stab në shpinë", "Bolshevik rrezik", "turp e Versajit", "parlamentare çmenduri" dhe rrënja e gjithë të këqijave për të folur për të: "Judenjtë". Me Ruhr të fushatës dhe broshura '', Në mënyrë që të rritet përsëri'' ai u përpoq, me mbështetjen e Ruhr të industrisë për të fituar. Në Reichstag zgjedhjet e vitit 1928 mbetur në NSDAP, me 2.6 për qind të votave, megjithatë, "një i mitur, madje edhe nëse, sipas të fortë fraksione të partisë".<ref>Hagen Schulze: ''Weimar. ''</ref> E stabilizuar kushtet ekonomike dhe të vazhdueshme ekonomike boom ("Artë të njëzetat") e ofruara radikale palët në vitin 1929 e vështirë se çdo qasjet e tyre për Agjitacion. Në vitin 1929 NSDAP dhe DNVP së bashku iniciuar një referendum kundër Rinj Plan, i shquar dëmshpërblimet çështjet në mes të Gjermanisë dhe të saj ish-kundërshtarët në luftë rregullat duhet të jenë të dështuar. Por Hitleri dhe partia e tij mori në shtetin zgjedhjet në Thuringia në vjeshtë të vitit 1929 për herë të parë ishte një mbështetje të konsiderueshme në nacionalist-konservator borgjezi. Shtyp Perandoria e DNVP Kryetari Alfred Hugenberg mbështetur Hitleri, tani e tutje, sepse ai është në të, dhe NSDAP steerable do të thotë pa gjermane, forcat kombëtare në një masë bazë të të ndihmojë. Si rezultat i 1929 fillimi i krizës globale ekonomike shpërtheu në Gjermani më 27. mars, 1930, në Weimar të koalicionit. E Rajhut Kancelari Herman Müller (SPD), një demokratike Reichstag shumicë të pasur, dhe të parë presidencial në Kabinetin e Heinrich Brüning (qendra) e ndoqën Reichstag zgjedhjet e 1930: Ajo rriti partisë Naziste votën e tyre të ndarë në 18.3 për qind e tyre Reichstag vendeve nga 12 deri në 107 deputetë. Kështu ajo ishte aq e dytë më të fortë në parti, një relevante të pushtetit faktor në gjermanisht politikë. Në Ulm Reichswehr procesin Hitleri u betua si dëshmitar i mbrojtjes në 25. Në shtator 1930, ai ishte duke shkuar tek e tij "idealiste qëllimet, nën asnjë rrethanë, të paligjshme do të thotë që të përpiqet për" dhe partia shokët, mos e ndiqni këtë kërkesë, të mbajtur, të përjashtuar. Pastaj ai kërcënoi: "Nëse lëvizja jonë është në tuaj betejën ligjore, një gjermane gjykata shtetërore do të vijë; dhe nëntor 1918, është e tij të shlyerjes dhe drejton do të rrokulliset."<ref>Gerhard Schulz: ''Aufstieg des Nationalsozialismus. ''</ref> Në seancë dëshmitar zbuluar avokat Hans Litten në 1931, Hitleri ende Nazist Propagandë për një rrënimit të dhunshëm të lejuara, dhe kështu e ligjshmërisë së tij janë të thyer. Hitleri ishte për shkak të mia betim, shfaqet.<ref>Knut Bergbauer, Sabine Fröhlich, Stefanie Schüler-Springorum: ''Denkmalsfigur: Biographische Annäherung an Hans Litten 1903–1938.''</ref> edhe Pse prova të mjaftueshme për atë për të regjistruar, procedura ishte e rrëmbeu dhe e vendosur.<ref>Klaus Wallbaum: ''Der Überläufer: Rudolf Diels (1900–1957) – der erste Gestapo-Chef des Hitler-Regimes.''</ref> Ndërkohë, u përpoq për Kancelari Brüning, Hitleri, për të bashkëpunuar për të lëvizur dhe i ka ofruar atij një pjesëmarrje në Qeveri, sapo ai, Brüning, e dëmshpërblimeve çështja është zgjidhur. Hitleri nuk pranoi, kështu që Brüning e tij të pakicave Kabinetit të SPD, të mund të tolerojë.<ref>Philipp Heyde: ''Das Ende der Reparationen. ''</ref> === Rruga për të mposhtur === [[Skeda:Bundesarchiv Bild 102-13355, Berlin, Reichspräsidentenwahl, Wahlwerbung.jpg|parapamje|Kandidati postera në frontin e një Berlinit votimit në 2. Ditën e zgjedhjeve, 10. prill 1932:<br /> Hindenburg, Hitleri, Thälmann, përsëri Thälmann, Hindenburg dhe Hitleri]] Që nga 1931, u Rajhut Presidenti Hindenburg e nënshkrimit listat dhe shënimet për hitlerit Rajhut chancellorship "mbytur".<ref>Gerhard Schulz: ''Zwischen Demokratie und Diktatur. ''</ref> Ai e ftoi Hitleri dhe [[Hermann Goering|Herman Göring]] për të parë bisedën në 10. Në tetor 1931, një ditë para takimit të "Harzburg Para". Sipas Hitleri biographer Konrad Heiden, Hitleri mbajtur në monologje, në vend të Hindenburg është përgjigje në pyetje. Kjo pastaj duhet të ketë thënë, "Bohem trupor" (Hindenburg mistook Austriak Braunau, me çeke qytetin e Broumov) "Ministri".<ref name="Konrad Heiden: Adolf Hitler. " /> Hitleri i impresionuar me të, dhe e bindur për atë por nuk e tij të Përshtatshmërisë për Kancelari zyra.<ref>Wolfram Pyta: ''Hindenburg. ''</ref> Në krizën e vitit 1932, kishte konservatore politikan Franz von Papen, Kurt von Schleicher, Alfred Hugenberg, dhe Oskar von Hindenburg të ndryshme me qëllime personale, pjesa me, pjesërisht kundër njëri-tjetrit në Hindenburg. Ata të gjithë donin të Weimar demokracisë nga një autoritar formë e qeverisë për të zëvendësuar që dallim nga Hitleri dhe partinë e tij, por së pari, si një "plebeian". Pasi ajo ka pak mbështetje në popullsinë e mori, e konsideruar si dhe mbështetur NSDAP ose një nga krahët e saj, gjithnjë e më shumë, si projekte të kërkuar një masë bazë, dhe u ul në Hindenburg për fuqinë e pjesëmarrjes së tyre. [[Skeda:Stimmzettel zur Reichspräsidentenwahl 1932.jpg|parapamje|2. Zgjedhjet për Rajhun Presidenti]] Në zgjedhjet presidenciale të 1932 kundër Hindenburg të konkurrojnë, kishte me Hitlerin, pasi që 30. prill 1925 vëndeve pa shtet ,<ref>Othmar Plöckinger: ''Geschichte eines Buches'', München 2011, S. 74.</ref> në bazë të §&nbsp;1 të ''Rajhut dhe kombësisë'' një qytetar i një shteti Federal dhe kështu në gjuhën gjermane (shih natyralizimi i Adolf Hitleri). Si për tradhëti, i Dënuar ai aspironte në pajtim me nenin 14 të ''Perandorisë dhe nacionalitetit ligji'' të jetë e mundur "të punësimit në mënyrë direkte ose indirekte të shtetit të shërbimit", "për një të huaj, si natyralizim […]" ishte e pritshme shqetësimet e një shteti Federal kundër tij naturalisation të merren me të. Pas disa përpjekjeve të pasuksesshme, e emëroi atë Ministër i brendshëm në e lirë të shtetit të Brunswick , Dietrich Klagges (NSDAP) më 25 maj. shkurt, 1932, tri ditë pas shpalljes e kandidaturës së tij, Braunschweig, anëtar i kantonale të qeverisë.<ref>Ingo von Münch: ''Die deutsche Staatsangehörigkeit. ''</ref> Hitleri u bashkua saj të synuar shërbimit, por kurrë nuk e morën një të polarizuar për fushatën elektorale dhe, më pas kërkoi të pacaktuar lënë për të ardhmen e tij "politike lufton". Ajo ishte si Kancelari i Rajhut në 16. shkurt, 1933 nga Brunswick shtetit të shërbimit të shkarkohet.<ref>Rudolf Morsey: [http://www.ifz-muenchen.de/heftarchiv/1960_4_4_morsey.pdf ''Hitler als Braunschweigischer Regierungsrat''].</ref> Hindenburg marrë në votimin e dytë, më 10. prill 1932, 53, Hitleri 36.8 për qind të votave. Shumë SPD votuesit kishin në këshillën e brüning për Hindenburg si "më të vogël nga dy të Këqijat" kanë votuar, për të hitlerit fitore dhe në fund të Weimar demokracisë, për të parandaluar. Ri-zgjedhur faleminderit 29. Mund të emëruar Franz von Papen si e re Kancelari dhe tretur e Reichstag.<ref>Heinrich August Winkler: ''Der lange Weg nach Westen,'' Band 1.</ref> Partisë Naziste mori avantazhin e të gjitha në vitin 1932, dhënë për vendin dhe të pasur në zgjedhjet e vazhdueshme Agjitacion. Hitleri dedikuar Opera këngëtarja Pali Devrient si një zë trajner dhe fushatës shoku<ref>Werner Maser (Hrsg.</ref> , dhe ishte nga prilli deri në nëntor, 1932, për 148 shkallë të gjerë mitingjet, mizë-në, një mesatare prej 20,000 deri 30,000 njerëz morën pjesë. E Propagandës Naziste organizuan atë se klasave, ''nxjerrës i shpëtimit'' ("Hitleri mbi Gjermani"). Ai ka qenë në popullsinë e njohur se çdo kandidat tjetër para tij. Në rastin e provokuese mitingjet e partisë Naziste, u vranë në këtë fushatë zgjedhore, dhjetëra njerëz me forcë. "Altona Përgjakshme E Diel" (17. korrik) është rreth bot e Papen e qeverisë në rastin e Kushtetutës, sipas Ekzekutive e Presidentit të qeverisë rajonale të Prusia , nga një dekret për të shitur (Prusia rrahur, 20. korrik).<ref>Michael Wildt: ''Geschichte des Nationalsozialismus.''</ref> Në Reichstag zgjedhjet e korrik 1932 e NSDAP 37.3 për qind si më të fortë në parti. Hitleri pretendonte Kancelari zyra. Në pjesën e dytë Reichstag seancë në 12 shtator. shtator shkaktuar një Hindenburg e Reichstag si rezultat i trazirave të saj emergjente rregullore. Në Reichstag zgjedhjeve të nëntorit 1932, e NSDAP, pavarësisht nga humbja e votave 33.1 për qind, përsëri të fortë të palës; të partisë Komuniste të fituar ulëse, në mënyrë që demokratike palët nuk kanë shumicën parlamentare. Pastaj erdhi von Papen mbrapa dhe mundi Hindenburg në frontin e tij me dekret të diktatorit të emërojë. Shumë thirri në vend të Hitleri si Kancelari, duke përfshirë kombëtare konservatore biznesmen me ndihmën e Hjalmar Schacht organizuar industriale të dhëna.<ref>Axel Schildt: [http://www.stmuk.bayern.de/blz/web/100083/100083kapitel10.pdf ''Das Kabinett Kurt von Schleicher''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070129020741/http://www.stmuk.bayern.de/blz/web/100083/100083kapitel10.pdf |date=29 janar 2007 }} (PDF; 1.1&nbsp;MB).</ref> Kjo "nacional-konservatore forcave në ekonomi, ushtarake dhe e burokracisë," aspironte të "autoritar (monarkist) transformimin e shtetit", "të përhershëm të eliminimit të KPD, SPD dhe sindikatat", "heqja e taksës dhe mirëqenies sociale barrën e ekonomisë", "i shpejtë Tejkalimin e Versajit Traktatit" dhe "përmirësuar". Ata besonin se qëllimet e tyre vetëm me mbështetjen e nacional socialiste lëvizje popullore për të arritur jashtë për të. Për padëshiruar pjesë e hitlerit program (udhëheqësit e diktaturës në vend të një monarki, marrja në konsideratë e punës interesat) donte të këtyre elitave përmes "inkuadrim" e Polonisë dhe "taming" e tij politikë për të dobësuar. Kjo iu shfaq atyre për të Papen si një përshtatshme Aleanca partnere, sepse ai është "besim të plotë e Hindenburg kishte dhe i Vetmi në situatë të ishte e tij të mosbesimit të Hitleri për të shpërndarë".<ref name="Sturm2003"><span class="cite">Reinhard Sturm:&#x20;[http://www.bpb.de/izpb/55973/zerstoerung-der-demokratie-1930-1933 ''Zerstörung der Demokratie 1930–1933.'']&#x20;</span></ref> Iniciativën e tyre të 19. nëntor fillimisht kishte asnjë sukses. Hitleri kishte një kritikë e kapitalizmit në të partisë Naziste në fillim, anti-Semitizmi është vartëse, sipas të cilit vetëm Judenjve ekonomike mjerimin e shkaktuar. Hitleri në fjalimin e para në industrinë e Klubit në Düsseldorf vlerësoi fillimin e 1932, roli i elitave ekonomike dhe theksoi kundër votuesve të krahut të majtë palët: E popullit gjerman nuk mund të mbijetojnë për aq kohë sa ajo është gjysma e "pronës si vjedhja" e kishte konsideruar. Megjithatë, financuar partisë Naziste provuar në pjesën më të madhe nga anëtar kontribute dhe taksa e hyrjes në rastin e të folurit të ngjarjeve. Pas Hitleri deri në fund të vitin 1932 të ketë marrëdhënie të mira me komunitetin e biznesit të fituar dhe se shqetësimet e tyre kundër Nazi ekonomike program kryesisht eliminuar kishin mbështetur në shkallë të gjerë të industrisë, rritja e partisë Naziste në pune pikë të boshtit ose i politikave ekonomike Departamenti i NSDAP, sidomos nga "përfaqësues të biznesit nga të dytë dhe të tretë anëtare e hekurit dhe çelikut industria,"<ref>Hans-Ulrich Thamer: ''Verführung und Gewalt. ''</ref> dhe më vonë Aryanization profiteers, por edhe bankierët, dhe të mëdha fermerëve: ata u përpoqën të sjellin një të ardhme Nazist e politikave ekonomike", me të Lulëzojë e ekonomisë private në linjë", në mënyrë që "të Tregtisë dhe industrisë mund të bashkohen".<ref>Schreiben Hjalmar Schachts an Hitler vom 12.</ref> [[Skeda:Bundesarchiv Bild 183-H28422, Reichskabinett Adolf Hitler.jpg|parapamje|''"Kabineti Të Hitleri"&#x20;'':<br /> Kombëtare e socialistëve, Hitleri, Göring dhe Frick (2. Seri, 4. e l.), "përshtatur" nga konservator i Ministrave (të vjetra Rajhut Chancellery,<br /> 30. janar 1933)]] Për të shmangur rrezikun e një lufte civile dhe e një mundur të mposhtur nga ushtria gjermane kundër forcave paramilitare e SA dhe KPD, emërohet Hindenburg Kurt von Schleicher në 3. Në dhjetor të Kancelari i Rajhut. Kjo ishte nën von Papen, e Rajhut Ministri i mbrojtjes, dhe mori atë që duket të jetë një punë miqësore normat.<ref>Gerhard Schulz: ''Von Brüning zu Hitler. ''</ref> Schleicher provuar, partisë Naziste nga një tërthor front-wheel-strategji-per-shtylla:<ref>Axel Schildt: ''Das Kabinett Kurt von Schleicher.''</ref> Gregor Strasser ishte gati për të Schleicher propozim të pjesëmarrjes në Qeveri, Zëvendës-Kancelari të jetë dhe në mënyrë që Hitleri për të lëvizur në. Kjo vazhdoi tij, rolin e udhëheqjes në NSDAP dhe kërkesën Chancellery në dhjetor, 1932, në lot dhe kërcënimet për vetëvrasje.<ref>Joachim Fest: ''Adolf Hitler. ''</ref> Kjo ishte Hindenburg e konservatore Këshilltar me përpjekje, partisë Naziste në qeveri për të marrë pjesë, pa Hitleri e Chancellery të pranoj, ka dështuar. Në Vend Takimi për Hitleri në shtëpinë e bankier Schröder në 4. janar 1933 është konsideruar si "e lindjes së Rajhut të tretë", "shkakësore të drejtpërdrejtë ngjarjeve pasuese në 30. janar" hapi:<ref name="Joachim Fest: Hitler. " /> Nga Hitleri, von Papen Zëvendës-chancellorship, pushtimi i klasike ministritë kombëtare gjermane dhe e drejta e ofruar, në rastin e të gjitha prezantimeve të Kancelari, Rajhut Presidenti, i pranishëm në të, ai është i fituar pëlqimin e tij.<ref>Karl Dietrich Bracher, Gerhard Schulz, Wolfgang Sauer: ''Die nationalsozialistische Machtergreifung: Studien zur Errichtung des totalitären Herrschaftssystems in Deutschland 1933/34.'' 2.</ref> Von Papen dhe Hugenberg besuar, Hitleri, si Kancelari në një konservator të Ministrave të dominohet nga qeveria e "inkuadrim" dhe "të buta".<ref>Günther Schulz: ''Geschäft mit Wort und Meinung: Medienunternehmer seit dem 18.&nbsp;''</ref> e tyre në Aleancë me Hitleri izoluar Schleicher e qeverisë, nacional socialiste e udhëhequr pasur shtet Federal në mbrojtjen e doganave të konfliktit midis bujqësisë dhe eksportit të industrisë nën trysni shtesë.<ref>Axel Schildt: ''Das Kabinett Kurt von Schleicher.''</ref> E NSDAP ishte në Landtag zgjedhjeve në Lippe 1933 (15. janar), me 39.5 % të votave (100,000 persona me të drejtë vote) më të fortë në parti, dhe pa kërkesën e tyre për udhëheqje.<ref>Axel Schildt: ''Das Kabinett Kurt von Schleicher.''</ref> Si një abuzim të ndihmave për të Evropës Lindore gjithashtu, Hindenburg e reputacionit të kërcënuar, të vënë shoku i tij Elard von Oldenburg-Januschau , personalisht, për hitlerit chancellorship, të cilit Kabineti ai ishte mbuluar-up e një skandali është pritur. Gjithashtu fitoi Hitleri më 22. Në janar, Oskar von Hindenburg me kërcënime të Ofrohet si një mbështetës. Kjo hequr fundit rezervat e Rajhut Presidenti kundër emërimit të tij.<ref>Karl-Dietrich Bracher: ''Die Auflösung der Weimarer Republik. ''</ref> Si një Përgjithësi Werner von Blomberg, me premtimin e një të re Rajhut Ministri i mbrojtjes të jetë, për hitlerit qeveria ishte e fituar, humbur Schleicher, të mbyllura mbështetjen e ushtrisë dhe tani ishte plotësisht i izoluar dhe i paaftë për të vepruar.<ref>Axel Schildt: ''Das Kabinett Kurt von Schleicher.''</ref> Si Hindenburg kërkesën për zgjedhje të reja, refuzoi, ai u largua në 28. janar 1933. Hitleri, von Papen dhe Hugenberg kishte, ndërkohë, një Kabinetit dakord. Kjo bëri të mundur që Hitleri e emërimit si Kancelari i Rajhut.<ref>Wolfram Pyta: ''Die Weimarer Republik.''</ref> == Rregull para luftës së Dytë botërore (1933–1939) == [[Skeda:Bundesarchiv Bild 146-1990-048-29A, Adolf Hitler retouched.jpg|parapamje|Adolf Hitleri, 1936, në Rajhun Chancellery]] === Vendosja e diktaturës === 30. Në janar të vitit 1933, emërohet Hindenburg është antikushtetues, së pari, Blomberg, e re Reichswehr Ministri, si NSDAP në Berlin, grusht shteti nano.<ref>Axel Schildt: ''Das Kabinett Kurt von Schleicher.''</ref> pastaj betuar ai Hitleri dhe pjesës tjetër të Kabinetit dhe për të lejuar atë që kërkohet zgjidhja e Reichstag, një i ri e zgjedhjeve për të lejuar. Kaq desha të Hindenburg, të marrëveshjes politike të arritur me palët për të drejtën në një kombëtare gjermane të dominuar nga qeveria e koalicionit. Në përputhje me rrethanat, përfshirë pothuajse të gjithë Ministrat e Kabinetit Hitleri për DNVP. Partisë Naziste të përfshira, përveç Hitleri vetëm Wilhelm Frick , Rajhut Ministria e punëve të brendshme, megjithatë, një kyç të portofolit.<ref name="Sturm2003" /> Përveç kësaj, të kontrolluara [[Hermann Goering|nga Herman Göring]] si "Rajhun e Komisionerit për Prussian Ministria e punëve të brendshme" policia në më të madh të shtetit gjerman. Pra, ishte partisë Naziste politikës së brendshme.<ref>Richard J. Evans: ''The Coming of the Third Reich.''</ref> Hitleri është tashmë në Rajhun Chancellery, tha: "Asnjë Fuqi në botë është për mua gjithnjë përsëri jetojnë këtu."<ref>Wolfgang Niess: ''Machtergreifung 33.''</ref> para zgjedhjeve ai shkoi për demokraci përmes emergjente rregulloret dhe ndryshime në Kushtetutë për të eliminuar atë. E fundit justifikim për të dhënë atë me [[Historia e Berlinit|Reichstag zjarri]] 27. shkurt, Regjimit Nazist se ata janë në fillim karakterin e një Komunist i kryengritjes. Hitleri e Iniciativës, Frick hartuar dhe qeveria njëzëri ka miratuar "dekreti i Rajhut Presidenti për mbrojtjen e të popullit gjerman" dhe "dekretin e Rajhut Presidenti për mbrojtjen e popullit dhe të shtetit" erdhi me Hindenburg e nënshkruar tashmë në faqen 28. shkurt. Ata të ngritur e lirinë e tubimit, lirinë e shtypit dhe fshehtësia e korrespondencës dhe e lejuar për arrestimet arbitrare, për të gjithë kohën e nacional socializmit. E Reichstag zjarr dekret themeluar shteti i përjashtim që deri në vitin 1945, nuk ka më të ngritur. Prandaj, është konsideruar si aktuale "Kartës kushtetuese së Rajhut të tretë".<ref>Michael P. Hensle, ’’Die Verrechtlichung des Unrechts.</ref> Në vijim të fushatës zgjedhore, e hitlerit Regjimit pasur shumë kundërshtarë, sidomos Komunistë, të trembur, arrestim, apo vrasje. Megjithatë devijuar partisë Naziste dhe DNVP në Reichstag zgjedhjeve në maj 5. Në mars , ndryshimet e Kushtetutës nga të nevojshme dy të tretat e votave. E ashtuquajtura dita e Potsdam, nga Reichstag të hapur në 21. mars, i organizuar nga ana e partisë Naziste dhe kombëtare gjermane, marrëveshja e tyre nën udhëheqësi i tyre, Hindenburg. E mundësuar aktin e 23. Në mars të vinte vetëm përmes masive rrugën terrorit, të paligjshme Kuvendit për përjashtimin e të gjithë KPD dhe disa të SPD anëtar i Parlamentit dhe si rezultat anulimin e KPD mandateve. Ajo e lejuar e Regjimit për katër vitet e para, ligjeve në të ardhmen, për të miratuar. Kështu, hiqet e Reichstag në rolin e tij si një ligjvënësi ([[Legjislatura|parlamenti]]), duke e lënë atë të qeverisë (Ekzekutiv) dhe ishte larguar dhe zëvendësuar me Rajhun Presidenti. Kjo mundësoi hitlerit diktaturës dhe të njëjtin qark të shtetit dhe të shoqërisë.<ref>Jörg Biesemann: ''Das Ermächtigungsgesetz als Grundlage der Gesetzgebung im nationalsozialistischen Staat: ein Beitrag zur Stellung des Gesetzes in der Verfassungsgeschichte 1919–1945.''</ref> NS-Regjimi është i ndezur 2. Në maj, pas mund ditë festa e një dite më parë, të lirë sindikatat, i themeluar në vend të kësaj, më 10. maj, gjermane të punës në front, të ndaluara në 22. qershor, SPD, të cilit deputetët nuk janë vetëm kundër mundësimit të veprojë votuan ishin të detyruar të 5. Në korrik, vetë-shpërbërjen e partive të tjera dhe bëri NSDAP në 1. dhjetor 1933 me ligj për të siguruar unitetin e partisë dhe të shtetit, vetëm i shtetit parti. Në këtë proces "kishte efektin e presionit nga 'poshtë'" dhe Hitleri "Iniciativës personale".<ref name="ReferenceC" /> [[Skeda:Ja dem Fuehrer.jpg|majtas|parapamje|Një lidhje e kreut të shtetit të Perandorisë gjermane në shekullin e 19-të. gusht 1934]] 30. qershor 1934 Hitleri urdhëroi nën pretekstin e një të dyshuar, i Ernst Röhm e propozuar grusht shteti, vrasjen e 150 në 200 mundshme apo të vërtetë konkurrentët dhe rivalët brenda dhe jashtë partisë Naziste. Kabineti legalizuar vrasjet e 3. korrik 1934, dhe shtetit të vetë-mbrojtjes ligji,<ref>[https://de.wikisource.org/wiki/Staatsnotwehrgesetz ''Gesetz über Maßnahmen der Staatsnotwehr'' vom 3.]</ref> , si "një ndikim më të lartë dhe vendin e vet e pabesë sulmet".<ref>Lothar Gruchmann: ''Justiz im Dritten Reich 1933–1940: Anpassung und Unterwerfung in der Ära Gürtner.''</ref> ) Më 13. korrik 1934, Hitleri u premtoi Rajhut, përsëri, ju mbetet vetëm armët e laureatit të shtetit. [[Skeda:Reichsparteitagnov1935.jpg|parapamje|Hitleri në Paradë në Nuremberg kryesore të tregut në rastin e Rajhut të partisë ditë në shtator, 1935]] Për 1. Në gusht 1934, kur vdekja e Hindenburg në sytë e Bashkuara të Kabinetit të Rajhut Presidenti me ligj vendim nga Kancelari zyra dhe transferohen tek "e mëparshme fuqitë e Rajhut Presidentit të Führer dhe Kancelari i Rajhut Adolf Hitleri". Në të njëjtën ditë, u dha Blomberg, pa Hitleri kërkoi të njohur, pas vdekjes së Hindenburg, ushtarët e Wehrmacht të ri komandant i përgjithshëm nuk kuptojnë anglisht.<ref name="Volker Ullrich: Adolf Hitler." /> deri më Tani, të gjithë ishin ushtarë në Weimar betuar në Kushtetutë. Në 2. gusht, Hindenburg e vdekjes, të caktuar nga Hitleri në një dekret të lëshuar për të në të ardhmen "në zyrtare dhe jo-zyrtare të trafikut-si-zakonisht" me këtë dyfishtë titullin, adresën, sepse titulli "President" me Hindenburg e emrin është me "lidhura ngushtë me njëra tjetrën".<ref>Frank Bajohr: [http://www.1000dokumente.de/pdf/dok_0242_fue_de.pdf ''Gesetz über das Staatsoberhaupt des Deutschen Reichs und Erlaß des Reichskanzlers zum Vollzug des Gesetzes über das Staatsoberhaupt des Deutschen Reichs vom 1. '']</ref> zyrat e Shoqatës u përgjigj pozitivisht në 19. gusht në referendum në kreun e shtetit gjerman Perandorisë 89.9% të votave valide. Megjithatë, i zhgënjyer nga rezultati i votave Nazist udhëheqja, sepse ajo nuk është aq mbresëlënëse poshtë ishte, si ju vënë atë, në pamje të hapur të presionit dhe Manipulimit të pritshëm.<ref name="ReferenceC" /> Mbledhjet e kabinetit të humbur gjithnjë e më shumë rëndësi. Në vitin 1935, Ministri dymbëdhjetë herë, në vitin 1937, gjashtë ishin në 5. shkurt 1938 për të kaluar kohë së bashku.<ref name="ReferenceC" /> Deri në 1935 ishte Hitleri në një mënyrë të arsyeshme të rregullt plan ditor në Rajhun Chancellery: në mëngjes, duke filluar në orën 10 të mëngjesit, takime me Hans Heinrich Lammers, Meissner, Walther Funk, dhe të ndryshme të Ministrave, kanë drekë rreth 13 ose 14 ora, në mbrëmje, takime me ushtarake ose për politikë të jashtme këshilltarë, ose, më mirë, me Albert Speer rreth projekteve. Gradualisht i dha rrugën për Hitleri, kjo fikse e rutinës ditore, dhe nursed mbrapa ish Bohemstilit të jetës. Aq i komplikuar, ai e tij aide-de-kampime atë si [[Kreu i shtetit|kreun e shtetit]] të vendimeve. Ministrat (përveç për Goebbels dhe Speer) janë dhënë jo më shumë qasje në Hitleri, nëse ju nuk keni një kontakt të aide-de-kampi kishte, me sa joformale, Fuqi e fituar.<ref name="ReferenceC" /> === Zgjerimi i Hitlerkults === Në vitin 1933, Hitleri kult si një masë fenomen, pritjet e popullatës dhe Propagandës Naziste punuar.<ref>Ian Kershaw: ''Der Hitler-Mythos. ''</ref> hitlerit shtetit ishte që nga fillimi, "shumë të personalizuar": Ai nuk kishte asnjë të zyrës politike , të tilla si [[Josif Visarionoviç Stalini|Josef: për t'u vendosur]], jo një Këshill lufte, dhe nuk ka Großrat si Musolini.<ref name="Ian Kershaw: Das Ende. ">Ian Kershaw: ''Das Ende. ''</ref> Ai gjithashtu nuk e Këshillit rajonal ose pala e Senatit si një kundër-peshë për të, dhe të zëvendësohet Kabinetit pas ajo nuk është më takuar. Hitleri kishte përshëndetur ishte në vitin 1933 për zyrtarët për detyrë të bërë, dhe një pjesë të madhe të popullsisë, janë miratuar vullnetarisht. Hitleri e politikës ishte takuar me të në një Pjesë të madhe të popullsisë në rritje pëlqimin. E vërtetë apo e dukshme sukseset e regjimit – eliminimin e [[Papunësia|në masë të papunësisë]], Tejkalimin e Traktatit të Versajit dhe të brendshme politike, konsolidimi dhe, më vonë, i pari fitoret spektakolare në fillim të luftës së Dytë botërore – shkroi Propagandës Naziste Hitleri i vetëm. Këtë e zgjatur e kultit të liderit nga partia në funksion të një kult kombëtar, dhe të forcohet hitlerit Qëndrimin kundër konservatore të elitave dhe të huaj.<ref>Hans-Ulrich Wehler: ''Deutsche Gesellschaftsgeschichte. ''</ref> [[Skeda:Gau-Odernheim-Hitler-Urkunde.jpg|parapamje|Si një nga vendet e para të dhënë për komunën e Gau-odernheim Hitleri më 25. Në maj të vitin 1932, një vit e gjysmë para qeverisë marrjes nën kontroll të tyre qytetare nderi, në vitin 2007, ka qenë e tërhequr.]] [[Skeda:You Are Nothing-Your Nation Is Everything - Plate with Sign for Adolf Hitler Street - Military Museum - Dresden - Germany.jpg|parapamje|Propaganda pjesë në ushtarake-Muzeu historik i Bundeswehr në [[Drezdeni|Drezden]]]] Mungesa e kritikës e adolfi për më tej Zgjerimin e një [[Nazizmi|''udhëheqësi të shtetit'']]. Kjo ishte në vitin 1939, në fund të tij, sa të gjithë oficerët dhe ushtarët personale Führereid kishte për të dhënë.<ref>Timothy Snyder: ''Bloodlands: Europa zwischen Hitler und Stalin.''</ref> Nazist ligjore doktrina legjitimuar nga [[E drejta kushtetuese|një ligj kushtetues,]] me pa të drejtë idenë e një matshme udhëzues për hir të njëjtë.<ref>Ian Kershaw: ''Führer und Hitlerkult.''</ref> që nga viti 1934 si "Führer dhe Kancelari i Rajhut", ishte titulli i "lider" nga 1941 vetëm Hitleri të rezervuara. Kështu, gjermane Cornelia Schmitz-Berning, termi gradualisht të duhur emrat e të zhvilluar.<ref>Cornelia Schmitz-Berning: ''Vokabular des Nationalsozialismus.''</ref> Hitleri kishte kult ishte në gjermanisht përditshme të jetës, për shembull, duke e riemërtimin e shumë rrugëve dhe shesheve pas Hitleri,<ref>[https://web.archive.org/web/20121010030824/http://www2.bonn.de/stadtmuseum/inhalte/objektbeschreibung_hitlerschild.htm ''Ehemaliges Straßenschild „Adolf-Hitler-Straße“: Emailleschild aus dem Jahre 1933'', StadtMuseum Bonn](Mementovom 10.</ref> nga transferimin e nderit shtetësinë, një Adolf-Hitleri-Koog si një model për shtetin e gjakut dhe tokës-ideologjia,<ref>Lars Amenda (Dithmarsche Landeszeitung, 29.</ref> fshat "Hitleri oaks" dhe "Hitleri Linden", komercialisht të tregtohet Hitleri imazhet, nga viti 1937 e tutje, gjithashtu shteti vulën postare serinë dhe numrin e vizitorëve në pjesën e sipërme kripë malit. Ky përkushtim tejkaluar kulti i Bismarck, nga larg. Kritik bashkëmoshatarëve ajo ishte duke u bërë gjithnjë e më e vështirë të ndahen.<ref name="ReferenceC" /> Hitleri nënshkroi me emrin e tij, nga rreth 1937 nga dhënia e titullit, Adolf-Hitleri-shkollë në Nazi-elita shkolla.<ref>Barbara Feller, Wolfgang Feller: ''Die Adolf-Hitler-Schulen. ''</ref> I erdhi të gjerë në fushat e shoqërisë, vullnetarizmit: Si të nxitura nga industria gjermane me Adolf Hitleri donacion i ekonominë gjermane nga 1. Në qershor 1933 kombëtare rindërtim" deri në vitin 1945, me rreth 700 milionë Reichsmarks për NSDAP, e përdor për të cilën Hitleri e lirë për të vendosur. Për këtë ai e themeluar në vitin 1937, "Adolf-Hitleri-faleminderit", vjetore donacion prej gjysmë Milion Reichsmarks "për veçanërisht meriton, të të varfërit e partisë shokët".<ref>Zitiert nach Cornelia Schmitz-Berning: ''Vokabular des Nationalsozialismus.''</ref> Hitleri ishte qytetar nderi i shumë gjermane qytete, disa të privuar atë të nderit të shtetësisë, pas vdekjes së tij ose e shpalli atë në një fund. Hitleri kishte kult është historianët si shenjë dalluese e një "karizmatik dominimit", burokratike raste nuk zëvendësohet, por arched, dhe aq shpesh konfliktit të kompetencës ndërmjet hierarkisë partiake dhe shtetërore të aparatit të krijuar. Rivaliteti Naziste autoritetet, në gara të anticipatory Kapjen e "Udhëheqës të Shteteve," kam hyrë, i nevojshëm, në anën tjetër, më shumë dhe më autoritative vendimet politike të Polonisë. Kjo, megjithatë, shumë konflikte të nxjerrë për reputacionin e tij si për jetën e përditshme konfliktet, të përhershme, të pagabueshëm, gjeniu është vetëm sundimtar të mos dëmtojë, dhe ka kontribuar për erozionin e funksionimit të administratës shtetërore.<ref>Ian Kershaw: ''Führer und Hitlerkult.''</ref> Me rritjen e Hitleri-mit ra në të njëjtën kohë, Reputacioni i NSDAP.<ref>Martin Broszat: ''Zur Einführung: Probleme der Hitler-Forschung.''</ref> Pas lidhjes së Austrisë gjermane, Rajhut dhe zgjedhjet e para të "më të madh gjerman Reichstag" në 10. Në prill të 1938, me 99.1 % miratimin ishte Prestigjin e diktatorit të edhe një herë të rritur, dhe në bazë të Konsensusit të mbretërimit të tij ndoshta kurrë nuk do të ishte më e madhe.<ref name="Volker Ullrich: Adolf Hitler." /> sulmin mbi [[Polonia|Poloni]] ishte në gjuhën gjermane nuk popullore. Kershaw, arriti hitlerit popullaritet pas fitimtare "Blitzkrieg" kundër Francës, një i ri kulmin, u nis, në vitin 1941, vetëm gradualisht mbrapa dhe u rrëzua vetëm pas [[Beteja e Stalingradit|disfatës në Stalingrad]] në vitin 1943.<ref>Ian Kershaw: ''Der Hitler-Mythos. ''</ref> Götz Aly , nga ana tjetër, të përfunduara në vitin 2006, new treguesit, njëra prej të cilave ai ka realizuar një projekt kërkimor që hitlerit popullaritet edhe para polak fushatës fuqishëm ka rënë, sipas Perëndim fushatë në vitin 1940, vështirë të mbulohen, dhe sulmi në Rusi ra me shpejtësi.<ref>Götz Aly (Hrsg.</ref> === Në jetën Private === [[Skeda:Bundesarchiv B 145 Bild-F051673-0059, Adolf Hitler und Eva Braun auf dem Berghof.jpg|parapamje|Eva Braun dhe Adolf Hitleri në Berghof në Obersalzberg, 14. qershor 1942]] Në një bisedë personale me Hitlerin si "lider" në stil. {{Anchor|Pseudonym Wolf}} Miq të ngushtë janë që në lidhje me 1921, dhe e [[Pseudonimi]]t "Ujku",<ref>Jonathan Carr: ''Der Wagner-Clan.''</ref> për [[Etimologjia|etimologjinë]] e tij të parë emrin Adolf, prirje kundër.<ref>James H. McRandle: ''The Track of the Wolf: Essays on National Socialism and its Leader, Adolf Hitler.''</ref> Në luftë e kishte Hitleri, disa nga udhëheqësit e selinë e pastaj të caktojë. Midis vitin 1926 dhe 1931, përgjigjej për atë mbi një bazë konfidenciale me të , Maria Reiter, në një festë të vetët, por në rënie të tyre Ehewunsch. Në vitin 1928, ai kishte në Berchtesgadener Qarkut të sipërme kripë mal, një vend shtëpinë me qira e tij gjysmë-motra Angela Raubal dhe dy vajzave , Anxhela (zan. Geli) dhe Elfriede lëvizur në. Në vitin 1929, ai i la të tij gjysmë-mbesa Geli e tij në Mynih apartament të lëvizur dhe për të detyruar ata të kenë një marrëdhënie dashurie tij me Shofer, Emil Mauricepër të ndaluar. 19. Në shtator 1931 ishte armën e tij gjenden shtënë; vetëvrasja ishte pranuar. Hitleri mori avantazhin e kjo vetë-përfaqësimit të partisë miq: Ai donte të në të ardhmen, vetëm unselfishly për Mirëqenien e popullit gjerman.<ref name="Volker Ullrich: Adolf Hitler." /> Që nga viti janar 1932, erdhi thashethemet që Hitleri me [[Eva Braun]], një punonjës i fotografin e tij Heinrich Hoffmann, një lidhje intime. Një martesë me të, ai nuk pranoi. Në rrjedhën e vitit, të bëra disa vetëvrasjes. Pastaj ai shkoi në një më të qëndrueshme marrëdhëniet me tokat e tij, të cilën ai, por deri në vdekjen e tij në Publik si një sekret i mbajtur.<ref>Heike B. Görtemaker: ''Eva Braun: Leben mit Hitler.''</ref> Hitleri ishte që nga rinia e tij, një organizatë jo-duhanpirës dhe nuk piu alkool, dhe më vonë dhe jo kafe dhe çaj të zi. Nga 1932 ai hëngri nga frika e një kanceri në stomak vegjetarian. Kjo dietë zakon ai mbajti si Kancelari i Rajhut dhe trajtuar ato në monologje të para e më të afërt rimorkio rrethin si një mjet për të nacional socialiste e politikës shëndetësore pas luftës.<ref name="K1069" /> Që nga lufta e Parë botërore, i pëlqente, dhe e mbajti hitlerit qentë.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1945.'' 2009, S. 76 und 164.</ref> Shpesh ai kishte me të e tij gjermane bari Blondi në frontin e idilike peisazhet e përshkruajnë tij private pohuar dashuria e Kafshëve dhe të natyrës për të treguar se gjermane identifikimi për të lejuar, dhe i përhapur nga dëshira për harmoni mes udhëheqës dhe të Udhëhequr për të vepruar.<ref>Saul Friedländer: ''Kitsch und Tod: Der Widerschein des Nazismus.'' (1986) Fischer, Frankfurt am Main 2007, ISBN 3-596-17968-8, S. 118; Marcel Atze: ''„Unser Hitler“. ''</ref> Hitleri refuzuar për universitetet, profesorët ("Profaxe") dhe ka themeluar shkencën, nga jeta e gjatë dhe për të fituar njohuri të hollësishme auto-didactically. Ai mund të lexoni informacion në Detaje të përhershme për të mbërthyer dhe të thurura, në qoftë se keni nevojë për të, pa treguesit e origjinës në Fjalime, biseda apo monologje për ju se sa idetë tuaja.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> Ai e kishte 16,000 për tre private bibliotekat shpërndarë libra, nga të cilat rreth 1,200 do të jepet. Rreth gjysma e tyre janë të përdorim ushtarak letërsisë, rreth dhjetë për qind kanë të drejtat e esotericism, [[Okultizmi|okulte]], dhe gjermanisht nacionaliste dhe anti-Semite tema të përmbajtjes. Vetëm disa vepra i përkasin letërsisë, duke përfshirë edicionet e dramat [[William Shakespeare|e William Shakespeare]], të tilla si ''Jul Cezari'' dhe ''[[Hamleti]]''. Për një listë të Starnberger të shihni një mjek i dhëmbëve dhe anëtar i Thule-Gesellschaft Fridrih Krohn, biblioteka e të cilit është kryesisht një folkish shkrimet e Polonisë, gjatë viteve 1919 në vitin 1921, të përdorura, të huazohet Hitleri kishte një numër të ndryshme të punimeve të Leopold von Ranke raportet e Revolucionit rus, veprat e Montesquieu, [[Zhan Zhak Ruso|Ruso]], [[Immanuel Kant|Kanti]], [[Arthur Schopenhauer|Schopenhauer]] , dhe Oswald Spengler, e fundit por jo më pak anti-Semite shkrimet e Houston Stewart Chamberlain, Henry Ford, Anton Drexler, Gottfried Feder dhe Dietrich Eckart. Gjatë burgimit në Landsberg për Hitleri me [[Karl Marx|Karl Marksi]], [[Friedrich Nietzsche]], Heinrich von Treitschke dhe [[Otto von Bismarck]] . Markimi dhe marzhës, shënimet për të treguar hitlerit lexojnë sa më shumë libra.<ref>Timothy W. Ryback: ''Hitler’s Private Library. ''</ref> Ai zotëruar asnjë gjuhë të huaj, përveç një pakice [[Gjuha frënge|franceze]] që nga e saj Linzer reale të shkollës kohë.<ref name="ReferenceC" /> huaj shtypni raportet që ai kishte nga shefi i tij përkthyes , Paul Otto Schmidt përkthyer. 1. Mund të 1920-5. tetor 1929, jetoi me Hitlerin në Munih në thiersch Strasse 41 në lagjen e Lehel. Në vitin 1929, ai u vendos në një 9-apartament dhomë në rrethin e Bogenhausen, Prinzregent hapësirë 16. Sot ndërtesa është shtëpia e një polici të inspektimit. Apartamenti ishte perdorur nga Hitleri duke filluar në vitin 1934, vështirë se përdoren, ishte ende e saj zyrtare të regjistruar adresa. Hitleri bleu në verën e vitit 1933 në ''shtëpinë Wachenfeld'' në Obersalzberg në Berchtesgaden dhe le të pronës deri në mes të 1936 "Berghof".<ref>Institut für Zeitgeschichte München-Berlin: [http://www.obersalzberg.de/12.html ''Der Obersalzberg als Ort der Zeitgeschichte.''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161014075901/http://www.obersalzberg.de/12.html |date=14 tetor 2016 }}</ref> === Persekutimi === Pas rrugën e terrorit të SA në Weimar Republikës, në fillim filloi me hitlerit rritet në pushtet, sistematik, të dhunshme përndjekje politike të kundërshtarëve të NSDAP nën sloganin e "Revolucionit kombëtar". Pra, le SA në janar, 1933, kamp të ngritur. Shteti e Paraburgimit, keqtrajtim dhe vrasje të përmbushen për "Reichstag zjarr rregulloren" 28. shkurt 1933 në Komunistët, [[Sozialdemokratische Partei Deutschlands|socialdemokratët]], pacifists, dëshmitarët e Jehovait, konservatore, Nazist kundërshtarët dhe të tjera gjermane, kritika të shprehura, apo atë reziston (→ anëtarët e rezistencës), dhe, mbi të gjitha, Judenjtë. Në vitet në vijim, persekutimin e ndryshme, grupet e Krishtera, me aftësi të kufizuara, homoseksualët, gjoja Antisociale dhe "të huaj të edukuar" e zgjatur. Hitleri nuk kishte asnjë "master plan" për shtetin "Hebre politikës",<ref name="Wehler658">Hans-Ulrich Wehler: ''Deutsche Gesellschaftsgeschichte, Band 4.''</ref> , por përgjigjur shpesh në afat të shkurtër për presionin e partisë Naziste anëtarët<ref>Martin Broszat: [http://www.ifz-muenchen.de/heftarchiv/1970_4_4_broszat.pdf ''Soziale Motivation und Führer-Bindung des Nationalsozialismus.'']</ref> me nismat ligjore. E tyre të dukshme qëllimi ishte NSDAP program, të shkruar përjashtimin dhe dëbimin e gjermane Judenjve. Hitleri përgatitur "Çifut për të bojkotuar" nga 1. prill 1933, direkt para, por jo si Iniciator dhe organizator. Ai e ka këshilluar 7. prill, të miratuar ''ligjin për rivendosjen e profesionale të shërbimit civil'' (për përjashtimin e "jo-Aryan" nëpunësi civil), dhe vendosur nga parasysh kushtet politike për më shumë se version të moderuar.<ref>Saul Friedländer: ''Nachdenken über den Holocaust.''</ref> më Pas, përfshirë edhe të shumë shoqatave profesionale e Judenjve. Kjo u pasua nga shumë të tjera, jo-shtetërore përjashtim hapa. Hitleri ishte tashmë në 1933 sistematik [[Geto|ghettoization]] e Judenjve dhe hapësinor përjashtim: ata duhet të jenë "nga të gjitha Profesionet […], të mbyllur në një territor, ku ajo duruar […], ndërsa popullit gjerman është shikuar se si për të marrë e kafshëve të egra në kërkim në".<ref name="Wehler658" /> Në Nuremberg ligjet e 1935, gjermanisht Judenjtë e të drejtave të shtetësisë, të tërhiqet, dhe "martesat e përziera" dhe marrëdhëniet seksuale mes Judenjve dhe jo-hebrenjve si "raca defilement" me një burg apo paraburgim në shtëpinë e kërcënuar nga Terrori, nga baza e kësaj partie, nisur dhe ata duhet të jenë të kënaqur. Hitleri e përgatiti atë muaj më parë, kështu që ai në Rajhun Kongresin e partisë në gusht çështje të tjera. Ai theksoi kufizim në "plot Judenjve" në projekt-ligj vetëm para shpalljes në 15 maj. shtator.<ref>Saul Friedländer: ''Nachdenken über den Holocaust.''</ref> Përndjekja e Judenjve u realizua në vitin 1936, për shkak të verës dhe [[Lojërat olimpike dimërore 1936|të Dimrit Olimpike]] dhe 1937 në Sfond. Por, kur Hitleri në 9. nëntor 1938 e vdekjes së njeriut që kishte qenë shtënë Ambasada Sekretari Ernst Eduard nga Rath mësuar, ai të konsultohet menjëherë me Goebbels, dhe të autorizuar prej tij, me vrasjen si një pretekst për të tashmë i planifikuar Gjermani-gjerë Kristallnacht pogroms për të shfrytëzuar. Këtu janë qindra e hebrenjve të vrara, dhjetëra mijëra njerëz në Kampet e përqendrimit, të internuar dhe të shpronësuar, dhe mijëra sinagoga dhe Hebre varrezat e shkatërruar.<ref>Hans-Jürgen Döscher: ''„Reichskristallnacht“. ''</ref> Presidenti AMERIKAN [[Franklin D. Roosevelt]] mprehur tonin drejt Gjermanisë.<ref>Christoph Strupp: ''Beobachtungen in der Diktatur. ''</ref> Hitleri i dha tjera "Hebre politikës", Herman Göring, Heinrich Himmler dhe Reinhard Heydrich. Këto banda janë "spontan" të pakontrolluara në rrugë terrorit nga Judenjtë ligjit si Kriminelë, të trajtuar, dhe për "Judenjtë pendimi" për dëmtimin e nëntorit pogroms e ardhjes. Hitleri tha në një, por edhe në veçanti Reichstag fjalim në gjashtë-vjetorin e tij të përurimit më 30. janar 1939: === Politika === [[Skeda:Bundesarchiv Bild 146-1992-019-20A, Reichsautobahn, Hitler beim 1. Spatenstich.jpg|parapamje|Hitleri në ceremoni të përurimit 23 maj. shtator 1933 e thënë të jetë e para autostradë]] Hitleri ishte një organizuan ceremoni të përurimit 23 maj. shtator 1933, në mënyrë të rreme si shpikësi dhe planifikuesi i mbretërisë autostrada , dhe i quajtur Zgjerimin e tyre si "Hitleri i programit" për eliminimin e të masë të papunësisë për të përhapur. Në fakt, ishin dy rrugë para 1933 ndërtuar dhe më shumë janë të planifikuara. Ndërtimi në NS kohë të punësuarit, më së shumti vetëm me dhjetëra mijëra, deri në një maksimum prej 125,000 punëtorëve, solli në për të Punuar për paga të ulëta, të detyruar dhe në rast të refuzimit në Kampet e përqendrimit ishin të burgosur. Programi në vitin 1941 ka qenë për shkak të rimëkëmbjes së punëtorëve për luftë të shërbimit të papërfunduar të vendosur. Hitleri është premtimi i një masë të mobilitetit mbetur të paplotësuara zgjidh. Megjithatë, klishe pas vitit 1945, ai mori papunësisë, me ndërtimin e autostradës deri në vitin 1938, me sukses të eliminohen.<ref name="SPON-948366">Erhard Schütz, Eckhard Gruber: ''Mythos Reichsautobahn. ''</ref> Hitleri planifikuar që nga viti 1933, Berlin deri në 1950, si "kryeqyteti i Perandorisë Gjermane gjerman Kombit", krejtësisht të rimodeloj dhe në "Germania" për të riemërtuar. Për ta bërë këtë, ai emëruar Albert Speer në vitin 1937 për "inspektori i Përgjithshëm, për revidimin e Rajhut të kapitalit". Shtizë projektuar në rrjedhën e Germania planet për të në Publik modest, duke i dhënë Hitleri një gjigant "udhëheqësi i Palace" në fund të zbavitje. E planifikuara me ndërtesa monumentale ishte në vitin 1939, e Re Rajhut Chancellery ishte e përfunduar.<ref>Hubert Faensen: ''Hightech für Hitler. ''</ref> qytetit nga një unazë rrugore dhe e rrethuar nga dy drejtë, kryqëzimin-të lirë, të gjerë, për Marshime të përshtatshme rrugët e kaluar. Ndërtimi i një tuneli të kalojë nën Veri-Jug aksin ishte në vitin 1939 filloi, por në vitin 1942, për shkak të mungesës së Materialeve në luftë të vendosur.<ref name="SPON-947915"><span class="cite">Micha Richter:&#x20;[http://www.spiegel.de/einestages/hitlers-gescheiterte-bauplaene-a-947915.html ''Hitlers gescheiterte Baupläne: Kein Licht am Ende des Tunnels.'']&#x20;</span></ref> Hitleri kishte "të shkëlqyer Ndërtues" e partisë Naziste tubim bazë në Nuremberg për të shpenzuar dhe të brumosur me idetë e tij, skica, dhe për të Vizituar në planifikimin, i bekuar në të vërtetë, por zakonisht vetëm me nismat e tjera Nazist Organeve.<ref>Eckart Dietzfelbinger, Gerhard Liedtke: ''Nürnberg – Ort der Massen: Das Reichsparteitagsgelände. ''</ref> === Kisha e politikës === Sipas fuqisë së taktike afirmimin e Krishterimit ishte Hitleri përfaqësues i [[Neopaganizmi|Neuheidentums]] të tilla si Artur Dinter në vitin 1928, NSDAP përjashtohet, dhe [[Alfred Rosenberg]] në vitin 1930, të detyruar të jetë anti-Kishës libër '', mitin e shekullit të 20-të. Xx'' si një private të parë për të shënuar. Në të njëjtën kohë, ai kishte planifikuar Sprovat e partisë Naziste të anëtarëve të miratuar Krishterimin për të Nazist racore ideologji të lidhur. Për të themeluar këtë në vitin 1932, Kisha partia e gjermane të Krishterët (DC).<ref>Christoph Strohm: ''Die Kirchen im Dritten Reich.''</ref> Hitleri i parë i qeverisë deklaratat (1. shkurt, 23. mars 1933) theksoi se ai ishte duke shkuar për të Krishtërimit "si Bazë të të gjithë tonë moralit" mbrojtur "të thellë e brendshme religjionit", e cila do të lejojë që qeveria e kontratave të të dy kishave përmbahen në shkollë dhe edukimi, nivel të arsyeshëm të ndikimit, "Bolshevism" dhe ateist organizatat e luftës dhe marrëdhëniet miqësore me [[Vatikani]]t të vazhdojë të zgjerohet. Big kishat janë "faktorët më të rëndësishëm për ruajtjen e nacionalitetit tonë". Për këtë, ju duhet të jetë në luftën kundër "materialist botëror të parë" dhe krijimin e "njerëzve të komunitetit" për të marrë pjesë.<ref>Friedrich Zipfel: ''Publikationen der Forschungsgruppe Berliner Widerstand beim Senator für Inneres in Berlin Band I: Kirchenkampf in Deutschland 1933–1945.''</ref> Ai përfundoi me [[Ati ynë|atin tonë,]] stilin e lutja liturgjike formula dhe me "Amen". Gjatë orkestruar "ditën e Potsdam" (21. mars), ai ishte në gjendje të lidhë në Prussian shtetit traditën e Kishës, dhe të shpërndarë në të njëjtën kohë, Katolike frikën e një të re "kultura e luftës".<ref>Christoph Strohm: ''Die Kirchen im Dritten Reich.''</ref> Për shkak të kësaj shënjestër Nazist Propagandën e tyre anti-Traditës demokratike, të dy u përgjigj në favor të mëdha të kishave, heqja e demokracisë. Katolike parti e qendrës , Ludwig Kaas rënë dakord për të më 23. mars aktivizimin akt. Gjermane Katolike peshkopët ngriti 1931 deklaruar papajtueshmëria e Krishterimit dhe nacional socializmit në 28. mars në dhe të lejuara Katolikë bashkuar partisë Naziste.<ref>Hubert Wolf: ''Papst und Teufel: Die Archive des Vatikan und das Dritte Reich.'' 2.</ref> shumica e kishave Protestante mirëpritur kombëtare të kthehet", dhe e bëri intercessions për ditëlindjen e hitlerit-e kap, pa viktima Naziste politika e dhunës për të përmendur.<ref>Christoph Strohm: ''Die Kirchen im Dritten Reich.''</ref> Deri në 20. korrik ishte Hitleri me Vatikanit, një Rajhut concordat , pasi modeli i Traktati Lateran Musolini e vitit 1929. Ajo tha: "veprimtaria politike e klerikëve Katolike dhe partitë, dhe për të siguruar ekzistencën e doktrinën Katolike, denominacioneve të shkollave, një thjesht fetare, bamirëse, dhe cultic shoqatat dhe klubet. Përcaktimit të saktë ishte, për shkak të vetë-shpërbërjen e qendrës së partisë, (5. korrik) për të shpejtë përfundimin e kontratës zbatohen.<ref>Hubert Wolf: ''Papst und Teufel: Die Archive des Vatikan und das Dritte Reich.''</ref> Në një sekret të Protokollit shtesë, ranë dakord për të Hitleri me peshkopët një ushtarak baritore kujdesin e kontratës, në qoftë se Gjermania conscription për të ri-futur.<ref>Fritz Fischer: ''Hitler war kein Betriebsunfall: Aufsätze.''</ref> Të gjitha Protestante në vend, lidhja e kisha në një "Rajhun e Kishës", të thirrur për të Polonisë në 25 maj. prill, Lindje Prussian Ushtarake chaplain , Ludwig Müller (DC) "përfaqësues i Autorizuar" për Protestante Punëve dhe të emëruar në 24. qershor – gusht hunter të shtetit "Komisioneri" për gjendjen e kishave në Prusia. Hunter zëvendësuar të gjithë udhëheqësit e Kishës, kundër Abuzimeve të qeverisë protestuan, me DC përfaqësues. Pas protestave të dhunshme dhe një Hindenburg-Takime të ndërmjetësuara mori Hitleri hunter të veprimeve. Në 11. korrik formuar gjermane e Kishës Ungjillore (DEK) të angazhuar për të Kishës zgjedhjet në 23 korrik. korrik. Në prag courted Hitleri në radio file për DC, atëherë menaxhimin e shumica e kishave Protestante fituar.<ref>Christoph Strohm: ''Die Kirchen im Dritten Reich.''</ref> Pas thirrjes protokollet e dëshmitarëve refuzuar hitlerit Krishterimit, megjithatë, në korrik të vitit 1933 si një "Çifut mashtrim". "Gjermane Krishtërimi" është cramp dhe Iluzion. Ju vetëm mund të jetë ose i Krishterë ose një gjerman. Të tij, Avokim për DC ishte, prandaj, vetëm e bën të motivuara politikisht.<ref>Kurt Dietrich Schmidt: ''Einführung in die Geschichte des Kirchenkampfes in der nationalsozialistischen Zeit.'' 2.</ref> Në 5. shtator e zgjodhi DC Müller si Rajhut Peshkopi , dhe e udhëhequr nga Prusia të Aryan para-grafiku analog të ligjit, të Krishterëve Hebrenj nga Kisha përjashtuar. Si rezultat i sporteve të Pallatittubim (13. Në nëntor të 1933) kanë humbur shumë nga anëtarët e tyre njësi. Pastaj Müller tuaj kryetarit, vendos Protestante të rinjve në dhjetor, në mënyrë të paligjshme, e Hitleri rinisë dhe ndalimin në janar, 1934, dhe të gjitha brenda Kishës kritikat e tij të udhëheqjes. Kështu ai e ka humbur autoritetin e tij në DEK. Në vazhdim të luftës midis Kishës dhe shtetit thyen tyre njësi organizative; Aryan paragrafi ishte në tuaj nuk të mbizotërojë.<ref>Christoph Strohm: ''Die Kirchen im Dritten Reich.''</ref> Hitleri kërkoi DC-kundërshtarin në 25. Në janar, 1934, Tregojnë të wiretapped telefonata [[Martin Niemöller]]s së pari, shteti do të jetë i devotshëm për të treguar dhe Müller si Rajhut Peshkopi për të pranuar. Në mars, ai emëroi ish-të lirë të trupave të luftëtarëve , Franc von Pfeffer e "përfaqësuesi special për Kishën e Punëve", më 12. prill gjuetar në lidhje me "Walter" e ECD. Përpjekjet e tyre për të njëjtin qark të vendit kishat nga Ndërprerja e zgjedhura të vendit peshkopëve të forcës dështuar për shkak të rezistencës së QARKUT kundërshtarët. 30. Mund 1934 themeloi Rrëfyer Kishës (BK), e cila Karl Barth shkroi barmen Teologjike Deklarata është vetëm një sundimin e ligjit se sa për të ungjillit sipas të përcaktuara dhe totalitare të shtetit ideologjia, si një [[Herezia|herezi]] refuzuar. Në tetor, krijoi një pjesë e BK, vet e strukturave administrative. Londër përfaqësues të [[Ekumenizmi|Ecumenism]] të kërcënuar me ndërprerjen e marrëdhënieve me ECD. Si pasojë e fortë e brendshme dhe të jashtme protestave të vazhdueshme Hitleri, piper, dhe hunter në fund të tetorit, 1934, tha planifikuar të sharat-në të gjitha Protestante peshkopët dhe të njohura peshkopët Hans Meiser, Theophil Wurm , dhe gusht Marahrens , si të ligjshme të përfaqësuesit të Kishës. Pra, ai e bënë veten e tij si Arbitër e mosmarrëveshjes në DEK.<ref>Christoph Strohm: ''Die Kirchen im Dritten Reich.''</ref> Në Paralele, të forcuar Hitleri në vitin 1934, Kisha e armikut forcave të partisë Naziste: Ai emëruar Alfred Rosenberg "filozofike agjentët" (janar), gjatë "röhm putsch" gjithashtu, disa kryer Katolikë për vrasje (korrik), shërbimi i sigurisë i reichsführer SS (SD) set-up dhe të saj zyrës qendrore të Berlinit (dhjetor). SD-Qendrore në Departamentin për "ideologjik analiza" spiunuar mbi politikisht të dyja kishat e mëdha dhe të pandërprera të tyre publike ndikojnë në favor të neuheidnischer religjionit. Pas propozimeve nga ana e Sekretarit të Wilhelm Stuckart (janar 1935) refuzuan të Hitleri tërheqja e shtetit nga kishtare me rëndësi, megjithatë, dhe më e preferuar prit-dhe-shiko neutralitetin dhe më të rrepta mbikëqyrje të shtetit mbi kishat. Për ta bërë këtë, ai emërohet Hanns Kerrl "Ministri për kishtare Affairs" (korrik). Kjo miratuar një "ligj për të siguruar DEK" (shtator), veprimtaria e BK me 17 të rregulloret zbatuese për të 1939 kufizuar dhe DEK-kisha, ndër të tjera, edhe prirja e tyre të fondeve dhe procedurave ligjore. Me përfaqësues nga të gjitha drejtimet e pushtuar të shtetit dhe të "Kishës komitetet" duhet të ECD organizationally. Kerrl nuk arriti këtë objektiv, gjysma e BK në mbështetësve dhe kundërshtarëve të komisioneve të tij, (shkurt, 1936). Si rezultat i rritje të protestave kundër Kerrl, Hitleri filloi më 15. shkurt 1937 habitshme zgjedhjet në DEK, gjoja për të dhënë atë një Autonome Kishës Kushtetutës për të dhënë. Që nga pjesët e ECD me një bojkotit të kërcënuar, ishte data e zgjedhjeve është shtyrë disa herë, dhe në nëntor të anulohet. Gestapo mori deri në fund të vitit, të shumta BK-përfaqësues dhe Katolike Nazi-kundërshtarët. Në dhjetor të transferohen Kerrl, DEK kabllo të jurist Fridrih Werner. Këtë e kufizuar fetare të gazetarisë, të arsimit, të financimit dhe subjekt për të ndryshuar, dhe të ndarë në BK, nga të gjithë pastorët e Prusia, një betim për besnikëri ndaj Hitleri e nevojshme (prill 1938). Shumica e BK-përfaqësues i përgjigjej pozitivisht për betimin si të ligjshëm kërkesë të shtetit, por Hitleri e Zëvendës Martin Bormann shkroi për të gjithë NSDAP-Gauleiter, betimi ishte brenda Kishës, dhe vullnetarisht (korrik). Nga ana e Regjimit Nazist dhe për këtë në shtator të rënë, të dobësuar autoritetin e BK linjë në mënyrë të konsiderueshme. Kerrl u përpoq në vitin 1939, në mënyrë të përsëritur, të gjitha DEK-lider në një deklaratë të "popullit gjerman, karakteristikë e nacional socialiste ideologji" dhe të "pamëshirshëm luftojnë kundër politike dhe shpirtërore ndikimin e racës Hebreje" për të kryer. gusht Marahrens nënshkruar deklarata në korrik, në autoritetin e vet për Lutherrat, gjithashtu autoritet në BK humbur.<ref>Christoph Strohm: ''Die Kirchen im Dritten Reich.''</ref> Pas Anschluss të Austrisë (mars 1938) të kufizuar Hitleri Kerrls kompetencave "të vjetër të shtetit"; të Kerrls vdekjes (dhjetor 1941), ai u largua nga zyra të lira. Ai e la anti-klerike partisë Naziste-përfaqësuesit e Kishës e aktiviteteve në fusha të reja; ata eliminohen në vitin 1938, në Austri, të gjithë anëtarët e urdhrit dhe manastirin e shkollave. Në shtator 1939, ban Hitleri, por të gjitha Nazist për masat kundër të mëdha të kishave, në mënyrë që të ketë tij të luftës mbështetur. Këto të quajtur të Krishterë, në vitin 1939, së bashku me "bindja ndaj udhëheqësit," lutje dhe përkushtim gjerman fitore. Gauleiter Arthur Greiser shpallur kishat në e sapoformuar "Reichsgau wartheland" në vitin 1940, për bashkësitë fetare pa shtetërore për mbrojtjen e të drejtave dhe të shpronësuar atë të pastër dhomat e kultit. Edhe pse kanë protestuar e mëdha të kishave, falenderoi Hitleri, por në fund të qershorit 1941, "Krishterë-Occidental kulturës" kundër "të vdekshme, armiku i të gjithë mënyrë që," të komunizmit, 've kam ruajtur. Kjo shpjegohet kryesisht për shkak të rëndësishme kishtare protesta kundër euthanasia vrasjet në frontin e Njohur më shpesh: Pas luftës, ai ishte duke shkuar për të "Kisha problem", dhe e mëdha të kishave disempower; Krishterimi "bir i një brandiges lidhje". Pastaj kalohet Bormann të gjitha NSDAP-kali prindërit, Kisha e politikave në pushtuar territore, dhe i urdhëroi ata, ndikimi i kishave në "njerëz guide" që më në fund të thyer.<ref>Christoph Strohm: ''Die Kirchen im Dritten Reich.''</ref> === Përmirësimin, zgjerimin dhe luftës kurs === [[Skeda:Hitler and Mussolini in Munich (1940).jpg|parapamje|Hitleri me Benito Musolini në Mynihut Ludwig rrugë (1939)]] Si qeveritë demokratike e Weimar Republikës, Hitleri donte të rishikojë politikën e jashtme, e para në Traktatin e Versajit e themeluar më 1919 gjermane territorial humbjet, dhe forca të blinduara kufizime, megjithatë, jo thjesht me iniciativat diplomatike, por me rrezikun e konfliktit ushtarak. Publikisht ai tha 1939, të përsëritur dëshirën e tij për Paqe, në fakt, ai ishte përgatitur që nga viti 1933, gjermane rearmament dhe luftës aftësinë, maksimumi që nga viti 1937, një luftë agresioni . Sipas Liebmann-regjistrimi ai shpjegoi ushtarake në 3. shkurt 1933 e dëshiruar ushtarake të pushtimit të "Lebensraum në Lindje" dhe mori Poloni si "armik i shtetit" në crosshairs. Në tetor 1933, thyen Nazist të Regjimit të çarmatimit negociatat me [[Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut|Britaninë e madhe]] dhe [[Franca]] , dhe e nxiti tërheqjen e Perandorisë gjermane nga [[Lidhja e Kombeve]]. Pas Hindenburg vdekjes së tij në vitin 1934, Hitleri i njoftoi gjeneralët që e Gjermanisë në pesë vitet e luftës, të jenë të gatshëm për të. Ai e mbështeti një Nazist grusht shteti përpjekje në Vjenë, ku Austriake Kancelari Engelbert dollfuss u vra. Pas këtij grusht shteti përpjekjen e dështuar, tha Hitleri, gjermane, Perandoria nuk kishte asgjë për të bërë të kishte.<ref>Golo Mann: ''Deutsche Geschichte im neunzehnten und zwanzigsten Jahrhundert.''</ref> Në mars 1934 ngritur Hitleri gjerman të nxjerrë në Pah përtej kufijve të Traktatit të Versajit. Në shtator të 1934, ai konkludoi me Poloninë, çuditërisht, një dhjetë-vjeçare jo-agresioni i Paktit. 16. Në mars 1935 ai e njohu Traktatin e Versajit ndaluar Përgjithshme conscription përsëri. Në Mbretërinë e Bashkuar në siguri në peshë, përsëriti ai më 21. Në maj 1935, në një "paqe të folurit" në Reichstag, gjermane Marinës traversë, vetëm 35 përqind e Tonnage e flotës Britanike.<ref name="ReferenceC" /> Më 18 qershor. Në qershor 1935, kalaja e Britanisë së madhe, me Gjermaninë, Hitleri i ofroi për të automjeteve të marrëveshjes, për një tjetër ndoshta më të madh gjerman rearmament për të shmangur.<ref>Heinrich August Winkler: ''Geschichte des Westens.''</ref> Në vitin 1936, njoftoi Hitleri, katër vjet plan . Kjo duhet të bëhet në katër vjet, ushtria gjermane operacionale dhe ekonominë gjermane në luftë.<ref>Wilhelm Treue: [http://www.ifz-muenchen.de/heftarchiv/1955_2.pdf ''Dokumentation: Hitlers Denkschrift zum Vierjahresplan.'']</ref> Ai ishte me Mefo-Shko financuar dhe ka kontribuar për gjermanisht rimëkëmbjes ekonomike. Në mars, vitin 1936, u pasua nga Rhineland profesion. Të dy fraksionet e Traktatit të Versajit aleatët. Regjimit Nazist ndihmuar [[Francisco Franco]] gjatë [[Lufta civile spanjolle|luftës civile spanjolle]] në vitin 1936 me përdorimin e gjermane Condor Legjionit dhe të paligjshme bombardimet mbi qytetet si Gernika për fitore. [[Skeda:Bundesarchiv Bild 183-R69173, Münchener Abkommen, Staatschefs.jpg|majtas|parapamje|Shefat e qeverisë së [[Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut|Mbretërisë së Bashkuar]], [[Franca]], Gjermania dhe [[Italia]] në përfundim të Mynihut marrëveshje më 30 shtator. Në shtator 1938, Hitleri është aneksimi i Sudetenland e lejuar, por tashmë në mars të 1939, me ''shkatërrimin e pjesës Tjetër të Republikës çeke'' ishte e thyer]] Në 5. nëntor 1937, shpjegoi Hitleri në frontin e Ministrit të Punëve të jashtme, Ministër i luftës dhe i Supreme komandantët e tri degët e ushtria e saj "themelore mendimet në […] sonë të jashtme-politika e situatës".<ref>Die sogenannte Hoßbach-Niederschrift darüber wurde zum Schlüsseldokument der Anklage in Nürnberg wegen „Verschwörung gegen den Frieden“.</ref> 85 milion Gjermanët kishin një "e drejtë më të madhe të hapësirës për jetesë", prandaj, "zgjidhja e mungesës së hapësirës," detyrë Qendrore e politikës gjermane. Anglia dhe Franca ishin dy kundërshtarët. Në fund të fundit më shumë se dy orë monolog, ai e quajti, si të saj objektivi i parë humbjen e "Republikës çeke dhe në të njëjtën kohë, Austri[s] burgu kërcënim […] off". Kështu ishte diktator e tij kartave të përballet deri dhe dy afatshkurtër Qëllimet e gjermane për Zgjerimin.<ref>Zitiert nach Volker Ullrich: ''Adolf Hitler.''</ref> Në këto dy-orësh të diskutimit të ngritura nga gjeneralët të bëjë, jo për shkak të një lidhje të Austrisë dhe aneksimi i Çekosllovaki, por ishin të shqetësuar për shkak të hitlerit padurim, dhe kishin frikën e ndonjë parakohshme Evropian konfliktit. Ministri i punëve të jashtme Neurath duan Hitleri në janar 1938, paralajmëroi: "se tij politikë për luftë". Hitleri vetëm u përgjigj: "ai nuk kishte pasur më shumë kohë".<ref>Zitiert nach Volker Ullrich: ''Adolf Hitler.''</ref> Në Blomberg-Fritsch të krizave (janar/shkurt 1938) hyri Blomberg nga zyra si Rajhut Ministri për luftë; Hitleri ishte Werner von Fritsch nga ushtria lartë shtabin e komandës (OKH), dhe e mori sapo krijuar Supreme komandën e Wehrmacht (OKW) nga e hitlerit nga 4. shkurt 1938.<ref>Rudolf Absolon: ''Die Wehrmacht im Dritten Reich, Band IV: 5. ''</ref> Ai e pa veten si ideal "fusha e Zotit", "kokë-në, e do dhe zemra e përgjithshëm të luftës për jetën e popullit" (Ludendorff 1935), dhe kjo, si Idhullin e tij [[Frederiku i Madh|Friedrich "i Madh"]], por për dallim nga Wilhelm II, nuk e ushtarake duhet lënë. Përkundrazi, kërkoni për "luftën për ekzistencë" është e nevojshme, me ardhjen e luftës së shfarrosja nga "'liderët' e popullit gjerman," bashkimin e të gjitha sociale të forcave. Ai nuk ishte vetëm një General "ideologjike" dhe objektivat politike, por edhe strategjitë e individit në fushën trenat mund të jenë vendosur.<ref>Jürgen Förster: ''Die Wehrmacht im NS-Staat. ''</ref> [[Skeda:Bundesarchiv Bild 146-1972-028-14, Anschluss Österreich retouched.jpg|parapamje|1938: kolonën e Hitleri në Vjenë, nga Praterstern të Prater rrugë.]] Me kërcënimet ushtarake ("ndërmarrja Oto"), për të arritur Hitleri në mars 1938, "Anschluss" e Austrisë për tani "[[Gjermania Naziste|më të madhe gjermane të Rajhut]]". Në Vjenë, ai e njoftoi, më 15. mars entuziast turmë, "ekzekutimi i mesazhin e jetës sime": "hyrja e atdheut tim në Rajhun gjerman".<ref name="Joachim Fest: Hitler. " /> Në shtator të 1938 ai kërkoi nga Çekosllovakia në Sudetenland në Gjermani, të caktojëdhe të kërcënuar ose me pushtimin e gjermanisë e trupave (e Sudeten krizës). Në konferencën e Mynihut mbi 29. shtator 1938, e siguroi Hitleri e aleatëve të tyre Franca dhe Britania ekzistencën e pjesës tjetër të Çekosllovaki. Kjo qëndroi e tij, Kryeministri Britanik Neville Chamberlain dhe frëngjisht Kryeministri Édouard Daladier , përfshirjen e Sudeten-gjermane fushat e kërcënimit të luftës për të parandaluar atë. Hitleri, lufta për Zgjerimin e pandryshueshme kushtet për Mbijetesën e regjimit të tij, të mbajtur, të ndjejnë, në marrëveshje me qëllim pushtimin e tërë Çekosllovaki tradhtuar.<ref name="K1069" /> Hitleri presionit të quajtur Krijoi Tiso , në mars të 1939 e Parë, Republika e sllovakisë . Hitleri i lejuar në 15. Në mars, mbetur çeke territorin nga Wehrmacht për të zënë, dhe në këto ditë, si "protektorat të Bohemia dhe Moravia" e madhe gjermane Perandorisë për Shtojca. Kjo thyerja e Mynihut marrëveshje, duhet të "Germanization" të këtyre zonave për të lehtësuar: Një pjesë e Çekët duhet të asimilohen, dhe pjesa Tjetër si "racially të padobishme" dhe "armiku i Rajhut" vrarë ose dëbuar.<ref>Protokoll einer Besprechung Karl Hermann Franks mit Hitler am 23.</ref> Sllovakia u bë një satelit shtetit të Gjermanisë. 23. mars, 1939, hynë në [[Lituania|Lituani]], Hitleri kishte edhe një numër të madh presionin e kishte vendosur në të, Memel tokës në Gjermani.<ref>Marie-Luise Recker: ''Die Außenpolitik des Dritten Reiches.'' 2.</ref> Për shkak të hitlerit shkelje të kontratës së përfunduar, Franca dhe Britania e tyre të mëparshme Appeasement politikës dhe përfundoi me Polonia deri në 13. prill 1939, e ndihmë ushtarake e kontratave. Tashmë në 11. Në prill Hitleri urdhëroi Wehrmacht komandën e stafit, pushtimi i Polonisë deri në rënien e ushtarake për t'u përgatitur.<ref>Horst Rohde: ''Hitlers erster „Blitzkrieg“ und seine Auswirkungen auf Nordosteuropa.''</ref> Më 28. prill, ai njoftoi gjermano-polak jo-agresioni i Paktit dhe gjermano-Britanik i automjeteve marrëveshjes dhe kërkuan që lidhja të lirë qytetin Danzig për Rajhun gjerman. 23. Në maj ai u tha gjeneralët e Wehrmacht, kjo kërkesë ishte vetëm një pretekst për pushtimin e "hapësira jetësore" për një vetë-mjaftueshme dietë gjerman (shih Schmundt Protokolli). [[Skeda:WWII Divide and Conquer 6.jpg|parapamje|Fotografi nga faqja e titullit e Revista time, Hitleri në një kuptim negativ të ''njeriut të vitit 1938'' zgjodhi]] Si një kusht për një jo-agresionit marrëveshje me fuqitë Perëndimore, Poloni mbrojtjes duhet të lehtësuar, kërkuar e diktatorit Sovjetik [[Josif Visarionoviç Stalini|Josef: për t'u vendosur]] nga Polonia, një fillesë garanci për [[Ushtria e Kuqe|Kuqe ushtri]], qeverisë, siç pritej, nuk pranoi. Pastaj ranë dakord për të: për t'u vendosur me Hitleri, deri në 24. gusht gjermano-Sovjetik jo-agresioni i Paktit. Kështu që ai donte për kohë për riorganizimin e Kuqe të ushtrisë, zyrtarët në Tmerr të Madh (1937–1939) në masë të paraburgimit ishte vrasje. Në sekret të Protokollit shtesë të Paktit, të dyja palët kanë rënë dakord për ndarjen e Polonia dhe Shtetet Baltike. Në fjalimin e Polonisë në frontin e Lartë komandantët më 22. gusht 1939 , ai i dha "shkatërrimi i Polonisë =&#x20;heqjen e saj që jetojnë fuqi," siç e tij të luftës qëllimi i njohur<ref>Winfried Baumgart: [http://www.ifz-muenchen.de/heftarchiv/1968_2.pdf ''Zur Ansprache Hitlers vor den Führern der Wehrmacht am 22. '']</ref> dhe tha: "Ne jemi duke shkuar në Perëndim deri ne polet kanë pushtuar."<ref>Zitiert nach Hans-Adolf Jacobsen: ''Der Weg zur Teilung der Welt. ''</ref> Nga ''Revista time e'' zgjodhi Hitleri në vitin 1939, dhe "njeriu i vitit" në vitin 1938, sepse ai është më i madh kërcënimi për demokratik, liridashës të botës.<ref>Joan Levinstein: [http://www.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,2019712_2019694_2019588,00.html ''Notorious Leaders. ''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130823143109/http://www.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,2019712_2019694_2019588,00.html |date=23 gusht 2013 }}</ref> == Dominimi në luftën e Dytë botërore (1939–1945) == === Gjatë pushtimit të Polonisë === Menjëherë pas nënshkrimit të Paktit me: për t'u vendosur të ftuar Hitleri i Polonisë, polake, korridor dhe polak të të drejtave të Lirë qytetin Danzig gjermane Rajhut të partisë. E Propagandës Naziste pretenduar të përforcuar pohuar krimet dhe masakrat e Polonisë për të ashtu-quajtur etnike Gjermanët, dhe bëri thirrje për një Ndërhyrje. Që nga 28. gusht qëndroi për ushtria gjermane si një sulm data e 1. shtator. 31. gusht, 12:40 PM dhënë Hitleri e tij "udhëzim Nr.&#x20;1 për drejtimin e luftës". Në natën nga 31. gusht 1. shtator 1939, vënë në skenë në polonisht uniforma të veshur [[SS]]-burra në një BASTISJE në Dërguesi Gleiwitz në Silesia. Si e 4:45 të mëngjesit, kanë shtënë në gjermanisht battleship ''Schleswig-Holstein'' , polak pozicione në [[Dancigu|Danziger]] Westerplatte. Me këtë sulm nisi gjermane të pushtimit të Polonisë nga Hitleri gjatë luftës së Dytë botërore lëshoi. Për 1. shtator, pohoi Hitleri, e cila është në kundërshtim me realitetin në Radio dhe në frontin e Reichstag se Polonia kishte Gjermani sulmuar, dhe që në 5:45 am mbrapa "qëlluar". Franca dhe BRITANIA e madhe i tha më 3. Në shtator të luftës në Gjermani, në përputhje me traktatet e Aleancës me Poloninë, megjithatë, pa e vet operacioneve luftarake kundër Gjermanisë për të hapur. 18. shtator ishte në masë të polak trupave të përfshira pas ditëve të para [[Ushtria e Kuqe|të Kuqe ushtria]] e tyre me pushtimin e Polonisë kishte filluar. [[Varshava|Varshavë,]] u dorëzua në shtator 27. shtator. Hitleri u zhvillua këtu në 5. Në tetor, një Paradë të 8. Ushtria . Një ditë më vonë, u dorëzua e fundit të polak trupat e betejes Kock. [[Skeda:Bundesarchiv Bild 146-1974-132-33A, Warschau, Parade vor Adolf Hitler.jpg|parapamje|Paradë në 5. tetor 1939 në Varshavë, Poloni]] Në rrjedhën e marrëdhënieve gjermane-Poloni lufta, rreth 66,000 polake dhe 17,000 gjermane ushtarë u vranë.<ref>Alexander Lüdeke: ''Der Zweite Weltkrieg. ''</ref> në mënyrë Specifike të përcaktuara Einsatzgruppen e sigurisë, të policisë dhe SD, Wehrmacht ushtarët dhe njësitë e etnike Gjermanët të vrarë në polak fushatës rreth 16.400, deri në fund të vitit, rreth 60,000 polet, duke përfshirë rreth 7,000 Judenjve. Pra, ata donin për të marrë sa më shumë prej dy milionë polak Çifutë në Sovjetik pushtuar Lindore, Poloni, për të shpërndarë. Duke filluar në tetor 1939, e ndjekur nga deportimet e hebrenjve në një distancë polak fusha. Ata ishin, në fakt, në mars të vitit 1940, pas lokale të protestave, të vendosur, të shërbejë si një dëshmuar modelin gjithëpërfshirës për dëbim planet për vitet në vijim, të tilla si (sipas Perëndim të fushatës, e padetyrueshme) Madagaskar plani ityre për rezultatin e dëshiruar, shkatërrimin e Evropiane Hebrenjtë duhet të jetë.<ref>Dieter Pohl: ''Verfolgung und Massenmord in der NS-Zeit 1933–1945.''</ref> [[Skeda:Execution of Poles by German Einsatzkommando Oktober 1939.jpg|parapamje|Gjuajtje të polak civilëve nga gjermanisht Einsatzkommando në tetor 1939]] 17. shtator 1939 Marshuan Kuqe të ushtrisë, në përputhje me të fshehta dhe Protokollit shtesë të Hitleri -: për t'u vendosur Pakti, në lindje të Polonisë. Pas takimit të gjermanisë dhe bashkimit Sovjetik, të trupave në Brest-Litovsk më 22. shtator 1939, të mësuar në lidhje me Hitlerin, se sa keq e tankeve Sovjetike. E mposht nga ushtria e Kuqe në dimër luftës kundër [[Finlanda]] në 1939–40 inkurajuar Hitleri e tij në supozimin se ushtria e Kuqe është një lehtë për të mposhtur armikun. === "Euthanasia" === [[Skeda:Erlass von Hitler - Nürnberger Dokument PS-630 - datiert 1. September 1939.jpg|parapamje|Lideri i le për vrasjen e personave me aftësi të kuzuara, të përshkruar si "terminally sëmurë"]] Sipas të gjitha gjasave, Hitleri foli në vitin 1935, në parim, pozitive për "euthanasia" për të planifikuar pa to.<ref>Udo Benzenhöfer: ''Der gute Tod? ''</ref> në rastin e një fëmijë me aftësi të kufizuara në Saksonisë, e cila u prezantua në vitin 1938 ose 1939, Hitleri veten e tij, ose e palëkundur e liderit të sëmurë vrasjen e punonjësve. Së pari, ajo ishte e fëmijëve"euthanasia" të përgatitur.<ref>Udo Benzenhöfer: ''Der gute Tod? ''</ref> Në korrik 1939, i dha Hitleri në Rajhun e mjekëve udhëheqës Leonardo Conti, atëherë puna e "rritur euthanasia" të organizuar. Megjithatë, ndërsa Conti një rregullore të miratuar, vendosi Hitleri, një propozim Philipp Bouhlers pas vrasjes veprim të pa bazë ligjore nga studio e liderit të organizuar. Në tetor 1939, një takim joformal ishte për këtë qëllim për të Shkruar e Polonisë, në 1. shtator, prandaj, në fillim të luftës, u datë, dhe Philipp Bouhler, dhe Karl Brandt të autorizuar, gjuhës si "mëshirë vrasje" të maskuar vrasjen e pacientët psikiatrikë dhe të personave me aftësi të organizuar.<ref>''Order to Bouhler and Dr. Karl Brandt to increase the authority of physicians to perform euthanasia.''</ref> Ky shkrim të pushtetit të avokatit të legitimated në Këmbënguljen e organizatorëve të hitlerit para me gojë mënyrë që për këtë vrasje masive , pa e Shprehur të ligjit, të cilat ai, për arsye të konfidencialitetit të vazhdojnë të jenë të mohohet. E shtetit vrasje si "euthanasia" glossed si "shkatërrim të jetës e të padenjë për jetën" ideologically justifikuar.<ref name="Arndt112ff">Ino Arndt, Wolfgang Scheffler: [http://www.ifz-muenchen.de/heftarchiv/1976_2_1_arndt.pdf ''Organisierter Massenmord an Juden in nationalsozialistischen Vernichtungslagern. '']</ref> Gjysmë-shtet të veçantë të administratës Qendrore të shërbimit pikë T4 në mes të institucioneve të përcaktuara për viktimat nga të gjitha anët e Perandorisë parë ishin mbledhur, para jush, për gazifikimi e tyre në kampet e vdekjes transportuar. Për shkak të ndryshme të zbatimit margjinat përjetuar përfaqësues nga kishat e mëdha në Gjermani, duke përfshirë Peshkopi Reiner gusht Graf von Galenit, për këtë "Sekret të Rajhut çështje", dhe u kthye pas disa refleksione kohë, herë pas here në publik. Atëherë, Hitleri urdhëroi në gusht 1941, zyrtarisht vendosjen e "veprimit T4". Vrasjet ishin të decentralizuar si "të egër euthanasia" (e njohur edhe si "veprim Brandt"), sidomos me barna dhe ushqim të privimit të vazhdueshme. Në "veprim 14f13" ishin gjithashtu të sëmurët, të vjetër ose "nuk punon" kamp të burgosur e vrarë. Në fund të luftës ishte afërsisht gjysma e të gjithë të burgosurve të ketë qenë i vrarë. Vrasja e personave me aftësi të ishte përdorur nga SS-einsatzkommando si një fushë e eksperimentimit për më vonë për vrasje masive të hebrenjve.<ref name="Arndt112ff" /> Vetëm në ish-territorin e Rajhut ishin gati 190,000 mendërisht dhe fizikisht njerëzit me aftësi të kufizuara, gassed, i helmuar, i qëlluar ose janë lënë të vdesin urie; shumë më tepër viktima ka qenë në okupuara. Totale vlerësimet shuma deri në 260,000 viktimave. === Gjenocidi të Sinti dhe Romëve === Hitleri përbashkët tij Vjenez periudhën e përbashkëta dhe Stereotipat e anti-Gypsyism. Ai e ka vlerësuar në ''luftën Time'' unspoken Rome në mënyrë të nënkuptuar si Judenjtë si një "racore elemente të", pra, nga "njerëzit e trupit"dhe të "zhdukur".<ref>Michael Zimmermann: ''Rassenutopie und Genozid. ''</ref> Në përputhje me Himmler e dekretit të 8. dhjetor 1938 "zgjidhja përfundimtare e Egjiptian pyetje" u Rome, prej qershorit 1939, nga ana e Regjimit Nazist të kontrolluara nga zona e Evropës Lindore ishin deportuar. Në Poloni fushatë shtator 1939 filloi kombëtare të socialistëve dhe ndihmësit e tyre me vrasjet masive të tyre. Deri në fund të luftës vra në mes 100,000 dhe 500,000 Rome.<ref>Wolfgang Benz, Barbara Distel: ''Der Ort des Terrors. ''</ref> Hitleri refuzoi rekrutimin e Romëve në Wehrmacht 1940/41 dhe ndalimin e Himmler në vitin 1942, "Aryan" Rome nga e internimit në Kampet e përqendrimit. SS-Einsatzgruppen, dhe Wehrmacht zyrtarët në shenjë hakmarrjeje për sulme partiake apo një kamp përqendrimi ekipet e ka kryer vrasjet masive, sidomos në 1943/44 në dhomat e gazit të Aushvicit.<ref>Wolfgang Wippermann: ''Auserwählte Opfer? ''</ref> E Porajmos ishte shfarosje e një racore, për shkatërrimin e objektiv të gjenocidit. Të drejtpërdrejtë të Vrasjes urdhra nga Hitleri për Romët nuk janë të njohura. Përgjegjësia e tij, megjithatë, është për shkak të raciste përgjithshëm i planifikimit dhe politikave të regjimit të tij.<ref>Wolfgang Wippermann: ''Auserwählte Opfer? ''</ref> === Në perëndim fushatës === [[Skeda:Bundesarchiv Bild 101III-Pleißer-001-19, Compiegne, Verhandlungen Waffenstillstand.jpg|parapamje|Von Ribbentrop, Hitleri, Geringu, Raeder, von Brauchitsch dhe Hess në frontin e makinave nga Compiègne, 22. qershor 1940]] Në e tij të të folurit Supreme komandantët më 23. nëntor 1939, deklaroi Hitleri, "e lirë dhe më e shpejtë e kohës," të Evropës Perëndimore në sulm.<ref>Zitiert nach Hans-Adolf Jacobsen: ''Der Weg zur Teilung der Welt. ''</ref> Në "kompania Weser ushtrimit" u pushtua nga Wehrmacht nga 9. Nga prilli deri në 10. qershor 1940, fillimisht, neutral Danimarkë dhe pushtoi [[Norvegjia|Norvegji]]. 10. Mund të 25. qershor zënë në Perëndim të fushatës, [[Luksemburgu|Luksemburg]], [[Belgjika|Belgjikë]], [[Holanda|Holandë]] dhe detyruar me mbretërinë e BASHKUAR aleatëve në Francë pas disa javësh për të [[Kapitullimi|dorëzuar,]]<nowiki/>pasi ata janë në Ardennes (Belgjikë, në Veri të Francës), Maginot line, në të ashtu-quajtur Gjysmëhënës-prerë anashkaluar. 24. Mund të vendoset nga Hitleri, në Përputhje me Rundstedt, por në kundërshtim me mendimin e tjera gjeneralët, të sëmurë numër të madh të Tanke për të këmbimit, dhe rrethimi i Dunkirk të forcave ajrore të largohet. Prandaj, mund të gjatë "Operacionit Dinamo" rreth 224.000 Britanik dhe pothuajse 112,000 franceze dhe Belge ushtarë të gjithë angleze kanal për të evakuuar; armët dhe lufta material ata i kishte në kontinent.<ref>H. A. Winkler: ''Geschichte des Westens. ''</ref> 22. Në qershor të vitit 1940, ishte simbolikë e makinave të Compiegne, e un me mundi Francë mbyllur. Ishte Hitleri kulmin e fama e tij në gjermanisht. E Propagandës Naziste e stilizuar, Kolonel-Gjeneral Wilhelm Keitel , pas Hitleri e tutje si "më i madhi komandant i të gjitha kohërave",<ref>Nach ''Stalingrad'' (1943) verwendeten deutsche Soldaten und Zivilisten die Abkürzung „Gröfaz“ im Flüsterwitz als ironische Anspielung auf Hitlers militärische Niederlagen und auf die Abkürzungsmanie der Nationalsozialisten.</ref> gjeniu i tani të ashtu-quajtur "blitzkrieg strategjia" u shpik, dhe e shpejtë fitoret e shkakton. Kjo ishte hequr dhe zëvendësuar nga shtabeve të Përgjithshme, veçanërisht të lartë të komandës të ushtrisë,<ref>Karl-Heinz Frieser: ''Blitzkrieg-Legende – Der Westfeldzug 1940.''</ref> dhe inkurajuar Hitleri e tij të vërtetë të luftës qëllim shkatërrimin e Bashkimit Sovjetik, në sulm për të marrë. Një fushatë kundër Rusisë ishte në krahasim me fushatën në Perëndim, "sandbox lojë", ai kishte, sipas shtizë, më 21. Në qershor të vitit 1940, për të Keitel dhe Alfred Jodl vërejtur.<ref name="K1069" /> Qëllimi i tij është në fuqi për Britaninë e madhe për njohjen e gjermane sovranitetit të kontinentale Evropiane dhe tolerancë të tjera të rëndësishme në Lindje, e humbi Hitleri. 10. Mund të vitit 1940, ishte [[Winston Churchill]], që nga viti 1933, një staunch kundërshtarin e appeasement politikën e ri Britanik e Kryeministrit . 19. korrik 1940, ai e hodhi poshtë hitlerit publike armëpushim të merren, në [[BBC]] menjëherë dhe përgjithmonë.<ref name="K1069" /> Në betejën e Britanisë (10. korrik 31. tetor 1940) përfundoi si një ushtarak i ngërçit, por ishte një politike dhe strategjike për të mposhtur Hitlerin, për Herë të parë, një vend për të imponuar vullnetin e saj në.<ref>Alexander Lüdeke: ''Der Zweite Weltkrieg. ''</ref> Atëherë le të Hitleri në pranverën e 1941, planet për Pushtimin e Anglisë . 31. korrik 1940, Hitleri e ka informuar OKW vendimin e tij me Bashkimin Sovjetik deri në [[malet Urale]] për të pushtuar, dhe pastaj Britania e madhe për humbjen e saj, Aleanca me [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës]] . E drejtë, ai bëri dy-para luftës. Ai urdhëroi këtë sulm luftës deri në pranverën e 1941 për t'u përgatitur.<ref>Gerhard L. Weinberg: [http://www.ifz-muenchen.de/heftarchiv/1953_4_1_weinberg.pdf ''Der deutsche Entschluß zum Angriff auf die Sowjetunion.'']</ref> [[Skeda:Hitler and Mussolini in Munich, Germany, circa June 1940.jpg|parapamje|[[Benito Mussolini|Benito Musolini]] dhe Hitleri në Mynih, 1940]] Italia ishte pak para francez dorëzuar në qershor 1940, për të bërë të Gjermanisë luftës aleat. Së bashku me Japoneze Ambasadori Saburō Kurusu nënshkruar nga Musolini dhe Hitleri në 27. Në shtator të 1940, në Berlin, e Paktit trepalësh mes Japoni, Itali dhe Gjermani, me ndihmën e ndërsjelltë në rast të "krijimin e një rend të ri në Evropë" dhe "më të madhe të Azisë" i sigurt. Dispozitat e kontratës duhet, sidomos në Shtetet e Bashkuara nga lufta për të mbajtur të fortë të Përparme kundër BRITANIA e madhe formë të devijuar, por këtë qëllim.<ref>Lothar Gruchmann: ''Der Zweite Weltkrieg. ''</ref> Hitleri Përpjekjet, Spanjë dhe Francë në luftë kundër Britanisë së madhe, përfshinte, në tetor të vitit 1940. Në udhëtimin për takim me "Caudillo" [[Francisco Franco|Franco]] kishte takuar Hitleri më 22. tetor 1940 në Montoire-sur-le-Loir, Ministrin e jashtëm francez, Pierre Laval, një avokat i bashkëpunimit me Gjermaninë, për një diskutim joformal.<ref>Laval und der deutsche Botschafter in Paris, Otto Abetz, hatten das vorgesehene Treffen Hitlers mit Pétain, zwei Tage später, arrangiert.</ref> ditën tjetër, në Takimin me Franco në Hendaye, për të kredituar Hitleri me falënderimin e tij gjerman të të ndihmojë në të luftës civile spanjolle, dhe sugjeroi të menjëhershëm përfundim të një Aleance dhe spanjolle luftës hyrjes për janar 1941. Spanjolle territorial dëshiron në [[Afrika veriore|Afrikën e Veriut]] (frëngjisht Marok, në provincën e Oran) ai dëshironte për të, por në lidhje me Vichy France nuk të japin në. Gjithashtu, mund të Gjermanisë Spanja nuk do të japë atë që BRITANIA e madhe arritur: qymyr, gomë, pambuku, dhe jetike grurit, duke Spanjë në verën e vitit 1940, para një kolapsi ekonomik i ruajtur.<ref>''Das Deutsche Reich und der Zweite Weltkrieg.''</ref> I kujdesshëm Franco ishte, pra, nuk është e mundur për të shkujdesur hapat, për shembull, për një sulm në Gjibraltar, për të lëvizur, dhe ishte vetëm një Protokoll, sipas të cilit e mëvonshme të luftës ende për t'u përcaktuar bashkërisht. Kështu që ishte marrëveshje për Hitleri praktikisht të pavlefshme.<ref>Lothar Gruchmann: ''Der Zweite Weltkrieg. ''</ref> Në të brendshme të rrethit "u egërsuan" ai më vonë nëpërmjet "''[[Jezuitët|Jezuit e derrit]]''" dhe "''rremë[n] Krenarisë së Spanjoll''".<ref name="K1069" /> [[Skeda:Bundesarchiv Bild 183-H25217, Henry Philippe Petain und Adolf Hitler.jpg|majtas|parapamje|[[Philippe Pétain]] dhe Adolf Hitleri në 24. tetor 1940 në Montoire-sur-le-Loir<br /> Foto: Heinrich Hoffmann]] 24. tetor takuar Hitleri me Marshall [[Philippe Pétain|Pétain]] në Montoire-sur-le-Loir. Këtu ai ndoqi qëllimin, nëse nuk është një Deklaratë lufte nga Franca për në BRITANI të madhe, kështu që të paktën në mbrojtjen e frëngjisht kolonitë në Afrikën e Veriut dhe Lindjen e mesme, kundër sulmeve të Forcave françaises libres ([[Charles de Gaulle]]) dhe Britanike për të arritur. Franca mund të në rastin e një rishpërndarje e Afrikës kolonitë angleze në pronësi të kompensohet plotësisht.<ref>Lothar Gruchmann: ''Der Zweite Weltkrieg.''</ref> Pétain dhe Ministri i Punëve të jashtme Laval konfirmuar se shkalla e bashkëpunimit të Francës dhe Gjermanisë e më shumë bujare dhe trajtimin e përvetësimit të kolonial të territoreve në rastin e një vendimi të paqes varej. Hitleri i ofroi Pétain, asgjë Konkrete, dhe anasjelltas, tha Pétain, një mbështetje aktiv nuk është i saktë. "Rezultati", thotë Ian Kershaw, "ishte, pra, e pakuptimtë".<ref>Ian Kershaw: Hitler. 1936–1945.</ref> Henry Rousso ka vënë në dukje se pasojat janë megjithatë shumë të gjerë. Edhe pse të zhgënjyer, të shpallur nga Pétain më 30. tetor 1940, në një fjalim,<ref>→ [http://www.europa.clio-online.de/site/lang__de/ItemID__8/mid__11373/40208215/default.aspx Text der Rede] (aufgerufen am 5.</ref> ai ishte duke shkuar në "rrugën e bashkëpunimit" për të hyrë, dhe i çoi në ndryshim nga një attentis tabelat e bashkëpunimit për bashkëpunim aktiv të regjimit me banojnë në pushtet. Ai është shpikur një të ri politik afatgjatë, por gjithashtu udhëhequr për një të thyer në frëngjisht dhe ndërkombëtare të opinionit Publik, një ndikim negativ ishte regjistruar.<ref>Dieter Gosewinkel: [http://www.europa.clio-online.de/2007/Article=116 ''Die Illusion der europäischen Kollaboration. '']</ref> Hitleri i dha dorë nga Plani për të oust nga Britania e Mesdheut (Gjibraltar, Malta, Egjipt). Në pikëpamjen e tij, ishin të rënda dallimet e Interesave midis Spanjë, Francë dhe Itali në Mesdhe, nuk duhet të tejkalohen, në mënyrë që një strategjie kundër Britania e madhe nuk e Dobi e madhe do të jetë se kundërshtari për të mposhtur, dhe kështu edhe Shtetet e Bashkuara të mundshëm të luftës në vitin 1941.<ref>Ian Kershaw: ''Wendepunkte. ''</ref> Për dy opsione të tjera, një strategjike ajrore të luftës ose të një rrethimi të luftës kundër Britanisë mungonte materiale parakushtet: një flotë të rënda të sulmuesit dhe një i fuqishëm për Publikun. Opcionin e katërt, një Pushtim të Britanike ishull, ishte nga ushtria e lidershipit të favorizuar.<ref>Henrik Eberle: ''Hitlers Weltkriege. ''</ref> Pas paktit molotov vizitë në Berlin më 12. dhe 13. nëntor 1940, dhe parehati që kjo vizitë të tij kishte morën,<ref>Molotow hatte am Ende resümiert, die Sowjets hätten Interessen auf dem Balkan und im Ostseeraum, nicht aber im Indischen Ozean, wohin Ribbentrop die sowjetischen Ambitionen lenken wollte.</ref> Hitleri ishte më e bindur se kurrë se "shkatërrimin" e Bashkimit Sovjetik në një rrufe fushatës, mënyra e vetme ishte që të fillojë një luftë për të fituar.<ref name="Ian Kershaw: Wendepunkte.">Ian Kershaw: ''Wendepunkte.''</ref> Ai, pra, ka refuzuar Brauchitsch dhe Franc Halder në 5. dhjetor 1940, ushtria për një sulm në Bashkimin Sovjetik në fund të majit të vitit të ardhshëm për t'u përgatitur. Një fitore kundër Bashkimit Sovjetik, Nazist për ideologjike dhe racore arsye, gjithsesi, të kërkuar, dukej atij rruga më e sigurt për Perandorisë gjermane në krahasim me Shtetet e Bashkuara të amerikës dhe britania e madhe e pakundërshtueshme. Hitleri dhe Regjimit "kishte në vitin 1940 vetëm një zgjidhje: të vazhdojë të luajë dhe, si gjithmonë, e guximshme hap përpara për sipërmarrje".<ref name="Ian Kershaw: Wendepunkte." /> === Lufta për shfarosjen kundër Bashkimit Sovjetik === Hitleri ishte në vitin 1940 nga Ministria e Çështjeve ekonomike ka qenë i informuar se në Hitleri -: për t'u vendosur Paktit të rënë dakord nga të Sovjetik furnizimet e lëndëve të para, të cilat Gjermania tashmë vështirë se mund të paguajnë,<ref>Uwe Klußmann: ''Drang zum Zuschlagen.''</ref> nuk është e mjaftueshme që të ketë një kohë të luftës kundër Britanisë dhe ndoshta Shtetet e Bashkuara të amerikës. Qëllimi i tij, shpejt që të jetë e Bashkimit Sovjetik për të sulmuar, ishte e inkurajuar nga dhe në qarqet udhëheqëse të Wehrmacht, biznesit të madh të ministrive dhe burokracia e ndarë nga shumë të tjerë.<ref>Vgl.</ref> hitlerit qëllimi ishte "një bllokadë-rezistente të mëdha të Perandorisë" deri në malet Urale dhe Kaukaz.<ref>Rolf-Dieter Müller: ''Hitler war kein Bismarck.''</ref> [[Skeda:Bundesarchiv Bild 146-1971-070-61, Hitler mit Generälen bei Lagebesprechung.jpg|parapamje|Në takimin e mbajtur në selinë e komandant i përgjithshëm Walther von Brauchitsch (l.&#x20;v.&#x20;Hitleri), 1940]] 18. Në dhjetor të 1940, ai urdhëroi të Wehrmacht komandën e stafit, sulmi në Bashkimin Sovjetik ("rast Barbarossa"), deri në maj të 1941, një top sekret të përgatitur. Kontributin e tij ishte se ai ishte Bashkimit Sovjetik në çdo fjalimeve publike, deri në 22. qershor 1941 është përmendur.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1939–1945.''</ref> Në këto muaj, ai ka lëshuar Commissar rendit dhe të tjera komandat, lidershipi Sovjetik elitave në Vazhdën e Para për vrasje dhe veprimet guerile nga aktet e Hakmarrje mbi popullsinë civile, për të luftuar. Në prani të mbi 200 zyrtarë të lartë në Wehrmacht ai tha: "më 30. Në mars 1941, në Rajhun Chancellery, të afërt të luftës, ishte një racore, ideologjike lufta për shfarosjen dhe pa lidhje me luftën, juridike ndërkombëtare të normave të sjelljes. E komandant i përgjithshëm do të ketë ndonjë personale [[Ndërgjegjja|dyshime]] për të kapërcyer. Asnjë prej atyre që janë të pranishëm mori rastin e vërtetë, e hitlerit kërkesat më vonë edhe njëherë për diskutim.<ref name="K1069" /> , OKW dhe OKH dha duhura operative komandat. Gjithashtu pa rrufe e luftës planifikimit, pjesë të mëdha të bashkimit Sovjetik, të popullsisë të vdesin urie deri në vdekje. Duhet të mbijetojë vetëm që ishte e nevojshme në okupuara për sigurimin e lëndëve të para dhe të ushqimit. Pjesa tjetër ishin konsideruar si të padobishme gojën, e gjermane ushqimit bilancin e-ngarkuar (→&#x20;urisë planit). Me një muaj vonesë, për shkak të Ballkanit fushatës sulmuar Wehrmacht, Bashkimit Sovjetik në 22. qershor, 1941, Hitleri e urdhrave pa një zyrtar Shpalljen e luftës. E në vend të kësaj, në Moskë, e Schulenburg kaluar "Memorandumit" të pretenduar, si dhe në vijim Nazist Propagandës një akute sulm qëllimin e Kuqe të ushtrisë, Hitleri më parë, dhe tani ai parandaluese.<ref>Erich F. Sommer: ''Das Memorandum. ''</ref> kjo e Fundit i dha Hitleri si Shpëtimtari i Occident kundër "Aziatike barbarizëm" dhe kultura destruktive "(Hebre) Bolshevism". Në këtë pre-emptive luftës këto ishin shumë gjeneralët e Wehrmacht përtej vitit 1945 dhe më gjerë. Nga ana tjetër, theksoj një historian i hitlerit synimet e, ai, në vitin 1927, në pjesën e dytë vëllimin e ''Mein Kampf'' të përcaktuara, dhe që nga viti 1933, në mënyrë të përsëritur konfirmuar: Ai donte të Bashkimit Sovjetik për "vazhdimin e ndenjjes dhe / ose të lëndëve të para ushqimore dhe bazës" të gjermanisë për të pushtuar, imagjinar, nuk është gjoja në pushtet në botë Judaizmi plotësisht të shkatërruar<ref>Karl Lange: [http://www.ifz-muenchen.de/heftarchiv/1965_4_4_lange.pdf ''Der Terminus „Lebensraum“ in Hitlers „Mein Kampf“''.]</ref> dhe popullsinë e pushtuar territoret ose si rob të punëtorëve për t'i shfrytëzuar ose shkatërruar. Në Leningrad, nga shtator 1941 në janar të vitit 1944, gjermane dhe finlandisht ushtritë ishte i rrethuar, i vrarë gjermane "motive raciale, uria politikës" rreth 1.1 milion njerëz.<ref>Zitiert nach Jörg Ganzenmüller: ''Das belagerte Leningrad. ''</ref> Pavarësisht fituar kaldaja beteja ishte Plani ''Barbarossa,'' në gusht 1941 dështuar, për shkak se nga kazan betejat, një pjesë të madhe të kundërshtarit ikur dhe ri-formuar, elementi Surprizë pastruar, gjermane humbjet e rritur dhe e hitlerit "zig-zag urdhrave" të fokusohet tek arsimi në ''ushtrinë e grupit të qendrës'' apo ''ushtria e grupit të Jugut'' të akumuluar.<ref>Rolf-Dieter Müller: ''Der Feind steht im Osten. ''</ref> gjermane paraprakisht ishte nga tetor 1941 për të Ndalur një. Bashkimi Sovjetik ishte një pjesë e madhe e saj të armëve të prodhimit në Lindje të Urals të vazhdojë të reja dhe ndarjet e saj Perëndimore e para. Në një konferencë në Berlin më 29. nëntor 1941, raportoi Walter Rohland , Hitleri dhe OKW, e Superioritetit të Sovjetik tank prodhimit. Sipas tij informacionit, tha armatimet Ministri Fritz Todt , në një rreth të vogël: "Kjo luftë nuk është ushtarakisht. shkelje tyre më shumë për të fituar!" Hitleri kishte pyetur se si ai duhet të të lë dhe për të gjetur një zgjidhje politike si është e mundur të përjashtuar.<ref>Walther Rohland: ''Bewegte Zeiten. ''</ref> [[Skeda:Bundesarchiv Bild 183-B24543, Hauptquartier Heeresgruppe Süd, Lagebesprechung.jpg|majtas|parapamje|Në takimin e mbajtur në selinë e ushtrisë grupit të Jugut në Poltava, 1. qershor 1942]] Në sulm në Moskë (fillimi i 2-të. tetor) ishte një fundit të improvizuar përpjekje e Polonisë, humbjen e Bashkimit Sovjetik para Dimrit fuqi. Por nga mesi i tetorit, ishin të rënda shi dhe më vonë të rënda Acar (-22&nbsp;°C), të gjitha operacionet vijnë në një qëndrim. Pajisjet e ushtria gjermane për dimër luftës dhe plotësimin e ushtrisë grupit të qendrës ishin tërësisht të pamjaftueshme.<ref name="K1069" /> Megjithatë, këmbënguli Hitleri për të qenë të mendimit se ushtria e Kuqe ishte në prag të kolapsit, dhe donte Moskë për të rrethuar dhe të vdesin urie. Në 5. dhjetor pasur rritje për shkak të Arktik temperatura minus 40 deri në 50 gradë Celsius, dhe mungesa e furnizimeve të armëve, ushqimit dhe dimrit veshje për 20 apo 30&nbsp;km para se të Moskës. Ditën tjetër filloi Sovjetike kundër-sulm me 100 përçarje në mesin e tyre të freskët për dimër luftës pajisur njësive nga Lindja e largët, ushtria e grupit qendër të tërheqjes së detyruar.<ref name="K1069" /> tërheqjen e kërcënuar në një pashpresë të shpëtuar të trajtojë. Në këtë Situatë të rrezikshme, ndalimin e Polonisë në 15. dhe më 19. dhjetor 1941 më tutje tërheqje, dhe lejohet vetëm kur një evasive lëvizjes […], ku më tej prapa në një pozitë të përgatitur".<ref>Hitlers Weisung vom 19.</ref> Kjo komandë kishte veshur "mund përkohësisht të shmangur një fatkeqësi e Napoleonic përmasa."<ref name="K1069" /> Hitleri e mori përsipër komandës Supreme të ushtrisë së Walther von Brauchitsch dhe ishte i bindur: "Kjo pak operacion çdokush mund të bëjë."<ref>Franz Halder (1949), zitiert nach Ian Kershaw: ''Hitler. 1936–1945.''</ref> Por Hitleri do të jetë më fleksibile, do të jetë Lindore para deri në fund të muajit janar 1942, ndoshta me më pak në humbjen e jetës të konsoliduar.<ref name="K1069" /> gjermane humbjet në betejën e Moskës, 581.000 ushtarët, ishin më të mëdha se në Stalingrad dhe në Kursk në vitin e ardhshëm. Bashkimi Sovjetik ka humbur 1,8 milion ushtarë. Në frontin e Moskës, Ostheer aplikuar për herë të parë, parimin e "dogjën tokë" për të mbuluar tërheqje Sovjetik civilëve dhe të burgosurve të luftës në tërheqje fushën e mass uria apo ngrirjen deri në vdekje nuk ishte. Jo të gjitha komandat erdhi nga Hitleri, apo Keitel, por duhet të "udhëheqësit".<ref name="K1069" /> Humbjen në frontin e Moskës është konsideruar aktuale pikë kthese të luftës për shkak se ajo përfundoi serinë e gjermane, rrufe e luftës.<ref>Gerd R. Ueberschär: ''Das Scheitern des „Unternehmens Barbarossa“.''</ref> Hitleri e njohur kjo, sipas Jodl menjëherë.<ref>Andreas Hillgruber: ''Der Zweite Weltkrieg 1939–1945. ''</ref> Gjermano-Sovjetik të luftës ", qe e luftës, Nazisti që nëntëmbëdhjetë-të njëzetat e kërkuar".<ref name="K1069" /> Si më parë, humbja e më të suksesshme të luftës në historinë e njerëzimit ka kushtuar kjo 28 milion Sovjetik qytetarët e jetës, duke përfshirë 15.2 milionë civilëve.<ref>Christian Hartmann: ''Unternehmen Barbarossa. ''</ref> së Paku 4.2 milionë njerëz vdiqën nga uria, në mesin e tyre 2.5 milion milion<ref>Timothy Snyder: ''Bloodlands: Europa zwischen Hitler und Stalin.''</ref> e 3.3 milionë Sovjetik, të burgosurit e luftësnë gjermanisht kujdestarisë, si rezultat i kequshqyerjes, sëmundje apo abuzimit, vdiq apo u qëlluan.<ref>Christian Streit: ''Keine Kameraden: Die Wehrmacht und die sowjetischen Kriegsgefangenen 1941–1945.''</ref> === E holokaustit === [[Skeda:Bundesarchiv Bild 192-033, KZ Mauthausen, Innenraum einer Baracke retouched.jpg|parapamje|Portreti i Hitlerit në [[Kampi i përqëndrimit Mauthausen|Kampin e përqëndrimit Mauthausen]]]] Lufta për shfarosjen kundër Bashkimit Sovjetik dhe eskalimit të Holokaustit shkoi dorë më Dorë. Katër Einsatzgruppen e SS, pas Heydrich është udhëzimi nga 2. korrik 1941, Komuniste funksionarët, "elementet radikale" ([[Partizani|partizanët]]), si dhe "të gjithë Hebrenjtë në parti dhe pozicioneve shtetërore" për të xhiruar. Shpejt u pa dallim, të gjithë e kërkueshme Judenjtë si të dyshuar partizanët vranë – në e parë kryesisht burra, atëherë Hebre gratë dhe fëmijët.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1945.''</ref> 16. korrik 1941, përshëndeti Hitleri të rangut të lartë Nazist zyrtarët në Sovjetik partizane të luftës: "... ai na jep mundësinë, të zhdukur, ajo është kundër nesh."<ref>Saul Friedländer: ''Das Dritte Reich und die Juden: 1933–1945.'' 2010, S. 256.</ref> Ai u transferua për të Himmler për këtë vrasje detyrë e drejtuesve të SHM, policisë dhe SD në Lindje.<ref name="Ian Kershaw: Wendepunkte." /> Himmler intensifikuar forcat menjëherë nga 3,000 deri 33,000 njerëzve. Hitleri ishte nga 1. gusht informohen për rezultatet e tyre të raporteve. Në pesë muajve të parë të Ostfeldzugs vrarë rreth 500,000 Judenjve.<ref>Heinrich August Winkler: ''Geschichte des Westens.''</ref> 19. gusht u pasua nga Hitleri me sugjerimin e Goebbels, pas polake, gjermane Judenjtë që të Veshin Hebre star fuqi. Për shembull, në 17. Në shtator 1941, ai i lejuar, në Këmbënguljen e shumë të Gauleiter, Dëbimin e gjermane Judenjtë në Lindje që ai, si megjithatë, vetëm pas fitores mbi Bashkimin Sovjetik fillojnë të kërkuar. Kështu ai iu përgjigj [[Alfred Rosenberg]] e propozim: për t'u vendosur është Dëbim nga Vollga Gjermanët për të marrë hak.<ref>Michael Wildt: ''Geschichte des Nationalsozialismus.''</ref> Më 25 maj. Në tetor erdhi dhe Hitleri mbështetur në shpalljen e tij të 30-të. Në janar të 1939, Judenjtë e, në rastin e një bote të re të luftës si një masë ndëshkimore për gjermanisht viktimat e luftës për të shkatërruar: "Kjo penale garë ka dy milionë të vdekur të luftës së parë botërore në saj të Ndërgjegjes, tani përsëri qindra e mijëra. Më thuaj asgjë, Ne mund të bëjë atë, por jo në baltë! […] Është e mirë në qoftë se terrori i paraprin, që ne të mund të Judenjve të exterminated."<ref>Zitiert bei Saul Friedländer: ''Das Dritte Reich und die Juden. ''</ref> 12. dhjetor 1941, një ditë pas Deklaratës së tij të luftës në Shtetet e Bashkuara, tha Hitleri për Goebbels' shënimet e në Rajhun Chancellery ftuar nga Gau dhe Rajhut kokën: "në luftën e dytë botërore është këtu, për shfarosjen e Jewry duhet të jetë e nevojshme të pasojë." Judenjtë do të keni për të paguar viktimave në mesin e ushtarë gjerman në "Lindore të fushatës" me jetën tuaj.<ref>Joseph Goebbels: ''Die Tagebücher.''</ref> në Të tashmen, duke përfshirë Hans Frank, kuptohet hitlerit deklaratë si një thirrje Evropiane për Hebrenjtë për ta dëbojmë, por në pushtua Polonia për të vrarë dhe në përputhje me metodat e përshtatshme për të kërkuar.<ref>Heinrich August Winkler: ''Der lange Weg nach Westen.''</ref> 18. dhjetor 1941, Himmler, në shërbim të tij, kalendarin, Hitleri kishte Kërkesat e tij të mëparshme veprimet e Einsatzgruppen konfirmuar dhe e urdhëroi: "Hebre pyetje / si partizanët shfarosja".<ref>Peter Witte u.&nbsp;a.</ref> Hitleri kishte göring është urdhrave të Reinhard Heydrich, datë 31. korrik 1941 "zgjidhja përfundimtare për çifutët pyetje" të autorizuar dhe urdhëroi Wannsee konferenca e 20. Në janar 1942, Heydrich e saj qëllim që thanë: 11 milion Evropian Judenjtë në Lindje, të deportuar, të kërkuar e tyre "natyrore pakësim" nga rob të punës, si dhe "trajtimin e duhur" e me të Mbijetuarit. Kështu, rishkrimin e shfarosjen e synimit në [[Eufemizmi|:]] të regjimit Nazist.<ref>Raimond Reiter: ''Hitlers Geheimpolitik.''</ref> Për "dëbimin" e tashmë të mbushur me njerëz Hebre geto për të mëvonshëm Deportees ishim nga marsi e 1942 në pushtua Polonia, tre kampe shfarosje në operacion. Kështu filloi vrasja e deportees menjëherë pas mbërritjes, dhe nga dhomat e gazit. Prej tyre ishin çifut dhe Rom të prekur.<ref>Hans Mommsen: ''Der Wendepunkt zur „Endlösung“. ''</ref> [[Skeda:Bundesarchiv Bild 183-N0827-318, KZ Auschwitz, Ankunft ungarischer Juden.jpg|parapamje|Ardhja e hebrenjve nga Hungaria në Aushvic kamp përqendrimi, mund të vitit 1944]] Një shkrim i Holokaustit komandën e Hitleri, nuk ishte e gjetur dhe është konsideruar të jetë e pamundshme.<ref name="Ian Kershaw: Wendepunkte." /> deklaratën e Tij të 12. dhjetor 1941, sugjerojnë disa historianë si një vendim-marrje, Judenjtë, vrasjet në gjithë Evropën për të zgjeruar, ose të paktën si një sfidë të eskalimit hap të Holokaustit. Këto i bëri Hitleri jo vetëm nisur dhe nuk data e urdhëruar.<ref>Christian Gerlach: ''Die Wannsee-Konferenz, das Schicksal der deutschen Juden und Hitlers politische Grundsatzentscheidung, alle Juden Europas zu ermorden.''</ref> Dëshmitarët verbale komandat e dokumentuar vrasjet e Polonisë për ekzekutimin e Judenjve. Kështu thirret Sekretarin shtetëror Wilhelm Stuckart në fund të dhjetorit 1941 , disa javë para se të ashtuquajturit Wannsee konferencë për shfarosjen sistematike të hebrenjve – si ishte për shkak të urdhrave për vrasjen e hebrenjve shkarkojë duhet të jetë i suksesshëm në një udhëheqës të komandës. Heinrich Himmler foli në letra dhe Fjalime të vartësve, të tilla si Posen Fjalimet e 1943 në mënyrë të përsëritur e hitlerit imponohet atij komandën e "zgjidhje përfundimtare" dhe i dha udhëzim të veçantë të Hitleri tij private shënime. Hitleri vetë tha se në janar 1942 publikisht në disa raste se tij "profecia" e janar 1939, tani "i plotë". Rrjedhimisht, të përshkruara Goebbels atë në një ditar për hyrjen e 27. Në mars 1942, si një "mëshira kampion dhe zëdhënës të një zgjidhje radikale" në "Jewish question"<ref name="Ian Kershaw: Wendepunkte." /> Hitleri ishte në 7. tetor 1942 personalisht nga Odilo Globocnik për Judenjtë vrasjet në katër vdekjes në kampe dhe në mars të 1943 dhe Korherr raport për vrasje (të përshkruara si "të evakuimit" dhe "trajtim të veçantë") e deri atëherë për 2.5 (në fakt tre milion hebrenj të pranishëm. Gjithashtu, ai urdhëroi. NS-autorët e krimit, të tilla si Rudolf Höß dhe Adolf Eichmann pas luftës, një komandë e Polonisë në verën apo vjeshtën e 1941 shfarosjen e Judenjve e kanë dëshmuar.<ref>Saul Friedländer: ''Nachdenken über den Holocaust.''</ref> Në kulmin e betejës së Stalingrad kujtohet Hitleri në 8. nëntor 1942, në Mynih löwenbräu Keller për Herë të katërt, këtë vit në e tij "profeci" për Judenjtë. Në këtë pikë, fjalimi ai sapo kishte bërë të gjitha kompromiset dhe paqe merret në jashtëm armiqtë e përjashtuar. Rezultat i "ndërkombëtare të luftës"[s] "shfarosjen e Jewry në Evropë".<ref name="K1069" /> === Më Tej Rrjedhën E Luftës === [[Skeda:Bundesarchiv Bild 183-B06275A, Berlin, Reichstagssitzung, Rede Adolf Hitler.jpg|parapamje|Reichstag fjalës, e hitlerit Shpalljen e luftës në Shtetet e Bashkuara, Kroll Opera Berlin, 11. dhjetor 1941 (lart majtas Göring)]] Në 7. Në dhjetor 1941, e të merren me të Gjermanisë, aleatët e Perandorisë së Japonisë , SHBA, naval bazë të Pearl Harbor dhe po i Shteteve të Bashkuara të amerikës në luftën e Dytë botërore. Hitleri, nuk ka të bëjë me kohën e Japoneze sulm, i informuar, i mirëpritën sulm, euforike: Tani, mund Gjermani e luftës, të mos e humbur më.<ref name="K1069" /> Në Reichstag, ai deklaroi më 11. dhjetor 1941, Shtetet e Bashkuara gjatë luftës, pa që të tre fuqive të Paktit atë të angazhuar, pa gjeneralët e tij për t'u konsultuar dhe pa ushtarake-strategjike dhe ekonomike me pasoja për vetë udhëheqjen e luftës për të llogaritur.<ref name="Henrik Eberle, Matthias Uhl Hrsg">Henrik Eberle, Matthias Uhl (Hrsg.</ref> historiani marrë disa arsye: Hitleri për 1942 gjithsesi me Ndërhyrjen e Shteteve të Bashkuara të amerikës dhe që nga hua – qira të veprojë , e cila ka filluar dërgesat e armëve për të Britanisë së madhe dhe Bashkimit Sovjetik si një luftë të llogarisë. Ai ishte Deklaratën e tyre të luftës nuk është të presin të të duan është një shenjë e fuqisë. Ai ishte akoma me shpejt-të-të të fitores mbi Bashkimin Sovjetik, e llogaritur, dhe pastaj një "botë flash luftës" me qëllim të gjermanisë botërore të dominimit, të çojë duan. Ai kishte fiton në teke të Shteteve të Bashkuara kundër fuqive të boshtit , dhe çdo dypalëshe paqe negociatat nga fillimi për të përjashtuar duan. Ai kishte mundësinë e një U-boat luftës në Atlantik kundër anijet Amerikane për të hapur duan.<ref>Überblick bei Ian Kershaw: ''Der NS-Staat. ''</ref> Hitleri u përpoq të zhvillimit në Paqësor si të favorshme. Për shkak të luftës në Paqësor, duke shkuar për në SHBA, armët e tyre dërgesat në Mbretërinë e Bashkuar për të reduktuar. Gjermania do të ketë kohë të mjaftueshme për të fituar para të një Ndërhyrjes Amerikane në Evropë, kontinentin, është plotësisht nën kontroll.<ref>Vgl.</ref> Në luftë, Hitleri ishte një "Workaholic", Detajet e të punësuarve ishte, pa pushim, i rrethuar nga e njëjta të vjetra, uninspiring Rrethim. Netëve me pak gjumë dhe të përditshme të gjatë takimeve me liderët ushtarakë pasuar njëri-tjetrin. Stilin e tij të punës ishte një rezultat i tepër i personalizuar sundimin e tij dhe pamundësia e autoritetit të deleguar. E tij egomaniac të Bindur se vetëm ai mund të, dhe fitore të garantuar, të përforcuar tij mosbesimin e tij gjeneralët dhe rritjen e tij choleric shpërthime zemërimi. Kjo shkatërruar duke filluar në vitin 1940, të rregullt të punës së qeverisë dhe të komandës ushtarake, çka me hitlerit marrjes nën kontroll nga ushtria e lidershipit, në dimër të krizave të 1941 . Në rastin e çështjeve në para në shtëpi ishin, pohoi ai uncompromisingly autoriteti ndërhyri vetëm sporadike dhe unsystematically, për mosveprim, për maskim.<ref name="K1069" /> Në fillim të 1943, të humbur e Wehrmacht e tyre më të lartë të humbjeve të [[Beteja e Stalingradit|betejës së Stalingrad]]. Kjo disfatë është konsideruar si pikë kthese të luftës së Dytë botërore. Hitleri ishte përgjegjës, pasi që ai është komandant i përgjithshëm i 6. Ushtria të tërhiqet nga [[Volgograd|Stalingrad]] ndaluar pasur, për aq kohë sa ajo është ende operacionale të kishte qenë e mundur pa ushtri të grupit Një, [[Kaukazi]], para-hasin është për kompromis. Hitleri vetë tha se lufta nuk bëhet për të fituar.<ref>Dieter Salewski: ''Die Abwehr der Invasion als Schlüssel zum „Endsieg“?''</ref> E gjermane Afrika e trupave (DAK) humbi dytë betejën e El Alamein, dhe Rommel urdhëroi 4. nëntor 1942 kundër hitlerit urdhra për shkak të Epërsi dërrmuese e Britanike në tërheqje. Në Tunizi, ajo ishte DAK nga Britanik dhe, në ndërkohë, mbërriti trupave amerikane në një pincer ("Operacioni Pishtar"). Rommel kërkesë të marsit 1943, Tunizi dhoma dhe trupat e tij për të Sicili tërheqë përsëri në maj, refuzoi të Hitleri në mënyrë rigoroze dhe të emëruar Rommel nga Afrika e Veriut. 12. maj 1943 dorëzimin e 150,000 gjermane dhe 100,000 italiane ushtarë dhe në [[Tunis]]. Kjo mposhtur sugjeruar një shumë të gjermanishtes si gjuhë e "të dytë Stalingrad" ose "Tunis shkallë".<ref>Alexander Lüdeke: ''Der Zweite Weltkrieg. ''</ref> [[Skeda:Bundesarchiv Bild 183-J05694, Berlin, Heldengedenktag, Staatsakt im Zeughaus.jpg|parapamje|Hitleri flet në ceremoninë zyrtare të umgedeuteten "heronjtë e kujtimi i ditës" (sot e ditës kombëtare të zisë) i rënë ushtarë në Berlin, 21. mars 1943]] Në fillim të prillit 1943, u takua Hitleri dhe Musolini në Schloss klessheim në Salzburgut dhe hodhi poshtë thirrjen e tij për një kompromis për paqe në Lindje kategorikisht. Me monologje të gjata rreth Prussian historisë, ai u përpoq Musolini për të vazhduar luftën për të lëvizur.<ref name="K1069" /> aleatët krerët e Bullgaria, Rumania, Hungaria, Norvegjia, Sllovakia, Kroacia dhe Franca ai u takua deri në fund të prillit në punë, rezistencën tuaj do me lajka, cajoling, dhe thinly-të mbuluar kërcënime të forta.<ref name="K1069" /> Me ndihmën e përgatitur posaçërisht hartat e OKW, mbi të cilat para sigurisht në Lindje hyrë gabimisht dhe forcat e kundërshtarit dhe vetë nuk e dallueshme sheqer, ai situatën.<ref name="Henrik Eberle, Matthias Uhl Hrsg" /> Në fillim të 1944, u bë aleate Bomberdhe luftëtar i njësive gradualisht, superioritetin e ajrit dhe shkatërruar shumë të mëdha dhe të mesme gjermane qytete, nga zona e bombardimeve. Megjithatë, Hitleri kishte edhe bomba – në vend të kësaj, gjithnjë e më shumë, avionë luftarakë për të luftuar këto sulme të ndërtuar. Pas "Operacionit Gomora" kundër [[Hamburgu]]t në korrik 1943, kur rreth 30,000 njerëz në zjarr e stuhi vdiq, ai refuzoi të më shumë se 50 përqind e shkatërruar qytetin për të vizituar, nuk ka marrë asnjë Delegacion i shërbimeve emergjente dhe nuk kishte radio fjalës.<ref name="K1069" /> Pas tre sulmeve në Berlin , në gusht dhe shtator 1943, e regjistruar Goebbels e tij në ditar, se "në veçanti, janë ankuar, se në lidhje me ajër të luftës nga faqet e udhërrëfyesit, nuk shpjegues fjalë që është thënë".<ref>Eintragung vom 1.</ref> Hitleri strategjik gabimet e përfituesve të "[[Operation Overlord|Operacionin Overlord]]", më 6. Në qershor të vitit 1944. Kështu që ai e kishte parë të gjithë në Normandi si Pushtimi i pa-adoptuar, megjithatë, të stafit të tij përsëri për të biseduar jashtë, dhe ende besonte në 13. Në qershor, një mashtrim. Ai e ndaloi trupave nga të tjera bregdetare seksionet për të zbritet<ref>Alexander Lüdeke: ''Der Zweite Weltkrieg. ''</ref> dhe të dyshuar një ulje në Pas-de-Calais. Gjermane trupat në Normandi ishin në vende të papritura, të befasuar. Von Rundstedt, ''komandant i përgjithshëm në Perëndim'', kishte herët në Mëngjes për lirimin e dy në Paris, vendosën të blinduara ndarjet e pyeti. Alfred Jodl refuzuar. Në pasdite, u pajtua me Hitleri e vonuar përdorimin e këtij Rezervë kundër 150 kilometra larg për të aleate ura-kokë. E tij aide-de-kampi kishte deri në përafërsisht. 10 jam i gatshëm Hitleri për të Zgjoheni, sepse ai ishte vetëm rreth tre ora në mëngjes në shtrat, kishte shkuar. "Kjo vonesë ishte vendimtare."<ref>Vgl.</ref> Si trupat e aleancës në gusht të vitit 1944 në Paris përparuar, Hitleri urdhëroi që të qytetit njeriu i fundit për të mbrojtur, dhe kështu shkatërrimin e tyre në kohën e blerjes. Gjerman të qytetit, komandanti , Dietrich von Choltitz injoruar hitlerit urdhra për t'i bërë ballë dhe u dorëzua në Paris, pa një luftë dhe pothuajse i paprekur në frëngjisht gjeneralmajor Jacques-Philippe Leclerc de Hauteclocque. Sepse Hitleri e kuptoi se ai nuk mund të besojnë Gjermanët humbur dhe nuk kishte asnjë triumfon më shumë do të mund të shpallë, ai u foli të vitit 1944, jo në publik<ref name="K1069" /> dhe vetëm tri herë (më 30. janar, 21. korrik, dhe 31. dhjetor) në radio.<ref name="K1069" /> e Tij shëndetësore është përkeqësuar me shpejtësi. Ndoshta ai ishte duke vuajtur nga sëmundja Parkinson, por e saj politike-ushtarake të vendim-marrjes aftësinë është e vështirë të prekur.<ref>Ellen Gibbels: ''Hitlers Parkinson-Krankheit: zur Frage eines hirnorganischen Psychosyndroms.''</ref> në Dritën e vazhdueshëm të humbjeve, të jashtëzakonshme, sakrificën e madhe shkatërrimi, dhe të njohurive të pashmangshme gjermane humbjen Hitleri ishte lufta do të vazhdojë. E tij të ndërhyrjes në udhëheqjen e luftës, për ndalimin e prekshme trupat në një fazë të hershme për të tërhequr (→ Ngurta katror), ka rezultuar në masive të viktimave në Wehrmacht. Në një nga shumë iluzione të disa vlerësim i përgjithshëm se Hitleri kishte konsideruar tashmë nga mesi i gushtit 1944 kundër aleatët Perëndimorë të çojë në një ndjeshme ushtarake goditje që duhet të çojë në rrëzimin e Anti-Hitleri koalicionit. Katër ditë para fillimit të Ardennes fyese ai u tha komandantët e tij, që armiku, "pa marrë parasysh se çka bën ai, kurrë nuk dorëzohen, të presin, kurrë, asnjëherë"; kjo do të, në fund, "një ditë, një kolaps i tij nervor forcat përvojë".<ref name="Ian Kershaw: Das Ende. " /> E parë përgatitjet për Ofensivë ishin, në fshehtësinë më të madhe, në fund të verës të vitit 1944. Objektivi kryesor i Fyese ishte porti i qytetit të Anwerp, për furnizimet e aleatëve është e një rëndësie të madhe. Ajo filloi në ora 16. Në dhjetor të vitit 1944 dhe fillim të vitit 1945, të anuluara. Hitleri kontribuar akoma më shumë për publikun më e lartë e Besimit, dhe për të gjuajtur njerëzve në mjedisin e tij. Për Nicolaus von më Poshtë ai i dha, megjithatë, lufta ishte e humbur. E ai udhëhoqi, si zakonisht, për tradhëti dhe dështimit të tjera mbrapa. Ai aspironte tani vetëm vendin e tij në histori: "dorëzimi nuk është më, kurrë. Ne mund të shkojnë poshtë. Por ne do të kemi një botë të marrë."<ref>Nicolaus von Below: ''Als Hitlers Adjutant 1937–45.''</ref> Kjo e bëri Hitleri edhe para njerëzve të vet. Terroriste që u kthyen në shtëpi për Rajhun:<ref>Bormanns Verordnung über die Einrichtung von Standgerichten, 15.</ref> [[Skeda:Buchenwald Hitler Effigy 74975.jpg|parapamje|Graffito Amerikan nga forcat aleate të çliruar [[Kampi i përqëndrimit Bukenvaldit|në Buchenwald kamp përqendrimi]] në prill 1945: "Hitleri duhet të vdesë në mënyrë që Gjermania të jetës". Para kësaj, nuk është një varur Hitleri kukull.]] Në 7. mars arriti NE ushtarët e undestroyed ura e Remagen në Jug të Ruhr fushë. Hitleri kishte "Fluturuar gjykatë e juridiksionit" të Perëndimor para për të dërguar, për pesë oficerët e urës ekuipazhit të Remagen në 9. Në mars të dënuar me vdekje.<ref>Andreas Kunz: ''Wehrmacht und Niederlage. ''</ref> Në 23. mars filloi me Rini e kalimit të Veriut të Ruhr zonë në Wesel nga trupat Britanike. Pra, ishte e luftës në Perëndim, në fund të humbur, por Hitleri refuzuan të dorëzohen. Ai e pa vetëm në një "luftë të Fundit" kuptim, në mënyrë që të paktën brezat e ardhshëm janë respektuar.<ref>Ian Kershaw: ''Adolf Hitler. 1936–1945.''</ref> Që nga fillimi i karrierën e tij politike, Hitleri mendoi, në më ekstreme Alternativa: Gjermania do të jetë fitimtare ose të vdesin. Më shumë gjasa një fitore ajo ishte, në total duhet të jetë gjerman humbjen.<ref name="Ian Kershaw: Das Ende. " /> Për të shtizën ai tha: "më 18. Në mars të 1945-ës, nuk është e nevojshme të jetë i vëmendshëm për bazat, për të marrë njerëzit e tij më primitive të jetës nevojë. Ajo do të jetë më mirë, edhe këto gjëra për të shkatërruar. Njerëzit, gjithnjë e më shumë një, e provoi dhe e ardhmja i takon ekskluzivisht për më të fortë "Ostvolk". 19. mars Hitleri e urdhëruar nga lideri (më vonë "Nero komandën"), shkatërrimin e infrastrukturës gjatë tërheqje të ushtrisë. Ai i porositi Speer dhe Gauleiter, shkatërrimin, por e dinte se me shtizën e tij të urdhërojë që të sabotage. Këtë e mohoi këtë, por Goebbels pa hitlerit autoritetit të venitet.<ref name="Ian Kershaw: Das Ende. " /> === Rezistenca kundër Polonisë === Në mes të 1933 dhe 1945 ishin të individëve, grupeve dhe organizatave që për arsye të ndryshme, rezistenca kundër Regjimit të hitlerit. Vetëm pak refuzuar nga fillimi i tij e diktaturës. E persekutuan Komunistët dhe socialdemokratët tashmë kishte para 1933, paralajmëroi: "Hitleri do të thotë luftë!"<ref>Gerd R. Ueberschär: ''Für ein anderes Deutschland. ''</ref> Në mërgim-SPD-së Sopade u përpoq gjermane nga jashtë vendit për të ndikuar dhe i thirri ata në 30. janar 1936 me pamflet "Për Gjermani – kundër Hitleri!", për të kryengritjes kundër Regjimit të tij.<ref>Ursula Langkau-Alex: ''Deutsche Volksfront 1932–1939. ''</ref> [[Skeda:Georg Elser-Briefmarke.jpg|parapamje|Georg Elser gjermane vulën, 2003]] [[Skeda:Bundesarchiv Bild 146-1972-025-12, Zerstörte Lagerbaracke nach dem 20. Juli 1944.jpg|parapamje|Führer selinë e "wolf varr" pas vrasjes përpjekje të 20. korrik 1944]] [[Skeda:Graf Stauffenberg.jpg|parapamje|Hitleri vrasësin Claus Schenk Graf von Stauffenberg, një gjermanisë Perëndimore vulën postare, 1964]] Që nga muaji shkurt, 1933, nuk ishte një shumë e anonim vrasjen kërcënimet kundër Polonisë. Vetëm autorët u u. a., nacional-socialiste e opozitës të grupit të "të Zezë Përpara," udhëzuar të Ndritshme dreri në dhjetor 1936, [[Zvicra|Zvicerane]] teologji student Maurice Bavaud në nëntor 1938, dhe zejtar Georg Elser.<ref>Will Berthold: ''Die 42 Attentate auf Adolf Hitler.''</ref> E vetë-bërë plasëse shpërtheu në 8. nëntor 1939 në Mynih është bürgerbräu bodrum vetëm disa minuta më vonë, pas Hitleri dhe fjala e tij kishte mbaruar. Elser ishte si një "e veçantë e të burgosurit e führer" në [[Kampi i përqëndrimit Dachau|Dachau kamp përqendrimi]] në 9. prill 1945, Hitleri personale të komandës u vranë.<ref>Wolfram Selig: ''Bürgerbräu-Attentat.''</ref> E themeluar në vitin 1934, të Rrëfimit të Kishës për t'i bërë ballë tha qeveria Sulmet mbi organizimin e Kishës, por vështirë se krimi i shtetit. Shumë nga anëtarët e tyre kanë votuar për Nazistët, të miratuara nga heqja e demokracisë dhe persekutimin e hebrenjve.<ref>Günther van Norden: ''Widersetzlichkeit von Kirchen und Christen.''</ref> Pastor Dietrich Bonhoeffer kritikonte kultin e liderit, në shkurt 1933 në një radio leksion ("udhëheqësi dhe zyra, vetë-deify, të simuluara e Perëndisë") dhe të kërkohet, në prill 1933, Kisha e rezistencës kundër shkeljes së të drejtave të Hitleri regjimit. Pas nëntor pogroms e 1938, ai ndihmoi në rrethin përqark Hans Oster , një atentati përpjekje Hitleri për t'u përgatitur.<ref>Peter Zimmerling: ''Bonhoeffer als Praktischer Theologe.''</ref> 1938 ishin edhe konservativ, dhe brenda-ushtarake të rezistencës grupe të tilla si Goerdeler-rrethi dhe kreisau rrethit.<ref>Hans Mommsen: ''Bürgerlicher (nationalkonservativer) Widerstand.''</ref> e tyre të përmbysur planet e fokusuar në pjesët e Wehrmacht, kishte, prandaj, vetëm në rastin e një vrasje e Polonisë, e ardhmja e suksesshme dhe mund të përdoren vetëm nga personat me qasje të brendshëm të menaxhimit të rrethit, kjo është për t'u kryer. Këto ishin Hitleri e pakushtëzuar për Besnikëri; të rënda të caktuara konfliktet janë të pashmangshme.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1945.'' 2009, S. 887.</ref> Në shtator të konspiracionit planifikuar disa të rangut të lartë ushtarakë dhe civilë në zyrën e punëve të jashtmeqë kapiteni Friedrich Wilhelm Heinz më 28. shtator 1938, me bastisjen e partisë në Rajhun Chancellery depërtimit dhe Hitleri në një përleshje të xhiruar.<ref name="Joachim Fest: Staatsstreich. ">Joachim Fest: ''Staatsstreich. ''</ref> për këtë, çuditërisht, një kompromis për Mynihut marrëveshje rënë dakord për të, ajo dukej të jetë i pashpresë, të rënies së tij të "ushtarake adventurism" për të justifikuar atë.<ref name="K1069" /> si pasojë, ka mbetur i vrasjes përpjekje, von Brauchitsch dhe Halder vetëm gjysma zemër e përkrahur.<ref>Peter Hoffmann: ''Oberst i.&nbsp;''</ref> E konspiracionit, përfshirë ushtarake në OKH dhe në zyrtare grup-inteligjencës e OKW, të mbajtur hitlerit projekte, Francë në vitin 1939 për të sulmuar, sepse është e pazbatueshme për të, dhe donte këtij sulmi me një tjetër grusht shteti përpjekje për të parandaluar atë. Sipas Elser e atentatit ishin aranzhimet të hitlerit mbrojtjen, megjithatë, të shtrënguar. Brauchitsch frikë pas një shpërthim të Hitleri në 5. Në nëntor 1939, këtë e dinë në lidhje me masakrën grusht shteti përpjekje e di. Pastaj e mori Hans Oster, për të 11. nëntor 1939-planifikuar eksploziv dorëzimit në Erich Kordt të jetë e rrezikshme, dhe, prandaj, ishte planifikuar atentati përpjekje.<ref>Karl-Heinz Frieser: ''Blitzkrieg-Legende. ''</ref> E Bardhë u Ngrit e ka bërë të njohur Mynih-bazuar grupi u përpoq për të arrestimit të Scholl vëllezërit e motrat në 18. shkurt 1943, Gjermanët, sidomos e të rinjëve, me të fluturuar shkoni me rezistenca në lëvizje. Arsyeja kryesore për këtë ishte Nazist krime të tilla si Holokausti, grupi ndërkombëtar i transmetuesit e dinte. Anëtarët ishin në 22. Në shkurt të 1943, dhe ekzekutohet. Pas disfatës në Stalingrad, disa nga oficerët e ushtrisë, grupi u përpoq përsëri për të vrarë Hitlerin. Bomba, Henning von Tresckow , më 13. Në mars 1943, e hitlerit aeroplani ishte një mushkë, lit.<ref>Christian Graf von Krockow: ''Eine Frage der Ehre. ''</ref> Në 21. Në mars 1943, të kërkuar Rudolf-Christoph Freiherr von Gersdorff , gjatë një ekspozitë në Berlin Zeughaus , së bashku me Hitlerin në ajër shpërthim. Kjo e majtë të ekspozitës, por pas disa minutash, para acid detonator të jetë efektive. Von Gersdorff ishte në gjendje të detonator në nick kohore ta ulin.<ref name="K1069" /> E atentatit të përpiqet të 20. korrik 1944, në führer është selia wolf varr, të plagosur katër Kalimtarë fatal, Hitleri mbeti pothuajse i unharmed. Ai shprehet se direkt: Zoti e kishte shpëtuar atë, kështu që ai e bëri tij të "rendit" në fund të të çojnë. [[Claus von Stauffenberg|Claus Schenk Graf von Stauffenberg]]<nowiki/>se bomba është ruajtur, dhe të një grusht shteti për t'i dhënë fund luftës kishin përgatitur, dhe tre nga kolegët e tij ishin, pa gjykim dhe pa e hitlerit pëlqimin në 21. korrik, pak pas mesnatës, në oborrin e bendler bllok në Berlin-një edukue ekzekutuar.<ref>Hermann Graml: ''Militärischer Widerstand.''</ref> Në radio Hitleri tha gjermane, "një shumë e vogël Klikë e ambicioz, të paskrupullt dhe në të njëjtën kohë penale, budalla zyrtarët" kemi planifikuar për të dhe Wehrmacht udhëheqja e stafit për të "zhdukur".<ref>Zitiert nach Ian Kershaw: ''Adolf Hitler. 1889–1945.''</ref> të tjera se në stab në shpinë në vitin 1918, do të këtë kohë penale "pa mëshirë exterminated". E Wehrmacht duhet të involvuar zyrtarët e parë, për të përjashtuar personat e gjykatës duhet të jetë aq e zakonshme Kriminelët, dënimin me vdekje dhe brenda dy orësh, në mënyrë që të e tyre, motivet dhe qëllimet nuk mund të shpjegojë. Roland Freisler, partisë Naziste si "gjak gjyqtari", ishte i gatshëm, në frymën e Polonisë për të gjykuar. Kjo mori avantazhin e dështuar atentati përpjekje, opozita të tij të luftës drejtimin e shtabit të Përgjithshëm të Wehrmacht, më në fund e fik dhe skeptik gjeneralët fajin e ka humbur betejat.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1945.'' 2009, S. 913–916.</ref> Një 400-të fortë Gestapo Komisioni zbuluar një shumë-përhapur rrjeti i Komplotistët, dhe u zhvillua më 22 maj. Në shtator të vitit 1944 në Zossen fotografi, marrëveshjet për grusht shteti përpjekjet e para 1939, dhe kështu të përhershme ushtarake të Opozitës kundër Hitleri i zënë. Ky ndalim mbi njerëzit e gjykatës, dokumentet në proceset momentale të përdorni: Gjermanët nuk duhet të dinë se atentati përpjekje shenjë paralajmëruese pasur, dhe jo vetëm të pak të planifikuara.<ref name="Joachim Fest: Staatsstreich. " /> Nga gusht 1944, i dënuar njerëzit e gjykatës në më shumë se 50 të proceseve, më shumë se 110 njerëz të shekullit të 20-të. korrik 1944 vdekjes; 89 të tyre janë deri në 30. prill të vitit 1945 në burgun e Berlin-Plötzensee në mish grepa të varur.<ref>Kurt Bauer: ''Nationalsozialismus. ''</ref> në Total, kishte rreth 200 personave të Përfshirë.<ref name="K1069" /> === Në fund në Bunker === 16. Në janar të vitit 1945, jetoi Hitleri, kryesisht në dhomat e bunker në kopshtin e Vjetër Rajhut Chancellery në Berlin. Në e tij të fundit publike pamjen më 20. Në mars të vitit 1945, ai nënshkruar 20 të Hitleri rinisë dhe 30 SS ushtarë me Hekur kryq e tyre "heroike në mbrojtje të Berlinit".<ref>Dietmar Arnold, Rainer Janick: ''»Führerbunker«. ''</ref> Si Presidenti, Roosevelt më 12. prill 1945, vdiq, Hitleri shpresonte që, shkurtimisht, të një shpërbërja e Anti-Hitleri i koalicionit dhe i nxiti ushtarët e Wehrmacht me kërcënimin Sovjetik masakrat më 16. prill, edhe një herë, të pakushtëzuar të vazhdojë të luftojë. 20. prill 1945 ai e ka marrë në të führer-së bunker për të fundit herë të ftuar në ditëlindjen e tij. 22. prill ai pësoi një kolaps nervor, kur ai mësoi se SS-Obergruppenführer Felix Steiner urdhëruar lirimin sulmit të ushtrisë së tij të grupit në betejën e Berlinit, si të pazbatueshme është mohuar. Hitleri u ankua, tani e ka të humbur gjithçka, madje edhe SS e kishte tradhtuar, dhe shkarkohet pjesë të stafit të tij. Ai vendosi në Berlin për të qëndruar, dhe e urdhëroi shefi i tij aide-de-kampit, SS-Obergruppenführer Jul Schaub, të gjitha letrat dhe dokumentet e tij private kasafortat në Berlin, Mynih dhe në Berghof për të djegur.<ref name="K1069" /> Në 25. prill dëgjuar Hitleri, fitorja e partisë së ushtarëve Amerikanë me ushtarët e kuq të ushtrisë në Torgau , dhe nga encirclement të gjithë e Berlinit nga ushtria e Kuqe. Ai ishte vazhdimisht në përparimin në qendër të qytetit. 27. prill është e hitlerit vendimin për të kryer vetëvrasje, ishte rrënjosur thellë të kuqe ushtri e ushtarëve të vdekur në duart e të binte dhe një dënim për krimet e tij, për të shpëtuar. 28. prill ai mësoi të Himmler viti muaj të vazhdueshme të fshehtë negociatat me aleatët për një paqe të veçantë, dhe e tij "ofertë", në vazhdim të Holokaustit të hungarez Judenjve . Hakmarrja e Himmler, ai urdhëroi zyrtari ndërlidhës i Waffen-SS në Fuehrer e selisë, Herman Fegelein, dhe xhiruar. Rreth mesnatës ai u martua me të dashurën e tij [[Eva Braun]]. Pas kësaj, ai diktuar Sekretarja e tij Traudl Junge për një periudhë të shkurtër private dhe politike të Dhiatës së. Në të ai emërohet Karl Dönitz si pasardhësi i tij si Rajhut President dhe komandant i përgjithshëm i forcave të armatosura, Goebbels si e re Kancelari i Rajhut, kalaja, Göring dhe Himmler nga e partisë Naziste dhe Gjermanët thirrur për të pakushtëzuar për vazhdimin e luftës, në përputhje me Nuremberg ligjeve dhe më tej shkatërrimin e Judejve. Në mbrëmjen e 29. prill ai mësoi të Musolini e përmbarimit të ditëve të para, dhe ndoshta edhe të përdhosjes e trupin e tij. Kjo përforcuar vendimin e tij për të kryer vetëvrasje.<ref>Thomas Großbölting, Rüdiger Schmidt: ''Der Tod des Diktators: Ereignis und Erinnerung im 20.&nbsp;''</ref> [[Skeda:Stars & Stripes & Hitler Dead2.jpg|parapamje|Titulli në Ushtrinë amerikane gazetë ''Yje dhe Vija'' pas hitlerit vdekjes]] 30. prill drekë shpërndarë, ai është Helm për shokun e tij, dhe lejoi atyre private breakout përpjekjet. Efekti i helmit, ai kishte më parë e tij në bari qen në provë, pa të jenë të pranishëm. Në rreth 15:30, gëlltitur Eva Braun, me helm, Hitleri kishte qëlluar veten.<ref name="Ian Kershaw: Das Ende. " /> Martin Bormann, dhe të tjerët nga udhëheqësit e shoqëron komandën e djegur si ju ka urdhëruar trupat e tyre në kopshtin e Ri të Rajhut Chancellery, dhe varrosur Mbetjet e të tjera trupat e vdekur në një bombë krater në afërsi të bunker të dalë.<ref name="K1069">Ian Kershaw: ''Hitler. 1936–1945.''</ref> , OKW raportuar vdekjen e hitlerit në mbrëmjen e 1. Mund të në Radio dhe nuk e përmend tij vetëvrasje.<ref name="K1069" /> 10. Mund të vënë Fritz njeri i vërtetë, një kohë të gjatë, asistent i hitlerit dentisti , Hugo Blaschke, Sovjetik pushtuesve të vendosur dhëmbët pjesë dhe të dhëmbëve e urave të dy trupat, që ai e quajti Hitleri dhe Eva Braun për t'u ngritur e për të identifikuar. Më vonë kërkimet konfirmuar identifikimin.<ref>Wolfdieter Bihl: ''Der Tod Adolf Hitlers. ''</ref> Sovjetikët mbajtur rezultatet nga arsye politike, të fshehta. Ky zgjidhur një shumë të teoritë e konspiracionit . Për të përmbajë ajo, mori historiani Britanik Hugh Trevor-Roper Hitleri vdekjes së tij në vitin 1947, në bazë të shumë provave dhe të deklaratave të dëshmitarëve, dhe për të krijuar një Perëndimor "Hitleri i vdekjes"hulumtim.<ref>Hugh Redwald Trevor-Roper: ''Hitlers letzte Tage. Übersetzt von Joseph Kalmer und Gisela Breiting-Wolfsholz'' (englisch 1947).</ref> Sipas Raporteve nga viti 1990 deri në hitlerit dhe Eva Braun i Mbetet disa herë varrosur diku tjetër dhe, në vitin 1970, e djegur tërësisht, dhe si të hirit në një lumë të shpërndarë.<ref>Alisa Argunova (Moskau; übersetzt von Wolf Oschlies für Shoa.de, 11.</ref> Hitleri i atribuohet Kafkës fragmente në rusi arkivi shtetëror sipas hulumtim i ri nga një grua.<ref name="SPON-652024"><span class="cite">Angelika Franz:&#x20;[http://www.spiegel.de/wissenschaft/mensch/dna-analyse-angeblicher-hitler-schaedel-stammt-von-einer-frau-a-652024.html ''DNA-Analyse: Angeblicher Hitler-Schädel stammt von einer Frau.'']&#x20;</span></ref> Dönitz ishte në përputhje me hitlerit fundit do, së pari, të vazhdojë të luftojë, dhe nuk pranoi një total të dorëzohen. Në 8. maj 1945 ishte e pakushtëzuar dorëzimin e Wehrmacht, luftës së Dytë botërore në Evropë përfundoi. Bota ka humbur më shumë se 66 milionë njerëz në jetën e tyre.<ref>Rolf-Dieter Müller (Hrsg.</ref> miliona të tjerë janë plagosur, të përhershme e luftës dhe të plagosur, të pastrehë, të dëbuar, të deportuar ose i burgosur. Shumë qytete në Evropë dhe Azinë Lindore janë shkatërruar. Gjermane Perandorisë në katër zonat e okupimit të ndarë dhe Lindore të territoreve pjesërisht nën polake, pjesë e të Sovjetik administrative juridiksionit . Gati dymbëdhjetë milion Gjermanët nga ish-Lindore të territoreve të shitur. Më vonë pasuan në dekadat gjatë të ndarjes së Evropës dhe të ndarjes së Gjermanisë. Në vitin 1956, tha Oto Günsche para gjykatës se ai kishte Hitleri në një karrige tjetër në Shtrat (jo në të) ulur. Gjykata vlerësoi deklaratën e tij si të saktë, dhe e shpjegoi me Hitlerin në 25 maj. tetor 1956 nuk ka qenë ligjërisht e vdekur.<ref>[http://spon.de/vewTS ''Wo ist Hitler? '']{{Lidhje e thyer}}</ref> == Historike Klasifikimet == E NS-hulumtuese kërkon, veçanërisht si Hitleri pa një profesionist, dhe karakter të kualifikimeve për Kancelari dhe diktatori përmirësimet mund të jetë, çfarë qëllimesh ai kishte dhe atë e tij ose të saj në rolin Nazist shtetit luajtur, veçanërisht në luftë dhe Holokaustit.<ref>Gerhard Schreiber: ''Hitler Interpretationen: 1923–1983.''</ref> Friedrich Meinecke në vitin 1946 ishte i mendimit se Hitleri ishte Prussian militarism inkurajuar fuqishëm që të ketë qenë, të pasur chancellorship, por vetëm të ndodhë të jetë nga Hindenburg. Me të ishte një "satanike parimi" dhe "e brendshme të huaj rregull" në gjermanisht histori ka hyrë. Ai ishte "nuk e tona race".<ref>Zitiert bei Nikolai Wehrs: ''Von den Schwierigkeiten einer Geschichtsrevision. ''</ref> Këtë mendim të shërbyer në periudhën post-lufte , si "gjithçka, ose pothuajse për gjithçka, Hitleri dhe jo vetëm 'Gjermane' të jetë një barrë".<ref>Wolfgang Wippermann: ''„Deutsche Katastrophe“. ''</ref> Tashmë në vitin 1936, Konrad Heiden, hitlerit të politikave të kishte qenë përshkruar si një Plan të detajuar për të Arritur botë të dominuar. Në të kundërt, shpjegoi Herman Rauschning në vitin 1939, Hitleri ishte një fuqi politikan pa objektiva të qarta dhe të përdorimit të politikës së jashtme me mundësi për të bërë fitim. Kjo pikëpamje u pasua në vitin 1952, [[Alan Bullock|Alan Demin]]<nowiki/>e parë të njohur ndërkombëtarisht Hitleri biographer: Hitleri ishte një vetëm me anë të "vullnetit për Pushtet" steered "për disa parime Oportunist". Sipas Alan J. F. Taylor (1961) donte të Hitleri, si mëparshme gjermane politikanët, Gjermani e kontinental fuqi të madhe pozicion të shërohen. Nga ana tjetër, i justifikuar Hugh Trevor-Roper në vitin 1960, me më vonë deklaratat e Polonisë, dhe pikëpamjen e tij se Hitleri kishte për të vazhdimisht të hershme të vendbanimeve koncept dhe një realitet.<ref>Marie-Luise Recker: ''Die Außenpolitik des Dritten Reiches.''</ref> Gnter Moltmann argumentuar në vitin 1961, pamja: Hitleri kishte botës dominimin e kërkuar. Andreas Hillgruber ka çuar, në vitin 1963, nga: Hitleri së pari, Evropën kontinentale, Lindjen e Mesme dhe në kolonitë Britanike të dëshironi për të pushtuar, dhe më vonë në Shtetet e Bashkuara për të mposhtur dhe pastaj të dominuar botën.<ref>Andreas Hillgruber: ''Hitlers Strategie. ''</ref> Klaus Hildebrand, Jost Dülffer, Jochen Thies, Milan Hauner, dhe të tjera "globalists" janë të bazuara në kodër Gruber e mbrojti me studimet e veçanta. Gjithashtu, për "kontinentin alist" (Trevor-Roper, Eberhard Jäckel, dhe Axel Kuhn) të caktuara Hitleri, Nazist për politikë të jashtme dhe të mbahen të tij raciste habitat programi, dhe të përhershëm në botë fuqinë e pozitës së Gjermanisë në të gjitha taktike dhe kthesat si objektivat themelore.<ref>Ian Kershaw: ''Der NS-Staat.''</ref> Tashmë në vitin 1941 tha Ernst Fraenkel: konkurrencës midis autoriteteve administrative dhe NSDAP bëri hitlerit hapësirë për manovrim i është kufizuar.<ref>Ernst Fraenkel: ''Der Doppelstaat'' (1941).</ref> Në vitet 1970, argumentoi se hulumtimi mbi individuale qëllimet, ose për të më të Përgjithshme të zhvillimeve dhe anonim strukturat e pushtetit Naziste periudhë të caktuar, ose nëse Hitleri është më i "fortë", historinë e vetë e ka dashur vendimtare, ose më mirë një "e dobët", në kohën e tij, rrethanat dhe kufizimet, reaktive diktator.<ref>Manfred Funke: ''Starker oder schwacher Diktator? ''</ref> E hitlerit në rolin e Holokaustit, ishte veçanërisht e diskutueshme. "Qëllimi-alists" si Hillgruber dhe Jäckel<ref>Eberhard Jäckel: ''Hitlers Weltanschauung. ''</ref> pa e hitlerit "racore, ideologjike program", dhe ka ndjekur vazhdimisht shkatërrimin e qëllimin si një faktor vendimtar, edhe pse jo cdo eskalim të nivelit të Holokaustit nisur.<ref>Andreas Hillgruber: ''Die Endlösung und das deutsche Ostimperium als Kernstück des rassenideologischen Programms des Nationalsozialismus.''</ref> "Functionalists" të tilla si Hans Mommsen dhe Martin Broszat , megjithatë, deklaroi Holokaustit një akumulim vrulli i tyre dhe një gjendje komplekse tyl të anticipatory bindje politike functionalization dhe vetë-krijuar pengesa. E hitlerit dhe anti-Semite retorikë, ky proces është vetëm shkaktuar.<ref>Hans Mommsen: ''Der Wendepunkt zur „Endlösung“. ''</ref> Kohëve të fundit studimet e veçanta të "rrota e shkatërrimit", e kanë arritur këtë interpretim e mosmarrëveshjes.<ref>Peter Longerich: ''Politik der Vernichtung.'' 2. überarbeitete Auflage, Piper, München 2008, S. 13&nbsp;f.</ref> Peter Longerich treguar me gojë urdhra nga Hitleri për shfarosjen e hebrenjve dhe forcë lëvizëse në zbatimin e gjyqësore kundër Holokaustit denier David Irving (1995–2000).<ref>Peter Longerich: ''Der ungeschriebene Befehl: Hitler und der Weg zur „Endlösung“.''</ref> Gjithashtu Raul Hilberg, të cilit monografi ''për shfarosjen e Evropiane Hebrenjtë'' në vitin 1961, i Holokaustit nga Bashkëveprim të ndryshme të pushtetit të grupeve dhe autoritetet Naziste Sistemit shpjegoi, - tha në vitin 2002, Që e Polonisë, e tij anti-Semitizmi "në programin e qeverisë, të udhëhequr për vrasjen e Evropiane Judenjve".<ref name="nzz-445521"><span class="cite">Götz Aly:&#x20;[http://www.nzz.ch/aktuell/startseite/article8KAG6-1.445521 ''Geschichte reicht in die Gegenwart.'']&#x20;</span></ref> Kershaw përmblidhet 2009,:<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1945.'' 2009, S. 759.</ref> Në vitin 1961, Waldemar Besson , një Hitleri biografia e tij, si një formuese përfaqësues të periudhës Naziste, ishte detyra më e rëndësishme e [[Historiografia|historiografinë]] e shpjegon.<ref>Deutsches Historisches Institut (Hrsg.</ref> NS-kërkimore refuzuar Hitleri biografitë nga bashkëkohorët si Helmut Heiber (1960), Hans-Bernd Gisevius (1963), Ernst Deuerlein (1969)<ref>Klaus Hildebrand: ''Das Dritte Reich.''</ref> dhe Robert Payne (1973) si dhe më të shitur [[Revizionizmi historik|historike revisionists]] të tilla si Erich Kern, David Irving, dhe Werner Maser, si dhe punon për psiko-pathographie të Adolf Hitleri nga Walter Charles Langer, Rudolph Binion , dhe Kryesimi Stierlin si një shkencore pak nënshtrim "Hitleri-valë".<ref>Matthias N. Lorenz: ''Hitler-Welle.''</ref> Fashizmi, teoritë , në anën tjetër, pa Hitleri vetëm si një replaceable karakter, dhe të lënë pas dore e tij individuale synimet dhe veprimet. Në [[Gjermania Lindore|RDGJ]] ishte, pra, nuk Hitleri biografi.<ref>Pia Nordblum: ''Alles nur Faschismus-Ideologie? ''</ref> Gerhard Schreiber prezantua në vitin 1983 si një Perëndimor kërkimit të konsensusit: Hitleri ishte nacional socializmit është i pazëvendësueshëm, dhe NS-herë pa të, është e paimagjinueshme. Kjo do të ketë efekt në hitlerit "personalitetit" të përqendruar biografitë mezi shpjeguar. Ju gjithashtu duhet historike kushtet për zhvillimin e saj.<ref>Gerhard Schreiber: ''Hitler-Interpretationen 1923–1983.''</ref> Kjo kërkesë u përpoq Ian Kershaw, me dy pjesë, Hitleri biografi (1998; 2000) për të përmbushur. Ajo shpjegon ngritjen e hitlerit, me [[Max Weber]] e modelit të "karizmatik në rregull": për Shkak të kushteve sociale pas luftës së Parë botërore, "führer miti" i hitlerit popullaritet të tij dhe më vonë ishin të arsyeshme. Fuqia e tij e kishte të bazuar pasuesve të tij dhe një pjesë të madhe të shoqërisë gjermane ishin të gatshëm dhe të përkushtuar, edhe pa drejtpërdrejtë komandat "në kuptimin e një lideri të tij, është për t'u përjashtuar", siç e partisë Naziste zyrtare Werner Willikens 1934 vënë atë.<ref name="ReferenceC" /> Ludolf Herbst ka kritikuar: Kershaw interpretuar hitlerit karizmatik rregull, si Besimin e Vendosi të mbështetura sociale marrëdhënie të, dhe kështu si një produkt i shoqërisë pritjet. Në këtë proces, mbetet pa u vënë re, nëse dhe si kjo charism politike jetën e përditshme është i vendosur. Një Besim më të Gjermanëve të jashtëzakonshme aftësitë e Polonisë, të regjimit Nazist legjitimuar, nuk është provable. E Propagandës Naziste kishte hitlerit Karizëm të krijuar artificialisht, në mënyrë që të shpëtimit, pritjet e Gjermanëve për të shfrytëzuar.<ref>Ludolf Herbst: ''Hitlers Charisma.''</ref> == Informacione Të Mëtejshme == === Letërsi === '''Bibliographies''' * Pali Madden: ''Adolf Hitleri dhe Nazistët në Epokën: një plan Bibliografia e Gjuhës angleze Punon në Origjinën, Natyrën dhe Strukturën e Shtetit Nazist.'' Scarecrow Press, Përfshirë, Lanham, Md. 1998, ISBN 0-8108-3558-4. '''Dokumentet origjinale''' * [[iarchive:Mein-Kampf2|Adolf Hitleri: ''Mein Kampf''.]] F. Në Vend Pasardhësin E Tij, Në Mynih. : Grupi 1: 1925; 2. Edicionin E Vitin 1926; 1932: ''Një Zgjidhje.'' : Vëllimi 2: 1927; 2. Edicioni i 1932: ''kombëtar Të lëvizjes socialiste.'' * Të krishterë Hartmann u. një. (Hg.): ''Adolf Hitleri, Mein Kampf. Një kritik Edition'' (2 vëllime). Institutit të historisë bashkëkohore, Mynih/Berlin në vitin 2016. * [http://digi20.digitale-sammlungen.de/de/fs1/object/display/bsb00048193_00041.html Adolf Hitleri: ''rruga për një ringjallje.''] Bruckmann, Mynih, 1927. * Instituti i historisë bashkëkohore (Hrsg.): ''Hitleri e Dytë të Librit. Një dokument nga viti 1928. Futur dhe plan nga Gerhard Ludwig Weinberg, me një Parathënie nga Hans Roth rock.'' Deutsche Verlags-Anstalt, Shtutgard, Në Vitin 1961. * Josef Becker, Ruth Becker (EDS.): ''Hitleri është marrja E Pushtetit. Dokumentet nga hyrjen në fuqi të Polonisë, 30. janar 1933 Humbjen e një pale të shtetit të 14. korrik 1933.'' transmetimet dixhitale, botim të ri, 1996, ISBN 3-423-02938-2. * Robert Eikmeyer (Ed.): ''Adolf Hitleri: Fjalime në art dhe politikave kulturore. 1933–1939. Me një hyrje nga Boris Groys.'' Revolver, Frankfurt am Main 2004, ISBN 3-86588-000-2. * Werner Jochmann (Ed.): ''Monologje në führer është selia 1941–1944. Regjistruar nga Heinrich Heim'' (1980). Botim i veçantë, Orbis, Mynih 2000, ISBN 3-572-01156-6. '''Dëshmitarët''' * Rochus Misch: ''E fundit dëshmitar. "Unë kam qenë e hitlerit Telephonist, courier dhe truprojës". Me një Parathënie nga Ralph Giordano.'' Pendo, München 2008, ISBN 978-3-86612-194-2. * Henrik Eberle, Matthias Uhl (Hrsg.): ''Në Libër Hitleri. Sekret dosjen e NKVD dhe Jozefi V.: për t'u vendosur, e përzgjedhur mbi bazën e marrjes në pyetje të protokollet e hitlerit Personale adjutant, Oto Günsche, dhe Valet, Heinz Larje, Moskau 1948/49.'' Lübbe, Bergisch Gladbach i Gjermanisë 2005, ISBN 3-7857-2226-5. * Henri Mbledhës: ''Hitleri e rrumbullakëta në führer e selisë. Formimit, të strukturës dhe pasojat e nacional socializmit'' (1951). Propylaea, 2003, ISBN 3-549-07185-X. * gusht Kubizek: ''Adolf Hitleri – në fëmijërinë time të ngushtë.'' Stocker, Graz, Göttingen, 1953; botim të ri të vitit 2002, ISBN 3-7020-0971-X. '''Cv''' * Wolfram Pyta: ''Hitleri. Artist, si politikan. Një Rregull Analiza''. Kolonët, Mynih në vitin 2015, ISBN 978-3-8275-0058-8. * Pjetri Longerich: ''Hitleri. Biografi''. Kolonët, Mynih në vitin 2015, ISBN 978-3-8275-0060-1. * Volker Ullrich: ''Adolf Hitleri. Biografi. Vëllimi I: vitet e kthim prapa, 1889 në vitin 1939.'' S. Fischer, Frankfurt am Main, Gjermani 2013, ISBN 978-3-10-086005-7. * Ian Kershaw: ''Hitleri. 2 vëllime.'' Deutsche Verlags-Anstalt, Stuttgart/Mynih : Vol. 1: ''1889–1936'', 1998, ISBN 3-421-05131-3. : Grupi 2: ''1936–1945'', 2000, ISBN 3-421-05132-1. : Regjistruar-Band, ''1889–1945.'' Redaktuar nga Martin Zwilling, Deutsche Verlags-Anstalt, Stuttgart/München 2001, ISBN 3-421-05563-7. :*''Hitleri: 1889–1945.'' Pantheon, München 2009, ISBN 978-3-570-55094-6. * Kurt Pätzold, Manfred Weiß Becker: ''Adolf Hitleri. Një politike biografi.'' Publikuar, Leipzig, në vitin 1995, ISBN 3-86189-066-6; Directmedia Botuese, Berlin, 2007, ISBN 978-3-89853-307-2. * Marlis Steinert: ''Hitleri.'' Bek, Mynih 1994, ISBN 3-406-37640-1. * Sebastian Haffner: ''komente Hitleri'' (1978). Fischer, Frankfurt am Main 1981, ISBN 3-596-23489-1. * John Toland: ''Adolf Hitleri. Biografia 1889–1945'' (anglisht, botimi i parë në vitin 1976). Lübbe, Bergisch Gladbach, 1977, ISBN 3-7857-0207-8; figura e botës, Augsburg, 2003, ISBN 3-8289-0540-4. * Joachim Fest: ''Hitleri. Një Biografi'' (1973). Mirror, Hamburg, 2007, ISBN 978-3-87763-031-0. * Joachim Fest: ''<span class="plainlinks-print">[https://www.deutsche-biographie.de/gnd118551655.html#ndbcontent Hitleri, Adolf.]</span>''Në:''Re gjermane biografi''(NDB).Grupi 9, Duncker & Humblot, Berlin 1972,ISBN 3-428-00190-7, fq. 250-266 (<span class="plainlinks-print">[http://daten.digitale-sammlungen.de/0001/bsb00016326/images/index.html?seite=264 Digitalisat]</span>). * Hans Bernd Gisevius: ''Adolf Hitleri: Një Biografi. Përpjekje për një interpretim.'' Droemer/Knaur, 1969. * Alan Demit Të Vogël: ''Hitleri. Një studim i tiranisë'' (Londër 1952). Bechter monedhë, Augsburg 2000, ISBN 3-8289-0378-9. * ''Adolf Hitleri''nëMunzinger arkiv ([http://www.munzinger.de/document/00000000564 të fillojnë të nenit]lirisht në dispozicion) '''Psiko-historike, studime''' , shih psiko pathographie Adolf hitlerit#letërsisë. '''Herët kohë''' * Othmar Plöckinger: ''në Mesin e ushtarëve dhe agitators. E hitlerit formuese vjet në ushtarake gjermane nga 1918 në vitin 1920.'' Ferdinand Schöningh, Paderborn, Gjermani 2013, ISBN 978-3-506-77570-2. * Thomas Weber: ''Hitleri e parë të luftës. Nga tetari Hitleri, në luftën e dytë botërore – miti dhe e vërteta.'' Propyläen, Berlin 2011, ISBN 978-3-549-07405-3; qendrës Federale për edukim politik, Bonn 2012, ISBN 978-3-8389-0281-4. * David Balta e Madhe: ''e hitlerit në Mynih. Ngritjen dhe rënien e kryeqytetit të lëvizjes.'' Bek, München 2006, ISBN 978-3-406-44195-0. * Anton Joachimsthaler: ''Hitlers rrugën e filloi në München 1913–1923.'' Herbig, München, 2000, ISBN 3-7766-2155-9. * Brigitte Hamann: ''Hitleri në Vjenë: zanati i një diktatori.'' 12. Edicioni, Piper, Mynih, 1998, ISBN 3-492-22653-1. '''Anti-Semitizmi''' * Ralf Georg Reuth: ''hitlerit Urrejtjen E Judenjve. Klishe dhe realitetit.'' Piper, München 2009, ISBN 978-3-492-05177-4. * Béla Grunberger, Pierre Dessuant: ''Anti-Semitizmit, E Hitleri.'' Në: Béla Grunberger, Pierre Dessuant: ''Narcisizëm, Krishterimi, Anti-Semitizmi. Një psiko-analitike të studimit.'' Klett-Cotta, Stuttgart, 2000, ISBN 3-608-91832-9, S. 409–480. ''' Ngritje Politike''' * Ludolf Herbst: ''hitlerit Karizëm: shpikjen e një gjermane Mesia.'' S. Fischer, Frankfurt am Main 2010, ISBN 978-3-10-033186-1. * Brigitte Hamann: ''Winifred Wagner ose hitlerit Bayreuth.'' Piper, München/Cyrih 2002, ISBN 3-492-04300-3. * Henri Ashby Turner: ''e hitlerit rrugën drejt Pushtetit. janar, 1933.'' Luchterhand, München 1997, ISBN 3-630-87988-8; Ullstein, Berlin, 1999, ISBN 3-548-26547-2. * Hans-Gnter Richardi: ''Hitleri dhe mbështetësit e tij. Fakte të reja mbi historinë e hershme të NSDAP.'' Süddeutscher Verlag, München 1991, ISBN 3-7991-6508-8. * Gotthard Diaspri: ''dështoi taming. Mënyrë për të hitlerit të rritet në pushtet 1930–1934.'' Suhrkamp, Frankfurt am Main 1986, ISBN 3-518-11270-8. '''Diktatura, 1933–1939''' * Georges Van Vrekhem: ''Hitleri dhe Perëndinë e tij – Sfond të Hitleri Fenomen.'' Rupa & co., New Delhi, 2006, ISBN 81-291-0953-0 (anglisht). * Michael Rißmann: ''Hitleri e Perëndisë. Besimi në Provanisë hyjnore dhe misionin e vetëdijes gjerman diktator.'' Pendo, Cyrih/München 2001, ISBN 3-85842-421-8. * Gerd R. Ueberschär, Winfried Vogel: ''Shërbejë dhe të Fitojnë. Hitleri e dhuratave të tij të elitave.'' S. Fischer, Frankfurt am Main 1999, ISBN 3-10-086002-0. '''Lufta E Dytë Botërore''' * Antony Beevor: ''Lufta E Dytë Botërore'' (Londër, 2012). C. Bertelsmann, Mynih 2014. * Ian Kershaw: ''Në Fund. Lufta për të rënies. NS-Deutschland 1944/45.'' DVA, München 2011, ISBN 978-3-421-05807-2. * Herman Graml: ''Hitleri dhe Angli. Një Ese për nacional socialiste për politikë të jashtme nga 1920 deri në vitin 1940.'' Oldenbourg, Mynih, 2009, ISBN 978-3-486-59145-3. * Ian Kershaw: ''Kthese Pikë. Vendime të rëndësishme në luftën e Dytë botërore.'' Deutsche Verlags-Anstalt, München 2008, ISBN 978-3-421-05806-5. * Götz Aly: ''e hitlerit e Njerëzve të Shtetit. Grabitje, racore luftës dhe nacional socializmit'' (2005). Fischer, i rishikuar dhe zgjeruar edicionin, Frankfurt am Main 2006, ISBN 978-3-596-15863-8. * Robert S. Wistrich: ''Hitleri dhe Holokaustit.'' Berliner Taschenbuch-Verlag, Berlin, 2003, ISBN 978-3-8333-0290-9. '''Hitleri E Pritjes''' * Hans-Ulrich Thamer, Simone Erpel (Ed.): ''Hitleri dhe Gjermanët. Bashkësi kombëtare dhe e krimit.'' Ranor, Drezden 2010, ISBN 978-3-942422-10-9. * Henrik Eberle (EDS.): ''Letra me Hitlerin. Një popull i shkruan lideri i saj. I panjohur dokumente nga arkivat e Moskës për Herë të parë publikohen.'' Lübbe, Bergisch Gladbach i Gjermanisë 2007, ISBN 978-3-7857-2310-4. * Ian Kershaw: ''Hitleri kishte mit: kulti i liderit dhe e njerëzve të mendimit.'' transmetimet dixhitale, Mynih, 2002, ISBN 978-3-423-30834-2. * Robert Gellatley: ''Mbështetjen E Polonisë. Pëlqimin dhe Detyrimit në Nazist në Gjermani.'' Oxford University Press, Oxford / New York, 2001, ISBN 0-19-820560-0. * Të krishterë Graf von Krockow: ''Hitleri e tij Gjermanët.'' Lista, München 2001, ISBN 3-471-79415-8. * Gnter Scholdt: ''autorët e Hitleri: gjermanisht-folëse shkrimtar, 1919–1945 dhe imazhi juaj e "lider".'' Bouvier, Bonn 1993, ISBN 3-416-02451-6. * Jürgen W. të Lëkunden: ''Hitleri e Votuesve.'' München 1991, ISBN 3-406-35232-4. * Thomas Koebner (Hrsg.): ''"Vëllai Hitleri". ([[Thomas Mann|Tomas Mann]]). Autorët e internimit dhe e rezistencës, shih "udhëheqës" e Rajhun e tretë.'' Heyne, München 1989, ISBN 3-453-03385-X. * Philipp W. Fabry: ''spekulime mbi Hitlerin. Gjykimet e bashkëmoshatarëve'' (1969). Athenäum, Königstein, 1979, ISBN 3-7610-7227-9. === Weblinks === * {{Imdb emri}} * [https://portal.dnb.de/opac.htm?method=simpleSearch&query=118551655 Letërsinë dhe mbi Adolf Hitleri]në katalogun ebibliotekës kombëtare gjermane * [https://www.deutsche-digitale-bibliothek.de/entity/118551655 Punon me dhe për Adolf Hitleri] nëgjermanisht Digital library * Daniel Wosnitzka: [https://www.dhm.de/lemo/biografie/adolf-hitler ''Adolf Hitleri''.]CV në formë tabelore nëLeMO(DHMdheHdG) * <span class="cite">[http://www.spiegel.de/einestages/hitlers-karrierestart-a-947399.html ''Hitleri i karrierës: Nga V-njeri në masë vrasës.''] </span><span class="cite">Në: ''Spiegel Online.'' 25. nëntor 2011, vizituar në 25. </span><span class="cite">Në dhjetor të vitit 2014.</span> * <span class="cite">[http://www.sueddeutsche.de/politik/ns-propagandabuch-wie-die-welt-hitler-sah-1.1423127 ''Propaganda naziste libër – se Si bota pa Hitleri.''] </span><span class="cite">Në: ''sueddeutsche.de.'' 31. korrik 2012, vizituar në 25. </span><span class="cite">Në dhjetor të vitit 2014.</span> == Individuale dëshmi == {{reflist|4}} [[Kategoria:Gjermanë]] [[Kategoria:Austriakë]] [[Kategoria:Lindje 1889]] [[Kategoria:Vdekje 1945]] sssq6c1ydtso67jg8difbtiu6t2jnk5 2467512 2467507 2022-08-04T10:07:53Z AT44 12961 U kthyen ndryshimet nga [[Special:Contributions/79.106.209.120|79.106.209.120]] duke përdorur QuickRollback: Nuk mbrohet ashtu faqja. wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = Adolf Hitler | image = Hitler portrait crop.jpg | alt = Portrait of Adolf Hitler, 1938 | caption = Portreti zyrtar, 1938 | office = [[Führer i Gjermanisë]] | term_start = 2 gusht 1934 | term_end = 30 prill 1945 | predecessor = [[Paul von Hindenburg]] ([[Presidenti i Gjermanisë (1919–1945)|President]]) | successor = [[Karl Dönitz]] (President) | office2 = [[Kancelari i Gjermanisë]] | 1blankname2 = {{nowrap|[[Zëvendës-Kancelari i Gjermanisë|Zv.Kancelar i Gjermanisë]]}} | 1namedata2 = [[Franz von Papen]] (1933–1934) | president2 = [[Paul von Hindenburg]]<br />(1933–1934) | predecessor2 = [[Kurt von Schleicher]] | successor2 = [[Joseph Goebbels]] | term_start2 = 30 janar 1933 | term_end2 = 30 prill 1945 | office3 = Führer i [[Partia Naziste|Partisë Naziste]] | deputy3 = [[Rudolf Hess]] (1933–1941) | term_start3 = 29 korrik 1921 | term_end3 = 30 prill 1945 | predecessor3 = [[Anton Drexler]] (kryetar) | successor3 = [[Martin Bormann]] (Ministër i Partisë) | office4 = [[Oberkommando des Heeres#Komandant i Përgjithshëm i Ushtrisë|Komandanti Suprem i Ushtrisë Gjermane]] | term_start4 = 19 dhjetor 1941 | term_end4 = 30 prill 1945 | predecessor4 = [[Walther von Brauchitsch]] | successor4 = [[Ferdinand Schörner]] | birth_date = 20 prill 1889 | birth_place = [[Braunau am Inn]], [[Austro-Hungaria]] (tani [[Austria]]) | death_date = 30 prill 1945 (56 vjet) | death_place = [[Berlin]], [[Gjermania Naziste]] | death_cause = [[Vdekja e Adolf Hitlerit#Vetëvrasja|Vetëvrasje me armë zjarri]] | citizenship = {{Unbulleted list|Austriak (1889–1925)|Pa shtet (1925–1932)|Gjerman (1932–1945)}} | party = [[Partia Naziste]] (1921–1945) | otherparty = [[Partia e Punëtorëve Gjermane]] (1919–1920) | spouse = [[Eva Braun]] (m. 1945 | parents = [[Alois Hitler]]<br />[[Klara Pölzl]] | signature = Hitler’s signature (1944).svg | signature_alt = Signature of Adolf Hitler | allegiance = [[Perandoria Gjermane]]<br />[[Republika e Weimarit]] | branch_label = Branch | branch = {{Tree list}} * [[Ushtria Perandorake Gjermane]] ** [[Ushtria bavareze]] * {{lang|de|[[Reichswehr]]}} {{Tree list/end}} | serviceyears = 1914–1920 | rank = {{lang|de|[[Gefreiter]]}} | unit = Regjimenti i 16-të i Rezervës Bavarez | battles_label = Luftërat | battles = {{Tree list}} [[Lufta e Parë Botërore]] * [[Fronti Perëndimor (Lufta e Parë Botërore)|Fronti Perëndimor]] ** [[Beteja e Parë e Ypres]] ** [[Beteja e Somme]] {{WIA}} ** [[Beteja e Arras (1917)|Beteja e Arras]] ** [[Beteja e Passchendaele]] {{Tree list/end}} }} '''Adolf Hitler''' (20 prill 1889 – 30 prill 1945) ishte një politikan gjerman me prejardhje austriake, i cili ishte [[diktatori]] i [[Gjermania Naziste|Gjermanisë]] nga viti 1933 deri në vdekjen e tij më 1945. Ai u ngrit në pushtet si udhëheqës i [[Partia Naziste|Partisë Naziste]], duke u bërë kancelar në vitin 1933 dhe më pas duke marrë titullin ''[[Führer|Führer und Reichskanzler]]'' në vitin 1934. Gjatë [[Diktatura|diktaturës]] së tij, ai filloi [[Lufta e Dytë Botërore|Luftën e Dytë Botërore]] [[Pushtimi i Polonisë|duke pushtuar Poloninë]] më 1 shtator 1939. Ai ishte i përfshirë nga afër në operacionet ushtarake gjatë gjithë luftës dhe ishte qendror në kryerja e [[Holokausti]]t, [[gjenocidi]] i [[Viktimat e Holokaustit|rreth gjashtë milionë hebrenjve dhe miliona viktimave të tjera]]. Hitleri lindi në [[Perandoria Austro-Hungareze|Austro-Hungari]] dhe u rrit afër [[Linz]]it. Ai jetoi në Vjenë më vonë në dekadën e parë të viteve 1900 dhe u transferua në Gjermani në vitin 1913. Ai u dekorua gjatë [[Karriera ushtarake e Adolf Hitlerit|shërbimit të tij në Ushtrinë Gjermane]] në [[Lufta e Parë Botërore|Luftën e Parë Botërore]]. Në vitin 1919, ai iu bashkua [[Partia e Punëtorëve Gjermane|Partisë së Punëtorëve Gjermanë]] (DAP), pararendës i [[Partia Naziste|Partisë Naziste]] dhe u emërua udhëheqës i Partisë Naziste në vitin 1921. Në vitin 1923, ai u përpoq të merrte pushtetin qeveritar në një [[Grushti në Mynih|grusht shteti të dështuar në Mynih]] dhe u burgos me një dënim prej pesë vjetësh. Në burg, ai diktoi vëllimin e parë të autobiografisë së tij dhe manifestit politik ''[[Mein Kampf]]'' ("Lufta ime"). Pas lirimit të tij të hershëm në 1924, Hitleri fitoi mbështetjen popullore duke sulmuar [[Traktati i Versajës|Traktatin e Versajës]] dhe duke promovuar [[pan-gjermanizmi]]n, [[antisemitizmi]]n dhe [[antikomunizmi]]n me oratorinë [[Autoriteti karizmatik|karizmatike]] dhe [[Propaganda në Gjermaninë naziste|propagandën naziste]]. Ai shpesh denoncoi kapitalizmin ndërkombëtar dhe komunizmin si pjesë e një komploti hebre. Deri në nëntor 1932, Partia Naziste mbajti shumicën e vendeve në [[Reichstag (Republika e Weimar)|Reichstag]] gjerman, por nuk kishte shumicën. Si rezultat, asnjë parti nuk ishte në gjendje të formonte një koalicion parlamentar të shumicës në mbështetje të një kandidati për kancelar. Ish-kancelari [[Franz von Papen]] dhe udhëheqës të tjerë konservatorë bindën Presidentin [[Paul von Hindenburg]] të emëronte Hitlerin si kancelar më 30 janar 1933. Menjëherë pas kësaj, Reichstag miratoi Aktin Mundësues të vitit 1933, i cili filloi procesin e transformimit të [[Republika e Weimarit|Republikës së Vajmarit]] në [[Gjermania Naziste|Gjermani Naziste]], diktaturë një-partiake e bazuar në ideologjinë [[Totalitarizmi|totalitare]] dhe [[Autokracia|autokratike]] të [[nazizmi]]t. Hitleri synonte të eliminonte hebrenjtë nga Gjermania dhe të krijonte një [[Rendi i Ri (nazizëm)|Rend të Ri]] për të kundërshtuar atë që ai e shihte si padrejtësinë e rendit ndërkombëtar të pas Luftës së Parë Botërore të dominuar nga [[Perandoria Britanike|Britania]] dhe [[Republika e Tretë Franceze|Franca]]. Gjashtë vitet e tij të para në pushtet rezultuan në rimëkëmbjen e shpejtë ekonomike nga [[Depresioni i Madh]], shfuqizimi i kufizimeve të vendosura ndaj Gjermanisë pas Luftës së Parë Botërore dhe aneksimi i territoreve të banuara nga miliona gjermanë etnikë, gjë që i dha atij mbështetje të konsiderueshme popullore. Hitleri kërkoi ''[[Lebensraum]]'' (fjalë për fjalë 'hapësirë ​​jetese') për popullin gjerman në Evropën Lindore dhe politika e tij e jashtme agresive konsiderohet shkaku kryesor i Luftës së Dytë Botërore në Evropë. Ai drejtoi riarmatimin në shkallë të gjerë dhe, më 1 shtator 1939, pushtoi Poloninë, duke rezultuar që Britania dhe Franca [[Deklaratat e luftës gjatë Luftës së Dytë Botërore|t'i shpallin luftë Gjermanisë]]. Në qershor 1941, Hitleri urdhëroi një [[Operacioni Barbarossa|pushtim të Bashkimit Sovjetik]]. Nga fundi i vitit 1941, forcat gjermane dhe [[Fuqitë e Boshtit]] evropian pushtuan pjesën më të madhe të Evropës dhe [[Fushata e Afrikës së Veriut|Afrikës së Veriut]]. Këto arritje u kthyen gradualisht pas vitit 1941 dhe në vitin 1945 ushtritë aleate mundën ushtrinë gjermane. Më 29 prill 1945, ai u martua me të dashurën e tij të gjatë, [[Eva Braun]], në [[Führerbunker]] në Berlin. Më pak se dy ditë më vonë, çifti [[Vdekja e Adolf Hitlerit|kreu vetëvrasje]] për të shmangur kapjen nga [[Ushtria e Kuqe]] Sovjetike. Kufomat e tyre u dogjën. == Vitet E Para (1889–1918) == [[Skeda:Braunau Hitlerhaus 2.jpg|parapamje|Shtepia e lindjes se Hitlerit në Braunau mbi Inn (2015)]] [[Skeda:Bundesarchiv Bild 183-1989-0322-506, Adolf Hitler, Kinderbild retouched.jpg|parapamje|Adolf Hitleri, si një fëmijë të vogël (rreth 1890)]] === Familja === [[Skeda:Klara Hitler.jpg|majtas|parapamje|Nëna: Klara Hitleri, née Pölzl (1860–1907)]] [[Skeda:Alois Hitler.jpeg|parapamje|Babai: Alois Hitleri (1837–1903)]] Familja e Adolf Hitleri erdhi nga më të ulët Austriak të pyjeve e qarkut në kufirin për të Bohemia. Prindërit e tij ishin të [[Dogana|zyrtarit të doganës]] Alois Hitleri (1837–1903) dhe gruan e tij të tretë Klara Pölzl (1860–1907). Ai kishte dy vëllezërit e motrat më të vjetër (Gustav, 1885–1887, dhe Ida, 1886–1888), por tashmë para lindjes së tij, vdiq dhe tre të rinj (Otto, */† në 1892, vetëm gjashtë ditë të vjetër, Hydrocephalus), Edmund (1894–1900), dhe hitlerit motra Paula (1896–1960). Më herët burime, me sa duket, në kujtimet e hitlerit motra Paula është e bazuar, raporton gabimisht të tre vëllezërit e motrat më të vjetër.<ref name="oonOtto">[http://www.nachrichten.at/nachrichten/thema/Der-Fehler-in-Adolf-Hitlers-Biografie;art180211,2246423 Der Fehler in Adolf Hitlers Biografie] in Oberösterreichische Nachrichten (nachrichten.at) am 30.</ref> Dy të vjetër gjysmë-vëllezërit e motrat ishin nga martesa e dytë e të atit: Alois junior dhe Angela. Këto u rrit pas vdekjes së nënës së saj në shtëpinë e hitlerit prindërit.<ref name="Joachim Fest: Hitler. ">Joachim Fest: ''Hitler. ''</ref> Hitleri i ati ishte e lindur jashtë martese, dhe ka ndihmuar e saj të 39. Mosha e mbiemrin e nënës së tij Maria Anna Schicklgruber (1796–1847). Gjashtë vjet pas lindjes të së birit të saj, i martuar hitlerit gjyshja ''Johann Georg Hiedler'' (1792–1857), e jetës nuk i atësisë e djaloshit të njohur. Vetëm në 1876, vitet pas vdekjes së tij, duke e lënë të tij më të ri vëllai ''Johann Nepomuk Hiedler'' (1807–1888) atë si Alois' ati notarize. Ajo ishte emri i formuar në ''Hitleri,'' i ndryshuar, të cilat Adolf Hitleri më vonë, me vlerësimin e shprehur. Disa historianë Johann Nepomuk, në shtëpinë e së cilës Alois u rrit në për aktual i ati. Në këtë rast, Johann Nepomuk e mbesa, Klara Pölzl, Alois Hitleri më vonë mori për grua, gjysmë-mbesa e shkallës së parë.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien.">Brigitte Hamann: ''Hitlers Wien.''</ref><ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1936.'' 1998, S. 33–37; Wolfgang Zdral: ''Die Hitlers. ''</ref> Që nga viti 1923, nuk arriti të përmendim Hitleri, për arsye politike, disa Detaje të saj të origjinës.<ref>Björn Dumont: ''Gewebe oder Flickenteppich? ''</ref> në vitin 1930, ai ndaloi tij gjysmë-vëllai i Alois Hitleri vogël dhe të birit të tij, William Patrick Hitlerinë media si të Afërmit e tij për të prezantuar, sepse kundërshtarët e tij e tij të origjinës nuk e di. Ai e donte interesi publik në saj të menjëhershme për të përfunduar.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> Si e mediave të huaja, në vitin 1932, në mënyrë të përsëritur pohoi se Hitleri kishte Hebre paraardhës, përfaqësuesit e këtyre dy gjenealogji tëtij pemën familjare për të eksploruar. Rezultatet e la në vitin 1937 për të publikuar. Pas "Anschluss" të Austrisë në vitin 1938, tha Hitleri, në shtëpi të fshatrave të tij prindërit dhe gjyshërit, Döllersheim dhe Strones, si zonë të kufizuar ushtarake, ishte krijimi i një pjesë të madhe ushtarake të trajnimit zonën e deri në vitin 1942, rreth 7000 banorë janë të zhvendosur, dhe disa pllaka për stërgjyshërit e tij për të hequr. E nderit të varrit të gjyshja e tij ishte shkatërruar; Taufakten familjen e saj ishin të ruajtur.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> Gazetari Wolfgang Zdral besonte se Hitleri në mënyrë që të mëtejshme dyshim e tij "dëshmi e Aryan lashtësinë" dhe [[incesti]]<nowiki/>pretendime për shkak të consanguinity e prindërve të tij, për të parandaluar kërkuar.<ref>Wolfgang Zdral: ''Die Hitlers. ''</ref> nga Nazistët Hans Frank 1945/46, e themeluar në vitin 1953, pas vdekjes të botuar në "Frank Berger-Teza" të mundshme një Hebre me gjyshin, e hitlerit<ref>Hans Frank: ''Im Angesicht des Galgens. ''</ref> ka Hitleri biographer , Werner Maser , në vitin 1971.<ref>Werner Maser: ''Adolf Hitler. ''</ref> === Shkolla === Për shkak të frekuentimit të pezullimeve të familjes vizituar Hitleri nga 1895 në vitin 1899 ndryshme të shkollave fillore në Passau dhe Lambach, ku ai u bë një student i mirë. Pas të lëvizte në Leonding ai mori pjesë nga 1900, K. k. Staats-Realschule në Linz, ku ai është mësuar treguan të gatshëm të vdesim dy herë dhe ka dështuar për të arritur performancën e objektive, jo në klasën pasardhëse të përmirësuar. Mësimi i fesë në Franc Shitjet e Zi, ai i përbuzur, vetëm me gjeografinë dhe historinë e mësimeve në të Leopold Pötsch interesuar tij. Në ''[[Lufta ime|Mein Kampf]]'' (1925) ai e ngriti ndikimin pozitiv të Pötsch.<ref>Gustav Keller: ''Der Schüler Adolf Hitler: Die Geschichte eines lebenslangen Amoklaufs.''</ref> Në e tij të vërtetë shkollor, las Hitleri si librat e [[Karl May]], ai jetën e zonja. Ati i tij e kishte atë për një zyrtar të karrierës, i vendosur, dhe të dënohet për mosgatishmërinë e tij për të mësuar, me të shpeshta, por të pasuksesshme për të Rrahur.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> Ai vdiq në fillim të 1903. Në 1904, i ka dërguar nënës së Hitleri për Realschule në Steyr. Nuk ishte për shkak të varfër notat në shkollë në klasën e nëntë u shtuar. Me një përkohshme indisposition ai arriti, që ai me të ëmën në Linz të kthehen dhe shkolla e lartë pa një diplomë nuk ishte e lejuar të largohet. [[Skeda:Гитлер 1900 г. в центре.jpg|parapamje|Adolf Hitleri (qendër) si një djalë i shkollës, rreth 1900]] Në Linz, u takua Hitleri përmes shokëve të klasës, mësuesve dhe Gazetave, të Menduarit e radikale anti-Semite dhe themeluesi i pan-Shoqata gjermane, Georg von Schonerer.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> Ai pjesë e parë shfaqjet e opera [[Richard Wagner|e Richard Wagner]], duke përfshirë ''Rienzi''. Për ta bërë këtë, ai u shpreh më vonë: "Në atë çast filloi." Nën përshtypjen e karakteri kryesor, ai duhet, sipas tij, ish-mik gusht Kubizek tha: "unë dua të jem një tribune e njerëzve ."<ref>Saul Friedländer, Jörn Rüsen: ''Richard Wagner im Dritten Reich: Ein Schloss Elmau-Symposion.''</ref> Në ''Mein Kampf'' futet Hitleri të jetë Shkolla si një mësim grevë kundër atit, dhe pretendoi të rënda sëmundje të mushkërive kanë diplomuar nga shkolla e lartë kapur.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> dhuna e të atit të konsiderohet si një rrënjë të jetë e mundur e saj për zhvillim të mëtejshëm.<ref>Vera Schwers: ''Kindheit im Nationalsozialismus aus biographischer Sicht.''</ref> Sipas Joachim Fest bërë ai në shkollë kohë mes intensive të punës me projekte të ndryshme, si dhe mosveprimit, dhe ka treguar një paaftësi për punë të rregullt.<ref name="Joachim Fest: Hitler. " /> === Një piktor në Vjenë dhe në Munih === Që nga viti 1903, Hitleri u zhvendos në një gjysmë jetim e pensioneve, duke filluar nga 1905 ai gjithashtu ka marrë asistencë financiare nga nëna e tij dhe halla e tij, Johanna. Në fillim të 1907 ishte pranë nënës së tij [[Kanceri i gjirit|të gjirit, kanceri]] u zbulua. Çifutët mjeku , Eduard Bloch, trajtohen ju. Si gjendja e saj me shpejtësi të përkeqësuar, për Hitlerin, për zbatimin e dhimbshme Iodoform-fasha – një të parë eksperimentale Formën e kimioterapia, kur lëkura e tij u hap dhe Iodoform fasha aplikuar për kancerin e tumoreve të drejtpërdrejtë për të trajtuar. E lartë doza të çuar në efekte të rënda anësore dhe, në fund të fundit, vdekjen e saj të përshpejtuara.<ref>Arno Gruen: ''Der Fremde in uns.''</ref> Që nga viti 1906, të kërkuar për të Hitleri [[Piktura|, një piktor]] . Ai e pa jetën si një keqkuptuar [[Artisti|artist]].<ref>Birgit Schwarz: ''Geniewahn: Hitler und die Kunst.''</ref> Në tetor 1907 ai e aplikuar, pa sukses, për një studim të artit në Përgjithësi pikturës në shkollën e Vjenës Akademia e arteve. Ai qëndroi në [[Vjena|Vjenë]], por u kthye përsëri në Linz, ndërsa ai ishte në 24. tetor mësuar se nëna e tij vetëm disa javë për të jetuar. Sipas Blokut dhe hitlerit motra e mori kujdesin e prindërve të ekonomive familjare, deri në vdekjen e nënës në 21. dhjetor, 1907, dhe me kusht për varrimin e saj dy ditë më vonë. Ai më falënderoi për Bloch, i dha atij disa nga fotografitë e tij, dhe e ruajti në vitin 1938, para arrestimit nga [[Gestapo]].<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> Me një art student, u dha Hitleri nga janari i vitit 1908 për të 1913 një jetim pensionet e 25 kurora një muaj, si dhe në trashëgiminë e nënës së tij, një maksimum prej 1000 kurora.<ref>In heutiger Währung und inflationsbereinigt entspricht dies 145 bzw. 5.784 [[Euro]].</ref> për Të cilin ai ishte në gjendje për rreth një vit në Vjenë jetës.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> ai mbrojtës i Tij si Josef Mayrhofer i kërkoi atij disa herë kot, në favor të tij të mitur motra Paula mbi pensionin e ndarë dhe një mësim për të filluar. Hitleri refuzuar, dhe i theu të kontaktit. Ai i përbuzur "një bukë punë", dhe të kërkuar për të në Vjenë artist. Në shkurt 1908 ai kishte një ftesë nga e njohur fazë dizajnere Alfred Rul të papërdorura, trajnimi i kishte ofruar. Si ai vrapoi nga e para, e mori në muajin gusht nga halla e tij, Johanna, një kredi prej 924 Kronen. Në pjesën e dytë e provimit pranues të artit të Akademisë në shtator, ai nuk ishte më pjesë e kampionit të nxjerrë e miratuar. Ai ka dështuar për të përmendur për të Afërmit e tij në këtë dështim, dhe qëndrimit të tij, e tij jetim e pensioneve të vazhdojë të marrë.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> Prandaj, ai i dha në Banesën si "piktori akademik" ose "shkrimtarit". Ai ishte kërcënuar me konfiskimin për shërbimin ushtarak në të ushtrisë Austriake.<ref name="Joachim Fest: Hitler. " /> Sipas gusht Kubizek, të cilët ndanë me atë në vitin 1908, një dhomë, të interesuar në Hitleri në atë kohë, më shumë Wagner operat se politika. Pas deklaratën e tij në nëntor të 1908<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> ai me qira në kohë të shkurtër intervale më tej dhe më tej nga qendra e qytetit, në dhomë, me sa duket, për shkak të nevojave të tij për të holla të rritej. Në vjeshtën e viti 1909 ai i është referuar për tre javë, një dhomë në Sechshauser Straße 56<ref>Die Presse, 25.</ref> në Vjenë; më pas ai ishte për tre muaj, nuk është regjistruar zyrtarisht. Nga dëshmia e tij në një ankesë për vepër penale, është e qartë që ai është një i pastrehë strehim në Meidling të banuara.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> në fillim të 1910, u zhvendos Hitleri në meshkuj Konvikt meldemannstrasse. Në vitin 1938, ai i la të gjitha dosjet e qëndrimit të tij në Vjenë, konfiskimet, dhe një shtëpi në një pasura zonë rezidenciale e tij si student apartament.<ref name="ReferenceA">Brigitte Hamann: ''Hitler’s Vienna. ''</ref> Nga 1910 e tutje, Hitleri fitoi, e nënshkruar para apo si watercolors, kopjuar motive të Vjenez kartolina. Këto shitur në dhomën e tij-shoku Reinhold Hanisch, në korrik 1910, për atë, pasi Hebre shokun Siegfried Löffner. Kjo tregoi Hanisch në gusht 1910, për shkak të dyshuar përvetësimi i një Hitleri imazh në rastin e Vjenës policisë. Piktori Karl keq për Roth, ajo tregoi Hitleri, ndoshta në mënyrë Hanischs, për shkak të paautorizuar, posedim e titullit "akademik piktor" është anonim, dhe të arrihet, në se policia ka të tij në drejtimin e këtij titulli.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> Atëherë le të Hitleri dhe vet figurat e njerëzve banorët Josef Neumann, si dhe tregtarët Jakob Altenberg dhe Samuel Morgenstern shitur. Të tre ishin me origjinë Hebre. E shokun e njerëzve Konvikt, Karl Honisch, shkroi më vonë se Hitleri ka qenë "i pakët, të dobët dhe të ushqyer, hohlwangig me flokë të errët, fytyra e tij i rrahur", dhe "shabbily veshur", unë çdo ditë në të njëjtin cep të shkruar në dhomë, u ula dhe imazhe të vizatuara apo të pikturuara.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1945.'' 2009, S. 55.</ref> Në Vjenë, las Hitleri Gazeta dhe shkrimet e një pan-gjerman, gjermanisht-kombëtare dhe [[Antisemitizmi|anti-Semites]], duke përfshirë ndoshta font ''e Pamposhtur'' nga Guido von Listë. Kjo e fundit paraqet imazhin e një "[[fati]]" i sigurt, i pagabueshëm Gjermanë heronj Prijësit e fiseve Gjermane përpara rënies ruaj për [[Dominimi i Botës|botën dominimit]] të shkaktojë. Ky ''imazh'', si historian Brigitte Hamann, mund të Hitleri më vonë të pretendonin chosenness dhe pagabueshmëria, nuk ka gabime të pranoj për të, për të shpjeguar.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> Ai lexoi gjithashtu, ndoshta, revista ''Ostara'', e cila është Lista-dishepulli Jörg Lanz e Liebenfels të publikohet,<ref>Rainer Kipper: ''Der Germanenmythos im Deutschen Kaiserreich.''</ref> , dhe Eduard Pichl shkroi një biografi e Georg von Schonerer (1912). Ky ishte viti 1882, "Entjudung" dhe "kuosë" me ligj kërkohet, një Aryan par grafik, për partinë e tij futur, një völkisch-raciste [[Gjermanët]] kundër multikulturalizmit i [[Monarkia Hapsburge|monarkisë Hapsburg]] , dhe si një zëvendësim për fenë Katolike Krishterimit, e përfaqësuar ("larg nga Roma!"). Hitleri dëgjuar të Flasin e tij rimorkio, të punës udhëheqës, Franc gur, dhe e saj konkurrent, Imperial Zëvendës , Karl Herman Ujku. Të dy luftuan "verjudete" demokracia sociale, çeke nacionalistët dhe [[Sllavët]]. Gur synoi një gjermane e njerëzve të komunitetit, për Tejkalimin e klasës luftë ; Ujku kërkuar një ''më të madhe, Austria'' dhe e themeluar në 1903 me dorën tjetër, gjermane e punëtorëve të partisë (Austro-Hungarisë). Hitleri e dëgjonte dhe e admiruan popullore kryetari i bashkisë së Vjenës, Karl Lueger, të Krishterë sociale të partisë (Austri), themeluar kishte, për të Vjenës "Germanization" është bërë dhe si anti-Semite dhe anti-shoqërore demokratike "e njerëzve tribune" në masë efektive Fjalime. Hitleri u diskutua në vitin 1910, sipas tij shokun e njerëzve Konvikt për pasojat e mundshme politike e Lueger vdekjes së tij, hodhi poshtë një palë e pranimit, dhe ishte në favor të një të reja nacionaliste të lëvizjes.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> Në masën në të cilën këto ndikime formë tij, është e pasigurt. Në atë kohë, Hans Mommsen, dhe urrejtjen e tij të social Demokratëve, [[Monarkia Hapsburge|monarkisë Hapsburg]] dhe Çekët kryesisht janë.<ref>Hans Mommsen: ''Foreword.''</ref> nga verën e vitit 1919 nuk janë anti-Semite, por disa të shumë deklaratave dashamirëse të Hitleri mbi Hebrenjtë kaluan. Vetëm nga vjeshta e 1919, ai shkoi për të anti-Semite klishetë , të cilën ai në Vjenë, e kishte bërë të njohur me të; që nga viti 1923 e kishte gjetur më të Bukur, Ujku dhe Lueger si modele.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> [[Skeda:Adolf Hitler Der Alte Hof.jpg|majtas|parapamje|"E Vjetër oborr në Mynih", 1914]] Në maj 1913, mori Hitleri trashëgimtari i ati (rreth 820 kurora), u transferua në [[Mynihu|Mynih]] dhe me qira në Schleißheimer Straße 34 (Maxvorstadt), duke filluar me Rudolf Häusler përbashkët dhoma. Një arsye ishte shpëtuar nga shërbimi ushtarak është i detyrueshëm në Austri. Këtë ai u përpoq, pasi lidhja e Austrisë 1938 nga marrja e tij në shërbimin ushtarak letrat për të mbuluar.<ref>Joachim Fest: ''Hitler'', 2008, S. 94.</ref> Në Mynih, las Hitleri, ndër të tjera, raciste shkrimet e Houston Stewart Chamberlain-së, pikturuar fotografitë, më së shumti pas fotografive të objekteve të rëndësishme, dhe i shiti për një Mynih je tregtar. Më vonë ai pohoi se ishte një "gjermane qytetit" pati një dëshirë të madhe për "arkitektonike piktor" formë. Pas Mynih penale Departamentit të hetimit në 18. janar 1914 ngrihej, dhe në Konsullatën Austriake të paraqitura kishte, ai ishte në 5. shkurt 1914 në [[Salcburgu|Salzburgut]] si model, por si armë të paaftë për të gjykuar, dhe nga shërbimi ushtarak.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1936.'' 1998, S. 105&nbsp;f., 120–124; David Clay Large: ''Hitlers München. ''</ref> Dashuria marrëdhëniet e Polonisë, në mes të 1903 dhe 1914 janë të panjohura. Kubizek dhe Hanisch që ai të shprehura në Vjenë contemptuously për femëror, dhe iku me vrap para të zhvillimit të grave. Ai e adhuroi, ndërsa në 1906, një Linz, një student, Stefanie Isak (më vonë u martua. Rabatsch), por pa kontakt. Më vonë, ai i referohej një Emilie, motra e Kasolle, siç e tij "zonja e parë". Gjithashtu, kjo marrëdhënie peshore Brigitte Hamann si tepër një dëshirë e parealizueshme. Hitleri është tashmë në vitin 1908, si ''pan-gjerman'', një ndalimi i Prostitucionit dhe seksuale [[Asketizmi|asceticism]] për të rriturit e rinj është e nevojshme, dhe kjo e fundit, nga frika e infektimit me [[Sifilizi|Sifilis]] edhe praktikuar.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> ===  Ushtar i luftës së Parë botërore === [[Skeda:Bundesarchiv Bild 146-1974-082-44, Adolf Hitler im Ersten Weltkrieg retouched.jpg|parapamje|Hitleri (shumë të drejtë, i ulur), si një ushtar, 1915]] Si shumë të tjerë, të mirëpritur Hitleri në gusht të 1914 entuziazëm për fillimin e [[Lufta e Parë Botërore|para luftës së Parë botërore]]. Me një menjëhershëm të kërkojë nga 3. gusht 1914, ai i kërkoi mbretit të Bavarisë për leje, në dritën e tij Austriake nënshtetësi në një Bavarez Regiment, të përfshirë.<ref name="Joachim Fest: Hitler, 4">Joachim Fest: ''Hitler'', 4.</ref> Pas kësaj ishte dhënë,<ref name="Joachim Fest: Hitler, 4" /> ai u bashkua në moshën 16 vjeçare. gusht 1914 si një luftë vullnetare në Bavarez ushtri , dhe ishte në 8. tetor 1914, tek mbreti i Bavarisë betuar në. Më vonë ai deklaroi se në afat të shkurtër aplikuar për Austriake të veçantë miratimi konsiderohet si një legjendë.<ref name="HKR_560" /> Në 1. Në shtator 1914 ai u bë i pari komandant i një kompanie të Rezervave të këmbësorisë regiment 16 .<ref name="ReferenceB">Thomas Weber: ''Hitlers erster Krieg. ''</ref> Hitleri e mori në fund të tetorit 1914 në të Parë Flanders betejë pjesë. Për 1. Në nëntor 1914 ai u emërua trupor për të promovohet me 2. dhjetor, 1914, me Hekur kryq II klasa të shkëlqyer.<ref name="HKR_560">Gerhard Hirschfeld, Gerd Krumeich, Irina Renz: ''Enzyklopädie Erster Weltkrieg.''</ref> arsyeja për këtë nuk është i njohur. Nga 9. nëntor 1914 deri në fund të luftës dhe ka shërbyer si Hitleri të rregullt dhe që janë në mes të regimental personelin dhe stafin e drejtoni batalionet nga 1.5 deri 5&nbsp;km distancë të kryesore të luftuar vijën e frontin Perëndimor.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1936.'' 1998, S. 130&nbsp;f.</ref> kundër tij më vonë përfaqësim ai nuk ishte i pambrojtur para mesme, të cilët nuk janë të një batalioni apo një kompani dhe në të kishte shumë më mirë shanset e Mbijetesës, sesa ky.<ref name="ReferenceB" /> Nga muaji mars 1915 deri në shtator 1916, ai ishte në sektorin e Aubers-Fromelles ([[Kantoni La Bassée|Kantonin e La Bassée]]), dhe në betejë e Fromelles (19./20. korrik, 1916).<ref name="ReferenceC">Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1936.''</ref> Në betejën e Somme ishte Hitleri në 5. tetor 1916 në ''le Barqué'' (Ligny-Thilloy) nga një shrapnel në kofshën e majtë të plagosur,<ref>Anton Joachimsthaler: ''Hitlers Weg begann in München 1913–1923.'' 2000, S. 164.</ref> atë që më vonë të rritet në shumë spekulimet për një mundur HRH Duka Madh Zhan .<ref name="SPON-591558"><span class="cite">[http://www.spiegel.de/panorama/leute/teil-entmannung-hitlers-hoden-operateur-vertraute-sich-priester-an-a-591558.html ''Teil-Entmannung: Hitlers Hoden-Operateur vertraute sich Priester an.'']&#x20;</span></ref> Ai ishte deri në 4. dhjetor në klub ushtarake spital Beelitz (Potsdam) është nursed mbrapa për shëndetin dhe pastaj të mbetet i qëndrueshëm për kujdesin e në Mynih. Më vonë, ai pretendoi se ai ishte atje për herë të parë është vënë re se entuziazmin për luftë në Gjermani avullohem.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1936.'' 1998, S. 134&nbsp;f.; David Clay Large: ''Hitlers München. ''</ref> Në 5. Në mars të vitit 1917, u kthye Hitleri e tij tani të Vimy instaluar vjetër njësi mbrapa. Në pranverë, ai mori pjesë në betejën e Arras, në verën e tretë Flanders betejë, nga fundi i marsit 1918 në gjermanisht pranverë fyese dhe luftës në vendimtar dytë beteja e Marne pjesë.<ref name="HKR_560" /> Në maj 1918 ai mori një regimental diploma për trimëri të shquar dhe të plagosur distinktiv në të Zezë. Në 4. Në gusht ai mori Hekuri kryq I. klasës për një mesazh shpejtësinë e Para pas dështimit të të gjitha linjat telefonike. E regimental adjutant , Hugo Gutmann, një Hebre, kishte ai për këtë çmim premtuar; komandanti i divizionit , miratohet pas dy javësh.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1936.'' 1998, S. 136.</ref> Hitleri do të sillej sipas dëshmitarëve që ta shfrytëzoni për oficerët. "Eprorët për të paguar vëmendje, askujt nuk pajtohen, verbërisht t'i dorëzojë", ai i dha në vitin 1924 përpara gjykatës si tij në Parim. Ai kurrë nuk u ankua në lidhje me trajtimin e keq si një ushtar, dhe për të ndarë veten e tij dhe bashkëluftëtarët . Kjo është arsyeja pse ata u betua në atë si një "Korbi i bardhë".<ref name="Konrad Heiden: Adolf Hitler. ">Konrad Heiden: ''Adolf Hitler. ''</ref> Sipas deklaratat e tyre, të tymosur dhe pirë, ai kurrë nuk foli për miqtë dhe familjen, e nuk ishte në një motel vizitë të interesuar, dhe unë shpesh u ul për orë të tëra duke lexuar, duke menduar ose pikturë në një cep të qëndrojë.<ref name="Ian Kershaw 1936">Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1936.'' 1998, S. 131&nbsp;f.</ref> Kombëtare e socialistëve, Fritz Wiedemann , dhe Max Amann pretenduar pas 1933, Hitleri kishte një ushtarak të transportit, të refuzuar, për të cilat ai vazhdimisht i plagosur bartësin e Hekurit kryqin e dy klasave në fjalë erdhi do të jetë.<ref>Anton Joachimsthaler: ''Hitlers Weg begann in München 1913–1923.'' 2000, S. 158.</ref> më Vonë në lavdërimin e hitlerit pohuar shoqërinë, dhe trimëri përmes luftës, shokët, konsiderohet si e pasigurt për shkak se partisë Naziste me zyrtar sendet dhe paratë shpërblehet.<ref name="Ian Kershaw 1936" /> 15. Në tetor 1918, Hitleri në Wervik , Flanders e sinapit gazit bërë të verbër përkohësisht si rezultat i një lufte histeri , dhe ka qenë që nga 21. tetori deri në shekullin e 19-të. Në nëntor, në psikiatrik të Departamentit të rezervave ushtarake spitalin e Pasewalk trajtohen.<ref name="ReferenceB" /> ai Ka mësuar nga 10. Në nëntor të nëntorit revolucionit dhe un negociatat në Compiègne. Ai e përshkroi ngjarjet e 1924 në kuptimin e stab në shpinë legjendë si "më e madhja nëpërkëmbje e shekullit", e cila e bëri atë të vendosë shkaqet, politikan për të.<ref name="Adolf Hitler: Mein Kampf. ">Adolf Hitler: ''Mein Kampf. ''</ref> Kjo shihet si e pasigurt si Hitleri në atë kohë, pothuajse mesi dhe pa perspektivës, nuk ka kontakte me politikanë, dhe të dyshuar për vendimin 1923, kurrë nuk u përmend.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1936.'' 1998, S. 85 und 145.</ref> Pas Nazist fushë pas letra disapproved e spontane Krishtlindjeve armëpushim të 1914. Në 5. shkurt 1915, përshkruar e duke luftuar në mënyrë të detajuar dhe të shprehura në fund, ai bëri thirrje për një finale të llogarisim me armiqtë Brenda.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1945.'' 2009, S. 76&nbsp;f.</ref> gjermane e krimeve të luftës të tilla si plaçkitjes dhe të shtënat në masë në hakmarrje për të dyshuar Sabotage, në 1914, në pushtuar Belgjikë, ka qenë i angazhuar, janë paraqitur me Hitlerin në shtator 1941, pas fillimit të fushatës ruse ishte , në retrospektivë, tepër e ekzagjeruar, dhe referuar atyre si shembullore metodë për të luftuar partizanët në Lindje.<ref>John Horne, Alan Kramer: ''Deutsche Kriegsgreuel 1914: Die umstrittene Wahrheit.''</ref> [[Sebastian Haffner]] quajtur Hitleri në fillim "është vetëm përvojën arsimore".<ref>Sebastian Haffner: ''Anmerkungen zu Hitler.''</ref> Ian Kershaw shkroi: "lufta dhe pasojat e Polonisë."<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1936.'' 1998, S. 126.</ref> Si Hitleri, 1914, për herë të parë në jetën e tij për një gjë të dorëzuar, lufta kishte qenë saj solli për paragjykimet dhe fobitë në hidhërimin gjatë disfatës në luftë, nga 1916, me vendosmëri të forcohet.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1945.'' 2009, S. 82.</ref> Thomas Weber thotë: "e hitlerit të ardhmen e tij politike identitetin ishin krejtësisht të hapur dhe malleable, si u kthye nga lufta."<ref>Thomas Weber: ''Hitlers erster Krieg.''</ref> ==  Rritje Politike (1918–1933) == === Propaganda folësit e Reichswehr === 21. nëntor 1918, u kthye në Hitleri nga Pasewalk në München në oberwiesenfeld kazermat e 2. Bavarez këmbësorisë regiment. Ai u përpoq të çmobilizimit nga ushtria gjermane për të shpëtuar, dhe mbeti kështu deri në 31. Në mars 1920 Një Ushtar. Në këtë kohë, ai formë tij politike të parë të botës, të zbuluar dhe të provuar të jetë demagogic fjalimin e talent.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1945.'' 2009, S. 85.</ref> 4. dhjetor 1918 deri në 25. janar 1919, e ruajti nderin e Hitleri me 15 ushtarë të tjerë rreth 1000 franceze dhe ruse, [[Rob lufte|të burgosurit e luftës]] në një ushtarëve të këshillave të udhëhequr nga kampi në Traunstein. 12. shkurt, ai është në München në 2. Demo bilmachung kompania u zhvendos dhe u vendos në 15. shkurt është një nga besuar njerëzve të tij regiment për të zgjedhur. Si i tillë, ai ka punuar me propagandë të Departamentit të ri Bavarez qeverisë, Kurt Eisner (USPD) dhe shokët e tij në [[Demokracia|demokraci]] shkolla. 16. Në shkurt ai i mori, pra, me vet Regiment në një Demonstrim të "Revolucionare të punëtorëve të Këshillit" në Mynih. 26. shkurt 1919, të shoqëruar Hitleri, si një vëzhgues i qetë e procesion për pesë ditë më parë, vranë Eisner.<ref>[http://www.historisches-lexikon-bayerns.de/document/artikel_44676_bilder_value_6_beisetzung-eisners3.jpg ''Gruppe russischer Kriegsgefangener im Trauerzug am Ostfriedhof''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080527222343/http://www.historisches-lexikon-bayerns.de/document/artikel_44676_bilder_value_6_beisetzung-eisners3.jpg |date=27 maj 2008 }}, Foto mit Pfeil auf Hitler (Historisches Lexikon Bayerns, abgerufen am 17.</ref> Në 15. prill ai kishte për të Ersatzbataillonsrat ushtarët e Mynihut Sovjetik Republikës për të zgjedhur 7. prill shpallur, dhe, si rezultat i dështuar palm putsch të dielën më 13. prill si një "[[Komunizmi|Komunist]] Sovjetik Republikës", ishte shpallur. Pas dhunshme me ndikim në fillim të majit 1919, e denoncuar shumë të hitlerit dhe të tjerë të besueshëm njerëzit nga Bataillonsrat në frontin e një shteti gjykata e Mynihut Reichswehr administratës si "më të keqe dhe më radikale agitators […] për Sovjetik Republikës", duke kontribuar kështu në dënimin e tyre në dhe për të blerë vullnetit të mirë të ri të sundimtarëve. Më vonë, ai kurrë nuk u tha e tij para bashkëpunim me [[Socializmi|socialiste]] ushtarët ' këshillat.<ref name="ReferenceC" /> Kjo është parë shpesh si opportunism , ose si dëshmi se Hitleri nuk ishte më e theksuar anti-Semite kanë qenë të mund të.<ref name="welt-3300435">Ralf Georg Reuth: ''Hitlers Judenhass. ''</ref> Ai përfundoi ndryshe nga anëtarët e tjerë të tij regiment, gjithashtu askush nuk e kundër bashkimit Sovjetik, Republika e themeluar lirë të trupave .<ref name="ReferenceB" /> Në maj 1919, kishte takuar Hitleri për herë të parë, kreu i "Departamenti i arsimit" në ushtri e grupit të komanduese 4, kapiteni Karl Mayr. Supozimi se kjo Hitleri si e V-njeri i rekrutuar<ref name="ReferenceC" /> është i pasigurt, si një ish – "drejtoria e propagandë e njerëzve", nuk është kryer.<ref>Othmar Plöckinger: ''Unter Soldaten und Agitatoren: Hitlers prägende Jahre im deutschen Militär 1918–1920.''</ref> Ai mori nga 5. 12. qershor, si dhe nga 26. qershor-5. Në korrik 1919, në rekomandimin e 2. Të këmbësorisë regiment "anti-Bolshevik kurset e arsimit" në Universitetin e Mynihut për "Propagandë midis trupave" pjesë.<ref name="ReferenceC" /> Kështu, ai e mori për herë të parë një politike të trajnimit nga gjermanishtja kombëtare, pan-gjerman dhe anti-Semite akademikë, duke përfshirë Karl Alexander von Müller, e hitlerit Talent si një drejtues, i zbuluar, dhe Gottfried Feder. Ky është ai sipas deklaratën e tij në vitin 1925, në atë kohë, "krijimin e re të partisë," sugjeruar.<ref>Martin H. Geyer: ''Verkehrte Welt. ''</ref> 22. korrik Hitleri ishte një "ndriçim komando" të 26 zgjedhur trajnerët e Mynihut garnizoni i atashuar, purporting të jetë nga Bolshevism dhe Spartak ekstremizmit "kontaminuar" ushtarë në kampin ushtarak Lechfeld, duke përfshirë edhe shumë ish të burgosurit e luftës, propaganda për të ri-edukuar. Në rrjedhën e 20. - 24. gusht u bashkua Hitleri si një drejtues, edhe me anti-Semite Shprehje e emocioneve të forta.<ref name="ReferenceC" /> Ai u ngjit pastaj në "të djathtë" Mayrs mbi të, ndoshta në vjeshtë të 1919, Ernst Röhm, bashkë-themelues i fshehtë krahut të djathtë zyrtar, lidhja e të "Hekurt", e paraqitur.<ref name="ReferenceC" /> Mayr e V-njerëzit duhet të monitorojë parti të reja politike dhe grupet në Mynih. Ky e mori Hitleri më 12. shtator 1919, për herë të parë në një takim gjermane të punëtorëve të partisë (PAD) në Sterneckerbräu , ku ai në mënyrë të dhunshme të pjesëmarrësve në diskutim kërkoi ndarje të Bavarisë nga Rajhut. Partia e Kryetarit, Anton Drexler e ftoi atë për shkak të gojëtarinë e tij të partisë hyrje.<ref>Albrecht Tyrell: ''Vom ‘Trommler’ zum ‘Führer’: Der Wandel von Hitlers Selbstverständnis zwischen 1919 und 1924 und die Entwicklung der NSDAP.''</ref> Në mënyrë që Mayrs është autor i shumë të hitlerit në 16. shtator për Adolf Gemlich, një pjesëmarrës i Leh fushat e "kurseve për edukim", një "raport mbi anti-Semitizmi". Në të ai theksoi se Judaizmi është një [[Fisi|garë]], jo një [[Feja|Fe]]. "Judenjtë" janë "të Fesë, të socializmit, të demokracisë e të […] është vetëm një mjet drejt një fundi, para – dhe të etur për pushtet lakmia për të kënaqur. Aktivitetet e tij të prodhojë një racore tuberkulozi e popujve." Prandaj, "anti-Semitizmi i arsyes duhet të luftojnë tij" privilegjet në kohë dhe sipas ligjit dhe për të eleminuar atë. "E saj qëllimit përfundimtar, megjithatë, duhet të jetë e pa kompromis heqjen e Judenjve krejt. Për të dyja është vetëm të aftë e një qeverie kombëtare forcë […] ajo është vetëm me anë të pamëshirshme të veprimit nacional-mendje udhëheqës personalitete me një brendshme ndjenjën e përgjegjësisë." Mayr u pajtuan me hitlerit harton në një masë të madhe.<ref>Ernst Deuerlein: ''Hitlers Eintritt in die Politik und die Reichswehr.''</ref> === Ngjitet në lideri i partisë Naziste === [[Skeda:Hitler's DAP membership card.png|parapamje|E hitlerit pashaporte e PAD]] Hitleri kërkoi në 4. tetor 1919, Mayr leje, PAD për t'u bashkuar, për të aplikuar për më 19. tetor regjistrimin<ref>Eberhard Jäckel, Axel Kuhn (Hrsg.</ref> dhe është konsideruar të jetë 55. (jo si ai gjithmonë pretendonte të jetë e shtatë) anëtarë.<ref name="ReferenceC" /> duke Filluar në vjeshtë të 1919 ndikuar anti-Semite shkrimtar Dietrich Eckart , hitlerit të Menduarit, i dha atij kontaktet në Mynih borgjezi , si dhe donatorët kryesor, e promovuar atë si një radikale e krahut të djathtë Agitator në klasa më e ulët dhe ka për të filluar në mars të 1921 si një të ardhme karizmatik "udhëheqës" dhe Shpëtimtarin e popullin gjerman.<ref>Artikel ''Eckart, Dietrich.''</ref> Prej tij, Hitleri mori përsipër deri në vitin 1923 e teori konspirative e pohimit të botës Jewry, të dy NE të lartë të Financave , si dhe "Bolshevism" e vënë.<ref>Ernst Nolte: ''Eine frühe Quelle für Hitlers Antisemitismus.''</ref> Në 1920 Hitleri "ishte Kryetari i Reklamat" për PAD. 24. shkurt me emrin e partisë Naziste. Hitleri i veshur tij, Drexler, dhe pranvera është autor i 25-pikë-program .<ref name="ReferenceC" /> Më 16. mars, 1920, ishte Dietrich Eckart, në Berlin, për disa nga nismëtarët e Kapp-Lüttwitz-putsch (ditën tjetër ra), duke përfshirë Wolfgang Kapp, Erich Ludendorff, Ernst Graf zu Reventlow dhe Waldemar Pabst.<ref>Thomas Friedrich: ''Die missbrauchte Hauptstadt. ''</ref> Në një tjetër vizitë në Berlin në 1920 ai u takua Heinrich Claß (Alldeutscher Verband), e cila Hitleri pastaj mbështetur financiarisht dhe të Zgjerimit dhe deleveraging e partisë gazetë '', völkische Beobachter'' .<ref>Rainer Hering: ''Konstruierte Nation. ''</ref> Kur Hitleri 1. prill 1920, Reichswehr u shkarkua, ai mund të e tij të taksave, si një parti e kryetarit të jetës dhe të arritura gjatë vitit, për ndodh 1200–2500 ndërkombëtare. Kështu veproi për të rekrutuar anëtarë të rinj për NSDAP, në atë kohë, radikale e krahut të djathtë gjermane e njerëzve të mbrojtjes dhe Trutzbund dhe Thule society, të lidhura ngushtë me gjerman i partisë socialiste (DSP) ishin konkurrentët e fortë.<ref>Michael Wladika: ''Hitlers Vätergeneration: Die Ursprünge des Nationalsozialismus in der k.u.k. ''</ref> Ai mbajti Drexler nga një Shoqatë e NSDAP me DSP, por më 7./8. gusht në Salzburgut një Aleancë me Austrisë DNSAP , pan-gjerman kërkesën e partisë së tij. Në një fjalimi kryesor nga ora 13. gusht 1920 ("Pse jemi ne anti-Semites?") Hitleri tha, për herë të parë detajuar tij ideologjia: të Gjithë Hebrenjtë ishin për shkak të tyre gjoja të pandryshueshme racore karakteri është i paaftë për punë konstruktive. Ata janë në thelb të parazitëve dhe do të bëjë gjithçka për të Fituar [[Dominimi i Botës|botën e dominimit]], përfshirë këtu (pra ai pohoi) racës përzierjen, njërëz të popullit përmes artit dhe për shtyp, promovimi i klasës luftë , në vajzë e tregtisë.<ref>Reginald H. Phelps: [http://www.ifz-muenchen.de/heftarchiv/1968_4.pdf ''Dokumentation: Hitlers „grundlegende“ Rede über den Antisemitismus''] (PDF; 5.6&nbsp;MB).</ref> Pra, ai e bëri raciste dhe anti-Semitizmi të tipar kryesor i programit Nazist. Me një kohë të gjatë shi pallto të gjatë kostum, një "Gangsterhut", një goditëse të dukshme Revole dhe një [[Kamxhiku|hipur-rrëmbej]] drew Hitleri vëmendje në Mynih pritje. Pasuesit e përshkroi atë si një "i madhërishëm e njerëzve të kryetarit", "jashtë disi mes drejtues dhe nëpunësit, me bredh ngathtësi dhe në të njëjtën kohë, aq shumë të dhunës […] para një audiencë masive" ka ndodhur.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1945.'' 2009, S. 109, Zitat S. 135&nbsp;f.</ref> Hitleri u kthyer SA nga një "hall mbrojtjen fuqi" në një [[Paramilitar|para-ushtarake]] të rregullt rackets dhe kërcënimeve të forcës së NSDAP.<ref>Sebastian Haffner: ''Anmerkungen zu Hitler.'' 24.</ref> Ai i projektuar [[Svastika|e swastika flamuj]] dhe standardet për shfaqjet e Fuqisë së SA në qytet dhe vend.<ref>Christian Zentner: ''Adolf Hitler. ''</ref> Në qershor të 1921, Hitleri ishte sërish në Berlin, për të mbledhur fonde për NSDAP. Oto Dickel, reformat sociale, Japoneze, të orientuar anëtar i NSDAP nga Augsburg, ishte si një zëvendësim i folësit e Mynihut NSDAP, të ftuar dhe të rregulluar për një Takim në orën 10. korrik 1921, me të dërguarit e DSP nga Nuremberg, nga një bashkim për të negociuar. Hitleri, sipas partisë së tij koleg Herman Esser informuar, u shfaq. Si Eckart, Drexler dhe të tjera Dickels propozime për një program të reformës së simpatik regjistrimet, ai doli i zemëruar në Takim. 11. korrik ai të rekrutuar në të ndikojë partisë Naziste, ndoshta sepse ai e ka bërë tij të veçantë pozitë në parti për të humbur frikë. 14. Në korrik, ai ka kritikuar Dickel dhe pikëpamjet e saj në një deklaratë të detajuar të mprehtë. Për të ri-hyrjes, Dietrich Eckart-të ndërmjetësuara, ai kërkoi dictatorial fuqitë e partisë Naziste. Një takim i Përgjithshëm vendosi, më 29. Në korrik të vitin 1921, një Statut me kërkuara "dictatorial parimin" që i dha Hitleri e partiak dhe kalaja Drexler si "Kryetar nderi" e vendim-marrjes. E hitlerit Besuar, Max Amann të strukturuar dhe të centralizuar partisë organizatës. Pra, të vënë Hitleri në udhëheqjen e tij dhe për të penguar një program të majtë të kthehet e të partisë.<ref>Hellmuth Auerbach: ''Regionale Wurzeln und Differenzen in der NSDAP 1919–1923.''</ref> Ai ishte një lokal i partisë, shumë nacionalistë, demokracisë kundërshtarët, dhe militarists në mesin e Intelektualëve, në qeveri dhe në administratën e Bavarisë mbështetur.<ref>Walter Ziegler (Historisches Lexikon Bayerns): [http://www.historisches-lexikon-bayerns.de/artikel/artikel_44511#6 ''Hitlerputsch, 8./9. '']</ref> Ndikimi i saj për të zgjeruar, ai ndjeu që nga viti 1920 disa Fjalime në frontin e Berlinit kombëtare klub , dhe në [[Historia e Austrisë|Republikën e Austrisë]].<ref>Dokumentationsarchiv des österreichischen Widerstandes: [http://de.doew.braintrust.at/chapter2.html ''Der Weg zum „Anschluss“: Österreich 1918–1938''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161107191224/http://de.doew.braintrust.at/chapter2.html |date=7 nëntor 2016 }}.</ref> Ai gjithashtu u përpoq, përmes shënjestër të sulmeve politike të kundërshtarëve të njohur publikisht për të. 14. shtator 1921 shqetësojnë, ai dhe pasuesit e tij me dhunë të një takimi të separatiste Bayernbunds në Mynih löwenbräu Keller. Kjo do të ishte themelues i Oto Ballerstedt të plagosur rëndë. Hitleri ishte, pra në 12. Në janar të vitit 1922 për shkak të fajtor dhe deri në tre muaj burgim, për të cilat ai është një nga 24. Në qershor të të njëjtit vit, në [[Burgu Stadelheim|Mynih-stadelheim burg,]] ka shërbyer. Pjesa Tjetër ishte deri në vitin 1926 në sprovues i pezulluar. Ballerstedt, me sa duket, kishte lejuar Hitleri 12 vjet më vonë, gjatë të ashtu-quajtur Röhm-putsch vrasje.<ref name="ReferenceC" /><ref name="Hartmann-MK-88">Christian Hartmann u.&nbsp;a.</ref> Individuale Britanike dhe Amerikane shtypni neni, duke e cilësuar atë si "potencialisht të rrezikshme",<ref>Cyril Brown ([[The New York Times]], 21.</ref> si një përfaqësuese e një "ushtri e hakmarrjes" ose si një "gjermane [[Benito Mussolini|Musolini]]".<ref>Quellenangaben bei Andrew Brian Henson: [https://web.archive.org/web/20120130165602/http://etd.lib.clemson.edu/documents/1181666243/umi-clemson-1215.pdf ''Before the Seizure of Power: American and British Press Coverage of National Socialism, 1922 to 1933''](Mementovom 26.</ref> Si të tilla, kishte Hitleri në 3. Në nëntor 1922, tre ditë pasi Musolini e suksesshëm të marsit në Romë, Herman Esser, Mynih thërriste.<ref>Wolfgang Horn: ''Führerideologie und Parteiorganisation in der NSDAP 1919–1933.''</ref> === Grusht shteti përpjekje === [[Skeda:Bundesarchiv Bild 102-00344A, München, nach Hitler-Ludendorff Prozess retouched.jpg|parapamje|Hitleri, për të drejtën e Erich Ludendorff (qendër), me pjesëmarrës të tjerë në Hitleri-Ludendorff-putsch (1924)]] Gjatë Kapp-putsch në 1920 detyruar ushtarak në Bavarisë, qeveria e koalicionit e Hoffmann të japë dorëheqje. Qeveria e re nën Gustav von Kahr sugjeruar një kurs ligjor, nga Bavaria,"e drejtë të qelizave" e Perandorisë. Dhënë, shumë militants e skajshme të Drejtë, të tilla si Herman Ehrhardt , mbështetje dhe strehim.<ref>Eberhard Kolb: ''Die Weimarer Republik.'' 6., überarbeitete und erweiterte Auflage, Oldenbourg, München 2002, ISBN 3-486-49796-0, S. 42, [https://books.google.de/books?id=L_EOJP1WQ5cC&pg=PA42#v=onepage eingeschränkte Vorschau] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160412215036/https://books.google.de/books?id=L_EOJP1WQ5cC&pg=PA42#v=onepage|date=12 prill 2016}}&#x20;in der Google-Buchsuche.</ref> ato ishin të organizuara pas shpërbërjes së lirë të trupave në të njëjtin vit, në të armatosura "banorëve të luftuar mbrapa" dhe "Patriotike shoqata" se rënia e [[Republika e Weimarit|Weimar Republikës]] të përcaktuara për të arritur. Disa u përgjigjën pozitivisht, dhe e angazhuar për përpjekjet për vrasje politike ose Fememorde.<ref name="K55" /> Pas forcat aleate në vitin 1921, zgjidhja e Bavarez banorëve të luftuar përsëri detyruar kishte besuar Kahr , Oto Pittinger me të fshehtë vazhdimin e "ushtarake të punës".<ref name="Christoph Hübner 1935">Christoph Hübner: ''Bund „Bayern und Reich“, 1921–1935.''</ref> , Në gusht 1922, e planifikuar Pittinger, e Mynihut shefi i policisë Ernst Pöhner , dhe Ernst Röhm një grusht shteti, në bazë të një planifikuar në masë tubim të shoqatave Patriotike kundër Republikës, ligji për mbrojtjen e të më 25. gusht. Kjo ishte, megjithatë, në afat të shkurtër të ndaluara, kështu që vetëm disa Mijë kombëtare e socialistëve mbledhur. Hitleri, grusht shteti planin e dija, e në rrëmbim, foamed dhe ka paralajmëruar Kohë tjetër ai do të veprojë.<ref name="ReferenceC" /> radikale Të forcave të Röhm dhe Ludendorff refuzuar Pittingers monarkist tabela-federalist dhe kursi i rezistoi gjithnjë e më shumë Përpjekja e tij për unifikimin e ushtarake të lëvizjes. Edhe pse u bashkua me NSDAP, së pari, e 9. nëntor, e themeluar në vitin 1922, "Unioni i shoqatave Patriotike të Bavarisë", por nuk e Bund Oberland dhe të Bund Wiking.<ref name="Christoph Hübner 1935" /> Në shkurt 1923 gjatë pushtimi i Ruhr u themelua me Iniciativën e Röhm, Shoqata e Patriotike të luftuar shoqatat, tani që NSDAP dhe SA bashkuar.<ref>Hans Fenske: ''Arbeitsgemeinschaft der Vaterländischen Kampfverbände, 1923.''</ref> Në saj të praktikuar Hitleri ndikim të madh dhe të përcaktuara si objektivat e saj: {{"|1.&nbsp;Erringung der politischen Macht, 2.&nbsp;Brutale Säuberung des Vaterlands von seinen Feinden im Innern, 3.&nbsp;Erziehung der Nation, geistig dem Willen nach, technisch durch Ausbildung für den Tag, der dem Vaterlande die Freiheit gibt, die Periode des Novemberverrats beendet und unseren Söhnen und Enkeln wieder ein deutsches Reich überläßt.&nbsp;[…]}} Pas disa kombëtar politikanët, duke përfshirë edhe Hitleri, për shkelje të Republikës aktit për mbrojtjen e të subpoenas të marra, ai u largua nga Shoqata e shtetit Bavarez qeveria në prill 1923 përfundimtar të kërkojë arrestimin garancitë kundër "Patriotike-mendje njerëzve të Bavarisë dhe për të gjithë," për të refuzuar. Ndikimi i tij rritur si ai e mori SA nga lidhja e saj me Ehrhardt organizatë tretur. Hitleri i quajtur gjithashtu parë "kombëtare kremtimit të mund ditë".<ref>Wolfgang Horn: ''Führerideologie und Parteiorganisation in der NSDAP (1919–1933).''</ref> tradicionale, autoritet e miratuara Demonstrim të majtë të partive më të [[Dita e punëtorëve|Parë të majit,]] 1923, në Mynih, ishte, megjithatë, nuk e ndalojnë atë. Kjo dobësuar e hitlerit autoritet në NSDAP, kështu që ai, për një kohë, opinioni u tërhoq.<ref>Othmar Plöckinger: ''Geschichte eines Buches: Adolf Hitlers „Mein Kampf“: 1922–1945. ''</ref> Në maj 1923 u themelua me tronditje e madhe Adolf Hitleri në Mynih nga më të afërt të një roje të truprojave dhe banditë. Në "gjerman ditë" në 1. dhe 2. shtator 1923 në Nuremberg të Bashkuara Hitleri, Ludendorff dhe përkrahësit e tyre të Bund Oberland me Federale Rajhut të luftës flamurit nën Röhm dhe SA për gjermanisht Aleancës. Kjo bëri thirrje për një "Revolucionit kombëtar", kjo është për shkak të përvojës nga 1. Në maj, çështje primare është "të autorizimeve policore[n] e shtetit", pronë për të marrë. 25. shtator, Hitleri e mori përsipër e tij të udhëheqjes politike.<ref>Martin H. Geyer: ''Verkehrte Welt. ''</ref> Në rastin e një nga Ulrich Wille junior ndërmjetësuar qëndrimit në [[Zyrihu|Zyrih]] , në gusht të 1923 ai foli në para të ftuarit "mbi situatën në Gjermani dhe ka marrë donacione në mes 11,000 dhe 123,000 në franga Zvicerane, kryesisht në para të gatshme dhe pa një faturë. Nëse e panjohur gjithsej në grusht shteti përgatitjen e partisë Naziste e mundur, nuk është pastruar.<ref>Alexis Schwarzenbach: ''„Zur Lage in Deutschland“. ''</ref> 26. shtator ishte e re Kancelari i Rajhut Gustav Stresemann (DVP) e rezistencës pasive ndaj Franko-Belg pushtimi i Ruhr të anulluar. Atëherë të quajtur qeveria e Bavarisë, ku e gjendjes së jashtëzakonshme sipas nenit 48 , dhe për të transferuar pushtetin Ekzekutiv në gradën e "gjendja e Përgjithshme Komisioneri" për të Gustav von Kahr. Ai duhet zyrtarisht të tij "të veçantë marrëdhënieve" për Bavarez e krahut të djathtë dhe organizata e tij të mirë-njohur nacionaliste, anti-Semite ndjenja "budallaqe" nga "çdo faqe" për të parandaluar.<ref>Heinrich August Winkler: ''Weimar 1918–1933: Die Geschichte der ersten deutschen Demokratie.''</ref> Si një e tij të parë masat, ai kishte Evropës Juglindore Hebre familjet nga Bavaria e identifikojnë veten e tyre dhe pasuritë e tyre të konfiskuara.<ref>Wolfram Selig: ''Ausweisung von Ostjuden aus Bayern (1923).''</ref> Një artikull me titullin "E diktatorëve Stresemann – Seeckt" në ''Völkischer Beobachter'', Rajhun e qeverisë mprehtë sulm, le të konfliktit mes saj dhe qeverisë së Bavarisë përshkallëzohet.<ref>Burkhard Asmuss: ''Republik ohne Chance?''</ref> e Rajhut Ministri i mbrojtjes , Oto Gessler, pas vendosjen e gjendjes së jashtëzakonshme, në krye të gjithë Mbretërisë në 27. Në shtator Ekzekutiv kishte mbajtur ndalimin e ''Völkischer Beobachter''. Kahr dhe komandantin e Reichswehr në Bavarisë, Oto von Lossow, kanë refuzuar këtë komandë.<ref name="B204">Ursula Büttner: ''Weimar. ''</ref> Më 29. shtator shpjegoi Kahr, ai ishte duke shkuar për të Republikës së mbrojtjes nga ligji në Bavarisë jo më të gjatë. Hitleri vizituar në 30. shtator për herë të parë, Villa Wahnfried. "Bayreuth rrethit" të Cosima Wagner, mbështetur tij për grusht shteti dhe plani i saj pretendojnë se ajo është e shumëpritur kombëtare "udhëheqës" për të.<ref>Abraham J. Peck, Gottfried Wagner: ''Unsere Stunde Null: Deutsche und Juden nach 1945: Familiengeschichte, Holocaust und Neubeginn.''</ref> Ai u përpoq në 7. tetor kot, Lossow dhe Seißer për hyrjen në luftën e tij Federale për të lëvizur. 20. tetor sat Gessler Lossow. Kahr caktuar Lossow pastaj pointedly në "vendin e komandantit" dhe e la Bavarisë bazuar në 7. Reichswehr ndarje në Bavaria të betuar. Këtë shkelje të hapur të Kushtetutës ishte një hap i parë drejt zgjidhjes së Bavarisë nga Rajhut.<ref name="B204" /> Pas tërheqjes, të SPD nga Kabineti, Stresemann në 2. nëntor 1923, Rajhut Presidenti Friedrich Ebert në 3. nëntor mënyrë analoge për të pasur ekzekutimit kundër Komunistëve mitregierte Saksonisë, Reichswehr trupat kundër Bayern. Shefi i komandës së ushtrisë Hans von Seeckt, refuzuan ta bëjnë këtë, pasi ju nuk keni të mjaftueshme forcat operative dhe luftën jo kundër Reichswehr të marsit.<ref name="K55">Eberhard Kolb: ''Die Weimarer Republik.''</ref> Seeckt dënuar mosbindje e Bavarez Reichswehr trupat, por u largua Kahr të shikoni për të, veçanërisht në interes të unitetit të Perandorisë kushtetuese forma të regjistruar.<ref>Manfred Messerschmidt: ''Das preußische Militärwesen.''</ref> Në të njëjtën kohë, ai paralajmëroi Kahr dhe Lossow, nuk etnike dhe kombëtare të ekstremistëve.<ref name="K55" /> Seeckt ishte edhe nga përfaqësuesit e industrisë së rëndë, të tilla si Hugo Stinnes , si dhe në kohët e politikanëve si Ebert dhe Stresemann si të jetë e mundur "emergjente të gjendjes civile" e kombëtare të diktaturës dhënë.<ref>Heinrich August Winkler: ''Der lange Weg nach Westen.''</ref> Edhe "Bavarez triumvirate" e Kahr, Lossow, dhe shefi i policisë së shtetit, Kolonel Hans von Seißer konsiderohen grusht shteti kundër planeve të Berlinit. Në konsultim me kontaktoni njerëz në Veri të Gjermanisë, ata shpresonin, në tetor, 1923, e Rajhut të qeverisë ushtarake presion të sjellë një "kombëtare Bordit Ekzekutiv". Lossow këtë e tha gjatë një Takimi me drejtuesit e njësive paramilitare të organizatave, në 24. tetor edhe një "mars në Berlin", e luajtur në të vërtetë, sidomos në krahasim me gjermane e Aleancës. Në fillim të nëntorit të fitonte, megjithatë, absolute mungesa e qartësisë mbi të jetë e mundur, përbërjen e Bordit Ekzekutiv. Ndërsa Kahr si President në intervista ishte, do të jetë Hitleri dhe Ludendorff, Bordit drejtues nën udhëheqjen tuaj në Mynih të kërkuar, dhe në çdo rast të përfshirë në të. Në 3. nëntor ishte Seeckt, sigurisht, për të Seißer, asgjë kundër legjitim i qeverisë.<ref name="ReferenceC" /> Pas 3. nëntor paralajmëruar Kahr të gjithë udhëheqësit e "shoqatave Patriotike" kundër arbitrare veprimet dhe refuzon që të Takohet me Hitlerin. Kjo frikë Kahrs marrëveshje me qeverinë e Rajhut dhe ka miratuar 7. Në nëntor të tjera të Aleancës udhëheqësit e shpejt-të-të jetë grusht shteti.<ref>Klaus Mües-Baron: ''Heinrich Himmler – Aufstieg des Reichsführers SS (1900–1933).''</ref> Në mbrëmjen e 8. nëntor ai kishte një tubim prej rreth 3,000 mbështetësit Kahrs në Mynih bürgerbräu bodrumin e luftën e tij Federale të ndryshuar, të fituar nga forcën e armëve, qasje, të quajtur "Revolucionit kombëtar" dhe të detyruar Kahr, Seißer dhe Lossow me një armë zjarri, një "të përkohshme kombëtare gjermane, të qeverisë" nën udhëheqjen e tij, për të rënë dakord. Ai le të të gjithë anëtarëve të pranishëm të vendit qeveria e Bavarisë, dhe emërohet Ludendorff për komandant i përgjithshëm i Reichswehr. Kjo e majtë e triumvirate, të lirë, extorted pëlqimin disa orë më vonë recanted, dhe shtypja e së grusht shteti të përgatisë filloi.<ref name="Heinrich August Winkler 1933">Heinrich August Winkler: ''Weimar 1918–1933.''</ref> SA dhe Bund Oberland mori shumta të vërtetë apo të perceptuar Mynih Judenjve, të cilëve emrat dhe adresat nga telefoni libra hequr kishte si pengje.<ref>David Clay Large: ''Hitlers München. ''</ref> edhe Pse Mynih-kompani me bazë shefi Eduard Dietl, një fillim PAD anëtar dhe instruktor i SA, dhe oficeri Junior komandat, refuzoi, kundër kryerësve të grusht shteti për të vazhduar<ref>Johannes Hürter: ''Hitlers Heerführer – Die deutschen Oberbefehlshaber im Krieg gegen die Sowjetunion 1941/42.''</ref> mund të Ernst Röhm udhëhequr luftën për Federale shoqata, në natën e 9-të. nëntor shumica e Mynihut kazermë, në stacionin hekurudhor dhe të rëndësishme ndërtesat e qeverisë nuk zënë.<ref>Jürgen Wilke: ''Unter Druck gesetzt.''</ref> Pastaj u përpoq Hitleri dhe Ludendorff me një mars e deri në 4000 pjesërisht i armatosur Nazist mbështetësve, por grusht shteti në Mynih në fuqi. Kombëtare e policisë nën Seißer ndalur Marshimin pranë Feldherrnhalle. Në një periudhë të shkurtër firefight vdekur 16 putschists dhe katër policë. Në rastin e një rënie të plagosur Hitleri kishte ikur dhe ishte më 11. Në nëntor, në shtëpinë Seriozisht Hanfstaengls jam Staffelsee arrestuar.<ref>Hans-Ulrich Thamer: ''Verführung und Gewalt. ''</ref> në nëntë Shtete gjermane ndaluar partisë Naziste ishte tani në Bavarisë, dhe më 23. Në nëntor të Rajhut ishte e ndaluar.<ref>Christoph Gusy: ''Die Weimarer Reichsverfassung.''</ref> Ebert kishte Seeckt, në dritën e tij insubordination në 8. nëntor 1923, komandën e Lartë të Reichswehr, transferohen në Bavarez Reichswehr për të lëvizur kundër kryerësve të grusht shteti mund të lëvizin. Efekti i hitlerit dhe Ludendorff-së për kohezionin e 7. Ndarja me pjesën tjetër të ushtrisë, kaloi dhe diskredituar nga grusht shteti planet e Kahr dhe Seeckt. Hitleri mësuar se ai ka Fuqi "jo në total konfrontim me e institucioneve shtetërore, por vetëm në një llogaritur Ndërveprim me të", mund të arrijë, dhe "pamje të ligjshmërisë" për të vërtetë.<ref name="Heinrich August Winkler 1933" /> E amateurishly organizuan, të dështuar për grusht shteti përpjekje ishte nga 1933 për Triumfin reinterpreted, dhe një vit si një akt heroik me përkujtimet e "dëshmorëve të lëvizjes" festohet.<ref>Wolfram Selig: ''Hitlerputsch.''</ref> === Procesi dhe kalaja burg === 26. shkurt 1924 u zhvillua para Bavarez e njerëzve të gjykatës, jo në frontin e vërtetë kompetente Rajhut të gjykatës në Leipzig, një gjyq kundër dhjetë të grusht shteti pjesëmarrës. Një pyetje Protokollit të balancuar Ludendorff, në dritën e saj muajve të gjatë aktive grusht shteti përgatitja: Ai kishte asgjë të kryejnë grusht-shtet të planit të njohur.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1945.'' 2009, S. 155.</ref> Hitleri ishte në dukje i guximshëm që nga fillimi si një forcë shtytëse e grusht shteti të planifikuar, mohoi akuzën e lartë tradhti , dhe pohoi se "nëntor kriminelët" e 1918 u aktuale tradhtarë. Kështu, ai pasoi oferta e kryetarit të kolegjit , Georg madhështinë për një të butë të dënimit, nëse grusht shteti planet e si dëshmitarë, të ngarkuar Kahr, Lossow dhe Seißer mohojë. E marrë peng dhe për vrasjen e katër oficerëve të policisë nuk ishin të paditur dhe të mos negociuar. "Drejtësisë Komedia"<ref>Konrad Heiden: ''Hitler. ''</ref> përfundoi me lirimin e Ludendorff dhe të butë sanksionet kundër pesë të bashkë-akuzuari për ndihmën dhe inkurajimin e lartë tradhti. Gjyqtari madhështinë, në vitin 1922, të parë të procesit kundër Hitleri ishte, dhe prandaj e dinte se ish dënimit të provës ausgetzt u dënua Hitleri në një akt të perversion të drejtësisë vetëm në minimumin e dënimit me pesë vjet burg dhe një gjobë prej 200 gold shënon.<ref name="Hartmann-MK-88" /><ref>Otto Gritschneder: ''Der Hitler-Prozeß und sein Richter Georg Neithardt: Eine Rechtsbeugung von 1924 mit Folgen.''</ref> Gjithashtu refuzoi të gjykatave të Republikës, ligji për mbrojtjen e detyrueshme të dëbimit si dënim për shkak të huajt të cilët kanë kryer, pasi ai është një "të nderuar shpirtin", në anglisht të mendojnë dhe të ndjehen të, katër vjet e gjysmë vullnetar në ushtria gjermane kishte qenë ushtar dhe janë plagosur.<ref>Otto Gritschneder: ''Der Hitler-Prozeß.''</ref> Prokurori Ludwig Stenglein nuk pajtoheshin me hitlerit fillim të shkarkimit: të Ardhmen e mirë të kryer është për shkak të shkeljeve të paraburgimit kushtet (letër e kontrabandës, e Shkruar ''Mein Kampf'' u. a.) nuk është për t'u pritur.<ref>Andreas Stenglein: [https://web.archive.org/web/20130514144302/http://www.andreas-stenglein.de/content/veroeff/07anklaeger/index.html ''Der Hitler-Prozess 1924.'']</ref> Megjithatë, ai ishte për shkak të gjoja një të mirë udhëzues për më pak se nëntë muaj burg në kala të Landsberg më 20. dhjetor 1924, e hodhi poshtë. Deri në proces kishte Hitleri, në vend se "drummers" të popullit është lëvizja e parë e rrugës për një tjetër "Shpëtimtarit të Gjermanisë" si ndoshta Ludendorff-të lirë. Nëpërmjet procesit të raporteve ai ishte edhe në Veri të Gjermanisë si më radikale "etnike" politikanët janë të njohur. Ndjekësit e tij të nderuar atë si një hero dhe Martir për çështjen kombëtare. I përforcuar pozicionin e saj në NSDAP e tij dhe duke qëndruar me të tjerë nacionalistë. Për shkak të këtij pëlqimi, propaganda suksesin e mbrojtjen e tij, e tij, reflektimit të gjatë të Shkruar nga ''lufta Ime'' dhe shpërbërja e NSDAP gjatë tij burgim pa Hitleri vetë në rolin e të mëdha, e shumë të shpresuar për lider dhe Shpëtimtar të Gjermanisë. Ai donte të partisë Naziste pas lirimin e tij, si fort të organizuar, të partive të tjera, të pavarur e të partisë .<ref>Ian Kershaw: ''Führer und Hitlerkult.''</ref> === Ideologjia === [[Skeda:Hitlerplakat20.04.23.jpg|parapamje|Ftesë për një të partisë Naziste në takimin e mbajtur në Mynih, prill 1923: "do të flas për udhëheqësit tonë, [[Shok (politikë)|Fq.]] Adolf Hitleri"]] Hitleri shkroi në kohën e tij në burg në të 1923/24, kryesisht pa ndihmën e të tjerëve pjesa e parë e programit të tij për të shkruar ''Mein Kampf''. Një [[Autobiografia|autobiografi,]] ose një zëvendësim për 25-pikë e programit që ai synon.<ref>Othmar Plöckinger: ''Geschichte eines Buches'', München 2011, S.&nbsp;34, 49, 70, [https://books.google.de/books?id=eds8UjoXGOcC&pg=PA34#v=onepage eingeschränkte Vorschau]&#x20;in der Google-Buchsuche.</ref> Ai u shpalos këtu, pasi verën e vitit 1919 përfaqësuar racore anti-Semitizmit, me qëllim politik të një "heqjen e Judenjve i tëri". Ideja Qendrore ishte një luftë racore, historinë e njerëzimit, dhe të vendosur në domosdoshmërisht "të drejtën e më të Fortë".<ref>Barbara Zehnpfennig: ''Hitlers Mein Kampf: eine Interpretation.''</ref> Ai e kuptoi "Aryan raca" e bardhë Veriore Evropianët, sidomos Gjermanët, si më të fortë, në botë dominim racor. Si një botë-historike të vdekshëm armik, ai e pa që Judenjtë kërkonin botë, kështu që kjo është një apokaliptike përfundimtar betejë të vijë me ju.<ref>Hans-Ulrich Wehler: ''Der Nationalsozialismus: Bewegung, Führerherrschaft, Verbrechen 1919–1945.''</ref> pasi ata nuk kanë fuqinë tuaj dhe të Kombit kishte kërkuan të vënë dorë në ju, si një "parazit në trupin e popujve të tjerë", të gjitha racave të tjera për të shkatërruar.<ref>Wolfgang Benz: ''Geschichte des Dritten Reiches.''</ref> për Shkak të kësaj të përpiqemi në garën e tyre të krijuar, të mund të Aryan garë vetëm nga exterminating Judenjtë mbajtur. Në një shënim anë, ai foli për [[Hebrenjtë në Gjermani|gjermanisht Judenjve]]: {{"|Hätte man zu Kriegsbeginn und während des Krieges einmal zwölf- oder fünfzehntausend dieser hebräischen Volksverderber so unter [[Chemische Waffe|Giftgas]] gehalten, wie Hunderttausende unserer allerbesten deutschen Arbeiter aus allen Schichten und Berufen es im Felde erdulden mußten, dann wäre das Millionenopfer der Front nicht vergeblich gewesen. Im Gegenteil: Zwölftausend Schurken zur rechten Zeit beseitigt, hätten vielleicht einer Million ordentlicher, für die Zukunft wertvoller Deutschen das Leben gerettet.|ref=<ref>Adolf Hitler: ''Mein Kampf'', Band 1, München 1933, S. 772&nbsp;f.; zitiert nach Wolfgang Benz: ''Vorurteil und Genozid. Ideologische Prämissen des Völkermords.'' Böhlau, Wien 2010, S.&nbsp;92, {{Google Buch|BuchID=XBmD_vHQsMUC|Seite=92}}.</ref>}}helm të gazit, si qindra mijëra tonë shumë të mirë gjermane të punëtorëve të të gjitha shtresave dhe Profesioneve në fushë, ata kishin për të, atëherë do të sakrificën e Miliona në fillim kishte qenë e kot.Përkundrazi: dymbëdhjetë mijë scoundrels eliminuar në kohë mund të ketë një Milion të mirë, për të ardhmen e popullit gjerman ruajtur." Kjo është dëshmuar nga Hitleri dhe gatishmëria e të [[gjenocidi]]t, jo për planifikimin e saj.<ref>Alexander Meschnig: ''Der Wille zur Bewegung: Militärischer Traum und totalitäres Programm. ''</ref> Programin e pushtimit të Lebensraum në Lindje kishte për qëllim "shkatërrimin e 'Hebre Bolshevism'"si Sistem i [[Bashkimi Sovjetik|Bashkimit Sovjetik]] quhet,<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1936.'' 1998, S. 299.</ref> dhe "të pamëshirshme Germanization" të Evropës Lindore rajone. Thoshte ishte e zgjidhjes së gjermane dhe të Shpërndarë ("zhvendosje"), për të Shkatërruar ose Enslave popullsisë lokale.<ref>Doris Lindner: ''Schreiben für ein besseres Deutschland.''</ref> kulturor-gjuhësor Asimilimit, ai e hodhi poshtë si një "Bastardization" dhe, në fund të fundit, vetë-shkatërrimin tuaj në garë në mënyrë rigoroze.<ref>Adolf Hitler: ''Mein Kampf.'' 5.</ref> Kështu e kishte ai, Kershaw, "një të ngurta konceptuale urë mes 'shfarosjen e hebrenjve', dhe në blerjen e 'vendbanimeve' drejtuar luftës kundër Rusisë".<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1936.'' 1998, S. 325.</ref> Në këtë ideologjike Bazë, duhet të [[Evropa lindore|Europës Lindore]] deri në [[Malet Urale|Urals]] "si plotësues dhe të vendbanimit në hapësirë" për nacional-socialiste gjermane të Rajhut me forcë hapur.<ref>Rolf-Dieter Müller: ''Der Zweite Weltkrieg.''</ref> hitlerit Lebensraum ideja ishte një referencë për Karl Haushofer e teorive të gjeopolitike të outbid ju, por me pushtimin e Evropës Lindore primar luftës synon të partisë Naziste dhe mjetet për të përhershëm ekonomik të vetë-mjaftueshmërinë dhe hegjemoninë e Gjermanisë në një tërësisht të reformuar [[Evropa|Evropës]] u rrit.<ref>Birgit Kletzin: ''Europa aus Rasse und Raum.''</ref> Nga hitlerit racizmit u pasua nga zhvlerësim të gjitha "të Dobët" si inferiore për jetën pa të drejtën e jetës: "më të Fortë e ka për të mbizotërojë, dhe më të Dobët që të bashkojë, vetë madhësia e të sakrifikojë."<ref name="Adolf Hitler: Mein Kampf. " /> Për pamjen e jashtme, vlerësoi [[Sllavët]] si një "race inferiore", të Shteteve të arsimit të paaftë për të dhe, për këtë arsye, në të ardhmen më të larta të cilësisë Gjermanët për të dominuar.<ref>Othmar Plöckinger: ''Geschichte eines Buches'', München 2011, S.&nbsp;14, [https://books.google.de/books?id=eds8UjoXGOcC&pg=PA14#v=onepage eingeschränkte Vorschau]&#x20;in der Google-Buchsuche.</ref> brenda, ai i pyeti për sterilizimin e detyruar të prodhimit të drejtë për të trashëguar sëmundje, njeriut edukate , dhe euthanasia.<ref>Horst Möller, Udo Wengst: ''Einführung in die Zeitgeschichte.''</ref> Kështu që ai tha në Nuremberg NSDAP partisë konferencë në vitin 1929: "Do të Gjermanisë çdo vit, një Milion fëmijëve dhe 700,000 për 800,000 të më të dobtëve është eliminuar, atëherë ajo do të në fund të rezultojë ndoshta edhe një forcë të rritur."<ref>Hans-Walter Schmuhl: ''Rassenhygiene, Nationalsozialismus, Euthanasie. ''</ref> Këto ide të shkojnë për përfaqësuesit gjerman, racore higjienës, të tilla si Alfred Ploetz dhe Wilhelm Schallmayer .<ref>Leopold Pammer: ''Hitler und seine Vorbilder.''</ref> ata ishin kryesisht që lidhen me personat me aftësi të kufizuara. Hitleri e idesë së "Alien", "Asocial" ose "të Shthurur" ishte gjithashtu në ''Tim betejë'' blank grupe, të tilla si "Egjiptian" (që do të thotë: [[Romët]] dhe yenish),<ref>Wolfgang Wippermann: ''Auserwählte Opfer? ''</ref> Homo seksual<ref>Till Bastian: ''Homosexuelle im Dritten Reich.''</ref> dhe të Krishterë pacifists , të tilla si Bibla e dijetarëve, Hitleri, si një idealist i humbur dhe, prandaj, politikisht të rrezikshme denier e nevojshme luftë për Mbijetesë zhvlerësuar.<ref>Ernst Willi Hansen, Gerhard Schreiber, Bernd Wegner: ''Politischer Wandel, organisierte Gewalt und nationale Sicherheit: Beiträge zur neueren Geschichte Deutschlands und Frankreichs. ''</ref> si të 1933, vra nga kombëtare e socialistëve, shumë nga anëtarët e këtyre grupeve. Kundër demokracisë, ndarjes së pushteteve, parlamentarizëm dhe pluralizmi vazhdoi Hitleri pakufizuar udhëheqësit e parimit: çdo pushtet në parti dhe shteti duhet të jetë i një jo të zgjedhur, vetëm nga acclamation konfirmuar "udhëheqësit e popullit" jashtë. Kjo duhet të jetë vartësi udhëheqës nivel, të emërojë, dhe kjo, nga ana, tjetër nivel më të ulët. Përkatëse "ndjekësit" duhet verbërisht dhe unquestioningly binden. Këta udhëheqës ideja ishte që nga viti 1800, moderne [[nacionalizmi]] u shfaq, dhe që nga viti 1900 si një dëshirë e madhe për një "njerëzit e Perandorit" ose një autoritar, warlike Kancelari i Rajhut, si [[Otto von Bismarck]] në anti-demokratike duke e përbashkët e pronës. Hitleri ishte në Linz si një kult të Georg von Schönerer takuar në Vjenë efektin e anti-Semite njerëzit flasin për Karl Lueger e përjetuar, ai tani si model i "njerëzve tribune", vuri në dukje. Udhëheqësi parim përgjigjej për paramilitare organizimin e NSDAP.<ref name="Adolf Hitler: Mein Kampf. " /> Ai pohoi rolin e leader duke filluar në nëntor, 1922, pasi Musolini e suksesshëm të marsit në Romë, dhe mori lidhur "kultin e liderit" dhe një voluntaristic të kuptuarit e politikës nga fashizmit Italian.<ref>Kurt Bauer: ''Nationalsozialismus: Ursprünge, Anfänge, Aufstieg und Fall.''</ref> Prandaj, ai pretendonte, e kishte ideologjia e tij në Vjenë deri më 1913, si një [[Autodidaktizmi|vetë-mësohet,]] fituar, dhe këtë "granit Fondacioni" e veprimeve të tij, sepse atëherë vështirë që të ndryshohet.<ref name="Adolf Hitler: Mein Kampf. " /> Schönerer dhe Lueger kishte sy për "Hebre pyetje" hapur dhe e mësoi atë se Judenjtë në të gjitha variantet si njerëz të huaj për të shikoni në, por përmes tyre Kërkimore kanë identitetin e Marxism dhe [[Jahudizmi|Judaizmi,]] dhe, siç e tij të pavetëdijshëm të urrejtjes për të 1909, me një "besimi" është i ngjeshur.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889 bis 1945.'' 2009, S. 58&nbsp;f.</ref> Hitleri ishte [[Kisha Katolike Romake|Katolik]] dhe besonin në një Perëndi personal, ai është konsideruar si "i Plotfuqishëm" ose "Zot" i referuar si në historinë e efektshme Fuqinë e mendjes. Ai kishte popullit gjerman krijuar për të sundojë mbi Kombet nuk është e destinuar dhe për individët si ai, udhëheqësit e saj janë të zgjedhur. Kështu që ai u dha biblike zgjedhjeve të popullit të Izraelit për [[Gjermanët]] , dhe të integruar atë në raciste botë të parë të nacional socializmit. Për këtë është kërkuar në politikë vetëm dhe totali i vlefshmërisë.<ref>Anton Grabner-Haider, Peter Strasser: ''Hitlers mythische Religion. ''</ref> Sipas NSDAP-program, i cili është një organizatë jo-denominacioneve "pozitive Krishterimit" kundër "Hebre-materialiste shpirtin", në kuadër të "Etikës morale dhe ndjenja e racës Gjermane," u përgjigj pozitivisht, dhe i shpjegoi Hitleri politike anti-Semitizmi të vullnetit [[Perëndia|të Perëndisë]] , dhe për të bartëse e tij: "Pra, unë mendoj se sot, në kuptimin e Krijuesit të Plotfuqishëm për të vepruar: Nga unë më i Judenjve mbrojtje, Unë jam duke luftuar për punën e Zotit." Kjo "shpengim, anti-Semitizmi," ai e mbajti derisa tij [[Vetëvrasja|vetëvrasje]] do të mbetet e pandryshuar në të dhe të zgjedhur atë përsëri dhe përsëri si thelbi i tij i të menduarit.<ref>Saul Friedländer: ''Das Dritte Reich und die Juden.''</ref> Nga Dështimi i "Los von Rom"lëvizja e Schonerer në përfundimin: nacional socializmit kishte të dyja kishat e mëdha dhe Mësimet e tyre si "një Mbështetje të vlefshme për ekzistencën e popullit tonë," të respektojnë, të mbrojnë dhe sektare në politikat e partive për të luftuar. Besimtarët, Protestantët dhe Katolikët të mund pa konfliktet e ndërgjegjes në të partisë Naziste të përfshira. Schonerer luftën kundër Kishës, e kanë shpirtin e popullit me përbuzje, dhe është taktikisht gabuar; si Lueger e Judenjve e misionit, në vend të një zgjidhje për "jetën pyetja e njerëzimit".<ref name="Adolf Hitler: Mein Kampf. " /> Si një ndikim pas 1918, ai vlerësoi vetëm Gottfried Feder.<ref>Elisabeth Kraus: ''Die Universität München im Dritten Reich: Aufsätze Teil II.''</ref> Për shkak të Hitleri, pothuajse të gjitha idetë e tij nga anti-Semitizmi, sociale Darwinism dhe pseudo-shkencore Biologism të shekullit të 19. dhe 20. Në shekullin e mori përsipër, ideologjia e tij dhe rritja e tij më tepër se sa përjashtim, por më tepër si një pjesë dhe pasojë e këtyre rrymave.<ref>z.</ref> Kështu ishte ekuacioni e social Demokratëve, Marxists, dhe hebrenjve në [[Perandoria Austro-Hungareze|Austro-Hungarisë]] në rastin e një të Krishterë-shoqërore, kombëtare gjermane dhe çeke kombëtare e socialistëve, që 1870s, të zakonshme.<ref name="ReferenceA" /> Shumë prej individuale motivet e tij fillim të ligjëratave, të tilla si të dyshuar nomadism , Judenjtë e tyre të dyshuar pamundësia e artit, kulturës dhe shtet formimin e mori Hitleri e bëri shumë të reja shkrimet e gjermane anti-Semites, ai 1919/20 nga Mynih kombëtare e socialistëve Fridrih Krohn huazuar. Në mesin e tyre ishin H. Naudh (''Hebrenjtë dhe të shtetit gjerman'', 12. Edicioni, 1891), Eugen Dühring (''Hebre pyetje si çështja e racës, karakter'', 5. Edicioni 1901), Theodor Fritsch (''Doracak për çifutët pyetje'', 27. Edicioni 1910), Hjuston, Howard Chamberlain (''themelet e shekullit të 19.&#x20;Shekulli'', 1912), Ludwig Wilser (''Gjermanët'', 1913), Adolf vërtetë goja (''ligji i Nomadism dhe e sotme sundimin e Judenjve'', Mynih, 1919) dhe Përkthimi gjermanisht i protokollet e pleqve të Sionit, të Ludwig Müller von Hausen botuar më 1919.<ref>Reginald H. Phelps (Hrsg.</ref> adolfi "protokollet", të tilla si në frontin e tij, në pranverë të<ref>Othmar Plöckinger: ''Geschichte eines Buches'', München 2011, S.&nbsp;18, [https://books.google.de/books?id=eds8UjoXGOcC&pg=PA18#v=onepage eingeschränkte Vorschau]&#x20;in der Google-Buchsuche.</ref> si dëshmi për pohimin "Hebre bota e konspiracionit".<ref>Wolfgang Wippermann: ''Rassenwahn und Teufelsglaube.''</ref> Vëllimin e parë e ''lufta Ime'' ishte nga 1925 në vitin 1932, rreth 300,000 Herë të shitur, dhe me anë të shumë komente në publik konflikteve është e njohur gjerësisht.<ref>Othmar Plöckinger: ''Geschichte eines Buches'', München 2011, S.&nbsp;4, 240, [https://books.google.de/books?id=eds8UjoXGOcC&pg=PA4#v=onepage eingeschränkte Vorschau]&#x20;in der Google-Buchsuche.</ref> kanë qenë, megjithatë, pothuajse vetëm hitlerit huaj – dhe-partisë qëllime politike, jo garën e tij teori.<ref>Othmar Plöckinger: ''Geschichte eines Buches'', München 2011, S. 543.</ref> Gati asnjë nga politikanë udhëheqës të vendeve të huaja lexuar librin.<ref>Rainer F. Schmidt: ''Die Außenpolitik des Dritten Reiches 1933–1939.''</ref> në vitin 1926, botuar vëllimi i dytë ''kombëtar Të lëvizjes socialiste'' çuar në Hitleri idetë për politikë të jashtme, detyrë, dhe strukturën e NSDAP në më shumë detaje, por ishte ende më pak të respektuara. Hitleri i Dytë i librit të vitit 1928 led të tij anti-Semitizmi, racizmit dhe të popullsisë politikës planet më të afërt, por ka mbetur i pabotuar. Nacional socialistëve të ekspozuar sa më të sforcuar, hipokritë, theksoi politike kundërshtarët e kontradiktave të hitlerit racore ideale për paraqitjen e tij. Si cituar nga Fritz Gerlich në gazetë Katolike '', rruga E drejtë'' , në vitin 1932, një "raporti" të "diskriminimit racor hygienist" Max von Gruber e 1923 ("fytyrën dhe kokën e keqe garë, mongrel ...") dhe mbërritën në bazë të racës kriteret e Hans F. K. Günther , Hitleri i përkasin një "ostisch-mongol racore përzierje".<ref>Zitiert nach Tobias Ronge: ''Das Bild des Herrschers in Malerei und Grafik des Nationalsozialismus: Eine Untersuchung zur Ikonografie von Führer- und Funktionärsbildern im Dritten Reich.''</ref> Gerlich ishte kryesisht për shkak të këtij kritika, në vitin 1934, vranë. Kritikat e Hitleri adhurimit dhe ideologjinë Naziste jetuar pas 1933, si një rrezik për jetën pëshpëritje të një shaka : "Flokëverdhë si Hitleri, i gjatë si Goebbels, të pakta si Geringu dhe si të dëlirë si Röhm."<ref>Zitiert nach Tobias Ronge: ''Das Bild des Herrschers in Malerei und Grafik des Nationalsozialismus: Eine Untersuchung zur Ikonografie von Führer- und Funktionärsbildern im Dritten Reich.'' 2011, S.&nbsp;242, [https://books.google.de/books?id=bw7N5B0d00cC&pg=PA242#v=onepage eingeschränkte Vorschau]&#x20;in der Google-Buchsuche.</ref> === Formacioni i parë dhe sukseset e partisë Naziste === [[Skeda:Hitlerplakat27.02.25.jpg|parapamje|Ftesë për një takim në Mynih bürgerbräu Keller më 27. shkurt, në vitin 1925, një ditë pas ri-themelimin e NSDAP]] Në 4. janar 1925, Hitleri premtuar Bavarisë Ministri-Presidenti Heinrich të mbajtur, ai do vetëm të politikës ligjore dhe qeverisë në luftën kundër komunizmit për të ndihmuar. Pastaj ngriti Hero, NSDAP ndaluar 16. shkurt, në vitin 1925. Me një editorial në ''Völkischer Beobachter'' , e themeluar Hitleri në 26. shkurt, partisë Naziste nën udhëheqjen e tij. Saj partiake Qendrore, regjistrimi do të mund kontrolli, ata kishin të gjithë e mëparshme të anëtarëve, anëtari i ri kartë IDENTITETI për të aplikuar për të. Në të njëjtën kohë, ai bëri thirrje për Unitetin e lëvizjes kombëtare në luftën kundër Judaizmi dhe Marxism, por jo në Bavaria të fortë Katolicizmin. Kështu përjashtuar, ai kundër Ludendorff, që Kryetari i nacional socialiste lirinë e lëvizjes në 12. shkurt dhe zgjidhjen e tyre të iniciuara. Hitleri e pa që, gjatë NSDAP ndalim, të shkaktuara konkurruese fraksione të grupeve të madhe gjermane, e njerëzve të komunitetit, "pala gjermane", "Völkisch-Sociale bllokut" dhe të popullit gjerman lirinë e partisë , por në NSDAP ndodhur. E SA e kishin vetëm si një ndihmëse fuqi në NSDAP, jo si një të veçantë para-organizatë ushtarake, në mënyrë që Ernst Röhm e udhëheqjes.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1945.'' 2009, S. 182&nbsp;f.</ref> Hitleri tani e kishte një nga Jakob Werlin huazuar zi Mercedes, një Shofer dhe një trup roje, me të cilën ai ka për performancat e tij shkoi. Ai e drejtoi këtë tani, në çdo Detaj nga koha e mbërritjes së tij, të regjistruar këtë ngjarje të hapësirës, kryetarit të platformës së tij të veshjeve për qëllim efekt, zgjodhi të tij, fjalët dhe Shprehjet e fytyrës të përsëriten. Në mbledhjet e partisë, ai kishte veshur një kafe Uniforme me një swastika fashë, një rrip, rrip lëkure mbi kofshën e djathtë, dhe gjuri i lartë çizme lëkure. Në frontin e një audience te madhe, ai kishte veshur një kostum të zi me këmishë të bardhë dhe kravatë, "në qoftë se ajo u duk e arsyeshme, […] një më pak luftarak, respektableren Hitleri show".<ref name="ReferenceC" /> e tij shpesh-e veshur kostum blu, pantallona lëkure, shi pallto, ndjeva kapelën dhe veshjen e-rrëmbej ai dukej si një "njeri i çuditshëm Gangster". Në kohë e lirë ai mbante strapless tradicional Bavarez Lederhosen. Në verë ai shmanget ajo, në një kostum banje për t'u parë, jo për tallje.<ref name="ReferenceC" /> E hitlerit operacioni është i suksesshëm fillimisht Gjermani-gjerë zgjerimin e NSDAP me formimin e reja lokale dhe grupet rajonale, për të cilën ai ishte "Gauleiter" ishte caktuar. Rajonale të folurit të ndalimeve të personave me aftësi të kuzuara në këtë punë. Ai emërohet Gregor Strasser , në mars 1925, me themelimin e NSDAP në Veri dhe në Perëndim të Gjermanisë. Strasser isha atje deri në shtator të vitit 1925, një parti krahun e kundërt të Hitleri Mynih selinë e partisë socialiste më të qëllimeve, sociale revolucionare sigurisht, dhe një politikë të jashtme të bashkëpunimit me Bashkimin Sovjetik përkrahur. Target grup për të hartuar një të re partia e programit të kërkuar një vend të reformës, shpronësimin e aksioneve në kompani dhe pjesëmarrjen e NSDAP në peticion Princi i shpronësimit. Hitleri le të parë të grantit, por fitoi grupi i synuar pasuesit e Joseph Goebbels si një mbështetës i tij i klasës dhe udhëheqjen e tij. Në shkurt të vitin 1926 ai përdoret kundër grupit të synuar krahun e refuzimit të reja draftin e programit, dhe kështu kërkesën e një Princi të shpronësimit, si një Formë e "Hebre shfrytëzimit të sistemit[s]". Hitleri tha: "çdo diskutim i partisë program (1920).<ref name="Volker Ullrich: Adolf Hitler.">Volker Ullrich: ''Adolf Hitler.''</ref> Në verën e vitin 1926 udhëhequr NSDAP, Hitleri përshëndetje , dhe e bëri Hitleri kult Qendror funksion.<ref>Ian Kershaw: ''Führer und Hitlerkult.''</ref> Hitleri i dominuar nga partia në atë kohë, e ngjashme me atë që nga 1933, nga grindjet dhe rivaliteti, të parë e lejuar, dhe pastaj të vendimit. Kështu ishte personale besnikëria ndaj "udhëheqësi" është i rëndësishëm për impaktin që një funksionar të partisë, dhe Hitleri ishte në të partisë Naziste pothuajse të paprekshëm.<ref name="ReferenceC" /> [[Skeda:Bundesarchiv Bild 102-13774, Adolf Hitler.jpg|majtas|parapamje|Hitleri është paraqitur si një folës në Studio të tij fotograf Heinrich Hoffmann. Propaganda post kartë nga gusht, 1927]] Pasi që e ligjshmërisë së tij, premtimi, Hitleri donte të mundë të demokracisë e tyre me armë dhe dëmtojnë atë. Partisë Naziste duhet të jetë në parlamentet e të lëvizur në, pa ka konstruktive. Përveç kësaj, duhet SA, me parakalime spektakolare, rrugë betejat dhe trazirat vëmendjen publike ndaj partisë dhe liderit të saj për të gjeneruar dhe në të njëjtën kohë, dobësia e sistemit demokratik të zbulojë. Kjo u bazua në të partisë Naziste të krejtësisht të metodave të reja të reklamimit dhe në Masë të bindjes (→ NS-Propagandë). Themelore për suksesin e hitlerit në masë efektive retorikë. Ai do të merret me çështjet politike në një bazë të rregullt dhe në mënyrë të veçantë të "fajësojnë nëntor kriminelët e 1918", "tuaj stab në shpinë", "Bolshevik rrezik", "turp e Versajit", "parlamentare çmenduri" dhe rrënja e gjithë të këqijave për të folur për të: "Judenjtë". Me Ruhr të fushatës dhe broshura '', Në mënyrë që të rritet përsëri'' ai u përpoq, me mbështetjen e Ruhr të industrisë për të fituar. Në Reichstag zgjedhjet e vitit 1928 mbetur në NSDAP, me 2.6 për qind të votave, megjithatë, "një i mitur, madje edhe nëse, sipas të fortë fraksione të partisë".<ref>Hagen Schulze: ''Weimar. ''</ref> E stabilizuar kushtet ekonomike dhe të vazhdueshme ekonomike boom ("Artë të njëzetat") e ofruara radikale palët në vitin 1929 e vështirë se çdo qasjet e tyre për Agjitacion. Në vitin 1929 NSDAP dhe DNVP së bashku iniciuar një referendum kundër Rinj Plan, i shquar dëmshpërblimet çështjet në mes të Gjermanisë dhe të saj ish-kundërshtarët në luftë rregullat duhet të jenë të dështuar. Por Hitleri dhe partia e tij mori në shtetin zgjedhjet në Thuringia në vjeshtë të vitit 1929 për herë të parë ishte një mbështetje të konsiderueshme në nacionalist-konservator borgjezi. Shtyp Perandoria e DNVP Kryetari Alfred Hugenberg mbështetur Hitleri, tani e tutje, sepse ai është në të, dhe NSDAP steerable do të thotë pa gjermane, forcat kombëtare në një masë bazë të të ndihmojë. Si rezultat i 1929 fillimi i krizës globale ekonomike shpërtheu në Gjermani më 27. mars, 1930, në Weimar të koalicionit. E Rajhut Kancelari Herman Müller (SPD), një demokratike Reichstag shumicë të pasur, dhe të parë presidencial në Kabinetin e Heinrich Brüning (qendra) e ndoqën Reichstag zgjedhjet e 1930: Ajo rriti partisë Naziste votën e tyre të ndarë në 18.3 për qind e tyre Reichstag vendeve nga 12 deri në 107 deputetë. Kështu ajo ishte aq e dytë më të fortë në parti, një relevante të pushtetit faktor në gjermanisht politikë. Në Ulm Reichswehr procesin Hitleri u betua si dëshmitar i mbrojtjes në 25. Në shtator 1930, ai ishte duke shkuar tek e tij "idealiste qëllimet, nën asnjë rrethanë, të paligjshme do të thotë që të përpiqet për" dhe partia shokët, mos e ndiqni këtë kërkesë, të mbajtur, të përjashtuar. Pastaj ai kërcënoi: "Nëse lëvizja jonë është në tuaj betejën ligjore, një gjermane gjykata shtetërore do të vijë; dhe nëntor 1918, është e tij të shlyerjes dhe drejton do të rrokulliset."<ref>Gerhard Schulz: ''Aufstieg des Nationalsozialismus. ''</ref> Në seancë dëshmitar zbuluar avokat Hans Litten në 1931, Hitleri ende Nazist Propagandë për një rrënimit të dhunshëm të lejuara, dhe kështu e ligjshmërisë së tij janë të thyer. Hitleri ishte për shkak të mia betim, shfaqet.<ref>Knut Bergbauer, Sabine Fröhlich, Stefanie Schüler-Springorum: ''Denkmalsfigur: Biographische Annäherung an Hans Litten 1903–1938.''</ref> edhe Pse prova të mjaftueshme për atë për të regjistruar, procedura ishte e rrëmbeu dhe e vendosur.<ref>Klaus Wallbaum: ''Der Überläufer: Rudolf Diels (1900–1957) – der erste Gestapo-Chef des Hitler-Regimes.''</ref> Ndërkohë, u përpoq për Kancelari Brüning, Hitleri, për të bashkëpunuar për të lëvizur dhe i ka ofruar atij një pjesëmarrje në Qeveri, sapo ai, Brüning, e dëmshpërblimeve çështja është zgjidhur. Hitleri nuk pranoi, kështu që Brüning e tij të pakicave Kabinetit të SPD, të mund të tolerojë.<ref>Philipp Heyde: ''Das Ende der Reparationen. ''</ref> === Rruga për të mposhtur === [[Skeda:Bundesarchiv Bild 102-13355, Berlin, Reichspräsidentenwahl, Wahlwerbung.jpg|parapamje|Kandidati postera në frontin e një Berlinit votimit në 2. Ditën e zgjedhjeve, 10. prill 1932:<br /> Hindenburg, Hitleri, Thälmann, përsëri Thälmann, Hindenburg dhe Hitleri]] Që nga 1931, u Rajhut Presidenti Hindenburg e nënshkrimit listat dhe shënimet për hitlerit Rajhut chancellorship "mbytur".<ref>Gerhard Schulz: ''Zwischen Demokratie und Diktatur. ''</ref> Ai e ftoi Hitleri dhe [[Hermann Goering|Herman Göring]] për të parë bisedën në 10. Në tetor 1931, një ditë para takimit të "Harzburg Para". Sipas Hitleri biographer Konrad Heiden, Hitleri mbajtur në monologje, në vend të Hindenburg është përgjigje në pyetje. Kjo pastaj duhet të ketë thënë, "Bohem trupor" (Hindenburg mistook Austriak Braunau, me çeke qytetin e Broumov) "Ministri".<ref name="Konrad Heiden: Adolf Hitler. " /> Hitleri i impresionuar me të, dhe e bindur për atë por nuk e tij të Përshtatshmërisë për Kancelari zyra.<ref>Wolfram Pyta: ''Hindenburg. ''</ref> Në krizën e vitit 1932, kishte konservatore politikan Franz von Papen, Kurt von Schleicher, Alfred Hugenberg, dhe Oskar von Hindenburg të ndryshme me qëllime personale, pjesa me, pjesërisht kundër njëri-tjetrit në Hindenburg. Ata të gjithë donin të Weimar demokracisë nga një autoritar formë e qeverisë për të zëvendësuar që dallim nga Hitleri dhe partinë e tij, por së pari, si një "plebeian". Pasi ajo ka pak mbështetje në popullsinë e mori, e konsideruar si dhe mbështetur NSDAP ose një nga krahët e saj, gjithnjë e më shumë, si projekte të kërkuar një masë bazë, dhe u ul në Hindenburg për fuqinë e pjesëmarrjes së tyre. [[Skeda:Stimmzettel zur Reichspräsidentenwahl 1932.jpg|parapamje|2. Zgjedhjet për Rajhun Presidenti]] Në zgjedhjet presidenciale të 1932 kundër Hindenburg të konkurrojnë, kishte me Hitlerin, pasi që 30. prill 1925 vëndeve pa shtet ,<ref>Othmar Plöckinger: ''Geschichte eines Buches'', München 2011, S. 74.</ref> në bazë të §&nbsp;1 të ''Rajhut dhe kombësisë'' një qytetar i një shteti Federal dhe kështu në gjuhën gjermane (shih natyralizimi i Adolf Hitleri). Si për tradhëti, i Dënuar ai aspironte në pajtim me nenin 14 të ''Perandorisë dhe nacionalitetit ligji'' të jetë e mundur "të punësimit në mënyrë direkte ose indirekte të shtetit të shërbimit", "për një të huaj, si natyralizim […]" ishte e pritshme shqetësimet e një shteti Federal kundër tij naturalisation të merren me të. Pas disa përpjekjeve të pasuksesshme, e emëroi atë Ministër i brendshëm në e lirë të shtetit të Brunswick , Dietrich Klagges (NSDAP) më 25 maj. shkurt, 1932, tri ditë pas shpalljes e kandidaturës së tij, Braunschweig, anëtar i kantonale të qeverisë.<ref>Ingo von Münch: ''Die deutsche Staatsangehörigkeit. ''</ref> Hitleri u bashkua saj të synuar shërbimit, por kurrë nuk e morën një të polarizuar për fushatën elektorale dhe, më pas kërkoi të pacaktuar lënë për të ardhmen e tij "politike lufton". Ajo ishte si Kancelari i Rajhut në 16. shkurt, 1933 nga Brunswick shtetit të shërbimit të shkarkohet.<ref>Rudolf Morsey: [http://www.ifz-muenchen.de/heftarchiv/1960_4_4_morsey.pdf ''Hitler als Braunschweigischer Regierungsrat''].</ref> Hindenburg marrë në votimin e dytë, më 10. prill 1932, 53, Hitleri 36.8 për qind të votave. Shumë SPD votuesit kishin në këshillën e brüning për Hindenburg si "më të vogël nga dy të Këqijat" kanë votuar, për të hitlerit fitore dhe në fund të Weimar demokracisë, për të parandaluar. Ri-zgjedhur faleminderit 29. Mund të emëruar Franz von Papen si e re Kancelari dhe tretur e Reichstag.<ref>Heinrich August Winkler: ''Der lange Weg nach Westen,'' Band 1.</ref> Partisë Naziste mori avantazhin e të gjitha në vitin 1932, dhënë për vendin dhe të pasur në zgjedhjet e vazhdueshme Agjitacion. Hitleri dedikuar Opera këngëtarja Pali Devrient si një zë trajner dhe fushatës shoku<ref>Werner Maser (Hrsg.</ref> , dhe ishte nga prilli deri në nëntor, 1932, për 148 shkallë të gjerë mitingjet, mizë-në, një mesatare prej 20,000 deri 30,000 njerëz morën pjesë. E Propagandës Naziste organizuan atë se klasave, ''nxjerrës i shpëtimit'' ("Hitleri mbi Gjermani"). Ai ka qenë në popullsinë e njohur se çdo kandidat tjetër para tij. Në rastin e provokuese mitingjet e partisë Naziste, u vranë në këtë fushatë zgjedhore, dhjetëra njerëz me forcë. "Altona Përgjakshme E Diel" (17. korrik) është rreth bot e Papen e qeverisë në rastin e Kushtetutës, sipas Ekzekutive e Presidentit të qeverisë rajonale të Prusia , nga një dekret për të shitur (Prusia rrahur, 20. korrik).<ref>Michael Wildt: ''Geschichte des Nationalsozialismus.''</ref> Në Reichstag zgjedhjet e korrik 1932 e NSDAP 37.3 për qind si më të fortë në parti. Hitleri pretendonte Kancelari zyra. Në pjesën e dytë Reichstag seancë në 12 shtator. shtator shkaktuar një Hindenburg e Reichstag si rezultat i trazirave të saj emergjente rregullore. Në Reichstag zgjedhjeve të nëntorit 1932, e NSDAP, pavarësisht nga humbja e votave 33.1 për qind, përsëri të fortë të palës; të partisë Komuniste të fituar ulëse, në mënyrë që demokratike palët nuk kanë shumicën parlamentare. Pastaj erdhi von Papen mbrapa dhe mundi Hindenburg në frontin e tij me dekret të diktatorit të emërojë. Shumë thirri në vend të Hitleri si Kancelari, duke përfshirë kombëtare konservatore biznesmen me ndihmën e Hjalmar Schacht organizuar industriale të dhëna.<ref>Axel Schildt: [http://www.stmuk.bayern.de/blz/web/100083/100083kapitel10.pdf ''Das Kabinett Kurt von Schleicher''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070129020741/http://www.stmuk.bayern.de/blz/web/100083/100083kapitel10.pdf |date=29 janar 2007 }} (PDF; 1.1&nbsp;MB).</ref> Kjo "nacional-konservatore forcave në ekonomi, ushtarake dhe e burokracisë," aspironte të "autoritar (monarkist) transformimin e shtetit", "të përhershëm të eliminimit të KPD, SPD dhe sindikatat", "heqja e taksës dhe mirëqenies sociale barrën e ekonomisë", "i shpejtë Tejkalimin e Versajit Traktatit" dhe "përmirësuar". Ata besonin se qëllimet e tyre vetëm me mbështetjen e nacional socialiste lëvizje popullore për të arritur jashtë për të. Për padëshiruar pjesë e hitlerit program (udhëheqësit e diktaturës në vend të një monarki, marrja në konsideratë e punës interesat) donte të këtyre elitave përmes "inkuadrim" e Polonisë dhe "taming" e tij politikë për të dobësuar. Kjo iu shfaq atyre për të Papen si një përshtatshme Aleanca partnere, sepse ai është "besim të plotë e Hindenburg kishte dhe i Vetmi në situatë të ishte e tij të mosbesimit të Hitleri për të shpërndarë".<ref name="Sturm2003"><span class="cite">Reinhard Sturm:&#x20;[http://www.bpb.de/izpb/55973/zerstoerung-der-demokratie-1930-1933 ''Zerstörung der Demokratie 1930–1933.'']&#x20;</span></ref> Iniciativën e tyre të 19. nëntor fillimisht kishte asnjë sukses. Hitleri kishte një kritikë e kapitalizmit në të partisë Naziste në fillim, anti-Semitizmi është vartëse, sipas të cilit vetëm Judenjve ekonomike mjerimin e shkaktuar. Hitleri në fjalimin e para në industrinë e Klubit në Düsseldorf vlerësoi fillimin e 1932, roli i elitave ekonomike dhe theksoi kundër votuesve të krahut të majtë palët: E popullit gjerman nuk mund të mbijetojnë për aq kohë sa ajo është gjysma e "pronës si vjedhja" e kishte konsideruar. Megjithatë, financuar partisë Naziste provuar në pjesën më të madhe nga anëtar kontribute dhe taksa e hyrjes në rastin e të folurit të ngjarjeve. Pas Hitleri deri në fund të vitin 1932 të ketë marrëdhënie të mira me komunitetin e biznesit të fituar dhe se shqetësimet e tyre kundër Nazi ekonomike program kryesisht eliminuar kishin mbështetur në shkallë të gjerë të industrisë, rritja e partisë Naziste në pune pikë të boshtit ose i politikave ekonomike Departamenti i NSDAP, sidomos nga "përfaqësues të biznesit nga të dytë dhe të tretë anëtare e hekurit dhe çelikut industria,"<ref>Hans-Ulrich Thamer: ''Verführung und Gewalt. ''</ref> dhe më vonë Aryanization profiteers, por edhe bankierët, dhe të mëdha fermerëve: ata u përpoqën të sjellin një të ardhme Nazist e politikave ekonomike", me të Lulëzojë e ekonomisë private në linjë", në mënyrë që "të Tregtisë dhe industrisë mund të bashkohen".<ref>Schreiben Hjalmar Schachts an Hitler vom 12.</ref> [[Skeda:Bundesarchiv Bild 183-H28422, Reichskabinett Adolf Hitler.jpg|parapamje|''"Kabineti Të Hitleri"&#x20;'':<br /> Kombëtare e socialistëve, Hitleri, Göring dhe Frick (2. Seri, 4. e l.), "përshtatur" nga konservator i Ministrave (të vjetra Rajhut Chancellery,<br /> 30. janar 1933)]] Për të shmangur rrezikun e një lufte civile dhe e një mundur të mposhtur nga ushtria gjermane kundër forcave paramilitare e SA dhe KPD, emërohet Hindenburg Kurt von Schleicher në 3. Në dhjetor të Kancelari i Rajhut. Kjo ishte nën von Papen, e Rajhut Ministri i mbrojtjes, dhe mori atë që duket të jetë një punë miqësore normat.<ref>Gerhard Schulz: ''Von Brüning zu Hitler. ''</ref> Schleicher provuar, partisë Naziste nga një tërthor front-wheel-strategji-per-shtylla:<ref>Axel Schildt: ''Das Kabinett Kurt von Schleicher.''</ref> Gregor Strasser ishte gati për të Schleicher propozim të pjesëmarrjes në Qeveri, Zëvendës-Kancelari të jetë dhe në mënyrë që Hitleri për të lëvizur në. Kjo vazhdoi tij, rolin e udhëheqjes në NSDAP dhe kërkesën Chancellery në dhjetor, 1932, në lot dhe kërcënimet për vetëvrasje.<ref>Joachim Fest: ''Adolf Hitler. ''</ref> Kjo ishte Hindenburg e konservatore Këshilltar me përpjekje, partisë Naziste në qeveri për të marrë pjesë, pa Hitleri e Chancellery të pranoj, ka dështuar. Në Vend Takimi për Hitleri në shtëpinë e bankier Schröder në 4. janar 1933 është konsideruar si "e lindjes së Rajhut të tretë", "shkakësore të drejtpërdrejtë ngjarjeve pasuese në 30. janar" hapi:<ref name="Joachim Fest: Hitler. " /> Nga Hitleri, von Papen Zëvendës-chancellorship, pushtimi i klasike ministritë kombëtare gjermane dhe e drejta e ofruar, në rastin e të gjitha prezantimeve të Kancelari, Rajhut Presidenti, i pranishëm në të, ai është i fituar pëlqimin e tij.<ref>Karl Dietrich Bracher, Gerhard Schulz, Wolfgang Sauer: ''Die nationalsozialistische Machtergreifung: Studien zur Errichtung des totalitären Herrschaftssystems in Deutschland 1933/34.'' 2.</ref> Von Papen dhe Hugenberg besuar, Hitleri, si Kancelari në një konservator të Ministrave të dominohet nga qeveria e "inkuadrim" dhe "të buta".<ref>Günther Schulz: ''Geschäft mit Wort und Meinung: Medienunternehmer seit dem 18.&nbsp;''</ref> e tyre në Aleancë me Hitleri izoluar Schleicher e qeverisë, nacional socialiste e udhëhequr pasur shtet Federal në mbrojtjen e doganave të konfliktit midis bujqësisë dhe eksportit të industrisë nën trysni shtesë.<ref>Axel Schildt: ''Das Kabinett Kurt von Schleicher.''</ref> E NSDAP ishte në Landtag zgjedhjeve në Lippe 1933 (15. janar), me 39.5 % të votave (100,000 persona me të drejtë vote) më të fortë në parti, dhe pa kërkesën e tyre për udhëheqje.<ref>Axel Schildt: ''Das Kabinett Kurt von Schleicher.''</ref> Si një abuzim të ndihmave për të Evropës Lindore gjithashtu, Hindenburg e reputacionit të kërcënuar, të vënë shoku i tij Elard von Oldenburg-Januschau , personalisht, për hitlerit chancellorship, të cilit Kabineti ai ishte mbuluar-up e një skandali është pritur. Gjithashtu fitoi Hitleri më 22. Në janar, Oskar von Hindenburg me kërcënime të Ofrohet si një mbështetës. Kjo hequr fundit rezervat e Rajhut Presidenti kundër emërimit të tij.<ref>Karl-Dietrich Bracher: ''Die Auflösung der Weimarer Republik. ''</ref> Si një Përgjithësi Werner von Blomberg, me premtimin e një të re Rajhut Ministri i mbrojtjes të jetë, për hitlerit qeveria ishte e fituar, humbur Schleicher, të mbyllura mbështetjen e ushtrisë dhe tani ishte plotësisht i izoluar dhe i paaftë për të vepruar.<ref>Axel Schildt: ''Das Kabinett Kurt von Schleicher.''</ref> Si Hindenburg kërkesën për zgjedhje të reja, refuzoi, ai u largua në 28. janar 1933. Hitleri, von Papen dhe Hugenberg kishte, ndërkohë, një Kabinetit dakord. Kjo bëri të mundur që Hitleri e emërimit si Kancelari i Rajhut.<ref>Wolfram Pyta: ''Die Weimarer Republik.''</ref> == Rregull para luftës së Dytë botërore (1933–1939) == [[Skeda:Bundesarchiv Bild 146-1990-048-29A, Adolf Hitler retouched.jpg|parapamje|Adolf Hitleri, 1936, në Rajhun Chancellery]] === Vendosja e diktaturës === 30. Në janar të vitit 1933, emërohet Hindenburg është antikushtetues, së pari, Blomberg, e re Reichswehr Ministri, si NSDAP në Berlin, grusht shteti nano.<ref>Axel Schildt: ''Das Kabinett Kurt von Schleicher.''</ref> pastaj betuar ai Hitleri dhe pjesës tjetër të Kabinetit dhe për të lejuar atë që kërkohet zgjidhja e Reichstag, një i ri e zgjedhjeve për të lejuar. Kaq desha të Hindenburg, të marrëveshjes politike të arritur me palët për të drejtën në një kombëtare gjermane të dominuar nga qeveria e koalicionit. Në përputhje me rrethanat, përfshirë pothuajse të gjithë Ministrat e Kabinetit Hitleri për DNVP. Partisë Naziste të përfshira, përveç Hitleri vetëm Wilhelm Frick , Rajhut Ministria e punëve të brendshme, megjithatë, një kyç të portofolit.<ref name="Sturm2003" /> Përveç kësaj, të kontrolluara [[Hermann Goering|nga Herman Göring]] si "Rajhun e Komisionerit për Prussian Ministria e punëve të brendshme" policia në më të madh të shtetit gjerman. Pra, ishte partisë Naziste politikës së brendshme.<ref>Richard J. Evans: ''The Coming of the Third Reich.''</ref> Hitleri është tashmë në Rajhun Chancellery, tha: "Asnjë Fuqi në botë është për mua gjithnjë përsëri jetojnë këtu."<ref>Wolfgang Niess: ''Machtergreifung 33.''</ref> para zgjedhjeve ai shkoi për demokraci përmes emergjente rregulloret dhe ndryshime në Kushtetutë për të eliminuar atë. E fundit justifikim për të dhënë atë me [[Historia e Berlinit|Reichstag zjarri]] 27. shkurt, Regjimit Nazist se ata janë në fillim karakterin e një Komunist i kryengritjes. Hitleri e Iniciativës, Frick hartuar dhe qeveria njëzëri ka miratuar "dekreti i Rajhut Presidenti për mbrojtjen e të popullit gjerman" dhe "dekretin e Rajhut Presidenti për mbrojtjen e popullit dhe të shtetit" erdhi me Hindenburg e nënshkruar tashmë në faqen 28. shkurt. Ata të ngritur e lirinë e tubimit, lirinë e shtypit dhe fshehtësia e korrespondencës dhe e lejuar për arrestimet arbitrare, për të gjithë kohën e nacional socializmit. E Reichstag zjarr dekret themeluar shteti i përjashtim që deri në vitin 1945, nuk ka më të ngritur. Prandaj, është konsideruar si aktuale "Kartës kushtetuese së Rajhut të tretë".<ref>Michael P. Hensle, ’’Die Verrechtlichung des Unrechts.</ref> Në vijim të fushatës zgjedhore, e hitlerit Regjimit pasur shumë kundërshtarë, sidomos Komunistë, të trembur, arrestim, apo vrasje. Megjithatë devijuar partisë Naziste dhe DNVP në Reichstag zgjedhjeve në maj 5. Në mars , ndryshimet e Kushtetutës nga të nevojshme dy të tretat e votave. E ashtuquajtura dita e Potsdam, nga Reichstag të hapur në 21. mars, i organizuar nga ana e partisë Naziste dhe kombëtare gjermane, marrëveshja e tyre nën udhëheqësi i tyre, Hindenburg. E mundësuar aktin e 23. Në mars të vinte vetëm përmes masive rrugën terrorit, të paligjshme Kuvendit për përjashtimin e të gjithë KPD dhe disa të SPD anëtar i Parlamentit dhe si rezultat anulimin e KPD mandateve. Ajo e lejuar e Regjimit për katër vitet e para, ligjeve në të ardhmen, për të miratuar. Kështu, hiqet e Reichstag në rolin e tij si një ligjvënësi ([[Legjislatura|parlamenti]]), duke e lënë atë të qeverisë (Ekzekutiv) dhe ishte larguar dhe zëvendësuar me Rajhun Presidenti. Kjo mundësoi hitlerit diktaturës dhe të njëjtin qark të shtetit dhe të shoqërisë.<ref>Jörg Biesemann: ''Das Ermächtigungsgesetz als Grundlage der Gesetzgebung im nationalsozialistischen Staat: ein Beitrag zur Stellung des Gesetzes in der Verfassungsgeschichte 1919–1945.''</ref> NS-Regjimi është i ndezur 2. Në maj, pas mund ditë festa e një dite më parë, të lirë sindikatat, i themeluar në vend të kësaj, më 10. maj, gjermane të punës në front, të ndaluara në 22. qershor, SPD, të cilit deputetët nuk janë vetëm kundër mundësimit të veprojë votuan ishin të detyruar të 5. Në korrik, vetë-shpërbërjen e partive të tjera dhe bëri NSDAP në 1. dhjetor 1933 me ligj për të siguruar unitetin e partisë dhe të shtetit, vetëm i shtetit parti. Në këtë proces "kishte efektin e presionit nga 'poshtë'" dhe Hitleri "Iniciativës personale".<ref name="ReferenceC" /> [[Skeda:Ja dem Fuehrer.jpg|majtas|parapamje|Një lidhje e kreut të shtetit të Perandorisë gjermane në shekullin e 19-të. gusht 1934]] 30. qershor 1934 Hitleri urdhëroi nën pretekstin e një të dyshuar, i Ernst Röhm e propozuar grusht shteti, vrasjen e 150 në 200 mundshme apo të vërtetë konkurrentët dhe rivalët brenda dhe jashtë partisë Naziste. Kabineti legalizuar vrasjet e 3. korrik 1934, dhe shtetit të vetë-mbrojtjes ligji,<ref>[https://de.wikisource.org/wiki/Staatsnotwehrgesetz ''Gesetz über Maßnahmen der Staatsnotwehr'' vom 3.]</ref> , si "një ndikim më të lartë dhe vendin e vet e pabesë sulmet".<ref>Lothar Gruchmann: ''Justiz im Dritten Reich 1933–1940: Anpassung und Unterwerfung in der Ära Gürtner.''</ref> ) Më 13. korrik 1934, Hitleri u premtoi Rajhut, përsëri, ju mbetet vetëm armët e laureatit të shtetit. [[Skeda:Reichsparteitagnov1935.jpg|parapamje|Hitleri në Paradë në Nuremberg kryesore të tregut në rastin e Rajhut të partisë ditë në shtator, 1935]] Për 1. Në gusht 1934, kur vdekja e Hindenburg në sytë e Bashkuara të Kabinetit të Rajhut Presidenti me ligj vendim nga Kancelari zyra dhe transferohen tek "e mëparshme fuqitë e Rajhut Presidentit të Führer dhe Kancelari i Rajhut Adolf Hitleri". Në të njëjtën ditë, u dha Blomberg, pa Hitleri kërkoi të njohur, pas vdekjes së Hindenburg, ushtarët e Wehrmacht të ri komandant i përgjithshëm nuk kuptojnë anglisht.<ref name="Volker Ullrich: Adolf Hitler." /> deri më Tani, të gjithë ishin ushtarë në Weimar betuar në Kushtetutë. Në 2. gusht, Hindenburg e vdekjes, të caktuar nga Hitleri në një dekret të lëshuar për të në të ardhmen "në zyrtare dhe jo-zyrtare të trafikut-si-zakonisht" me këtë dyfishtë titullin, adresën, sepse titulli "President" me Hindenburg e emrin është me "lidhura ngushtë me njëra tjetrën".<ref>Frank Bajohr: [http://www.1000dokumente.de/pdf/dok_0242_fue_de.pdf ''Gesetz über das Staatsoberhaupt des Deutschen Reichs und Erlaß des Reichskanzlers zum Vollzug des Gesetzes über das Staatsoberhaupt des Deutschen Reichs vom 1. '']</ref> zyrat e Shoqatës u përgjigj pozitivisht në 19. gusht në referendum në kreun e shtetit gjerman Perandorisë 89.9% të votave valide. Megjithatë, i zhgënjyer nga rezultati i votave Nazist udhëheqja, sepse ajo nuk është aq mbresëlënëse poshtë ishte, si ju vënë atë, në pamje të hapur të presionit dhe Manipulimit të pritshëm.<ref name="ReferenceC" /> Mbledhjet e kabinetit të humbur gjithnjë e më shumë rëndësi. Në vitin 1935, Ministri dymbëdhjetë herë, në vitin 1937, gjashtë ishin në 5. shkurt 1938 për të kaluar kohë së bashku.<ref name="ReferenceC" /> Deri në 1935 ishte Hitleri në një mënyrë të arsyeshme të rregullt plan ditor në Rajhun Chancellery: në mëngjes, duke filluar në orën 10 të mëngjesit, takime me Hans Heinrich Lammers, Meissner, Walther Funk, dhe të ndryshme të Ministrave, kanë drekë rreth 13 ose 14 ora, në mbrëmje, takime me ushtarake ose për politikë të jashtme këshilltarë, ose, më mirë, me Albert Speer rreth projekteve. Gradualisht i dha rrugën për Hitleri, kjo fikse e rutinës ditore, dhe nursed mbrapa ish Bohemstilit të jetës. Aq i komplikuar, ai e tij aide-de-kampime atë si [[Kreu i shtetit|kreun e shtetit]] të vendimeve. Ministrat (përveç për Goebbels dhe Speer) janë dhënë jo më shumë qasje në Hitleri, nëse ju nuk keni një kontakt të aide-de-kampi kishte, me sa joformale, Fuqi e fituar.<ref name="ReferenceC" /> === Zgjerimi i Hitlerkults === Në vitin 1933, Hitleri kult si një masë fenomen, pritjet e popullatës dhe Propagandës Naziste punuar.<ref>Ian Kershaw: ''Der Hitler-Mythos. ''</ref> hitlerit shtetit ishte që nga fillimi, "shumë të personalizuar": Ai nuk kishte asnjë të zyrës politike , të tilla si [[Josif Visarionoviç Stalini|Josef: për t'u vendosur]], jo një Këshill lufte, dhe nuk ka Großrat si Musolini.<ref name="Ian Kershaw: Das Ende. ">Ian Kershaw: ''Das Ende. ''</ref> Ai gjithashtu nuk e Këshillit rajonal ose pala e Senatit si një kundër-peshë për të, dhe të zëvendësohet Kabinetit pas ajo nuk është më takuar. Hitleri kishte përshëndetur ishte në vitin 1933 për zyrtarët për detyrë të bërë, dhe një pjesë të madhe të popullsisë, janë miratuar vullnetarisht. Hitleri e politikës ishte takuar me të në një Pjesë të madhe të popullsisë në rritje pëlqimin. E vërtetë apo e dukshme sukseset e regjimit – eliminimin e [[Papunësia|në masë të papunësisë]], Tejkalimin e Traktatit të Versajit dhe të brendshme politike, konsolidimi dhe, më vonë, i pari fitoret spektakolare në fillim të luftës së Dytë botërore – shkroi Propagandës Naziste Hitleri i vetëm. Këtë e zgjatur e kultit të liderit nga partia në funksion të një kult kombëtar, dhe të forcohet hitlerit Qëndrimin kundër konservatore të elitave dhe të huaj.<ref>Hans-Ulrich Wehler: ''Deutsche Gesellschaftsgeschichte. ''</ref> [[Skeda:Gau-Odernheim-Hitler-Urkunde.jpg|parapamje|Si një nga vendet e para të dhënë për komunën e Gau-odernheim Hitleri më 25. Në maj të vitin 1932, një vit e gjysmë para qeverisë marrjes nën kontroll të tyre qytetare nderi, në vitin 2007, ka qenë e tërhequr.]] [[Skeda:You Are Nothing-Your Nation Is Everything - Plate with Sign for Adolf Hitler Street - Military Museum - Dresden - Germany.jpg|parapamje|Propaganda pjesë në ushtarake-Muzeu historik i Bundeswehr në [[Drezdeni|Drezden]]]] Mungesa e kritikës e adolfi për më tej Zgjerimin e një [[Nazizmi|''udhëheqësi të shtetit'']]. Kjo ishte në vitin 1939, në fund të tij, sa të gjithë oficerët dhe ushtarët personale Führereid kishte për të dhënë.<ref>Timothy Snyder: ''Bloodlands: Europa zwischen Hitler und Stalin.''</ref> Nazist ligjore doktrina legjitimuar nga [[E drejta kushtetuese|një ligj kushtetues,]] me pa të drejtë idenë e një matshme udhëzues për hir të njëjtë.<ref>Ian Kershaw: ''Führer und Hitlerkult.''</ref> që nga viti 1934 si "Führer dhe Kancelari i Rajhut", ishte titulli i "lider" nga 1941 vetëm Hitleri të rezervuara. Kështu, gjermane Cornelia Schmitz-Berning, termi gradualisht të duhur emrat e të zhvilluar.<ref>Cornelia Schmitz-Berning: ''Vokabular des Nationalsozialismus.''</ref> Hitleri kishte kult ishte në gjermanisht përditshme të jetës, për shembull, duke e riemërtimin e shumë rrugëve dhe shesheve pas Hitleri,<ref>[https://web.archive.org/web/20121010030824/http://www2.bonn.de/stadtmuseum/inhalte/objektbeschreibung_hitlerschild.htm ''Ehemaliges Straßenschild „Adolf-Hitler-Straße“: Emailleschild aus dem Jahre 1933'', StadtMuseum Bonn](Mementovom 10.</ref> nga transferimin e nderit shtetësinë, një Adolf-Hitleri-Koog si një model për shtetin e gjakut dhe tokës-ideologjia,<ref>Lars Amenda (Dithmarsche Landeszeitung, 29.</ref> fshat "Hitleri oaks" dhe "Hitleri Linden", komercialisht të tregtohet Hitleri imazhet, nga viti 1937 e tutje, gjithashtu shteti vulën postare serinë dhe numrin e vizitorëve në pjesën e sipërme kripë malit. Ky përkushtim tejkaluar kulti i Bismarck, nga larg. Kritik bashkëmoshatarëve ajo ishte duke u bërë gjithnjë e më e vështirë të ndahen.<ref name="ReferenceC" /> Hitleri nënshkroi me emrin e tij, nga rreth 1937 nga dhënia e titullit, Adolf-Hitleri-shkollë në Nazi-elita shkolla.<ref>Barbara Feller, Wolfgang Feller: ''Die Adolf-Hitler-Schulen. ''</ref> I erdhi të gjerë në fushat e shoqërisë, vullnetarizmit: Si të nxitura nga industria gjermane me Adolf Hitleri donacion i ekonominë gjermane nga 1. Në qershor 1933 kombëtare rindërtim" deri në vitin 1945, me rreth 700 milionë Reichsmarks për NSDAP, e përdor për të cilën Hitleri e lirë për të vendosur. Për këtë ai e themeluar në vitin 1937, "Adolf-Hitleri-faleminderit", vjetore donacion prej gjysmë Milion Reichsmarks "për veçanërisht meriton, të të varfërit e partisë shokët".<ref>Zitiert nach Cornelia Schmitz-Berning: ''Vokabular des Nationalsozialismus.''</ref> Hitleri ishte qytetar nderi i shumë gjermane qytete, disa të privuar atë të nderit të shtetësisë, pas vdekjes së tij ose e shpalli atë në një fund. Hitleri kishte kult është historianët si shenjë dalluese e një "karizmatik dominimit", burokratike raste nuk zëvendësohet, por arched, dhe aq shpesh konfliktit të kompetencës ndërmjet hierarkisë partiake dhe shtetërore të aparatit të krijuar. Rivaliteti Naziste autoritetet, në gara të anticipatory Kapjen e "Udhëheqës të Shteteve," kam hyrë, i nevojshëm, në anën tjetër, më shumë dhe më autoritative vendimet politike të Polonisë. Kjo, megjithatë, shumë konflikte të nxjerrë për reputacionin e tij si për jetën e përditshme konfliktet, të përhershme, të pagabueshëm, gjeniu është vetëm sundimtar të mos dëmtojë, dhe ka kontribuar për erozionin e funksionimit të administratës shtetërore.<ref>Ian Kershaw: ''Führer und Hitlerkult.''</ref> Me rritjen e Hitleri-mit ra në të njëjtën kohë, Reputacioni i NSDAP.<ref>Martin Broszat: ''Zur Einführung: Probleme der Hitler-Forschung.''</ref> Pas lidhjes së Austrisë gjermane, Rajhut dhe zgjedhjet e para të "më të madh gjerman Reichstag" në 10. Në prill të 1938, me 99.1 % miratimin ishte Prestigjin e diktatorit të edhe një herë të rritur, dhe në bazë të Konsensusit të mbretërimit të tij ndoshta kurrë nuk do të ishte më e madhe.<ref name="Volker Ullrich: Adolf Hitler." /> sulmin mbi [[Polonia|Poloni]] ishte në gjuhën gjermane nuk popullore. Kershaw, arriti hitlerit popullaritet pas fitimtare "Blitzkrieg" kundër Francës, një i ri kulmin, u nis, në vitin 1941, vetëm gradualisht mbrapa dhe u rrëzua vetëm pas [[Beteja e Stalingradit|disfatës në Stalingrad]] në vitin 1943.<ref>Ian Kershaw: ''Der Hitler-Mythos. ''</ref> Götz Aly , nga ana tjetër, të përfunduara në vitin 2006, new treguesit, njëra prej të cilave ai ka realizuar një projekt kërkimor që hitlerit popullaritet edhe para polak fushatës fuqishëm ka rënë, sipas Perëndim fushatë në vitin 1940, vështirë të mbulohen, dhe sulmi në Rusi ra me shpejtësi.<ref>Götz Aly (Hrsg.</ref> === Në jetën Private === [[Skeda:Bundesarchiv B 145 Bild-F051673-0059, Adolf Hitler und Eva Braun auf dem Berghof.jpg|parapamje|Eva Braun dhe Adolf Hitleri në Berghof në Obersalzberg, 14. qershor 1942]] Në një bisedë personale me Hitlerin si "lider" në stil. {{Anchor|Pseudonym Wolf}} Miq të ngushtë janë që në lidhje me 1921, dhe e [[Pseudonimi]]t "Ujku",<ref>Jonathan Carr: ''Der Wagner-Clan.''</ref> për [[Etimologjia|etimologjinë]] e tij të parë emrin Adolf, prirje kundër.<ref>James H. McRandle: ''The Track of the Wolf: Essays on National Socialism and its Leader, Adolf Hitler.''</ref> Në luftë e kishte Hitleri, disa nga udhëheqësit e selinë e pastaj të caktojë. Midis vitin 1926 dhe 1931, përgjigjej për atë mbi një bazë konfidenciale me të , Maria Reiter, në një festë të vetët, por në rënie të tyre Ehewunsch. Në vitin 1928, ai kishte në Berchtesgadener Qarkut të sipërme kripë mal, një vend shtëpinë me qira e tij gjysmë-motra Angela Raubal dhe dy vajzave , Anxhela (zan. Geli) dhe Elfriede lëvizur në. Në vitin 1929, ai i la të tij gjysmë-mbesa Geli e tij në Mynih apartament të lëvizur dhe për të detyruar ata të kenë një marrëdhënie dashurie tij me Shofer, Emil Mauricepër të ndaluar. 19. Në shtator 1931 ishte armën e tij gjenden shtënë; vetëvrasja ishte pranuar. Hitleri mori avantazhin e kjo vetë-përfaqësimit të partisë miq: Ai donte të në të ardhmen, vetëm unselfishly për Mirëqenien e popullit gjerman.<ref name="Volker Ullrich: Adolf Hitler." /> Që nga viti janar 1932, erdhi thashethemet që Hitleri me [[Eva Braun]], një punonjës i fotografin e tij Heinrich Hoffmann, një lidhje intime. Një martesë me të, ai nuk pranoi. Në rrjedhën e vitit, të bëra disa vetëvrasjes. Pastaj ai shkoi në një më të qëndrueshme marrëdhëniet me tokat e tij, të cilën ai, por deri në vdekjen e tij në Publik si një sekret i mbajtur.<ref>Heike B. Görtemaker: ''Eva Braun: Leben mit Hitler.''</ref> Hitleri ishte që nga rinia e tij, një organizatë jo-duhanpirës dhe nuk piu alkool, dhe më vonë dhe jo kafe dhe çaj të zi. Nga 1932 ai hëngri nga frika e një kanceri në stomak vegjetarian. Kjo dietë zakon ai mbajti si Kancelari i Rajhut dhe trajtuar ato në monologje të para e më të afërt rimorkio rrethin si një mjet për të nacional socialiste e politikës shëndetësore pas luftës.<ref name="K1069" /> Që nga lufta e Parë botërore, i pëlqente, dhe e mbajti hitlerit qentë.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1945.'' 2009, S. 76 und 164.</ref> Shpesh ai kishte me të e tij gjermane bari Blondi në frontin e idilike peisazhet e përshkruajnë tij private pohuar dashuria e Kafshëve dhe të natyrës për të treguar se gjermane identifikimi për të lejuar, dhe i përhapur nga dëshira për harmoni mes udhëheqës dhe të Udhëhequr për të vepruar.<ref>Saul Friedländer: ''Kitsch und Tod: Der Widerschein des Nazismus.'' (1986) Fischer, Frankfurt am Main 2007, ISBN 3-596-17968-8, S. 118; Marcel Atze: ''„Unser Hitler“. ''</ref> Hitleri refuzuar për universitetet, profesorët ("Profaxe") dhe ka themeluar shkencën, nga jeta e gjatë dhe për të fituar njohuri të hollësishme auto-didactically. Ai mund të lexoni informacion në Detaje të përhershme për të mbërthyer dhe të thurura, në qoftë se keni nevojë për të, pa treguesit e origjinës në Fjalime, biseda apo monologje për ju se sa idetë tuaja.<ref name="Brigitte Hamann: Hitlers Wien." /> Ai e kishte 16,000 për tre private bibliotekat shpërndarë libra, nga të cilat rreth 1,200 do të jepet. Rreth gjysma e tyre janë të përdorim ushtarak letërsisë, rreth dhjetë për qind kanë të drejtat e esotericism, [[Okultizmi|okulte]], dhe gjermanisht nacionaliste dhe anti-Semite tema të përmbajtjes. Vetëm disa vepra i përkasin letërsisë, duke përfshirë edicionet e dramat [[William Shakespeare|e William Shakespeare]], të tilla si ''Jul Cezari'' dhe ''[[Hamleti]]''. Për një listë të Starnberger të shihni një mjek i dhëmbëve dhe anëtar i Thule-Gesellschaft Fridrih Krohn, biblioteka e të cilit është kryesisht një folkish shkrimet e Polonisë, gjatë viteve 1919 në vitin 1921, të përdorura, të huazohet Hitleri kishte një numër të ndryshme të punimeve të Leopold von Ranke raportet e Revolucionit rus, veprat e Montesquieu, [[Zhan Zhak Ruso|Ruso]], [[Immanuel Kant|Kanti]], [[Arthur Schopenhauer|Schopenhauer]] , dhe Oswald Spengler, e fundit por jo më pak anti-Semite shkrimet e Houston Stewart Chamberlain, Henry Ford, Anton Drexler, Gottfried Feder dhe Dietrich Eckart. Gjatë burgimit në Landsberg për Hitleri me [[Karl Marx|Karl Marksi]], [[Friedrich Nietzsche]], Heinrich von Treitschke dhe [[Otto von Bismarck]] . Markimi dhe marzhës, shënimet për të treguar hitlerit lexojnë sa më shumë libra.<ref>Timothy W. Ryback: ''Hitler’s Private Library. ''</ref> Ai zotëruar asnjë gjuhë të huaj, përveç një pakice [[Gjuha frënge|franceze]] që nga e saj Linzer reale të shkollës kohë.<ref name="ReferenceC" /> huaj shtypni raportet që ai kishte nga shefi i tij përkthyes , Paul Otto Schmidt përkthyer. 1. Mund të 1920-5. tetor 1929, jetoi me Hitlerin në Munih në thiersch Strasse 41 në lagjen e Lehel. Në vitin 1929, ai u vendos në një 9-apartament dhomë në rrethin e Bogenhausen, Prinzregent hapësirë 16. Sot ndërtesa është shtëpia e një polici të inspektimit. Apartamenti ishte perdorur nga Hitleri duke filluar në vitin 1934, vështirë se përdoren, ishte ende e saj zyrtare të regjistruar adresa. Hitleri bleu në verën e vitit 1933 në ''shtëpinë Wachenfeld'' në Obersalzberg në Berchtesgaden dhe le të pronës deri në mes të 1936 "Berghof".<ref>Institut für Zeitgeschichte München-Berlin: [http://www.obersalzberg.de/12.html ''Der Obersalzberg als Ort der Zeitgeschichte.''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161014075901/http://www.obersalzberg.de/12.html |date=14 tetor 2016 }}</ref> === Persekutimi === Pas rrugën e terrorit të SA në Weimar Republikës, në fillim filloi me hitlerit rritet në pushtet, sistematik, të dhunshme përndjekje politike të kundërshtarëve të NSDAP nën sloganin e "Revolucionit kombëtar". Pra, le SA në janar, 1933, kamp të ngritur. Shteti e Paraburgimit, keqtrajtim dhe vrasje të përmbushen për "Reichstag zjarr rregulloren" 28. shkurt 1933 në Komunistët, [[Sozialdemokratische Partei Deutschlands|socialdemokratët]], pacifists, dëshmitarët e Jehovait, konservatore, Nazist kundërshtarët dhe të tjera gjermane, kritika të shprehura, apo atë reziston (→ anëtarët e rezistencës), dhe, mbi të gjitha, Judenjtë. Në vitet në vijim, persekutimin e ndryshme, grupet e Krishtera, me aftësi të kufizuara, homoseksualët, gjoja Antisociale dhe "të huaj të edukuar" e zgjatur. Hitleri nuk kishte asnjë "master plan" për shtetin "Hebre politikës",<ref name="Wehler658">Hans-Ulrich Wehler: ''Deutsche Gesellschaftsgeschichte, Band 4.''</ref> , por përgjigjur shpesh në afat të shkurtër për presionin e partisë Naziste anëtarët<ref>Martin Broszat: [http://www.ifz-muenchen.de/heftarchiv/1970_4_4_broszat.pdf ''Soziale Motivation und Führer-Bindung des Nationalsozialismus.'']</ref> me nismat ligjore. E tyre të dukshme qëllimi ishte NSDAP program, të shkruar përjashtimin dhe dëbimin e gjermane Judenjve. Hitleri përgatitur "Çifut për të bojkotuar" nga 1. prill 1933, direkt para, por jo si Iniciator dhe organizator. Ai e ka këshilluar 7. prill, të miratuar ''ligjin për rivendosjen e profesionale të shërbimit civil'' (për përjashtimin e "jo-Aryan" nëpunësi civil), dhe vendosur nga parasysh kushtet politike për më shumë se version të moderuar.<ref>Saul Friedländer: ''Nachdenken über den Holocaust.''</ref> më Pas, përfshirë edhe të shumë shoqatave profesionale e Judenjve. Kjo u pasua nga shumë të tjera, jo-shtetërore përjashtim hapa. Hitleri ishte tashmë në 1933 sistematik [[Geto|ghettoization]] e Judenjve dhe hapësinor përjashtim: ata duhet të jenë "nga të gjitha Profesionet […], të mbyllur në një territor, ku ajo duruar […], ndërsa popullit gjerman është shikuar se si për të marrë e kafshëve të egra në kërkim në".<ref name="Wehler658" /> Në Nuremberg ligjet e 1935, gjermanisht Judenjtë e të drejtave të shtetësisë, të tërhiqet, dhe "martesat e përziera" dhe marrëdhëniet seksuale mes Judenjve dhe jo-hebrenjve si "raca defilement" me një burg apo paraburgim në shtëpinë e kërcënuar nga Terrori, nga baza e kësaj partie, nisur dhe ata duhet të jenë të kënaqur. Hitleri e përgatiti atë muaj më parë, kështu që ai në Rajhun Kongresin e partisë në gusht çështje të tjera. Ai theksoi kufizim në "plot Judenjve" në projekt-ligj vetëm para shpalljes në 15 maj. shtator.<ref>Saul Friedländer: ''Nachdenken über den Holocaust.''</ref> Përndjekja e Judenjve u realizua në vitin 1936, për shkak të verës dhe [[Lojërat olimpike dimërore 1936|të Dimrit Olimpike]] dhe 1937 në Sfond. Por, kur Hitleri në 9. nëntor 1938 e vdekjes së njeriut që kishte qenë shtënë Ambasada Sekretari Ernst Eduard nga Rath mësuar, ai të konsultohet menjëherë me Goebbels, dhe të autorizuar prej tij, me vrasjen si një pretekst për të tashmë i planifikuar Gjermani-gjerë Kristallnacht pogroms për të shfrytëzuar. Këtu janë qindra e hebrenjve të vrara, dhjetëra mijëra njerëz në Kampet e përqendrimit, të internuar dhe të shpronësuar, dhe mijëra sinagoga dhe Hebre varrezat e shkatërruar.<ref>Hans-Jürgen Döscher: ''„Reichskristallnacht“. ''</ref> Presidenti AMERIKAN [[Franklin D. Roosevelt]] mprehur tonin drejt Gjermanisë.<ref>Christoph Strupp: ''Beobachtungen in der Diktatur. ''</ref> Hitleri i dha tjera "Hebre politikës", Herman Göring, Heinrich Himmler dhe Reinhard Heydrich. Këto banda janë "spontan" të pakontrolluara në rrugë terrorit nga Judenjtë ligjit si Kriminelë, të trajtuar, dhe për "Judenjtë pendimi" për dëmtimin e nëntorit pogroms e ardhjes. Hitleri tha në një, por edhe në veçanti Reichstag fjalim në gjashtë-vjetorin e tij të përurimit më 30. janar 1939: === Politika === [[Skeda:Bundesarchiv Bild 146-1992-019-20A, Reichsautobahn, Hitler beim 1. Spatenstich.jpg|parapamje|Hitleri në ceremoni të përurimit 23 maj. shtator 1933 e thënë të jetë e para autostradë]] Hitleri ishte një organizuan ceremoni të përurimit 23 maj. shtator 1933, në mënyrë të rreme si shpikësi dhe planifikuesi i mbretërisë autostrada , dhe i quajtur Zgjerimin e tyre si "Hitleri i programit" për eliminimin e të masë të papunësisë për të përhapur. Në fakt, ishin dy rrugë para 1933 ndërtuar dhe më shumë janë të planifikuara. Ndërtimi në NS kohë të punësuarit, më së shumti vetëm me dhjetëra mijëra, deri në një maksimum prej 125,000 punëtorëve, solli në për të Punuar për paga të ulëta, të detyruar dhe në rast të refuzimit në Kampet e përqendrimit ishin të burgosur. Programi në vitin 1941 ka qenë për shkak të rimëkëmbjes së punëtorëve për luftë të shërbimit të papërfunduar të vendosur. Hitleri është premtimi i një masë të mobilitetit mbetur të paplotësuara zgjidh. Megjithatë, klishe pas vitit 1945, ai mori papunësisë, me ndërtimin e autostradës deri në vitin 1938, me sukses të eliminohen.<ref name="SPON-948366">Erhard Schütz, Eckhard Gruber: ''Mythos Reichsautobahn. ''</ref> Hitleri planifikuar që nga viti 1933, Berlin deri në 1950, si "kryeqyteti i Perandorisë Gjermane gjerman Kombit", krejtësisht të rimodeloj dhe në "Germania" për të riemërtuar. Për ta bërë këtë, ai emëruar Albert Speer në vitin 1937 për "inspektori i Përgjithshëm, për revidimin e Rajhut të kapitalit". Shtizë projektuar në rrjedhën e Germania planet për të në Publik modest, duke i dhënë Hitleri një gjigant "udhëheqësi i Palace" në fund të zbavitje. E planifikuara me ndërtesa monumentale ishte në vitin 1939, e Re Rajhut Chancellery ishte e përfunduar.<ref>Hubert Faensen: ''Hightech für Hitler. ''</ref> qytetit nga një unazë rrugore dhe e rrethuar nga dy drejtë, kryqëzimin-të lirë, të gjerë, për Marshime të përshtatshme rrugët e kaluar. Ndërtimi i një tuneli të kalojë nën Veri-Jug aksin ishte në vitin 1939 filloi, por në vitin 1942, për shkak të mungesës së Materialeve në luftë të vendosur.<ref name="SPON-947915"><span class="cite">Micha Richter:&#x20;[http://www.spiegel.de/einestages/hitlers-gescheiterte-bauplaene-a-947915.html ''Hitlers gescheiterte Baupläne: Kein Licht am Ende des Tunnels.'']&#x20;</span></ref> Hitleri kishte "të shkëlqyer Ndërtues" e partisë Naziste tubim bazë në Nuremberg për të shpenzuar dhe të brumosur me idetë e tij, skica, dhe për të Vizituar në planifikimin, i bekuar në të vërtetë, por zakonisht vetëm me nismat e tjera Nazist Organeve.<ref>Eckart Dietzfelbinger, Gerhard Liedtke: ''Nürnberg – Ort der Massen: Das Reichsparteitagsgelände. ''</ref> === Kisha e politikës === Sipas fuqisë së taktike afirmimin e Krishterimit ishte Hitleri përfaqësues i [[Neopaganizmi|Neuheidentums]] të tilla si Artur Dinter në vitin 1928, NSDAP përjashtohet, dhe [[Alfred Rosenberg]] në vitin 1930, të detyruar të jetë anti-Kishës libër '', mitin e shekullit të 20-të. Xx'' si një private të parë për të shënuar. Në të njëjtën kohë, ai kishte planifikuar Sprovat e partisë Naziste të anëtarëve të miratuar Krishterimin për të Nazist racore ideologji të lidhur. Për të themeluar këtë në vitin 1932, Kisha partia e gjermane të Krishterët (DC).<ref>Christoph Strohm: ''Die Kirchen im Dritten Reich.''</ref> Hitleri i parë i qeverisë deklaratat (1. shkurt, 23. mars 1933) theksoi se ai ishte duke shkuar për të Krishtërimit "si Bazë të të gjithë tonë moralit" mbrojtur "të thellë e brendshme religjionit", e cila do të lejojë që qeveria e kontratave të të dy kishave përmbahen në shkollë dhe edukimi, nivel të arsyeshëm të ndikimit, "Bolshevism" dhe ateist organizatat e luftës dhe marrëdhëniet miqësore me [[Vatikani]]t të vazhdojë të zgjerohet. Big kishat janë "faktorët më të rëndësishëm për ruajtjen e nacionalitetit tonë". Për këtë, ju duhet të jetë në luftën kundër "materialist botëror të parë" dhe krijimin e "njerëzve të komunitetit" për të marrë pjesë.<ref>Friedrich Zipfel: ''Publikationen der Forschungsgruppe Berliner Widerstand beim Senator für Inneres in Berlin Band I: Kirchenkampf in Deutschland 1933–1945.''</ref> Ai përfundoi me [[Ati ynë|atin tonë,]] stilin e lutja liturgjike formula dhe me "Amen". Gjatë orkestruar "ditën e Potsdam" (21. mars), ai ishte në gjendje të lidhë në Prussian shtetit traditën e Kishës, dhe të shpërndarë në të njëjtën kohë, Katolike frikën e një të re "kultura e luftës".<ref>Christoph Strohm: ''Die Kirchen im Dritten Reich.''</ref> Për shkak të kësaj shënjestër Nazist Propagandën e tyre anti-Traditës demokratike, të dy u përgjigj në favor të mëdha të kishave, heqja e demokracisë. Katolike parti e qendrës , Ludwig Kaas rënë dakord për të më 23. mars aktivizimin akt. Gjermane Katolike peshkopët ngriti 1931 deklaruar papajtueshmëria e Krishterimit dhe nacional socializmit në 28. mars në dhe të lejuara Katolikë bashkuar partisë Naziste.<ref>Hubert Wolf: ''Papst und Teufel: Die Archive des Vatikan und das Dritte Reich.'' 2.</ref> shumica e kishave Protestante mirëpritur kombëtare të kthehet", dhe e bëri intercessions për ditëlindjen e hitlerit-e kap, pa viktima Naziste politika e dhunës për të përmendur.<ref>Christoph Strohm: ''Die Kirchen im Dritten Reich.''</ref> Deri në 20. korrik ishte Hitleri me Vatikanit, një Rajhut concordat , pasi modeli i Traktati Lateran Musolini e vitit 1929. Ajo tha: "veprimtaria politike e klerikëve Katolike dhe partitë, dhe për të siguruar ekzistencën e doktrinën Katolike, denominacioneve të shkollave, një thjesht fetare, bamirëse, dhe cultic shoqatat dhe klubet. Përcaktimit të saktë ishte, për shkak të vetë-shpërbërjen e qendrës së partisë, (5. korrik) për të shpejtë përfundimin e kontratës zbatohen.<ref>Hubert Wolf: ''Papst und Teufel: Die Archive des Vatikan und das Dritte Reich.''</ref> Në një sekret të Protokollit shtesë, ranë dakord për të Hitleri me peshkopët një ushtarak baritore kujdesin e kontratës, në qoftë se Gjermania conscription për të ri-futur.<ref>Fritz Fischer: ''Hitler war kein Betriebsunfall: Aufsätze.''</ref> Të gjitha Protestante në vend, lidhja e kisha në një "Rajhun e Kishës", të thirrur për të Polonisë në 25 maj. prill, Lindje Prussian Ushtarake chaplain , Ludwig Müller (DC) "përfaqësues i Autorizuar" për Protestante Punëve dhe të emëruar në 24. qershor – gusht hunter të shtetit "Komisioneri" për gjendjen e kishave në Prusia. Hunter zëvendësuar të gjithë udhëheqësit e Kishës, kundër Abuzimeve të qeverisë protestuan, me DC përfaqësues. Pas protestave të dhunshme dhe një Hindenburg-Takime të ndërmjetësuara mori Hitleri hunter të veprimeve. Në 11. korrik formuar gjermane e Kishës Ungjillore (DEK) të angazhuar për të Kishës zgjedhjet në 23 korrik. korrik. Në prag courted Hitleri në radio file për DC, atëherë menaxhimin e shumica e kishave Protestante fituar.<ref>Christoph Strohm: ''Die Kirchen im Dritten Reich.''</ref> Pas thirrjes protokollet e dëshmitarëve refuzuar hitlerit Krishterimit, megjithatë, në korrik të vitit 1933 si një "Çifut mashtrim". "Gjermane Krishtërimi" është cramp dhe Iluzion. Ju vetëm mund të jetë ose i Krishterë ose një gjerman. Të tij, Avokim për DC ishte, prandaj, vetëm e bën të motivuara politikisht.<ref>Kurt Dietrich Schmidt: ''Einführung in die Geschichte des Kirchenkampfes in der nationalsozialistischen Zeit.'' 2.</ref> Në 5. shtator e zgjodhi DC Müller si Rajhut Peshkopi , dhe e udhëhequr nga Prusia të Aryan para-grafiku analog të ligjit, të Krishterëve Hebrenj nga Kisha përjashtuar. Si rezultat i sporteve të Pallatittubim (13. Në nëntor të 1933) kanë humbur shumë nga anëtarët e tyre njësi. Pastaj Müller tuaj kryetarit, vendos Protestante të rinjve në dhjetor, në mënyrë të paligjshme, e Hitleri rinisë dhe ndalimin në janar, 1934, dhe të gjitha brenda Kishës kritikat e tij të udhëheqjes. Kështu ai e ka humbur autoritetin e tij në DEK. Në vazhdim të luftës midis Kishës dhe shtetit thyen tyre njësi organizative; Aryan paragrafi ishte në tuaj nuk të mbizotërojë.<ref>Christoph Strohm: ''Die Kirchen im Dritten Reich.''</ref> Hitleri kërkoi DC-kundërshtarin në 25. Në janar, 1934, Tregojnë të wiretapped telefonata [[Martin Niemöller]]s së pari, shteti do të jetë i devotshëm për të treguar dhe Müller si Rajhut Peshkopi për të pranuar. Në mars, ai emëroi ish-të lirë të trupave të luftëtarëve , Franc von Pfeffer e "përfaqësuesi special për Kishën e Punëve", më 12. prill gjuetar në lidhje me "Walter" e ECD. Përpjekjet e tyre për të njëjtin qark të vendit kishat nga Ndërprerja e zgjedhura të vendit peshkopëve të forcës dështuar për shkak të rezistencës së QARKUT kundërshtarët. 30. Mund 1934 themeloi Rrëfyer Kishës (BK), e cila Karl Barth shkroi barmen Teologjike Deklarata është vetëm një sundimin e ligjit se sa për të ungjillit sipas të përcaktuara dhe totalitare të shtetit ideologjia, si një [[Herezia|herezi]] refuzuar. Në tetor, krijoi një pjesë e BK, vet e strukturave administrative. Londër përfaqësues të [[Ekumenizmi|Ecumenism]] të kërcënuar me ndërprerjen e marrëdhënieve me ECD. Si pasojë e fortë e brendshme dhe të jashtme protestave të vazhdueshme Hitleri, piper, dhe hunter në fund të tetorit, 1934, tha planifikuar të sharat-në të gjitha Protestante peshkopët dhe të njohura peshkopët Hans Meiser, Theophil Wurm , dhe gusht Marahrens , si të ligjshme të përfaqësuesit të Kishës. Pra, ai e bënë veten e tij si Arbitër e mosmarrëveshjes në DEK.<ref>Christoph Strohm: ''Die Kirchen im Dritten Reich.''</ref> Në Paralele, të forcuar Hitleri në vitin 1934, Kisha e armikut forcave të partisë Naziste: Ai emëruar Alfred Rosenberg "filozofike agjentët" (janar), gjatë "röhm putsch" gjithashtu, disa kryer Katolikë për vrasje (korrik), shërbimi i sigurisë i reichsführer SS (SD) set-up dhe të saj zyrës qendrore të Berlinit (dhjetor). SD-Qendrore në Departamentin për "ideologjik analiza" spiunuar mbi politikisht të dyja kishat e mëdha dhe të pandërprera të tyre publike ndikojnë në favor të neuheidnischer religjionit. Pas propozimeve nga ana e Sekretarit të Wilhelm Stuckart (janar 1935) refuzuan të Hitleri tërheqja e shtetit nga kishtare me rëndësi, megjithatë, dhe më e preferuar prit-dhe-shiko neutralitetin dhe më të rrepta mbikëqyrje të shtetit mbi kishat. Për ta bërë këtë, ai emërohet Hanns Kerrl "Ministri për kishtare Affairs" (korrik). Kjo miratuar një "ligj për të siguruar DEK" (shtator), veprimtaria e BK me 17 të rregulloret zbatuese për të 1939 kufizuar dhe DEK-kisha, ndër të tjera, edhe prirja e tyre të fondeve dhe procedurave ligjore. Me përfaqësues nga të gjitha drejtimet e pushtuar të shtetit dhe të "Kishës komitetet" duhet të ECD organizationally. Kerrl nuk arriti këtë objektiv, gjysma e BK në mbështetësve dhe kundërshtarëve të komisioneve të tij, (shkurt, 1936). Si rezultat i rritje të protestave kundër Kerrl, Hitleri filloi më 15. shkurt 1937 habitshme zgjedhjet në DEK, gjoja për të dhënë atë një Autonome Kishës Kushtetutës për të dhënë. Që nga pjesët e ECD me një bojkotit të kërcënuar, ishte data e zgjedhjeve është shtyrë disa herë, dhe në nëntor të anulohet. Gestapo mori deri në fund të vitit, të shumta BK-përfaqësues dhe Katolike Nazi-kundërshtarët. Në dhjetor të transferohen Kerrl, DEK kabllo të jurist Fridrih Werner. Këtë e kufizuar fetare të gazetarisë, të arsimit, të financimit dhe subjekt për të ndryshuar, dhe të ndarë në BK, nga të gjithë pastorët e Prusia, një betim për besnikëri ndaj Hitleri e nevojshme (prill 1938). Shumica e BK-përfaqësues i përgjigjej pozitivisht për betimin si të ligjshëm kërkesë të shtetit, por Hitleri e Zëvendës Martin Bormann shkroi për të gjithë NSDAP-Gauleiter, betimi ishte brenda Kishës, dhe vullnetarisht (korrik). Nga ana e Regjimit Nazist dhe për këtë në shtator të rënë, të dobësuar autoritetin e BK linjë në mënyrë të konsiderueshme. Kerrl u përpoq në vitin 1939, në mënyrë të përsëritur, të gjitha DEK-lider në një deklaratë të "popullit gjerman, karakteristikë e nacional socialiste ideologji" dhe të "pamëshirshëm luftojnë kundër politike dhe shpirtërore ndikimin e racës Hebreje" për të kryer. gusht Marahrens nënshkruar deklarata në korrik, në autoritetin e vet për Lutherrat, gjithashtu autoritet në BK humbur.<ref>Christoph Strohm: ''Die Kirchen im Dritten Reich.''</ref> Pas Anschluss të Austrisë (mars 1938) të kufizuar Hitleri Kerrls kompetencave "të vjetër të shtetit"; të Kerrls vdekjes (dhjetor 1941), ai u largua nga zyra të lira. Ai e la anti-klerike partisë Naziste-përfaqësuesit e Kishës e aktiviteteve në fusha të reja; ata eliminohen në vitin 1938, në Austri, të gjithë anëtarët e urdhrit dhe manastirin e shkollave. Në shtator 1939, ban Hitleri, por të gjitha Nazist për masat kundër të mëdha të kishave, në mënyrë që të ketë tij të luftës mbështetur. Këto të quajtur të Krishterë, në vitin 1939, së bashku me "bindja ndaj udhëheqësit," lutje dhe përkushtim gjerman fitore. Gauleiter Arthur Greiser shpallur kishat në e sapoformuar "Reichsgau wartheland" në vitin 1940, për bashkësitë fetare pa shtetërore për mbrojtjen e të drejtave dhe të shpronësuar atë të pastër dhomat e kultit. Edhe pse kanë protestuar e mëdha të kishave, falenderoi Hitleri, por në fund të qershorit 1941, "Krishterë-Occidental kulturës" kundër "të vdekshme, armiku i të gjithë mënyrë që," të komunizmit, 've kam ruajtur. Kjo shpjegohet kryesisht për shkak të rëndësishme kishtare protesta kundër euthanasia vrasjet në frontin e Njohur më shpesh: Pas luftës, ai ishte duke shkuar për të "Kisha problem", dhe e mëdha të kishave disempower; Krishterimi "bir i një brandiges lidhje". Pastaj kalohet Bormann të gjitha NSDAP-kali prindërit, Kisha e politikave në pushtuar territore, dhe i urdhëroi ata, ndikimi i kishave në "njerëz guide" që më në fund të thyer.<ref>Christoph Strohm: ''Die Kirchen im Dritten Reich.''</ref> === Përmirësimin, zgjerimin dhe luftës kurs === [[Skeda:Hitler and Mussolini in Munich (1940).jpg|parapamje|Hitleri me Benito Musolini në Mynihut Ludwig rrugë (1939)]] Si qeveritë demokratike e Weimar Republikës, Hitleri donte të rishikojë politikën e jashtme, e para në Traktatin e Versajit e themeluar më 1919 gjermane territorial humbjet, dhe forca të blinduara kufizime, megjithatë, jo thjesht me iniciativat diplomatike, por me rrezikun e konfliktit ushtarak. Publikisht ai tha 1939, të përsëritur dëshirën e tij për Paqe, në fakt, ai ishte përgatitur që nga viti 1933, gjermane rearmament dhe luftës aftësinë, maksimumi që nga viti 1937, një luftë agresioni . Sipas Liebmann-regjistrimi ai shpjegoi ushtarake në 3. shkurt 1933 e dëshiruar ushtarake të pushtimit të "Lebensraum në Lindje" dhe mori Poloni si "armik i shtetit" në crosshairs. Në tetor 1933, thyen Nazist të Regjimit të çarmatimit negociatat me [[Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut|Britaninë e madhe]] dhe [[Franca]] , dhe e nxiti tërheqjen e Perandorisë gjermane nga [[Lidhja e Kombeve]]. Pas Hindenburg vdekjes së tij në vitin 1934, Hitleri i njoftoi gjeneralët që e Gjermanisë në pesë vitet e luftës, të jenë të gatshëm për të. Ai e mbështeti një Nazist grusht shteti përpjekje në Vjenë, ku Austriake Kancelari Engelbert dollfuss u vra. Pas këtij grusht shteti përpjekjen e dështuar, tha Hitleri, gjermane, Perandoria nuk kishte asgjë për të bërë të kishte.<ref>Golo Mann: ''Deutsche Geschichte im neunzehnten und zwanzigsten Jahrhundert.''</ref> Në mars 1934 ngritur Hitleri gjerman të nxjerrë në Pah përtej kufijve të Traktatit të Versajit. Në shtator të 1934, ai konkludoi me Poloninë, çuditërisht, një dhjetë-vjeçare jo-agresioni i Paktit. 16. Në mars 1935 ai e njohu Traktatin e Versajit ndaluar Përgjithshme conscription përsëri. Në Mbretërinë e Bashkuar në siguri në peshë, përsëriti ai më 21. Në maj 1935, në një "paqe të folurit" në Reichstag, gjermane Marinës traversë, vetëm 35 përqind e Tonnage e flotës Britanike.<ref name="ReferenceC" /> Më 18 qershor. Në qershor 1935, kalaja e Britanisë së madhe, me Gjermaninë, Hitleri i ofroi për të automjeteve të marrëveshjes, për një tjetër ndoshta më të madh gjerman rearmament për të shmangur.<ref>Heinrich August Winkler: ''Geschichte des Westens.''</ref> Në vitin 1936, njoftoi Hitleri, katër vjet plan . Kjo duhet të bëhet në katër vjet, ushtria gjermane operacionale dhe ekonominë gjermane në luftë.<ref>Wilhelm Treue: [http://www.ifz-muenchen.de/heftarchiv/1955_2.pdf ''Dokumentation: Hitlers Denkschrift zum Vierjahresplan.'']</ref> Ai ishte me Mefo-Shko financuar dhe ka kontribuar për gjermanisht rimëkëmbjes ekonomike. Në mars, vitin 1936, u pasua nga Rhineland profesion. Të dy fraksionet e Traktatit të Versajit aleatët. Regjimit Nazist ndihmuar [[Francisco Franco]] gjatë [[Lufta civile spanjolle|luftës civile spanjolle]] në vitin 1936 me përdorimin e gjermane Condor Legjionit dhe të paligjshme bombardimet mbi qytetet si Gernika për fitore. [[Skeda:Bundesarchiv Bild 183-R69173, Münchener Abkommen, Staatschefs.jpg|majtas|parapamje|Shefat e qeverisë së [[Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut|Mbretërisë së Bashkuar]], [[Franca]], Gjermania dhe [[Italia]] në përfundim të Mynihut marrëveshje më 30 shtator. Në shtator 1938, Hitleri është aneksimi i Sudetenland e lejuar, por tashmë në mars të 1939, me ''shkatërrimin e pjesës Tjetër të Republikës çeke'' ishte e thyer]] Në 5. nëntor 1937, shpjegoi Hitleri në frontin e Ministrit të Punëve të jashtme, Ministër i luftës dhe i Supreme komandantët e tri degët e ushtria e saj "themelore mendimet në […] sonë të jashtme-politika e situatës".<ref>Die sogenannte Hoßbach-Niederschrift darüber wurde zum Schlüsseldokument der Anklage in Nürnberg wegen „Verschwörung gegen den Frieden“.</ref> 85 milion Gjermanët kishin një "e drejtë më të madhe të hapësirës për jetesë", prandaj, "zgjidhja e mungesës së hapësirës," detyrë Qendrore e politikës gjermane. Anglia dhe Franca ishin dy kundërshtarët. Në fund të fundit më shumë se dy orë monolog, ai e quajti, si të saj objektivi i parë humbjen e "Republikës çeke dhe në të njëjtën kohë, Austri[s] burgu kërcënim […] off". Kështu ishte diktator e tij kartave të përballet deri dhe dy afatshkurtër Qëllimet e gjermane për Zgjerimin.<ref>Zitiert nach Volker Ullrich: ''Adolf Hitler.''</ref> Në këto dy-orësh të diskutimit të ngritura nga gjeneralët të bëjë, jo për shkak të një lidhje të Austrisë dhe aneksimi i Çekosllovaki, por ishin të shqetësuar për shkak të hitlerit padurim, dhe kishin frikën e ndonjë parakohshme Evropian konfliktit. Ministri i punëve të jashtme Neurath duan Hitleri në janar 1938, paralajmëroi: "se tij politikë për luftë". Hitleri vetëm u përgjigj: "ai nuk kishte pasur më shumë kohë".<ref>Zitiert nach Volker Ullrich: ''Adolf Hitler.''</ref> Në Blomberg-Fritsch të krizave (janar/shkurt 1938) hyri Blomberg nga zyra si Rajhut Ministri për luftë; Hitleri ishte Werner von Fritsch nga ushtria lartë shtabin e komandës (OKH), dhe e mori sapo krijuar Supreme komandën e Wehrmacht (OKW) nga e hitlerit nga 4. shkurt 1938.<ref>Rudolf Absolon: ''Die Wehrmacht im Dritten Reich, Band IV: 5. ''</ref> Ai e pa veten si ideal "fusha e Zotit", "kokë-në, e do dhe zemra e përgjithshëm të luftës për jetën e popullit" (Ludendorff 1935), dhe kjo, si Idhullin e tij [[Frederiku i Madh|Friedrich "i Madh"]], por për dallim nga Wilhelm II, nuk e ushtarake duhet lënë. Përkundrazi, kërkoni për "luftën për ekzistencë" është e nevojshme, me ardhjen e luftës së shfarrosja nga "'liderët' e popullit gjerman," bashkimin e të gjitha sociale të forcave. Ai nuk ishte vetëm një General "ideologjike" dhe objektivat politike, por edhe strategjitë e individit në fushën trenat mund të jenë vendosur.<ref>Jürgen Förster: ''Die Wehrmacht im NS-Staat. ''</ref> [[Skeda:Bundesarchiv Bild 146-1972-028-14, Anschluss Österreich retouched.jpg|parapamje|1938: kolonën e Hitleri në Vjenë, nga Praterstern të Prater rrugë.]] Me kërcënimet ushtarake ("ndërmarrja Oto"), për të arritur Hitleri në mars 1938, "Anschluss" e Austrisë për tani "[[Gjermania Naziste|më të madhe gjermane të Rajhut]]". Në Vjenë, ai e njoftoi, më 15. mars entuziast turmë, "ekzekutimi i mesazhin e jetës sime": "hyrja e atdheut tim në Rajhun gjerman".<ref name="Joachim Fest: Hitler. " /> Në shtator të 1938 ai kërkoi nga Çekosllovakia në Sudetenland në Gjermani, të caktojëdhe të kërcënuar ose me pushtimin e gjermanisë e trupave (e Sudeten krizës). Në konferencën e Mynihut mbi 29. shtator 1938, e siguroi Hitleri e aleatëve të tyre Franca dhe Britania ekzistencën e pjesës tjetër të Çekosllovaki. Kjo qëndroi e tij, Kryeministri Britanik Neville Chamberlain dhe frëngjisht Kryeministri Édouard Daladier , përfshirjen e Sudeten-gjermane fushat e kërcënimit të luftës për të parandaluar atë. Hitleri, lufta për Zgjerimin e pandryshueshme kushtet për Mbijetesën e regjimit të tij, të mbajtur, të ndjejnë, në marrëveshje me qëllim pushtimin e tërë Çekosllovaki tradhtuar.<ref name="K1069" /> Hitleri presionit të quajtur Krijoi Tiso , në mars të 1939 e Parë, Republika e sllovakisë . Hitleri i lejuar në 15. Në mars, mbetur çeke territorin nga Wehrmacht për të zënë, dhe në këto ditë, si "protektorat të Bohemia dhe Moravia" e madhe gjermane Perandorisë për Shtojca. Kjo thyerja e Mynihut marrëveshje, duhet të "Germanization" të këtyre zonave për të lehtësuar: Një pjesë e Çekët duhet të asimilohen, dhe pjesa Tjetër si "racially të padobishme" dhe "armiku i Rajhut" vrarë ose dëbuar.<ref>Protokoll einer Besprechung Karl Hermann Franks mit Hitler am 23.</ref> Sllovakia u bë një satelit shtetit të Gjermanisë. 23. mars, 1939, hynë në [[Lituania|Lituani]], Hitleri kishte edhe një numër të madh presionin e kishte vendosur në të, Memel tokës në Gjermani.<ref>Marie-Luise Recker: ''Die Außenpolitik des Dritten Reiches.'' 2.</ref> Për shkak të hitlerit shkelje të kontratës së përfunduar, Franca dhe Britania e tyre të mëparshme Appeasement politikës dhe përfundoi me Polonia deri në 13. prill 1939, e ndihmë ushtarake e kontratave. Tashmë në 11. Në prill Hitleri urdhëroi Wehrmacht komandën e stafit, pushtimi i Polonisë deri në rënien e ushtarake për t'u përgatitur.<ref>Horst Rohde: ''Hitlers erster „Blitzkrieg“ und seine Auswirkungen auf Nordosteuropa.''</ref> Më 28. prill, ai njoftoi gjermano-polak jo-agresioni i Paktit dhe gjermano-Britanik i automjeteve marrëveshjes dhe kërkuan që lidhja të lirë qytetin Danzig për Rajhun gjerman. 23. Në maj ai u tha gjeneralët e Wehrmacht, kjo kërkesë ishte vetëm një pretekst për pushtimin e "hapësira jetësore" për një vetë-mjaftueshme dietë gjerman (shih Schmundt Protokolli). [[Skeda:WWII Divide and Conquer 6.jpg|parapamje|Fotografi nga faqja e titullit e Revista time, Hitleri në një kuptim negativ të ''njeriut të vitit 1938'' zgjodhi]] Si një kusht për një jo-agresionit marrëveshje me fuqitë Perëndimore, Poloni mbrojtjes duhet të lehtësuar, kërkuar e diktatorit Sovjetik [[Josif Visarionoviç Stalini|Josef: për t'u vendosur]] nga Polonia, një fillesë garanci për [[Ushtria e Kuqe|Kuqe ushtri]], qeverisë, siç pritej, nuk pranoi. Pastaj ranë dakord për të: për t'u vendosur me Hitleri, deri në 24. gusht gjermano-Sovjetik jo-agresioni i Paktit. Kështu që ai donte për kohë për riorganizimin e Kuqe të ushtrisë, zyrtarët në Tmerr të Madh (1937–1939) në masë të paraburgimit ishte vrasje. Në sekret të Protokollit shtesë të Paktit, të dyja palët kanë rënë dakord për ndarjen e Polonia dhe Shtetet Baltike. Në fjalimin e Polonisë në frontin e Lartë komandantët më 22. gusht 1939 , ai i dha "shkatërrimi i Polonisë =&#x20;heqjen e saj që jetojnë fuqi," siç e tij të luftës qëllimi i njohur<ref>Winfried Baumgart: [http://www.ifz-muenchen.de/heftarchiv/1968_2.pdf ''Zur Ansprache Hitlers vor den Führern der Wehrmacht am 22. '']</ref> dhe tha: "Ne jemi duke shkuar në Perëndim deri ne polet kanë pushtuar."<ref>Zitiert nach Hans-Adolf Jacobsen: ''Der Weg zur Teilung der Welt. ''</ref> Nga ''Revista time e'' zgjodhi Hitleri në vitin 1939, dhe "njeriu i vitit" në vitin 1938, sepse ai është më i madh kërcënimi për demokratik, liridashës të botës.<ref>Joan Levinstein: [http://www.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,2019712_2019694_2019588,00.html ''Notorious Leaders. ''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130823143109/http://www.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,2019712_2019694_2019588,00.html |date=23 gusht 2013 }}</ref> == Dominimi në luftën e Dytë botërore (1939–1945) == === Gjatë pushtimit të Polonisë === Menjëherë pas nënshkrimit të Paktit me: për t'u vendosur të ftuar Hitleri i Polonisë, polake, korridor dhe polak të të drejtave të Lirë qytetin Danzig gjermane Rajhut të partisë. E Propagandës Naziste pretenduar të përforcuar pohuar krimet dhe masakrat e Polonisë për të ashtu-quajtur etnike Gjermanët, dhe bëri thirrje për një Ndërhyrje. Që nga 28. gusht qëndroi për ushtria gjermane si një sulm data e 1. shtator. 31. gusht, 12:40 PM dhënë Hitleri e tij "udhëzim Nr.&#x20;1 për drejtimin e luftës". Në natën nga 31. gusht 1. shtator 1939, vënë në skenë në polonisht uniforma të veshur [[SS]]-burra në një BASTISJE në Dërguesi Gleiwitz në Silesia. Si e 4:45 të mëngjesit, kanë shtënë në gjermanisht battleship ''Schleswig-Holstein'' , polak pozicione në [[Dancigu|Danziger]] Westerplatte. Me këtë sulm nisi gjermane të pushtimit të Polonisë nga Hitleri gjatë luftës së Dytë botërore lëshoi. Për 1. shtator, pohoi Hitleri, e cila është në kundërshtim me realitetin në Radio dhe në frontin e Reichstag se Polonia kishte Gjermani sulmuar, dhe që në 5:45 am mbrapa "qëlluar". Franca dhe BRITANIA e madhe i tha më 3. Në shtator të luftës në Gjermani, në përputhje me traktatet e Aleancës me Poloninë, megjithatë, pa e vet operacioneve luftarake kundër Gjermanisë për të hapur. 18. shtator ishte në masë të polak trupave të përfshira pas ditëve të para [[Ushtria e Kuqe|të Kuqe ushtria]] e tyre me pushtimin e Polonisë kishte filluar. [[Varshava|Varshavë,]] u dorëzua në shtator 27. shtator. Hitleri u zhvillua këtu në 5. Në tetor, një Paradë të 8. Ushtria . Një ditë më vonë, u dorëzua e fundit të polak trupat e betejes Kock. [[Skeda:Bundesarchiv Bild 146-1974-132-33A, Warschau, Parade vor Adolf Hitler.jpg|parapamje|Paradë në 5. tetor 1939 në Varshavë, Poloni]] Në rrjedhën e marrëdhënieve gjermane-Poloni lufta, rreth 66,000 polake dhe 17,000 gjermane ushtarë u vranë.<ref>Alexander Lüdeke: ''Der Zweite Weltkrieg. ''</ref> në mënyrë Specifike të përcaktuara Einsatzgruppen e sigurisë, të policisë dhe SD, Wehrmacht ushtarët dhe njësitë e etnike Gjermanët të vrarë në polak fushatës rreth 16.400, deri në fund të vitit, rreth 60,000 polet, duke përfshirë rreth 7,000 Judenjve. Pra, ata donin për të marrë sa më shumë prej dy milionë polak Çifutë në Sovjetik pushtuar Lindore, Poloni, për të shpërndarë. Duke filluar në tetor 1939, e ndjekur nga deportimet e hebrenjve në një distancë polak fusha. Ata ishin, në fakt, në mars të vitit 1940, pas lokale të protestave, të vendosur, të shërbejë si një dëshmuar modelin gjithëpërfshirës për dëbim planet për vitet në vijim, të tilla si (sipas Perëndim të fushatës, e padetyrueshme) Madagaskar plani ityre për rezultatin e dëshiruar, shkatërrimin e Evropiane Hebrenjtë duhet të jetë.<ref>Dieter Pohl: ''Verfolgung und Massenmord in der NS-Zeit 1933–1945.''</ref> [[Skeda:Execution of Poles by German Einsatzkommando Oktober 1939.jpg|parapamje|Gjuajtje të polak civilëve nga gjermanisht Einsatzkommando në tetor 1939]] 17. shtator 1939 Marshuan Kuqe të ushtrisë, në përputhje me të fshehta dhe Protokollit shtesë të Hitleri -: për t'u vendosur Pakti, në lindje të Polonisë. Pas takimit të gjermanisë dhe bashkimit Sovjetik, të trupave në Brest-Litovsk më 22. shtator 1939, të mësuar në lidhje me Hitlerin, se sa keq e tankeve Sovjetike. E mposht nga ushtria e Kuqe në dimër luftës kundër [[Finlanda]] në 1939–40 inkurajuar Hitleri e tij në supozimin se ushtria e Kuqe është një lehtë për të mposhtur armikun. === "Euthanasia" === [[Skeda:Erlass von Hitler - Nürnberger Dokument PS-630 - datiert 1. September 1939.jpg|parapamje|Lideri i le për vrasjen e personave me aftësi të kuzuara, të përshkruar si "terminally sëmurë"]] Sipas të gjitha gjasave, Hitleri foli në vitin 1935, në parim, pozitive për "euthanasia" për të planifikuar pa to.<ref>Udo Benzenhöfer: ''Der gute Tod? ''</ref> në rastin e një fëmijë me aftësi të kufizuara në Saksonisë, e cila u prezantua në vitin 1938 ose 1939, Hitleri veten e tij, ose e palëkundur e liderit të sëmurë vrasjen e punonjësve. Së pari, ajo ishte e fëmijëve"euthanasia" të përgatitur.<ref>Udo Benzenhöfer: ''Der gute Tod? ''</ref> Në korrik 1939, i dha Hitleri në Rajhun e mjekëve udhëheqës Leonardo Conti, atëherë puna e "rritur euthanasia" të organizuar. Megjithatë, ndërsa Conti një rregullore të miratuar, vendosi Hitleri, një propozim Philipp Bouhlers pas vrasjes veprim të pa bazë ligjore nga studio e liderit të organizuar. Në tetor 1939, një takim joformal ishte për këtë qëllim për të Shkruar e Polonisë, në 1. shtator, prandaj, në fillim të luftës, u datë, dhe Philipp Bouhler, dhe Karl Brandt të autorizuar, gjuhës si "mëshirë vrasje" të maskuar vrasjen e pacientët psikiatrikë dhe të personave me aftësi të organizuar.<ref>''Order to Bouhler and Dr. Karl Brandt to increase the authority of physicians to perform euthanasia.''</ref> Ky shkrim të pushtetit të avokatit të legitimated në Këmbënguljen e organizatorëve të hitlerit para me gojë mënyrë që për këtë vrasje masive , pa e Shprehur të ligjit, të cilat ai, për arsye të konfidencialitetit të vazhdojnë të jenë të mohohet. E shtetit vrasje si "euthanasia" glossed si "shkatërrim të jetës e të padenjë për jetën" ideologically justifikuar.<ref name="Arndt112ff">Ino Arndt, Wolfgang Scheffler: [http://www.ifz-muenchen.de/heftarchiv/1976_2_1_arndt.pdf ''Organisierter Massenmord an Juden in nationalsozialistischen Vernichtungslagern. '']</ref> Gjysmë-shtet të veçantë të administratës Qendrore të shërbimit pikë T4 në mes të institucioneve të përcaktuara për viktimat nga të gjitha anët e Perandorisë parë ishin mbledhur, para jush, për gazifikimi e tyre në kampet e vdekjes transportuar. Për shkak të ndryshme të zbatimit margjinat përjetuar përfaqësues nga kishat e mëdha në Gjermani, duke përfshirë Peshkopi Reiner gusht Graf von Galenit, për këtë "Sekret të Rajhut çështje", dhe u kthye pas disa refleksione kohë, herë pas here në publik. Atëherë, Hitleri urdhëroi në gusht 1941, zyrtarisht vendosjen e "veprimit T4". Vrasjet ishin të decentralizuar si "të egër euthanasia" (e njohur edhe si "veprim Brandt"), sidomos me barna dhe ushqim të privimit të vazhdueshme. Në "veprim 14f13" ishin gjithashtu të sëmurët, të vjetër ose "nuk punon" kamp të burgosur e vrarë. Në fund të luftës ishte afërsisht gjysma e të gjithë të burgosurve të ketë qenë i vrarë. Vrasja e personave me aftësi të ishte përdorur nga SS-einsatzkommando si një fushë e eksperimentimit për më vonë për vrasje masive të hebrenjve.<ref name="Arndt112ff" /> Vetëm në ish-territorin e Rajhut ishin gati 190,000 mendërisht dhe fizikisht njerëzit me aftësi të kufizuara, gassed, i helmuar, i qëlluar ose janë lënë të vdesin urie; shumë më tepër viktima ka qenë në okupuara. Totale vlerësimet shuma deri në 260,000 viktimave. === Gjenocidi të Sinti dhe Romëve === Hitleri përbashkët tij Vjenez periudhën e përbashkëta dhe Stereotipat e anti-Gypsyism. Ai e ka vlerësuar në ''luftën Time'' unspoken Rome në mënyrë të nënkuptuar si Judenjtë si një "racore elemente të", pra, nga "njerëzit e trupit"dhe të "zhdukur".<ref>Michael Zimmermann: ''Rassenutopie und Genozid. ''</ref> Në përputhje me Himmler e dekretit të 8. dhjetor 1938 "zgjidhja përfundimtare e Egjiptian pyetje" u Rome, prej qershorit 1939, nga ana e Regjimit Nazist të kontrolluara nga zona e Evropës Lindore ishin deportuar. Në Poloni fushatë shtator 1939 filloi kombëtare të socialistëve dhe ndihmësit e tyre me vrasjet masive të tyre. Deri në fund të luftës vra në mes 100,000 dhe 500,000 Rome.<ref>Wolfgang Benz, Barbara Distel: ''Der Ort des Terrors. ''</ref> Hitleri refuzoi rekrutimin e Romëve në Wehrmacht 1940/41 dhe ndalimin e Himmler në vitin 1942, "Aryan" Rome nga e internimit në Kampet e përqendrimit. SS-Einsatzgruppen, dhe Wehrmacht zyrtarët në shenjë hakmarrjeje për sulme partiake apo një kamp përqendrimi ekipet e ka kryer vrasjet masive, sidomos në 1943/44 në dhomat e gazit të Aushvicit.<ref>Wolfgang Wippermann: ''Auserwählte Opfer? ''</ref> E Porajmos ishte shfarosje e një racore, për shkatërrimin e objektiv të gjenocidit. Të drejtpërdrejtë të Vrasjes urdhra nga Hitleri për Romët nuk janë të njohura. Përgjegjësia e tij, megjithatë, është për shkak të raciste përgjithshëm i planifikimit dhe politikave të regjimit të tij.<ref>Wolfgang Wippermann: ''Auserwählte Opfer? ''</ref> === Në perëndim fushatës === [[Skeda:Bundesarchiv Bild 101III-Pleißer-001-19, Compiegne, Verhandlungen Waffenstillstand.jpg|parapamje|Von Ribbentrop, Hitleri, Geringu, Raeder, von Brauchitsch dhe Hess në frontin e makinave nga Compiègne, 22. qershor 1940]] Në e tij të të folurit Supreme komandantët më 23. nëntor 1939, deklaroi Hitleri, "e lirë dhe më e shpejtë e kohës," të Evropës Perëndimore në sulm.<ref>Zitiert nach Hans-Adolf Jacobsen: ''Der Weg zur Teilung der Welt. ''</ref> Në "kompania Weser ushtrimit" u pushtua nga Wehrmacht nga 9. Nga prilli deri në 10. qershor 1940, fillimisht, neutral Danimarkë dhe pushtoi [[Norvegjia|Norvegji]]. 10. Mund të 25. qershor zënë në Perëndim të fushatës, [[Luksemburgu|Luksemburg]], [[Belgjika|Belgjikë]], [[Holanda|Holandë]] dhe detyruar me mbretërinë e BASHKUAR aleatëve në Francë pas disa javësh për të [[Kapitullimi|dorëzuar,]]<nowiki/>pasi ata janë në Ardennes (Belgjikë, në Veri të Francës), Maginot line, në të ashtu-quajtur Gjysmëhënës-prerë anashkaluar. 24. Mund të vendoset nga Hitleri, në Përputhje me Rundstedt, por në kundërshtim me mendimin e tjera gjeneralët, të sëmurë numër të madh të Tanke për të këmbimit, dhe rrethimi i Dunkirk të forcave ajrore të largohet. Prandaj, mund të gjatë "Operacionit Dinamo" rreth 224.000 Britanik dhe pothuajse 112,000 franceze dhe Belge ushtarë të gjithë angleze kanal për të evakuuar; armët dhe lufta material ata i kishte në kontinent.<ref>H. A. Winkler: ''Geschichte des Westens. ''</ref> 22. Në qershor të vitit 1940, ishte simbolikë e makinave të Compiegne, e un me mundi Francë mbyllur. Ishte Hitleri kulmin e fama e tij në gjermanisht. E Propagandës Naziste e stilizuar, Kolonel-Gjeneral Wilhelm Keitel , pas Hitleri e tutje si "më i madhi komandant i të gjitha kohërave",<ref>Nach ''Stalingrad'' (1943) verwendeten deutsche Soldaten und Zivilisten die Abkürzung „Gröfaz“ im Flüsterwitz als ironische Anspielung auf Hitlers militärische Niederlagen und auf die Abkürzungsmanie der Nationalsozialisten.</ref> gjeniu i tani të ashtu-quajtur "blitzkrieg strategjia" u shpik, dhe e shpejtë fitoret e shkakton. Kjo ishte hequr dhe zëvendësuar nga shtabeve të Përgjithshme, veçanërisht të lartë të komandës të ushtrisë,<ref>Karl-Heinz Frieser: ''Blitzkrieg-Legende – Der Westfeldzug 1940.''</ref> dhe inkurajuar Hitleri e tij të vërtetë të luftës qëllim shkatërrimin e Bashkimit Sovjetik, në sulm për të marrë. Një fushatë kundër Rusisë ishte në krahasim me fushatën në Perëndim, "sandbox lojë", ai kishte, sipas shtizë, më 21. Në qershor të vitit 1940, për të Keitel dhe Alfred Jodl vërejtur.<ref name="K1069" /> Qëllimi i tij është në fuqi për Britaninë e madhe për njohjen e gjermane sovranitetit të kontinentale Evropiane dhe tolerancë të tjera të rëndësishme në Lindje, e humbi Hitleri. 10. Mund të vitit 1940, ishte [[Winston Churchill]], që nga viti 1933, një staunch kundërshtarin e appeasement politikën e ri Britanik e Kryeministrit . 19. korrik 1940, ai e hodhi poshtë hitlerit publike armëpushim të merren, në [[BBC]] menjëherë dhe përgjithmonë.<ref name="K1069" /> Në betejën e Britanisë (10. korrik 31. tetor 1940) përfundoi si një ushtarak i ngërçit, por ishte një politike dhe strategjike për të mposhtur Hitlerin, për Herë të parë, një vend për të imponuar vullnetin e saj në.<ref>Alexander Lüdeke: ''Der Zweite Weltkrieg. ''</ref> Atëherë le të Hitleri në pranverën e 1941, planet për Pushtimin e Anglisë . 31. korrik 1940, Hitleri e ka informuar OKW vendimin e tij me Bashkimin Sovjetik deri në [[malet Urale]] për të pushtuar, dhe pastaj Britania e madhe për humbjen e saj, Aleanca me [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës]] . E drejtë, ai bëri dy-para luftës. Ai urdhëroi këtë sulm luftës deri në pranverën e 1941 për t'u përgatitur.<ref>Gerhard L. Weinberg: [http://www.ifz-muenchen.de/heftarchiv/1953_4_1_weinberg.pdf ''Der deutsche Entschluß zum Angriff auf die Sowjetunion.'']</ref> [[Skeda:Hitler and Mussolini in Munich, Germany, circa June 1940.jpg|parapamje|[[Benito Mussolini|Benito Musolini]] dhe Hitleri në Mynih, 1940]] Italia ishte pak para francez dorëzuar në qershor 1940, për të bërë të Gjermanisë luftës aleat. Së bashku me Japoneze Ambasadori Saburō Kurusu nënshkruar nga Musolini dhe Hitleri në 27. Në shtator të 1940, në Berlin, e Paktit trepalësh mes Japoni, Itali dhe Gjermani, me ndihmën e ndërsjelltë në rast të "krijimin e një rend të ri në Evropë" dhe "më të madhe të Azisë" i sigurt. Dispozitat e kontratës duhet, sidomos në Shtetet e Bashkuara nga lufta për të mbajtur të fortë të Përparme kundër BRITANIA e madhe formë të devijuar, por këtë qëllim.<ref>Lothar Gruchmann: ''Der Zweite Weltkrieg. ''</ref> Hitleri Përpjekjet, Spanjë dhe Francë në luftë kundër Britanisë së madhe, përfshinte, në tetor të vitit 1940. Në udhëtimin për takim me "Caudillo" [[Francisco Franco|Franco]] kishte takuar Hitleri më 22. tetor 1940 në Montoire-sur-le-Loir, Ministrin e jashtëm francez, Pierre Laval, një avokat i bashkëpunimit me Gjermaninë, për një diskutim joformal.<ref>Laval und der deutsche Botschafter in Paris, Otto Abetz, hatten das vorgesehene Treffen Hitlers mit Pétain, zwei Tage später, arrangiert.</ref> ditën tjetër, në Takimin me Franco në Hendaye, për të kredituar Hitleri me falënderimin e tij gjerman të të ndihmojë në të luftës civile spanjolle, dhe sugjeroi të menjëhershëm përfundim të një Aleance dhe spanjolle luftës hyrjes për janar 1941. Spanjolle territorial dëshiron në [[Afrika veriore|Afrikën e Veriut]] (frëngjisht Marok, në provincën e Oran) ai dëshironte për të, por në lidhje me Vichy France nuk të japin në. Gjithashtu, mund të Gjermanisë Spanja nuk do të japë atë që BRITANIA e madhe arritur: qymyr, gomë, pambuku, dhe jetike grurit, duke Spanjë në verën e vitit 1940, para një kolapsi ekonomik i ruajtur.<ref>''Das Deutsche Reich und der Zweite Weltkrieg.''</ref> I kujdesshëm Franco ishte, pra, nuk është e mundur për të shkujdesur hapat, për shembull, për një sulm në Gjibraltar, për të lëvizur, dhe ishte vetëm një Protokoll, sipas të cilit e mëvonshme të luftës ende për t'u përcaktuar bashkërisht. Kështu që ishte marrëveshje për Hitleri praktikisht të pavlefshme.<ref>Lothar Gruchmann: ''Der Zweite Weltkrieg. ''</ref> Në të brendshme të rrethit "u egërsuan" ai më vonë nëpërmjet "''[[Jezuitët|Jezuit e derrit]]''" dhe "''rremë[n] Krenarisë së Spanjoll''".<ref name="K1069" /> [[Skeda:Bundesarchiv Bild 183-H25217, Henry Philippe Petain und Adolf Hitler.jpg|majtas|parapamje|[[Philippe Pétain]] dhe Adolf Hitleri në 24. tetor 1940 në Montoire-sur-le-Loir<br /> Foto: Heinrich Hoffmann]] 24. tetor takuar Hitleri me Marshall [[Philippe Pétain|Pétain]] në Montoire-sur-le-Loir. Këtu ai ndoqi qëllimin, nëse nuk është një Deklaratë lufte nga Franca për në BRITANI të madhe, kështu që të paktën në mbrojtjen e frëngjisht kolonitë në Afrikën e Veriut dhe Lindjen e mesme, kundër sulmeve të Forcave françaises libres ([[Charles de Gaulle]]) dhe Britanike për të arritur. Franca mund të në rastin e një rishpërndarje e Afrikës kolonitë angleze në pronësi të kompensohet plotësisht.<ref>Lothar Gruchmann: ''Der Zweite Weltkrieg.''</ref> Pétain dhe Ministri i Punëve të jashtme Laval konfirmuar se shkalla e bashkëpunimit të Francës dhe Gjermanisë e më shumë bujare dhe trajtimin e përvetësimit të kolonial të territoreve në rastin e një vendimi të paqes varej. Hitleri i ofroi Pétain, asgjë Konkrete, dhe anasjelltas, tha Pétain, një mbështetje aktiv nuk është i saktë. "Rezultati", thotë Ian Kershaw, "ishte, pra, e pakuptimtë".<ref>Ian Kershaw: Hitler. 1936–1945.</ref> Henry Rousso ka vënë në dukje se pasojat janë megjithatë shumë të gjerë. Edhe pse të zhgënjyer, të shpallur nga Pétain më 30. tetor 1940, në një fjalim,<ref>→ [http://www.europa.clio-online.de/site/lang__de/ItemID__8/mid__11373/40208215/default.aspx Text der Rede] (aufgerufen am 5.</ref> ai ishte duke shkuar në "rrugën e bashkëpunimit" për të hyrë, dhe i çoi në ndryshim nga një attentis tabelat e bashkëpunimit për bashkëpunim aktiv të regjimit me banojnë në pushtet. Ai është shpikur një të ri politik afatgjatë, por gjithashtu udhëhequr për një të thyer në frëngjisht dhe ndërkombëtare të opinionit Publik, një ndikim negativ ishte regjistruar.<ref>Dieter Gosewinkel: [http://www.europa.clio-online.de/2007/Article=116 ''Die Illusion der europäischen Kollaboration. '']</ref> Hitleri i dha dorë nga Plani për të oust nga Britania e Mesdheut (Gjibraltar, Malta, Egjipt). Në pikëpamjen e tij, ishin të rënda dallimet e Interesave midis Spanjë, Francë dhe Itali në Mesdhe, nuk duhet të tejkalohen, në mënyrë që një strategjie kundër Britania e madhe nuk e Dobi e madhe do të jetë se kundërshtari për të mposhtur, dhe kështu edhe Shtetet e Bashkuara të mundshëm të luftës në vitin 1941.<ref>Ian Kershaw: ''Wendepunkte. ''</ref> Për dy opsione të tjera, një strategjike ajrore të luftës ose të një rrethimi të luftës kundër Britanisë mungonte materiale parakushtet: një flotë të rënda të sulmuesit dhe një i fuqishëm për Publikun. Opcionin e katërt, një Pushtim të Britanike ishull, ishte nga ushtria e lidershipit të favorizuar.<ref>Henrik Eberle: ''Hitlers Weltkriege. ''</ref> Pas paktit molotov vizitë në Berlin më 12. dhe 13. nëntor 1940, dhe parehati që kjo vizitë të tij kishte morën,<ref>Molotow hatte am Ende resümiert, die Sowjets hätten Interessen auf dem Balkan und im Ostseeraum, nicht aber im Indischen Ozean, wohin Ribbentrop die sowjetischen Ambitionen lenken wollte.</ref> Hitleri ishte më e bindur se kurrë se "shkatërrimin" e Bashkimit Sovjetik në një rrufe fushatës, mënyra e vetme ishte që të fillojë një luftë për të fituar.<ref name="Ian Kershaw: Wendepunkte.">Ian Kershaw: ''Wendepunkte.''</ref> Ai, pra, ka refuzuar Brauchitsch dhe Franc Halder në 5. dhjetor 1940, ushtria për një sulm në Bashkimin Sovjetik në fund të majit të vitit të ardhshëm për t'u përgatitur. Një fitore kundër Bashkimit Sovjetik, Nazist për ideologjike dhe racore arsye, gjithsesi, të kërkuar, dukej atij rruga më e sigurt për Perandorisë gjermane në krahasim me Shtetet e Bashkuara të amerikës dhe britania e madhe e pakundërshtueshme. Hitleri dhe Regjimit "kishte në vitin 1940 vetëm një zgjidhje: të vazhdojë të luajë dhe, si gjithmonë, e guximshme hap përpara për sipërmarrje".<ref name="Ian Kershaw: Wendepunkte." /> === Lufta për shfarosjen kundër Bashkimit Sovjetik === Hitleri ishte në vitin 1940 nga Ministria e Çështjeve ekonomike ka qenë i informuar se në Hitleri -: për t'u vendosur Paktit të rënë dakord nga të Sovjetik furnizimet e lëndëve të para, të cilat Gjermania tashmë vështirë se mund të paguajnë,<ref>Uwe Klußmann: ''Drang zum Zuschlagen.''</ref> nuk është e mjaftueshme që të ketë një kohë të luftës kundër Britanisë dhe ndoshta Shtetet e Bashkuara të amerikës. Qëllimi i tij, shpejt që të jetë e Bashkimit Sovjetik për të sulmuar, ishte e inkurajuar nga dhe në qarqet udhëheqëse të Wehrmacht, biznesit të madh të ministrive dhe burokracia e ndarë nga shumë të tjerë.<ref>Vgl.</ref> hitlerit qëllimi ishte "një bllokadë-rezistente të mëdha të Perandorisë" deri në malet Urale dhe Kaukaz.<ref>Rolf-Dieter Müller: ''Hitler war kein Bismarck.''</ref> [[Skeda:Bundesarchiv Bild 146-1971-070-61, Hitler mit Generälen bei Lagebesprechung.jpg|parapamje|Në takimin e mbajtur në selinë e komandant i përgjithshëm Walther von Brauchitsch (l.&#x20;v.&#x20;Hitleri), 1940]] 18. Në dhjetor të 1940, ai urdhëroi të Wehrmacht komandën e stafit, sulmi në Bashkimin Sovjetik ("rast Barbarossa"), deri në maj të 1941, një top sekret të përgatitur. Kontributin e tij ishte se ai ishte Bashkimit Sovjetik në çdo fjalimeve publike, deri në 22. qershor 1941 është përmendur.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1939–1945.''</ref> Në këto muaj, ai ka lëshuar Commissar rendit dhe të tjera komandat, lidershipi Sovjetik elitave në Vazhdën e Para për vrasje dhe veprimet guerile nga aktet e Hakmarrje mbi popullsinë civile, për të luftuar. Në prani të mbi 200 zyrtarë të lartë në Wehrmacht ai tha: "më 30. Në mars 1941, në Rajhun Chancellery, të afërt të luftës, ishte një racore, ideologjike lufta për shfarosjen dhe pa lidhje me luftën, juridike ndërkombëtare të normave të sjelljes. E komandant i përgjithshëm do të ketë ndonjë personale [[Ndërgjegjja|dyshime]] për të kapërcyer. Asnjë prej atyre që janë të pranishëm mori rastin e vërtetë, e hitlerit kërkesat më vonë edhe njëherë për diskutim.<ref name="K1069" /> , OKW dhe OKH dha duhura operative komandat. Gjithashtu pa rrufe e luftës planifikimit, pjesë të mëdha të bashkimit Sovjetik, të popullsisë të vdesin urie deri në vdekje. Duhet të mbijetojë vetëm që ishte e nevojshme në okupuara për sigurimin e lëndëve të para dhe të ushqimit. Pjesa tjetër ishin konsideruar si të padobishme gojën, e gjermane ushqimit bilancin e-ngarkuar (→&#x20;urisë planit). Me një muaj vonesë, për shkak të Ballkanit fushatës sulmuar Wehrmacht, Bashkimit Sovjetik në 22. qershor, 1941, Hitleri e urdhrave pa një zyrtar Shpalljen e luftës. E në vend të kësaj, në Moskë, e Schulenburg kaluar "Memorandumit" të pretenduar, si dhe në vijim Nazist Propagandës një akute sulm qëllimin e Kuqe të ushtrisë, Hitleri më parë, dhe tani ai parandaluese.<ref>Erich F. Sommer: ''Das Memorandum. ''</ref> kjo e Fundit i dha Hitleri si Shpëtimtari i Occident kundër "Aziatike barbarizëm" dhe kultura destruktive "(Hebre) Bolshevism". Në këtë pre-emptive luftës këto ishin shumë gjeneralët e Wehrmacht përtej vitit 1945 dhe më gjerë. Nga ana tjetër, theksoj një historian i hitlerit synimet e, ai, në vitin 1927, në pjesën e dytë vëllimin e ''Mein Kampf'' të përcaktuara, dhe që nga viti 1933, në mënyrë të përsëritur konfirmuar: Ai donte të Bashkimit Sovjetik për "vazhdimin e ndenjjes dhe / ose të lëndëve të para ushqimore dhe bazës" të gjermanisë për të pushtuar, imagjinar, nuk është gjoja në pushtet në botë Judaizmi plotësisht të shkatërruar<ref>Karl Lange: [http://www.ifz-muenchen.de/heftarchiv/1965_4_4_lange.pdf ''Der Terminus „Lebensraum“ in Hitlers „Mein Kampf“''.]</ref> dhe popullsinë e pushtuar territoret ose si rob të punëtorëve për t'i shfrytëzuar ose shkatërruar. Në Leningrad, nga shtator 1941 në janar të vitit 1944, gjermane dhe finlandisht ushtritë ishte i rrethuar, i vrarë gjermane "motive raciale, uria politikës" rreth 1.1 milion njerëz.<ref>Zitiert nach Jörg Ganzenmüller: ''Das belagerte Leningrad. ''</ref> Pavarësisht fituar kaldaja beteja ishte Plani ''Barbarossa,'' në gusht 1941 dështuar, për shkak se nga kazan betejat, një pjesë të madhe të kundërshtarit ikur dhe ri-formuar, elementi Surprizë pastruar, gjermane humbjet e rritur dhe e hitlerit "zig-zag urdhrave" të fokusohet tek arsimi në ''ushtrinë e grupit të qendrës'' apo ''ushtria e grupit të Jugut'' të akumuluar.<ref>Rolf-Dieter Müller: ''Der Feind steht im Osten. ''</ref> gjermane paraprakisht ishte nga tetor 1941 për të Ndalur një. Bashkimi Sovjetik ishte një pjesë e madhe e saj të armëve të prodhimit në Lindje të Urals të vazhdojë të reja dhe ndarjet e saj Perëndimore e para. Në një konferencë në Berlin më 29. nëntor 1941, raportoi Walter Rohland , Hitleri dhe OKW, e Superioritetit të Sovjetik tank prodhimit. Sipas tij informacionit, tha armatimet Ministri Fritz Todt , në një rreth të vogël: "Kjo luftë nuk është ushtarakisht. shkelje tyre më shumë për të fituar!" Hitleri kishte pyetur se si ai duhet të të lë dhe për të gjetur një zgjidhje politike si është e mundur të përjashtuar.<ref>Walther Rohland: ''Bewegte Zeiten. ''</ref> [[Skeda:Bundesarchiv Bild 183-B24543, Hauptquartier Heeresgruppe Süd, Lagebesprechung.jpg|majtas|parapamje|Në takimin e mbajtur në selinë e ushtrisë grupit të Jugut në Poltava, 1. qershor 1942]] Në sulm në Moskë (fillimi i 2-të. tetor) ishte një fundit të improvizuar përpjekje e Polonisë, humbjen e Bashkimit Sovjetik para Dimrit fuqi. Por nga mesi i tetorit, ishin të rënda shi dhe më vonë të rënda Acar (-22&nbsp;°C), të gjitha operacionet vijnë në një qëndrim. Pajisjet e ushtria gjermane për dimër luftës dhe plotësimin e ushtrisë grupit të qendrës ishin tërësisht të pamjaftueshme.<ref name="K1069" /> Megjithatë, këmbënguli Hitleri për të qenë të mendimit se ushtria e Kuqe ishte në prag të kolapsit, dhe donte Moskë për të rrethuar dhe të vdesin urie. Në 5. dhjetor pasur rritje për shkak të Arktik temperatura minus 40 deri në 50 gradë Celsius, dhe mungesa e furnizimeve të armëve, ushqimit dhe dimrit veshje për 20 apo 30&nbsp;km para se të Moskës. Ditën tjetër filloi Sovjetike kundër-sulm me 100 përçarje në mesin e tyre të freskët për dimër luftës pajisur njësive nga Lindja e largët, ushtria e grupit qendër të tërheqjes së detyruar.<ref name="K1069" /> tërheqjen e kërcënuar në një pashpresë të shpëtuar të trajtojë. Në këtë Situatë të rrezikshme, ndalimin e Polonisë në 15. dhe më 19. dhjetor 1941 më tutje tërheqje, dhe lejohet vetëm kur një evasive lëvizjes […], ku më tej prapa në një pozitë të përgatitur".<ref>Hitlers Weisung vom 19.</ref> Kjo komandë kishte veshur "mund përkohësisht të shmangur një fatkeqësi e Napoleonic përmasa."<ref name="K1069" /> Hitleri e mori përsipër komandës Supreme të ushtrisë së Walther von Brauchitsch dhe ishte i bindur: "Kjo pak operacion çdokush mund të bëjë."<ref>Franz Halder (1949), zitiert nach Ian Kershaw: ''Hitler. 1936–1945.''</ref> Por Hitleri do të jetë më fleksibile, do të jetë Lindore para deri në fund të muajit janar 1942, ndoshta me më pak në humbjen e jetës të konsoliduar.<ref name="K1069" /> gjermane humbjet në betejën e Moskës, 581.000 ushtarët, ishin më të mëdha se në Stalingrad dhe në Kursk në vitin e ardhshëm. Bashkimi Sovjetik ka humbur 1,8 milion ushtarë. Në frontin e Moskës, Ostheer aplikuar për herë të parë, parimin e "dogjën tokë" për të mbuluar tërheqje Sovjetik civilëve dhe të burgosurve të luftës në tërheqje fushën e mass uria apo ngrirjen deri në vdekje nuk ishte. Jo të gjitha komandat erdhi nga Hitleri, apo Keitel, por duhet të "udhëheqësit".<ref name="K1069" /> Humbjen në frontin e Moskës është konsideruar aktuale pikë kthese të luftës për shkak se ajo përfundoi serinë e gjermane, rrufe e luftës.<ref>Gerd R. Ueberschär: ''Das Scheitern des „Unternehmens Barbarossa“.''</ref> Hitleri e njohur kjo, sipas Jodl menjëherë.<ref>Andreas Hillgruber: ''Der Zweite Weltkrieg 1939–1945. ''</ref> Gjermano-Sovjetik të luftës ", qe e luftës, Nazisti që nëntëmbëdhjetë-të njëzetat e kërkuar".<ref name="K1069" /> Si më parë, humbja e më të suksesshme të luftës në historinë e njerëzimit ka kushtuar kjo 28 milion Sovjetik qytetarët e jetës, duke përfshirë 15.2 milionë civilëve.<ref>Christian Hartmann: ''Unternehmen Barbarossa. ''</ref> së Paku 4.2 milionë njerëz vdiqën nga uria, në mesin e tyre 2.5 milion milion<ref>Timothy Snyder: ''Bloodlands: Europa zwischen Hitler und Stalin.''</ref> e 3.3 milionë Sovjetik, të burgosurit e luftësnë gjermanisht kujdestarisë, si rezultat i kequshqyerjes, sëmundje apo abuzimit, vdiq apo u qëlluan.<ref>Christian Streit: ''Keine Kameraden: Die Wehrmacht und die sowjetischen Kriegsgefangenen 1941–1945.''</ref> === E holokaustit === [[Skeda:Bundesarchiv Bild 192-033, KZ Mauthausen, Innenraum einer Baracke retouched.jpg|parapamje|Portreti i Hitlerit në [[Kampi i përqëndrimit Mauthausen|Kampin e përqëndrimit Mauthausen]]]] Lufta për shfarosjen kundër Bashkimit Sovjetik dhe eskalimit të Holokaustit shkoi dorë më Dorë. Katër Einsatzgruppen e SS, pas Heydrich është udhëzimi nga 2. korrik 1941, Komuniste funksionarët, "elementet radikale" ([[Partizani|partizanët]]), si dhe "të gjithë Hebrenjtë në parti dhe pozicioneve shtetërore" për të xhiruar. Shpejt u pa dallim, të gjithë e kërkueshme Judenjtë si të dyshuar partizanët vranë – në e parë kryesisht burra, atëherë Hebre gratë dhe fëmijët.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1945.''</ref> 16. korrik 1941, përshëndeti Hitleri të rangut të lartë Nazist zyrtarët në Sovjetik partizane të luftës: "... ai na jep mundësinë, të zhdukur, ajo është kundër nesh."<ref>Saul Friedländer: ''Das Dritte Reich und die Juden: 1933–1945.'' 2010, S. 256.</ref> Ai u transferua për të Himmler për këtë vrasje detyrë e drejtuesve të SHM, policisë dhe SD në Lindje.<ref name="Ian Kershaw: Wendepunkte." /> Himmler intensifikuar forcat menjëherë nga 3,000 deri 33,000 njerëzve. Hitleri ishte nga 1. gusht informohen për rezultatet e tyre të raporteve. Në pesë muajve të parë të Ostfeldzugs vrarë rreth 500,000 Judenjve.<ref>Heinrich August Winkler: ''Geschichte des Westens.''</ref> 19. gusht u pasua nga Hitleri me sugjerimin e Goebbels, pas polake, gjermane Judenjtë që të Veshin Hebre star fuqi. Për shembull, në 17. Në shtator 1941, ai i lejuar, në Këmbënguljen e shumë të Gauleiter, Dëbimin e gjermane Judenjtë në Lindje që ai, si megjithatë, vetëm pas fitores mbi Bashkimin Sovjetik fillojnë të kërkuar. Kështu ai iu përgjigj [[Alfred Rosenberg]] e propozim: për t'u vendosur është Dëbim nga Vollga Gjermanët për të marrë hak.<ref>Michael Wildt: ''Geschichte des Nationalsozialismus.''</ref> Më 25 maj. Në tetor erdhi dhe Hitleri mbështetur në shpalljen e tij të 30-të. Në janar të 1939, Judenjtë e, në rastin e një bote të re të luftës si një masë ndëshkimore për gjermanisht viktimat e luftës për të shkatërruar: "Kjo penale garë ka dy milionë të vdekur të luftës së parë botërore në saj të Ndërgjegjes, tani përsëri qindra e mijëra. Më thuaj asgjë, Ne mund të bëjë atë, por jo në baltë! […] Është e mirë në qoftë se terrori i paraprin, që ne të mund të Judenjve të exterminated."<ref>Zitiert bei Saul Friedländer: ''Das Dritte Reich und die Juden. ''</ref> 12. dhjetor 1941, një ditë pas Deklaratës së tij të luftës në Shtetet e Bashkuara, tha Hitleri për Goebbels' shënimet e në Rajhun Chancellery ftuar nga Gau dhe Rajhut kokën: "në luftën e dytë botërore është këtu, për shfarosjen e Jewry duhet të jetë e nevojshme të pasojë." Judenjtë do të keni për të paguar viktimave në mesin e ushtarë gjerman në "Lindore të fushatës" me jetën tuaj.<ref>Joseph Goebbels: ''Die Tagebücher.''</ref> në Të tashmen, duke përfshirë Hans Frank, kuptohet hitlerit deklaratë si një thirrje Evropiane për Hebrenjtë për ta dëbojmë, por në pushtua Polonia për të vrarë dhe në përputhje me metodat e përshtatshme për të kërkuar.<ref>Heinrich August Winkler: ''Der lange Weg nach Westen.''</ref> 18. dhjetor 1941, Himmler, në shërbim të tij, kalendarin, Hitleri kishte Kërkesat e tij të mëparshme veprimet e Einsatzgruppen konfirmuar dhe e urdhëroi: "Hebre pyetje / si partizanët shfarosja".<ref>Peter Witte u.&nbsp;a.</ref> Hitleri kishte göring është urdhrave të Reinhard Heydrich, datë 31. korrik 1941 "zgjidhja përfundimtare për çifutët pyetje" të autorizuar dhe urdhëroi Wannsee konferenca e 20. Në janar 1942, Heydrich e saj qëllim që thanë: 11 milion Evropian Judenjtë në Lindje, të deportuar, të kërkuar e tyre "natyrore pakësim" nga rob të punës, si dhe "trajtimin e duhur" e me të Mbijetuarit. Kështu, rishkrimin e shfarosjen e synimit në [[Eufemizmi|:]] të regjimit Nazist.<ref>Raimond Reiter: ''Hitlers Geheimpolitik.''</ref> Për "dëbimin" e tashmë të mbushur me njerëz Hebre geto për të mëvonshëm Deportees ishim nga marsi e 1942 në pushtua Polonia, tre kampe shfarosje në operacion. Kështu filloi vrasja e deportees menjëherë pas mbërritjes, dhe nga dhomat e gazit. Prej tyre ishin çifut dhe Rom të prekur.<ref>Hans Mommsen: ''Der Wendepunkt zur „Endlösung“. ''</ref> [[Skeda:Bundesarchiv Bild 183-N0827-318, KZ Auschwitz, Ankunft ungarischer Juden.jpg|parapamje|Ardhja e hebrenjve nga Hungaria në Aushvic kamp përqendrimi, mund të vitit 1944]] Një shkrim i Holokaustit komandën e Hitleri, nuk ishte e gjetur dhe është konsideruar të jetë e pamundshme.<ref name="Ian Kershaw: Wendepunkte." /> deklaratën e Tij të 12. dhjetor 1941, sugjerojnë disa historianë si një vendim-marrje, Judenjtë, vrasjet në gjithë Evropën për të zgjeruar, ose të paktën si një sfidë të eskalimit hap të Holokaustit. Këto i bëri Hitleri jo vetëm nisur dhe nuk data e urdhëruar.<ref>Christian Gerlach: ''Die Wannsee-Konferenz, das Schicksal der deutschen Juden und Hitlers politische Grundsatzentscheidung, alle Juden Europas zu ermorden.''</ref> Dëshmitarët verbale komandat e dokumentuar vrasjet e Polonisë për ekzekutimin e Judenjve. Kështu thirret Sekretarin shtetëror Wilhelm Stuckart në fund të dhjetorit 1941 , disa javë para se të ashtuquajturit Wannsee konferencë për shfarosjen sistematike të hebrenjve – si ishte për shkak të urdhrave për vrasjen e hebrenjve shkarkojë duhet të jetë i suksesshëm në një udhëheqës të komandës. Heinrich Himmler foli në letra dhe Fjalime të vartësve, të tilla si Posen Fjalimet e 1943 në mënyrë të përsëritur e hitlerit imponohet atij komandën e "zgjidhje përfundimtare" dhe i dha udhëzim të veçantë të Hitleri tij private shënime. Hitleri vetë tha se në janar 1942 publikisht në disa raste se tij "profecia" e janar 1939, tani "i plotë". Rrjedhimisht, të përshkruara Goebbels atë në një ditar për hyrjen e 27. Në mars 1942, si një "mëshira kampion dhe zëdhënës të një zgjidhje radikale" në "Jewish question"<ref name="Ian Kershaw: Wendepunkte." /> Hitleri ishte në 7. tetor 1942 personalisht nga Odilo Globocnik për Judenjtë vrasjet në katër vdekjes në kampe dhe në mars të 1943 dhe Korherr raport për vrasje (të përshkruara si "të evakuimit" dhe "trajtim të veçantë") e deri atëherë për 2.5 (në fakt tre milion hebrenj të pranishëm. Gjithashtu, ai urdhëroi. NS-autorët e krimit, të tilla si Rudolf Höß dhe Adolf Eichmann pas luftës, një komandë e Polonisë në verën apo vjeshtën e 1941 shfarosjen e Judenjve e kanë dëshmuar.<ref>Saul Friedländer: ''Nachdenken über den Holocaust.''</ref> Në kulmin e betejës së Stalingrad kujtohet Hitleri në 8. nëntor 1942, në Mynih löwenbräu Keller për Herë të katërt, këtë vit në e tij "profeci" për Judenjtë. Në këtë pikë, fjalimi ai sapo kishte bërë të gjitha kompromiset dhe paqe merret në jashtëm armiqtë e përjashtuar. Rezultat i "ndërkombëtare të luftës"[s] "shfarosjen e Jewry në Evropë".<ref name="K1069" /> === Më Tej Rrjedhën E Luftës === [[Skeda:Bundesarchiv Bild 183-B06275A, Berlin, Reichstagssitzung, Rede Adolf Hitler.jpg|parapamje|Reichstag fjalës, e hitlerit Shpalljen e luftës në Shtetet e Bashkuara, Kroll Opera Berlin, 11. dhjetor 1941 (lart majtas Göring)]] Në 7. Në dhjetor 1941, e të merren me të Gjermanisë, aleatët e Perandorisë së Japonisë , SHBA, naval bazë të Pearl Harbor dhe po i Shteteve të Bashkuara të amerikës në luftën e Dytë botërore. Hitleri, nuk ka të bëjë me kohën e Japoneze sulm, i informuar, i mirëpritën sulm, euforike: Tani, mund Gjermani e luftës, të mos e humbur më.<ref name="K1069" /> Në Reichstag, ai deklaroi më 11. dhjetor 1941, Shtetet e Bashkuara gjatë luftës, pa që të tre fuqive të Paktit atë të angazhuar, pa gjeneralët e tij për t'u konsultuar dhe pa ushtarake-strategjike dhe ekonomike me pasoja për vetë udhëheqjen e luftës për të llogaritur.<ref name="Henrik Eberle, Matthias Uhl Hrsg">Henrik Eberle, Matthias Uhl (Hrsg.</ref> historiani marrë disa arsye: Hitleri për 1942 gjithsesi me Ndërhyrjen e Shteteve të Bashkuara të amerikës dhe që nga hua – qira të veprojë , e cila ka filluar dërgesat e armëve për të Britanisë së madhe dhe Bashkimit Sovjetik si një luftë të llogarisë. Ai ishte Deklaratën e tyre të luftës nuk është të presin të të duan është një shenjë e fuqisë. Ai ishte akoma me shpejt-të-të të fitores mbi Bashkimin Sovjetik, e llogaritur, dhe pastaj një "botë flash luftës" me qëllim të gjermanisë botërore të dominimit, të çojë duan. Ai kishte fiton në teke të Shteteve të Bashkuara kundër fuqive të boshtit , dhe çdo dypalëshe paqe negociatat nga fillimi për të përjashtuar duan. Ai kishte mundësinë e një U-boat luftës në Atlantik kundër anijet Amerikane për të hapur duan.<ref>Überblick bei Ian Kershaw: ''Der NS-Staat. ''</ref> Hitleri u përpoq të zhvillimit në Paqësor si të favorshme. Për shkak të luftës në Paqësor, duke shkuar për në SHBA, armët e tyre dërgesat në Mbretërinë e Bashkuar për të reduktuar. Gjermania do të ketë kohë të mjaftueshme për të fituar para të një Ndërhyrjes Amerikane në Evropë, kontinentin, është plotësisht nën kontroll.<ref>Vgl.</ref> Në luftë, Hitleri ishte një "Workaholic", Detajet e të punësuarve ishte, pa pushim, i rrethuar nga e njëjta të vjetra, uninspiring Rrethim. Netëve me pak gjumë dhe të përditshme të gjatë takimeve me liderët ushtarakë pasuar njëri-tjetrin. Stilin e tij të punës ishte një rezultat i tepër i personalizuar sundimin e tij dhe pamundësia e autoritetit të deleguar. E tij egomaniac të Bindur se vetëm ai mund të, dhe fitore të garantuar, të përforcuar tij mosbesimin e tij gjeneralët dhe rritjen e tij choleric shpërthime zemërimi. Kjo shkatërruar duke filluar në vitin 1940, të rregullt të punës së qeverisë dhe të komandës ushtarake, çka me hitlerit marrjes nën kontroll nga ushtria e lidershipit, në dimër të krizave të 1941 . Në rastin e çështjeve në para në shtëpi ishin, pohoi ai uncompromisingly autoriteti ndërhyri vetëm sporadike dhe unsystematically, për mosveprim, për maskim.<ref name="K1069" /> Në fillim të 1943, të humbur e Wehrmacht e tyre më të lartë të humbjeve të [[Beteja e Stalingradit|betejës së Stalingrad]]. Kjo disfatë është konsideruar si pikë kthese të luftës së Dytë botërore. Hitleri ishte përgjegjës, pasi që ai është komandant i përgjithshëm i 6. Ushtria të tërhiqet nga [[Volgograd|Stalingrad]] ndaluar pasur, për aq kohë sa ajo është ende operacionale të kishte qenë e mundur pa ushtri të grupit Një, [[Kaukazi]], para-hasin është për kompromis. Hitleri vetë tha se lufta nuk bëhet për të fituar.<ref>Dieter Salewski: ''Die Abwehr der Invasion als Schlüssel zum „Endsieg“?''</ref> E gjermane Afrika e trupave (DAK) humbi dytë betejën e El Alamein, dhe Rommel urdhëroi 4. nëntor 1942 kundër hitlerit urdhra për shkak të Epërsi dërrmuese e Britanike në tërheqje. Në Tunizi, ajo ishte DAK nga Britanik dhe, në ndërkohë, mbërriti trupave amerikane në një pincer ("Operacioni Pishtar"). Rommel kërkesë të marsit 1943, Tunizi dhoma dhe trupat e tij për të Sicili tërheqë përsëri në maj, refuzoi të Hitleri në mënyrë rigoroze dhe të emëruar Rommel nga Afrika e Veriut. 12. maj 1943 dorëzimin e 150,000 gjermane dhe 100,000 italiane ushtarë dhe në [[Tunis]]. Kjo mposhtur sugjeruar një shumë të gjermanishtes si gjuhë e "të dytë Stalingrad" ose "Tunis shkallë".<ref>Alexander Lüdeke: ''Der Zweite Weltkrieg. ''</ref> [[Skeda:Bundesarchiv Bild 183-J05694, Berlin, Heldengedenktag, Staatsakt im Zeughaus.jpg|parapamje|Hitleri flet në ceremoninë zyrtare të umgedeuteten "heronjtë e kujtimi i ditës" (sot e ditës kombëtare të zisë) i rënë ushtarë në Berlin, 21. mars 1943]] Në fillim të prillit 1943, u takua Hitleri dhe Musolini në Schloss klessheim në Salzburgut dhe hodhi poshtë thirrjen e tij për një kompromis për paqe në Lindje kategorikisht. Me monologje të gjata rreth Prussian historisë, ai u përpoq Musolini për të vazhduar luftën për të lëvizur.<ref name="K1069" /> aleatët krerët e Bullgaria, Rumania, Hungaria, Norvegjia, Sllovakia, Kroacia dhe Franca ai u takua deri në fund të prillit në punë, rezistencën tuaj do me lajka, cajoling, dhe thinly-të mbuluar kërcënime të forta.<ref name="K1069" /> Me ndihmën e përgatitur posaçërisht hartat e OKW, mbi të cilat para sigurisht në Lindje hyrë gabimisht dhe forcat e kundërshtarit dhe vetë nuk e dallueshme sheqer, ai situatën.<ref name="Henrik Eberle, Matthias Uhl Hrsg" /> Në fillim të 1944, u bë aleate Bomberdhe luftëtar i njësive gradualisht, superioritetin e ajrit dhe shkatërruar shumë të mëdha dhe të mesme gjermane qytete, nga zona e bombardimeve. Megjithatë, Hitleri kishte edhe bomba – në vend të kësaj, gjithnjë e më shumë, avionë luftarakë për të luftuar këto sulme të ndërtuar. Pas "Operacionit Gomora" kundër [[Hamburgu]]t në korrik 1943, kur rreth 30,000 njerëz në zjarr e stuhi vdiq, ai refuzoi të më shumë se 50 përqind e shkatërruar qytetin për të vizituar, nuk ka marrë asnjë Delegacion i shërbimeve emergjente dhe nuk kishte radio fjalës.<ref name="K1069" /> Pas tre sulmeve në Berlin , në gusht dhe shtator 1943, e regjistruar Goebbels e tij në ditar, se "në veçanti, janë ankuar, se në lidhje me ajër të luftës nga faqet e udhërrëfyesit, nuk shpjegues fjalë që është thënë".<ref>Eintragung vom 1.</ref> Hitleri strategjik gabimet e përfituesve të "[[Operation Overlord|Operacionin Overlord]]", më 6. Në qershor të vitit 1944. Kështu që ai e kishte parë të gjithë në Normandi si Pushtimi i pa-adoptuar, megjithatë, të stafit të tij përsëri për të biseduar jashtë, dhe ende besonte në 13. Në qershor, një mashtrim. Ai e ndaloi trupave nga të tjera bregdetare seksionet për të zbritet<ref>Alexander Lüdeke: ''Der Zweite Weltkrieg. ''</ref> dhe të dyshuar një ulje në Pas-de-Calais. Gjermane trupat në Normandi ishin në vende të papritura, të befasuar. Von Rundstedt, ''komandant i përgjithshëm në Perëndim'', kishte herët në Mëngjes për lirimin e dy në Paris, vendosën të blinduara ndarjet e pyeti. Alfred Jodl refuzuar. Në pasdite, u pajtua me Hitleri e vonuar përdorimin e këtij Rezervë kundër 150 kilometra larg për të aleate ura-kokë. E tij aide-de-kampi kishte deri në përafërsisht. 10 jam i gatshëm Hitleri për të Zgjoheni, sepse ai ishte vetëm rreth tre ora në mëngjes në shtrat, kishte shkuar. "Kjo vonesë ishte vendimtare."<ref>Vgl.</ref> Si trupat e aleancës në gusht të vitit 1944 në Paris përparuar, Hitleri urdhëroi që të qytetit njeriu i fundit për të mbrojtur, dhe kështu shkatërrimin e tyre në kohën e blerjes. Gjerman të qytetit, komandanti , Dietrich von Choltitz injoruar hitlerit urdhra për t'i bërë ballë dhe u dorëzua në Paris, pa një luftë dhe pothuajse i paprekur në frëngjisht gjeneralmajor Jacques-Philippe Leclerc de Hauteclocque. Sepse Hitleri e kuptoi se ai nuk mund të besojnë Gjermanët humbur dhe nuk kishte asnjë triumfon më shumë do të mund të shpallë, ai u foli të vitit 1944, jo në publik<ref name="K1069" /> dhe vetëm tri herë (më 30. janar, 21. korrik, dhe 31. dhjetor) në radio.<ref name="K1069" /> e Tij shëndetësore është përkeqësuar me shpejtësi. Ndoshta ai ishte duke vuajtur nga sëmundja Parkinson, por e saj politike-ushtarake të vendim-marrjes aftësinë është e vështirë të prekur.<ref>Ellen Gibbels: ''Hitlers Parkinson-Krankheit: zur Frage eines hirnorganischen Psychosyndroms.''</ref> në Dritën e vazhdueshëm të humbjeve, të jashtëzakonshme, sakrificën e madhe shkatërrimi, dhe të njohurive të pashmangshme gjermane humbjen Hitleri ishte lufta do të vazhdojë. E tij të ndërhyrjes në udhëheqjen e luftës, për ndalimin e prekshme trupat në një fazë të hershme për të tërhequr (→ Ngurta katror), ka rezultuar në masive të viktimave në Wehrmacht. Në një nga shumë iluzione të disa vlerësim i përgjithshëm se Hitleri kishte konsideruar tashmë nga mesi i gushtit 1944 kundër aleatët Perëndimorë të çojë në një ndjeshme ushtarake goditje që duhet të çojë në rrëzimin e Anti-Hitleri koalicionit. Katër ditë para fillimit të Ardennes fyese ai u tha komandantët e tij, që armiku, "pa marrë parasysh se çka bën ai, kurrë nuk dorëzohen, të presin, kurrë, asnjëherë"; kjo do të, në fund, "një ditë, një kolaps i tij nervor forcat përvojë".<ref name="Ian Kershaw: Das Ende. " /> E parë përgatitjet për Ofensivë ishin, në fshehtësinë më të madhe, në fund të verës të vitit 1944. Objektivi kryesor i Fyese ishte porti i qytetit të Anwerp, për furnizimet e aleatëve është e një rëndësie të madhe. Ajo filloi në ora 16. Në dhjetor të vitit 1944 dhe fillim të vitit 1945, të anuluara. Hitleri kontribuar akoma më shumë për publikun më e lartë e Besimit, dhe për të gjuajtur njerëzve në mjedisin e tij. Për Nicolaus von më Poshtë ai i dha, megjithatë, lufta ishte e humbur. E ai udhëhoqi, si zakonisht, për tradhëti dhe dështimit të tjera mbrapa. Ai aspironte tani vetëm vendin e tij në histori: "dorëzimi nuk është më, kurrë. Ne mund të shkojnë poshtë. Por ne do të kemi një botë të marrë."<ref>Nicolaus von Below: ''Als Hitlers Adjutant 1937–45.''</ref> Kjo e bëri Hitleri edhe para njerëzve të vet. Terroriste që u kthyen në shtëpi për Rajhun:<ref>Bormanns Verordnung über die Einrichtung von Standgerichten, 15.</ref> [[Skeda:Buchenwald Hitler Effigy 74975.jpg|parapamje|Graffito Amerikan nga forcat aleate të çliruar [[Kampi i përqëndrimit Bukenvaldit|në Buchenwald kamp përqendrimi]] në prill 1945: "Hitleri duhet të vdesë në mënyrë që Gjermania të jetës". Para kësaj, nuk është një varur Hitleri kukull.]] Në 7. mars arriti NE ushtarët e undestroyed ura e Remagen në Jug të Ruhr fushë. Hitleri kishte "Fluturuar gjykatë e juridiksionit" të Perëndimor para për të dërguar, për pesë oficerët e urës ekuipazhit të Remagen në 9. Në mars të dënuar me vdekje.<ref>Andreas Kunz: ''Wehrmacht und Niederlage. ''</ref> Në 23. mars filloi me Rini e kalimit të Veriut të Ruhr zonë në Wesel nga trupat Britanike. Pra, ishte e luftës në Perëndim, në fund të humbur, por Hitleri refuzuan të dorëzohen. Ai e pa vetëm në një "luftë të Fundit" kuptim, në mënyrë që të paktën brezat e ardhshëm janë respektuar.<ref>Ian Kershaw: ''Adolf Hitler. 1936–1945.''</ref> Që nga fillimi i karrierën e tij politike, Hitleri mendoi, në më ekstreme Alternativa: Gjermania do të jetë fitimtare ose të vdesin. Më shumë gjasa një fitore ajo ishte, në total duhet të jetë gjerman humbjen.<ref name="Ian Kershaw: Das Ende. " /> Për të shtizën ai tha: "më 18. Në mars të 1945-ës, nuk është e nevojshme të jetë i vëmendshëm për bazat, për të marrë njerëzit e tij më primitive të jetës nevojë. Ajo do të jetë më mirë, edhe këto gjëra për të shkatërruar. Njerëzit, gjithnjë e më shumë një, e provoi dhe e ardhmja i takon ekskluzivisht për më të fortë "Ostvolk". 19. mars Hitleri e urdhëruar nga lideri (më vonë "Nero komandën"), shkatërrimin e infrastrukturës gjatë tërheqje të ushtrisë. Ai i porositi Speer dhe Gauleiter, shkatërrimin, por e dinte se me shtizën e tij të urdhërojë që të sabotage. Këtë e mohoi këtë, por Goebbels pa hitlerit autoritetit të venitet.<ref name="Ian Kershaw: Das Ende. " /> === Rezistenca kundër Polonisë === Në mes të 1933 dhe 1945 ishin të individëve, grupeve dhe organizatave që për arsye të ndryshme, rezistenca kundër Regjimit të hitlerit. Vetëm pak refuzuar nga fillimi i tij e diktaturës. E persekutuan Komunistët dhe socialdemokratët tashmë kishte para 1933, paralajmëroi: "Hitleri do të thotë luftë!"<ref>Gerd R. Ueberschär: ''Für ein anderes Deutschland. ''</ref> Në mërgim-SPD-së Sopade u përpoq gjermane nga jashtë vendit për të ndikuar dhe i thirri ata në 30. janar 1936 me pamflet "Për Gjermani – kundër Hitleri!", për të kryengritjes kundër Regjimit të tij.<ref>Ursula Langkau-Alex: ''Deutsche Volksfront 1932–1939. ''</ref> [[Skeda:Georg Elser-Briefmarke.jpg|parapamje|Georg Elser gjermane vulën, 2003]] [[Skeda:Bundesarchiv Bild 146-1972-025-12, Zerstörte Lagerbaracke nach dem 20. Juli 1944.jpg|parapamje|Führer selinë e "wolf varr" pas vrasjes përpjekje të 20. korrik 1944]] [[Skeda:Graf Stauffenberg.jpg|parapamje|Hitleri vrasësin Claus Schenk Graf von Stauffenberg, një gjermanisë Perëndimore vulën postare, 1964]] Që nga muaji shkurt, 1933, nuk ishte një shumë e anonim vrasjen kërcënimet kundër Polonisë. Vetëm autorët u u. a., nacional-socialiste e opozitës të grupit të "të Zezë Përpara," udhëzuar të Ndritshme dreri në dhjetor 1936, [[Zvicra|Zvicerane]] teologji student Maurice Bavaud në nëntor 1938, dhe zejtar Georg Elser.<ref>Will Berthold: ''Die 42 Attentate auf Adolf Hitler.''</ref> E vetë-bërë plasëse shpërtheu në 8. nëntor 1939 në Mynih është bürgerbräu bodrum vetëm disa minuta më vonë, pas Hitleri dhe fjala e tij kishte mbaruar. Elser ishte si një "e veçantë e të burgosurit e führer" në [[Kampi i përqëndrimit Dachau|Dachau kamp përqendrimi]] në 9. prill 1945, Hitleri personale të komandës u vranë.<ref>Wolfram Selig: ''Bürgerbräu-Attentat.''</ref> E themeluar në vitin 1934, të Rrëfimit të Kishës për t'i bërë ballë tha qeveria Sulmet mbi organizimin e Kishës, por vështirë se krimi i shtetit. Shumë nga anëtarët e tyre kanë votuar për Nazistët, të miratuara nga heqja e demokracisë dhe persekutimin e hebrenjve.<ref>Günther van Norden: ''Widersetzlichkeit von Kirchen und Christen.''</ref> Pastor Dietrich Bonhoeffer kritikonte kultin e liderit, në shkurt 1933 në një radio leksion ("udhëheqësi dhe zyra, vetë-deify, të simuluara e Perëndisë") dhe të kërkohet, në prill 1933, Kisha e rezistencës kundër shkeljes së të drejtave të Hitleri regjimit. Pas nëntor pogroms e 1938, ai ndihmoi në rrethin përqark Hans Oster , një atentati përpjekje Hitleri për t'u përgatitur.<ref>Peter Zimmerling: ''Bonhoeffer als Praktischer Theologe.''</ref> 1938 ishin edhe konservativ, dhe brenda-ushtarake të rezistencës grupe të tilla si Goerdeler-rrethi dhe kreisau rrethit.<ref>Hans Mommsen: ''Bürgerlicher (nationalkonservativer) Widerstand.''</ref> e tyre të përmbysur planet e fokusuar në pjesët e Wehrmacht, kishte, prandaj, vetëm në rastin e një vrasje e Polonisë, e ardhmja e suksesshme dhe mund të përdoren vetëm nga personat me qasje të brendshëm të menaxhimit të rrethit, kjo është për t'u kryer. Këto ishin Hitleri e pakushtëzuar për Besnikëri; të rënda të caktuara konfliktet janë të pashmangshme.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1945.'' 2009, S. 887.</ref> Në shtator të konspiracionit planifikuar disa të rangut të lartë ushtarakë dhe civilë në zyrën e punëve të jashtmeqë kapiteni Friedrich Wilhelm Heinz më 28. shtator 1938, me bastisjen e partisë në Rajhun Chancellery depërtimit dhe Hitleri në një përleshje të xhiruar.<ref name="Joachim Fest: Staatsstreich. ">Joachim Fest: ''Staatsstreich. ''</ref> për këtë, çuditërisht, një kompromis për Mynihut marrëveshje rënë dakord për të, ajo dukej të jetë i pashpresë, të rënies së tij të "ushtarake adventurism" për të justifikuar atë.<ref name="K1069" /> si pasojë, ka mbetur i vrasjes përpjekje, von Brauchitsch dhe Halder vetëm gjysma zemër e përkrahur.<ref>Peter Hoffmann: ''Oberst i.&nbsp;''</ref> E konspiracionit, përfshirë ushtarake në OKH dhe në zyrtare grup-inteligjencës e OKW, të mbajtur hitlerit projekte, Francë në vitin 1939 për të sulmuar, sepse është e pazbatueshme për të, dhe donte këtij sulmi me një tjetër grusht shteti përpjekje për të parandaluar atë. Sipas Elser e atentatit ishin aranzhimet të hitlerit mbrojtjen, megjithatë, të shtrënguar. Brauchitsch frikë pas një shpërthim të Hitleri në 5. Në nëntor 1939, këtë e dinë në lidhje me masakrën grusht shteti përpjekje e di. Pastaj e mori Hans Oster, për të 11. nëntor 1939-planifikuar eksploziv dorëzimit në Erich Kordt të jetë e rrezikshme, dhe, prandaj, ishte planifikuar atentati përpjekje.<ref>Karl-Heinz Frieser: ''Blitzkrieg-Legende. ''</ref> E Bardhë u Ngrit e ka bërë të njohur Mynih-bazuar grupi u përpoq për të arrestimit të Scholl vëllezërit e motrat në 18. shkurt 1943, Gjermanët, sidomos e të rinjëve, me të fluturuar shkoni me rezistenca në lëvizje. Arsyeja kryesore për këtë ishte Nazist krime të tilla si Holokausti, grupi ndërkombëtar i transmetuesit e dinte. Anëtarët ishin në 22. Në shkurt të 1943, dhe ekzekutohet. Pas disfatës në Stalingrad, disa nga oficerët e ushtrisë, grupi u përpoq përsëri për të vrarë Hitlerin. Bomba, Henning von Tresckow , më 13. Në mars 1943, e hitlerit aeroplani ishte një mushkë, lit.<ref>Christian Graf von Krockow: ''Eine Frage der Ehre. ''</ref> Në 21. Në mars 1943, të kërkuar Rudolf-Christoph Freiherr von Gersdorff , gjatë një ekspozitë në Berlin Zeughaus , së bashku me Hitlerin në ajër shpërthim. Kjo e majtë të ekspozitës, por pas disa minutash, para acid detonator të jetë efektive. Von Gersdorff ishte në gjendje të detonator në nick kohore ta ulin.<ref name="K1069" /> E atentatit të përpiqet të 20. korrik 1944, në führer është selia wolf varr, të plagosur katër Kalimtarë fatal, Hitleri mbeti pothuajse i unharmed. Ai shprehet se direkt: Zoti e kishte shpëtuar atë, kështu që ai e bëri tij të "rendit" në fund të të çojnë. [[Claus von Stauffenberg|Claus Schenk Graf von Stauffenberg]]<nowiki/>se bomba është ruajtur, dhe të një grusht shteti për t'i dhënë fund luftës kishin përgatitur, dhe tre nga kolegët e tij ishin, pa gjykim dhe pa e hitlerit pëlqimin në 21. korrik, pak pas mesnatës, në oborrin e bendler bllok në Berlin-një edukue ekzekutuar.<ref>Hermann Graml: ''Militärischer Widerstand.''</ref> Në radio Hitleri tha gjermane, "një shumë e vogël Klikë e ambicioz, të paskrupullt dhe në të njëjtën kohë penale, budalla zyrtarët" kemi planifikuar për të dhe Wehrmacht udhëheqja e stafit për të "zhdukur".<ref>Zitiert nach Ian Kershaw: ''Adolf Hitler. 1889–1945.''</ref> të tjera se në stab në shpinë në vitin 1918, do të këtë kohë penale "pa mëshirë exterminated". E Wehrmacht duhet të involvuar zyrtarët e parë, për të përjashtuar personat e gjykatës duhet të jetë aq e zakonshme Kriminelët, dënimin me vdekje dhe brenda dy orësh, në mënyrë që të e tyre, motivet dhe qëllimet nuk mund të shpjegojë. Roland Freisler, partisë Naziste si "gjak gjyqtari", ishte i gatshëm, në frymën e Polonisë për të gjykuar. Kjo mori avantazhin e dështuar atentati përpjekje, opozita të tij të luftës drejtimin e shtabit të Përgjithshëm të Wehrmacht, më në fund e fik dhe skeptik gjeneralët fajin e ka humbur betejat.<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1945.'' 2009, S. 913–916.</ref> Një 400-të fortë Gestapo Komisioni zbuluar një shumë-përhapur rrjeti i Komplotistët, dhe u zhvillua më 22 maj. Në shtator të vitit 1944 në Zossen fotografi, marrëveshjet për grusht shteti përpjekjet e para 1939, dhe kështu të përhershme ushtarake të Opozitës kundër Hitleri i zënë. Ky ndalim mbi njerëzit e gjykatës, dokumentet në proceset momentale të përdorni: Gjermanët nuk duhet të dinë se atentati përpjekje shenjë paralajmëruese pasur, dhe jo vetëm të pak të planifikuara.<ref name="Joachim Fest: Staatsstreich. " /> Nga gusht 1944, i dënuar njerëzit e gjykatës në më shumë se 50 të proceseve, më shumë se 110 njerëz të shekullit të 20-të. korrik 1944 vdekjes; 89 të tyre janë deri në 30. prill të vitit 1945 në burgun e Berlin-Plötzensee në mish grepa të varur.<ref>Kurt Bauer: ''Nationalsozialismus. ''</ref> në Total, kishte rreth 200 personave të Përfshirë.<ref name="K1069" /> === Në fund në Bunker === 16. Në janar të vitit 1945, jetoi Hitleri, kryesisht në dhomat e bunker në kopshtin e Vjetër Rajhut Chancellery në Berlin. Në e tij të fundit publike pamjen më 20. Në mars të vitit 1945, ai nënshkruar 20 të Hitleri rinisë dhe 30 SS ushtarë me Hekur kryq e tyre "heroike në mbrojtje të Berlinit".<ref>Dietmar Arnold, Rainer Janick: ''»Führerbunker«. ''</ref> Si Presidenti, Roosevelt më 12. prill 1945, vdiq, Hitleri shpresonte që, shkurtimisht, të një shpërbërja e Anti-Hitleri i koalicionit dhe i nxiti ushtarët e Wehrmacht me kërcënimin Sovjetik masakrat më 16. prill, edhe një herë, të pakushtëzuar të vazhdojë të luftojë. 20. prill 1945 ai e ka marrë në të führer-së bunker për të fundit herë të ftuar në ditëlindjen e tij. 22. prill ai pësoi një kolaps nervor, kur ai mësoi se SS-Obergruppenführer Felix Steiner urdhëruar lirimin sulmit të ushtrisë së tij të grupit në betejën e Berlinit, si të pazbatueshme është mohuar. Hitleri u ankua, tani e ka të humbur gjithçka, madje edhe SS e kishte tradhtuar, dhe shkarkohet pjesë të stafit të tij. Ai vendosi në Berlin për të qëndruar, dhe e urdhëroi shefi i tij aide-de-kampit, SS-Obergruppenführer Jul Schaub, të gjitha letrat dhe dokumentet e tij private kasafortat në Berlin, Mynih dhe në Berghof për të djegur.<ref name="K1069" /> Në 25. prill dëgjuar Hitleri, fitorja e partisë së ushtarëve Amerikanë me ushtarët e kuq të ushtrisë në Torgau , dhe nga encirclement të gjithë e Berlinit nga ushtria e Kuqe. Ai ishte vazhdimisht në përparimin në qendër të qytetit. 27. prill është e hitlerit vendimin për të kryer vetëvrasje, ishte rrënjosur thellë të kuqe ushtri e ushtarëve të vdekur në duart e të binte dhe një dënim për krimet e tij, për të shpëtuar. 28. prill ai mësoi të Himmler viti muaj të vazhdueshme të fshehtë negociatat me aleatët për një paqe të veçantë, dhe e tij "ofertë", në vazhdim të Holokaustit të hungarez Judenjve . Hakmarrja e Himmler, ai urdhëroi zyrtari ndërlidhës i Waffen-SS në Fuehrer e selisë, Herman Fegelein, dhe xhiruar. Rreth mesnatës ai u martua me të dashurën e tij [[Eva Braun]]. Pas kësaj, ai diktuar Sekretarja e tij Traudl Junge për një periudhë të shkurtër private dhe politike të Dhiatës së. Në të ai emërohet Karl Dönitz si pasardhësi i tij si Rajhut President dhe komandant i përgjithshëm i forcave të armatosura, Goebbels si e re Kancelari i Rajhut, kalaja, Göring dhe Himmler nga e partisë Naziste dhe Gjermanët thirrur për të pakushtëzuar për vazhdimin e luftës, në përputhje me Nuremberg ligjeve dhe më tej shkatërrimin e Judejve. Në mbrëmjen e 29. prill ai mësoi të Musolini e përmbarimit të ditëve të para, dhe ndoshta edhe të përdhosjes e trupin e tij. Kjo përforcuar vendimin e tij për të kryer vetëvrasje.<ref>Thomas Großbölting, Rüdiger Schmidt: ''Der Tod des Diktators: Ereignis und Erinnerung im 20.&nbsp;''</ref> [[Skeda:Stars & Stripes & Hitler Dead2.jpg|parapamje|Titulli në Ushtrinë amerikane gazetë ''Yje dhe Vija'' pas hitlerit vdekjes]] 30. prill drekë shpërndarë, ai është Helm për shokun e tij, dhe lejoi atyre private breakout përpjekjet. Efekti i helmit, ai kishte më parë e tij në bari qen në provë, pa të jenë të pranishëm. Në rreth 15:30, gëlltitur Eva Braun, me helm, Hitleri kishte qëlluar veten.<ref name="Ian Kershaw: Das Ende. " /> Martin Bormann, dhe të tjerët nga udhëheqësit e shoqëron komandën e djegur si ju ka urdhëruar trupat e tyre në kopshtin e Ri të Rajhut Chancellery, dhe varrosur Mbetjet e të tjera trupat e vdekur në një bombë krater në afërsi të bunker të dalë.<ref name="K1069">Ian Kershaw: ''Hitler. 1936–1945.''</ref> , OKW raportuar vdekjen e hitlerit në mbrëmjen e 1. Mund të në Radio dhe nuk e përmend tij vetëvrasje.<ref name="K1069" /> 10. Mund të vënë Fritz njeri i vërtetë, një kohë të gjatë, asistent i hitlerit dentisti , Hugo Blaschke, Sovjetik pushtuesve të vendosur dhëmbët pjesë dhe të dhëmbëve e urave të dy trupat, që ai e quajti Hitleri dhe Eva Braun për t'u ngritur e për të identifikuar. Më vonë kërkimet konfirmuar identifikimin.<ref>Wolfdieter Bihl: ''Der Tod Adolf Hitlers. ''</ref> Sovjetikët mbajtur rezultatet nga arsye politike, të fshehta. Ky zgjidhur një shumë të teoritë e konspiracionit . Për të përmbajë ajo, mori historiani Britanik Hugh Trevor-Roper Hitleri vdekjes së tij në vitin 1947, në bazë të shumë provave dhe të deklaratave të dëshmitarëve, dhe për të krijuar një Perëndimor "Hitleri i vdekjes"hulumtim.<ref>Hugh Redwald Trevor-Roper: ''Hitlers letzte Tage. Übersetzt von Joseph Kalmer und Gisela Breiting-Wolfsholz'' (englisch 1947).</ref> Sipas Raporteve nga viti 1990 deri në hitlerit dhe Eva Braun i Mbetet disa herë varrosur diku tjetër dhe, në vitin 1970, e djegur tërësisht, dhe si të hirit në një lumë të shpërndarë.<ref>Alisa Argunova (Moskau; übersetzt von Wolf Oschlies für Shoa.de, 11.</ref> Hitleri i atribuohet Kafkës fragmente në rusi arkivi shtetëror sipas hulumtim i ri nga një grua.<ref name="SPON-652024"><span class="cite">Angelika Franz:&#x20;[http://www.spiegel.de/wissenschaft/mensch/dna-analyse-angeblicher-hitler-schaedel-stammt-von-einer-frau-a-652024.html ''DNA-Analyse: Angeblicher Hitler-Schädel stammt von einer Frau.'']&#x20;</span></ref> Dönitz ishte në përputhje me hitlerit fundit do, së pari, të vazhdojë të luftojë, dhe nuk pranoi një total të dorëzohen. Në 8. maj 1945 ishte e pakushtëzuar dorëzimin e Wehrmacht, luftës së Dytë botërore në Evropë përfundoi. Bota ka humbur më shumë se 66 milionë njerëz në jetën e tyre.<ref>Rolf-Dieter Müller (Hrsg.</ref> miliona të tjerë janë plagosur, të përhershme e luftës dhe të plagosur, të pastrehë, të dëbuar, të deportuar ose i burgosur. Shumë qytete në Evropë dhe Azinë Lindore janë shkatërruar. Gjermane Perandorisë në katër zonat e okupimit të ndarë dhe Lindore të territoreve pjesërisht nën polake, pjesë e të Sovjetik administrative juridiksionit . Gati dymbëdhjetë milion Gjermanët nga ish-Lindore të territoreve të shitur. Më vonë pasuan në dekadat gjatë të ndarjes së Evropës dhe të ndarjes së Gjermanisë. Në vitin 1956, tha Oto Günsche para gjykatës se ai kishte Hitleri në një karrige tjetër në Shtrat (jo në të) ulur. Gjykata vlerësoi deklaratën e tij si të saktë, dhe e shpjegoi me Hitlerin në 25 maj. tetor 1956 nuk ka qenë ligjërisht e vdekur.<ref>[http://spon.de/vewTS ''Wo ist Hitler? '']{{Lidhje e thyer}}</ref> == Historike Klasifikimet == E NS-hulumtuese kërkon, veçanërisht si Hitleri pa një profesionist, dhe karakter të kualifikimeve për Kancelari dhe diktatori përmirësimet mund të jetë, çfarë qëllimesh ai kishte dhe atë e tij ose të saj në rolin Nazist shtetit luajtur, veçanërisht në luftë dhe Holokaustit.<ref>Gerhard Schreiber: ''Hitler Interpretationen: 1923–1983.''</ref> Friedrich Meinecke në vitin 1946 ishte i mendimit se Hitleri ishte Prussian militarism inkurajuar fuqishëm që të ketë qenë, të pasur chancellorship, por vetëm të ndodhë të jetë nga Hindenburg. Me të ishte një "satanike parimi" dhe "e brendshme të huaj rregull" në gjermanisht histori ka hyrë. Ai ishte "nuk e tona race".<ref>Zitiert bei Nikolai Wehrs: ''Von den Schwierigkeiten einer Geschichtsrevision. ''</ref> Këtë mendim të shërbyer në periudhën post-lufte , si "gjithçka, ose pothuajse për gjithçka, Hitleri dhe jo vetëm 'Gjermane' të jetë një barrë".<ref>Wolfgang Wippermann: ''„Deutsche Katastrophe“. ''</ref> Tashmë në vitin 1936, Konrad Heiden, hitlerit të politikave të kishte qenë përshkruar si një Plan të detajuar për të Arritur botë të dominuar. Në të kundërt, shpjegoi Herman Rauschning në vitin 1939, Hitleri ishte një fuqi politikan pa objektiva të qarta dhe të përdorimit të politikës së jashtme me mundësi për të bërë fitim. Kjo pikëpamje u pasua në vitin 1952, [[Alan Bullock|Alan Demin]]<nowiki/>e parë të njohur ndërkombëtarisht Hitleri biographer: Hitleri ishte një vetëm me anë të "vullnetit për Pushtet" steered "për disa parime Oportunist". Sipas Alan J. F. Taylor (1961) donte të Hitleri, si mëparshme gjermane politikanët, Gjermani e kontinental fuqi të madhe pozicion të shërohen. Nga ana tjetër, i justifikuar Hugh Trevor-Roper në vitin 1960, me më vonë deklaratat e Polonisë, dhe pikëpamjen e tij se Hitleri kishte për të vazhdimisht të hershme të vendbanimeve koncept dhe një realitet.<ref>Marie-Luise Recker: ''Die Außenpolitik des Dritten Reiches.''</ref> Gnter Moltmann argumentuar në vitin 1961, pamja: Hitleri kishte botës dominimin e kërkuar. Andreas Hillgruber ka çuar, në vitin 1963, nga: Hitleri së pari, Evropën kontinentale, Lindjen e Mesme dhe në kolonitë Britanike të dëshironi për të pushtuar, dhe më vonë në Shtetet e Bashkuara për të mposhtur dhe pastaj të dominuar botën.<ref>Andreas Hillgruber: ''Hitlers Strategie. ''</ref> Klaus Hildebrand, Jost Dülffer, Jochen Thies, Milan Hauner, dhe të tjera "globalists" janë të bazuara në kodër Gruber e mbrojti me studimet e veçanta. Gjithashtu, për "kontinentin alist" (Trevor-Roper, Eberhard Jäckel, dhe Axel Kuhn) të caktuara Hitleri, Nazist për politikë të jashtme dhe të mbahen të tij raciste habitat programi, dhe të përhershëm në botë fuqinë e pozitës së Gjermanisë në të gjitha taktike dhe kthesat si objektivat themelore.<ref>Ian Kershaw: ''Der NS-Staat.''</ref> Tashmë në vitin 1941 tha Ernst Fraenkel: konkurrencës midis autoriteteve administrative dhe NSDAP bëri hitlerit hapësirë për manovrim i është kufizuar.<ref>Ernst Fraenkel: ''Der Doppelstaat'' (1941).</ref> Në vitet 1970, argumentoi se hulumtimi mbi individuale qëllimet, ose për të më të Përgjithshme të zhvillimeve dhe anonim strukturat e pushtetit Naziste periudhë të caktuar, ose nëse Hitleri është më i "fortë", historinë e vetë e ka dashur vendimtare, ose më mirë një "e dobët", në kohën e tij, rrethanat dhe kufizimet, reaktive diktator.<ref>Manfred Funke: ''Starker oder schwacher Diktator? ''</ref> E hitlerit në rolin e Holokaustit, ishte veçanërisht e diskutueshme. "Qëllimi-alists" si Hillgruber dhe Jäckel<ref>Eberhard Jäckel: ''Hitlers Weltanschauung. ''</ref> pa e hitlerit "racore, ideologjike program", dhe ka ndjekur vazhdimisht shkatërrimin e qëllimin si një faktor vendimtar, edhe pse jo cdo eskalim të nivelit të Holokaustit nisur.<ref>Andreas Hillgruber: ''Die Endlösung und das deutsche Ostimperium als Kernstück des rassenideologischen Programms des Nationalsozialismus.''</ref> "Functionalists" të tilla si Hans Mommsen dhe Martin Broszat , megjithatë, deklaroi Holokaustit një akumulim vrulli i tyre dhe një gjendje komplekse tyl të anticipatory bindje politike functionalization dhe vetë-krijuar pengesa. E hitlerit dhe anti-Semite retorikë, ky proces është vetëm shkaktuar.<ref>Hans Mommsen: ''Der Wendepunkt zur „Endlösung“. ''</ref> Kohëve të fundit studimet e veçanta të "rrota e shkatërrimit", e kanë arritur këtë interpretim e mosmarrëveshjes.<ref>Peter Longerich: ''Politik der Vernichtung.'' 2. überarbeitete Auflage, Piper, München 2008, S. 13&nbsp;f.</ref> Peter Longerich treguar me gojë urdhra nga Hitleri për shfarosjen e hebrenjve dhe forcë lëvizëse në zbatimin e gjyqësore kundër Holokaustit denier David Irving (1995–2000).<ref>Peter Longerich: ''Der ungeschriebene Befehl: Hitler und der Weg zur „Endlösung“.''</ref> Gjithashtu Raul Hilberg, të cilit monografi ''për shfarosjen e Evropiane Hebrenjtë'' në vitin 1961, i Holokaustit nga Bashkëveprim të ndryshme të pushtetit të grupeve dhe autoritetet Naziste Sistemit shpjegoi, - tha në vitin 2002, Që e Polonisë, e tij anti-Semitizmi "në programin e qeverisë, të udhëhequr për vrasjen e Evropiane Judenjve".<ref name="nzz-445521"><span class="cite">Götz Aly:&#x20;[http://www.nzz.ch/aktuell/startseite/article8KAG6-1.445521 ''Geschichte reicht in die Gegenwart.'']&#x20;</span></ref> Kershaw përmblidhet 2009,:<ref>Ian Kershaw: ''Hitler. 1889–1945.'' 2009, S. 759.</ref> Në vitin 1961, Waldemar Besson , një Hitleri biografia e tij, si një formuese përfaqësues të periudhës Naziste, ishte detyra më e rëndësishme e [[Historiografia|historiografinë]] e shpjegon.<ref>Deutsches Historisches Institut (Hrsg.</ref> NS-kërkimore refuzuar Hitleri biografitë nga bashkëkohorët si Helmut Heiber (1960), Hans-Bernd Gisevius (1963), Ernst Deuerlein (1969)<ref>Klaus Hildebrand: ''Das Dritte Reich.''</ref> dhe Robert Payne (1973) si dhe më të shitur [[Revizionizmi historik|historike revisionists]] të tilla si Erich Kern, David Irving, dhe Werner Maser, si dhe punon për psiko-pathographie të Adolf Hitleri nga Walter Charles Langer, Rudolph Binion , dhe Kryesimi Stierlin si një shkencore pak nënshtrim "Hitleri-valë".<ref>Matthias N. Lorenz: ''Hitler-Welle.''</ref> Fashizmi, teoritë , në anën tjetër, pa Hitleri vetëm si një replaceable karakter, dhe të lënë pas dore e tij individuale synimet dhe veprimet. Në [[Gjermania Lindore|RDGJ]] ishte, pra, nuk Hitleri biografi.<ref>Pia Nordblum: ''Alles nur Faschismus-Ideologie? ''</ref> Gerhard Schreiber prezantua në vitin 1983 si një Perëndimor kërkimit të konsensusit: Hitleri ishte nacional socializmit është i pazëvendësueshëm, dhe NS-herë pa të, është e paimagjinueshme. Kjo do të ketë efekt në hitlerit "personalitetit" të përqendruar biografitë mezi shpjeguar. Ju gjithashtu duhet historike kushtet për zhvillimin e saj.<ref>Gerhard Schreiber: ''Hitler-Interpretationen 1923–1983.''</ref> Kjo kërkesë u përpoq Ian Kershaw, me dy pjesë, Hitleri biografi (1998; 2000) për të përmbushur. Ajo shpjegon ngritjen e hitlerit, me [[Max Weber]] e modelit të "karizmatik në rregull": për Shkak të kushteve sociale pas luftës së Parë botërore, "führer miti" i hitlerit popullaritet të tij dhe më vonë ishin të arsyeshme. Fuqia e tij e kishte të bazuar pasuesve të tij dhe një pjesë të madhe të shoqërisë gjermane ishin të gatshëm dhe të përkushtuar, edhe pa drejtpërdrejtë komandat "në kuptimin e një lideri të tij, është për t'u përjashtuar", siç e partisë Naziste zyrtare Werner Willikens 1934 vënë atë.<ref name="ReferenceC" /> Ludolf Herbst ka kritikuar: Kershaw interpretuar hitlerit karizmatik rregull, si Besimin e Vendosi të mbështetura sociale marrëdhënie të, dhe kështu si një produkt i shoqërisë pritjet. Në këtë proces, mbetet pa u vënë re, nëse dhe si kjo charism politike jetën e përditshme është i vendosur. Një Besim më të Gjermanëve të jashtëzakonshme aftësitë e Polonisë, të regjimit Nazist legjitimuar, nuk është provable. E Propagandës Naziste kishte hitlerit Karizëm të krijuar artificialisht, në mënyrë që të shpëtimit, pritjet e Gjermanëve për të shfrytëzuar.<ref>Ludolf Herbst: ''Hitlers Charisma.''</ref> == Informacione Të Mëtejshme == === Letërsi === '''Bibliographies''' * Pali Madden: ''Adolf Hitleri dhe Nazistët në Epokën: një plan Bibliografia e Gjuhës angleze Punon në Origjinën, Natyrën dhe Strukturën e Shtetit Nazist.'' Scarecrow Press, Përfshirë, Lanham, Md. 1998, ISBN 0-8108-3558-4. '''Dokumentet origjinale''' * [[iarchive:Mein-Kampf2|Adolf Hitleri: ''Mein Kampf''.]] F. Në Vend Pasardhësin E Tij, Në Mynih. : Grupi 1: 1925; 2. Edicionin E Vitin 1926; 1932: ''Një Zgjidhje.'' : Vëllimi 2: 1927; 2. Edicioni i 1932: ''kombëtar Të lëvizjes socialiste.'' * Të krishterë Hartmann u. një. (Hg.): ''Adolf Hitleri, Mein Kampf. Një kritik Edition'' (2 vëllime). Institutit të historisë bashkëkohore, Mynih/Berlin në vitin 2016. * [http://digi20.digitale-sammlungen.de/de/fs1/object/display/bsb00048193_00041.html Adolf Hitleri: ''rruga për një ringjallje.''] Bruckmann, Mynih, 1927. * Instituti i historisë bashkëkohore (Hrsg.): ''Hitleri e Dytë të Librit. Një dokument nga viti 1928. Futur dhe plan nga Gerhard Ludwig Weinberg, me një Parathënie nga Hans Roth rock.'' Deutsche Verlags-Anstalt, Shtutgard, Në Vitin 1961. * Josef Becker, Ruth Becker (EDS.): ''Hitleri është marrja E Pushtetit. Dokumentet nga hyrjen në fuqi të Polonisë, 30. janar 1933 Humbjen e një pale të shtetit të 14. korrik 1933.'' transmetimet dixhitale, botim të ri, 1996, ISBN 3-423-02938-2. * Robert Eikmeyer (Ed.): ''Adolf Hitleri: Fjalime në art dhe politikave kulturore. 1933–1939. Me një hyrje nga Boris Groys.'' Revolver, Frankfurt am Main 2004, ISBN 3-86588-000-2. * Werner Jochmann (Ed.): ''Monologje në führer është selia 1941–1944. Regjistruar nga Heinrich Heim'' (1980). Botim i veçantë, Orbis, Mynih 2000, ISBN 3-572-01156-6. '''Dëshmitarët''' * Rochus Misch: ''E fundit dëshmitar. "Unë kam qenë e hitlerit Telephonist, courier dhe truprojës". Me një Parathënie nga Ralph Giordano.'' Pendo, München 2008, ISBN 978-3-86612-194-2. * Henrik Eberle, Matthias Uhl (Hrsg.): ''Në Libër Hitleri. Sekret dosjen e NKVD dhe Jozefi V.: për t'u vendosur, e përzgjedhur mbi bazën e marrjes në pyetje të protokollet e hitlerit Personale adjutant, Oto Günsche, dhe Valet, Heinz Larje, Moskau 1948/49.'' Lübbe, Bergisch Gladbach i Gjermanisë 2005, ISBN 3-7857-2226-5. * Henri Mbledhës: ''Hitleri e rrumbullakëta në führer e selisë. Formimit, të strukturës dhe pasojat e nacional socializmit'' (1951). Propylaea, 2003, ISBN 3-549-07185-X. * gusht Kubizek: ''Adolf Hitleri – në fëmijërinë time të ngushtë.'' Stocker, Graz, Göttingen, 1953; botim të ri të vitit 2002, ISBN 3-7020-0971-X. '''Cv''' * Wolfram Pyta: ''Hitleri. Artist, si politikan. Një Rregull Analiza''. Kolonët, Mynih në vitin 2015, ISBN 978-3-8275-0058-8. * Pjetri Longerich: ''Hitleri. Biografi''. Kolonët, Mynih në vitin 2015, ISBN 978-3-8275-0060-1. * Volker Ullrich: ''Adolf Hitleri. Biografi. Vëllimi I: vitet e kthim prapa, 1889 në vitin 1939.'' S. Fischer, Frankfurt am Main, Gjermani 2013, ISBN 978-3-10-086005-7. * Ian Kershaw: ''Hitleri. 2 vëllime.'' Deutsche Verlags-Anstalt, Stuttgart/Mynih : Vol. 1: ''1889–1936'', 1998, ISBN 3-421-05131-3. : Grupi 2: ''1936–1945'', 2000, ISBN 3-421-05132-1. : Regjistruar-Band, ''1889–1945.'' Redaktuar nga Martin Zwilling, Deutsche Verlags-Anstalt, Stuttgart/München 2001, ISBN 3-421-05563-7. :*''Hitleri: 1889–1945.'' Pantheon, München 2009, ISBN 978-3-570-55094-6. * Kurt Pätzold, Manfred Weiß Becker: ''Adolf Hitleri. Një politike biografi.'' Publikuar, Leipzig, në vitin 1995, ISBN 3-86189-066-6; Directmedia Botuese, Berlin, 2007, ISBN 978-3-89853-307-2. * Marlis Steinert: ''Hitleri.'' Bek, Mynih 1994, ISBN 3-406-37640-1. * Sebastian Haffner: ''komente Hitleri'' (1978). Fischer, Frankfurt am Main 1981, ISBN 3-596-23489-1. * John Toland: ''Adolf Hitleri. Biografia 1889–1945'' (anglisht, botimi i parë në vitin 1976). Lübbe, Bergisch Gladbach, 1977, ISBN 3-7857-0207-8; figura e botës, Augsburg, 2003, ISBN 3-8289-0540-4. * Joachim Fest: ''Hitleri. Një Biografi'' (1973). Mirror, Hamburg, 2007, ISBN 978-3-87763-031-0. * Joachim Fest: ''<span class="plainlinks-print">[https://www.deutsche-biographie.de/gnd118551655.html#ndbcontent Hitleri, Adolf.]</span>''Në:''Re gjermane biografi''(NDB).Grupi 9, Duncker & Humblot, Berlin 1972,ISBN 3-428-00190-7, fq. 250-266 (<span class="plainlinks-print">[http://daten.digitale-sammlungen.de/0001/bsb00016326/images/index.html?seite=264 Digitalisat]</span>). * Hans Bernd Gisevius: ''Adolf Hitleri: Një Biografi. Përpjekje për një interpretim.'' Droemer/Knaur, 1969. * Alan Demit Të Vogël: ''Hitleri. Një studim i tiranisë'' (Londër 1952). Bechter monedhë, Augsburg 2000, ISBN 3-8289-0378-9. * ''Adolf Hitleri''nëMunzinger arkiv ([http://www.munzinger.de/document/00000000564 të fillojnë të nenit]lirisht në dispozicion) '''Psiko-historike, studime''' , shih psiko pathographie Adolf hitlerit#letërsisë. '''Herët kohë''' * Othmar Plöckinger: ''në Mesin e ushtarëve dhe agitators. E hitlerit formuese vjet në ushtarake gjermane nga 1918 në vitin 1920.'' Ferdinand Schöningh, Paderborn, Gjermani 2013, ISBN 978-3-506-77570-2. * Thomas Weber: ''Hitleri e parë të luftës. Nga tetari Hitleri, në luftën e dytë botërore – miti dhe e vërteta.'' Propyläen, Berlin 2011, ISBN 978-3-549-07405-3; qendrës Federale për edukim politik, Bonn 2012, ISBN 978-3-8389-0281-4. * David Balta e Madhe: ''e hitlerit në Mynih. Ngritjen dhe rënien e kryeqytetit të lëvizjes.'' Bek, München 2006, ISBN 978-3-406-44195-0. * Anton Joachimsthaler: ''Hitlers rrugën e filloi në München 1913–1923.'' Herbig, München, 2000, ISBN 3-7766-2155-9. * Brigitte Hamann: ''Hitleri në Vjenë: zanati i një diktatori.'' 12. Edicioni, Piper, Mynih, 1998, ISBN 3-492-22653-1. '''Anti-Semitizmi''' * Ralf Georg Reuth: ''hitlerit Urrejtjen E Judenjve. Klishe dhe realitetit.'' Piper, München 2009, ISBN 978-3-492-05177-4. * Béla Grunberger, Pierre Dessuant: ''Anti-Semitizmit, E Hitleri.'' Në: Béla Grunberger, Pierre Dessuant: ''Narcisizëm, Krishterimi, Anti-Semitizmi. Një psiko-analitike të studimit.'' Klett-Cotta, Stuttgart, 2000, ISBN 3-608-91832-9, S. 409–480. ''' Ngritje Politike''' * Ludolf Herbst: ''hitlerit Karizëm: shpikjen e një gjermane Mesia.'' S. Fischer, Frankfurt am Main 2010, ISBN 978-3-10-033186-1. * Brigitte Hamann: ''Winifred Wagner ose hitlerit Bayreuth.'' Piper, München/Cyrih 2002, ISBN 3-492-04300-3. * Henri Ashby Turner: ''e hitlerit rrugën drejt Pushtetit. janar, 1933.'' Luchterhand, München 1997, ISBN 3-630-87988-8; Ullstein, Berlin, 1999, ISBN 3-548-26547-2. * Hans-Gnter Richardi: ''Hitleri dhe mbështetësit e tij. Fakte të reja mbi historinë e hershme të NSDAP.'' Süddeutscher Verlag, München 1991, ISBN 3-7991-6508-8. * Gotthard Diaspri: ''dështoi taming. Mënyrë për të hitlerit të rritet në pushtet 1930–1934.'' Suhrkamp, Frankfurt am Main 1986, ISBN 3-518-11270-8. '''Diktatura, 1933–1939''' * Georges Van Vrekhem: ''Hitleri dhe Perëndinë e tij – Sfond të Hitleri Fenomen.'' Rupa & co., New Delhi, 2006, ISBN 81-291-0953-0 (anglisht). * Michael Rißmann: ''Hitleri e Perëndisë. Besimi në Provanisë hyjnore dhe misionin e vetëdijes gjerman diktator.'' Pendo, Cyrih/München 2001, ISBN 3-85842-421-8. * Gerd R. Ueberschär, Winfried Vogel: ''Shërbejë dhe të Fitojnë. Hitleri e dhuratave të tij të elitave.'' S. Fischer, Frankfurt am Main 1999, ISBN 3-10-086002-0. '''Lufta E Dytë Botërore''' * Antony Beevor: ''Lufta E Dytë Botërore'' (Londër, 2012). C. Bertelsmann, Mynih 2014. * Ian Kershaw: ''Në Fund. Lufta për të rënies. NS-Deutschland 1944/45.'' DVA, München 2011, ISBN 978-3-421-05807-2. * Herman Graml: ''Hitleri dhe Angli. Një Ese për nacional socialiste për politikë të jashtme nga 1920 deri në vitin 1940.'' Oldenbourg, Mynih, 2009, ISBN 978-3-486-59145-3. * Ian Kershaw: ''Kthese Pikë. Vendime të rëndësishme në luftën e Dytë botërore.'' Deutsche Verlags-Anstalt, München 2008, ISBN 978-3-421-05806-5. * Götz Aly: ''e hitlerit e Njerëzve të Shtetit. Grabitje, racore luftës dhe nacional socializmit'' (2005). Fischer, i rishikuar dhe zgjeruar edicionin, Frankfurt am Main 2006, ISBN 978-3-596-15863-8. * Robert S. Wistrich: ''Hitleri dhe Holokaustit.'' Berliner Taschenbuch-Verlag, Berlin, 2003, ISBN 978-3-8333-0290-9. '''Hitleri E Pritjes''' * Hans-Ulrich Thamer, Simone Erpel (Ed.): ''Hitleri dhe Gjermanët. Bashkësi kombëtare dhe e krimit.'' Ranor, Drezden 2010, ISBN 978-3-942422-10-9. * Henrik Eberle (EDS.): ''Letra me Hitlerin. Një popull i shkruan lideri i saj. I panjohur dokumente nga arkivat e Moskës për Herë të parë publikohen.'' Lübbe, Bergisch Gladbach i Gjermanisë 2007, ISBN 978-3-7857-2310-4. * Ian Kershaw: ''Hitleri kishte mit: kulti i liderit dhe e njerëzve të mendimit.'' transmetimet dixhitale, Mynih, 2002, ISBN 978-3-423-30834-2. * Robert Gellatley: ''Mbështetjen E Polonisë. Pëlqimin dhe Detyrimit në Nazist në Gjermani.'' Oxford University Press, Oxford / New York, 2001, ISBN 0-19-820560-0. * Të krishterë Graf von Krockow: ''Hitleri e tij Gjermanët.'' Lista, München 2001, ISBN 3-471-79415-8. * Gnter Scholdt: ''autorët e Hitleri: gjermanisht-folëse shkrimtar, 1919–1945 dhe imazhi juaj e "lider".'' Bouvier, Bonn 1993, ISBN 3-416-02451-6. * Jürgen W. të Lëkunden: ''Hitleri e Votuesve.'' München 1991, ISBN 3-406-35232-4. * Thomas Koebner (Hrsg.): ''"Vëllai Hitleri". ([[Thomas Mann|Tomas Mann]]). Autorët e internimit dhe e rezistencës, shih "udhëheqës" e Rajhun e tretë.'' Heyne, München 1989, ISBN 3-453-03385-X. * Philipp W. Fabry: ''spekulime mbi Hitlerin. Gjykimet e bashkëmoshatarëve'' (1969). Athenäum, Königstein, 1979, ISBN 3-7610-7227-9. === Weblinks === * {{Imdb emri}} * [https://portal.dnb.de/opac.htm?method=simpleSearch&query=118551655 Letërsinë dhe mbi Adolf Hitleri]në katalogun ebibliotekës kombëtare gjermane * [https://www.deutsche-digitale-bibliothek.de/entity/118551655 Punon me dhe për Adolf Hitleri] nëgjermanisht Digital library * Daniel Wosnitzka: [https://www.dhm.de/lemo/biografie/adolf-hitler ''Adolf Hitleri''.]CV në formë tabelore nëLeMO(DHMdheHdG) * <span class="cite">[http://www.spiegel.de/einestages/hitlers-karrierestart-a-947399.html ''Hitleri i karrierës: Nga V-njeri në masë vrasës.''] </span><span class="cite">Në: ''Spiegel Online.'' 25. nëntor 2011, vizituar në 25. </span><span class="cite">Në dhjetor të vitit 2014.</span> * <span class="cite">[http://www.sueddeutsche.de/politik/ns-propagandabuch-wie-die-welt-hitler-sah-1.1423127 ''Propaganda naziste libër – se Si bota pa Hitleri.''] </span><span class="cite">Në: ''sueddeutsche.de.'' 31. korrik 2012, vizituar në 25. </span><span class="cite">Në dhjetor të vitit 2014.</span> == Individuale dëshmi == {{reflist|4}} [[Kategoria:Gjermanë]] [[Kategoria:Austriakë]] [[Kategoria:Lindje 1889]] [[Kategoria:Vdekje 1945]] io6sivqk7814xjp983jp3wz9yuwy1ql 0 14736 2467397 1309036 2022-08-03T13:37:03Z 185.33.33.198 wikitext text/x-wiki '''Herci''' (origj. Hertz; simboli '''Hz''') është njësi matëse e [[frekuenca|frekuencës]] që rrjedhë nga [[Sistemi SI|Sistemit Ndërkombëtar]]. Emrin e ka marrë për nder të fizikanit gjerman [[Heinrich Rudolf Hertz]], i cili dha kontribut në fushën e [[elektromagnetika|elektromagnetikes]]. 1 Hz = s^-1 = 1/s Herc përkufizohet thjeshtë "''një për sekondë''"; 100 Hz "''njëqind për sekondë''". Njësia mund të përdorët për çfarëdo ngjarje fizike me përsëritje periodike. Akrepi i sekondave në një orë, për shembull, lëviz me frekuencën 1 Hz. Më parë është përdorur njësia ekuivalente ''cikle për sekondë'' (cps). == Shumëfishat == Shumëfishat dhe nënfishat e hercit formohen me [[Parashtesat e Sistemit Ndërkombëtar|parashtesa]] si të gjitha njësitë tjera SI. == Shëmbujt == * 50 apo 60 Hertz(Hz), [[elektromagnetika|elektromagnetikë]] – frekuenca e rrymës alternative e furnizuar nga kompanitë elektrike * 261,626 Hertz(Hz),[[akustika|akustikë]] – nota muzikore [[Do (nota)|Do]] qendrore * 440 Hertz(Hz), akustikë – përdorur për të akorduar instrumentet muzikore * 104 kilohertz(kHz),[[elektronika|elektronikë]] – shpejtësia e orës së [[mikroprocesori]] të parë komercial, [[Intel 4004]] ([[1971]]) * 88-108 Megahertz(MHz), elektromagnetizëm – frekuenca e transmetimit radiofonik FM * 2-4 Gigahertz(GHz), elektronikë – shpejtësia e orës të mikroprocesorëve më të fundit * 460 Tigahertz(THz), elektromagnetizëm – frekuenca e [[Drita|dritës]] së kuqe * 30 Pigahertz (PHz), elektromagnetizëm – [[rrezet X]] [[Kategoria:Njësi matëse]] a22o3l6ja8djmyro9hpmp2qdokyghiw 2467398 2467397 2022-08-03T13:38:04Z 185.33.33.198 wikitext text/x-wiki '''Herci''' (origj. Hertz; simboli '''Hz''') është njësi matëse e [[frekuenca|frekuencës]] që rrjedhë nga [[Sistemi SI|Sistemit Ndërkombëtar]]. Emrin e ka marrë për nder të fizikanit gjerman [[Heinrich Rudolf Hertz]], i cili dha kontribut në fushën e [[elektromagnetika|elektromagnetikes]]. 1 Hz = s^-1 = 1/s Herc përkufizohet thjeshtë "''një për sekondë''"; 100 Hz "''njëqind për sekondë''". Njësia mund të përdorët për çfarëdo ngjarje fizike me përsëritje periodike. Akrepi i sekondave në një orë, për shembull, lëviz me frekuencën 1 Hz. Më parë është përdorur njësia ekuivalente ''cikle për sekondë'' (cps). == Shumëfishat == Shumëfishat dhe nënfishat e hercit formohen me [[Parashtesat e Sistemit Ndërkombëtar|parashtesa]] si të gjitha njësitë tjera SI. == Shëmbujt == * 50 apo 60 Hertz(Hz), [[elektromagnetika|elektromagnetikë]] – frekuenca e rrymës alternative e furnizuar nga kompanitë elektrike * 261,626 Hertz(Hz),[[akustika|akustikë]] – nota muzikore [[Do (nota)|Do]] qendrore * 440 Hertz(Hz), akustikë – përdorur për të akorduar instrumentet muzikore * 104 kilohertz(kHz),[[elektronika|elektronikë]] – shpejtësia e orës së [[mikroprocesori]] të parë komercial, [[Intel 4004]] ([[1971]]) * 88-108 Megahertz(MHz), elektromagnetizëm – frekuenca e transmetimit radiofonik FM * 2-4 Gigahertz(GHz), elektronikë – shpejtësia e orës të mikroprocesorëve më të fundit * 460 Terahertz(THz), elektromagnetizëm – frekuenca e [[Drita|dritës]] së kuqe * 30 Pigahertz (PHz), elektromagnetizëm – [[rrezet X]] [[Kategoria:Njësi matëse]] myh05n4z4uuvr8xq29u58tmjovg1wh4 2467399 2467398 2022-08-03T13:38:36Z 185.33.33.198 wikitext text/x-wiki '''Herci''' (origj. Hertz; simboli '''Hz''') është njësi matëse e [[frekuenca|frekuencës]] që rrjedhë nga [[Sistemi SI|Sistemit Ndërkombëtar]]. Emrin e ka marrë për nder të fizikanit gjerman [[Heinrich Rudolf Hertz]], i cili dha kontribut në fushën e [[elektromagnetika|elektromagnetikes]]. 1 Hz = s^-1 = 1/s Herc përkufizohet thjeshtë "''një për sekondë''"; 100 Hz "''njëqind për sekondë''". Njësia mund të përdorët për çfarëdo ngjarje fizike me përsëritje periodike. Akrepi i sekondave në një orë, për shembull, lëviz me frekuencën 1 Hz. Më parë është përdorur njësia ekuivalente ''cikle për sekondë'' (cps). == Shumëfishat == Shumëfishat dhe nënfishat e hercit formohen me [[Parashtesat e Sistemit Ndërkombëtar|parashtesa]] si të gjitha njësitë tjera SI. == Shëmbujt == * 50 apo 60 Hertz(Hz), [[elektromagnetika|elektromagnetikë]] – frekuenca e rrymës alternative e furnizuar nga kompanitë elektrike * 261,626 Hertz(Hz),[[akustika|akustikë]] – nota muzikore [[Do (nota)|Do]] qendrore * 440 Hertz(Hz), akustikë – përdorur për të akorduar instrumentet muzikore * 104 kilohertz(kHz),[[elektronika|elektronikë]] – shpejtësia e orës së [[mikroprocesori]] të parë komercial, [[Intel 4004]] ([[1971]]) * 88-108 Megahertz(MHz), elektromagnetizëm – frekuenca e transmetimit radiofonik FM * 2-4 Gigahertz(GHz), elektronikë – shpejtësia e orës të mikroprocesorëve më të fundit * 460 Terahertz(THz), elektromagnetizëm – frekuenca e [[Drita|dritës]] së kuqe * 30 Petahertz (PHz), elektromagnetizëm – [[rrezet X]] [[Kategoria:Njësi matëse]] b3r6cloake8k2tua2ino9bedqw1km9g 0 22204 2467430 2467309 2022-08-03T17:32:04Z Drenisa 112234 /* Fazat e fëmijërisë */ wikitext text/x-wiki [[Skeda:Kosovar Albanian children.jpg|thumb|Fëmijë shqiptarë]] '''Fëmija''' është një [[qenie njerëzore]] në periudhën e saj zhvillimore ndërmjet [[Lindja (biologji)|lindjes]] dhe [[Pjekuria|moshës së pjekurisë]], apo nën moshën 18 vjeçare, me përjashtim të rasteve kur për arsye dhe shkaqe të ndryshme, mosha madhore arrihet edhe më herët se sa mosha 18 vjeçare. == Përkufizimi == [[Biologjia|Biologjikisht]], një fëmijë (shumës: fëmijët) është një qenie njerëzore midis fazës së lindjes dhe [[puberteti]]t. Përkufizimi ligjor i fëmijës në përgjithësi i referohet një të mituri, i njohur ndryshe si një person më i ri se mosha madhore.<ref name="Child">{{cite web|title=Child |publisher=TheFreeDictionary.com|accessdate=5 janar 2013|url=http://www.thefreedictionary.com/Child|language=en}}</ref> <ref name="Child 2">{{cite web |title=Child|publisher=Oxford University Press|accessdate=5 janar 2013|url=http://oxforddictionaries.com/definition/english/child|language=en}}</ref> Termi fëmija gjithashtu mund të nënkuptojë një marrëdhënie me një prind (si bijët dhe bijat të çfardo moshe) ose, metaforikisht, një figurë autoriteti, ose të nënkuptojë anëtarësimin në një klan, fis ose fe.<ref>{{cite web |title=American Heritage Dictionary |url=http://www.bartleby.com/61/13/C0291300.html |date=7 dhjetor 2007 |archivedate=29 dhjetor 2007 |language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20071229155809/http://www.bartleby.com/61/13/C0291300.html |url-status=dead }}</ref> Ka shumë çështje sociale të cilat në njërën ose mënyrën tjetër prekin fëmijët, siç janë arsimimi i fëmijëve, ngacmimi, varfëria e fëmijëve, familjet jofunksionale, puna e fëmijëve, uria, mungesat në mësim, fëmijët e pastrehë, etj. Fëmijët mund të rriten nga prindërit, gjyshërit, kujdestarët, ose nga një qendër ditore. === Psikologjia === {{Shiko gjithashtu|Psikologjia zhvillimore}} Shikuar nga aspekti [[Psikologjia|psikologjik]] zhvillimi i fëmijës karakterizohet nga ndryshime të vrullshme psikofizike. Ky proces i zhvillimit ecën në drejtim të pavarësisë graduale nga kujdesi i prindërve dhe i të tjerëve, fillon t'i kthehet gradualisht realitetit , duke u çliruar vazhdimisht nga fantazia dhe përfytyrimi i dukurive dhe veprimeve të tij; të folurit dhe të menduarit fiton gradualisht tipare reale dhe të qëndrueshme; interesimi për njohjen e cilësive të objekteve e të dukurive fillon të bartet shkallë - shkallë në njohjen e marrëdhënieve ndërmjet dukurive të ndryshme; jeta emocionale pëson ndryshime cilësore duke u begatuar me forma të ndryshme e të cilat gjejnë shprehje edhe në raporte sociale (shoqërore) me të tjerët.<ref>[[Pajazit Nushi]]: Fjalor i psikologjisë. [[Instituti Albanologjik i Prishtinës]], [[Prishtinë]], [[1987]], fq. 67.</ref> === Fazat e fëmijërisë === {{Shiko gjithashtu|Psikologjia fëmijënore}} Fazat e zhvillimit të fëmijës nuk janë të përcaktuara qartazi dhe në mënyrë unike në të gjitha vendet sepse ato varen nga koha, shteti dhe disiplina kur ato janë zbatuar. Në [[Evropë]], ekzistojnë zakonisht këto faza: #I porsalindur (nga 0 deri në 28 ditë) #Foshnjëria (28 ditë deri në 1 vjeç) #Fëmijëria (2 deri në 6 vjeç) #Fëmijërinë e vonë prej(6 deri në 15 vjeç) dhe #Fazën e fundit të fëmijërisë (15 deri në 18 vjeç) Në [[ShBA|Shtetet e Bashkuara]], termi fëmijë zbatohet për individët nga mosha 2 vjeçare deri në moshën 18 vjeçare por me faza të ndryshme. ===Zhvillimi kognitiv=== '''Asimilimi''' sipas [[Jean Piaget|Piazhesë]], është proces i zhvillimit kognitiv. Fëmijët në këtë periudhë mësojnë se si të përdorin simbole dhe përfaqësime mendore të botës që na rrethon. Fëmijët gjejnë kënaqësi duke lozur me lojëra apo objekte dhe duke i atribuuar këtyre role të caktuar në lojën e tyre. Ky koncept quhet '''animizëm''' dhe është një proces i atribuimit të karakteristikave të gjallesave dhe objekteve pa shpirt si p.sh. fëmijët e vegjël besojnë se dielli natën fle. == Njohja ligjore == Në ligj, një person i cili nuk është një i rritur është quajtur, i mitur. Në shumë vende limiti është mosha 18 vjeçare. Në [[Shqipëri]], ligji siguron mbrojtje të madhe për të miturit. Gjyqtari i ri gjykatës është përgjegjës për mbrojtjen e të miturve dhe të rinjve deri në moshën 21 vjeçare. [[Pediatria]] është degë e mjekësisë që kanë të bëjnë me shëndetin e fëmijëve. == Shih edhe == * [[Foshnja]] * [[Fëmijëria]] * [[Adoleshenca]] * [[Fëmijëria e hershme]] * [[Psikologjia fëmijënore]] * [[Psikologjia zhvillimore]] == Galeria == <gallery> File:Umbilical-newborn.jpg|Foshnja File:One Year Old Toddler.JPG|1 vjeçar File:1 of Korea's 1st redheads-Terry W. mom Korean (black hair), dad Canadian (brown hair).jpg|2 vj. File:"1" Girl in India, October 2013.jpg|3 vj. File:Child-Caspian_Sea.JPG|4 vj. File:Colony_For_Artists_Under_Six-_Evacuees_To_Dartington_Hall,_Totnes,_Devon,_England,_1941_D3089.jpg|5 vj. File:Aung_San_Suu_Kyi_1951.jpg|6 vj. File:Bororo003.jpg|7 vj. File:PortraitGirl2005-2.jpg|8 vj. File:Chicken and Dumplings by David Shankbone.jpg|9 vj. |10 vj. File:Portrait eines selbstbewussten Burschen.jpg|11 vj. File:Femalechild.jpg|12 vj. File:Franklin_D._Sergent_who_is_13_years_old_and_in_the_fifth_grade_does_his_homework_-_NARA_-_541349.tif|13 vj. </gallery> == Literatura == * {{Cite book|last=Rorabaugh|first=W. J.|last2=Critchlow|first2=Donald T.|last3=Baker|first3=Paula C.|title=America's Promise: A Concise History of the United States|url=https://books.google.com/books?id=VL_6X5zWOokC&pg=PA47|year=2004|publisher=Rowman & Littlefield|isbn=978-0-7425-1189-7|page=47|lang=en}} * {{Cite book|last=Waites| first=Matthew| title=The Age of Consent: Young People, Sexuality and Citizenship| publisher=Palgrave Macmillan|year=2005|isbn=978-1-4039-2173-4| oclc=238887395|lang=en}} * {{Cite book|url=http://www.worldcat.org/oclc/958061287|title=By birth or consent: children, law, and the Anglo-American revolution in authority.|last=Brewer|first=Holly|publisher=University of North Carolina Press|year=2012|isbn=978-0-8078-2950-9|location=Chapel Hill, NC|page=288|lang=en}} * {{Cite book |url = http://www.ilpa.org.uk/data/resources/13266/ILPA-Age-Dispute-Report.pdf | title = When is a child not a child? Asylum, age disputes and the process of age assessment | last = Crawley | first = Heaven | date =2007 | website = ILPA | publisher = Immigration Law Practitioners' Association | accessdate = 8 qershor 2014 | isbn = 978-1-901833-13-3 | page = 45 | archive-url = https://web.archive.org/web/20140708180722/http://www.ilpa.org.uk/data/resources/13266/ILPA-Age-Dispute-Report.pdf | archive-date = 8 korrik 2014 | url-status = dead |lang=en}} * Brewer, Holly. [http://uncpress.unc.edu/browse/book_detail?title_id=833 ''By Birth or Consent: Children, Law, & the Anglo-American Revolution in Authority'']{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110711010512/http://uncpress.unc.edu/browse/book_detail?title_id=833 |date=11 korrik 2011 }} * Robertson, Stephen [University of Sydney). "[http://chnm.gmu.edu/cyh/case-studies/230 Age of Consent Laws]." In: ''Children & Youth in History'', Roy Rosenzweig Center for History and New Media (CHNM) at George Mason University and the University of Missouri–Kansas City.—Includes links to primary sources. * Waites, Matthew ''The Age of Consent: Young People, Sexuality and Citizenship'', (New York [United States] and Houndmills, Basingstoke [United Kingdom]: Palgrave Macmillan). 2005 {{ISBN|978-1-4039-2173-4}} * {{cite journal|last=Schaffner | first = Laurie |year=2002 | title = An Age of Reason: Paradoxes in Legal Constructions of Adulthood | url = https://brill.com/view/journals/chil/10/3/article-p201_1.xml | journal = International Journal of Children's Rights | volume = 10 | issue = 3| doi=10.1163/157181802761586699|pages=201–232|lang=en}} * {{Cite book|last=Senn|author2=Richard|first=David R. A. Weems|title=Manual of Forensic Odontology|url=https://books.google.com/books?id=c9u0MUnexdIC|year=2013|publisher=CRC Press|isbn=978-1-4398-5133-3|pages=[https://books.google.com/books?id=c9u0MUnexdIC&pg=PA212 212]|lang=en}} * {{Cite book|author = Cornick |title=A Practical Guide to Family Law|url=https://books.google.com/books?id=YcZhqGMFht0C|year=1995|publisher=Cengage Learning|isbn=978-0-314-04451-8|pages=[https://books.google.com/books?id=YcZhqGMFht0C&pg=PA229 229]|lang=en}} * {{Cite book|last=Morolli|first=Danilo Ceccarelli|title=A brief outline of roman law|url=https://books.google.com/books?id=WVEjYPaeuTgC&pg=PA53|year=2012|publisher=Gangemi Editore spa|isbn=978-88-492-7509-4|lang=en}} * {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=V9ICUHILa68C&pg=PA144#v=onepage&q&f=false|title=Do African Children Have Rights?|accessdate=28 korrik 2015|lang=en}} * {{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/884617656|title=Population : an introduction to concepts and issues|last=Weeks |first=John R.|isbn=9781305094505|edition=Twelfth |location=Boston (MA)|oclc=884617656|lang=en}} * {{Cite book|vauthors = Andrews KM, Brouillette DB, Brouillette RT |title=Encyclopedia of Infant and Early Childhood Development| url=https://archive.org/details/psychologyencycl03libg|chapter=Mortality, Infant|year=2008 |publisher=Elsevier|doi=10.1016/B978-012370877-9.00084-0|pages=[https://archive.org/details/psychologyencycl03libg/page/n349 343]–359|lang=en}} * {{Cite book|chapter = Sudden Infant Death Syndrome: An Overview |first = Jhodie R |last=Duncan |first2 = Roger W | last2=Byard | editor-first = Jhodie R | editor-last=Duncan | editor-first2 = Roger W | editor-last2=Byard | name-list-style = vanc | title = SIDS Sudden infant and early childhood death: The past, the present and the future | publisher = University of Adelaide Press |year=2018 | doi = 10.20851/j.ctv2n7f0v.6 |lang=en}} * {{Cite book|last=Nussbaum|first=Martha| name-list-style = vanc |title=Creating Capabilities|year=2011|publisher=The Belknap Press of Harvard University Press |isbn=978-0-674-05054-9|lang=en}} * {{Cite book|publisher = Geneva WHO | last=Krug | first = Etienne | name-list-style = vanc | title = World Report on Violence and Health | location = Geneva |year=2002 | url = http://www.who.int/violence_injury_prevention/violence/world_report/en/|lang=en}} * {{Cite book|last=Stratton | first = Kathleen | last2=Almario | first2 = Donna A. | last3=Wizemann | first3 = Theresa M. | last4=McCormick | first4 = Marie C. | name-list-style = vanc |year=2003 | url = https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK221465/ | title = Immunization Safety Review: Vaccinations and Sudden Unexpected Death in Infancy | work = Institute of Medicine, Immunization Safety Review Committee, Board of Health Promotion and Disease Prevention | publisher = National Academies Press (US) | location = Washington, DC |lang=en}} == Referime == {{reflist|2}} == Lidhje të jashtme == {{Wikiquote|Fëmijët}} * [https://web.archive.org/web/20110729011047/http://www.wikiprogress.org/index.php/Child_well-being Child well-being on wikiprogress.org] * [http://www.unicef.org United Nations Children's Fund (UNICEF)] * [http://www.oecd.org/social/family/database Family database, OECD] * [https://www.theguardian.com/society/children Society (The Guardian)] * [https://web.archive.org/web/20140630100701/http://wcd.nic.in/crcpdf/crc-2.pdf Definition of the Child] * [http://childmortality.org Child mortality estimates for all countries - website by UNICEF] [[Kategoria:Njeri]] [[Kategoria:Psikologji]] [[Kategoria:Familje]] [[Kategoria:Fëmijëri]] cto6z94at7kl8mdaiubo7juilgpbhda 0 24909 2467422 2349436 2022-08-03T16:58:21Z Oheloel 143826 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = '''Çerkez''' | native_name = Черкез | settlement_type = Fshat | image_flag = <!--Pa ''Skeda:'' në fillim--> | flag_link = | image_seal = <!--Pa ''Skeda:'' në fillim--> | seal_link = |Stema_gjerësia = | image_skyline = <!--Pa ''Skeda:'' në fillim--> | image_caption = <!--Administrimi territorial--> |Rajoni = [[Rajoni verilindor (Maqedoni)|Verilindor]] |Komuna = [[Komuna e Kumanovës|Kumanovë]] |Kryetari i Komunës = |Partia udhëheqëse = <!--Sipërfaqja dhe Demografia --> |Sipërfaqja = | population_total = 3741 | population_total_viti = 2002 |Dendësia = <!-- Të dhëna dhe statistika --> | population_demonym = |Krahina = |Lartësia = 421 |Zona Kohore = |Ora Verore = | postal_code = f. Çerkez |Prefiksi = | registration_plate = KU | website = |E-Posta = <!--Harta--> | image_map = Republika e Maqedonisë <!--Parametri të mos ndërrohet--> | image_map_fizike = Yes | image_map = | image_map_shënimi = | map_caption = | image_map_gjerësi = |CoordAddon = <!--Koordinatat Mënyra #1--> | gjer_g=42 | gjer_m=7 | gjer_s=26 | gjer_dr =N | gjat_g=21 | gjat_m=40 | gjat_s=59 | gjat_dr =E <!--Koordinatat Mënyra #2--> |gjerësi = |gjatësi = }} '''Çerkez''', ({{lang-mk|Черкез/Čerkez}}) ёshtё fshat nё [[Komuna e Kumanovës|komunën e Kumanovës]], [[Republika e Maqedonisë|Maqedoni]]. Çerkezi është sot një fshat-lagje i cili graviton ne kuadrin e Komunes se Kumanovës, shtrihet ne pjesën Jug- lindje me qytetin 1.5&nbsp;nm,në pjesen veriore me fshatin Rramanli 1.8&nbsp;nm, në pjesen perendimore me Lubidragun 1.0&nbsp;nm,në pjesen e Jugut me fshatin Llopat 1.7&nbsp;nm dhe Bedinjë 1.2&nbsp;nm.Me nje siperfaqe nga 35,55&nbsp;km² jetojnë 6.310 banorë shqiptarë te vendosur në 900 shtëpi ( sipas logaris sime logaritja e vitit 2007), pra me nje dendesi mesatare prej 177 banorë ne 1&nbsp;km². Bukurinë dhe nje pamje pitoreske, fshatit Çerkez ia shton edhe hekurudha qe kalon në mes fshatit si një lum, në pjesen e Jugut kalon dhe e ndan fshatin rruga e vjeter për në Shkup, mbi fshat në pjesen Lindore është ndertuar filteri per ujin e pijshëm ku furnizohet komuna e Kumanoves dhe vet fshati i ynë. Ka rrjetin e telefonis, rrjetin elektronik, ka kanalizimin, rrugët e asfaltuara, Ka dy resturante: Restourant Kulla dhe Restourant ''Royal Palace'', ka Ambulanc private, ka shum shitore dhe Internet Kafe, ka ndermarje private. Ka Shkollen tetëvjeqare, një [[Xhamia|xhami]] me shpres se do te ngritet edhe një sa me shpejt.Bukurin ia shtojnë edhe vorrezat, mu ne mes te fshatit te rregulluara ashtu siq duhet ti ken të gjith fshatrat shqiptare. Është i pasuruar edhe me intelektual, edukator, mësues, arsimtar, profesor, magister, Doktor shkence, mjek, dentist, e teolog. == Gjeografia == === Toponimet === Bunari Malokve, nga [[Miratoc]]a-kompleks arash ku gjendet ky bunar, që kishte hapur njëri i lagjes Malokaj. [[Çezma|Çeshma]] Kadis-burim, që rrjedh nga fjala Kadi(u)- gjykatës në kohën e [[Perandoria Osmane|sundimit osman]], që gjykonte sipas sheriatit dhe që kryente funksione civile. Ograde-nga fjala sllave Ograda - rrethojë, kompleks arash që gjendeshin afër fshatit. Hoduti i Rramanlisë-janë ara që gjenden në kufi me fshatin [[Rramanlia|Rramanli]]. Leksemë turke me kuptimin kufi(ri). Livadhi i Xhamisë-livadhe që kanë qenë afër objektit fetar. Rampa-kompleks arash. nga maqed. (Rampa) - pjesë e përparme e skenës së teatrit, parmak; barierë hekurudhore. Te Llaka-kompleks arash që në të kaluarën kishte qenë vend moçalik. Te Xhadja e Vjetër - vend që e përshkonte rruga e vjetër për Shkup. Toka Zezë - ara që përbëhen nga dheu i zi. Rrushi i Vjetër - vend ku ka pasur vreshta, tani janë bërë ara. Vllashki Rid-kodër dhe zabel, pse është emërtuar kështu nuk dihet. E falenderoj Bajram Muratin qe mi dha disa te dhena por jeni te mir se ardhur dhe mir njohes per rregullimin e kesaj rubrike te gjith ju qe keni argumente konkrete, njeherit kërkoj ndjes e di qe ka leshime, un kam filluar e ju me ndihmoni. == Demografia == Fshati në kohët e hershme ka qenë i banuar me popullsi [[Çerkezët|çerkeze]] e cila ka emigruar nga [[Kaukazi (rajon)|rajonet]] e [[Kaukazi]]t, prej këndej e merr emrin edhe vete fshati. Deri ne vitet '70 të shekullit XX pati shpërngulje masive te popullsisë drejt [[Turqia|Turqisë]] si pasoje e politikes [[Jugosllavia|jugosllave]] qe favorizonte kete lloj emigrimi. Sot është fshat tërësisht shqiptar. Sipas numërimit të popullsisë në vitin 1994 dhe vitin 2002 kishte këtë përbërje etnike: {|{{sortable}} align="right" !colspan="2"|Viti 1994!! !!colspan="2"|Viti 2002 |- ! Kombësia !! Banorë !! !!Kombësia !! Banorë |- ! Gjithsej !!8 741 !! || Gjithsej !!8 741 |- | Shqiptarë ||8 247 || || Shqiptarë || 8 719 |- | [[Turqit|Turq]] || 1 || || Turq || 0 |- | [[Maqedonët e sotëm|Maqedonas]] || 104 || || Maqedonas || 2 |- | [[Vllehët|Vlleh]] || 0 || || Vlleh || 0 |- | [[Serbët|Serbe]] || 50 || || Serbe || 0 |- | [[Boshnjakët|Boshnjake]] || 0 || || Boshnjake || 4 |- | Te tjerë || 16 || || Te tjerë || 16 |- |} == Kultura == === Jeta kulturore në Çerkez === Ne Çerkez tradita kultoro-argetuese ka nje histori te pasur dhe me vlera te kohes, SHA Jehona e [[Karadaku]]t, ka pasur edhe shume kengetarë. Per te kaluar ne nje melos me te persosur ishin ato vitet 75/76 kur vallet percilleshin me qifteli e sharkia e me vonë edhe me orkester te persosur popullore, per kete flasin rezultatet dhe pjesmarrjet e SHA “Jehona e Karadakut” (themeluar per here te pare ne vitin 1979) neper shume festivale ne Maqedoni, per t’mos mohuar suksesin per kete periudhe meritat nder me te medha i kishte Arsimtari i fizikes z. Xhafer Ymeri, i cili falë kushteve te atehershme, se sot dot’ ishte nje emer shumë i njohur ne tokat shqiptare dhe artin muzikor ne pergjithesi me pastaj shoqeria kalon ne duart e te rinjeve. Ku papunsia ishte në kulem, dhe u detyruan qe ta braktisin këtë jetë kulturore dhe ta marin boten në sy, për ta sigurar kafshaten e bukës ( Jo me fajin e tyre, por ky ishte synim i regjimit Komunist te atehershëm qe ti asimuloj shqiptaret, si në aspektin kulturor, ekonomik etj etj). Kjo Shoqeri Artistike tani nuk funksionon. === Shkolla e pare shqipe ne Çerkez === Ne vitin 1967-68 hapën rrugen e mesimit te pare te ABC-es ne gjuhen amtare shqipe në Çerkez. U hapen dy klasë te shkolles fillore me ndihmen dhe kontributin e mësuesve të rrespektuar Isa Jashari nga fshati [[Koreç]], Bajram N Osmani nga fshati [[Runic]], si dhe mesuesi nga Seferi dhe patrioti Arif Seferi. Në shtëpinë e Njazi Islamit nga [[Allashec]]a, për të vazhduar me pas ne shtepin e Ramadan Musliut nga [[Bukuroc]]a, dhe deri ne ngritjen e shkolles ku tani gjendet. Këta mësues me bindjet e tyre te forta Ideali dhe dashurin që kishin për Arsimimin e gjeneratave të ardhëshme!, rendom në ndeja edhe ndodhte të mospajtoheshin me Çerkezalit te cilet i kishin pritur duarhapur mesuesit e tyre të rrespektuar . Pas tyre ne vitet e ardhshme shkollor erdhi si mesues Tefik Xheladini mesues nga Allasheca Merit të veqant per ngritjen e shkolles se sotëshme ka [[Haxhi]] Isman Rrahmani nga [[Allasheci]]. === Plejada e mesuesve te parë === *1. Isa Jashari *2. Bajram Osmani *3. Tefik Xheladini *4. Arif Seferi *5. Ilaz Ramadani *6. Jahi Aziri *7. Raif Fetahu *8. Nebi Jashari *9. Mustaf Zeqiri *10.Shabi Kadriu *11.Hamid Murina Viti 1981-87- Demostrat e studentëve në Kosovë, dhe trazira të shqipëtarëve në qdo republik të ish Jugosllavis!Ku do ti shijojn kazamatet sllave edhe dy bashkëvendas tanët!,është fjala për: Shabi Ajdini ku do të vuaj 2 muaj burg dhe Amet Hasani ku do te vuaj 2 muaj burg ka viti 1987 që të dy të liruar me kusht. == Historia == Çerkezi ka nje te kaluar te lavdijshme historike, është një legjende më vete thuhet se ka qen i djegur tri herë, (Çerkezi nuk është fshat i vjetër, siç dëshmon edhe emri, i cili është themeluar nga Çerkezët rreth vitit 1864. Gjatë përleshjeve me rusët, çerkezët e humbin betejën dhe ata shpërngulen në [[Turqi]], pastaj qeveria e atëhershme turke një pjesë të tyre e vendosi në territorin e sotëm të Çerkezit-Kumanovës. Pas vitit 1912 fshati digjet tërësisht, çerkezët shpërngulen prapë në Turqi. Në vitin 1921 kishte vetëm 6 shtëpi, kurse në vitin 1960 ka pasur 76 shtëpi. Me ardhjen e popullsisë nga viset malore fshati dukshëm rritet, ku sot është ndër fshatrat më të mëdhenj në rajonin e Kumanovës. Është fshat i popullzuar vetëm me shqiptarë, i cili ka rreth 6300 banorë.). deri me tani ketyre deshmive ende nuk iu eshte bere nje vleresim i duhur arkeologjik Me 1921 jan gjetur kater (4) shtepi, Çerkez kan folë edhe gjuhen shqipe, i kan takuar fes [[Islam]]e dhe kan qen afer Xhamis së vjeter me shtepi. *1.Adem Aga *2.Adem Çiki i biri i Ademit *3.Hetem Çerkezi *4.Memet Ali Çerkezi *5.Këto familje jan shpërngulur për në Turqi gjat viteve 1956-1957 Në këtë fshat jetonin qe nga viti 1912 edhe disa familje shqiptare siq ishin: *1.Shaban Shahini- Mutllov *2.Ajet Abazi- Brezë *3.Sherif Allasheca dhe *4.Halim Allasheca (jan shperngul per ne Turqi gjat viteve 1959) *5.Murat Murati – Mateç jeton qe nga viti 1922 *6.Xhemail Bajrami- Miratoc, jetojn qe nga viti 1925 *7.Islamallaret – jetojn qe nga viti 1930 *8.Isak Rrahmani dhe *9.Imer Rrahmani qe nga viti 1937 *10.Sulejman Sulejmani-Bellanoc qe nga 1937 *11.Sadik Jakupi-Stanqiq qe nga viti 1957 *12.Abdulla Ajdini, Hamdi Xhemaili- Maxhere qe nga viti 1960 *13.Ramadan Aliu – Gare 1960 === Regjistri i te burgosurve politik nga Çerkezi === Demonstratat e vitit 1988 i gjejne ehe shume qytetar të Çerkezit jo vetem si pjesmarres por njeherir edhe si organizator te tyre, njëri nder ata ishte edhe Nuredin Sadri Xhemaili, e nderkaq si pjesmarres ishin edhe shum te ri nga fshati ku do te pasoj edhe persekutimi dhe denimi i tyre nga regjimi maqedonas. Këta të rinjë nxënes dhe mesues i dolen ne mbrojtje gjuhes amtare,mbrojten shkollat shqipe qe i garantonte edhe Kushtetuta e vitit 1974.Por për shqiptaret prap nuk vlenin ligjet dhe kushtetuta ku më pas pasojnë denimet: === Regjistri i te burgosurve politik nga Çerkezi === *1.Nuredin Xhemaili 5 vjet burg *2.Kasum Limani 2 vjet burg *3.Lulzim Zulfiu 2 muaj burg *4.Bardhyl Osmani 2 muaj burg *5.Rafiz Ademi 2 muaj burg *6.Sefedin Demiri 2 muaj burg *7.Ismail Osmani 2 muaj burg *8.Hevzi Xhemaili 2 muaj burg *9.Hasan Demiri 2 muaj burg *10.Sead Jashari 2 muaj burg *11.Faredin Demiri 2 muaj burg *12.Jahi Aziri 2 muaj burg *13.Shabi Ajdini 2 muaj burg (në vitin 1982) *14.Amet Hasani 2 muaj burg (ka viti 1986-87) *16.Selim Zendeli 2 muaj burg *15.Nazmi Beqiri 2 javë i kidnapuar nga UDB sekrete. === UÇK-së në Kosovë i shkuan në ndihme këta djel: === *1.Ismet E Mustafa Dëshmor *2.Sami N Hasani Ushtar *3.Njazi D Imeri Rreshter (ish epror në AJ ) *4.Bedai B Qazimi Ushtar ( angazhohet në TMK ) *5.Njazi H Fazliu Ushtar *6.Emërzad Limani Ushtar ( UÇPMB ) *7.Shkodrane E Zenuni Ushtare *8.Bejadin F Maliqi Ushtar == Personalitete nga Çerkezi == === Nëpër rrugëtimin e lirisë === Veprimtar i devotshëm i çështjes kombëtare Shabi Ajdini (1954-1994) Vendlindja: Fshati Maxherë që gjendet në Karadakun e Luginës së Preshevës në të kaluarën ishte vatër e rëndësishme kombëtare. Nga ky vendbanim i vogël kishin dalë burra dhe patriotë të devotshëm të çështjes kombëtare. Në këtë fshat kishte lindur [[Mulla Sinan Maxhera]], patrioti, miku dhe luftëtari më i mirë i [[Idriz Seferi]]t, të cilët me shumë malësorë tjerë kishin luftuar kundër ushtrisë së Durgut Pashës në [[Gryka e Kaçanikut|Grykën e Kaçanikut]] në vitin 1910. Ky frymëzim te malësorët kishte mbretëruar për shumë kohë, gjithnjë duke kultivuar këtë trimëri si në këngë, por edhe nëpër oda në ngritjen e vetëdijes kombëtar të gjeneratave të mëvonshëm. Kjo frymë kombëtare vazhdoi brez pas brezi kundër zaptuesve të huaj. Kështu, më vonë këtë rrugë do ta ndiqte edhe Mulla Nuredin-Maxhera në “Komitetin Revolucionar për Bashkimin e Trojeve Shqiptare të Jugosllavisë me Shqipërinë” në vitin 1960. Ky patriot kishte lënë gjurmë të thellë te gjeneratat e reja, sidomos të familjes së tij, por edhe më gjerë. Padyshim, këtë rrugë e kishin ndjekur pasardhësit e tij, nipat dhe mbesat. Ndërsa, prej tyre duhet veçuar nipin e tij Shabi Ajdini, i cili pa asnjë hamendje kishte ecur rrugës së të parëve të tij. Shabi Ajdini kishte lindur më 6 tetor 1954 në fshatin Maxherë të Luginës së Preshevës nga prindërit Shefki dhe Ajmane Ajdini. Ishte rritur në një familje të varfër, por shumë bujare dhe me traditë. Kjo familje në Karadakut e Preshevës njihet si familje patriotike, e cila nuk kishte kursyer asgjë për lirinë e atdheut. Odat e tyre, si gjatë LNÇ-së, por edhe më vonë ishin shndërruar në kuvende popullore, në të cilat takoheshin burrat e asaj kohe. Shpërngulja në Çerkez të Kumanovës Shabiu, një pjesë të fëmijërisë e ka kaluar në fshatin e tij të lindjes. Ndërsa, më vonë babai i tij qe detyruar të shpërngulet nga UDB-ja Jugosllave në Çerkez të Kumanovës për të vazhduar me jetën e tyre. Kjo kishte ndodhur gjatë viteve 1964-1965. Që nga fëmijëria e tij, ai shquhet për zotësi, por edhe për veprimtari atdhedashëse. Mësimet e para për atdheun i kishte marrë nëpër odat e fshatit, sepse aty edhe mbaheshin kuvendet e asaj kohe. Aty u rrit dhe u brumos ky veprimtarë, i cili më vonë do të lë gjurmë në histori. Karakteristikë e tij ishte modestia. Ai ishte i zgjuar, trim e bujar, por edhe shumë i dashur e tolerant. Nuk mërzitej të bisedonte me njerëz edhe me orë të tëra vetëm e vetëm t’u shpjegonte atyre drejt çështjen tonë kombëtare të pazgjidhur. Ishte i paluhatshëm në qëndrimet e tij për Shqipërinë, [[Kosovë]]n dhe trojet shqiptare. Zgjidhjen e çështjes shqiptare e shihte në bashkimin dhe vetëvendosjen e popullit shqiptar. Kjo ishte alfa dhe omega e veprimtarisë së tij patriotike. Me të vendosur në fshatin Çerkez të Kumanovës familja e tij ballafaqohet me krizë ekonomike. Me gjashtë fëmijët, Eminen, Fehmiun, Hasimen, Shabiun, Hakiun dhe Hiden babi i tyre Shefkiu nuk ia dilte t’u siguronte ushqim të bollshëm. Punonte punë të rënda vetëm t’u siguronte bukën e gojës. Largimi për në kurbet Duke e parë këtë gjendje të rëndë familjare, Fehmiu djali i madh i Shefkiut vendos të marrë rrugën e kurbetit për ta ndihmuar familjen. Së pari, shkoi në Austri për të punuar, ndërsa më vonë shkoi në [[Zvicër]]. Pasi vendoset në [[Gjenevë]] të Zvicrës në vitin 1976, Fehmiu me vete e merr edhe Shabiun e ri për ti ndihmuar familjes. Këta dy së bashku fillojnë të punojnë dhe t’i ndihmojnë familjes. Por, jo vetëm kaq, Shabiu pasi që kishte rregulluar punën për vete filloi të krijojë miq si shqiptar dhe zviceranë rreth vetes. Kështu, ai shfrytëzoi këtë njohësi për të inkuadruar në punë shumë familjarë të afërm, miq e dashamirë të ndryshëm. Falë tij, sot e kësaj dite këta ende jetojnë dhe punojnë në Zvicër duke krijuar një standard më të mirë jetësor. Puna dhe jeta e kurbetit për të ishte shumë e vështirë. Kurrë nuk kishte ëndërruar se pikërisht ai do të kalojë jetën tjetër jashtë vendlindjes së tij. Kurrë nuk kishte menduar që fëmijët e tij do të lindin në kurbet dhe do të shkollohen atje. Por, ligji i jetës e kishte detyruar të ndërmerrte një hap të tillë. Inkuadrimi në LPK Që në fillim të punës së tij kishte filluar aktivitetin e tij duke vënë kontakt me Lëvizjen e Ilegales Shqiptare që vepronte në Diasporë. Në vitin 1981 për herë të parë do të kontaktojë me këto struktura. Duhet theksuar se bartëse e të gjitha organizimeve ilegale ishte Lëvizja për Republikën e Shqiptarëve në Jugosllavi-LRSHJ, e cila u themelua me 17 shkurt 1982 pas shkrirjes së tri organizatave ilegale: LNÇKVSHJ, OMLK dhe PKMLSHJ. Në vitin 1986 LRSHJ merr emrin Lëvizja Popullore për Republikën e Kosovës. Në kuadër të saj kanë vepruar një sërë grupimesh të vogla me emërtime të ndryshme, të cilat synonin me çdo çmim jetësimin e Republikës së Kosovë, me Hasan Malën dhe Xhafer Shatrin. Pra, Shabiu i takonte grupimit militant për arritjen e qëllimit kombëtar. Kishte miqësi me Jusuf Gërvallën dhe shokët tjerë, të cilët gjatë asaj kohe qëndronin në Gjermani, por që mbanin kontakte me Gjenevën, sepse aty ishte Selia e Kombeve të Bashkuara. Shabiu ishte i gatshëm kurdoherë t’i ndihmonte Lëvizjes Popullore, sepse kishte një moral të fortë kombëtar. Shokët e kishin vu në krye të demonstratave kundër jugosllave dhe kundër komuniste, të cilat mbaheshin në Gjenevë dhe nëpër vendet tjera të Evropës. Ishte një trim i madh dhe sypatrembur. Arrestimi i tij nga UDB-ja Mirëpo, UDB-ja jugosllave i kishte rënë në gjurmë veprimtarisë së tij dhe gjatë një vizite që i kishte bërë vendlindjes dhe familjes më 1982 ishte burgosur në Kumanovë. Pas dy muaj qëndrimi në burg-izolim ishte torturuar shumë. Vetëm me ndihmën e vëllait Fehmiut, i cili kishte paguar një shumë parash një funksionari të lartë të atëhershëm jugosllavë ishte liruar me kusht. Siç, kishte theksuar Fehmiu, ky funksionar jugosllavë i kishte thënë se nëse nuk paguan shumën e kërkuar Shabiu do të dënohet me shumë vite burg të rëndë. Duke parë se jeta e tij ishte kërcënuar nga UDB-ja jugosllave dhe është në rrezik, që nga viti 1982 largohet nga Çerkezi për në Zvicër, duke mos e parë më atë deri në vdekje. Nga viti 1982, ky patriot kurrë nuk u ndal së punuari kundër ish-Jugosllavisë, sepse kjo krijesë shtetërore, sipas tij ishte një shtypëse e madhe e shqiptarëve. Banesa e tij në Gjenevë ishte shndërruar në një shoqatë mërgimtarësh shqiptarë, të cilëve u dilte në ndihmë atyre. Nga aty organizoheshin edhe demonstratat dhe shumë takime tjera të karakterit kombëtar për diasporë. Duhet përmendur se më 1991 gjatë dëbimit të punëtorëve shqiptarë nga puna dhe intelektualëve kosovarë nga regjimi serb, Shabiu me shokë u kishte dal në ndihmë shumë prej tyre duke i strehuar, përkujdesur dhe duke i ndihmuar, si në punësim, por edhe me grumbullimin e ndihmave për ta. Vdekja e tij Digjej nga malli për vendlindjen, atdheun, sepse kishte një kohë të gjatë që nuk e kishte parë. Venitej për lirinë e Kosovës dhe trojeve tjera shqiptare. Gjithmonë e mbante shpresa se liria do të arrijë shpejt. Mirëpo, kjo ishte vetëm dëshira dhe ëndrra e tij. Sepse, mu në moshën kur kishte arritur pjekurinë e tij intelektuale e kombëtare në moshën dyzetvjeçare, sëmuret rëndë nga një sëmundje e pashërueshme dhe më 10 shkurt të vitit 1994 ndërroi jetë në banesën e tij në Gjenevë. Aty kishte mbyllur sytë duke lënë amanetin që për lirinë e atdheut të mos kursehet as jeta. Shabiu vetëm i vdekur u lejua të varroset në vendlindjen e tij në fshatin Çerkez. Ai u varros me nderime të larta nga familjarë, shok, miq e dashamirë të shumë nga të gjitha viset shqiptare. Ai vdiq për të mos vdekur kurrë, sepse veprimtaria e tij do të jetë udhërrëfimi kryesor për brezat e ardhshëm. Shabiu pas vete la gruan me katër fëmijë, vajzën Fitoren, Albulenën dhe djemtë Fitorin dhe Shefkiun. Të gjithë këta jetojnë në Gjenevë të Zvicrës. === Ismet Mustafa hero i Koshares legjendare === Në vend të përkujtimit, [[Ismet Mustafa]] hero i Koshares legjendare, Ismet Mustafa dëshmor i kombit (1970-1999) Kur Kosova digjej nga forcat ushtarake dhe paramilitare serbo-[[Çetnikët|çetnike]] kishte ra edhe kushtrimi për trimat e trimëreshat shqiptare që t’i dalin zot kësaj toke të lashtë stërgjyshore. Kështu, përveç djemve dhe vashave më të mira të Kosovës që luftuan kundër pushtuesit serb, padyshim radhëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës ju kishin bashkangjitur edhe shumë trima e trimëresha shqiptare nga trojet tjera etnike shqiptare. Komandanti [[Ismet Jashari]]-Kumanova për shumë të rinj të kësaj ane ishte një frymëzim se si duhet luftuar kundër armikut. Ky frymëzimin, padyshim kishte ndikuar edhe te Ismet Mustafa një djalë i ri kumanovarë, i cili ende nuk e kishte shijuar në tërësi bukuritë e jetës. Ismet Esat Mustafa lindi më 22 dhjetor 1970 në fshatin Çerkez të Kumanovës, nga babai Esati dhe e ëma Kadrie Mustafa. Rrjedh prej një familje të varfër, por shumë bujare si shumë familje tjera të kësaj ane. Babai i tij Esati kishte tre djem e një vajzë, Ismetin Ahmetin dhe Sametin, kurse vajzën Feriden, të cilët i donte aq shumë, saqë punonte punë mjaft të rënda vetëm e vetëm të përkujdeset për ta. Shumë trima dhe veprimtarë që kishte dhënë kjo anë. padyshim kishin ndikuar në vetëdijen e tyre kombëtare. Frymëzim i pamohueshëm ishte edhe Komandanti legjendar Ismet Jashari-Kumanova, i cili në vitin 1998 në Luzhnicë kishte rënë dëshmorë për lirinë e Kosovës. Ahmet Mustafa, vëllau më i vogël se Ismetit tregoi se, i kujtohet ajo mbrëmje e muajit shkurt 1999, kur Ismeti erdhi në shtëpi dhe më komunikoi lajmin se kishte vendosur të shkonte në [[UÇK]], për t’iu bashkangjitur luftëtarëve tjerë për lirinë e Kosovë. Ai më këtë rast e kishte përqafuar dhe puthur Beratin, djalin e vetëm që e kishte, më pastaj duke e porositur vëllanë që të kujdeset për djalin e tij të vogël, sepse në luftë nuk i dihet kurrë. Me një krenari të madhe e kishim përcjellë Ismetin për luftën e Kosovës, por kishim edhe dhembje dhe shqetësim për fatin e tij. Ismeti, për herë të fundit është përshëndetur edhe me babain e tij Esatin, vëllain e vogël Sametin dhe motrën Feriden. Ndërsa, lajmin për shkuarjen e tij në UÇK nuk ia kishte kumtuar vetëm nënës së tij Kadries. Ai nuk ishte përshëndetur me të, sepse mendonte se ndoshta ajo do të kundërshtonte një vendim të tillë. Ismet Mustafa në Brigadën 138 “Agim Ramadani” Ismet Mustafa bashkë me shumë shokë, së pari kalon në Shqipëri, nëpër ato rrugë të mundimshme, nëpër të cilat kishin kaluar me mijëra djem e vajza shqiptare për tu futur në Kosovë për të luftuar kundër forcave të armikut. Ai menjëherë ishte inkuadruar në Brigadën 138 “Agim Ramadani” në zonën e Dugagjinit. Ai bashkë me shokë mori pjesë në shumë beteja të përgjakshme dhe kishte një moral të lartë. Krenaria e tij për UÇK-në ishte e madhe, sidomos pas triumfit nëpër betejat e ndryshme. Mirëpo, më 17 prill 1999 gjatë Betejës së Koshares, betejës më të lavdishme të luftës çlirimtare, duke i sulmuar forcat e pushtuesit serb kishte rënë heroikisht, ashtu siç bien trimat për Atdhe e Liri. Ismeti kishte ra, por mbeti i pavdekshëm në historinë e kombit. Tani trupi i tij pushon në varrezat e fshatit Çerkez i stolisur me shumë kurora lulesh nga bashkëvendës, bashkëluftëtar, miq dhe dashamirë të shumtë nga të gjitha trojet. Lavdi për veprën dhe jetën e Ismet Mustafës, sepse vetëm ata që vdesin për liri e atdhe meritojnë t’i përkulemi para varrit. === Meritojnë te ceken edhe disa emra me rendesi, qe kan dhen kontribute per fshatin === *1.Sherif Islami – Allashec – Kryetar i bashkësisë lokale *2.Isman Rrahmani – Allashec - Kryetar i bashkësisë lokale *3.Aziz Ajrulli – Strime - Kryetar i bashkësisë lokale per shum vjet,shum i merituar *4.Hisni Sinani – Gushic - Kryetar i bashkësisë lokale *5.Selajdin Musliu – Bukuroc - Kryetar i bashkësisë lokale *6.Hisen Rrahmani – Allashec - Kryetar i bashkësisë lokale dhe *7.Fadil Shabani – Bellanoc - Kryetar i bashkësisë lokale, tani aktuale. *8.H.Arif Rrahmani – Allashec – Kryetar i kshillit te xhamis *9.H.Sadri Xhemaili – Maxhere – Kryetar i pleqnareve *10.Mulla Zija Jashari – Zhunic – Imam dhe kshilltar i pleqnarve. *11.Feriz Dervishi - Bellanoc - Drejtor i par i shkolles *12.Sabri Hasani - Burim - Drejtor, zv minister i arsimit *13.Azir Aziri - Runic - Drejtor == Burimet == {{reflist}} {{Komuna e Kumanovës}} [[Kategoria:Fshatra në komunën e Kumanovës]] [[Kategoria:Komunitetet Shqiptare në Maqedoninë e Veriut]] d31hkvk05s6gyjow6dpfg4wydm13k9i 0 27074 2467393 2425602 2022-08-03T12:11:02Z Oheloel 143826 wikitext text/x-wiki [[Skeda:Ceremonia e Marrjes se Nuses - Valbonë.JPG|parapamje|Ceremonia e Marrjes se Nuses - [[Valbonë]]]] [[Skeda:Ura antike në Topçias.jpg|parapamje|Lumi Shkumbin]] '''Gegët''' janë grup nënentik që përfshin shqiptarët e pjesës veriore të trojeve shqiptare (në veri të [[Shqipëria|Shqipërisë]], [[Kosovë]], [[Presheva|Preshevë]], [[Maqedoni]], [[Mali i Zi|Mal të Zi]]). Gegët flasin dialektin [[gegë]] ose gegërishten dhe kufizohen me [[toskët]] në [[Lumi Shkumbin|Lumin Shkumbin]] në Shqipëri, që përshkon [[Shqipëria e Mesme|Shqipërinë e Mesme]] nga lindja në perëndim. == Etimologjia == Rilindasi [[Vaso pashë Shkodrani]] në veprën e tij "E vërteta për Shqipërinë dhe shqiptarët" të shkruar më 1879 shkruan:<ref>{{Cite book|title=Pashko Vasa, vepra letrare 1|last=Mici|first=Aristotel|publisher=Shtëpia botuese "Naim Frashëri"|language=sq|year=1987|location=Tiranë|pages=111-112}}</ref><blockquote><small>Gegërisë dhe gegëve ua gjejmë domethënien në veprën e [[Homeri|Homerit]]. «Përtej maleve Akrokeraune banojnë gigat (γῖγας)», thotë Babai i Poezisë. Fjala ''γῖγας,'' gigas, do të thotë gjigant. Meqenëse banorët e malësive të Shqipërisë së Epërme janë poathuajse të gjithë me shtat përtej mesatares, të vjetrit i merrnin për gjigantë dhe ashtu i quanin. ''Gigas'' dhe ''Gega'' është i njëjti emër dhe, në të dyja gjuhët, ka të njëjtën domethënie.</small></blockquote><blockquote><small>Vërtetohet se krerët e fiseve të Shqipërisë së Epërme merrnin së lashti titullin ''Gegë'' mbasi na kujtohet që kemi parë me sytë tanë një dokument zyrtar lëshuar nga Kadiu i parë, gjykatësi që ishte emëruar prej qeverisë osmane në [[Sanxhaku i Dukagjinit|rajonin e Dukagjinit]] në shekullin e pesëmbëdhjetë, menjëherë pas vdekjes së [[Skënderbeu|Skënderbeut]], e cila u pasua nga pushtimi i plotë i Shqipërisë. Në këtë dokument thuhet se ''Gegë'' Lleshi, ''Gegë'' Doda, ''Gegë'' Tanushi dhe një tjetër ''Gegë'', emrin e të cilit e kemi harruar, largohen nga malet e Poshterikut, në [[Gjakovë]], pa ia shitur a falur ato ndonjë tjetri, për t'u vendosur së shpejti në Mirditë. Ky dokument, që kishte të bënte me [[Gjonmarkajt|të parët]] e Kapidanit të Mirditës, zotërohej nga i ndjeri [[Bib Dodë Pasha|Bib Dodë pasha]]; para se të vdiste, ai na e kishte treguar; e kishim lexuar dhe jemi të sigurt se i biri, [[Preng Bibë Doda|Prengë pasha]], duhet ta zotërojë akoma.</small></blockquote> == Referime == <references /> [[Kategoria:Shqiptarë nga Kosova]] [[Kategoria:Shqiptarë në Maqedoninë e Veriut]] [[Kategoria:Shqipëria osmane]] 03xnunfqazama9ln3u5z64cwnoflvd2 0 39737 2467409 2088677 2022-08-03T14:40:48Z 79.106.211.87 /* Aktorët */ wikitext text/x-wiki {{InterMovie |Emri={{PAGENAME}} |Foto=Fjalë pa fund.jpg |TitullFilm={{PAGENAME}} |TitullOrg={{PAGENAME}} |VendiProd= |VitiProd= |Minuta= |Gjuha=[[Shqip]] |Genre= |Mosha= |Regjisori= [[Spartak Pecani]] |Skenari= [[Natasha Lako]] |Romani= |Kompozitori= [[Aleksander Lalo]] |Kamera= [[Saim Kokona]] |DrejtorArt= [[Teodor Siliqi]] |Prerja= [[Shpresa Papapavllo]] |Producenti= [[Shqipëria e Re]] |Aktori1= [[Vladimir Muzha]] |Aktori2= [[Luiza Xhuvani]] |Aktori3= [[Xhuljeta Kulla]] |Aktori4= [[Marko Bitraku]] |Aktori5= [[Marika Kallamata]] |Aktori6= [[Drita Pelingu]] |Aktori7= |Aktori8= |}} "'''Fjalë pa fund'''" është film shqiptar i vitit [[1986]] me regji nga [[Spartak Pecani]], skenari nga [[Natasha Lako]], muzikën kompozoi [[Aleksander Lalo]], kurse producent ishte [[Shqipëria e Re]]. == Përmbajtja e filmit == Bardhyli dhe Madalena janë një çift i sapomartuar. Ata jetojnë të lumtur dhe në harmoni deri në momentin kur Bardhyli ndikohet nga fjalët e komshinjve të panjohur. Midis bashkëshortëve fillojnë zënkat dhe zemërimi. == Aktorët == * [[Vladimir Muzha]] ... Bardhyli * [[Luiza Papathanasi]] ... Magdalena * [[Marko Bitraku]] ... Apostoli * [[Xhuljeta Kulla]] ... Aneda * [[Rajmonda Aleksi]] ... * [[Drita Pelingu]] ... nëna e Bardhylit * [[Marika Kallamata]]... nëna e Magdalenës * [[Ndrek Shkjezi]] ... i apasionuari pas gjyqeve * [[Arqile Lipe]] ... komshiu i Bardhylit * [[Engjellushe Xhixha]] * [[Antoneta Fishta]] [[Kategoria:Filma shqip]] [[Kategoria:Filma nga Kinostudio Shqipëria e Re]] [[Kategoria:Filma 1986]] == Lidhje të Jashtme == https://www.youtube.com/watch?v=aBpwngsLPZA ghj65dtrggcfgaqxa7melzreu3slxz0 0 42711 2467488 2467325 2022-08-04T02:04:54Z Sadsadas 51943 /* 2010–2018: Dominimi në Shqipëri dhe suksesi historik në Evropë */ wikitext text/x-wiki {{Infobox football club | clubname = Skënderbeu Korçë | image = Logo SK Skënderbeu_e re.png | clubname_i_plotë = Klubi Futbollistik Skënderbeu Korçë | nickname = Ujqërit e Dëborës<br />Bardhekuqtë<br />Juglindorët | vendndodhja = [[Korçë]], [[Shqipëria|Shqipëri]] | founded = [[15 prill]], [[1909]] | owner = {{flamuri|Shqipëria}} [[Ardian Takaj]] | coach = {{flamuri|Shqipëria}} [[Ilir Daja]] | ngjyrat_e_klubit = Bardhë e Kuqe | adresa = Bulevardi "Gjergj Kasrioti" | website = [http://ksskenderbeu.com ksskenderbeu.com] | ground = [[Stadiumi "Skënderbeu"|Stadiumi Skënderbeu]] | capacity = 10,000 vënde | drejtori = | shefi = | league = [[Kategoria Superiore]] | season = 2020/21 | position = 7 | sukseset = [[KF Skënderbeu#Trofe|Shiko]] |shirtsupplier = ([[Legea]]) |shirtsponsors = ([[ama]]) |pattern_la1= _skenderbeu1718h |pattern_b1= _skenderbeu1718h |pattern_ra1= _skenderbeu1718h |pattern_sh1=_skenderbeu1718h |pattern_so1= |leftarm1= CC0000 |body1= CC0000 |rightarm1= CC0000 |shorts1= CC0000 |socks1= ff0000 | pattern_la2 = _skenderbeu1718a | pattern_b2 = _skenderbeu1718a | pattern_ra2 = _skenderbeu1718a | pattern_sh2 = _skenderbeu1516a | pattern_so2 = | leftarm2 = DD0000 | body2 = DD0000 | rightarm2 = DD0000 | shorts2 = | socks2 = | pattern_la3 = _blackshoulders | pattern_b3 = _shoulder_stripes_black_stripes | pattern_ra3 = _blackshoulders | pattern_sh3 = _blacksides | pattern_so3 = _darkyellow_outerbands | leftarm3 = ffac00 | body3 = ffac00 | rightarm3 = ffac00 | shorts3 = ffac00 | socks3 = ffac00 }} '''Klubi Futbollistik Skënderbeu Korçë''' është një klub sportiv i [[Korçë]]s. Klubi luan në [[Kategoria Superiore|Kategorinë Superiore]] ku sezonin e kaluar 2012-2013 zuri vendin e parë. Klubi ka marrë këtë emër për nder të Heroit tonë Kombëtar, [[Skënderbeu]]. Klubi i luan ndeshjet në Stadiumin Skënderbeu, me kapacitet 10,000 vende. ==Historia== Klubi u formua në qytetin e [[Korçë]]s më [[15 prill]] [[1909]] me emrin '''Vllazëria''' nga poeti dhe politikani [[Hilë Mosi]], duke qenë kështu klubi sportiv më i vjetër në [[Shqipëri]]. Gjatë viteve [[1920]] - [[1922]] për herë të parë në [[Korçë]] u formuan shoqëri sportive, të tilla si '''Përparimi''' dhe '''Sport Klub Korça''' ndërsa në vitin [[1923]] Liceu Kombëtar shqiptar formoi shoqërinë '''Shpresa'''. U desh të vinte viti [[1925]] që Skënderbeu të lindte me këtë emër që e njohim sot. Në Korçë, futbolli nisi të bëhej gjithnjë e më tepër popullor dhe pothuajse çdo fushë përdorej nga sportdashësit e zonës për të luajtur. Kjo solli që shumë lagje e rrethina të Korçës të formonin skuadrat e tyre të vogla. Në vitin 1926 u formua shoqëria Zhgaba e po kështu një vit më pas u formuan edhe skuadra të voga lokale si Leka i Madh, Pirro, Brekverdhit, Zjarri, Tigri dhe Diamanti. Megjithatë Skënderbeu mundi të përfaqësojë qytetin dhe t'ia u dalë mbanë vështirësive, qoftë edhe politike.<ref name="Sporti Shqiptar">{{Cito web|url=http://www.sportishqiptar.com.al/todo-vaso-mjeshtri-i-merituar-rrefen-historine-80-vjecare-te-futbollit-korcar/|title=Todo Vaso, mjeshtri i merituar, rrëfen historinë 80-vjeçare të futbollit korçar|date=2010-11-11|accessdate=2010-11-12|publisher=Sporti Shqiptar|author=Teodor Vaso|language=sq}}{{Lidhje e vdekur}}</ref> ===2010–2018: Dominimi në Shqipëri dhe suksesi historik në Evropë=== Gjatë pushimit dimëror të sezonit 2009–10, Skënderbeu renditej në vendin e fundit në kampionat dhe rrezikonte të binte nga kategoria. Gjatë kësaj kohe, Agim Zeqo, pronari i Red Bull Albania, u vendos si presidenti i ri i klubit.<ref>{{cite web|url=http://www.arkivalajmeve.com/Agim-Zeqo-si-Obama-Yes-we-canPresidenti-i-Skenderbeut-synon-te-sjelle-pas-78-vjetesh-titullin-kampion-ne-Korce--------------------------------Publikoje-ne-rrjetet-sociale-----------------.1046930499/|title=Agim Zeqo si Obama Yes we can. Presidenti i Skenderbeut synon te sjelle pas 78 vjetesh titullin kampion ne Korce Publikoje ne rrjetet sociale|publisher=Arkiva Mediatike Shqiptare|language=sq|date=24 shtator 2010|accessdate=30 korrik 2022}}</ref> Gjithashtu u vendos një bord i ri i përbërë nga 16 persona, si dhe disa donatorë vendosën të kontribojnë në klub, përfshirë biznesmen të suksesshëm si [[Samir Mane]], [[Irfan Hysenbelliu]] dhe Grigor Joti.<ref name=Donator>{{cite web|url=http://www.arkivalajmeve.com/Shpetimtaret-e-rinj-te-Skenderbeut.405455/|title=“Shpëtimtarët” e rinj të Skënderbeut|publisher=Arkiva Mediatike Shqiptare|language=sq|accessdate=30 korrik 2022}}</ref> Gazetari [[Blendi Fevziu]] ishte gjithashtu një donator, sëbashku me ministrin e financave [[Ridvan Bode]] dhe prefektin e Korçës [[Niko Peleshi]].<ref name=Donator/> Objektivi afatshkurtër i klubit ishte qëndrimi në Kateogirnë Superiore kurse fitimi i titullit synohej në sezonin e ardhshëm.<ref>{{cite web|url=http://hoxhalli.info/Futboll/prezantohet-skenderbeu-i-ri.html|title=Prezantohet Skenderbeu i ri!|website=hoxhalli.info|language=sq|access-date=10 mars 2017|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20150518100144/http://hoxhalli.info/Futboll/prezantohet-skenderbeu-i-ri.html|archive-date=18 maj 2015|df=dmy-all}}</ref> Skënderbeu e mbylli sezonin në vendin e 10të nga 12 skuadra gjithsej, gjë që do të thoshte se ata do të luanin një ndeshje play-off me [[KS Kamza|Kamzën]] e cila ishte renditur e treta në Kategorinë e Parë. Ata fituan minimalisht 1–0 falë një goli të mesfushorit [[Klodian Asllani]], duke arritur objektivin sezonal.<ref>{{cite web|url=http://www.albaniasoccer.com/lajme/shqiperi/superliga/2233.html|title=Skënderbeu - Kamza 1-0/ Asllani mban korcaret ne Superiore|website=albaniasoccer.com|language=sq|access-date=10 mars 2017}}</ref> Vendosja e [[Shkëlqim Muça|Shkëlqim Muçës]] si trajneri i ri i ekipit dhe afrimi i lojtarëve si [[Ditmar Bicaj]], [[Orges Shehi]],<ref>{{cite news|url=http://www.albaniasoccer.com/lajme/shqiperi/superliga/2518-orges-shehi-eshte-i-skenderbeut-.html|title=Orges Shehi është i Skënderbeut!|website=albaniasoccer.com|language=sq|author=Altin Ngjela|date=13 korrik 2010|access-date=10 nëntor 2016}}</ref> [[Endrit Vrapi]],<ref>{{cite web|url=http://www.sportishqiptar.com.al/68610/|title=Vrapi: Në Korçë, për të fituar titullin kampion|author=Leonard Trebicka|language=sq|publisher=Sporti Shqiptar|accessdate=10 korrik 2010|date=3 korrik 2010}}</ref> [[Jetmir Sefa]] dhe [[Bledi Shkëmbi]],<ref>{{cite news|url=http://205.234.186.235/lajme/shqiperi/superliga/2077-tifozet-korcar-kerkojne-rikthimin-e-bledi-shkembit.html|title=Tifozet korcar kerkojne rikthimin e Bledi Shkembit|publisher=Futbolli Shqiptar|language=sq|date=12 maj 2010|accessdate=3 gusht 2015|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304083002/http://205.234.186.235/lajme/shqiperi/superliga/2077-tifozet-korcar-kerkojne-rikthimin-e-bledi-shkembit.html|archivedate=4 mars 2016}}</ref> e bënë Skënderbeun si favorit për titullin kampion në sezonin 2010–11. Pavarësisht kësaj, ata e shpenzuan sezonin më së shumti duke qëndruar në vendin e dytë mbrapa [[KS Flamurtari|Flamurtarit]]. Muça u zëvëndua nga [[Shpëtim Duro]] në shkurt 2011,<ref>{{cite web|url=http://www.arkivalajmeve.com/Duro-tekniku-i-ri-i-Skenderbeut.1046998513/|title=Duro, tekniku i ri i Skënderbeut|publisher=Arkiva Mediatike Shqiptare|work=Vizion Plus|language=sq|accessdate=31 korrik 2022}}</ref> me këtë të fundit që mposhti Flamurtarin në ndeshjen e parë në krye të ekipit për të zvogëluar distancën. Me trajnerin Duro, Skënderbeu fitoi 11 nga 13 ndeshjet e fundit të kampionatit duke u shpallur kampion i Shqipërisë për herë të parë pas 78 vitesh.<ref>{{cite web|url=https://peqini.com/korca-ne-feste-skenderbeu-kampion-pas-78-vitesh-flamurtari-braktis-fushen-ne-shkoder/|title=Korça në festë, Skënderbeu kampion pas 78 vitesh, Flamurtari braktis fushën në Shkodër|website=peqini.com|language=sq|date=5 maj 2011|accessdate=30 korrik 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://top-channel.tv/2011/05/04/skanderbeu-kampion-i-shqiparisa/|title=Skënderbeu, Kampion i Shqipêrisë|website=top-channel.tv|language=sq|date=5 maj 2011|accessdate=30 korrik 2022}}</ref> Skënderbeu e nisi sezonin 2011–12 me mungesa rezultatesh; ata fillisht u mposhtën nga [[KF Tirana|Tirana]] në ndeshjen e Superkupës,<ref>{{cite news|url=http://www.panorama.com.al/“lufte”-ne-korce-tirana-fiton-superkupen/|title="Luftë" në Korçë, Tirana fiton Superkupën|publisher=Gazeta Panorama|language=sq|author=Fation Shehu|date=19 gusht 2011|accessdate=15 tetor 2015}}</ref> u eliminuan nga [[APOEL F.C.|APOEL]] në raundin e dytë kualifikues të UEFA Ligës së Kampioneve, si dhe arritën vetëm një fitore në katër ndeshjet hapëse të kampionatit. Këto rezultate sollën shkarkimin e trajnerit Duro. Ky i fundit u zëvëndësua nga çeku [[Stanislav Levý]],<ref>{{cite web|url=http://www.arkivalajmeve.com/Skenderbeu--zyrtare-Levi-merr-drejtimin.1047117299/|title=Skënderbeu, zyrtare, Levi merr drejtimin|publisher=Arkiva Mediatike Shqiptare|work=Panorama Sport|language=sq|date=12 tetor 2011|accessdate=31 korrik 2022}}</ref> i cili u bë trajneri i huaj i dytë në historinë e klubit pas [[Qemal Omari]]t, i cili pavarësisht se ishte shtetas turk, kishte origjinë shqiptare.<ref>{{cite web|url=https://kohanews.com/sport/korcari-qemal-omari-qe-themeloi-istanbulspor/|title=Korçari Qemal Omari që themeloi Istanbulspor|website=kohanews.com|language=sq|accessdate=1 gusht 2022}}</ref> Levý e udhëhoqi ekipin drejt vendit të parë në kampionat, duke arritur 14 ndeshje pa humbje. Skënderbeu arriti ta fitonte kampionatin e dytë rresht pas një dueli të fortë përgjatë sezonit me [[KF Teuta|Teutën]], të cilën e mposhti me vetëm një pikë diferencë.<ref>{{cite web|url=https://shqiptarja.com/lajm/sk-euml-nderbeu-kampion-i-superlig-euml-s-br-pogradeci-bie-n-euml-kategorin-euml-e-par-euml|title=Skënderbeu kampion i Superligës, Pogradeci bie në kategorinë e Parë|website=shqiptarja.com|language=sq|date=12 maj 2012|accessdate=3 gusht 2022}}</ref> Korçarët gjithashtu arritën finalen e Kupës së Shqipërisë për herë të parë që nga viti 1976; pavarësisht kësaj, ata u mposhtën sërisht duke vazhduar kështu rekordin 100% të humbjeve në finale pas atyre të viteve 1958, 1965 dhe 1976. ===2018–vazhdon: Pezullimi nga kompeticionet evropiane dhe rënja nga kategoria=== Më 29 mars 2018, Skënderbeu u pezullua nga kompeticionet evropiane për 10 vite me akuzën e trukimit të ndeshjeve si dhe u gjobit me 1 milion €, duke shënuar një nga ndëshkimet më të mëdhaja në histori.<ref>{{cite web|url=https://www.faxweb.al/pezullohet-per-10-vite-reagon-kf-skenderbeu-vendimin-e-uefa-s-e-prisnim/|title=Pezullohet për 10 vite, reagon KF Skënderbeu: Vendimin e UEFA-s e prisnim|website=faxweb.com|language=sq|date=29 mars 2018|accessdate=29 korrik 2020}}</ref> Klubi apeloi vendimin në [[Gjykata Arbitrare Sportive|Gjykatën Arbitrare Sportive (KAS)]], e cila më 12 korrik 2019 mbajti në fuqi vendimin e [[UEFA]]s.<ref>{{cite web|url=https://www.epokaere.com/gjykata-federale-rrezon-apelin-konfirmon-vendimin-e-cas-it-per-skenderbeun/|title=Gjykata Federale rrëzon apelin, konfirmon vendimin e CAS-it për “Skënderbeun”|publisher=Epoka e Re|language=sq|date=19 korrik 2019|accessdate=29 korrik 2020}}</ref> Më 9 maj 2022, pas barazimit 1–1 kundër Dinamos, Skënderbeu u rrëzua zyrtarisht nga kategoria pas 13 vitesh.<ref>{{cite web|url=https://newsport.al/video-skenderbeu-bie-nga-kategoria-gega-e-ka-me-arbitrat/|title=VIDEO/ SKËNDERBEU bie nga Kategoria, GEGA e ka me arbitrat|website=newsport.al|language=sq|date=9 maj 2022|accessdate=30 korrik 2020}}</ref> == Stadiumi == KF Skënderbeu i luan ndeshjet në stadiumin "Skënderbeu" të qytetit të Korçës që ka një kapacitet prej 10,000 vendesh,dhe është njëkosisht stadiumi më i vjetër në Shqipëri. Stadiumi eshte i pajisur me nje fushe stervitore (aneks) moderen(e) e ndertuar ne vitin 2010 si edhe eshte ne procesin e pajisjes me ndricim. Tribuna Qendrore e stadiumit ka 500 vende prej te cilave rreth 100 i perkasin zones VIP. Stadiumi eshte nje Stadium Olimpik, i pajisur me piste atletike. == Sukseset == KF Skënderbeu ka fituar një herë Superligën dhe tre herë Kategorinë e Parë. Për herë të fundit KF Skënderbeu e fitoi Kategorinë e Parë në sezonin 2006/2007 dhe fitoi të drejtën të ngjitet përsëri në Superligë. Fredi Stefo ka qene Trajneri me i suksesshem i keti klubi, gjithashtu dhe i ekipit te te rinjve. == Kryesia == Presidenti i KF Skënderbeu është z.Ardjan Takaj, drejtor teknik është z.Gjergji Grabocka dhe trajner Z.Ilir Daja. Sponsori kryesor per sezonin 2009-2010 eshte Kafe Ama dhe Birra Korca. == Lojtarët == ===Skuadra aktuale=== {{Updated|11 Shtator 2016}} {{Fs start}} {{Fs player|no= 1|pos=GK|nat=ALB|name=[[Orges Shehi]]|other=[[Kapiten (futboll)|Kapiteni]]}} {{Fs player|no= 3|pos=DF|nat=ALB|name=[[Gledi Mici]]}} {{Fs player|no= 5|pos=DF|nat=KOS|name=[[Bajram Jashanica]]}} {{Fs player|no= 7|pos=MF|nat=KOS|name=[[Enis Gavazaj]]}} {{Fs player|no= 8|pos=MF|nat=Mali|name=[[Bakary Nimaga]]}} {{Fs player|no=11|pos=MF|nat=KOS|name=[[Leonit Abazi]]}} {{Fs player|no=12|pos=GK|nat=ALB|name=[[Erjon Llapanji]]}} {{Fs player|no=90|pos=FW|nat=Gambia|name=[[Ali Sowe]]}} {{Fs player|no=19|pos=DF|nat=ALB|name=[[Tefik Osmani]]}} {{Fs player|no=21|pos=MF|nat=KOS|name=[[Argjend Mustafa]]}} {{Fs player|no=23|pos=MF|nat=KOS|name=[[Argjend Malaj]]}} {{Fs player|no=6|pos=MF|nat=ALB|name=[[Suad Sahiti]]}} {{Fs mid}} {{Fs player|no=28|pos=DF|nat=ALB|name=[[Hektor Idrizaj]]}} {{Fs player|no=32|pos=DF|nat=ALB|name=[[Kristi Vangjeli]]}} {{Fs player|no=33|pos=DF|nat=CRO|name=[[Marko Radaš]]}} {{Fs player|no=49|pos=MF|nat=BRA|name=[[Sergio Antonio De Luiz Junior|Serginho]]}} {{Fs player|no=70|pos=MF|nat=ALB|name=[[Ardit Hoxhaj]]}} {{Fs player|no=77|pos=FW|nat=Iran|name=[[Reza Karimi]]}} {{Fs player|no=78|pos=FW|nat=Nigeria|name=[[James Adeniyi]]}} {{Fs player|no=80|pos=MF|nat=Nigeria|name=[[Nurudeen Orelesi]]}} {{Fs player|no=88|pos=MF|nat=ALB|name=[[Sabjen Lilaj]]}} {{Fs player|no=95|pos=GK|nat=ALB|name=[[Aldo Teqja]]}} {{Fs player|no=99|pos=FW|nat=JPN|name=[[Masato Fukui]]}} {{Fs player|no=–|pos=FW|nat=BEL|name=[[Marvin Ogunjimi]]}} {{Fs end}} ===Lojtarë të rinj me eksperiencë në skuadrën e parë=== ''Redaktuar më 31 janar 2015'' {{Fs start}} {{Fs player|no=1|nat=Greece|pos=GK|name=Kostandino Dramolli}} {{Fs player|no=11|nat=Albania|pos=MF|name=Kevin Pino}} {{Fs player|no=20|nat=Albania|pos=DF|name=Foti Tona}} {{Fs mid}} {{Fs player|no=21|nat=Albania|pos=FW|name=Mario Kame}} {{Fs player|no=33|nat=Albania|pos=MF|name=Johan Becka}} {{Fs player|no=99|nat=Albania|pos=MF|name=David Kaçaj}} {{Fs end}} == Stafi momental == ===Pronësia=== {| class="wikitable" |- !bgcolor=| Pozicioni !!bgcolor=red| Name |- |bgcolor=DD0000| '''Presidenti'''||bgcolor=white| {{flamuri|Shqipëria}} '''[[Ardian Takaj]]''' |- |bgcolor=DD0000| '''Bashk-presidenti'''||bgcolor=white| {{flamuri|Shqipëria}} '''[[Agim Zeqo]]''' |} ===Stafi drejtues=== {| class="wikitable" |- !bgcolor=| Pozicioni !!bgcolor=red| Emri |- |bgcolor=DD0000| '''Trajneri'''||bgcolor=white| {{flamuri|Shqipëria}} '''[[Mirel Josa]]''' |- |bgcolor=DD0000| '''Ndihmës-trajneri''' ||bgcolor=white| {{flamuri|Shqipëria}} '''[[Milutin Kërçiç]]''' |- |bgcolor=DD0000| '''Trajneri i portierëve''' ||bgcolor=white| {{flamuri|Shqipëria}} '''[[Ilir Bozhiqi]]''' |- |bgcolor=DD0000| '''Përgatitësi atletik''' ||bgcolor=white| {{flamuri|Shqipëria}} '''[[Iris Selimi]]''' |} ===Stafi mjeksor=== {| class="wikitable" |- !bgcolor=| Pozicioni !!bgcolor=red| Emri |- |bgcolor=DD0000| '''Doktori i klubit'''||bgcolor=white| {{flagicon|Albania}} |- |bgcolor=DD0000| '''Fizioterapisti''' ||bgcolor=white| {{flagicon|Albania}} '''[[Jorgo Pantazi]]''' |- |bgcolor=DD0000| '''Masazhatori''' ||bgcolor=white| {{flagicon|Albania}} '''[[Denis Rrushi]]''' |} == Trajnerët == {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" |- !style="width:10em" |Trajneri !style="width:7em" |Nga !style="width:7em" |Deri !colspan ="2"|Tituj Madhor |- |align=left|{{flamuri|Turqia}} [[Qemal Omari]] ||1932||1938 ||1 |align=left|[[Kategoria e Parë 1933|Kampionati i vitit 1933]] |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Tato Bimbli ||1945||1950 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Spiro Koçe ||1950||1957 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} S.Qirinxhiu ||1957||1961 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} M.Prodani ||1961||1966 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Ilia Shuke ||1966||1975 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Aleko Pilika ||1975||1982 ||1 |align=left|[[Kategoria e Parë|1975–76 Divizioni i Parë]] |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Kosta Koça]] ||1982||1984 || |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Kosta Koça]] ||1989||1990 || |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Gjergj Ballço ||2004||2005 ||1 |align=left|[[Kategoria e Parë|2004–05 Kategoria e Parë]] |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Jani Kaçi]] ||2006||2008 ||1 |align=left|[[Kategoria e Parë|2006–07 Kategoria e Parë]] |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Gerd Haxhiu ||24 korrik 2009||9 janar 2010 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Andrea Marko ||9 janar 2010||1 shkurt 2010 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Mirel Josa]] ||8 shkurt 2010||7 qershor 2010 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Shkëlqim Muça]] ||8 qershor 2010||17 shkurt 2011 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Shpëtim Duro]] ||17 shkurt 2011||9 tetor 2011 ||1 |align=left|[[2010–11 Kategoria Superiore|2010–11 Superliga]] |- |align=left|{{flamuri|Republika Çeke}} [[Stanislav Levy]] ||10 tetor 2011||31 korrik 2012 ||1 |align=left|[[2011–12 Kategoria Superiore|2011–12 Superliga]] |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Mirel Josa]] ||31 korrik 2012|| ||4 |align=left|[[2012–13 Kategoria Superiore|2012–13 Superliga]], [[2013–14 Kategoria Superiore|2013–14 Superliga]], [[Superkupa e Shqipërisë 2013|Superkupa 2013]], [[Superkupa e Shqipërisë 2014|Superkupa 2014]] |- |} == Sponsorizimi == ===Sponsorë kryesor=== *Sponsori zyrtar i fanellës – '''Ama Coffee''' *Sponsori zyrtar i transmetimit – '''[[SuperSport Albania]]''' *Sponsori zyrtar i prodhimit të fanellave – '''[[Legea]]''' ===Sponsorë të tjerë=== *'''Red Bull Albania''' *'''[[Birra Korça]]''' *'''[[Plus Communication]]''' *'''Qëndra Tregtare Univers''' *'''Ama Coffee''' *'''Tropikal Resort Durrës''' *'''Birra Moretti''' *'''Almeco''' *'''Radio Abc-Korçë''' *'''Bashkia [[Korça|Korçë]]''' *'''Baste Live''' ==Referime== <references/> == Lidhje të jashtme == *[http://www.uefa.com/teamsandplayers/teams/club=64114/domestic/index.html/ KF Skënderbeu] te [[UEFA|UEFA.com]] {{en}} *[http://www.fshf.org Faqja zyrtare e Federatës Shqiptare të Futbollit] {{FSHF}} [[Kategoria:KF Skënderbeu Korçë]] [[Kategoria:Klube futbolli]] [[Kategoria:Klube futbolli në Shqipëri]] [[Kategoria:Sporti në Korçë]] axunru91s9jjjlinccyfjq0njhai467 2467489 2467488 2022-08-04T02:08:33Z Sadsadas 51943 /* 2010–2018: Dominimi në Shqipëri dhe suksesi historik në Evropë */ wikitext text/x-wiki {{Infobox football club | clubname = Skënderbeu Korçë | image = Logo SK Skënderbeu_e re.png | clubname_i_plotë = Klubi Futbollistik Skënderbeu Korçë | nickname = Ujqërit e Dëborës<br />Bardhekuqtë<br />Juglindorët | vendndodhja = [[Korçë]], [[Shqipëria|Shqipëri]] | founded = [[15 prill]], [[1909]] | owner = {{flamuri|Shqipëria}} [[Ardian Takaj]] | coach = {{flamuri|Shqipëria}} [[Ilir Daja]] | ngjyrat_e_klubit = Bardhë e Kuqe | adresa = Bulevardi "Gjergj Kasrioti" | website = [http://ksskenderbeu.com ksskenderbeu.com] | ground = [[Stadiumi "Skënderbeu"|Stadiumi Skënderbeu]] | capacity = 10,000 vënde | drejtori = | shefi = | league = [[Kategoria Superiore]] | season = 2020/21 | position = 7 | sukseset = [[KF Skënderbeu#Trofe|Shiko]] |shirtsupplier = ([[Legea]]) |shirtsponsors = ([[ama]]) |pattern_la1= _skenderbeu1718h |pattern_b1= _skenderbeu1718h |pattern_ra1= _skenderbeu1718h |pattern_sh1=_skenderbeu1718h |pattern_so1= |leftarm1= CC0000 |body1= CC0000 |rightarm1= CC0000 |shorts1= CC0000 |socks1= ff0000 | pattern_la2 = _skenderbeu1718a | pattern_b2 = _skenderbeu1718a | pattern_ra2 = _skenderbeu1718a | pattern_sh2 = _skenderbeu1516a | pattern_so2 = | leftarm2 = DD0000 | body2 = DD0000 | rightarm2 = DD0000 | shorts2 = | socks2 = | pattern_la3 = _blackshoulders | pattern_b3 = _shoulder_stripes_black_stripes | pattern_ra3 = _blackshoulders | pattern_sh3 = _blacksides | pattern_so3 = _darkyellow_outerbands | leftarm3 = ffac00 | body3 = ffac00 | rightarm3 = ffac00 | shorts3 = ffac00 | socks3 = ffac00 }} '''Klubi Futbollistik Skënderbeu Korçë''' është një klub sportiv i [[Korçë]]s. Klubi luan në [[Kategoria Superiore|Kategorinë Superiore]] ku sezonin e kaluar 2012-2013 zuri vendin e parë. Klubi ka marrë këtë emër për nder të Heroit tonë Kombëtar, [[Skënderbeu]]. Klubi i luan ndeshjet në Stadiumin Skënderbeu, me kapacitet 10,000 vende. ==Historia== Klubi u formua në qytetin e [[Korçë]]s më [[15 prill]] [[1909]] me emrin '''Vllazëria''' nga poeti dhe politikani [[Hilë Mosi]], duke qenë kështu klubi sportiv më i vjetër në [[Shqipëri]]. Gjatë viteve [[1920]] - [[1922]] për herë të parë në [[Korçë]] u formuan shoqëri sportive, të tilla si '''Përparimi''' dhe '''Sport Klub Korça''' ndërsa në vitin [[1923]] Liceu Kombëtar shqiptar formoi shoqërinë '''Shpresa'''. U desh të vinte viti [[1925]] që Skënderbeu të lindte me këtë emër që e njohim sot. Në Korçë, futbolli nisi të bëhej gjithnjë e më tepër popullor dhe pothuajse çdo fushë përdorej nga sportdashësit e zonës për të luajtur. Kjo solli që shumë lagje e rrethina të Korçës të formonin skuadrat e tyre të vogla. Në vitin 1926 u formua shoqëria Zhgaba e po kështu një vit më pas u formuan edhe skuadra të voga lokale si Leka i Madh, Pirro, Brekverdhit, Zjarri, Tigri dhe Diamanti. Megjithatë Skënderbeu mundi të përfaqësojë qytetin dhe t'ia u dalë mbanë vështirësive, qoftë edhe politike.<ref name="Sporti Shqiptar">{{Cito web|url=http://www.sportishqiptar.com.al/todo-vaso-mjeshtri-i-merituar-rrefen-historine-80-vjecare-te-futbollit-korcar/|title=Todo Vaso, mjeshtri i merituar, rrëfen historinë 80-vjeçare të futbollit korçar|date=2010-11-11|accessdate=2010-11-12|publisher=Sporti Shqiptar|author=Teodor Vaso|language=sq}}{{Lidhje e vdekur}}</ref> ===2010–2018: Dominimi në Shqipëri dhe suksesi historik në Evropë=== Gjatë pushimit dimëror të sezonit 2009–10, Skënderbeu renditej në vendin e fundit në kampionat dhe rrezikonte të binte nga kategoria. Gjatë kësaj kohe, Agim Zeqo, pronari i Red Bull Albania, u vendos si presidenti i ri i klubit.<ref>{{cite web|url=http://www.arkivalajmeve.com/Agim-Zeqo-si-Obama-Yes-we-canPresidenti-i-Skenderbeut-synon-te-sjelle-pas-78-vjetesh-titullin-kampion-ne-Korce--------------------------------Publikoje-ne-rrjetet-sociale-----------------.1046930499/|title=Agim Zeqo si Obama Yes we can. Presidenti i Skenderbeut synon te sjelle pas 78 vjetesh titullin kampion ne Korce Publikoje ne rrjetet sociale|publisher=Arkiva Mediatike Shqiptare|language=sq|date=24 shtator 2010|accessdate=30 korrik 2022}}</ref> Gjithashtu u vendos një bord i ri i përbërë nga 16 persona, si dhe disa donatorë vendosën të kontribojnë në klub, përfshirë biznesmen të suksesshëm si [[Samir Mane]], [[Irfan Hysenbelliu]] dhe Grigor Joti.<ref name=Donator>{{cite web|url=http://www.arkivalajmeve.com/Shpetimtaret-e-rinj-te-Skenderbeut.405455/|title=“Shpëtimtarët” e rinj të Skënderbeut|publisher=Arkiva Mediatike Shqiptare|language=sq|accessdate=30 korrik 2022}}</ref> Gazetari [[Blendi Fevziu]] ishte gjithashtu një donator, sëbashku me ministrin e financave [[Ridvan Bode]] dhe prefektin e Korçës [[Niko Peleshi]].<ref name=Donator/> Objektivi afatshkurtër i klubit ishte qëndrimi në Kateogirnë Superiore kurse fitimi i titullit synohej në sezonin e ardhshëm.<ref>{{cite web|url=http://hoxhalli.info/Futboll/prezantohet-skenderbeu-i-ri.html|title=Prezantohet Skenderbeu i ri!|website=hoxhalli.info|language=sq|access-date=10 mars 2017|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20150518100144/http://hoxhalli.info/Futboll/prezantohet-skenderbeu-i-ri.html|archive-date=18 maj 2015|df=dmy-all}}</ref> Skënderbeu e mbylli sezonin në vendin e 10të nga 12 skuadra gjithsej, gjë që do të thoshte se ata do të luanin një ndeshje play-off me [[KS Kamza|Kamzën]] e cila ishte renditur e treta në Kategorinë e Parë. Ata fituan minimalisht 1–0 falë një goli të mesfushorit [[Klodian Asllani]], duke arritur objektivin sezonal.<ref>{{cite web|url=http://www.albaniasoccer.com/lajme/shqiperi/superliga/2233.html|title=Skënderbeu - Kamza 1-0/ Asllani mban korcaret ne Superiore|website=albaniasoccer.com|language=sq|access-date=10 mars 2017}}</ref> Vendosja e [[Shkëlqim Muça|Shkëlqim Muçës]] si trajneri i ri i ekipit dhe afrimi i lojtarëve si [[Ditmar Bicaj]], [[Orges Shehi]],<ref>{{cite news|url=http://www.albaniasoccer.com/lajme/shqiperi/superliga/2518-orges-shehi-eshte-i-skenderbeut-.html|title=Orges Shehi është i Skënderbeut!|website=albaniasoccer.com|language=sq|author=Altin Ngjela|date=13 korrik 2010|access-date=10 nëntor 2016}}</ref> [[Endrit Vrapi]],<ref>{{cite web|url=http://www.sportishqiptar.com.al/68610/|title=Vrapi: Në Korçë, për të fituar titullin kampion|author=Leonard Trebicka|language=sq|publisher=Sporti Shqiptar|accessdate=10 korrik 2010|date=3 korrik 2010}}</ref> [[Jetmir Sefa]] dhe [[Bledi Shkëmbi]],<ref>{{cite news|url=http://205.234.186.235/lajme/shqiperi/superliga/2077-tifozet-korcar-kerkojne-rikthimin-e-bledi-shkembit.html|title=Tifozet korcar kerkojne rikthimin e Bledi Shkembit|publisher=Futbolli Shqiptar|language=sq|date=12 maj 2010|accessdate=3 gusht 2015|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304083002/http://205.234.186.235/lajme/shqiperi/superliga/2077-tifozet-korcar-kerkojne-rikthimin-e-bledi-shkembit.html|archivedate=4 mars 2016}}</ref> e bënë Skënderbeun si favorit për titullin kampion në sezonin 2010–11. Pavarësisht kësaj, ata e shpenzuan sezonin më së shumti duke qëndruar në vendin e dytë mbrapa [[KS Flamurtari|Flamurtarit]]. Muça u zëvëndua nga [[Shpëtim Duro]] në shkurt 2011,<ref>{{cite web|url=http://www.arkivalajmeve.com/Duro-tekniku-i-ri-i-Skenderbeut.1046998513/|title=Duro, tekniku i ri i Skënderbeut|publisher=Arkiva Mediatike Shqiptare|work=Vizion Plus|language=sq|accessdate=31 korrik 2022}}</ref> me këtë të fundit që mposhti Flamurtarin në ndeshjen e parë në krye të ekipit për të zvogëluar distancën. Me trajnerin Duro, Skënderbeu fitoi 11 nga 13 ndeshjet e fundit të kampionatit duke u shpallur kampion i Shqipërisë për herë të parë pas 78 vitesh.<ref>{{cite web|url=https://peqini.com/korca-ne-feste-skenderbeu-kampion-pas-78-vitesh-flamurtari-braktis-fushen-ne-shkoder/|title=Korça në festë, Skënderbeu kampion pas 78 vitesh, Flamurtari braktis fushën në Shkodër|website=peqini.com|language=sq|date=5 maj 2011|accessdate=30 korrik 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://top-channel.tv/2011/05/04/skanderbeu-kampion-i-shqiparisa/|title=Skënderbeu, Kampion i Shqipêrisë|website=top-channel.tv|language=sq|date=5 maj 2011|accessdate=30 korrik 2022}}</ref> Skënderbeu e nisi sezonin 2011–12 me mungesa rezultatesh; ata fillisht u mposhtën nga [[KF Tirana|Tirana]] në ndeshjen e Superkupës,<ref>{{cite news|url=http://www.panorama.com.al/“lufte”-ne-korce-tirana-fiton-superkupen/|title="Luftë" në Korçë, Tirana fiton Superkupën|publisher=Gazeta Panorama|language=sq|author=Fation Shehu|date=19 gusht 2011|accessdate=15 tetor 2015}}</ref> u eliminuan nga [[APOEL F.C.|APOEL]] në raundin e dytë kualifikues të UEFA Ligës së Kampioneve, si dhe arritën vetëm një fitore në katër ndeshjet hapëse të kampionatit. Këto rezultate sollën shkarkimin e trajnerit Duro. Ky i fundit u zëvëndësua nga çeku [[Stanislav Levý]],<ref>{{cite web|url=http://www.arkivalajmeve.com/Skenderbeu--zyrtare-Levi-merr-drejtimin.1047117299/|title=Skënderbeu, zyrtare, Levi merr drejtimin|publisher=Arkiva Mediatike Shqiptare|work=Panorama Sport|language=sq|date=12 tetor 2011|accessdate=31 korrik 2022}}</ref> i cili u bë trajneri i huaj i dytë në historinë e klubit pas [[Qemal Omari]]t, i cili pavarësisht se ishte shtetas turk, kishte origjinë shqiptare.<ref>{{cite web|url=https://kohanews.com/sport/korcari-qemal-omari-qe-themeloi-istanbulspor/|title=Korçari Qemal Omari që themeloi Istanbulspor|website=kohanews.com|language=sq|accessdate=1 gusht 2022}}</ref> Levý e udhëhoqi ekipin drejt vendit të parë në kampionat, duke arritur 14 ndeshje pa humbje. Skënderbeu arriti ta fitonte kampionatin e dytë rresht pas një dueli të fortë përgjatë sezonit me [[KF Teuta|Teutën]], të cilën e mposhti me vetëm një pikë diferencë.<ref>{{cite web|url=https://shqiptarja.com/lajm/sk-euml-nderbeu-kampion-i-superlig-euml-s-br-pogradeci-bie-n-euml-kategorin-euml-e-par-euml|title=Skënderbeu kampion i Superligës, Pogradeci bie në kategorinë e Parë|website=shqiptarja.com|language=sq|date=12 maj 2012|accessdate=3 gusht 2022}}</ref> Korçarët gjithashtu arritën finalen e Kupës së Shqipërisë për herë të parë që nga viti 1976; pavarësisht kësaj, ata u mposhtën sërisht nga Tirana duke vazhduar kështu rekordin 100% të humbjeve në finale pas atyre të viteve 1958, 1965 dhe 1976.<ref>{{cite web|url=https://www.idituri.com/tirana-fiton-kupen-e-shqiperise/|title=Tirana fiton Kupën e Shqipërisë|website=idituri.com|language=sq|date=18 maj 2012|accessdate=3 gusht 2022}}</ref> ===2018–vazhdon: Pezullimi nga kompeticionet evropiane dhe rënja nga kategoria=== Më 29 mars 2018, Skënderbeu u pezullua nga kompeticionet evropiane për 10 vite me akuzën e trukimit të ndeshjeve si dhe u gjobit me 1 milion €, duke shënuar një nga ndëshkimet më të mëdhaja në histori.<ref>{{cite web|url=https://www.faxweb.al/pezullohet-per-10-vite-reagon-kf-skenderbeu-vendimin-e-uefa-s-e-prisnim/|title=Pezullohet për 10 vite, reagon KF Skënderbeu: Vendimin e UEFA-s e prisnim|website=faxweb.com|language=sq|date=29 mars 2018|accessdate=29 korrik 2020}}</ref> Klubi apeloi vendimin në [[Gjykata Arbitrare Sportive|Gjykatën Arbitrare Sportive (KAS)]], e cila më 12 korrik 2019 mbajti në fuqi vendimin e [[UEFA]]s.<ref>{{cite web|url=https://www.epokaere.com/gjykata-federale-rrezon-apelin-konfirmon-vendimin-e-cas-it-per-skenderbeun/|title=Gjykata Federale rrëzon apelin, konfirmon vendimin e CAS-it për “Skënderbeun”|publisher=Epoka e Re|language=sq|date=19 korrik 2019|accessdate=29 korrik 2020}}</ref> Më 9 maj 2022, pas barazimit 1–1 kundër Dinamos, Skënderbeu u rrëzua zyrtarisht nga kategoria pas 13 vitesh.<ref>{{cite web|url=https://newsport.al/video-skenderbeu-bie-nga-kategoria-gega-e-ka-me-arbitrat/|title=VIDEO/ SKËNDERBEU bie nga Kategoria, GEGA e ka me arbitrat|website=newsport.al|language=sq|date=9 maj 2022|accessdate=30 korrik 2020}}</ref> == Stadiumi == KF Skënderbeu i luan ndeshjet në stadiumin "Skënderbeu" të qytetit të Korçës që ka një kapacitet prej 10,000 vendesh,dhe është njëkosisht stadiumi më i vjetër në Shqipëri. Stadiumi eshte i pajisur me nje fushe stervitore (aneks) moderen(e) e ndertuar ne vitin 2010 si edhe eshte ne procesin e pajisjes me ndricim. Tribuna Qendrore e stadiumit ka 500 vende prej te cilave rreth 100 i perkasin zones VIP. Stadiumi eshte nje Stadium Olimpik, i pajisur me piste atletike. == Sukseset == KF Skënderbeu ka fituar një herë Superligën dhe tre herë Kategorinë e Parë. Për herë të fundit KF Skënderbeu e fitoi Kategorinë e Parë në sezonin 2006/2007 dhe fitoi të drejtën të ngjitet përsëri në Superligë. Fredi Stefo ka qene Trajneri me i suksesshem i keti klubi, gjithashtu dhe i ekipit te te rinjve. == Kryesia == Presidenti i KF Skënderbeu është z.Ardjan Takaj, drejtor teknik është z.Gjergji Grabocka dhe trajner Z.Ilir Daja. Sponsori kryesor per sezonin 2009-2010 eshte Kafe Ama dhe Birra Korca. == Lojtarët == ===Skuadra aktuale=== {{Updated|11 Shtator 2016}} {{Fs start}} {{Fs player|no= 1|pos=GK|nat=ALB|name=[[Orges Shehi]]|other=[[Kapiten (futboll)|Kapiteni]]}} {{Fs player|no= 3|pos=DF|nat=ALB|name=[[Gledi Mici]]}} {{Fs player|no= 5|pos=DF|nat=KOS|name=[[Bajram Jashanica]]}} {{Fs player|no= 7|pos=MF|nat=KOS|name=[[Enis Gavazaj]]}} {{Fs player|no= 8|pos=MF|nat=Mali|name=[[Bakary Nimaga]]}} {{Fs player|no=11|pos=MF|nat=KOS|name=[[Leonit Abazi]]}} {{Fs player|no=12|pos=GK|nat=ALB|name=[[Erjon Llapanji]]}} {{Fs player|no=90|pos=FW|nat=Gambia|name=[[Ali Sowe]]}} {{Fs player|no=19|pos=DF|nat=ALB|name=[[Tefik Osmani]]}} {{Fs player|no=21|pos=MF|nat=KOS|name=[[Argjend Mustafa]]}} {{Fs player|no=23|pos=MF|nat=KOS|name=[[Argjend Malaj]]}} {{Fs player|no=6|pos=MF|nat=ALB|name=[[Suad Sahiti]]}} {{Fs mid}} {{Fs player|no=28|pos=DF|nat=ALB|name=[[Hektor Idrizaj]]}} {{Fs player|no=32|pos=DF|nat=ALB|name=[[Kristi Vangjeli]]}} {{Fs player|no=33|pos=DF|nat=CRO|name=[[Marko Radaš]]}} {{Fs player|no=49|pos=MF|nat=BRA|name=[[Sergio Antonio De Luiz Junior|Serginho]]}} {{Fs player|no=70|pos=MF|nat=ALB|name=[[Ardit Hoxhaj]]}} {{Fs player|no=77|pos=FW|nat=Iran|name=[[Reza Karimi]]}} {{Fs player|no=78|pos=FW|nat=Nigeria|name=[[James Adeniyi]]}} {{Fs player|no=80|pos=MF|nat=Nigeria|name=[[Nurudeen Orelesi]]}} {{Fs player|no=88|pos=MF|nat=ALB|name=[[Sabjen Lilaj]]}} {{Fs player|no=95|pos=GK|nat=ALB|name=[[Aldo Teqja]]}} {{Fs player|no=99|pos=FW|nat=JPN|name=[[Masato Fukui]]}} {{Fs player|no=–|pos=FW|nat=BEL|name=[[Marvin Ogunjimi]]}} {{Fs end}} ===Lojtarë të rinj me eksperiencë në skuadrën e parë=== ''Redaktuar më 31 janar 2015'' {{Fs start}} {{Fs player|no=1|nat=Greece|pos=GK|name=Kostandino Dramolli}} {{Fs player|no=11|nat=Albania|pos=MF|name=Kevin Pino}} {{Fs player|no=20|nat=Albania|pos=DF|name=Foti Tona}} {{Fs mid}} {{Fs player|no=21|nat=Albania|pos=FW|name=Mario Kame}} {{Fs player|no=33|nat=Albania|pos=MF|name=Johan Becka}} {{Fs player|no=99|nat=Albania|pos=MF|name=David Kaçaj}} {{Fs end}} == Stafi momental == ===Pronësia=== {| class="wikitable" |- !bgcolor=| Pozicioni !!bgcolor=red| Name |- |bgcolor=DD0000| '''Presidenti'''||bgcolor=white| {{flamuri|Shqipëria}} '''[[Ardian Takaj]]''' |- |bgcolor=DD0000| '''Bashk-presidenti'''||bgcolor=white| {{flamuri|Shqipëria}} '''[[Agim Zeqo]]''' |} ===Stafi drejtues=== {| class="wikitable" |- !bgcolor=| Pozicioni !!bgcolor=red| Emri |- |bgcolor=DD0000| '''Trajneri'''||bgcolor=white| {{flamuri|Shqipëria}} '''[[Mirel Josa]]''' |- |bgcolor=DD0000| '''Ndihmës-trajneri''' ||bgcolor=white| {{flamuri|Shqipëria}} '''[[Milutin Kërçiç]]''' |- |bgcolor=DD0000| '''Trajneri i portierëve''' ||bgcolor=white| {{flamuri|Shqipëria}} '''[[Ilir Bozhiqi]]''' |- |bgcolor=DD0000| '''Përgatitësi atletik''' ||bgcolor=white| {{flamuri|Shqipëria}} '''[[Iris Selimi]]''' |} ===Stafi mjeksor=== {| class="wikitable" |- !bgcolor=| Pozicioni !!bgcolor=red| Emri |- |bgcolor=DD0000| '''Doktori i klubit'''||bgcolor=white| {{flagicon|Albania}} |- |bgcolor=DD0000| '''Fizioterapisti''' ||bgcolor=white| {{flagicon|Albania}} '''[[Jorgo Pantazi]]''' |- |bgcolor=DD0000| '''Masazhatori''' ||bgcolor=white| {{flagicon|Albania}} '''[[Denis Rrushi]]''' |} == Trajnerët == {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" |- !style="width:10em" |Trajneri !style="width:7em" |Nga !style="width:7em" |Deri !colspan ="2"|Tituj Madhor |- |align=left|{{flamuri|Turqia}} [[Qemal Omari]] ||1932||1938 ||1 |align=left|[[Kategoria e Parë 1933|Kampionati i vitit 1933]] |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Tato Bimbli ||1945||1950 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Spiro Koçe ||1950||1957 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} S.Qirinxhiu ||1957||1961 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} M.Prodani ||1961||1966 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Ilia Shuke ||1966||1975 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Aleko Pilika ||1975||1982 ||1 |align=left|[[Kategoria e Parë|1975–76 Divizioni i Parë]] |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Kosta Koça]] ||1982||1984 || |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Kosta Koça]] ||1989||1990 || |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Gjergj Ballço ||2004||2005 ||1 |align=left|[[Kategoria e Parë|2004–05 Kategoria e Parë]] |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Jani Kaçi]] ||2006||2008 ||1 |align=left|[[Kategoria e Parë|2006–07 Kategoria e Parë]] |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Gerd Haxhiu ||24 korrik 2009||9 janar 2010 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Andrea Marko ||9 janar 2010||1 shkurt 2010 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Mirel Josa]] ||8 shkurt 2010||7 qershor 2010 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Shkëlqim Muça]] ||8 qershor 2010||17 shkurt 2011 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Shpëtim Duro]] ||17 shkurt 2011||9 tetor 2011 ||1 |align=left|[[2010–11 Kategoria Superiore|2010–11 Superliga]] |- |align=left|{{flamuri|Republika Çeke}} [[Stanislav Levy]] ||10 tetor 2011||31 korrik 2012 ||1 |align=left|[[2011–12 Kategoria Superiore|2011–12 Superliga]] |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Mirel Josa]] ||31 korrik 2012|| ||4 |align=left|[[2012–13 Kategoria Superiore|2012–13 Superliga]], [[2013–14 Kategoria Superiore|2013–14 Superliga]], [[Superkupa e Shqipërisë 2013|Superkupa 2013]], [[Superkupa e Shqipërisë 2014|Superkupa 2014]] |- |} == Sponsorizimi == ===Sponsorë kryesor=== *Sponsori zyrtar i fanellës – '''Ama Coffee''' *Sponsori zyrtar i transmetimit – '''[[SuperSport Albania]]''' *Sponsori zyrtar i prodhimit të fanellave – '''[[Legea]]''' ===Sponsorë të tjerë=== *'''Red Bull Albania''' *'''[[Birra Korça]]''' *'''[[Plus Communication]]''' *'''Qëndra Tregtare Univers''' *'''Ama Coffee''' *'''Tropikal Resort Durrës''' *'''Birra Moretti''' *'''Almeco''' *'''Radio Abc-Korçë''' *'''Bashkia [[Korça|Korçë]]''' *'''Baste Live''' ==Referime== <references/> == Lidhje të jashtme == *[http://www.uefa.com/teamsandplayers/teams/club=64114/domestic/index.html/ KF Skënderbeu] te [[UEFA|UEFA.com]] {{en}} *[http://www.fshf.org Faqja zyrtare e Federatës Shqiptare të Futbollit] {{FSHF}} [[Kategoria:KF Skënderbeu Korçë]] [[Kategoria:Klube futbolli]] [[Kategoria:Klube futbolli në Shqipëri]] [[Kategoria:Sporti në Korçë]] ddjd21xc558gsyj3zix4fsdocq5cprq 2467490 2467489 2022-08-04T02:13:46Z Sadsadas 51943 /* 2010–2018: Dominimi në Shqipëri dhe suksesi historik në Evropë */ wikitext text/x-wiki {{Infobox football club | clubname = Skënderbeu Korçë | image = Logo SK Skënderbeu_e re.png | clubname_i_plotë = Klubi Futbollistik Skënderbeu Korçë | nickname = Ujqërit e Dëborës<br />Bardhekuqtë<br />Juglindorët | vendndodhja = [[Korçë]], [[Shqipëria|Shqipëri]] | founded = [[15 prill]], [[1909]] | owner = {{flamuri|Shqipëria}} [[Ardian Takaj]] | coach = {{flamuri|Shqipëria}} [[Ilir Daja]] | ngjyrat_e_klubit = Bardhë e Kuqe | adresa = Bulevardi "Gjergj Kasrioti" | website = [http://ksskenderbeu.com ksskenderbeu.com] | ground = [[Stadiumi "Skënderbeu"|Stadiumi Skënderbeu]] | capacity = 10,000 vënde | drejtori = | shefi = | league = [[Kategoria Superiore]] | season = 2020/21 | position = 7 | sukseset = [[KF Skënderbeu#Trofe|Shiko]] |shirtsupplier = ([[Legea]]) |shirtsponsors = ([[ama]]) |pattern_la1= _skenderbeu1718h |pattern_b1= _skenderbeu1718h |pattern_ra1= _skenderbeu1718h |pattern_sh1=_skenderbeu1718h |pattern_so1= |leftarm1= CC0000 |body1= CC0000 |rightarm1= CC0000 |shorts1= CC0000 |socks1= ff0000 | pattern_la2 = _skenderbeu1718a | pattern_b2 = _skenderbeu1718a | pattern_ra2 = _skenderbeu1718a | pattern_sh2 = _skenderbeu1516a | pattern_so2 = | leftarm2 = DD0000 | body2 = DD0000 | rightarm2 = DD0000 | shorts2 = | socks2 = | pattern_la3 = _blackshoulders | pattern_b3 = _shoulder_stripes_black_stripes | pattern_ra3 = _blackshoulders | pattern_sh3 = _blacksides | pattern_so3 = _darkyellow_outerbands | leftarm3 = ffac00 | body3 = ffac00 | rightarm3 = ffac00 | shorts3 = ffac00 | socks3 = ffac00 }} '''Klubi Futbollistik Skënderbeu Korçë''' është një klub sportiv i [[Korçë]]s. Klubi luan në [[Kategoria Superiore|Kategorinë Superiore]] ku sezonin e kaluar 2012-2013 zuri vendin e parë. Klubi ka marrë këtë emër për nder të Heroit tonë Kombëtar, [[Skënderbeu]]. Klubi i luan ndeshjet në Stadiumin Skënderbeu, me kapacitet 10,000 vende. ==Historia== Klubi u formua në qytetin e [[Korçë]]s më [[15 prill]] [[1909]] me emrin '''Vllazëria''' nga poeti dhe politikani [[Hilë Mosi]], duke qenë kështu klubi sportiv më i vjetër në [[Shqipëri]]. Gjatë viteve [[1920]] - [[1922]] për herë të parë në [[Korçë]] u formuan shoqëri sportive, të tilla si '''Përparimi''' dhe '''Sport Klub Korça''' ndërsa në vitin [[1923]] Liceu Kombëtar shqiptar formoi shoqërinë '''Shpresa'''. U desh të vinte viti [[1925]] që Skënderbeu të lindte me këtë emër që e njohim sot. Në Korçë, futbolli nisi të bëhej gjithnjë e më tepër popullor dhe pothuajse çdo fushë përdorej nga sportdashësit e zonës për të luajtur. Kjo solli që shumë lagje e rrethina të Korçës të formonin skuadrat e tyre të vogla. Në vitin 1926 u formua shoqëria Zhgaba e po kështu një vit më pas u formuan edhe skuadra të voga lokale si Leka i Madh, Pirro, Brekverdhit, Zjarri, Tigri dhe Diamanti. Megjithatë Skënderbeu mundi të përfaqësojë qytetin dhe t'ia u dalë mbanë vështirësive, qoftë edhe politike.<ref name="Sporti Shqiptar">{{Cito web|url=http://www.sportishqiptar.com.al/todo-vaso-mjeshtri-i-merituar-rrefen-historine-80-vjecare-te-futbollit-korcar/|title=Todo Vaso, mjeshtri i merituar, rrëfen historinë 80-vjeçare të futbollit korçar|date=2010-11-11|accessdate=2010-11-12|publisher=Sporti Shqiptar|author=Teodor Vaso|language=sq}}{{Lidhje e vdekur}}</ref> ===2010–2018: Dominimi në Shqipëri dhe suksesi historik në Evropë=== Gjatë pushimit dimëror të sezonit 2009–10, Skënderbeu renditej në vendin e fundit në kampionat dhe rrezikonte të binte nga kategoria. Gjatë kësaj kohe, Agim Zeqo, pronari i Red Bull Albania, u vendos si presidenti i ri i klubit.<ref>{{cite web|url=http://www.arkivalajmeve.com/Agim-Zeqo-si-Obama-Yes-we-canPresidenti-i-Skenderbeut-synon-te-sjelle-pas-78-vjetesh-titullin-kampion-ne-Korce--------------------------------Publikoje-ne-rrjetet-sociale-----------------.1046930499/|title=Agim Zeqo si Obama Yes we can. Presidenti i Skenderbeut synon te sjelle pas 78 vjetesh titullin kampion ne Korce Publikoje ne rrjetet sociale|publisher=Arkiva Mediatike Shqiptare|language=sq|date=24 shtator 2010|accessdate=30 korrik 2022}}</ref> Gjithashtu u vendos një bord i ri i përbërë nga 16 persona, si dhe disa donatorë vendosën të kontribojnë në klub, përfshirë biznesmen të suksesshëm si [[Samir Mane]], [[Irfan Hysenbelliu]] dhe Grigor Joti.<ref name=Donator>{{cite web|url=http://www.arkivalajmeve.com/Shpetimtaret-e-rinj-te-Skenderbeut.405455/|title=“Shpëtimtarët” e rinj të Skënderbeut|publisher=Arkiva Mediatike Shqiptare|language=sq|accessdate=30 korrik 2022}}</ref> Gazetari [[Blendi Fevziu]] ishte gjithashtu një donator, sëbashku me ministrin e financave [[Ridvan Bode]] dhe prefektin e Korçës [[Niko Peleshi]].<ref name=Donator/> Objektivi afatshkurtër i klubit ishte qëndrimi në Kateogirnë Superiore kurse fitimi i titullit synohej në sezonin e ardhshëm.<ref>{{cite web|url=http://hoxhalli.info/Futboll/prezantohet-skenderbeu-i-ri.html|title=Prezantohet Skenderbeu i ri!|website=hoxhalli.info|language=sq|access-date=10 mars 2017|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20150518100144/http://hoxhalli.info/Futboll/prezantohet-skenderbeu-i-ri.html|archive-date=18 maj 2015|df=dmy-all}}</ref> Skënderbeu e mbylli sezonin në vendin e 10të nga 12 skuadra gjithsej, gjë që do të thoshte se ata do të luanin një ndeshje play-off me [[KS Kamza|Kamzën]] e cila ishte renditur e treta në Kategorinë e Parë. Ata fituan minimalisht 1–0 falë një goli të mesfushorit [[Klodian Asllani]], duke arritur objektivin sezonal.<ref>{{cite web|url=http://www.albaniasoccer.com/lajme/shqiperi/superliga/2233.html|title=Skënderbeu - Kamza 1-0/ Asllani mban korcaret ne Superiore|website=albaniasoccer.com|language=sq|access-date=10 mars 2017}}</ref> Vendosja e [[Shkëlqim Muça|Shkëlqim Muçës]] si trajneri i ri i ekipit dhe afrimi i lojtarëve si [[Ditmar Bicaj]], [[Orges Shehi]],<ref>{{cite news|url=http://www.albaniasoccer.com/lajme/shqiperi/superliga/2518-orges-shehi-eshte-i-skenderbeut-.html|title=Orges Shehi është i Skënderbeut!|website=albaniasoccer.com|language=sq|author=Altin Ngjela|date=13 korrik 2010|access-date=10 nëntor 2016}}</ref> [[Endrit Vrapi]],<ref>{{cite web|url=http://www.sportishqiptar.com.al/68610/|title=Vrapi: Në Korçë, për të fituar titullin kampion|author=Leonard Trebicka|language=sq|publisher=Sporti Shqiptar|accessdate=10 korrik 2010|date=3 korrik 2010}}</ref> [[Jetmir Sefa]] dhe [[Bledi Shkëmbi]],<ref>{{cite news|url=http://205.234.186.235/lajme/shqiperi/superliga/2077-tifozet-korcar-kerkojne-rikthimin-e-bledi-shkembit.html|title=Tifozet korcar kerkojne rikthimin e Bledi Shkembit|publisher=Futbolli Shqiptar|language=sq|date=12 maj 2010|accessdate=3 gusht 2015|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304083002/http://205.234.186.235/lajme/shqiperi/superliga/2077-tifozet-korcar-kerkojne-rikthimin-e-bledi-shkembit.html|archivedate=4 mars 2016}}</ref> e bënë Skënderbeun si favorit për titullin kampion në sezonin 2010–11. Pavarësisht kësaj, ata e shpenzuan sezonin më së shumti duke qëndruar në vendin e dytë mbrapa [[KS Flamurtari|Flamurtarit]]. Muça u zëvëndua nga [[Shpëtim Duro]] në shkurt 2011,<ref>{{cite web|url=http://www.arkivalajmeve.com/Duro-tekniku-i-ri-i-Skenderbeut.1046998513/|title=Duro, tekniku i ri i Skënderbeut|publisher=Arkiva Mediatike Shqiptare|work=Vizion Plus|language=sq|accessdate=31 korrik 2022}}</ref> me këtë të fundit që mposhti Flamurtarin në ndeshjen e parë në krye të ekipit për të zvogëluar distancën. Me trajnerin Duro, Skënderbeu fitoi 11 nga 13 ndeshjet e fundit të kampionatit duke u shpallur kampion i Shqipërisë për herë të parë pas 78 vitesh.<ref>{{cite web|url=https://peqini.com/korca-ne-feste-skenderbeu-kampion-pas-78-vitesh-flamurtari-braktis-fushen-ne-shkoder/|title=Korça në festë, Skënderbeu kampion pas 78 vitesh, Flamurtari braktis fushën në Shkodër|website=peqini.com|language=sq|date=5 maj 2011|accessdate=30 korrik 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://top-channel.tv/2011/05/04/skanderbeu-kampion-i-shqiparisa/|title=Skënderbeu, Kampion i Shqipêrisë|website=top-channel.tv|language=sq|date=5 maj 2011|accessdate=30 korrik 2022}}</ref> Skënderbeu e nisi sezonin 2011–12 me mungesa rezultatesh; ata fillisht u mposhtën nga [[KF Tirana|Tirana]] në ndeshjen e Superkupës,<ref>{{cite news|url=http://www.panorama.com.al/“lufte”-ne-korce-tirana-fiton-superkupen/|title="Luftë" në Korçë, Tirana fiton Superkupën|publisher=Gazeta Panorama|language=sq|author=Fation Shehu|date=19 gusht 2011|accessdate=15 tetor 2015}}</ref> u eliminuan nga [[APOEL F.C.|APOEL]] në raundin e dytë kualifikues të UEFA Ligës së Kampioneve, si dhe arritën vetëm një fitore në katër ndeshjet hapëse të kampionatit. Këto rezultate sollën shkarkimin e trajnerit Duro. Ky i fundit u zëvëndësua nga çeku [[Stanislav Levý]],<ref>{{cite web|url=http://www.arkivalajmeve.com/Skenderbeu--zyrtare-Levi-merr-drejtimin.1047117299/|title=Skënderbeu, zyrtare, Levi merr drejtimin|publisher=Arkiva Mediatike Shqiptare|work=Panorama Sport|language=sq|date=12 tetor 2011|accessdate=31 korrik 2022}}</ref> i cili u bë trajneri i huaj i dytë në historinë e klubit pas [[Qemal Omari]]t, i cili pavarësisht se ishte shtetas turk, kishte origjinë shqiptare.<ref>{{cite web|url=https://kohanews.com/sport/korcari-qemal-omari-qe-themeloi-istanbulspor/|title=Korçari Qemal Omari që themeloi Istanbulspor|website=kohanews.com|language=sq|accessdate=1 gusht 2022}}</ref> Levý e udhëhoqi ekipin drejt vendit të parë në kampionat, duke arritur 14 ndeshje pa humbje. Skënderbeu arriti ta fitonte kampionatin e dytë rresht pas një dueli të fortë përgjatë sezonit me [[KF Teuta|Teutën]], të cilën e mposhti me vetëm një pikë diferencë.<ref>{{cite web|url=https://shqiptarja.com/lajm/sk-euml-nderbeu-kampion-i-superlig-euml-s-br-pogradeci-bie-n-euml-kategorin-euml-e-par-euml|title=Skënderbeu kampion i Superligës, Pogradeci bie në kategorinë e Parë|website=shqiptarja.com|language=sq|date=12 maj 2012|accessdate=3 gusht 2022}}</ref> Korçarët gjithashtu arritën finalen e Kupës së Shqipërisë për herë të parë që nga viti 1976; pavarësisht kësaj, ata u mposhtën sërisht nga Tirana duke vazhduar kështu rekordin 100% të humbjeve në finale pas atyre të viteve 1958, 1965 dhe 1976.<ref>{{cite web|url=https://www.idituri.com/tirana-fiton-kupen-e-shqiperise/|title=Tirana fiton Kupën e Shqipërisë|website=idituri.com|language=sq|date=18 maj 2012|accessdate=3 gusht 2022}}</ref> Skënderbeu e nisi sezonin 2012–13 duke arritur fitoren e parë në Ligën e Kampioneve (fitore 1–0 ndaj Debrecenit) por u eliminuan nga raundi me rezultatin e përgjithshëm 3–1 pas humbjes në ndeshjen e kthimit. Ata humbën një tjetër finale të Superkupës ndaj Tiranës, por dominuan në kampionat, duke pësuar vetëm një humbje në 20 ndeshjet e para. Falë kësaj ecurie, korçarët arritën të sigurojnë titullin e tretë rresht kampion në mënyrë të lehtë. Në kupë, ata pësuan një eliminim surprizë nga [[KF Bylis|Bylis]] në gjysëm-finale. ===2018–vazhdon: Pezullimi nga kompeticionet evropiane dhe rënja nga kategoria=== Më 29 mars 2018, Skënderbeu u pezullua nga kompeticionet evropiane për 10 vite me akuzën e trukimit të ndeshjeve si dhe u gjobit me 1 milion €, duke shënuar një nga ndëshkimet më të mëdhaja në histori.<ref>{{cite web|url=https://www.faxweb.al/pezullohet-per-10-vite-reagon-kf-skenderbeu-vendimin-e-uefa-s-e-prisnim/|title=Pezullohet për 10 vite, reagon KF Skënderbeu: Vendimin e UEFA-s e prisnim|website=faxweb.com|language=sq|date=29 mars 2018|accessdate=29 korrik 2020}}</ref> Klubi apeloi vendimin në [[Gjykata Arbitrare Sportive|Gjykatën Arbitrare Sportive (KAS)]], e cila më 12 korrik 2019 mbajti në fuqi vendimin e [[UEFA]]s.<ref>{{cite web|url=https://www.epokaere.com/gjykata-federale-rrezon-apelin-konfirmon-vendimin-e-cas-it-per-skenderbeun/|title=Gjykata Federale rrëzon apelin, konfirmon vendimin e CAS-it për “Skënderbeun”|publisher=Epoka e Re|language=sq|date=19 korrik 2019|accessdate=29 korrik 2020}}</ref> Më 9 maj 2022, pas barazimit 1–1 kundër Dinamos, Skënderbeu u rrëzua zyrtarisht nga kategoria pas 13 vitesh.<ref>{{cite web|url=https://newsport.al/video-skenderbeu-bie-nga-kategoria-gega-e-ka-me-arbitrat/|title=VIDEO/ SKËNDERBEU bie nga Kategoria, GEGA e ka me arbitrat|website=newsport.al|language=sq|date=9 maj 2022|accessdate=30 korrik 2020}}</ref> == Stadiumi == KF Skënderbeu i luan ndeshjet në stadiumin "Skënderbeu" të qytetit të Korçës që ka një kapacitet prej 10,000 vendesh,dhe është njëkosisht stadiumi më i vjetër në Shqipëri. Stadiumi eshte i pajisur me nje fushe stervitore (aneks) moderen(e) e ndertuar ne vitin 2010 si edhe eshte ne procesin e pajisjes me ndricim. Tribuna Qendrore e stadiumit ka 500 vende prej te cilave rreth 100 i perkasin zones VIP. Stadiumi eshte nje Stadium Olimpik, i pajisur me piste atletike. == Sukseset == KF Skënderbeu ka fituar një herë Superligën dhe tre herë Kategorinë e Parë. Për herë të fundit KF Skënderbeu e fitoi Kategorinë e Parë në sezonin 2006/2007 dhe fitoi të drejtën të ngjitet përsëri në Superligë. Fredi Stefo ka qene Trajneri me i suksesshem i keti klubi, gjithashtu dhe i ekipit te te rinjve. == Kryesia == Presidenti i KF Skënderbeu është z.Ardjan Takaj, drejtor teknik është z.Gjergji Grabocka dhe trajner Z.Ilir Daja. Sponsori kryesor per sezonin 2009-2010 eshte Kafe Ama dhe Birra Korca. == Lojtarët == ===Skuadra aktuale=== {{Updated|11 Shtator 2016}} {{Fs start}} {{Fs player|no= 1|pos=GK|nat=ALB|name=[[Orges Shehi]]|other=[[Kapiten (futboll)|Kapiteni]]}} {{Fs player|no= 3|pos=DF|nat=ALB|name=[[Gledi Mici]]}} {{Fs player|no= 5|pos=DF|nat=KOS|name=[[Bajram Jashanica]]}} {{Fs player|no= 7|pos=MF|nat=KOS|name=[[Enis Gavazaj]]}} {{Fs player|no= 8|pos=MF|nat=Mali|name=[[Bakary Nimaga]]}} {{Fs player|no=11|pos=MF|nat=KOS|name=[[Leonit Abazi]]}} {{Fs player|no=12|pos=GK|nat=ALB|name=[[Erjon Llapanji]]}} {{Fs player|no=90|pos=FW|nat=Gambia|name=[[Ali Sowe]]}} {{Fs player|no=19|pos=DF|nat=ALB|name=[[Tefik Osmani]]}} {{Fs player|no=21|pos=MF|nat=KOS|name=[[Argjend Mustafa]]}} {{Fs player|no=23|pos=MF|nat=KOS|name=[[Argjend Malaj]]}} {{Fs player|no=6|pos=MF|nat=ALB|name=[[Suad Sahiti]]}} {{Fs mid}} {{Fs player|no=28|pos=DF|nat=ALB|name=[[Hektor Idrizaj]]}} {{Fs player|no=32|pos=DF|nat=ALB|name=[[Kristi Vangjeli]]}} {{Fs player|no=33|pos=DF|nat=CRO|name=[[Marko Radaš]]}} {{Fs player|no=49|pos=MF|nat=BRA|name=[[Sergio Antonio De Luiz Junior|Serginho]]}} {{Fs player|no=70|pos=MF|nat=ALB|name=[[Ardit Hoxhaj]]}} {{Fs player|no=77|pos=FW|nat=Iran|name=[[Reza Karimi]]}} {{Fs player|no=78|pos=FW|nat=Nigeria|name=[[James Adeniyi]]}} {{Fs player|no=80|pos=MF|nat=Nigeria|name=[[Nurudeen Orelesi]]}} {{Fs player|no=88|pos=MF|nat=ALB|name=[[Sabjen Lilaj]]}} {{Fs player|no=95|pos=GK|nat=ALB|name=[[Aldo Teqja]]}} {{Fs player|no=99|pos=FW|nat=JPN|name=[[Masato Fukui]]}} {{Fs player|no=–|pos=FW|nat=BEL|name=[[Marvin Ogunjimi]]}} {{Fs end}} ===Lojtarë të rinj me eksperiencë në skuadrën e parë=== ''Redaktuar më 31 janar 2015'' {{Fs start}} {{Fs player|no=1|nat=Greece|pos=GK|name=Kostandino Dramolli}} {{Fs player|no=11|nat=Albania|pos=MF|name=Kevin Pino}} {{Fs player|no=20|nat=Albania|pos=DF|name=Foti Tona}} {{Fs mid}} {{Fs player|no=21|nat=Albania|pos=FW|name=Mario Kame}} {{Fs player|no=33|nat=Albania|pos=MF|name=Johan Becka}} {{Fs player|no=99|nat=Albania|pos=MF|name=David Kaçaj}} {{Fs end}} == Stafi momental == ===Pronësia=== {| class="wikitable" |- !bgcolor=| Pozicioni !!bgcolor=red| Name |- |bgcolor=DD0000| '''Presidenti'''||bgcolor=white| {{flamuri|Shqipëria}} '''[[Ardian Takaj]]''' |- |bgcolor=DD0000| '''Bashk-presidenti'''||bgcolor=white| {{flamuri|Shqipëria}} '''[[Agim Zeqo]]''' |} ===Stafi drejtues=== {| class="wikitable" |- !bgcolor=| Pozicioni !!bgcolor=red| Emri |- |bgcolor=DD0000| '''Trajneri'''||bgcolor=white| {{flamuri|Shqipëria}} '''[[Mirel Josa]]''' |- |bgcolor=DD0000| '''Ndihmës-trajneri''' ||bgcolor=white| {{flamuri|Shqipëria}} '''[[Milutin Kërçiç]]''' |- |bgcolor=DD0000| '''Trajneri i portierëve''' ||bgcolor=white| {{flamuri|Shqipëria}} '''[[Ilir Bozhiqi]]''' |- |bgcolor=DD0000| '''Përgatitësi atletik''' ||bgcolor=white| {{flamuri|Shqipëria}} '''[[Iris Selimi]]''' |} ===Stafi mjeksor=== {| class="wikitable" |- !bgcolor=| Pozicioni !!bgcolor=red| Emri |- |bgcolor=DD0000| '''Doktori i klubit'''||bgcolor=white| {{flagicon|Albania}} |- |bgcolor=DD0000| '''Fizioterapisti''' ||bgcolor=white| {{flagicon|Albania}} '''[[Jorgo Pantazi]]''' |- |bgcolor=DD0000| '''Masazhatori''' ||bgcolor=white| {{flagicon|Albania}} '''[[Denis Rrushi]]''' |} == Trajnerët == {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" |- !style="width:10em" |Trajneri !style="width:7em" |Nga !style="width:7em" |Deri !colspan ="2"|Tituj Madhor |- |align=left|{{flamuri|Turqia}} [[Qemal Omari]] ||1932||1938 ||1 |align=left|[[Kategoria e Parë 1933|Kampionati i vitit 1933]] |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Tato Bimbli ||1945||1950 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Spiro Koçe ||1950||1957 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} S.Qirinxhiu ||1957||1961 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} M.Prodani ||1961||1966 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Ilia Shuke ||1966||1975 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Aleko Pilika ||1975||1982 ||1 |align=left|[[Kategoria e Parë|1975–76 Divizioni i Parë]] |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Kosta Koça]] ||1982||1984 || |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Kosta Koça]] ||1989||1990 || |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Gjergj Ballço ||2004||2005 ||1 |align=left|[[Kategoria e Parë|2004–05 Kategoria e Parë]] |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Jani Kaçi]] ||2006||2008 ||1 |align=left|[[Kategoria e Parë|2006–07 Kategoria e Parë]] |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Gerd Haxhiu ||24 korrik 2009||9 janar 2010 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Andrea Marko ||9 janar 2010||1 shkurt 2010 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Mirel Josa]] ||8 shkurt 2010||7 qershor 2010 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Shkëlqim Muça]] ||8 qershor 2010||17 shkurt 2011 ||0 |align=left| |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Shpëtim Duro]] ||17 shkurt 2011||9 tetor 2011 ||1 |align=left|[[2010–11 Kategoria Superiore|2010–11 Superliga]] |- |align=left|{{flamuri|Republika Çeke}} [[Stanislav Levy]] ||10 tetor 2011||31 korrik 2012 ||1 |align=left|[[2011–12 Kategoria Superiore|2011–12 Superliga]] |- |align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Mirel Josa]] ||31 korrik 2012|| ||4 |align=left|[[2012–13 Kategoria Superiore|2012–13 Superliga]], [[2013–14 Kategoria Superiore|2013–14 Superliga]], [[Superkupa e Shqipërisë 2013|Superkupa 2013]], [[Superkupa e Shqipërisë 2014|Superkupa 2014]] |- |} == Sponsorizimi == ===Sponsorë kryesor=== *Sponsori zyrtar i fanellës – '''Ama Coffee''' *Sponsori zyrtar i transmetimit – '''[[SuperSport Albania]]''' *Sponsori zyrtar i prodhimit të fanellave – '''[[Legea]]''' ===Sponsorë të tjerë=== *'''Red Bull Albania''' *'''[[Birra Korça]]''' *'''[[Plus Communication]]''' *'''Qëndra Tregtare Univers''' *'''Ama Coffee''' *'''Tropikal Resort Durrës''' *'''Birra Moretti''' *'''Almeco''' *'''Radio Abc-Korçë''' *'''Bashkia [[Korça|Korçë]]''' *'''Baste Live''' ==Referime== <references/> == Lidhje të jashtme == *[http://www.uefa.com/teamsandplayers/teams/club=64114/domestic/index.html/ KF Skënderbeu] te [[UEFA|UEFA.com]] {{en}} *[http://www.fshf.org Faqja zyrtare e Federatës Shqiptare të Futbollit] {{FSHF}} [[Kategoria:KF Skënderbeu Korçë]] [[Kategoria:Klube futbolli]] [[Kategoria:Klube futbolli në Shqipëri]] [[Kategoria:Sporti në Korçë]] 3leol6z3u9q86dby056tform9kigku1 0 44675 2467483 2043113 2022-08-04T00:50:26Z Drenisa 112234 Krijuar nga përkthimi i faqes "[[:en:Special:Redirect/revision/1098814979|Minor (law)]]" wikitext text/x-wiki '''I mituri''' në [[Ligji|ligj]] është personi nën një moshë të caktuar, zakonisht [[I rrituri|mosha madhore]], e cila kufizon ligjërisht [[Fëmija|fëmijërinë]] ose një individ i mitur nga mosha madhore. I mitur është fjalë që nënkupton një person të moshës së re, zakonisht nën moshën 18 vjeçare.<ref name="KK200502L17">LIGJI PËR SHËRBIME SOCIALE DHE FAMILJARE [http://www.assembly-kosova.org/common/docs/ligjet/2005_02-L17_al.pdf Në amëzën assembly-kosova.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070929095734/http://www.assembly-kosova.org/common/docs/ligjet/2005_02-L17_al.pdf|date=29 shtator 2007}}</ref> megjithëse ka edhe përkufizime tjera. I mitur quhet edhe ai njeri i cili është akoma në zhvillim e sipër, d.m.th. akoma nuk është zhvilluar plotësisht. == Përmbledhje == Mosha madhore varet nga juridiksioni dhe aplikimi, por zakonisht është 18. ''Minorja'' mund të përdoret gjithashtu në kontekste që nuk kanë lidhje me moshën e përgjithshme madhore. Për shembull, mosha e pirjes së duhanit dhe alkoolit në [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|Shtetet e Bashkuara]] është 21 vjeç dhe të rinjtë nën këtë moshë quhen ndonjëherë të ''mitur'' në kontekstin e ligjit të duhanit dhe alkoolit, edhe nëse janë të paktën 18 vjeç. <ref name="CTLaw">{{Cite web|title=Liquor Control Act|url=https://www.cga.ct.gov/current/pub/chap_545.htm|publisher=State of Connecticut|quote='Minor' means any person under twenty-one years of age.}}</ref> <ref name="TNLaw">{{Cite web|title=Offenses Against the Family|url=http://law.justia.com/codes/tennessee/2010/title-39/chapter-15/part-4/39-15-404|publisher=State of Tennessee|quote=As used in this section, minor means a person under twenty-one (21) years of age.}}</ref> Termat i '''mitur''' ose e mitur shpesh u referohen atyre nën moshën madhore, por mund t'i referohen gjithashtu një personi nën kufizime të tjera ligjore të moshës, të tilla si mosha e pirjes së alkoolit, mosha e pirjes së duhanit, [[mosha e pëlqimit]], mosha e martesës, mosha e vozitjes, mosha e votimit., etj. Kufijtë e tillë të moshës shpesh ndryshojnë nga mosha madhore. Koncepti i të ''miturit'' nuk është i përcaktuar qartë në shumicën e juridiksioneve. Mosha e përgjegjësisë penale dhe pëlqimit, mosha në të cilën frekuentimi i shkollës nuk është më i detyrueshëm, mosha në të cilën mund të lidhen kontratat ligjërisht të detyrueshme, e kështu me radhë mund të jenë të ndryshme nga njëra-tjetra. Në shumë vende, duke përfshirë [[Australia|Australinë]], [[Serbia|Serbinë]], <ref>{{Cite web|title=Zakon o maloletnim učiniocima krivičnih dela i krivičnopravnoj zaštiti maloletnih lica|url=https://www.paragraf.rs/propisi/zakon_o_maloletnim_uciniocima_krivicnih_dela_i_krivicnopravnoj_zastiti_maloletnih_lica.html|access-date=2021-07-31|website=www.paragraf.rs|language=sr}}</ref> [[India|Indinë]], [[Brazili|Brazilin]], [[Kroacia|Kroacinë]], [[Kolumbia|Kolumbinë]] dhe Britaninë e [[Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut|Madhe]], një i mitur përkufizohet si një person nën moshën 18 vjeç. Në Shtetet e Bashkuara, ku mosha madhore përcaktohet nga shtete individuale, "i ''vogël"'' zakonisht i referohet dikujt nën 18 vjeç, por shikuar në disa aspekte tjera si p.sh. alkooli, bixhozi dhe armët, mund të nënkuptojë nën 21 vjeç. Në sistemin e drejtësisë penale, i mituri mund të gjykohet dhe dënohet "si i mitur" ose "si i rritur". Në [[Republika e Kinës|Tajvan]] dhe [[Tajlanda|Tajlandë]], i mitur është një person nën 20 vjeç dhe, në [[Koreja e Jugut|Korenë e Jugut]], një person nën 19 vjeç. Në ligjin e [[Zelanda e Re|Zelandës së Re]], mosha madhore është gjithashtu 20 vjeç, <ref>{{Cite web|title=Age of Majority Act 1970|url=http://www.legislation.govt.nz/act/public/1970/0137/latest/DLM396495.html|access-date=9 August 2016}}</ref> por shumica e të drejtave të moshës madhore merren në moshat më të ulëta: për shembull, lidhja e kontratave dhe mbajtja e një testamenti lejohen në moshën 15 vjeç, <ref>Richard Rudman. [https://books.google.com.au/books?id=jak9AAAAQBAJ&pg=PA58&lpg=PA58&dq=new+zealand+entering+into+contracts+and+having+a+will+are+legally+possible+at+age+15&source=bl&ots=UulgTOZPrE&sig=28Fhx1moWB72eA52QjjdDLo4BFM&hl=en&sa=X&ved=0CCoQ6AEwBGoVChMI5ovszumLxgIVg9ymCh3xxwA1#v=onepage&q=new%20zealand%20entering%20into%20contracts%20and%20having%20a%20will%20are%20legally%20possible%20at%20age%2015&f=falseNew Zealand Employment Law Guide (2013 edition)]. Retrieved June 13, 2015.</ref> ndërsa mosha për të pirë dhe për të votuar janë të dyja 18 vjeç. == Shih edhe == * [[Fëmija]] * [[Pjekuria]] * [[Fëmijëria]] * [[Adoleshenca]] [[Kategoria:Fëmijëri]] n3mchmdcjcyhgqubo6k9ns5u2bw658m 2467484 2467483 2022-08-04T00:51:14Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki '''I mituri''' në [[Ligji|ligj]] është personi nën një moshë të caktuar, zakonisht [[I rrituri|mosha madhore]], e cila kufizon ligjërisht [[Fëmija|fëmijërinë]] ose një individ i mitur nga mosha madhore. I mitur është fjalë që nënkupton një person të moshës së re, zakonisht nën moshën 18 vjeçare.<ref name="KK200502L17">LIGJI PËR SHËRBIME SOCIALE DHE FAMILJARE [http://www.assembly-kosova.org/common/docs/ligjet/2005_02-L17_al.pdf Në amëzën assembly-kosova.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070929095734/http://www.assembly-kosova.org/common/docs/ligjet/2005_02-L17_al.pdf|date=29 shtator 2007}}</ref> megjithëse ka edhe përkufizime tjera. I mitur quhet edhe ai njeri i cili është akoma në zhvillim e sipër, d.m.th. akoma nuk është zhvilluar plotësisht. == Përmbledhje == Mosha madhore varet nga juridiksioni dhe aplikimi, por zakonisht është 18. ''Minorja'' mund të përdoret gjithashtu në kontekste që nuk kanë lidhje me moshën e përgjithshme madhore. Për shembull, mosha e pirjes së duhanit dhe alkoolit në [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|Shtetet e Bashkuara]] është 21 vjeç dhe të rinjtë nën këtë moshë quhen ndonjëherë të ''mitur'' në kontekstin e ligjit të duhanit dhe alkoolit, edhe nëse janë të paktën 18 vjeç. <ref name="CTLaw">{{Cite web|title=Liquor Control Act|url=https://www.cga.ct.gov/current/pub/chap_545.htm|publisher=State of Connecticut|quote='Minor' means any person under twenty-one years of age.}}</ref> <ref name="TNLaw">{{Cite web|title=Offenses Against the Family|url=http://law.justia.com/codes/tennessee/2010/title-39/chapter-15/part-4/39-15-404|publisher=State of Tennessee|quote=As used in this section, minor means a person under twenty-one (21) years of age.}}</ref> Termat i '''mitur''' ose e mitur shpesh u referohen atyre nën moshën madhore, por mund t'i referohen gjithashtu një personi nën kufizime të tjera ligjore të moshës, të tilla si mosha e pirjes së alkoolit, mosha e pirjes së duhanit, [[mosha e pëlqimit]], mosha e martesës, mosha e vozitjes, mosha e votimit., etj. Kufijtë e tillë të moshës shpesh ndryshojnë nga mosha madhore. Koncepti i të ''miturit'' nuk është i përcaktuar qartë në shumicën e juridiksioneve. Mosha e përgjegjësisë penale dhe pëlqimit, mosha në të cilën frekuentimi i shkollës nuk është më i detyrueshëm, mosha në të cilën mund të lidhen kontratat ligjërisht të detyrueshme, e kështu me radhë mund të jenë të ndryshme nga njëra-tjetra. Në shumë vende, duke përfshirë [[Australia|Australinë]], [[Serbia|Serbinë]], <ref>{{Cite web|title=Zakon o maloletnim učiniocima krivičnih dela i krivičnopravnoj zaštiti maloletnih lica|url=https://www.paragraf.rs/propisi/zakon_o_maloletnim_uciniocima_krivicnih_dela_i_krivicnopravnoj_zastiti_maloletnih_lica.html|access-date=2021-07-31|website=www.paragraf.rs|language=sr}}</ref> [[India|Indinë]], [[Brazili|Brazilin]], [[Kroacia|Kroacinë]], [[Kolumbia|Kolumbinë]] dhe Britaninë e [[Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut|Madhe]], një i mitur përkufizohet si një person nën moshën 18 vjeç. Në Shtetet e Bashkuara, ku mosha madhore përcaktohet nga shtete individuale, "i ''vogël"'' zakonisht i referohet dikujt nën 18 vjeç, por shikuar në disa aspekte tjera si p.sh. alkooli, bixhozi dhe armët, mund të nënkuptojë nën 21 vjeç. Në sistemin e drejtësisë penale, i mituri mund të gjykohet dhe dënohet "si i mitur" ose "si i rritur". Në [[Republika e Kinës|Tajvan]] dhe [[Tajlanda|Tajlandë]], i mitur është një person nën 20 vjeç dhe, në [[Koreja e Jugut|Korenë e Jugut]], një person nën 19 vjeç. Në ligjin e [[Zelanda e Re|Zelandës së Re]], mosha madhore është gjithashtu 20 vjeç, <ref>{{Cite web|title=Age of Majority Act 1970|url=http://www.legislation.govt.nz/act/public/1970/0137/latest/DLM396495.html|access-date=9 August 2016}}</ref> por shumica e të drejtave të moshës madhore merren në moshat më të ulëta: për shembull, lidhja e kontratave dhe mbajtja e një testamenti lejohen në moshën 15 vjeç, <ref>Richard Rudman. [https://books.google.com.au/books?id=jak9AAAAQBAJ&pg=PA58&lpg=PA58&dq=new+zealand+entering+into+contracts+and+having+a+will+are+legally+possible+at+age+15&source=bl&ots=UulgTOZPrE&sig=28Fhx1moWB72eA52QjjdDLo4BFM&hl=en&sa=X&ved=0CCoQ6AEwBGoVChMI5ovszumLxgIVg9ymCh3xxwA1#v=onepage&q=new%20zealand%20entering%20into%20contracts%20and%20having%20a%20will%20are%20legally%20possible%20at%20age%2015&f=falseNew Zealand Employment Law Guide (2013 edition)]. Retrieved June 13, 2015.</ref> ndërsa mosha për të pirë dhe për të votuar janë të dyja 18 vjeç. == Shih edhe == * [[Fëmija]] * [[Pjekuria]] * [[Fëmijëria]] * [[Adoleshenca]] == Referimet == [[Kategoria:Fëmijëri]] is118vk3oo1t1ps5129yo096f35e0g2 2467485 2467484 2022-08-04T00:52:00Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki '''I mituri''' në [[Ligji|ligj]] është personi nën një moshë të caktuar, zakonisht [[I rrituri|mosha madhore]], e cila kufizon ligjërisht [[Fëmija|fëmijërinë]] ose një individ i mitur nga mosha madhore. I mitur është fjalë që nënkupton një person të moshës së re, zakonisht nën moshën 18 vjeçare.<ref name="KK200502L17">LIGJI PËR SHËRBIME SOCIALE DHE FAMILJARE [http://www.assembly-kosova.org/common/docs/ligjet/2005_02-L17_al.pdf Në amëzën assembly-kosova.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070929095734/http://www.assembly-kosova.org/common/docs/ligjet/2005_02-L17_al.pdf|date=29 shtator 2007}}</ref> megjithëse ka edhe përkufizime tjera. Gjithashtu, i mitur quhet edhe ai njeri i cili është akoma në zhvillim e sipër, d.m.th. akoma nuk është zhvilluar plotësisht. == Përmbledhje == Mosha madhore varet nga juridiksioni dhe aplikimi, por zakonisht është 18. ''Minorja'' mund të përdoret gjithashtu në kontekste që nuk kanë lidhje me moshën e përgjithshme madhore. Për shembull, mosha e pirjes së duhanit dhe alkoolit në [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|Shtetet e Bashkuara]] është 21 vjeç dhe të rinjtë nën këtë moshë quhen ndonjëherë të ''mitur'' në kontekstin e ligjit të duhanit dhe alkoolit, edhe nëse janë të paktën 18 vjeç. <ref name="CTLaw">{{Cite web|title=Liquor Control Act|url=https://www.cga.ct.gov/current/pub/chap_545.htm|publisher=State of Connecticut|quote='Minor' means any person under twenty-one years of age.}}</ref> <ref name="TNLaw">{{Cite web|title=Offenses Against the Family|url=http://law.justia.com/codes/tennessee/2010/title-39/chapter-15/part-4/39-15-404|publisher=State of Tennessee|quote=As used in this section, minor means a person under twenty-one (21) years of age.}}</ref> Termat i '''mitur''' ose e mitur shpesh u referohen atyre nën moshën madhore, por mund t'i referohen gjithashtu një personi nën kufizime të tjera ligjore të moshës, të tilla si mosha e pirjes së alkoolit, mosha e pirjes së duhanit, [[mosha e pëlqimit]], mosha e martesës, mosha e vozitjes, mosha e votimit., etj. Kufijtë e tillë të moshës shpesh ndryshojnë nga mosha madhore. Koncepti i të ''miturit'' nuk është i përcaktuar qartë në shumicën e juridiksioneve. Mosha e përgjegjësisë penale dhe pëlqimit, mosha në të cilën frekuentimi i shkollës nuk është më i detyrueshëm, mosha në të cilën mund të lidhen kontratat ligjërisht të detyrueshme, e kështu me radhë mund të jenë të ndryshme nga njëra-tjetra. Në shumë vende, duke përfshirë [[Australia|Australinë]], [[Serbia|Serbinë]], <ref>{{Cite web|title=Zakon o maloletnim učiniocima krivičnih dela i krivičnopravnoj zaštiti maloletnih lica|url=https://www.paragraf.rs/propisi/zakon_o_maloletnim_uciniocima_krivicnih_dela_i_krivicnopravnoj_zastiti_maloletnih_lica.html|access-date=2021-07-31|website=www.paragraf.rs|language=sr}}</ref> [[India|Indinë]], [[Brazili|Brazilin]], [[Kroacia|Kroacinë]], [[Kolumbia|Kolumbinë]] dhe Britaninë e [[Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut|Madhe]], një i mitur përkufizohet si një person nën moshën 18 vjeç. Në Shtetet e Bashkuara, ku mosha madhore përcaktohet nga shtete individuale, "i ''vogël"'' zakonisht i referohet dikujt nën 18 vjeç, por shikuar në disa aspekte tjera si p.sh. alkooli, bixhozi dhe armët, mund të nënkuptojë nën 21 vjeç. Në sistemin e drejtësisë penale, i mituri mund të gjykohet dhe dënohet "si i mitur" ose "si i rritur". Në [[Republika e Kinës|Tajvan]] dhe [[Tajlanda|Tajlandë]], i mitur është një person nën 20 vjeç dhe, në [[Koreja e Jugut|Korenë e Jugut]], një person nën 19 vjeç. Në ligjin e [[Zelanda e Re|Zelandës së Re]], mosha madhore është gjithashtu 20 vjeç, <ref>{{Cite web|title=Age of Majority Act 1970|url=http://www.legislation.govt.nz/act/public/1970/0137/latest/DLM396495.html|access-date=9 August 2016}}</ref> por shumica e të drejtave të moshës madhore merren në moshat më të ulëta: për shembull, lidhja e kontratave dhe mbajtja e një testamenti lejohen në moshën 15 vjeç, <ref>Richard Rudman. [https://books.google.com.au/books?id=jak9AAAAQBAJ&pg=PA58&lpg=PA58&dq=new+zealand+entering+into+contracts+and+having+a+will+are+legally+possible+at+age+15&source=bl&ots=UulgTOZPrE&sig=28Fhx1moWB72eA52QjjdDLo4BFM&hl=en&sa=X&ved=0CCoQ6AEwBGoVChMI5ovszumLxgIVg9ymCh3xxwA1#v=onepage&q=new%20zealand%20entering%20into%20contracts%20and%20having%20a%20will%20are%20legally%20possible%20at%20age%2015&f=falseNew Zealand Employment Law Guide (2013 edition)]. Retrieved June 13, 2015.</ref> ndërsa mosha për të pirë dhe për të votuar janë të dyja 18 vjeç. == Shih edhe == * [[Fëmija]] * [[Pjekuria]] * [[Fëmijëria]] * [[Adoleshenca]] == Referimet == [[Kategoria:Fëmijëri]] kx4g6ytzrh0dfjdzu92fy5usgxwllkz 2467486 2467485 2022-08-04T00:55:15Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki '''I mituri''' në [[Ligji|ligj]] është personi nën një moshë të caktuar, zakonisht [[I rrituri|mosha madhore]], e cila kufizon ligjërisht [[Fëmija|fëmijërinë]] ose një individ i mitur nga mosha madhore. I mitur është fjalë që nënkupton një person të moshës së re, zakonisht nën moshën 18 vjeçare<ref name="KK200502L17">LIGJI PËR SHËRBIME SOCIALE DHE FAMILJARE [http://www.assembly-kosova.org/common/docs/ligjet/2005_02-L17_al.pdf Në amëzën assembly-kosova.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070929095734/http://www.assembly-kosova.org/common/docs/ligjet/2005_02-L17_al.pdf|date=29 shtator 2007}}</ref> megjithëse ka edhe përkufizime tjera. Gjithashtu, i mitur quhet edhe ai njeri i cili është akoma në zhvillim e sipër, d.m.th. akoma nuk është zhvilluar plotësisht. == Përmbledhje == Mosha madhore varet nga juridiksioni dhe aplikimi, por zakonisht është 18. ''Minorja'' mund të përdoret gjithashtu në kontekste që nuk kanë lidhje me moshën e përgjithshme madhore. Për shembull, mosha e pirjes së duhanit dhe alkoolit në [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|Shtetet e Bashkuara]] është 21 vjeç dhe të rinjtë nën këtë moshë quhen ndonjëherë të ''mitur'' në kontekstin e ligjit të duhanit dhe alkoolit, edhe nëse janë të paktën 18 vjeç. <ref name="CTLaw">{{Cite web|title=Liquor Control Act|url=https://www.cga.ct.gov/current/pub/chap_545.htm|publisher=State of Connecticut|quote='Minor' means any person under twenty-one years of age.}}</ref> <ref name="TNLaw">{{Cite web|title=Offenses Against the Family|url=http://law.justia.com/codes/tennessee/2010/title-39/chapter-15/part-4/39-15-404|publisher=State of Tennessee|quote=As used in this section, minor means a person under twenty-one (21) years of age.}}</ref> Termat i '''mitur''' ose e mitur shpesh u referohen atyre nën moshën madhore, por mund t'i referohen gjithashtu një personi nën kufizime të tjera ligjore të moshës, të tilla si mosha e pirjes së alkoolit, mosha e pirjes së duhanit, [[mosha e pëlqimit]], mosha e martesës, mosha e vozitjes, mosha e votimit., etj. Kufijtë e tillë të moshës shpesh ndryshojnë nga mosha madhore. Koncepti i të ''miturit'' nuk është i përcaktuar qartë në shumicën e juridiksioneve. Mosha e përgjegjësisë penale dhe pëlqimit, mosha në të cilën frekuentimi i shkollës nuk është më i detyrueshëm, mosha në të cilën mund të lidhen kontratat ligjërisht të detyrueshme, e kështu me radhë mund të jenë të ndryshme nga njëra-tjetra. Në shumë vende, duke përfshirë [[Australia|Australinë]], [[Serbia|Serbinë]], <ref>{{Cite web|title=Zakon o maloletnim učiniocima krivičnih dela i krivičnopravnoj zaštiti maloletnih lica|url=https://www.paragraf.rs/propisi/zakon_o_maloletnim_uciniocima_krivicnih_dela_i_krivicnopravnoj_zastiti_maloletnih_lica.html|access-date=2021-07-31|website=www.paragraf.rs|language=sr}}</ref> [[India|Indinë]], [[Brazili|Brazilin]], [[Kroacia|Kroacinë]], [[Kolumbia|Kolumbinë]] dhe Britaninë e [[Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut|Madhe]], një i mitur përkufizohet si një person nën moshën 18 vjeç. Në Shtetet e Bashkuara, ku mosha madhore përcaktohet nga shtete individuale, "i ''vogël"'' zakonisht i referohet dikujt nën 18 vjeç, por shikuar në disa aspekte tjera si p.sh. alkooli, bixhozi dhe armët, mund të nënkuptojë nën 21 vjeç. Në sistemin e drejtësisë penale, i mituri mund të gjykohet dhe dënohet "si i mitur" ose "si i rritur". Në [[Republika e Kinës|Tajvan]] dhe [[Tajlanda|Tajlandë]], i mitur është një person nën 20 vjeç dhe, në [[Koreja e Jugut|Korenë e Jugut]], një person nën 19 vjeç. Në ligjin e [[Zelanda e Re|Zelandës së Re]], mosha madhore është gjithashtu 20 vjeç, <ref>{{Cite web|title=Age of Majority Act 1970|url=http://www.legislation.govt.nz/act/public/1970/0137/latest/DLM396495.html|access-date=9 August 2016}}</ref> por shumica e të drejtave të moshës madhore merren në moshat më të ulëta: për shembull, lidhja e kontratave dhe mbajtja e një testamenti lejohen në moshën 15 vjeç, <ref>Richard Rudman. [https://books.google.com.au/books?id=jak9AAAAQBAJ&pg=PA58&lpg=PA58&dq=new+zealand+entering+into+contracts+and+having+a+will+are+legally+possible+at+age+15&source=bl&ots=UulgTOZPrE&sig=28Fhx1moWB72eA52QjjdDLo4BFM&hl=en&sa=X&ved=0CCoQ6AEwBGoVChMI5ovszumLxgIVg9ymCh3xxwA1#v=onepage&q=new%20zealand%20entering%20into%20contracts%20and%20having%20a%20will%20are%20legally%20possible%20at%20age%2015&f=falseNew Zealand Employment Law Guide (2013 edition)]. Retrieved June 13, 2015.</ref> ndërsa mosha për të pirë dhe për të votuar janë të dyja 18 vjeç. == Shih edhe == * [[Fëmija]] * [[Pjekuria]] * [[Fëmijëria]] * [[Adoleshenca]] == Referimet == [[Kategoria:Fëmijëri]] 2ke9actqtouwtsj860ctkywv5udahzs 0 46327 2467509 2101647 2022-08-04T09:46:55Z AT44 12961 U ndryshua infokutia dhe hyrja. wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = Republika e Kinës | common_name = Taiwan | native_name = {{unbulleted list|中華民國 ([[Gjuha kineze|kinezisht]])|''<small>Zhōnghuá Mínguó</small>''}} | image_flag = Flag of the Republic of China.svg | alt_flag = Një flamur i kuq, me një drejtkëndësh të vogël në pjesën e sipërme majtas, në të cilin është i vendosur një rreth i rrethuar nga 12 rreze. | flag_type = [[Flamuri]] | image_coat = National Emblem of the Republic of China.svg | alt_coat = Një steme rrethore blu, në të cilën është i vendosur një rreth i rrethuar nga 12 rreze. | other_symbol = '''Vula kombëtare:'''<br />中華民國之璽<br />Vula e Republikës së Kinës<br />[[File:中華民國之璽.svg|85px]]<hr>'''Lulja kombëtare:'''<br />梅花<br />Lulja e kumbullës<br />[[File:Meihua ROC.svg|50px]] | symbol_type = Stema | national_anthem = <br />中華民國國歌<br />''Zhōnghuá Mínguó Guógē''<br />"Himni Kombëtar i Republikës së Kinës"<div class="paragraphbreak"></div>{{center|[[File:National anthem of the Republic of China (Taiwan) 中華民國國歌(演奏版).ogg]]}} | flag_anthem = <br />中華民國國旗歌<br />Zhōnghuá Míngúo Gúoqígē<br />"Himni i Flamurit Kombëtar të Republikës së Kinës"<div class="paragraphbreak"></div>{{center|[[File:中華民國國旗歌 (演奏版).ogg]]}} | image_map = {{Switcher|[[File:Taiwan (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|Shiko rruzullin (ishulli i Tajvanit është i theksuar)|[[File:Locator map of the ROC Taiwan.svg|upright=1.15|frameless]]|Shiko hartën e territoreve të administruara nga RK (territoret e lira)|[[File:Republic of China (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|Shiko hartën e Tajvanit (e gjelbërt e errët) me preterdimet territoriale historike të RK-së (e gjelbërt e hapur)|default=1}} | map_caption = | largest_city = [[Taipei|Taipei i Ri]] | capital = [[Taipei]]{{efn|[[Taipei]] është selia zyrtare e Qeverisë së Republikës së Kinës, edhe pse Kushtetuta e Republikës së Kinls nuk përcakton kryeqytetin ''de jure''.<ref>{{Cite web |date=4 December 2013 |title=Since the implementation of the Act Governing Principles for Editing Geographical Educational Texts (地理敎科書編審原則) in 1997, the guiding principle for all maps in geographical textbooks was that Taipei was to be marked as the capital with a label stating: "Location of the Central Government" |url=http://www.taipeitimes.com/News/front/archives/2013/12/04/2003578264/2 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191101013333/http://www.taipeitimes.com/News/front/archives/2013/12/04/2003578264/2 |archive-date=1 November 2019 |access-date=1 November 2019 |language=en}}</ref>}}<ref name="capital">{{Cite news |date=5 December 2013 |title=Interior minister reaffirms Taipei is ROC's capital |language=eb |work=Taipei Times |url=http://www.taipeitimes.com/News/taiwan/archives/2013/12/05/2003578356 |access-date=7 December 2013}}</ref> | coordinates = {{coord|25|04|N|121|31|E|type:city_region:TW}} | ethnic_groups_year = 2016 | ethnic_groups_ref = <ref>{{Cite book |url=https://issuu.com/eyroc/docs/the_republic_of_china_yearbook_2016 |title=The Republic of China Yearbook 2016 |publisher=Executive Yuan, R.O.C. |year=2016 |isbn=9789860499490 |page=10 |language=en |quote=Ethnicity: 70 percent Hoklo; 15 percent Hakka 10–15 percent [[Waishengren|mainlanders]]; 2 percent indigenous Austronesian peoples |access-date=31 May 2020}}</ref> | ethnic_groups = {{unbulleted list |95–97% tajvanezë hanë |2.3% aborgjinë tajvanezë{{efn|Personat me prejardhje të përzier aborgjine dhe tajvaneze hane figurojnë tek përqindja e tajvanezëve hanë.}} |0.7–2.7% tjerë}} | official_languages = [[Gjuha kineze]]{{efn|Mandarinishtja si versioni standard i kinezishtes.<ref name="推動雙語國家政策問題研析">{{Cite web |title=推動雙語國家政策問題研析 |url=https://www.ly.gov.tw/Pages/Detail.aspx?nodeid=6590&pid=173510 |access-date=25 May 2021 |website=www.ly.gov.tw |language=zh}}</ref>}} | languages_type = Shkrimi zyrtar | languages = Shrimi tradicional kinez<ref>{{Cite web |title=行政院第3251次院會決議 |url=https://www.ey.gov.tw/Page/4EC2394BE4EE9DD0/51cc88a4-2066-44da-964d-18e10468f578 |access-date=25 May 2021 |website=www.ey.gov.tw |language=zh}}</ref> | languages2_type = Gjuhët kombëtare{{efn|Një gjuhë kombëtare në Tajvan përkufizohet me ligh si "një gjuhë natyrore e përdorur nga një grup aborgjin i njerëzve të Tajvanit dhe Gjuha e Shenjave të Tajvanit".<ref name="natLangAct">{{Cite web |script-title=zh:國家語言發展法 |url=https://law.moj.gov.tw/LawClass/LawAll.aspx?pcode=H0170143 |access-date=22 May 2019 |website=law.moj.gov.tw |language=zh}}</ref>}} | languages2 = {{plainlist| *Mandarinishtja{{efn|name = nat-lang}} *Hokienishtja{{efn|name = nat-lang|Nuk është e njohur, por i plotëson kushtet ligjore}} *Hakaishtja<ref>{{Cite web |title=Hakka Basic Act |url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005 |access-date=22 May 2019 |website=law.moj.gov.tw |language=en}}</ref> *Formosishtja<ref>{{Cite web |title=Indigenous Languages Development Act |url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037 |access-date=22 May 2019 |website=law.moj.gov.tw |language=en}}</ref> *Matsuishtja{{efn|name = nat-lang}} *Putianishtja {{efn|name = nat-lang}} *Gjuha e Shenjave e Tajvanit }} | religion_year = 2020 | religion_ref = <ref name="Pew religion stats">{{Cite web |last=Washington |first=Suite 800 |last2=Inquiries |first2=DC 20036 USA202-419-4300 |date=2 April 2015 |title=Religious Composition by Country, 2010–2050 |url=http://www.pewforum.org/2015/04/02/religious-projection-table/2020/percent/all/ |access-date=23 February 2019 |website=Pew Research Center's Religion & Public Life Project |language=en}}</ref> | religion = {{unbulleted list |35.1% [[Budizmi|budistë]] |33.0% [[Taoismi|taoistë]] |26.7% [[Afetaria|të pafe]] |3.9% [[Krishtërimi|të krishterë]] |1.3% tjerë}} | demonym = Tajvanez | government_type = [[Republika|Republikë]] gjysëm presidenciale | leader_title1 = Presidenti | leader_name1 = [[Tsai Ing-wen]] | leader_title2 = Zëvendës presidenti | leader_name2 = [[Lai Ching-te]] | leader_title3 = Kryeministri | leader_name3 = [[Su Tseng-chang]] | leader_title4 = Presidenti i Juanit Legjislativ | leader_name4 = [[You Si-kun]] | leader_title5 = Presidenti i Juanit Kontrollues | leader_name5 = [[Chen Chu]] | leader_title6 = Presidenti i Juanit Juridik | leader_name6 = [[Hsu Tzong-li]] | leader_title7 = Presidenti i Juanit Mbikqyrës | leader_name7 = [[Huang Jong-tsun]] | legislature = Juani Legjislativ | sovereignty_type = Themelimi | sovereignty_note = | established_event1 = Revolucioni i vitit 1911 | established_date1 = 10 tetor 1911 | established_event2 = Marrja nën kontroll e Tajvanit dhe ishujve Peskadore | established_date2 = 25 tetor 1945 | established_event3 = Miratimi i kushtetutës | established_date3 = 25 dhjetor 1947 | established_event4 = Themelimi i qverisë aktuale | established_date4 = 20 maj 1948 | established_event5 = Qevria u zhvendos në Taipei | established_date5 = 7 December 1949 | established_event6 = Humbja e përfqësimit në [[Organizata e Kombeve të Bashkuara|OKB]]{{efn|Republika e Kinës ishte anëtare themeluese e [[Organizata e Kombeve të Bashkuara|Kombeve të Bashkuara]] dhe u bë pjesë më 24 tetor 1945. Njohja u zhvendos tek [[Republika Popullore e Kinës|Republika Popullore e Kinës]] nga [[Bashkimi Sovjetik]] (2 tetor 1949), [[Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut|Mbretëria e Bashkuar]] (6 janar 1950), [[Franca]] (27 janar 1964) dhe [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|Shtetet e Bashkuara]] (1 janar 1979).}} | established_date6 = 25 tetor 1971 | established_event7 = Marrëdhëniet ndër-ngushticëse u përcaktuan me ligh | established_date7 = 31 korrik 1992 | area_km2 = 36,197 | area_footnote = <ref name="taiwansnapshot">{{Cite web |title=TAIWAN SNAPSHOT |url=https://www.taiwan.gov.tw/images/content/ts.JPG |access-date=15 March 2020 |language=en}}</ref> | area_rank = <!-- Area rank should match [[List of countries and dependencies by area]]; should not be any here --> | population_estimate = {{decrease}} 23,906,450<ref>{{Cite web |title=Taiwan Population (2022) – Worldometer |url=https://www.worldometers.info/world-population/taiwan-population/#:~:text=The%20current%20population%20of%20Taiwan,the%20latest%20United%20Nations%20data |language=en}}</ref> | population_census = 23,123,866<ref>{{Cite web |title=General Statistical analysis report, Population and Housing Census |url=http://eng.stat.gov.tw/public/Data/5428162113SIDMH93P.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20161226090918/http://eng.stat.gov.tw/public/Data/5428162113SIDMH93P.pdf |archive-date=26 December 2016 |access-date=26 November 2016 |website=National Statistics, ROC (Taiwan) |language=en}}</ref> | population_estimate_year = gusht2022 | population_estimate_rank = 56-të | population_census_year = 2010 | population_census_rank = | population_density_km2 = 650 | population_density_rank = 10-të | GDP_PPP = {{increase}} $1.605&nbsp;trillion<ref name="IMFWEOTW">{{Cite web |title=World Economic Outlook Database, April 2022 |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/April/weo-report?c=528,&s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,LUR,LP,&sy=2019&ey=2021&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1 |access-date=5 May 2022 |website=IMF.org |publisher=[[International Monetary Fund]] |language=en}}</ref> | GDP_PPP_year = 2022 | GDP_PPP_rank = 19-të | GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $68,730<ref name="IMFWEOTW" /> | GDP_PPP_per_capita_rank = 13-të | GDP_nominal = {{increase}} $841.209&nbsp;billion<ref name="IMFWEOTW" /> | GDP_nominal_year = 2022 | GDP_nominal_rank = 21-të | GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $36,051<ref name="IMFWEOTW" /> | GDP_nominal_per_capita_rank = 31-të | Gini = 34.1 | Gini_year = 2017 | Gini_change = increase | Gini_ref = <ref>{{Cite web |title=Percentage share of disposable income by quintile groups of income recipients and measures of income distribution |url=https://win.dgbas.gov.tw/fies/doc/result/106/a11/Year17.ods |access-date=26 June 2019 |website=stat.gov.tw |language=en}}</ref> | Gini_rank = | HDI = 0.916 | HDI_year = 2019 | HDI_change = increase | HDI_ref = <ref name="HDI 2019">{{Cite web |date=21 January 2021 |title=國情統計通報（第 014 號） |url=https://www.dgbas.gov.tw/public/Data/112116036FDX2D8F3.pdf |access-date=26 January 2021 |publisher=Directorate General of Budget, Accounting and Statistics, Executive Yuan, Taiwan (ROC) |language=zh}}</ref> | HDI_rank = 23rd | currency = Dollari i ri tajvanez (NT$) | currency_code = TWD | time_zone = Koha Kombëtare Standarde e Tajvanit | utc_offset = +8 | date_format = {{bulleted list |YYYY-MM-DD |YYY-MM-DD (kalendari minguo) }} | drives_on = Djathtas | calling_code = +886 | cctld = {{unbulleted list|.tw|.台灣 |.台湾<ref>{{Cite web |date=25 June 2010 |title=ICANN Board Meeting Minutes |url=http://brussels38.icann.org/meetings/brussels2010/transcript-board-25jun10-en.txt |publisher=ICANN |language=en}}</ref>}} }} '''Tajvani''', zyrtarisht i njohur si '''Republika e Kinës''', është një [[Shteti|shtet]]<ref>Referime të shumëfishta: * {{cite book|author=[[Michael Kort]]|url=https://archive.org/details/handbookofeastas0000kort/page/7|title=The Handbook Of East Asia|publisher=Lerner Publishing Group|year=2005|isbn=978-0761326724|page=[https://archive.org/details/handbookofeastas0000kort/page/7 7]|quote=South Korea is another emerging economic powerhouse, as is the Republic of China (ROC), a small country that occupies the island of Taiwan in the shadow of its enormous and hostile mainland neighbor, the PRC.|access-date=26 June 2022}} * {{cite book|last1=Fell|first1=Dafydd|url=https://books.google.com/books?id=i8hHDwAAQBAJ|title=Government and Politics in Taiwan|date=2018|publisher=Routledge|isbn=978-1317285069|location=London|page=305|quote=Moreover, its status as a vibrant democratic state has earned it huge international sympathy and a generally positive image.}} * {{cite magazine|last1=Campbell|first1=Matthew|title=China's Next Crisis Brews in Taiwan's Upcoming Election|url=https://www.bloomberg.com/news/features/2020-01-07/china-s-next-crisis-brews-in-taiwan-s-upcoming-election|magazine=[[Bloomberg Businessweek]]|date=7 January 2020|issue=4642|pages=34–39|issn=0007-7135|access-date=24 September 2020|quote=Much has changed in Taiwan since Chiang's day, but this liminal quality has never really gone away. By almost any functional standard, it's a sovereign country}} * {{cite journal|last=Carolan|first=Christopher|date=May 2000|title=The "Republic of Taiwan": Legal-Historical Justification for a Taiwanese Declaration of Independence|url=https://www.nyulawreview.org/wp-content/uploads/2018/08/NYULawReview-75-2-Carolan.pdf|journal=New York University Law Review|volume=75|issue=2|pages=429–468|access-date=17 March 2022|quote=These six criteria demonstrate that under international law Taiwan merits recognition as an independent state and as such is already a de facto state.}} * {{cite book|author=[[Donald S. Zagoria]]|url=https://books.google.com/books?id=J6lzCgAAQBAJ&pg=PA68|title=Breaking the China-Taiwan Impasse|date=30 October 2003|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-0-313-05755-7|pages=68–|oclc=1058389524|quote=Taiwan possesses all of the elements of a sovereign state: a legitimate government, population, and a well-defined territory. The fact is that the People's Republic of China (PRC), while claiming sovereignty over Taiwan, has never ruled Taiwan since the PRC's establishment in 1949. Thus, Taiwan is in fact a sovereign country from our perspective.|access-date=20 March 2022}}</ref> në [[Azia Lindore|Azinë lindore]], i ndodhu në kryqëzimin e [[Deti i Kinës Lindore|deteve të Kinës lindore]] dhe [[Deti i Kinës Jugore|jugore]] në [[Oqeani Paqësor|Oqeanin Paqësor]], me [[Republika Popullore e Kinës|Republikën Popullore të Kinës]] në veriperëndim, [[Japonia|Japoninë]] në verilindje dhe [[Filipinet]] në jug. Territori i kontrolluar nga Republika e Kinës përbëhet nga 168 ishuj,{{efn|Sipas të dhënave zyrtare të Juanit Ekzekutiv dhe qeverisjeve vendore të Tajvanit, Tajvani përbëhet prej 168 ishujve natyorë. {{bulleted list |1= Tajvani (Formosa) dhe ishujt e afërt (22)<ref name="TWN-gov">{{cite web|url=https://www.ey.gov.tw/state/4447F4A951A1EC45/094b1d53-de8d-4393-bde6-ab092969cce4|archive-url=https://web.archive.org/web/20220304005302/https://www.ey.gov.tw/state/4447F4A951A1EC45/094b1d53-de8d-4393-bde6-ab092969cce4 |archive-date= 4 March 2022|url-status=live|title=國情簡介-土地 |trans-title=Country profile-Territories |publisher=[[Executive Yuan]]|language=zh-tw<!--,en-->|date=2022|quote=臺灣本島及其21個附屬島嶼面積共3萬5886.8623平方公里。|trans-quote=The main island of Taiwan and its 21 associated islands have a total area of 35,886.8623 square kilometers.}}</ref> |2= Ishujt Penghu (90)<ref name="Penghu1">{{cite web|title=Measure of the area |url=https://www.penghu.gov.tw/en/home.jsp?id=13|archive-url=https://web.archive.org/web/20211228213800/https://www.penghu.gov.tw/en/home.jsp?id=13 |archive-date=28 December 2021|url-status=live|date=2022|access-date=9 March 2022 |publisher=[[Penghu County Government]]}}</ref><ref name="Penghu2">{{cite web|url=http://phcsp.tmc.ksu.edu.tw/application/record/island|archive-url=https://web.archive.org/web/20200701020851/http://phcsp.tmc.ksu.edu.tw/application/record/island |archive-date= 1 July 2020|url-status=live|title=澎湖縣各行政區域島嶼簡介|publisher=[[Kun Shan University]]|language=zh-tw<!--,en-->|date=2022|quote= 澎湖群島原為64個島嶼組成，經2005年澎湖縣政府重新進行澎湖群島島嶼數量清查，係由90座大小島嶼所組成。|trans-quote=The Penghu Archipelago was conventionally considered to comprise 64 islands. In 2005, the Penghu County Government re-scrutinized the total number of islands in the archipelago, which consists of 90 islands of varying sizes.}}</ref>|3= Kinmeni, përfshirë Wuqiunë (17)<ref name="Kinmen1">{{cite journal|url=https://ws.ndc.gov.tw/Download.ashx?u=LzAwMS9hZG1pbmlzdHJhdG9yLzEwL1JlbEZpbGUvNTU2Ni81MzQzLzAwMTU0ODlfNC5wZGY%3D&n=Mi7ph5HploDnuKPnrKzlm5vmnJ8oMTA0LTEwN%2BW5tCnpm6Lls7bntpzlkIjlu7roqK3lr6bmlr3mlrnmoYgo5qC45a6a5pysKS5wZGY%3D&icon=..pdf|title=自然環境|trans-title=Natural Environment |journal=金門縣第四期（104–107年）離島綜合建設實施方案 |publisher=[[National Development Council (Taiwan)|National Development Council]], [[Executive Yuan]]|language=zh-tw<!--,en-->|date=23 December 2014|access-date=9 March 2022|page=44|quote=金門縣總面積151平方公里，除大金門本島外，尚包括小金門、大膽、二膽、東碇、北碇等17個島嶼。西距廈門外港約10海浬，東距臺灣約150海浬，為一典型大陸型島嶼。|trans-quote=The total area of Kinmen County is 151 square kilometers. In addition to the main island of Kinmen, the county consists of 17 islands including [[Lieyu|Xiaokinmen]], [[Dadan Island|Dadan]], [[Erdan Island|Erdan]], [[Dongding Island|Dongding]] and [[Beiding Island|Beiding]]. It is about 10 nautical miles away from [[Xiamen]] to the west and 150 nautical miles away from Taiwan to the east. It is a typical continental island.}}</ref><ref name="Kinmen2">{{cite web|url=https://www.kinmen.gov.tw/en/cp.aspx?n=22D15C7FFDA4350D#Section_2|archive-url=https://web.archive.org/web/20220302025937/https://www.kinmen.gov.tw/en/cp.aspx?n=22D15C7FFDA4350D|archive-date=2 March 2022|url-status=live|date=8 December 2017|access-date=9 March 2022|title=About Kinmen |publisher=[[Kinmen County Government]]}}</ref><ref name="Kinmen3">{{cite journal|url=http://rportal.lib.ntnu.edu.tw/bitstream/20.500.12235/85379/4/000904.pdf |title=金門的地理與歷史概說|trans-title=The overview of geography and history of Kinmen|journal=第四章 金門的地理、歷史與總體經濟分析|publisher=[[National Taiwan Normal University]]|language=zh-tw|date=20 February 2006|access-date=9 March 2022|pages=131–134}}</ref>|4= Ishujt Matsu (36)<ref name="Matsu1">{{cite web|url=https://thediplomat.com/2017/02/taiwans-cold-war-fortresses/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210416223933/https://thediplomat.com/2017/02/taiwans-cold-war-fortresses/|archive-date=16 April 2021|url-status=live|date=22 February 2017|access-date=9 March 2022|author=Guy Plopsky |title=Taiwan's Cold War Fortresses |publisher=[[The Diplomat]]}}</ref><ref name="Matsu2">{{cite web|url=http://board.matsu.idv.tw/board_view.php?board=138&pid=69202&link=69202&start=42|title=連江縣志 地理志 |publisher=馬祖資訊網|language=zh-tw<!--,en-->|date=12 May 2011|quote=馬祖列島所涵括的36座島嶼分屬四鄉，各鄉除了包括有聚落發展的較大島嶼外，還轄有數座無人島礁。|trans-quote=Matsu islands encompass 36 Islands which are divided into four townships. In addition to the larger islands with inhabitants, each township also has numerous uninhabited islands and reefs}}</ref>|5= Ishulli Pratas Island] (1) <ref name="lungtsunni">{{cite book|script-title=zh:東沙群島-東沙島紀事集錦|url=http://vm.nthu.edu.tw/np/vc/theme/pratas/|archive-url=https://web.archive.org/web/20090130022327/http://vm.nthu.edu.tw/np/vc/theme/pratas/|archive-date=30 January 2009|isbn=957-98189-0-8|publisher=[[:zh:臺灣綜合研究院|臺灣綜合研究院]]|language=zh-tw<!--,en-->|date=1998|author=Lung Tsun-Ni {{lang|zh-tw|龍村倪}} |page=13 |quote=東沙島為東沙群島唯一島嶼 |trans-quote=Pratas Island is the only island in the Pratas Islands}}</ref><ref name="USStateDept">{{cite web|url=https://2009-2017.state.gov/documents/organization/57674.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20200715092100/https://2009-2017.state.gov/documents/organization/57674.pdf|archive-date=15 July 2020|url-status=live|date= 15 November 2005|access-date= 9 March 2022|title=Limits in the Seas – No. 127 Taiwan's Maritime Claims|publisher=United States Department of State|quote=The Pratas Reef lies 230 miles to the southwest of the southern tip of Taiwan. It consists of an island in the mouth of a semicircular shoal open to the west.}}</ref>|6= Ishujt Spretlli (2)}}|name=Taiwan Islands}} me një sipërfaqe të kombinar prej 36,193 kilometrash katrorë.<ref name="NDC2021">{{cite report|title=Economic Development R.O.C (Taiwan)|publisher=National Development Council (Taiwan)|url=https://ws.ndc.gov.tw/Download.ashx?u=LzAwMS9hZG1pbmlzdHJhdG9yLzEwL3JlbGZpbGUvNTYwNy83MzEvMDAxOTgyMy5wZGY%3D&n=RWNvbm9taWMgRGV2ZWxvcG1lbnQgUi5PLkMgKFRhaXdhbikoMjAxMykucGRm&icon=..pdf.|page=4|access-date=6 November 2021|lang=en}}</ref> Ishulli kryesor i Tajvanit, i njohur më parë si Formosa, ka një sipërfaqe prej 35,808 kilometrash katrorë, dhe dy të tretat e tij (pjesa lindore e ishullit) dominohen nag vargmalet, ndërsa një e treta (pjesa përendimore) nga fushat, ku është e përqendruar popullsia [[Urbanizimi|ubrane]] e ishullit. Kryeqyteti, [[Taipei]], formon së bashku me [[Taipei i Ri|Taipein e Ri]] dhe [[Kilungu|Kilungun]] zonën më të madhe metropolitane të Tajvanit. Qytetet tjera kryesore janë [[Kaohsiung]], [[Taiçung]], [[Tainan]] dhe [[Taojuan]]. Me rreth 23.9 milionë banorë, Tajvani është ndër vendet më të dendura të populluara në botë. Tajvani ka për kryeqytet ka [[Taipeni]]n (Taipeh) ndërsa për gjuhë zyrtare shtetërore ka gjuhën kineze. Organi i nxjerrës së ligjeve është organi legjislativ i quajtur Juanë (Yuan) të cilit i është përgjegjës edhe qeveria (Juani ekzekutiv). Në vitin 1996 janë mbajtur për herë të parë zgjedhjet e drejt-për-drejta, më parë presidenti i shtetit zgjidhej nga Kuvendi Kombëtarë (K. Nacional). Perëndimi i sipërfaqes është i rrafshët që kalon në terren bregore, në lindje shtrihen male të larta. Mbi sipërfaqen e Tajvanit sundon klimë tropikale monsune. Bujqësia veçohet me kultivimin e orizit, sheqerit, kallamoqit, ananasit. Tajvani llogaritet të ketë pasuri natyrore të tokës qymyrin dhe gazin natyrorë. Zhvillimi industrial është në shkallë të mirë, dallohen industria e ushqimit, e tekstilit, e lëkurës, e letrës, e makinave dhe aparateve, e metalit , e lëndës artificiale (plastikës) dhe industria kimike. Partnerët kryesorë të tregtisë me Tajvanin janë Japonia dhe ShBA-ja. Rrjeti i transportit është i gjithanshëm duke filluar nga portat detare ndërkombëtare në qytete e quajtura Kaohsiung dhe Keelung e deri te porta ajrore po ashtu ndërkombëtare në qytete T´aoyuan (afër kryeqytetit) dhe Kaohsiung. == Historia == Sipërfaqja e ishullit dhe ishujt në rrethinë e tij duket të kenë qenë popullzuar nga fiset polonezë të Malajës. Nga 1624-ta deri 1662 dihet të ketë rënë nën zgjedhjen e holandezëve dhe nga 1683-ta pjesë e Kinës. Gjatë viteve 1895-1945 pjesë e Japonisë ndërsa më 1947 një kryengritje popullore shtypet përgjakshëm nga trupat nacionaliste. Më 1949 qeveria e Kuao-min-tang së bashku me pjesën e mbetur të trupave tërhiqet prapa në Tajvan dhe më 1950 shpallin Republikën e Kinës (në rrethin e ngushtë thirrej, "Kina Nacionale") Më 1971 anëtarësia në OKB i merret dhe Tajvani i dorëzohet Republikës Popullore të Kinës, e cila ndjekë një politik të ri-bashkimit të Tajvanit. Me vendosjen e marrëdhënieve diplomatike në mes të ShBA-së dhe R. P. të Kinës më 1979, ShBA-ja ndërpretë marrëdhëniet diplomatike me Tajvanin. Pas vdekjes së presidentit të shtetit Çiang Kai-sheksit (Chiang Kai-sheks) pasardhës me radhë zgjidhen: Jen Çia-kan (1975-1978), Çiang Çing-ku (1978-1988 I biri i Çiang Kai-sheksit) dhe nga 1988 deri në 2000-ën Li Teng-hui (Lee Teng-hui). Zgjedhjet në marsin e vitit 2000 i ka fituar për herë të parë, një kandidat nga opozita, kandidati Çen Shui-biani (Chen Shui-bian) nga Partia e Përparimit Demokratik. == Politika == <!--Politika e Shtetit--> :''Shiko edhe: Mardheniet e jashtme të ...'' == Gjeografia == <!--Gjeografia e shtetit--> == Ekonomia == <!--Ekonomia e shtetit--> Industrializimi i shpejtë dhe rritja e shpejtë e Tajvanit gjatë gjysmës së dytë të shekullit të 20 eshte quajtur "mrekullia e Tajvanit". Tajvani është një nga "Katër tigrat e Azise" së bashku me Hong Kongun, Korene e Jugut dhe Singaporin. Drejtimi japonez para dhe gjatë Luftës së Dytë Botërore solli ndryshime në sektorët publik dhe privat, veçanërisht në fushën e punëve publike, të cilat bënë të mundur nje komunikim të shpejtë dhe ndihmuan transportin në të gjithë ishullin . Japonezet gjithashtu përmirësuan arsimimin e publikut dhe e bëne ate të detyrueshem për të gjithë banorët e Tajvanit . Deri në vitin 1945 , hiperinflacioni ishte në zhvillim e sipër në territorin e Kinës dhe Tajvanit , si rezultat i luftës me Japoninë . Për të izoluar Tajvan prej saj , qeveria Nacionaliste krijoi një fushë të re të monedhës për ishullin , dhe filloi një program stabilizimi të çmimeve . Këto përpjekje ngadalësuan ndjeshëm inflacionin . Kur qeveria KMT iku në Tajvan ajo solli miliona sasi prej ari dhe rezerva në monedhë të huaj të Kinës kontinentale , e cila , sipas KMT , do te stabilizonte çmimet dhe do të reduktonte hiperinflacionin . Ndoshta më e rëndësishmja , si pjesë e tërheqjes të saj në Tajvan ,KMT solli elitat intelektuale dhe të biznesit nga Kina kontinentale . Qeveria KMT krijoi shumë ligje dhe reforma te tokës te cilat ajo kurrë nuk I kishte zbatuar në mënyrë efektive në Kinën kontinentale. Qeveria zbatoi edhe një politikë të zevendesimit te importit , duke u përpjekur të prodhonte mallrat e importuara në vend . Në vitin 1950 , me shpërthimin e Luftës së Koresë , Shtetet e Bashkuara filluan një program ndihmës i cili rezultoi me çmime të stabilizuara plotësisht në 1952. Zhvillimi ekonomik është i inkurajuar nga ndihma amerikane ekonomike dhe programe të tilla si Komisioni i Përbashkët për Rindërtim Rural, e cila u kthye per sektorin e bujqësisë në nje bazë për rritje të mëvonshëm . Nën ndikimin e kombinuar të reformës së tokës dhe programet e zhvillimit bujqësor , prodhimi bujqësor u rrit me një normë mesatare vjetore prej 4% ne vitet 1952-1959 , e cila ishte më e madhe se rritja e popullsisë , prej 3.6% . Në vitin 1962 , Tajvan kishte te ardhurat per fryme 170 $ , duke e vendosur ekonominë e saj në një nivel me ato të Zairese dhe Kongos . Te ardhurat e saj për frymë në fillim të viteve 1960 ishte $ 1353 (sipas vleres se vitit 1990) . Në vitin 2011 teardhurat për frymë ishte rritur në 37.000 $ , duke kontribuar në Indeksin e Zhvillimit Njerëzor, e barabarte me atë të vendeve të tjera të zhvilluara . IZhNj i Tajvanit në vitin 2012 është 0,890 , (I njezete e treti ne bote) , sipas metodes te llogaritjes se OKB-së. Në vitin 1974 , Chiang Ching - Kuo zbatoi dhjetë projekte te medha te ndërtimit, duke filluar me fondet që ndihmuan Tajvanin te transformohet në nje ekonomi te drejtuar nga eksporti. Që nga vitet 1990 , një numër i firmave të teknologjisë me kapital ne Tajvan kanë zgjeruar shtrirjen e tyre në mbarë botën . Kompani të njohura të teknologjisë ndërkombëtare me qendër në Tajvan janë: prodhuesit e kompjuterit personal Acer Inc dhe Asus, krijues telefonit celular HTC, si dhe prodhuesi gjigand i elektronikës Foxconn , që prodhon produkte për Apple, Amazon, dhe Microsoft . Sot Tajvani ka një ekonomi kapitaliste dinamike e drejtuar prej eksportit me rënie graduale te përfshirjes se shtetit në investime dhe ne tregtinë e jashtme . Në përputhje me këtë prirje , disa banka të mëdha qeveritare dhe firmat industriale janë duke u privatizuar . Rritja reale e prodhimit te brendshem bruto ka qenë mesatarisht rreth 8% gjatë tre dekadave të fundit . Eksportet kanë dhënë shtysë parësore për industrializimin . Suficiti tregtar është i konsiderueshëm , dhe rezervat valutore janë te pestat me te medha ne bote. Republika e Kinës ka monedhën e vet , Dollarin e ri tajvanez. Që nga fillimi i viteve 1990 , lidhjet ekonomike midis Tajvan dhe Kina kontinentale kanë qenë shumë te medha . Duke qene se në 2008 , më shumë se US$ 150 miliardë janë investuar në PRC nga kompanitë Taivaneze , dhe rreth 10 % e fuqisë punëtore Taivaneze punon në PRC , shpesh për të drejtuar bizneset e tyre Edhe pse ekonomia e Tajvan përfiton nga kjo situatë , disa kanë shprehur pikëpamjen se ishulli është bërë gjithnjë e më shumë i varur ekonomikisht nga Kina Kontinentale . Ne një letër të bardhë te 2008-es nga Departamenti i Teknologjisë Industriale theksohet se: " Tajvani duhet të kërkojë të mbaje lidhje të qëndrueshme me Kinën duke vazhduar të mbrojë sigurinë kombëtare , duke iu shmangur ' Sinicization ' të ekonomisë Taiwanese". Të tjerë argumentojnë se lidhjet e ngushta ekonomike midis Tajvanit dhe Kines kontinentale do bëjnë çdo ndërhyrje ushtarake nga ana e Ushtrise kineze (PLA-People's Liberation Army) kundër Tajvanit shumë të kushtueshme , dhe për këtë arsye më pak të mundshme. Tregtia totale Tajvanit në vitin 2010 arriti një nivel lartë prej 526,04 miliardë US $ , sipas Ministrisë së Financave . Të dy, eksportet dhe importet arritën nivele rekord , që arrijnë respektivisht 274,64 milion $ amerikan dhe 251.4 miliardë US $. Në vitin 2001 , bujqësia përbënte vetëm 2 % të PBB-së , nga 35% në vitin 1952 . Industritë tradicionale te punës intensive janë duke lëvizur në mënyrë të qëndrueshme në det të hapur dhe industritë me shume kapitalit dhe teknologji intensive jane duke i zëvendësuar ato. Parqet industriale me teknologji te larte kanë arritur në çdo rajon në Tajvan. Tajvani është bërë investitori më i madh i huaj në PRC , Tajlandë , Indonezi, Filipine , Malajzi, dhe Vietnam. Është vlerësuar se rreth 50,000 biznese tajvaneze dhe 1.000.000 Biznesmenët dhe vartësit e tyre janë të vendosur në PRC. Për shkak të qasjes së tij konservatore financiare dhe pikave e forta të tij sipërmarrëse , Tajvan vuajtur pak në krahasim me shumë nga fqinjët e saj nga kriza financiare aziatike e vitit 1997. Ndryshe nga fqinjët e saj , Koreja e Jugut dhe Japonia , ekonomia tajvaneze është e dominuar nga bizneset e vogla dhe të mesme , në vend të grupeve të madha të biznesit. Rënia ekonomike globale , e kombinuar me koordinimin e politikave të dobët nga ana e administratës së re, dhe rritjen e borxheve të këqija në sistemin bankar , e shtyu Tajvan në recesion në vitin 2001, viti i parë i recesionit që nga viti 1947. Për shkak të zhvendosjes së shumë ndustrive te prodhimit dhe te punës intensive në PRC , papunësia arriti gjithashtu një nivel të mos parë që nga kriza e naftës e vitit 1970 . Kjo u bë një çështje e rëndësishme në zgjedhjet presidenciale të vitit 2004 . Rritja ishte mesatarisht më shumë se 4% në periudhën 2002-2006 dhe niveli i papunësisë ra nën 4%. ROC shpesh është bashkuar me organizat ndërkombëtare nën një emër politikisht neutral . ROC është anëtar i organizatave tregtare qeveritare të tilla si Organizata Botërore e Tregtisë nën emrin Territori I Vecuar Doganor i Tajvanit , Penghu-se , Kinmen-it dhe Matsu-së ( Taipei kinez ) që nga viti 2002 . == Demografia == <!--Demografia e shtetit--> == Kultura == <!--Kultura e Shtetit--> == Telekomunikacioni == == Transporti == == Ushtria == == Pushime == == Shënime == <references group="lower-alpha"/> == Referime == {{Reflist}} == Lidhje të jashtme == * [https://www.taiwan.gov.tw/ Zyra e Qevrisë] * [https://english.president.gov.tw/ Zyra e Presidentit] {{Azia-gjeo-cung}} {{VendeAzise}} {{authority control}} [[Kategoria:Shtete të shuara]] [[Kategoria:Kinë]] [[Kategoria:Republik Kineze]] mkcxy67ir256695y3fwoje6h08mvpdq 2467510 2467509 2022-08-04T09:52:24Z AT44 12961 wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = Republika e Kinës | common_name = Taiwan | native_name = {{unbulleted list|中華民國 ([[Gjuha kineze|kinezisht]])|''<small>Zhōnghuá Mínguó</small>''}} | image_flag = Flag of the Republic of China.svg | alt_flag = Një flamur i kuq, me një drejtkëndësh të vogël në pjesën e sipërme majtas, në të cilin është i vendosur një rreth i rrethuar nga 12 rreze. | flag_type = [[Flamuri]] | image_coat = National Emblem of the Republic of China.svg | alt_coat = Një steme rrethore blu, në të cilën është i vendosur një rreth i rrethuar nga 12 rreze. | other_symbol = '''Vula kombëtare:'''<br />中華民國之璽<br />Vula e Republikës së Kinës<br />[[File:中華民國之璽.svg|85px]]<hr>'''Lulja kombëtare:'''<br />梅花<br />Lulja e kumbullës<br />[[File:Meihua ROC.svg|50px]] | symbol_type = Stema | national_anthem = <br />中華民國國歌<br />''Zhōnghuá Mínguó Guógē''<br />"Himni Kombëtar i Republikës së Kinës"<div class="paragraphbreak"></div>{{center|[[File:National anthem of the Republic of China (Taiwan) 中華民國國歌(演奏版).ogg]]}} | flag_anthem = <br />中華民國國旗歌<br />Zhōnghuá Míngúo Gúoqígē<br />"Himni i Flamurit Kombëtar të Republikës së Kinës"<div class="paragraphbreak"></div>{{center|[[File:中華民國國旗歌 (演奏版).ogg]]}} | image_map = {{Switcher|[[File:Taiwan (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|Shiko rruzullin (ishulli i Tajvanit është i theksuar)|[[File:Locator map of the ROC Taiwan.svg|upright=1.15|frameless]]|Shiko hartën e territoreve të administruara nga RK (territoret e lira)|[[File:Republic of China (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|Shiko hartën e Tajvanit (e gjelbërt e errët) me preterdimet territoriale historike të RK-së (e gjelbërt e hapur)|default=1}} | map_caption = | largest_city = [[Taipei|Taipei i Ri]] | capital = [[Taipei]]{{efn|[[Taipei]] është selia zyrtare e Qeverisë së Republikës së Kinës, edhe pse Kushtetuta e Republikës së Kinls nuk përcakton kryeqytetin ''de jure''.<ref>{{Cite web |date=4 December 2013 |title=Since the implementation of the Act Governing Principles for Editing Geographical Educational Texts (地理敎科書編審原則) in 1997, the guiding principle for all maps in geographical textbooks was that Taipei was to be marked as the capital with a label stating: "Location of the Central Government" |url=http://www.taipeitimes.com/News/front/archives/2013/12/04/2003578264/2 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191101013333/http://www.taipeitimes.com/News/front/archives/2013/12/04/2003578264/2 |archive-date=1 November 2019 |access-date=1 November 2019 |language=en}}</ref>}}<ref name="capital">{{Cite news |date=5 December 2013 |title=Interior minister reaffirms Taipei is ROC's capital |language=eb |work=Taipei Times |url=http://www.taipeitimes.com/News/taiwan/archives/2013/12/05/2003578356 |access-date=7 December 2013}}</ref> | coordinates = {{coord|25|04|N|121|31|E|type:city_region:TW}} | ethnic_groups_year = 2016 | ethnic_groups_ref = <ref>{{Cite book |url=https://issuu.com/eyroc/docs/the_republic_of_china_yearbook_2016 |title=The Republic of China Yearbook 2016 |publisher=Executive Yuan, R.O.C. |year=2016 |isbn=9789860499490 |page=10 |language=en |quote=Ethnicity: 70 percent Hoklo; 15 percent Hakka 10–15 percent [[Waishengren|mainlanders]]; 2 percent indigenous Austronesian peoples |access-date=31 May 2020}}</ref> | ethnic_groups = {{unbulleted list |95–97% tajvanezë hanë |2.3% aborgjinë tajvanezë{{efn|Personat me prejardhje të përzier aborgjine dhe tajvaneze hane figurojnë tek përqindja e tajvanezëve hanë.}} |0.7–2.7% tjerë}} | official_languages = [[Gjuha kineze]]{{efn|Mandarinishtja si versioni standard i kinezishtes.<ref name="推動雙語國家政策問題研析">{{Cite web |title=推動雙語國家政策問題研析 |url=https://www.ly.gov.tw/Pages/Detail.aspx?nodeid=6590&pid=173510 |access-date=25 May 2021 |website=www.ly.gov.tw |language=zh}}</ref>}} | languages_type = Shkrimi zyrtar | languages = Shrimi tradicional kinez<ref>{{Cite web |title=行政院第3251次院會決議 |url=https://www.ey.gov.tw/Page/4EC2394BE4EE9DD0/51cc88a4-2066-44da-964d-18e10468f578 |access-date=25 May 2021 |website=www.ey.gov.tw |language=zh}}</ref> | languages2_type = Gjuhët kombëtare{{efn|Një gjuhë kombëtare në Tajvan përkufizohet me ligh si "një gjuhë natyrore e përdorur nga një grup aborgjin i njerëzve të Tajvanit dhe Gjuha e Shenjave të Tajvanit".<ref name="natLangAct">{{Cite web |script-title=zh:國家語言發展法 |url=https://law.moj.gov.tw/LawClass/LawAll.aspx?pcode=H0170143 |access-date=22 May 2019 |website=law.moj.gov.tw |language=zh}}</ref>}} | languages2 = {{plainlist| *Mandarinishtja{{efn|name = nat-lang}} *Hokienishtja{{efn|name = nat-lang|Nuk është e njohur, por i plotëson kushtet ligjore}} *Hakaishtja<ref>{{Cite web |title=Hakka Basic Act |url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005 |access-date=22 May 2019 |website=law.moj.gov.tw |language=en}}</ref> *Formosishtja<ref>{{Cite web |title=Indigenous Languages Development Act |url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037 |access-date=22 May 2019 |website=law.moj.gov.tw |language=en}}</ref> *Matsuishtja{{efn|name = nat-lang}} *Putianishtja {{efn|name = nat-lang}} *Gjuha e Shenjave e Tajvanit }} | religion_year = 2020 | religion_ref = <ref name="Pew religion stats">{{Cite web |last=Washington |first=Suite 800 |last2=Inquiries |first2=DC 20036 USA202-419-4300 |date=2 April 2015 |title=Religious Composition by Country, 2010–2050 |url=http://www.pewforum.org/2015/04/02/religious-projection-table/2020/percent/all/ |access-date=23 February 2019 |website=Pew Research Center's Religion & Public Life Project |language=en}}</ref> | religion = {{unbulleted list |35.1% [[Budizmi|budistë]] |33.0% [[Taoismi|taoistë]] |26.7% [[Afetaria|të pafe]] |3.9% [[Krishtërimi|të krishterë]] |1.3% tjerë}} | demonym = Tajvanez | government_type = [[Republika|Republikë]] gjysëm presidenciale | leader_title1 = Presidenti | leader_name1 = [[Tsai Ing-wen]] | leader_title2 = Zëvendës presidenti | leader_name2 = [[Lai Ching-te]] | leader_title3 = Kryeministri | leader_name3 = [[Su Tseng-chang]] | leader_title4 = Presidenti i Juanit Legjislativ | leader_name4 = [[You Si-kun]] | leader_title5 = Presidenti i Juanit Kontrollues | leader_name5 = [[Chen Chu]] | leader_title6 = Presidenti i Juanit Juridik | leader_name6 = [[Hsu Tzong-li]] | leader_title7 = Presidenti i Juanit Mbikqyrës | leader_name7 = [[Huang Jong-tsun]] | legislature = Juani Legjislativ | sovereignty_type = Themelimi | sovereignty_note = | established_event1 = Revolucioni i vitit 1911 | established_date1 = 10 tetor 1911 | established_event2 = Marrja nën kontroll e Tajvanit dhe ishujve Peskadore | established_date2 = 25 tetor 1945 | established_event3 = Miratimi i kushtetutës | established_date3 = 25 dhjetor 1947 | established_event4 = Themelimi i qverisë aktuale | established_date4 = 20 maj 1948 | established_event5 = Qevria u zhvendos në Taipei | established_date5 = 7 December 1949 | established_event6 = Humbja e përfqësimit në [[Organizata e Kombeve të Bashkuara|OKB]]{{efn|Republika e Kinës ishte anëtare themeluese e [[Organizata e Kombeve të Bashkuara|Kombeve të Bashkuara]] dhe u bë pjesë më 24 tetor 1945. Njohja u zhvendos tek [[Republika Popullore e Kinës|Republika Popullore e Kinës]] nga [[Bashkimi Sovjetik]] (2 tetor 1949), [[Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut|Mbretëria e Bashkuar]] (6 janar 1950), [[Franca]] (27 janar 1964) dhe [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|Shtetet e Bashkuara]] (1 janar 1979).}} | established_date6 = 25 tetor 1971 | established_event7 = Marrëdhëniet ndër-ngushticëse u përcaktuan me ligh | established_date7 = 31 korrik 1992 | area_km2 = 36,197 | area_footnote = <ref name="taiwansnapshot">{{Cite web |title=TAIWAN SNAPSHOT |url=https://www.taiwan.gov.tw/images/content/ts.JPG |access-date=15 March 2020 |language=en}}</ref> | area_rank = <!-- Area rank should match [[List of countries and dependencies by area]]; should not be any here --> | population_estimate = {{decrease}} 23,906,450<ref>{{Cite web |title=Taiwan Population (2022) – Worldometer |url=https://www.worldometers.info/world-population/taiwan-population/#:~:text=The%20current%20population%20of%20Taiwan,the%20latest%20United%20Nations%20data |language=en}}</ref> | population_census = 23,123,866<ref>{{Cite web |title=General Statistical analysis report, Population and Housing Census |url=http://eng.stat.gov.tw/public/Data/5428162113SIDMH93P.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20161226090918/http://eng.stat.gov.tw/public/Data/5428162113SIDMH93P.pdf |archive-date=26 December 2016 |access-date=26 November 2016 |website=National Statistics, ROC (Taiwan) |language=en}}</ref> | population_estimate_year = gusht2022 | population_estimate_rank = 56-të | population_census_year = 2010 | population_census_rank = | population_density_km2 = 650 | population_density_rank = 10-të | GDP_PPP = {{increase}} $1.605&nbsp;trillion<ref name="IMFWEOTW">{{Cite web |title=World Economic Outlook Database, April 2022 |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/April/weo-report?c=528,&s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,LUR,LP,&sy=2019&ey=2021&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1 |access-date=5 May 2022 |website=IMF.org |publisher=[[International Monetary Fund]] |language=en}}</ref> | GDP_PPP_year = 2022 | GDP_PPP_rank = 19-të | GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $68,730<ref name="IMFWEOTW" /> | GDP_PPP_per_capita_rank = 13-të | GDP_nominal = {{increase}} $841.209&nbsp;billion<ref name="IMFWEOTW" /> | GDP_nominal_year = 2022 | GDP_nominal_rank = 21-të | GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $36,051<ref name="IMFWEOTW" /> | GDP_nominal_per_capita_rank = 31-të | Gini = 34.1 | Gini_year = 2017 | Gini_change = increase | Gini_ref = <ref>{{Cite web |title=Percentage share of disposable income by quintile groups of income recipients and measures of income distribution |url=https://win.dgbas.gov.tw/fies/doc/result/106/a11/Year17.ods |access-date=26 June 2019 |website=stat.gov.tw |language=en}}</ref> | Gini_rank = | HDI = 0.916 | HDI_year = 2019 | HDI_change = increase | HDI_ref = <ref name="HDI 2019">{{Cite web |date=21 January 2021 |title=國情統計通報（第 014 號） |url=https://www.dgbas.gov.tw/public/Data/112116036FDX2D8F3.pdf |access-date=26 January 2021 |publisher=Directorate General of Budget, Accounting and Statistics, Executive Yuan, Taiwan (ROC) |language=zh}}</ref> | HDI_rank = 23rd | currency = Dollari i ri tajvanez (NT$) | currency_code = TWD | time_zone = Koha Kombëtare Standarde e Tajvanit | utc_offset = +8 | date_format = {{bulleted list |YYYY-MM-DD |YYY-MM-DD (kalendari minguo) }} | drives_on = Djathtas | calling_code = +886 | cctld = {{unbulleted list|.tw|.台灣 |.台湾<ref>{{Cite web |date=25 June 2010 |title=ICANN Board Meeting Minutes |url=http://brussels38.icann.org/meetings/brussels2010/transcript-board-25jun10-en.txt |publisher=ICANN |language=en}}</ref>}} }} '''Tajvani''', zyrtarisht i njohur si '''Republika e Kinës''', është një [[Shteti|shtet]]<ref>Referime të shumëfishta: * {{cite book|author=[[Michael Kort]]|url=https://archive.org/details/handbookofeastas0000kort/page/7|title=The Handbook Of East Asia|publisher=Lerner Publishing Group|year=2005|isbn=978-0761326724|page=[https://archive.org/details/handbookofeastas0000kort/page/7 7]|language=en|quote=South Korea is another emerging economic powerhouse, as is the Republic of China (ROC), a small country that occupies the island of Taiwan in the shadow of its enormous and hostile mainland neighbor, the PRC.|access-date=26 June 2022}} * {{cite book|last1=Fell|first1=Dafydd|url=https://books.google.com/books?id=i8hHDwAAQBAJ|title=Government and Politics in Taiwan|date=2018|publisher=Routledge|isbn=978-1317285069|location=London|page=305|language=en|quote=Moreover, its status as a vibrant democratic state has earned it huge international sympathy and a generally positive image.}} * {{cite magazine|last1=Campbell|first1=Matthew|title=China's Next Crisis Brews in Taiwan's Upcoming Election|url=https://www.bloomberg.com/news/features/2020-01-07/china-s-next-crisis-brews-in-taiwan-s-upcoming-election|magazine=[[Bloomberg Businessweek]]|date=7 January 2020|issue=4642|pages=34–39|issn=0007-7135|access-date=24 September 2020|quote=Much has changed in Taiwan since Chiang's day, but this liminal quality has never really gone away. By almost any functional standard, it's a sovereign country|lang=en}} * {{cite journal|last=Carolan|first=Christopher|date=May 2000|title=The "Republic of Taiwan": Legal-Historical Justification for a Taiwanese Declaration of Independence|url=https://www.nyulawreview.org/wp-content/uploads/2018/08/NYULawReview-75-2-Carolan.pdf|journal=New York University Law Review|language=en|volume=75|issue=2|pages=429–468|access-date=17 March 2022|quote=These six criteria demonstrate that under international law Taiwan merits recognition as an independent state and as such is already a de facto state.}} * {{cite book|author=[[Donald S. Zagoria]]|url=https://books.google.com/books?id=J6lzCgAAQBAJ&pg=PA68|title=Breaking the China-Taiwan Impasse|date=30 October 2003|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-0-313-05755-7|pages=68–|language=en|oclc=1058389524|quote=Taiwan possesses all of the elements of a sovereign state: a legitimate government, population, and a well-defined territory. The fact is that the People's Republic of China (PRC), while claiming sovereignty over Taiwan, has never ruled Taiwan since the PRC's establishment in 1949. Thus, Taiwan is in fact a sovereign country from our perspective.|access-date=20 March 2022}}</ref> në [[Azia Lindore|Azinë lindore]], i ndodhu në kryqëzimin e [[Deti i Kinës Lindore|deteve të Kinës lindore]] dhe [[Deti i Kinës Jugore|jugore]] në [[Oqeani Paqësor|Oqeanin Paqësor]], me [[Republika Popullore e Kinës|Republikën Popullore të Kinës]] në veriperëndim, [[Japonia|Japoninë]] në verilindje dhe [[Filipinet]] në jug. Territori i kontrolluar nga Republika e Kinës përbëhet nga 168 ishuj,{{efn|Sipas të dhënave zyrtare të Juanit Ekzekutiv dhe qeverisjeve vendore të Tajvanit, Tajvani përbëhet prej 168 ishujve natyorë. {{bulleted list |1= Tajvani (Formosa) dhe ishujt e afërt (22)<ref name="TWN-gov">{{cite web|url=https://www.ey.gov.tw/state/4447F4A951A1EC45/094b1d53-de8d-4393-bde6-ab092969cce4|archive-url=https://web.archive.org/web/20220304005302/https://www.ey.gov.tw/state/4447F4A951A1EC45/094b1d53-de8d-4393-bde6-ab092969cce4 |archive-date= 4 March 2022|url-status=live|title=國情簡介-土地 |trans-title=Country profile-Territories |publisher=[[Executive Yuan]]|language=zh-tw<!--,en-->|date=2022|quote=臺灣本島及其21個附屬島嶼面積共3萬5886.8623平方公里。|trans-quote=The main island of Taiwan and its 21 associated islands have a total area of 35,886.8623 square kilometers.}}</ref> |2= Ishujt Penghu (90)<ref name="Penghu1">{{cite web|title=Measure of the area |url=https://www.penghu.gov.tw/en/home.jsp?id=13|archive-url=https://web.archive.org/web/20211228213800/https://www.penghu.gov.tw/en/home.jsp?id=13 |archive-date=28 December 2021|url-status=live|date=2022|access-date=9 March 2022 |publisher=[[Penghu County Government]]}}</ref><ref name="Penghu2">{{cite web|url=http://phcsp.tmc.ksu.edu.tw/application/record/island|archive-url=https://web.archive.org/web/20200701020851/http://phcsp.tmc.ksu.edu.tw/application/record/island |archive-date= 1 July 2020|url-status=live|title=澎湖縣各行政區域島嶼簡介|publisher=[[Kun Shan University]]|language=zh-tw<!--,en-->|date=2022|quote= 澎湖群島原為64個島嶼組成，經2005年澎湖縣政府重新進行澎湖群島島嶼數量清查，係由90座大小島嶼所組成。|trans-quote=The Penghu Archipelago was conventionally considered to comprise 64 islands. In 2005, the Penghu County Government re-scrutinized the total number of islands in the archipelago, which consists of 90 islands of varying sizes.}}</ref>|3= Kinmeni, përfshirë Wuqiunë (17)<ref name="Kinmen1">{{cite journal|url=https://ws.ndc.gov.tw/Download.ashx?u=LzAwMS9hZG1pbmlzdHJhdG9yLzEwL1JlbEZpbGUvNTU2Ni81MzQzLzAwMTU0ODlfNC5wZGY%3D&n=Mi7ph5HploDnuKPnrKzlm5vmnJ8oMTA0LTEwN%2BW5tCnpm6Lls7bntpzlkIjlu7roqK3lr6bmlr3mlrnmoYgo5qC45a6a5pysKS5wZGY%3D&icon=..pdf|title=自然環境|trans-title=Natural Environment |journal=金門縣第四期（104–107年）離島綜合建設實施方案 |publisher=[[National Development Council (Taiwan)|National Development Council]], [[Executive Yuan]]|language=zh-tw<!--,en-->|date=23 December 2014|access-date=9 March 2022|page=44|quote=金門縣總面積151平方公里，除大金門本島外，尚包括小金門、大膽、二膽、東碇、北碇等17個島嶼。西距廈門外港約10海浬，東距臺灣約150海浬，為一典型大陸型島嶼。|trans-quote=The total area of Kinmen County is 151 square kilometers. In addition to the main island of Kinmen, the county consists of 17 islands including [[Lieyu|Xiaokinmen]], [[Dadan Island|Dadan]], [[Erdan Island|Erdan]], [[Dongding Island|Dongding]] and [[Beiding Island|Beiding]]. It is about 10 nautical miles away from [[Xiamen]] to the west and 150 nautical miles away from Taiwan to the east. It is a typical continental island.}}</ref><ref name="Kinmen2">{{cite web|url=https://www.kinmen.gov.tw/en/cp.aspx?n=22D15C7FFDA4350D#Section_2|archive-url=https://web.archive.org/web/20220302025937/https://www.kinmen.gov.tw/en/cp.aspx?n=22D15C7FFDA4350D|archive-date=2 March 2022|url-status=live|date=8 December 2017|access-date=9 March 2022|title=About Kinmen |publisher=[[Kinmen County Government]]}}</ref><ref name="Kinmen3">{{cite journal|url=http://rportal.lib.ntnu.edu.tw/bitstream/20.500.12235/85379/4/000904.pdf |title=金門的地理與歷史概說|trans-title=The overview of geography and history of Kinmen|journal=第四章 金門的地理、歷史與總體經濟分析|publisher=[[National Taiwan Normal University]]|language=zh-tw|date=20 February 2006|access-date=9 March 2022|pages=131–134}}</ref>|4= Ishujt Matsu (36)<ref name="Matsu1">{{cite web|url=https://thediplomat.com/2017/02/taiwans-cold-war-fortresses/|archive-url=https://web.archive.org/web/20210416223933/https://thediplomat.com/2017/02/taiwans-cold-war-fortresses/|archive-date=16 April 2021|url-status=live|date=22 February 2017|access-date=9 March 2022|author=Guy Plopsky |title=Taiwan's Cold War Fortresses |publisher=[[The Diplomat]]}}</ref><ref name="Matsu2">{{cite web|url=http://board.matsu.idv.tw/board_view.php?board=138&pid=69202&link=69202&start=42|title=連江縣志 地理志 |publisher=馬祖資訊網|language=zh-tw<!--,en-->|date=12 May 2011|quote=馬祖列島所涵括的36座島嶼分屬四鄉，各鄉除了包括有聚落發展的較大島嶼外，還轄有數座無人島礁。|trans-quote=Matsu islands encompass 36 Islands which are divided into four townships. In addition to the larger islands with inhabitants, each township also has numerous uninhabited islands and reefs}}</ref>|5= Ishulli Pratas Island] (1) <ref name="lungtsunni">{{cite book|script-title=zh:東沙群島-東沙島紀事集錦|url=http://vm.nthu.edu.tw/np/vc/theme/pratas/|archive-url=https://web.archive.org/web/20090130022327/http://vm.nthu.edu.tw/np/vc/theme/pratas/|archive-date=30 January 2009|isbn=957-98189-0-8|publisher=[[:zh:臺灣綜合研究院|臺灣綜合研究院]]|language=zh-tw<!--,en-->|date=1998|author=Lung Tsun-Ni {{lang|zh-tw|龍村倪}} |page=13 |quote=東沙島為東沙群島唯一島嶼 |trans-quote=Pratas Island is the only island in the Pratas Islands}}</ref><ref name="USStateDept">{{cite web|url=https://2009-2017.state.gov/documents/organization/57674.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20200715092100/https://2009-2017.state.gov/documents/organization/57674.pdf|archive-date=15 July 2020|url-status=live|date= 15 November 2005|access-date= 9 March 2022|title=Limits in the Seas – No. 127 Taiwan's Maritime Claims|publisher=United States Department of State|quote=The Pratas Reef lies 230 miles to the southwest of the southern tip of Taiwan. It consists of an island in the mouth of a semicircular shoal open to the west.}}</ref>|6= Ishujt Spretlli (2)}}|name=Taiwan Islands}} me një sipërfaqe të kombinar prej 36,193 kilometrash katrorë.<ref name="NDC2021">{{cite report|title=Economic Development R.O.C (Taiwan)|publisher=National Development Council (Taiwan)|url=https://ws.ndc.gov.tw/Download.ashx?u=LzAwMS9hZG1pbmlzdHJhdG9yLzEwL3JlbGZpbGUvNTYwNy83MzEvMDAxOTgyMy5wZGY%3D&n=RWNvbm9taWMgRGV2ZWxvcG1lbnQgUi5PLkMgKFRhaXdhbikoMjAxMykucGRm&icon=..pdf.|page=4|access-date=6 November 2021|lang=en}}</ref> Ishulli kryesor i Tajvanit, i njohur më parë si Formosa, ka një sipërfaqe prej 35,808 kilometrash katrorë, dhe dy të tretat e tij (pjesa lindore e ishullit) dominohen nag vargmalet, ndërsa një e treta (pjesa përendimore) nga fushat, ku është e përqendruar popullsia [[Urbanizimi|ubrane]] e ishullit. Kryeqyteti, [[Taipei]], formon së bashku me [[Taipei i Ri|Taipein e Ri]] dhe [[Kilungu|Kilungun]] zonën më të madhe metropolitane të Tajvanit. Qytetet tjera kryesore janë [[Kaohsiung]], [[Taiçung]], [[Tainan]] dhe [[Taojuan]]. Me rreth 23.9 milionë banorë, Tajvani është ndër vendet më të dendura të populluara në botë. Tajvani ka për kryeqytet ka [[Taipeni|Taipenin]] (Taipeh) ndërsa për gjuhë zyrtare shtetërore ka gjuhën kineze. Organi i nxjerrës së ligjeve është organi legjislativ i quajtur Juanë (Yuan) të cilit i është përgjegjës edhe qeveria (Juani ekzekutiv). Në vitin 1996 janë mbajtur për herë të parë zgjedhjet e drejt-për-drejta, më parë presidenti i shtetit zgjidhej nga Kuvendi Kombëtarë (K. Nacional). Perëndimi i sipërfaqes është i rrafshët që kalon në terren bregore, në lindje shtrihen male të larta. Mbi sipërfaqen e Tajvanit sundon klimë tropikale monsune. Bujqësia veçohet me kultivimin e orizit, sheqerit, kallamoqit, ananasit. Tajvani llogaritet të ketë pasuri natyrore të tokës qymyrin dhe gazin natyrorë. Zhvillimi industrial është në shkallë të mirë, dallohen industria e ushqimit, e tekstilit, e lëkurës, e letrës, e makinave dhe aparateve, e metalit , e lëndës artificiale (plastikës) dhe industria kimike. Partnerët kryesorë të tregtisë me Tajvanin janë Japonia dhe ShBA-ja. Rrjeti i transportit është i gjithanshëm duke filluar nga portat detare ndërkombëtare në qytete e quajtura Kaohsiung dhe Keelung e deri te porta ajrore po ashtu ndërkombëtare në qytete T´aoyuan (afër kryeqytetit) dhe Kaohsiung. == Historia == Sipërfaqja e ishullit dhe ishujt në rrethinë e tij duket të kenë qenë popullzuar nga fiset polonezë të Malajës. Nga 1624-ta deri 1662 dihet të ketë rënë nën zgjedhjen e holandezëve dhe nga 1683-ta pjesë e Kinës. Gjatë viteve 1895-1945 pjesë e Japonisë ndërsa më 1947 një kryengritje popullore shtypet përgjakshëm nga trupat nacionaliste. Më 1949 qeveria e Kuao-min-tang së bashku me pjesën e mbetur të trupave tërhiqet prapa në Tajvan dhe më 1950 shpallin Republikën e Kinës (në rrethin e ngushtë thirrej, "Kina Nacionale") Më 1971 anëtarësia në OKB i merret dhe Tajvani i dorëzohet Republikës Popullore të Kinës, e cila ndjekë një politik të ri-bashkimit të Tajvanit. Me vendosjen e marrëdhënieve diplomatike në mes të ShBA-së dhe R. P. të Kinës më 1979, ShBA-ja ndërpretë marrëdhëniet diplomatike me Tajvanin. Pas vdekjes së presidentit të shtetit Çiang Kai-sheksit (Chiang Kai-sheks) pasardhës me radhë zgjidhen: Jen Çia-kan (1975-1978), Çiang Çing-ku (1978-1988 I biri i Çiang Kai-sheksit) dhe nga 1988 deri në 2000-ën Li Teng-hui (Lee Teng-hui). Zgjedhjet në marsin e vitit 2000 i ka fituar për herë të parë, një kandidat nga opozita, kandidati Çen Shui-biani (Chen Shui-bian) nga Partia e Përparimit Demokratik. == Politika == <!--Politika e Shtetit--> : ''Shiko edhe: Mardheniet e jashtme të ...'' == Gjeografia == <!--Gjeografia e shtetit--> == Ekonomia == <!--Ekonomia e shtetit--> Industrializimi i shpejtë dhe rritja e shpejtë e Tajvanit gjatë gjysmës së dytë të shekullit të 20 eshte quajtur "mrekullia e Tajvanit". Tajvani është një nga "Katër tigrat e Azise" së bashku me Hong Kongun, Korene e Jugut dhe Singaporin. Drejtimi japonez para dhe gjatë Luftës së Dytë Botërore solli ndryshime në sektorët publik dhe privat, veçanërisht në fushën e punëve publike, të cilat bënë të mundur nje komunikim të shpejtë dhe ndihmuan transportin në të gjithë ishullin . Japonezet gjithashtu përmirësuan arsimimin e publikut dhe e bëne ate të detyrueshem për të gjithë banorët e Tajvanit . Deri në vitin 1945 , hiperinflacioni ishte në zhvillim e sipër në territorin e Kinës dhe Tajvanit , si rezultat i luftës me Japoninë . Për të izoluar Tajvan prej saj , qeveria Nacionaliste krijoi një fushë të re të monedhës për ishullin , dhe filloi një program stabilizimi të çmimeve . Këto përpjekje ngadalësuan ndjeshëm inflacionin . Kur qeveria KMT iku në Tajvan ajo solli miliona sasi prej ari dhe rezerva në monedhë të huaj të Kinës kontinentale , e cila , sipas KMT , do te stabilizonte çmimet dhe do të reduktonte hiperinflacionin . Ndoshta më e rëndësishmja , si pjesë e tërheqjes të saj në Tajvan ,KMT solli elitat intelektuale dhe të biznesit nga Kina kontinentale . Qeveria KMT krijoi shumë ligje dhe reforma te tokës te cilat ajo kurrë nuk I kishte zbatuar në mënyrë efektive në Kinën kontinentale. Qeveria zbatoi edhe një politikë të zevendesimit te importit , duke u përpjekur të prodhonte mallrat e importuara në vend . Në vitin 1950 , me shpërthimin e Luftës së Koresë , Shtetet e Bashkuara filluan një program ndihmës i cili rezultoi me çmime të stabilizuara plotësisht në 1952. Zhvillimi ekonomik është i inkurajuar nga ndihma amerikane ekonomike dhe programe të tilla si Komisioni i Përbashkët për Rindërtim Rural, e cila u kthye per sektorin e bujqësisë në nje bazë për rritje të mëvonshëm . Nën ndikimin e kombinuar të reformës së tokës dhe programet e zhvillimit bujqësor , prodhimi bujqësor u rrit me një normë mesatare vjetore prej 4% ne vitet 1952-1959 , e cila ishte më e madhe se rritja e popullsisë , prej 3.6% . Në vitin 1962 , Tajvan kishte te ardhurat per fryme 170 $ , duke e vendosur ekonominë e saj në një nivel me ato të Zairese dhe Kongos . Te ardhurat e saj për frymë në fillim të viteve 1960 ishte $ 1353 (sipas vleres se vitit 1990) . Në vitin 2011 teardhurat për frymë ishte rritur në 37.000 $ , duke kontribuar në Indeksin e Zhvillimit Njerëzor, e barabarte me atë të vendeve të tjera të zhvilluara . IZhNj i Tajvanit në vitin 2012 është 0,890 , (I njezete e treti ne bote) , sipas metodes te llogaritjes se OKB-së. Në vitin 1974 , Chiang Ching - Kuo zbatoi dhjetë projekte te medha te ndërtimit, duke filluar me fondet që ndihmuan Tajvanin te transformohet në nje ekonomi te drejtuar nga eksporti. Që nga vitet 1990 , një numër i firmave të teknologjisë me kapital ne Tajvan kanë zgjeruar shtrirjen e tyre në mbarë botën . Kompani të njohura të teknologjisë ndërkombëtare me qendër në Tajvan janë: prodhuesit e kompjuterit personal Acer Inc dhe Asus, krijues telefonit celular HTC, si dhe prodhuesi gjigand i elektronikës Foxconn , që prodhon produkte për Apple, Amazon, dhe Microsoft . Sot Tajvani ka një ekonomi kapitaliste dinamike e drejtuar prej eksportit me rënie graduale te përfshirjes se shtetit në investime dhe ne tregtinë e jashtme . Në përputhje me këtë prirje , disa banka të mëdha qeveritare dhe firmat industriale janë duke u privatizuar . Rritja reale e prodhimit te brendshem bruto ka qenë mesatarisht rreth 8% gjatë tre dekadave të fundit . Eksportet kanë dhënë shtysë parësore për industrializimin . Suficiti tregtar është i konsiderueshëm , dhe rezervat valutore janë te pestat me te medha ne bote. Republika e Kinës ka monedhën e vet , Dollarin e ri tajvanez. Që nga fillimi i viteve 1990 , lidhjet ekonomike midis Tajvan dhe Kina kontinentale kanë qenë shumë te medha . Duke qene se në 2008 , më shumë se US$ 150 miliardë janë investuar në PRC nga kompanitë Taivaneze , dhe rreth 10 % e fuqisë punëtore Taivaneze punon në PRC , shpesh për të drejtuar bizneset e tyre Edhe pse ekonomia e Tajvan përfiton nga kjo situatë , disa kanë shprehur pikëpamjen se ishulli është bërë gjithnjë e më shumë i varur ekonomikisht nga Kina Kontinentale . Ne një letër të bardhë te 2008-es nga Departamenti i Teknologjisë Industriale theksohet se: " Tajvani duhet të kërkojë të mbaje lidhje të qëndrueshme me Kinën duke vazhduar të mbrojë sigurinë kombëtare , duke iu shmangur ' Sinicization ' të ekonomisë Taiwanese". Të tjerë argumentojnë se lidhjet e ngushta ekonomike midis Tajvanit dhe Kines kontinentale do bëjnë çdo ndërhyrje ushtarake nga ana e Ushtrise kineze (PLA-People's Liberation Army) kundër Tajvanit shumë të kushtueshme , dhe për këtë arsye më pak të mundshme. Tregtia totale Tajvanit në vitin 2010 arriti një nivel lartë prej 526,04 miliardë US $ , sipas Ministrisë së Financave . Të dy, eksportet dhe importet arritën nivele rekord , që arrijnë respektivisht 274,64 milion $ amerikan dhe 251.4 miliardë US $. Në vitin 2001 , bujqësia përbënte vetëm 2 % të PBB-së , nga 35% në vitin 1952 . Industritë tradicionale te punës intensive janë duke lëvizur në mënyrë të qëndrueshme në det të hapur dhe industritë me shume kapitalit dhe teknologji intensive jane duke i zëvendësuar ato. Parqet industriale me teknologji te larte kanë arritur në çdo rajon në Tajvan. Tajvani është bërë investitori më i madh i huaj në PRC , Tajlandë , Indonezi, Filipine , Malajzi, dhe Vietnam. Është vlerësuar se rreth 50,000 biznese tajvaneze dhe 1.000.000 Biznesmenët dhe vartësit e tyre janë të vendosur në PRC. Për shkak të qasjes së tij konservatore financiare dhe pikave e forta të tij sipërmarrëse , Tajvan vuajtur pak në krahasim me shumë nga fqinjët e saj nga kriza financiare aziatike e vitit 1997. Ndryshe nga fqinjët e saj , Koreja e Jugut dhe Japonia , ekonomia tajvaneze është e dominuar nga bizneset e vogla dhe të mesme , në vend të grupeve të madha të biznesit. Rënia ekonomike globale , e kombinuar me koordinimin e politikave të dobët nga ana e administratës së re, dhe rritjen e borxheve të këqija në sistemin bankar , e shtyu Tajvan në recesion në vitin 2001, viti i parë i recesionit që nga viti 1947. Për shkak të zhvendosjes së shumë ndustrive te prodhimit dhe te punës intensive në PRC , papunësia arriti gjithashtu një nivel të mos parë që nga kriza e naftës e vitit 1970 . Kjo u bë një çështje e rëndësishme në zgjedhjet presidenciale të vitit 2004 . Rritja ishte mesatarisht më shumë se 4% në periudhën 2002-2006 dhe niveli i papunësisë ra nën 4%. ROC shpesh është bashkuar me organizat ndërkombëtare nën një emër politikisht neutral . ROC është anëtar i organizatave tregtare qeveritare të tilla si Organizata Botërore e Tregtisë nën emrin Territori I Vecuar Doganor i Tajvanit , Penghu-se , Kinmen-it dhe Matsu-së ( Taipei kinez ) që nga viti 2002 . == Demografia == <!--Demografia e shtetit--> == Kultura == <!--Kultura e Shtetit--> == Telekomunikacioni == == Transporti == == Ushtria == == Pushime == == Shënime == <references group="lower-alpha" /> == Referime == {{Reflist}} == Lidhje të jashtme == * [https://www.taiwan.gov.tw/ Zyra e Qevrisë] * [https://english.president.gov.tw/ Zyra e Presidentit] {{Azia-gjeo-cung}} {{VendeAzise}} {{authority control}} [[Kategoria:Shtete të shuara]] [[Kategoria:Kinë]] [[Kategoria:Republik Kineze]] 27nuq7up7b8p3906ganqly2s7lku6ej 2467511 2467510 2022-08-04T09:55:13Z AT44 12961 wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = Republika e Kinës | common_name = Taiwan | native_name = {{unbulleted list|中華民國 ([[Gjuha kineze|kinezisht]])|''<small>Zhōnghuá Mínguó</small>''}} | image_flag = Flag of the Republic of China.svg | alt_flag = Një flamur i kuq, me një drejtkëndësh të vogël në pjesën e sipërme majtas, në të cilin është i vendosur një rreth i rrethuar nga 12 rreze. | flag_type = [[Flamuri]] | image_coat = National Emblem of the Republic of China.svg | alt_coat = Një steme rrethore blu, në të cilën është i vendosur një rreth i rrethuar nga 12 rreze. | other_symbol = '''Vula kombëtare:'''<br />中華民國之璽<br />Vula e Republikës së Kinës<br />[[File:中華民國之璽.svg|85px]]<hr>'''Lulja kombëtare:'''<br />梅花<br />Lulja e kumbullës<br />[[File:Meihua ROC.svg|50px]] | symbol_type = Stema | national_anthem = <br />中華民國國歌<br />''Zhōnghuá Mínguó Guógē''<br />"Himni Kombëtar i Republikës së Kinës"<div class="paragraphbreak"></div>{{center|[[File:National anthem of the Republic of China (Taiwan) 中華民國國歌(演奏版).ogg]]}} | flag_anthem = <br />中華民國國旗歌<br />Zhōnghuá Míngúo Gúoqígē<br />"Himni i Flamurit Kombëtar të Republikës së Kinës"<div class="paragraphbreak"></div>{{center|[[File:中華民國國旗歌 (演奏版).ogg]]}} | image_map = {{Switcher|[[File:Taiwan (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|Shiko rruzullin (ishulli i Tajvanit është i theksuar)|[[File:Locator map of the ROC Taiwan.svg|upright=1.15|frameless]]|Shiko hartën e territoreve të administruara nga RK (territoret e lira)|[[File:Republic of China (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|Shiko hartën e Tajvanit (e gjelbërt e errët) me preterdimet territoriale historike të RK-së (e gjelbërt e hapur)|default=1}} | map_caption = | largest_city = [[Taipei|Taipei i Ri]] | capital = [[Taipei]]{{efn|[[Taipei]] është selia zyrtare e Qeverisë së Republikës së Kinës, edhe pse Kushtetuta e Republikës së Kinls nuk përcakton kryeqytetin ''de jure''.<ref>{{Cite web |date=4 December 2013 |title=Since the implementation of the Act Governing Principles for Editing Geographical Educational Texts (地理敎科書編審原則) in 1997, the guiding principle for all maps in geographical textbooks was that Taipei was to be marked as the capital with a label stating: "Location of the Central Government" |url=http://www.taipeitimes.com/News/front/archives/2013/12/04/2003578264/2 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191101013333/http://www.taipeitimes.com/News/front/archives/2013/12/04/2003578264/2 |archive-date=1 November 2019 |access-date=1 November 2019 |language=en}}</ref>}}<ref name="capital">{{Cite news |date=5 December 2013 |title=Interior minister reaffirms Taipei is ROC's capital |language=eb |work=Taipei Times |url=http://www.taipeitimes.com/News/taiwan/archives/2013/12/05/2003578356 |access-date=7 December 2013}}</ref> | coordinates = {{coord|25|04|N|121|31|E|type:city_region:TW}} | ethnic_groups_year = 2016 | ethnic_groups_ref = <ref>{{Cite book |url=https://issuu.com/eyroc/docs/the_republic_of_china_yearbook_2016 |title=The Republic of China Yearbook 2016 |publisher=Executive Yuan, R.O.C. |year=2016 |isbn=9789860499490 |page=10 |language=en |quote=Ethnicity: 70 percent Hoklo; 15 percent Hakka 10–15 percent [[Waishengren|mainlanders]]; 2 percent indigenous Austronesian peoples |access-date=31 May 2020}}</ref> | ethnic_groups = {{unbulleted list |95–97% tajvanezë hanë |2.3% aborgjinë tajvanezë{{efn|Personat me prejardhje të përzier aborgjine dhe tajvaneze hane figurojnë tek përqindja e tajvanezëve hanë.}} |0.7–2.7% tjerë}} | official_languages = [[Gjuha kineze]]{{efn|Mandarinishtja si versioni standard i kinezishtes.<ref name="推動雙語國家政策問題研析">{{Cite web |title=推動雙語國家政策問題研析 |url=https://www.ly.gov.tw/Pages/Detail.aspx?nodeid=6590&pid=173510 |access-date=25 May 2021 |website=www.ly.gov.tw |language=zh}}</ref>}} | languages_type = Shkrimi zyrtar | languages = Shrimi tradicional kinez<ref>{{Cite web |title=行政院第3251次院會決議 |url=https://www.ey.gov.tw/Page/4EC2394BE4EE9DD0/51cc88a4-2066-44da-964d-18e10468f578 |access-date=25 May 2021 |website=www.ey.gov.tw |language=zh}}</ref> | languages2_type = Gjuhët kombëtare{{efn|Një gjuhë kombëtare në Tajvan përkufizohet me ligh si "një gjuhë natyrore e përdorur nga një grup aborgjin i njerëzve të Tajvanit dhe Gjuha e Shenjave të Tajvanit".<ref name="natLangAct">{{Cite web |script-title=zh:國家語言發展法 |url=https://law.moj.gov.tw/LawClass/LawAll.aspx?pcode=H0170143 |access-date=22 May 2019 |website=law.moj.gov.tw |language=zh}}</ref>}} | languages2 = {{plainlist| *Mandarinishtja{{efn|name = nat-lang}} *Hokienishtja{{efn|name = nat-lang|Nuk është e njohur, por i plotëson kushtet ligjore}} *Hakaishtja<ref>{{Cite web |title=Hakka Basic Act |url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0140005 |access-date=22 May 2019 |website=law.moj.gov.tw |language=en}}</ref> *Formosishtja<ref>{{Cite web |title=Indigenous Languages Development Act |url=https://law.moj.gov.tw/ENG/LawClass/LawAll.aspx?pcode=D0130037 |access-date=22 May 2019 |website=law.moj.gov.tw |language=en}}</ref> *Matsuishtja{{efn|name = nat-lang}} *Putianishtja {{efn|name = nat-lang}} *Gjuha e Shenjave e Tajvanit }} | religion_year = 2020 | religion_ref = <ref name="Pew religion stats">{{Cite web |last=Washington |first=Suite 800 |last2=Inquiries |first2=DC 20036 USA202-419-4300 |date=2 April 2015 |title=Religious Composition by Country, 2010–2050 |url=http://www.pewforum.org/2015/04/02/religious-projection-table/2020/percent/all/ |access-date=23 February 2019 |website=Pew Research Center's Religion & Public Life Project |language=en}}</ref> | religion = {{unbulleted list |35.1% [[Budizmi|budistë]] |33.0% [[Taoismi|taoistë]] |26.7% [[Afetaria|të pafe]] |3.9% [[Krishtërimi|të krishterë]] |1.3% tjerë}} | demonym = Tajvanez | government_type = [[Republika|Republikë]] gjysëm presidenciale | leader_title1 = Presidenti | leader_name1 = [[Tsai Ing-wen]] | leader_title2 = Zëvendës presidenti | leader_name2 = [[Lai Ching-te]] | leader_title3 = Kryeministri | leader_name3 = [[Su Tseng-chang]] | leader_title4 = Presidenti i Juanit Legjislativ | leader_name4 = [[You Si-kun]] | leader_title5 = Presidenti i Juanit Kontrollues | leader_name5 = [[Chen Chu]] | leader_title6 = Presidenti i Juanit Juridik | leader_name6 = [[Hsu Tzong-li]] | leader_title7 = Presidenti i Juanit Mbikqyrës | leader_name7 = [[Huang Jong-tsun]] | legislature = Juani Legjislativ | sovereignty_type = Themelimi | sovereignty_note = | established_event1 = Revolucioni i vitit 1911 | established_date1 = 10 tetor 1911 | established_event2 = Marrja nën kontroll e Tajvanit dhe ishujve Peskadore | established_date2 = 25 tetor 1945 | established_event3 = Miratimi i kushtetutës | established_date3 = 25 dhjetor 1947 | established_event4 = Themelimi i qverisë aktuale | established_date4 = 20 maj 1948 | established_event5 = Qevria u zhvendos në Taipei | established_date5 = 7 December 1949 | established_event6 = Humbja e përfqësimit në [[Organizata e Kombeve të Bashkuara|OKB]]{{efn|Republika e Kinës ishte anëtare themeluese e [[Organizata e Kombeve të Bashkuara|Kombeve të Bashkuara]] dhe u bë pjesë më 24 tetor 1945. Njohja u zhvendos tek [[Republika Popullore e Kinës|Republika Popullore e Kinës]] nga [[Bashkimi Sovjetik]] (2 tetor 1949), [[Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut|Mbretëria e Bashkuar]] (6 janar 1950), [[Franca]] (27 janar 1964) dhe [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|Shtetet e Bashkuara]] (1 janar 1979).}} | established_date6 = 25 tetor 1971 | established_event7 = Marrëdhëniet ndër-ngushticëse u përcaktuan me ligh | established_date7 = 31 korrik 1992 | area_km2 = 36,197 | area_footnote = <ref name="taiwansnapshot">{{Cite web |title=TAIWAN SNAPSHOT |url=https://www.taiwan.gov.tw/images/content/ts.JPG |access-date=15 March 2020 |language=en}}</ref> | area_rank = <!-- Area rank should match [[List of countries and dependencies by area]]; should not be any here --> | population_estimate = {{decrease}} 23,906,450<ref>{{Cite web |title=Taiwan Population (2022) – Worldometer |url=https://www.worldometers.info/world-population/taiwan-population/#:~:text=The%20current%20population%20of%20Taiwan,the%20latest%20United%20Nations%20data |language=en}}</ref> | population_census = 23,123,866<ref>{{Cite web |title=General Statistical analysis report, Population and Housing Census |url=http://eng.stat.gov.tw/public/Data/5428162113SIDMH93P.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20161226090918/http://eng.stat.gov.tw/public/Data/5428162113SIDMH93P.pdf |archive-date=26 December 2016 |access-date=26 November 2016 |website=National Statistics, ROC (Taiwan) |language=en}}</ref> | population_estimate_year = gusht2022 | population_estimate_rank = 56-të | population_census_year = 2010 | population_census_rank = | population_density_km2 = 650 | population_density_rank = 10-të | GDP_PPP = {{increase}} $1.605&nbsp;trillion<ref name="IMFWEOTW">{{Cite web |title=World Economic Outlook Database, April 2022 |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/April/weo-report?c=528,&s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,LUR,LP,&sy=2019&ey=2021&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1 |access-date=5 May 2022 |website=IMF.org |publisher=[[International Monetary Fund]] |language=en}}</ref> | GDP_PPP_year = 2022 | GDP_PPP_rank = 19-të | GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $68,730<ref name="IMFWEOTW" /> | GDP_PPP_per_capita_rank = 13-të | GDP_nominal = {{increase}} $841.209&nbsp;billion<ref name="IMFWEOTW" /> | GDP_nominal_year = 2022 | GDP_nominal_rank = 21-të | GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $36,051<ref name="IMFWEOTW" /> | GDP_nominal_per_capita_rank = 31-të | Gini = 34.1 | Gini_year = 2017 | Gini_change = increase | Gini_ref = <ref>{{Cite web |title=Percentage share of disposable income by quintile groups of income recipients and measures of income distribution |url=https://win.dgbas.gov.tw/fies/doc/result/106/a11/Year17.ods |access-date=26 June 2019 |website=stat.gov.tw |language=en}}</ref> | Gini_rank = | HDI = 0.916 | HDI_year = 2019 | HDI_change = increase | HDI_ref = <ref name="HDI 2019">{{Cite web |date=21 January 2021 |title=國情統計通報（第 014 號） |url=https://www.dgbas.gov.tw/public/Data/112116036FDX2D8F3.pdf |access-date=26 January 2021 |publisher=Directorate General of Budget, Accounting and Statistics, Executive Yuan, Taiwan (ROC) |language=zh}}</ref> | HDI_rank = 23rd | currency = Dollari i ri tajvanez (NT$) | currency_code = TWD | time_zone = Koha Kombëtare Standarde e Tajvanit | utc_offset = +8 | date_format = {{bulleted list |YYYY-MM-DD |YYY-MM-DD (kalendari minguo) }} | drives_on = Djathtas | calling_code = +886 | cctld = {{unbulleted list|.tw|.台灣 |.台湾<ref>{{Cite web |date=25 June 2010 |title=ICANN Board Meeting Minutes |url=http://brussels38.icann.org/meetings/brussels2010/transcript-board-25jun10-en.txt |publisher=ICANN |language=en}}</ref>}} }} '''Tajvani''', zyrtarisht i njohur si '''Republika e Kinës''', është një [[Shteti|shtet]]<ref>Referime të shumëfishta: * {{cite book|author=[[Michael Kort]]|url=https://archive.org/details/handbookofeastas0000kort/page/7|title=The Handbook Of East Asia|publisher=Lerner Publishing Group|year=2005|isbn=978-0761326724|page=[https://archive.org/details/handbookofeastas0000kort/page/7 7]|language=en|quote=South Korea is another emerging economic powerhouse, as is the Republic of China (ROC), a small country that occupies the island of Taiwan in the shadow of its enormous and hostile mainland neighbor, the PRC.|access-date=26 June 2022}} * {{cite book|last1=Fell|first1=Dafydd|url=https://books.google.com/books?id=i8hHDwAAQBAJ|title=Government and Politics in Taiwan|date=2018|publisher=Routledge|isbn=978-1317285069|location=London|page=305|language=en|quote=Moreover, its status as a vibrant democratic state has earned it huge international sympathy and a generally positive image.}} * {{cite magazine|last1=Campbell|first1=Matthew|title=China's Next Crisis Brews in Taiwan's Upcoming Election|url=https://www.bloomberg.com/news/features/2020-01-07/china-s-next-crisis-brews-in-taiwan-s-upcoming-election|magazine=[[Bloomberg Businessweek]]|date=7 January 2020|issue=4642|pages=34–39|issn=0007-7135|access-date=24 September 2020|quote=Much has changed in Taiwan since Chiang's day, but this liminal quality has never really gone away. By almost any functional standard, it's a sovereign country|lang=en}} * {{cite journal|last=Carolan|first=Christopher|date=May 2000|title=The "Republic of Taiwan": Legal-Historical Justification for a Taiwanese Declaration of Independence|url=https://www.nyulawreview.org/wp-content/uploads/2018/08/NYULawReview-75-2-Carolan.pdf|journal=New York University Law Review|language=en|volume=75|issue=2|pages=429–468|access-date=17 March 2022|quote=These six criteria demonstrate that under international law Taiwan merits recognition as an independent state and as such is already a de facto state.}} * {{cite book|author=[[Donald S. Zagoria]]|url=https://books.google.com/books?id=J6lzCgAAQBAJ&pg=PA68|title=Breaking the China-Taiwan Impasse|date=30 October 2003|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-0-313-05755-7|pages=68–|language=en|oclc=1058389524|quote=Taiwan possesses all of the elements of a sovereign state: a legitimate government, population, and a well-defined territory. The fact is that the People's Republic of China (PRC), while claiming sovereignty over Taiwan, has never ruled Taiwan since the PRC's establishment in 1949. Thus, Taiwan is in fact a sovereign country from our perspective.|access-date=20 March 2022}}</ref> në [[Azia Lindore|Azinë lindore]], i ndodhu në kryqëzimin e [[Deti i Kinës Lindore|deteve të Kinës lindore]] dhe [[Deti i Kinës Jugore|jugore]] në [[Oqeani Paqësor|Oqeanin Paqësor]], me [[Republika Popullore e Kinës|Republikën Popullore të Kinës]] në veriperëndim, [[Japonia|Japoninë]] në verilindje dhe [[Filipinet]] në jug. Territori i kontrolluar nga Republika e Kinës përbëhet nga 168 ishuj,{{efn|Sipas të dhënave zyrtare të Juanit Ekzekutiv dhe qeverisjeve vendore të Tajvanit, Tajvani përbëhet prej 168 ishujve natyorë. {{bulleted list |1= Tajvani (Formosa) dhe ishujt e afërt (22)<ref name="TWN-gov">{{cite web|url=https://www.ey.gov.tw/state/4447F4A951A1EC45/094b1d53-de8d-4393-bde6-ab092969cce4|archive-url=https://web.archive.org/web/20220304005302/https://www.ey.gov.tw/state/4447F4A951A1EC45/094b1d53-de8d-4393-bde6-ab092969cce4 |archive-date= 4 March 2022|url-status=live|title=國情簡介-土地 |trans-title=Country profile-Territories |publisher=Executive Yuan|language=zh-tw<!--,en-->|date=2022|quote=臺灣本島及其21個附屬島嶼面積共3萬5886.8623平方公里。|trans-quote=The main island of Taiwan and its 21 associated islands have a total area of 35,886.8623 square kilometers.}}</ref> |2= Ishujt Penghu (90)<ref name="Penghu1">{{Cite web |date=2022 |title=Measure of the area |url=https://www.penghu.gov.tw/en/home.jsp?id=13 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211228213800/https://www.penghu.gov.tw/en/home.jsp?id=13 |archive-date=28 December 2021 |access-date=9 March 2022 |publisher=Penghu County Government |language=en}}</ref><ref name="Penghu2">{{cite web|url=http://phcsp.tmc.ksu.edu.tw/application/record/island|archive-url=https://web.archive.org/web/20200701020851/http://phcsp.tmc.ksu.edu.tw/application/record/island |archive-date= 1 July 2020|url-status=live|title=澎湖縣各行政區域島嶼簡介|publisher=Kun Shan University|language=zh-tw<!--,en-->|date=2022|quote= 澎湖群島原為64個島嶼組成，經2005年澎湖縣政府重新進行澎湖群島島嶼數量清查，係由90座大小島嶼所組成。|trans-quote=The Penghu Archipelago was conventionally considered to comprise 64 islands. In 2005, the Penghu County Government re-scrutinized the total number of islands in the archipelago, which consists of 90 islands of varying sizes.}}</ref>|3= Kinmeni, përfshirë Wuqiunë (17)<ref name="Kinmen1">{{cite journal|url=https://ws.ndc.gov.tw/Download.ashx?u=LzAwMS9hZG1pbmlzdHJhdG9yLzEwL1JlbEZpbGUvNTU2Ni81MzQzLzAwMTU0ODlfNC5wZGY%3D&n=Mi7ph5HploDnuKPnrKzlm5vmnJ8oMTA0LTEwN%2BW5tCnpm6Lls7bntpzlkIjlu7roqK3lr6bmlr3mlrnmoYgo5qC45a6a5pysKS5wZGY%3D&icon=..pdf|title=自然環境|trans-title=Natural Environment |journal=金門縣第四期（104–107年）離島綜合建設實施方案 |publisher=National Development Council (Taiwan)|National Development Council, Executive Yuan|language=zh-tw<!--,en-->|date=23 December 2014|access-date=9 March 2022|page=44|quote=金門縣總面積151平方公里，除大金門本島外，尚包括小金門、大膽、二膽、東碇、北碇等17個島嶼。西距廈門外港約10海浬，東距臺灣約150海浬，為一典型大陸型島嶼。|trans-quote=The total area of Kinmen County is 151 square kilometers. In addition to the main island of Kinmen, the county consists of 17 islands including Lieyu|Xiaokinmen, Dadan Island|Dadan, Erdan Island|Erdan, Dongding Island|Dongding and Beiding Island|Beiding. It is about 10 nautical miles away from Xiamen to the west and 150 nautical miles away from Taiwan to the east. It is a typical continental island.}}</ref><ref name="Kinmen2">{{Cite web |date=8 December 2017 |title=About Kinmen |url=https://www.kinmen.gov.tw/en/cp.aspx?n=22D15C7FFDA4350D#Section_2 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302025937/https://www.kinmen.gov.tw/en/cp.aspx?n=22D15C7FFDA4350D |archive-date=2 March 2022 |access-date=9 March 2022 |publisher=Kinmen County Government |language=en}}</ref><ref name="Kinmen3">{{Cite journal |date=20 February 2006 |title=金門的地理與歷史概說 |trans-title=The overview of geography and history of Kinmen |url=http://rportal.lib.ntnu.edu.tw/bitstream/20.500.12235/85379/4/000904.pdf |journal=第四章 金門的地理、歷史與總體經濟分析 |language=zh-tw |publisher=National Taiwan Normal University |pages=131–134 |access-date=9 March 2022 |via=zh}}</ref>|4= Ishujt Matsu (36)<ref name="Matsu1">{{Cite web |last=Guy Plopsky |date=22 February 2017 |title=Taiwan's Cold War Fortresses |url=https://thediplomat.com/2017/02/taiwans-cold-war-fortresses/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210416223933/https://thediplomat.com/2017/02/taiwans-cold-war-fortresses/ |archive-date=16 April 2021 |access-date=9 March 2022 |publisher=The Diplomat |language=en}}</ref><ref name="Matsu2">{{cite web|url=http://board.matsu.idv.tw/board_view.php?board=138&pid=69202&link=69202&start=42|title=連江縣志 地理志 |publisher=馬祖資訊網|language=zh-tw<!--,en-->|date=12 May 2011|quote=馬祖列島所涵括的36座島嶼分屬四鄉，各鄉除了包括有聚落發展的較大島嶼外，還轄有數座無人島礁。|trans-quote=Matsu islands encompass 36 Islands which are divided into four townships. In addition to the larger islands with inhabitants, each township also has numerous uninhabited islands and reefs}}</ref>|5= Ishulli Pratas Island] (1) <ref name="lungtsunni">{{cite book|script-title=zh:東沙群島-東沙島紀事集錦|url=http://vm.nthu.edu.tw/np/vc/theme/pratas/|archive-url=https://web.archive.org/web/20090130022327/http://vm.nthu.edu.tw/np/vc/theme/pratas/|archive-date=30 January 2009|isbn=957-98189-0-8|publisher=:zh:臺灣綜合研究院|臺灣綜合研究院|language=zh-tw<!--,en-->|date=1998|author=Lung Tsun-Ni {{lang|zh-tw|龍村倪}} |page=13 |quote=東沙島為東沙群島唯一島嶼 |trans-quote=Pratas Island is the only island in the Pratas Islands}}</ref><ref name="USStateDept">{{Cite web |date=15 November 2005 |title=Limits in the Seas – No. 127 Taiwan's Maritime Claims |url=https://2009-2017.state.gov/documents/organization/57674.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200715092100/https://2009-2017.state.gov/documents/organization/57674.pdf |archive-date=15 July 2020 |access-date=9 March 2022 |publisher=United States Department of State |language=en |quote=The Pratas Reef lies 230 miles to the southwest of the southern tip of Taiwan. It consists of an island in the mouth of a semicircular shoal open to the west.}}</ref>|6= Ishujt Spretlli (2)}}|name=Taiwan Islands}} me një sipërfaqe të kombinar prej 36,193 kilometrash katrorë.<ref name="NDC2021">{{cite report|title=Economic Development R.O.C (Taiwan)|publisher=National Development Council (Taiwan)|url=https://ws.ndc.gov.tw/Download.ashx?u=LzAwMS9hZG1pbmlzdHJhdG9yLzEwL3JlbGZpbGUvNTYwNy83MzEvMDAxOTgyMy5wZGY%3D&n=RWNvbm9taWMgRGV2ZWxvcG1lbnQgUi5PLkMgKFRhaXdhbikoMjAxMykucGRm&icon=..pdf.|page=4|access-date=6 November 2021|lang=en}}</ref> Ishulli kryesor i Tajvanit, i njohur më parë si Formosa, ka një sipërfaqe prej 35,808 kilometrash katrorë, dhe dy të tretat e tij (pjesa lindore e ishullit) dominohen nag vargmalet, ndërsa një e treta (pjesa përendimore) nga fushat, ku është e përqendruar popullsia [[Urbanizimi|ubrane]] e ishullit. Kryeqyteti, [[Taipei]], formon së bashku me [[Taipei i Ri|Taipein e Ri]] dhe [[Kilungu|Kilungun]] zonën më të madhe metropolitane të Tajvanit. Qytetet tjera kryesore janë [[Kaohsiung]], [[Taiçung]], [[Tainan]] dhe [[Taojuan]]. Me rreth 23.9 milionë banorë, Tajvani është ndër vendet më të dendura të populluara në botë. Tajvani ka për kryeqytet ka [[Taipeni|Taipenin]] (Taipeh) ndërsa për gjuhë zyrtare shtetërore ka gjuhën kineze. Organi i nxjerrës së ligjeve është organi legjislativ i quajtur Juanë (Yuan) të cilit i është përgjegjës edhe qeveria (Juani ekzekutiv). Në vitin 1996 janë mbajtur për herë të parë zgjedhjet e drejt-për-drejta, më parë presidenti i shtetit zgjidhej nga Kuvendi Kombëtarë (K. Nacional). Perëndimi i sipërfaqes është i rrafshët që kalon në terren bregore, në lindje shtrihen male të larta. Mbi sipërfaqen e Tajvanit sundon klimë tropikale monsune. Bujqësia veçohet me kultivimin e orizit, sheqerit, kallamoqit, ananasit. Tajvani llogaritet të ketë pasuri natyrore të tokës qymyrin dhe gazin natyrorë. Zhvillimi industrial është në shkallë të mirë, dallohen industria e ushqimit, e tekstilit, e lëkurës, e letrës, e makinave dhe aparateve, e metalit , e lëndës artificiale (plastikës) dhe industria kimike. Partnerët kryesorë të tregtisë me Tajvanin janë Japonia dhe ShBA-ja. Rrjeti i transportit është i gjithanshëm duke filluar nga portat detare ndërkombëtare në qytete e quajtura Kaohsiung dhe Keelung e deri te porta ajrore po ashtu ndërkombëtare në qytete T´aoyuan (afër kryeqytetit) dhe Kaohsiung. == Historia == Sipërfaqja e ishullit dhe ishujt në rrethinë e tij duket të kenë qenë popullzuar nga fiset polonezë të Malajës. Nga 1624-ta deri 1662 dihet të ketë rënë nën zgjedhjen e holandezëve dhe nga 1683-ta pjesë e Kinës. Gjatë viteve 1895-1945 pjesë e Japonisë ndërsa më 1947 një kryengritje popullore shtypet përgjakshëm nga trupat nacionaliste. Më 1949 qeveria e Kuao-min-tang së bashku me pjesën e mbetur të trupave tërhiqet prapa në Tajvan dhe më 1950 shpallin Republikën e Kinës (në rrethin e ngushtë thirrej, "Kina Nacionale") Më 1971 anëtarësia në OKB i merret dhe Tajvani i dorëzohet Republikës Popullore të Kinës, e cila ndjekë një politik të ri-bashkimit të Tajvanit. Me vendosjen e marrëdhënieve diplomatike në mes të ShBA-së dhe R. P. të Kinës më 1979, ShBA-ja ndërpretë marrëdhëniet diplomatike me Tajvanin. Pas vdekjes së presidentit të shtetit Çiang Kai-sheksit (Chiang Kai-sheks) pasardhës me radhë zgjidhen: Jen Çia-kan (1975-1978), Çiang Çing-ku (1978-1988 I biri i Çiang Kai-sheksit) dhe nga 1988 deri në 2000-ën Li Teng-hui (Lee Teng-hui). Zgjedhjet në marsin e vitit 2000 i ka fituar për herë të parë, një kandidat nga opozita, kandidati Çen Shui-biani (Chen Shui-bian) nga Partia e Përparimit Demokratik. == Politika == <!--Politika e Shtetit--> : ''Shiko edhe: Mardheniet e jashtme të ...'' == Gjeografia == <!--Gjeografia e shtetit--> == Ekonomia == <!--Ekonomia e shtetit--> Industrializimi i shpejtë dhe rritja e shpejtë e Tajvanit gjatë gjysmës së dytë të shekullit të 20 eshte quajtur "mrekullia e Tajvanit". Tajvani është një nga "Katër tigrat e Azise" së bashku me Hong Kongun, Korene e Jugut dhe Singaporin. Drejtimi japonez para dhe gjatë Luftës së Dytë Botërore solli ndryshime në sektorët publik dhe privat, veçanërisht në fushën e punëve publike, të cilat bënë të mundur nje komunikim të shpejtë dhe ndihmuan transportin në të gjithë ishullin . Japonezet gjithashtu përmirësuan arsimimin e publikut dhe e bëne ate të detyrueshem për të gjithë banorët e Tajvanit . Deri në vitin 1945 , hiperinflacioni ishte në zhvillim e sipër në territorin e Kinës dhe Tajvanit , si rezultat i luftës me Japoninë . Për të izoluar Tajvan prej saj , qeveria Nacionaliste krijoi një fushë të re të monedhës për ishullin , dhe filloi një program stabilizimi të çmimeve . Këto përpjekje ngadalësuan ndjeshëm inflacionin . Kur qeveria KMT iku në Tajvan ajo solli miliona sasi prej ari dhe rezerva në monedhë të huaj të Kinës kontinentale , e cila , sipas KMT , do te stabilizonte çmimet dhe do të reduktonte hiperinflacionin . Ndoshta më e rëndësishmja , si pjesë e tërheqjes të saj në Tajvan ,KMT solli elitat intelektuale dhe të biznesit nga Kina kontinentale . Qeveria KMT krijoi shumë ligje dhe reforma te tokës te cilat ajo kurrë nuk I kishte zbatuar në mënyrë efektive në Kinën kontinentale. Qeveria zbatoi edhe një politikë të zevendesimit te importit , duke u përpjekur të prodhonte mallrat e importuara në vend . Në vitin 1950 , me shpërthimin e Luftës së Koresë , Shtetet e Bashkuara filluan një program ndihmës i cili rezultoi me çmime të stabilizuara plotësisht në 1952. Zhvillimi ekonomik është i inkurajuar nga ndihma amerikane ekonomike dhe programe të tilla si Komisioni i Përbashkët për Rindërtim Rural, e cila u kthye per sektorin e bujqësisë në nje bazë për rritje të mëvonshëm . Nën ndikimin e kombinuar të reformës së tokës dhe programet e zhvillimit bujqësor , prodhimi bujqësor u rrit me një normë mesatare vjetore prej 4% ne vitet 1952-1959 , e cila ishte më e madhe se rritja e popullsisë , prej 3.6% . Në vitin 1962 , Tajvan kishte te ardhurat per fryme 170 $ , duke e vendosur ekonominë e saj në një nivel me ato të Zairese dhe Kongos . Te ardhurat e saj për frymë në fillim të viteve 1960 ishte $ 1353 (sipas vleres se vitit 1990) . Në vitin 2011 teardhurat për frymë ishte rritur në 37.000 $ , duke kontribuar në Indeksin e Zhvillimit Njerëzor, e barabarte me atë të vendeve të tjera të zhvilluara . IZhNj i Tajvanit në vitin 2012 është 0,890 , (I njezete e treti ne bote) , sipas metodes te llogaritjes se OKB-së. Në vitin 1974 , Chiang Ching - Kuo zbatoi dhjetë projekte te medha te ndërtimit, duke filluar me fondet që ndihmuan Tajvanin te transformohet në nje ekonomi te drejtuar nga eksporti. Që nga vitet 1990 , një numër i firmave të teknologjisë me kapital ne Tajvan kanë zgjeruar shtrirjen e tyre në mbarë botën . Kompani të njohura të teknologjisë ndërkombëtare me qendër në Tajvan janë: prodhuesit e kompjuterit personal Acer Inc dhe Asus, krijues telefonit celular HTC, si dhe prodhuesi gjigand i elektronikës Foxconn , që prodhon produkte për Apple, Amazon, dhe Microsoft . Sot Tajvani ka një ekonomi kapitaliste dinamike e drejtuar prej eksportit me rënie graduale te përfshirjes se shtetit në investime dhe ne tregtinë e jashtme . Në përputhje me këtë prirje , disa banka të mëdha qeveritare dhe firmat industriale janë duke u privatizuar . Rritja reale e prodhimit te brendshem bruto ka qenë mesatarisht rreth 8% gjatë tre dekadave të fundit . Eksportet kanë dhënë shtysë parësore për industrializimin . Suficiti tregtar është i konsiderueshëm , dhe rezervat valutore janë te pestat me te medha ne bote. Republika e Kinës ka monedhën e vet , Dollarin e ri tajvanez. Që nga fillimi i viteve 1990 , lidhjet ekonomike midis Tajvan dhe Kina kontinentale kanë qenë shumë te medha . Duke qene se në 2008 , më shumë se US$ 150 miliardë janë investuar në PRC nga kompanitë Taivaneze , dhe rreth 10 % e fuqisë punëtore Taivaneze punon në PRC , shpesh për të drejtuar bizneset e tyre Edhe pse ekonomia e Tajvan përfiton nga kjo situatë , disa kanë shprehur pikëpamjen se ishulli është bërë gjithnjë e më shumë i varur ekonomikisht nga Kina Kontinentale . Ne një letër të bardhë te 2008-es nga Departamenti i Teknologjisë Industriale theksohet se: " Tajvani duhet të kërkojë të mbaje lidhje të qëndrueshme me Kinën duke vazhduar të mbrojë sigurinë kombëtare , duke iu shmangur ' Sinicization ' të ekonomisë Taiwanese". Të tjerë argumentojnë se lidhjet e ngushta ekonomike midis Tajvanit dhe Kines kontinentale do bëjnë çdo ndërhyrje ushtarake nga ana e Ushtrise kineze (PLA-People's Liberation Army) kundër Tajvanit shumë të kushtueshme , dhe për këtë arsye më pak të mundshme. Tregtia totale Tajvanit në vitin 2010 arriti një nivel lartë prej 526,04 miliardë US $ , sipas Ministrisë së Financave . Të dy, eksportet dhe importet arritën nivele rekord , që arrijnë respektivisht 274,64 milion $ amerikan dhe 251.4 miliardë US $. Në vitin 2001 , bujqësia përbënte vetëm 2 % të PBB-së , nga 35% në vitin 1952 . Industritë tradicionale te punës intensive janë duke lëvizur në mënyrë të qëndrueshme në det të hapur dhe industritë me shume kapitalit dhe teknologji intensive jane duke i zëvendësuar ato. Parqet industriale me teknologji te larte kanë arritur në çdo rajon në Tajvan. Tajvani është bërë investitori më i madh i huaj në PRC , Tajlandë , Indonezi, Filipine , Malajzi, dhe Vietnam. Është vlerësuar se rreth 50,000 biznese tajvaneze dhe 1.000.000 Biznesmenët dhe vartësit e tyre janë të vendosur në PRC. Për shkak të qasjes së tij konservatore financiare dhe pikave e forta të tij sipërmarrëse , Tajvan vuajtur pak në krahasim me shumë nga fqinjët e saj nga kriza financiare aziatike e vitit 1997. Ndryshe nga fqinjët e saj , Koreja e Jugut dhe Japonia , ekonomia tajvaneze është e dominuar nga bizneset e vogla dhe të mesme , në vend të grupeve të madha të biznesit. Rënia ekonomike globale , e kombinuar me koordinimin e politikave të dobët nga ana e administratës së re, dhe rritjen e borxheve të këqija në sistemin bankar , e shtyu Tajvan në recesion në vitin 2001, viti i parë i recesionit që nga viti 1947. Për shkak të zhvendosjes së shumë ndustrive te prodhimit dhe te punës intensive në PRC , papunësia arriti gjithashtu një nivel të mos parë që nga kriza e naftës e vitit 1970 . Kjo u bë një çështje e rëndësishme në zgjedhjet presidenciale të vitit 2004 . Rritja ishte mesatarisht më shumë se 4% në periudhën 2002-2006 dhe niveli i papunësisë ra nën 4%. ROC shpesh është bashkuar me organizat ndërkombëtare nën një emër politikisht neutral . ROC është anëtar i organizatave tregtare qeveritare të tilla si Organizata Botërore e Tregtisë nën emrin Territori I Vecuar Doganor i Tajvanit , Penghu-se , Kinmen-it dhe Matsu-së ( Taipei kinez ) që nga viti 2002 . == Demografia == <!--Demografia e shtetit--> == Kultura == <!--Kultura e Shtetit--> == Telekomunikacioni == == Transporti == == Ushtria == == Pushime == == Shënime == <references group="lower-alpha" /> == Referime == {{Reflist}} == Lidhje të jashtme == * [https://www.taiwan.gov.tw/ Zyra e Qevrisë] * [https://english.president.gov.tw/ Zyra e Presidentit] {{Azia-gjeo-cung}} {{VendeAzise}} {{authority control}} [[Kategoria:Shtete të shuara]] [[Kategoria:Kinë]] [[Kategoria:Republik Kineze]] qk9qrnlimj51zpvopqtxagrn1s7fv8r 0 50298 2467474 2419188 2022-08-03T23:33:56Z TheWikipedian1250 113882 wikitext text/x-wiki [[File:Pinocchio.jpg|thumb|[[Pinoku]], një simbol i gënjeshtrës.]] '''Gënjeshtra''' (apo '''rrena''' [[Gegërishtja|gegërisht]]), është një lloj [[mashtrimi]] në trajtën e një të pavërtete të shprehur me qëllim mashtrimin, shpesh me qëllim të mëtejshëm mbajtjen e nje sekreti apo namit (famës), apo për të shmangur një [[Ndëshkimi|ndëshkim]]. Gënjimi është shprehja e diçkaje kur njeriu e di se është [[E rremja|e rremë]] me qëllim që të pranohet si [[E vërteta|e vërtetë]] nga dikush tjetër. ''[[Gënjeshtari|Gënjeshtar]]'' është njeriu që gënjen, ka gënjyer, apo gënjen vazhdimisht. Gënjimi zakonisht lidhet me mashtrimin gojor apo komunikimin me shkrim. Forma të tjera të mashtrimit, si maskimi apo falsifikimi, përgjithësisht nuk quhen si gënjeshtra, megjithëse qëllimi kryesor mund të jetë i njëjtë; sidoqoftë, edhe një shprehje e vërtetë mund të quhet gënjeshtër nëse personi që bën këtë shprehje e bën atë të mashtrojë. Në këtë rast, është qëllimi i të qenit i pavërtetë sesa vërtetësia e pohimit vetë që merret parasysh. Shpesh njerëzit gënjejnë për të arritur një përparësi apo për të mbuluar një gabim apo një veprim të ndaluar me qëllim shmangien e [[Kritika|kritikës]] apo [[dënimi]]t. Gënjehet poshtu edhe nga mirsjellja, turpi, frika, në mbrojtje të personave të tjerë apo për të asgjësuar planet e kundërshtarit. Disa njerëz janë gënjeshtarë patologjikë. Në reklama dhe në propaganda punohet pjesërisht me gënjeshtra, trillime dhe mashtrime. == Gënjeshtra në filozofi == == Mendësia e të gënjyerit == == Pasojat e gënjeshtrës == == Thënie == * ebi eshte shum i bukur [ebi di asis 2013 2014] * * "''Një e vërtetë gjysmake shpesh është një gënjeshtër e madhe''". — [[Benjamin Franklin]] (1706-1790) == Shiko edhe == * [[E vërteta]] * [[Mashtrimi]] == Lidhje të jashtme == {{WikiQuote|Gënjeshtra|Gënjeshtra}} [[Kategoria:Etikë]] [[Kategoria:Moral]] 60d1o2zdyijhfcghpuolfx98yjwa70o 0 55885 2467499 2465164 2022-08-04T07:13:11Z 79.106.104.128 wikitext text/x-wiki {{Pp-semi-protected}}{{Neutralitet i dyshimtë}}{{Infobox company | name = DigitAlb sh.a | logo = Digitalb_logo.png | logo_size = 204px | type = Shoqëri aksionere | industry = [[Komunikimi]], [[Prodhime mediatike]] | genre = Një gjini 18-vjeçare | founder = [[Dritan Hoxha]] | area_served = [[Shqipëri]], [[Kosovë]], [[Europë]], [[Amerika Veriore]] | key_people = Vjollca Hoxha & Arben Taipi | products = Dekodera,Hard Disk | services =Programe televizive | revenue = 0 | operating_income = TV Channels of package ,for little childrens(babies),middle childrens(adults),film,music,family,sport. | net_income = 0 | assets = 0 | equity = 0 | owner = <br>Union Distribucion Service Albania (10% of shares)<br>DEM Capital (10% of shares)<br>Union Group (10% of shares)<br>Loresa (30% of shares)<br>E&E Investment (10%of shares)<br>Others (30%of shares) | num_employees = DigitAlb App | parent = [[Top Media-Now]] | divisions = | footnotes = | intl = | homepage = {{URL|http://www.digitalb.al/|}} | foundation = | location_city = [[Tiranë]] | location_country = [[Shqipëri]] | location =Rruga 'Pavarësia' nr. 39 ,Kashar | locations = DigitAlb Unit | market cap = DigitAlb Unit |Të lidhura=Bucconox}} '''DigitAlb''' është platformë digjitale tokësore dhe satelitore [[shtetërore]] nga DigtAlb sh.a DigitAlb, filloi transmetimet më [[15 korrik]] të vitit [[2004]], dhe mbulon me sinjal digjital Tokësor qytetet kryesore të [[Shqipëria|Shqipërisë]]: [[1.Berat]], [[2.Tiranë]], [[3.Durrës]], [[4.Krujë]], [[5.Elbasan]], [[6.Vlorë]], [[7.Shkodër]], [[8.Korçë]], [[9.Pogradec]], [[10.Fier]], [[11.Lushnjë]] ,të tjera Janë gjithësej 11 qarqe dhe të tjera që DigitAlb mbulon me sinjal digjital Në [[muajin Dhjetor]] të vitit [[2007]] DigitAlb implementon në platformën satelitore ekzistuese transmetimin HDTV-High-Definition Television. Kanalet e tij u rropën nga kompania gjysmë telefonike dhe gjysmë televizive,[[ALBtelecom]]. == Informacione teknike == '''DigitAlb''' transmetohet edhe në satelitin Eutelsat W3C 16° EAST EUROPE B në frekuencat bandore : 1.Frekuenca 10762, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK 2.Frekuenca 10803, Banda 29950, FEC 2/3, POL H, MOD 8PSK 3.Frekuenca 10845, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK 4.Frekuenca 10886, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK. Janë gjithësej 4 frekuenca bandore ku DigitAlb trasmetohet në këtebsatelit ,"Eutelsat W3C 16 grade Europa lindore B". Që prej fillimeve të tij '''DigitAlb''' e nisi me dekodera në teknologjinë SD (standard-definition), Opentech ODS 3000C, më pas nga viti 2007 u implementua teknologjia HDTV (High Definition Television) me dekoder të tipit KSF-S660HDCO. Prej vitit 2013 DigitAlb hodhi në treg dekoderin FlyBox fjala e fundit e teknologjisë. Ky dekoder shumëpërdorimësh ka një sërë funksionesh interaktive si PVR, Timeshift, Push VOD ka të bëjë me qasjen e katalogut Popcorn (këto funksione mundësohen me Hard Disk-un e '''DigitAlb'''). Por dekoderi FlyBox mund të lidhet edhe me internet nëpërmjet LAN (kabëll) ose WIFI dhe mundëson VOD-katalogu Popcorn, radio nga interneti, lajme, shtypin e ditës, horoskopin ,të tjera. === Modelet e dekoderave dhe pajisjeve që DigitAlb ka lançuar që nga krijimi i tij: === 1.Dekoder SD Opentech ODS 3000C, Opentech ODS 2000C(dekoder i vjetër SD i DigitAlb) 2.Dekoder HD Kaon KSF-S660HDCO, Opentech ODS 3000H, ODS 2000H(dekoder i vjetër HD i DigitAlb) 3. Dekoder DVB-T2 HD ZGA 3000T(dekoder DVB-T2 HD ZGA 3000T premium i DigitAlb) 4.Dekoder FlyBox(dekoder i ri i DigitAlb) 5. HDD (Hard Disk i '''DigitAlb''') 6.FlyBox mini dekoder (dekoder i vogël i ri i DigitAlb) Janë gjithësej 6 dekodera dhe 1 hard disk i kësaj pakete të kësaj platforme. Dekoderat e vjetër,premium,hard disk,të rinj '''DigitAlb''' të prodhuara nga vetë kompania janë të mbrojtur nga teknologjia 'Conax Embedded'. == Historia e DigitAlb== Viti [[2004]], do shënohet si një vit kulmor në fushën e zhvillimit tërësor të medias elektronike në Shqipëri duke krijuar në të njëjtën kohë, premisat e duhura për fillimin e transmetimeve të programeve televizive dhe radio nëpërmjet një tjetër teknologjie transmetimi, atë dixhitale. E pikërisht në këtë kohë, më [[15 korrik]] të vitit [[2004]] nisi zyrtarisht transmetimet platforma e parë televizive dixhitale në Shqipëri. Lindi [[DigitAlb]], një ndër të parat platforma dixhitale tokësore në [[Evropa|Evropë]], duke shënuar kështu dhe zhvillimin më të madh në historinë e transmetimeve televizive shqiptare. Ideja dhe iniciativa e [[Dritan Hoxha|Dritan Hoxhës]], filloj të realizohej dhe të merrte jetë edhe pse mes kundërshtive të forta politike e institucionale të kohës, përplasjeve me konceptet dhe mentalitetet skeptike ekzistuese dhe pesimizmit të elementëve të ndryshëm të tregut. Menjëherë u ndje fillimi i një ere të re. Fillimisht u mbulua me sinjal [[Tirana]] dhe Durrësi dhe më pas një nga një, Fieri, Lushnja, Elbasani, Shkodra e Vlora. Një gamë e gjerë programesh, nga çdo zhanër, ofruar përmes kanaleve tematikë të platformës nisi të plotësojë “oreksin” e publikut për të ndjekur gjithçka donte në ekran e të gjitha këto përmes cilësisë tepër të lartë të figurës dhe zërit, info elektronike EPG, dekoder të personalizuar me menu në shqip, deri atëherë e pamendueshme. Për herë të parë lindën kanalet e fëmijëve 24 orë të dubluara në shqip. Më [[15 Dhjetor|15]] dhjetor të vitit [[2004]], vetëm 5 muaj nga lindja, '''DigitAlb''' shënon një hap të ri, ai fillon edhe transmetimin e kanaleve të tij në satelit në mbarë [[Evropa|Evropën]] duke qenë e vetmja platformë e re dixhitale e kontinentit të vjetër në transmetime tokësore dhe satelitore njëkohësisht. Kështu '''DigitAlb''' nisi të përçonte Shqipërinë kudo ku punojnë e jetojnë shqiptarë. Në vitet e para dhe ne vazhdimësi, '''DigitAlb''', shtonte numrin e kanaleve të platformës së tij, duke plotësuar më mirë gamën e kërkesave dhe shijeve të publikut, me më shumë kanale për fëmijë, më shumë kanale filmash, më shumë dokumentarë, dhe të gjitha në shqip, me më shumë muzikë dhe sport. Duke shtuar vazhdimisht numrin e shërbimeve dhe nivelin e kualitetit në transmetimin e programeve, '''DigitAlb''' ka qenë dhe mbetet përherë pararojë absolute e teknologjisë më të fundit digjitale dhe programacionit më të plotë dhe cilësor, jo vetëm në Shqipëri por edhe më gjerë ; në rajon e Evropë. Në dhjetor të vitit 2007 '''DigitAlb''' implementon në platformën satelitore stadin më të avancuar të transmetimeve televizive digjitale ; HDTV - High Definition Television me anë të së cilës arrihet të përcillet në masën më perfektë të mundshme, çdo detaj i figurës dhe zërit. '''DigitAlb''' ishte e vetmja platformë në Evropë që hidhte në satelit 6 kanale të rinj tematikë me profile të ndryshëm që transmetojnë në këtë kualitet [[Filmi|filma]], dokumentarë, [[Sporti|sport]], seriale, programe për të rritur, show dhe spektakël e çdo gjë tjetër dhe duke u identifikuar kështu nga të gjithë si një platformë lider. '''DigitAlb''', vazhdon të thyejë njëpasnjëshëm kufijtë duke qenë gjithnjë e më i kërkuar në treg e duke shtuar vit pas viti shërbimet dhe numrin e abonentëve. Më 3 nëntor të [[2008|2008-ës]], '''DigitAlb''' nis në transmetim Tokësor & Satelitor shërbimin televiziv '''Pagues për pamje''', nëpërmjet kanalit të posaçëm Digi Gold ku ofrohen përmes pagesës së dedikuar për çdo event, filmat më të fundit dhe programe të zhanreve të tjera. Pjesë e paketës PPV të [[DigitAlb]] janë edhe 2 kanalet sezonalë [[Big Brother VIP (BBVreality show)|Big Brother VIP (BBV)]]të cilët transmetojnë LIVE 24 orë në 24 gjithçka që ndodh mes banorëve të shtëpisë më të vëzhguar në Shqipëri. '''DigitAlb''' futi një frymë krejt të re në ekranet shqiptare, duke sanksionuar imazh dhe zë zyrtar, duke promovuar në një formë krejtësisht të veçantë e origjinale, ç'ka e bëjnë të jetë gjithnjë e më tërheqës për publikun. Ajo që e bën '''DigitAlb''' të suksesshëm, është përmbajtja e programeve që ofron për abonentët. Sot '''DigitAlb''' transmeton : * '''39 kanale SD''' dhe 17 kanale HD, gjithsej '''56 kanale''' në platformën tokësore.(trasmeton 39 dhe 56 kanalet e saj më të vjetra me definacion standard nga sot) * '''53 kanale SD''' dhe 25 kanale HD, gjithsej '''78 kanale''' në platformën satelitore.(transmeton 53 dhe 78 kanale SD dhe HD në platformën e saj satelitore sot) * '''33 kanale''' në shërbimin mobile (OTT, [[DigitAlb|Digitalb]] KUDO),(transmeton 33 kanale në shërbimin e lëvizshëm sot ) Organizimi i kanaleve bëhet sipas tematikës së programeve që ata transmetojnë. Kështu pra, '''DigitAlb''' ka krijuar 3 kanale të dashura që u dedikohen tërësisht fëmijëve të vegjël (Bebeve dhe bebave)dhe adoleshentëve(fëmijëve të mesëm), të cilët përbëjnë edhe një nga pjesët më të vyera të platformës e ku është investuar së tepërmi vit pas viti. Prodhimet origjinale për '''[[Bang Bang]]''', '''[[Çufo]]''' e '''[[Junior TV]]''', me karakter didaktik dhe argëtues Paketa'''DigitAlb''' krijoi sloganin,'''[[Bang Bang]]'''[[Çufo]]'''[[Junior TV]]-“ABC”-ja e gjithë fëmijëve shqiptarë të cilët jetojnë jashtë vëndit. 3 kanale tematikë dedikuar dokumentarit natyror,historik,shkencor. '''Explorer Shkencë''', '''Explorer Histori''', '''Explorer Natyra''' janë tashmë enciklopedia e gjithsecilit duke ofruar të reja e fakte nga çdo fushë e jetës. '''DigitAlb''' ka krijuar plot 11 kanale që i kushtohen botës së filmit të parë dhe të artë ('''Digi Gold''', '''Film Një HD''', '''Film Dy HD''', '''EuroFilm''', '''Film Autor''', '''Film Hits''', '''Film Hits +1''', '''Film Thriller''', '''Film Dramë''','''Film Aksion''', '''Film Komedi'''), me një gamë të gjerë zhanresh dhe produksionesh, duke qenë kështu vërtet '''“kinemaja në shtëpinë tuaj”'''! Disa kanale kushtuar muzikës shqiptare dhe të huaj, ku spikasin '''My Music''' me hitet më të fundit të muzikës botërore dhe artistëve shqiptarë, '''Melody TV''' krijuar për shpirtin shqiptar me muzikë shqip të vjetër dhe '''FolkloRit''' me folkun shqiptar duke e përcjellë traditën tonë kudo ku shqiptarët jetojnë. Kanali "'''Family HD'''" dedikuar familjes, është kanali ku transmetohen reality show dhe serialet më të suksesshëm, programe gjeneraliste për të gjithë familjen nga të gjitha zhanret. Shtatë kanale sportive HD janë pjesë e buqetës bashkangjitur dy kanalet e gjigantit sportiv evropian '''Eurosport 1 HD''' dhe '''Eurosport 2 HD''' me evente nga të gjitha disiplinat sportive, bashkë edhe me një kanal tërësisht në dispozicion të abonentëve dhe atyre që duan të bëhen pjesë e kësaj familjeje të madhe, duke i njohur me programet, shërbimet, ofertat dhe të rejat më të fundit ('''Promo'''). Ndryshe nga deri më parë, tashmë platforma '''DigitAlb''' prezantohet me një imazh tërësisht të ri. Ndryshimi ndihet kudo, në çdo kanal dhe shoqërohet edhe nga një pasurim i programacionit si kurrë më parë. Në vitin 1995,Platforma "DigitAlb"përthithi platformën "Supersport" == Lista e kanaleve == * '''Kanalet Gjeneraliste''' : [[Top Channel|Top Channel HD]], [[TV Klan|Klan HD]], Klan Plus, RTV Ora, Klan Macedonia, Klan Kosova HD, [[RTSH|RTSH-1]], IN tv, [[Kohavision]], [[RTV 21]],Dritare TV, [[Channel One]], RTK 1, First TV, [[Alsat Digital|Alsat]] M, Rrokum TV, Tribuna Channel, TV Dukagjini, Kanal10, Star Plus HD, MCN TV * '''Kanalet kushtuar traditës shqiptare''' : T HD * '''Kanalet kushtuar serialeve :''' Stinët, TDC - Timeless Drama Channel. * '''Kanalet informative''' : [[Top NEWS|Top News]], News 24, Report TV, Ora News, ABC News, FAX News, Scan TV, UTV News. Euronews Albania, A2 CNN, Klan News * '''Kanalet për filma''' : Film Një HD, Film Dy HD, EuroFilm, Film Autor, Film Hits, Film Thriller, Film Dramë, Film Aksion, Film Komedi. * '''Kanale për të gjithë familjen:''' Family HD * '''Kanalet për dokumentarë''': Explorer Shkencë, Explorer Histori, Explorer Natyra. * '''Kanalet sportive të paketës që përthithi "Supersport",dhe të sportit europian,"Eurosport"''': [[SuperSport|SuperSport-1 HD]], [[SuperSport|SuperSport-2 HD]], [[SuperSport|SuperSport-3 HD]], [[SuperSport|SuperSport-4 HD]], [[SuperSport|SuperSport-5 HD]], [[SuperSport|SuperSport-6 HD]], [[SuperSport|SuperSport-7 HD]]. [[Eurosport|Eurosport-1 HD]], [[Eurosport|Eurosport-2 HD]]. * '''Kanalet për fëmijë''': [[Bang Bang]], [[Çufo]], [[Junior TV]]. * '''Kanalet për blerje''': BCTV Europe ,Shop TV * '''Kanalet muzikore''': My Music, Melody TV, SuperSonic TV, STV Folk, City TV, ALBUK TV, Klan Music. * '''Kanalet Pay-Per-View''': Digi Gold (vetëm në VOD- katalogu PopCorn, kategoria GOLD). * '''Kanalet sezonalë kushtuar Big Brother Albania''': [[Big Brother (Albania)|Big Brother 1]], [[Big Brother (Albania)|Big Brother 2]]. * '''Kanalet e huaja''': [[Disney Channel (Shqipëri)|Disney Channel]], [[Fox Broadcasting Company|FOX]], [[Fox Broadcasting Company|Fox Life]], FOX Movies, Baby TV, [[Nickelodeon]], Nicktoons, Rai 1, Rai 2, Canale 5, Italia 1, Alpha TV, Skai TV, Fine Living, MTV Live HD, Fashion TV, TV 5-Monde, Euronews, [[CNN]], [[BBC World|BBC]], ZDF, Discovery Science HD, Investigation Discovery Xtra HD, Animal Planet HD, Discovery Channel, Discovery Turbo Xtra, TLC, National Geographic HD, Travel Channel HD, 24Kitchen, Eurosport HD, Eurosport 2 HD, , 360 TuneBox HD, FightBox HD, GameToon HD, Fast & Fun Box HD, DocuBox HD, Dorcel HD, Playboy TV etj. *'''Kanalet radio në të dyja platformat:''' [[Top Albania Radio]], [[Top Gold Radio]], City Radio Albania, My Music Radio, Radio-Tv News 24, NRG Radio, Radio Klan,Radio Ora News. == Referime == # https://www.digitalb.al/platforma-tokesore/ # https://www.digitalb.al/platforma-satelitore # http://www.ikub.al/biznese/805256887/Article_DIGITALB.aspx?cookiesEnabled=false {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200124023525/http://www.ikub.al/biznese/805256887/Article_DIGITALB.aspx?cookiesEnabled=false |date=24 janar 2020 }} # https://www.lyngsat.com/packages/DigitAlb.html #https://sq.kingofsat.net/pack-digitalb.php {{ref}} == Shiko edhe == * [[Top Media]] *[[Dritan Hoxha (gazetar)|Dritan Hoxha]] * [[Top Channel]] * [[Top Albania Radio]] * [[Top NEWS]] * [[T-HD]] * [[Bang Bang]] * [[Çufo|Çufo TV]] * [[Junior TV]] * [[SuperSport]] * [[Genc Gjineci]] * [[Alban Jaho]] * [[Top Gold Radio]] * [[Shqip (gazetë)|Gazeta Shqip]] == Lidhje të jashtme == * Faqja Zyrtare e [[DigitAlb]] http://www.digitalb.al * Faqja Zyrtare e [[SuperSport]] https://www.supersport.al/ * Për [[Zvicra|Zvicër]] faqet Zyrtare http://www.digitalb-tv.ch dhe http://www.digitalb.ch Nga CR.Petrit.Emini.ViTi {{Televizioni në Shqipëri}} [[Kategoria:Kompani në Shqipëri]] [[Kategoria:Platformë Televizive]] eqsdc7ig9ku7hbr42ljez2ad76vvi86 0 60132 2467438 2452703 2022-08-03T18:26:52Z Oheloel 143826 wikitext text/x-wiki {{Infobox sipërfaqe ujore | emri = Liqeni i Gazivodës<br>Ujmani | emri_vendas = | emri_vendas_gjuha = | emër_tjetër = | image = File:Jezero Gazivode.jpg | alt = | caption = Liqeni i Gazivodës | foto_batimetria = | alt_batimetria = | titulli_batimetria = | vendi = {{KOS}},{{SRB}} | grupi = | kordinatat = {{coord|42|57|42|N|20|34|1|E|display=title,inline}} | lloji = | pjesë_e = | etimologjia = | hyrje = | lumenj = [[Ibri|Lumi Ibër]] | dalje = | oqeane = | pellgu = | pellgu_ref = | shtetet_pellgut = | agjencia = | përcaktimi = | data_ndërtimit = <!-- {{Start date|YYYY|MM|DD}} --> | inxhinier = | data_përmbytja = <!-- {{Start date|YYYY|MM|DD}} --> | gjatësia = {{convert|16.5|km|abbr=on}} | gjatësia_ref = | gjerësia = {{convert|1.10|km|abbr=on}} | gjerësia_ref = | sipërfaqja = {{convert|11.9|km2|abbr=on}} | sipërfaqja_ref = | thellësia = | thellësia_ref = | thellësia_maks = {{convert|105|m|abbr=on}} | thellësia_maks_ref = | vëllimi = | vëllimi_ref = | koha_qëndrimit = | kripshmëria = | bregu = | bregu_ref = | lartësia = {{convert|694|m|abbr=on}} | lartësia_ref = | ngrin = | ishuj = | seksionet = | kanale = | benches = | qytetet = | pushpin_map = Kosova | pushpin_label_position = <!-- left, right, top or bottom --> | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 57 |lats = 42 |latNS = N | longd = 20 |longm = 34 |longs = 1 |longEW = E | website = | referenca = }} [[Skeda:Liqeni i Gazivodes.png|thumb|270px|Harta e Liqeneve të Kosovës]] '''Liqeni i Ujmanit''' ose ''Liqeni i Gazivodës'' ([[Gjuha serbe|Sërbisht]]: Језеро Газиводе / ''Jezero Gazivode'') është një liqen artificial që shtrihet në veriperëndim të [[Kosovës]] dhe një pjesë e vogël e liqenit kalon ne territorin e [[Serbia|Serbisë]].<ref>{{cite book|author1=Gail Warrander|author2=Verena Knaus|title=Kosovo|url=https://books.google.com/books?id=uSaH1bKAb8QC&pg=PA279|year=2010|publisher=Bradt Travel Guides|isbn=978-1-84162-331-3|pages=279–}}</ref> Liqeni i Ujmanit ka një sipërfaqe prej 11.9 km2 (4.6 mi) nga të cilat 9.2 km2 në territorin e Kosovës dhe 2.7 km2 (1.0 mi) në territorin e Serbisë. Liqeni është formuar nga rrëzimi i [[Lumi i Ibrit|lumit Ibër]], i cili rrjedh në liqen. <gallery> Skeda:Ura mbi L. e Gazivodes.JPG|Pamje e liqenit me Urë Skeda:Liqeni Gazivoda.jpg|Liqeni i Ujmanit Skeda:Gazivode Lake.JPG|Pamje e Liqenit Skeda:Ribariće9.JPG|Pemje e Liqenit në Ribariq </gallery> == Shih edhe == * [[Sitnica]] * [[Ibri|Lumi Ibër]] * [[Liqenet e Kosovës]] == Lidhje të jashtme == {{Commonscat|Gazivode Lake|Liqeni i Gazivodës}} == Referime == {{reflist}} [[Kategoria:Gjeografia e Kosovës]] [[Kategoria:Turizmi në Kosovë]] [[Kategoria:Liqene në Kosovë]] q3yp1ciqpr21anwldusqzn76u8ym1aq 2467439 2467438 2022-08-03T18:27:23Z Oheloel 143826 wikitext text/x-wiki {{Infobox sipërfaqe ujore | emri = Liqeni i Gazivodës<br>Ujmani | emri_vendas = | emri_vendas_gjuha = | emër_tjetër = | image = File:Jezero Gazivode.jpg | alt = | caption = Liqeni i Gazivodës | foto_batimetria = | alt_batimetria = | titulli_batimetria = | vendi = {{KOS}},{{SRB}} | grupi = | kordinatat = {{coord|42|57|42|N|20|34|1|E|display=title,inline}} | lloji = | pjesë_e = | etimologjia = | hyrje = | lumenj = [[Ibri|Lumi Ibër]] | dalje = | oqeane = | pellgu = | pellgu_ref = | shtetet_pellgut = | agjencia = | përcaktimi = | data_ndërtimit = <!-- {{Start date|YYYY|MM|DD}} --> | inxhinier = | data_përmbytja = <!-- {{Start date|YYYY|MM|DD}} --> | gjatësia = {{convert|16.5|km|abbr=on}} | gjatësia_ref = | gjerësia = {{convert|1.10|km|abbr=on}} | gjerësia_ref = | sipërfaqja = {{convert|11.9|km2|abbr=on}} | sipërfaqja_ref = | thellësia = | thellësia_ref = | thellësia_maks = {{convert|105|m|abbr=on}} | thellësia_maks_ref = | vëllimi = | vëllimi_ref = | koha_qëndrimit = | kripshmëria = | bregu = | bregu_ref = | lartësia = {{convert|694|m|abbr=on}} | lartësia_ref = | ngrin = | ishuj = | seksionet = | kanale = | benches = | qytetet = | pushpin_map = Kosova | pushpin_label_position = <!-- left, right, top or bottom --> | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | latd = 42 |latm = 57 |lats = 42 |latNS = N | longd = 20 |longm = 34 |longs = 1 |longEW = E | website = | referenca = }} [[Skeda:Liqeni i Gazivodes.png|thumb|270px|Harta e Liqeneve të Kosovës]] '''Liqeni i Ujmanit''' ose '''Liqeni i Gazivodës''' ([[Gjuha serbe|Sërbisht]]: Језеро Газиводе ''Jezero Gazivode'') është një liqen artificial që shtrihet në veriperëndim të [[Kosovës]] dhe një pjesë e vogël e liqenit kalon ne territorin e [[Serbia|Serbisë]].<ref>{{cite book|author1=Gail Warrander|author2=Verena Knaus|title=Kosovo|url=https://books.google.com/books?id=uSaH1bKAb8QC&pg=PA279|year=2010|publisher=Bradt Travel Guides|isbn=978-1-84162-331-3|pages=279–}}</ref> Liqeni i Ujmanit ka një sipërfaqe prej 11.9 km2 (4.6 mi) nga të cilat 9.2 km2 në territorin e Kosovës dhe 2.7 km2 (1.0 mi) në territorin e Serbisë. Liqeni është formuar nga rrëzimi i [[Lumi i Ibrit|lumit Ibër]], i cili rrjedh në liqen. <gallery> Skeda:Ura mbi L. e Gazivodes.JPG|Pamje e liqenit me Urë Skeda:Liqeni Gazivoda.jpg|Liqeni i Ujmanit Skeda:Gazivode Lake.JPG|Pamje e Liqenit Skeda:Ribariće9.JPG|Pemje e Liqenit në Ribariq </gallery> == Shih edhe == * [[Sitnica]] * [[Ibri|Lumi Ibër]] * [[Liqenet e Kosovës]] == Lidhje të jashtme == {{Commonscat|Gazivode Lake|Liqeni i Gazivodës}} == Referime == {{reflist}} [[Kategoria:Gjeografia e Kosovës]] [[Kategoria:Turizmi në Kosovë]] [[Kategoria:Liqene në Kosovë]] 80m0d5ob8n4pqdepqub0jpn0poc0hvb 0 72628 2467498 2465699 2022-08-04T07:09:29Z 79.106.104.128 wikitext text/x-wiki {{Për përmirësim}}{{Neutralitet i dyshimtë}}{{Infobox kanal televiziv | name = Vizion Plus | logofile = Vizion Plus.svg | logosize = 200px | logocaption = Logoja e ''Vizion Plus'' | logoalt = | logo2 = | owner = Media Vizion Sh.A. | established = | test card = | test of transmission = | airdate = | launch = 1999 | closed date = | picture format = [[1080p]] ([[HDTV]]) | channeltype = | share = | share as of = | share source = | network = [[Tring TV]] | parent = | key people = | slogan = | motto = | country = {{ALB}} | language = [[Shqip]] | broadcast area = [[Shqipëri]], [[Kosovë]], [[Maqedonia e Veriut]] | affiliates = [[Televizion]] | headquarters = [[Tirana]], [[Albania]] | former names = | replaced names = | replaced by names = | sister names = | timeshift names = | web = {{URL|http://www.vizionplus.tv}} | terr serv 1 = | terr chan 1 = | sat serv 1 = | sat chan 1 = | cable serv 1 = | cable chan 1 = | cable serv 2 = | cable chan 2 = | cable serv 3 = | cable chan 3 = | sat radio serv 1 = | sat radio chan 1 = | iptv serv 1 = | iptv chan 1 = | online serv 1 = | online chan 1 = | 3gmobile serv 1 = }}"Vizion Plus" është një televizion kombëtar i 3'të më i madh në vënd. '''Vizion Plus''' ka filluar transmetimet e para në vitin [[1999]]. Fillimisht me një transmetim në nivel lokal, për të kaluar më pas me një shtrirje në mbi 90 % të territorit të Shqipërisë. Sinjali i televizionit Vizion Plus tashmë përhapet në gjithë botën nëpërmjet platformës [[Tring TV|Tring]]. Programet ndiqen më shumë prej qyteteve të Shqipërisë si në : [[Tiranë]], [[Durrës]], [[Fier]], [[Gramshi|Gramsh]], [[Vlorë]], [[Berati|Berat]], [[Tepelenë]], [[Skrapari|Skrapar]], [[Gjirokastër]], [[Saranda|Sarandë]], [[Përmeti|Përmet]], [[Krujë]], [[Burrel]], [[Lezha|Lezhë]], [[Shkodër]], [[Elbasan]], [[Librazhd]], [[Korça|Korçë]] etj. Transmetimi 24 orë në satelit e ka shndërruar "Vizion Plus" në një dritare informacioni dhe argëtimi për të gjithë bashkatdhetarët tanë në mbarë botën, por edhe kanë bërë të mundur që programet e tij të ndiqen edhe në ato zona ku nuk arrihet mbulimin me sinjal direkt, si brenda ashtu edhe jashtë vendit, si [[Kosovë]], [[Mali i Zi|Mal të Zi]] dhe [[Maqedoni]]. == Historiku == '''VIZION PLUS''' ka filluar transmetimet e para në vitin 1999. Fillimisht me një transmetim ne nivel lokal, për te kaluar me pas me një shtrirje ne mbi 90 % te territorit te Shqipërisë si ne: Tiranë, Durrës, Fier, Gramsh, Vlorë, Berat, Tepelenë, Skrapar, Gjirokastër, Sarandë, Permet, Kruje, Burrel, Lezhë, Shkodër, Elbasan, Librazhd, Korçë etj. Transmetimi 24 ore ne satelit e ka shnderruar Vizion Plus ne nje dritare informacioni dhe argetimi per te gjithe bashkeatdhetaret tane ne mbare boten, por edhe kane bere te mundur qe programet e tij te ndiqen edhe ne ato zona ku nuk arrihet mbulimin me sinjal direkt, si brenda ashtu edhe jashte vendit, si Kosove , Mal te Zi dhe Maqedoni. '''VIZION PLUS''' transmeton 24 orë/dite, 7 dite ne jave permes nje rrjeti transmetimi digjital. Nje staf profesional me nje eksperience te gjate ne fushen e transmetimeve televizive, garanton nje nivel te larte komunikimi me audiencen. Ne jemi te pozicionuar si nje ofrues i formateve te reja televizive te nje cilesie te larte si dhe si nje ze autoritar persa i takon lajmeve dhe programeve te ceshtjeve aktuale. Fitues i çmimeve te ndryshme per prodhimet e dokumentareve. I renditur si nje nder televizionet me te preferuar nga shqiptaret brenda dhe jashte vendit. Ne synojme te maksimizojme nivelin e audiences duke synuar gjithmone drejt segmenteve te reja. Bazuar ne oret e trasmetimit, ne prodhojme perkatesisht: • 46.9 % te javes, program në prime time (9:00 p.m.– 00:00 a.m.); dhe • 60.8 % te struktures programore në intervalin 7:00 a.m. dhe 7:30 p.m. Burimet tona te programacionit jane gjithashtu edhe nje varietet ofruesish prestigjioz, vecanerisht nga studiot amerikane dhe shperndares ekskluziv. == Programe == Sezoni 2019-2020 ne Vizion Plus: '''Edicionet Informative.''' Vizion Plus ne programacionin e tij te larmishem, prodhon edhe transmeton rregullisht 4 (kater) edicione lajmesh (pervec edicioneve flash ku ne menyre permbledhese e ne hark kohor prej 120 sekondash evidentohen lajmet me kryesore ne forme te shkurtuar). Nje studio moderne konform kerkesave bashkekohore, spikera me eksperience ne kete fushe, nje menyre moderne dhe interaktive e percjelljes se lajmi, nje ristrukturim i plote I edicioneve informative, eshte gjithcka do jene rijesite e sezonit te ri. Departmamenti i Informacionit ne Vizion Plus percjell dhe transmeton informacionet ne menyren me te pavarur dhe me objektive, duke vendosur gjithnje ne qender te tyre interesin e gjere publik. Edicionet e lajmeve ne Vizion Plus transmetohen ne oraret: 13:00, 15.00,19.00 (Edicioni Qendror) dhe ne oren 23.00. '''7 pa 5.''' Nje prodhim i Departamentit te Informacionit. Formati i cili do tu sjelle cdo mengjes informacione te bollshme dhe utilitare per te nisur nje dite sa me mbare. Moderuar nga Pranvera Borakaj . “7 pa 5” do te jete nje reviste e temave soft e jo vetem, duke orientuar vemendjen e audiences e duke synuar te nxise tek ajo reagimet lidhur me ngjarje apo dukuri pjese e jetes sone te perditshme. '''[[Al Pazar]].''' Moderuar nga [[Agron Llakaj]].  SHOW i satires dhe i humorit, i kenges dhe i kercimit, show i nostalgjise se takimit me personazhet emblematike te artit shqiptar te muzikes, teatrit dhe kinemase, mjeshtrat e vertete te humorit shqiptar. Al Pazar, unik ne stilin dhe llojin e vet, popullor dhe i dashur rikthehet serish me nje ansambel humoristik me Behar Mera dhe Rudina Dembacaj, Altin Marku(Edi Rama) etj…do te jene cdo te shtune pjese e familjes shqiptare ne ekranin e tyre Vizion Plus '''Kendo Kengen time.''' Show i muzikes se vertete shqiptare. Përmes këtij formati rikthejmë në vëmëndje repertorin e atyre viteve përmes zërave të rinj. Çdo javë një artist big do të përballet me emocionet që do të shkaktojnë interpretues të rinj, të cilët do t’i sjellin këngët e big-ëve, të stilizuara, më bashkëkohore. Tetë këngëtarë të rinj, të prezantuar me publikun kryesisht në garat muzikore të talenteve të rinj, si “Voice of Albania” apo “X-Factor Albania”, Gigliola Haveriku, Jona Pepkolaj, Anxhela Elmazi, Marjona Metohu, Mario Mançelli, Rei Bezhani, Andi Tanko e Gerald Murrja janë “në luftë” çdo javë për të shkaktuar emocione tek këngëtarët si: Aurela Gaçe, Elton Deda, Irma Libohova, Rovena Dilo, Eranda Libohova, Ledina Çelo etj. Tetë këngë që i ngjajnë një recitali honorifik dhe një e vetme, kali i betejes, kënga e zemrës, i përket lavdisë së artistit big, që vjen në këtë format edhe në një rrëfim të pazakontë. Adrenalina e bandës muzikore që do të luajë live, kombinuar në një studio moderne e mikpritëse, do të sjellë një stinë të re: një fund vjeshtë e prag dimër mini recitalesh muzikore në ekran. '''Nga e Para.'''  Vizion Plus rikthen reality show-un e njohur fituesin e dy çmimeve nderkombetare Emmy, Nga e Para (Extreme Makeover – Home Edition). Nje nder formatet televizive me familjar, i renditur ne majat e top-listes se programeve me te ndjekura te javes. “Nga e Para” synon njëkohësisht dy gjëra: 1). Të edukojë dhe të përcjellë shije, estetikë edhe menyrë jetese me standarte bashkëkohore dhe njëkohësisht 2). Të jetë një zgjidhje shumë e mirë sociale dhe humane për familje dhe individë që kanë nevojë për një ndihmë të tillë. Më konkretisht ky reality show konsiston në identifikimin e disa shtëpive apo apartamenteve të cilat ndryshohen totalisht dhe ridisenjohen nga e para duke krijuar një surprizë tek shikuesit por sidomos tek përfituesit e drejtpërdrejtë, banorët e ketyre apartamenteve. Për ta realizuar këtë angazhohet një staf i tërë i mirëpregatitur arkitektësh, projektuesish dhe ndertuesish. '''Vizioni i pasdites.''' Moderuar nga Evi Reçi. Temat më të nxehta të aktualitetit do te jene cdo dite pjese e programit, sikunder nuk do te mungojne nga ana tjetër bisedat me personazhe të dashur të ekranit, stili i jetes të se cilëve merret si nje model qe duhet ndjekur nga shikuesit. Dhe jo vetëm kaq. Tematikat sociale, problemet me të cilat ndeshemi çdo ditë, sugjerimet për një jetë më të mirë, do t’i shtohen larmishmërisë së këtij programi që premton shumë. Kapital. Një talk show qe synon te mberrije tek moshat e rritura dhe tek publiku i interesuar per te kuptuar e marre pjese ne vendimarrjen politike dhe publike.Autori dhe moderatori i emisionit me te ri ne Vizion Plus, Aleksander Furxhi, vjen nga nje pervoje e gjate prej rreth dy dekadash si gazetar dhe editor i seksionit shqiptar te BBC. '''Next.''' Moderuar nga Enxhi Cuku dhe Elvi Nuhu. Nje format i cili bazohet mbi informacionin, te rejat dhe gjithcka qe eshte terheqese per te rinjte e sotem. Ky program ka per qellim te argetoj, informoj, edukoj shikuesit. Next eshte nje risi ne televizionet shqiptare pasi do trajtohet ndryshe ne skenar, xhirim, prezantim dhe ne rubrikat qe permban. '''Motor Plus.''' Moderuar nga Rudi Hizmo dhe Dorian Nurka. Nje format informativ dhe argetues mbi boten e makinave. Çdo jave do te keni mundesine te mesoni me shume dhe njekohesisht te argetoheni dhe zgjeroni njohurite tuaja mbi makinat. Tendencat dhe modelet me te reja, ngjarjet me te spikatura te javes lidhur me to, si te mirembani makinat tuaja, cilat jane kushtet dhe lehtesirat qe ofron tregu tyre sot dhe a ndjehemi ne komod me makinat. Cdo jave informacion flash nga cdo marke makine lidhur me propozimet e reja ne treg apo rijesit qe priten ne te ardhmen. Per te gjithe ju qe keni nje makine apo per ju qe keni planifikuar te keni nje te tille tashme ju ofrohet nje hapesire me shume per tu informuar me saj si dhe per te bere zgjedhjen e duhur. == Lidhje të jashtme == * http://www.vizionplus.tv {{Televizioni në Shqipëri|Platforme Dixhitale DVB-T=Tring}} [[Kategoria:Stacione televizive në Shqipëri]] [[Kategoria:Vizion Plus]] bmv039b4nt6sxacibahdgakva9jzte7 0 94940 2467508 2464669 2022-08-04T08:56:30Z 79.106.209.120 Mbrojti Kënga Magjike wikitext text/x-wiki {{Pp-semi-protected}}{{Për|sistemin operativ nga Google|Android (sistemi operativ)}} {{Infobox festival muzikor | name = Kënga Magjike | image = | caption = | location = [[Shqipëri]] (1999–2021)<br />[[Kosovë]] (2004) | years_active = 1999–2021 | founders = [[Ardit Gjebrea]] | dates = Nëntor, dhjetor | genre = I ndryshueshëm | attendance = | capacity = | website = [https://kengamagjike.com/ Faqja zyrtare] }} '''Kënga Magjike''' është një garë muzikore e përvitshme që organizohet nga televizioni shqiptar [[TV Klan|Televizioni Klan]] (TV Klan).<ref>{{cite web |publisher=[[TV Klan]] |title=Kënga Magjike |url=https://tvklan.al/kategoria/programe/kenga-magjike/ |website=tvklan.al |language=Sq}}</ref> Gara është transmetuar çdo vit prej kur është themeluar më 1999.<ref>{{cite web |title=Producer–Kënga Magjike |url=http://www.arditgjebrea.info/en/arkiva_producent.htm |website=arditgjebrea.info |language=En |access-date=7 prill 2020 |archive-date=18 tetor 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201018111803/http://www.arditgjebrea.info/en/arkiva_producent.htm |url-status=dead }}</ref> Edicioni i parë i festivalit u transmetua nga [[Radio Televizioni Shqiptar]], ndërsa të gjitha edicionet e tjera, që nga viti 2004, nga [[TV Klan]]. [[Ardit Gjebrea]] ka qenë prezantuesi kryesor i festivalit prej se është themeluar dhe në raste të tjera, ai ka bashkëprezantuar me prezantues të tjerë si [[Brigitte Nielsen]], [[Natalia Estrada]], [[Songül Öden]] dhe [[Elia Zogu]]. == Historia == === 1999-2005 === [[Skeda:Ardit Gjebrea KM2009.jpg|thumb|right|Ardit Gjebrea në [[Kënga Magjike 2009]]]] [[Skeda:Pallati i Kongreseve,Tiranë.jpg|thumb|right|[[Pallati i Kongreseve]] ku u mbajt [[Kënga Magjike 2016]]]] Përgjatë historisë së saj, transmetues të ndryshëm janë kredituar me prodhimin dhe transmetimin e kësaj ngjarjeje, duke përfshirë [[RTSH]], [[TV Klan]] , TVA, RTV NRG (Shqipëri) dhe [[RTV21]], [[RTK]] (Kosovë), si dhe shumë stacione radioje. Aktualisht prodhohet dhe transmetohet nga TV Klan. Kënga Magjike u krijua nga këngëtari, kompozitori, prezantuesi dhe organizatori [[Ardit Gjebrea]] dhe filloi të transmetojë në vitin 1999. Zakonisht transmetohet çdo nëntor, me disa përjashtime. Fillimisht u transmetua si një ngjarje tre ose katër natë e ngjashme me [[Festivali i Këngës në RTSH]]; megjithatë, më 2005 u prezantua një format i ri i prezantimit të këngëve. Secila këngë u transmetua një muaj para gjysmëfinales dhe finalja në një edicion special të quajtur "Duke Pritur Kënga Magjike...", duke i dhënë shikuesve një shans për të votuar për këngët që do të kalonin në gjysmë-finale përmes telefonit, mesazheve ose në internet në faqen zyrtare të festivalit. U përdor edhe një juri për të përcaktuar se cilat këngë kalojnë në fazën tjetër. === 2006-akoma === Ky format u zëvendësua më vonë nga sistemi aktual, ku grupe këngësh prezantohen çdo javë në shfaqjen [[E Diela Shqiptare]] në TV Klan e pritur nga Ardit Gjebrea. Këngëtarët e vendosur automatikisht kalojnë në fazën gjysmëfinale, ndërsa të ardhurit duhet të mbështeten në verdiktin e një jurie profesionale. Pasi të përcaktohen gjysmëfinalistët dhe të këndojnë gjysmëfinale, janë vetë këngëtarët ata që duhet të votojnë njëri-tjetrin në një sistem 1-me-30 (duke anashkaluar 23, 25, 27, 28 dhe 29) pikë për të përcaktuar të dy këngët që do të arrijnë në finale dhe renditjen e tyre përfundimtare. Juria profesionale, organizatorët e festivalit dhe stacioni televiziv kanë për detyrë të përcaktojnë titujt e çmimeve që do t'i jepet secilit finalist. Pas kritikave për përdorimin e riprodhimit në shpërndarjen e këngëve, organizatorët vendosën të kufizojnë përdorimin e riprodhimit vetëm në fazën javore të prezantimit në vitin 2015. Këngëtarëve të vendosur u lejohet të përdorin rishikim në këtë fazë, ndërsa të ardhurit duhet të këndojnë live në mënyrë që të marrin një gjykim nga juria. Sidoqoftë, gjysmëfinalja dhe ajo finale duhet të dorëzohen drejtpërdrejt nga këngëtarë të vendosur dhe debutues. Festivali është vlerësuar për larminë e muzikës që ka sjellë për publikun, duke siguruar një përzierje të madhe të këngëtarëve dhe bandave nga Shqipëria me ato nga vendet fqinje, një pjesë e madhe që vijnë nga [[Kosova]], [[Maqedonia e Veriut]], [[Mali i Zi]] dhe zona të tjera. Kënga Magjike ka qenë gjithashtu skena për shumë rikthime të këngëtarëve të famshëm shqiptarë që banojnë në vende të tjera, si dhe artistë që kanë kontribuar në industrinë e muzikës shqiptare në të kaluarën. Këngët nga ky konkurs kanë rezultuar në hite të shumta të paharrueshme për shqiptarët në të gjithë botën. Në krahasim me konkurrentët e saj kryesorë, Kënga Magjike përmban më shumë muzikë të komercializuar, në kontrast me zhanret kryesisht alternative dhe ato rock, të paraqitura në Top Awards në [[Top Channel]], ndërsa nuk është aq ekskluzivisht ndaluese sa Festivali i Këngës, i cili zakonisht pranon vetëm vokalistët profesionistë. Prezantuesi Ardit Gjebrea njoftoi se gjatë vitit 2020, Kënga Magjike nuk do të mbahet dhe do të kthehet në 2021. == Fituesit == Si festivali i dytë më i famshëm në [[Shqipëri]], njëzet këngë kanë fituar në ''Kënga Magjike'', i cili është mbajtur çdo vit prej themelimit në vitin 1999. Fituesit e festivalit janë përcaktuar duke përdorur mënyra të ndryshme të votimit gjatë historisë së tij, por kryesisht përmes shpërblimit me pikë nga juria, televotuesit ose vetë pjesëmarrësit. {| class="wikitable sortable" style="font-size:90%" ! scope="col" class="autorowspan" | Viti ! scope="col" class="autorowspan" | Kënga ! scope="col" class="autorowspan" | Artist(ë) ! scope="col" class="autorowspan" | Kompozimi ! scope="col" | Ref |- ! style="text-align:left" scope="row" | 1999 | "Vetëm Një fjalë" | [[Elsa Lila]] | [[Alfred Kaçinari]], [[Jorgo Papingji]] | |- ! style="text-align:left" scope="row" | 2000 | "Një Mijë ëndrra" | [[Irma Libohova]] & [[Eranda Libohova]] | [[Kristi]], Irma Libohova | |- ! style="text-align:left" scope="row" | 2001 | "Për Një Çast Më Ndali Zemra" | [[Rovena Dilo]] & [[Pirro Çako]] | Pirro Çako, [[Timo Flloko]] | |- ! style="text-align:left" scope="row" | 2002 | "E Pathëna Fjalë" | [[Mira Konçi]] | [[Shpëtim Saraçi]], [[Pandi Laço]] | |- ! style="text-align:left" scope="row" | [[Kënga Magjike 2003|2003]] | "Ku Je Ti" | [[Ema Bytyçi]] | [[Adrian Hila]] | |- ! style="text-align:left" scope="row" | [[Kënga Magjike 2004|2004]] | "Prapë Tek Ti Do Të Vij" | [[Irma Libohova]] | Irma Libohova, [[Floran Kondi]] | |- ! style="text-align:left" scope="row" | [[Kënga Magjike 2005|2005]] | "Nuk Dua Tjetër" | [[Genta Ismajli]] | Adrian Hila | |- ! style="text-align:left" scope="row" | [[Kënga Magjike 2006|2006]] | "Kur Dashuria Vdes" | [[Armend Rexhepagiqi]] | Armend Rexhepagiqi, [[Aida Baraku]] | |- ! style="text-align:left" scope="row" | [[Kënga Magjike 2007|2007]] | "Hape Veten" | [[Aurela Gaçe]] | [[Flori Mumajesi]], Timo Flloko<ref name="Hape Vetën">{{cite web|url=http://www.albasoul.com/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=2084&mode=thread&order=0 |title= Aurela Gaçe fiton trofeun e “Kënga Magjike” |language=sq|accessdate=31 maj 2020}} </ref> | |- ! style="text-align:left" scope="row" | 2008 | "Njëri Nga Ata" | [[Jonida Maliqi]] | [[Kaliopi]], [[Aida Baraku]] | |- ! style="text-align:left" scope="row" | 2009 | "Rruga E Zemrës" | [[Eliza Hoxha]] & [[Rosela Gjylbegu]] | [[Darko Dimitrov]], Eliza Hoxha | |- ! style="text-align:left" scope="row" | 2010 | "Sa E Shite Zemrën" | [[Juliana Pasha]] & [[Luiz Ejlli]] | [[Pirro Çako]] | |- ! style="text-align:left" scope="row" | 2011 | "Më Lër Të Fle" | [[Redon Makashi]] | Vullnet Ibrahimi | |- ! style="text-align:left" scope="row" | 2012 | "Rrefuzoj" | [[Alban Skënderaj]] | Alban Skënderaj<ref name="Rrefuzoj">{{cite web|url=https://shqiptarja.com/video/alban-skenderaj-fiton-ne-kenga-magjike-me-refuzoj |title=Alban Skënderaj fiton në "Kënga Magjike" me "Refuzoj"|date=11 nëntor 2012 |language=en|accessdate=31 maj 2020}} </ref> | |- ! style="text-align:left" scope="row" | 2013 | "Tatuazh Në Zemër" | [[Besa Kokëdhima]] | Darko Dimitrov, Alban Skenderaj<ref name="Tatuazh Në Zemër">{{cite web|url=https://www.teksteshqip.com/besa-kokedhima/article-5933.php |title=BESA FITON “KËNGA MAGJIKE 2013” |language=sq|date=1 dhjetor 2015 |accessdate=31 maj 2020}} </ref> | |- ! style="text-align:left" scope="row" | 2014 | "Pa Kontroll" | [[Aurela Gaçe]] & [[Young Zerka]] | Adrian Hila | style="text-align: center;" | <ref>{{cite web |publisher=[[TV Klan]] |title=Aurela Gaçe dhe Young Zerka fitojnë "Kënga Magjike" |url=https://tvklan.al/aurela-gace-dhe-young-zerka-fitojne-kengen-magjike-2/ |website=tvklan.al |language=sq |date=14 dhjetor 2014}}</ref> |- ! style="text-align:left" scope="row" | [[Kënga Magjike 2015|2015]] | "Akoma Jo" | [[Aurela Gaçe]] | Adrian Hila<ref name="Akoma Jo">{{cite web |url=https://wiwibloggs.com/2015/12/06/aurela-gace-wins-kenga-magjike-2015-akoma-jo/109763/ |title=Aurela Gaçe wins Kënga Magjike 2015 with “Akoma jo” |language=en|date=6 dhjetor 2015 |accessdate=31 maj 2020}} </ref> | style="text-align: center;" | <ref>{{cite web |publisher=[[TV Klan]] |title=Aurela Gaçe fiton festivalin "Kënga Magjike" |url=https://tvklan.al/aurela-gace-fiton-festivalin-kenga-magjike-2/ |website=tvklan.al |language=Sq |date=6 dhjetor 2015}}</ref> |- ! style="text-align:left" scope="row" | 2016 | "Ma Thuaj Ti" | [[Rozana Radi]] | [[Elgit Doda]] & Rozana Radi<ref name="Ma Thuaj Ti">{{cite web |url=https://telegrafi.com/rozana-radi-fiton-kenga-magjike-2016-ma-thuaj-ti-triumfon-e-para-ne-finalen-e-madhe-video/ |title=Rozana Radi fiton në “Kënga Magjike 2016”: “Ma thuaj ti” triumfon në finalen e madhe |language=sq|date=10 dhjetor 2016 |accessdate=31 maj 2020}} </ref> | style="text-align: center;" | <ref>{{cite web |publisher=[[TV Klan]] |title="Ma thuaj ti" fiton "Këngën Magjike" |url=https://tvklan.al/rozana-radi-fiton-kenga-magjike-2016/ |website=tvklan.al |language=sq |date=11 dhjetor 2016}}</ref> |- ! style="text-align:left" scope="row" | [[Kënga Magjike 2017|2017]] | "[[E çmendur (këngë)|E çmendur]]" | [[Anxhela Peristeri]] | [[Kledi Bahiti]], [[Olti Curri]]<ref name="E Çmendur">{{cite web |url=https://telegrafi.com/nis-nata-finale-e-kenga-magjike-2017-live/ |title=Anxhela Peristeri fiton “Kënga Magjike 2017” |language=sq|date=9 dhjetor 2016 |accessdate=31 maj 2020}} </ref> | style="text-align: center;" | <ref>{{cite web |publisher=[[TV Klan]] |title="E çmendur", kënga më e mirë për 2017-ën |url=https://tvklan.al/e-cmendur-kenga-me-e-mire-per-2017-en/ |language=sq|website=tvklan.al |language=Sq |date=10 dhjetor 2017}}</ref> |- ! style="text-align:left" scope="row" | [[Kënga Magjike 2018|2018]] | "[[Plas (këngë)|Plas]]" | [[Flori Mumajesi]] | Flori Mumajesi | style="text-align: center;" | <ref>{{cite web |publisher=Kënga Magjike |title=Flori Mumajesi fitues i Kënga Magjike 2018! |url=https://kengamagjike.com/blog/d28bbafa-344e-4af4-a077-385b13c6c7f1 |language=Sq |access-date=7 prill 2020 |archive-date=10 nëntor 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191110233034/https://kengamagjike.com/blog/d28bbafa-344e-4af4-a077-385b13c6c7f1 |url-status=dead }}</ref> |- ! style="text-align:left" scope="row" | [[Kënga Magjike 2019|2019]] | "Ma Zgjat Dorën" | [[Eneda Tarifa]] | [[Flori Mumajesi]] | style="text-align: center;" | <ref>{{cite web |publisher=[[TV Klan]] |title=Eneda Tarifa, fituesja e Kënga Magjike |url=https://tvklan.al/eneda-tarifa-fituesja-e-kenga-magjike/ |language=Sq}}</ref> |} == Shiko edhe == * ''[[Festivali i Këngës në RTSH|Festivali i Këngës]] == Referime == {{reflist|2}} == Lidhje të jashtme == {{commons}} *[https://kengamagjike.com/ Kënga Magjike Faqja zyrtare] *[https://tvklan.al/kategoria/programe/kenga-magjike/ Kënga Magjike në TV Klan] {{Kënga Magjike}} {{DEFAULTSORT:Kenga Magjike}} [[Kategoria:Kënga Magjike]] [[Kategoria:Festivale muzikore]] ahi7i7xfvy07ndftjtyl5d6mui2cyc1 0 103142 2467442 1799723 2022-08-03T19:46:58Z Niegodzisie 112129 wikitext text/x-wiki {{muzi-cung}} '''Blind Guardian''' është nje metal bend gjerman i formuar ne vitin 1984, ne Krefeld te [[Gjermania|Gjermanise]]. Ata shpesh shquhen si nje nder bendet me kryesore dhe më me ndikim te muzikes power metal dhe nenzhanreve te speed metal. Blind Guardian është pjese e heavy metal skenes gjermane qe doli ne shesh ne mesin e vitev 1980-ta. Tekstet e bendit, te shkruara nga [http://en.wikipedia.org/wiki/Hansi_K%C3%BCrsch Hansi Kürsch], jane te inspiruara nga trillimi i autoreve te imagjinates si: [http://en.wikipedia.org/wiki/J._R._R._Tolkien J. R. R. Tolkien], dhe Michael Moorcock e poashtu edhe nga legjendat tradicionale dhe poemat epike. [[Kategoria:Grupe muzike speed metal]] [[Kategoria:Grupe muzike power metal]] [[Kategoria:Grupe muzike gjermane]] olya1dkce43gcma5pja0663d95occo0 0 106576 2467492 2115944 2022-08-04T07:00:44Z 79.106.104.128 Rregullova gabimet drejtshkrimore wikitext text/x-wiki '''Lista e kanaleve televizive''' përmban [[Televizioni|Televizionet]] në mbarë botën. == Me program te plotë dhe argëtues == * [[TV5 Monde]] – Program i përbashkët i transmetuesve të gjuhës franceze(Franca, Kanada, Belgien, Zvicra), që më 1983 në transmetim * [[BBC Entertainment]] – englischsprachiger Fernsehsender der [[BBC]] * [[BVN]] – niederländischsprachiges Auslandsfernsehen (Niederlande, Belgien) * [[Kanal Avrupa]] – ein europaweites Vollprogramm in türkischer Sprache. Der Sendeort ist Duisburg. * [[CCTV-4]] – chinesischer Fernsehsender auf Mandarin, der Nachrichten und Unterhaltung bietet * [[CCTV-9]] – chinesischer Fernsehsender auf Englisch, der Nachrichten und Unterhaltung bietet * [[Arirang TV]] – koreanisches Auslandsfernsehen mit Sendungen auf Englisch, Koreanisch und Spanisch + jeweilige Untertitel * [[TV Polonia]] – polnischer Auslandssender * [[iTVN]] – polnischer Auslandssender ([[Bezahlfernsehen]]) * [[Polsat 2]] – polnischer Auslandssender * [[RTVi]] – russischer Auslandssender (Bezahlfernsehen) == Lajme == * [[Al Jazeera]] – gilt als unabhängiger arabischer Nachrichten- und Diskussionskanal * [[Al-Arabiya]] – war als Gegengewicht zu Al Jazeera gedacht * [[Al-Hurra]] [[Arabische Sprache|arabischsprachig]] – [[USA]] * [[BBC News]] * [[BBC World News]] – në transmetim që nga janari i 1991 * [[Canal 24 Horas]] – spanischsprachiger Nachrichtenkanal aus Spanien * [[CNBC]] * [[CNBC (Europa)]] * [[CNN International]] – auf Sendung seit 1. Oktober 1998, bis 2003 auch deutschsprachig * [[EuroNews]] – në transmetim që nga 1. janari i 1992 * [[Fox News Channel]] * [[France 24]] – englisch/französisch * [[MSNBC]] * [[Russia Today]] – russischer, englischsprachiger Informationssender * [[teleSUR]] [[Spanische Sprache|spanisch]] – multinationaler [[lateinamerika]]nischer Informationssender * [[TVP Info]] - polnischer Nachrichten- und Regionalsender * [[DW-TV]], Deutsche Welle – deutsch, englisch, spanisch, arabisch * [[Press TV]] – englischsprachiger Nachrichtensender aus dem Iran * [[Alalam News Channel]] – arabischsprachiger Nachrichtensender aus dem Iran == Sport == * [[Sport1]] * [[EuroSport]] – në transmetim që nga 5. shkurti i 1989 * [[Motors TV]] – (Bezahlfernsehen) * [[Extreme Sports]] – (Bezahlfernsehen) * [[ESPN America]] – (Bezahlfernsehen) * [[ESPN Classic]] – (Bezahlfernsehen) * [[Yacht & Sail Channel]] – (Bezahlfernsehen) * [[EuroSport2]] – (Bezahlfernsehen) == Modë == * [[Fashion TV]] * [[F Men]] * [[TV Moda]] * [[World Fashion Channel]] * [[Souvenirs from earth]] == Transmetues fetar == * [[Alulbayt TV]] – shiitischer islamischer Sender aus London * [[Bethel TV]] – spanischsprachiger evangelischer Fernsehsender aus Perú * [[CTV]] - Qëndra televizive Vatikanit ,i Selisë së Shënjtë * [[Bibel TV]] – erster christlicher Fernsehsender in Deutsch * [[ERF Fernsehen]] – christliches Fernsehen des [[Evangeliums-Rundfunk|ERF]] * [[EWTN]] - internationaler römisch-katholischer Sender * [[Hope Channel]] - christliches Fernsehen der Freikirche der [[Siebenten-Tags-Adventisten]] * [[K-TV (Fernsehen)|K-TV]] – katholischer Sender aus Österreich * [[Muslim Television Ahmadiyya|MTA]] – islamischer Sender der [[Ahmadiyya Muslim Jamaat]] aus London * [[Telepace]] - Rrjet televiziv italianë * [[Tru Young Television]] – Jugendsender von Bibel TV * [[TV TRWAM]] – polnischer katholischer Sender * [[TV2000]] - Kanal televiziv Italian shtrirje kombetare i CEI == Televizione për audiencat LGBT == * [[Pink TV]] – Vollprogramm mit Diskussionsrunden, Spielfilmen, Serien und Pornos ([[Jean Daniel Cadinot|Cadinot]] u. Ä.), Französisch, aber auch Englisch und gelegentlich Deutsch mit Untertiteln * [[OUTtv]] – kanadisches TV-Programm (Früher: PrideVision TV 2001-2004 und HARD on PrideVision 2004–2005) * [[Gay.TV]] – italienisches Programm, Musik, Shows, Spielfilme in italienischer, englischer, deutscher, japanischer und französischer Sprache (mit italienischen Untertiteln) * [[Logo (Fernsehsender)|LOGO]] – US-amerikanischer Sender für [[LGBT]]-Publikum * [[TIMM]] – deutscher Sender für [[LGBT]]-Publikum * [[MundoPink]] – spanischer Sender für [[LGBT]]-Publikum * [[GAYtv]] – britischer Abo-Sender für schwules Publikum == Programe kombëtare TV (renditur sipas vendeve) == === [[Afghanistani]] === * [[Radio Television Afghanistan]] * [[Ariana Afghani]] * [[Ariana TV]] * [[Payeme Afghan]] * [[Tolo TV]] * [[Herai TV]] === [[Algjeria]] === * [[ENTV]] * [[Canal Algérie]] * [[Algérie 3]] === [[Andorra]] === * [[Ràdio i Televisió d'Andorra|ATV]] === [[Angola]] === * [[Televisão Pública de Angola|TPA]] * [[TV Zimbo]] * [[RTP África]] * [[Rede Globo]] * [[Rede Record]] * [[TV CPLP]] * [[Televisão de Moçambique|TVM]] === [[Argjentina]] === * [[América 2]] („América TV“) * [[Canal 7 (Argentinien)|Canal 7]] * [[Canal 13 (Argentinien)|Canal 13]] * [[Jetix]] * [[Telefe]] === [[Aserbaixhani]] === * [[ANS TV]] * [[Azad TV]] * [[AzTV]] * [[Baki TV]] * [[Ictimai TV]] * [[Lider TV]] * [[Space TV]] === [[Etiopia]] === * [[Ethiopian Television|ETV]] === [[Australia]] === * [[Australian Broadcasting Corporation]] (ABC) * [[Network Ten]] * [[Nine Network]] * [[Special Broadcasting Service]] (SBS) * [[Seven Network]] * [[Adult Swim]] * [[The Biography Channel]] * [[The Music Factory]] * [[Austar]] (PAY-TV) * [[Foxtel]] (PAT-TV) === [[Bangladeshi]] === * [[ATN Bangla]] * ATN Bangla UK * [[Bangla Vision]] * [[Boishakhi TV]] * BTV World * Channel 1 * Channel I * Desh TV * [[Diganta TV]] * [[Ekushey TV]] * My TV * NTV * RTV === [[Belgjika]] === ; Holandisht: * [[Vlaamse Radio- en Televisieomroep]] (VRT) ** [[Eén]] (Televizion për të gjithë) ** Canvas (Kulturë) ** [[Ketnet]] (Fëmijë) ** [[BVN]] (Televizion i jashtëm) * [[Vlaamse Mediamaatschappij]] (VMMa) ** [[Vlaamse Televisie Maatschappij|VTM]] (Televizion për të gjithë) ** [[2BE]] (Jugend (14 deri 44 Vjet)) ** [[JIM (Televizion)|JIM]] (Muzikë, Rini (14 deri 44 Vjet)) ** [[Vitaya]] (Për gratë) * [[ProSiebenSat.1 Media]] (ish-SBS Belgium) ** [[VT4]] (Rinia (14 deri 44 Vjet)) ** [[VIJF tv]] (Për gratë) * [[Roularta Media Group]] (RMG) ** [[Kanaal Z]] (Businessnews) * [[MTV Networks]] ** [[The Music Factory|TMF]] (Muzikë, Rini) ** [[MTV]] (Niederlande) (Muzikë, Rini) ** [[Nickelodeon Niederlande/Flandern]] (Fëmijë (Kartona)) ; Frëngjisht: * [[Radio-télévision belge de la Communauté française]] (RTBF) ** La Une ** La Deux ** La Trois ** RTBF Sat (Televizion i jashtëm) * [[RTL Group]] ** [[RTL-TVI]] ** [[Club RTL]] ** [[Plug TV]] ; Gjermanisht: * [[Belgischer Rundfunk]] (BRF) ** [[BRF-Fernsehen]] === [[Bolivia]] === * [[ATB Red Nacional|ATB]] * [[Activa TV]] * [[Bolivia TV]] * [[Bolivisión]] * [[Cadena A Red Nacional]] * PAT * [[Red Uno de Bolivia]] * RTP * [[Unitel]] * [[Televisión Boliviana]] === [[Bosnja]] === * [[Televizija Federacije Bosne i Hercegovine]] (FTV) * [[Hercegovačka Televizija Mostar]] (HTV) * [[Radio-Televizija Republike Srpske]] (RTRS) * [[Alternativna Televizija]] (ATV) * [[Televizija Kanal 3]] (K3) * [[RTV Vikom]] (VIKOM) * [[TV Mostar]] * [[Balkanmedia TV]] * [[BHT 1]] * [[RTV BN|BN TV Bijeljina]] === [[Brazili]] === * [[AASP TV]] * [[AgroCanal]] * [[AgroMix]] * [[Animax Brasil]] * [[Aperipê TV]] * [[AprovaSat]] ** AprovaSat 1 ** AprovaSat 2 ** AprovaSat 3 ** AprovaSat 4 ** AprovaSat 5 ** AprovaSat 6 ** AprovaSat 7 * Band Barra Mansa * Band News * Band Nordeste * [[Bloomberg Television]] * Boa Vontade TV * Boas Novas TV Local * Boas Novas TV Satélite * Canal do Assinante * Canal do Boi * Canal do Cliente * Canal Executivo * Canal Futura * Canal Minas Saúde * Canal Rural * Carat TV * CETI Educaçao à Distância * CETI Rio Grande do Sul * CineBrasil TV * CNT * Conexão MS * Curso Pastoral Telepresencial * Dimensão * EADCON ** EADCON 1 ** EADCON 2 ** EADCON 3 ** EADCON 4 ** EADCON 5 ** EADCON 6 ** EADCON 7 * Edupol ** Edupol 1 ** Edupol 2 ** Edupol 3 * Edusat ** Edusat 1 ** Edusat 2 ** Edusat 3 * Escola Satélite * Esporte Interativo * FGV * IIGD * [[Internacia Televido]] * Instituto Embratel * ITDE * Jockey Club Brasileiro * Jockey Club de São Paulo * Jóias Vip * LFG Canal 15 * LFG Canal 8 * LFG Canal 9 * Liv Brasil * ManagemenTV Brasil * Marcato ** Marcato 1 ** Marcato 2 ** Marcato 3 ** Marcato 4 ** Marcato 5 * Medalão Persa ** Medalhão Persa 1 ** Medalhão Persa 2 * Mil e Uma Noites * Mix TV * Mosaico Cine Sky * Multi TV * NBR * NovoCanal * Onne TV * Play TV * Ponto Jus * Praetorium Sat Canal ** Praetorium Sat Canal 1 ** Praetorium Sat Canal 2 ** Praetorium Sat Canal 3 ** Praetorium Sat Canal 4 ** Praetorium Sat Canal 5 ** Praetorium Sat Canal 6 ** Praetorium Sat Canal 7 * Race TV * RBA Sat * RBT International * Record Campinas * Record de Belém * Record Franca e Ribeirão Preto * Record Goiânia * Record Internacional Europa * Record Internacional USA-Canadá * Record Mato Grosso do Sul * Record Minas Gerais * Record Nacional * Record News * Record Paulista * Record Rio * Record Rio Preto * Record São José * Record São Paulo * Rede 21 * Rede Antena 10 * Rede Bandeirantes Bahia * Rede Bandeirantes International * Rede Bandeirantes Minas Gerais * Rede Bandeirantes Nacional * Rede Bandeirantes Presidente Prudente * Rede Bandeirantes São Paulo * Rede Bandeirantes Triângulo * Rede Brasil de TV * Rede Brasileira de Integração * Rede Estação * Rede Família * [[Rede Globo]] * Rede Gênesis * Rede Internacional de TV * Rede Massa TV Tibagi * Rede Minas * Rede Mundial de TV * Rede Nazaré de Comunicação * Rede NGT * [[Rede Record]] * Rede Super * Rede TV! * Rede Vida * Rede VTV * Rede VTV Goiânia * RIT Notícias * [[SBT (Brasilien)|SBT Nacional]] ** SBT Nova Friburgo ** SBT Pará * Shop Tour Cachoeira * Shop Tour Rede Nacional * Shoptime * Sim TV * SOS Espiritual * Terra Viva * Trans TV Brasil * Tupi TV * TV A Crítica * TV AL * TV Alagoas * TV Aldeia * TV ALERJ * TV Alterosa Juiz de Fora * TV Alterosa Montes Claros * TV Antares * TV Aparecida * TV Aratu * TV Assembléia Gaúcha * TV Assembléia Minas Gerais * TV Assembléia Piauí * TV Assembléia Rio Grande do Norte * TV Assembléia São Paulo * TV Banco do Brasil * TV Band Vale * [[TV Brasil]] ** TV Brasil Central ** TV Brasil Internacional * TV Campo Grande * TV Candelária * TV Canção Nova Internacional * TV Canção Nova Rede * TV Canção Nova Vale * TV Capixaba * TV CBED ** TV CBED 1 ** TV CBED 2 * TV Ceará * TV Cei * TV Cidade ** TV Cidade Fortaleza ** TV Cidade Verde Piauí ** TV Cidade Verde Teresina * TV Clube * TV Cultura Nacional * TV Câmara * TV Escola * TV Estácio ** TV Estácio 1 ** TV Estácio 2 ** TV Estácio 3 ** TV Estácio 4 * TV Farma * TV Gazeta * TV Gazeta Canal 10 * TV Goiânia * TV Guaíba * TV Horizonte * TV Imaculada Conceição * TV Itapoan * TV Itararé * TV Jangadeiro * TV Jornal * TV Justiça * TV Lance * TV Leste * TV Meio Norte * TV Miramar * TV Mulher & Mãe * TV Mundial * TV Mundo Maior * TV Novo Tempo * TV Nuevo Tiempo NSS 806 40.5°W Hemi 39-40.5 DVB * TV Pajuçara * TV Palmas * TV Pampa Carazinho * TV Pampa Santa Maria * TV Paranaiba * TV Paraná Educativa * TV Pernambuco * TV Polishop * TV Ponta Negra * TV Residência * TV Roraima * TV Senado * TV Serra Dourada * TV Shopping Brasil * TV Sinal * TV Sul Bahia * TV Supren * TV Século 21 * TV Tambaú * TV Tarobá * TV Tribuna * TV Tropical * TV União Fortaleza * TV União Natal * TV Verdade * TVBV * TVE * TVE Bahia * TVE Regional MS * Ulbra TV * Unisa ** Unisa 1 ** Unisa 2 ** Unisa 3 ** Unisa 4 ** Unisa 5 ** Unisa 6 ** Unisa 7 * Universidade do Estado do Amazonas * UNYCA ** UNYCA 1 ** UNYCA 2 * Wal-Mart TV * Warner Channel Brasil * WooHoo === [[Britania e Madhe]] === ;[[British Broadcasting Corporation|BBC]]: * [[BBC One]] * [[BBC Two]] * [[BBC Three]] * [[BBC Four]] * [[BBC HD]] * [[BBC Red Button]] (Kanal digjital "Interaktiv) * [[CBeebies]] * [[CBBC Channel]] * [[BBC News]] * [[BBC Parliament]] ;[[Independent Television|ITV]]: * ITV1 (sikur ITV HD) * ITV2 (sikur ITV2+1) * ITV3 (sikur ITV3+1) * ITV4 (sikur ITV4+1) * Men & Motors ;[[Channel 4]]: * Channel 4 (sikur Channel 4+1, sikur Channel 4 HD) * E4 (sikur E4+1) * More4 (sikur More+1) * Film4 (sikur Film 4+1) * 4Music ;[[Five (Televizion)|Five]]: * Five * Fiver (sikur Fiver+1) * Five USA (sikur Five USA+1) ;[[S4C]]: * S4C * S4C2 ;[[British Sky Broadcasting|BSkyB]]: * Sky One * Sky Two * Sky Three * Sky Real Lives * Sky Real Lives 2 * Sky Travel * Sky Arts * Sky Movies Premiere * Sky Movies Premiere+1 * Sky Movies Comedy * Sky Movies Action & Thriller * Sky Movies Family * Sky Movies Drama * Sky Movies Classics * Sky Movies Sci-Fi & Horror * Sky Movies Modern Greats * Sky Movies Indie * Sky Movies HD1 * Sky Movies HD2 * Sky Sports 1 * Sky Sports 2 * Sky Sports 3 * Sky Sports Xtra * Sky Sports News * [[Sky News]] * Sky Box Office * Sky Vegas ;[[UKTV]]: * Dave * G.O.L.D. * Alibi * UKTV Style * UKTV Gardens * UKTV Food * Eden * Blighty * Yesterday ;MTV: * MTV One * MTV One+1 * MTV Two * MTV Base * MTV Dance * MTV Hits * MTV R * [[TMF]] * [[VH1 UK]] * [[VH1 Classic]] ;Televizionë Muzikorë: * Scuzz * Bliss * Flaunt * Chartshow TV * Flava * Fizz * Channel U * Rockworld TV * NME TV * Bubble Hits * O Music TV * Clubland TV * The Vault * Kerrang! TV * Q TV * Magic TV * The Box * The Hits * Smash Hits TV * Kiss TV * [[Music Box]] ;Televizione për fëmijë: * [[Nickelodeon]] * Nickelodeon Replay * Nick Toons * [[Nick Jr. (Mbretëri e Bashkuar)|Nick Jr. UK]] * [[Nick Jr. 2]] * [[Cartoon Network]] * Cartoon Network Too * [[Boomerang]] * [[Disney Channel]] * [[Playhouse Disney]] * [[Disney Cinemagic]] * [[Jetix]] * Pop * Tiny Pop (sikur Tiny Pop+1) * Pop Girl (sikur Pop Girl+1) * Kix! === [[Bullgaria]] === * [[Central European Media Enterprises]] ** [[bTV Action]] (TV2 dhe Pro.BG i atëhershëm) ** [[Ring.BG]] ** [[BTV (Bullgaria)|bTV]] ** [[bTV Comedy]] ** [[bTV Cinema]] * [[Modern Times Group]] ** [[Nova Television]] (NTV) ** [[Nova Sport (Bullgaria)|Nova Sport]] ** [[Diema]] ** [[Diema 2]] ** [[Diema Family]] * [[ProSiebenSat.1 Media|ProSiebenSat.1 Media AG]] ([[SBS Broadcasting]] i dikurshëm) ** [[The Voice TV#Bulgarien|The Voice TV]] * [[BNT|Balgarska Nazionalna Televisija]] (BNT) * [[Balkanika Music TV]] * [[SKAT]] * [[Sport 7]] * [[Super 7]] * [[TV 7 (Bulgarien)|TV 7]] * [[TV Europa]] * [[Fen TV]] * K1 * [[Sedem Dni]] === [[Burkina Faso]] === * [[RTB (Burkina Faso)|RTB]] === [[Kili]] === * lista e kanaleve kiliane gjendet këtu [[Liste der chilenischen Fernsehkanäle]] === [[Republik China|China, Republik]] === * [[China Television Network]] (CTV) * [[Taiwan Television]] (TTV) * [[China Television Service]] (CTS) === [[Volksrepublik China|China, Volksrepublik]] === * [[China Central Television|CCTV]] – Staatsfernsehen * [[Phoenix Chinese News and Entertainment|PCNE]] – chinesischer Privatsender * [[TVBS]] – [[kantonesisch]]er Unterhaltungssender mit Ursprung aus Hongkong (Bezahlfernsehen) === [[Dänemark]] === * [[Danmarks Radio]] (DR) ** [[DR1]] ** [[DR2]] * [[TV 2 (Dänemark)|TV2 Danmark A/S]] ** [[TV 2 (Dänemark)|TV 2]] ** [[TV 2 Zulu]] ** [[TV 2 Charlie]] ** [[TV 2 Film]] ** [[TV 2 Film HD]] ** [[TV 2 News]] * [[Modern Times Group]] ** [[TV3 (Dänemark)|TV3]] ** [[TV3+ (Dänemark)|TV3+]] ** [[TV3 Puls]] ** [[TV1000]] ** [[TV1000 Nordic]] ** [[TV1000 Action]] ** [[TV1000 Family]] ** [[TV1000 Classic]] ** [[TV1000 Drama]] ** [[TV1000 HD]] ** [[Viasat Nature/Crime]] ** [[Viasat Explorer]] ** [[Viasat History]] * Joint Venture zwischen TV 2 und Modern Times Group ** [[TV 2 Sport]] ** [[TV 2 Sport HD]] * [[ProSiebenSat.1 Media|ProSiebenSat.1 Media AG]] (ehemals [[SBS Broadcasting]]) ** [[Kanal 4 (Dänemark)|Kanal 4]] ** [[Kanal 5 (Dänemark)|Kanal 5]] ** [[6'eren]] ** [[The Voice TV#Dänemark|The Voice TV]] * [[TV4 Gruppe (Schweden)|TV4 Gruppe]] ** [[Canal+ First]] ** [[Canal+ Hits]] ** [[Canal+ Action]] ** [[Canal+ Comedy]] ** [[Canal+ Drama]] ** [[Canal+ Film HD]] ** [[Canal+ Sport 1 (Skandinavien)|Canal+ Sport 1]] ** [[Canal+ Sport 2 (Skandinavien)|Canal+ Sport 2]] ** [[Canal+ Sport Extra]] ** [[Canal+ Sport HD]] === [[Estland]] === * [[Modern Times Group]] ** [[TV3 (Estland)|TV3]] ** [[TV3+ (Estland)|TV3+]] ** [[TV6 (Estland)|TV6]] ** [[TV1000 East]] ** [[TV1000 Russian Kino]] ** [[TV1000 Action East]] ** [[TV1000 Premium]] ** [[Viasat History]] ** [[Viasat Explorer]] ** [[Viasat Sport Baltic]] ** [[Viasat Golf]] ** [[Viasat Hockey]] ** [[Viasat Nature]] * [[Kanal 2 (Estland)|Kanal 2]] * [[MTV Eesti]] * [[Perviy Baltiysky]] * [[ETV Eesti Televisioon]] * [[LIFE TV]] * [[MTV Networks Baltic]] * [[REN TV Baltic]] === [[Färöer]] === * [[Sjónvarp Føroya]] Daneben werden die dänischen Sender DR1, DR2, TV3, Kanal 4 und Kanal 5 eingespeist. === [[Finlanda]] === * [[Yleisradio|YLE]] ** [[YLE TV1]] ** [[YLE TV2]] ** [[YLE 24]] ** [[YLE Teema]] ** [[Finlands Svenska Television|FST]] ** [[TV Finland]] * [[MTV3]] ** [[MTV3 MAX]] ** [[MTV3 JUNIORI]] ** [[MTV3 AVA]] ** [[Sub (Fernsehsender)|Sub]] * Joint Venture zwischen MTV3 und der TV4 Gruppe ** [[MTV3 Fakta]] ** [[MTV3 SARJA]] ** [[MTV3 SCIFI]] ** [[Sub Leffa]] * [[Nelonen]] ** [[Nelonen]] ** [[Nelonen HD]] ** [[Jim (Fernsehsender)|JIM]] ** [[Liv]] ** [[KinoTV]] ** [[Nelonen Sport]] ** [[Nelonen Sport Pro]] * [[ProSiebenSat.1 Media|ProSiebenSat.1 Media AG]] (ehemals [[SBS Broadcasting]]) ** [[The Voice TV#Finnland|The Voice]] ** [[TV Viisi]] * [[TV4 Gruppe (Schweden)|TV4 Gruppe]] ** [[Canal+ First]] ** [[Canal+ Hits]] ** [[Canal+ Action]] ** [[Canal+ Comedy]] ** [[Canal+ Drama]] ** [[Canal+ Film HD]] ** [[Canal+ Sport 1 (Skandinavien)|Canal+ Sport 1]] ** [[Canal+ Sport 2 (Skandinavien)|Canal+ Sport 2]] ** [[Canal+ Sport Extra]] ** [[Canal+ Sport HD]] * [[Modern Times Group]] ** [[TV1000]] ** [[Viasat Sport]] ** [[Viasat Nature/Crime]] ** [[Viasat Explorer]] ** [[Viasat History]] * [[Urhelukanava]] * [[TV7]] === [[Franca]] === * [[TF1]] * [[France Télévisions]] ** [[France 2]] ** [[France 3]] ** [[France 4]] ** [[France 5]] ** [[France 24]] * [[Canal+]] * [[arte]] * [[TV5MONDE|TV5]] * [[RTL Group]] ** [[M6 (Fernsehen)|M6]] ** [[M6 Music Hits]] ** [[M6 Music Rock]] ** [[M6 Music Black]] ** [[M6 Boutique]] ** [[RTL 9]] ** [[Paris Première]] ** [[Téva]] ** [[Série Club]] ** [[MCM Top]] ;TNT: * [[RTL Group]] ** [[W9 (Fernsehsender)|W9]] * [[NRJ 12]] * [[NRJ Hits]] * [[NRJ Paris]] * [[La Chaîne parlementaire|LCP]] * [[I>Télé]] * [[Gulli (Fernsehen)]] * [[TV Breizh]] * [[NT1]] ;SAT: * [[RTL Group]] ** [[TF6]] * [[Filles TV|June (Fernsehsender)]] * [[MTV Idol]] * [[MTV Pulse]] * [[MTV Base France]] * [[Ciné FX]] * [[Ciné Polar]] * [[Ciné First]] * [[Ciné Pop]] * [[Escales]] * [[toute l'histoire]] * [[AB1]] * [[AB3]] * [[AB4]] * [[M6 Replay]] * [[W9 Replay]] === [[Französisch-Polynesien]] === * [[TNTV|Tahiti Nui Télévision]] === [[Georgien]] === * [[202 TV]] * [[Imedi Media Holding|Imedi TV]] * [[Mse TV]] * [[Öffentlicher Rundfunk Georgiens]] * [[Rustawi 2]] * [[PIK (Fernsehsender)|PIK]] === [[Gibraltar]] === * [[Gibraltar Broadcasting Corporation|GBC]] === [[Gjermania]] === * ARD * PRO 7 * RTL * RTL2 * SAT1 * VOX * ZDF * [[TIMM]] === [[Greqia]] === * eine Auflistung der griechischen Fernsehsender befindet sich in der [[Liste der griechischen Fernsehkanäle]]. === [[Groenlanda]] === * [[Kalaallit Nunaata Radioa]] === [[Guatemala]] === * [[Guatevision]] * [[TV Maya]] === [[India]] === * [[9X]] ** 9X UK ** 9XM * Aakaash Bangla * [[Aastha TV]] ** Aastha Bhajan ** Aastha International * [[Adithya TV]] * [[Amrita TV Middle East]] * [[Angel TV]] * Anna University Distance Education * Aseervatham TV * [[Asianet]] ** Asianet News ** Asianet Plus ** Asianet Sitara ** Asianet Suvarna ** Asianet Suvarna News * ATV * [[Azad News]] * [[B4U]] ** B4U Movies India ** B4U Movies UAE ** B4U Movies UK ** B4U Music India ** B4U Music UK * [[Bhakti TV]] * [[Bhojpuria Magik]] * [[Care World TV]] * Channel 10 * [[Chardikla Time TV]] * [[Chintu TV]] * [[Chutti TV]] * CNEB * ''DD'' ** DD Bangla ** DD Bharati ** DD Bihar ** DD Chandana ** DD Chandigarh ** DD Dehradun ** DD Gujarati ** DD Himachal Pradesh ** DD Hissar ** DD India ** DD Jaipur ** DD Jammu ** DD Kashir ** DD Madhya Pradesh ** DD Malayalam ** DD Mizoram ** DD National ** DD News ** DD North-East ** DD Oriya ** DD Podhigai ** DD Port Blair ** DD Punjab ** DD Raipur ** DD Ranchi ** DD Sahyadri ** DD Saptagiri ** DD Sports ** DD Technology ** DD Tripura ** DD Urdu ** DD Uttar Pradesh * DE TV * Dish 999 Active * Divine TV * [[Divya TV]] * E 24 * Enterr 10 * ETC ** ETC Channel Punjabi * ETV Urdu * [[Fashion TV India]] AsiaSat 4 C DVB * FETV * Filmy * Focus * Fortune Media * Gemini Cable Vision * Gyandarshan ** Gyandarshan 2 * Hamar TV * HMTV * Home Shop 18 * HY TV * IBN Lokmat * Imayam TV * [[India TV]] * [[Indiavision]] * INews * Isai Aruvi * [[Jaihind TV]] * Jain TV * Jan Sandesh TV * Jaya Max * Jaya Plus * Jaya TV * Jeevan TV * Josh TV * [[Kairali Channel]] ** Kairali People ** Kairali We * [[Kalaignar TV]] ** Kalaignar TV UK * Kamyab TV * Kasthuri TV * [[Khoj India]] * Kiran TV * Kolkata TV * KTV ** KTV Europe * Kushi TV * Lemon * Live India * Lok Sabha TV * Mahaa TV * [[Mahuaa TV]] ** Mahuaa News * Makkal TV * [[Mana TV Channel]] ** Mana TV Channel 1 ** Mana TV Channel 2 ** Mana TV Channel 3 ** Mana TV Channel 4 ** Mana TV Channel 5 * [[Manorama News]] ** Manorama News Calicut ** Manorama News Cochin ** Manorama News International ** Manorama News Trivandrum * Manoranjan TV * Mega TV * Mh 1 ** Mh 1 Music ** Mh 1 News ** Mh 1 Shraddha Channel * Mi Marathi * Moon TV * MP Satcom Centre Distance Learning Channel * Music India * Naxatra News * NDTV Arabia * NDTV Imagine * NE Bangla * NE Hi Fi * NE TV * News 9 * News Live * News One * NTV * Orissa State Distance Learning * Orissa TV * P7 News * Peace TV ** Peace TV English ** Peace TV Middle East ** Peace TV UK ** Peace TV Urdu * Power Vision TV * Pragya TV * Prime TV * PTC ** PTC Chakde ** PTC News ** PTC Punjabi * Punjab Today * [[Punjjabi TV]] * R Plus * Rainbow * [[Raj]] ** Raj Musix ** Raj Musix Kanada ** Raj News 24x7 * Rajya Sabha TV * Remote Sensing and Communication Centre Gujarat * RTV * S1 * SAC Mysore Distance Learning Channel * Sadhna ** Sadhna News Bihar ** Sadhna News Madya Pradesh ** Sadhna TV * Sahara ** Sahara One ** Sahara Samay Bihar ** Sahara Samay Madhya Pradesh ** Sahara Samay Mumbai ** Sahara Samay National ** Sahara Samay NCR ** Sahara Samay Uttar Pradesh * Sakshi TV * Sangeet ** Sangeet Bangla ** Sangeet Bhojpuri * Sanskar TV * Satsang TV * Seithigal * Shakti TV * Silver Screen * Sirippoli * Space TV * SpaceToon Kids TV * Sri Sankara * SS Music * Standard World * Star ** Star Jalsha ** Star majha ** Star Utsav * STV Haryana News * Subhavaartha TV * Sudarshan TV * Sun Music * Sun TV * [[Surya TV]] * SVBC * Tamilan TV * Tara Muzik * Total TV * TV 1 * TV 100 Himalaya * TV 24 * TV 5 * TV 9 Gujarat * TV 9 Kannada * TV 9 Mumbai * TV 9 Telugu * TV 99 * TV Southasia * Udaya 2 * Ushe TV * Vanitha TV * Vasanth TV * ViCTERS * Vidya Vahini * VOI ** VOI Madya Pradesh ** VOI National ** VOI Punjabi ** VOI Rajasthan ** VOI Uttar Pradesh * [[Voice of India]] * VTU * Vyas TV * Win TV * Yes Indiavision * Yo Muzik * Zee ** Zee 24 Ghantalu ** Zee 24 Ghante Chhattisgarh' ** Zee 24 Taas ** Zee Aflam ** Zee Akash 24 ** Zee Jagran ** Zee Muzic Asia ** Zee Muzic UK ** Zee News Uttar Pradesh ** Zee Smile ** Zee Tamizh === [[Indonesien]] === ; National * [[Metro TV]] * [[SCTV]] * [[RCTI]] * [[Indosiar]] * [[Televisi Republik Indonesia|TVRI]] * [[ANTV]] * [[Global TV]] * [[TV One]] * [[TPI (Fernsehsender)|TPI]] * [[Trans TV]] * [[TVE (Televisi Edukasi)]] * [[Trans 7]] ; Lokal * [[Agropolitan TV]], [[Batu-Inseln|Batu]] * [[Amuntai TV]] * [[Bali TV]], [[Bali]] * [[Bandung TV]], [[Bandung]] * [[Batam TV]], [[Batam]] * [[Batu TV]], [[Batu-Inseln|Batu]] * [[BMS TV, Banyumas]] * [[Bogor TV]] * [[Bukittinggi TV]] * [[Bunaken TV]], [[Manado]] * [[Cahaya TV]], [[Banten]] * [[Cakra TV]], [[Semarang]] * [[CB Channel]], [[Depok]] * [[CT Channel]], Bandung * [[Deli TV]], [[Medan]] * [[Dhamma TV]], Batu * [[Elshinta TV]], [[Jakarta]] * [[GO TV]], Manado * [[GNTV]], [[Malang]] * [[Gorontalo TV]] * [[GTV (Indonesien)|GTV]], [[Malang]] * [[Jak TV]], Jakarta * [[Jogja TV]], [[Yogyakarta (Stadt)|Yogyakarta]] * [[JTV]], [[Surabaya]] * [[Kendari TV]] * [[LTV (Indonesien)|LTV]], [[Lampung]] * [[Lombok TV]], [[Mataram (Stadt)|Mataram]]/[[Lombok]] * [[Mahameru TV]], Mataram * [[Makassar TV]], [[Makassar]] * [[Malang TV]], Malang * [[Megaswara TV]], [[Bogor]] * [[NTV (Indonesien)|nTV]], Jakarta * [[Pacific TV]], [[Manado]] * [[Pal TV]], [[Palembang]] * [[PKTV]], [[Bontang]] * [[Plaza TV]], Jakarta * [[Pro TV]], Semarang * [[Rantau TV]] * [[Ratih TV]], [[Kebumen]] * [[RBTV]], Yogyakarta * [[Riau TV]], [[Pekanbaru]] * [[Riauchannel]], [[Pekanbaru]] * [[Spacetoon]], Jakarta * [[Sri Junjungan TV]], [[Regierungsbezirk Bengkalis|Bengkalis]]/[[Riau]] * [[Sukabumi Siar Televisi]], [[Sukabumi]] * [[STV Bandung]], Bandung * [[STV Batam]], Batam * [[Tarakan TV]] * [[Televisi Manado]], Manado * [[Tereng Abadi TV]], [[Surakarta]] * [[Tugu TV]], Yogyakarta * [[TV Anak]], Bandung * [[TV Anak]], Malang * [[TV Anak]], Medan * [[TV Anak]], Surabaya * [[TV Borobudur]], Semarang * [[TVKU]], Semarang * [[Universitas Gunadarma TV]], Depok === [[Irak]] === * [[Al Baghdadiyah TV]] * [[Al Forat Network]] * [[Al Mirbad TV]] * [[Al Rafidayen TV]] * [[Al Zawraa]] * [[Al-Iraqia]] * [[Al-Iraqia 2]] * [[Al-Iraqia 3 Sports]] * [[AldiyarSat]] * [[Al Fayhaa]] * [[Alhurra Iraq]] * [[Alsharqiya TV]] * [[Alsharqiya TV Earth]] * [[Alsumaria]] * [[Ashur TV]] * [[Baghdad Satellite Channel]] * [[Beladi Satellite TV]] * [[Ishtar TV]] * [[KurdSat]] * [[Nahrain TV]] * [[Salah El Din]] * [[Türkmeneli TV]] === [[Iran]] === * Aflak TV * Alalam News Channel * Alkawthar TV * Alkawthar TV * Azarbayjan-e Gharbi TV * Boushehr TV * Dena TV * Fars TV * Golestan TV * Guilan TV * Hamedan TV * Hamoon TV * Ilam TV * [[EBC.1 Television]] * [[IRIB]] ** IRIB 1 ** IRIB 2 ** IRIB 3 ** IRIB 4 ** IRIB 5 ** IRINN * Isfahan TV * Zanjan TV * Kerman TV * Jaam e Jam ** Jame-Jam TV Network 1 ** Jame-Jam TV Network 2 ** Jame-Jam TV Network 3 * Kermanshah TV * Khalij-e Fars TV * Khorasan TV * Khozestan TV * Kordestan TV * Shabake Khabar * Markazi TV * Mazandaran TV * Press TV * Qazvin TV * Qom TV * Quran TV * Saamen TV * Sabalan TV * Sahand TV * Sahar 1 * Sahar 2 * Zanjan TV === [[Republik Irland|Irland (Republik)]] === * [[Radio Telefís Éireann|RTÉ]] ** [[RTÉ One]] ** [[RTÉ Two]] ** [[TG4]] * [[TV3 (Irland)|TV3]] === [[Island]] === * [[Ríkisútvarpið]] (RÚV) – staatliches Fernsehprogramm * [[Stöð 2]] – größter isländischer Privatsender. Er wird als Bezahlfernsehsender betrieben. Ca. 95 % haben theoretisch die Möglichkeit, Stöd 2 zu sehen. Zwischen 65–70 % haben ein Abonnement. * [[Sýn]] – wird ebenfalls als Bezahlfernsehen vermarktet. Syn hat seinen Programmschwerpunkt im Sport. * [[Skjar Einn]] – Privatsender, betrieben von [[Síminn]] (Telekom) – [[Free-TV]] * [[Popp Tivi]] – Musiksender auf Island – Free-TV * [[TV One]] === [[Israel]] === * [[Israel Broadcasting Authority]] ** [[Haarutz Ha-Rishon]] („Channel 1“) ** [[Arutz 33]] ("Channel 33"). * Channel 2 * Channel 10 === [[Italien]] === ;[[Radiotelevisione Italiana]] (Rai): * [[Rai 1]] * [[Rai 2]] * [[Rai 3]] * [[Rai 4]] * [[Rai 5]] (ab November 2010) * [[Rai News 24]] * [[Rai Med]] * [[Rai Sport 1]] * [[Rai Sport 2]] * [[Rai Scuola]] * [[Rai Storia]] * [[Rai Gulp]] (Kinderkanal) * [[Rai Nettuno Sat 1]] * [[RaiSat Premium]] * [[RaiSat Cinema]] * [[RaiSat Extra]] * RaiSat YoYo (Kinderkanal) * Raitalia (Auslandsfernsehen – Rai International) * Yes Italia (NewCo Rai International) ;[[Mediaset]]: * [[Rete 4]] * [[Canale 5]] * [[Italia 1]] * [[IRIS]] * [[La5]] * Medishopping * Mediaset Plus * Mediaset Premium (Pay-TV über DVB-T] ** Premium Cinema ** Premium Cinema Emotion ** Premium Cinema Energy ** Joi ** Joi +1 ** Mya ** Mya +1 ** Hiro ** Premium Moto GP ** Premium Extra 1 ** Premium Extra 2 ** Premium Calcio ** Premium Preview ** Premium Menu ;[[Telecom Italia]]: * [[La 7]] * [[MTV Italia]] ;Gruppo Editoriale L'Espresso: * All Music (Sendebetrieb eingestellt am 18. Oktober 2009) * DeeJay TV (ersetzt All Music) ;Gruppo Europa 7: * [[Europa 7]] ;Andere Sender: * Boing (Kinderkanal) * Class TV * [[K2 (Fernsehen)]] (Kinderkanal) * [[RTL 102.5]] (Musik) * BBC auf Englisch (über DVB-T italienweit empfangbar) * 7 Gold * Telepace * Canale Italia * Tv2000 * [[TCA]] ;[[SKY Italia]]: * SKY Cinema 1 * SKY Cinema +1 * SKY Cinema +24 * SKY Cinema Family * SKY Cinema Hits * SKY Cinema Max * SKY Cinema Max +1 * SKY Cinema Italia * SKY Cinema Classics * SKY Uno * SKY Uno +1 * SKY TG 24 * SKY Meteo 24 * SKY Sport 1 * SKY Sport 2 * SKY Sport 3 * SKY Sport Extra * SKY SuperCalcio * SKY Calcio * SKY PrimaFila ;Sender, die zusätzlich in der Region [[Trentino-Südtirol]] digital via DVB-T empfangbar sind: * ORF eins (Österreichisches öffentlich-rechtliches Fernsehen) * ORF 2 (siehe oben) * ORF eins HD (siehe oben) * ORF 2 HD (siehe oben) * ARD (Deutsches öffentlich-rechtliches Fernsehen) * ZDF (siehe oben) * KiKa (siehe oben) * BR (siehe oben) * ZDF HD (siehe oben) * 3sat (siehe oben) * arte (siehe oben) * SF1 (Schweizer öffentlich-rechtliches Fernsehen) * SF2 (siehe oben) * RSI La 1 (siehe oben) * [[Rai Sender Bozen]] (öffentlich rechtlich) * [[VB 33]] (privat) * TCA (privat) * RTTR (privat) * [[Südtirol Digital Fernsehen]] (privat) === [[Japan]] === * [[Nippon Hōsō Kyōkai]] (NHK) * [[Nihon TV]] * [[Tokyo Broadcasting System]] (TBS) * [[Chiba TV]] * [[Fuji TV]] * [[TV Asahi]] * [[TV Tokyo]] * [[TV Osaka]] * [[Tokyo MX]] * [[JSTV 1]] * [[JSTV 2]] * [[WOWOW]] * [[Yomiuri TV]] === [[Kanada]] === ; Englisch: * [[Action (TV Channel)]] * [[Canadian Broadcasting Corporation|CBC]] * [[CTV]] * [[Global Television Network]] * [[CH (Kanada)|CH]] * [[A-Channel]] * [[Citytv]] * [[TVO (Kanada)|TVO]] ''([[Ontario]])'' * [[Atlantic Satellite Network|ASN]], Atlantic Satellite Network * [[Bravo!]] * [[Business News Network|BNN, Business News Network]] * [[Canadian Forces Network|Canadian Forces Radio and Television]] * [[CBC Newsworld]] * [[Canadian Learning Television|CLT]], Canadian Learning Television * [[CMT (Canada)|CMT]], Country Music Television * [[The Comedy Network]] * [[CablePulse 24|CP24]], CablePulse 24 * [[CPAC]] (Englischer feed) * [[CTV Newsnet]] * [[Discovery Channel (Canada)|Discovery Channel]] * [[Family (Fernsehsender)|Family]] * [[Food Network (Kanada)|Food Network]] * [[HGTV (Canada)|HGTV]], Home and Garden Television. * [[History Television]] * [[Life Network]] * [[MTV (Canada)|MTV]] * [[MuchMoreMusic]] * [[MuchMusic]] * [[OLN]], Outdoor Life Network * [[Rogers Sportsnet]] * [[The Score Television Network|The Score]] * [[Sun News Network]] * [[Showcase Television|Showcase]] * [[SPACE: The Imagination Station]] * [[Star!]] * [[TELETOON]] * [[The Movie Network]] * [[The Sports Network]] (TSN) * [[Treehouse TV]] * [[TVtropolis]] * [[Vision TV]] * [[The Weather Network]] * [[W Network]] * [[YTV (Fernsehsender)|YTV]] ; Französisch: * [[Radio-Canada]] * [[TVA (Kanada)|TVA]] * [[TQS]] * [[Télé-Québec]] ''([[Québec (Stadt)|Québec]])'' * [[TFO]] (''Ontario'') * [[YTV (Fernsehsender)|YTV]] * [[ARTV]] * [[Canal D]] * [[Canal Évasion]] * [[Le Canal Nouvelles|LCN]] * [[Canal Vie]] * [[CPAC]] (French feed) * [[Historia (Fernsehsender)|Historia]] * [[MétéoMédia]] * [[MusiMax]] * [[MusiquePlus]] * [[Radiotélévision des Forces canadiennes]] * [[Réseau de l'information|RDI]], Réseau de l'Information * [[Réseau des sports|RDS]], Réseau des Sports * [[Séries+]] * [[TÉLÉTOON (Canada)|TÉLÉTOON]] * [[TV5 Canada|TV5]] * [[VRAK.TV]] * [[Ztélé]] === [[Kap Verde]] === * [[Rádiotelevisão Caboverdiana]] (RTC) * [[RTP África]] === [[Kasachstan]] === * [[AlmatyTV]] * [[Astana-TV]] * [[CaspioNet]] * [[El-Arna]] * [[Era (Fernsehsender)|Era]] * [[HiT TV]] * [[KTK (Fernsehsender)|KTK]] * [[Kanal 31]] * [[Kanal 7]] * [[Kasachstan (Fernsehsender)|Kasachstan]] * [[Khabar]] * [[NTK (Fernsehsender)|NTK]] * [[Otyrar-TV]] * [[Perwy kanal Ewrasija]] * [[STV (Fernsehsender)|STV]] * [[TAN (Fernsehsender)|TAN]] === [[Katari]] === * [[Al Jazeera]] * [[Al Kass]] * [[Baraem]] * [[Qatar TV]] * [[Shaer al Rasoul]] === [[Kosova]] === * [[Radio Televizioni i Kosovës|RTK]] (Prishtinë) * [[RTV 21]] (Prishtinë) * [[Koha Vision|KTV]] (Prishtinë) * [[Klan Kosova]] (Prishtinë) ;Transmetues të tjerë privat: * RTV MITROVICA (Mitrovicë) * TV MOST (Mitrovicë) * RTV BESA (Prizren) * TV PRIZRENI (Prizren) * TV OPINION (Prizren) * TV FESTINA (Ferizaj) * TV LIRIA (Ferizaj) * TV TEMA (Ferizaj) * RTV DUKAGJINI (Pejë) * SYRI VISION(Gjakovë) * 21 BUSINESS CHANNEL (Prishtinë) * ZERO TV (Prishtinë) * TV VALI (Gjilan) ;Transmetues muzike: * 21 PLUS * 21 POPULLORE * ON TV * MTV KOSOVA * ZICO TV1 * ZICO TV2 * NEXT TV * ART * TURBO CHANNEL * TV GLOB * TV OPOJA ;Platformë digjitale satelitore: * ALBANICA SAT (RTV21) ;Kabllorë: * [[Kujtesa]] * [[IPKO & DigitAlb]] === [[Kroacia]] === * [[Hrvatska Radiotelevizija]] (HRT) ** [[HRT 1]] ** [[HRT 2]] ** [[HRT Plus]] ** [[HRT Slika Hrvatske]] * [[Central European Media Enterprises]] ** [[Nova TV]] ** [[Doma TV]] (Start - Dezember 2010) ** [[Mini TV]] * [[RTL Group]] ** [[RTL Televizija]] ** [[RTL 2 (Kroatien)|RTL 2]] (Start - Dezember 2010) ** [[RTL Plus (Kroatien)|RTL Plus]] ;Satellit: * [[Z1 (Kroatien)|Z1]] * [[Croatian Music Channel]] * [[Kapital Network]] ;Regional: * [[Nezavisna Televizija]] * [[Jabuka TV]] (Otvorena Televizija) === [[Kuba]] === * [[Cubavisión]] * [[Canal Educativo 1]] * [[Canal Educativo 2]] * [[Tele Rebelde]] ;Satellit: * [[Cubavisión Internacional]] (in Deutschland als [[CUBAVISION]] über Astra empfangbar) === [[Laosi]] === * [[Lao Star Channel]] * [[LNTV 1]] === [[Letonia]] === * [[Latvijas Televīzija]] ** [[LTV 1]] ** [[LTV 7]] * [[Modern Times Group]] ** [[TV3 (Lettland)|TV3]] ** [[3+ (Lettland)|3+]] ** [[TV6 (Lettland)|TV6]] ** [[TV1000 East]] ** [[TV1000 Russian Kino]] ** [[TV1000 Action East]] ** [[TV1000 Premium]] ** [[Viasat History]] ** [[Viasat Explorer]] ** [[Viasat Sport Baltic]] ** [[Viasat Golf]] ** [[Viasat Hockey]] ** [[Viasat Nature]] * [[LNT]] * [[MTV Networks Baltic]] * [[Perviy Baltiysky Kanal Latvia]] * [[Kinomania TV]] * [[MTV Latvia]] * [[Perviy Baltijskyi Muzykalnyi Kanal (FBMC)]] * [[REN TV Baltic]] * [[TV XXI]] * [[TV5 Riga]] === [[Libani]] === * [[Al-Manar]] * [[Future TV]] * [[Lebanese Broadcasting Corporation|LBC]] * [[Télé Lumière]] === [[Liechtenstein]] === * [[1 FL TV]] === [[Lituania]] === * [[Lietuvos nacionalinis radijas ir televizija|Lietuvos Televizija]] (LTV) ** LTV ** LTV2 * [[LNK]] * [[Modern Times Group]] ** [[TV3 (Viasat)|TV3]] ** [[TV6 (Litauen)|TV6]] ** [[TV1000 East]] ** [[TV1000 Russian Kino]] ** [[TV1000 Action East]] ** [[TV1000 Premium]] ** [[Viasat History]] ** [[Viasat Explorer]] ** [[Viasat Sport Baltic]] ** [[Viasat Golf]] ** [[Viasat Hockey]] ** [[Viasat Nature]] * [[Baltijos televizija]] * [[Tango TV (Litauen)|Tango TV]] * [[TV1]] * [[Lietuvos Ryta TV]] === [[Luxemburg]] === * [[RTL Group]] ** [[RTL Télé Lëtzebuerg]] – [[Luxemburgische Sprache|luxemburgisch]] – seit 1991 auf Sendung ** [[Den 2. RTL]] – [[Luxemburgische Sprache|luxemburgisch]] – seit 2004 auf Sendung ** [[RTL Television]] – [[Deutsche Sprache|deutsch]] – seit 1984 auf Sendung ** [[RTL 2]] – [[Deutsche Sprache|deutsch]] – seit 1993 auf Sendung ** [[Super RTL]] – [[Deutsche Sprache|deutsch]] – seit 1995 auf Sendung ** [[RTL Shop]] – [[Deutsche Sprache|deutsch]] – seit 2001 auf Sendung ** [[RTL 9|RTL9]] – [[Französische Sprache|französisch]] – seit 1955 auf Sendung ** [[RTL TVI]] – [[Französische Sprache|französisch]] – seit 1987 auf Sendung ** [[Club RTL]] – [[Französische Sprache|französisch]] – seit 1995 auf Sendung ** [[RTL 4|RTL4]] – [[Niederländische Sprache|niederländisch]] – seit 1989 auf Sendung ** [[RTL 5|RTL5]] – [[Niederländische Sprache|niederländisch]] – seit 1993 auf Sendung ** [[RTL 7 (Niederlande)|RTL7]] – [[Niederländische Sprache|niederländisch]] – seit 2005 auf Sendung * [[Luxe TV]] – weltweites Programm, das den Luxusbereich behandelt; in fünf Sprachversionen – seit 23. Juni 2006 auf Sendung * [[T.TV]] – Musikvideos, Trickfilme, Berichte, versteckte Kamera, u. a. – seit 2002 auf Sendung, Sendebetrieb am 16. März 2007 eingestellt * [[.dok]] – Sender, der jedermann ermöglicht, seine eigenen Beiträge zu senden – seit 2003 auf Sendung * [[Nordliicht TV]] – Regionalprogramm für den Norden [[Luxemburg]]s – seit 1997 auf Sendung * [[Uelzechtkanal]] – Regionalprogramm für [[Esch-sur-Alzette]] – seit 1996 auf Sendung * [[Chamber TV]] – Parlamentsfernsehen – seit 2001 auf Sendung === [[Maroku]] === * [[RTM1]] * [[2M]] * [[Arriadia]] * [[Arrabia]] * [[Al-Maghribia]] * [[Assadissa]] * [[Assabiaa]] === [[Maqedonia]] === ;[[Makedonia Radio Televizija]] (MKRTV): * MTV1 * MTV2 * MTV3 * MTV Sat ;Transemtues të tjerë: * [[A1 Maqedoni|A1]] * [[Sitel]] * [[Telma Maqedoni|Telma]] * [[Kanal 5 Maqedoni|Kanal 5]] * [[ALSAT Maqedoni]] ;Regjional: * [[TV4 Maqedoni|TV4]] (Shkup) * [[MakSpot Maqedoni|MakSpot]] (Shkup) * [[MTM Maqedoni|MTM]] (Shkup) * [[Tera Maqedoni|Tera]] (Bitola) * [[Orbis Maqedoni|Orbis]] (Bitola) * [[Vis Maqedoni|Vis]] (Strumica) * [[Kiss Maqedoni|Kiss]] (Tetovë) === [[Meksika]] === * [[52MX México]] * [[Actualización Profesional y Capacitación Laboral para el Servicio Público]] * [[Aguascalientes TV]] * [[Aprende TV]] * [[AyM Sports]] * [[Azteca (Fernsehsender)|Azteca]] ** Azteca 13 ** Azteca 7 ** Azteca 7 Coahuila ** Azteca 7 Nuevo León ** Azteca 7 Tamaulipas * [[Cadena Tres]] * Canal 10 * Canal 22 Internacional * [[Canal de las Artes]] * [[Canal del Congreso]] * [[Canal Judicial]] * CB TV * [[Cemesatel]] * [[Conoce México]] * [[Educación Básica Educación Normal y Educación para la sociedad]] * [[Educación Superior media superior y formación continua]] * [[Educación Superior y educación continua]] * [[El Canal de Casa]] * [[Espacio Edusat]] * [[Formación docente y capacitación]] * [[Gobierno de la República]] * [[Hidalgo TV]] * [[Imagen Informativa]] * [[Maríavision]] * [[Media TV]] * [[Mexicanal]] * [[Milenio TV]] * [[Modelos cirruculares a distancia]] * [[Monte María TV]] * [[Multimedios TV]] ** Multimedios TV USA * [[México Travel Channel]] * [[NTR Zacatecas]] * [[Oaxaca TV]] * [[Presidencia de la República]] * [[Proyecto 40]] * [[Radio Edusat]] * [[RCG (Mexiko)|RCG]] ** RCG TV Canal 58 ** RCG TV Canal 7 * RTV ** RTV * [[Siete+ TV]] * Sky View * [[Soy Guerrero]] * [[Sur Mexico]] * [[Síntesis TV]] * [[Tele Michoacán]] * [[TeleFórmula]] * [[Telemar (Mexiko)|Telemar]] * [[Telemax (Mexiko)|Telemar]] * [[Teleritmo]] * [[Telesecundaria]] * [[Telesur Campeche]] * [[Televisa]] ** Televisa Chihuahua ** Televisa Guadalajara ** Televisa Monterrey ** Televisa Puebla ** Televisa Veracruz * [[Trece TV]] * [[Tu Superestación]] * [[TV Azteca Guatemala]] * [[TV Cu4tro]] * [[TV de Campeche]] * [[TV de Nayarit]] * [[TV Más]] * [[TV Méxiquense]] * [[TV Nuevo León]] * [[TV Tabasqueña]] * [[TV UNAM]] * [[XEWT 12]] * [[XHTVL Canal 9]] === [[Moldavia]] === * [[Teleradio-Moldova|Teleradio-Moldova (TRM)]] ** [[Moldova 1]] ** [[Moldova TVI]] === [[Monaco]] === * [[TMC Monte Carlo]], Privatsender * [[Monaco Info]], Lokalsender === [[Mongolia]] === * [[Mongolian National Broadcaster]] (MNB) * [[Ulaanbaatar Broadcasting System]] (UBS) * [[Edutainment TV]] (Боловсрол суваг) * [[Eagle TV]] * [[C1]] (Channel One) * [[NTV]] * [[SBN]] (Supervision Broadcasting Network) * [[MN25]] * [[TV5]] * [[TV8]] * [[TV9]] * [[TM TV]] (Танин Мэдэхүйн ТВ) * [[BTV]] (Б цэг) * [[Эх орон ТВ]] (Motherland TV) * [[Parliament TV]] (Парламентын суваг) * [[Mongol HD TV]] (МонголТВ) === [[Montenegro]] === * [[RTCG]] * [[RTV Atlas]] === [[Mosambik]] === * [[Soico TV|STV]] * [[Televisão de Moçambique|TVM]] * [[TV Miramar (Mosambik)]] * [[RTP África]] === [[Namibia]] === * [[Namibian Broadcasting Corporation]] (NBC), öffentlich-rechtlich * [[One Africa Television]], privat * [[Trinity Broadcasting Namibia]]<ref>[http://www.tbnnamibia.tv TBN Namibia]</ref>, evangelikal-missionarisches Fernsehen === [[Niger]] === * [[Canal 3|Canal 3 (Niger)]] * [[Télé Sahel]] === [[Nigeria]] === * [[National Nigerian Television Authority|NTVA]] (National Nigerian Television Authority) ** [[Nigerian Television Authority|NTA (Nigeria)]] ** [[NTA International|NTA International (Nigeria)]] ** [[NTA Plus|NTA Plus (Nigeria)]] * [[Africa Business Channel]] * [[Africa Independent Television|Africa Independent Television (AIT)]] ** AIT International UK ** AIT International USA ** AIT Moviestar ** AIT National ** AIT Parliamentary ** AIT Sports ** AIT UK * [[Channels TV]] * [[Chosen TV]] * [[DoveVision]] * [[Emmanuel TV]] * [[Faaji]] * [[Gamzaki Channel]] * [[Lagos TV]] * [[LoveWorld]] * [[Murhi International Television|Murhi International Television (MITV)]] * [[Quest TV]] * [[Silverbird TV]] * [[Soundcity Music Channel]] === [[Neuseeland]] === * [[Television New Zealand]] (TVNZ) – öffentliche Rundfunkanstalt ** TV One ** TV2 * [[Māori Television]] ** Māori Television Tahi (MT1) ** Māori Television Rua (MT2) * Canwest MediaWorks NZ ** TV3 ** [[C4 (Neuseeland)|C4]] * Prime TV * Sky Network Television (Bezahlfernsehen) ** Sky 1 ** Sky News NZ ** UK TV ** Food Television ** E! ** Maori Television Service ** Sky Sport 1 ** Sky Sport 2 ** Sky Sport 3 ** ESPN ** TAB Trackside ** The Rugby Channel ** Sky Movies 1 ** Sky Movies 2 ** MGM ** TCM ** Rialto Channel === [[Niederlande]] === * [[Nederlandse Publieke Omroep]] ** [[Nederland 1]] (Erstes Programm der Niederlande) ** [[Nederland 2]] (Zweites Programm der Niederlande) ** [[Nederland 3]] (Drittes Programm der Niederlande) ** [[BVN]] (Programm für im Ausland lebende Bürger der Niederlande und Flandern) * [[RTL Group]] (RTL Nederland) ** [[RTL 4]] (Vollprogramm) ** [[RTL 5]] (Vollprogramm) ** [[RTL 7 (Niederlande)|RTL 7]] (Vollprogramm) ** [[RTL 8]] (seit 18. August 2007) ** [[RTL Lounge]] * [[ProSiebenSat.1 Media|ProSiebenSat.1 Media AG]] (ehemals [[SBS Broadcasting]]) ** [[SBS 6]] (Vollprogramm) ** [[NET 5]] (Programm für Frauen und Kinder) ** [[Veronica (Rundfunkanstalt)|Veronica]] (Vollprogramm für ein junges Publikum) * [[Talpa Media]] ** Tien (Programm, das hauptsächlich aus Eigenproduktionen besteht)(bis 18. August 2007) * [[ABC Family Network]] ** [[Jetix Nederland]] (Vollprogramm für Kinder mit Cartoons und eigenproduzierten Sendungen) * [[Viacom]] ** [[MTV Nederland]] (Unterhaltungsprogramm für Jugendliche) ** [[The Music Factory|TMF]] (Musikvollprogramm mit internationaler und nationaler Popmusik) ** [[Comedy Central]] (Programm mit Comedyserien) ** [[Nickelodeon]] (Kinder- und Jugendprogramm mit [[NickToons]], Realseries und Eigenproduktionen) * [[Discovery Channel Europe]] ** [[Discovery Channel BeNeLux]] (Programm bestehend aus Dokumentationen und Reportagen) ** [[Animal Planet BeNeLux]] (Programm mit Reportagen und Dokumentationen über die Tierwelt) * [[National Geographic]] ** [[National Geographic Channel]] (Reportagen über Natur und Wissenschaft) * [[Canal Digitaal]] (Bezahlfernseh-Anbieter für die Niederlande über Satellit) ** [[Film1.1]] (Vollprogramm mit der Genre Film) ** [[Film1.2]] (Vollprogramm mit der Genre Film) ** [[Sport1]] (Vollprogramm mit der Genre Sport) * Regional (über Astra frei empfangbar) ** [[Omroep Brabant TV]] ** [[Omroep Zeeland TV]] ** [[Omrop Fryslân TV]] (friesisch) ** [[TV Drente]] ** [[TV Gelderland]] ** [[TV L1mburg]] ** [[TV Noord]] ** [[TV Noord-Holland]] ** [[TV Oost]] ** [[TV Rijnmond]] * SKY ** [[Sky Channel]] === [[Nordkorea]] === * [[Korean Central Television]] (KCTV) * Korea TV Broadcasting Station for Korean Education and Culture * Mansudae TV Broadcasting Station === [[Norvegjia]] === * [[Norsk Rikskringkasting]] (NRK) ** [[NRK1]] ** [[NRK2]] ** [[NRK3]] * [[TV 2 Gruppe (Norwegen)|TV 2 Gruppe]] ** [[TV 2 (Norwegen)|TV2]] ** [[TV 2 HD]] ** [[TV 2 Zebra]] ** [[TV 2 Filmkanalen]] ** [[TV 2 Nyhetskanalen]] ** [[TV 2 Sport]] * Joint Venture zwischen TV 2 und der TV4 Gruppe ** [[TV 2 Science Fiction]] * [[ProSiebenSat.1 Media|ProSiebenSat.1 Media AG]] (ehemals [[SBS Broadcasting]]) ** [[TV Norge]] ** [[TVNorge HD]] ** [[FEM (Fernsehsender)|FEM]] ** [[MAX (Fernsehsender)|MAX]] ** [[The Voice TV#Norwegen|The Voice TV]] * [[Modern Times Group]] ** [[TV3 (Viasat)|TV3]] ** [[Viasat 4]] ** [[Viasat Sport N]] ** [[TV1000]] ** [[TV1000 +1]] ** [[TV1000 HD]] ** [[TV1000 Action]] ** [[TV1000 Classic]] ** [[TV1000 Family]] ** [[Viasat Fotball]] ** [[TV1000 Nordic]] ** [[TV1000 Drama]] ** [[Viasat Sport]] ** [[Viasat Sport N]] ** [[Viasat Sport HD]] ** [[Viasat Golf]] ** [[Viasat Motor]] ** [[Viasat Explorer]] ** [[Viasat History]] ** [[Viasat Nature/Crime]] ** [[Viasat Ticket]] 1, 2 *[[TV4 Gruppe (Schweden)|TV4 Gruppe]] ** [[Canal+|Canal+ Action]] ** [[Canal+|Canal+ Comedy]] ** [[Canal+|Canal+ Drama]] ** [[Canal+|Canal+ First]] ** [[Canal+|Canal+ Hits]] ** [[Canal+|Canal+ Film HD]] ** [[Canal+ Sport 1 (Skandinavien)|Canal+ Sport 1]] ** [[Canal+ Sport 2 (Skandinavien)|Canal+ Sport 2]] ** [[Canal+|Canal+ Sport Extra]] ** [[Canal+|Canal+ Sport HD]] * [[NRK Super]] * [[TV3 Norge]] * [[MTV Norge]] * [[Rikstoto Direkte]] * [[Visjon Norge]] * [[TV-Adressa]] * [[Bergens Tidene TV]] * [[TV Budstikka]] * [[TV Drammen]] * [[TVFollo]] * [[TV Haugaland]] * [[TV Hålogaland]] * [[TV Ringerike]] * [[fvntv]] * [[TV Innlandet]] * [[TV Nord]] * [[TV Nordvest]] * [[TV Risvollan]] * [[TV Aftenbladet]] * [[TV Nordland]] * [[TV Vestfold]] * [[TVRipz]] * [[TV Østfold]] * [[Rosenborg TV]] * [[Høietun Info Kanal]] * [[Viking TV]] * [[BBC Food|BBC Lifestyle]] * [[BBC Entertainment]] * [[BBC World]] * [[BBC Knowledge (internasjonal)|BBC Knowledge]] * [[Animal Planet]] * [[Discovery Channel]] * [[Discovery HD]] * [[Discovery Civilisation]] * [[Discovery Travel & Living]] * [[Discovery Science]] * [[Disney Channel]] * [[ESPN Classic]] * [[Jetix]] * [[North American Sports Network|NASN]] * [[Playhouse Disney]] * [[Toon Disney]] * [[TV Shop]] * [[MTV Norge]] * [[MTVNHD]] * [[VH1]] * [[VH1 Classic]] * [[National Geographic Channel]] * [[National Geographic Channel HD]] * [[National Geographic Wild]] * [[Showtime]] * [[Silver (TV)|Silver]] * [[Silver HD]] * [[Star! Scandinavia]] * [[Voom HD International]] * [[Adult Channel]] * [[Playboy TV]] * [[Spice Network]] * [[Eurosport]] * [[Eurosport 2]] * [[Cartoon Network]] * [[Turner Classic Movies]] * [[Extreme Sports Channel]] * [[Zone Reality]] * [[Bloomberg TV]] * [[Canal Motor]] * [[CNBC]] * [[E!]] * [[The God Channel]] * [[God 2]] * [[Hallmark Channel]] * [[Motors TV]] * [[Nickelodeon]] * [[Penthouse TV]] * [[Private Blue]] * [[The History Channel]] * [[The History Channel HD]] * [[The Poker Channel]] * [[Travel Channel (UK)|Travel Channel]] * [[Tvins]] (Shopping) * [[TV Glad]] === [[Österreich]] === {| width = "100%" border = 1 border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 0.5em 1em 0.5em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- !width = "23%" bgcolor = "#FFDEAD"|Sendername !width = "77%" bgcolor = "#FFDEAD"|Bemerkung |- |[[ORF eins]] ([[Österreichischer Rundfunk]]) |auf Sendung seit 1. August 1955 |- |[[ORF eins HD]] (Österreichischer Rundfunk) |auf Sendung seit Mai 2008 (Programm ab 2. Juni 2008) |- |[[ORF 2]] (Österreichischer Rundfunk) |auf Sendung seit Dezember 1964 |- |[[ORF 2 Europe]] (Österreichischer Rundfunk) |auf Sendung seit Juli 2004 |- |[[ORF 2 HD]] (Österreichischer Rundfunk) |auf Sendung seit Dezember 2009 |- |[[ORF Sport Plus]] (Österreichischer Rundfunk) |seit 2006 öffentlich-rechtlich, vorher wurde Sport innerhalb TW1 gezeigt |- |[[TW1]] (Österreichischer Rundfunk) |seit Oktober 2005 beim Österreichischen Rundfunk |- |[[Austria Television|ATV]] |18. September 2003 |- |[[Sky Deutschland#Sky .C3.96sterreich|sky Österreich]] |auf Sendung seit dem 4. Juli 2009 (Sky Sport Austria), ehem. Premiere Austria (bis 3. Juli 2009) |- |[[Puls4]] ([[ProSiebenSat.1 Media]]) |auf Sendung seit 28. Jänner 2008 |- |[[GoTV]] |auf Sendung seit 1. Oktober 2002 |- |[[Austria 9 TV]] |auf Sendung seit 12. Dezember 2007 |- |[[ProSieben Austria]] ([[ProSiebenSat.1 Media]]) |auf Sendung seit 1998 |- |[[kabel eins austria]] ([[ProSiebenSat.1 Media]]) |auf Sendung seit 1999 |- |[[Sat.1 Österreich]] ([[ProSiebenSat.1 Media]]) | auf Sendung seit 2000 |- |[[Servus TV]] ([[Red Bull Media House GmbH]]) | auf Sendung seit Oktober 2009 |} ''Siehe auch: [[Liste deutschsprachiger Fernsehsender]]'' === [[Oman]] === * [[Oman TV]] ** Oman TV 2 ** Oman TV Satellite ** Oman TV 3 === [[Osttimor]] === ''Siehe: [[Liste der Hörfunk- und Fernsehsender in Osttimor]]'' === [[Palästinensische Autonomiegebiete|Palästina]] === * [[al-Aqsa TV]] – seit 2006 auf Sendung, erstes palästinensisches Privatfernsehen === [[Paraguai]] === * [[Red Guaraní]], Canal 2 * [[Telefuturo]], Canal 4 * [[Paravision]] , Canal 5 * [[TV Cerro Corá]], Canal 9, auch SNT genannt * [[Hispanoamérica TV del Paraguay]], Canal 11, genannt La Tele * [[Teledifusora Paraguaya]], Canal 13, genannt El Trece * [[Unicanal]] (nur über Kabel) === [[Perja]] === * [[América Televisión]] * [[TV Peru]] ** TV Perú ** TV Perú 2 * [[Bethel TV]] * [[Panamericana TV]] * [[Perú TV]] * [[Red Global]] * [[Andina TV]] * [[TV Huascarán]] === [[Polonia]] === * [[Telewizja Polska|TVP]] ** [[TVP1]] ** [[TVP2]] ** [[TVP Info]] ** [[TV Polonia]] (Auslandssender) ** [[TVP Kultura]] ** [[TVP Historia]] ** [[TVP Seriale]] ** [[TVP Sport]] ** [[iTVP]] ** [[Belsat]] (Auslandssender für [[Weißrussland]]) * [[Polsat]] ** [[Polsat]] ** [[TV 4 (Polen)|TV 4]] ** [[Polsat 2]] ** [[Polsat News]] ** [[TV Biznes]] ** [[Superstacja]] ** [[Polsat Sport]] ** [[Polsat Sport Extra]] ** [[Polsat Futbol]] ** [[Polsat Film]] ** [[Polsat Cafe]] ** [[Polsat Play]] ** [[Polsat JimJam]] * [[TVN (Polen)|TVN]] ** [[TVN (Polen)|TVN]] ** [[TVN Siedem]] ** [[TVN24]] ** [[TVN CNBC]] ** [[TVN Meteo]] ** [[TVN Warszawa]] ** [[TVN Turbo]] ** [[TVN Style]] ** [[iTVN]] ** [[Mango 24]] * [[N (Polen)|n]] ** [[nSPORT]] ** [[nTALK]] ** [[Wojna i pokój]] * [[Cyfra+]] ** [[Canal+ (Polen)|Canal+]] ** [[Canal+ Film]] ** [[Canal+ Sport]] ** [[Canal+ Sport2]] ** [[Canal+ Gol]] ** [[Ale Kino!]] ** [[Planete]] ** [[DOMO]] ** [[kuchnia.tv]] ** [[MiniMini]] ** [[Zig Zap]] ** [[Hyper (Fernsehsender)|Hyper]] * [[TV Puls]] * [[Tele 5]] * [[Polonia 1]] * [[VIVA Polska]] * [[HBO Polen|HBO]] ** [[Home Box Office|HBO]] ** [[Home Box Office|HBO 2]] ** [[Home Box Office|HBO Comedy]] * [[MTV (Polen)|MTV Polska]] * [[Kino Polska]] * [[TV Trwam]] * [[Podróże TV]] * [[TCM Polska]] * [[TMT (Fernsehsender)|TMT]] * [[WTK (Polen)|WTK]] * [[4fun.tv]] * [[Fox Life Polska]] * [[Disney Channel Polska]] * [[vh1 Polska]] * [[Animal planet Polska]] * [[TV 1000 Polska]] * [[AXN]] * [[AXN Crime]] * [[AXN Sci-fi]] * [[Filmbox]] * [[Comedy Central Polska]] * [[Hallmark Polska]] * [[NASN Polska]] * [[Viasat History Polska]] * [[Viasat Explorer Polska]] * [[Sportklub (Sender)|Sportklub]] * [[E! Entertainment]] * [[Mezzo Polska]] * [[Cartoon Network Polska]] * [[Travel Polska]] === [[Portugal]] === * [[Radiotelevisão Portuguesa]] (RTP) ** RTP1 ** RTP2 ** RTPN ** RTP Internacional * [[Sociedade Independente de Comunicação|SIC]] * [[Televisão Independente|TVI]] * [[Sport TV]] === Ruanda === * [[Radio-Télévision Libre des Mille Collines]] * [[Television Rwandaise]] === Rumania === ;Öffentlich-rechtlich: * [[TVR 1]] * [[TVR 2]] * [[TVRi]] * [[TVR Cultural]] * [[TVR Cluj]] * [[TVR Craiova]] * [[TVR Iaşi]] * [[TVR Timişoara]] ;Privat: * [[Central European Media Enterprises]] ** [[Acasa TV|Acasă]] ** [[Pro TV]] ** [[Pro TV Internaţional]] ** [[PRO Cinema|Pro Cinema]] ** [[MTV (Rumänien)|MTV]] ** [[Sport.ro]] * [[Alfa TV (Rumänien))|Alfa TV]] * [[Intact Media Group]] ** [[Antena 1 (Rumänien)|Antena 1]] ** [[Antena 2]] ** [[Antena 3 (Rumänien)|Antena 3]] ** [[Antena 4 – Euforia lifestyle TV|Antena 4]] ** [[Antena 5 – Antena Internaţional|Antena 5]] ** [[GSP TV]] * [[ProSiebenSat.1 Media|ProSiebenSat.1 Media AG]] (ehemals [[SBS Broadcasting]]) ** [[Prima TV (Rumänien)|Prima TV]] ** [[Kiss TV (Rumänien)|Kiss TV]] * [[Atomic TV]] * [[B1 TV]] * [[Canal Teleshop]] * [[DDTV]] * [[Etno TV]] * [[Favorit TV]] * [[Fény Telvizió]] * [[Flux TV]] * [[Kanal D (Rumänien)|Kanal D]] * [[N24 (Romania)|N24]] * [[Naţional TV]] * [[Oglinda TV]] (OTV) * [[Partener TV]] * [[Pratech TV]] * [[Realitatea TV]] * [[Senso (Fernsehsender)|FSenso]] * [[Sport 1]] * [[Sport Klub]] * [[Taraf TV]] * [[TeleShop 24]] * [[Telesport]] (2003–2011) * [[The Money Channel]] * [[TV Sport]] * [[TVRM]] * [[UTV Romania|UTV]] ;Bezahlfernsehen: * [[Boom Cinema 1]] * [[Boom Cinema 2]] * [[Boom Action]] * [[Boom Comedy]] * [[Boom Romance]] * [[Boom Classic]] * [[Boom Indian]] * [[Boom Karaoke]] * [[Boom Hop!]] * [[Boom Secrets]] * [[Boom Sport 1]] * [[Home Box Office|HBO]] === [[Rusia]] === * [[Perwy kanal]] (Первый канал) * [[NTW]] (НТВ) * [[Rossija (Fernsehsender)|RTR]] (РТР) * [[Pjaty Kanal]] (Пятый Канал) * [[RTL Group]] ** [[Ren TV]] (Рен ТВ) ** [[Klub 100]] * [[STS (Fernsehsender)|STS]] (СТС) * [[TWZ]] (ТВЦ) * [[TNT (Russland)|TNT]] (ТНТ) * [[R1 Televisión, S.L.]] * [[Rambler TV]] (Рамблер ТВ) * [[SPAS]] (СПАС) * [[Russia Today]] (RT; Auslandssender) * [[RTVi]] (Auslandssender, Bezahlfernsehen) * [[2x2]] * [[TV3 (Russland)]] * [[MTV (Russland)]] * [[VH1 Russland]] * [[A-One]] ==== Transmetues të dikurshëm televizivë ==== * [[TW-6]] (ТВ-6; 1993–2002) * [[TWS (Fernsehsender)|TWS]] (ТВС; 2002–2003) === [[San Marino]] === * [[San Marino RTV]] === [[Schweden]] === * [[Sveriges Television]] (SVT) ** [[SVT 1]] ** [[SVT 2]] ** [[SVT 24]] ** SVT 1 HD ** SVT 2 HD ** Kunskapskanalen ** SVTB * [[TV4 Gruppe (Schweden)|TV4 Gruppe]] ** [[TV4 (Schweden)|TV4]] ** [[TV4 Plus (Schweden)|TV4 Plus]] ** [[TV4 Film (Schweden)|TV4 Film]] ** [[TV400 (Schweden)|TV400]] ** [[TV4 Fakta (Schweden)|TV4 Fakta]] ** [[TV4 HD (Schweden)|TV4 HD]] ** [[TV4 Komedi]] ** [[TV4 Guld]] ** [[TV4 Science Fiction]] ** [[TV4 Sport]] ** [[Canal+ First]] ** [[Canal+ Hits]] ** [[Canal+ Action]] ** [[Canal+ Comedy]] ** [[Canal+ Drama]] ** [[Canal+ Film HD]] ** [[Canal+ Sport 1 (Skandinavien)|Canal+ Sport 1]] ** [[Canal+ Sport 2 (Skandinavien)|Canal+ Sport 2]] ** [[Canal+ Sport Extra]] ** [[Canal+ Sport HD]] ** [[SF-kanalen]] * [[ProSiebenSat.1 Media|ProSiebenSat.1 Media AG]] (ehemals [[SBS Broadcasting]]) ** [[Kanal 5 (Schweden)|Kanal 5]] ** [[Kanal 9 (Schweden)|Kanal 9]] * [[Viasat]] ([[Modern Times Group]]) ** [[TV3 (Viasat)|TV3]] ** [[TV6 (Schweden)|TV6]] ** [[TV8 (Schweden)|TV8]] ** [[ZTV (Viasat)|ZTV]] ** [[TV1000]] ** [[TV1000 Nordic]] ** [[TV1000 Action]] ** [[TV1000 Family]] ** [[TV1000 Classic]] ** [[TV1000 Drama]] ** [[TV1000 HD]] ** [[Viasat Sport]] ** [[Viasat Nature/Crime]] ** [[Viasat History]] ** [[Viasat Fotboll]] ** [[Viasat Motor]] ** [[Viasat Hockey]] ** [[Viasat Golf]] ** [[Viasat Explorer]] ** [[Viasat Ticket]] === [[Schweiz]] === ;Öffentlich-rechtlich: * Französisch: ** [[Télévision Suisse Romande]] (TSR) *** [[TSR 1]] *** [[TSR 2]] *** [[TSR info]] *** [[TV5MONDE]] * Italienisch: ** [[Televisione svizzera di lingua italiana]] (TSI) *** [[TSI 1]] *** [[TSI 2]] * Deutsch und Rätoromanisch: ** [[Schweizer Fernsehen]] (SF) *** [[SF 1]] *** [[SF zwei]] *** [[SF info]] *** [[3sat]] * Alle vier Landessprachen: ** [[HD suisse]] ;[[Private Programme]]: * Französisch: ** [[Rouge TV]] ** [[TVM3]] * Deutsch: ** [[3+]] ** [[Alpenland TV]] ** [[Alpenwelle TV]] ** [[Die neue Zeit TV]] ** [[Game TV]] ** [[Joiz]] ** [[Schweiz 5]] (ehemalig U1TV Station ) ** [[Schweizer Sportfernsehen]] ** [[Star TV]] ** [[4uTV]] ** [[MTV Schweiz]] ;Programmfenster ausländischer Sender: * Deutsch: ** [[Nickelodeon Schweiz (Fernsehsender)|Nickelodeon Schweiz]] ** [[Comedy Central Schweiz]] ** [[RTL Schweiz]] ** [[RTL II Schweiz]] ** [[Super RTL Schweiz]] ** [[VOX Schweiz]] ** [[ProSieben Schweiz]] ** [[Sat.1 Schweiz]] ** [[kabel eins Schweiz]] ** [[MTV Schweiz/Österreich]]* ** [[gotv Schweiz/Österreich]] * Französisch ** [[M6 Suisse]] ;Bezahlfernsehen (Pay TV): * [[Teleclub]] ** [[Teleclub Cinema]] ** [[Teleclub Star]] ** [[Teleclub Sport 1]] ** [[Teleclub Sport 2]] ** [[Teleclub Sport 3]] ** [[Teleclub Sport 4 – 24]] ;[[Regionalsender]]: * acht führende Regionalsender, welche mit Ausnahme von [[Kanton Wallis|Wallis]] die gesamte [[Deutschschweiz]] abdecken (Mitglieder der [[Tele News Combi]]) ** [[Telebasel]] ** [[TeleBärn]] ** [[Tele 1]] ** [[Tele M1]] ** [[Tele Ostschweiz]] ** [[Tele Südostschweiz]] ** [[Tele Top]] ** [[TeleZüri]] * Weitere Regionalsender ** Französisch: *** [[Canal Alpha]] *** [[la télé]] *** [[Léman bleu]] ** Italienisch: *** [[TeleTicino]] ** Deutsch: *** [[Schaffhauser Fernsehen]] *** [[ZüriPlus]] ** Bilingue (deutsch/französisch): *** [[TeleBielingue]] *** [[Canal 9]] / [[Kanal 9]] * Lokal Sender ** Französisch: *** [[Bulvision]] *** [[Canal 29]] *** [[Canal Onex]] *** [[cransmontana.tv]] *** [[maxtv]] *** [[Télé Objectif Réussir TOR]] *** [[Télé Saxon]] *** [[Televersoix]] *** [[Val-TV]] ** Deutsch: *** [[Info-TV Adelboden-Frutigen]] *** [[ALF-TV|ALF-TV Arolfinger Lokalfernsehen]] *** [[City Channel 1]] *** [[Informationen Engelberg Aktuell]] *** [[Gstaad TV]] *** [[Info-TV Klosters Davos]] *** [[Infokanal RKO Amriswil]] *** [[Infokanal Bergbahnen Davos-Klosters]] *** [[Infokanal GAW (Weissenstein)]] *** [[Infokanal Goldau]] *** [[Infokanal Saas-Fee]] *** [[Informationskanal Dübendorf]] *** [[Infokanal Kabelfernsehanlage Urserntal]] *** [[KFN Infokanal]] *** [[LKW-Infokanal]] *** [[Lokaler Infokanal Leukerbad]] *** [[LOLY|LOLY, Lokalfernsehen Lyss und Umgebung]] *** [[Novovideo]] *** [[Quickline Infokanal]] *** [[Rega-Sense / Rega-Text]] *** [[Regas-Info]] *** [[Stafag Infokanal]] *** [[Lokalfernsehen Steckborn]] *** [[Tamina Aktuell]] *** [[Tele D]] *** [[Tele Napf]] *** [[Tele Oberwallis]] *** [[Tele Pilatus Blick]] *** [[Tele Stein]] *** [[Televista 8304]] *** [[TV Oberwallis]] ** Bilingue (englisch/japanisch) *** [[Panoramic Info-TV]] ;Studentenfernsehen ([[Uni-TV]]): * [[Unicam]] === [[Senegal]] === * [[Radio-Télévision sénégalaise]] (RTS), öffentlich-rechtlich * [[2sTV]] (nationales privates Vollprogramm)<!-- fr-WP spricht ebenfalls von Canal Info, RDV, WALF TV, Touba TV et TFM, Relevanz und inhaltliche Ausrichtung unklar; wer kann dazu etwas beitragen? --> === [[Serbien]] === * [[Radio-Televizija Srbije]] (RTS) * [[TV Avala]] * [[B92]] * [[TV Košava]] * [[RTV Pink]] * [[Prva Srpska Televizija]] * [[Super TV (Fernsehsender)|Super TV]] * [[Studio B]] * [[Palma Tv]] * [[Pink Plus]] === [[ShBA]] === ''Siehe auch [[Liste der Fernsehsender in den Vereinigten Staaten]];'' [[Network]]s, die wesentliche Teile des Programms der terrestrisch vorherrschenden [[Lokalsender]] zuliefern: * [[Columbia Broadcasting System|CBS]] (1939) * [[National Broadcasting Company|NBC]] (1940) * [[American Broadcasting Company|ABC]] (1948) * [[Fox Broadcasting Company|FOX]] (1986) * [[CW Network|The CW]] (2006) * [[Public Broadcasting Service|PBS]] (1969) === [[Shqipëria]] === * [[21 Plus]] * [[21 Popullore]] * [[ALSAT]] * [[BBF TV]] * [[DIGITALB]] * [[Elrodi TV]] * [[Dritare TV]] * [[Klan Plus]] * [[Syri Televizion]] * [[Shijak TV]] * [[MY MUSIC]] * [[NEWS 24]] * [[NRG]] * [[RTV ORA]] * [[Report TV]] * [[Peace TV Shqip]] * [[RTK]] * [[RTSH 1|RTSH]] * [[RTSH 2|RTSH 2]] * [[RTSH 3|RTSH 3]] * [[RTSH Sport]] * [[RTSH FILM]] * [[RTSH SHQIP]] * [[RTSH 24]] * [[RTSH KUVEND]] * [[RTSH Agro]] * [[RTV Korca]] * [[RTV Gjirokastra]] * [[RTSH Shkollë]] * [[RTV 21]] * [[SUPERSONIC TV]] * [[Radio-Televizioni Shqiptar|RTSH]] * [[Top Channel]] * Top News * [[TV KLAN]] * [[TV Skampa]] * [[Vizion Plus]] * Kanali 7 * FaxNews * Abc Tv * Tv Scan * Tv Panorama * IN TV * Tv Ora News * TV Liria Ferizaj === [[Sierra Leone]] === * [[Sierra Leone Broadcasting Corporation]] (SLBC) seit 1. April 2010 (vorher Sierra Leone Broadcasting Services; SLBS), öffentlich-rechtlich === [[Singapur]] === * [[CNBC Asia]] === [[Slowakei]] === * [[Slovenská televízia]] (STV) ** STV1 – [[Jednotka]] ** STV2 – [[Dvojka]] ** STV3 – [[Trojka (Fernsehen)|Trojka]] (Sport) * [[Central European Media Enterprises]] ** [[TV Markíza]] ** [[TV Doma]] ** [[MTV (Tschechien)|MTV]] ** [[Nova Sport]] * [[TV JOJ]] * [[TV JOJ PLUS]] * [[TA3]] * [[TV Bratislava]] * [[TVA (Fernsehsender)|TVA]] * [[Music Box (slowakischer Fernsehsender)|Music Box]] === [[Slowenien]] === * [[Radio Televizija Slovenija]] (RTV Slovenija) ** SLO 1 ** SLO 2 ** SLO 3 ** Tele M ** TV Koper * [[Central European Media Enterprises]] **[[Pop TV]] **[[Kanal A]] **[[TV Pika]] * [[Modern Times Group]] ** [[TV3 (Viasat)]] * [[RTS Maribor]] === [[Somalia]] === * [[Universal TV]] === [[Spanien]] === * [[Televisión Española]] (TVE) ** [[La 1]] ** [[La 2]] ** [[Canal 24 Horas]] ** [[TVE Internacional]] ** [[Teledeporte]] ** [[Clan TVE]] ** [[TVE 50 Años]] ** [[Canal Clásico]] ** [[Docu TVE]] * [[Digital Plus]] ** CANAL+ ** CANAL+ cine ** CANAL+ deporte ** D cine español ** Hollywood ** TCM ** CineMania ** CineClassico * [[Teuve]] ** Canal 18 ** DARK teuve ** Buzz teuve ** Natura teuve ** MGM españa ** Kitz teuve ** Xtrm teuve ; Öffentlich-rechtliche Regionalsender ** [[Canal Sur]] ** Canal 2 Andalucia ** [[Televisión Canaria]] ** ¡2! ** [[Castilla La Mancha TV]] ** [[Extremadura TV]] ** [[TV3 (Katalonien)]] ** [[Telemadrid]] *** [[LaOtra]] ** [[Euskal Telebista|ETB]] ** [[TVG (Fernsehsender)|TVG]] ** [[RTVV|Radiotelevisión Valenciana]] *** [[Canal 9 (Valencia)|Canal Nou]] *** [[Canal Nou Dos]] *** [[Canal Nou 24]] *** [[Canal Nou Internacional]] ; Durch Werbung finanzierte Privatsender ** [[RTL Group]] *** [[Antena 3 (Spanien)|Antena 3]] *** [[Antena.Neox]] *** [[Antena.Nova]] ** [[Cuatro (Fernsehen)|Cuatro]] ** [[La Sexta]] ** [[Telecinco]] ; Von diversen Bezahlfernsehanbietern vermarktete, unabhängige Privatsender: ** Calle 13 ** TL novelas ** MTV españa ** 40 latino ** Canal Clásico ** Documania ** Canal Cocina ** Canal Caza y Pesca ** Sivsa ** Sol Musíca ** Sportmania ** Super N ** Odisea ** Iberica TV ** Intereconomia TV * Pay per View (PPV) ** Taquilla === [[Sudan]] === * Ashorooq TV * Blue Nile Channel * Harmony TV * Sahoor TV * Southern Sudan TV * [[Sudan TV]] * Tayba TV === [[Südafrika]] === * [[SABC1]] in verschiedenen afrikanischen Sprachen * [[SABC2]] in verschiedenen afrikanischen Sprachen (sendet auch in [[Afrikaans]]) * [[SABC3]] [[Englische Sprache|Englisch]] * [[SABC Africa]] * [[SABC4]] (in Entwicklung) * [[SABC5]] (in Entwicklung) * [[MNet]] [[Englische Sprache|Englisch]] * [[e.tv]] [[Englische Sprache|Englisch]] * [[DSTV]] [[Pay-TV]] === [[Surinam]] === * [[Suriname TV]] === [[Südkorea]] === * [[Korean Broadcasting System|KBS]] ** [[KBS 1]] ** [[KBS 2]] ** [[KBS World]] * [[Munhwa Broadcasting Company|MBC]] ** [[MBC Music]] * [[Seoul Broadcast System|SBS]] * [[Educational Broadcasting System|EBS]] * [[JTBC]] * [[Maeil Broadcasting Network|MBN]] * [[Chosun Broadcasting Company|TV Chosun]] * [[Channel A]] * [[YTN]] * [[tvN]] * [[Ongamenet]] * [[Mnet]] * [[News Y]] * [[XTM]] === [[Tadschikistan]] === * Jahonnamo * [[TV Bakhoristan]] * [[TV Safina]] * TVT 1 === [[Tailanda]] === * [[Ace Channel]] * [[ACTS Channel]] * [[Amata Tong Hua Channel]] * [[Bang TV]] * [[Bangkok Today]] * [[BBTV Channel 7]] * [[D Station]] * [[Dhamma Media Channel]] ** Dhamma Media Channel Asia * [[DLTV]] ** DLTV 1 ** DLTV 2 ** DLTV 3 ** DLTV 4 ** DLTV 5 ** DLTV 6 ** DLTV 7 ** DLTV 8 ** DLTV 9 ** DLTV 10 ** DLTV 11 ** DLTV 12 ** DLTV 13 ** DLTV 14 ** DLTV 15 * [[E-san Discovery]] * Entrepreneur Channel * ETV * Fan TV * FMTV * GangCartoon Channel * Good Living * Green Channel * H+ Channel * Happy Variety Channel * Hit station * Jewelry Channel * Kasikorn TV * KTTV * [[MCOT-3]] * [[MCOT-9 (Modernine)]] * Mix * Money Channel * Mongkol Channel * [[MTV Thailand]] * MVTV 5 * My TV * Nation Channel * [[PRD-11|NBT TV]] * News 1 * P5 TV * Panyapiwat TV 1 * Panyapiwat TV 2 * Parliament TV * Peak TV * [[People's Television]], PTV * [[PRD-11]] * PSI Channel * RU TV 1 * Saha Channel * SBB TV * SBT TV * Star Channel * Suvarnabhumi Channel * Suwannabhumi Channel * T-Sports * TAN Network * Thai Cable News Network * [[TPBS|Thai PBS]] * [[MCOT-3|Thai TV Color Channel 3]] * [[Thai TV5]] * [[Thai Global Network]] * Thailand Community Channel * TNN 24 * [[TPBS]] * TV Muslim Thailand * TV Pool Channel * Variety Channel === [[Tschechien]] === * [[Animax]] – zeigt nur japanische Anime * [[AXN]] – Filme und Serien von Sony Entertainment * [[Česká Televize]] (ČT) ** [[ČT1]] – Hauptkanal des tschechischen Fernsehens ** ČT2 – überwiegend Kultur und anspruchsvolle Filme ** ČT24 – Nachrichtensender ** ČT4 – Sportsender ** ČT HD- ein hochauflösenden Sender von ČT * [[CS Film]] – privater Bezahlsender, nur tschechische und slowakische Filme ** [[CS Mini]]- Sender für Jugendliche- tschechische und slowakische Märchen * [[Disney Channel]] Czech * [[Deko]] – Do-It-Yourself Sender * [[DoQ]] – Dokumentationssender * [[Hallmark]] – Serien und Filme * HBO ** [[HBO]] – Serien und Filme (ein Abo notwendig) ** [[HBO 2]] (Abonnement notwendig) ** [[HBO Comedy]] – Comedy & Komödien (Abonnement notwendig) ** [[Cinemax]] – Spielfilme (Abonnement notwendig) ** [[Cinemax 2]] – Spielfilme (Abonnement notwendig) * [[Central European Media Enterprises]] ** [[TV Nova]] – privates Vollprogramm, meistgesehener Sender in Tschechien, auch in HD ** [[Nova Cinema]] – Serien und Filme ** [[Nova Sport (Tschechien)|Nova Sport]] – Sportsender, zeigt u. a. Barclays Premier League und NHL * [[Film+]] – Spielfilme * [[Filmbox]] – hauptsachlich Spielfilme von Miramax, Touchstone, Focus Entertainment, Canal+ oder Regency * [[Fishing&Hunting]] – Angler- und Jägerkanal * [[MTV]] Czech – tschechische Version von MTV * [[Minimax]] – Kindersender * [[Modern Times Group]] ** [[Prima TV (Tschechien)|Prima]] – privates Vollprogramm ** [[Prima Cool]] – ein an Jugendliche gerichteter Film- und Seriensender. ** [[R1 (Fernsehsender)|R1]] - Regionalsender * [[Public TV]] – Regionalnachrichtensender aus verschiedenen Regionen mit Themensendungen * [[TV Noe (Fernsehen)|Noe]] – religiöser Sender * [[TV Barrandov]] – privates Vollprogramm, das von dem Filmatelier Barrandov unterstützt wird, auch in HD * [[TV Paprika]] – nur über Essen und Getränke * [[Óčko]] – modernes Musikprogramm, das aktuelle tschechische und internationale Musikvideos zeigt * [[Spektrum (Fernsehen)|Spektrum]] – Dokumentationssender * [[Sport 1]] – Sportsender, überwiegend Fußball, u. a. Bundesliga, Primera Division und Serie A ** [[Sport 2]]- Schwesterkanal von [[Sport 1]] * [[Sport 5]] – Motorsportsender * Viasat ** [[Viasat Explorer]] – Dokumentationsender ** [[Viasat History]] – Dokumentationsender * [[Z1 (Fernsehen)|Z1]] – Nachrichtensender, überwiegend Wirtschaft === [[Tunesien]] === * [[Télévision Tunisienne]] – Staatsfernsehen (ehemals RTT) * [[Tunisie 21]] (damals Canal 21) – Staats-Jugendsender – seit 1999 auf Sendung, ersetzt France 2 und sendet von 12 Uhr bis Mitternacht * [[Nessma TV]] – seit 2007 auf Sendung, internationales öffentlich-rechtliches und Privatfernsehen, mit Sitz in Paris und Tunis * [[Hannibal TV]] – seit 2005 auf Sendung, erstes tunesisches Privatfernsehen * [[Hannibal Orient]] – seit 2008 auf Sendung * [[Hannibal Elferdaws]] – seit 2008 auf Sendung === [[Turqia]] === ;Staatliche Sender: * [[TRT-1|TRT 1]] * [[TRT-2|TRT 2]] * [[TRT-3|TRT 3]] * TRT Avaz * TRT 4 * TRT ÇOCUK (Sendung für Kinder) * TRT 5 Anadolu * [[TRT 6]] (Sendung auf Kurdisch) * TRT Arapça (Sendung auf Arabisch) * TRT GAP * TRT TÜRK * [[Cine5]] (früherer Bezahlfernsehsender) ;Allgemeine Privatsender: * [[Lig TV]] * [[Türkshow]] * [[Star TV (Türkei)|Star TV]] * [[Kanal D]] * [[ATV (Türkei)|ATV]] * [[Samanyolu TV]] * [[Mehtap TV]] * [[Dost TV]] * [[KANAL A]] * [[KANAL B]] * [[NUR TV]] * [[KANAL 7]] * [[Süper Kanal]] * [[Multicanal]] * [[Kon TV]] * [[FoX Türk]] * [[KANAL 1]] * [[Ulusal Kanal]] * [[Best TV]] * [[Flash TV]] * [[Ege TV]] * [[TV 8]] * [[TV 5]] * [[Işık TV]] * [[Show TV]] * [[elMAX]] (Frauensender) * [[CNBC-e]] (US-Serien mit Originalton und türkischen Untertiteln) ;Musiksender: * [[MTV Türkiye]] * [[Dream TV]] * [[Nr1 1]] * [[Kral TV]] * [[PowerTürk]] * [[Türk Ç]] ;Nachrichtensender: * [[NTV (Türkei)|NTV]] * [[CNN|CNN Türk]] * [[Haber Türk]] * [[Samanyolu Haber|S HABER]] * [[British Sky Broadcasting|SKY Türk]] * [[TGRT-EU|TGRT Haber]] * [[Olay TV]] * [[TV NET]] * [[Kanal 24]] ;Kinderkanäle: * [[YUMURCAK TV]] * [[Max TV]] * [[Çocuk Kanalı]] * [[Çizgi Film Tv]] ;Regionale & religiöse Kanäle: 67Kanal Z * Ahi Tv * Akdeniz Tv * Akıllı Tv * Aks Tv * Aksu Tv * Alanya Televizyonu (ATV) * Alfa Tv * Art Tv * Art Akdeniz Tv * Art Tv * As Tv * Ay Tv * Aztv * Bafra Tv * Bartın Tv * Batı Tv * Berat Tv * Bilim Tv * Bozlak Tv * BRT 1 (Bayrak Tv) * BRT 2 (Bayrak Tv) * Brtv * Can Tv * Canik Tv * Çay Tv * Cem Tv * Dost Tv * DRT Tv * Düzce Tv * Edirne Tv * Egem Tv * Elif Tv * ErTv * Erciyes Tv * Ert Tv * Er Tv * Es Tv * Eslem Tv * ETV * Expo Channel * Gaziantep Ünv. * Gelişim Tv * Genç Tv * Genç Tv * Gerçek Tv * Gimsa Tv * Gün Tv * Günaz Tv * Güneş Tv * Güney Tv * Güneydoğu Tv * Hamle Tv * Hilal Tv * Hizmet Tv * Hrt Tv * İçtimai Tv * Iğdır Tv * İm Tv (İslami Müzik) * Jest Tv * Kaçkar Tv * Kadırga Tv * Kanal 04 * Kanal 12 * Kanal 15 * Kanal 17 * Kanal 19 * Kanal 2000 * Kanal 26 * Kanal 32 * Kanal 35 * Kanal 38 * Kanal 47 * Kanal 48 * Kanal 5 * Kanal 51 * Kanal 52 * Kanal 54 * Kanal 56 * Kanal 59 * Kanal 68 * Kanal 7 int * Kanal A Tv * Kanal A Tv * Kanal Alanya * Kanal Avrupa * Kanal E Tv * Kanal G * Kanal Malatya * Kanal Mavi * Kanal 55 (Kanal S) * Kanal Vip (VTv) * Kapadokya Tv * Karadeniz Tv * KRT Karesi Tv * Kay Tv * KBRT Tv * Kent Tv * KGRT * Kırşehir Tv * Klas Tv * Klip Tv * Kocaeli Tv * Kon Tv * Konya Tv * Köroğlu Tv * K Tv * Kuran Tv * Kütahya Tv * Kuzey Tv * Lider Tv * Line Tv * Marmara Tv * Mega Tv * Mehtap Tv * Merkür Tv * Mersin Tv * MPL Tv * Mrt Tv * Niğde Tv * Odtü Tv * Olay Tv (Bursa) * Olay Tv * Öncü Tv * Ört Tv * Ort Tv * Piraziz Tv * PTV Polatlı Tv * Renk Tv * Rumeli Tv * Safa SRT Tv * Şah Tv * Srt Tv * Ses Tv * Sipas Tv * Srt Tv * Son Peygamber * Söz Tv * Sun Tv * Turhal Süper Tv * Tavşanlı Tv * Ton Tv * Tren Tv * Türkmeneli Tv * TV 28 (Tv Giresun) * TV41 * Kanal 44 * Ülke Tv * ÜnTv * Uzbekistan Tv * VanTv * Venüs Tv * WTC Dünya Tic. M. * Yeditepe Tv * Yenice Tv * Yol Tv * Yoshlar Tv * Zile Tv * Zilem Tv ;Kulturkanäle: * Mehtap TV Viele Sender findet man auf dem digitalen SAT-Paket [[Digiturk]]. Im Kabelfernsehen sind zudem diverse ausländische Sender zu empfangen. [[TRT1]], [[TRT-2]], [[TRT3]], [[TRT4]], [[TRT5]], [[TRT-6]] === [[Ukraine]] === * [[1+1]] * [[Inter+]] * [[ICTV (Fernsehsender)|ICTV]] * [[TRK Ukraina]] * [[TRK Kyiv]] * [[STB (Fernsehsender)|STB]] * [[Nowyj Kanal]] * [[TET (Fernsehsender)|TET]] * [[Enter (Fernsehsender)|Enter]] * [[MTV UKRAINE]] * [[KRT]] === [[Ungarn]] === * [[Magyar Televízió]] ** [[M1 (Fernsehen)|m1]] ** [[M1 HD (Fernsehen)|m1 HD]] ** [[M2 (Fernsehen)|m2]] ** [[M2 HD (Fernsehen)|m2 HD]] ** [[M3 (Fernsehen)|m3]] * [[Duna Televízió]] ** [[Duna Televízió]] ** [[Duna Televízió HD]] ** [[Duna II Autonómia]] * [[RTL Group]] ** [[RTL Klub]] * [[ProSiebenSat.1 Media|ProSiebenSat.1 Media AG]] (ehemals [[SBS Broadcasting]]) ** [[TV2 (Ungarn)|TV2]] ** [[FEM3]] ** [[PRO4]] * [[Modern Times Group]] ** [[Viasat 3]] ** [[TV6 (Ungarn)|TV6]] * [[Magyar ATV]] * [[Hír TV]] * [[Echo TV]] * [[Hálózat TV]] * [[VIVA (Ungarn)|VIVA]] * [[Sport 1]] * [[Sport 2]] * [[Sport Klub]] * [[Spektrum (TV)|Spektrum]] * [[Filmmúzeum]] * [[Film+]] * [[Pax TV]] * [[Fix TV]] * [[Minimax (TV)|Minimax]] * [[Budapest TV]] === [[Uruguay]] === * [[Hipódromo Maroñas]] * [[Tevé Ciudad]] * [[TV Libre]] * [[TV Nacional Uruguay]] === [[Vatikanstadt]] === * [[Centro Televisivo Vaticano]] * [[Sat 2000]] * [[Telepace]] === [[Venezuela]] === ;Staatlich: * [[teleSUR]] * [[Venezolana de Televisión]] * [[ViVe]] ;Öffentlich-rechtlich: * [[Televisora Venezolana Social]] ;Kommerziell: * [[Globovisión]] * [[RCTV]] * [[Televén]] * [[Venevisión]] * [[Meridiano Televisión]] * [[La Tele]] * [[Puma TV]] ;Kirchlich: * [[Vale TV]] === [[Vereinigte Arabische Emirate]] === * [[Al-Arabija]] * [[Dubai One]] * [[Sharjah TV]] === [[Republik Zypern|Zypern]] === * [[Bayrak Radyo Televizyon Kurumu]] * [[SAT-7]] * [[Zyprische Rundfunkgesellschaft]] == HDTV-Sender == {{überarbeiten}} Derzeit sind in Europa [[MPEG2]]-HDTV und [[MPEG4]]-HDTV von Bedeutung, letzteres wird zum Teil in Verbindung mit [[DVB-S2]] ausgestrahlt, es gibt aber auch MPEG4-Sender in [[DVB-S]]. Außerhalb Europas spielt MPEG4-HDTV noch keine Rolle, ansonsten jedoch sind Länder wie [[Japan]], [[Brasilien]] und [[USA]] mit einem sehr viel größeren Programmangebot im [[HDTV]]-Bereich vertreten. === MPEG2-HDTV === * [[Canal Plus]] France HD pro (unverschlüsselt) === MPEG4-HDTV === * [[Anixe HD]] ([[Freier Empfang|unverschlüsselt]], Serien & Sport) * [[ARTE HD]] (unverschlüsselt) * [[Astra HD promo]] – Astra-Demokanal (unverschlüsselt) * [[BBC HD]] (unverschlüsselt; Trailer-Schleifen und öffentlich-rechtliches Vollprogramm) * [[Canal+ Film HD]] (Norwegen) * [[Canal+ Sport HD]] (Norwegen) * [[ČT 1]] HD (Tschechien) * [[Das Erste HD]] (unverschlüsselt) * [[Euro1080]] (teilweise verschlüsselt) * [[Eurosport]] HD (verschlüsselt) * [[Filmbox HD]] HD (Tschechien) * [[HBO]] HD (Tschechien) * [[HD suisse]] (verschlüsselt) * HD1, HD2, HD4U, HD5 * [[Luxe TV]] HD (unverschlüsselt; täglich wechselnde (einstündige) Sendeschleifen) * [[MTVNHD]] (Norwegen) * [[Nickelodeon HD]] (Deutschland) * [[Nova Sport]] HD (Tschechien) * [[ORF eins HD]] (verschlüsselt) * [[ORF 2 HD]] (verschlüsselt) * [[Prima (Fernsehsender)|Prima]] HD (Tschechien) * [[Servus TV]] HD (unverschlüsselt) * [[TV1000 HD]] (Norwegen) * [[TV2 HD]] (Norwegen) * [[TV Barrandov]] HD (Tschechien) * [[TV Norge HD]] (Norwegen) * [[TV Nova]] HD (Tschechien) * [[ZDF HD]] (unverschlüsselt) == Shih edhe == * [[Liste der geostationären Satelliten]] * [[Liste asiatischer Fernsehsender in Europa]] * [[Liste der Hörfunksender]] == Weblinks == * [http://www.alm.de/uploads/media/Programmliste_2007.pdf Fernsehsender in Deutschland 2007. Darstellung der [[Kommission zur Ermittlung der Konzentration im Medienbereich|KEK]] (pdf)]{{Lidhje e thyer}} (713&nbsp;kB) == Referime == <references /> {{SORTIERUNG:Fernsehsender #Liste Der}} [[Kategoria:Transmetues televizivë]] [[Kategoria:Listë (Media)]] [[Kategoria:Televizion]] pzvlfmzngo4fc1tadc9nuo4i57puqf4 2467497 2467492 2022-08-04T07:04:21Z 79.106.104.128 Rregullova gabimet drejtshkrimore wikitext text/x-wiki '''Lista e kanaleve televizive''' përmban [[Televizioni|Televizionet]] në mbarë botën. == Me program te plotë dhe argëtues == * [[TV5 Monde]] – Program i përbashkët i transmetuesve të gjuhës franceze(Franca, Kanada, Belgien, Zvicra), që më 1983 në transmetim * [[BBC Entertainment]] – englischsprachiger Fernsehsender der [[BBC]] * [[BVN]] – niederländischsprachiges Auslandsfernsehen (Niederlande, Belgien) * [[Kanal Avrupa]] – ein europaweites Vollprogramm in türkischer Sprache. Der Sendeort ist Duisburg. * [[CCTV-4]] – chinesischer Fernsehsender auf Mandarin, der Nachrichten und Unterhaltung bietet * [[CCTV-9]] – chinesischer Fernsehsender auf Englisch, der Nachrichten und Unterhaltung bietet * [[Arirang TV]] – koreanisches Auslandsfernsehen mit Sendungen auf Englisch, Koreanisch und Spanisch + jeweilige Untertitel * [[TV Polonia]] – polnischer Auslandssender * [[iTVN]] – polnischer Auslandssender ([[Bezahlfernsehen]]) * [[Polsat 2]] – polnischer Auslandssender * [[RTVi]] – russischer Auslandssender (Bezahlfernsehen) == Lajme == * [[Al Jazeera]] – gilt als unabhängiger arabischer Nachrichten- und Diskussionskanal * [[Al-Arabiya]] – war als Gegengewicht zu Al Jazeera gedacht * [[Al-Hurra]] [[Arabische Sprache|arabischsprachig]] – [[USA]] * [[BBC News]] * [[BBC World News]] – në transmetim që nga janari i 1991 * [[Canal 24 Horas]] – spanischsprachiger Nachrichtenkanal aus Spanien * [[CNBC]] * [[CNBC (Europa)]] * [[CNN International]] – auf Sendung seit 1. Oktober 1998, bis 2003 auch deutschsprachig * [[EuroNews]] – në transmetim që nga 1. janari i 1992 * [[Fox News Channel]] * [[France 24]] – englisch/französisch * [[MSNBC]] * [[Russia Today]] – russischer, englischsprachiger Informationssender * [[teleSUR]] [[Spanische Sprache|spanisch]] – multinationaler [[lateinamerika]]nischer Informationssender * [[TVP Info]] - polnischer Nachrichten- und Regionalsender * [[DW-TV]], Deutsche Welle – deutsch, englisch, spanisch, arabisch * [[Press TV]] – englischsprachiger Nachrichtensender aus dem Iran * [[Alalam News Channel]] – arabischsprachiger Nachrichtensender aus dem Iran == Sport == * [[Sport1]] * [[EuroSport]] – në transmetim që nga 5. shkurti i 1989 * [[Motors TV]] – (Bezahlfernsehen) * [[Extreme Sports]] – (Bezahlfernsehen) * [[ESPN America]] – (Bezahlfernsehen) * [[ESPN Classic]] – (Bezahlfernsehen) * [[Yacht & Sail Channel]] – (Bezahlfernsehen) * [[EuroSport2]] – (Bezahlfernsehen) == Modë == * [[Fashion TV]] * [[F Men]] * [[TV Moda]] * [[World Fashion Channel]] * [[Souvenirs from earth]] == Transmetues fetar == * [[Alulbayt TV]] – shiitischer islamischer Sender aus London * [[Bethel TV]] – spanischsprachiger evangelischer Fernsehsender aus Perú * [[CTV]] - Qëndra televizive Vatikanit ,i Selisë së Shënjtë * [[Bibel TV]] – erster christlicher Fernsehsender in Deutsch * [[ERF Fernsehen]] – christliches Fernsehen des [[Evangeliums-Rundfunk|ERF]] * [[EWTN]] - internationaler römisch-katholischer Sender * [[Hope Channel]] - christliches Fernsehen der Freikirche der [[Siebenten-Tags-Adventisten]] * [[K-TV (Fernsehen)|K-TV]] – katholischer Sender aus Österreich * [[Muslim Television Ahmadiyya|MTA]] – islamischer Sender der [[Ahmadiyya Muslim Jamaat]] aus London * [[Telepace]] - Rrjet televiziv italianë * [[Tru Young Television]] – Jugendsender von Bibel TV * [[TV TRWAM]] – polnischer katholischer Sender * [[TV2000]] - Kanal televiziv Italian shtrirje kombetare i CEI == Televizione për audiencat LGBT == * [[Pink TV]] – Vollprogramm mit Diskussionsrunden, Spielfilmen, Serien und Pornos ([[Jean Daniel Cadinot|Cadinot]] u. Ä.), Französisch, aber auch Englisch und gelegentlich Deutsch mit Untertiteln * [[OUTtv]] – kanadisches TV-Programm (Früher: PrideVision TV 2001-2004 und HARD on PrideVision 2004–2005) * [[Gay.TV]] – italienisches Programm, Musik, Shows, Spielfilme in italienischer, englischer, deutscher, japanischer und französischer Sprache (mit italienischen Untertiteln) * [[Logo (Fernsehsender)|LOGO]] – US-amerikanischer Sender für [[LGBT]]-Publikum * [[TIMM]] – deutscher Sender für [[LGBT]]-Publikum * [[MundoPink]] – spanischer Sender für [[LGBT]]-Publikum * [[GAYtv]] – britischer Abo-Sender für schwules Publikum == Programe kombëtare TV (renditur sipas vendeve) == === [[Afghanistani]] === * [[Radio Television Afghanistan]] * [[Ariana Afghani]] * [[Ariana TV]] * [[Payeme Afghan]] * [[Tolo TV]] * [[Herai TV]] === [[Algjeria]] === * [[ENTV]] * [[Canal Algérie]] * [[Algérie 3]] === [[Andorra]] === * [[Ràdio i Televisió d'Andorra|ATV]] === [[Angola]] === * [[Televisão Pública de Angola|TPA]] * [[TV Zimbo]] * [[RTP África]] * [[Rede Globo]] * [[Rede Record]] * [[TV CPLP]] * [[Televisão de Moçambique|TVM]] === [[Argjentina]] === * [[América 2]] („América TV“) * [[Canal 7 (Argentinien)|Canal 7]] * [[Canal 13 (Argentinien)|Canal 13]] * [[Jetix]] * [[Telefe]] === [[Aserbaixhani]] === * [[ANS TV]] * [[Azad TV]] * [[AzTV]] * [[Baki TV]] * [[Ictimai TV]] * [[Lider TV]] * [[Space TV]] === [[Etiopia]] === * [[Ethiopian Television|ETV]] === [[Australia]] === * [[Australian Broadcasting Corporation]] (ABC) * [[Network Ten]] * [[Nine Network]] * [[Special Broadcasting Service]] (SBS) * [[Seven Network]] * [[Adult Swim]] * [[The Biography Channel]] * [[The Music Factory]] * [[Austar]] (PAY-TV) * [[Foxtel]] (PAT-TV) === [[Bangladeshi]] === * [[ATN Bangla]] * ATN Bangla UK * [[Bangla Vision]] * [[Boishakhi TV]] * BTV World * Channel 1 * Channel I * Desh TV * [[Diganta TV]] * [[Ekushey TV]] * My TV * NTV * RTV === [[Belgjika]] === ; Holandisht: * [[Vlaamse Radio- en Televisieomroep]] (VRT) ** [[Eén]] (Televizion për të gjithë) ** Canvas (Kulturë) ** [[Ketnet]] (Fëmijë) ** [[BVN]] (Televizion i jashtëm) * [[Vlaamse Mediamaatschappij]] (VMMa) ** [[Vlaamse Televisie Maatschappij|VTM]] (Televizion për të gjithë) ** [[2BE]] (Jugend (14 deri 44 Vjet)) ** [[JIM (Televizion)|JIM]] (Muzikë, Rini (14 deri 44 Vjet)) ** [[Vitaya]] (Për gratë) * [[ProSiebenSat.1 Media]] (ish-SBS Belgium) ** [[VT4]] (Rinia (14 deri 44 Vjet)) ** [[VIJF tv]] (Për gratë) * [[Roularta Media Group]] (RMG) ** [[Kanaal Z]] (Businessnews) * [[MTV Networks]] ** [[The Music Factory|TMF]] (Muzikë, Rini) ** [[MTV]] (Niederlande) (Muzikë, Rini) ** [[Nickelodeon Niederlande/Flandern]] (Fëmijë (Kartona)) ; Frëngjisht: * [[Radio-télévision belge de la Communauté française]] (RTBF) ** La Une ** La Deux ** La Trois ** RTBF Sat (Televizion i jashtëm) * [[RTL Group]] ** [[RTL-TVI]] ** [[Club RTL]] ** [[Plug TV]] ; Gjermanisht: * [[Belgischer Rundfunk]] (BRF) ** [[BRF-Fernsehen]] === [[Bolivia]] === * [[ATB Red Nacional|ATB]] * [[Activa TV]] * [[Bolivia TV]] * [[Bolivisión]] * [[Cadena A Red Nacional]] * PAT * [[Red Uno de Bolivia]] * RTP * [[Unitel]] * [[Televisión Boliviana]] === [[Bosnja]] === * [[Televizija Federacije Bosne i Hercegovine]] (FTV) * [[Hercegovačka Televizija Mostar]] (HTV) * [[Radio-Televizija Republike Srpske]] (RTRS) * [[Alternativna Televizija]] (ATV) * [[Televizija Kanal 3]] (K3) * [[RTV Vikom]] (VIKOM) * [[TV Mostar]] * [[Balkanmedia TV]] * [[BHT 1]] * [[RTV BN|BN TV Bijeljina]] === [[Brazili]] === * [[AASP TV]] * [[AgroCanal]] * [[AgroMix]] * [[Animax Brasil]] * [[Aperipê TV]] * [[AprovaSat]] ** AprovaSat 1 ** AprovaSat 2 ** AprovaSat 3 ** AprovaSat 4 ** AprovaSat 5 ** AprovaSat 6 ** AprovaSat 7 * Band Barra Mansa * Band News * Band Nordeste * [[Bloomberg Television]] * Boa Vontade TV * Boas Novas TV Local * Boas Novas TV Satélite * Canal do Assinante * Canal do Boi * Canal do Cliente * Canal Executivo * Canal Futura * Canal Minas Saúde * Canal Rural * Carat TV * CETI Educaçao à Distância * CETI Rio Grande do Sul * CineBrasil TV * CNT * Conexão MS * Curso Pastoral Telepresencial * Dimensão * EADCON ** EADCON 1 ** EADCON 2 ** EADCON 3 ** EADCON 4 ** EADCON 5 ** EADCON 6 ** EADCON 7 * Edupol ** Edupol 1 ** Edupol 2 ** Edupol 3 * Edusat ** Edusat 1 ** Edusat 2 ** Edusat 3 * Escola Satélite * Esporte Interativo * FGV * IIGD * [[Internacia Televido]] * Instituto Embratel * ITDE * Jockey Club Brasileiro * Jockey Club de São Paulo * Jóias Vip * LFG Canal 15 * LFG Canal 8 * LFG Canal 9 * Liv Brasil * ManagemenTV Brasil * Marcato ** Marcato 1 ** Marcato 2 ** Marcato 3 ** Marcato 4 ** Marcato 5 * Medalão Persa ** Medalhão Persa 1 ** Medalhão Persa 2 * Mil e Uma Noites * Mix TV * Mosaico Cine Sky * Multi TV * NBR * NovoCanal * Onne TV * Play TV * Ponto Jus * Praetorium Sat Canal ** Praetorium Sat Canal 1 ** Praetorium Sat Canal 2 ** Praetorium Sat Canal 3 ** Praetorium Sat Canal 4 ** Praetorium Sat Canal 5 ** Praetorium Sat Canal 6 ** Praetorium Sat Canal 7 * Race TV * RBA Sat * RBT International * Record Campinas * Record de Belém * Record Franca e Ribeirão Preto * Record Goiânia * Record Internacional Europa * Record Internacional USA-Canadá * Record Mato Grosso do Sul * Record Minas Gerais * Record Nacional * Record News * Record Paulista * Record Rio * Record Rio Preto * Record São José * Record São Paulo * Rede 21 * Rede Antena 10 * Rede Bandeirantes Bahia * Rede Bandeirantes International * Rede Bandeirantes Minas Gerais * Rede Bandeirantes Nacional * Rede Bandeirantes Presidente Prudente * Rede Bandeirantes São Paulo * Rede Bandeirantes Triângulo * Rede Brasil de TV * Rede Brasileira de Integração * Rede Estação * Rede Família * [[Rede Globo]] * Rede Gênesis * Rede Internacional de TV * Rede Massa TV Tibagi * Rede Minas * Rede Mundial de TV * Rede Nazaré de Comunicação * Rede NGT * [[Rede Record]] * Rede Super * Rede TV! * Rede Vida * Rede VTV * Rede VTV Goiânia * RIT Notícias * [[SBT (Brasilien)|SBT Nacional]] ** SBT Nova Friburgo ** SBT Pará * Shop Tour Cachoeira * Shop Tour Rede Nacional * Shoptime * Sim TV * SOS Espiritual * Terra Viva * Trans TV Brasil * Tupi TV * TV A Crítica * TV AL * TV Alagoas * TV Aldeia * TV ALERJ * TV Alterosa Juiz de Fora * TV Alterosa Montes Claros * TV Antares * TV Aparecida * TV Aratu * TV Assembléia Gaúcha * TV Assembléia Minas Gerais * TV Assembléia Piauí * TV Assembléia Rio Grande do Norte * TV Assembléia São Paulo * TV Banco do Brasil * TV Band Vale * [[TV Brasil]] ** TV Brasil Central ** TV Brasil Internacional * TV Campo Grande * TV Candelária * TV Canção Nova Internacional * TV Canção Nova Rede * TV Canção Nova Vale * TV Capixaba * TV CBED ** TV CBED 1 ** TV CBED 2 * TV Ceará * TV Cei * TV Cidade ** TV Cidade Fortaleza ** TV Cidade Verde Piauí ** TV Cidade Verde Teresina * TV Clube * TV Cultura Nacional * TV Câmara * TV Escola * TV Estácio ** TV Estácio 1 ** TV Estácio 2 ** TV Estácio 3 ** TV Estácio 4 * TV Farma * TV Gazeta * TV Gazeta Canal 10 * TV Goiânia * TV Guaíba * TV Horizonte * TV Imaculada Conceição * TV Itapoan * TV Itararé * TV Jangadeiro * TV Jornal * TV Justiça * TV Lance * TV Leste * TV Meio Norte * TV Miramar * TV Mulher & Mãe * TV Mundial * TV Mundo Maior * TV Novo Tempo * TV Nuevo Tiempo NSS 806 40.5°W Hemi 39-40.5 DVB * TV Pajuçara * TV Palmas * TV Pampa Carazinho * TV Pampa Santa Maria * TV Paranaiba * TV Paraná Educativa * TV Pernambuco * TV Polishop * TV Ponta Negra * TV Residência * TV Roraima * TV Senado * TV Serra Dourada * TV Shopping Brasil * TV Sinal * TV Sul Bahia * TV Supren * TV Século 21 * TV Tambaú * TV Tarobá * TV Tribuna * TV Tropical * TV União Fortaleza * TV União Natal * TV Verdade * TVBV * TVE * TVE Bahia * TVE Regional MS * Ulbra TV * Unisa ** Unisa 1 ** Unisa 2 ** Unisa 3 ** Unisa 4 ** Unisa 5 ** Unisa 6 ** Unisa 7 * Universidade do Estado do Amazonas * UNYCA ** UNYCA 1 ** UNYCA 2 * Wal-Mart TV * Warner Channel Brasil * WooHoo === [[Britania e Madhe]] === ;[[British Broadcasting Corporation|BBC]]: * [[BBC One]] * [[BBC Two]] * [[BBC Three]] * [[BBC Four]] * [[BBC HD]] * [[BBC Red Button]] (Kanal digjital "Interaktiv) * [[CBeebies]] * [[CBBC Channel]] * [[BBC News]] * [[BBC Parliament]] ;[[Independent Television|ITV]]: * ITV1 (sikur ITV HD) * ITV2 (sikur ITV2+1) * ITV3 (sikur ITV3+1) * ITV4 (sikur ITV4+1) * Men & Motors ;[[Channel 4]]: * Channel 4 (sikur Channel 4+1, sikur Channel 4 HD) * E4 (sikur E4+1) * More4 (sikur More+1) * Film4 (sikur Film 4+1) * 4Music ;[[Five (Televizion)|Five]]: * Five * Fiver (sikur Fiver+1) * Five USA (sikur Five USA+1) ;[[S4C]]: * S4C * S4C2 ;[[British Sky Broadcasting|BSkyB]]: * Sky One * Sky Two * Sky Three * Sky Real Lives * Sky Real Lives 2 * Sky Travel * Sky Arts * Sky Movies Premiere * Sky Movies Premiere+1 * Sky Movies Comedy * Sky Movies Action & Thriller * Sky Movies Family * Sky Movies Drama * Sky Movies Classics * Sky Movies Sci-Fi & Horror * Sky Movies Modern Greats * Sky Movies Indie * Sky Movies HD1 * Sky Movies HD2 * Sky Sports 1 * Sky Sports 2 * Sky Sports 3 * Sky Sports Xtra * Sky Sports News * [[Sky News]] * Sky Box Office * Sky Vegas ;[[UKTV]]: * Dave * G.O.L.D. * Alibi * UKTV Style * UKTV Gardens * UKTV Food * Eden * Blighty * Yesterday ;MTV: * MTV One * MTV One+1 * MTV Two * MTV Base * MTV Dance * MTV Hits * MTV R * [[TMF]] * [[VH1 UK]] * [[VH1 Classic]] ;Televizionë Muzikorë: * Scuzz * Bliss * Flaunt * Chartshow TV * Flava * Fizz * Channel U * Rockworld TV * NME TV * Bubble Hits * O Music TV * Clubland TV * The Vault * Kerrang! TV * Q TV * Magic TV * The Box * The Hits * Smash Hits TV * Kiss TV * [[Music Box]] ;Televizione për fëmijë: * [[Nickelodeon]] * Nickelodeon Replay * Nick Toons * [[Nick Jr. (Mbretëri e Bashkuar)|Nick Jr. UK]] * [[Nick Jr. 2]] * [[Cartoon Network]] * Cartoon Network Too * [[Boomerang]] * [[Disney Channel]] * [[Playhouse Disney]] * [[Disney Cinemagic]] * [[Jetix]] * Pop * Tiny Pop (sikur Tiny Pop+1) * Pop Girl (sikur Pop Girl+1) * Kix! === [[Bullgaria]] === * [[Central European Media Enterprises]] ** [[bTV Action]] (TV2 dhe Pro.BG i atëhershëm) ** [[Ring.BG]] ** [[BTV (Bullgaria)|bTV]] ** [[bTV Comedy]] ** [[bTV Cinema]] * [[Modern Times Group]] ** [[Nova Television]] (NTV) ** [[Nova Sport (Bullgaria)|Nova Sport]] ** [[Diema]] ** [[Diema 2]] ** [[Diema Family]] * [[ProSiebenSat.1 Media|ProSiebenSat.1 Media AG]] ([[SBS Broadcasting]] i dikurshëm) ** [[The Voice TV#Bulgarien|The Voice TV]] * [[BNT|Balgarska Nazionalna Televisija]] (BNT) * [[Balkanika Music TV]] * [[SKAT]] * [[Sport 7]] * [[Super 7]] * [[TV 7 (Bulgarien)|TV 7]] * [[TV Europa]] * [[Fen TV]] * K1 * [[Sedem Dni]] === [[Burkina Faso]] === * [[RTB (Burkina Faso)|RTB]] === [[Kili]] === * lista e kanaleve kiliane gjendet këtu [[Liste der chilenischen Fernsehkanäle]] === [[Republik China|China, Republik]] === * [[China Television Network]] (CTV) * [[Taiwan Television]] (TTV) * [[China Television Service]] (CTS) === [[Volksrepublik China|China, Volksrepublik]] === * [[China Central Television|CCTV]] – Staatsfernsehen * [[Phoenix Chinese News and Entertainment|PCNE]] – chinesischer Privatsender * [[TVBS]] – [[kantonesisch]]er Unterhaltungssender mit Ursprung aus Hongkong (Bezahlfernsehen) === [[Dänemark]] === * [[Danmarks Radio]] (DR) ** [[DR1]] ** [[DR2]] * [[TV 2 (Dänemark)|TV2 Danmark A/S]] ** [[TV 2 (Dänemark)|TV 2]] ** [[TV 2 Zulu]] ** [[TV 2 Charlie]] ** [[TV 2 Film]] ** [[TV 2 Film HD]] ** [[TV 2 News]] * [[Modern Times Group]] ** [[TV3 (Dänemark)|TV3]] ** [[TV3+ (Dänemark)|TV3+]] ** [[TV3 Puls]] ** [[TV1000]] ** [[TV1000 Nordic]] ** [[TV1000 Action]] ** [[TV1000 Family]] ** [[TV1000 Classic]] ** [[TV1000 Drama]] ** [[TV1000 HD]] ** [[Viasat Nature/Crime]] ** [[Viasat Explorer]] ** [[Viasat History]] * Joint Venture zwischen TV 2 und Modern Times Group ** [[TV 2 Sport]] ** [[TV 2 Sport HD]] * [[ProSiebenSat.1 Media|ProSiebenSat.1 Media AG]] (ehemals [[SBS Broadcasting]]) ** [[Kanal 4 (Dänemark)|Kanal 4]] ** [[Kanal 5 (Dänemark)|Kanal 5]] ** [[6'eren]] ** [[The Voice TV#Dänemark|The Voice TV]] * [[TV4 Gruppe (Schweden)|TV4 Gruppe]] ** [[Canal+ First]] ** [[Canal+ Hits]] ** [[Canal+ Action]] ** [[Canal+ Comedy]] ** [[Canal+ Drama]] ** [[Canal+ Film HD]] ** [[Canal+ Sport 1 (Skandinavien)|Canal+ Sport 1]] ** [[Canal+ Sport 2 (Skandinavien)|Canal+ Sport 2]] ** [[Canal+ Sport Extra]] ** [[Canal+ Sport HD]] === [[Estland]] === * [[Modern Times Group]] ** [[TV3 (Estland)|TV3]] ** [[TV3+ (Estland)|TV3+]] ** [[TV6 (Estland)|TV6]] ** [[TV1000 East]] ** [[TV1000 Russian Kino]] ** [[TV1000 Action East]] ** [[TV1000 Premium]] ** [[Viasat History]] ** [[Viasat Explorer]] ** [[Viasat Sport Baltic]] ** [[Viasat Golf]] ** [[Viasat Hockey]] ** [[Viasat Nature]] * [[Kanal 2 (Estland)|Kanal 2]] * [[MTV Eesti]] * [[Perviy Baltiysky]] * [[ETV Eesti Televisioon]] * [[LIFE TV]] * [[MTV Networks Baltic]] * [[REN TV Baltic]] === [[Färöer]] === * [[Sjónvarp Føroya]] Daneben werden die dänischen Sender DR1, DR2, TV3, Kanal 4 und Kanal 5 eingespeist. === [[Finlanda]] === * [[Yleisradio|YLE]] ** [[YLE TV1]] ** [[YLE TV2]] ** [[YLE 24]] ** [[YLE Teema]] ** [[Finlands Svenska Television|FST]] ** [[TV Finland]] * [[MTV3]] ** [[MTV3 MAX]] ** [[MTV3 JUNIORI]] ** [[MTV3 AVA]] ** [[Sub (Fernsehsender)|Sub]] * Joint Venture zwischen MTV3 und der TV4 Gruppe ** [[MTV3 Fakta]] ** [[MTV3 SARJA]] ** [[MTV3 SCIFI]] ** [[Sub Leffa]] * [[Nelonen]] ** [[Nelonen]] ** [[Nelonen HD]] ** [[Jim (Fernsehsender)|JIM]] ** [[Liv]] ** [[KinoTV]] ** [[Nelonen Sport]] ** [[Nelonen Sport Pro]] * [[ProSiebenSat.1 Media|ProSiebenSat.1 Media AG]] (ehemals [[SBS Broadcasting]]) ** [[The Voice TV#Finnland|The Voice]] ** [[TV Viisi]] * [[TV4 Gruppe (Schweden)|TV4 Gruppe]] ** [[Canal+ First]] ** [[Canal+ Hits]] ** [[Canal+ Action]] ** [[Canal+ Comedy]] ** [[Canal+ Drama]] ** [[Canal+ Film HD]] ** [[Canal+ Sport 1 (Skandinavien)|Canal+ Sport 1]] ** [[Canal+ Sport 2 (Skandinavien)|Canal+ Sport 2]] ** [[Canal+ Sport Extra]] ** [[Canal+ Sport HD]] * [[Modern Times Group]] ** [[TV1000]] ** [[Viasat Sport]] ** [[Viasat Nature/Crime]] ** [[Viasat Explorer]] ** [[Viasat History]] * [[Urhelukanava]] * [[TV7]] === [[Franca]] === * [[TF1]] * [[France Télévisions]] ** [[France 2]] ** [[France 3]] ** [[France 4]] ** [[France 5]] ** [[France 24]] * [[Canal+]] * [[arte]] * [[TV5MONDE|TV5]] * [[RTL Group]] ** [[M6 (Fernsehen)|M6]] ** [[M6 Music Hits]] ** [[M6 Music Rock]] ** [[M6 Music Black]] ** [[M6 Boutique]] ** [[RTL 9]] ** [[Paris Première]] ** [[Téva]] ** [[Série Club]] ** [[MCM Top]] ;TNT: * [[RTL Group]] ** [[W9 (Fernsehsender)|W9]] * [[NRJ 12]] * [[NRJ Hits]] * [[NRJ Paris]] * [[La Chaîne parlementaire|LCP]] * [[I>Télé]] * [[Gulli (Fernsehen)]] * [[TV Breizh]] * [[NT1]] ;SAT: * [[RTL Group]] ** [[TF6]] * [[Filles TV|June (Fernsehsender)]] * [[MTV Idol]] * [[MTV Pulse]] * [[MTV Base France]] * [[Ciné FX]] * [[Ciné Polar]] * [[Ciné First]] * [[Ciné Pop]] * [[Escales]] * [[toute l'histoire]] * [[AB1]] * [[AB3]] * [[AB4]] * [[M6 Replay]] * [[W9 Replay]] === [[Französisch-Polynesien]] === * [[TNTV|Tahiti Nui Télévision]] === [[Georgien]] === * [[202 TV]] * [[Imedi Media Holding|Imedi TV]] * [[Mse TV]] * [[Öffentlicher Rundfunk Georgiens]] * [[Rustawi 2]] * [[PIK (Fernsehsender)|PIK]] === [[Gibraltar]] === * [[Gibraltar Broadcasting Corporation|GBC]] === [[Gjermania]] === * ARD * PRO 7 * RTL * RTL2 * SAT1 * VOX * ZDF * [[TIMM]] === [[Greqia]] === * eine Auflistung der griechischen Fernsehsender befindet sich in der [[Liste der griechischen Fernsehkanäle]]. === [[Groenlanda]] === * [[Kalaallit Nunaata Radioa]] === [[Guatemala]] === * [[Guatevision]] * [[TV Maya]] === [[India]] === * [[9X]] ** 9X UK ** 9XM * Aakaash Bangla * [[Aastha TV]] ** Aastha Bhajan ** Aastha International * [[Adithya TV]] * [[Amrita TV Middle East]] * [[Angel TV]] * Anna University Distance Education * Aseervatham TV * [[Asianet]] ** Asianet News ** Asianet Plus ** Asianet Sitara ** Asianet Suvarna ** Asianet Suvarna News * ATV * [[Azad News]] * [[B4U]] ** B4U Movies India ** B4U Movies UAE ** B4U Movies UK ** B4U Music India ** B4U Music UK * [[Bhakti TV]] * [[Bhojpuria Magik]] * [[Care World TV]] * Channel 10 * [[Chardikla Time TV]] * [[Chintu TV]] * [[Chutti TV]] * CNEB * ''DD'' ** DD Bangla ** DD Bharati ** DD Bihar ** DD Chandana ** DD Chandigarh ** DD Dehradun ** DD Gujarati ** DD Himachal Pradesh ** DD Hissar ** DD India ** DD Jaipur ** DD Jammu ** DD Kashir ** DD Madhya Pradesh ** DD Malayalam ** DD Mizoram ** DD National ** DD News ** DD North-East ** DD Oriya ** DD Podhigai ** DD Port Blair ** DD Punjab ** DD Raipur ** DD Ranchi ** DD Sahyadri ** DD Saptagiri ** DD Sports ** DD Technology ** DD Tripura ** DD Urdu ** DD Uttar Pradesh * DE TV * Dish 999 Active * Divine TV * [[Divya TV]] * E 24 * Enterr 10 * ETC ** ETC Channel Punjabi * ETV Urdu * [[Fashion TV India]] AsiaSat 4 C DVB * FETV * Filmy * Focus * Fortune Media * Gemini Cable Vision * Gyandarshan ** Gyandarshan 2 * Hamar TV * HMTV * Home Shop 18 * HY TV * IBN Lokmat * Imayam TV * [[India TV]] * [[Indiavision]] * INews * Isai Aruvi * [[Jaihind TV]] * Jain TV * Jan Sandesh TV * Jaya Max * Jaya Plus * Jaya TV * Jeevan TV * Josh TV * [[Kairali Channel]] ** Kairali People ** Kairali We * [[Kalaignar TV]] ** Kalaignar TV UK * Kamyab TV * Kasthuri TV * [[Khoj India]] * Kiran TV * Kolkata TV * KTV ** KTV Europe * Kushi TV * Lemon * Live India * Lok Sabha TV * Mahaa TV * [[Mahuaa TV]] ** Mahuaa News * Makkal TV * [[Mana TV Channel]] ** Mana TV Channel 1 ** Mana TV Channel 2 ** Mana TV Channel 3 ** Mana TV Channel 4 ** Mana TV Channel 5 * [[Manorama News]] ** Manorama News Calicut ** Manorama News Cochin ** Manorama News International ** Manorama News Trivandrum * Manoranjan TV * Mega TV * Mh 1 ** Mh 1 Music ** Mh 1 News ** Mh 1 Shraddha Channel * Mi Marathi * Moon TV * MP Satcom Centre Distance Learning Channel * Music India * Naxatra News * NDTV Arabia * NDTV Imagine * NE Bangla * NE Hi Fi * NE TV * News 9 * News Live * News One * NTV * Orissa State Distance Learning * Orissa TV * P7 News * Peace TV ** Peace TV English ** Peace TV Middle East ** Peace TV UK ** Peace TV Urdu * Power Vision TV * Pragya TV * Prime TV * PTC ** PTC Chakde ** PTC News ** PTC Punjabi * Punjab Today * [[Punjjabi TV]] * R Plus * Rainbow * [[Raj]] ** Raj Musix ** Raj Musix Kanada ** Raj News 24x7 * Rajya Sabha TV * Remote Sensing and Communication Centre Gujarat * RTV * S1 * SAC Mysore Distance Learning Channel * Sadhna ** Sadhna News Bihar ** Sadhna News Madya Pradesh ** Sadhna TV * Sahara ** Sahara One ** Sahara Samay Bihar ** Sahara Samay Madhya Pradesh ** Sahara Samay Mumbai ** Sahara Samay National ** Sahara Samay NCR ** Sahara Samay Uttar Pradesh * Sakshi TV * Sangeet ** Sangeet Bangla ** Sangeet Bhojpuri * Sanskar TV * Satsang TV * Seithigal * Shakti TV * Silver Screen * Sirippoli * Space TV * SpaceToon Kids TV * Sri Sankara * SS Music * Standard World * Star ** Star Jalsha ** Star majha ** Star Utsav * STV Haryana News * Subhavaartha TV * Sudarshan TV * Sun Music * Sun TV * [[Surya TV]] * SVBC * Tamilan TV * Tara Muzik * Total TV * TV 1 * TV 100 Himalaya * TV 24 * TV 5 * TV 9 Gujarat * TV 9 Kannada * TV 9 Mumbai * TV 9 Telugu * TV 99 * TV Southasia * Udaya 2 * Ushe TV * Vanitha TV * Vasanth TV * ViCTERS * Vidya Vahini * VOI ** VOI Madya Pradesh ** VOI National ** VOI Punjabi ** VOI Rajasthan ** VOI Uttar Pradesh * [[Voice of India]] * VTU * Vyas TV * Win TV * Yes Indiavision * Yo Muzik * Zee ** Zee 24 Ghantalu ** Zee 24 Ghante Chhattisgarh' ** Zee 24 Taas ** Zee Aflam ** Zee Akash 24 ** Zee Jagran ** Zee Muzic Asia ** Zee Muzic UK ** Zee News Uttar Pradesh ** Zee Smile ** Zee Tamizh === [[Indonesien]] === ; National * [[Metro TV]] * [[SCTV]] * [[RCTI]] * [[Indosiar]] * [[Televisi Republik Indonesia|TVRI]] * [[ANTV]] * [[Global TV]] * [[TV One]] * [[TPI (Fernsehsender)|TPI]] * [[Trans TV]] * [[TVE (Televisi Edukasi)]] * [[Trans 7]] ; Lokal * [[Agropolitan TV]], [[Batu-Inseln|Batu]] * [[Amuntai TV]] * [[Bali TV]], [[Bali]] * [[Bandung TV]], [[Bandung]] * [[Batam TV]], [[Batam]] * [[Batu TV]], [[Batu-Inseln|Batu]] * [[BMS TV, Banyumas]] * [[Bogor TV]] * [[Bukittinggi TV]] * [[Bunaken TV]], [[Manado]] * [[Cahaya TV]], [[Banten]] * [[Cakra TV]], [[Semarang]] * [[CB Channel]], [[Depok]] * [[CT Channel]], Bandung * [[Deli TV]], [[Medan]] * [[Dhamma TV]], Batu * [[Elshinta TV]], [[Jakarta]] * [[GO TV]], Manado * [[GNTV]], [[Malang]] * [[Gorontalo TV]] * [[GTV (Indonesien)|GTV]], [[Malang]] * [[Jak TV]], Jakarta * [[Jogja TV]], [[Yogyakarta (Stadt)|Yogyakarta]] * [[JTV]], [[Surabaya]] * [[Kendari TV]] * [[LTV (Indonesien)|LTV]], [[Lampung]] * [[Lombok TV]], [[Mataram (Stadt)|Mataram]]/[[Lombok]] * [[Mahameru TV]], Mataram * [[Makassar TV]], [[Makassar]] * [[Malang TV]], Malang * [[Megaswara TV]], [[Bogor]] * [[NTV (Indonesien)|nTV]], Jakarta * [[Pacific TV]], [[Manado]] * [[Pal TV]], [[Palembang]] * [[PKTV]], [[Bontang]] * [[Plaza TV]], Jakarta * [[Pro TV]], Semarang * [[Rantau TV]] * [[Ratih TV]], [[Kebumen]] * [[RBTV]], Yogyakarta * [[Riau TV]], [[Pekanbaru]] * [[Riauchannel]], [[Pekanbaru]] * [[Spacetoon]], Jakarta * [[Sri Junjungan TV]], [[Regierungsbezirk Bengkalis|Bengkalis]]/[[Riau]] * [[Sukabumi Siar Televisi]], [[Sukabumi]] * [[STV Bandung]], Bandung * [[STV Batam]], Batam * [[Tarakan TV]] * [[Televisi Manado]], Manado * [[Tereng Abadi TV]], [[Surakarta]] * [[Tugu TV]], Yogyakarta * [[TV Anak]], Bandung * [[TV Anak]], Malang * [[TV Anak]], Medan * [[TV Anak]], Surabaya * [[TV Borobudur]], Semarang * [[TVKU]], Semarang * [[Universitas Gunadarma TV]], Depok === [[Irak]] === * [[Al Baghdadiyah TV]] * [[Al Forat Network]] * [[Al Mirbad TV]] * [[Al Rafidayen TV]] * [[Al Zawraa]] * [[Al-Iraqia]] * [[Al-Iraqia 2]] * [[Al-Iraqia 3 Sports]] * [[AldiyarSat]] * [[Al Fayhaa]] * [[Alhurra Iraq]] * [[Alsharqiya TV]] * [[Alsharqiya TV Earth]] * [[Alsumaria]] * [[Ashur TV]] * [[Baghdad Satellite Channel]] * [[Beladi Satellite TV]] * [[Ishtar TV]] * [[KurdSat]] * [[Nahrain TV]] * [[Salah El Din]] * [[Türkmeneli TV]] === [[Iran]] === * Aflak TV * Alalam News Channel * Alkawthar TV * Alkawthar TV * Azarbayjan-e Gharbi TV * Boushehr TV * Dena TV * Fars TV * Golestan TV * Guilan TV * Hamedan TV * Hamoon TV * Ilam TV * [[EBC.1 Television]] * [[IRIB]] ** IRIB 1 ** IRIB 2 ** IRIB 3 ** IRIB 4 ** IRIB 5 ** IRINN * Isfahan TV * Zanjan TV * Kerman TV * Jaam e Jam ** Jame-Jam TV Network 1 ** Jame-Jam TV Network 2 ** Jame-Jam TV Network 3 * Kermanshah TV * Khalij-e Fars TV * Khorasan TV * Khozestan TV * Kordestan TV * Shabake Khabar * Markazi TV * Mazandaran TV * Press TV * Qazvin TV * Qom TV * Quran TV * Saamen TV * Sabalan TV * Sahand TV * Sahar 1 * Sahar 2 * Zanjan TV === [[Republik Irland|Irland (Republik)]] === * [[Radio Telefís Éireann|RTÉ]] ** [[RTÉ One]] ** [[RTÉ Two]] ** [[TG4]] * [[TV3 (Irland)|TV3]] === [[Island]] === * [[Ríkisútvarpið]] (RÚV) – staatliches Fernsehprogramm * [[Stöð 2]] – größter isländischer Privatsender. Er wird als Bezahlfernsehsender betrieben. Ca. 95 % haben theoretisch die Möglichkeit, Stöd 2 zu sehen. Zwischen 65–70 % haben ein Abonnement. * [[Sýn]] – wird ebenfalls als Bezahlfernsehen vermarktet. Syn hat seinen Programmschwerpunkt im Sport. * [[Skjar Einn]] – Privatsender, betrieben von [[Síminn]] (Telekom) – [[Free-TV]] * [[Popp Tivi]] – Musiksender auf Island – Free-TV * [[TV One]] === [[Israel]] === * [[Israel Broadcasting Authority]] ** [[Haarutz Ha-Rishon]] („Channel 1“) ** [[Arutz 33]] ("Channel 33"). * Channel 2 * Channel 10 === [[Italien]] === ;[[Radiotelevisione Italiana]] (Rai): * [[Rai 1]] * [[Rai 2]] * [[Rai 3]] * [[Rai 4]] * [[Rai 5]] (ab November 2010) * [[Rai News 24]] * [[Rai Med]] * [[Rai Sport 1]] * [[Rai Sport 2]] * [[Rai Scuola]] * [[Rai Storia]] * [[Rai Gulp]] (Kinderkanal) * [[Rai Nettuno Sat 1]] * [[RaiSat Premium]] * [[RaiSat Cinema]] * [[RaiSat Extra]] * RaiSat YoYo (Kinderkanal) * Raitalia (Auslandsfernsehen – Rai International) * Yes Italia (NewCo Rai International) ;[[Mediaset]]: * [[Rete 4]] * [[Canale 5]] * [[Italia 1]] * [[IRIS]] * [[La5]] * Medishopping * Mediaset Plus * Mediaset Premium (Pay-TV über DVB-T] ** Premium Cinema ** Premium Cinema Emotion ** Premium Cinema Energy ** Joi ** Joi +1 ** Mya ** Mya +1 ** Hiro ** Premium Moto GP ** Premium Extra 1 ** Premium Extra 2 ** Premium Calcio ** Premium Preview ** Premium Menu ;[[Telecom Italia]]: * [[La 7]] * [[MTV Italia]] ;Gruppo Editoriale L'Espresso: * All Music (Sendebetrieb eingestellt am 18. Oktober 2009) * DeeJay TV (ersetzt All Music) ;Gruppo Europa 7: * [[Europa 7]] ;Andere Sender: * Boing (Kinderkanal) * Class TV * [[K2 (Fernsehen)]] (Kinderkanal) * [[RTL 102.5]] (Musik) * BBC auf Englisch (über DVB-T italienweit empfangbar) * 7 Gold * Telepace * Canale Italia * Tv2000 * [[TCA]] ;[[SKY Italia]]: * SKY Cinema 1 * SKY Cinema +1 * SKY Cinema +24 * SKY Cinema Family * SKY Cinema Hits * SKY Cinema Max * SKY Cinema Max +1 * SKY Cinema Italia * SKY Cinema Classics * SKY Uno * SKY Uno +1 * SKY TG 24 * SKY Meteo 24 * SKY Sport 1 * SKY Sport 2 * SKY Sport 3 * SKY Sport Extra * SKY SuperCalcio * SKY Calcio * SKY PrimaFila ;Sender, die zusätzlich in der Region [[Trentino-Südtirol]] digital via DVB-T empfangbar sind: * ORF eins (Österreichisches öffentlich-rechtliches Fernsehen) * ORF 2 (siehe oben) * ORF eins HD (siehe oben) * ORF 2 HD (siehe oben) * ARD (Deutsches öffentlich-rechtliches Fernsehen) * ZDF (siehe oben) * KiKa (siehe oben) * BR (siehe oben) * ZDF HD (siehe oben) * 3sat (siehe oben) * arte (siehe oben) * SF1 (Schweizer öffentlich-rechtliches Fernsehen) * SF2 (siehe oben) * RSI La 1 (siehe oben) * [[Rai Sender Bozen]] (öffentlich rechtlich) * [[VB 33]] (privat) * TCA (privat) * RTTR (privat) * [[Südtirol Digital Fernsehen]] (privat) === [[Japan]] === * [[Nippon Hōsō Kyōkai]] (NHK) * [[Nihon TV]] * [[Tokyo Broadcasting System]] (TBS) * [[Chiba TV]] * [[Fuji TV]] * [[TV Asahi]] * [[TV Tokyo]] * [[TV Osaka]] * [[Tokyo MX]] * [[JSTV 1]] * [[JSTV 2]] * [[WOWOW]] * [[Yomiuri TV]] === [[Kanada]] === ; Englisch: * [[Action (TV Channel)]] * [[Canadian Broadcasting Corporation|CBC]] * [[CTV]] * [[Global Television Network]] * [[CH (Kanada)|CH]] * [[A-Channel]] * [[Citytv]] * [[TVO (Kanada)|TVO]] ''([[Ontario]])'' * [[Atlantic Satellite Network|ASN]], Atlantic Satellite Network * [[Bravo!]] * [[Business News Network|BNN, Business News Network]] * [[Canadian Forces Network|Canadian Forces Radio and Television]] * [[CBC Newsworld]] * [[Canadian Learning Television|CLT]], Canadian Learning Television * [[CMT (Canada)|CMT]], Country Music Television * [[The Comedy Network]] * [[CablePulse 24|CP24]], CablePulse 24 * [[CPAC]] (Englischer feed) * [[CTV Newsnet]] * [[Discovery Channel (Canada)|Discovery Channel]] * [[Family (Fernsehsender)|Family]] * [[Food Network (Kanada)|Food Network]] * [[HGTV (Canada)|HGTV]], Home and Garden Television. * [[History Television]] * [[Life Network]] * [[MTV (Canada)|MTV]] * [[MuchMoreMusic]] * [[MuchMusic]] * [[OLN]], Outdoor Life Network * [[Rogers Sportsnet]] * [[The Score Television Network|The Score]] * [[Sun News Network]] * [[Showcase Television|Showcase]] * [[SPACE: The Imagination Station]] * [[Star!]] * [[TELETOON]] * [[The Movie Network]] * [[The Sports Network]] (TSN) * [[Treehouse TV]] * [[TVtropolis]] * [[Vision TV]] * [[The Weather Network]] * [[W Network]] * [[YTV (Fernsehsender)|YTV]] ; Französisch: * [[Radio-Canada]] * [[TVA (Kanada)|TVA]] * [[TQS]] * [[Télé-Québec]] ''([[Québec (Stadt)|Québec]])'' * [[TFO]] (''Ontario'') * [[YTV (Fernsehsender)|YTV]] * [[ARTV]] * [[Canal D]] * [[Canal Évasion]] * [[Le Canal Nouvelles|LCN]] * [[Canal Vie]] * [[CPAC]] (French feed) * [[Historia (Fernsehsender)|Historia]] * [[MétéoMédia]] * [[MusiMax]] * [[MusiquePlus]] * [[Radiotélévision des Forces canadiennes]] * [[Réseau de l'information|RDI]], Réseau de l'Information * [[Réseau des sports|RDS]], Réseau des Sports * [[Séries+]] * [[TÉLÉTOON (Canada)|TÉLÉTOON]] * [[TV5 Canada|TV5]] * [[VRAK.TV]] * [[Ztélé]] === [[Kap Verde]] === * [[Rádiotelevisão Caboverdiana]] (RTC) * [[RTP África]] === [[Kasachstan]] === * [[AlmatyTV]] * [[Astana-TV]] * [[CaspioNet]] * [[El-Arna]] * [[Era (Fernsehsender)|Era]] * [[HiT TV]] * [[KTK (Fernsehsender)|KTK]] * [[Kanal 31]] * [[Kanal 7]] * [[Kasachstan (Fernsehsender)|Kasachstan]] * [[Khabar]] * [[NTK (Fernsehsender)|NTK]] * [[Otyrar-TV]] * [[Perwy kanal Ewrasija]] * [[STV (Fernsehsender)|STV]] * [[TAN (Fernsehsender)|TAN]] === [[Katari]] === * [[Al Jazeera]] * [[Al Kass]] * [[Baraem]] * [[Qatar TV]] * [[Shaer al Rasoul]] === [[Kosova]] === * [[Radio Televizioni i Kosovës|RTK]] (Prishtinë) * [[RTV 21]] (Prishtinë) * [[Koha Vision|KTV]] (Prishtinë) * [[Klan Kosova]] (Prishtinë) ;Transmetues të tjerë privat: * RTV MITROVICA (Mitrovicë) * TV MOST (Mitrovicë) * RTV BESA (Prizren) * TV PRIZRENI (Prizren) * TV OPINION (Prizren) * TV FESTINA (Ferizaj) * TV LIRIA (Ferizaj) * TV TEMA (Ferizaj) * RTV DUKAGJINI (Pejë) * SYRI VISION(Gjakovë) * 21 BUSINESS CHANNEL (Prishtinë) * ZERO TV (Prishtinë) * TV VALI (Gjilan) ;Transmetues muzike: * 21 PLUS * 21 POPULLORE * ON TV * MTV KOSOVA * ZICO TV1 * ZICO TV2 * NEXT TV * ART * TURBO CHANNEL * TV GLOB * TV OPOJA ;Platformë digjitale satelitore: * ALBANICA SAT (RTV21) ;Kabllorë: * [[Kujtesa]] * [[IPKO & DigitAlb]] === [[Kroacia]] === * [[Hrvatska Radiotelevizija]] (HRT) ** [[HRT 1]] ** [[HRT 2]] ** [[HRT Plus]] ** [[HRT Slika Hrvatske]] * [[Central European Media Enterprises]] ** [[Nova TV]] ** [[Doma TV]] (Start - Dezember 2010) ** [[Mini TV]] * [[RTL Group]] ** [[RTL Televizija]] ** [[RTL 2 (Kroatien)|RTL 2]] (Start - Dezember 2010) ** [[RTL Plus (Kroatien)|RTL Plus]] ;Satellit: * [[Z1 (Kroatien)|Z1]] * [[Croatian Music Channel]] * [[Kapital Network]] ;Regional: * [[Nezavisna Televizija]] * [[Jabuka TV]] (Otvorena Televizija) === [[Kuba]] === * [[Cubavisión]] * [[Canal Educativo 1]] * [[Canal Educativo 2]] * [[Tele Rebelde]] ;Satellit: * [[Cubavisión Internacional]] (in Deutschland als [[CUBAVISION]] über Astra empfangbar) === [[Laosi]] === * [[Lao Star Channel]] * [[LNTV 1]] === [[Letonia]] === * [[Latvijas Televīzija]] ** [[LTV 1]] ** [[LTV 7]] * [[Modern Times Group]] ** [[TV3 (Lettland)|TV3]] ** [[3+ (Lettland)|3+]] ** [[TV6 (Lettland)|TV6]] ** [[TV1000 East]] ** [[TV1000 Russian Kino]] ** [[TV1000 Action East]] ** [[TV1000 Premium]] ** [[Viasat History]] ** [[Viasat Explorer]] ** [[Viasat Sport Baltic]] ** [[Viasat Golf]] ** [[Viasat Hockey]] ** [[Viasat Nature]] * [[LNT]] * [[MTV Networks Baltic]] * [[Perviy Baltiysky Kanal Latvia]] * [[Kinomania TV]] * [[MTV Latvia]] * [[Perviy Baltijskyi Muzykalnyi Kanal (FBMC)]] * [[REN TV Baltic]] * [[TV XXI]] * [[TV5 Riga]] === [[Libani]] === * [[Al-Manar]] * [[Future TV]] * [[Lebanese Broadcasting Corporation|LBC]] * [[Télé Lumière]] === [[Liechtenstein]] === * [[1 FL TV]] === [[Lituania]] === * [[Lietuvos nacionalinis radijas ir televizija|Lietuvos Televizija]] (LTV) ** LTV ** LTV2 * [[LNK]] * [[Modern Times Group]] ** [[TV3 (Viasat)|TV3]] ** [[TV6 (Litauen)|TV6]] ** [[TV1000 East]] ** [[TV1000 Russian Kino]] ** [[TV1000 Action East]] ** [[TV1000 Premium]] ** [[Viasat History]] ** [[Viasat Explorer]] ** [[Viasat Sport Baltic]] ** [[Viasat Golf]] ** [[Viasat Hockey]] ** [[Viasat Nature]] * [[Baltijos televizija]] * [[Tango TV (Litauen)|Tango TV]] * [[TV1]] * [[Lietuvos Ryta TV]] === [[Luxemburg]] === * [[RTL Group]] ** [[RTL Télé Lëtzebuerg]] – [[Luxemburgische Sprache|luxemburgisch]] – seit 1991 auf Sendung ** [[Den 2. RTL]] – [[Luxemburgische Sprache|luxemburgisch]] – seit 2004 auf Sendung ** [[RTL Television]] – [[Deutsche Sprache|deutsch]] – seit 1984 auf Sendung ** [[RTL 2]] – [[Deutsche Sprache|deutsch]] – seit 1993 auf Sendung ** [[Super RTL]] – [[Deutsche Sprache|deutsch]] – seit 1995 auf Sendung ** [[RTL Shop]] – [[Deutsche Sprache|deutsch]] – seit 2001 auf Sendung ** [[RTL 9|RTL9]] – [[Französische Sprache|französisch]] – seit 1955 auf Sendung ** [[RTL TVI]] – [[Französische Sprache|französisch]] – seit 1987 auf Sendung ** [[Club RTL]] – [[Französische Sprache|französisch]] – seit 1995 auf Sendung ** [[RTL 4|RTL4]] – [[Niederländische Sprache|niederländisch]] – seit 1989 auf Sendung ** [[RTL 5|RTL5]] – [[Niederländische Sprache|niederländisch]] – seit 1993 auf Sendung ** [[RTL 7 (Niederlande)|RTL7]] – [[Niederländische Sprache|niederländisch]] – seit 2005 auf Sendung * [[Luxe TV]] – weltweites Programm, das den Luxusbereich behandelt; in fünf Sprachversionen – seit 23. Juni 2006 auf Sendung * [[T.TV]] – Musikvideos, Trickfilme, Berichte, versteckte Kamera, u. a. – seit 2002 auf Sendung, Sendebetrieb am 16. März 2007 eingestellt * [[.dok]] – Sender, der jedermann ermöglicht, seine eigenen Beiträge zu senden – seit 2003 auf Sendung * [[Nordliicht TV]] – Regionalprogramm für den Norden [[Luxemburg]]s – seit 1997 auf Sendung * [[Uelzechtkanal]] – Regionalprogramm für [[Esch-sur-Alzette]] – seit 1996 auf Sendung * [[Chamber TV]] – Parlamentsfernsehen – seit 2001 auf Sendung === [[Maroku]] === * [[RTM1]] * [[2M]] * [[Arriadia]] * [[Arrabia]] * [[Al-Maghribia]] * [[Assadissa]] * [[Assabiaa]] === [[Maqedonia]] === ;[[Makedonia Radio Televizija]] (MKRTV): * MTV1 * MTV2 * MTV3 * MTV Sat ;Transemtues të tjerë: * [[A1 Maqedoni|A1]] * [[Sitel]] * [[Telma Maqedoni|Telma]] * [[Kanal 5 Maqedoni|Kanal 5]] * [[ALSAT Maqedoni]] ;Regjional: * [[TV4 Maqedoni|TV4]] (Shkup) * [[MakSpot Maqedoni|MakSpot]] (Shkup) * [[MTM Maqedoni|MTM]] (Shkup) * [[Tera Maqedoni|Tera]] (Bitola) * [[Orbis Maqedoni|Orbis]] (Bitola) * [[Vis Maqedoni|Vis]] (Strumica) * [[Kiss Maqedoni|Kiss]] (Tetovë) === [[Meksika]] === * [[52MX México]] * [[Actualización Profesional y Capacitación Laboral para el Servicio Público]] * [[Aguascalientes TV]] * [[Aprende TV]] * [[AyM Sports]] * [[Azteca (Fernsehsender)|Azteca]] ** Azteca 13 ** Azteca 7 ** Azteca 7 Coahuila ** Azteca 7 Nuevo León ** Azteca 7 Tamaulipas * [[Cadena Tres]] * Canal 10 * Canal 22 Internacional * [[Canal de las Artes]] * [[Canal del Congreso]] * [[Canal Judicial]] * CB TV * [[Cemesatel]] * [[Conoce México]] * [[Educación Básica Educación Normal y Educación para la sociedad]] * [[Educación Superior media superior y formación continua]] * [[Educación Superior y educación continua]] * [[El Canal de Casa]] * [[Espacio Edusat]] * [[Formación docente y capacitación]] * [[Gobierno de la República]] * [[Hidalgo TV]] * [[Imagen Informativa]] * [[Maríavision]] * [[Media TV]] * [[Mexicanal]] * [[Milenio TV]] * [[Modelos cirruculares a distancia]] * [[Monte María TV]] * [[Multimedios TV]] ** Multimedios TV USA * [[México Travel Channel]] * [[NTR Zacatecas]] * [[Oaxaca TV]] * [[Presidencia de la República]] * [[Proyecto 40]] * [[Radio Edusat]] * [[RCG (Mexiko)|RCG]] ** RCG TV Canal 58 ** RCG TV Canal 7 * RTV ** RTV * [[Siete+ TV]] * Sky View * [[Soy Guerrero]] * [[Sur Mexico]] * [[Síntesis TV]] * [[Tele Michoacán]] * [[TeleFórmula]] * [[Telemar (Mexiko)|Telemar]] * [[Telemax (Mexiko)|Telemar]] * [[Teleritmo]] * [[Telesecundaria]] * [[Telesur Campeche]] * [[Televisa]] ** Televisa Chihuahua ** Televisa Guadalajara ** Televisa Monterrey ** Televisa Puebla ** Televisa Veracruz * [[Trece TV]] * [[Tu Superestación]] * [[TV Azteca Guatemala]] * [[TV Cu4tro]] * [[TV de Campeche]] * [[TV de Nayarit]] * [[TV Más]] * [[TV Méxiquense]] * [[TV Nuevo León]] * [[TV Tabasqueña]] * [[TV UNAM]] * [[XEWT 12]] * [[XHTVL Canal 9]] === [[Moldavia]] === * [[Teleradio-Moldova|Teleradio-Moldova (TRM)]] ** [[Moldova 1]] ** [[Moldova TVI]] === [[Monaco]] === * [[TMC Monte Carlo]], Privatsender * [[Monaco Info]], Lokalsender === [[Mongolia]] === * [[Mongolian National Broadcaster]] (MNB) * [[Ulaanbaatar Broadcasting System]] (UBS) * [[Edutainment TV]] (Боловсрол суваг) * [[Eagle TV]] * [[C1]] (Channel One) * [[NTV]] * [[SBN]] (Supervision Broadcasting Network) * [[MN25]] * [[TV5]] * [[TV8]] * [[TV9]] * [[TM TV]] (Танин Мэдэхүйн ТВ) * [[BTV]] (Б цэг) * [[Эх орон ТВ]] (Motherland TV) * [[Parliament TV]] (Парламентын суваг) * [[Mongol HD TV]] (МонголТВ) === [[Montenegro]] === * [[RTCG]] * [[RTV Atlas]] === [[Mosambik]] === * [[Soico TV|STV]] * [[Televisão de Moçambique|TVM]] * [[TV Miramar (Mosambik)]] * [[RTP África]] === [[Namibia]] === * [[Namibian Broadcasting Corporation]] (NBC), öffentlich-rechtlich * [[One Africa Television]], privat * [[Trinity Broadcasting Namibia]]<ref>[http://www.tbnnamibia.tv TBN Namibia]</ref>, evangelikal-missionarisches Fernsehen === [[Niger]] === * [[Canal 3|Canal 3 (Niger)]] * [[Télé Sahel]] === [[Nigeria]] === * [[National Nigerian Television Authority|NTVA]] (National Nigerian Television Authority) ** [[Nigerian Television Authority|NTA (Nigeria)]] ** [[NTA International|NTA International (Nigeria)]] ** [[NTA Plus|NTA Plus (Nigeria)]] * [[Africa Business Channel]] * [[Africa Independent Television|Africa Independent Television (AIT)]] ** AIT International UK ** AIT International USA ** AIT Moviestar ** AIT National ** AIT Parliamentary ** AIT Sports ** AIT UK * [[Channels TV]] * [[Chosen TV]] * [[DoveVision]] * [[Emmanuel TV]] * [[Faaji]] * [[Gamzaki Channel]] * [[Lagos TV]] * [[LoveWorld]] * [[Murhi International Television|Murhi International Television (MITV)]] * [[Quest TV]] * [[Silverbird TV]] * [[Soundcity Music Channel]] === [[Neuseeland]] === * [[Television New Zealand]] (TVNZ) – öffentliche Rundfunkanstalt ** TV One ** TV2 * [[Māori Television]] ** Māori Television Tahi (MT1) ** Māori Television Rua (MT2) * Canwest MediaWorks NZ ** TV3 ** [[C4 (Neuseeland)|C4]] * Prime TV * Sky Network Television (Bezahlfernsehen) ** Sky 1 ** Sky News NZ ** UK TV ** Food Television ** E! ** Maori Television Service ** Sky Sport 1 ** Sky Sport 2 ** Sky Sport 3 ** ESPN ** TAB Trackside ** The Rugby Channel ** Sky Movies 1 ** Sky Movies 2 ** MGM ** TCM ** Rialto Channel === [[Niederlande]] === * [[Nederlandse Publieke Omroep]] ** [[Nederland 1]] (Erstes Programm der Niederlande) ** [[Nederland 2]] (Zweites Programm der Niederlande) ** [[Nederland 3]] (Drittes Programm der Niederlande) ** [[BVN]] (Programm für im Ausland lebende Bürger der Niederlande und Flandern) * [[RTL Group]] (RTL Nederland) ** [[RTL 4]] (Vollprogramm) ** [[RTL 5]] (Vollprogramm) ** [[RTL 7 (Niederlande)|RTL 7]] (Vollprogramm) ** [[RTL 8]] (seit 18. August 2007) ** [[RTL Lounge]] * [[ProSiebenSat.1 Media|ProSiebenSat.1 Media AG]] (ehemals [[SBS Broadcasting]]) ** [[SBS 6]] (Vollprogramm) ** [[NET 5]] (Programm für Frauen und Kinder) ** [[Veronica (Rundfunkanstalt)|Veronica]] (Vollprogramm für ein junges Publikum) * [[Talpa Media]] ** Tien (Programm, das hauptsächlich aus Eigenproduktionen besteht)(bis 18. August 2007) * [[ABC Family Network]] ** [[Jetix Nederland]] (Vollprogramm für Kinder mit Cartoons und eigenproduzierten Sendungen) * [[Viacom]] ** [[MTV Nederland]] (Unterhaltungsprogramm für Jugendliche) ** [[The Music Factory|TMF]] (Musikvollprogramm mit internationaler und nationaler Popmusik) ** [[Comedy Central]] (Programm mit Comedyserien) ** [[Nickelodeon]] (Kinder- und Jugendprogramm mit [[NickToons]], Realseries und Eigenproduktionen) * [[Discovery Channel Europe]] ** [[Discovery Channel BeNeLux]] (Programm bestehend aus Dokumentationen und Reportagen) ** [[Animal Planet BeNeLux]] (Programm mit Reportagen und Dokumentationen über die Tierwelt) * [[National Geographic]] ** [[National Geographic Channel]] (Reportagen über Natur und Wissenschaft) * [[Canal Digitaal]] (Bezahlfernseh-Anbieter für die Niederlande über Satellit) ** [[Film1.1]] (Vollprogramm mit der Genre Film) ** [[Film1.2]] (Vollprogramm mit der Genre Film) ** [[Sport1]] (Vollprogramm mit der Genre Sport) * Regional (über Astra frei empfangbar) ** [[Omroep Brabant TV]] ** [[Omroep Zeeland TV]] ** [[Omrop Fryslân TV]] (friesisch) ** [[TV Drente]] ** [[TV Gelderland]] ** [[TV L1mburg]] ** [[TV Noord]] ** [[TV Noord-Holland]] ** [[TV Oost]] ** [[TV Rijnmond]] * SKY ** [[Sky Channel]] === [[Nordkorea]] === * [[Korean Central Television]] (KCTV) * Korea TV Broadcasting Station for Korean Education and Culture * Mansudae TV Broadcasting Station === [[Norvegjia]] === * [[Norsk Rikskringkasting]] (NRK) ** [[NRK1]] ** [[NRK2]] ** [[NRK3]] * [[TV 2 Gruppe (Norwegen)|TV 2 Gruppe]] ** [[TV 2 (Norwegen)|TV2]] ** [[TV 2 HD]] ** [[TV 2 Zebra]] ** [[TV 2 Filmkanalen]] ** [[TV 2 Nyhetskanalen]] ** [[TV 2 Sport]] * Joint Venture zwischen TV 2 und der TV4 Gruppe ** [[TV 2 Science Fiction]] * [[ProSiebenSat.1 Media|ProSiebenSat.1 Media AG]] (ehemals [[SBS Broadcasting]]) ** [[TV Norge]] ** [[TVNorge HD]] ** [[FEM (Fernsehsender)|FEM]] ** [[MAX (Fernsehsender)|MAX]] ** [[The Voice TV#Norwegen|The Voice TV]] * [[Modern Times Group]] ** [[TV3 (Viasat)|TV3]] ** [[Viasat 4]] ** [[Viasat Sport N]] ** [[TV1000]] ** [[TV1000 +1]] ** [[TV1000 HD]] ** [[TV1000 Action]] ** [[TV1000 Classic]] ** [[TV1000 Family]] ** [[Viasat Fotball]] ** [[TV1000 Nordic]] ** [[TV1000 Drama]] ** [[Viasat Sport]] ** [[Viasat Sport N]] ** [[Viasat Sport HD]] ** [[Viasat Golf]] ** [[Viasat Motor]] ** [[Viasat Explorer]] ** [[Viasat History]] ** [[Viasat Nature/Crime]] ** [[Viasat Ticket]] 1, 2 *[[TV4 Gruppe (Schweden)|TV4 Gruppe]] ** [[Canal+|Canal+ Action]] ** [[Canal+|Canal+ Comedy]] ** [[Canal+|Canal+ Drama]] ** [[Canal+|Canal+ First]] ** [[Canal+|Canal+ Hits]] ** [[Canal+|Canal+ Film HD]] ** [[Canal+ Sport 1 (Skandinavien)|Canal+ Sport 1]] ** [[Canal+ Sport 2 (Skandinavien)|Canal+ Sport 2]] ** [[Canal+|Canal+ Sport Extra]] ** [[Canal+|Canal+ Sport HD]] * [[NRK Super]] * [[TV3 Norge]] * [[MTV Norge]] * [[Rikstoto Direkte]] * [[Visjon Norge]] * [[TV-Adressa]] * [[Bergens Tidene TV]] * [[TV Budstikka]] * [[TV Drammen]] * [[TVFollo]] * [[TV Haugaland]] * [[TV Hålogaland]] * [[TV Ringerike]] * [[fvntv]] * [[TV Innlandet]] * [[TV Nord]] * [[TV Nordvest]] * [[TV Risvollan]] * [[TV Aftenbladet]] * [[TV Nordland]] * [[TV Vestfold]] * [[TVRipz]] * [[TV Østfold]] * [[Rosenborg TV]] * [[Høietun Info Kanal]] * [[Viking TV]] * [[BBC Food|BBC Lifestyle]] * [[BBC Entertainment]] * [[BBC World]] * [[BBC Knowledge (internasjonal)|BBC Knowledge]] * [[Animal Planet]] * [[Discovery Channel]] * [[Discovery HD]] * [[Discovery Civilisation]] * [[Discovery Travel & Living]] * [[Discovery Science]] * [[Disney Channel]] * [[ESPN Classic]] * [[Jetix]] * [[North American Sports Network|NASN]] * [[Playhouse Disney]] * [[Toon Disney]] * [[TV Shop]] * [[MTV Norge]] * [[MTVNHD]] * [[VH1]] * [[VH1 Classic]] * [[National Geographic Channel]] * [[National Geographic Channel HD]] * [[National Geographic Wild]] * [[Showtime]] * [[Silver (TV)|Silver]] * [[Silver HD]] * [[Star! Scandinavia]] * [[Voom HD International]] * [[Adult Channel]] * [[Playboy TV]] * [[Spice Network]] * [[Eurosport]] * [[Eurosport 2]] * [[Cartoon Network]] * [[Turner Classic Movies]] * [[Extreme Sports Channel]] * [[Zone Reality]] * [[Bloomberg TV]] * [[Canal Motor]] * [[CNBC]] * [[E!]] * [[The God Channel]] * [[God 2]] * [[Hallmark Channel]] * [[Motors TV]] * [[Nickelodeon]] * [[Penthouse TV]] * [[Private Blue]] * [[The History Channel]] * [[The History Channel HD]] * [[The Poker Channel]] * [[Travel Channel (UK)|Travel Channel]] * [[Tvins]] (Shopping) * [[TV Glad]] === [[Österreich]] === {| width = "100%" border = 1 border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 0.5em 1em 0.5em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse;" |- !width = "23%" bgcolor = "#FFDEAD"|Sendername !width = "77%" bgcolor = "#FFDEAD"|Bemerkung |- |[[ORF eins]] ([[Österreichischer Rundfunk]]) |auf Sendung seit 1. August 1955 |- |[[ORF eins HD]] (Österreichischer Rundfunk) |auf Sendung seit Mai 2008 (Programm ab 2. Juni 2008) |- |[[ORF 2]] (Österreichischer Rundfunk) |auf Sendung seit Dezember 1964 |- |[[ORF 2 Europe]] (Österreichischer Rundfunk) |auf Sendung seit Juli 2004 |- |[[ORF 2 HD]] (Österreichischer Rundfunk) |auf Sendung seit Dezember 2009 |- |[[ORF Sport Plus]] (Österreichischer Rundfunk) |seit 2006 öffentlich-rechtlich, vorher wurde Sport innerhalb TW1 gezeigt |- |[[TW1]] (Österreichischer Rundfunk) |seit Oktober 2005 beim Österreichischen Rundfunk |- |[[Austria Television|ATV]] |18. September 2003 |- |[[Sky Deutschland#Sky .C3.96sterreich|sky Österreich]] |auf Sendung seit dem 4. Juli 2009 (Sky Sport Austria), ehem. Premiere Austria (bis 3. Juli 2009) |- |[[Puls4]] ([[ProSiebenSat.1 Media]]) |auf Sendung seit 28. Jänner 2008 |- |[[GoTV]] |auf Sendung seit 1. Oktober 2002 |- |[[Austria 9 TV]] |auf Sendung seit 12. Dezember 2007 |- |[[ProSieben Austria]] ([[ProSiebenSat.1 Media]]) |auf Sendung seit 1998 |- |[[kabel eins austria]] ([[ProSiebenSat.1 Media]]) |auf Sendung seit 1999 |- |[[Sat.1 Österreich]] ([[ProSiebenSat.1 Media]]) | auf Sendung seit 2000 |- |[[Servus TV]] ([[Red Bull Media House GmbH]]) | auf Sendung seit Oktober 2009 |} ''Siehe auch: [[Liste deutschsprachiger Fernsehsender]]'' === [[Oman]] === * [[Oman TV]] ** Oman TV 2 ** Oman TV Satellite ** Oman TV 3 === [[Osttimor]] === ''Siehe: [[Liste der Hörfunk- und Fernsehsender in Osttimor]]'' === [[Palästinensische Autonomiegebiete|Palästina]] === * [[al-Aqsa TV]] – seit 2006 auf Sendung, erstes palästinensisches Privatfernsehen === [[Paraguai]] === * [[Red Guaraní]], Canal 2 * [[Telefuturo]], Canal 4 * [[Paravision]] , Canal 5 * [[TV Cerro Corá]], Canal 9, auch SNT genannt * [[Hispanoamérica TV del Paraguay]], Canal 11, genannt La Tele * [[Teledifusora Paraguaya]], Canal 13, genannt El Trece * [[Unicanal]] (nur über Kabel) === [[Perja]] === * [[América Televisión]] * [[TV Peru]] ** TV Perú ** TV Perú 2 * [[Bethel TV]] * [[Panamericana TV]] * [[Perú TV]] * [[Red Global]] * [[Andina TV]] * [[TV Huascarán]] === [[Polonia]] === * [[Telewizja Polska|TVP]] ** [[TVP1]] ** [[TVP2]] ** [[TVP Info]] ** [[TV Polonia]] (Auslandssender) ** [[TVP Kultura]] ** [[TVP Historia]] ** [[TVP Seriale]] ** [[TVP Sport]] ** [[iTVP]] ** [[Belsat]] (Auslandssender für [[Weißrussland]]) * [[Polsat]] ** [[Polsat]] ** [[TV 4 (Polen)|TV 4]] ** [[Polsat 2]] ** [[Polsat News]] ** [[TV Biznes]] ** [[Superstacja]] ** [[Polsat Sport]] ** [[Polsat Sport Extra]] ** [[Polsat Futbol]] ** [[Polsat Film]] ** [[Polsat Cafe]] ** [[Polsat Play]] ** [[Polsat JimJam]] * [[TVN (Polen)|TVN]] ** [[TVN (Polen)|TVN]] ** [[TVN Siedem]] ** [[TVN24]] ** [[TVN CNBC]] ** [[TVN Meteo]] ** [[TVN Warszawa]] ** [[TVN Turbo]] ** [[TVN Style]] ** [[iTVN]] ** [[Mango 24]] * [[N (Polen)|n]] ** [[nSPORT]] ** [[nTALK]] ** [[Wojna i pokój]] * [[Cyfra+]] ** [[Canal+ (Polen)|Canal+]] ** [[Canal+ Film]] ** [[Canal+ Sport]] ** [[Canal+ Sport2]] ** [[Canal+ Gol]] ** [[Ale Kino!]] ** [[Planete]] ** [[DOMO]] ** [[kuchnia.tv]] ** [[MiniMini]] ** [[Zig Zap]] ** [[Hyper (Fernsehsender)|Hyper]] * [[TV Puls]] * [[Tele 5]] * [[Polonia 1]] * [[VIVA Polska]] * [[HBO Polen|HBO]] ** [[Home Box Office|HBO]] ** [[Home Box Office|HBO 2]] ** [[Home Box Office|HBO Comedy]] * [[MTV (Polen)|MTV Polska]] * [[Kino Polska]] * [[TV Trwam]] * [[Podróże TV]] * [[TCM Polska]] * [[TMT (Fernsehsender)|TMT]] * [[WTK (Polen)|WTK]] * [[4fun.tv]] * [[Fox Life Polska]] * [[Disney Channel Polska]] * [[vh1 Polska]] * [[Animal planet Polska]] * [[TV 1000 Polska]] * [[AXN]] * [[AXN Crime]] * [[AXN Sci-fi]] * [[Filmbox]] * [[Comedy Central Polska]] * [[Hallmark Polska]] * [[NASN Polska]] * [[Viasat History Polska]] * [[Viasat Explorer Polska]] * [[Sportklub (Sender)|Sportklub]] * [[E! Entertainment]] * [[Mezzo Polska]] * [[Cartoon Network Polska]] * [[Travel Polska]] === [[Portugal]] === * [[Radiotelevisão Portuguesa]] (RTP) ** RTP1 ** RTP2 ** RTPN ** RTP Internacional * [[Sociedade Independente de Comunicação|SIC]] * [[Televisão Independente|TVI]] * [[Sport TV]] === Ruanda === * [[Radio-Télévision Libre des Mille Collines]] * [[Television Rwandaise]] === Rumania === ;Öffentlich-rechtlich: * [[TVR 1]] * [[TVR 2]] * [[TVRi]] * [[TVR Cultural]] * [[TVR Cluj]] * [[TVR Craiova]] * [[TVR Iaşi]] * [[TVR Timişoara]] ;Privat: * [[Central European Media Enterprises]] ** [[Acasa TV|Acasă]] ** [[Pro TV]] ** [[Pro TV Internaţional]] ** [[PRO Cinema|Pro Cinema]] ** [[MTV (Rumänien)|MTV]] ** [[Sport.ro]] * [[Alfa TV (Rumänien))|Alfa TV]] * [[Intact Media Group]] ** [[Antena 1 (Rumänien)|Antena 1]] ** [[Antena 2]] ** [[Antena 3 (Rumänien)|Antena 3]] ** [[Antena 4 – Euforia lifestyle TV|Antena 4]] ** [[Antena 5 – Antena Internaţional|Antena 5]] ** [[GSP TV]] * [[ProSiebenSat.1 Media|ProSiebenSat.1 Media AG]] (ehemals [[SBS Broadcasting]]) ** [[Prima TV (Rumänien)|Prima TV]] ** [[Kiss TV (Rumänien)|Kiss TV]] * [[Atomic TV]] * [[B1 TV]] * [[Canal Teleshop]] * [[DDTV]] * [[Etno TV]] * [[Favorit TV]] * [[Fény Telvizió]] * [[Flux TV]] * [[Kanal D (Rumänien)|Kanal D]] * [[N24 (Romania)|N24]] * [[Naţional TV]] * [[Oglinda TV]] (OTV) * [[Partener TV]] * [[Pratech TV]] * [[Realitatea TV]] * [[Senso (Fernsehsender)|FSenso]] * [[Sport 1]] * [[Sport Klub]] * [[Taraf TV]] * [[TeleShop 24]] * [[Telesport]] (2003–2011) * [[The Money Channel]] * [[TV Sport]] * [[TVRM]] * [[UTV Romania|UTV]] ;Bezahlfernsehen: * [[Boom Cinema 1]] * [[Boom Cinema 2]] * [[Boom Action]] * [[Boom Comedy]] * [[Boom Romance]] * [[Boom Classic]] * [[Boom Indian]] * [[Boom Karaoke]] * [[Boom Hop!]] * [[Boom Secrets]] * [[Boom Sport 1]] * [[Home Box Office|HBO]] === [[Rusia]] === * [[Perwy kanal]] (Первый канал) * [[NTW]] (НТВ) * [[Rossija (Fernsehsender)|RTR]] (РТР) * [[Pjaty Kanal]] (Пятый Канал) * [[RTL Group]] ** [[Ren TV]] (Рен ТВ) ** [[Klub 100]] * [[STS (Fernsehsender)|STS]] (СТС) * [[TWZ]] (ТВЦ) * [[TNT (Russland)|TNT]] (ТНТ) * [[R1 Televisión, S.L.]] * [[Rambler TV]] (Рамблер ТВ) * [[SPAS]] (СПАС) * [[Russia Today]] (RT; Auslandssender) * [[RTVi]] (Auslandssender, Bezahlfernsehen) * [[2x2]] * [[TV3 (Russland)]] * [[MTV (Russland)]] * [[VH1 Russland]] * [[A-One]] ==== Transmetues të dikurshëm televizivë ==== * [[TW-6]] (ТВ-6; 1993–2002) * [[TWS (Fernsehsender)|TWS]] (ТВС; 2002–2003) === [[San Marino]] === * [[San Marino RTV]] === [[Schweden]] === * [[Sveriges Television]] (SVT) ** [[SVT 1]] ** [[SVT 2]] ** [[SVT 24]] ** SVT 1 HD ** SVT 2 HD ** Kunskapskanalen ** SVTB * [[TV4 Gruppe (Schweden)|TV4 Gruppe]] ** [[TV4 (Schweden)|TV4]] ** [[TV4 Plus (Schweden)|TV4 Plus]] ** [[TV4 Film (Schweden)|TV4 Film]] ** [[TV400 (Schweden)|TV400]] ** [[TV4 Fakta (Schweden)|TV4 Fakta]] ** [[TV4 HD (Schweden)|TV4 HD]] ** [[TV4 Komedi]] ** [[TV4 Guld]] ** [[TV4 Science Fiction]] ** [[TV4 Sport]] ** [[Canal+ First]] ** [[Canal+ Hits]] ** [[Canal+ Action]] ** [[Canal+ Comedy]] ** [[Canal+ Drama]] ** [[Canal+ Film HD]] ** [[Canal+ Sport 1 (Skandinavien)|Canal+ Sport 1]] ** [[Canal+ Sport 2 (Skandinavien)|Canal+ Sport 2]] ** [[Canal+ Sport Extra]] ** [[Canal+ Sport HD]] ** [[SF-kanalen]] * [[ProSiebenSat.1 Media|ProSiebenSat.1 Media AG]] (ehemals [[SBS Broadcasting]]) ** [[Kanal 5 (Schweden)|Kanal 5]] ** [[Kanal 9 (Schweden)|Kanal 9]] * [[Viasat]] ([[Modern Times Group]]) ** [[TV3 (Viasat)|TV3]] ** [[TV6 (Schweden)|TV6]] ** [[TV8 (Schweden)|TV8]] ** [[ZTV (Viasat)|ZTV]] ** [[TV1000]] ** [[TV1000 Nordic]] ** [[TV1000 Action]] ** [[TV1000 Family]] ** [[TV1000 Classic]] ** [[TV1000 Drama]] ** [[TV1000 HD]] ** [[Viasat Sport]] ** [[Viasat Nature/Crime]] ** [[Viasat History]] ** [[Viasat Fotboll]] ** [[Viasat Motor]] ** [[Viasat Hockey]] ** [[Viasat Golf]] ** [[Viasat Explorer]] ** [[Viasat Ticket]] === [[Schweiz]] === ;Öffentlich-rechtlich: * Französisch: ** [[Télévision Suisse Romande]] (TSR) *** [[TSR 1]] *** [[TSR 2]] *** [[TSR info]] *** [[TV5MONDE]] * Italienisch: ** [[Televisione svizzera di lingua italiana]] (TSI) *** [[TSI 1]] *** [[TSI 2]] * Deutsch und Rätoromanisch: ** [[Schweizer Fernsehen]] (SF) *** [[SF 1]] *** [[SF zwei]] *** [[SF info]] *** [[3sat]] * Alle vier Landessprachen: ** [[HD suisse]] ;[[Private Programme]]: * Französisch: ** [[Rouge TV]] ** [[TVM3]] * Deutsch: ** [[3+]] ** [[Alpenland TV]] ** [[Alpenwelle TV]] ** [[Die neue Zeit TV]] ** [[Game TV]] ** [[Joiz]] ** [[Schweiz 5]] (ehemalig U1TV Station ) ** [[Schweizer Sportfernsehen]] ** [[Star TV]] ** [[4uTV]] ** [[MTV Schweiz]] ;Programmfenster ausländischer Sender: * Deutsch: ** [[Nickelodeon Schweiz (Fernsehsender)|Nickelodeon Schweiz]] ** [[Comedy Central Schweiz]] ** [[RTL Schweiz]] ** [[RTL II Schweiz]] ** [[Super RTL Schweiz]] ** [[VOX Schweiz]] ** [[ProSieben Schweiz]] ** [[Sat.1 Schweiz]] ** [[kabel eins Schweiz]] ** [[MTV Schweiz/Österreich]]* ** [[gotv Schweiz/Österreich]] * Französisch ** [[M6 Suisse]] ;Bezahlfernsehen (Pay TV): * [[Teleclub]] ** [[Teleclub Cinema]] ** [[Teleclub Star]] ** [[Teleclub Sport 1]] ** [[Teleclub Sport 2]] ** [[Teleclub Sport 3]] ** [[Teleclub Sport 4 – 24]] ;[[Regionalsender]]: * acht führende Regionalsender, welche mit Ausnahme von [[Kanton Wallis|Wallis]] die gesamte [[Deutschschweiz]] abdecken (Mitglieder der [[Tele News Combi]]) ** [[Telebasel]] ** [[TeleBärn]] ** [[Tele 1]] ** [[Tele M1]] ** [[Tele Ostschweiz]] ** [[Tele Südostschweiz]] ** [[Tele Top]] ** [[TeleZüri]] * Weitere Regionalsender ** Französisch: *** [[Canal Alpha]] *** [[la télé]] *** [[Léman bleu]] ** Italienisch: *** [[TeleTicino]] ** Deutsch: *** [[Schaffhauser Fernsehen]] *** [[ZüriPlus]] ** Bilingue (deutsch/französisch): *** [[TeleBielingue]] *** [[Canal 9]] / [[Kanal 9]] * Lokal Sender ** Französisch: *** [[Bulvision]] *** [[Canal 29]] *** [[Canal Onex]] *** [[cransmontana.tv]] *** [[maxtv]] *** [[Télé Objectif Réussir TOR]] *** [[Télé Saxon]] *** [[Televersoix]] *** [[Val-TV]] ** Deutsch: *** [[Info-TV Adelboden-Frutigen]] *** [[ALF-TV|ALF-TV Arolfinger Lokalfernsehen]] *** [[City Channel 1]] *** [[Informationen Engelberg Aktuell]] *** [[Gstaad TV]] *** [[Info-TV Klosters Davos]] *** [[Infokanal RKO Amriswil]] *** [[Infokanal Bergbahnen Davos-Klosters]] *** [[Infokanal GAW (Weissenstein)]] *** [[Infokanal Goldau]] *** [[Infokanal Saas-Fee]] *** [[Informationskanal Dübendorf]] *** [[Infokanal Kabelfernsehanlage Urserntal]] *** [[KFN Infokanal]] *** [[LKW-Infokanal]] *** [[Lokaler Infokanal Leukerbad]] *** [[LOLY|LOLY, Lokalfernsehen Lyss und Umgebung]] *** [[Novovideo]] *** [[Quickline Infokanal]] *** [[Rega-Sense / Rega-Text]] *** [[Regas-Info]] *** [[Stafag Infokanal]] *** [[Lokalfernsehen Steckborn]] *** [[Tamina Aktuell]] *** [[Tele D]] *** [[Tele Napf]] *** [[Tele Oberwallis]] *** [[Tele Pilatus Blick]] *** [[Tele Stein]] *** [[Televista 8304]] *** [[TV Oberwallis]] ** Bilingue (englisch/japanisch) *** [[Panoramic Info-TV]] ;Studentenfernsehen ([[Uni-TV]]): * [[Unicam]] === [[Senegal]] === * [[Radio-Télévision sénégalaise]] (RTS), öffentlich-rechtlich * [[2sTV]] (nationales privates Vollprogramm)<!-- fr-WP spricht ebenfalls von Canal Info, RDV, WALF TV, Touba TV et TFM, Relevanz und inhaltliche Ausrichtung unklar; wer kann dazu etwas beitragen? --> === [[Serbien]] === * [[Radio-Televizija Srbije]] (RTS) * [[TV Avala]] * [[B92]] * [[TV Košava]] * [[RTV Pink]] * [[Prva Srpska Televizija]] * [[Super TV (Fernsehsender)|Super TV]] * [[Studio B]] * [[Palma Tv]] * [[Pink Plus]] === [[ShBA]] === ''Siehe auch [[Liste der Fernsehsender in den Vereinigten Staaten]];'' [[Network]]s, die wesentliche Teile des Programms der terrestrisch vorherrschenden [[Lokalsender]] zuliefern: * [[Columbia Broadcasting System|CBS]] (1939) * [[National Broadcasting Company|NBC]] (1940) * [[American Broadcasting Company|ABC]] (1948) * [[Fox Broadcasting Company|FOX]] (1986) * [[CW Network|The CW]] (2006) * [[Public Broadcasting Service|PBS]] (1969) === [[Shqipëria]] === * [[21 Plus]] * [[21 Popullore]] * [[ALSAT]] * [[BBF TV]] * [[DIGITALB]] * [[Elrodi TV]] * [[Dritare TV]] * [[Klan Plus]] * [[Syri Televizion]] * [[Shijak TV]] * [[MY MUSIC]] * [[NEWS 24]] * [[Channel One]] * [[NRG]] * [[RTV ORA]] * [[Report TV]] * [[Peace TV Shqip]] * [[RTK]] * [[RTSH 1|RTSH]] * [[RTSH 2|RTSH 2]] * [[RTSH 3|RTSH 3]] * [[RTSH Sport]] * [[RTSH FILM]] * [[RTSH SHQIP]] * [[RTSH 24]] * [[RTSH KUVEND]] * [[RTSH Agro]] * [[RTV Korca]] * [[RTV Gjirokastra]] * [[RTSH Shkollë]] * [[RTV 21]] * [[SUPERSONIC TV]] * [[Radio-Televizioni Shqiptar|RTSH]] * [[Top Channel]] * Top News * [[TV KLAN]] * [[TV Skampa]] * [[Vizion Plus]] * Kanali 7 * FaxNews * Abc Tv * Tv Scan * Tv Panorama * IN TV * Tv Ora News * TV Liria Ferizaj === [[Sierra Leone]] === * [[Sierra Leone Broadcasting Corporation]] (SLBC) seit 1. April 2010 (vorher Sierra Leone Broadcasting Services; SLBS), öffentlich-rechtlich === [[Singapur]] === * [[CNBC Asia]] === [[Slowakei]] === * [[Slovenská televízia]] (STV) ** STV1 – [[Jednotka]] ** STV2 – [[Dvojka]] ** STV3 – [[Trojka (Fernsehen)|Trojka]] (Sport) * [[Central European Media Enterprises]] ** [[TV Markíza]] ** [[TV Doma]] ** [[MTV (Tschechien)|MTV]] ** [[Nova Sport]] * [[TV JOJ]] * [[TV JOJ PLUS]] * [[TA3]] * [[TV Bratislava]] * [[TVA (Fernsehsender)|TVA]] * [[Music Box (slowakischer Fernsehsender)|Music Box]] === [[Slowenien]] === * [[Radio Televizija Slovenija]] (RTV Slovenija) ** SLO 1 ** SLO 2 ** SLO 3 ** Tele M ** TV Koper * [[Central European Media Enterprises]] **[[Pop TV]] **[[Kanal A]] **[[TV Pika]] * [[Modern Times Group]] ** [[TV3 (Viasat)]] * [[RTS Maribor]] === [[Somalia]] === * [[Universal TV]] === [[Spanien]] === * [[Televisión Española]] (TVE) ** [[La 1]] ** [[La 2]] ** [[Canal 24 Horas]] ** [[TVE Internacional]] ** [[Teledeporte]] ** [[Clan TVE]] ** [[TVE 50 Años]] ** [[Canal Clásico]] ** [[Docu TVE]] * [[Digital Plus]] ** CANAL+ ** CANAL+ cine ** CANAL+ deporte ** D cine español ** Hollywood ** TCM ** CineMania ** CineClassico * [[Teuve]] ** Canal 18 ** DARK teuve ** Buzz teuve ** Natura teuve ** MGM españa ** Kitz teuve ** Xtrm teuve ; Öffentlich-rechtliche Regionalsender ** [[Canal Sur]] ** Canal 2 Andalucia ** [[Televisión Canaria]] ** ¡2! ** [[Castilla La Mancha TV]] ** [[Extremadura TV]] ** [[TV3 (Katalonien)]] ** [[Telemadrid]] *** [[LaOtra]] ** [[Euskal Telebista|ETB]] ** [[TVG (Fernsehsender)|TVG]] ** [[RTVV|Radiotelevisión Valenciana]] *** [[Canal 9 (Valencia)|Canal Nou]] *** [[Canal Nou Dos]] *** [[Canal Nou 24]] *** [[Canal Nou Internacional]] ; Durch Werbung finanzierte Privatsender ** [[RTL Group]] *** [[Antena 3 (Spanien)|Antena 3]] *** [[Antena.Neox]] *** [[Antena.Nova]] ** [[Cuatro (Fernsehen)|Cuatro]] ** [[La Sexta]] ** [[Telecinco]] ; Von diversen Bezahlfernsehanbietern vermarktete, unabhängige Privatsender: ** Calle 13 ** TL novelas ** MTV españa ** 40 latino ** Canal Clásico ** Documania ** Canal Cocina ** Canal Caza y Pesca ** Sivsa ** Sol Musíca ** Sportmania ** Super N ** Odisea ** Iberica TV ** Intereconomia TV * Pay per View (PPV) ** Taquilla === [[Sudan]] === * Ashorooq TV * Blue Nile Channel * Harmony TV * Sahoor TV * Southern Sudan TV * [[Sudan TV]] * Tayba TV === [[Südafrika]] === * [[SABC1]] in verschiedenen afrikanischen Sprachen * [[SABC2]] in verschiedenen afrikanischen Sprachen (sendet auch in [[Afrikaans]]) * [[SABC3]] [[Englische Sprache|Englisch]] * [[SABC Africa]] * [[SABC4]] (in Entwicklung) * [[SABC5]] (in Entwicklung) * [[MNet]] [[Englische Sprache|Englisch]] * [[e.tv]] [[Englische Sprache|Englisch]] * [[DSTV]] [[Pay-TV]] === [[Surinam]] === * [[Suriname TV]] === [[Südkorea]] === * [[Korean Broadcasting System|KBS]] ** [[KBS 1]] ** [[KBS 2]] ** [[KBS World]] * [[Munhwa Broadcasting Company|MBC]] ** [[MBC Music]] * [[Seoul Broadcast System|SBS]] * [[Educational Broadcasting System|EBS]] * [[JTBC]] * [[Maeil Broadcasting Network|MBN]] * [[Chosun Broadcasting Company|TV Chosun]] * [[Channel A]] * [[YTN]] * [[tvN]] * [[Ongamenet]] * [[Mnet]] * [[News Y]] * [[XTM]] === [[Tadschikistan]] === * Jahonnamo * [[TV Bakhoristan]] * [[TV Safina]] * TVT 1 === [[Tailanda]] === * [[Ace Channel]] * [[ACTS Channel]] * [[Amata Tong Hua Channel]] * [[Bang TV]] * [[Bangkok Today]] * [[BBTV Channel 7]] * [[D Station]] * [[Dhamma Media Channel]] ** Dhamma Media Channel Asia * [[DLTV]] ** DLTV 1 ** DLTV 2 ** DLTV 3 ** DLTV 4 ** DLTV 5 ** DLTV 6 ** DLTV 7 ** DLTV 8 ** DLTV 9 ** DLTV 10 ** DLTV 11 ** DLTV 12 ** DLTV 13 ** DLTV 14 ** DLTV 15 * [[E-san Discovery]] * Entrepreneur Channel * ETV * Fan TV * FMTV * GangCartoon Channel * Good Living * Green Channel * H+ Channel * Happy Variety Channel * Hit station * Jewelry Channel * Kasikorn TV * KTTV * [[MCOT-3]] * [[MCOT-9 (Modernine)]] * Mix * Money Channel * Mongkol Channel * [[MTV Thailand]] * MVTV 5 * My TV * Nation Channel * [[PRD-11|NBT TV]] * News 1 * P5 TV * Panyapiwat TV 1 * Panyapiwat TV 2 * Parliament TV * Peak TV * [[People's Television]], PTV * [[PRD-11]] * PSI Channel * RU TV 1 * Saha Channel * SBB TV * SBT TV * Star Channel * Suvarnabhumi Channel * Suwannabhumi Channel * T-Sports * TAN Network * Thai Cable News Network * [[TPBS|Thai PBS]] * [[MCOT-3|Thai TV Color Channel 3]] * [[Thai TV5]] * [[Thai Global Network]] * Thailand Community Channel * TNN 24 * [[TPBS]] * TV Muslim Thailand * TV Pool Channel * Variety Channel === [[Tschechien]] === * [[Animax]] – zeigt nur japanische Anime * [[AXN]] – Filme und Serien von Sony Entertainment * [[Česká Televize]] (ČT) ** [[ČT1]] – Hauptkanal des tschechischen Fernsehens ** ČT2 – überwiegend Kultur und anspruchsvolle Filme ** ČT24 – Nachrichtensender ** ČT4 – Sportsender ** ČT HD- ein hochauflösenden Sender von ČT * [[CS Film]] – privater Bezahlsender, nur tschechische und slowakische Filme ** [[CS Mini]]- Sender für Jugendliche- tschechische und slowakische Märchen * [[Disney Channel]] Czech * [[Deko]] – Do-It-Yourself Sender * [[DoQ]] – Dokumentationssender * [[Hallmark]] – Serien und Filme * HBO ** [[HBO]] – Serien und Filme (ein Abo notwendig) ** [[HBO 2]] (Abonnement notwendig) ** [[HBO Comedy]] – Comedy & Komödien (Abonnement notwendig) ** [[Cinemax]] – Spielfilme (Abonnement notwendig) ** [[Cinemax 2]] – Spielfilme (Abonnement notwendig) * [[Central European Media Enterprises]] ** [[TV Nova]] – privates Vollprogramm, meistgesehener Sender in Tschechien, auch in HD ** [[Nova Cinema]] – Serien und Filme ** [[Nova Sport (Tschechien)|Nova Sport]] – Sportsender, zeigt u. a. Barclays Premier League und NHL * [[Film+]] – Spielfilme * [[Filmbox]] – hauptsachlich Spielfilme von Miramax, Touchstone, Focus Entertainment, Canal+ oder Regency * [[Fishing&Hunting]] – Angler- und Jägerkanal * [[MTV]] Czech – tschechische Version von MTV * [[Minimax]] – Kindersender * [[Modern Times Group]] ** [[Prima TV (Tschechien)|Prima]] – privates Vollprogramm ** [[Prima Cool]] – ein an Jugendliche gerichteter Film- und Seriensender. ** [[R1 (Fernsehsender)|R1]] - Regionalsender * [[Public TV]] – Regionalnachrichtensender aus verschiedenen Regionen mit Themensendungen * [[TV Noe (Fernsehen)|Noe]] – religiöser Sender * [[TV Barrandov]] – privates Vollprogramm, das von dem Filmatelier Barrandov unterstützt wird, auch in HD * [[TV Paprika]] – nur über Essen und Getränke * [[Óčko]] – modernes Musikprogramm, das aktuelle tschechische und internationale Musikvideos zeigt * [[Spektrum (Fernsehen)|Spektrum]] – Dokumentationssender * [[Sport 1]] – Sportsender, überwiegend Fußball, u. a. Bundesliga, Primera Division und Serie A ** [[Sport 2]]- Schwesterkanal von [[Sport 1]] * [[Sport 5]] – Motorsportsender * Viasat ** [[Viasat Explorer]] – Dokumentationsender ** [[Viasat History]] – Dokumentationsender * [[Z1 (Fernsehen)|Z1]] – Nachrichtensender, überwiegend Wirtschaft === [[Tunesien]] === * [[Télévision Tunisienne]] – Staatsfernsehen (ehemals RTT) * [[Tunisie 21]] (damals Canal 21) – Staats-Jugendsender – seit 1999 auf Sendung, ersetzt France 2 und sendet von 12 Uhr bis Mitternacht * [[Nessma TV]] – seit 2007 auf Sendung, internationales öffentlich-rechtliches und Privatfernsehen, mit Sitz in Paris und Tunis * [[Hannibal TV]] – seit 2005 auf Sendung, erstes tunesisches Privatfernsehen * [[Hannibal Orient]] – seit 2008 auf Sendung * [[Hannibal Elferdaws]] – seit 2008 auf Sendung === [[Turqia]] === ;Staatliche Sender: * [[TRT-1|TRT 1]] * [[TRT-2|TRT 2]] * [[TRT-3|TRT 3]] * TRT Avaz * TRT 4 * TRT ÇOCUK (Sendung für Kinder) * TRT 5 Anadolu * [[TRT 6]] (Sendung auf Kurdisch) * TRT Arapça (Sendung auf Arabisch) * TRT GAP * TRT TÜRK * [[Cine5]] (früherer Bezahlfernsehsender) ;Allgemeine Privatsender: * [[Lig TV]] * [[Türkshow]] * [[Star TV (Türkei)|Star TV]] * [[Kanal D]] * [[ATV (Türkei)|ATV]] * [[Samanyolu TV]] * [[Mehtap TV]] * [[Dost TV]] * [[KANAL A]] * [[KANAL B]] * [[NUR TV]] * [[KANAL 7]] * [[Süper Kanal]] * [[Multicanal]] * [[Kon TV]] * [[FoX Türk]] * [[KANAL 1]] * [[Ulusal Kanal]] * [[Best TV]] * [[Flash TV]] * [[Ege TV]] * [[TV 8]] * [[TV 5]] * [[Işık TV]] * [[Show TV]] * [[elMAX]] (Frauensender) * [[CNBC-e]] (US-Serien mit Originalton und türkischen Untertiteln) ;Musiksender: * [[MTV Türkiye]] * [[Dream TV]] * [[Nr1 1]] * [[Kral TV]] * [[PowerTürk]] * [[Türk Ç]] ;Nachrichtensender: * [[NTV (Türkei)|NTV]] * [[CNN|CNN Türk]] * [[Haber Türk]] * [[Samanyolu Haber|S HABER]] * [[British Sky Broadcasting|SKY Türk]] * [[TGRT-EU|TGRT Haber]] * [[Olay TV]] * [[TV NET]] * [[Kanal 24]] ;Kinderkanäle: * [[YUMURCAK TV]] * [[Max TV]] * [[Çocuk Kanalı]] * [[Çizgi Film Tv]] ;Regionale & religiöse Kanäle: 67Kanal Z * Ahi Tv * Akdeniz Tv * Akıllı Tv * Aks Tv * Aksu Tv * Alanya Televizyonu (ATV) * Alfa Tv * Art Tv * Art Akdeniz Tv * Art Tv * As Tv * Ay Tv * Aztv * Bafra Tv * Bartın Tv * Batı Tv * Berat Tv * Bilim Tv * Bozlak Tv * BRT 1 (Bayrak Tv) * BRT 2 (Bayrak Tv) * Brtv * Can Tv * Canik Tv * Çay Tv * Cem Tv * Dost Tv * DRT Tv * Düzce Tv * Edirne Tv * Egem Tv * Elif Tv * ErTv * Erciyes Tv * Ert Tv * Er Tv * Es Tv * Eslem Tv * ETV * Expo Channel * Gaziantep Ünv. * Gelişim Tv * Genç Tv * Genç Tv * Gerçek Tv * Gimsa Tv * Gün Tv * Günaz Tv * Güneş Tv * Güney Tv * Güneydoğu Tv * Hamle Tv * Hilal Tv * Hizmet Tv * Hrt Tv * İçtimai Tv * Iğdır Tv * İm Tv (İslami Müzik) * Jest Tv * Kaçkar Tv * Kadırga Tv * Kanal 04 * Kanal 12 * Kanal 15 * Kanal 17 * Kanal 19 * Kanal 2000 * Kanal 26 * Kanal 32 * Kanal 35 * Kanal 38 * Kanal 47 * Kanal 48 * Kanal 5 * Kanal 51 * Kanal 52 * Kanal 54 * Kanal 56 * Kanal 59 * Kanal 68 * Kanal 7 int * Kanal A Tv * Kanal A Tv * Kanal Alanya * Kanal Avrupa * Kanal E Tv * Kanal G * Kanal Malatya * Kanal Mavi * Kanal 55 (Kanal S) * Kanal Vip (VTv) * Kapadokya Tv * Karadeniz Tv * KRT Karesi Tv * Kay Tv * KBRT Tv * Kent Tv * KGRT * Kırşehir Tv * Klas Tv * Klip Tv * Kocaeli Tv * Kon Tv * Konya Tv * Köroğlu Tv * K Tv * Kuran Tv * Kütahya Tv * Kuzey Tv * Lider Tv * Line Tv * Marmara Tv * Mega Tv * Mehtap Tv * Merkür Tv * Mersin Tv * MPL Tv * Mrt Tv * Niğde Tv * Odtü Tv * Olay Tv (Bursa) * Olay Tv * Öncü Tv * Ört Tv * Ort Tv * Piraziz Tv * PTV Polatlı Tv * Renk Tv * Rumeli Tv * Safa SRT Tv * Şah Tv * Srt Tv * Ses Tv * Sipas Tv * Srt Tv * Son Peygamber * Söz Tv * Sun Tv * Turhal Süper Tv * Tavşanlı Tv * Ton Tv * Tren Tv * Türkmeneli Tv * TV 28 (Tv Giresun) * TV41 * Kanal 44 * Ülke Tv * ÜnTv * Uzbekistan Tv * VanTv * Venüs Tv * WTC Dünya Tic. M. * Yeditepe Tv * Yenice Tv * Yol Tv * Yoshlar Tv * Zile Tv * Zilem Tv ;Kulturkanäle: * Mehtap TV Viele Sender findet man auf dem digitalen SAT-Paket [[Digiturk]]. Im Kabelfernsehen sind zudem diverse ausländische Sender zu empfangen. [[TRT1]], [[TRT-2]], [[TRT3]], [[TRT4]], [[TRT5]], [[TRT-6]] === [[Ukraine]] === * [[1+1]] * [[Inter+]] * [[ICTV (Fernsehsender)|ICTV]] * [[TRK Ukraina]] * [[TRK Kyiv]] * [[STB (Fernsehsender)|STB]] * [[Nowyj Kanal]] * [[TET (Fernsehsender)|TET]] * [[Enter (Fernsehsender)|Enter]] * [[MTV UKRAINE]] * [[KRT]] === [[Ungarn]] === * [[Magyar Televízió]] ** [[M1 (Fernsehen)|m1]] ** [[M1 HD (Fernsehen)|m1 HD]] ** [[M2 (Fernsehen)|m2]] ** [[M2 HD (Fernsehen)|m2 HD]] ** [[M3 (Fernsehen)|m3]] * [[Duna Televízió]] ** [[Duna Televízió]] ** [[Duna Televízió HD]] ** [[Duna II Autonómia]] * [[RTL Group]] ** [[RTL Klub]] * [[ProSiebenSat.1 Media|ProSiebenSat.1 Media AG]] (ehemals [[SBS Broadcasting]]) ** [[TV2 (Ungarn)|TV2]] ** [[FEM3]] ** [[PRO4]] * [[Modern Times Group]] ** [[Viasat 3]] ** [[TV6 (Ungarn)|TV6]] * [[Magyar ATV]] * [[Hír TV]] * [[Echo TV]] * [[Hálózat TV]] * [[VIVA (Ungarn)|VIVA]] * [[Sport 1]] * [[Sport 2]] * [[Sport Klub]] * [[Spektrum (TV)|Spektrum]] * [[Filmmúzeum]] * [[Film+]] * [[Pax TV]] * [[Fix TV]] * [[Minimax (TV)|Minimax]] * [[Budapest TV]] === [[Uruguay]] === * [[Hipódromo Maroñas]] * [[Tevé Ciudad]] * [[TV Libre]] * [[TV Nacional Uruguay]] === [[Vatikanstadt]] === * [[Centro Televisivo Vaticano]] * [[Sat 2000]] * [[Telepace]] === [[Venezuela]] === ;Staatlich: * [[teleSUR]] * [[Venezolana de Televisión]] * [[ViVe]] ;Öffentlich-rechtlich: * [[Televisora Venezolana Social]] ;Kommerziell: * [[Globovisión]] * [[RCTV]] * [[Televén]] * [[Venevisión]] * [[Meridiano Televisión]] * [[La Tele]] * [[Puma TV]] ;Kirchlich: * [[Vale TV]] === [[Vereinigte Arabische Emirate]] === * [[Al-Arabija]] * [[Dubai One]] * [[Sharjah TV]] === [[Republik Zypern|Zypern]] === * [[Bayrak Radyo Televizyon Kurumu]] * [[SAT-7]] * [[Zyprische Rundfunkgesellschaft]] == HDTV-Sender == {{überarbeiten}} Derzeit sind in Europa [[MPEG2]]-HDTV und [[MPEG4]]-HDTV von Bedeutung, letzteres wird zum Teil in Verbindung mit [[DVB-S2]] ausgestrahlt, es gibt aber auch MPEG4-Sender in [[DVB-S]]. Außerhalb Europas spielt MPEG4-HDTV noch keine Rolle, ansonsten jedoch sind Länder wie [[Japan]], [[Brasilien]] und [[USA]] mit einem sehr viel größeren Programmangebot im [[HDTV]]-Bereich vertreten. === MPEG2-HDTV === * [[Canal Plus]] France HD pro (unverschlüsselt) === MPEG4-HDTV === * [[Anixe HD]] ([[Freier Empfang|unverschlüsselt]], Serien & Sport) * [[ARTE HD]] (unverschlüsselt) * [[Astra HD promo]] – Astra-Demokanal (unverschlüsselt) * [[BBC HD]] (unverschlüsselt; Trailer-Schleifen und öffentlich-rechtliches Vollprogramm) * [[Canal+ Film HD]] (Norwegen) * [[Canal+ Sport HD]] (Norwegen) * [[ČT 1]] HD (Tschechien) * [[Das Erste HD]] (unverschlüsselt) * [[Euro1080]] (teilweise verschlüsselt) * [[Eurosport]] HD (verschlüsselt) * [[Filmbox HD]] HD (Tschechien) * [[HBO]] HD (Tschechien) * [[HD suisse]] (verschlüsselt) * HD1, HD2, HD4U, HD5 * [[Luxe TV]] HD (unverschlüsselt; täglich wechselnde (einstündige) Sendeschleifen) * [[MTVNHD]] (Norwegen) * [[Nickelodeon HD]] (Deutschland) * [[Nova Sport]] HD (Tschechien) * [[ORF eins HD]] (verschlüsselt) * [[ORF 2 HD]] (verschlüsselt) * [[Prima (Fernsehsender)|Prima]] HD (Tschechien) * [[Servus TV]] HD (unverschlüsselt) * [[TV1000 HD]] (Norwegen) * [[TV2 HD]] (Norwegen) * [[TV Barrandov]] HD (Tschechien) * [[TV Norge HD]] (Norwegen) * [[TV Nova]] HD (Tschechien) * [[ZDF HD]] (unverschlüsselt) == Shih edhe == * [[Liste der geostationären Satelliten]] * [[Liste asiatischer Fernsehsender in Europa]] * [[Liste der Hörfunksender]] == Weblinks == * [http://www.alm.de/uploads/media/Programmliste_2007.pdf Fernsehsender in Deutschland 2007. Darstellung der [[Kommission zur Ermittlung der Konzentration im Medienbereich|KEK]] (pdf)]{{Lidhje e thyer}} (713&nbsp;kB) == Referime == <references /> {{SORTIERUNG:Fernsehsender #Liste Der}} [[Kategoria:Transmetues televizivë]] [[Kategoria:Listë (Media)]] [[Kategoria:Televizion]] 92ulbncbjhwa82cx0nvdlvi0y843y5d 0 118053 2467440 2427451 2022-08-03T19:43:39Z Ikranjani 127687 wikitext text/x-wiki '''Mustafa Hilmiu'''<ref name=":0">{{Cite book|last=Boriçi|first=Hamit|title=Një shekull e gjysmë publicistikë shqiptare (1848-1997)|publisher=Gjergj Fishta|year=1997|pages=47|language=sq}}</ref> i njohur si '''Muço Qulli''' ([[Leskoviku|Leskovik]], [[1887]] - [[Shkodra|Shkodër]], [[17 Korrik|17 korrik]] [[1915]]) ka qenë veprimtar i çështjes kombëtar, gazetar dhe botues. U pushkatua me [[Çerçiz Topulli]]n nga [[malazezët]] kur administronin qytetin gjatë [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]]. == Biografia == Pasi ndoqi shkollimin e mesëm për veterineri në [[Manastiri (qytet)|Manastir]], u thellua më tej në shkollimin e lartë në [[Stambolli|Stamboll]] po për veterineri në Baytar Mektebi (Shkolla e Veterinarisë).<ref>{{Cite web|last=Doğan|first=Ümit|date=2019|title=Arnavud Gazetesinin (1909-1912) Transkripsiyon ve Değerlendirmesi|url=http://acikerisim.nigde.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11480/7946/Arnavud%20Gazetesinin%20%281909-1912%29%20transkripsiyon%20ve%20de%C4%9Ferlendirmesi.pdf?sequence=1&isAllowed=yhttp://acikerisim.nigde.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11480/7946/Arnavud%20Gazetesinin%20%281909-1912%29%20transkripsiyon%20ve%20de%C4%9Ferlendirmesi.pdf?sequence=1&isAllowed=y|url-status=live|access-date=24 janar 2022|website=acikerisim.nigde.edu.tr|page=95|language=tr}}</ref> U shqua në interpretimin e rolit të njërit prej personazheve të dramës ''Besa'' të [[Sami Frashëri|Sami Frashërit]], kur kjo pjesë u vu në skenë më 24 nëntor 1908 nga grupi amator teatral i studentëve shqiptarë të Stambollit.<ref>{{Cite book|last=Zelka|first=Luan|title=Shtypi shqiptar gjatë viteve të pavarësisë 1913-1939|publisher=Toena|year=2001|isbn=9992713925|location=Tiranë|pages=81|language=sq}}</ref> Gjatë kohës që ishte student bashkëpunoi me të përkohshmen ''Arnavud'', botuar nga [[Dervish Hima]] po në Stamboll.<ref>Doğan (2019), fq. 539.</ref> Pasi kreu shkollën e bajtarisë, u emërua nga autoritetet shtetërore me detyrën e veterinerit në [[Durrësi|Durrës]]. Në tetor të 1912 ushtria osmane e emëroi oficer veteriner. Më 18 janar 1911 njoftohet se ishte në Manastir, drejtor i një shoqërie aksionere në qendrën e vilajetit. Asokohe nis të botonte gazetën ''Drita'' në Manastir, e cila nisi të botohej në mars 1911 dhe pati jetë deri në funddhjetorin e 1912, të subvencionuar nga Ministria e Jashtme Austro-Hungareze. Pas 3 janarit 1913 u zhvendos në Elbasan, ku qëndroi disa ditë deri në majin e 1913. U emërua nënministër Arsimi i [[Qeveria e Përkohshme e Shqipërisë|qeverisë së përkohshme të Vlorës]] si dhe nisi bashkëpunimin me organin qeveritar ''[[Përlindja e Shqipënies|Përlindja e Shqipëniës]].<ref>Zelka (2001), fq. 82-83.</ref>'' Më 4 prill 1914 nxorri gazetën ''Populli'' në Vlorë,<ref name=":0" /> por gushtin e po atij viti iku për arsye të [[Kryengritja e Shqipërisë së Mesme|Kryengritjes së Shqipërisë Mesme]]. U vendos në Shkodër, ku nxorri ''Dritën e Popullit'' për vetëm një numër dhe më pas sërish ''Popullin,''<ref>{{Cite journal|last=Saraçi|first=Heral|date=gusht 2015|title=Mustafa (Muço) Qulli – Drita e Popullit|url=https://www.researchgate.net/profile/Skender_Gojani/publication/318019975_Kontratat_dhe_klasifikimi_i_tyre/links/59556963aca272fbb379cd9a/Kontratat-dhe-klasifikimi-i-tyre.pdf|journal=Global Challenge nr. 3|language=sq|volume=IV|pages=66-73|issn=2227-8540}}</ref> gjithnjë e mbështetur nga austro-hungarezët.<ref>Zilka (2001), fq. 84-86.</ref> U arrestua nga autoritetet ushtarake malazeze më 15 korrik 1915 dhe pas dy ditësh së bashku me Çerciz Topullin u pushkatuan fushën e Shtojit, pranë fshatit Golem të Shkodrës.<ref>{{Cite book|last=Vllamasi|first=Sejfi|title=Ballafaqime politike në Shqipëri (1897-1942)|publisher=Vllamasi|year=2012|isbn=978-9928-140-54-8|location=Tiranë|pages=127-131|language=sq|author-link=Sejfi Vllamasi}}</ref> Mustafa Qulli u shpall Deshmor i Atdheut ne vitin 2012. == Referime == {{reflist|2}} [[Kategoria:Lindje 1887]] [[Kategoria:Vdekje 1915]] [[Kategoria:Njerëz nga Leskoviku]] [[Kategoria:Shqiptarë të ekzekutuar]] [[Kategoria:Kryeredaktorë të gazetës Drita]] [[Kategoria:Njerëz nga Vilajeti i Janinës]] tdb2blkexl1r6ccaksd0d3cy4957wm1 2467441 2467440 2022-08-03T19:43:55Z Ikranjani 127687 wikitext text/x-wiki '''Mustafa Hilmiu'''<ref name=":0">{{Cite book|last=Boriçi|first=Hamit|title=Një shekull e gjysmë publicistikë shqiptare (1848-1997)|publisher=Gjergj Fishta|year=1997|pages=47|language=sq}}</ref> i njohur si '''Muço Qulli''' ([[Leskoviku|Leskovik]], [[1887]] - [[Shkodra|Shkodër]], [[17 Korrik|17 korrik]] [[1915]]) ka qenë veprimtar i çështjes kombëtar, gazetar dhe botues. U pushkatua me [[Çerçiz Topulli]]n nga [[malazezët]] kur administronin qytetin gjatë [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]]. == Biografia == Pasi ndoqi shkollimin e mesëm për veterineri në [[Manastiri (qytet)|Manastir]], u thellua më tej në shkollimin e lartë në [[Stambolli|Stamboll]] po për veterineri në Baytar Mektebi (Shkolla e Veterinarisë).<ref>{{Cite web|last=Doğan|first=Ümit|date=2019|title=Arnavud Gazetesinin (1909-1912) Transkripsiyon ve Değerlendirmesi|url=http://acikerisim.nigde.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11480/7946/Arnavud%20Gazetesinin%20%281909-1912%29%20transkripsiyon%20ve%20de%C4%9Ferlendirmesi.pdf?sequence=1&isAllowed=yhttp://acikerisim.nigde.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11480/7946/Arnavud%20Gazetesinin%20%281909-1912%29%20transkripsiyon%20ve%20de%C4%9Ferlendirmesi.pdf?sequence=1&isAllowed=y|url-status=live|access-date=24 janar 2022|website=acikerisim.nigde.edu.tr|page=95|language=tr}}</ref> U shqua në interpretimin e rolit të njërit prej personazheve të dramës ''Besa'' të [[Sami Frashëri|Sami Frashërit]], kur kjo pjesë u vu në skenë më 24 nëntor 1908 nga grupi amator teatral i studentëve shqiptarë të Stambollit.<ref>{{Cite book|last=Zelka|first=Luan|title=Shtypi shqiptar gjatë viteve të pavarësisë 1913-1939|publisher=Toena|year=2001|isbn=9992713925|location=Tiranë|pages=81|language=sq}}</ref> Gjatë kohës që ishte student bashkëpunoi me të përkohshmen ''Arnavud'', botuar nga [[Dervish Hima]] po në Stamboll.<ref>Doğan (2019), fq. 539.</ref> Pasi kreu shkollën e bajtarisë, u emërua nga autoritetet shtetërore me detyrën e veterinerit në [[Durrësi|Durrës]]. Në tetor të 1912 ushtria osmane e emëroi oficer veteriner. Më 18 janar 1911 njoftohet se ishte në Manastir, drejtor i një shoqërie aksionere në qendrën e vilajetit. Asokohe nis të botonte gazetën ''Drita'' në Manastir, e cila nisi të botohej në mars 1911 dhe pati jetë deri në funddhjetorin e 1912, të subvencionuar nga Ministria e Jashtme Austro-Hungareze. Pas 3 janarit 1913 u zhvendos në Elbasan, ku qëndroi disa ditë deri në majin e 1913. U emërua nënministër Arsimi i [[Qeveria e Përkohshme e Shqipërisë|qeverisë së përkohshme të Vlorës]] si dhe nisi bashkëpunimin me organin qeveritar ''[[Përlindja e Shqipënies|Përlindja e Shqipëniës]].<ref>Zelka (2001), fq. 82-83.</ref>'' Më 4 prill 1914 nxorri gazetën ''Populli'' në Vlorë,<ref name=":0" /> por gushtin e po atij viti iku për arsye të [[Kryengritja e Shqipërisë së Mesme|Kryengritjes së Shqipërisë Mesme]]. U vendos në Shkodër, ku nxorri ''Dritën e Popullit'' për vetëm një numër dhe më pas sërish ''Popullin,''<ref>{{Cite journal|last=Saraçi|first=Heral|date=gusht 2015|title=Mustafa (Muço) Qulli – Drita e Popullit|url=https://www.researchgate.net/profile/Skender_Gojani/publication/318019975_Kontratat_dhe_klasifikimi_i_tyre/links/59556963aca272fbb379cd9a/Kontratat-dhe-klasifikimi-i-tyre.pdf|journal=Global Challenge nr. 3|language=sq|volume=IV|pages=66-73|issn=2227-8540}}</ref> gjithnjë e mbështetur nga austro-hungarezët.<ref>Zelka (2001), fq. 84-86.</ref> U arrestua nga autoritetet ushtarake malazeze më 15 korrik 1915 dhe pas dy ditësh së bashku me Çerciz Topullin u pushkatuan fushën e Shtojit, pranë fshatit Golem të Shkodrës.<ref>{{Cite book|last=Vllamasi|first=Sejfi|title=Ballafaqime politike në Shqipëri (1897-1942)|publisher=Vllamasi|year=2012|isbn=978-9928-140-54-8|location=Tiranë|pages=127-131|language=sq|author-link=Sejfi Vllamasi}}</ref> Mustafa Qulli u shpall Deshmor i Atdheut ne vitin 2012. == Referime == {{reflist|2}} [[Kategoria:Lindje 1887]] [[Kategoria:Vdekje 1915]] [[Kategoria:Njerëz nga Leskoviku]] [[Kategoria:Shqiptarë të ekzekutuar]] [[Kategoria:Kryeredaktorë të gazetës Drita]] [[Kategoria:Njerëz nga Vilajeti i Janinës]] gm8mtupn6wwkwktiwlzsp5zhbgl2lfy 2467466 2467441 2022-08-03T21:53:43Z Oheloel 143826 wikitext text/x-wiki '''Mustafa Hilmiu'''<ref name=":0">{{Cite book|last=Boriçi|first=Hamit|title=Një shekull e gjysmë publicistikë shqiptare (1848-1997)|publisher=Gjergj Fishta|year=1997|pages=47|language=sq}}</ref> i njohur si '''Muço Qulli''' ([[Leskoviku|Leskovik]], [[1887]] - [[Shkodra|Shkodër]], [[17 Korrik|17 korrik]] [[1915]]) ka qenë veprimtar i çështjes kombëtar, gazetar dhe botues. U pushkatua me [[Çerçiz Topulli]]n nga [[malazezët]] kur administronin qytetin gjatë [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]]. == Biografia == Pasi ndoqi shkollimin e mesëm për veterineri në [[Manastiri (qytet)|Manastir]], u thellua më tej në shkollimin e lartë në [[Stambolli|Stamboll]] po për veterineri në Baytar Mektebi (Shkolla e Veterinarisë).<ref>{{Cite web|last=Doğan|first=Ümit|date=2019|title=Arnavud Gazetesinin (1909-1912) Transkripsiyon ve Değerlendirmesi|url=http://acikerisim.nigde.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11480/7946/Arnavud%20Gazetesinin%20%281909-1912%29%20transkripsiyon%20ve%20de%C4%9Ferlendirmesi.pdf?sequence=1&isAllowed=yhttp://acikerisim.nigde.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11480/7946/Arnavud%20Gazetesinin%20%281909-1912%29%20transkripsiyon%20ve%20de%C4%9Ferlendirmesi.pdf?sequence=1&isAllowed=y|url-status=live|access-date=24 janar 2022|website=acikerisim.nigde.edu.tr|page=95|language=tr}}</ref> U shqua në interpretimin e rolit të njërit prej personazheve të dramës ''Besa'' të [[Sami Frashëri]]t, kur kjo pjesë u vu në skenë më 24 nëntor 1908 nga grupi amator teatral i [[Shqiptarët në Turqi|studentëve shqiptarë të Stambollit]].<ref>{{Cite book|last=Zelka|first=Luan|title=Shtypi shqiptar gjatë viteve të pavarësisë 1913-1939|publisher=Toena|year=2001|isbn=9992713925|location=Tiranë|pages=81|language=sq}}</ref> Gjatë kohës që ishte student bashkëpunoi me të përkohshmen ''Arnavud'', botuar nga [[Dervish Hima]] po në Stamboll.<ref>Doğan (2019), fq. 539.</ref> Pasi kreu shkollën e bajtarisë, u emërua nga autoritetet shtetërore me detyrën e veterinerit në [[Durrësi|Durrës]]. Në tetor të 1912 ushtria osmane e emëroi oficer veteriner. Më 18 janar 1911 njoftohet se ishte në Manastir, drejtor i një shoqërie aksionere në qendrën e vilajetit. Asokohe nis të botonte gazetën ''Drita'' në Manastir, e cila nisi të botohej në mars 1911 dhe pati jetë deri në funddhjetorin e 1912, të subvencionuar nga Ministria e Jashtme Austro-Hungareze. Pas 3 janarit 1913 u zhvendos në Elbasan, ku qëndroi disa ditë deri në majin e 1913. U emërua nënministër Arsimi i [[Qeveria e Përkohshme e Shqipërisë|qeverisë së përkohshme]] të Vlorës si dhe nisi bashkëpunimin me organin qeveritar ''[[Përlindja e Shqipënies]].<ref>Zelka (2001), fq. 82-83.</ref>'' Më 4 prill 1914 nxorri gazetën ''Populli'' në Vlorë,<ref name=":0" /> por gushtin e po atij viti iku për arsye të [[Kryengritja e Shqipërisë së Mesme|Kryengritjes së Shqipërisë Mesme]]. U vendos në Shkodër, ku nxorri ''Dritën e Popullit'' për vetëm një numër dhe më pas sërish ''Popullin,''<ref>{{Cite journal|last=Saraçi|first=Heral|date=gusht 2015|title=Mustafa (Muço) Qulli – Drita e Popullit|url=https://www.researchgate.net/profile/Skender_Gojani/publication/318019975_Kontratat_dhe_klasifikimi_i_tyre/links/59556963aca272fbb379cd9a/Kontratat-dhe-klasifikimi-i-tyre.pdf|journal=Global Challenge nr. 3|language=sq|volume=IV|pages=66-73|issn=2227-8540}}</ref> gjithnjë e mbështetur nga austro-hungarezët.<ref>Zelka (2001), fq. 84-86.</ref> [[Sejfi Vllamasi]] e përshkruan "organ i nacionalistëve, e subvencionuar prej Austrisë". U arrestua nga autoritetet ushtarake malazeze më 15 korrik 1915 dhe pas dy ditësh së bashku me Çerciz Topullin u pushkatuan fushën e Shtojit, pranë fshatit Golem të Shkodrës.<ref>{{Cite book|last=Vllamasi|first=Sejfi|title=Ballafaqime politike në Shqipëri (1897-1942)|publisher=Vllamasi|year=2012|isbn=978-9928-140-54-8|location=Tiranë|pages=127-131|language=sq|author-link=Sejfi Vllamasi}}</ref> Mustafa Qulli u shpall Deshmor i Atdheut ne vitin 2012. == Referime == {{reflist|2}} [[Kategoria:Lindje 1887]] [[Kategoria:Vdekje 1915]] [[Kategoria:Njerëz nga Leskoviku]] [[Kategoria:Shqiptarë të ekzekutuar]] [[Kategoria:Kryeredaktorë të gazetës Drita]] [[Kategoria:Njerëz nga Vilajeti i Janinës]] 2b89eo0plw8k6bvesns5mceixnvzhfm 0 118325 2467467 2465390 2022-08-03T22:29:54Z Arlind69 135056 wikitext text/x-wiki Sali Markja ishte [[pasha]],burrë i shquar,figurë popullore,dhe prijës mjaft i respektuar dhe me pozitë ne zonën verilindore te Shqiptarisë ne zonën e Grykës së Vogël [[Dibër]].Sala u lind më 1789 dhe brezi i tetë, që kur i pari i tyre Nikol Zoku (Zogu) u vendos ne Zogje. Në traditën gojore thuhet se Zogjet u populluan për herë të parë nga Camet, që me fuqizimin e Nikoll Zokut lanë Zogjet dhe u vendosën ne Viçisht. Stërgjyshi i Salës, Shahin Markja, thuhet se qe i mëkëmbur ekonomikisht saqë i derdhte florinjtë me grusht, por më vonë pësoi rënie dhe ra në një tejskamje të fortë. Salë Markja, që do të mëkëmbej më shumë se stërgjyshi i tij, e nisi jetën me një copë tokë që veç qepëve që nuk prodhonin asgjë merrej dhe me punimin e gurëve të mullirit. Sala, bashkë me të vëllanë, Metën, mbetën jetimë. Babai i tyre, Sula, vdiq shumë i ri. Ata u rritën me shumë mundime nga e ëma, bija e Iljas Manjanit (të vjetër) nga Homeshi. Sala u martua me një vajzë nga kolet e Macukullit, Mihanen, me të cilën pati gjashtë djem: Sulën, Aliun, Jasharin, Rrahmanin, Ahmetin dhe Bajramin. Salë Markja ngriti dhe ndertoi një ekonomi shumë te fortë me familjen e tij duke u pasuruar me shumë toka e prona te cilat u transformuan ne çifligje te shumta të mëdha e të kamura në [[Bohmovë]],[[Spas]],(Reshan)[[Bllatë e Poshtme]],[[Gjoricë]],[[Zogjaj]],[[Veçisht]],[[Prilipe]],[[Okshatinë]],[[Kumanovë]] etj.Salë Markja ishte kontribues ne çështjen kombëtare për Dibrën,ai mori pjesë në luftën anti-osmane kundra Hajredin Pashës si udhëheqës dhe kryesues sëbashku me Sheh Mustafa Zerqanin,Elez Murrjën,Cen Lekajn etj.Gjithashtu ai zhvilloi një kryengritje ndaj represionit të Hysni Pashës, Valiut te Manastirit pasues i Hajredin Pashës të cilin kapi peng ku dhe e liroi pas diplomacive të shumta dhe zgjidhjes se konfliktit me Portën e Lartë.Salë Markja kontribuoi në infrastrukturën e zonës së tij si prijës me influencë që ishte ne ndertimin e urave,shkollave,xhamive,banesave,kanaleve vaditëse etj.Sala shquhej për mençurinë,mprehtësine dhe urtësinë e tij qe e demostronte ne çdo mbledhje dhe kuvend ku mblidhej paria e Dibrës.Ai ndertoi tri kulla dy ne Dibër të Madhe qe u dogjën nga serbët dhe turqit dhe një ne Zogjaj të Shupenzës ku eshte prezente dhe sot. Salë Markja nderron jetë më 1869 ku varri i tij ndodhet ne Dibër të Madhe. Gjatë regjimit Komunist të [[Enver Hoxhës]] familja Markja iu nenshtrua persekutimit,suverjimit dhe perndjekjes ku nuk munguan djegiet e shtëpive,internimet dhe burgosjet për shkak te origjinës së tyre si familje pronare,aristokrate dhe patriotike qe ishin.Emri i Salë Markjës nuk u përmend dhe u fshi nga historia komuniste. Në vitin 1992 pas rënies së komunizmit presidenti i kohës [[Sali Berisha]] do ta dekoronte Salë Markjën pas vdekjes. Sot pasardhesit e tij jetojne ne trojet e shumta te trasheguara nga ai ku dhe mbrojne dhe kujtojnë me fanatizëm trashigiminë e lënë nga Salë Markja.Në vitin 2002 autori Moisi Murra shkruajti veprën e Salë Markjës ku do te permblidhte të gjithe jetën,vepren dhe urtësine e lënë nga ai. ==Referime== {{referenca}} Familja Marku/ja nga Dibra nga Autori Moisi Murra Vite të shkuara ,në konakun tonë , në Shupenzë vinin shpesh shokë e miqë të babait si :- Jashar Zeneli nga Bllaca ,një atedhetar i palodhur që ishte ulur e kishte punuar në të mirë të çështjes kombëtare ,që me shpalljen e '' Hyrjetit '' ( Lirisë ) ,1908 , Tofik Kurti nga Boçeva ,Çup Duka nga Stushajt ,Ali Leka nga Zogjet ,Sheh Osman Dede i Boçevës e tjerë etjerë . Këta burra ,që njiheshin për mençuri në odat dibrane ,bisedat e tyre i sillnin rreth atdhetarizmit të dibranëve për shkëputjen nga Turqia Osmane ,fitimin e pamvarësisë kombëtare dhe rruajten e trojeve të veta nga lakmitë shoveniste të monarkive të Ballkanit .Ata shpesh herë përmendnin Sheh Mustafën e Zerqanit ,Cen Lekën e Zogje ,Mahmut Dacin e Dibrës së Madhe ,Met Demën e Homeshit ,Isuf e Elez Murrën e Lizznisë ,Isuf Dodën e Reçit ,Osman Musën e Dardhës ,Dalip Karajn e Çidhnës, Nel Hoxhën e [[Muhurri]]t, Sheh Fejzën e Bulçizës,Has Kaloshin e Kandrit ,Lam Dacin ,Tush Lleshin, Bajram Marken ( Marku vërejtja ime ) e Zogje ,Mersim Demën e Omeshit,Isuf Be Karasanin e Brezhdanit ,Elez Isufin e Sllovës, e tjerë e tjerë ,shum prej të cilëve kishin dhënë edhe jetën për çështjen kombëtare. Edhe pse isha shum i ri ,edhe pse kanë kaluar mbi 50 vjet,,rrëfimet për këta atdhetarë nuk më janë shuar dhe sot e kësaj dite . Mjerisht në ata vite nuk isha në gjendje të mbash shënime .Kur nisa të bëjë këtë punë dhe të shkruaja në organe të ndryshme ,shum prej tyre nuk jetonin më .Sidoqoftë aty në konakun tonë ndëgjova për herë të parë për Salë Markën ( Marku ) e Zogje .Salën e përmendnin për mençuri ,trimëri dhe pasuri .Një ditë babai më thotë :- Ti mund të shkruash për këdo ,por nëqoftëse nuk shkruan për Salë Markën ,nuk ke shkruar për anjë dhe asgjë . Salë Makja ka qenë njeriu më i mençm i të gjithë kohnave në Dibër . Sot ndihem shum i çliruar ,që munda t'iu vë lexuesëve përpara një libër për Salë Markën .Kjo ,së pari se është amaneti i babës tim dhe së dyti ,se pas një pune më se dhjetë vjeçare munda të siguroja të dhëna që përbëjnë lëndën e kësaj monografie . Natyrisht nuk pretendoj se janë konsumuar të gjitha të dhënat gojore dhe dokumentet ,por gjithsesi është vënë një gur në themelet e kalaje .Dhe është e kuptueshme ,është e pa mundur të thohen të gjitha .Kjo jo nga mungesa e përkushtimit se sa nga mungesa e të dhënave burimore .Është fakt se për vitet 1839-1878 burimet Osmane ,që janë të dorës së parë ,për ngjarjet në Dibër ,heshtin . ****** Duke lënë parantezë të hapur për veprimtarinë atdhetare të Salë Markës ,i bindur se nesër do të bëhet më shum se sot ,po i mbyll këta reshta me thënien e Nolit se :- Çdo heroi në histori i është dashur të kalojë përmes tri fazave ;- të glorifikimit /madhështisë, të asgjësimit dhe të rivlerësimit . Në rrjedhë të viteve Gryka e Vogël në vitin 1467. Nikollë Zoku - themmeluesi i fshatit Zogje . Tre vëllezër ,tre fise .Shtrirja e Lekeve ,Llesheve dhe Markes në Okshatinë ,Gjuricë, Bomovë ,Banisht e Reshan . Bohmova ,çifliku u Salë Markës . Shumica e fiseve të Dibrës kanë ardhur në këtë trevë në kohë e vende të ndryshme nga Mirdita ,duke populluar një pjesë të fshatrve t ë sotëm. Dyndjet më të mëdha janë bërë në kohëne e sundimit të ashpët të bushatllinjëve . Shum fshatra nisën të popullohen në gjysmën e dytë të shekullit të XV . Në regjistrimin turk të vitit 1467,popullsia në katundet e Grykës së Vogël ,figuron shum e pakët ndoshta si pasojë e shum luftraave shqiptaro-turke të ushëhequra nga Gjergj Kastrioti . Është fakt se nga 24 Beteja që zhvilloi gjithsejt Gjergji ,19 u kryen në truallin e Dibrës .. Në këtë regjistër ,1467, katundet Mazhicë, Gjuras, Vlashe dhe Zgjet nuk figurojnë fare.Kjosi rjedhojë e luftrave ,por se në këta katunde nuk kishte nisur jeta .Por edhe në shum katunde që kishin formuar konturet e tyre popullimi ishte shum i pakët.Gjithnjë sipas regjistrit të vitit 1467 ,popullsia në katundet eGrykës së vogël ,figuron si më poshtë ;- Shupenza 3 shtëpi, Gjorica e Epërme dhe e Poshtme 4 ,Çereneci i Epërm 5, Çereneci i poshtëm 14, Tërbaçi 1, Kovashica 24, Topojani 19Okshatina 15, Stushaj 9, Bllaca 13, Boçeva 6 ,Homeshi 14 ,Viçishti 4, Golovishti 5,Mireshi 5, Izvira 3, Sepetova 3 .*) Pa përjashtim në të gjitha katundet e Dibrës kultivoheshin griri, elbi, tërshëra dhe thekri .Misri deri në këtë kohë nuk njihej fare .Në sy të bjen kultivimi irrushit .Vetëm Kovashica i paguante Turqisë një taksë prej 400 vedra me musht . *1. Në Kovashicë ndër 24 kryefamiljarë figuron edhe një Nikollë Zoku bashkë me dy vëllezërit Jandrean dhe Ismahilin ,që ishte konvertuar në fenë Islame .*2 Siç duket Nikollë Zoku ,bashkë me vëllezërit e lanë Kovashicën dhe u vendosën pak më lartë ,në një grykë që formohet nga dy shpate kodrash dhe mali në perëndim .Ismahili dhe Jandrea nuk patën jetë të gjatë dhe vdiqën pa lënë trashëgimtar. Nikolla pati tre djem :- Lekën, LLeshin dhe Markun .Më vënë Nikollë Zoku bëri emër ,aq sa vendi ku u vendosën u quajt sipas mbiemrit të tij Zok, Zog e më vonë Zogje .Në shum dokumente trajta e sotme e Zogje njihet me emrin Zok e Zogan .Kështu në një dokument turk tëv vitit 1125 të kalendarit hënor që korenspondon me vitin 1713 ,hasim trejtën Zok . *3 Pas 153 vitesh .1866 dokumentet e arkivit sër ruajnë trajtën fillestare Zok. *4. Në traditën gojore mbi preardhjen e tre fiseve të sotëm ;- Leka, Lleshi e Markja ka kundërthënie .Një pjesë thonë se kanë ardhur nga Zogajt e Tropojës . Të tjerë thonë nga Malsia e Madhe .Dhe një grup tjetër mbron preardhjen nga Kthella e Epër e Mirditës . Tre vëllezërit :- Leka, Lleshi dhe Marku ,thonë këta të fundit ,për çështje hasmërie kishin hikur nga Mirdita dhe pasi nuk kishin gjetur ambient të përshtatshëm në Lurë , vijnë dhe vndosen në Zogje . Po të pranojmë pohimet e tregimtarëve gojorë ,që radhisin 16 breza ( gjenerata ) nga Leka ,Lleshi e Marku deri në vitin 2001 ,del aty afër vitit 1467 ,kur jeta sapo duhet të ketë nisue me Nikoll Zokun .Me fjalë të tjera Zogjet u themeluan si fshat 534 vjet më parë . Jetesa e banorëve të Zogjes mbështetej kryesisht në mbarështimin e blegtorisë .Edhe pas hapjes të disa ngastrave toke ,blegtoria ngeli primare .Për të siguruar kushte më të mira jetese të tre fiset hapën apo blenë toka në Okshatinë e Gjoricë . Më vonë Lleshët blenë toka dhe uvendosën në Reshan e Banisht dhe Market në Homesh ,Bohmovë ,Bllatë e Reshan .Fisi Turja në Homesh është degëzim i Markeve që rjedhin nga Barku i Met Markës . Se në çcit ra në Homesh nuk dihet ,por nuk duhet të jetë më vonë se 1860 . Të gjithë tregimtarët gojorë ,pothuajse pa përjashtim ,pohojnë njëzëri ,se tokat në Okshatinë, që ma vonë u blenë nga fisi Kazani ,Gjoricë ,Bllatë, Reshan, Bohmovë, Hudovë, Ballancë, Veçisht, Osollnicë ,Dollgash ,Majtarë e deri në Zërze të Prilepit ,janë blerë në kohën e lulëzimit ekonomik të Salë Markes . Sipas tapive që disponojnë market e Dibrës së Madhe ,Sala bleu 372.5 dylim toke vetëm në Bohmovë . Salë Markja ua bleu Hoxhallit dhe Toretes në një hark kohor prej 12 vjetësh - 1856-1867. ***** Salë Markja si njeri që kishte parë e ndëgjuar ,u prirë edhe nga ndryshimet sociale ,që për kohën nuk ishin pa vlerë .Pasi bleu takoat në Bohmovë ,Hoxhallit dhe Tortes ,ndërtoi një kanal vaditës prej 7 Km ,që merte ujë ,nga bregu lindor i Drinit të Zi dhe vadiste një pjesë të mirë të tokave të Bohmovës. Salë Markja kishte ndërtuar edhe një Urë prej Guri që lidhte dy brigjet e Drinit të Zi ,në ngushticën që krijohet nga Tabia e Thanës ( Bohmovë ) me Pracën e Gjoricës,nën urdhën e Capullit . '' Ura e Markeve '' siç njihej në popull ,ishte e vetmja urë kalimi për banorët e Grykës së Vogël ,Grykës së Madhe dhe Bilçizës.,në periudhën kur rreshjet e shumta e bënin Drinin të pa kaluashëm në vaun e Sollokiçit dhe të Bohmovës . Salë Markja bëri dhe ndërtime që ishin në konformitet me kërkesat e kohës .Ai ndërtoi tre kulla në Zogje dhe një në Bohmovë . Kullat në Zogje ,duke qenur të treja të lidhura ,shërmebenin edhe si një mikrokala mbrojtëse .Nga të tre kullat ,vetëm njëra ka mbetur në gjendje të mirë që është shapllue edhe '' Monument Kulture '' . Dy të tjerat u dogjën rafsh me tokë ;- njra turqit e tjetra nga sërbët . Ndërtimi ki kullava është bërë me gurë e gëlqere .Gurët janë marë nga SElishta dhe qoshet e gdhendura mekujdes nga mjshtrit e Llukovëa janë marë nga Banishti .Gjatë ndërtimit ,thuhet nga atregimtarët gojorë ,çdo ditë therej nga një dash i madh për ndërtuesit .Aq shum konsumohej kafja ato ditë sa që bluhej n mullirin e drithit në Kovashicë . Sala nuk ka lënë pas dore as tregëtinë .Ai ngriti një rjet të gjërrë objektesh tregëtare në qytetin e Dibrës së Madhe te Hani i Musës me artikuj të ndryshëm që iu përgjigjeshin më së miri konsumatorëve. Reth viteve 1856-1868 ,Sal Markja me të ardhurat nga kamja e tij ,restauroi xhaminë e Dollmahallës .Kjo xhami në simetrit me gjashtë xhamitë e qytetitminaret e të cilave të holla e të bardha ,ngriheshin deri në qiell ,formonin një unitet arkitetktonik të tipit oriental .Pas Konferencës së Londrës 1913,kur Dibra iu aneksua padrejtësisht sërbisë ,beogradi zyrtar urdhëroi dhe ktheu xhaminë e Dollnamahallës në kishë orthodokse ,në atë gjendje që është sot. Salë Markja ishte shquar edhe si njeri human .Kur njëherë paria denigruese e qqytetit Dibrës ,nxiti një qytetra që të ofendonte Salë Marken në mes të pazarit , ai nuk reagoi me gjest të shëmtuar ,por për kundrazi kur u kthye në Bohmovë iu tha djemve ti çonin një thes me miell gruri, sheqer,oriz,kafe,sapun e tjera .Ai e dinte se qytetari i varfën e kishte bërë atë gjest për të marë diçka nga paria për të shuar urinë e fëmijve .Të nesërmen qytetari shkon në Bohmovë dhe i kërkon të falura Sal Markës. Jo- i tha Sala ,- ti nuk ke gabim . Gabime bëjmë ne të pasurt që nuk kujdesemi për të varërfërit .Sa herë të kesh nevoj na shajë . Në Dibër .veë '' Odës Dibrane '' në edukimin atdhetar ,kanë vepruar edhe kuvendet .Duke mos njohur pushtetin osman ,Malësia e Dibrës kishte sigururar një farë administrtimi vetëqeverisës autonom ,që rregullonte të gjitha marëdhëniet shoqërore sipas të drejtës zakonore .Problemet që lindnin në fshat zgjidheshin nga këshilli i pleqve ,kurse në të ghtë dibrën vepronin dy kuvende kryesore :- njeri në Dibër të poshtme dhe njeri në Dibër të Epërme .Këta dy kuvende shkriheshin në një kur dilnin çaste që i përkisnin gjithë Dibrës ,sidomos kur duheshin bashkërenduar qëndrimet në luftë kundër portës së lartë . Në këta kuvendee '' parlamenti '' ,pleqtë kishin rol parësorë.Titulli plak trashëgohej që në kohë të lashta . Pleqtë më të përmendur kanë qenur ;- Troci e Doda në Reç, Ndreu në Dardhë , Noka ,Kaloshi e Lusha në Qidhën, Shehu në Grykë të Madhe , Murrja në Luzni, Dema e Markja në Grykë të Vogël , Kaziu në Selishtë, dhe Karaj në Bulçizë .*1. Si më të përmendurit në Dibër të madhe ishin ;- Iljaz Pasha ( Kryetari i lidhjes së Prizrenit ( vërejtja ime -kepi ) , Tërshana ,Hamz beg Hysa ,Musbegu, Zajmi ,Cami,Jegeni,Pustina,Daci e Kodra . Në fushë të Dibrës së Madhe ishin Bejlerët e Maqellarës, dhe më vonë Agolli ,Markja ,Dema, LLeshi,Leka ,Daci në Grykë të vogël ,,Cami në Gollobordë ,Bardullanë Peshkopi , Kaloshi nl Kandër ,Serdari në Deshat, Alija në Fushë Qidhën, Lusha në Qidhën të Poshtme, Noka në Qidhën të apërme, Hoxha në Muhurr, Ndreu në Sllovë, Kaziu në Selishtë, Doçi e Mena në Lurë. *2 . Në kata kuvende- parlament, ku fjala thyente gurin ,në rivalitetin klasik tradicional të agallarëve dhe bejlerëve të Dibrës, në qëndresën aktive kundër pushtetit turk në atë kohë ,u rit ,u edeukua ,bëri zë e hyri në histori Salë Markja . *1. Haki Stërmilli '' Dibra në prag të historisë '' ( dorëshkrim ) Tiranë ,1940 f.3 . *2 . Po aty . Salë Markja hyn në histori Rinia.Mytesarif në Berat.Letër Sulltanit për tu kthyer në Dibër. Këshilltar i valiut të Manastirit ,Ahmet Zeqir Pashës. Grindjejt me mytaserifin e Dibrës ,Mahmut Hxhi agai .Nxitës e udhëheqës i kryengritjes kundër osmanëve në vitin 1838 në Dibër. Salë Markja kishte lindur reth vitit 1789 në Zogje .Ishte brezi tetë ( gjenerata ) i /e ,që kurë i pari i tonë Nikoll Zoku ( Zogu ) u vendos në Zogje . Në traditën gojoro thuhet se Uogjet u populluan nga Camet ,që me fuqizimin e Nikoll Zokut lanë Zogjet dhe u vendosën në Viçisht .Stërgjyshi i Sallës ,Shahin Markja ,thuhet që ka qenur i mëkëmbur ekononomisht saqë i derdhte florijtë me grusht ,por më vonë pësoi një ramje dhe ra në një tejskamje të fortë . Salë Markja që do mëkëmbej më shum se stërgjyshi i tij ,e nisi jetën me një copë tokë që veç qepëve nuk prodhonte gjë tjetër dhe me punimin e gurëve të mullnit . Sala bashkë me vëllanë e tij Metën ,mbetën jetim ,babi i tyre vdiq shum të rij. Ata u ritën me shum mundime nga e ëma ,e bija e Iljaz Manjanit ( të vjetër ) nga Homeshi . Sala u martua me një vajzë nga Kolet e Macukllit ,mihanen ,me të cilën pati gjashtë djem ;- Sulën, Aliun,Jasharin, Rrahmanin,Ahmetin dhe Bajramin. Natyra e kishte paisur Salën me një intelekt të rrallë .I qetë e i matur, dinjitoz dhe i gojës ,për 30 vjet do të bëhej figura qendrore e lëvizjes kombëtare shqiptare kundur pushtimit osman në Dibër . Në traditën gojore thuhet se ajo që e bëri Salë Markën të njohur në Stamboll qe Haredin Pasha . Por në të vërtetë Porta e Lartë e kishte vlerësuar edhe më parë .Aty reth vitit 1833 ,në Stambolli i kishte sjellë fermanin ku e emëronte mytesarif në Berat . *1. Kryengritja e toskëve në Shqipërinë e jugut ,zollumet që kishte në Elbasan si dhe ambiciet për të themeluar oxhakun e Marekeve ,krahas Hoxholli ,Xhilagës ,Karasanit dhe Hysenagollit ,e bëri që ai t'i drejtohej me një letër personale Sulltan Mahmutit të II-të :- '' Vendi ku robi i juaj mund ti shërbej të plotëfuqishmit të botës,bukëdhënësit tonë ,Sulltanit të madh ,ashtë Dibra .*2. Me këtë kërkesë Sala lente të kuptohej se kërkonte të kthehej në Dibër ,atje ku sedri ,krenaria,bajraktarizmi tradicional ,ambiciet që ngrin krye e përplasin fiset me njeri tjetrin ,ishin më të pranishme se në çdo krahinë të Sqhipërisë .Sulltan Mahmuti II-të e morinë konsiderati letrën e Salë Markës dhe urdhëroi të kthehet në Dibër ,duke i dhë të drejtë të ushronte funksione të barasvlfshme me ata të një mytesarifi ,por vetëm për Frykën e Vogël . Këtë detyrë Sala kur nuk e ushtroi ,pavarësisht se paguhej për çdo muaj. Vetëqeverisja tradicionale në Dibër ,sipas të drejtës zakonor me pleq ,e vuri disi Portën e Lartë në pozita të vështira .Në pamundësi që të mban pushtetin me nënpunësit e adminstartiv të saj ,Porta e Lartë zgjidhte një kryetar vendas pranë të cilit shërbente dhe një nënpunës turk për mbledhjen e taksave .Kjo mënyrë qeverisjeje nuk i pëlqente Stambollit .Praandaj dhe mori masa për ndarjen e pushtetit civil nga ai ushtarak . Në vitin 1836 Shqipëria e Veriut ,me Shkodërën, Prizrenindhe Pejën hyri në njësinë administrative me qendër në Manastir .Në krye të tyre ushtronte detyrën një ushatrak që mbante gradën Gjeneral Divizioni në ushtrinë e regullt.Lezha ,Kavaj, Elbasani qeveriseshin nga një komandant vendas me mandat të lëvizshëm .Zadrima ,Mirdita dhe Dibra administroheshin me kryetar të zgjedh nga vendi . *3. Tre vjetë më vonë , më 1839 ,u bënë disa ndryshime në aparatin shtetëror osman .U krijua armata perandorake sipas modelit të ushtrive europjane.U krijua Këshilli i Natë i Shtetit dhe këshillat krahinore .Këta të fundit u ngritën dhe në qendër të vilajeteve. Në shkurt të vitit 1839 ,pranë valiut të Manstirit ,Ahmet Zeqir Pashës ,qëndronte këshilli krahinor i Dibrës i përbërë nga :- Sulqe Pustina, Salë Markja ,Dalip e Ymer Rusi ,Sheh Abedini e tjerë .Por edhe në vetë sanxhakune Dibrës ,me në qendër Oranik ,Taraniku i sotëm në dialektin vendor ( pjesë e fshatit tim -kepi ) ,ushtronte funksionet një këshill që kufizonte maksimalisht pushtetin e mytesarifit .Pas kryengritjeve të viteve 1833-1837 dhe veçanërisht pas administrimit të keq të Dalip bej Hoxhollit ,Porta e Lartë solli në Dibër Dalip Pashë Tetovën .Por dhe Pasha i Tetovës ,i vetëdijshëm në qëndresën dhe kundërshtimin e reformave nga masa popullore dhe krerët e Dibrës ,qeverisi duke marë parasysh rregullat e vjetra që kishte sanksionuar koha Ka qenë një atdhetar i mençur, i qetë, i matur dhe i gojës (orator), siç thuhet e flitet në trevën e Dibrës së Madhe. Lindi rreth vitit 1789 në Zogje. Ishte brez i tetë, që kur i pari i tyre, Nikollë Zoku (Zogu) u vendos në Zogje. Për 30 vjet (1839-1869) do të bëhej figura qendrore e Lëvizjes kombëtare kundër pushtimit osman në Dibër. Sipas të dhënave që ofron historiani-Moisi Murra, i cili është dhe autor i librit; ai që e bëri të njohur Salë Marken në Stamboll qe Hajredin Pasha, i cili në grykën e Radikës e në Gjuricë, në betejën me luftëtarët trima dibranë humbi mbi dymbëdhjetë mijë ushtarë. Ne s’do të përmendim gjerësisht jetëshkrimin e këtij plaku të zgjuar e mendjemprehtë, por për bashkëkombësit tanë në diasporë, të cilët përmes Postës elektronike dhe listave në internet janë kureshtarë që të mësojnë diç edhe nga mendimet filozofike të njerëzve të mençur, por të pa arsimuar; ndaj, në vazhdime kemi veçuar disa tregime, që janë me interes: E pyetën njëherë Salë Marken: - Cilat janë tri të mirat në këtë botë? - Durimi, - u përgjigj Sala. - Po e dyta? - Durimi, - përsëriti Sala. - Po e treta? - Durimi, - e ngriti zërin pak më lartë se dy herët e para. Mandej, një tjetër i pranishëm, e pyeti: - Përse, kur rrëzohesh prej gomari vritesh më shumë se kur rrëzohesh prej kalit? - Sepse, gomari edhe kur nuk je lënduar pëllet sikur ke vdekur. ====================== Në një odë burrash e pyesin Salë Marken: - Ç’është njeriu? - Njeriu është pesë zogj, pesëmbëdhjetë shqerra, tridhjetë desh, dyzetë qe, 50 mendje, shtatëdhjetë tahma, tetëdhjetë shkopinj dhe nëntëdhjetë vezë. - O Salë Aga, na e sqaro pak se nuk jemi duke e kuptuar se çka thua, - i tha tjetri. - Po,- iu përgjigj Sala,- deri në moshën pesë vjeçe, njeriu është si ato zogjtë që hapin gojën vetëm për të ngrënë. Nga pesë deri në 15 pesëmbëdhjetë vjeç është si ata shqerrat që nuk ngopen duke bredhë nëpër livadhe. Në moshën 30 vjeç njeriu kërkon të zgjedh çdo gjë me forcë, siç bëjnë dy desh që kur zihen njëri me tjetrin, marrin hov, mbyllin sytë dhe përplasen kokë më kokë. Në moshën dyzet vjeç është si ato qetë që thyejnë dhe kularin në zgjedhë. Në moshën 50 pesëdhjetë vjeç njeriu e ka mendjen më të shëndoshë se në çdo moshë tjetër. Mosha 70 shtatëdhjetë vjeçe është mosha që njeriu edhe pse e ndjen pleqërinë, i hip një tahma për punë. Mosha 80 tetëdhjetë vjeçe e kërkon një shkop në dorë për t’u mbajtur. Në moshën 90 nëntëdhjetë vjeçe njeriu nuk duron ta prekësh as me gishtin e vogël, është si veza që pak ta prekësh-thyhet! Mbi derën e kullës në Bohmovë, fshat që gjendet 3 – 4&nbsp;km. afër qytetit të Dibrës, Salë Markja kish gdhendur një gjarpër. - Përse e ke gdhendur atë gjarpër? - e kishin pyetur. Kur dalë nga kulla të kujtohem se shkoj tek gjarpinjtë (armiqtë), kur kthehem të kujtohem se vij nga gjarpinjtë! Një qeveritar turk në Dibër të Madhe e pyet me dredhi Salë Marken: - Kush është më i fortë, Turqia apo malësorët e Grykës së Vogël ? -Malësorët,-iu përgjigj Sala. - Përse ?-pyeti përsëri qeveritari turk. - Sepse, Turqia ka 400 vjet që përpiqet e nuk mun t’i shkeli e pushtojë ata kurrë. - Po në qoftë se i shkeli unë ? - Atëherë do të çojnë në Stamboll, në krah, katër malësorë, -ia kthej përgjigjen Sala, duke lënë të kuptonte se do ta çonin të vdekur në arkivol. Salë Markja e ka pirë duhanin me çibuk të gjatë. Në takimin me Hysni Pashën, ndezi çibukun dhe sa herë e shkundte, shtynte taketuken në drejtim të pashës. Pasha tërhiqej pas. Kur u kthye e pyetën: - Si t’u duk pasha? - Frikacak-u përgjigj Sala,-trembej nga çibuku im! Një bimbash (major) turk i thotë Salë Markes: - A nuk është më mirë që malësorët t’i dorëzojnë armët? - Po, - i përgjigjet Sala. - Po përse nuk i dorëzojnë? - Do t’i dorëzojnë, do t’i dorëzojnë - përgjigjet Sala duke luajtur kokën. - Po kur? - Kur të mbarohen fishekët! - Cila është gjëja më e rëndë për njeriun, - e pyetën njëherë Salë Markën. - Kur njeriu flet e nuk të dëgjojnë. - Po gjëja më e mirë? - Kur nuk i mbesësh borxh askujt. Një herë, Salë Markës i ra rruga të kalonte pranë një fsha tari, i cili lëronte tokën me një penë qe. Fshatari i tha: - Zbrit nga kali ta ndezim nga një cigare, o Salë Aga! Sala zbret nga kali, kurse fshatari zgjati qesen e duhanit, që ishte gjithë pluhur. Sala, pasi e thuri me vështirësi cigaren - e ndezi. - Si po të duket duhani, o aga?-e pyeti fshatari. - Shumë i ëmbël, - iu përgjigj Sala. - Kur u larguan shoqëruesit e pyetën: - Ku e kishte ëmbëlsirën ai pluhuri i duhanit, o aga? - Tek hatikati (respekti) i atij fshatari, - u përgjigj Sala. Paria e qytetit të Dibrës së Madhe, paguan dhe nxitën një qytetar të ofendonte Salë Markën në mes të pazarit (tregut). Sala nuk bëri asnjë gjest të shëmtuar, por përkundrazi, kur u kthye në Bohmovë, u tha djemve që t’i çonin një thes me miell gruri, sheqer, oriz, kafe, sapun etj. Ai e dinte se qytetari i varfër e kish bërë atë gjest për të marrë diçka nga Paria ambicioze për të shuar urinë e fëmijëve. Të nesërmen qytetari shkon në Bohmovë dhe i kërkon falje për gabimin e bërë - Salë Markes. Salë Markja dhe nipi i tij, Demir Markja Tregime për Salë Marken Ka qenë një atdhetar i mençur, i qetë, i matur dhe i gojës, (orator), siç thuhet e flitet në trevën e Dibrës së Madhe. Lindi rreth vitit 1789, në Zogje. Ishte brez i tetë, që kur i pari i tyre, Nikollë Zoku (Zogu) u vendos në Zogje. Për 30 vjet 1839-1869, do të bëhej figura qëndrore e Lëvizjes kombëtare kundër pushtimit osman në Dibër. Sipas të dhënave që ofron historiani-Moisi Murra, ai që e bëri të njohur Salë Marken në Stamboll qe Hajredin Pasha, i cili në grykën e Radikës e në Gjuricë, në betejën me luftëtarët trima dibranë humbi mbi dymbëdhjetë mijë ushtarë. Ne s’do të përmendim gjerësisht biografinë e këtij plaku të zgjuar e mendjemprehtë, por, për bashkëkombasit tanë në Diasporë, të cilët, përmes Postës elektronike dhe listave në Intrenet janë kurreshtar që të mësojnë diç edhe nga mendimet filozofike të njerëzve të mençur -por të paarsimuar; ndaj, në vazhdime kemi veçuar disa tregime, që janë me interes: E pyetën njëherë Salë Marken: -Cilat janë tri të mirat në këtë botë? -Durimi,-u përgjigj Sala. -Po e dyta? -Durimi,-përsëriti Sala. -Po e treta? -Durimi,-e ngriti zërin pak më lartë se dy herët e para. Mandej, një tjetër i pranishëm, e pyetën: -Përse, kur rrëzohesh prej gomari vritesh më shumë se kur rrëzohesh prej kalit? -Sepse, gomari edhe kur nuk je lënduar pllet sikur ke vdekur. Në një odë burrash e pyesin Salë Marken: -Ç’është njeriu? -Njeriu është pesë zogj, pesëmbëdhjetë shqerra, tridhjetë desh, dyzetë qe,50 mendje, shtatëdhjetë tahma, tetëdhjetë shkopinj dhe nëtdhjetë vezë. O Salë Aga, na e sqaro pak se nuk jemi duke e kuptuar se çka thua., - i tha tjetri. -Po,-iu përgjigj Sala,-deri në moshën pesë vjeçe, njeriu është si ato zogjtë që hapin gojën vetëm për të ngrënë. Nga pesë deri në 15 pesëmbëdhjetë vjeç është si ata shqerrat që nuk ngopen duke bredhë nëpër livadhe. Në moshën 30 vjeç njeriu kërkon të zgjedh çdo gjë me forcë, siç bëjnë dy desh që kur zihen njëri me tjetrin, marrin hov, mbyllin sytë dhe përplasen kokë më kokë. Në moshën dyzet vjeç është si ato qetë që thyejnë dhe kularin në zgjedhë. Në moshën 50 pesëdhjetë vjeç njeriu e ka mendjen më të shëndoshë se në çdo moshë tjetër. Mosha 70 shtatëdhjetë vjeçe është mosha që njeriu edhe pse e ndjen pleqërinë, i hip një tahma për punë. Mosha 80 tetëdhjetë vjeçe e kërkon një shkop në dorë për t’u mbajtur. Në moshën 90 nëntëdhjetë vjeçe njeriu nuk duron ta prekish as me gishtin e vogël, eshtë si veza që pak ta prekish-thyhet! Mbi derën e kullës në Bohmovë, fshat që gjëndet 3 – 4&nbsp;km. afër qytetit të Dibrës, Salë Markja kish gdhendur një gjarpër. -Përse e ke gdhendur atë gjarpër? -e kishin pyetur. Kur dalë nga kulla të kujtohem se shkoj tek gjarpinjtë (turqit), kur kthehem të kujtohem se vij nga gjarpinjtë ! Një qeveritar turk në Dibër të Madhe e pyet me dredhi Salë Marken: -Kush është më i fortë, Turqia apo malësorët e Grykës së Vogël ? -Malësorët,-iu përgjegj Sala. -Përse ?-pyeti përsëri qeveritari turk. -Sepse, Turqia ka 400 vjet që përpiqet e nuk mun t’i shkeli e pushtojë ata kurrë. -Po në qoftë se i shkeli unë ? -Atëherë do të çojnë në Stamboll, në krah, katër malësorë, -ia kthej përgjigjen Sala, duke lënë të kuptonte se do ta çonin të vdekur në arqivol. Salë Markja e ka pirë duhanin me çubuk të gjatë. Në takimin me Hysni Pashën, ndezi çubukun dhe sa herë e shkundte,shtynte take tuken në drejtim të pashës. Pasha tërihqej pas. Kur u kthye e pyetën: -Si t’u duk pasha? -Frikacak-u përgjigj Sala,-trembej nga çubuku im ! Një bimbash (major) turk i thotë Salë Markes: -A nuk është më mirë që malësorët t’i dorëzojnë armët? -Po,-i përgjigjet Sala. -Po përse nuk i dorëzojnë? -Do t’i dorëzojnë, do t’i dorëzojnë - përgjigjet Sala duke luajtur kokën. -Po kur? -Kur të mbarohen fishekët ! -Cila është gjëja më e rëndë për njeriun, -e pyetën njëherë Salë Markën. -Kur njeriu flet e nuk të dëgjojnë. -Po gjëja më e mirë? -Kur nuk i mbesish borxh askujt. Një herë, Salë Markës i ra rruga të kalonte pranë një fshatari, i cili lëronte tokën me një penë qe. Fshatri i tha: -Zbrit nga kali ta ndezim nga një cigare, o Salë Aga! Sala zbret nga kali, kurse fshatari zgjati qesen e duhanit, që ishte gjithë pluhur. Sala, pasi e thurri me veshtirësi cigaren-e ndezi. -Si po të duket duhani, o aga?-e pyeti fshatari. -Shumë i ëmbël,-iu përgjigj Sala. -Kur u larguan shoqëruesit e pyetën: -Ku e kishte ëmbëlsirën ai pluhuri i duhanit, o aga? -Tek hatikati (respekti) i atij fshatari,-u përgjigj Sala. Paria e qytetit të Dibrës së Madhe, paguan dhe nxitën një qytetar të ofendonte Salë Markën në mes të pazarit (tregut). Sala nuk bëri asnjë gjst të shëmtuar, por përkundrazi, kur u kthye në Bohmovë, u tha djemve që t’i çonin një thes me miell gruri, sheqer, oriz, kafe, sapun etj. Ai e dinte se qytetari i varfër e kish berë atë gjest për të marrë diçka nga Paria ambicioze për të shuar urinë e fëmijëve. Të nesërmen qytetari shkon në Bohmovë dhe i kërkon falje për gabimin e bërë-Salë Markes. -Jo,-i tha Sala, ti nuk ke bërë asnjë gabim. Gabime bëjmë ne të pasurit që nuk kujdesemi për ju të varfërit, ndaj, sa herë që të kesh nevojë na shaj që të kujtohemi ! Mesazhet (porositë) e Salë Markes -Mos shtini pushkë në vllazni ! -Mos zini nusen në gjak ! -Mos bëni shpenzime të tepruara ! -Mos jepni para me interes ! -Mos ia zëni tjetrit udhën kot ! -Kur të hyni në valle, hyni me mend e e dilni me vesh ! -Nëse e nxen kundërshtarin gjatë bisedës, je fitimtar ! -Miku kënaqet më shumë me një bisedë të mirë se sa me i dhënë një ka (tarrak) apo dash. -Mos e rëndo tjetrin në valle burrash ! -Gruaj, fëmia dhe qeni zënë gjithnjë fesatin (grindjen). -Mikun mos e lusni shumë që të rrinë, sepse e fusni borxh ! -Gratë i shihni në mëngjes, i dëgjoni në drekë dhe, jepuni të drejtë në darkë (mbrëmje) ! -Mos i vëni në be jetimët ! -Djalin e gruas së ve, mos e vëni përpora ! -Gruan e ve dëgjoheni një herë në vjet ! -Në qoftë se ai që të dëgjon e mban dorën tek veshi, fjalët nuk të kanë shkuar kot ! -Mos çoni krushq ata që mbajnë kësulat (plisat) me një anë ! -Lësho zë një herë, dy herë, tri herë dhe, poqe se nuk të përgjigjet askush, atëherë, bërtitu qenëve ! -Mos e pini kafen shpejt se u shkon xherime ! -Mos i rrini kalit me një anë, sepse, do t’ju thyhet qafa duke shikuar shtremët ! Fjalë të mençura të Salë Markes -Hasmin çmoje më shumë kur thotë se është i dobët. -I varfëri nuk ngopet me bukë, kurse i pasuri me flori. -Qyqja këndon në list ë thatë e çukon në list ë njomë. -Kali flen ë këmbë, kurse dembeli në byth. -Oxhaku i asaj shtëpie që qet tym shumë, nuk ka nuse brenda. -Bujku i mirë duket në vjeshtë, gruaja e keqe në krua. -Nuk ka të hecme në shtëpi poqe se njerëzit nuk kanë arna në raçe (tesha). -Njeriu lind si zog, rritet si qëngj, i zgjidh punët si dash,punon si ka (tarrak),rron si lepur dhe vdes si peshk. -Hasmin e ke vrarë 100 herë në ditë kur nuk e zë në gojë asnjëherë. -Fëmia, kur është i vogël thotë:-babai im! -Kur bëhet 10 vjeç mburret: - Babi im ka bërë këtë e ka bërë atë! -Kur bëhet 20 vjeç, mburret: -Edhe babai im e dijë këtë punë! -Tridhjetë vjeç: - Pyetni njëherë mos e dijë babai im këtë punë! -Tridhjetë e pesë vjeç: - Mos ia vëni veshin babait tim, sepse dhe ju do të plakeni si ai ! -Dyzetvjeç: - Babai im i ka ngjarë gjyshit, ndaj do të rrojë shumë ! Nga biseda e zhvilluar me nipin e Salë Markes-Xha Demirin Në fillim i njohtoj lexuesit e nderuar se, mixha Demir ishte bashkëshorti i Tezes Zare, pra, i motrës së Nënës sime të ndjerë, -Hamides dhe kishte tipare të ngjajshme të trashëguara sipas gjenetikës së gjyshit të tij-Salë Markes. Siç më kujtohet, ishte muaji gusht i vitit 1967. Në shtator e kisha provimin e fundit para diplomimit. U gjenda në dyqan të babait tim - Arifit dhe, si zakonisht gjitmonë e e merrja me vedi literaturën për të lexuar. Një ditë erdhi Xha Demiri në dyqan dhe, pas përshëndetjes, më vërejti mua me vemendje, m’u drejtua e më pyeti: -Djali i Arifit,, siç e shoh, Ti je duke lexuar shumë libra, ndaj dhe dua të të pyes diçka, Demir Markja-nipi i Salës që ndofta e ke lexuar diku ?! -Urdhëro mixha Demir, nëqoftë se e dij do t’ju përgjigjem! -Cila mende eshtë më e hollë, mendja mashkull apo men dja femër ? -Unë, rreth kësaj pyetje dija si të përgjigjem, duke qenë se e pata dëgjuar edhe më parë nga Nuni im mentar-Jonuz Majtara dhe, drejtpësëdrejti iu përgjigja: - Mendja femër mixha Demir, mendja femër ! -Ai, në atë kohë ishte i moshës 78-80 vjeçe, ashtu siç ishte i ulur në stol, me çubuk në gojë, duke u mbështetur në kërlukun (shkopin) e tij - ia brofi në këmbë, m’u drejtua e tha: - Mos vallë këtë përgjgjijge e ke lexuar diku në librat e tu ? - Jo, mixha Demir, por për këtë pyetje më ka bërë me dije Nuni im-Jonuz Majtara. -I mençur është Nuzi, i mençur ! -Po mir atëherë, më trego për ç’arsye mendja femër është më e hollë se mendja mashkull ? -Po mixha Demir të tregoj: -Së pari edhe meshkujt edhe femrat, pa marrë parasysh gjininë, por që janë të mençur-të arsimuar e që mendja e tyre u pjellë e kanë mendjen femër. Të gjithë shkencëtarët e kanë këtë mendje, sepse kjo mende vepron dhe shpikën diçka mixha Demir. Dhe Ti e ke menden femër, sepse i përngjasish gjyshit tënd - Salë Markes ! Ti Brahim do të thuash se :- ”Peni i përngjet gëzofit” dhe unë ngjaj me gjyshin tim-Salën. -Po xha Demiri, ashtu është ! Xha Demiri: -Të falëminderit o Brahim për këto fjalë që m’i thua dhe Zoti i bekoftë të gjithë njerëzit e dtur e me shkollë! Dhe Kurani e thotë se, njerëzimit i duhet shkollimi,njerëzit pa shkollë janë si xhoja (shtaza). Unë me nënën time të ndjerë, të dashur dhe të zgjuar, shkonim shpesh herë në vizitë tek tezja Zare në Bohmovë, fshat i bukur e pitoresk, që shrihet buzë Drinit të Zi, në kufi me shtetin amë. Tezja Zare, një plakë e dashur, e mençur dhe tepër komike, na mbante gjallë me shaka dhe, shpesh herë xha Demirit i drejtohej duke i thënë: O njeri, nëse Ti je nipi i Salë Markes, unë dhe motra ime Hamidja jemi bijat e humanistit të vegjelisë-Xheladin Strazimirit. Në qoftë se na kanë rënë vathët-veshët i kemi, që do të thotë se dhe ne jemi soj, pra, të familjes së mirë. - Kurse xha Demiri qeshte dhe vetëm qeshte me të madhe. Anekdotë e vërtetë humoristike: Rreth viteve të 60-ta shkuam së bashku me Cankon, i cili kishte farefisin e vet në Bohmovë dhe, porsa arritëm tek oborri i shtëpisë së tezes Zare, u ndalëm dhe në ato çaste, ai, pra Cankoja, i cili fliste me pengesa dhe nën hundë dhe, duke e vërejtë lumin Dri, që rrëpishëm kalon rreth këtij fshati, i drejtohet tezes Zare dhe e pyeti: Oj tezja Zare, të lutem më trego, kah shkon ky lumi Dri, termaj (përpjetë) apo teposht ?! Ajo, duke u qeshur iu përgjigj: -Termaj (përpjetë) Canko- termaj (përpjetë) ! -U qeshëm sa s’deshëm me tezen Zare ! jxvub84nk08oq7eqov5iq9j3y8549iw 0 126674 2467506 2456117 2022-08-04T07:33:04Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = Hvar | name_amtar = | settlement_type = [[Lista e qyteteve të Kroacisë|Qytet]] | nicknames = | mottoesja = | image_skyline = Hvar_from_Fortica.JPG | image_skyline_përshkrimi = | image_flag = | flag_link = | flag_size = | image_seal = | seal_link = | seal_size = | shteti = HRV | shteti_shënim = | shkalla_administrative = 2 | ndarja_adm_shkalla_1 = Split-Dalmacija | ndarja_adm_shkalla_2 = | ndarja_adm_shkalla_3 = | kryetari = | partia_udhëheqëse = | lartësia = | sipërfaqja = | sipërfaqja_urbane = | sipërfaqja_metropolitane = | sipërfaqja_tokë = | sipërfaqja_ujë = | population_total = 3743 | population_total_data = (2012<ref>[http://www.dzs.hr/Hrv_Eng/publication/2011/SI-1441.pdf "Regjistrimi i popullsisë, familjeve dhe banesave 2011, Rezultatet e para sipas vendbanimeve"] nga Byroja e statistikave të Kroacisë.</ref>) | population_total_urbane = | population_total_metropolitane = | dendësia = | prefiksi = | targa = | etnohoronimi = | established_date = | zona_klimatike = | zona_kohore = [[ZKEQ]] [[UTC+1]] | ora_verore = | kodi_postar = | aeroporti = | aeroporti_largësia = | website = | website_përshkrimi = | website_gjuha = | image_map = | image_map_përshkrimi = | image_map = | map_size = | image_map_përshkrimi = | gjer_g = 43.17 | gjer_m = 0 | gjer_s = 0 | gjer_dr = N | gjat_g = 16.44 | gjat_m = 0 | gjat_s = 0 | gjat_dr = E | image_map2 = | map_size2 = | image_map_përshkrimi2 = | gjerësia = | gjatësia = }} '''Hvar''' ''(në [[Gjuha Kroate|Kroatisht]] )'' është një qytet në [[Zhupanitë e Kroacisë|zhupaninë]] [[Split-Dalmacija]] në [[Kroacia|Kroaci]]. ==Demografia== Popullsia e qytetit sipas përllogaritjeve të vitit [[2012]] ishte 3743 banorë. Sipas regjistrimit të vitit [[2011]] 3738 banorë ndërsa sipas regjistrimit të vitit [[2001]] 3672 banorë. Popullsia ka ndryshuar me 0.13%<ref>{{Cite web |url=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&geo=-4&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-98 |title=Të dhëna nga www.world-gazetteer.com. |url-status=dead |access-date=27 tetor 2012 |archive-date=5 dhjetor 2012 |archive-url=https://archive.today/20121205074953/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&geo=-4&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-98 }}</ref>. == Shih edhe == * [[Hvari]] * [[Dalmacia]] ==Projekte të tjera== * {{Commonscat|Hvar }} ==Referime== <references/> {{Cung|Kroacia}} pgsaepwouyr7b4s0zlap1rppbvtbbp1 3 137905 2467433 2467376 2022-08-03T17:39:15Z MediaWiki message delivery 56618 /* This Month in Education: July 2022 */ seksion i ri wikitext text/x-wiki {{Përdoruesi diskutim:Klein Muçi/Arkivi X}} {{clear}} <!-- Ju lutem, mos shkruani mesazhe këtu. Shtypni butonin "Shto një temë" në krye të faqes. --> == Pyetje nga [[User:Valdon Bytyçi|Valdon Bytyçi]] te [[Cakë Kasum Bytyçi]] (16 maj 2022 16:56) == Pershndetje Klein, Uroj te jeni mire. Une, sot kam shtuar nje artikull/kategori te re qe ka te beje me nje figure historike. E di qe mbase nuk i kam perfillur te gjitha standardet e kerkuara nga Wikipedia Shqip. Sa kuptova, ky shtim i ri, kjo kategori per t'u publikuar tamam duhet te certifikohet nga ju. Po ashtu, nuk munda qe ta beje postimin e nje fotoje.... Te lutem, me thuj se cfare dhe si duhet te procedoj per me tutje?! Te falenderoj paraprakisht, Valdoni --[[Përdoruesi:Valdon Bytyçi|Valdon Bytyçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Valdon Bytyçi|diskutimet]]) 16 maj 2022 16:56 (CEST) :@[[Përdoruesi:Valdon Bytyçi|Valdon Bytyçi]], përshëndetje! Faqet e reja duhet të kontrollohen nga një administrator, është e vërtetë. Fatkeqësisht puna ime në projekt është më së shumti në pjesën teknike dhe personalisht nuk kam shumë përvojë në kontrollim artikujsh. Për pasojë, do të të duhet të kontaktosh me një nga përdoruesit [[Speciale:RadhitPërdoruesit/sysop|këtu]] për atë gjë. Për sa i përket fotografive, ngarkimi i materialeve multimediale është i ndaluar lokalisht në projektin tonë por mund të bëhet në [[Commons:Special:UploadWizard|Commons]] dhe më pas të përdoret nga atje këtu. Lidhja më sipër do të të ndihmojë hap pas hapi me udhëzime deri në ngarkimin e fotografisë. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 16 maj 2022 17:41 (CEST) == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-20</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W20"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/20|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * Some wikis can soon use the [[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Tools/Add a link|add a link]] feature. This will start on Wednesday. The wikis are {{int:project-localized-name-cawiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-hewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-hiwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-kowiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-nowiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-ptwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-simplewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-svwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-ukwiki/en}}. This is part of the [[phab:T304110|progressive deployment of this tool to more Wikipedias]]. The communities can [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Community configuration|configure how this feature works locally]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T304542] * The [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Hackathon 2022|Wikimedia Hackathon 2022]] will take place online on May 20–22. It will be in English. There are also local [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Hackathon 2022/Meetups|hackathon meetups]] in Germany, Ghana, Greece, India, Nigeria and the United States. Technically interested Wikimedians can work on software projects and learn new skills. You can also host a session or post a project you want to work on. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.12|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-05-17|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-05-18|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-05-19|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * You can soon edit translatable pages in the visual editor. Translatable pages exist on for examples Meta and Commons. [https://diff.wikimedia.org/2022/05/12/mediawiki-1-38-brings-support-for-editing-translatable-pages-with-the-visual-editor/] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/20|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W20"/> </div> 16 maj 2022 20:58 (CEST) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23291515 --> == Pyetje nga [[User:Gani Gashi atelier|Gani Gashi atelier]] te [[Gani Gashi (piktor)]] (19 maj 2022 10:09) == si munde ta rregilloj referenvet dhe a munde te behet publike. si dhe te hapet vetem kjo faqe jo disa faqe qe une u kam krijuar gabim --[[Përdoruesi:Gani Gashi atelier|Gani Gashi atelier]] ([[Përdoruesi diskutim:Gani Gashi atelier|diskutimet]]) 19 maj 2022 10:09 (CEST) :@[[Përdoruesi:Gani Gashi atelier|Gani Gashi atelier]], përshëndetje! :) :Faqet duhet të kontrollohen nga një administrator për t'u verifikuar. Fatkeqësisht unë nuk merrem shumë me artikujt në vetvete duke u kujdesur më së shumti për pjesën teknike kështu që do të të duhet të flasësh me një administrator tjetër për atë gjë. Mund të gjesh një nga lista [[Speciale:RadhitPërdoruesit/sysop|këtu]]. Atyre mund t'i thuash dhe për rregullimin e referimit. Për sa i përket grisjes të faqeve të krijuara gabimisht, mund të vendosësh stampën {{tl|Delete}} në krye të tyre dhe do të kujdesem t'i gris. :) - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 21 maj 2022 10:14 (CEST) ::ekuptova qe ju nuk jeni zoti Muçi por nuk po kame mundesi ta kontaktoj asnje administrator. Kjo faqe duhet rregullohet dhe verifikohet edhe nga ana juaj se nuk dua te mbetet keshtu kote. Une jame vajza e Gani Gashit qe e kam shkruar. Sa per informimin tuaj Gani Gashi eshte nder piktore me te mire ne Kosove dhe rajon te gjtha i kenu ne kete faqe te dokumentuara. Ate qe nuk e kame te qarte Wikipedia vetem fshine aty ku nuk duhet e ne Wikipedia jane kengetaret krejt koti qe dite e nate kendojne tallava ne dasema koti te injoranteve. Une jame detyruar disa here ta ndroj log in se Wikipedia veq ma ka blloguar faqen krejt kote. pRandaj te lutem ku munde ta gjeje nje adaministrator qe te konsultohem me te ate qe nuk duhet te jete ne Wikipedia e fshi une pa problem. Ketu ka shume informata qe ne te shumten e rasteve as nuk po i kuptoj fare. ::ps. ne faqen e Gani gashit faqja qe esshte lexo duhet hiqet ndresa faqaj duke kontrolluar eshte e sakte. Sadete [[Përdoruesi:Gani Gashi atelier|Gani Gashi atelier]] ([[Përdoruesi diskutim:Gani Gashi atelier|diskutimet]]) 30 maj 2022 09:28 (CEST) :::@[[Përdoruesi:Gani Gashi atelier|Gani Gashi atelier]], përshëndetje sërish. Siç thashë dhe më lartë, duhet të gjeni një administrator tjetër nga lista që dërgova për të proceduar më tej pasi unë rrallëherë merrem me verifikim artikujsh. Provoni t'i kontaktoni emrat më lartë në faqet e tyre të diskutimit në lidhje me kërkesën tuaj. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 31 maj 2022 01:29 (CEST) == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-21</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W21"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/21|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Administrators using the mobile web interface can now access Special:Block directly from user pages. [https://phabricator.wikimedia.org/T307341] * The <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[https://www.wiktionary.org/ www.wiktionary.org]</span> portal page now uses an automated update system. Other [[m:Project_portals|project portals]] will be updated over the next few months. [https://phabricator.wikimedia.org/T304629] '''Problems''' * The Growth team maintains a mentorship program for newcomers. Previously, newcomers weren't able to opt out from the program. Starting May 19, 2022, newcomers are able to fully opt out from Growth mentorship, in case they do not wish to have any mentor at all. [https://phabricator.wikimedia.org/T287915] * Some editors cannot access the content translation tool if they load it by clicking from the contributions menu. This problem is being worked on. It should still work properly if accessed directly via Special:ContentTranslation. [https://phabricator.wikimedia.org/T308802] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.13|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-05-24|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-05-25|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-05-26|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] Gadget and user scripts developers are invited to give feedback on a [[mw:User:Jdlrobson/Extension:Gadget/Policy|proposed technical policy]] aiming to improve support from MediaWiki developers. [https://phabricator.wikimedia.org/T308686] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/21|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W21"/> </div> 24 maj 2022 02:20 (CEST) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23317250 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-22</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W22"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/22|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] In the [[mw:Special:MyLanguage/Extension:AbuseFilter|AbuseFilter]] extension, an <code dir=ltr>ip_in_ranges()</code> function has been introduced to check if an IP is in any of the ranges. Wikis are advised to combine multiple <code dir=ltr>ip_in_range()</code> expressions joined by <code>|</code> into a single expression for better performance. You can use the search function on [[Special:AbuseFilter|Special:AbuseFilter]] to locate its usage. [https://phabricator.wikimedia.org/T305017] * The [[m:Special:MyLanguage/IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/IP Info feature|IP Info feature]] which helps abuse fighters access information about IPs, [[m:Special:MyLanguage/IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/IP Info feature#May 24, 2022|has been deployed]] to all wikis as a beta feature. This comes after weeks of beta testing on test.wikipedia.org. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.14|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-05-31|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-06-01|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-06-02|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-05-31|en}} at 07:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s5.dblist targeted wikis]). * The [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#New topic tool|New Topic Tool]] will be deployed for all editors at most wikis soon. You will be able to opt out from within the tool and in [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion|Preferences]]. [https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Talk_pages_project/New_discussion][https://phabricator.wikimedia.org/T287804] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|Advanced item]] The [[:mw:Special:ApiHelp/query+usercontribs|list=usercontribs API]] will support fetching contributions from an [[mw:Special:MyLanguage/Help:Range blocks#Non-technical explanation|IP range]] soon. API users can set the <code>uciprange</code> parameter to get contributions from any IP range within [[:mw:Manual:$wgRangeContributionsCIDRLimit|the limit]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T177150] * A new parser function will be introduced: <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code><nowiki>{{=}}</nowiki></code></bdi>. It will replace existing templates named "=". It will insert an [[w:en:Equals sign|equal sign]]. This can be used to escape the equal sign in the parameter values of templates. [https://phabricator.wikimedia.org/T91154] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/22|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W22"/> </div> 30 maj 2022 22:28 (CEST) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23340178 --> == This Month in Education: May 2022 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">Apologies for writing in English. Please help to translate in your language. <div style="text-align: center;"> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 11 • Issue 5 • May 2022</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/May 2022|Contents]] • [[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/May 2022/Headlines|Headlines]] • [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span></div> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[m:Education/News/May 2022/Wiki Hackathon in Kwara State|Wiki Hackathon in Kwara State]] * [[m:Education/News/May 2022/Introduction of the Wikimedia Fan Club to Kwara State University Malete|Introduction of the Wikimedia Fan Club to Kwara State University Malete]] * [[m:Education/News/May 2022/Education in Kosovo|Education in Kosovo]] * [[m:Education/News/May 2022/Bringing the Wikiprojects to the Island of Catanduanes|Bringing the Wikiprojects to the Island of Catanduanes]] * [[m:Education/News/May 2022/Tyap Wikipedia Goes Live|Tyap Wikipedia Goes Live]] * [[m:Education/News/May 2022/Spring 1Lib1Ref edition in Poland|Spring 1Lib1Ref edition in Poland]] * [[m:Education/News/May 2022/Tyap Editors Host Maiden Wiktionary In-person Training Workshop|Tyap Editors Host Maiden Wiktionary In-person Training Workshop]] * [[m:Education/News/May 2022/Wikibooks project in teaching|Wikibooks project in teaching]] * [[m:Education/News/May 2022/Africa Eduwiki Network Hosted Conversation about Wikimedian in Education with Nebojša Ratković|Africa Eduwiki Network Hosted Conversation about Wikimedian in Education with Nebojša Ratković]] * [[m:Education/News/May 2022/My Journey In The Wiki-Space By Thomas Baah|My Journey In The Wiki-Space By Thomas Baah]] </div> <div style="margin-top:10px; text-align: center; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education| Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:ZI Jony|ZI Jony]] 1 qershor 2022 04:54 (CEST)</div> </div> <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=23351176 --> == Books & Bytes – Issue 50 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <div style = "color: #936c29; font-size: 4em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif"> [[File:Wikipedia Library owl.svg|80px|link=The Wikipedia Library]] '''The Wikipedia Library''' </div> <div style = "font-size: 1.5em; margin: 0 100px"> [[File:Bookshelf.jpg|right|175px]]</div> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif">'''''Books & Bytes'''''</span><br /> Issue 50, March – April 2022 </div> <div style = "margin-top: 1.5em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: 1.2em"> * New library partner - SPIE * 1Lib1Ref May 2022 underway <big>'''[[:m:The Wikipedia Library/Newsletter/March-April_2022|Read the full newsletter]]'''</big> </div> </div> <small>Sent by [[m:User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] on behalf of The Wikipedia Library team --1 qershor 2022 14:53 (CEST) (UTC)</small> <!-- Message sent by User:Samwalton9@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Newsletter/Recipients&oldid=23303825 --> == Pyetje nga [[User:Besemir|Besemir]] nëpërmjet panelit të ndihmës (5 qershor 2022 18:01) == Përshëndetje. Pse artikulli/faqja që unë kam krijuar këtu në Wikipedia vazhdon përher të thotë artikull në shqyrtim. Faleminderit --[[Përdoruesi:Besemir|Besemir]] ([[Përdoruesi diskutim:Besemir|diskutimet]]) 5 qershor 2022 18:01 (CEST) :@[[Përdoruesi:Besemir|Besemir]], përshëndetje! Kjo me shumë mundësi ndodh sepse fatkeqësisht është ende në shqyrtim. Kemi një mungesë të theksuar kontrolluesish e administratorësh aktivë dhe kjo ka bërë që të kemi dhe faqe e ndryshime në pritje për kontroll për më shumë se 2 vite. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 6 qershor 2022 12:30 (CEST) == Pyetje nga [[User:Albion Ibrahimi|Albion Ibrahimi]] nëpërmjet panelit të ndihmës (5 qershor 2022 19:20) == Pershendetje si mundem te e publikoj nje lajm apo nje informacion --[[Përdoruesi:Albion Ibrahimi|Albion Ibrahimi]] ([[Përdoruesi diskutim:Albion Ibrahimi|diskutimet]]) 5 qershor 2022 19:20 (CEST) :@[[Përdoruesi:Albion Ibrahimi|Albion Ibrahimi]], përshëndetje! :) :Besoj se po i referohesh shkrimit të artikujve të rinj. Arsyeja pse e bëj këtë specifikim është se nëse do të doje të shkruaje lajme të mirëfillta do të të duhej të shkruaje te "WikiLajme". :Për sa i përket shkrimit të artikujve të rinj, mjafton të kërkosh për titullin që artikulli i ri do të ketë te kutia kërkimore djathtas, në majë. Nëse ai nuk ekziston, do të të dalë mundësia e krijimit të atij artikull me atë titull që vendose. Vetëm sigurohu që ta vendosësh titullin saktë. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 6 qershor 2022 12:35 (CEST) == [[Vincenzo Dorsa]] == ka nje kopje [[Vinçens Dorsa]] qe duhet fshire. Ka mundesi ti hedhesh nje sy? [[Përdoruesi:Ktrimi991|Ktrimi991]] ([[Përdoruesi diskutim:Ktrimi991|diskutimet]]) 5 qershor 2022 20:09 (CEST) :@[[Përdoruesi:Ktrimi991|Ktrimi991]]: {{U bë}} U përcaktua si ridrejtim. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 6 qershor 2022 12:37 (CEST) ::Thanks :) [[Përdoruesi:Ktrimi991|Ktrimi991]] ([[Përdoruesi diskutim:Ktrimi991|diskutimet]]) 6 qershor 2022 13:51 (CEST) == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-23</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W23"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/23|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.15|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-06-07|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-06-08|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-06-09|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] A new <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>str_replace_regexp()</code></bdi> function can be used in [[Special:AbuseFilter|abuse filters]] to replace parts of text using a [[w:en:Regular expression|regular expression]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T285468] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/23|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W23"/> </div> 7 qershor 2022 04:45 (CEST) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23366979 --> == Pyetje nga [[User:Lartana|Lartana]] nëpërmjet panelit të ndihmës (8 qershor 2022 22:32) == pershendetje, ndryshimet nese i perfshi ne nje faqe dueht te ken burimin si dhe a do te jete emri ime ne ndryshime qe do te beje, publik eshte fjala? --[[Përdoruesi:Lartana|Lartana]] ([[Përdoruesi diskutim:Lartana|diskutimet]]) 8 qershor 2022 22:32 (CEST) :@[[Përdoruesi:Lartana|Lartana]], përshëndetje! :) :Përgjithësisht, sa më shumë burime serioze, aq më mirë. Emri yt i përdorusit (Lartana) do të jetë publik. Edhe pse s'do të jetë gjëja e parë që do të bjerë në sy nga ajo faqe, kushdo që hap historikun e faqes do të jetë në gjendje të shikojë cili përdorues bëri çfarë në faqe. Të njëjtën gjë mund të bësh dhe ti me cilindo faqe. Te pjesa "Më shumë", në krye të faqeve ke pjesën e historikut e cila nëse shtypet të ofron informacionin e mësipërm. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 9 qershor 2022 13:30 (CEST) == Pyetje nga [[User:FierakuiVërtet1|FierakuiVërtet1]] nëpërmjet panelit të ndihmës (11 qershor 2022 23:52) == Përshëndetje! Bëra disa ndryshime. Kur do shqyrtohen? --[[Përdoruesi:FierakuiVërtet1|FierakuiVërtet1]] ([[Përdoruesi diskutim:FierakuiVërtet1|diskutimet]]) 11 qershor 2022 23:52 (CEST) :@[[Përdoruesi:FierakuiVërtet1|FierakuiVërtet1]], përshëndetje! :) Fatkeqësisht kemi mungesë kontrolluesish aktivë këto kohë dhe një seri e madhe ndryshimesh janë në pritje për kontroll. Për të qenë realist po ju them se ka dhe ndryshime në pritje prej 2 vitesh. Kështu që nuk ka një përgjigje ekzakte për këtë. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 12 qershor 2022 12:33 (CEST) Faleminderit! Po cila janë faqet që shqyrtohen më së shpejti? Apo trajtohen të gjitha barazi? [[Përdoruesi:FierakuiVërtet1|FierakuiVërtet1]] ([[Përdoruesi diskutim:FierakuiVërtet1|diskutimet]]) 12 qershor 2022 16:00 (CEST) :@[[Përdoruesi:FierakuiVërtet1|FierakuiVërtet1]], idealisht do të duhej të ishte pak a shumë në rend kronologjik. Çfarë ndodh praktikisht është që hera-herës mund të bëhen aktivë disa kontrollues dhe të kontrollojnë artikujt tematikën e të cilëve e kanë pjesë të parapëlqimeve të veta. Fjala bie, një kontrollues mund të jetë i apasionuar pas futbollit e të marrë të kontrollojë disa artikuj të ndryshëm në lidhje me futbollin e nëse ka ndryshime në pritje ndër to, t'i pranojë ose refuzojë. Kjo bën që sistemi të jetë tepër i rastësishëm. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 13 qershor 2022 01:06 (CEST) == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-24</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W24"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/24|Translations]] are available. '''Recent changes''' * All wikis can now use [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Kartographer|Kartographer]] maps. Kartographer maps now also work on pages with [[mw:Special:MyLanguage/Help:Pending changes|pending changes]]. [https://meta.wikimedia.org/wiki/WMDE_Technical_Wishes/Geoinformation#Project_descriptions][https://phabricator.wikimedia.org/T307348] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.16|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-06-14|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-06-15|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-06-16|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-06-14|en}} at 06:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s6.dblist targeted wikis]). [https://phabricator.wikimedia.org/T300471] * Starting on Wednesday, a new set of Wikipedias will get "[[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Tools/Add a link|Add a link]]" ({{int:project-localized-name-abwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-acewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-adywiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-afwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-akwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-alswiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-amwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-anwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-angwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-arcwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-arzwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-astwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-atjwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-avwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-aywiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-azwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-azbwiki/en}}). This is part of the [[phab:T304110|progressive deployment of this tool to more Wikipedias]]. The communities can [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Community configuration|configure how this feature works locally]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T304548] * The [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#New topic tool|New Topic Tool]] will be deployed for all editors at Commons, Wikidata, and some other wikis soon. You will be able to opt out from within the tool and in [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion|Preferences]]. [https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Talk_pages_project/New_discussion][https://phabricator.wikimedia.org/T287804] '''Future meetings''' * The next [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/Talk to Web|open meeting with the Web team]] about Vector (2022) will take place today (13 June). The following meetings will take place on: 28 June, 12 July, 26 July. '''Future changes''' * By the end of July, the [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements|Vector 2022]] skin should be ready to become the default across all wikis. Discussions on how to adjust it to the communities' needs will begin in the next weeks. It will always be possible to revert to the previous version on an individual basis. [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/2022-04 for the largest wikis|Learn more]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/24|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W24"/> </div> 13 qershor 2022 18:58 (CEST) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23389956 --> == Pyetje nga [[User:FierakuiVërtet1|FierakuiVërtet1]] nëpërmjet panelit të ndihmës (16 qershor 2022 23:16) == Kam një shqëtësimë: Në {{tl|Infobox officeholder}} përkthimin në shqip është i gabuar. E kam fjalën për <nowiki>{{ |successor |predecessor }}</nowiki>. Kush mund ta ndryshojë? --[[Përdoruesi:FierakuiVërtet1|FierakuiVërtet1]] ([[Përdoruesi diskutim:FierakuiVërtet1|diskutimet]]) 16 qershor 2022 23:16 (CEST) :@[[Përdoruesi:FierakuiVërtet1|FierakuiVërtet1]], si propozon të jetë versioni i saktë? - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 17 qershor 2022 10:45 (CEST) Tani e kontrollova përsëri, ishte e saktë. Pra e kishin rregulluar. Me falni për shqëtësimi. Faleminderit [[Përdoruesi:FierakuiVërtet1|FierakuiVërtet1]] ([[Përdoruesi diskutim:FierakuiVërtet1|diskutimet]]) 17 qershor 2022 15:49 (CEST) :@[[Përdoruesi:FierakuiVërtet1|FierakuiVërtet1]], asnjë problem. Me sa duket, është rregulluar dje nga @[[Përdoruesi:Qendrimi15|Qendrimi15]] me [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Stampa:Infobox_officeholder/office&diff=2455419&oldid=2067407&diffmode=source këtë ndryshim]. Faleminderit për raportimin e faleminderit Qendrimit për ndryshimin! :Shënim: Tani që e pashë, kodi i stampës ka disa prapambetje të vogla teknike krahasuar me homologen në anglisht kështu që po mendoj ta përditësoj së shpejti. Kjo mund të sjellë që fjalë të caktuara të figurojnë në anglisht për disa kohë derisa të kryhet përkthimi. Thashë t'ju paralajmëroj meqë të dy mund të keni interes për çështjen. :''Qendrim, nëse ke dëshirë të kujdesesh dhe për përditësimin teknik para se të merrem unë, ndihu i lirë ta bësh këtë gjë.'' :) - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 17 qershor 2022 19:19 (CEST) ::S'ka gjë :). Po unë e rregullova dje, derisa isha duke shikuar një artikull. Do të ishte mirë edhe ta kontrolloje edhe [[Stampa:Speciesbox|këtë stampë]] @[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein]]. Kam qëndruar për një kohë të gjatë me këtë, por nuk arrija ta rregulloj (derisa isha duke krijuar një artikull për një bimë) - [[Përdoruesi:Qendrimi15|Qendrimi15]] ([[Përdoruesi diskutim:Qendrimi15|diskutimet]]) 18 qershor 2022 00:27 (CEST) :::@[[Përdoruesi:Qendrimi15|Qendrimi15]], po munde, rivendosi pak përkthimet te {{tl|Infobox officeholder}} dhe {{tl|Infobox officeholder/office}}. Nëse nuk ke kohë të merresh, merrem unë në ditët në vijim. Për sa i përket {{tl|Speciesbox}}, ajo është një stampë problematike që nga EnWiki. EnWiki ka rreth 9000 stampa që bëjnë të mundur sistemimin e tërë llojeve biologjike, numër që vjen në rritje. Importimi i 9000 stampave është një punë pothuajse e pamundur për cilindo projekt kështu që ka pasur disa diskutime botërore për ta zgjidhur këtë si problem por deri tani fatkeqësisht nuk është gjetur asnjë zgjidhje. "Zgjidhja" aktuale është që stampa të funksionojë në një version manual por që unë s'kam shumë informacion fatkeqësisht. Do të të duhet të diskutosh me @[[Përdoruesi:Punetor i Rregullt5|Punetor i Rregullt5]] për atë gjë. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 18 qershor 2022 03:03 (CEST) Po, faleminderit për paralajmërimi. [[Përdoruesi:FierakuiVërtet1|FierakuiVërtet1]] ([[Përdoruesi diskutim:FierakuiVërtet1|diskutimet]]) 18 qershor 2022 00:48 (CEST) == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-25</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W25"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/25|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Apps/Team/Android|Wikipedia App for Android]] now has an option for editing the whole page at once, located in the overflow menu (three-dots menu [[File:Ic more vert 36px.svg|15px|link=|alt=]]). [https://phabricator.wikimedia.org/T103622] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] Some recent database changes may affect queries using the [[m:Research:Quarry|Quarry tool]]. Queries for <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>site_stats</code></bdi> at English Wikipedia, Commons, and Wikidata will need to be updated. [[phab:T306589|Read more]]. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] A new <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>user_global_editcount</code></bdi> variable can be used in [[Special:AbuseFilter|abuse filters]] to avoid affecting globally active users. [https://phabricator.wikimedia.org/T130439] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.17|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-06-21|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-06-22|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-06-23|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * Users of non-responsive skins (e.g. MonoBook or Vector) on mobile devices may notice a slight change in the default zoom level. This is intended to optimize zooming and ensure all interface elements are present on the page (for example the table of contents on Vector 2022). In the unlikely event this causes any problems with how you use the site, we'd love to understand better, please ping <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[[m:User:Jon (WMF)|Jon (WMF)]]</span> to any on-wiki conversations. [https://phabricator.wikimedia.org/T306910] '''Future changes''' * The Beta Feature for [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools|DiscussionTools]] will be updated throughout July. Discussions will look different. You can see [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Usability/Prototype|some of the proposed changes]]. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] Parsoid's HTML output will soon stop annotating file links with different <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>typeof</code></bdi> attribute values, and instead use <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>mw:File</code></bdi> for all types. Tool authors should adjust any code that expects: <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>mw:Image</code></bdi>, <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>mw:Audio</code></bdi>, or <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>mw:Video</code></bdi>. [https://phabricator.wikimedia.org/T273505] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/25|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W25"/> </div> 20 qershor 2022 22:18 (CEST) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23425855 --> == Pyetje nga Krakozjabla mbi artikullin NimiTV == Përshëndetje Klein! Vura re që artikulli im tashmë është kontrolluar, por nuk mund ta gjej në një motor kërkimi në internet (https://en.wikipedia.org/wiki/NimiTV). Ju lutem mund të më tregoni pse ndodhi kjo? [[Përdoruesi:Krakozjabla|Krakozjabla]] ([[Përdoruesi diskutim:Krakozjabla|diskutimet]]) 21 qershor 2022 09:31 (CEST) :@[[Përdoruesi:Krakozjabla|Krakozjabla]], përshëndetje! :) :Ka disa paqartësi në lidhje me pyetjen tënde më sipër. Së pari, adresa që ke vendosur nuk të dërgon në asnjë artikull. Provoje vetë. Në Wikipedia-n <u>anglisht</u> aktualisht nuk figuron asnjë artikull me titullin ''NimiTV''. Po supozoj se po i referohesh artikullit në Wikipedia-n <u>shqip</u> me adresën (https://sq.wikipedia.org/wiki/NimiTV). Shiko me kujdes se si ndryshon adresa më lartë nga kjo këtu: ''<nowiki>https://</nowiki>'''en'''<nowiki>.wikipedia.org</nowiki>'' përkundrejt ''<nowiki>https://</nowiki>'''sq'''<nowiki>.wikipedia.org</nowiki>''. :Nëse supozimi im është i saktë, nuk jam i sigurt nëse artikulli është kontrolluar me të vërtetë siç deklaron. Është pak e komplikuar: Faqet e sapokrijuara nga përdorues të rinj duhet të kontrollohen nga një administrator fillimisht që të lejohet indeksimi i tyre në motorët e kërkimit. Kjo gjë kryhet vetëm një herë. Pasi kjo të ketë ndodhur, gjë që dyshoj të ketë ndodhur me rastin më sipër, ndryshimet individuale që bëhen te to nga përdorues të rinj duhet të kontrollohen nga një kontrollues vazhdimisht. Pra është një proces me dy faza, fillimisht faqja aprovohet nga një administrator a duhet lejuar apo jo "të qëndrojë" dhe pastaj çdo ndryshim individual kontrollohet më vete vazhdimisht nga një administrator apo kontrollues a duhet lejuar apo jo të ndodhë te faqja. Në rastin tënd ka mundësi që mund të jenë kontrolluar disa ndryshime individuale (unë vetë kam pranuar disa ndryshime si kontrollues) por mungon ende kontrollimi i përgjithshëm i faqes nga një administrator, pra faza e parë. Këtë s'mund ta them me siguri pasi nuk jam marrë shpesh me kontrollim faqesh vetë por duke qenë se nuk ka pasur shumë administratorë aktivë këto kohë besoj që duhet të jetë kjo. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 21 qershor 2022 14:22 (CEST) ::Faleminderit! Më falni për keqkuptimin në pyetjen time të mëparshme. Rezulton se vetëm administratori lejon që artikulli të indeksohet pas verifikimit? sa kohë mund të vazhdojë kjo? [[Përdoruesi:Krakozjabla|Krakozjabla]] ([[Përdoruesi diskutim:Krakozjabla|diskutimet]]) 22 qershor 2022 08:56 (CEST) :::@[[Përdoruesi:Krakozjabla|Krakozjabla]], asnjë problem. Praktikisht, po. Administratori vendos nëse artikulli i shkruar nga përdorues të rinj do të njihet ose jo zyrtarisht si artikull në "Wikipedia". Motorët e kërkimit bëjnë indeksimin e çdo artikulli zyrtar në "Wikipedia" pas 2-4 javësh nga caktimi i tij si artikull zyrtar, në varësi të sa të shpeshtë e kanë ciklin specifik të përditësimit të informacionit robotët në fjalë. Më pas çdo ndryshim që bëhet në të nga përdorues të rinj duhet të kalojë në aprovimin ose refuzimin e kontrolluesve ose administratorëve. Ndryshimet që aprovohen reflektohen dhe te motorët e kërkimeve 2-4 javë më vonë. Këtu duhet theksuar se kjo procedurë është vetëm për përdoruesit e rinj, për të cilët fazat e kontrollit janë më të shtuara, dhe se ne nuk kemi asnjë lloj kontrolli mbi sjelljen e robotëve të kërkimit; Robotët varen tërësisht nga firmat e tyre përkatëse e praktikisht bëjnë ç'të duan, thjesht ne me kalimin e kohës kemi kuptuar që ata ndjekin procedurën e shpjeguar më sipër (indeksojnë artikujt zyrtarë njëherë në 2-4 javë). :::Përsa i përket kohës për kontroll... Aktualisht jemi në një mungesë të theksuar aktiviteti nga administratorët e kontrolluesit. Për të qenë realist po ju them që ka ndryshime specifike që presin për kontroll dhe për më shumë se 2 vite tashmë. (Nuk di të shprehem me siguri për faqet që presin për kontroll nga administratorët.) Prandaj kemi vënë dhe lajmërimin në krye ku kërkohen vullnetarë kontrollues. Kështu që fatkeqësisht nuk ka një përgjigje fikse për këtë gjë. Sistemi i përgjithshëm i kontrollit është i vjetruar dhe gradualisht po grumbullon mjaftueshëm punë sa për të tejkaluar fuqinë tonë vullnetare. Përpjekje të vazhduara po bëhen për ta përditësuar nga ana teknike dhe për të sjellje një përvojë të përmirësuar për të gjithë, dhe kohët e fundit ka pasur disa hapa konkretë në atë drejtim, por situata vazhdon të jetë e lodhshme për përdoruesit e rinj dhe ne mbetemi peng i fuqisë së munguar vullnetare. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 22 qershor 2022 13:16 (CEST) == [[Stampa:Infobox officeholder]] == Përshendetje @[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], a ke mundësi ta kontrollosh edhe një herë [[Stampa:Infobox officeholder]] pasi nuk po paraqitet si duhet (shiko: [[Dritan Abazi]] psh). [[Përdoruesi:AT44|AT44]] ([[Përdoruesi diskutim:AT44|diskutimet]]) 21 qershor 2022 16:24 (CEST) :@[[Përdoruesi:AT44|AT44]]: {{U bë}} - Përkthimi e përshtatja mund të kenë ende punë në disa imtësi. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 22 qershor 2022 04:03 (CEST) ::Do provoj ti shtoj përkthimet nesë më del kohe. Gjithashtu do ishte mirë ti rishikojmë [[Stampa:Infobox settlement|infoboxet e vendbanimeve]] sepse shumica dërrmuese nuk po paraqiten si duhet për shkak se inputet nëpër artikuj janë shqip, kurse tek stampa anglisht (psh. [[Tivari]]). [[Përdoruesi:AT44|AT44]] ([[Përdoruesi diskutim:AT44|diskutimet]]) 22 qershor 2022 10:50 (CEST) :::@[[Përdoruesi:AT44|AT44]], teorikisht ai problem mund të zgjidhet lehtësisht nëse përpilon dy lista me parametrat ''si janë'' e ''si duhen'' duke lexuar udhëzimet nga [[w:en:Template:Infobox settlement|këtu]]. Mund t'ia jap [[User:Smallem|Smallem-it]] të punojë në AWB e t'i mbarojë shpejt në masë të gjithë artikujt. Praktikisht situata është pak më komplekse se aq. Për shembull, kur të shohësh udhëzimet më sipër do të vësh re se nuk ekziston një parametër {{para|Country}} për të zëvendësuar në mënyrë të drejtpërdrejtë parametrin {{para|Shteti}}. Në vend të tij ekzistojnë dy parametra: {{para|subdivision_type}} dhe {{para|subdivision_name}}, madje dhe më shumë në raste organizimesh të tjera gjeopolitike, shiko [[w:en:Template:Infobox settlement#Examples|shembullin e Çikagos]]. Mospërputhja 1 me 1 e parametrave është problemi i parë. Ky zgjidhet me pak planifikim por listat në fjalë gjithashtu duhet të jenë pak a shumë gjithëpërfshirëse, pra çfarëdolloj ndryshimi të bëhet, do të bëhet për <u>tërë</u> artikujt që përdorin {{tl|Infobox settlement}}, artikuj që përfshijnë qytete e krahina nga e tërë bota në organizime të ndryshme gjeopolitike, përfshirë dhe Çikagon vetë që e përmendëm më lartë. Këto do të kenë nevojë për shabllone të ndryshme parametrash e vlerash specifike sipas organizimit përkatës. Kjo është arsyeja kryesore pse kur kaluam nga stampa e vjetruar në këtë që kemi aktualisht, ndryshuam vetëm ato parametrat që kishin raport 1 me 1 dhe ishin të përgjithshëm në natyrë, parametra për ndryshimin automatik në masë të të cilëve do mund të ishim të sigurt që nuk do të kishte gabime. Parametrat e tjerë që kishin natyrë më specifike u lanë që të ndryshoheshin ose individualisht me dorë ose grupe-grupe automatikisht. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 22 qershor 2022 12:28 (CEST) == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-26</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W26"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/26|Translations]] are available. '''Recent changes''' * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Enterprise|Wikimedia Enterprise]] API service now has self-service accounts with free on-demand requests and monthly snapshots ([https://enterprise.wikimedia.com/docs/ API documentation]). Community access [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Enterprise/FAQ#community-access|via database dumps & Wikimedia Cloud Services]] continues. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Wiktionary#lua|All Wikimedia wikis can now use Wikidata Lexemes in Lua]] after creating local modules and templates. Discussions are welcome [[d:Wikidata_talk:Lexicographical_data#You_can_now_reuse_Wikidata_Lexemes_on_all_wikis|on the project talk page]]. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.18|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-06-28|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-06-29|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-06-30|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-06-28|en}} at 06:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s7.dblist targeted wikis]). [https://phabricator.wikimedia.org/T311033] * Some global and cross-wiki services will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-06-30|en}} at 06:00 UTC. This will impact ContentTranslation, Echo, StructuredDiscussions, Growth experiments and a few more services. [https://phabricator.wikimedia.org/T300472] * Users will be able to sort columns within sortable tables in the mobile skin. [https://phabricator.wikimedia.org/T233340] '''Future meetings''' * The next [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/Talk to Web|open meeting with the Web team]] about Vector (2022) will take place tomorrow (28 June). The following meetings will take place on 12 July and 26 July. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/26|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W26"/> </div> 27 qershor 2022 22:02 (CEST) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23453785 --> == Pyetje nga [[User:Endrisako|Endrisako]] nëpërmjet panelit të ndihmës (3 korrik 2022 20:14) == Pershendetje desha te dija si mund te postoj nje person ne wikipedia si tip biographie --[[Përdoruesi:Endrisako|Endrisako]] ([[Përdoruesi diskutim:Endrisako|diskutimet]]) 3 korrik 2022 20:14 (CEST) :@[[Përdoruesi:Endrisako|Endrisako]], përshëndetje! :) :Për të krijuar një artikull të ri, pavarësisht temës, mjafton të kërkosh për titullin e tij te kutia kërkimore në majë, djathtas dhe do të të dalë mundësia për ta krijuar. Zakonisht në këto raste është mirë të shohësh një artikull të ngjashëm e të bazohesh te ai për formatimin e përgjithshëm. Për shembull, [[w:en:Walt Disney|këtu]] është artikulli për Uollt Diznein në anglisht. :Duhet pasur parasysh që për biografitë dhe për firmat (kompanitë) e ndryshme ushtrohet kontroll i shtuar për sa i përket shquarsisë së temës. Përpara se të niset krijimi i artikujve të tillë zakonisht sugjerohet që përdoruesit të kenë familjarizuar veten me disa nga [[w:en:WP:BLP|rregullat në lidhje me shkrimin e biografive të njerëzve që jetojnë]] dhe të kenë redaktuar artikuj të tjerë paraprakisht në mënyrë që të kenë mësuar bazat e redaktimit dhe të kenë treguar dëshirën e tyre për të qenë vullnetarë në "Wikipedia" dhe jo të ardhur në të për qëllime reklamimi. :Puna e mbarë! - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 4 korrik 2022 14:23 (CEST) == Pyetje per Postjer == Pershendetje, kemi ndonje informacion se kur mund te shqyrtohen te dhenat ne faqet qe kontribuojme? Faleminderit [[Përdoruesi:Techinalbania|Techinalbania]] ([[Përdoruesi diskutim:Techinalbania|diskutimet]]) 3 korrik 2022 23:13 (CEST) :@[[Përdoruesi:Techinalbania|Techinalbania]], përshëndetje! :) :Fatkeqësisht, jo. Aktualisht jemi në një mungesë të theksuar aktiviteti nga administratorët e kontrolluesit. Për të qenë realist po ju them që ka ndryshime specifike që presin për kontroll dhe për më shumë se 2 vite tashmë. Prandaj kemi vënë dhe lajmërimin në krye ku kërkohen vullnetarë kontrollues. Kështu që fatkeqësisht nuk ka një përgjigje fikse për këtë gjë. Sistemi i përgjithshëm i kontrollit është i vjetruar dhe gradualisht po grumbullon mjaftueshëm punë sa për të tejkaluar fuqinë tonë vullnetare. Përpjekje të vazhduara po bëhen për ta përditësuar nga ana teknike dhe për të sjellje një përvojë të përmirësuar për të gjithë, dhe kohët e fundit ka pasur disa hapa konkretë në atë drejtim, por situata vazhdon të jetë e lodhshme për përdoruesit e rinj dhe ne mbetemi peng i fuqisë së munguar vullnetare. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 4 korrik 2022 14:26 (CEST) == Pyetje nga [[User:Paulina251|Paulina251]] nëpërmjet panelit të ndihmës (3 korrik 2022 23:57) == Si ta bejme qe kete shkrimin per bajram hasbajramin ta publikojme ? --[[Përdoruesi:Paulina251|Paulina251]] ([[Përdoruesi diskutim:Paulina251|diskutimet]]) 3 korrik 2022 23:57 (CEST) :@[[Përdoruesi:Paulina251|Paulina251]], përshëndetje! :) :Pasi artikujt krijohen ato duhet të shqyrtohen nga një administrator. Aktualisht jemi në një mungesë të theksuar aktiviteti nga administratorët e kontrolluesit kështu që kjo ka bërë që radha e artikujve në pritje për shqyrtim të jetë shtuar shumë. Fatkeqësisht s'mund të bëjmë shumë përveç pritjes në këto raste. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 4 korrik 2022 14:30 (CEST) Shume faleminderit [[Përdoruesi:Paulina251|Paulina251]] ([[Përdoruesi diskutim:Paulina251|diskutimet]]) 4 korrik 2022 14:31 (CEST) == This Month in Education: June 2022 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <div style="text-align: center;"> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:2.9em; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:1.4em; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;"> Volume 11 • Issue 6 • June 2022</span> <div style="border-top:1px solid #a2a9b1; border-bottom:1px solid #a2a9b1; padding:0.5em; font-size:larger; margin-bottom:0.2em">[[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/June 2022|Contents]] • [[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/June 2022/Headlines|Headlines]] • [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</div> <div style="color:white; font-size:1.8em; font-family:Montserrat; background:#92BFB1;">In This Issue</div></div> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em;"> * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/June 2022/Black Lunch Table: Black History Month with Igbo Wikimedians User Group|Black Lunch Table: Black History Month with Igbo Wikimedians User Group]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/June 2022/Bolivian Teachers Welcomed Wikipedia in their Classroom|Bolivian Teachers Welcomed Wikipedia in their Classroom]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/June 2022/Educational program & Wikivoyage in Ukrainian University|Educational program & Wikivoyage in Ukrainian University]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/June 2022/The Great Learning and Connection: Experience from AFLIA|The Great Learning and Connection: Experience from AFLIA]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/June 2022/New Mexico Students Join Wikimedia Movement Through WikiForHumanRights Campaign|New Mexico Students Join Wikimedia Movement Through WikiForHumanRights Campaign]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/June 2022/The school wiki-project run by a 15 year old student came to an end|The school wiki-project run by a 15 year old student came to an end]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/June 2022/The students of Kadir Has University, Istanbul contribute Wikimedia projects in "Civic Responsibility Project" course|The students of Kadir Has University, Istanbul contribute Wikimedia projects in "Civic Responsibility Project" course]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/June 2022/Wiki Trip with Vasil Kamami Wikiclub to Berat, the town of one thousand windows|Wiki Trip with Vasil Kamami Wikiclub to Berat, the town of one thousand windows]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/June 2022/Wikiclubs in Albania|Wikiclubs in Albania]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/June 2022/Wikidata in the classroom FGGC Bwari Experience|Wikidata in the classroom FGGC Bwari Experience]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/June 2022/Wikipedia and Secondary Schools in Aotearoa New Zealand|Wikipedia and Secondary Schools in Aotearoa New Zealand]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/June 2022/А large-scale online course for teaching beginners to work in Wikipedia has been developed in Russia|А large-scale online course for teaching beginners to work in Wikipedia has been developed in Russia]] </div> <div style="margin-top:10px; text-align: center; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:ZI Jony|ZI Jony]] 4 korrik 2022 20:50 (CEST)</div> </div> <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=23406065 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-27</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W27"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/27|Translations]] are available. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.19|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-07-05|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-07-06|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-07-07|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-07-05|en}} at 07:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s6.dblist targeted wikis]) and on {{#time:j xg|2022-07-07|en}} at 7:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s4.dblist targeted wikis]). * The Beta Feature for [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools|DiscussionTools]] will be updated throughout July. Discussions will look different. You can see [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Usability/Prototype|some of the proposed changes]]. * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=| Advanced item]] This change only affects pages in the main namespace in Wikisource. The Javascript config variable <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>proofreadpage_source_href</code></bdi> will be removed from <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>[[mw:Special:MyLanguage/Manual:Interface/JavaScript#mw.config|mw.config]]</code></bdi> and be replaced with the variable <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>prpSourceIndexPage</code></bdi>. [https://phabricator.wikimedia.org/T309490] '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/27|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W27"/> </div> 4 korrik 2022 21:31 (CEST) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23466250 --> == Growth team newsletter #21 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Growth team logo - Icon only.svg|right|frameless]] Welcome to the twenty-first newsletter from the [[mw:Special:MyLanguage/Growth|Growth team]]! === New project: Positive reinforcement === [[File:Growth's Positive reinforcement – Impact Module version A.png|thumb|Mockup of the Impact module, redesigned to add Positive reinforcement.|alt=Design mockup of the Positive reinforcement module for mobile users. The new module is first a summary of the number of views and can be expanded to show stats, graphs, and other contribution information.]] * The Growth team started a new project: [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Positive reinforcement|'''Positive reinforcement''']]. We want newcomers to understand there is an interest in regularly editing Wikipedia, and we want to improve new editor retention. * We asked users from Arabic, Bangla, Czech and French Wikipedia about their feedback. Some people participated at mediawiki.org as well. * We [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Positive reinforcement#Community%20discussion|summarized the initial feedback]] gathered from these community discussions, along with how we plan to iterate based on that feedback. * The first Positive Reinforcement idea is a redesign of the impact module: incorporating stats, graphs, and other contribution information. This idea received the widest support, and we plan to start our work based on the design illustrated on the side. * [[mw:Special:MyLanguage/Talk:Growth/Positive reinforcement|Please let us know what you think of this project]], in any language. === For mentors === *We have worked on two new features, to inform them about the mentorship: ** [[phab:T287915|In the Mentor module, we now provide more information about the public nature of the mentors/newcomer relationship and the fact that talk pages are public.]] ** [[phab:T287915|We now allow newcomers to opt-in and opt-out of mentorship.]] === Scaling === * '''"Add a link" available at more wikis''' ― [[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Tools/Add a link|Add a link]] feature has been deployed to more wikis: {{int:project-localized-name-cawiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-hewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-hiwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-kowiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-nowiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-ptwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-simplewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-svwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-ukwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-abwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-acewiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-adywiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-afwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-akwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-alswiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-amwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-anwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-angwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-arcwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-arzwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-astwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-atjwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-avwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-aywiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-azwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-azbwiki/en}}. This is part of the progressive deployment of this tool to more Wikipedias. The communities can [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Community configuration|configure locally how this feature works]]. * '''"Add an image" available at more wikis''' ― [[mw:Special:MyLanguage/Help:Growth/Tools/Add an image|Add an image]] feature will be deployed to more wikis: {{int:project-localized-name-elwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-idwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-plwiki/en}}{{int:comma-separator/en}}{{int:project-localized-name-zhwiki/en}}. These communities will be able to [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Community configuration|configure locally how this feature works]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T301601] === Suggested edits === * '''Selecting topics''' ― We have created an "AND" filter to the list of topics at Special:Homepage. This way, newcomers can decide to select very specific topics ("Transportation" AND "Asia") or to have a broader selection ("Transportation" OR "Asia"). At the moment this feature is tested at [[mw:Special:MyLanguage/Growth/FAQ#pilot|pilot wikis]]. * '''Changes for Add a link''' ― [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Personalized first day/Structured tasks/Add a link/Iteration 2|We have built several improvements]] that came from community discussion and from data analysis. They will be available soon at the wikis. ** ''Algorithm improvements'' ― The algorithm now avoids recommending links in sections that usually don't have links and for first names. Also, it now limits each article to only having three link suggestions by default (limited to the highest accuracy suggestions of all the available ones in the article). ** ''User experience improvements'' ― We added a confirmation dialog when a user exits out of suggestion mode prior to making changes. We also improved post-edit dialog experience and allow newcomers to browse through task suggestions from the post-edit dialog. ** ''Community configuration'' ― We allow communities to set a maximum number of links per article via [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Community configuration|Special:EditGrowthConfig]]. ** ''Future change for Add a link feature'' ― We will suggest underlinked articles in priority. [https://phabricator.wikimedia.org/T301096] * '''Patrolling suggested edits''' ― Some users at Arabic Wikipedia, Spanish Wikipedia, and Russian Wikipedia told us that "Add a link" and "Add an image" edits can be challenging to patrol. We are now brainstorming improvements to help address this challenge. [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Personalized first day/Structured tasks/Community feedback|We have already some ideas and we started some work to address this challenge.]] If you have any thoughts to add about the challenges of reviewing these tasks or how we should improve these tasks further, [[mw:Topic:Wxeg55pwt4gamva8|please let us know]], in any language. === Community configuration === Communities can configure how the features work, using [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Community configuration|Special:EditGrowthConfig]]. * Communities can set the maximum number of "add an image" suggested tasks a newcomer can complete daily. [https://phabricator.wikimedia.org/T308543] * Future change: allow communities to customize the "add a link" quality gate threshold easily, using [[mw:Special:MyLanguage/Growth/Community configuration|Special:EditGrowthConfig]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T308543] ''<small>'''[[mw:Special:MyLanguage/Growth/Newsletters|Growth team's newsletter]]''' prepared by [[mw:Special:MyLanguage/Growth|the Growth team]] and posted by [[m:User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[mw:Talk:Growth|Give feedback]] • [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/Growth team updates|Subscribe or unsubscribe]].</small>'' </div> 5 korrik 2022 15:03 (CEST) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Growth_team_updates&oldid=23396204 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-28</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W28"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/28|Translations]] are available. '''Recent changes''' * In the [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements|Vector 2022 skin]], the page title is now displayed above the tabs such as Discussion, Read, Edit, View history, or More. [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates#Page title/tabs switch|Learn more]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T303549] * [[File:Octicons-tools.svg|15px|link=|alt=|Advanced item]] It is now possible to easily view most of the configuration settings that apply to just one wiki, and to compare settings between two wikis if those settings are different. For example: [https://noc.wikimedia.org/wiki.php?wiki=jawiktionary Japanese Wiktionary settings], or [https://noc.wikimedia.org/wiki.php?wiki=eswiki&compare=eowiki settings that are different between the Spanish and Esperanto Wikipedias]. Local communities may want to [[m:Special:MyLanguage/Requesting_wiki_configuration_changes|discuss and propose changes]] to their local settings. Details about each of the named settings can be found by [[mw:Special:Search|searching MediaWiki.org]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T308932] *The Anti-Harassment Tools team [[m:Special:MyLanguage/IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/IP Info feature#May|recently deployed]] the IP Info Feature as a [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Beta Feature at all wikis]]. This feature allows abuse fighters to access information about IP addresses. Please check our update on [[m:Special:MyLanguage/IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/IP Info feature#April|how to find and use the tool]]. Please share your feedback using a link you will be given within the tool itself. '''Changes later this week''' * There is no new MediaWiki version this week. * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] Some wikis will be in read-only for a few minutes because of a switch of their main database. It will be performed on {{#time:j xg|2022-07-12|en}} at 07:00 UTC ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s3.dblist targeted wikis]). '''Future changes''' * The Beta Feature for [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools|DiscussionTools]] will be updated throughout July. Discussions will look different. You can see [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Usability/Prototype|some of the proposed changes]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/28|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W28"/> </div> 11 korrik 2022 21:24 (CEST) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23502519 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Movement Strategy and Governance News – Issue 7</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="msg-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 7, July-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the 7th issue of Movement Strategy and Governance News! The newsletter distributes relevant news and events about the implementation of Wikimedia's [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Movement Strategy recommendations]], other relevant topics regarding Movement governance, as well as different projects and activities supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team of the Wikimedia Foundation. The MSG Newsletter is delivered quarterly, while the more frequent [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Movement Strategy Weekly]] will be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Movement sustainability''': Wikimedia Foundation's annual sustainability report has been published. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1|continue reading]]) * '''Improving user experience''': recent improvements on the desktop interface for Wikimedia projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|continue reading]]) * '''Safety and inclusion''': updates on the revision process of the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|continue reading]]) * '''Equity in decisionmaking''': reports from Hubs pilots conversations, recent progress from the Movement Charter Drafting Committee, and a new white paper for futures of participation in the Wikimedia movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|continue reading]]) * '''Stakeholders coordination''': launch of a helpdesk for Affiliates and volunteer communities working on content partnership. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|continue reading]]) * '''Leadership development''': updates on leadership projects by Wikimedia movement organizers in Brazil and Cape Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|continue reading]]) * '''Internal knowledge management''': launch of a new portal for technical documentation and community resources. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|continue reading]]) * '''Innovate in free knowledge''': high-quality audiovisual resources for scientific experiments and a new toolkit to record oral transcripts. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|continue reading]]) * '''Evaluate, iterate, and adapt''': results from the Equity Landscape project pilot ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|continue reading]]) * '''Other news and updates''': a new forum to discuss Movement Strategy implementation, upcoming Wikimedia Foundation Board of Trustees election, a new podcast to discuss Movement Strategy, and change of personnel for the Foundation's Movement Strategy and Governance team. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|continue reading]]) </div><section end="msg-newsletter"/> </div> [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 18 korrik 2022 03:39 (CEST) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Newsletter/Subscribe&oldid=23527297 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-29</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W29"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/29|Translations]] are available. '''Problems''' * The feature on mobile web for [[mw:Special:MyLanguage/Extension:NearbyPages|Nearby Pages]] was missing last week. It will be fixed this week. [https://phabricator.wikimedia.org/T312864] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.21|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-07-19|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-07-20|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-07-21|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). '''Future changes''' * The [[mw:Technical_decision_making/Forum|Technical Decision Forum]] is seeking [[mw:Technical_decision_making/Community_representation|community representatives]]. You can apply on wiki or by emailing <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">TDFSupport@wikimedia.org</span> before 12 August. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/29|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W29"/> </div> 19 korrik 2022 00:59 (CEST) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23517957 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-30</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W30"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/30|Translations]] are available. '''Recent changes''' * The <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[https://www.wikibooks.org/ www.wikibooks.org]</span> and <span class="mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">[https://www.wikiquote.org/ www.wikiquote.org]</span> portal pages now use an automated update system. Other [[m:Project_portals|project portals]] will be updated over the next few months. [https://phabricator.wikimedia.org/T273179] '''Problems''' * Last week, some wikis were in read-only mode for a few minutes because of an emergency switch of their main database ([https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists/s7.dblist targeted wikis]). [https://phabricator.wikimedia.org/T313383] '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.22|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-07-26|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-07-27|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-07-28|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * The external link icon will change slightly in the skins Vector legacy and Vector 2022. The new icon uses simpler shapes to be more recognizable on low-fidelity screens. [https://phabricator.wikimedia.org/T261391] * Administrators will now see buttons on user pages for "{{int:changeblockip}}" and "{{int:unblockip}}" instead of just "{{int:blockip}}" if the user is already blocked. [https://phabricator.wikimedia.org/T308570] '''Future meetings''' * The next [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/Talk to Web|open meeting with the Web team]] about Vector (2022) will take place tomorrow (26 July). '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/30|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W30"/> </div> 25 korrik 2022 21:27 (CEST) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23545370 --> == [[Wikipedia:Ndihmësi i Artikujve]] == You should copy [[Template:Clickable button 2/Sandbox/Styles.css]] to another page (like Wikipedia:Ndihmësi i Artikujve/styles.css), make sure the content model is Sanitized CSS, then point the template styles at that. Also, protect your styles. — [[User:Xaosflux|<span style="color:#FF9933; font-weight:bold; font-family:monotype;">xaosflux</span>]] ^{[[User talk:Xaosflux|<span style="color:#009933;">Talk</span>]]} 28 korrik 2022 18:10 (CEST) :@[[Përdoruesi:Xaosflux|Xaosflux]], yes, thank you for the advice, just did. I wasn't sure only on CSS vs sanitized CSS. Where do they differ? Also, last question, albeit this is a bit hard for me to correctly express: :With small width screens (think again smartphone users) in the same page the image at the bottom and the text beside it get a bit messy. If you can check it with a smartphone I think you'll be quick to see what I mean. Is there a way to "correct" it? (No big deal if there isn't.) - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 28 korrik 2022 18:22 (CEST) ::The part with ''Kini parasysh se mund të...''? I can see it fine even at only 384px wide and in the sq.m.wikipedia mobile mode. SCSS has stricter syntax checking and doesn't support every css feature; template styles only works with SCSS pages though. — [[User:Xaosflux|<span style="color:#FF9933; font-weight:bold; font-family:monotype;">xaosflux</span>]] ^{[[User talk:Xaosflux|<span style="color:#009933;">Talk</span>]]} 28 korrik 2022 19:01 (CEST) Oh, okay. I didn't know that. Yes, that part. Compare that text with the sentence in English at the literal bottom. That appears "justified" in the center (that has a div element on its own though) while the part we're talking about has text that jumbles on the page and in a "un-justified" manner. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 28 korrik 2022 19:16 (CEST) :It seems they are all "centered" just at various narrow justifications the work breaks shift around a lot, it will vary at each width that is another half a fraction of letter space on your resolution - in general it is not a good idea to try to force that to behave much differently. — [[User:Xaosflux|<span style="color:#FF9933; font-weight:bold; font-family:monotype;">xaosflux</span>]] ^{[[User talk:Xaosflux|<span style="color:#009933;">Talk</span>]]} 28 korrik 2022 20:12 (CEST) ::Okay then, never mind. Thank you! :) - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 29 korrik 2022 00:40 (CEST) == Books & Bytes – Issue 51 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <div style = "color: #936c29; font-size: 4em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif"> [[File:Wikipedia Library owl.svg|80px|link=The Wikipedia Library]] '''The Wikipedia Library''' </div> <div style = "font-size: 1.5em; margin: 0 100px"> [[File:Bookshelf.jpg|right|175px]]</div> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size: 2em; font-family: Copperplate, 'Copperplate Gothic Light', serif">'''''Books & Bytes'''''</span><br /> Issue 51, May – June 2022 </div> <div style = "margin-top: 1.5em; border: 3px solid #ae8c55; border-radius: .5em; padding: 1em 1.5em; font-size: 1.2em"> * New library partners ** SAGE Journals ** Elsevier ScienceDirect ** University of Chicago Press ** Information Processing Society of Japan * Feedback requested on this newsletter * 1Lib1Ref May 2022 <big>'''[[:m:The Wikipedia Library/Newsletter/May-June_2022|Read the full newsletter]]'''</big> </div> </div> <small>Sent by [[m:User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] on behalf of The Wikipedia Library team --1 gusht 2022 18:46 (CEST)</small> <!-- Message sent by User:Samwalton9@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=The_Wikipedia_Library/Newsletter/Recipients&oldid=23611998 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Tech News: 2022-31</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="technews-2022-W31"/><div class="plainlinks"> Latest '''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|tech news]]''' from the Wikimedia technical community. Please tell other users about these changes. Not all changes will affect you. [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/31|Translations]] are available. '''Recent changes''' * Improved [[m:Special:MyLanguage/Help:Displaying_a_formula#Phantom|LaTeX capabilities for math rendering]] are now available in the wikis thanks to supporting <bdi lang="zxx" dir="ltr"><code>Phantom</code></bdi> tags. This completes part of [[m:Community_Wishlist_Survey_2022/Editing/Missing_LaTeX_capabilities_for_math_rendering|the #59 wish]] of the 2022 Community Wishlist Survey. '''Changes later this week''' * [[File:Octicons-sync.svg|12px|link=|alt=|Recurrent item]] The [[mw:MediaWiki 1.39/wmf.23|new version]] of MediaWiki will be on test wikis and MediaWiki.org from {{#time:j xg|2022-08-02|en}}. It will be on non-Wikipedia wikis and some Wikipedias from {{#time:j xg|2022-08-03|en}}. It will be on all wikis from {{#time:j xg|2022-08-04|en}} ([[mw:MediaWiki 1.39/Roadmap|calendar]]). * The [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:WikiEditor/Realtime_Preview|Realtime Preview]] will be available as a Beta Feature on wikis in [https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=dblists%2Fgroup0.dblist Group 0]. This feature was built in order to fulfill [[m:Special:MyLanguage/Community_Wishlist_Survey_2021/Real_Time_Preview_for_Wikitext|one of the Community Wishlist Survey proposals]]. '''Future changes''' * The Beta Feature for [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools|DiscussionTools]] will be updated throughout August. Discussions will look different. You can see [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Usability/Prototype|some of the proposed changes]]. '''Future meetings''' * This week, three meetings about [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements|Vector (2022)]] with live interpretation will take place. On Tuesday, interpretation in Russian will be provided. On Thursday, meetings for Arabic and Spanish speakers will take place. [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/Talk to Web|See how to join]]. '''''[[m:Special:MyLanguage/Tech/News|Tech news]]''' prepared by [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/Writers|Tech News writers]] and posted by [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|bot]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News#contribute|Contribute]]&nbsp;• [[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2022/31|Translate]]&nbsp;• [[m:Tech|Get help]]&nbsp;• [[m:Talk:Tech/News|Give feedback]]&nbsp;• [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|Subscribe or unsubscribe]].'' </div><section end="technews-2022-W31"/> </div> 1 gusht 2022 23:21 (CEST) <!-- Message sent by User:Quiddity (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tech_ambassadors&oldid=23615613 --> == Pyetje nga [[User:Malielefant|Malielefant]] nëpërmjet panelit të ndihmës (3 gusht 2022 08:18) == Përshëndetje! Unë jam autorja e romanit Orët e shahut. Mundem, të bëj një lidhje me një shënim të gazetarit Prend Buzhala për romann tim Orët e shahut? --[[Përdoruesi:Malielefant|Malielefant]] ([[Përdoruesi diskutim:Malielefant|diskutimet]]) 3 gusht 2022 08:18 (CEST) == Gjuha malazeze == Pëshëndetje @[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein]], më ra në sy se tek [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Gjuhë e panjohur]] gjenden shumica artikuj që unë kam vendosur referime në gjuhën malazeze, edhe për shkak se kjo gjuhë nuk ka pasur një kod kam shkruar vetëm 'malazisht'. Po pate kohë shtoje edhe kodin e gjuhës malazeze (cnr) dhe jepja botit t'i ndërroj. [[Përdoruesi:AT44|AT44]] ([[Përdoruesi diskutim:AT44|diskutimet]]) 3 gusht 2022 13:11 (CEST) == This Month in Education: July 2022 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">Apologies for writing in English. Please help to translate in your language. <div style="text-align: center;"> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:2.9em; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:1.4em; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;"> Volume 11 • Issue 7 • July 2022</span> <div style="border-top:1px solid #a2a9b1; border-bottom:1px solid #a2a9b1; padding:0.5em; font-size:larger; margin-bottom:0.2em">[[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/July 2022|Contents]] • [[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/July 2022/Headlines|Headlines]] • [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</div> <div style="color:white; font-size:1.8em; font-family:Montserrat; background:#92BFB1;">In This Issue</div></div> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em;"> * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/July 2022/Wikimedia Chile launched a teacher guidebook with Wiki tools for Heritage Education|Wikimedia Chile launched a teacher guidebook with Wiki tools for Heritage Education]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/July 2022/Wikimedia Serbia received a new accreditation for the professional development program|Wikimedia Serbia received a new accreditation for the professional development program]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/July 2022/Wikimedia for Illiterate Persons|Wikimedia for Illiterate Persons]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/July 2022/EtnoWiki edit-a-thon in Poland|Polish Wikipedia is enriched with new EtnoWiki content]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/July 2022/Career Education through Wikipedia|Career Education through Wikipedia]] </div> <div style="margin-top:10px; text-align: center; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:ZI Jony|ZI Jony]] 3 gusht 2022 19:39 (CEST)</div> </div> <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=23607963 --> 7njychw9e4m2x5043ek1qp34igwva3h 0 144058 2467400 1625021 2022-08-03T13:44:43Z Drenisa 112234 Drenisa zhvendosi faqen [[Trupat pandure shqiptare]] tek [[Pandurët shqiptarë]] wikitext text/x-wiki Në bregun më jugor të Adriatikut dalmat, francezët pasi siguruan gjirin e [[Kotorri]]t apo ndryshe i quajtur Kataro, më 1 qershor 1810 krijuan batalionin ushtarak të quajtur "Pandours of Cattaro" (Pandurët e Kataros), të cilët ruanin territorin e pushtuar nga sulmet e malazezve. Ky batalion ishte i ndarë në gjashtë kompani me nga pesëdhjetë vetë secila, por numri i përgjithshëm i ushtarëve kurrë s'e kaloi dyqindëshin. Më 8 nëntor 1811, ky batalion u zgjerua në tetë kompani dhe emri iu ndryshua, fillimisht nga "Pandurët e Kataros" në "batalioni shqiptar" (bataillon Albanais). Kohë më pas, po ky batalion u quajt "Pandurët shqiptarë" (Pandours d'Albanais"). Herë-herë e gjejmë të quhet edhe "korpusi i pandurëve shqiptarë" (Corps de Pandours de l'Albanie). Forcat e këtij batalioni u angazhuan në luftime kundër sulmeve të befasishme e goditjeve në front jo të rregullt të fqinjëve malazezë dhe në mbrojtjen e Dalmacisë kundër pushtimit austriak të vitit 1813. Batalioni pati shumë dezertime për mjaft arsye, midis të cilave kushtet ekonomike, trajtimi i egër nga ana e oficerëve, kuptimi i qëllimeve të vërteta të luftimeve etj. Nga fundi i vitit 1813, ky batalion pushoi së ekzistuari. Emërtimi "pandour" e ka prejardhjen nga emri "Pandur", një fshat në Hungari, ku Napoloni mori nën armë shumë fshatarë për fushatat e tij luftarake; bazuar në një përkthim të Vedat Kokonës, dhe në tërësinë e argumenteve për shërbimet që kanë kryer repartet e pandurëve, në gjuhën shqipe fjala "xhandar" do të qe më e përshtatshme për fjalën "pandour" të shekullit XVIII të hyrë në gjuhën franceze. Regjimenti ilirik në ushtrinë e N. Bonapartit Në fillim të vitit 1810, vetë perandori donte të ngrinte një repart ushtarak në përbërjen e të cilit të ishin trupa prej krahinave që nuk kishin lidhje direkt me frontin e luftës, por ama prej provincave ilire: Kroacia, Rijeka (Fiume), ish-Istria austriake, Karniola, Karinthia, Gorizia dhe Trieste. Ky regjiment u krijua me urdhrin e datës 16 nëntor 1810 dhe mori formë të plotë nga fundi i këtij viti në Lubjanë. Kishte edhe një kompani rezervë të formuar nga Mareshall Marmont në fillim të atij viti prej oficerëve dhe ushtarëve të shpërndarë të regjimentit austriak të rekrutuar më parë në këto zona. Ky regjiment u mblodh në Turin të Italisë për t'u veshur me uniformë dhe për t'u kompletuar me pajime e pajisje ushtarake. Më 1811, me pesë batalione u inkuadrua në ushtrinë franceze. Pati edhe dezertime e largime. Komandanti i regjimentit ishte oficeri veteran kolonel Nikola Sçmit. Një e treta e oficerëve ishin francezë dhe të tjerët ishin belgë e austriakë, të cilët kishin mbetur nga betejat e mëparshme në Passan. Oficerë me origjinë të mirëfilltë ilire u lejuan, me urdhër perandorak, që të shërbenin në këtë regjiment vetëm një pakicë syresh, prej atyre që kishin pas qenë më parë në njësi të ushtrisë austriake. Regjimenti pati një veprimtari të gjerë e të gjallë luftarake në fushatën kundër Rusisë, në Kovno, Minsk, Valentino-Gora, Krasnoi (afër Moskës). Por gjatë luftimeve edhe humbjet në oficerë e ushtarë ishin të mëdha. Një batalion i këtij regjimenti luftoi në Lajpcig e në pjesë të tjera të frontit gjerman, i atashuar te Korpusi i Mareshallit Oudinot, më 1814. Përveç këtij regjimenti, "Les troupes Septinsulaire" (trupat ushtarake të Shtatë Ishujve të detit Jon, Korfuzit, Qefalonisë, Zaqintos, Paksos, Lefakadës, Itakës, Cerigos), në shërbim të ushtrisë franceze ishin të përbërë kryesisht nga kontingjente të mirëfillta të banorëve autoktonë grekë, shqiptarë dhe italianë. U quajtën "ilirikë" nga që shumica e tyre ishin banorë të bregut dalmat, ku qysh në historinë e lashtë dihet se kanë jetuar ilirët. Këto reparte e nënreparte kishin oficerë e nënoficerë të përzierë, francezë, kapedanë, kaçakë vendas dhe prej kombësive të tjera. Të gjithë këto reparte u shpërndanë në vitin 1814. [[Kategoria:Trupa shqiptare]] 5a0szdxg0wu9kz5oyxslbbz5g9r60mn 2467402 2467400 2022-08-03T13:49:15Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki '''Pandurët shqiptarë''' ({{lang-fr|Pandours d'Albanais"}}) ka qenë një njësi policore - ushtarake e themeluar në bregun më jugor të Adriatikut dalmat, nga francezët të cilët pasi siguruan gjirin e [[Kotorri]]t apo ndryshe i quajtur Kataro, më 1 qershor 1810 krijuan batalionin policoro-ushtarak të cilët fillmisht u quajtën "Pandours of Cattaro" (Pandurët e Kataros). Kjo njësi merrej me ruajtjen e territorit të pushtuar nga sulmet e malazezve. == Përmbledhje == Batalioni ishte i ndarë në gjashtë kompani me nga pesëdhjetë vetë secila, por numri i përgjithshëm i ushtarëve kurrë s'e kaloi dyqindëshin. Më 8 nëntor 1811, ky batalion u zgjerua në tetë kompani dhe emri iu ndryshua, fillimisht nga "Pandurët e Kataros" në "batalioni shqiptar" (bataillon Albanais). Kohë më pas, po ky batalion u quajt "Pandurët shqiptarë" (Pandours d'Albanais"). Herë-herë e gjejmë të quhet edhe "korpusi i pandurëve shqiptarë" (Corps de Pandours de l'Albanie). Forcat e këtij batalioni u angazhuan në luftime kundër sulmeve të befasishme e goditjeve në front jo të rregullt të fqinjëve malazezë dhe në mbrojtjen e Dalmacisë kundër pushtimit austriak të vitit 1813. Batalioni pati shumë dezertime për mjaft arsye, midis të cilave kushtet ekonomike, trajtimi i egër nga ana e oficerëve, kuptimi i qëllimeve të vërteta të luftimeve etj. Nga fundi i vitit 1813, ky batalion pushoi së ekzistuari. Emërtimi "pandour" e ka prejardhjen nga emri "Pandur", një fshat në Hungari, ku Napoloni mori nën armë shumë fshatarë për fushatat e tij luftarake; bazuar në një përkthim të Vedat Kokonës, dhe në tërësinë e argumenteve për shërbimet që kanë kryer repartet e pandurëve, në gjuhën shqipe fjala "xhandar" do të qe më e përshtatshme për fjalën "pandour" të shekullit XVIII të hyrë në gjuhën franceze. Regjimenti ilirik në ushtrinë e N. Bonapartit Në fillim të vitit 1810, vetë perandori donte të ngrinte një repart ushtarak në përbërjen e të cilit të ishin trupa prej krahinave që nuk kishin lidhje direkt me frontin e luftës, por ama prej provincave ilire: Kroacia, Rijeka (Fiume), ish-Istria austriake, Karniola, Karinthia, Gorizia dhe Trieste. Ky regjiment u krijua me urdhrin e datës 16 nëntor 1810 dhe mori formë të plotë nga fundi i këtij viti në Lubjanë. Kishte edhe një kompani rezervë të formuar nga Mareshall Marmont në fillim të atij viti prej oficerëve dhe ushtarëve të shpërndarë të regjimentit austriak të rekrutuar më parë në këto zona. Ky regjiment u mblodh në Turin të Italisë për t'u veshur me uniformë dhe për t'u kompletuar me pajime e pajisje ushtarake. Më 1811, me pesë batalione u inkuadrua në ushtrinë franceze. Pati edhe dezertime e largime. Komandanti i regjimentit ishte oficeri veteran kolonel Nikola Sçmit. Një e treta e oficerëve ishin francezë dhe të tjerët ishin belgë e austriakë, të cilët kishin mbetur nga betejat e mëparshme në Passan. Oficerë me origjinë të mirëfilltë ilire u lejuan, me urdhër perandorak, që të shërbenin në këtë regjiment vetëm një pakicë syresh, prej atyre që kishin pas qenë më parë në njësi të ushtrisë austriake. Regjimenti pati një veprimtari të gjerë e të gjallë luftarake në fushatën kundër Rusisë, në Kovno, Minsk, Valentino-Gora, Krasnoi (afër Moskës). Por gjatë luftimeve edhe humbjet në oficerë e ushtarë ishin të mëdha. Një batalion i këtij regjimenti luftoi në Lajpcig e në pjesë të tjera të frontit gjerman, i atashuar te Korpusi i Mareshallit Oudinot, më 1814. Përveç këtij regjimenti, "Les troupes Septinsulaire" (trupat ushtarake të Shtatë Ishujve të detit Jon, Korfuzit, Qefalonisë, Zaqintos, Paksos, Lefakadës, Itakës, Cerigos), në shërbim të ushtrisë franceze ishin të përbërë kryesisht nga kontingjente të mirëfillta të banorëve autoktonë grekë, shqiptarë dhe italianë. U quajtën "ilirikë" nga që shumica e tyre ishin banorë të bregut dalmat, ku qysh në historinë e lashtë dihet se kanë jetuar ilirët. Këto reparte e nënreparte kishin oficerë e nënoficerë të përzierë, francezë, kapedanë, kaçakë vendas dhe prej kombësive të tjera. Të gjithë këto reparte u shpërndanë në vitin 1814. == Shih edhe == * [[Regjimenti shqiptar]] * [[Krahinat ilire]] * [[Shqipëria venedikase]] [[Kategoria:Trupa shqiptare]] rrrl3yrrpdsvb78px7gm3wcmrq2ry3n 2467403 2467402 2022-08-03T13:51:02Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki '''Pandurët shqiptarë''' ({{lang-fr|Pandours d'Albanais}}) ka qenë një njësi policore - ushtarake e themeluar në bregun më jugor të Adriatikut dalmat, nga francezët të cilët pasi siguruan gjirin e [[Kotorri]]t apo ndryshe i quajtur Kataro, më 1 qershor 1810 krijuan batalionin policoro-ushtarak të cilët fillmisht u quajtën "Pandours of Cattaro" (Pandurët e Kataros). Kjo njësi merrej me ruajtjen e territorit të pushtuar nga sulmet e malazezve. == Përmbledhje == Batalioni ishte i ndarë në gjashtë kompani me nga pesëdhjetë vetë secila, por numri i përgjithshëm i ushtarëve kurrë s'e kaloi dyqindëshin. Më 8 nëntor 1811, ky batalion u zgjerua në tetë kompani dhe emri iu ndryshua, fillimisht nga "Pandurët e Kataros" në "batalioni shqiptar" (bataillon Albanais). Kohë më pas, po ky batalion u quajt "Pandurët shqiptarë" (Pandours d'Albanais"). Herë-herë e gjejmë të quhet edhe "korpusi i pandurëve shqiptarë" (Corps de Pandours de l'Albanie). Forcat e këtij batalioni u angazhuan në luftime kundër sulmeve të befasishme e goditjeve në front jo të rregullt të fqinjëve malazezë dhe në mbrojtjen e Dalmacisë kundër pushtimit austriak të vitit 1813. Batalioni pati shumë dezertime për mjaft arsye, midis të cilave kushtet ekonomike, trajtimi i egër nga ana e oficerëve, kuptimi i qëllimeve të vërteta të luftimeve etj. Nga fundi i vitit 1813, ky batalion pushoi së ekzistuari. Emërtimi "pandour" e ka prejardhjen nga emri "Pandur", një fshat në Hungari, ku Napoloni mori nën armë shumë fshatarë për fushatat e tij luftarake; bazuar në një përkthim të Vedat Kokonës, dhe në tërësinë e argumenteve për shërbimet që kanë kryer repartet e pandurëve, në gjuhën shqipe fjala "xhandar" do të qe më e përshtatshme për fjalën "pandour" të shekullit XVIII të hyrë në gjuhën franceze. Regjimenti ilirik në ushtrinë e N. Bonapartit Në fillim të vitit 1810, vetë perandori donte të ngrinte një repart ushtarak në përbërjen e të cilit të ishin trupa prej krahinave që nuk kishin lidhje direkt me frontin e luftës, por ama prej provincave ilire: Kroacia, Rijeka (Fiume), ish-Istria austriake, Karniola, Karinthia, Gorizia dhe Trieste. Ky regjiment u krijua me urdhrin e datës 16 nëntor 1810 dhe mori formë të plotë nga fundi i këtij viti në Lubjanë. Kishte edhe një kompani rezervë të formuar nga Mareshall Marmont në fillim të atij viti prej oficerëve dhe ushtarëve të shpërndarë të regjimentit austriak të rekrutuar më parë në këto zona. Ky regjiment u mblodh në Turin të Italisë për t'u veshur me uniformë dhe për t'u kompletuar me pajime e pajisje ushtarake. Më 1811, me pesë batalione u inkuadrua në ushtrinë franceze. Pati edhe dezertime e largime. Komandanti i regjimentit ishte oficeri veteran kolonel Nikola Sçmit. Një e treta e oficerëve ishin francezë dhe të tjerët ishin belgë e austriakë, të cilët kishin mbetur nga betejat e mëparshme në Passan. Oficerë me origjinë të mirëfilltë ilire u lejuan, me urdhër perandorak, që të shërbenin në këtë regjiment vetëm një pakicë syresh, prej atyre që kishin pas qenë më parë në njësi të ushtrisë austriake. Regjimenti pati një veprimtari të gjerë e të gjallë luftarake në fushatën kundër Rusisë, në Kovno, Minsk, Valentino-Gora, Krasnoi (afër Moskës). Por gjatë luftimeve edhe humbjet në oficerë e ushtarë ishin të mëdha. Një batalion i këtij regjimenti luftoi në Lajpcig e në pjesë të tjera të frontit gjerman, i atashuar te Korpusi i Mareshallit Oudinot, më 1814. Përveç këtij regjimenti, "Les troupes Septinsulaire" (trupat ushtarake të Shtatë Ishujve të detit Jon, Korfuzit, Qefalonisë, Zaqintos, Paksos, Lefakadës, Itakës, Cerigos), në shërbim të ushtrisë franceze ishin të përbërë kryesisht nga kontingjente të mirëfillta të banorëve autoktonë grekë, shqiptarë dhe italianë. U quajtën "ilirikë" nga që shumica e tyre ishin banorë të bregut dalmat, ku qysh në historinë e lashtë dihet se kanë jetuar ilirët. Këto reparte e nënreparte kishin oficerë e nënoficerë të përzierë, francezë, kapedanë, kaçakë vendas dhe prej kombësive të tjera. Të gjithë këto reparte u shpërndanë në vitin 1814. == Shih edhe == * [[Krahinat ilire]] * [[Regjimenti shqiptar]] * [[Arbëria Venedikase]] [[Kategoria:Trupa shqiptare]] dhn6uzeg3dbgejbfc5rw43j8fkrmw78 2467404 2467403 2022-08-03T13:52:09Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki '''Pandurët shqiptarë''' ({{lang-fr|Pandours d'Albanais}}) ka qenë një njësi policore - ushtarake e themeluar në bregun më jugor të Adriatikut dalmat, nga francezët të cilët pasi siguruan gjirin e [[Kotorri]]t apo ndryshe i quajtur Kataro, më 1 qershor 1810 krijuan batalionin policoro-ushtarak të cilët fillmisht u quajtën "Pandours of Cattaro" (Pandurët e Kataros). Kjo njësi merrej me ruajtjen e territorit të pushtuar nga sulmet e malazezve. == Përmbledhje == Batalioni ishte i ndarë në gjashtë kompani me nga pesëdhjetë vetë secila, por numri i përgjithshëm i ushtarëve kurrë s'e kaloi dyqindëshin. Më 8 nëntor 1811, ky batalion u zgjerua në tetë kompani dhe emri iu ndryshua, fillimisht nga "Pandurët e Kataros" në "batalioni shqiptar" (bataillon Albanais). Kohë më pas, po ky batalion u quajt "Pandurët shqiptarë" (Pandours d'Albanais"). Herë-herë e gjejmë të quhet edhe "korpusi i pandurëve shqiptarë" (Corps de Pandours de l'Albanie). Forcat e këtij batalioni u angazhuan në luftime kundër sulmeve të befasishme e goditjeve në front jo të rregullt të fqinjëve malazezë dhe në mbrojtjen e Dalmacisë kundër pushtimit austriak të vitit 1813. Batalioni pati shumë dezertime për mjaft arsye, midis të cilave kushtet ekonomike, trajtimi i egër nga ana e oficerëve, kuptimi i qëllimeve të vërteta të luftimeve etj. Nga fundi i vitit 1813, ky batalion pushoi së ekzistuari. Emërtimi "pandour" e ka prejardhjen nga emri "Pandur", një fshat në Hungari, ku Napoloni mori nën armë shumë fshatarë për fushatat e tij luftarake; bazuar në një përkthim të Vedat Kokonës, dhe në tërësinë e argumenteve për shërbimet që kanë kryer repartet e pandurëve, në gjuhën shqipe fjala "xhandar" do të qe më e përshtatshme për fjalën "pandour" të shekullit XVIII të hyrë në gjuhën franceze. Regjimenti ilirik në ushtrinë e N. Bonapartit Në fillim të vitit 1810, vetë perandori donte të ngrinte një repart ushtarak në përbërjen e të cilit të ishin trupa prej krahinave që nuk kishin lidhje direkt me frontin e luftës, por ama prej provincave ilire: Kroacia, Rijeka (Fiume), ish-Istria austriake, Karniola, Karinthia, Gorizia dhe Trieste. Ky regjiment u krijua me urdhrin e datës 16 nëntor 1810 dhe mori formë të plotë nga fundi i këtij viti në Lubjanë. Kishte edhe një kompani rezervë të formuar nga Mareshall Marmont në fillim të atij viti prej oficerëve dhe ushtarëve të shpërndarë të regjimentit austriak të rekrutuar më parë në këto zona. Ky regjiment u mblodh në Turin të Italisë për t'u veshur me uniformë dhe për t'u kompletuar me pajime e pajisje ushtarake. Më 1811, me pesë batalione u inkuadrua në ushtrinë franceze. Pati edhe dezertime e largime. Komandanti i regjimentit ishte oficeri veteran kolonel Nikola Sçmit. Një e treta e oficerëve ishin francezë dhe të tjerët ishin belgë e austriakë, të cilët kishin mbetur nga betejat e mëparshme në Passan. Oficerë me origjinë të mirëfilltë ilire u lejuan, me urdhër perandorak, që të shërbenin në këtë regjiment vetëm një pakicë syresh, prej atyre që kishin pas qenë më parë në njësi të ushtrisë austriake. Regjimenti pati një veprimtari të gjerë e të gjallë luftarake në fushatën kundër Rusisë, në Kovno, Minsk, Valentino-Gora, Krasnoi (afër Moskës). Por gjatë luftimeve edhe humbjet në oficerë e ushtarë ishin të mëdha. Një batalion i këtij regjimenti luftoi në Lajpcig e në pjesë të tjera të frontit gjerman, i atashuar te Korpusi i Mareshallit Oudinot, më 1814. Përveç këtij regjimenti, "Les troupes Septinsulaire" (trupat ushtarake të Shtatë Ishujve të detit Jon, Korfuzit, Qefalonisë, Zaqintos, Paksos, Lefakadës, Itakës, Cerigos), në shërbim të ushtrisë franceze ishin të përbërë kryesisht nga kontingjente të mirëfillta të banorëve autoktonë grekë, shqiptarë dhe italianë. U quajtën "ilirikë" nga që shumica e tyre ishin banorë të bregut dalmat, ku qysh në historinë e lashtë dihet se kanë jetuar ilirët. Këto reparte e nënreparte kishin oficerë e nënoficerë të përzierë, francezë, kapedanë, kaçakë vendas dhe prej kombësive të tjera. Të gjithë këto reparte u shpërndanë në vitin 1814. == Shih edhe == * [[Krahinat Ilire]] * [[Regjimenti shqiptar]] * [[Arbëria Venedikase]] [[Kategoria:Trupa shqiptare]] e7klk6j1puohwdp4ojbaq3lahp7srzv 2467410 2467404 2022-08-03T15:15:19Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki '''Pandurët shqiptarë''' ({{lang-fr|Pandours d'Albanais}}) ka qenë një njësi policore - ushtarake e themeluar në bregun më jugor të Adriatikut dalmat, nga francezët të cilët pasi siguruan gjirin e [[Kotorri]]t apo ndryshe i quajtur Kataro, më 1 qershor 1810 krijuan batalionin policoro-ushtarak të cilët fillmisht u quajtën "Pandours of Cattaro" (Pandurët e Kataros). Kjo njësi merrej me ruajtjen e territorit të pushtuar nga sulmet e malazezve. <ref name="Elting1997">{{cite book|last=Elting|first=John R.|title=Swords Around A Throne|url=https://books.google.com/books?id=Xv5v4qDln_UC&pg=PA371|accessdate=17 tetor 2016|date=22 mars 1997|publisher=Da Capo Press|isbn=9780306807572|page=371|lang=en}}</ref> <ref name="McNab2011">{{cite book|last=McNab|first=Chris|title=Armies of the Napoleonic Wars: An Illustrated History|url=https://books.google.com/books?id=3eU4YgEACAAJ|accessdate=17 tetor 2016|date=23 gusht 2011|publisher=Osprey|isbn=9781849086486|page=416|quote=Despite additional recruitment among local Greeks, Italians and Dalmatian communities, it never reached its official establishment of 3254. A battalion of Chasseurs à pied Grecs (Greek Foot Chasseurs), also known as Pandours de Albanie was raised by the French under an order of 10 March 1808 from Albanian and Greek refugees|lang=en}}</ref> == Përmbledhje == Batalioni ishte i ndarë në gjashtë kompani me nga pesëdhjetë vetë secila, por numri i përgjithshëm i ushtarëve kurrë s'e kaloi dyqindëshin. Më 8 nëntor 1811, ky batalion u zgjerua në tetë kompani dhe emri iu ndryshua, fillimisht nga "Pandurët e Kataros" në "batalioni shqiptar" (bataillon Albanais). Kohë më pas, po ky batalion u quajt "Pandurët shqiptarë" (Pandours d'Albanais"). Herë-herë e gjejmë të quhet edhe "korpusi i pandurëve shqiptarë" (Corps de Pandours de l'Albanie). Forcat e këtij batalioni u angazhuan në luftime kundër sulmeve të befasishme e goditjeve në front jo të rregullt të fqinjëve malazezë dhe në mbrojtjen e Dalmacisë kundër pushtimit austriak të vitit 1813. Batalioni pati shumë dezertime për mjaft arsye, midis të cilave kushtet ekonomike, trajtimi i egër nga ana e oficerëve, kuptimi i qëllimeve të vërteta të luftimeve etj. Nga fundi i vitit 1813, ky batalion pushoi së ekzistuari. Emërtimi "pandour" e ka prejardhjen nga emri "Pandur", një fshat në Hungari, ku Napoloni mori nën armë shumë fshatarë për fushatat e tij luftarake; bazuar në një përkthim të Vedat Kokonës, dhe në tërësinë e argumenteve për shërbimet që kanë kryer repartet e pandurëve, në gjuhën shqipe fjala "xhandar" do të qe më e përshtatshme për fjalën "pandour" të shekullit XVIII të hyrë në gjuhën franceze. Regjimenti ilirik në ushtrinë e N. Bonapartit Në fillim të vitit 1810, vetë perandori donte të ngrinte një repart ushtarak në përbërjen e të cilit të ishin trupa prej krahinave që nuk kishin lidhje direkt me frontin e luftës, por ama prej provincave ilire: Kroacia, Rijeka (Fiume), ish-Istria austriake, Karniola, Karinthia, Gorizia dhe Trieste. Ky regjiment u krijua me urdhrin e datës 16 nëntor 1810 dhe mori formë të plotë nga fundi i këtij viti në Lubjanë. Kishte edhe një kompani rezervë të formuar nga Mareshall Marmont në fillim të atij viti prej oficerëve dhe ushtarëve të shpërndarë të regjimentit austriak të rekrutuar më parë në këto zona. Ky regjiment u mblodh në Turin të Italisë për t'u veshur me uniformë dhe për t'u kompletuar me pajime e pajisje ushtarake. Më 1811, me pesë batalione u inkuadrua në ushtrinë franceze. Pati edhe dezertime e largime. Komandanti i regjimentit ishte oficeri veteran kolonel Nikola Sçmit. Një e treta e oficerëve ishin francezë dhe të tjerët ishin belgë e austriakë, të cilët kishin mbetur nga betejat e mëparshme në Passan. Oficerë me origjinë të mirëfilltë ilire u lejuan, me urdhër perandorak, që të shërbenin në këtë regjiment vetëm një pakicë syresh, prej atyre që kishin pas qenë më parë në njësi të ushtrisë austriake. Regjimenti pati një veprimtari të gjerë e të gjallë luftarake në fushatën kundër Rusisë, në Kovno, Minsk, Valentino-Gora, Krasnoi (afër Moskës). Por gjatë luftimeve edhe humbjet në oficerë e ushtarë ishin të mëdha. Një batalion i këtij regjimenti luftoi në Lajpcig e në pjesë të tjera të frontit gjerman, i atashuar te Korpusi i Mareshallit Oudinot, më 1814. Përveç këtij regjimenti, "Les troupes Septinsulaire" (trupat ushtarake të Shtatë Ishujve të detit Jon, Korfuzit, Qefalonisë, Zaqintos, Paksos, Lefakadës, Itakës, Cerigos), në shërbim të ushtrisë franceze ishin të përbërë kryesisht nga kontingjente të mirëfillta të banorëve autoktonë grekë, shqiptarë dhe italianë. U quajtën "ilirikë" nga që shumica e tyre ishin banorë të bregut dalmat, ku qysh në historinë e lashtë dihet se kanë jetuar ilirët. Këto reparte e nënreparte kishin oficerë e nënoficerë të përzierë, francezë, kapedanë, kaçakë vendas dhe prej kombësive të tjera. Të gjithë këto reparte u shpërndanë në vitin 1814.<ref>[https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/2/7/3/metadata-f159da7a9ad48092713d888d69df3903_1290511025.tkl&do=342670_w.pdf&pageno=14&width=841&height=595&maxpage=19&lang=en Boppe Auguste, Le régiment Albanais (1807 – 1814), Paris, 1902, p. 22]</ref> <ref>{{cite book|last=Boppe|first=Auguste|title=Le régiment Albanais (1807-1814)|language=fr|location=Paris|publisher=Berger-Levrault & Cie|year=1902|url=https://anemi.lib.uoc.gr/metadata/2/7/3/metadata-f159da7a9ad48092713d888d69df3903_1290511025.tkl}} </ref> <ref>{{cite book|last=Kallivretakis|first=Leonidas|chapter=Ένοπλα Ελληνικά σώματα στη δίνη των Ναπολεοντείων πολέμων (1798-1815)|trans-chapter=Greek armed corps in the throes of the Napoleonic wars (1798-1815)|pages=185–200|language=el|year=2003|title=Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770-2000, Τόμος 1: Η Οθωμανική κυριαρχία, 1770-1821|trans-title=History of Modern Hellenism 1770-2000, Volume 1: Ottoman rule, 1770-1821|publisher=Ellinika Grammata|location=Athens|hdl=10442/8780|isbn=960-406-540-8}} </ref> <ref>{{Cite book|last=Pappas|first=Nicholas Charles|title=Greeks in Russian Military Service in the Late 18th and Early 19th Centuries|location=Thessaloniki|publisher=[[Institute for Balkan Studies]]|year=1991|lang=en}} </ref> == Shih edhe == * [[Krahinat Ilire]] * [[Regjimenti shqiptar]] * [[Arbëria Venedikase]] == Referimet == [[Kategoria:Trupa shqiptare]] 1hfs4p67pvomyrnvt5nabpybn9ln1n8 0 149795 2467435 2454210 2022-08-03T17:44:20Z Typical Albanian 139157 /* Gjenerimi i Energjisë Elektrike */ wikitext text/x-wiki '''Energjia elektrike në Kosovë''' mbështetet kryesisht në energjinë e prodhuar nga [[termocentralet]] (97%)<ref>{{cite web|title=Projekti Energjetik i Kosovës|url=http://siteresources.worldbank.org/INTENERGY2/Resources/Report_of_the_independent_Expert_Panel_in_ALBANIAN.pdf|publisher=[[Banka Botërore]]|accessdate=2 mars 2014}}</ref> dhe ky sektor konsiderohet si një nga sektorët me potencialin më të madh për zhvillim. Problemet e trashëguara pas lufte në Kosovë dhe periudha e tranzicionit kanë pasur një ndikim të madh në këtë sektor. Rregullimi I aktiviteteve në sektorin e energjisë në Kosovë është përgjegjësi e Zyrës së Rregullatorit të Energjisë (ZRrE). Rol të rëndësishëm në sektorin e energjisë ka edhe Ministria e Zhvillimit Ekonomik (MZhE), që ka përgjegjësi në çështje që kanë të bëjnë me energjinë. MZhE përgatit legjislacionin, draftstrategjitë dhe projektet.<ref>{{cite web|title=http://pashtriku.beepworld.de/files/KEK_u_dok./strategjia_e_energjise_kosoves_2009-2018_18shtator2009.pdf|url=http://pashtriku.beepworld.de/files/KEK_u_dok./strategjia_e_energjise_kosoves_2009-2018_18shtator2009.pdf|publisher=[[Government of Kosovo]]|accessdate=2 mars 2014}}</ref> == Hyrje == Trafostacioni i parë në Kosove ka qenë i ndertuar ne Ferizaj me kapacitet 25kv,nderkohe me vone jane ndertuar edhe ne 7 qendrat e tjera te Kosoves. Konstruktimi i rrjetit elektrik te kosoves ka qene i programuar ne nje sistem fillesatr 0.4kv pastaj 6kv 10 kv 35kv 110kv 220kv dhe 400kv i cili eshte edhe kapaciteti maksimal i bartej se tensionit ne linjat eletrike te Kosoves."kek/korprorata elektroenergjetike e kosves." '''Sistemi elektroenergjetik:'''<br> Sistemi elektroenergjetik i Kosoves eshte ndertuar ne baze te lanifikimve per konsum shtepiak dhe industrial i cili tregon menyren e shperndarjes se linjave transmetuese ne teritorin e Kosoves. Gjatesia e pergjithshme e linjave te sistemit transmetues te Kosoves eshte 1196.59 km.<ref>"http://www.kostt.com/"</ref> e u prej tyre jane: → linja 400kV – 188.49 km → linja 220kV – 231.8 km → linja 110kV – 776.3 km. ==Politika dhe rregullimi== Institucionet kryesore përgjegjëse për menaxhimin e sektorit të energjisë në Kosovë janë: Ministria e Zhvillimit Ekonomik dhe Zyra e Rregullatorit të Energjisë. Përgjegjësi të rënëdësishme kanë edhe Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor, Ministria e Tregtisë dhe Industrisë, Ministria e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural, dhe Ministria e Infrastrukturës. Përveç institucioneve qeveritare, janë disa kompani që kanë një ndikim të madh në sektorin e energjisë si Korporata Energjetike e Kosovës ([[KEK]]), Operatori I Sistemit të Transmisionit dhe Tregut, dhe Kompania Kosovare për Distribuim dhe Furnizim me Energji Elektrike (KEDS). Shumë dokumente legjislative që kanë për qëllim rregullimin e sektorit të energjisë elektrike janë miratuar. Kjo përfshin: ligje, udhëzime administrative dhe dokumente strategjike. E gjithë kjo kornizë legjislative është bazuar në dokumentet përkatëse të [[Bashkimi Evropian|BE]]-së. <ref>{{cite web|title=http://pashtriku.beepworld.de/files/KEK_u_dok./strategjia_e_energjise_kosoves_2009-2018_18shtator2009.pdf|url=http://pashtriku.beepworld.de/files/KEK_u_dok./strategjia_e_energjise_kosoves_2009-2018_18shtator2009.pdf|publisher=[[Government of Kosovo]]|accessdate=2 mars 2014}}</ref> ==Gjenerimi i Energjisë Elektrike== ===Termocentralet=== {{Shiko gjithashtu|Kosova A|Kosova B}} [[File:Kosovo Obilic Power Plant.JPG|thumb|Termocentrali në [[Kastrioti|Kastriot]]]] Nxjerrja e qymyrit në Kosovë ka filluar më 1922. Miniera të tjera janë hapur për të përmbushur nevojat e rritjes së kapaciteteve prodhuese. <ref>{{cite web|title=Coal Mining|url=http://www.kek-energy.com/en/mihja.asp|publisher=Kosovo Energy Corporation|accessdate=1 mars 2014|archive-date=27 shkurt 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140227094901/http://www.kek-energy.com/en/mihja.asp|url-status=dead}}</ref> Korporata Energjetike e Kosovës ([[KEK]]) është një kompani publike, që posedon dhe operon me asetet prodhuese të energjisë elektrike. Pjesa më e madhe e kapaciteteve gjeneruese të Kosovës janë dy termocentralet: [[Kosova A]] dhe [[Kosova B]]. Kapacitetet e dy termocentraleve janë më të ulëta se niveli i parametrave të instaluar, për shkak të sistemit të vjetruar dhe mungesës së mirëmbajtjes gjatë dekadës së fundit të shekullit XX. Blloku i parë i termocentralit Kosova A filloi punën në vitin 1962 me një fuqi gjenerimi prej 65 MW. Blloku i fundit A5 u ndërtua më 1975. Blloqet A1 dhe A2 janë jashtë funksionit dhe është planifikuar dekomisionimi i tyre. Blloqet A3, A4 dhe A5 janë akoma në funksion. Termocentrali Kosova B është i përbërë nga dy blloqe. Blloku i parë u ndërtua më 1983 me kapacitet prej 340 MW, përderisa blloku i dytë u ndërtua më 1984 më fuqi të njëjtë të gjenerimit. Kushtet në termocentralin Kosova B janë përmirësuar pas investimeve të kohëve të fundit. <ref>{{cite web|title=Generation|url=http://www.kek-energy.com/en/gjenerimi.asp|publisher=Kosovo Energy Corporation|accessdate=1 mars 2014|archive-date=7 korrik 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130707034720/http://www.kek-energy.com/en/gjenerimi.asp|url-status=dead}}</ref> Termocentralet dhe minierat e qymyrit ndodhen në [[Kastrioti|Kastriot]] (Obiliq), vetëm 3 km larg nga kufinjtë e komunës së [[Prishtina|Prishtinës]]. Humbjet teknike dhe komerciale, si dhe kushtet e termocentraleve së bashku me borxhet e mëdha , e kanë sjellur [[KEK]]-un në situatë të vështirë financiare. <ref>{{cite web|title=Termocentrali “Kosova C” dhe raporti i Vlerësimit Strategjik Mjedisor dhe Social - See more at: http://www.kosovapress.com/sq/arkiva/termocentrali-kosova-c-dhe-raporti-i-vleresimit-strategjik-mjedisor-dhe-social-vsms-53712/?old=1#sthash.22vA0aqY.dpuf|url=http://www.kosovapress.com/sq/arkiva/termocentrali-kosova-c-dhe-raporti-i-vleresimit-strategjik-mjedisor-dhe-social-vsms-53712/?old=1|publisher=[[Kosova Press|KosovaPress]]|accessdate=2 mars 2014}}</ref> ===Hidrocentralet=== {{Shiko gjithashtu|Hidrocentralet e Kosovës}} Centrali i vetëm i madh përveç [[KEK]]-ut është Hidrocentrali i Gazivodës, i cili administrohet nga Ndërmarrja Hidroekonomike Ibër-Lepenc. Kapaciteti gjenerues i Hidrocentralit të Ujmanit është 35 MW. Në të kaluarën Kosova ka pasur katër [[Hidrocentralet|hidrocentrale]] të vogla të cilat funksiononin. Pas [[Lufta e Kosovës|luftës]] së vitit 1999 ata u ndalën së punuari, por janë rehabilituar në vitet e fundit. *[[Hidrocentrali i Lumbardhit]] u rehabilitua në vitin 2005. Një kompani private e ka marrë me qira për një periudhe 20 vjeçare. Kapaciteti gjenerues i tij është 8.3 MW. *[[Hidrocentrali i Dikancës]] në Dragash është dhënë me koncesion dhe ka filluar të funksionoi në vitin 2010, me kapacitet të rritur nga 1.9 MW në 2.6 MW. *[[Hidrocentrali i Radacit]] është rehabilituar në vitin 2010 nga një kompani që e ka marrë me qira. Kapaciteti i tij është rritur nga 0.35 MW në 0.65 MW. *[[Hidrocentrali i Burimit]] është dhënë me qira dhe kapaciteti i tij është rritur nga 0.56 MW në 0.64 MW.<ref>{{cite web|title=Plani i Kosoves per burimet e ripertritshme te energjise|url=http://www.mei-ks.net/repository/docs/Aneksi_14_-_Plani_i_Kosoves_per_Burimet_e_Energjise_se_Ri-pertrishme.pdf|publisher=Ministry of Economic Development|accessdate=2 mars 2014}}</ref> *[[Hidrocentrali Albaniku]] në [[Lumi i Lumbardhit të Shalës|Lumbardhin e Shalës]]. ===Energjia e erës=== {{Shiko gjithashtu|Lista e centraleve të erës në Kosovë}} [[Skeda:Kitka1.jpg|parapamje|287x287px|Parku i erës në Kitkë]] Aktualisht janë kanë përfunduara dy parqe me erë (Parku i erës në Bajgorë dhe në Kitkë) me një kapacitet të instaluar të kombinuar prej 137.4 MW. Janë gjithashtu disa projekte të propozuara në pritje të aprovimit dhe një tjetër park me erë 100 MW i miratuar në Vushtrri. <ref>{{Cite web|date=2019-05-27|title=100 milionë euro investime në energji në Vushtrri|url=http://zeri.info/ekonomia/263221/100-milione-euro-investime-ne-energji-ne-vushtrri/|access-date=2022-06-07|website=Lajmet e fundit - Zëri|language=en}}</ref> Parku i erës në Kitkë është parku i parë me erë në Kosovë me 9 turbina nga General Electric 3.6 MW dhe ka një kapacitet të instaluar prej 32.4 MW. <ref>{{Cite web|date=2020-09-14|title=Kitka wind farm in Kosovo* to be expanded by 20 MW|url=https://balkangreenenergynews.com/kitka-wind-farm-to-be-expanded-by-20-mw/|access-date=2022-06-07|website=Balkan Green Energy News|language=en-US}}</ref> Parku i erës prej 105 MW në [[Bajgora (Mitrovicë)|Bajgorë]] është më i madhi në Kosovë deri më tani. Ky park përbëhet nga 27 turbina të prodhuara nga General Electric. Prodhimi total vjetor i tij vlerësohet në 320 GWh, ndërsa sistemi është projektuar për të funksionuar për të paktën 25 vjet. Projekti u zhvillua nga SoWi Kosovo, një ndërmarrje e përbashkët midis kompanisë izraelite të energjisë së rinovueshme Enlight dhe partnerëve të saj gjermanë dhe kosovarë.<ref>{{Cite web|date=2021-10-25|title=Kosovo’s 102.6 MW wind farm Bajgora goes on stream|url=https://balkangreenenergynews.com/kosovos-102-6-mw-wind-farm-bajgora-goes-on-stream/|access-date=2022-06-07|website=Balkan Green Energy News|language=en-US}}</ref> [[Skeda:51297 Winfarm-Kosovo-Selac-PR-211021.jpg|qendër|parapamje|486x486px|Parku i erës në Bajgorë me kapacitet prej 105 MW]] ===Energjia solare=== Kosova ka potencial të shfrytëzimit të energjisë solare drejtpërdrejtë ose duke e shndërruar në energji elektrike, por pengesë është çmimi i lartë i instalimit të kësaj teknologjie. Energjia solare tashmë përdoret në disa ndërtesa të cilat kanë përfituar nga fondet e organizatave ndërkombëtare. <ref>{{cite web|title=Energjia diellore me potencial te madh|url=http://www.telegrafi.com/ekonomi/energjia-diellore-me-potenciale-te-madh-46-15026.html|publisher=[[Telegrafi]]|accessdate=2 mars 2014|archive-date=24 qershor 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130624073743/http://www.telegrafi.com/ekonomi/energjia-diellore-me-potenciale-te-madh-46-15026.html|url-status=dead}}</ref> ==Konsumi i energjisë elektrike== Konsumi i energjisë elektrike në Kosovë është rritur vazhdimisht. Kjo për shkak të humbjeve komerciale dhe rritjes së zhvillimit ekonomik. Gjenerimi i energjisë nga termocentralet është rritur vazhdimisht, përderisa gjenerimi nga hidrocentralet është zvogëluar. Për të përmbushur kërkesat, është I nevojshëm importi I energjisë gjatë peridhave të caktuara të kohës (kryesisht në dimër). <ref>{{cite web|title=Strategjia e Kosoves per Energji|url=http://kryeministri-ks.net/repository/docs/Strategjia_e_Energjise_e_Republikes_se_Kosoves_2009-2018_SHQ.pdf|publisher=Kosovo Prime Minister Office|accessdate=2 mars 2014|archive-date=2 mars 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140302190128/http://kryeministri-ks.net/repository/docs/Strategjia_e_Energjise_e_Republikes_se_Kosoves_2009-2018_SHQ.pdf|url-status=dead}}</ref> ===Import-Eksport=== Importi mbulon 10-15% të konsumit. Zakonisht energjia e importuar në Kosovë është më e shtrenjtë se ajo e eksportuar. Kjo ndodh sepse Kosova importon energjinë një ditë para se t’i duhet, ndërsa e eksporton gjatë natës kur kërkesat janë nën nivelin e gjenerimit. Kjo politikë ka ndikim negativ në çmimin e energjisë elektrike. <ref>{{cite web|title=Strategjia e Kosoves per Energji|url=http://kryeministri-ks.net/repository/docs/Strategjia_e_Energjise_e_Republikes_se_Kosoves_2009-2018_SHQ.pdf|publisher=Kosovo Prime Minister Office|accessdate=2 mars 2014|archive-date=2 mars 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140302190128/http://kryeministri-ks.net/repository/docs/Strategjia_e_Energjise_e_Republikes_se_Kosoves_2009-2018_SHQ.pdf|url-status=dead}}</ref> ==Transmisioni== Operatori i Sistemit të Transmisionit dhe Tregut(KOSTT) është themeluar në vitin 2006. KOSTT është një kompani publike përgjegjëse për operim, planifikim, mirëmbajtje dhe zhvillim të rrjetit të transmisionit dhe interkonjeksionit me sistemet energjetike fqinje, në mënyrë që të ruaj sigurinë e furnizimit në Kosovë. KOSTT ëshë përgjegjës për operimin e tregut energjetik në Kosovë. <ref>{{cite web|title=About KOSTT|url=http://www.kostt.com/website/index.php?lang=en#|publisher=KOSTT|accessdate=2 mars 2014}}</ref> Kosova është pjesë e Komunitetit Rajonal të Energjisë dhe është e lidhur me sistemin regjional përmes interkonjeksioneve me Serbinë, Maqedoninë, Malin e Zi dhe Shqipërinë. Kosova është një pikë kyçe në Evropën Juglindore për shkak të pozitës gjeografike në qendër të regjionit. Sistemi i transmisionit të energjisë elektrike është i lidhur me sistemet fqinje në nivelin 400 kV, përveç më Shqipërinë, me të cilën kjo lidhje do fillojë të ndërtohet së shpejti. <ref>{{cite web|title=Kosovo Energy Strategy 2009-2018|url=http://pashtriku.beepworld.de/files/KEK_u_dok./strategjia_e_energjise_kosoves_2009-2018_18shtator2009.pdf|publisher=[[Government of Kosovo]]|accessdate=2 mars 2014}}</ref> ==Distribucioni== Kompania Kosovare për Distribuim dhe Furnizim (KEDS) është kompani që operon në Kosovë dhe ka ka ekskluzivitetin e furnizimit me energji elektrike dhe shpërndarjes së saj. KEDS është themeluar në vitin 2009, ndërsa ka filluar aktivitetet e saj operative më 8 maj 2013, kur është ndarë përfundimisht nga [[KEK]]-u. KEDS është pronë e kompanive turke Çalık Holding dhe Limak. KEDS konsiderohet si një nga punësuesit më të mëdhenj në Kosovë, me 2618 punëtorë. Mbi 470 mijë konsumatorë furnizohen me energji elektrike : konsumatorë të amvisërisë, komercial dhe industrial. KEDS planifikon të investojë 110 milion euro në 5 vitet e ardhshme dhe 300 million euro në një periudhë 15-vjeçare. <ref>{{cite web|title=About|url=http://www.keds-energy.com/about.asp|publisher=Kosovo Energy Distribution and Supply|accessdate=2 mars 2014|archive-date=10 mars 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140310030629/http://www.keds-energy.com/about.asp|url-status=dead}}</ref> ==Tarifat== Zyra e Rregullatorit të Energjisë është një organ i pavarur që ka për detyrë të rregullojë aktivitetet në Sektorin e energjisë në Kosovë, përfshirë energjinë elektrike, ngrohjen qendrore dhe gazin, në pajtim me detyrimet që dalin nga Traktati i Komunitetit të Energjisë . Çmimi i energjisë elektrike përcaktohet nga disa faktorë: kosto operative, mirëmbajtja, importi dhe faktorë të tjerë. Ulja e humbjeve komerciale dhe teknike do të kishtë ndikim pozitiv. Faktorë që kanë mbajtur çmimet e ulëta deri tani janë: investimet e huaja në formë grantesh, subvencionet qeveritare, mungesa e investimeve në mbrojtjen e mjedisit dhe forca e lirë punëtore. <ref>{{cite web|title=About|url=http://www.ero-ks.org/|publisher=[[Energy Regulatory Office]]|accessdate=2 mars 2014}}</ref> [[KEK]]-u meqenëse gjeneron pothuajse 97% të energjisë ka monopolin e tregut. ZRrE ka juridiksioni e rregullimit të tarifave të shërbimeve të energjisë. ==Ndikimi i termocentraleve në mjedis== Mbrojtja e mjedisit është përgjegjësi e Ministrisë së Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor. Meqë pjesa më e madhe e energjisë elektrike prodhohet nga termocentralet, ata konsiderohen ndotësit më të mëdhenjt të mjedisit. Emitimi aktual i gazrave, pluhurit dhe ujërave të zeza nga termocentralet, janë mbi nivelet e lejuara nga direktivat e BE-së. Sipas statistikave të [[Banka Botërore|Bankës Botërore]] , 835 vdekje, 310 raste të reja të bronkitit kronik, 22900 raste të problemeve me frymëmarrje te fëmijët, 11160 vizita në siptale dhe mbi 100 milion euro humbje çdo vit janë pasojë e termocentraleve. <ref>{{cite web|title=Kosovo Campaign Targets Proposed New Power Plant|url=http://www.balkaninsight.com/en/article/kosovo-campaign-targets-proposed-new-power-plant|publisher=[[Balkan Insight]]|accessdate=2 mars 2014}}</ref> ===Eficienca e energjisë=== Agjencia e Kosovës për Eficiencë të Energjisë - AKEE është institucion ekzekutiv në kuadër të Ministrisë për Zhvillim Ekonomik. AKEE zbaton politikat e Efiçiencës së Energjisë përmes vlerësimit të mundësive të kursimit të energjisë dhe zbatimit të masave të efiçiencës së energjisë në të gjithë sektorët e konsumit të energjisë. Kjo agjensi ka draftuar kornizën legjislative per Eficiencën e Energjisë me qëllim të implementimit të praktikave më të mira të BE-së. <ref>{{cite web|title=About AKEE|url=http://www.akee-rks.net/sq/about|publisher=Kosovo Agency for Energy Efficiency|accessdate=2 mars 2014|archive-date=2 mars 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140302190458/http://www.akee-rks.net/sq/about|url-status=dead}}</ref> ==Bashkëpunimi== Duke u bazuar në kërkesat në rritje, roli i importit është esencial për të siguruar furnizim stabil me energji elektrike. Kosova ka nënshkruar disa marrëveshje bashkëpunimi në sektorin e energjisë me Shqipërinë. Duke qenë se sistemi energjetik i Shqipërisë mbështetet në hidro-energji (pothuajse 100%), kurse Kosova mbështetet në termocentrale, kjo është një mundësi shumë e mirë për bashkëpunim ndërmjet dy vendeve. Linja e interkonjeksionit 400 kV është në procedimin final para fillimit të ndërtimit. <ref>{{cite web|title=Kosovo Energy Strategy|url=http://kryeministri-ks.net/repository/docs/Strategjia_e_Energjise_e_Republikes_se_Kosoves_2009-2018_SHQ.pdf|publisher=Kosovo Prime Minister Office|accessdate=2 mars 2014|archive-date=2 mars 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140302190128/http://kryeministri-ks.net/repository/docs/Strategjia_e_Energjise_e_Republikes_se_Kosoves_2009-2018_SHQ.pdf|url-status=dead}}</ref> ==Alternativa për energji elektrike== [[Termocentrali Kosova e Re|Kosova e Re]] është projekt për ndërtimin e termocentralit të ri. Ndërtimi i këtij termocentrali do të përmbushte nevojat për energji elektrike në Kosovë. Ky projekt është ndryshuar disa herë. Ministri i Zhvillimit Ekonomik, Fadil Ismajli, ka thënë se Kosova e Re do të fillojë ndërtimin në vitin 2015. <ref>{{cite web|title=Termocentrali Kosova e Re, ne janar 2015|url=http://ëëë.evropaelire.org/content/article/24998805.html|publisher=EvropaeLire|accessdate=2 mars 2014}}{{Lidhje e vdekur}}</ref> Hidrocentrali i Zhurit është ndoshta mundësia më e madhe e përdorimit të potencialeve të energjisë se ripërtritshme. Është llogaritur se kapaciteti gjenerues i hidrocentralit të Zhurit do të ishte 305 MW. Projekti ka ngecur për shkak të kostos së lartë, kapaciteteve të limituara dhe çështjeve që kanë të bëjnë me përdorimin e ujërave me Shqipërinë. <ref>{{cite web|last=Shehu|first=Bekim|title=Hidrocentrali i Zhurit- Shqipëria nuk do, Kosova po|url=http://www.dw.de/hidrocentrali-i-zhurit-shqip%C3%ABria-nuk-do-kosova-po/a-5999250-1|publisher=[[Deutsche Welle]]|accessdate=2 mars 2014}}</ref> == Shih edhe == * [[KEK]] * [[Kosova A]] * [[Kosova B]] * [[Hidrocentralet e Kosovës]] * [[Lista e centraleve të erës në Kosovë]] == Referime == {{reflist}} [[Kategoria:Elektroteknikë]] [[Kategoria:Ekonomia e Kosovës]] cyx6uarnrmcrg6gjuwoou04kt85k2tj 2467437 2467435 2022-08-03T17:57:27Z Typical Albanian 139157 Kryesisht editim dhe përmirësim i teksit i cili ka gabime gjuhësore të hatashme. wikitext text/x-wiki '''Energjia elektrike në [[Kosova|Kosovë]]''' mbështetet kryesisht në energjinë e prodhuar nga [[termocentralet]] (97%)<ref>{{cite web|title=Projekti Energjetik i Kosovës|url=http://siteresources.worldbank.org/INTENERGY2/Resources/Report_of_the_independent_Expert_Panel_in_ALBANIAN.pdf|publisher=[[Banka Botërore]]|accessdate=2 mars 2014}}</ref> dhe ky sektor konsiderohet si një nga sektorët me potencialin më të madh për zhvillim. Problemet e trashëguara pas lufte në [[Kosova|Kosovë]] dhe periudha e tranzicionit kanë pasur një ndikim të madh në këtë sektor. Rregullimi I aktiviteteve në sektorin e energjisë në [[Kosova|Kosovë]] është përgjegjësi e Zyrës së Rregullatorit të Energjisë (ZRrE). Rol të rëndësishëm në sektorin e energjisë ka edhe [[Ministria e Zhvillimit Ekonomik e Kosovës|Ministria e Zhvillimit Ekonomik]] (MZhE), që ka përgjegjësi në çështje që kanë të bëjnë me energjinë. [[Ministria e Zhvillimit Ekonomik e Kosovës|MZhE]] përgatit legjislacionin, draftstrategjitë dhe projektet.<ref>{{cite web|title=http://pashtriku.beepworld.de/files/KEK_u_dok./strategjia_e_energjise_kosoves_2009-2018_18shtator2009.pdf|url=http://pashtriku.beepworld.de/files/KEK_u_dok./strategjia_e_energjise_kosoves_2009-2018_18shtator2009.pdf|publisher=[[Government of Kosovo]]|accessdate=2 mars 2014}}</ref> == Hyrje == Trafostacioni i parë në [[Kosova|Kosovë]] ka qenë i ndërtuar në [[Ferizaji|Ferizaj]] me kapacitet 25 KV, ndërkohë më vonë janë ndërtuar edhe në 7 qendra të tjera të Kosovës. Konstruktimi i rrjetit elektrik të Kosovës ka qenë i programuar në një sistem fillestar prej 0.4 KV pastaj 6 KV, 10 KV, 35 KV, 110 KV, 220 KV dhe 400 KV, i cili është edhe kapaciteti maksimal i bartjes së tensionit në linjat elektrike të Kosovës. '''Sistemi elektroenergjetik:''' Sistemi elektroenergjetik i [[Kosova|Kosovës]] është ndërtuar në bazë të planifikimeve për konsum shtëpiak dhe industrial i cili tregon mënyrën e shpërndarjes së linjave transmetuese në territorin e [[Kosova|Kosovës]]. Gjatësia e përgjithshme e linjave të sistemit transmetues të Kosovës është 1196.59 km<ref>"http://www.kostt.com/"</ref>, ku prej tyre janë: * Linja 400kV – 188.49 km * Linja 220kV – 231.8 km * Linja 110kV – 776.3 km ==Politika dhe rregullimi== Institucionet kryesore përgjegjëse për menaxhimin e sektorit të energjisë në Kosovë janë: Ministria e Zhvillimit Ekonomik dhe Zyra e Rregullatorit të Energjisë. Përgjegjësi të rënëdësishme kanë edhe Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor, Ministria e Tregtisë dhe Industrisë, Ministria e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural, dhe Ministria e Infrastrukturës. Përveç institucioneve qeveritare, janë disa kompani që kanë një ndikim të madh në sektorin e energjisë si Korporata Energjetike e Kosovës ([[KEK]]), Operatori I Sistemit të Transmisionit dhe Tregut, dhe Kompania Kosovare për Distribuim dhe Furnizim me Energji Elektrike (KEDS). Shumë dokumente legjislative që kanë për qëllim rregullimin e sektorit të energjisë elektrike janë miratuar. Kjo përfshin: ligje, udhëzime administrative dhe dokumente strategjike. E gjithë kjo kornizë legjislative është bazuar në dokumentet përkatëse të [[Bashkimi Evropian|BE]]-së. <ref>{{cite web|title=http://pashtriku.beepworld.de/files/KEK_u_dok./strategjia_e_energjise_kosoves_2009-2018_18shtator2009.pdf|url=http://pashtriku.beepworld.de/files/KEK_u_dok./strategjia_e_energjise_kosoves_2009-2018_18shtator2009.pdf|publisher=[[Government of Kosovo]]|accessdate=2 mars 2014}}</ref> ==Gjenerimi i Energjisë Elektrike== ===Termocentralet=== {{Shiko gjithashtu|Kosova A|Kosova B}} [[File:Kosovo Obilic Power Plant.JPG|thumb|Termocentrali në [[Kastrioti|Kastriot]]]] Korporata Energjetike e Kosovës ([[KEK]]) është një kompani publike, që posedon dhe operon me asetet prodhuese të energjisë elektrike. Termocentralet, si lëndë djegëse përdorin qymyrin i cili në Kosovë gjendet në sasi të mëdha. Nxjerrja e qymyrit në Kosovë ka filluar më 1922. Miniera të tjera janë hapur për të përmbushur nevojat e rritjes së kapaciteteve prodhuese.<ref>{{cite web|title=Coal Mining|url=http://www.kek-energy.com/en/mihja.asp|publisher=Kosovo Energy Corporation|accessdate=1 mars 2014|archive-date=27 shkurt 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140227094901/http://www.kek-energy.com/en/mihja.asp|url-status=dead}}</ref> Pjesa më e madhe e kapaciteteve gjeneruese të Kosovës janë dy termocentralet: [[Kosova A]] dhe [[Kosova B]]. Kapacitetet e dy termocentraleve janë më të ulëta se niveli i parametrave të instaluar, për shkak të sistemit të vjetruar dhe mungesës së mirëmbajtjes gjatë dekadës së fundit të shekullit XX. Blloku i parë i [[Kosova A|termocentralit Kosova A]] filloi punën në vitin 1962 me një fuqi gjenerimi prej 65 MW. Blloku i fundit A5 u ndërtua më 1975. Blloqet A1 dhe A2 janë jashtë funksionit dhe është planifikuar dekomisionimi i tyre. Blloqet A3, A4 dhe A5 janë akoma në funksion. [[Kosova B|Termocentrali Kosova B]] është i përbërë nga dy blloqe. Blloku i parë u ndërtua më 1983 me kapacitet prej 340 MW, përderisa blloku i dytë u ndërtua më 1984 më fuqi të njëjtë të gjenerimit. Kushtet në termocentralin Kosova B janë përmirësuar pas investimeve të kohëve të fundit.<ref>{{cite web|title=Generation|url=http://www.kek-energy.com/en/gjenerimi.asp|publisher=Kosovo Energy Corporation|accessdate=1 mars 2014|archive-date=7 korrik 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130707034720/http://www.kek-energy.com/en/gjenerimi.asp|url-status=dead}}</ref> Termocentralet dhe minierat e qymyrit ndodhen në [[Kastrioti|Kastriot]], vetëm 3 km larg nga kufinjtë e komunës së [[Prishtina|Prishtinës]]. ===Hidrocentralet=== {{Shiko gjithashtu|Hidrocentralet e Kosovës}} Centrali i vetëm i madh përveç [[KEK]]-ut është Hidrocentrali i Ujmanit, i cili administrohet nga Ndërmarrja Hidroekonomike Ibër-Lepenc. Kapaciteti gjenerues i Hidrocentralit të Ujmanit është 35 MW. Në të kaluarën Kosova ka pasur katër [[Hidrocentralet|hidrocentrale]] të vogla të cilat funksiononin. Pas [[Lufta e Kosovës|luftës]] së vitit 1999 ata u ndalën së punuari, por janë rehabilituar në vitet e fundit. *[[Hidrocentrali i Lumbardhit]] u rehabilitua në vitin 2005. Një kompani private e ka marrë me qira për një periudhe 20 vjeçare. Kapaciteti gjenerues i tij është 8.3 MW. *[[Hidrocentrali i Dikancës]] në Dragash është dhënë me koncesion dhe ka filluar të funksionoi në vitin 2010, me kapacitet të rritur nga 1.9 MW në 2.6 MW. *[[Hidrocentrali i Radacit]] është rehabilituar në vitin 2010 nga një kompani që e ka marrë me qira. Kapaciteti i tij është rritur nga 0.35 MW në 0.65 MW. *[[Hidrocentrali i Burimit]] është dhënë me qira dhe kapaciteti i tij është rritur nga 0.56 MW në 0.64 MW.<ref>{{cite web|title=Plani i Kosoves per burimet e ripertritshme te energjise|url=http://www.mei-ks.net/repository/docs/Aneksi_14_-_Plani_i_Kosoves_per_Burimet_e_Energjise_se_Ri-pertrishme.pdf|publisher=Ministry of Economic Development|accessdate=2 mars 2014}}</ref> *[[Hidrocentrali Albaniku]] në [[Lumi i Lumbardhit të Shalës|Lumbardhin e Shalës]]. ===Energjia e erës=== {{Shiko gjithashtu|Lista e centraleve të erës në Kosovë}} [[Skeda:Kitka1.jpg|parapamje|287x287px|Parku i erës në Kitkë]] Aktualisht janë kanë përfunduara dy parqe me erë (Parku i erës në Bajgorë dhe në Kitkë) me një kapacitet të instaluar të kombinuar prej 137.4 MW. Janë gjithashtu disa projekte të propozuara në pritje të aprovimit dhe një tjetër park me erë 100 MW i miratuar në Vushtrri. <ref>{{Cite web|date=2019-05-27|title=100 milionë euro investime në energji në Vushtrri|url=http://zeri.info/ekonomia/263221/100-milione-euro-investime-ne-energji-ne-vushtrri/|access-date=2022-06-07|website=Lajmet e fundit - Zëri|language=en}}</ref> Parku i erës në Kitkë është parku i parë me erë në Kosovë me 9 turbina nga General Electric 3.6 MW dhe ka një kapacitet të instaluar prej 32.4 MW. <ref>{{Cite web|date=2020-09-14|title=Kitka wind farm in Kosovo* to be expanded by 20 MW|url=https://balkangreenenergynews.com/kitka-wind-farm-to-be-expanded-by-20-mw/|access-date=2022-06-07|website=Balkan Green Energy News|language=en-US}}</ref> Parku i erës prej 105 MW në [[Bajgora (Mitrovicë)|Bajgorë]] është më i madhi në Kosovë deri më tani. Ky park përbëhet nga 27 turbina të prodhuara nga General Electric. Prodhimi total vjetor i tij vlerësohet në 320 GWh, ndërsa sistemi është projektuar për të funksionuar për të paktën 25 vjet. Projekti u zhvillua nga SoWi Kosovo, një ndërmarrje e përbashkët midis kompanisë izraelite të energjisë së rinovueshme Enlight dhe partnerëve të saj gjermanë dhe kosovarë.<ref>{{Cite web|date=2021-10-25|title=Kosovo’s 102.6 MW wind farm Bajgora goes on stream|url=https://balkangreenenergynews.com/kosovos-102-6-mw-wind-farm-bajgora-goes-on-stream/|access-date=2022-06-07|website=Balkan Green Energy News|language=en-US}}</ref> [[Skeda:51297 Winfarm-Kosovo-Selac-PR-211021.jpg|qendër|parapamje|486x486px|Parku i erës në Bajgorë me kapacitet prej 105 MW]] ===Energjia solare=== Kosova ka potencial të shfrytëzimit të energjisë solare drejtpërdrejtë ose duke e shndërruar në energji elektrike, por pengesë është çmimi i lartë i instalimit të kësaj teknologjie. Energjia solare tashmë përdoret në disa ndërtesa të cilat kanë përfituar nga fondet e organizatave ndërkombëtare. <ref>{{cite web|title=Energjia diellore me potencial te madh|url=http://www.telegrafi.com/ekonomi/energjia-diellore-me-potenciale-te-madh-46-15026.html|publisher=[[Telegrafi]]|accessdate=2 mars 2014|archive-date=24 qershor 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130624073743/http://www.telegrafi.com/ekonomi/energjia-diellore-me-potenciale-te-madh-46-15026.html|url-status=dead}}</ref> ==Konsumi i energjisë elektrike== Konsumi i energjisë elektrike në Kosovë është rritur vazhdimisht. Kjo për shkak të humbjeve komerciale dhe rritjes së zhvillimit ekonomik. Gjenerimi i energjisë nga termocentralet është rritur vazhdimisht, përderisa gjenerimi nga hidrocentralet është zvogëluar. Për të përmbushur kërkesat, është I nevojshëm importi I energjisë gjatë peridhave të caktuara të kohës (kryesisht në dimër). <ref>{{cite web|title=Strategjia e Kosoves per Energji|url=http://kryeministri-ks.net/repository/docs/Strategjia_e_Energjise_e_Republikes_se_Kosoves_2009-2018_SHQ.pdf|publisher=Kosovo Prime Minister Office|accessdate=2 mars 2014|archive-date=2 mars 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140302190128/http://kryeministri-ks.net/repository/docs/Strategjia_e_Energjise_e_Republikes_se_Kosoves_2009-2018_SHQ.pdf|url-status=dead}}</ref> ===Import-Eksport=== Importi mbulon 10-15% të konsumit. Zakonisht energjia e importuar në Kosovë është më e shtrenjtë se ajo e eksportuar. Kjo ndodh sepse Kosova importon energjinë një ditë para se t’i duhet, ndërsa e eksporton gjatë natës kur kërkesat janë nën nivelin e gjenerimit. Kjo politikë ka ndikim negativ në çmimin e energjisë elektrike. <ref>{{cite web|title=Strategjia e Kosoves per Energji|url=http://kryeministri-ks.net/repository/docs/Strategjia_e_Energjise_e_Republikes_se_Kosoves_2009-2018_SHQ.pdf|publisher=Kosovo Prime Minister Office|accessdate=2 mars 2014|archive-date=2 mars 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140302190128/http://kryeministri-ks.net/repository/docs/Strategjia_e_Energjise_e_Republikes_se_Kosoves_2009-2018_SHQ.pdf|url-status=dead}}</ref> ==Transmisioni== Operatori i Sistemit të Transmisionit dhe Tregut(KOSTT) është themeluar në vitin 2006. KOSTT është një kompani publike përgjegjëse për operim, planifikim, mirëmbajtje dhe zhvillim të rrjetit të transmisionit dhe interkonjeksionit me sistemet energjetike fqinje, në mënyrë që të ruaj sigurinë e furnizimit në Kosovë. KOSTT ëshë përgjegjës për operimin e tregut energjetik në Kosovë. <ref>{{cite web|title=About KOSTT|url=http://www.kostt.com/website/index.php?lang=en#|publisher=KOSTT|accessdate=2 mars 2014}}</ref> Kosova është pjesë e Komunitetit Rajonal të Energjisë dhe është e lidhur me sistemin regjional përmes interkonjeksioneve me Serbinë, Maqedoninë, Malin e Zi dhe Shqipërinë. Kosova është një pikë kyçe në Evropën Juglindore për shkak të pozitës gjeografike në qendër të regjionit. Sistemi i transmisionit të energjisë elektrike është i lidhur me sistemet fqinje në nivelin 400 kV, përveç më Shqipërinë, me të cilën kjo lidhje do fillojë të ndërtohet së shpejti. <ref>{{cite web|title=Kosovo Energy Strategy 2009-2018|url=http://pashtriku.beepworld.de/files/KEK_u_dok./strategjia_e_energjise_kosoves_2009-2018_18shtator2009.pdf|publisher=[[Government of Kosovo]]|accessdate=2 mars 2014}}</ref> ==Distribucioni== Kompania Kosovare për Distribuim dhe Furnizim (KEDS) është kompani që operon në Kosovë dhe ka ka ekskluzivitetin e furnizimit me energji elektrike dhe shpërndarjes së saj. KEDS është themeluar në vitin 2009, ndërsa ka filluar aktivitetet e saj operative më 8 maj 2013, kur është ndarë përfundimisht nga [[KEK]]-u. KEDS është pronë e kompanive turke Çalık Holding dhe Limak. KEDS konsiderohet si një nga punësuesit më të mëdhenj në Kosovë, me 2618 punëtorë. Mbi 470 mijë konsumatorë furnizohen me energji elektrike : konsumatorë të amvisërisë, komercial dhe industrial. KEDS planifikon të investojë 110 milion euro në 5 vitet e ardhshme dhe 300 million euro në një periudhë 15-vjeçare. <ref>{{cite web|title=About|url=http://www.keds-energy.com/about.asp|publisher=Kosovo Energy Distribution and Supply|accessdate=2 mars 2014|archive-date=10 mars 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140310030629/http://www.keds-energy.com/about.asp|url-status=dead}}</ref> ==Tarifat== Zyra e Rregullatorit të Energjisë është një organ i pavarur që ka për detyrë të rregullojë aktivitetet në Sektorin e energjisë në Kosovë, përfshirë energjinë elektrike, ngrohjen qendrore dhe gazin, në pajtim me detyrimet që dalin nga Traktati i Komunitetit të Energjisë . Çmimi i energjisë elektrike përcaktohet nga disa faktorë: kosto operative, mirëmbajtja, importi dhe faktorë të tjerë. Ulja e humbjeve komerciale dhe teknike do të kishtë ndikim pozitiv. Faktorë që kanë mbajtur çmimet e ulëta deri tani janë: investimet e huaja në formë grantesh, subvencionet qeveritare, mungesa e investimeve në mbrojtjen e mjedisit dhe forca e lirë punëtore. <ref>{{cite web|title=About|url=http://www.ero-ks.org/|publisher=[[Energy Regulatory Office]]|accessdate=2 mars 2014}}</ref> [[KEK]]-u meqenëse gjeneron pothuajse 97% të energjisë ka monopolin e tregut. ZRrE ka juridiksioni e rregullimit të tarifave të shërbimeve të energjisë. ==Ndikimi i termocentraleve në mjedis== Mbrojtja e mjedisit është përgjegjësi e Ministrisë së Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor. Meqë pjesa më e madhe e energjisë elektrike prodhohet nga termocentralet, ata konsiderohen ndotësit më të mëdhenjt të mjedisit. Emitimi aktual i gazrave, pluhurit dhe ujërave të zeza nga termocentralet, janë mbi nivelet e lejuara nga direktivat e BE-së. Sipas statistikave të [[Banka Botërore|Bankës Botërore]] , 835 vdekje, 310 raste të reja të bronkitit kronik, 22900 raste të problemeve me frymëmarrje te fëmijët, 11160 vizita në siptale dhe mbi 100 milion euro humbje çdo vit janë pasojë e termocentraleve. <ref>{{cite web|title=Kosovo Campaign Targets Proposed New Power Plant|url=http://www.balkaninsight.com/en/article/kosovo-campaign-targets-proposed-new-power-plant|publisher=[[Balkan Insight]]|accessdate=2 mars 2014}}</ref> ===Eficienca e energjisë=== Agjencia e Kosovës për Eficiencë të Energjisë - AKEE është institucion ekzekutiv në kuadër të Ministrisë për Zhvillim Ekonomik. AKEE zbaton politikat e Efiçiencës së Energjisë përmes vlerësimit të mundësive të kursimit të energjisë dhe zbatimit të masave të efiçiencës së energjisë në të gjithë sektorët e konsumit të energjisë. Kjo agjensi ka draftuar kornizën legjislative per Eficiencën e Energjisë me qëllim të implementimit të praktikave më të mira të BE-së. <ref>{{cite web|title=About AKEE|url=http://www.akee-rks.net/sq/about|publisher=Kosovo Agency for Energy Efficiency|accessdate=2 mars 2014|archive-date=2 mars 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140302190458/http://www.akee-rks.net/sq/about|url-status=dead}}</ref> ==Bashkëpunimi== Duke u bazuar në kërkesat në rritje, roli i importit është esencial për të siguruar furnizim stabil me energji elektrike. Kosova ka nënshkruar disa marrëveshje bashkëpunimi në sektorin e energjisë me Shqipërinë. Duke qenë se sistemi energjetik i Shqipërisë mbështetet në hidro-energji (pothuajse 100%), kurse Kosova mbështetet në termocentrale, kjo është një mundësi shumë e mirë për bashkëpunim ndërmjet dy vendeve. Linja e interkonjeksionit 400 kV është në procedimin final para fillimit të ndërtimit. <ref>{{cite web|title=Kosovo Energy Strategy|url=http://kryeministri-ks.net/repository/docs/Strategjia_e_Energjise_e_Republikes_se_Kosoves_2009-2018_SHQ.pdf|publisher=Kosovo Prime Minister Office|accessdate=2 mars 2014|archive-date=2 mars 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140302190128/http://kryeministri-ks.net/repository/docs/Strategjia_e_Energjise_e_Republikes_se_Kosoves_2009-2018_SHQ.pdf|url-status=dead}}</ref> ==Alternativa për energji elektrike== [[Termocentrali Kosova e Re|Kosova e Re]] është projekt për ndërtimin e termocentralit të ri. Ndërtimi i këtij termocentrali do të përmbushte nevojat për energji elektrike në Kosovë. Ky projekt është ndryshuar disa herë. Ministri i Zhvillimit Ekonomik, Fadil Ismajli, ka thënë se Kosova e Re do të fillojë ndërtimin në vitin 2015. <ref>{{cite web|title=Termocentrali Kosova e Re, ne janar 2015|url=http://ëëë.evropaelire.org/content/article/24998805.html|publisher=EvropaeLire|accessdate=2 mars 2014}}{{Lidhje e vdekur}}</ref> Hidrocentrali i Zhurit është ndoshta mundësia më e madhe e përdorimit të potencialeve të energjisë se ripërtritshme. Është llogaritur se kapaciteti gjenerues i hidrocentralit të Zhurit do të ishte 305 MW. Projekti ka ngecur për shkak të kostos së lartë, kapaciteteve të limituara dhe çështjeve që kanë të bëjnë me përdorimin e ujërave me Shqipërinë. <ref>{{cite web|last=Shehu|first=Bekim|title=Hidrocentrali i Zhurit- Shqipëria nuk do, Kosova po|url=http://www.dw.de/hidrocentrali-i-zhurit-shqip%C3%ABria-nuk-do-kosova-po/a-5999250-1|publisher=[[Deutsche Welle]]|accessdate=2 mars 2014}}</ref> == Shih edhe == * [[KEK]] * [[Kosova A]] * [[Kosova B]] * [[Hidrocentralet e Kosovës]] * [[Lista e centraleve të erës në Kosovë]] == Referime == {{reflist}} [[Kategoria:Elektroteknikë]] [[Kategoria:Ekonomia e Kosovës]] 9ttrxmupkeq8g91k3y55rmg733mazjq 0 153093 2467518 2428527 2022-08-04T10:40:20Z Oheloel 143826 +Fotot wikitext text/x-wiki {{Infobox vend historik | emri =Xhamia e Allajbegisë | emri_amëtar = | gjuha_amëtare = | foto = Allajbegi Mosque.jpg | përshkrimi = | lloji = Arkitekture | locmapin = Shqipëria | gjerësi = 41.578806 | gjatësi = 20.463389 | lokacioni = [[Burimi (Maqellarë)|Burim]], [[Rrethi i Dibrës|Dibër]], [[Qarku i Dibrës|Dibër]], [[Shqipëri]] | sipërfaqja = | ndërtuar = 1578, Shek XVI | arkitekt = | arkitektura = | organi_drejtues = DRKK Shkodër | përcaktimi1 = SHQIPËRI | përcaktimi1_offname = Monument i trashëgimisë kulturore | përcaktimi1_data = 68/1 / 1970 | përcaktimi1_kriteret = I | përcaktimi1_numri = DI021 | përcaktimi1_free1name = Tipologjia | përcaktimi1_free1value =Xhami | përcaktimi1_lloji = Nën mbrojtje }} '''Xhamia e Allajbegisë''' është një monument i trashëgimisë kulturore në [[Burimi (Maqellarë)|Burim]], rrethi i [[Rrethi i Dibrës|Dibrës]], në qarkun e [[Qarku i Dibrës|Dibrës]], [[Shqipëria|Shqipëri]].<ref name=#imk#>{{cite book|title=LISTA E MONUMENTEVE: RRETHI I DIBRËS|publisher=Instituti i Monumenteve të Kulturës - Ministria e Kulturës|url=http://imk.gov.al/wp-content/uploads/monumente/lista%20e%20monumentewve/DIBRES.pdf|accessdate=28 dhjetor 2016|ref=imk|language=sq|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160608005904/http://imk.gov.al/wp-content/uploads/monumente/lista%20e%20monumentewve/DIBRES.pdf|archivedate=8 qershor 2016|url-status=dead}}</ref> [[Skeda:Allajbegi Mosque interior.jpg|parapamje|majtas|Interiori i xhamisë]] Ajo është ndërtuar në vitin 1578 dhe i takon tipologjisë së xhamive të vogla monumentale me kupolë, minare dhe hajat. Teknika e përdorur e klauzonazhit është një veçori e rrallë për rajonet verilindore të [[Shqipëri]]së. [[Xhamija]] e Allajbegisë përbëhet nga salla e lutjeve në formë kubike e mbyllur me një kuve, [[minareja]] dhe themelet e një portiku të shembur si pasojë e një tërmeti. Dera në anën veriore shërbente për të hyrë në sallën e lutjeve. [[Mihrabi]] dhe gjurmë të [[Mimberi|mimbar]] janë gjetur në murin jugor të dhomës të ndërtuar me dru. Salla e lutjeve është mbuluar nga një kupolë në formë sferike. Në muret perëndimore, jugore dhe lindore janë vendosur nga tre dritare në dy rreshta, ndrësa në murrin verior ndodhen vetëm në një rresht. Xhamija e Allajbegisë përfaqëson një monument me rëndësi kombëtare I shpallur ne vitn 1970 [[Lista e objekte fetare në Shqipëri që janë monumente kulture|monument kulture]] i kategorisë së parë.<ref>{{cite web|url=http://kshk.gov.al/index.php?fq=brenda&gj=gj2&kid=19|title=Ndërtesa fetare me statusin "Momument Kulture"|publisher=Komiteti Kombëtar i Republikës së Shqipërisë mbi Kultin|language=sq|accessdate=28 tetor 2010}}</ref> == Lidhje të jashtme == * [https://web.archive.org/web/20161128185632/http://imk.gov.al/site/?page_id=77 Instituti i Monumenteve të Kulturës] == Referime == {{reflist}} [[Kategoria:Monumente kulturore në Dibër]] [[Kategoria:Xhami në Shqipëri]] [[Kategoria:Dibër]] [[Kategoria:Ndërtesa të përfunduara në 1587]] {{Shqipëria-hist-cung}} sajpmjxjjt5dmwk4akm8z1zpf5ec0gk 0 191272 2467528 2174347 2022-08-04T11:23:18Z Oheloel 143826 wikitext text/x-wiki [[Skeda:Kruje Castle (Mosque).JPG|parapamje|Xhamia Fet'hie]] '''Xhamia e Fet'hijes''' ose '''Xhamia Sultan Mehmed Fatih e Krujës''' është një xhami e epokës [[Perandoria Osmane|otomane]] ndërtuar para vitit 1481. Kjo është pranë hyrjes së [[Kalaja e Krujës|Kalanë e Krujës]] dhe [[Muzeu i Skënderbeut|Muzeut Skenderbeu]]. Xhamia Fet'hije mban emrin e sulltanit turk [[Mehmet Fatihu|Mehmed II]]. Pasi u shkatërrua në vitin 1831, xhamia u rindërtua për popullatën shqiptare lokale në bazë të sundimit të sulltan Mahmudit II. Në vitin 1917, minarja e xhamisë Fet'hije, i cili ishte i njohur si një të bukur vetëquajtur një, u shkatërrua në rrethana klimatikale. Deri në vitin 1937, xhamia është përdorur një shtëpi adhurimi për myslimanët shqiptarë. Gjatë [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]], xhamia Fet'hije ishte keqtrajtuar dhe municionet kishte beed ruajtur brenda xhamisë. Gjatë sundimit të diktatorit komunist [[Enver Hoxha]] pas vitit 1944, xhamia kalbur. Sot, i xhamisë Fet'hije, vetëm pjesët e poshtme të mureve dhe minaren mbeten. == Referimet == * Machiel Kiel: ''Ottoman architecture in Albania (1385–1912). In: Research Centre for Islamic History, Art and Culture (Hrsg.): Islamic art series.'' Band 5. Istanbul 1990, ISBN 92-9063-330-1, Fatih Camii, S. 179 f. [[Kategoria:Krujë]] [[Kategoria:Xhami në Shqipëri]] [[Kategoria:Ndërtesa të përfunduara në 1481]] h9b12lf3frpvd82ja4w3z9kuvi0311b 0 218551 2467513 1913682 2022-08-04T10:16:55Z Oheloel 143826 wikitext text/x-wiki '''Hytbja''' ([[Gjuha arabe|arabisht]]: خطبة ''khuṭbah'', [[Gjuha turke|turqisht]]: ''hutbe'') është predikim që i paraprinë lutjes. Me këtë rast imami ngjitet në [[Minberi|minber]] (një pjesë e ngritur në [[Xhamia|xhami]] që gjendet në anën e djathët të [[mihrabi]]t) dhe nga ai mban fjalimin. Fjalimi mbahet nga [[imami]] duke qëndruar në këmbë dhe në të falënderohet [[Allahu]], thuhet [[shehadeti]], dëgohen salavate mbi [[Muhammedi|Profetin Muhammed]], recitohet një apo disa [[Ajeti|ajete]] ose një [[Sureja|sure]] e plotë nga [[Kurani]] dhe në fund vjen duaja. Është [[Synneti|synnet]] që hytbja të ketë dy pjesë, në mes të cilave imami zakonisht ulet. Gjithashtu, në vendet jo arabe hytbja ndahet në arabisht dhe në gjuhën vendore. Përmbajtja e fjalimit mund të jetë fetare apo mbi tema të përgjithshme me interes për komunitetin e besimtarëve, duke përfshirë edhe politikën. == Shih edhe == * [[Hytbeja e Lamtumirëse]] * [[Xhumaja]] [[Kategoria:Namazi]] hmdnyy90t2neetr6o95t2dg81f82zz4 0 224906 2467432 2459274 2022-08-03T17:35:54Z Drenisa 112234 /* Hyrje */ wikitext text/x-wiki [[Skeda:Tawau_Sabah_Tadika-Holy-Trinity-22.jpg|parapamje|Një kopsht fëmijësh në [[Malajzia|Malajzi]] ]] [[File:Bundesarchiv Bild 183-37156-0001, Beenz, Erntekindergartengruppe.jpg|thumb|Një [[Kopshti i fëmijëve|kopsht fëmijësh]] në [[Gjermania|Gjermani]] në vitin 1956.]] {{Shiko gjithashtu|Arsimi parafillor}} '''Arsimi parashkollor''' përfshin [[Arsimi|arsimimin]] dhe [[edukimi]]n e fëmijëve të moshës parashkollore, ose periudhën prej moshës 6 (gjashtë) muaj e deri sa ata të fillojnë shkollën fillore ose ndryshe, përfshin fëmijët ndërmjet moshës 2½ deri 6 vjet, e që paraqet periudhën para fillimit të [[Arsimi i detyrueshëm|arsimit të detyrueshëm]] në [[Shkolla fillore|shkollë fillore]]. == Hyrje == Institucionet e arsimit parashkollor mund të jenë private ose qeveritare dhe zakonisht përfshijnë kujdesin tërëditor, parashkollor, dhe/ose çerdhe (kindergarten).<ref>[https://tiranapost.al/ligji-per-arsimin-parashkollor-kriteret-e-mesuesve-dhe-roli-bashkise/ Ligji për arsimin parashkollor]</ref> Terminologjia ndryshon sipas vendit. Në disa vende evropiane termi "[[kopshti i fëmijëve]]" ose "kindergarten"  i referohet arsimit formal të fëmijëve të klasifikuar sipas ''ISCED niveli 0'' - me një ose disa vite të tilla arsimit të detyrueshëm para se fëmijët të fillojnë shkollën fillore, sipas ''ISCED niveli 1''.<ref>{{Cite web |url=https://webgate.ec.europa.eu/fpfis/mwikis/eurydice/images/2/24/Compulsory_Education_in_Europe_2016_2017.pdf |title=Kopje e arkivuar |access-date=23 shtator 2017 |archive-date=9 tetor 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161009145616/https://webgate.ec.europa.eu/fpfis/mwikis/eurydice/images/2/24/Compulsory_Education_in_Europe_2016_2017.pdf |url-status=dead|language=en}}</ref> == Historiku == Në një kohë kur arsimi dhe shkollimi kufizoheshin vetëm për fëmijët që kishin mësuar të shkruajnë dhe të lexojnë në shtëpi, kishte shumë përpjekje për ta bërë shkollën të arritshme edhe për jetimët ose për fëmijët e grave që punonin në fabrika. Në vitin 1779, [[J. F. Oberlin|Johann Friedrich Oberlin]] dhe Louise Scheppler themeluan në [[Strasburg]] një institucion për kujdesin dhe edukimin e fëmijëve parashkollorë prindërit e të cilëve punonin gjatë ditës. <ref>Samuel Lorenzo Knapp (1846), ''Female biography: containing notices of distinguished women'' Philadelphia: Thomas Wardle. p. 230</ref> Në të njëjtën kohë, në vitin 1780, institucione të ngjashme për foshnje u krijuan në [[Bavaria|Bavari]] <ref>Manfred Berger, [http://www.kindergartenpaedagogik.de/414.html "Kurze Chronik der ehemaligen und gegenwärtigen Ausbildungsstätten für Kleinkindlehrerinnen, Kindergärtnerinnen, Hortnerinnen ... und ErzieherInnen in Bayern"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130904234012/http://www.kindergartenpaedagogik.de/414.html |date=4 September 2013 }} in '‘Das Kita-Handbuch ‘‘, ed. Martin R. Textor</ref> Ndërkaq, në vitin 1802, Pauline zur Lippe themeloi një qendër parashkollore në [[Detmold]]. Në vitin 1816, [[Robert Owen]], një filozof dhe [[Pedagogjia|pedagog]], hapi shkollën e parë britanike të foshnjave në [[New Lanark]], Skoci. <ref name="vag75">{{Cite journal|last=Vag|first=Otto|date=mars 1975|title=The Influence of the English Infant School in Hungary|journal=International Journal of Early Childhood|volume=7|issue=1|pages=132–136|doi=10.1007/bf03175934|language=en}}</ref> <ref>{{Cito web|url=http://www.newlanark.org/kids/index2.html|title=New Lanark Kids: Robert Owen|accessdate=1 dhjetor 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100815052526/http://www.newlanark.org/kids/index2.html|archivedate=15 gusht 2010|language=en}}</ref> <ref name="infed">[http://www.infed.org/thinkers/et-owen.htm Education in Robert Owen's New Society: the New Lanark Institute and schools]</ref> Në bashkëpunim me sipërmarrjen e tij për fabrikat Owen donte që fëmijëve t'u jepej një edukim i mirë moral në mënyrë që ata të ishin të aftë për punë. Sistemi i tij ishte i suksesshëm në edukimin e fëmijëve me njohuri elementare të shkrim-leximi dhe aritmetikës. <ref>{{Cito web|url=http://socialist-courier.blogspot.co.uk/2012/06/robert-owen-and-new-lanark.html|title=Socialist – Courier: Robert Owen and New Lanark|publisher=Socialist-courier.blogspot.co.uk|accessdate=27 nëntor 2013|date=29 qershor 2012|language=en}}</ref> [[Samuel Wilderspin|Samuel Wilderspin]] hapi shkollën e tij të parë të foshnjave në Londër në vitin 1819, <ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/onimportanceedu00wildgoog|page=[https://archive.org/details/onimportanceedu00wildgoog/page/n237 3]|title=The Importance of Educating the Infant Poor|publisher=W. Simpkin & R. Marshall, Goyder, printer|year=1823|first=Samuel|last=Wilderspin|location=London|language=en}}</ref> dhe vazhdoi të themelojë edhe qindra institucione të tjera. Ai publikoi shumë shkrime mbi këtë temë dhe veprimtaria e tij u bë model për shkollat e foshnjave në të gjithë Britaninë e Madhe. Loja ishte një pjesë e rëndësishme e sistemit të edukimit sipas Wilderspin. Ai konsiderohet si mësuesi i parë që përdori [[ Shesh lojërash|sheshin e lojërave]] në [[Mësimdhënia|procesin mësimor]]. Në vitin 1823, Wilderspin botoi veprën me titull ''Mbi Rëndësinë e Edukimit të Fëmijëve të Varfër - On the Importance of Educating the Infant Poor'', bazuar në shkollë. Ai filloi të punojë për Shoqërinë e Shkollave të Foshnjave vitin pasues, duke informuar të tjerët për pikëpamjet e tij. Ai gjithashtu shkroi edhe veprën me titull "''Sistemi i Foshnjoreve - The Infant System''", në të cilet flet për zhvillimin e fuqive fizike, intelektuale dhe morale për të gjithë fëmijët nga një deri në shtatë vjeç". Më 27 maj të vitit 1828 kontesha hungareze [[Therese Brunsvik]] (1775–1861), e cila kishte njohur personalisht pedagogun zviceran [[Johann Heinrich Pestalozzi]], dhe ishte nën ndikimin e pikëpamjeve të tij, në qytetin Buda hapi një institucion parashkollor të njohur si 'Kopshti i engjëjve' - {{lang-hu|Angyalkert}}. Ky ishte i pari nga njëmbëdhjetë qendra të kujdesit që ajo themeloi për fëmijë të vegjël. <ref>Public Preschool Education in Hungary: A Historical Survey, 1980</ref> Në vitin 1836 ajo ngriti një institut për themelimin e qendrave parashkollore. Idetë e saj u pëlqyen në mesin e fisnikërisë dhe klasës së mesme hungareze gjë që edhe u kopjuan në të gjithë mbretërinë hungareze. == Institucionet parashkollore == Bartës të edukimit dhe arsimit të fëmijëve në periudhën parashkollore janë [[Institucion arsimor|institucionet arsimore]] parashkollore si: * [[Çerdhe fëmijësh|Çerdhet e fëmijëve]], * [[Kopshti i fëmijëve|Kopshtet e fëmijëve]], * [[Klasat parafillore]], * Shkollat e lojës, * Gadimore, etj. == Shih edhe == * [[Arsimi]] * [[ISCED]] * [[Çerdhe fëmijësh]] * [[Kopshti i fëmijëve]] * [[Institucion arsimor]] * [[Psikologjia fëmijënore]] * [[Pedagogjia parashkollore]] == Literatura == {{div col}} * {{cite book|last=Buysee|first=V.|title=Consultation in Early Childhood Settings|url=https://archive.org/details/consultationinea0000buys|year=2005|publisher=Paul H. Brookes Publishing|location=Baltimore|isbn=978-1-55766-774-8|author2=P. W. Wesley|language=en}} * Center for Public Education. (March 2007). Retrieved 2 July 2009, from http://www.centerforpubliceducation.org/Main-Menu/Pre-kindergarten/Pre-Kindergarten/Pre-kindergarten-What-the-research-shows.html {{Webarchive|url=https://archive.is/20130703231054/http://www.centerforpubliceducation.org/Main-Menu/Pre-kindergarten/Pre-Kindergarten/Pre-kindergarten-What-the-research-shows.html |date=3 korrik 2013 }} * Condillac, E. B. (1746/1970, 2001). Essai sur l'origine des connaissances [Essay on the origin of human knowledge] in Oeuvres Completes Tome 1. Genève: Slatkine reprints. Retrieved from http://www.slatkine.com/. In addition, translated from the French of the Abbé de Condillac by Hans Aarsleff, Cambridge, MA: Cambridge University Press. * Condillac, E. B. (1749/1970, 1982). Traité des systèmes [Treatise on the systems] in Oeuvres Completes Tome 2. Genève: Slatkine reprints. Retrieved from http://www.slatkine.com/. In addition, translated from the French of the Abbé de Condillac by Franklin Philip, Philosophical Writings of Etienne Bonnot, Abbé de Condillac (Vol. I), Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum. * Condillac, E. B. (1754/1982). Traité des sensations [Treatise on the sensations]. Genève: Slatkine reprints. Retrieved from http://www.slatkine.com/. In addition, translated from the French of the Abbé de Condillac by Franklin Philip, Philosophical Writings of Etienne Bonnot, Abbé de Condillac, and (Vol. I), Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum. * Condillac, E. B. (1756). An essay on the origin of human knowledge. In Locke's Essay on the Human Understanding. Translated from the French of the Abbé de Condillac by Thomas Nugent. London, England: J. Nourse. Retrieved 23 September 2008 from https://books.google.com/books?id=rp_go5DhQqQC. * Fay, J. & Funk, D. (1995). Teaching with love & logic. Golden, CO: The Love & Logic Press, Inc. * Glasser, W. (1984). Self-importance boosts learning. The School Administrator 45, 16–18. * {{cite web |last1=Glasser |first1=W. |year=1996 |title=Then and now. The theory of choice |journal=Learning |volume=25 |issue=3 |pages=20–22 |url=http://eric.ed.gov/?id=EJ536917 |accessdate=30 shtator 2013|language=en}} * Heyman, G., Dweck, C., & Cain, K. (1992). Young children's vulnerability to self-blame and helplessness: Relationship to beliefs about goodness. Child Development, 63, 401-415. * Individuals with Disabilities Individualizing Education Act (IDEA) Data. (2006). Part B child count data [Table]. Retrieved 25 May 2008, from https://web.archive.org/web/20130727110604/http://www.ideadata.org/PartBData.asp * Itard, J. M. G. (1962). The wild boy of Aveyron. (G. Humphrey & M. Humphrey, Trans.). New York: Appleton-Century-Crofts. (Original works published 1801 and 1806). * {{cite book|last1=Levin|first1=H.M. |last2=Schwartz |first2=H.L. |year=2007 |title=What is the cost of a preschool program? |publisher=National Center for the study of Privatization in Education |language=en}} Symposium conducted at the meeting of the AEFA Annual Conference, Baltimore, Maryland. * {{cite book|last=McCollum|first=J. A.|author2=Yates, T.|title=Dyad as focus, triad as means: A family-centered approach to supporting parent-child interactions|journal=Infants and Young Children|year=1994|volume=6|issue=4|pages=54–63|doi=10.1097/00001163-199404000-00008|language=en}} * {{cite book|last=Reeves |first=K. |year=2000 |title=Preschool in the public schools |publisher=American Association of School Administrators |language=en}} 1-9 * {{cite book|last=Skinner|first=B. F.|title=The science of learning and the art of teaching|journal=Harvard Educational Review|year=1954|volume=24|issue=2|pages=86–87|language=en}} {{div col end}} == Referime == {{Reflist|3}} [[Kategoria:Arsim]] [[Kategoria:Pedagogji]] [[Kategoria:Edukatë]] 275ppmxo56x193koprfvhdr6i8fygkd 0 224944 2467421 2457150 2022-08-03T16:32:54Z 2A03:4B80:C330:28C0:D81:4B4B:E41C:DFDF wikitext text/x-wiki '''Remzie Osmani''' ose '''Remzije Osmani''' (lindur më [[10]] [[Shtator]] [[1969]] në [[Mushtishti (Therandë)]] në [[Jugosllavia|Jugosllavi]] (tani [[Kosova|në Kosovë]]), është një këngëtare e këngës folklorike të Kosovës. Ajo është njëra nga interpretueset më të famshme të muzikës popullore [[Shqipëria|shqiptare]]. Remzie Osmani është e martuar dhe nënë e dy fëmijëve. Vëllai i saj, Nexhat Osmani, është gjithashtu një këngëtar i suksesshëm i muzikës popullore, me të cilin ajo ka bashkëpunuar.<ref>http://radio-kercova.wix.com/radiokercova#!biografi/cb30</ref> == Karriera == Paraqitja e saj e parë daton në vitin 1977 me këngën ''Lute lute nëna bijën''. Talenti i saj u zbulua shumë në moshë të re nga mësuesi i saj i muzikës, Ibrahim dhe Mustafë Hamiti, dhe profesori i saj shqiptar, Ali Selmanaj. Në adoleshencë, ajo hyri në Shoqërinë Kulturore Artistike "Afërdita" në fshatin e saj të lindjes, dhe më vonë, në SHKA "Jehona" në [[Theranda|Therandë]]. Paralelisht me këto klube, ajo ndërmori edhe disa turne në [[Kosova|Kosovë]] dhe në [[Republika e Maqedonisë|Maqedoni]] në vitin 1978, si dhe Radio Jehona në ([[Kumanova|Kumanovë]]) në vitin 1983. ''Lulekuqja e Kosovës'' ishte albumi i saj i parë në vitin 1984, në bashkëpunim me këngëtarin Qamili i Vogël. Dy vjet më vonë, me ndihmën e Radio Televizionit të Prishtinës (RTP) ka lansuar edhe albumin tjetër me titull ''Kur bie tupani i parë''. Në vitin 2000, Remzie Osmani ishte e pranishme së bashku me grupin e saj të folklorit në "''Expo universale 2000''" në [[Hanoveri|Hanover]]. Ajo deri tani ka gjithsej dymbëdhjetë albume e ku albumi i fundit doli në vitin 2009 me titull ''Dikur''.<ref>http://www.teksteshqip.com/remzie-osmani/biografia</ref> == Albumet == * ''Lulekuqja e Kosovës'' (1984) * ''Kur bie tupani i parë'' (1987)<ref name="lyrics.al">{{Cite web |url=http://www.lyrics.al/remzie-osmani/albume |title=Remzie Osmani (Albume) |url-status=dead |access-date=24 shtator 2017 |archive-date=27 korrik 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170727220806/http://www.lyrics.al/remzie-osmani/albume }}</ref> * ''Kënga në zemër'' (1989) * ''Qan Kosova për bijtë e vetë'' (1990) * ''Të thërrasim Kosovës'' (1993) * ''Pranverë e pajetë'' (1995) * ''Për ju nga zemra'' (1998) * ''Kosova mirë se të gjeta'' (2000) * ''Kënga jeton'' (2003) * ''Si t'i Them'' (2004) * ''Kur zemra këndon'' (2005) * ''Këngë malli'' (2007) * ''Mollë e kuqe'' (2008) * ''Dikur'' (2009) * ''Për Mua Je Kryevepër'' (2012) == Single == * ''Kush të solli në lagjen time'' (2003) * ''Kush ia banë vetit me sy'' (2005) * ''Pse u ndamë'' (2011) == Lidhje të jashtme == * (Shqip) [http://zhurnal.mk/content/?id=201161713121 Une interview de Remzie Osmani par Rajan Arapi] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140302032841/http://zhurnal.mk/content/?id=201161713121 |date=2 mars 2014 }} * (Shqip) [http://www.yllpress.com/8079/remzije-osmani-realizon-klipin-dikur-.html Article à propos du tournage du clip de la chanson ''Dikur''] * (Shqip) [http://www.kosovapress.com/sq/muzike/remzie-osmani-sot-kengen-e-re-te-merkuren-videoklipin-une-jam-burre-30898/ Remzie Osmani sot këngën e re, të mërkurën videoklipin “Unë jam Burrë”] * (Shqip) [http://www.gazetaexpress.com/roze/remzie-osmani-kendon-rolling-in-the-deep-video-141846/ Remzie Osmani këndon “Rolling in the Deep” (Video)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151208074034/http://www.gazetaexpress.com/roze/remzie-osmani-kendon-rolling-in-the-deep-video-141846/ |date=8 dhjetor 2015 }} * (Shqip) [http://www.gazetadita.al/remzie-osmani-me-lamborghini/ Remzie Osmani me Lamborghini] * (Shqip) [http://www.telegrafi.com/magazina/remzie-osmani-bie-ne-gracken-e-kameres-se-fshehur-video.html Remzie Osmani bie në grackën e kamerës së fshehur (Video)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151208094215/http://www.telegrafi.com/magazina/remzie-osmani-bie-ne-gracken-e-kameres-se-fshehur-video.html |date=8 dhjetor 2015 }} == Referime == {{reflist}} [[Kategoria:Lindje 1971]] [[Kategoria:Njerëz nga Theranda]] [[Kategoria:Njerëz që jetojnë]] [[Kategoria:Gra nga Kosova]] nb9nxcpovzorn7ukqrwh2hoibw9agzx 0 232698 2467454 2467368 2022-08-03T20:50:13Z Drenisa 112234 /* Lashtësia */ wikitext text/x-wiki ==Lashtësia == {{Shiko gjithashtu|Shkodra e lashtë|Kalaja e Shkodrës}} Zona përreth vendit ku ndodhet sot qyteti ka qenë e banuar që në kohët parahistorike. Këtu janë gjetur gjurmë të paleolitit të mesëm, ndërsa që nga neoliti gërmimet kanë zbuluar vazhdimësi jetese që vjen deri në ditët tona. Objektet e gjetura gjenden në muzeumin e qytetit, në atë të Tiranës dhe në muzetë e Evropës.<ref>[http://www.bashkiashkoder.gov.al/?crd=0,19,1,0,0,197&ln=1&uni=20151214141211178831562499251124 Historia dhe të dhëna gjeografike]</ref> Rrëzë kodrave të Tepes, në anën jugore të qytetit të sotëm, materialet arkeologjike fillojnë nga [[Koha e bronzit|Bronxi i hershëm]] (3000-2000 p.k). Në shekullin V-IV p.K. filloi ndërtimi i [[Kalaja e Shkodrës|kalasë]] me gurë ciklopikë të puthitur pa llaç. Në mesin e shekullit të tretë p.k. përmendet si kryeqendra e [[Mbretëria ardiane|mbretërisë së parë të]] [[Ardianët|Ardianëve]]. [[Teuta e Ilirisë|Mbretëresha Teuta]] dhe mbretërit [[Agroni|Agron]] e [[Genti|Gent]] janë figurat më të përmendura të kësaj periudhe.<ref>[[Polibi]]</ref><ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.02.0140:book=43:chapter=20 Tit Livi]</ref> Scodra ishte më e mirëmbrojtura (''arx munitissima'') dhe më e vështira për t'u pushtuar (''difficilis aditu'') nga të tëra fortifikatat e fisit labeat. Ishte një pozicion i fortifikuar në mënyrë natyrale (''munitum situ naturali oppidum''), i rrethuar nga mure me pirgje mbi portat (''portarumque turres'').<ref name=":63">{{Cite book|title=Vëzhgime iliro-shqiptare|last=Thalloczy|first=Lajos|publisher=Camaj-Pipa|year=2004|isbn=99927-56-34-9|location=Shkodër|pages=114|authorlink=Lajos Thallóczy|origyear=1917|translator=[[Mustafa Kruja]]}}</ref> Më 168 p.K. pretori romak Anicius ngadhënjeu mbi ilirët dhe pushtoi Shkodrën.<ref>Lucius Florus, ''[https://books.google.co.uk/books?id=1w5lAAAAcAAJ&pg=PA94&dq=scodra+illyrians&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjnitPLoMrUAhVsyoMKHdRVAjwQ6AEILjAC#v=onepage&q=scodra%20illyrians&f=false Historia e Romës]'', përktheu J. Davies, Londër 1672.</ref> Pas rënies nën sundimin romak, u bë ndër kryevendet jugore të provincës së Dalmacisë. Me reformat e Perandorit [[Diokleciani|Dioklecian]], Shkodra u bë qendra e [[Prevali|Prevalit (lat. ''Prevaelis'').]]<ref name=":63" /> Nga 395 AD, ishte pjesë e [[Dioqeza e Dakisë|Dioqezës së Dakisë]] dhe me t'u ndarë në dyshë Perandoria Romake, prej atëherë kaloi me [[Perandoria Romake e Lindjes (Bizanti)|Perandorinë Romake të Lindjes]].<ref>{{Cite book|title=Ditët e mbrame të Turqisë në Shkodër ase Rrethimi i Qytetit 1912-1913|last=Rrota|first=Justin|publisher=Botime Françeskane|year=2010|isbn=9789995678371|location=Shkodër|pages=21|authorlink=Justin Rrota|origyear=1963}}</ref> == Mesjeta == ''[[De Administrando Imperio]]'' përshkruan se si Perandori Bizantin Herakliu (610-641) i dha serbëve një territor në këtë zonë gjatë gjysmës së parë të shekullit të 7të. Pjesa më jugore e pjesëve detare të Principatës Serbe, në Diokle, përfshinte edhe krahinën e Shkodrës. Pas vdekjes së Princit Časlav (r. 927-960), shteti u shpërbë, me Dioklenë që zotëronte pjesën më të madhe të tij. Car Samueli i Bullgarëve më 997 e pushtoi këtë krahinë bashkë me [[Thesalia|Thesalinë]], [[Epiri]]n dhe [[Maqedonia e lashtë|Maqedoninë]]. Në fillim të shek. XI, [[Gjon Vladimiri|Jovan Vladimiri]] sundoi Dioklenë gjatë kohës kur Samueli dhe Perandorit Bizantin Basil lI. Më vonë u detyrua të pranonte të qëndronte nën vasalitetin bullgar. Prej kësaj kohe ''Shingjoni'' kremtohet nga ortodoksët shqiptarë. Më 1030 Stefan Vojislav dëboi Theophilos Erotikos, strategun e mbramë, dhe mposhti bizantinët më 1042. Stefan Vojislav përzgjodhi Shkodrën si kryeqendër të vetën.<ref>Fine 1991, p. 206</ref> Ndërsyen kishën latine kundër grekes, dhe kësodore ipeshkvinjtë e qytetit u mvarën prej [[Argjipeshkvia e Tivarit|Argjipeshkvisë së re të Tivarit]]. Kur kryqtarët frëng e përshkuan më 1096, mbreti Bodin i mirëpriti. Perandorët e familjes së Komnenëve e përtërinë zotërimin bizantin në krahinë, por e borën me vdekjen e Manuelit më 1180.<ref name=":63" /> Pas përpjekjeve trashëgimore të shekullit të 12të, Shkodra u bë pjesë e provincës së Zetës të [[Nemanjiqët|Nemanjiqve]]. I mbrami që u përpoq për ta përtëri sundimin bizantin në krahinë qe Despoti i Epirit Mhilli I më 1215. Ky ia shkëputi Shkodrën të birit të Nemanjës Më 1330 [[Stefan Uroshi]] caktoi të birin [[Stefan Dushani|Stefan Dushanin]] si guvernator të Zetës me selinë në Shkodër. Në të njëjtin vit Dushani dhe i ati patën përçarje, gjë që çoi në shkatërrimin e oborrit të Dushanit buzë Drinasës nga i ati në janar të 1331. Në prill bënë një armëpushim, por në gusht të 1331 Dushani shkoi nga Shkodra në Nerodime dhe e përmbysi të atin.<blockquote>''Shiko për më tepër: [[Arbëria Venedikase]]; [[Shkodra në Lidhjet Tregtare me Trevat e Tjera në Shekujt XIV - XV]]; [[Lufta shqiptaro-veneciane (1447-1448)|Luftrat arbro-venedikase]]''</blockquote>Me rënien e [[Perandoria Serbe|Perandorisë Serbe]], Shkodra u zotërua nga [[Balshajt]]. Pas humbjes së [[Beteja e Savrës|betejës të Savrës]], [[Balsha II]] ia dorëzoi qytetin Shahinit (''kephalia'',<ref name=":10">{{Cite book|title=From empire to republic: essays on Ottoman and Turkish social history|last=İnalcık|first=Halil|publisher=Isis Press|year=1995|pages=75|url=https://books.google.al/books?id=kIhpAAAAMAAJ&dq=ottoman+empire+balsha+shkodra&focus=searchwithinvolume&q=shkodër|authorlink=Halil İnalcık}}</ref> ''capitaneus turcorum'')<ref name=":63" /> deri kur prania osmane në këto vise u vënit dhe trysnia venedikase u shtua.<ref name=":10" /> Në dhjetor të 1395 dërgoi doktorin në teologji, fra Nicolò de Samaxiis nga Shkodra, bashkë me dy shoqërues të cilët përpara Senatit të Venedikut kumtuan ofertën e Balshës për t'u dorëzuar zotërimet e tyre: Shkodrën, [[Drishti|Drishtin]], [[Danjë|Danjën]], Shasin dhe [[Shirq|Shirqin]]; [[Venecia|Venediku]] [[Venediku në Shqipëri shek.XIV-XV|i mori në zotërim]] më 14 prill 1396 dhe [[Provveditore|proveditorët]] morën në dorëzim qytetin me 20 prill.<ref name=":02">{{Cite book|title=[[Zeta dhe Dinastia e Balshajve]]|last=Gelchich|first=Giuseppe|authorlink=Giuseppe Gelcich|publisher=55|year=2009|origyear=1899|isbn=9789994356539|location=Tiranë|pages=202-207|translator=Laura Leka}}</ref> Përgjatë pranisë së venedikasve, por sipas gjasave edhe para ardhjes së [[Balshajt|Balshajve]], zbatohej kodi ligjor i njohur si [[Statutet e Shkodrës|Statutet e Shkodrës.]]<ref>Anamali S., Prifti K., ''Historia e popullit shqiptar në katër vëllime''. Botimet Toena, 2002, ISBN 99927-1-622-3 ff. 231-232</ref><ref>Nadin L., ''Statuti di Scutari: della prima meta del secolo XIV con le addizioni fino al 1469 / Statutet e Shkodrës: në gjysmën e parë të shekullit XIV me shtesat deri më 1469.'' Tirana: Onufri, 2012.</ref> [[Arbëria Venedikase|Republika e Shën Markut]] përfaqësohej nga një ''capitaneus et comes''. Më 1399 plasi një kryengritje e madhe kundra Venedikut që pati si përfundim fitimin e disa të drejtave, mbasi gjyqi i paqit, gjyqi civil dhe penal, administrata bashkiake ishin në dorë të Senatit dhe të gjyqtarëve vendas simbas zakoneve të vendit; në këtë këshillë merrshin pjesë pesë vetë nga vegjëlia dhe pesë nga paria. Sundimtari venedikas kishte përbri edhe një përkthyes. Të hyrat asokohe ishin të pakta: dogana, koncesionet e dajlanavet dhe taksat nga pronarët, ndërsa shpenzimet ishin ma të mëdha për të përballue forcimet, me mbajtë ushtrinë dhe pagesa "''për një politikë afrimi kundrejt princave të vogjël të vendit''". Në këtë kohë Shirqi ishte skela e Shkodrës prej kah eksportoheshin landë ndërtimi, lëkura, peshk i thatë, sidomos saraga, putarga dhe ngjala të kripura.<ref name=":1">Sheldija Gj., [http://shkoder.net/zip/kmsh.pdf ''Kryeipeshkvia Metropolitane e Shkodrës dhe Dioqezat Sufragane''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160303205219/http://www.shkoder.net/zip/kmsh.pdf |date=3 mars 2016 }}, Shkodër, 1957-'58.</ref> Serbët u përpoqën më kot ta shtinin në dorë qytetin. E rrethuan dy herë Shkodrën, njëherë në fund të 1421 nën Despotin Stefan Lazareviç dhe herën e dytë më 1422 nën Despotin e mbasandej nën komandantin Mazarak, derisa Niccolò Cappello, që qëndronte pranë Shirqit, i dëboi serbët në një sulm vendimtar në [[Danja|Danjë]] një natë dhjetori. Më 1448 shkodranët mvartës të venedikasve [[Lufta shqiptaro-veneciane (1447-1448)|luftojnë]] kundër [[Skënderbeu|Skënderbeut]].<ref>{{Cite book|title=Das venezianische Albanien (1392–1479)|last=Schmitt|first=Oliver J.|publisher=R. Oldenbourg Verlag GmbH|year=2001|isbn=3-486-56569-9|location=München|pages=490|authorlink=Oliver Jens Schmitt}}</ref> Me rënien e mbretërive të krishtera të Serbisë, [[Bosnja dhe Hercegovina|Bosnies]] dhe Arbërisë, turqit iu afruan kësaj krahine edhe njëherë. Më 1474 Bejlerbeu i Rumelisë, Sulejmani, rrethoi Shkodrën, por qyteti u mbrojt trimërisht nga Antonio Loredano dhe 2500 ushtarë, me ndihmën e anijeve venedikase në Bunë dhe në det, e me ndihmën e Cërnojeviqit zetas dhe malësorëve arbërorë. Rrethimi i dytë më 1478 , i radhitur prej priftit ''[[Marin Barleti|Marinus Barletius]]'' në latinishte, u drejtua personalisht nga [[Mehmet Fatihu|Mehmet Ngadhënjyesi]]. Venedikasit mbrojtën heroikisht, por u detyruan të evakuoheshin pas marrëveshjes së paqes në [[Stambolli|Stamboll]] më 1479. Prej 1600 ushtarëve, vetëm 450 ndejtën. Popullata që u largua, nën prijësin e tyre [[Jonimajt|Florio Jonimën]], u vendosën në Venecie, Ravena dhe Treviso.<ref name=":63" /> == Periudha Osmane == <blockquote>''Shiko edhe: [[Sanxhaku i Shkodrës]]; [[Pashallëku i Shkodrës]]; [[Shkodra në periudhën osmane]]''</blockquote>Me [[Traktati i Konstandinopojës (1479)|traktatin e Kostandinopojës]] [[Republika e Venedikut]] ia lëshoi qytetin [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]]. U bë qendër e sanxhakut më 1485, pjesë e [[Elajeti i Rumelisë|Elajetit të Rumelisë]]. Qyteti nis të lulëzojë përsëri me stabilitetin e garantuar nga [[Bushatllinjtë]].<ref>{{Cite book|title=Cities of the Mediterranean: From the Ottomans to the Present Day|last=Toksöz|first=Meltem|publisher=I.B.Tauris|year=2014|isbn=978-1-84885-127-6|pages=120-121|editor-last=Kolluoglu|editor-first=Biray}}</ref> Tregtia lulëzoi përmes limanit lumor të [[Oboti|Obotit]] dhe bashkëpunimin me [[Ulqini|Ulqinin]] në rrugë detare, duke u bërë kësodore qendra ekonomike e trevave veriore shqiptare. Më 1832 periudha e pashallëkut të këtij oxhaku mbaroi. Më 1835 u çua [[Kryengritja e Hamz Kazazit|kryengritja vendore]] kundër [[Tanzimati|Tanzimatit]], e kryesuar nga [[Hamza Kazazi|Hamz agë Kazazi]]. === Lufta Ballkanike dhe Lufta e Parë Botërore === <blockquote>''Shiko edhe: [[Rrethimi i Shkodrës (1912-13)]]''</blockquote> [[Skeda:Tubiminekalà.jpg|djathtas|parapamje|300x300px|Tubimi i 6-mujorshit të pavarësisë, i festuar nga shkodranët në Kalà, ku Át Vinçenc Prennushi mbajti fjalimin e tij.]] Deri në muajin prill 1913 Shkodra ishte i vetmi bastion i mbetur i Perandorisë Osmane në Ballkanin Perëndimor. Pas armëpushimit të nënshkruar më 16 prill 1913 mes Perandorisë Osmane dhe Aleatëve Ballkanikë, Mali i Zi ra në ujdi që t'ia dorëzojë qytetin [[Fuqitë e mëdha|Fuqive të mëdha]], më 7 maj 1913 guvernatori malazez u takua në [[Shëngjini|Shëngjin]] me nënadmiralin britanik Burney. Në dukje ekzistonte vullneti i mirë për marrëveshje, por atë datë në mbrëmje pazari i qytetit kapet flakë<ref name=":5" /> dhe dugaja të shumta u vodhën.<ref name=":2">{{Cite book|title=Shkodra dhe motet|last=Bushati|first=Hamdi|publisher=Idromeno|year=1998|location=Shkodër|pages=469-477|volume=I|oclc=41096394}}</ref> Më 14 maj trupat malazeze që ishin në qytet u evakuuan. Komisioni i admiralëve të flotës ndërkombëtare që përfaqësonin Fuqitë e Mëdha e mori në dorëzim Shkodrën më 14 maj 1913 në ora 2.30 pasdreke.<ref name=":5">{{Cite journal|last=Gurakuqi|first=Romeo|date=2000|title=Vendosja e kontrollit ndërkombëtar në Shkodër, maj 1913-dhjetor 1913. (sipas dokumenteve të Public Record Office)|url=http://kulturserver-hamburg.de/home/shkodra/phoenix_16/phoenix_16_art03.html|journal=Phoenix|volume=3-6|pages=115-131|access-date=20 prill 2019|archive-date=20 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190420151142/http://kulturserver-hamburg.de/home/shkodra/phoenix_16/phoenix_16_art03.html|url-status=dead}}</ref> Më vonë Shkodra iu dorëzua fuqive tokësore ndërkombëtare, me përjashtim të Rusisë, të cilat u vunë nën komandën e kolonelit britanik, Filips. Këta ngritën një administratë me nëpunës shqiptarë. Në qytet e krahinë hapur dhe në mënyrë të nënrrogoztë bëhej propaganda nga njëra anë për ndikimin e Esat pashës, nga tjetra xhonturqit.<ref name=":0">{{Cite book|title=Ballafaqime politike në Shqipëri (1897-1942)|last=Vllamasi|first=Sejfi|publisher=Vllamasi|year=2012|isbn=9789928140548|location=Tiranë|pages=124-126}}</ref> Më 1914 elementet fetare të qytetit e krahinës shkojnë në Durrës për të njohur [[Princ Vidi|Princ Vidin]]. Mbas fillimit të [[Lufta e Parë Botërore|Luftës Botërore]] fuqitë ndërkombëtare u tërhoqën prej Shkodre dhe qytetin ia dorëzuan një komisioni prej 12 vetësh, të përbërë nga 6 katolikë dhe 6 myslimanë. Me largimin e Vidit shumica e madhe e patriotëve u grumbulluan dhe gjetën strehim në Shkodër. Komisioni qëndroi në krye të administratës deri më 15 korrik 1915, kur Mali i Zi hyri në Shkodër për të dytën herë. Komisioni ka administruar qytetin dhe rrethet. Ka qenë pa kryesi dhe ndër akte, nënshkrimi vihej: “Komisioni i Shkodrës”.<ref name=":0" /> [[Skeda:Rr.franzferd.jpg|majtas|parapamje|300x300px|Rruga Franz Ferdinand]] Më 23 janar 1916 ushtria austro-hungareze hyri në Shkodër. Vjena solli në Shqipëri korpusin e XIX, të përbërë prej tre divizionesh. Administrimin u kontrollua nga Komisari Civil August Ritter von Kral nën kujdesin e të cilit u hapën [[Komisia Letrare Shqipe]] dhe drejtoritë e përgjithshme të financave, arsimit dhe drejtësisë në hapësirën territoriale gjer në vijën grykëderdhja e [[Vjosa|Vjosës]]-[[Rrethi i Skraparit|Skrapar]]-[[Prespa|Prespë]]. Në mars të 1916 qytetit i bëri vizitë zyrtare Arkiduka Karl Salvator i Habsburgve. Gjatë punimeve të Kongresit të Durrësit qytetin e përfaqësoi [[Riza Dani]], [[Ndoc Çoba]] dhe [[Luigj Gurakuqi]] (edhe si mëkëmbës i [[Prenk Pasha|Prenk Pashës]]). Propozimi i bërë nga [[Mustafa Kruja]] që qyteti të bëhej kryeqyteti i Shqipërisë u shënua në procesverbalet e mbledhjeve.<ref>{{Cite book|title=Dokumente historike 1912-1918|last=Nosi|first=Lef|publisher=Akademia e Shkencave e Shqipërisë: Instituti i Historisë|year=2007|isbn=9789995610043|location=Tiranë|pages=289, 297|authorlink=Lef Nosi}}</ref> == Shteti shqiptar == Më 11 mars 1920, sipas një marrëveshjeje mes qeverisë së [[Tirana|Tiranës]] dhe komandës së trupave franceze, xhandarmëria shqiptare mori në dorëzim qytetin ku ministri i Brendshëm, [[Mbreti Zogu I|Ahmet Zogu]] dhe ministri i Drejtësisë, [[Hoxha Kadri Prishtina|Hoxha Kadriu]] u pritën me ngazëllim nga popullsia.<ref>{{Cite book|title=[[Lebenserinnerungen|Kujtime 1885-1925]]|last=Vlora|first=Eqrem bej|publisher=IDK|year=2003|isbn=99927-780-6-7|location=Tiranë|pages=456}}</ref> Në verën e 1920 qyteti qe i përfshirë në mënyrë të dyanshme në [[Lufta e Koplikut|Luftën e Koplikut]], me ndihmat e organizuara nga [[Musa Juka]] dhe pjesëmarrja e [[Sylço beg Bushati|Sylço beg Bushatit]] nga krahu i shtetit shqiptar. Nga ana tjetër të radhitur me çetat malazeze dhe disa vullnetarë shqiptarë me në krye Luk Lukajn merrte pjesë [[Alush agë Lohja]].<ref name=":2" /> Më 1921 ngjau kryengritja e Republikës së [[Rrethi i Mirditës|Mirditës]] u kryesua nga Marka Gjoni kundër qeverisë së [[Tiranë|Tiranës]]. Shkodra mori pjesë vullnetarisht për shuarjen e saj. Më 1926 shpërtheu Kryengritja e Dukagjinit, për të cilën Dom Gjon Gàzulli u var në qytet me 4 mars 1927. === Pushtimi italian dhe gjerman === Sipas urdhërit të luftës të Mbretit Zog I, me [[Pushtimi italian i Shqipërisë|pushtimin italian të Shqipërisë]], sektori mbrojtës Milot-Shkodër komandohej nga komandanti nënkolonel Mehmet Kyçyk Ullagaj. Në përpjekjet me pushtuesit në këtë sektor, ra dëshmor Tonç Toma.<ref name=":03">{{Cite book|title=Shkodranët e 7 prillit dhe të 29 nëntorit|last=Juka|first=Gëzim H.|publisher=Reklama|year=2018|isbn=9789928440358|location=Tiranë|pages=20, 22}}</ref> Më 12 prill 1939 u hapën punimet e Asamblesë së mbledhur pak ditë pas pushtimit, ku Shkodrën e përfaqësuan [[Gjon Marka Gjoni]], P. [[Anton Harapi]], Dom [[Mikel Koliqi]], Ndoc Pistulli, Ndrek Kaçulini, Nush Topalli, [[Kolë Bibë Mirakaj]], Zef Boriçi, [[Mark Kakarriqi]], Kolec Deda, Ymer Kopliku, Abdyl beg Gramshi, Shaqir Omari, Omer Rushdi, Daut Gjylbegu, Zenel Broja, Halit Rroji, [[Kolë Thaçi]], [[Terenc Toçi]], Sandër Saraçi, Taip Drishti dhe një shkodran si përfaqësues i Tiranës ishte [[Zef Kadarja]]. Ndër 42 delegatët që më 14 prill shkuan në Romë t'i jepnin Kurorën Mbretërore të Shqipërisë Mbretit të Italisë, Viktor Emanueli III ishin: N. Pistulli, Y. Kopliku, Z. Boriçi, M. Kakarriqi, K. Mirakaj dhe Z. Kadarja.<ref>{{Harvnb|Juka|2018|page=29, 32.}}</ref> Në aksionet e min. të Brendshëm [[Xhaferr Deva|Deva]], sipas burimeve gjermane, kreu 35 arrestime, duke asgjësuar një pjesë të mirë të [[Lëvizja Nacional-Çlirimtare|Lëvizjes Nacionalçlirimtare]] në qytet.<ref>{{Cite journal|last=Kasmi|first=Marenglen|date=4 shkurt 2016|title=Masakra e 4 shkurtit ’44 në dokumentet gjermane|journal=Dita}}</ref> === Regjimi komunist === Tërheqja e trupave gjermane nga Shkodra përbën një debat të gjithmonshëm për arsye instrumentalizimi politik të historisë. Për historiani ushtarak Marenglen Kasmi,<ref>Kasmi M''., Historiani Marenglen Kasmi: Çfarë zbulova në arkivat e “Bundesarchiv” në Berlin'', intervistuar nga Roland Qafoku, Gazeta Shqiptare, 12 maj 2015.</ref> historianin [[Kastriot Dervishi]], sipas dëshmive të Át [[Zef Pllumi|Zef Pllumit]] dhe mjaft burimeve tjera, gjermanët ikën nga Shkodra në datat 28-29 dhe partizanët hynë në Shkodër më 29 nëntor pa luftë<ref>{{Cito web|url=https://politiko.al/dervishi-1944-partizanet-hyne-ne-shkoder-per-te-plackiturfoto/|title=1944, partizanët hynë në Shkodër për të plaçkitur|date=30 nëntor 2017|website=politiko.al|last=Dervishi|first=Kastriot|authorlink=Kastriot Dervishi}}</ref> të prirë nga [[Gjovalin Luka]].<ref>Luka A., ''Babai im, Gjovalini, komandanti që hyri i pari në Shkodrën e çliruar me 29 nëntor'', intervistuar nga Musa Kurtulaj, tesheshi.com, 29 nëntor 2015.</ref> Në fundin e vitit 1944 në Shkodër u formua Divizioni VI Sulmues i drejtuar nga [[Gjin Marku]] që do t'i bashkohej divizioni i [[Rrahman Perllaku|Rrahman Perllakut]] për të shkuar në Kosovë.<ref>Rama H. & Cami S., ''Rrahman Perllaku,'' Tiranë: Botime M&B, 2014. fq. 257. ISBN 978-9928-172-24-2</ref> Me zënien e qytetit nga partizanët, hynë edhe partizanë jugosllavë, të cilët nisën rrëmbimin e mallrave dhe zbrazjen e dyqaneve.<ref>{{Cite book|title=[[Intervistë me vetveten]]|last=Marko|first=Petro|publisher=OMSCA|year=2000|isbn=99927-40-33-7|location=Tiranë|pages=442-443|authorlink=Petro Marko}}</ref> Duke filluar nga nëntori 1944, në qytet u aplikua një represion i egër, i cili gradualisht e privoi atë nga primati moral, kulturor, ekonomik dhe demografik i tij në shtetin shqiptar, duke grabitur nga ky qytet, arkivat, bibliotekat, veprat e artit, transformuar apo asgjësuar institucionet e krijuara për shekuj. Qasja e regjimit të ri mëtoi t´ìa çrrënjoste qytetit prirjet politike dhe kulturore, nga marrëdhëniet me botën dhe nga ekonomia tradicionale. U përndoqën personalitetet më të spikatura të qytetit. U vu dorë mbi institucionet e kulturës dhe të kultit, duke i shndërruar sipas ideologjisë së re. U bë çdo gjë që qyteti të humbiste identitetin e tij. [[Balli Kombëtar]] me qarkomandant major [[Gjergj Vata|Gjergj Vatën]],<ref>[http://www.forumishqiptar.com/showthread.php?t=10107 Vatajt nga Temali]</ref> e kolonelin [[Luigj Mikeli|Luigj Mikelin]] (të vendosur më 1944) u thye keqas mbas 2 vjetëve luftë civile mes Ballit e Komunistëve. Lëvizja antikomuniste në Liceun e Shkodrës e cila e ka zanafillën që nga periudha e Luftës, vazhdoi edhe më pas nga viti 1945 e deri në 1953 kur u arrestuan dhe pjesëtarët e grupit "Përpjekja shqiptare".<ref>{{Cite web |url=http://www.shkoder.net/al/perpjekja.htm |title=Kujton Ahmet Bushati |url-status=dead |access-date=20 prill 2019 |archive-date=19 dhjetor 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111219230558/http://www.shkoder.net/al/perpjekja.htm }}</ref> Tërmeti i vitit 1979 rrënoi një pjesë të madhe të Shkodrës. Enver Hoxha dhe qeveria komuniste organizuar aksion për rindërtimin e qytetit dhe kur kjo u arrit pas disa muajsh, qyteti u shpall Hero i Punës Socialiste. == Shih edhe == * [[Scodra]] * [[Shkodra]] * [[Kalaja e Shkodrës]] == Referime == {{reflist|2}} [[Kategoria:Historia e qyteteve të Shqipërisë]] [[Kategoria:Historia e Shkodrës]] 18asedxb0f0140mszo0bntk6ioavxwb 2467457 2467454 2022-08-03T20:57:39Z Drenisa 112234 /* Lashtësia */ wikitext text/x-wiki ==Lashtësia == {{Shiko gjithashtu|Shkodra e lashtë|Kalaja e Shkodrës}} [[Shkodra e lashtë]] (greqishtja e vjetër ''Σκόδρα'', latinisht:''Scodra'') ishte një qytet antik në [[Iliria|Iliri]], në vendin ku bashkohet Driloni (tani [[Lumi i Drinit|Drinit]]) dhe Barbanës ([[Lumi i Bunës|Buna]]), në territorin e [[Shqipëria|Shqipërisë]] së sotme, rreth 4 kilometra në jugperëndim të qendrës së qytetit të sotëm [[Shkodra]]. Në fushën poshtë Kalasë së mëvonshme të Rozafës. Qyteti u themelua nga [[ilirët]] në mesin e shekullit të 4 p.e.s. në kohën e [[Mbretëria e Ilirisë|Mbretërisë Ilire]] e sunduar nga [[Dinastia e ardianëve dhe labeatëve|dinastia e ardianëve]] (wd) kur ishte një nga vendbanimet e saj të rëndësishme. Pasi ra nën sundimin [[Perandoria Romake|romak]], mbijetoi si qytet ilir deri në shpopullimin e saj. Zona përreth vendit ku ndodhet sot qyteti ka qenë e banuar që në kohët parahistorike. Këtu janë gjetur gjurmë të paleolitit të mesëm, ndërsa që nga neoliti gërmimet kanë zbuluar vazhdimësi jetese që vjen deri në ditët tona. Objektet e gjetura gjenden në muzeumin e qytetit, në atë të Tiranës dhe në muzetë e Evropës.<ref>[http://www.bashkiashkoder.gov.al/?crd=0,19,1,0,0,197&ln=1&uni=20151214141211178831562499251124 Historia dhe të dhëna gjeografike]</ref> Rrëzë kodrave të Tepes, në anën jugore të qytetit të sotëm, materialet arkeologjike fillojnë nga [[Koha e bronzit|Bronxi i hershëm]] (3000-2000 p.k). Në shekullin V-IV p.K. filloi ndërtimi i [[Kalaja e Shkodrës|kalasë]] me gurë ciklopikë të puthitur pa llaç. Në mesin e shekullit të tretë p.k. përmendet si kryeqendra e [[Mbretëria e Ilirisë|Mbretërisë ilire]] të [[Dinastia e ardianëve dhe labeatëve|dinastisë së ardianëve]]. [[Teuta e Ilirisë|Mbretëresha Teuta]] dhe mbretërit [[Agroni|Agron]] e [[Genti]] janë figurat më të përmendura të kësaj periudhe.<ref>[[Polibi]]</ref><ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.02.0140:book=43:chapter=20 Tit Livi]</ref> Scodra ishte qyteti antik më i mirëmbrojtur (''arx munitissima'') dhe më i vështiri për t'u pushtuar (''difficilis aditu'') nga të tëra fortifikatat e fisit të labeatëvde. Ishte një pozicion i fortifikuar në mënyrë natyrale (''munitum situ naturali oppidum''), i rrethuar nga mure me pirgje mbi portat (''portarumque turres'').<ref name=":63">{{Cite book|title=Vëzhgime iliro-shqiptare|last=Thalloczy|first=Lajos|publisher=Camaj-Pipa|year=2004|isbn=99927-56-34-9|location=Shkodër|pages=114|authorlink=Lajos Thallóczy|origyear=1917|translator=[[Mustafa Kruja]]}}</ref> Më 168 p.K. pretori romak Anicius ngadhënjeu mbi ilirët dhe pushtoi Shkodrën.<ref>Lucius Florus, ''[https://books.google.co.uk/books?id=1w5lAAAAcAAJ&pg=PA94&dq=scodra+illyrians&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjnitPLoMrUAhVsyoMKHdRVAjwQ6AEILjAC#v=onepage&q=scodra%20illyrians&f=false Historia e Romës]'', përktheu J. Davies, Londër 1672.</ref> Pas rënies nën sundimin romak, u bë ndër kryevendet jugore të provincës së Dalmacisë. Me reformat e Perandorit [[Diokleciani|Dioklecian]], Shkodra u bë qendra e [[Prevali|Prevalit (lat. ''Prevaelis'').]]<ref name=":63" /> Nga 395 AD, ishte pjesë e [[Dioqeza e Dakisë|Dioqezës së Dakisë]] dhe me t'u ndarë në dyshë Perandoria Romake, prej atëherë kaloi me [[Perandoria Romake e Lindjes (Bizanti)|Perandorinë Romake të Lindjes]].<ref>{{Cite book|title=Ditët e mbrame të Turqisë në Shkodër ase Rrethimi i Qytetit 1912-1913|last=Rrota|first=Justin|publisher=Botime Françeskane|year=2010|isbn=9789995678371|location=Shkodër|pages=21|authorlink=Justin Rrota|origyear=1963}}</ref> == Mesjeta == ''[[De Administrando Imperio]]'' përshkruan se si Perandori Bizantin Herakliu (610-641) i dha serbëve një territor në këtë zonë gjatë gjysmës së parë të shekullit të 7të. Pjesa më jugore e pjesëve detare të Principatës Serbe, në Diokle, përfshinte edhe krahinën e Shkodrës. Pas vdekjes së Princit Časlav (r. 927-960), shteti u shpërbë, me Dioklenë që zotëronte pjesën më të madhe të tij. Car Samueli i Bullgarëve më 997 e pushtoi këtë krahinë bashkë me [[Thesalia|Thesalinë]], [[Epiri]]n dhe [[Maqedonia e lashtë|Maqedoninë]]. Në fillim të shek. XI, [[Gjon Vladimiri|Jovan Vladimiri]] sundoi Dioklenë gjatë kohës kur Samueli dhe Perandorit Bizantin Basil lI. Më vonë u detyrua të pranonte të qëndronte nën vasalitetin bullgar. Prej kësaj kohe ''Shingjoni'' kremtohet nga ortodoksët shqiptarë. Më 1030 Stefan Vojislav dëboi Theophilos Erotikos, strategun e mbramë, dhe mposhti bizantinët më 1042. Stefan Vojislav përzgjodhi Shkodrën si kryeqendër të vetën.<ref>Fine 1991, p. 206</ref> Ndërsyen kishën latine kundër grekes, dhe kësodore ipeshkvinjtë e qytetit u mvarën prej [[Argjipeshkvia e Tivarit|Argjipeshkvisë së re të Tivarit]]. Kur kryqtarët frëng e përshkuan më 1096, mbreti Bodin i mirëpriti. Perandorët e familjes së Komnenëve e përtërinë zotërimin bizantin në krahinë, por e borën me vdekjen e Manuelit më 1180.<ref name=":63" /> Pas përpjekjeve trashëgimore të shekullit të 12të, Shkodra u bë pjesë e provincës së Zetës të [[Nemanjiqët|Nemanjiqve]]. I mbrami që u përpoq për ta përtëri sundimin bizantin në krahinë qe Despoti i Epirit Mhilli I më 1215. Ky ia shkëputi Shkodrën të birit të Nemanjës Më 1330 [[Stefan Uroshi]] caktoi të birin [[Stefan Dushani|Stefan Dushanin]] si guvernator të Zetës me selinë në Shkodër. Në të njëjtin vit Dushani dhe i ati patën përçarje, gjë që çoi në shkatërrimin e oborrit të Dushanit buzë Drinasës nga i ati në janar të 1331. Në prill bënë një armëpushim, por në gusht të 1331 Dushani shkoi nga Shkodra në Nerodime dhe e përmbysi të atin.<blockquote>''Shiko për më tepër: [[Arbëria Venedikase]]; [[Shkodra në Lidhjet Tregtare me Trevat e Tjera në Shekujt XIV - XV]]; [[Lufta shqiptaro-veneciane (1447-1448)|Luftrat arbro-venedikase]]''</blockquote>Me rënien e [[Perandoria Serbe|Perandorisë Serbe]], Shkodra u zotërua nga [[Balshajt]]. Pas humbjes së [[Beteja e Savrës|betejës të Savrës]], [[Balsha II]] ia dorëzoi qytetin Shahinit (''kephalia'',<ref name=":10">{{Cite book|title=From empire to republic: essays on Ottoman and Turkish social history|last=İnalcık|first=Halil|publisher=Isis Press|year=1995|pages=75|url=https://books.google.al/books?id=kIhpAAAAMAAJ&dq=ottoman+empire+balsha+shkodra&focus=searchwithinvolume&q=shkodër|authorlink=Halil İnalcık}}</ref> ''capitaneus turcorum'')<ref name=":63" /> deri kur prania osmane në këto vise u vënit dhe trysnia venedikase u shtua.<ref name=":10" /> Në dhjetor të 1395 dërgoi doktorin në teologji, fra Nicolò de Samaxiis nga Shkodra, bashkë me dy shoqërues të cilët përpara Senatit të Venedikut kumtuan ofertën e Balshës për t'u dorëzuar zotërimet e tyre: Shkodrën, [[Drishti|Drishtin]], [[Danjë|Danjën]], Shasin dhe [[Shirq|Shirqin]]; [[Venecia|Venediku]] [[Venediku në Shqipëri shek.XIV-XV|i mori në zotërim]] më 14 prill 1396 dhe [[Provveditore|proveditorët]] morën në dorëzim qytetin me 20 prill.<ref name=":02">{{Cite book|title=[[Zeta dhe Dinastia e Balshajve]]|last=Gelchich|first=Giuseppe|authorlink=Giuseppe Gelcich|publisher=55|year=2009|origyear=1899|isbn=9789994356539|location=Tiranë|pages=202-207|translator=Laura Leka}}</ref> Përgjatë pranisë së venedikasve, por sipas gjasave edhe para ardhjes së [[Balshajt|Balshajve]], zbatohej kodi ligjor i njohur si [[Statutet e Shkodrës|Statutet e Shkodrës.]]<ref>Anamali S., Prifti K., ''Historia e popullit shqiptar në katër vëllime''. Botimet Toena, 2002, ISBN 99927-1-622-3 ff. 231-232</ref><ref>Nadin L., ''Statuti di Scutari: della prima meta del secolo XIV con le addizioni fino al 1469 / Statutet e Shkodrës: në gjysmën e parë të shekullit XIV me shtesat deri më 1469.'' Tirana: Onufri, 2012.</ref> [[Arbëria Venedikase|Republika e Shën Markut]] përfaqësohej nga një ''capitaneus et comes''. Më 1399 plasi një kryengritje e madhe kundra Venedikut që pati si përfundim fitimin e disa të drejtave, mbasi gjyqi i paqit, gjyqi civil dhe penal, administrata bashkiake ishin në dorë të Senatit dhe të gjyqtarëve vendas simbas zakoneve të vendit; në këtë këshillë merrshin pjesë pesë vetë nga vegjëlia dhe pesë nga paria. Sundimtari venedikas kishte përbri edhe një përkthyes. Të hyrat asokohe ishin të pakta: dogana, koncesionet e dajlanavet dhe taksat nga pronarët, ndërsa shpenzimet ishin ma të mëdha për të përballue forcimet, me mbajtë ushtrinë dhe pagesa "''për një politikë afrimi kundrejt princave të vogjël të vendit''". Në këtë kohë Shirqi ishte skela e Shkodrës prej kah eksportoheshin landë ndërtimi, lëkura, peshk i thatë, sidomos saraga, putarga dhe ngjala të kripura.<ref name=":1">Sheldija Gj., [http://shkoder.net/zip/kmsh.pdf ''Kryeipeshkvia Metropolitane e Shkodrës dhe Dioqezat Sufragane''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160303205219/http://www.shkoder.net/zip/kmsh.pdf |date=3 mars 2016 }}, Shkodër, 1957-'58.</ref> Serbët u përpoqën më kot ta shtinin në dorë qytetin. E rrethuan dy herë Shkodrën, njëherë në fund të 1421 nën Despotin Stefan Lazareviç dhe herën e dytë më 1422 nën Despotin e mbasandej nën komandantin Mazarak, derisa Niccolò Cappello, që qëndronte pranë Shirqit, i dëboi serbët në një sulm vendimtar në [[Danja|Danjë]] një natë dhjetori. Më 1448 shkodranët mvartës të venedikasve [[Lufta shqiptaro-veneciane (1447-1448)|luftojnë]] kundër [[Skënderbeu|Skënderbeut]].<ref>{{Cite book|title=Das venezianische Albanien (1392–1479)|last=Schmitt|first=Oliver J.|publisher=R. Oldenbourg Verlag GmbH|year=2001|isbn=3-486-56569-9|location=München|pages=490|authorlink=Oliver Jens Schmitt}}</ref> Me rënien e mbretërive të krishtera të Serbisë, [[Bosnja dhe Hercegovina|Bosnies]] dhe Arbërisë, turqit iu afruan kësaj krahine edhe njëherë. Më 1474 Bejlerbeu i Rumelisë, Sulejmani, rrethoi Shkodrën, por qyteti u mbrojt trimërisht nga Antonio Loredano dhe 2500 ushtarë, me ndihmën e anijeve venedikase në Bunë dhe në det, e me ndihmën e Cërnojeviqit zetas dhe malësorëve arbërorë. Rrethimi i dytë më 1478 , i radhitur prej priftit ''[[Marin Barleti|Marinus Barletius]]'' në latinishte, u drejtua personalisht nga [[Mehmet Fatihu|Mehmet Ngadhënjyesi]]. Venedikasit mbrojtën heroikisht, por u detyruan të evakuoheshin pas marrëveshjes së paqes në [[Stambolli|Stamboll]] më 1479. Prej 1600 ushtarëve, vetëm 450 ndejtën. Popullata që u largua, nën prijësin e tyre [[Jonimajt|Florio Jonimën]], u vendosën në Venecie, Ravena dhe Treviso.<ref name=":63" /> == Periudha Osmane == <blockquote>''Shiko edhe: [[Sanxhaku i Shkodrës]]; [[Pashallëku i Shkodrës]]; [[Shkodra në periudhën osmane]]''</blockquote>Me [[Traktati i Konstandinopojës (1479)|traktatin e Kostandinopojës]] [[Republika e Venedikut]] ia lëshoi qytetin [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]]. U bë qendër e sanxhakut më 1485, pjesë e [[Elajeti i Rumelisë|Elajetit të Rumelisë]]. Qyteti nis të lulëzojë përsëri me stabilitetin e garantuar nga [[Bushatllinjtë]].<ref>{{Cite book|title=Cities of the Mediterranean: From the Ottomans to the Present Day|last=Toksöz|first=Meltem|publisher=I.B.Tauris|year=2014|isbn=978-1-84885-127-6|pages=120-121|editor-last=Kolluoglu|editor-first=Biray}}</ref> Tregtia lulëzoi përmes limanit lumor të [[Oboti|Obotit]] dhe bashkëpunimin me [[Ulqini|Ulqinin]] në rrugë detare, duke u bërë kësodore qendra ekonomike e trevave veriore shqiptare. Më 1832 periudha e pashallëkut të këtij oxhaku mbaroi. Më 1835 u çua [[Kryengritja e Hamz Kazazit|kryengritja vendore]] kundër [[Tanzimati|Tanzimatit]], e kryesuar nga [[Hamza Kazazi|Hamz agë Kazazi]]. === Lufta Ballkanike dhe Lufta e Parë Botërore === <blockquote>''Shiko edhe: [[Rrethimi i Shkodrës (1912-13)]]''</blockquote> [[Skeda:Tubiminekalà.jpg|djathtas|parapamje|300x300px|Tubimi i 6-mujorshit të pavarësisë, i festuar nga shkodranët në Kalà, ku Át Vinçenc Prennushi mbajti fjalimin e tij.]] Deri në muajin prill 1913 Shkodra ishte i vetmi bastion i mbetur i Perandorisë Osmane në Ballkanin Perëndimor. Pas armëpushimit të nënshkruar më 16 prill 1913 mes Perandorisë Osmane dhe Aleatëve Ballkanikë, Mali i Zi ra në ujdi që t'ia dorëzojë qytetin [[Fuqitë e mëdha|Fuqive të mëdha]], më 7 maj 1913 guvernatori malazez u takua në [[Shëngjini|Shëngjin]] me nënadmiralin britanik Burney. Në dukje ekzistonte vullneti i mirë për marrëveshje, por atë datë në mbrëmje pazari i qytetit kapet flakë<ref name=":5" /> dhe dugaja të shumta u vodhën.<ref name=":2">{{Cite book|title=Shkodra dhe motet|last=Bushati|first=Hamdi|publisher=Idromeno|year=1998|location=Shkodër|pages=469-477|volume=I|oclc=41096394}}</ref> Më 14 maj trupat malazeze që ishin në qytet u evakuuan. Komisioni i admiralëve të flotës ndërkombëtare që përfaqësonin Fuqitë e Mëdha e mori në dorëzim Shkodrën më 14 maj 1913 në ora 2.30 pasdreke.<ref name=":5">{{Cite journal|last=Gurakuqi|first=Romeo|date=2000|title=Vendosja e kontrollit ndërkombëtar në Shkodër, maj 1913-dhjetor 1913. (sipas dokumenteve të Public Record Office)|url=http://kulturserver-hamburg.de/home/shkodra/phoenix_16/phoenix_16_art03.html|journal=Phoenix|volume=3-6|pages=115-131|access-date=20 prill 2019|archive-date=20 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190420151142/http://kulturserver-hamburg.de/home/shkodra/phoenix_16/phoenix_16_art03.html|url-status=dead}}</ref> Më vonë Shkodra iu dorëzua fuqive tokësore ndërkombëtare, me përjashtim të Rusisë, të cilat u vunë nën komandën e kolonelit britanik, Filips. Këta ngritën një administratë me nëpunës shqiptarë. Në qytet e krahinë hapur dhe në mënyrë të nënrrogoztë bëhej propaganda nga njëra anë për ndikimin e Esat pashës, nga tjetra xhonturqit.<ref name=":0">{{Cite book|title=Ballafaqime politike në Shqipëri (1897-1942)|last=Vllamasi|first=Sejfi|publisher=Vllamasi|year=2012|isbn=9789928140548|location=Tiranë|pages=124-126}}</ref> Më 1914 elementet fetare të qytetit e krahinës shkojnë në Durrës për të njohur [[Princ Vidi|Princ Vidin]]. Mbas fillimit të [[Lufta e Parë Botërore|Luftës Botërore]] fuqitë ndërkombëtare u tërhoqën prej Shkodre dhe qytetin ia dorëzuan një komisioni prej 12 vetësh, të përbërë nga 6 katolikë dhe 6 myslimanë. Me largimin e Vidit shumica e madhe e patriotëve u grumbulluan dhe gjetën strehim në Shkodër. Komisioni qëndroi në krye të administratës deri më 15 korrik 1915, kur Mali i Zi hyri në Shkodër për të dytën herë. Komisioni ka administruar qytetin dhe rrethet. Ka qenë pa kryesi dhe ndër akte, nënshkrimi vihej: “Komisioni i Shkodrës”.<ref name=":0" /> [[Skeda:Rr.franzferd.jpg|majtas|parapamje|300x300px|Rruga Franz Ferdinand]] Më 23 janar 1916 ushtria austro-hungareze hyri në Shkodër. Vjena solli në Shqipëri korpusin e XIX, të përbërë prej tre divizionesh. Administrimin u kontrollua nga Komisari Civil August Ritter von Kral nën kujdesin e të cilit u hapën [[Komisia Letrare Shqipe]] dhe drejtoritë e përgjithshme të financave, arsimit dhe drejtësisë në hapësirën territoriale gjer në vijën grykëderdhja e [[Vjosa|Vjosës]]-[[Rrethi i Skraparit|Skrapar]]-[[Prespa|Prespë]]. Në mars të 1916 qytetit i bëri vizitë zyrtare Arkiduka Karl Salvator i Habsburgve. Gjatë punimeve të Kongresit të Durrësit qytetin e përfaqësoi [[Riza Dani]], [[Ndoc Çoba]] dhe [[Luigj Gurakuqi]] (edhe si mëkëmbës i [[Prenk Pasha|Prenk Pashës]]). Propozimi i bërë nga [[Mustafa Kruja]] që qyteti të bëhej kryeqyteti i Shqipërisë u shënua në procesverbalet e mbledhjeve.<ref>{{Cite book|title=Dokumente historike 1912-1918|last=Nosi|first=Lef|publisher=Akademia e Shkencave e Shqipërisë: Instituti i Historisë|year=2007|isbn=9789995610043|location=Tiranë|pages=289, 297|authorlink=Lef Nosi}}</ref> == Shteti shqiptar == Më 11 mars 1920, sipas një marrëveshjeje mes qeverisë së [[Tirana|Tiranës]] dhe komandës së trupave franceze, xhandarmëria shqiptare mori në dorëzim qytetin ku ministri i Brendshëm, [[Mbreti Zogu I|Ahmet Zogu]] dhe ministri i Drejtësisë, [[Hoxha Kadri Prishtina|Hoxha Kadriu]] u pritën me ngazëllim nga popullsia.<ref>{{Cite book|title=[[Lebenserinnerungen|Kujtime 1885-1925]]|last=Vlora|first=Eqrem bej|publisher=IDK|year=2003|isbn=99927-780-6-7|location=Tiranë|pages=456}}</ref> Në verën e 1920 qyteti qe i përfshirë në mënyrë të dyanshme në [[Lufta e Koplikut|Luftën e Koplikut]], me ndihmat e organizuara nga [[Musa Juka]] dhe pjesëmarrja e [[Sylço beg Bushati|Sylço beg Bushatit]] nga krahu i shtetit shqiptar. Nga ana tjetër të radhitur me çetat malazeze dhe disa vullnetarë shqiptarë me në krye Luk Lukajn merrte pjesë [[Alush agë Lohja]].<ref name=":2" /> Më 1921 ngjau kryengritja e Republikës së [[Rrethi i Mirditës|Mirditës]] u kryesua nga Marka Gjoni kundër qeverisë së [[Tiranë|Tiranës]]. Shkodra mori pjesë vullnetarisht për shuarjen e saj. Më 1926 shpërtheu Kryengritja e Dukagjinit, për të cilën Dom Gjon Gàzulli u var në qytet me 4 mars 1927. === Pushtimi italian dhe gjerman === Sipas urdhërit të luftës të Mbretit Zog I, me [[Pushtimi italian i Shqipërisë|pushtimin italian të Shqipërisë]], sektori mbrojtës Milot-Shkodër komandohej nga komandanti nënkolonel Mehmet Kyçyk Ullagaj. Në përpjekjet me pushtuesit në këtë sektor, ra dëshmor Tonç Toma.<ref name=":03">{{Cite book|title=Shkodranët e 7 prillit dhe të 29 nëntorit|last=Juka|first=Gëzim H.|publisher=Reklama|year=2018|isbn=9789928440358|location=Tiranë|pages=20, 22}}</ref> Më 12 prill 1939 u hapën punimet e Asamblesë së mbledhur pak ditë pas pushtimit, ku Shkodrën e përfaqësuan [[Gjon Marka Gjoni]], P. [[Anton Harapi]], Dom [[Mikel Koliqi]], Ndoc Pistulli, Ndrek Kaçulini, Nush Topalli, [[Kolë Bibë Mirakaj]], Zef Boriçi, [[Mark Kakarriqi]], Kolec Deda, Ymer Kopliku, Abdyl beg Gramshi, Shaqir Omari, Omer Rushdi, Daut Gjylbegu, Zenel Broja, Halit Rroji, [[Kolë Thaçi]], [[Terenc Toçi]], Sandër Saraçi, Taip Drishti dhe një shkodran si përfaqësues i Tiranës ishte [[Zef Kadarja]]. Ndër 42 delegatët që më 14 prill shkuan në Romë t'i jepnin Kurorën Mbretërore të Shqipërisë Mbretit të Italisë, Viktor Emanueli III ishin: N. Pistulli, Y. Kopliku, Z. Boriçi, M. Kakarriqi, K. Mirakaj dhe Z. Kadarja.<ref>{{Harvnb|Juka|2018|page=29, 32.}}</ref> Në aksionet e min. të Brendshëm [[Xhaferr Deva|Deva]], sipas burimeve gjermane, kreu 35 arrestime, duke asgjësuar një pjesë të mirë të [[Lëvizja Nacional-Çlirimtare|Lëvizjes Nacionalçlirimtare]] në qytet.<ref>{{Cite journal|last=Kasmi|first=Marenglen|date=4 shkurt 2016|title=Masakra e 4 shkurtit ’44 në dokumentet gjermane|journal=Dita}}</ref> === Regjimi komunist === Tërheqja e trupave gjermane nga Shkodra përbën një debat të gjithmonshëm për arsye instrumentalizimi politik të historisë. Për historiani ushtarak Marenglen Kasmi,<ref>Kasmi M''., Historiani Marenglen Kasmi: Çfarë zbulova në arkivat e “Bundesarchiv” në Berlin'', intervistuar nga Roland Qafoku, Gazeta Shqiptare, 12 maj 2015.</ref> historianin [[Kastriot Dervishi]], sipas dëshmive të Át [[Zef Pllumi|Zef Pllumit]] dhe mjaft burimeve tjera, gjermanët ikën nga Shkodra në datat 28-29 dhe partizanët hynë në Shkodër më 29 nëntor pa luftë<ref>{{Cito web|url=https://politiko.al/dervishi-1944-partizanet-hyne-ne-shkoder-per-te-plackiturfoto/|title=1944, partizanët hynë në Shkodër për të plaçkitur|date=30 nëntor 2017|website=politiko.al|last=Dervishi|first=Kastriot|authorlink=Kastriot Dervishi}}</ref> të prirë nga [[Gjovalin Luka]].<ref>Luka A., ''Babai im, Gjovalini, komandanti që hyri i pari në Shkodrën e çliruar me 29 nëntor'', intervistuar nga Musa Kurtulaj, tesheshi.com, 29 nëntor 2015.</ref> Në fundin e vitit 1944 në Shkodër u formua Divizioni VI Sulmues i drejtuar nga [[Gjin Marku]] që do t'i bashkohej divizioni i [[Rrahman Perllaku|Rrahman Perllakut]] për të shkuar në Kosovë.<ref>Rama H. & Cami S., ''Rrahman Perllaku,'' Tiranë: Botime M&B, 2014. fq. 257. ISBN 978-9928-172-24-2</ref> Me zënien e qytetit nga partizanët, hynë edhe partizanë jugosllavë, të cilët nisën rrëmbimin e mallrave dhe zbrazjen e dyqaneve.<ref>{{Cite book|title=[[Intervistë me vetveten]]|last=Marko|first=Petro|publisher=OMSCA|year=2000|isbn=99927-40-33-7|location=Tiranë|pages=442-443|authorlink=Petro Marko}}</ref> Duke filluar nga nëntori 1944, në qytet u aplikua një represion i egër, i cili gradualisht e privoi atë nga primati moral, kulturor, ekonomik dhe demografik i tij në shtetin shqiptar, duke grabitur nga ky qytet, arkivat, bibliotekat, veprat e artit, transformuar apo asgjësuar institucionet e krijuara për shekuj. Qasja e regjimit të ri mëtoi t´ìa çrrënjoste qytetit prirjet politike dhe kulturore, nga marrëdhëniet me botën dhe nga ekonomia tradicionale. U përndoqën personalitetet më të spikatura të qytetit. U vu dorë mbi institucionet e kulturës dhe të kultit, duke i shndërruar sipas ideologjisë së re. U bë çdo gjë që qyteti të humbiste identitetin e tij. [[Balli Kombëtar]] me qarkomandant major [[Gjergj Vata|Gjergj Vatën]],<ref>[http://www.forumishqiptar.com/showthread.php?t=10107 Vatajt nga Temali]</ref> e kolonelin [[Luigj Mikeli|Luigj Mikelin]] (të vendosur më 1944) u thye keqas mbas 2 vjetëve luftë civile mes Ballit e Komunistëve. Lëvizja antikomuniste në Liceun e Shkodrës e cila e ka zanafillën që nga periudha e Luftës, vazhdoi edhe më pas nga viti 1945 e deri në 1953 kur u arrestuan dhe pjesëtarët e grupit "Përpjekja shqiptare".<ref>{{Cite web |url=http://www.shkoder.net/al/perpjekja.htm |title=Kujton Ahmet Bushati |url-status=dead |access-date=20 prill 2019 |archive-date=19 dhjetor 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111219230558/http://www.shkoder.net/al/perpjekja.htm }}</ref> Tërmeti i vitit 1979 rrënoi një pjesë të madhe të Shkodrës. Enver Hoxha dhe qeveria komuniste organizuar aksion për rindërtimin e qytetit dhe kur kjo u arrit pas disa muajsh, qyteti u shpall Hero i Punës Socialiste. == Shih edhe == * [[Scodra]] * [[Shkodra]] * [[Kalaja e Shkodrës]] == Referime == {{reflist|2}} [[Kategoria:Historia e qyteteve të Shqipërisë]] [[Kategoria:Historia e Shkodrës]] k3s50xkvfsdzjb6jm8mh9319e8ka8q5 2467458 2467457 2022-08-03T21:00:58Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki ==Lashtësia == {{Shiko gjithashtu|Shkodra e lashtë|Kalaja e Shkodrës}} [[Shkodra e lashtë]] (greqishtja e vjetër ''Σκόδρα'', latinisht:''Scodra'') ishte një qytet antik në [[Iliria|Iliri]], në vendin ku bashkohet Driloni (tani [[Lumi i Drinit|Drinit]]) dhe Barbanës ([[Lumi i Bunës|Buna]]), në territorin e [[Shqipëria|Shqipërisë]] së sotme, rreth 4 kilometra në jugperëndim të qendrës së qytetit të sotëm [[Shkodra]]. Në fushën poshtë Kalasë së mëvonshme të Rozafës. Qyteti u themelua nga [[ilirët]] në mesin e shekullit të 4 p.e.s. në kohën e [[Mbretëria e Ilirisë|Mbretërisë Ilire]] e sunduar nga [[Dinastia e ardianëve dhe labeatëve|dinastia e ardianëve]] (wd) kur ishte një nga vendbanimet e saj të rëndësishme. Pasi ra nën sundimin [[Perandoria Romake|romak]], mbijetoi si qytet ilir deri në shpopullimin e saj.<ref>Oliver Gilkes: Albania: An archaeological guide. London; New York: I. B. Tauris. 2013, fq. 272</ref> <ref>Neritan Ceka: The Illyrians to the Albanians. Tirana: Migjeni. 2013, fq. 171</ref> Zona përreth vendit ku ndodhet sot qyteti ka qenë e banuar që në kohët parahistorike. Këtu janë gjetur gjurmë të paleolitit të mesëm, ndërsa që nga neoliti gërmimet kanë zbuluar vazhdimësi jetese që vjen deri në ditët tona. Objektet e gjetura gjenden në muzeumin e qytetit, në atë të Tiranës dhe në muzetë e Evropës.<ref>[http://www.bashkiashkoder.gov.al/?crd=0,19,1,0,0,197&ln=1&uni=20151214141211178831562499251124 Historia dhe të dhëna gjeografike]</ref> Rrëzë kodrave të Tepes, në anën jugore të qytetit të sotëm, materialet arkeologjike fillojnë nga [[Koha e bronzit|Bronxi i hershëm]] (3000-2000 p.k). Në shekullin V-IV p.K. filloi ndërtimi i [[Kalaja e Shkodrës|kalasë]] me gurë ciklopikë të puthitur pa llaç. Në mesin e shekullit të tretë p.k. përmendet si kryeqendra e [[Mbretëria e Ilirisë|Mbretërisë ilire]] të [[Dinastia e ardianëve dhe labeatëve|dinastisë së ardianëve]]. [[Teuta e Ilirisë|Mbretëresha Teuta]] dhe mbretërit [[Agroni|Agron]] e [[Genti]] janë figurat më të përmendura të kësaj periudhe.<ref>[[Polibi]]</ref><ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.02.0140:book=43:chapter=20 Tit Livi]</ref> Scodra ishte qyteti antik më i mirëmbrojtur (''arx munitissima'') dhe më i vështiri për t'u pushtuar (''difficilis aditu'') nga të tëra fortifikatat e fisit të labeatëvde. Ishte një pozicion i fortifikuar në mënyrë natyrale (''munitum situ naturali oppidum''), i rrethuar nga mure me pirgje mbi portat (''portarumque turres'').<ref name=":63">{{Cite book|title=Vëzhgime iliro-shqiptare|last=Thalloczy|first=Lajos|publisher=Camaj-Pipa|year=2004|isbn=99927-56-34-9|location=Shkodër|pages=114|authorlink=Lajos Thallóczy|origyear=1917|translator=[[Mustafa Kruja]]}}</ref> Më 168 p.K. pretori romak Anicius ngadhënjeu mbi ilirët dhe pushtoi Shkodrën.<ref>Lucius Florus, ''[https://books.google.co.uk/books?id=1w5lAAAAcAAJ&pg=PA94&dq=scodra+illyrians&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjnitPLoMrUAhVsyoMKHdRVAjwQ6AEILjAC#v=onepage&q=scodra%20illyrians&f=false Historia e Romës]'', përktheu J. Davies, Londër 1672.</ref> Pas rënies nën sundimin romak, u bë ndër kryevendet jugore të provincës së Dalmacisë. Me reformat e Perandorit [[Diokleciani|Dioklecian]], Shkodra u bë qendra e [[Prevali|Prevalit (lat. ''Prevaelis'').]]<ref name=":63" /> Nga 395 AD, ishte pjesë e [[Dioqeza e Dakisë|Dioqezës së Dakisë]] dhe me t'u ndarë në dyshë Perandoria Romake, prej atëherë kaloi me [[Perandoria Romake e Lindjes (Bizanti)|Perandorinë Romake të Lindjes]].<ref>{{Cite book|title=Ditët e mbrame të Turqisë në Shkodër ase Rrethimi i Qytetit 1912-1913|last=Rrota|first=Justin|publisher=Botime Françeskane|year=2010|isbn=9789995678371|location=Shkodër|pages=21|authorlink=Justin Rrota|origyear=1963}}</ref> == Mesjeta == ''[[De Administrando Imperio]]'' përshkruan se si Perandori Bizantin Herakliu (610-641) i dha serbëve një territor në këtë zonë gjatë gjysmës së parë të shekullit të 7të. Pjesa më jugore e pjesëve detare të Principatës Serbe, në Diokle, përfshinte edhe krahinën e Shkodrës. Pas vdekjes së Princit Časlav (r. 927-960), shteti u shpërbë, me Dioklenë që zotëronte pjesën më të madhe të tij. Car Samueli i Bullgarëve më 997 e pushtoi këtë krahinë bashkë me [[Thesalia|Thesalinë]], [[Epiri]]n dhe [[Maqedonia e lashtë|Maqedoninë]]. Në fillim të shek. XI, [[Gjon Vladimiri|Jovan Vladimiri]] sundoi Dioklenë gjatë kohës kur Samueli dhe Perandorit Bizantin Basil lI. Më vonë u detyrua të pranonte të qëndronte nën vasalitetin bullgar. Prej kësaj kohe ''Shingjoni'' kremtohet nga ortodoksët shqiptarë. Më 1030 Stefan Vojislav dëboi Theophilos Erotikos, strategun e mbramë, dhe mposhti bizantinët më 1042. Stefan Vojislav përzgjodhi Shkodrën si kryeqendër të vetën.<ref>Fine 1991, p. 206</ref> Ndërsyen kishën latine kundër grekes, dhe kësodore ipeshkvinjtë e qytetit u mvarën prej [[Argjipeshkvia e Tivarit|Argjipeshkvisë së re të Tivarit]]. Kur kryqtarët frëng e përshkuan më 1096, mbreti Bodin i mirëpriti. Perandorët e familjes së Komnenëve e përtërinë zotërimin bizantin në krahinë, por e borën me vdekjen e Manuelit më 1180.<ref name=":63" /> Pas përpjekjeve trashëgimore të shekullit të 12të, Shkodra u bë pjesë e provincës së Zetës të [[Nemanjiqët|Nemanjiqve]]. I mbrami që u përpoq për ta përtëri sundimin bizantin në krahinë qe Despoti i Epirit Mhilli I më 1215. Ky ia shkëputi Shkodrën të birit të Nemanjës Më 1330 [[Stefan Uroshi]] caktoi të birin [[Stefan Dushani|Stefan Dushanin]] si guvernator të Zetës me selinë në Shkodër. Në të njëjtin vit Dushani dhe i ati patën përçarje, gjë që çoi në shkatërrimin e oborrit të Dushanit buzë Drinasës nga i ati në janar të 1331. Në prill bënë një armëpushim, por në gusht të 1331 Dushani shkoi nga Shkodra në Nerodime dhe e përmbysi të atin.<blockquote>''Shiko për më tepër: [[Arbëria Venedikase]]; [[Shkodra në Lidhjet Tregtare me Trevat e Tjera në Shekujt XIV - XV]]; [[Lufta shqiptaro-veneciane (1447-1448)|Luftrat arbro-venedikase]]''</blockquote>Me rënien e [[Perandoria Serbe|Perandorisë Serbe]], Shkodra u zotërua nga [[Balshajt]]. Pas humbjes së [[Beteja e Savrës|betejës të Savrës]], [[Balsha II]] ia dorëzoi qytetin Shahinit (''kephalia'',<ref name=":10">{{Cite book|title=From empire to republic: essays on Ottoman and Turkish social history|last=İnalcık|first=Halil|publisher=Isis Press|year=1995|pages=75|url=https://books.google.al/books?id=kIhpAAAAMAAJ&dq=ottoman+empire+balsha+shkodra&focus=searchwithinvolume&q=shkodër|authorlink=Halil İnalcık}}</ref> ''capitaneus turcorum'')<ref name=":63" /> deri kur prania osmane në këto vise u vënit dhe trysnia venedikase u shtua.<ref name=":10" /> Në dhjetor të 1395 dërgoi doktorin në teologji, fra Nicolò de Samaxiis nga Shkodra, bashkë me dy shoqërues të cilët përpara Senatit të Venedikut kumtuan ofertën e Balshës për t'u dorëzuar zotërimet e tyre: Shkodrën, [[Drishti|Drishtin]], [[Danjë|Danjën]], Shasin dhe [[Shirq|Shirqin]]; [[Venecia|Venediku]] [[Venediku në Shqipëri shek.XIV-XV|i mori në zotërim]] më 14 prill 1396 dhe [[Provveditore|proveditorët]] morën në dorëzim qytetin me 20 prill.<ref name=":02">{{Cite book|title=[[Zeta dhe Dinastia e Balshajve]]|last=Gelchich|first=Giuseppe|authorlink=Giuseppe Gelcich|publisher=55|year=2009|origyear=1899|isbn=9789994356539|location=Tiranë|pages=202-207|translator=Laura Leka}}</ref> Përgjatë pranisë së venedikasve, por sipas gjasave edhe para ardhjes së [[Balshajt|Balshajve]], zbatohej kodi ligjor i njohur si [[Statutet e Shkodrës|Statutet e Shkodrës.]]<ref>Anamali S., Prifti K., ''Historia e popullit shqiptar në katër vëllime''. Botimet Toena, 2002, ISBN 99927-1-622-3 ff. 231-232</ref><ref>Nadin L., ''Statuti di Scutari: della prima meta del secolo XIV con le addizioni fino al 1469 / Statutet e Shkodrës: në gjysmën e parë të shekullit XIV me shtesat deri më 1469.'' Tirana: Onufri, 2012.</ref> [[Arbëria Venedikase|Republika e Shën Markut]] përfaqësohej nga një ''capitaneus et comes''. Më 1399 plasi një kryengritje e madhe kundra Venedikut që pati si përfundim fitimin e disa të drejtave, mbasi gjyqi i paqit, gjyqi civil dhe penal, administrata bashkiake ishin në dorë të Senatit dhe të gjyqtarëve vendas simbas zakoneve të vendit; në këtë këshillë merrshin pjesë pesë vetë nga vegjëlia dhe pesë nga paria. Sundimtari venedikas kishte përbri edhe një përkthyes. Të hyrat asokohe ishin të pakta: dogana, koncesionet e dajlanavet dhe taksat nga pronarët, ndërsa shpenzimet ishin ma të mëdha për të përballue forcimet, me mbajtë ushtrinë dhe pagesa "''për një politikë afrimi kundrejt princave të vogjël të vendit''". Në këtë kohë Shirqi ishte skela e Shkodrës prej kah eksportoheshin landë ndërtimi, lëkura, peshk i thatë, sidomos saraga, putarga dhe ngjala të kripura.<ref name=":1">Sheldija Gj., [http://shkoder.net/zip/kmsh.pdf ''Kryeipeshkvia Metropolitane e Shkodrës dhe Dioqezat Sufragane''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160303205219/http://www.shkoder.net/zip/kmsh.pdf |date=3 mars 2016 }}, Shkodër, 1957-'58.</ref> Serbët u përpoqën më kot ta shtinin në dorë qytetin. E rrethuan dy herë Shkodrën, njëherë në fund të 1421 nën Despotin Stefan Lazareviç dhe herën e dytë më 1422 nën Despotin e mbasandej nën komandantin Mazarak, derisa Niccolò Cappello, që qëndronte pranë Shirqit, i dëboi serbët në një sulm vendimtar në [[Danja|Danjë]] një natë dhjetori. Më 1448 shkodranët mvartës të venedikasve [[Lufta shqiptaro-veneciane (1447-1448)|luftojnë]] kundër [[Skënderbeu|Skënderbeut]].<ref>{{Cite book|title=Das venezianische Albanien (1392–1479)|last=Schmitt|first=Oliver J.|publisher=R. Oldenbourg Verlag GmbH|year=2001|isbn=3-486-56569-9|location=München|pages=490|authorlink=Oliver Jens Schmitt}}</ref> Me rënien e mbretërive të krishtera të Serbisë, [[Bosnja dhe Hercegovina|Bosnies]] dhe Arbërisë, turqit iu afruan kësaj krahine edhe njëherë. Më 1474 Bejlerbeu i Rumelisë, Sulejmani, rrethoi Shkodrën, por qyteti u mbrojt trimërisht nga Antonio Loredano dhe 2500 ushtarë, me ndihmën e anijeve venedikase në Bunë dhe në det, e me ndihmën e Cërnojeviqit zetas dhe malësorëve arbërorë. Rrethimi i dytë më 1478 , i radhitur prej priftit ''[[Marin Barleti|Marinus Barletius]]'' në latinishte, u drejtua personalisht nga [[Mehmet Fatihu|Mehmet Ngadhënjyesi]]. Venedikasit mbrojtën heroikisht, por u detyruan të evakuoheshin pas marrëveshjes së paqes në [[Stambolli|Stamboll]] më 1479. Prej 1600 ushtarëve, vetëm 450 ndejtën. Popullata që u largua, nën prijësin e tyre [[Jonimajt|Florio Jonimën]], u vendosën në Venecie, Ravena dhe Treviso.<ref name=":63" /> == Periudha Osmane == <blockquote>''Shiko edhe: [[Sanxhaku i Shkodrës]]; [[Pashallëku i Shkodrës]]; [[Shkodra në periudhën osmane]]''</blockquote>Me [[Traktati i Konstandinopojës (1479)|traktatin e Kostandinopojës]] [[Republika e Venedikut]] ia lëshoi qytetin [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]]. U bë qendër e sanxhakut më 1485, pjesë e [[Elajeti i Rumelisë|Elajetit të Rumelisë]]. Qyteti nis të lulëzojë përsëri me stabilitetin e garantuar nga [[Bushatllinjtë]].<ref>{{Cite book|title=Cities of the Mediterranean: From the Ottomans to the Present Day|last=Toksöz|first=Meltem|publisher=I.B.Tauris|year=2014|isbn=978-1-84885-127-6|pages=120-121|editor-last=Kolluoglu|editor-first=Biray}}</ref> Tregtia lulëzoi përmes limanit lumor të [[Oboti|Obotit]] dhe bashkëpunimin me [[Ulqini|Ulqinin]] në rrugë detare, duke u bërë kësodore qendra ekonomike e trevave veriore shqiptare. Më 1832 periudha e pashallëkut të këtij oxhaku mbaroi. Më 1835 u çua [[Kryengritja e Hamz Kazazit|kryengritja vendore]] kundër [[Tanzimati|Tanzimatit]], e kryesuar nga [[Hamza Kazazi|Hamz agë Kazazi]]. === Lufta Ballkanike dhe Lufta e Parë Botërore === <blockquote>''Shiko edhe: [[Rrethimi i Shkodrës (1912-13)]]''</blockquote> [[Skeda:Tubiminekalà.jpg|djathtas|parapamje|300x300px|Tubimi i 6-mujorshit të pavarësisë, i festuar nga shkodranët në Kalà, ku Át Vinçenc Prennushi mbajti fjalimin e tij.]] Deri në muajin prill 1913 Shkodra ishte i vetmi bastion i mbetur i Perandorisë Osmane në Ballkanin Perëndimor. Pas armëpushimit të nënshkruar më 16 prill 1913 mes Perandorisë Osmane dhe Aleatëve Ballkanikë, Mali i Zi ra në ujdi që t'ia dorëzojë qytetin [[Fuqitë e mëdha|Fuqive të mëdha]], më 7 maj 1913 guvernatori malazez u takua në [[Shëngjini|Shëngjin]] me nënadmiralin britanik Burney. Në dukje ekzistonte vullneti i mirë për marrëveshje, por atë datë në mbrëmje pazari i qytetit kapet flakë<ref name=":5" /> dhe dugaja të shumta u vodhën.<ref name=":2">{{Cite book|title=Shkodra dhe motet|last=Bushati|first=Hamdi|publisher=Idromeno|year=1998|location=Shkodër|pages=469-477|volume=I|oclc=41096394}}</ref> Më 14 maj trupat malazeze që ishin në qytet u evakuuan. Komisioni i admiralëve të flotës ndërkombëtare që përfaqësonin Fuqitë e Mëdha e mori në dorëzim Shkodrën më 14 maj 1913 në ora 2.30 pasdreke.<ref name=":5">{{Cite journal|last=Gurakuqi|first=Romeo|date=2000|title=Vendosja e kontrollit ndërkombëtar në Shkodër, maj 1913-dhjetor 1913. (sipas dokumenteve të Public Record Office)|url=http://kulturserver-hamburg.de/home/shkodra/phoenix_16/phoenix_16_art03.html|journal=Phoenix|volume=3-6|pages=115-131|access-date=20 prill 2019|archive-date=20 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190420151142/http://kulturserver-hamburg.de/home/shkodra/phoenix_16/phoenix_16_art03.html|url-status=dead}}</ref> Më vonë Shkodra iu dorëzua fuqive tokësore ndërkombëtare, me përjashtim të Rusisë, të cilat u vunë nën komandën e kolonelit britanik, Filips. Këta ngritën një administratë me nëpunës shqiptarë. Në qytet e krahinë hapur dhe në mënyrë të nënrrogoztë bëhej propaganda nga njëra anë për ndikimin e Esat pashës, nga tjetra xhonturqit.<ref name=":0">{{Cite book|title=Ballafaqime politike në Shqipëri (1897-1942)|last=Vllamasi|first=Sejfi|publisher=Vllamasi|year=2012|isbn=9789928140548|location=Tiranë|pages=124-126}}</ref> Më 1914 elementet fetare të qytetit e krahinës shkojnë në Durrës për të njohur [[Princ Vidi|Princ Vidin]]. Mbas fillimit të [[Lufta e Parë Botërore|Luftës Botërore]] fuqitë ndërkombëtare u tërhoqën prej Shkodre dhe qytetin ia dorëzuan një komisioni prej 12 vetësh, të përbërë nga 6 katolikë dhe 6 myslimanë. Me largimin e Vidit shumica e madhe e patriotëve u grumbulluan dhe gjetën strehim në Shkodër. Komisioni qëndroi në krye të administratës deri më 15 korrik 1915, kur Mali i Zi hyri në Shkodër për të dytën herë. Komisioni ka administruar qytetin dhe rrethet. Ka qenë pa kryesi dhe ndër akte, nënshkrimi vihej: “Komisioni i Shkodrës”.<ref name=":0" /> [[Skeda:Rr.franzferd.jpg|majtas|parapamje|300x300px|Rruga Franz Ferdinand]] Më 23 janar 1916 ushtria austro-hungareze hyri në Shkodër. Vjena solli në Shqipëri korpusin e XIX, të përbërë prej tre divizionesh. Administrimin u kontrollua nga Komisari Civil August Ritter von Kral nën kujdesin e të cilit u hapën [[Komisia Letrare Shqipe]] dhe drejtoritë e përgjithshme të financave, arsimit dhe drejtësisë në hapësirën territoriale gjer në vijën grykëderdhja e [[Vjosa|Vjosës]]-[[Rrethi i Skraparit|Skrapar]]-[[Prespa|Prespë]]. Në mars të 1916 qytetit i bëri vizitë zyrtare Arkiduka Karl Salvator i Habsburgve. Gjatë punimeve të Kongresit të Durrësit qytetin e përfaqësoi [[Riza Dani]], [[Ndoc Çoba]] dhe [[Luigj Gurakuqi]] (edhe si mëkëmbës i [[Prenk Pasha|Prenk Pashës]]). Propozimi i bërë nga [[Mustafa Kruja]] që qyteti të bëhej kryeqyteti i Shqipërisë u shënua në procesverbalet e mbledhjeve.<ref>{{Cite book|title=Dokumente historike 1912-1918|last=Nosi|first=Lef|publisher=Akademia e Shkencave e Shqipërisë: Instituti i Historisë|year=2007|isbn=9789995610043|location=Tiranë|pages=289, 297|authorlink=Lef Nosi}}</ref> == Shteti shqiptar == Më 11 mars 1920, sipas një marrëveshjeje mes qeverisë së [[Tirana|Tiranës]] dhe komandës së trupave franceze, xhandarmëria shqiptare mori në dorëzim qytetin ku ministri i Brendshëm, [[Mbreti Zogu I|Ahmet Zogu]] dhe ministri i Drejtësisë, [[Hoxha Kadri Prishtina|Hoxha Kadriu]] u pritën me ngazëllim nga popullsia.<ref>{{Cite book|title=[[Lebenserinnerungen|Kujtime 1885-1925]]|last=Vlora|first=Eqrem bej|publisher=IDK|year=2003|isbn=99927-780-6-7|location=Tiranë|pages=456}}</ref> Në verën e 1920 qyteti qe i përfshirë në mënyrë të dyanshme në [[Lufta e Koplikut|Luftën e Koplikut]], me ndihmat e organizuara nga [[Musa Juka]] dhe pjesëmarrja e [[Sylço beg Bushati|Sylço beg Bushatit]] nga krahu i shtetit shqiptar. Nga ana tjetër të radhitur me çetat malazeze dhe disa vullnetarë shqiptarë me në krye Luk Lukajn merrte pjesë [[Alush agë Lohja]].<ref name=":2" /> Më 1921 ngjau kryengritja e Republikës së [[Rrethi i Mirditës|Mirditës]] u kryesua nga Marka Gjoni kundër qeverisë së [[Tiranë|Tiranës]]. Shkodra mori pjesë vullnetarisht për shuarjen e saj. Më 1926 shpërtheu Kryengritja e Dukagjinit, për të cilën Dom Gjon Gàzulli u var në qytet me 4 mars 1927. === Pushtimi italian dhe gjerman === Sipas urdhërit të luftës të Mbretit Zog I, me [[Pushtimi italian i Shqipërisë|pushtimin italian të Shqipërisë]], sektori mbrojtës Milot-Shkodër komandohej nga komandanti nënkolonel Mehmet Kyçyk Ullagaj. Në përpjekjet me pushtuesit në këtë sektor, ra dëshmor Tonç Toma.<ref name=":03">{{Cite book|title=Shkodranët e 7 prillit dhe të 29 nëntorit|last=Juka|first=Gëzim H.|publisher=Reklama|year=2018|isbn=9789928440358|location=Tiranë|pages=20, 22}}</ref> Më 12 prill 1939 u hapën punimet e Asamblesë së mbledhur pak ditë pas pushtimit, ku Shkodrën e përfaqësuan [[Gjon Marka Gjoni]], P. [[Anton Harapi]], Dom [[Mikel Koliqi]], Ndoc Pistulli, Ndrek Kaçulini, Nush Topalli, [[Kolë Bibë Mirakaj]], Zef Boriçi, [[Mark Kakarriqi]], Kolec Deda, Ymer Kopliku, Abdyl beg Gramshi, Shaqir Omari, Omer Rushdi, Daut Gjylbegu, Zenel Broja, Halit Rroji, [[Kolë Thaçi]], [[Terenc Toçi]], Sandër Saraçi, Taip Drishti dhe një shkodran si përfaqësues i Tiranës ishte [[Zef Kadarja]]. Ndër 42 delegatët që më 14 prill shkuan në Romë t'i jepnin Kurorën Mbretërore të Shqipërisë Mbretit të Italisë, Viktor Emanueli III ishin: N. Pistulli, Y. Kopliku, Z. Boriçi, M. Kakarriqi, K. Mirakaj dhe Z. Kadarja.<ref>{{Harvnb|Juka|2018|page=29, 32.}}</ref> Në aksionet e min. të Brendshëm [[Xhaferr Deva|Deva]], sipas burimeve gjermane, kreu 35 arrestime, duke asgjësuar një pjesë të mirë të [[Lëvizja Nacional-Çlirimtare|Lëvizjes Nacionalçlirimtare]] në qytet.<ref>{{Cite journal|last=Kasmi|first=Marenglen|date=4 shkurt 2016|title=Masakra e 4 shkurtit ’44 në dokumentet gjermane|journal=Dita}}</ref> === Regjimi komunist === Tërheqja e trupave gjermane nga Shkodra përbën një debat të gjithmonshëm për arsye instrumentalizimi politik të historisë. Për historiani ushtarak Marenglen Kasmi,<ref>Kasmi M''., Historiani Marenglen Kasmi: Çfarë zbulova në arkivat e “Bundesarchiv” në Berlin'', intervistuar nga Roland Qafoku, Gazeta Shqiptare, 12 maj 2015.</ref> historianin [[Kastriot Dervishi]], sipas dëshmive të Át [[Zef Pllumi|Zef Pllumit]] dhe mjaft burimeve tjera, gjermanët ikën nga Shkodra në datat 28-29 dhe partizanët hynë në Shkodër më 29 nëntor pa luftë<ref>{{Cito web|url=https://politiko.al/dervishi-1944-partizanet-hyne-ne-shkoder-per-te-plackiturfoto/|title=1944, partizanët hynë në Shkodër për të plaçkitur|date=30 nëntor 2017|website=politiko.al|last=Dervishi|first=Kastriot|authorlink=Kastriot Dervishi}}</ref> të prirë nga [[Gjovalin Luka]].<ref>Luka A., ''Babai im, Gjovalini, komandanti që hyri i pari në Shkodrën e çliruar me 29 nëntor'', intervistuar nga Musa Kurtulaj, tesheshi.com, 29 nëntor 2015.</ref> Në fundin e vitit 1944 në Shkodër u formua Divizioni VI Sulmues i drejtuar nga [[Gjin Marku]] që do t'i bashkohej divizioni i [[Rrahman Perllaku|Rrahman Perllakut]] për të shkuar në Kosovë.<ref>Rama H. & Cami S., ''Rrahman Perllaku,'' Tiranë: Botime M&B, 2014. fq. 257. ISBN 978-9928-172-24-2</ref> Me zënien e qytetit nga partizanët, hynë edhe partizanë jugosllavë, të cilët nisën rrëmbimin e mallrave dhe zbrazjen e dyqaneve.<ref>{{Cite book|title=[[Intervistë me vetveten]]|last=Marko|first=Petro|publisher=OMSCA|year=2000|isbn=99927-40-33-7|location=Tiranë|pages=442-443|authorlink=Petro Marko}}</ref> Duke filluar nga nëntori 1944, në qytet u aplikua një represion i egër, i cili gradualisht e privoi atë nga primati moral, kulturor, ekonomik dhe demografik i tij në shtetin shqiptar, duke grabitur nga ky qytet, arkivat, bibliotekat, veprat e artit, transformuar apo asgjësuar institucionet e krijuara për shekuj. Qasja e regjimit të ri mëtoi t´ìa çrrënjoste qytetit prirjet politike dhe kulturore, nga marrëdhëniet me botën dhe nga ekonomia tradicionale. U përndoqën personalitetet më të spikatura të qytetit. U vu dorë mbi institucionet e kulturës dhe të kultit, duke i shndërruar sipas ideologjisë së re. U bë çdo gjë që qyteti të humbiste identitetin e tij. [[Balli Kombëtar]] me qarkomandant major [[Gjergj Vata|Gjergj Vatën]],<ref>[http://www.forumishqiptar.com/showthread.php?t=10107 Vatajt nga Temali]</ref> e kolonelin [[Luigj Mikeli|Luigj Mikelin]] (të vendosur më 1944) u thye keqas mbas 2 vjetëve luftë civile mes Ballit e Komunistëve. Lëvizja antikomuniste në Liceun e Shkodrës e cila e ka zanafillën që nga periudha e Luftës, vazhdoi edhe më pas nga viti 1945 e deri në 1953 kur u arrestuan dhe pjesëtarët e grupit "Përpjekja shqiptare".<ref>{{Cite web |url=http://www.shkoder.net/al/perpjekja.htm |title=Kujton Ahmet Bushati |url-status=dead |access-date=20 prill 2019 |archive-date=19 dhjetor 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111219230558/http://www.shkoder.net/al/perpjekja.htm }}</ref> Tërmeti i vitit 1979 rrënoi një pjesë të madhe të Shkodrës. Enver Hoxha dhe qeveria komuniste organizuar aksion për rindërtimin e qytetit dhe kur kjo u arrit pas disa muajsh, qyteti u shpall Hero i Punës Socialiste. == Shih edhe == * [[Scodra]] * [[Shkodra]] * [[Kalaja e Shkodrës]] == Referime == {{reflist|2}} [[Kategoria:Historia e qyteteve të Shqipërisë]] [[Kategoria:Historia e Shkodrës]] 6pcyyi8znoei77kgtqhvrvcoszusnnc 2467459 2467458 2022-08-03T21:02:40Z Drenisa 112234 /* Shih edhe */ wikitext text/x-wiki ==Lashtësia == {{Shiko gjithashtu|Shkodra e lashtë|Kalaja e Shkodrës}} [[Shkodra e lashtë]] (greqishtja e vjetër ''Σκόδρα'', latinisht:''Scodra'') ishte një qytet antik në [[Iliria|Iliri]], në vendin ku bashkohet Driloni (tani [[Lumi i Drinit|Drinit]]) dhe Barbanës ([[Lumi i Bunës|Buna]]), në territorin e [[Shqipëria|Shqipërisë]] së sotme, rreth 4 kilometra në jugperëndim të qendrës së qytetit të sotëm [[Shkodra]]. Në fushën poshtë Kalasë së mëvonshme të Rozafës. Qyteti u themelua nga [[ilirët]] në mesin e shekullit të 4 p.e.s. në kohën e [[Mbretëria e Ilirisë|Mbretërisë Ilire]] e sunduar nga [[Dinastia e ardianëve dhe labeatëve|dinastia e ardianëve]] (wd) kur ishte një nga vendbanimet e saj të rëndësishme. Pasi ra nën sundimin [[Perandoria Romake|romak]], mbijetoi si qytet ilir deri në shpopullimin e saj.<ref>Oliver Gilkes: Albania: An archaeological guide. London; New York: I. B. Tauris. 2013, fq. 272</ref> <ref>Neritan Ceka: The Illyrians to the Albanians. Tirana: Migjeni. 2013, fq. 171</ref> Zona përreth vendit ku ndodhet sot qyteti ka qenë e banuar që në kohët parahistorike. Këtu janë gjetur gjurmë të paleolitit të mesëm, ndërsa që nga neoliti gërmimet kanë zbuluar vazhdimësi jetese që vjen deri në ditët tona. Objektet e gjetura gjenden në muzeumin e qytetit, në atë të Tiranës dhe në muzetë e Evropës.<ref>[http://www.bashkiashkoder.gov.al/?crd=0,19,1,0,0,197&ln=1&uni=20151214141211178831562499251124 Historia dhe të dhëna gjeografike]</ref> Rrëzë kodrave të Tepes, në anën jugore të qytetit të sotëm, materialet arkeologjike fillojnë nga [[Koha e bronzit|Bronxi i hershëm]] (3000-2000 p.k). Në shekullin V-IV p.K. filloi ndërtimi i [[Kalaja e Shkodrës|kalasë]] me gurë ciklopikë të puthitur pa llaç. Në mesin e shekullit të tretë p.k. përmendet si kryeqendra e [[Mbretëria e Ilirisë|Mbretërisë ilire]] të [[Dinastia e ardianëve dhe labeatëve|dinastisë së ardianëve]]. [[Teuta e Ilirisë|Mbretëresha Teuta]] dhe mbretërit [[Agroni|Agron]] e [[Genti]] janë figurat më të përmendura të kësaj periudhe.<ref>[[Polibi]]</ref><ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.02.0140:book=43:chapter=20 Tit Livi]</ref> Scodra ishte qyteti antik më i mirëmbrojtur (''arx munitissima'') dhe më i vështiri për t'u pushtuar (''difficilis aditu'') nga të tëra fortifikatat e fisit të labeatëvde. Ishte një pozicion i fortifikuar në mënyrë natyrale (''munitum situ naturali oppidum''), i rrethuar nga mure me pirgje mbi portat (''portarumque turres'').<ref name=":63">{{Cite book|title=Vëzhgime iliro-shqiptare|last=Thalloczy|first=Lajos|publisher=Camaj-Pipa|year=2004|isbn=99927-56-34-9|location=Shkodër|pages=114|authorlink=Lajos Thallóczy|origyear=1917|translator=[[Mustafa Kruja]]}}</ref> Më 168 p.K. pretori romak Anicius ngadhënjeu mbi ilirët dhe pushtoi Shkodrën.<ref>Lucius Florus, ''[https://books.google.co.uk/books?id=1w5lAAAAcAAJ&pg=PA94&dq=scodra+illyrians&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjnitPLoMrUAhVsyoMKHdRVAjwQ6AEILjAC#v=onepage&q=scodra%20illyrians&f=false Historia e Romës]'', përktheu J. Davies, Londër 1672.</ref> Pas rënies nën sundimin romak, u bë ndër kryevendet jugore të provincës së Dalmacisë. Me reformat e Perandorit [[Diokleciani|Dioklecian]], Shkodra u bë qendra e [[Prevali|Prevalit (lat. ''Prevaelis'').]]<ref name=":63" /> Nga 395 AD, ishte pjesë e [[Dioqeza e Dakisë|Dioqezës së Dakisë]] dhe me t'u ndarë në dyshë Perandoria Romake, prej atëherë kaloi me [[Perandoria Romake e Lindjes (Bizanti)|Perandorinë Romake të Lindjes]].<ref>{{Cite book|title=Ditët e mbrame të Turqisë në Shkodër ase Rrethimi i Qytetit 1912-1913|last=Rrota|first=Justin|publisher=Botime Françeskane|year=2010|isbn=9789995678371|location=Shkodër|pages=21|authorlink=Justin Rrota|origyear=1963}}</ref> == Mesjeta == ''[[De Administrando Imperio]]'' përshkruan se si Perandori Bizantin Herakliu (610-641) i dha serbëve një territor në këtë zonë gjatë gjysmës së parë të shekullit të 7të. Pjesa më jugore e pjesëve detare të Principatës Serbe, në Diokle, përfshinte edhe krahinën e Shkodrës. Pas vdekjes së Princit Časlav (r. 927-960), shteti u shpërbë, me Dioklenë që zotëronte pjesën më të madhe të tij. Car Samueli i Bullgarëve më 997 e pushtoi këtë krahinë bashkë me [[Thesalia|Thesalinë]], [[Epiri]]n dhe [[Maqedonia e lashtë|Maqedoninë]]. Në fillim të shek. XI, [[Gjon Vladimiri|Jovan Vladimiri]] sundoi Dioklenë gjatë kohës kur Samueli dhe Perandorit Bizantin Basil lI. Më vonë u detyrua të pranonte të qëndronte nën vasalitetin bullgar. Prej kësaj kohe ''Shingjoni'' kremtohet nga ortodoksët shqiptarë. Më 1030 Stefan Vojislav dëboi Theophilos Erotikos, strategun e mbramë, dhe mposhti bizantinët më 1042. Stefan Vojislav përzgjodhi Shkodrën si kryeqendër të vetën.<ref>Fine 1991, p. 206</ref> Ndërsyen kishën latine kundër grekes, dhe kësodore ipeshkvinjtë e qytetit u mvarën prej [[Argjipeshkvia e Tivarit|Argjipeshkvisë së re të Tivarit]]. Kur kryqtarët frëng e përshkuan më 1096, mbreti Bodin i mirëpriti. Perandorët e familjes së Komnenëve e përtërinë zotërimin bizantin në krahinë, por e borën me vdekjen e Manuelit më 1180.<ref name=":63" /> Pas përpjekjeve trashëgimore të shekullit të 12të, Shkodra u bë pjesë e provincës së Zetës të [[Nemanjiqët|Nemanjiqve]]. I mbrami që u përpoq për ta përtëri sundimin bizantin në krahinë qe Despoti i Epirit Mhilli I më 1215. Ky ia shkëputi Shkodrën të birit të Nemanjës Më 1330 [[Stefan Uroshi]] caktoi të birin [[Stefan Dushani|Stefan Dushanin]] si guvernator të Zetës me selinë në Shkodër. Në të njëjtin vit Dushani dhe i ati patën përçarje, gjë që çoi në shkatërrimin e oborrit të Dushanit buzë Drinasës nga i ati në janar të 1331. Në prill bënë një armëpushim, por në gusht të 1331 Dushani shkoi nga Shkodra në Nerodime dhe e përmbysi të atin.<blockquote>''Shiko për më tepër: [[Arbëria Venedikase]]; [[Shkodra në Lidhjet Tregtare me Trevat e Tjera në Shekujt XIV - XV]]; [[Lufta shqiptaro-veneciane (1447-1448)|Luftrat arbro-venedikase]]''</blockquote>Me rënien e [[Perandoria Serbe|Perandorisë Serbe]], Shkodra u zotërua nga [[Balshajt]]. Pas humbjes së [[Beteja e Savrës|betejës të Savrës]], [[Balsha II]] ia dorëzoi qytetin Shahinit (''kephalia'',<ref name=":10">{{Cite book|title=From empire to republic: essays on Ottoman and Turkish social history|last=İnalcık|first=Halil|publisher=Isis Press|year=1995|pages=75|url=https://books.google.al/books?id=kIhpAAAAMAAJ&dq=ottoman+empire+balsha+shkodra&focus=searchwithinvolume&q=shkodër|authorlink=Halil İnalcık}}</ref> ''capitaneus turcorum'')<ref name=":63" /> deri kur prania osmane në këto vise u vënit dhe trysnia venedikase u shtua.<ref name=":10" /> Në dhjetor të 1395 dërgoi doktorin në teologji, fra Nicolò de Samaxiis nga Shkodra, bashkë me dy shoqërues të cilët përpara Senatit të Venedikut kumtuan ofertën e Balshës për t'u dorëzuar zotërimet e tyre: Shkodrën, [[Drishti|Drishtin]], [[Danjë|Danjën]], Shasin dhe [[Shirq|Shirqin]]; [[Venecia|Venediku]] [[Venediku në Shqipëri shek.XIV-XV|i mori në zotërim]] më 14 prill 1396 dhe [[Provveditore|proveditorët]] morën në dorëzim qytetin me 20 prill.<ref name=":02">{{Cite book|title=[[Zeta dhe Dinastia e Balshajve]]|last=Gelchich|first=Giuseppe|authorlink=Giuseppe Gelcich|publisher=55|year=2009|origyear=1899|isbn=9789994356539|location=Tiranë|pages=202-207|translator=Laura Leka}}</ref> Përgjatë pranisë së venedikasve, por sipas gjasave edhe para ardhjes së [[Balshajt|Balshajve]], zbatohej kodi ligjor i njohur si [[Statutet e Shkodrës|Statutet e Shkodrës.]]<ref>Anamali S., Prifti K., ''Historia e popullit shqiptar në katër vëllime''. Botimet Toena, 2002, ISBN 99927-1-622-3 ff. 231-232</ref><ref>Nadin L., ''Statuti di Scutari: della prima meta del secolo XIV con le addizioni fino al 1469 / Statutet e Shkodrës: në gjysmën e parë të shekullit XIV me shtesat deri më 1469.'' Tirana: Onufri, 2012.</ref> [[Arbëria Venedikase|Republika e Shën Markut]] përfaqësohej nga një ''capitaneus et comes''. Më 1399 plasi një kryengritje e madhe kundra Venedikut që pati si përfundim fitimin e disa të drejtave, mbasi gjyqi i paqit, gjyqi civil dhe penal, administrata bashkiake ishin në dorë të Senatit dhe të gjyqtarëve vendas simbas zakoneve të vendit; në këtë këshillë merrshin pjesë pesë vetë nga vegjëlia dhe pesë nga paria. Sundimtari venedikas kishte përbri edhe një përkthyes. Të hyrat asokohe ishin të pakta: dogana, koncesionet e dajlanavet dhe taksat nga pronarët, ndërsa shpenzimet ishin ma të mëdha për të përballue forcimet, me mbajtë ushtrinë dhe pagesa "''për një politikë afrimi kundrejt princave të vogjël të vendit''". Në këtë kohë Shirqi ishte skela e Shkodrës prej kah eksportoheshin landë ndërtimi, lëkura, peshk i thatë, sidomos saraga, putarga dhe ngjala të kripura.<ref name=":1">Sheldija Gj., [http://shkoder.net/zip/kmsh.pdf ''Kryeipeshkvia Metropolitane e Shkodrës dhe Dioqezat Sufragane''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160303205219/http://www.shkoder.net/zip/kmsh.pdf |date=3 mars 2016 }}, Shkodër, 1957-'58.</ref> Serbët u përpoqën më kot ta shtinin në dorë qytetin. E rrethuan dy herë Shkodrën, njëherë në fund të 1421 nën Despotin Stefan Lazareviç dhe herën e dytë më 1422 nën Despotin e mbasandej nën komandantin Mazarak, derisa Niccolò Cappello, që qëndronte pranë Shirqit, i dëboi serbët në një sulm vendimtar në [[Danja|Danjë]] një natë dhjetori. Më 1448 shkodranët mvartës të venedikasve [[Lufta shqiptaro-veneciane (1447-1448)|luftojnë]] kundër [[Skënderbeu|Skënderbeut]].<ref>{{Cite book|title=Das venezianische Albanien (1392–1479)|last=Schmitt|first=Oliver J.|publisher=R. Oldenbourg Verlag GmbH|year=2001|isbn=3-486-56569-9|location=München|pages=490|authorlink=Oliver Jens Schmitt}}</ref> Me rënien e mbretërive të krishtera të Serbisë, [[Bosnja dhe Hercegovina|Bosnies]] dhe Arbërisë, turqit iu afruan kësaj krahine edhe njëherë. Më 1474 Bejlerbeu i Rumelisë, Sulejmani, rrethoi Shkodrën, por qyteti u mbrojt trimërisht nga Antonio Loredano dhe 2500 ushtarë, me ndihmën e anijeve venedikase në Bunë dhe në det, e me ndihmën e Cërnojeviqit zetas dhe malësorëve arbërorë. Rrethimi i dytë më 1478 , i radhitur prej priftit ''[[Marin Barleti|Marinus Barletius]]'' në latinishte, u drejtua personalisht nga [[Mehmet Fatihu|Mehmet Ngadhënjyesi]]. Venedikasit mbrojtën heroikisht, por u detyruan të evakuoheshin pas marrëveshjes së paqes në [[Stambolli|Stamboll]] më 1479. Prej 1600 ushtarëve, vetëm 450 ndejtën. Popullata që u largua, nën prijësin e tyre [[Jonimajt|Florio Jonimën]], u vendosën në Venecie, Ravena dhe Treviso.<ref name=":63" /> == Periudha Osmane == <blockquote>''Shiko edhe: [[Sanxhaku i Shkodrës]]; [[Pashallëku i Shkodrës]]; [[Shkodra në periudhën osmane]]''</blockquote>Me [[Traktati i Konstandinopojës (1479)|traktatin e Kostandinopojës]] [[Republika e Venedikut]] ia lëshoi qytetin [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]]. U bë qendër e sanxhakut më 1485, pjesë e [[Elajeti i Rumelisë|Elajetit të Rumelisë]]. Qyteti nis të lulëzojë përsëri me stabilitetin e garantuar nga [[Bushatllinjtë]].<ref>{{Cite book|title=Cities of the Mediterranean: From the Ottomans to the Present Day|last=Toksöz|first=Meltem|publisher=I.B.Tauris|year=2014|isbn=978-1-84885-127-6|pages=120-121|editor-last=Kolluoglu|editor-first=Biray}}</ref> Tregtia lulëzoi përmes limanit lumor të [[Oboti|Obotit]] dhe bashkëpunimin me [[Ulqini|Ulqinin]] në rrugë detare, duke u bërë kësodore qendra ekonomike e trevave veriore shqiptare. Më 1832 periudha e pashallëkut të këtij oxhaku mbaroi. Më 1835 u çua [[Kryengritja e Hamz Kazazit|kryengritja vendore]] kundër [[Tanzimati|Tanzimatit]], e kryesuar nga [[Hamza Kazazi|Hamz agë Kazazi]]. === Lufta Ballkanike dhe Lufta e Parë Botërore === <blockquote>''Shiko edhe: [[Rrethimi i Shkodrës (1912-13)]]''</blockquote> [[Skeda:Tubiminekalà.jpg|djathtas|parapamje|300x300px|Tubimi i 6-mujorshit të pavarësisë, i festuar nga shkodranët në Kalà, ku Át Vinçenc Prennushi mbajti fjalimin e tij.]] Deri në muajin prill 1913 Shkodra ishte i vetmi bastion i mbetur i Perandorisë Osmane në Ballkanin Perëndimor. Pas armëpushimit të nënshkruar më 16 prill 1913 mes Perandorisë Osmane dhe Aleatëve Ballkanikë, Mali i Zi ra në ujdi që t'ia dorëzojë qytetin [[Fuqitë e mëdha|Fuqive të mëdha]], më 7 maj 1913 guvernatori malazez u takua në [[Shëngjini|Shëngjin]] me nënadmiralin britanik Burney. Në dukje ekzistonte vullneti i mirë për marrëveshje, por atë datë në mbrëmje pazari i qytetit kapet flakë<ref name=":5" /> dhe dugaja të shumta u vodhën.<ref name=":2">{{Cite book|title=Shkodra dhe motet|last=Bushati|first=Hamdi|publisher=Idromeno|year=1998|location=Shkodër|pages=469-477|volume=I|oclc=41096394}}</ref> Më 14 maj trupat malazeze që ishin në qytet u evakuuan. Komisioni i admiralëve të flotës ndërkombëtare që përfaqësonin Fuqitë e Mëdha e mori në dorëzim Shkodrën më 14 maj 1913 në ora 2.30 pasdreke.<ref name=":5">{{Cite journal|last=Gurakuqi|first=Romeo|date=2000|title=Vendosja e kontrollit ndërkombëtar në Shkodër, maj 1913-dhjetor 1913. (sipas dokumenteve të Public Record Office)|url=http://kulturserver-hamburg.de/home/shkodra/phoenix_16/phoenix_16_art03.html|journal=Phoenix|volume=3-6|pages=115-131|access-date=20 prill 2019|archive-date=20 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190420151142/http://kulturserver-hamburg.de/home/shkodra/phoenix_16/phoenix_16_art03.html|url-status=dead}}</ref> Më vonë Shkodra iu dorëzua fuqive tokësore ndërkombëtare, me përjashtim të Rusisë, të cilat u vunë nën komandën e kolonelit britanik, Filips. Këta ngritën një administratë me nëpunës shqiptarë. Në qytet e krahinë hapur dhe në mënyrë të nënrrogoztë bëhej propaganda nga njëra anë për ndikimin e Esat pashës, nga tjetra xhonturqit.<ref name=":0">{{Cite book|title=Ballafaqime politike në Shqipëri (1897-1942)|last=Vllamasi|first=Sejfi|publisher=Vllamasi|year=2012|isbn=9789928140548|location=Tiranë|pages=124-126}}</ref> Më 1914 elementet fetare të qytetit e krahinës shkojnë në Durrës për të njohur [[Princ Vidi|Princ Vidin]]. Mbas fillimit të [[Lufta e Parë Botërore|Luftës Botërore]] fuqitë ndërkombëtare u tërhoqën prej Shkodre dhe qytetin ia dorëzuan një komisioni prej 12 vetësh, të përbërë nga 6 katolikë dhe 6 myslimanë. Me largimin e Vidit shumica e madhe e patriotëve u grumbulluan dhe gjetën strehim në Shkodër. Komisioni qëndroi në krye të administratës deri më 15 korrik 1915, kur Mali i Zi hyri në Shkodër për të dytën herë. Komisioni ka administruar qytetin dhe rrethet. Ka qenë pa kryesi dhe ndër akte, nënshkrimi vihej: “Komisioni i Shkodrës”.<ref name=":0" /> [[Skeda:Rr.franzferd.jpg|majtas|parapamje|300x300px|Rruga Franz Ferdinand]] Më 23 janar 1916 ushtria austro-hungareze hyri në Shkodër. Vjena solli në Shqipëri korpusin e XIX, të përbërë prej tre divizionesh. Administrimin u kontrollua nga Komisari Civil August Ritter von Kral nën kujdesin e të cilit u hapën [[Komisia Letrare Shqipe]] dhe drejtoritë e përgjithshme të financave, arsimit dhe drejtësisë në hapësirën territoriale gjer në vijën grykëderdhja e [[Vjosa|Vjosës]]-[[Rrethi i Skraparit|Skrapar]]-[[Prespa|Prespë]]. Në mars të 1916 qytetit i bëri vizitë zyrtare Arkiduka Karl Salvator i Habsburgve. Gjatë punimeve të Kongresit të Durrësit qytetin e përfaqësoi [[Riza Dani]], [[Ndoc Çoba]] dhe [[Luigj Gurakuqi]] (edhe si mëkëmbës i [[Prenk Pasha|Prenk Pashës]]). Propozimi i bërë nga [[Mustafa Kruja]] që qyteti të bëhej kryeqyteti i Shqipërisë u shënua në procesverbalet e mbledhjeve.<ref>{{Cite book|title=Dokumente historike 1912-1918|last=Nosi|first=Lef|publisher=Akademia e Shkencave e Shqipërisë: Instituti i Historisë|year=2007|isbn=9789995610043|location=Tiranë|pages=289, 297|authorlink=Lef Nosi}}</ref> == Shteti shqiptar == Më 11 mars 1920, sipas një marrëveshjeje mes qeverisë së [[Tirana|Tiranës]] dhe komandës së trupave franceze, xhandarmëria shqiptare mori në dorëzim qytetin ku ministri i Brendshëm, [[Mbreti Zogu I|Ahmet Zogu]] dhe ministri i Drejtësisë, [[Hoxha Kadri Prishtina|Hoxha Kadriu]] u pritën me ngazëllim nga popullsia.<ref>{{Cite book|title=[[Lebenserinnerungen|Kujtime 1885-1925]]|last=Vlora|first=Eqrem bej|publisher=IDK|year=2003|isbn=99927-780-6-7|location=Tiranë|pages=456}}</ref> Në verën e 1920 qyteti qe i përfshirë në mënyrë të dyanshme në [[Lufta e Koplikut|Luftën e Koplikut]], me ndihmat e organizuara nga [[Musa Juka]] dhe pjesëmarrja e [[Sylço beg Bushati|Sylço beg Bushatit]] nga krahu i shtetit shqiptar. Nga ana tjetër të radhitur me çetat malazeze dhe disa vullnetarë shqiptarë me në krye Luk Lukajn merrte pjesë [[Alush agë Lohja]].<ref name=":2" /> Më 1921 ngjau kryengritja e Republikës së [[Rrethi i Mirditës|Mirditës]] u kryesua nga Marka Gjoni kundër qeverisë së [[Tiranë|Tiranës]]. Shkodra mori pjesë vullnetarisht për shuarjen e saj. Më 1926 shpërtheu Kryengritja e Dukagjinit, për të cilën Dom Gjon Gàzulli u var në qytet me 4 mars 1927. === Pushtimi italian dhe gjerman === Sipas urdhërit të luftës të Mbretit Zog I, me [[Pushtimi italian i Shqipërisë|pushtimin italian të Shqipërisë]], sektori mbrojtës Milot-Shkodër komandohej nga komandanti nënkolonel Mehmet Kyçyk Ullagaj. Në përpjekjet me pushtuesit në këtë sektor, ra dëshmor Tonç Toma.<ref name=":03">{{Cite book|title=Shkodranët e 7 prillit dhe të 29 nëntorit|last=Juka|first=Gëzim H.|publisher=Reklama|year=2018|isbn=9789928440358|location=Tiranë|pages=20, 22}}</ref> Më 12 prill 1939 u hapën punimet e Asamblesë së mbledhur pak ditë pas pushtimit, ku Shkodrën e përfaqësuan [[Gjon Marka Gjoni]], P. [[Anton Harapi]], Dom [[Mikel Koliqi]], Ndoc Pistulli, Ndrek Kaçulini, Nush Topalli, [[Kolë Bibë Mirakaj]], Zef Boriçi, [[Mark Kakarriqi]], Kolec Deda, Ymer Kopliku, Abdyl beg Gramshi, Shaqir Omari, Omer Rushdi, Daut Gjylbegu, Zenel Broja, Halit Rroji, [[Kolë Thaçi]], [[Terenc Toçi]], Sandër Saraçi, Taip Drishti dhe një shkodran si përfaqësues i Tiranës ishte [[Zef Kadarja]]. Ndër 42 delegatët që më 14 prill shkuan në Romë t'i jepnin Kurorën Mbretërore të Shqipërisë Mbretit të Italisë, Viktor Emanueli III ishin: N. Pistulli, Y. Kopliku, Z. Boriçi, M. Kakarriqi, K. Mirakaj dhe Z. Kadarja.<ref>{{Harvnb|Juka|2018|page=29, 32.}}</ref> Në aksionet e min. të Brendshëm [[Xhaferr Deva|Deva]], sipas burimeve gjermane, kreu 35 arrestime, duke asgjësuar një pjesë të mirë të [[Lëvizja Nacional-Çlirimtare|Lëvizjes Nacionalçlirimtare]] në qytet.<ref>{{Cite journal|last=Kasmi|first=Marenglen|date=4 shkurt 2016|title=Masakra e 4 shkurtit ’44 në dokumentet gjermane|journal=Dita}}</ref> === Regjimi komunist === Tërheqja e trupave gjermane nga Shkodra përbën një debat të gjithmonshëm për arsye instrumentalizimi politik të historisë. Për historiani ushtarak Marenglen Kasmi,<ref>Kasmi M''., Historiani Marenglen Kasmi: Çfarë zbulova në arkivat e “Bundesarchiv” në Berlin'', intervistuar nga Roland Qafoku, Gazeta Shqiptare, 12 maj 2015.</ref> historianin [[Kastriot Dervishi]], sipas dëshmive të Át [[Zef Pllumi|Zef Pllumit]] dhe mjaft burimeve tjera, gjermanët ikën nga Shkodra në datat 28-29 dhe partizanët hynë në Shkodër më 29 nëntor pa luftë<ref>{{Cito web|url=https://politiko.al/dervishi-1944-partizanet-hyne-ne-shkoder-per-te-plackiturfoto/|title=1944, partizanët hynë në Shkodër për të plaçkitur|date=30 nëntor 2017|website=politiko.al|last=Dervishi|first=Kastriot|authorlink=Kastriot Dervishi}}</ref> të prirë nga [[Gjovalin Luka]].<ref>Luka A., ''Babai im, Gjovalini, komandanti që hyri i pari në Shkodrën e çliruar me 29 nëntor'', intervistuar nga Musa Kurtulaj, tesheshi.com, 29 nëntor 2015.</ref> Në fundin e vitit 1944 në Shkodër u formua Divizioni VI Sulmues i drejtuar nga [[Gjin Marku]] që do t'i bashkohej divizioni i [[Rrahman Perllaku|Rrahman Perllakut]] për të shkuar në Kosovë.<ref>Rama H. & Cami S., ''Rrahman Perllaku,'' Tiranë: Botime M&B, 2014. fq. 257. ISBN 978-9928-172-24-2</ref> Me zënien e qytetit nga partizanët, hynë edhe partizanë jugosllavë, të cilët nisën rrëmbimin e mallrave dhe zbrazjen e dyqaneve.<ref>{{Cite book|title=[[Intervistë me vetveten]]|last=Marko|first=Petro|publisher=OMSCA|year=2000|isbn=99927-40-33-7|location=Tiranë|pages=442-443|authorlink=Petro Marko}}</ref> Duke filluar nga nëntori 1944, në qytet u aplikua një represion i egër, i cili gradualisht e privoi atë nga primati moral, kulturor, ekonomik dhe demografik i tij në shtetin shqiptar, duke grabitur nga ky qytet, arkivat, bibliotekat, veprat e artit, transformuar apo asgjësuar institucionet e krijuara për shekuj. Qasja e regjimit të ri mëtoi t´ìa çrrënjoste qytetit prirjet politike dhe kulturore, nga marrëdhëniet me botën dhe nga ekonomia tradicionale. U përndoqën personalitetet më të spikatura të qytetit. U vu dorë mbi institucionet e kulturës dhe të kultit, duke i shndërruar sipas ideologjisë së re. U bë çdo gjë që qyteti të humbiste identitetin e tij. [[Balli Kombëtar]] me qarkomandant major [[Gjergj Vata|Gjergj Vatën]],<ref>[http://www.forumishqiptar.com/showthread.php?t=10107 Vatajt nga Temali]</ref> e kolonelin [[Luigj Mikeli|Luigj Mikelin]] (të vendosur më 1944) u thye keqas mbas 2 vjetëve luftë civile mes Ballit e Komunistëve. Lëvizja antikomuniste në Liceun e Shkodrës e cila e ka zanafillën që nga periudha e Luftës, vazhdoi edhe më pas nga viti 1945 e deri në 1953 kur u arrestuan dhe pjesëtarët e grupit "Përpjekja shqiptare".<ref>{{Cite web |url=http://www.shkoder.net/al/perpjekja.htm |title=Kujton Ahmet Bushati |url-status=dead |access-date=20 prill 2019 |archive-date=19 dhjetor 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111219230558/http://www.shkoder.net/al/perpjekja.htm }}</ref> Tërmeti i vitit 1979 rrënoi një pjesë të madhe të Shkodrës. Enver Hoxha dhe qeveria komuniste organizuar aksion për rindërtimin e qytetit dhe kur kjo u arrit pas disa muajsh, qyteti u shpall Hero i Punës Socialiste. == Shih edhe == * [[Shkodra]] * [[Shkodra e lashtë]] * [[Kalaja e Shkodrës]] == Referime == {{reflist|2}} [[Kategoria:Historia e qyteteve të Shqipërisë]] [[Kategoria:Historia e Shkodrës]] d7n2iu7gplgvsu75gi58e65xub6ya08 3 250105 2467434 2462741 2022-08-03T17:39:15Z MediaWiki message delivery 56618 /* This Month in Education: July 2022 */ seksion i ri wikitext text/x-wiki <div style="float: left; width:; border:1px solid lightgrey; padding: 10px 20px; margin-bottom:10px"> <div class="Stampa_Simulim_titujsh_2" style="margin:0; margin-bottom:.6em; padding-top:.5em; padding-bottom:.17em; background:none; font-size:150%; color:black; font-weight:normal; border-bottom:1px solid lightgrey;"> Përshëndetje {{PAGENAME}}, mirëserdhe në Wikipedian në shqip ![[Skeda:Gtk-dialog-info.svg|djathtas|20px]] </div> {| | style="padding-right:20px;" valign="top" | Kjo është [[Ndihmë:Faqja e diskutimit|faqja juaj e diskutimit]], në të cilën do të merrni mesazhe nga përdoruesit e tjerë. Në qoftë se ke pyetje mund të adresohesh pa ngurrim tek '''[[Wikipedia:Oda e fillestarëve|Oda e fillestarëve]]''', ku një përdorues me eksperiencë do të ketë mirësinë të të përgjigjet sa më shpejt. Përpara se të redaktoni një faqe në Wikipedia ne do t’iu rekomandonim të lexonit se si '''[[Ndihmë:Redaktimi i faqeve|redaktohet]]''' dhe '''[[Ndihmë:Formatimi i tekstit|formatohet]]''' një faqe. Gjithashtu është e këshillueshme që të përdorni [[Wikipedia:Livadhi|livadhin tonë]] për të eksperimentuar përpara se të redaktoni një artikull në Wikipedia. Në qoftë se dëshironi të krijoni një artikull të ri ndiqni '''[[Wikipedia:Kujdestari i artikujve|Kujdestarin e artikujve]]''', i cili do t’iu ofrojë ndihmë hap pas hapi. Kujdes, ju [[Wikipedia:Të drejta autori|nuk duhet]] të kopjoni tekst nga faqet e tjera në internet dhe ta vendosni në Wikipedia! Gjithashtu gjatë katër ditëve të para të krijimit të llogarisë nuk do të mund të zhvendosni faqe nën një titull të ri alternativ. Për t’iu përgjigjur një mesazhi nga një përdorues tjetër, duhet të shkoni në faqen e tij të diskutimit dhe të shtypni komandën “Shto një temë (të re diskutimi)”. Mos harro që diskutimet e tua duhet ti nënshkruash me (<code><nowiki>~~~~</nowiki></code>) ose thjesht shtyp butonin [[Skeda:Insert-signature.png]] në fund të mesazhit tënd. Në [[User:{{PAGENAME}}|faqen tuaj të {{GENDER:{{ROOTPAGENAME}}|përdoruesit|përdorueses}}]] ju mund të shkruani shkurtimisht rreth vetes tuaj në mënyrë që [[Wikipedia:Wikipedianët|wikipedianët]] e tjerë të të njohim më lehtë. E këshillueshme do të qe përdorimi si stampës {{stampa|Babel}}. Në qoftë se dëshiron ti mund të vendosësh edhe vendbanimin tënd aktual në [[Wikipedia:Harta e wikipedianëve|hartën e wikipedianëve]]. Mos harroni të ndryshoni [[Speciale:Preferencat|preferencat]] tuaja. Wikipedianët të urojnë punë të mbarë! [[Përdoruesi:Olsi|Olsi]] ([[Përdoruesi_diskutim:Olsi|diskutimet]]) 9 gusht 2018 16:55 (CEST) | style="width:200px; padding-left:20px; border-left:1px solid lightgrey;" valign="top" | Në ndihmën tënde janë faqet: * [[Wikipedia:Pesë shtyllat]] * [[Wikipedia:Fillimi]] * [[Wikipedia:Ndihmë]] * [[Wikipedia:FAQ|Wikipedia:Pyetje dhe përgjigje]] </br> [[Wikipedia:Ambasadat|Not Albanian? sq-0? Click here!]] |} </div> <br clear="all"/> == This Month in Education: August 2018 == [[File:Wikipedia Education Globe 2.pdf|frameless|left|150px|Wikipedia Education globe]] <div style="text-align:left; direction:ltr;"> <span style="font-weight:bold; color:#006699; font-size:60px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span></div> <div style="text-align:center; direction:ltr; margin-left;"> <span style="font-weight:bold; color:#006699; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; display:block; width:900px;"> Volume 4 | Issue 8 | August 2018</span> </div> <span style="font-weight:regular; text-align:center; font-size:14px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; display:block; width:1000px;">This monthly newsletter showcases the Wikipedia Education Program. It focuses on sharing: your ideas, stories, success and challenges. You can see past editions [[outreach:Education/Newsletter/Archives|here]]. You can also volunteer to help publish the newsletter. [[outreach:Education/News/Team|Join the team!]] Finally, don't forget to [[m:Global_message_delivery/Targets/Wikimedia_Education_Newsletter|subscribe!]]</span> <div style=text-align:center; direction:ltr;"><span style="color:white; font-size:24px; font-family:times new roman; display:block; background:#339966; width:1000px;">In This Issue</span></div> {| style="width:60%;" | style="color:#990000; font-size:20px; font-family:times new roman;" | [[outreach:Education/Newsletter/August 2018#From the Community|From the Community]] | style="font-size:16px; font-family:times new roman;" | [[outreach:Education/Newsletter/August 2018#Article 2|The reconnection of Wikimedia Projects in Brazil]] [[outreach:Education/Newsletter/August 2018#Article 3|Christ (DU) students enrolls for 3rd Wikipedia certificate course]] [[outreach:Education/Newsletter/August 2018#Article 4|Educational wiki-master-classes at International "Selet" forum]] [[outreach:Education/Newsletter/August 2018#Article 5|54 students help enrich the digital Arabic content]] |- | style="color:#990000; font-size:20px; font-family:times new roman;" | [[outreach:Education/Newsletter/August 2018#From the Education Team|From the Education Team]] | style="font-size:16px; font-family:times new roman;" | [[outreach:Education/Newsletter/August 2018#Article 6|Mapping education in the Wikimedia Movement]] |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 2 shtator 2018 05:12 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=18288215 --> == ''This Month in GLAM'': August 2018 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/August 2018|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume VIII, Issue VIII, August 2018</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2018/Contents/Armenia report|Armenia report]]: Museums workers experiencing Wikidata power * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2018/Contents/Australia report|Australia report]]: WikiTourAU and Researchers Week * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2018/Contents/Brazil report|Brazil report]]: Brazilian Wikimedians develop tools for mass contributions: Mbabel and Import-500px * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2018/Contents/France report|France report]]: Ceramics and monuments * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2018/Contents/Germany report|Germany report]]: Wikipedia meets antiquity in Xanten * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2018/Contents/Ireland report|Ireland report]]: Stories and Connections: Editing workshop in National Gallery of Ireland * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2018/Contents/Kosovo report|Kosovo report]]: First WoALUG contribution to this newsletter * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2018/Contents/Macedonia report|Macedonia report]]: WikiCity tour in Kočani and Vinica * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2018/Contents/Malaysia report|Malaysia report]]: World Library and Information Congress 2018 * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2018/Contents/Portugal report|Portugal report]]: GLAMifying the National Library * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2018/Contents/Republic of Korea report|Republic of Korea report]]: Launch of GLAM Newsletter on Repupublic of Korea * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2018/Contents/Serbia report|Serbia report]]: Wikimedians in residence at two Serbian museums * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2018/Contents/Sweden report|Sweden report]]: FindingGLAMs; National Library of Sweden; Crowdsourcing Structured Data on Commons for GLAMs * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2018/Contents/UK report|UK report]]: Sum of All Astrolabes; Exploring Collections with Wikidata * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2018/Contents/USA report|USA report]]: Wiknics and Wikidata * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2018/Contents/Wikidata report|Wikidata report]]: Upcoming conferences, and more * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2018/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Wikimania, Wikimedians in Residence, Structured Data on Commons, and upcoming conferences * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2018/Contents/Events|Calendar]]: September's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2018/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 8 shtator 2018 15:23 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=18341498 --> == This Month in Education: September 2018 == [[File:Wikipedia Education Globe 2.pdf|frameless|left|150px|Wikipedia Education globe]] <div style="text-align:left; direction:ltr;"> <span style="font-weight:bold; color:#006699; font-size:60px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span></div> <div style="text-align:center; direction:ltr; margin-left;"> <span style="font-weight:bold; color:#006699; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; display:block; width:900px;"> Volume 4 | Issue 9 | September 2018</span> </div> <span style="font-weight:regular; text-align:center; font-size:14px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; display:block; width:1000px;">This monthly newsletter showcases the Wikipedia Education Program. It focuses on sharing: your ideas, stories, success and challenges. You can see past editions [[outreach:Education/Newsletter/Archives|here]]. You can also volunteer to help publish the newsletter. [[outreach:Education/News/Team|Join the team!]] Finally, don't forget to [[m:Global_message_delivery/Targets/Wikimedia_Education_Newsletter|subscribe!]]</span> <div style=text-align:center; direction:ltr;"><span style="color:white; font-size:24px; font-family:times new roman; display:block; background:#339966; width:1000px;">In This Issue</span></div> {| style="width:60%;" | style="color:#990000; font-size:20px; font-family:times new roman;" | [[outreach:Education/Newsletter/September 2018#From the Community|From the Community]] | style="font-size:16px; font-family:times new roman;" | [[outreach:Education/Newsletter/September 2018#Article 1|Edu Wiki Camp 2018: New Knowledge for New Generation]] [[outreach:Education/Newsletter/September 2018#Article 2|Education loves Monuments: A Brazilian Tale]] [[outreach:Education/Newsletter/September 2018#Article 3|“I have always liked literature, now I like it even more thanks to Wikipedia”. Literature is in the air of WikiClubs․]] [[outreach:Education/Newsletter/September 2018#Article 4|History of Wikipedia Education programme at Christ (Deemed to be University)]] [[outreach:Education/Newsletter/September 2018#Article 5|Preparation for the autumn educational session of Selet WikiSchool is started]] [[outreach:Education/Newsletter/September 2018#Article 6|Wiki Camp Doyran 2018]] [[outreach:Education/Newsletter/September 2018#Article 7|Wikicamp Czech Republic 2018]] [[outreach:Education/Newsletter/September 2018#Article 8|Wikipedia offline in rural areas of Colombia]] |- | style="color:#990000; font-size:20px; font-family:times new roman;" | [[outreach:Education/Newsletter/September 2018#From the Education Team|From the Education Team]] | style="font-size:16px; font-family:times new roman;" | [[outreach:Education/Newsletter/September 2018#Article 9|Presentation on mapping education in the Wikimedia Movement]] |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 9 tetor 2018 03:14 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=18394865 --> == ''This Month in GLAM'': September 2018 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/September 2018|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume VIII, Issue IX, September 2018</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2018/Contents/Albania report|Albania report]]: Collections of Museums in Albania * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2018/Contents/Armenia report|Armenia report]]: GLAM+Wikidata * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2018/Contents/Australia report|Australia report]]: WikiTour AU * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2018/Contents/Brazil report|Brazil report]]: Developing tGLAM: a landing-page generator for GLAM initiatives * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2018/Contents/France report|France report]]: European Heritage Days; Linked data for archaeology; Paris: Edit-a-thon at Mobilier National * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2018/Contents/Germany report|Germany report]]: History of Women and Democracy, Wikipedia-Culture-Ambassadors and two GLAM-on-Tour-stations in just four weeks * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2018/Contents/Macedonia report|Macedonia report]]: Wiki camps in Macedonia * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2018/Contents/Malaysia report|Malaysia report]]: Wikipedia for Galleries, Libraries, Archives and Museum * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2018/Contents/Mexico report|Mexico report]]: Open GLAM Mexico 2018 * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2018/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: >20,000 press photographs 1940-1990 uploaded, GLAM Wiki Meeting, Aerial Photographs, GLAM-Wiki Manual & Wikipedia Course for Historical Societies * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2018/Contents/Norway report|Norway report]]: Women in Red; Researhers Days 2018; The 2019 edition of #wikinobel * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2018/Contents/Poland report|Poland report]]: Archival photographs and literary knowledge enrich Polish Wikipedia * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2018/Contents/Serbia report|Serbia report]]: Impact of GLAM seminars: Decentralization of GLAM activities * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2018/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Wikidata P3595 Biografiskt lexikon för Finland; Student Project at the Nordic Museum; Learning about sources on Swedish Wikipedia * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2018/Contents/UK report|UK report]]: Botanical illustrations and Wiki Loves Monuments in Scotland * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2018/Contents/USA report|USA report]]: Back to school * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2018/Contents/Wikipedia Library report|Wikipedia Library report]]: Books & Bytes–Issue 30, August–September 2018 * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2018/Contents/Wikidata report|Wikidata report]]: Wikidata Tour Down Under * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2018/Contents/Events|Calendar]]: October's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2018/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 13 tetor 2018 07:29 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=18460949 --> == ''This Month in GLAM'': October 2018 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/October 2018|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume VIII, Issue X, October 2018</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2018/Contents/Belgium report|Belgium report]]: Erbstuecke edit-a-thon; Women in Tech edit-a-thon; Wiki Club Brussels; Wikidata workshop + party * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2018/Contents/Brazil report|Brazil report]]: "There is no reason not to participate in a GLAM-Wiki initiative": an interview with the director of the Museum of Veterinary Anatomy * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2018/Contents/Estonia report|Estonia report]]: Estonian art and geoscience collections finding their way to Commons * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2018/Contents/Finland report|Finland report]]: (RE)Photographic autumn * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2018/Contents/France report|France report]]: GLAMWiki 2018 Tel Aviv; City of Grenoble * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2018/Contents/Germany report|Germany report]]: GLAMorous Conferences * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2018/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: ‘More Gelders Heritage available via Wikimedia’ by Erfgoed Gelderland; Writing week Friesland; Wiki Techstorm * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2018/Contents/Norway report|Norway report]]: Wiki Loves Monuments and wikinobel * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2018/Contents/Poland report|Poland report]]: Heirlooms - locally and internationally * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2018/Contents/Serbia report|Serbia report]]: The growing GLAM * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2018/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Roundtripping Project, Books Import and Wikidata Imported to SOCH * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2018/Contents/Switzerland report|Switzerland report]]: Built heritage conservation on Commons; les sans pagEs at a Modern art museum * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2018/Contents/UK report|UK report]]: Wikidata in Oxford * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2018/Contents/USA report|USA report]]: Wikiconference North America Culture Crawl * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2018/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Documentation survey, Structured Data on Commons consultations, blog posts and conferences * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2018/Contents/Events|Calendar]]: November's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2018/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 9 nëntor 2018 09:16 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=18578169 --> == This Month in Education: November 2018 == [[File:Wikipedia Education Globe 2.pdf|frameless|left|150px|Wikipedia Education globe]] <div style="text-align:left; direction:ltr;"> <span style="font-weight:bold; color:#006699; font-size:60px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span></div> <div style="text-align:center; direction:ltr; margin-left;"> <span style="font-weight:bold; color:#006699; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; display:block; width:900px;"> Volume 4 | Issue 10 | October 2018</span> </div> <span style="font-weight:regular; text-align:center; font-size:14px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; display:block; width:1000px;">This monthly newsletter showcases the Wikipedia Education Program. It focuses on sharing: your ideas, stories, success and challenges. You can see past editions [[outreach:Education/Newsletter/Archives|here]]. You can also volunteer to help publish the newsletter. [[outreach:Education/News/Team|Join the team!]] Finally, don't forget to [[m:Global_message_delivery/Targets/Wikimedia_Education_Newsletter|subscribe!]]</span> <div style=text-align:center; direction:ltr;"><span style="color:white; font-size:24px; font-family:times new roman; display:block; background:#339966; width:1000px;">In This Issue</span></div> {| style="width:60%;" | style="color:#990000; font-size:20px; font-family:times new roman;" | [[outreach:Education/Newsletter/October 2018#From the Community|From the Community]] | style="font-size:16px; font-family:times new roman;" | [[outreach:Education/Newsletter/October 2018#Article 1|A new academic course featuring Wikidata at Tel Aviv University]] [[outreach:Education/Newsletter/October 2018#Article 2|How we included Wikipedia edition into a whole University department curriculum]] [[outreach:Education/Newsletter/October 2018#Article 3|Meet the first board of the UG Wikipedia & Education]] [[outreach:Education/Newsletter/October 2018#Article 4|The education program has kicked off as the new academic year starts]] [[outreach:Education/Newsletter/October 2018#Article 5|The education program has kicked off as the new academic year starts in Albania]] [[outreach:Education/Newsletter/October 2018#Article 6|The first Wikimedia+Education conference will happen on April 5-7 at Donostia-Saint Sebastian]] [[outreach:Education/Newsletter/October 2018#Article 7|Using ORES to assign articles in Basque education program]] [[outreach:Education/Newsletter/October 2018#Article 8|What to write for Wikipedia about? Monuments!]] [[outreach:Education/Newsletter/October 2018#Article 9|Wikifridays: editing Wikipedia in the university]] [[outreach:Education/Newsletter/October 2018#Article 10|Writing articles on Wikipedia is our way of leaving legacy to the next generations]] |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 12 nëntor 2018 06:55 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=18504430 --> == This Month in Education: November 2018 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em; direction:ltr;" | <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 4 &bull; Issue 10 &bull; October 2018</span> ------ <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/November 2018|Contents]] &bull; [[outreach:Education/Newsletter/November 2018/Single page|Single page view]] &bull; [[:m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ------- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> *[[:outreach:Education/News/November 2018/WikiEducation - Report from Wikimedians of Albanian Language UG |WikiEducation - Report from Wikimedians of Albanian Language UG]] *[[:outreach:Education/News/November 2018/Wikipedia Education Program in ICETC 2018 , Japan |Wikipedia Education Program in ICETC 2018, Japan]] *[[:outreach:Education/News/November 2018/Wikipedia has become the inseparable part of my daily life |Wikipedia has become the inseparable part of my daily life]] *[[:outreach:Education/News/November 2018/Wikipedia is a world in which anyone of us has his own place |Wikipedia is a world in which anyone of us has his own place]] *[[:outreach:Education/News/November 2018/Wiki conference for teachers in Ohrid |Wiki conference for teachers in Ohrid]] *[[:outreach:Education/News/November 2018/Our baby is 3! |Our baby is 3!]] *[[:outreach:Education/News/November 2018/highlighting work of Sailesh Patnaik |Highlighting work of Sailesh Patnaik]] *[[:outreach:Education/News/November 2018/Important updates from Wikimedia Education Team |Important updates from Wikimedia Education Team]] *[[:outreach:Education/News/November 2018/Welcome Melissa to the Education Team |Welcome Melissa to the Education Team]] *[[:outreach:Education/News/November 2018/What has the education team been up to? Year end review and updates! |What has the education team been up to? Year end review and updates! ]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 30 nëntor 2018 19:18 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=18673623 --> == ''This Month in GLAM'': November 2018 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/November 2018|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume VIII, Issue XI, November 2018</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2018/Contents/Albania report|Albania report]]: Wiki Photo Walk Albania 2018; Wiki Loves Monuments Albania * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2018/Contents/Armenia report|Armenia report]]: Singing Wikipedia; Photographs by Vahan Kochar * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2018/Contents/Brazil report|Brazil report]]: Diverse milestones for the Brazilian community * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2018/Contents/Denmark report|Denmark report]]: Intercontinental digitisation efforts * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2018/Contents/Estonia report|Estonia report]]: Making contacts both internationally and in Estonia * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2018/Contents/Finland report|Finland report]]: Art and edit-a-thons * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2018/Contents/France report|France report]]: Bibliothèque publique d’information; 3D museum collections on Wikimedia Commons * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2018/Contents/Indonesia report|Indonesia report]]: Conserving and digitizing texts in West Sumatra * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2018/Contents/Macedonia report|Macedonia report]]: Wiki Training at National and University Library "St. Clement of Ohrid" * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2018/Contents/New Zealand report|New Zealand report]]: Equity, Wikidata, and the New York Times * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2018/Contents/Norway report|Norway report]]: Collaboration with The National Archives of Norway * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2018/Contents/Philippines report|Philippines report]]: Wiki Loves Art * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2018/Contents/Poland report|Poland report]]: Archival image uploads, student collaborations and international projects * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2018/Contents/Serbia report|Serbia report]]: Photo finish of the WIR's * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2018/Contents/Sweden report|Sweden report]]: The Swedish Performing Arts Agency; Library data starts to take shape; Learning Wikipedia at the Archives; Wikimedia Commons Data Roundtripping * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2018/Contents/UK report|UK report]]: Sum of All Astrolabes * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2018/Contents/USA report|USA report]]: Wikidata Workshop at Pratt School of Information; Wikidata Presentation for the New York Technical Services Librarians; Wikipedia Asian Month; Cleveland Park Wikipedia Edit-a-thon; Historic Ivy Hill Cemetery Workshop * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2018/Contents/Wikipedia Library report|Wikipedia Library report]]: Books & Bytes–Issue 31, October–November 2018 * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2018/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Welcoming Satdeep Gill; Structured Data on Commons; WikiCite * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2018/Contents/Events|Calendar]]: December's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2018/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 11 dhjetor 2018 06:56 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=18702767 --> == ''This Month in GLAM'': December 2018 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/December 2018|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume VIII, Issue XII, December 2018</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2018/Contents/Armenia report|Armenia report]]: Cooperation with Yerevan Drama Theatre Named After Hrachia Ghaplanian; Singing Wikipedia (continuation); Photographs by Vahan Kochar (continuation) * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2018/Contents/Australia report|Australia report]]: 2019 Australia's Year of the Public Domain * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2018/Contents/Belgium report|Belgium report]]: Writing weeks German-speaking Community; End of year drink; Wiki Loves Heritage photo contest * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2018/Contents/Brazil report|Brazil report]]: Google Art and GLAM initiatives in Brazil * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2018/Contents/India report|India report]]: Collaboration with RJVD Municipal Public Library * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2018/Contents/Italy report|Italy report]]: Challenges and alliances with libraries, WLM and more * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2018/Contents/Macedonia report|Macedonia report]]: Exhibition:"Poland through photographs" & Wikipedia lectures with children in social risk * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2018/Contents/Malaysia report|Malaysia report]]: Technology Talk and Update on Wikipedia @ National Library of Malaysia * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2018/Contents/Portugal report|Portugal report]]: Glam Days '18 at the National Library of Portugal * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2018/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Hats 🎩🧢👒🎓 * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2018/Contents/UK report|UK report]]: Oxford * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2018/Contents/USA report|USA report]]: Holiday gatherings and visit to Internet Archive * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2018/Contents/Wikidata report|Wikidata report]]: Wikidata reports * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2018/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Structured Data on Wikimedia Commons: pilot projects and multilingual captions * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2018/Contents/Events|Calendar]]: January's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2018/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 10 janar 2019 20:58 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=18771797 --> == This Month in Education: January 2019 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" | <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 8 &bull; Issue 1 &bull; January 2019</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/January 2019|Contents]] &bull; [[outreach:Education/Newsletter/January 2019/Headlines|Headlines]] &bull; [[:m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> *[[:outreach:Education/News/January 2019/Registration for Wikimedia+Education Conference is open|Registration for Wikimedia+Education Conference is open]] *[[:outreach:Education/News/January 2019/Collaboration with Yerevan State University of Languages and Social Sciences after V. Brusov|Collaboration with Yerevan State University of Languages and Social Sciences after V. Brusov]] *[[:outreach:Education/News/January 2019/Meet the first Programs & Events Dashboard sysops|Meet the first Programs & Events Dashboard sysops]] *[[:outreach:Education/News/January 2019/More than a hundred students gathered in Ecuador to edit Wikipedia|More than a hundred students gathered in Ecuador to edit Wikipedia]] *[[:outreach:Education/News/January 2019/Selet WikiSchool continues to teach young Tatar language Wikipedians|Selet WikiSchool continues to teach young Tatar language Wikipedians]] *[[:outreach:Education/News/January 2019/The WikiClub contributes to the development of our human qualities |The WikiClub contributes to the development of our human qualities]] *[[:outreach:Education/News/January 2019/Third prize for Wikipedia in schools project|Third prize for Wikipedia in schools project]] *[[:outreach:Education/News/January 2019/We've updated the design of Education space!|We've updated the design of Education space!]] *[[:outreach:Education/News/January 2019/WikiChallenge Ecoles d'Afrique 2019|The WikiChallenge Ecoles d'Afrique is back]] *[[:outreach:Education/News/January 2019/Wiki Advanced Training at VVIT|Wiki Advanced Training at VVIT]] *[[:outreach:Education/News/January 2019/WikiEducation in Albania from WoALUG|Creating our first WikiClub]] *[[:outreach:Education/News/January 2019/WikiClubs participate in edit-a-thon of cartoons|WikiClubs participate in edit-a-thon of cartoons]] *[[:outreach:Education/News/January 2019/Wikimedia and Education in Portugal: Where are we now|Wikimedia and Education in Portugal: Where are we now]] *[[:outreach:Education/News/January 2019/Wikimedia Israel: “Wikipedia Ambassadors” program for Arabic-speaking schools is launched|Wikimedia Israel: “Wikipedia Ambassadors” program for Arabic-speaking schools is launched]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 29 janar 2019 05:41 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=18816770 --> == ''This Month in GLAM'': January 2019 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/January 2019|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume IX, Issue I, January 2019</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2019/Contents/Armenia report|Armenia report]]: Photographs by Vahan Kochar (continuation) * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2019/Contents/Belgium report|Belgium report]]: Public domain day edit-a-thon; Hack The Gender Gap edit-a-thon * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2019/Contents/Brazil report|Brazil report]]: GLAM Wiki at the Digital Collections Conference and new partnership with Casa de Rui Barbosa * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2019/Contents/Colombia report|Colombia report]]: First report from GLAM in Wikimedia Colombia * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2019/Contents/Czech Republic report|Czech Republic report]]: Prachatice Museum * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2019/Contents/France report|France report]]: #1lib1ref; Museum of Brittany * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2019/Contents/Indonesia report|Indonesia report]]: Indonesian Wikisource meetup; more documents from Museum Tamansiswa * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2019/Contents/Italy report|Italy report]]: Celebrating Wikipedia and remembering the Holocaust * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2019/Contents/Norway report|Norway report]]: Diversity in Glam projects * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2019/Contents/Serbia report|Serbia report]]: GLAM Winter in Serbia * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2019/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Hackathon with the National Library of Sweden * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2019/Contents/UK report|UK report]]: Wales and Oxford * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2019/Contents/USA report|USA report]]: Snowdays/Shutdowns but Lots of Open Access * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2019/Contents/Wikidata report|Wikidata report]]: New year, new newsletter format * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2019/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Structured Data on Wikimedia Commons * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2019/Contents/Events|Calendar]]: February's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2019/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 9 shkurt 2019 14:59 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=18863115 --> == This Month in Education: February 2019 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" | <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 8 &#x2022; Issue 2 &#x2022; February 2019</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/February 2019|Contents]] &#x2022; [[outreach:Education/Newsletter/February 2019/Headlines|Headlines]] &#x2022; [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[:outreach:Education/News/February 2019/Wikimedia User Group Nigeria in Collaboration with AfroCrowd Celebrate Black Month History with a 2Day Editathon|Wikimedia User Group Nigeria in Collaboration with AfroCrowd Celebrate Black Month History with a 2Day Editathon]] * [[:outreach:Education/News/February 2019/Wikimedia+Education Programme announced|Wikimedia+Education Programme announced]] * [[:outreach:Education/News/February 2019/Wikipedia in Education, Uruguay|Wikipedia in Education, Uruguay]] * [[:outreach:Education/News/February 2019/Oslo Metropolitan University hires “Wikipedia-assistants”|Oslo Metropolitan University hires “Wikipedia-assistants”]] * [[:outreach:Education/News/February 2019/Basque Education Program: 2018 in review|Basque Education Program: 2018 in review]] * [[:outreach:Education/News/February 2019/Wikimedia Israel introduces Wikidata to Education|Wikimedia Israel introduces Wikidata to Education]] * [[:outreach:Education/News/February 2019/Wikimedia Serbia made tutorials in Serbian language on editing Wikipedia|Wikimedia Serbia made tutorials in Serbian language on editing Wikipedia]] * [[:outreach:Education/News/February 2019/Seminar on wikis in education|Seminar on wikis in education]] * [[:outreach:Education/News/February 2019/Wikimedia, Tourism and Education: Launching project ISAL|Wikimedia, Tourism and Education: Launching project ISAL]] * [[:outreach:Education/News/February 2019/The Swiss Lab: Wikipedia as a game|The Swiss Lab: Wikipedia as a game]] * [[:outreach:Education/News/February 2019/Meet Hungary|Meet Hungary]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 27 shkurt 2019 18:52 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=18903920 --> == ''This Month in GLAM'': February 2019 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/February 2019|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume IX, Issue II, February 2019</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2019/Contents/Albania report|Albania report]]: Gjirokastra reads about Musinenë * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2019/Contents/Australia report|Australia report]]: International Digital Curation Conference 2019 * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2019/Contents/Belgium report|Belgium report]]: Wiki Loves Heritage; Wikipedian in Residence at the King Baudouin Foundation * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2019/Contents/Brazil report|Brazil report]]: "Our experience with Wikimedians has brought collaborative principles of Wikipedia to our work with archival curation": an interview with the coordinator of the GLAM-Wiki initiative with the Brazilian National Archives * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2019/Contents/Canada report|Canada report]]: Canada report * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2019/Contents/Côte d'Ivoire report|Côte d'Ivoire report]]: Improving 135 articles during #1Lib1Ref at the Goethe-Institut * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2019/Contents/Denmark report|Denmark report]]: Mass uploading and educational materials * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2019/Contents/France report|France report]]: Cinémathèque de Grenoble * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2019/Contents/Italy report|Italy report]]: Regional coordinators and Wikidata * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2019/Contents/Mexico report|Mexico report]]: Wiki Loves Mexico, Editathon at Museo Nacional de Historia and Art and Feminism * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2019/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: January - February 2019 activities: Public Domain Day, Wiki Goes Caribbean, Wiki Fridays, Wikimedians in Residence * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2019/Contents/Poland report|Poland report]]: Art, feminism, rituals and historical portraits * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2019/Contents/Serbia report|Serbia report]]: Domination of librarians * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2019/Contents/Sweden report|Sweden report]]: More Library cooperation * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2019/Contents/Switzerland report|Switzerland report]]: Professional day «GLAM & Wikimedia: review of projects in Switzerland and perspectives with Wikidata (2019)» * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2019/Contents/UK report|UK report]]: Teaching SPARQL with Wikidata * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2019/Contents/USA report|USA report]]: Black History Month, Wikidata Game & Women's History Month * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2019/Contents/Special story|Special story]]: Wikimedia Commons Data Roundtripping * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2019/Contents/Wikipedia Library report|Wikipedia Library report]]: Books & Bytes–Issue 32, January–February 2019 * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2019/Contents/Wikidata report|Wikidata report]]: Wired for Sound * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2019/Contents/Wikimedia and Libraries User Group report|Wikimedia and Libraries User Group report]]: Steering committee election 2019 * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2019/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Structured Data on Commons: GLAM pilots; Wikimania 2019 * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2019/Contents/Events|Calendar]]: March's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2019/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 8 mars 2019 08:55 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=18917724 --> == This Month in Education: March 2019 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" | <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 8 &#x2022; Issue 3 &#x2022; March 2019</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/March 2019|Contents]] &#x2022; [[outreach:Education/Newsletter/March 2019/Headlines|Headlines]] &#x2022; [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[:outreach:Education/News/March 2019/Wikimedia at MLW2019|Wikimedia at UNESCO Mobile Learning Week 2019]] * [[:outreach:Education/News/March 2019/Wiki Education publishes evaluation on how to get subject matter experts to edit|Wiki Education publishes evaluation on how to get subject matter experts to edit]] * [[:outreach:Education/News/March 2019/WikiGap brings editors to close WikiGap|WikiGap brings editors to close WikiGap and open Wiki Pathshala]] * [[:outreach:Education/News/March 2019/Education Mapping exercise is open for public review|Education Mapping exercise is open for public review]] * [[:outreach:Education/News/March 2019/Wikimedia movement projects and activities presented at EDU RUSSIA 2019 forum|Wikimedia movement projects and activities presented at EDU RUSSIA 2019 forum]] * [[:outreach:Education/News/March 2019/“Edit-a-thons give us opportunity to distract from common interests” The club members write articles about New Year|“Edit-a-thons give us opportunity to distract from common interests” The club members write articles about New Year]] * [[:outreach:Education/News/March 2019/WikiClub as a non-formal educational centre in rural communities|WikiClub as a non-formal educational centre in rural communities]] * [[:outreach:Education/News/March 2019/Mini-MWT at VVIT (Feb 2019)|Mini MediaWiki Training at VVIT]]</div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 28 mars 2019 07:32 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=18959709 --> == Bring your idea for Wikimedia in Education to life! Launch of the Wikimedia Education Greenhouse == {|border="0" cellspacing="2" cellpadding="10" width="100%" style="background:transparent;font-size:1.0em;line-height:normal" |-valign="top" |style="{{pre style}};width:100%"| '''<center>Apply for Education Greenhouse</center>'''<br><br> [[File:Wikimedia Education Greenhouse logo button.svg|frameless|left|120px]] Are you passionate about open education? Do you have an idea to apply Wikimedia projects to an education initiative but don’t know where to start? Join the the Wikimedia & Education Greenhouse! It is an immersive co-learning experience that lasts 9 months and will equip you with the skills, knowledge and support you need to bring your ideas to life. You can apply as a team or as an individual, by May 12th. Find out more <big> [[:outreach:Education/Greenhouse|Education Greenhouse]].</big> For more information reachout to mguadalupe{{@}}wikimedia.org |} —[[Përdoruesi:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Përdoruesi diskutim:MediaWiki message delivery|diskutimet]]) 5 prill 2019 13:16 (CEST) <!-- Message sent by User:Saileshpat@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=18981257 --> == ''This Month in GLAM'': March 2019 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/March 2019|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume IX, Issue III, March 2019</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2019/Contents/Albania report|Albania report]]: WikiFilmat SQ - new articles about the Albanian movie industry! * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2019/Contents/Armenia report|Armenia report]]: Art+Feminism+GLAM, Collaboration with Hovhannes Toumanian museum * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2019/Contents/Australia report|Australia report]]: Art+Feminism 2019 in Australia * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2019/Contents/Brazil report|Brazil report]]: The GLAM at USP Museum of Veterinary Anatomy: a history of learnings and improvements * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2019/Contents/Colombia report|Colombia report]]: Moving GLAM institutions inside and outside Colombia * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2019/Contents/Czech Republic report|Czech Republic report]]: Edit-a-thon Prachatice * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2019/Contents/France report|France report]]: Wiki day at the Institut national d'histoire de l'art; Age of wiki at the Musée Saint-Raymond * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2019/Contents/India report|India report]]: Gujarat Vishw Kosh Trust content donation to Wikimedia * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2019/Contents/Italy report|Italy report]]: Italian librarians in Milan * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2019/Contents/Macedonia report|Macedonia report]]: WikiLeague: Edit-a-thon on German Literature * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2019/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: WikiconNL, International Womens Day and working together with Amnesty, Field study Dutch Libraries and Wikimedia * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2019/Contents/Serbia report|Serbia report]]: Spring residences and a wiki competition * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2019/Contents/Sweden report|Sweden report]]: UNESCO; Working life museums; Swedish Performing Arts Agency shares historic music; Upload of glass plates photographs * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2019/Contents/UK report|UK report]]: Wiki-people and Wiki-museum-data * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2019/Contents/USA report|USA report]]: Women's History Month and The Met has two Wikimedians in the house * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2019/Contents/Wikidata report|Wikidata report]]: Go Siobhan! * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2019/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Structured Data on Wikimedia Commons; Bengali Wikisource case study * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2019/Contents/Events|Calendar]]: April's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2019/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 8 prill 2019 22:50 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=18985903 --> == This Month in Education: April 2019 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" | <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 8 &#x2022; Issue 4 &#x2022; April 2019</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/April 2019|Contents]] &#x2022; [[outreach:Education/Newsletter/April 2019/Headlines|Headlines]] &#x2022; [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[:outreach:Education/News/April 2019/Launch of the Wikimedia & Education Greenhouse!|Launch of the Wikimedia & Education Greenhouse!]] * [[:outreach:Education/News/April 2019/Wikipedia Student Scholar|Wikipedia Student Scholar]] * [[:outreach:Education/News/April 2019/Wikimedia Commons: a highly hostile place for multimedia students contributions|Wikimedia Commons: a highly hostile place for multimedia students contributions]] * [[:outreach:Education/News/April 2019/Wikimedia+Education Conference highlights|Wikimedia+Education Conference highlights]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 24 prill 2019 03:27 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=19034809 --> == ''This Month in GLAM'': April 2019 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/April 2019|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume IX, Issue IV, April 2019</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2019/Contents/Albania report|Albania report]]: Museum of Kosovo * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2019/Contents/Armenia report|Armenia report]]: Collaboration with Hovhannes Toumanian museum; Art+Feminism+GLAM * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2019/Contents/Brazil report|Brazil report]]: Research activity and GLAM-Wiki initiatives * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2019/Contents/Côte d'Ivoire report|Côte d'Ivoire report]]: Edit-a-thon with 15 librarians and ICT professionals, and a new Wikiclub * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2019/Contents/France report|France report]]: Nancy Museums * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2019/Contents/Indonesia report|Indonesia report]]: Wikisource meetup and letter translations * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2019/Contents/Italy report|Italy report]]: All over Italy * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2019/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: The Near East: from Leiden to Wikipedia; Wikipedia Workshop at Zeeuws Museum; Wiki Goes Caribbean * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2019/Contents/Norway report|Norway report]]: Oslo Freedom Forum, Riddu Riđđu, and Márkomeannu * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2019/Contents/Poland report|Poland report]]: Outcomes of A+F, new uploads, GLAM conference * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2019/Contents/Serbia report|Serbia report]]: Serbian Ministry of Culture supporting GLAM * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2019/Contents/Spain report|Spain report]]: Edit-a-thons in Madrid and Brasilia, Wiki Loves Falles and Club Wikipedia * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2019/Contents/Sweden report|Sweden report]]: FindingGLAMs; Sheet music from Musikverket; The first pilot of the Wikimedia Commons Data Roundtripping project is out!; Digikult * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2019/Contents/UK report|UK report]]: Wikidata and Oxford GLAMs * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2019/Contents/USA report|USA report]]: Women's History * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2019/Contents/Structured Data on Wikimedia Commons report|Structured Data on Wikimedia Commons report]]: Upcoming releases, and GLAM pilot projects * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2019/Contents/Wikidata report|Wikidata report]]: Just call us u4 * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2019/Contents/Wikimania report|Wikimania report]]: Updates on the Wikimania conference in Stockholm (Aug 14–18) * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2019/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: OpenGLAM Principles, ARL and Wikidata, CC Summit * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2019/Contents/Events|Calendar]]: May's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2019/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 9 maj 2019 08:49 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=19078967 --> == Faqet me ndryshime në pritje == Përshëndetje! Ky është një mesazh gjysmë i automatizuar i dërguar te të gjithë personat që kanë veglat e kontrolluesit (duke përjashtuar administratorët). Kontrollimi është një privilegj i cili u jepet vullnetarëve, redaktimet e të cilëve kanë qenë të sakta dhe i kanë shërbyer komunitetit. Përveç privilegjit që t'u pranohen menjëherë redaktimet që bëjnë, kushdo që ka veglat e kontrolluesit ka gjithashtu përgjegjësinë për të kontrolluar redaktimet e të tjerëve. Kjo gjë mund të realizohet lehtësisht duke parë ndryshimet më të fundit me anë të një shtypjeje te butoni majtas që lexon ''Ndryshimet më të fundit''. Një mënyrë tjetër për ta realizuar këtë gjë, është me anë të faqes [https://sq.wikipedia.org/wiki/Speciale:PendingChanges këtu] e cila gjendet te ''Faqet speciale''. Faqja e mësipërme liston të gjitha faqet me ndryshime në pritje sipas kohës që ato janë kryer. Aktualisht, ''Wikipedia'' ka 148 kontrollues e megjithatë së shpejti do të kapim numrin e 500 faqeve me ndryshime në pritje nëse nuk fillohet kontrollimi masiv i tyre. Faqet me më shumë kohë në pritje kanë rreth 1 muaj aty. Nëse për 1 muaj bëhen rreth 500 faqe me ndryshime në pritje atëherë kuptohet që procesi i mirëmbajtes është një proces i cili duhet të jetë i vazhdueshëm pasi mund të dalë jashtë kontrollit me shpejtësi. Ju lutem, ndihmoni të kontrollojmë ndryshimet në pritje dhe ç'është më e rëndësishmja, ndihmoni të ndërgjegjësojmë vullnetarët kontrollues në komunitetin tonë për privilegjet e përgjegjësitë që ata kanë. Konsideroni gjithashtu mundësinë e vendosjes së stampës <nowiki>{{Kontrollues topicon}}</nowiki> në faqen tuaj të përdoruesit për të treguar gjendjen tuaj si kontrollues si dhe për të bërë më të lehtë gjetjen dhe kontaktimin tuaj nga komuniteti në rast nevoje. Për çdo pyetje në lidhje me procesin e kontrollimit apo të vendosjes së stampës mos ngurroni të më shkruani në faqen time të diskutimeve. - [[Përdoruesi:Berishasinan|Berishasinan]] ([[Përdoruesi diskutim:Berishasinan|diskutimet]]) 24 maj 2019 19:49 (CEST) ==Mirësevini në Aventurën e Wikipedias!== [[File:TWA guide left bottom.png |left|link=]] :::::'''Tung AeW!''' Jemi shumë të lumtur që dëshiruat të luani për të mësuar, si një mënyrë miqësore dhe argëtuese për t'u bërë pjesë e komunitetit dhe misionit tonë. Mendoj se këto lidhje mund të jenë të dobishme për ju gjersa po filloni. ::::::* [[WP:TWA/Portal|Faqja Fillestare e Aventurës së Wikipedias]] ::::::* [[WP:TWA/Lounge|Launxhi i Aventurës së Wikipedias]] ::::::* [[Wikipedia:Oda e fillestarëve|Oda e fillestarëve hapësira ndihmuese për redaktorët e rinj]] ::::::* [[Ndihmë:Përmbajtja|Faqët ndihmuese të Wikipedias]] -- 17:48, E mërkurë, prill 27, 2016 ([[UTC]]) {{Wikipedia:TWA/Navigation2}} == This Month in Education: May 2019 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" | <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 8 &#x2022; Issue 5 &#x2022; May 2019</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[Outreach:Education/Newsletter/May 2019|Contents]] &#x2022; [[Outreach:Education/Newsletter/May 2019/Headlines|Headlines]] &#x2022; [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> *[[:Outreach:Education/News/May 2019/Education in Wales|Education in Wales]] *[[:Outreach:Education/News/May 2019/Wikimedia & Education Greenhouse: Applications closed!|Wikimedia & Education Greenhouse: Applications closed!]] *[[:Outreach:Education/News/May 2019/Meet Germany|Wiki Camp 'Meet Germany']] *[[:Outreach:Education/News/May 2019/Seniors also count!|Seniors also count!]] *[[:Outreach:Education/News/May 2019/Mandatory internship at Wikimedia Armenia|Mandatory internship at Wikimedia Armenia]] *[[:Outreach:Education/News/May 2019/Wikimedia Experience Survey by VVIT WikiConnect|Wikimedia Experience Survey by VVIT WikiConnect]] *[[:Outreach:Education/News/May 2019/OFWA Wikipedia Education Highlights April 2019|OFWA Wikipedia Education Highlights April 2019]] *[[:Outreach:Education/News/May 2019/Wikimedia Education at "Wikicamp Chattogram 2019"|Wikimedia Education at "Wikicamp Chattogram 2019"]] *[[:Outreach:Education/News/May 2019/Edit a thon about flora and fauna to celebrate the earth day|Edit a thon about flora and fauna to celebrate the earth day]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 29 maj 2019 09:16 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=19113682 --> == ''This Month in GLAM'': May 2019 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/May 2019|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume IX, Issue V, May 2019</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2019/Contents/From the team|From the team]]: Your help is needed * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2019/Contents/Armenia report|Armenia report]]: Cooperation with Central Bank of Armenia * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2019/Contents/Australia report|Australia report]]: Festivals of history, heritage and #1Lib1Ref * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2019/Contents/Brazil report|Brazil report]]: Full catalog of Impressionist painter Eliseu Visconti into Wikidata and Commons * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2019/Contents/Canada report|Canada report]]: New partnership with Library and Archives Canada, and a GLAM Wiki Summit in Toronto * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2019/Contents/Colombia report|Colombia report]]: Free Software Festival * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2019/Contents/Finland report|Finland report]]: Starting to work with the Saami languages * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2019/Contents/Indonesia report|Indonesia report]]: More Kajawen on Commons * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2019/Contents/Italy report|Italy report]]: Open air, artistic and historical edit-a-thons * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2019/Contents/Macedonia report|North Macedonia report]]: WikiScout * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2019/Contents/Poland report|Poland report]]: 30 years on: Free elections, free market * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2019/Contents/Serbia report|Serbia report]]: Wikipedian in Residence at Serbian National Theatre * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2019/Contents/Spain report|Spain report]]: International Museum Day and FESABID19 * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2019/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Runic Recordings * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2019/Contents/UK report|UK report]]: Data Week and Data Joy * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2019/Contents/USA report|USA report]]: Asian Pacific American History Month * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2019/Contents/Structured Data on Wikimedia Commons report|Structured Data on Wikimedia Commons report]]: Updates on development; GLAM pilot projects; Wikimania Hackathon with GLAM focus are * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2019/Contents/Wikipedia Library report|Wikipedia Library report]]: Books & Bytes–Issue 33, March–April 2019 * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2019/Contents/Wikidata report|Wikidata report]]: Library of Congress recognition; Hackathon results * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2019/Contents/Wikimedia and Libraries User Group report|Wikimedia and Libraries User Group report]]: Hangout with Wikimedia and Libraries User Group * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2019/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Creative Commons Global Summit 2019 * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2019/Contents/Events|Calendar]]: June's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2019/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 9 qershor 2019 03:19 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=19113678 --> == This Month in Education: June 2019 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" | <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 8 &#x2022; Issue 6 &#x2022; June 2019</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/June 2019|Contents]] &#x2022; [[outreach:Education/Newsletter/June 2019/Headlines|Headlines]] &#x2022; [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> *[[outreach:Education/News/June 2019/The introduction of the Wikipedia into the educational program has expanded|The introduction of the Wikipedia into the educational program has expanded]] *[[outreach:Education/News/June 2019/Welcome Vasanthi|Welcome Vasanthi to the Education Team!]] *[[outreach:Education/News/June 2019/Wikimedia Education SAARC Conference happening in India|Wikimedia Education SAARC Conference happening in India]] *[[outreach:Education/News/June 2019/"Won't somebody please think of the children?"|"Won't somebody please think of the children?"]] *[[outreach:Education/News/June 2019/The first Annual Report of VVIT WikiConnect|The first Annual Report of VVIT WikiConnect]] *[[outreach:Education/News/June 2019/An effective collaboration of WikiClubs and schools|An effective collaboration of WikiClubs and schools]] *[[outreach:Education/News/June 2019/Wikiclassroom: New way for students' inspiration|Wikiclassroom: New way for students' inspiration]] *[[outreach:Education/News/June 2019/Wikipedia as a classroom activity kicks off in Kosovo|Wikipedia as a classroom activity kicks off in Kosovo]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 6 korrik 2019 19:40 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=19174995 --> == ''This Month in GLAM'': June 2019 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/June 2019|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume IX, Issue VI, June 2019</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2019/Contents/Armenia report|Armenia report]]: Third round of cooperation with Hovhannes Toumanian Museum * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2019/Contents/Australia report|Australia report]]: Toodyaypedia, City of Canning, WoW2019, and the Pilbara * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2019/Contents/Brazil report|Brazil report]]: Partnership with Football Museum brings visibility to entries about women’s soccer on Wikipedia * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2019/Contents/Côte d'Ivoire report|Côte d'Ivoire report]]: #1Lib1Ref edit-athons and restrospective of +190 articles improved * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2019/Contents/France report|France report]]: Regular workshops * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2019/Contents/Indonesia report|Indonesia report]]: Introduction to Wikimedia Commons and Structured data * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2019/Contents/Mexico report|Mexico report]]: Wiki Loves Mexico * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2019/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: Image donation; Wiki goes Caribbean meeting on slavery and plantations in Suriname; Dutch open public library data; Field study collaboration Wikimedia and Libraries * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2019/Contents/Norway report|Norway report]]: The International Year of Indigenous Languages 2019 * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2019/Contents/Poland report|Poland report]]: Documentary photographs from National Archives and WikiPlato * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2019/Contents/Serbia report|Serbia report]]: Continuation of residences * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2019/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Wikidata imports; Data roundtripping project * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2019/Contents/UK report|UK report]]: Oxford and Coventry Updates * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2019/Contents/USA report|USA report]]: LGBTQ+ Pride * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2019/Contents/Structured Data on Wikimedia Commons report|Structured Data on Wikimedia Commons report]]: Development updates; GLAM focus area at the Wikimania Hackathon * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2019/Contents/Wikidata report|Wikidata report]]: Want new tools? We've got 'em! * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2019/Contents/Events|Calendar]]: July's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2019/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 10 korrik 2019 01:54 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=19157272 --> == This Month in Education: July 2019 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" | <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 8 &#x2022; Issue 7 &#x2022; July 2019</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/July 2019|Contents]] &#x2022; [[outreach:Education/Newsletter/July 2019/Headlines|Headlines]] &#x2022; [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> *[[:outreach:Education/News/July 2019/First WikiEducation gathering in Mexico|First WikiEducation gathering in Mexico]] *[[:outreach:Education/News/July 2019/SEABA school in India has hired a Wikimedian to teach Wikimedia project in their school.|SEABA school in India has hired a Wikimedian to teach Wikimedia project in their school.]] *[[:outreach:Education/News/July 2019/Selet WikiSchool: results of first half of 2019|Selet WikiSchool: results of first half of 2019]] *[[:outreach:Education/News/July 2019/Students Use Archival Documents in a Competition, WMIL|Students Use Archival Documents in a Competition, WMIL]] *[[:outreach:Education/News/July 2019/Stepanakert WikiClub: Meeting with the Speaker of the Artsakh Parliament - Ashot Ghoulian|Stepanakert WikiClub: Meeting with the Speaker of the Artsakh Parliament - Ashot Ghoulian]] *[[:outreach:Education/News/July 2019/Collaboration with American University of Armenia|Collaboration with American University of Armenia]] *[[:outreach:Education/News/July 2019/Finalizing the Collaboration with Armenian Education Foundation|Finalizing the Collaboration with Armenian Education Foundation]] *[[:outreach:Education/News/July 2019/Wikimedia Education SAARC Conference Journey|Wikimedia Education SAARC Conference Journey]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 30 korrik 2019 11:53 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=19221452 --> == ''This Month in GLAM'': July 2019 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/July 2019|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume IX, Issue VII, July 2019</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2019/Contents/Armenia report|Armenia report]]: Members of the National Assembly of Armenia * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2019/Contents/Australia report|Australia report]]: Staying warm over winter * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2019/Contents/Germany report|Germany report]]: Heidelberg symposium * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2019/Contents/Indonesia report|Indonesia report]]: Cultural Gardener Summer Project in Indonesia * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2019/Contents/Ireland report|Ireland report]]: Collaboration with the PhotoIreland Foundation * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2019/Contents/Italy report|Italy report]]: Archeology in alpine valleys * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2019/Contents/Norway report|Norway report]]: Sámi place names – collaboration with the Sámi Várdobáiki Language Center * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2019/Contents/Sweden report|Sweden report]]: More bibliographic data on Wikidata; National Library of Sweden; GLAM activities Wikimania * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2019/Contents/UK report|UK report]]: Oxford and Coventry Updates * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2019/Contents/Uganda report|Uganda report]]: #1Lib1Ref Uganda 2019 * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2019/Contents/USA report|USA report]]: Summer meetups and Picnics * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2019/Contents/Map the GLAM report|Map the GLAM report]]: Visualising the status and the spread of a cultural collection in Wikipedia * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2019/Contents/Structured Data on Wikimedia Commons report|Structured Data on Wikimedia Commons report]]: Other statements; Wikimania; blog posts on SDC * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2019/Contents/Wikipedia Library report|Wikipedia Library report]]: Books & Bytes–Issue 34, May–June 2019 * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2019/Contents/Wikidata report|Wikidata report]]: I ain't no square with my corkscrew hair * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2019/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: OpenGLAM, Wikimania and Structured Commons * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2019/Contents/Events|Calendar]]: August's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2019/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 10 gusht 2019 10:20 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=19268956 --> == This Month in Education: August 2019 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" | <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 8 &#x2022; Issue 8 &#x2022; August 2019</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/August 2019|Contents]] &#x2022; [[outreach:Education/Newsletter/August 2019/Headlines|Headlines]] &#x2022; [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[outreach:Education/News/August 2019/Summer WikiCamp for secondary school students 2019 in Armenia|Summer WikiCamp for secondary school students 2019 in Armenia]] * [[outreach:Education/News/August 2019/Together, we can create an environment that promotes Quality Education|Together, we can create an environment that promotes Quality Education]] * [[outreach:Education/News/August 2019/International Days and pop culture motivate primary and secondary education students to write on Wikipedia and Wikidata|International Days and pop culture motivate primary and secondary education students to write on Wikipedia and Wikidata]] * [[outreach:Education/News/August 2019/Quality learning and recruiting students at Edu Wiki camp|Quality learning and recruiting students at Edu Wiki camp]] * [[outreach:Education/News/August 2019/We spend such wonderful days in WikiCamps that noone wants to return home|We spend such wonderful days in WikiCamps that noone wants to return home]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 5 shtator 2019 03:00 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=19308048 --> == Community Insights Survey == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> '''Share your experience in this survey''' Hi {{PAGENAME}}, The Wikimedia Foundation is asking for your feedback in a survey about your experience with Wikimedia. The purpose of this survey is to learn how well the Foundation is supporting your work on and off wiki and how we can change or improve things in the future. The opinions you share will directly affect the current and future work of the Wikimedia Foundation. Please take 15 to 25 minutes to '''give your feedback through this survey'''. It is available in various languages. [https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_0pSrrkJAKVRXPpj?Target=orgdash] This survey is hosted by a third-party and governed by this privacy statement (in English). [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Community_Insights_2019_Survey_Privacy_Statement] Find more information about this project. [https://meta.wikimedia.org/wiki/Community_Insights] [mailto:surveys@wikimedia.org Email us] if you have any questions, or if you don't want to receive future messages about taking this survey. Sincerely, </div> [[User:RMaung (WMF)|RMaung (WMF)]] 10 shtator 2019 18:22 (CEST) <!-- Message sent by User:RMaung (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CI2019List(pe_dashboard_users,act)&oldid=19364202 --> == ''This Month in GLAM'': August 2019 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/August 2019|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume IX, Issue VIII, August 2019</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2019/Contents/Côte d'Ivoire report|Côte d'Ivoire report]]: Strategic salon around GLAM perspectives * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2019/Contents/Finland report|Finland report]]: Continuing our work with the Saami communities * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2019/Contents/Indonesia report|Indonesia report]]: Digitization of banknotes and introduction to structured data on Commons (continued) * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2019/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: Wikidata map making workshop * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2019/Contents/Norway report|Norway report]]: Women in Red: collaboration with The National Library in Norway and Oslo Metropolitan University * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2019/Contents/Sweden report|Sweden report]]: GLAM communities of practice; Problematic data * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2019/Contents/UK report|UK report]]: New and old collaborations * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2019/Contents/USA report|USA report]]: Wikimania 2019 * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2019/Contents/Special story|Special story]]: Wikimania GLAM * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2019/Contents/Structured Data on Wikimedia Commons report|Structured Data on Wikimedia Commons report]]: Recent presentations, workshops and blog posts * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2019/Contents/Wikidata report|Wikidata report]]: Work for us, or just tell us what you think of us * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2019/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Updates on OpenGLAM * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2019/Contents/Events|Calendar]]: September's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2019/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 11 shtator 2019 09:20 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=19359039 --> == Reminder: Community Insights Survey == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> '''Share your experience in this survey''' Hi {{PAGENAME}}, A couple of weeks ago, we invited you to take the Community Insights Survey. It is the Wikimedia Foundation's annual survey of our global communities. We want to learn how well the Wikimedia Foundation supports your work on and off wiki. We are 10% towards our goal for participation. If you have not already taken the survey, you can help us reach our goal! '''Your voice matters to us.''' Please take 15 to 25 minutes to '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_0pSrrkJAKVRXPpj?Target=orgdash give your feedback through this survey]'''. It is available in various languages. This survey is hosted by a third-party and [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Community_Insights_2019_Survey_Privacy_Statement governed by this privacy statement] (in English). Find [[m:Community Insights/Frequent questions|more information about this project]]. [mailto:surveys@wikimedia.org Email us] if you have any questions, or if you don't want to receive future messages about taking this survey. Sincerely, </div> [[User:RMaung (WMF)|RMaung (WMF)]] 20 shtator 2019 22:10 (CEST) <!-- Message sent by User:RMaung (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CI2019List(pe_dashboard_users,act)&oldid=19397809 --> == This Month in Education: September 2019 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" | <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 8 &#x2022; Issue 9 &#x2022; September 2019</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/September 2019|Contents]] &#x2022; [[outreach:Education/Newsletter/September 2019/Headlines|Headlines]] &#x2022; [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> *[[:outreach:Education/News/September 2019/Learning history by expanding articles about novels|Learning history by expanding articles about novels]] *[[:outreach:Education/News/September 2019/Organizing the Education space at Wikimania 2019 - A conversation with Shani Evenstein|Organizing the Education space at Wikimania 2019 - A conversation with Shani Evenstein]] *[[:outreach:Education/News/September 2019/Wiki Goes to School is back in three cities in Indonesia|Wiki Goes to School is back in three cities in Indonesia]] *[[:outreach:Education/News/September 2019/Wikipedia workshop at the Summer IT School for Teachers|Wikipedia workshop at the Summer IT School for Teachers]] *[[:outreach:Education/News/September 2019/WikiChallenge Ecoles d'Afrique 2019 is over|WikiChallenge Ecoles d'Afrique 2019 is over]] *[[:outreach:Education/News/September 2019/Wikipedia Education Program launched in Bangladesh|Wikipedia Education Program held at Netrokona Government College, Bangladesh]] *[[:outreach:Education/News/September 2019/Stepanakert WikiClub turns 4!|Stepanakert WikiClub turns 4!]] *[[:outreach:Education/News/September 2019/Wikimedia Indonesia trained the trainers through WikiPelatih 2019|Wikimedia Indonesia trained the trainers through WikiPelatih 2019]] *[[:outreach:Education/News/September 2019/Students learning Wikipedia editing by attending Wikicamp at Nabran|Students learning Wikipedia editing by attending Wikicamp at Nabran]] *[[:outreach:Education/News/September 2019/What is happening at Wikimedia Space?|What is happening at Wikimedia Space?]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 1 tetor 2019 21:34 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=19418815 --> == ''This Month in GLAM'': September 2019 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/September 2019|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume IX, Issue IX, September 2019</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2019/Contents/Colombia report|Colombia report]]: The GLAM team from Wikimedia Colombia in OpenConLatAm * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2019/Contents/Finland report|Finland report]]: Photographs and events * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2019/Contents/France report|France report]]: European Heritage Days * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2019/Contents/Indonesia report|Indonesia report]]: Image donation by Indonesian Air Force * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2019/Contents/Italy report|Italy report]]: Wikimedia Italia Summer School * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2019/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Open cultural heritage; More libraries in Africa on Wikidata; Global MIL Week 2019 Feature Conference; Kulturhistoria som gymnasiearbete; Wiki Loves Monuments * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2019/Contents/UK report|UK report]]: Oxford, Khalili Collections and Endangered Archives * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2019/Contents/USA report|USA report]]: Hispanic Heritage and Disability Awareness Month * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2019/Contents/Special story|Special story]]: Help the Movement Learn about Content Campaigns & Supporting newcomers in Wikidata training courses! * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2019/Contents/Wikidata report|Wikidata report]]: Tie a knot in your handkerchief * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2019/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: GLAM Manager Role Announced! * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2019/Contents/Events|Calendar]]: October's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2019/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 8 tetor 2019 19:32 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=19436590 --> == This Month in Education: October 2019 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" | <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 8 &#x2022; Issue 10 &#x2022; October 2019</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/October 2019|Contents]] &#x2022; [[outreach:Education/Newsletter/October 2019/Headlines|Headlines]] &#x2022; [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> *[[outreach:Education/News/October 2019/Wikimedia Chile launched its new online course for school teachers|Wikimedia Chile launched its new online course for school teachers]] *[[outreach:Education/News/October 2019/Wikimedia Norway is developing an education program for Sámi students and universities teaching Sámi subjects|Wikimedia Norway is developing an education program for Sámi students and universities teaching Sámi subjects]] *[[outreach:Education/News/October 2019/Teachers Association of the Republic of Indonesia (PGRI) Keeps Improving Teachers’ Digital Literacy Through the Use of Wikipedia|Teachers Association of the Republic of Indonesia (PGRI) Keeps Improving Teachers’ Digital Literacy Through the Use of Wikipedia]] *[[outreach:Education/News/October 2019/Lectures on Wikipedia at the the University of Warsaw|Lectures on Wikipedia at the the University of Warsaw]] *[[outreach:Education/News/October 2019/Wikicamp in Armenia through the Eyes of Foreigners| Wikicamp in Armenia through the Eyes of Foreigners]] *[[outreach:Education/News/October 2019/New Wiki Education evaluation report of Wikidata courses published|New Wiki Education evaluation report of Wikidata courses published courses.]] *[[outreach:Education/News/October 2019/Youth Salon by VVIT WikiConnect along with Wikipedia & Education user group|Wikimedia 2030 Strategoy Youth Salon by VVIT WikiConnect]] *[[outreach:Education/News/October 2019/Wikimedia & Education Greenhouse – Highlights from the first unit of the online course|Wikimedia & Education Greenhouse – Highlights from the first unit of the online courses.]] *[[outreach:Education/News/September 2019/What is happening at Wikimedia Space?|What is happening at Wikimedia Space?]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 25 tetor 2019 10:30 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=19436525 --> == ''This Month in GLAM'': October 2019 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/October 2019|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume IX, Issue X, October 2019</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2019/Contents/Australia report|Australia report]]: WikiD at the Design Museum * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2019/Contents/Colombia report|Colombia report]]: Wikimedia Colombia in Argentinean event * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2019/Contents/Czech Republic report|Czech Republic report]]: Wikipedia Week of Libraries in Broumov * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2019/Contents/Estonia report|Estonia report]]: Nordic cooperation + Wikisource + library information * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2019/Contents/Finland report|Finland report]]: Collaborative histories * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2019/Contents/France report|France report]]: GLAM working group at WMFr; Partnership with AAF * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2019/Contents/Indonesia report|Indonesia report]]: Numismatic items from Sumatran Numismatic Museum * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2019/Contents/Malaysia report|Malaysia report]]: Wikipedia Penang Meetup 2 @ Tuanku Fauziah Museum and Gallery, University of Science Malaysia * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2019/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: Share Your Data master classes for GLAMs; New project manager WMNL; Images from Africa * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2019/Contents/Norway report|Norway report]]: Radio Cinema at the National Library in Oslo * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2019/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Nordic Museum publications on Wikidata and Commons; Wikipedia training in Härnösand; Open cultural heritage data in focus in Visby * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2019/Contents/UK report|UK report]]: Khalili; Museums + Tech; Oxford WIR placement ends * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2019/Contents/USA report|USA report]]: Spooky Autumn meetups * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2019/Contents/Special story|Special story]]: #WikiForHumanRights * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2019/Contents/Structured Data on Wikimedia Commons report|Structured Data on Wikimedia Commons report]]: Getting started, Tool highlights, Blog posts and presentations about SDC * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2019/Contents/Wikipedia Library report|Wikipedia Library report]]: Books & Bytes–Issue 35, July–August 2019 * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2019/Contents/Wikidata report|Wikidata report]]: We Are Seven * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2019/Contents/Wikimedia and Libraries User Group report|Wikimedia and Libraries User Group report]]: October 16th meeting minutes * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2019/Contents/Wikisource report|Wikisource report]]: Community Wishlist Survey 2020 and Wiki Advanced Training 2019 * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2019/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: 1Lib1Ref, Wikimedia Sweden Research and other updates * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2019/Contents/Events|Calendar]]: November's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2019/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 12 nëntor 2019 10:01 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=19505891 --> == This Month in Education: November 2019 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" | <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 8 &#x2022; Issue 11 &#x2022; November 2019</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/October 2019|Contents]] &#x2022; [[outreach:Education/Newsletter/October 2019/Headlines|Headlines]] &#x2022; [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> *[[:outreach:Education/News/November 2019/GOES for Ghana|Wikimedians aim to make a difference in the lives of students in Ghana with support from the Wikimedia & Education Greenhouse]] *[[:outreach:Education/News/November 2019/The Third "Editatón WikiUNAM"|The Third "Editatón WikiUNAM"]] *[[:outreach:Education/News/November 2019/Spreading Free Knowledge in the Land of Minangkabau|Spreading Free Knowledge in the Land of Minangkabau]] *[[:outreach:Education/News/November 2019/What can we learn from the Open Education movement about attaining educational SDG in the digital age?|What can we learn from the Open Education movement about attaining educational SDG in the digital age?]] *[[:outreach:Education/News/November 2019/We are highlighting the work User:Ixocactus for his contributions in Wikimedia & Education‎| We are highlighting the work of User:Ixocactus this month‎]] *[[:outreach:Education/News/November 2019/“Olympic sports through history” on Serbian Wikipedia|“Olympic sports through history” on Serbian Wikipedia courses.]] *[[:outreach:Education/News/November 2019/Workshops with Wiki Club members|Workshops with Wiki Club members]] *[[:outreach:Education/News/November 2019/"Learning about other Culture" SEABA School, Lehragaga|"Learning about other Culture" SEABA School, Lehragaga.]] *[[:outreach:Education/News/November 2019/What is happening at Wikimedia Space?|What is happening at Wikimedia Space?]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 29 nëntor 2019 04:15 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=19589002 --> == ''This Month in GLAM'': November 2019 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/November 2019|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume IX, Issue XI, November 2019</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2019/Contents/Australia report|Australia report]]: Wiki Loves Monuments * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2019/Contents/Finland report|Finland report]]: Combining the old and the new * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2019/Contents/France report|France report]]: Wikimedia training workshops; Conference in the city of Arles * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2019/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: IHLIA starts monthly Wikipedia writing sessions, Wiki Techstorm 2019 * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2019/Contents/New Zealand report|New Zealand report]]: Wellington talks and edit-a-thons * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2019/Contents/Poland report|Poland report]]: Transgressing the boundaries of internal academic discourse * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2019/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Minor grants and Library training * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2019/Contents/USA report|USA report]]: A busy conference season, a new Caribbean community and introducing a tool for adding artwork metadata * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2019/Contents/Structured Data on Wikimedia Commons report|Structured Data on Wikimedia Commons report]]: Continued development, documentation, and blog posts * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2019/Contents/Wikipedia Library report|Wikipedia Library report]]: Books & Bytes-Issue 36, September–October 2019 * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2019/Contents/Wikidata report|Wikidata report]]: Research published * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2019/Contents/Wikisource report|Wikisource report]]: Results of Community Wishlist Survey 2020 * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2019/Contents/Events|Calendar]]: December's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2019/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 10 dhjetor 2019 15:04 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=19624126 --> == ''This Month in GLAM'': December 2019 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/December 2019|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume IX, Issue XII, December 2019</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2019/Contents/Armenia report|Armenia report]]: GLAM+Wikidata Collaboration between Armenia and Albania * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2019/Contents/Czech Republic report|Czech Republic report]]: Edit-a-thon Prachatice 2 * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2019/Contents/Kosovo report|Kosovo report]]: Transitional Justice edit-a-thon held in Prishtina * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2019/Contents/New Zealand report|New Zealand report]]: A Wikipedian in Residence and a Wikipedian writes * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2019/Contents/Norway report|Norway report]]: Plaintext Wikipedia dumps for the National Library * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2019/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Swedish Performing Arts Agency; Bibliographic data about Swedish periodicals * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2019/Contents/USA report|USA report]]: White Elephant; WikiWednesday Salon; Cascadia Wikimedians annual meeting * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2019/Contents/Structured Data on Wikimedia Commons report|Structured Data on Wikimedia Commons report]]: New blog posts * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2019/Contents/Wikidata report|Wikidata report]]: Job vacancies and item 80 million * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2019/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Mapping GLAM-Wiki collaborations * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2019/Contents/Events|Calendar]]: January's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2019/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 11 janar 2020 17:24 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=19644376 --> == This Month in Education: January 2020 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" | <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 9 &bull; Issue 1 &bull; January 2020</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/January 2019|Contents]] &bull; [[outreach:Education/Newsletter/January 2019/Headlines|Headlines]] &bull; [[:m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[:outreach:Education/News/January 2020/Featured education community member of January 2020|Meet this month's featured Wikimedia & Education community member: User:Parvathisri]] * [[:outreach:Education/News/January 2020/Alva's college collaboration|Alva's college collaboration]] * [[:outreach:Education/News/January 2020/EtnoWiki strikes again!|EtnoWiki strikes again in Poland!]] * [[:outreach:Education/News/January 2020/Internship program: Engaging New Volunteers to Join the Community|Internship program: Engaging New Volunteers to Join the Community]] * [[:outreach:Education/News/January 2020/Joint translations as language studying tool in Karvachar’s Wikiclub|Joint translations as language studying tool in Karvachar’s Wikiclub]] * [[:outreach:Education/News/January 2020/Selet WikiSchool introduces Wikinews and other Wikimedia projects|Selet WikiSchool introduces Wikinews and other Wikimedia projects]] * [[:outreach:Education/News/January 2020/Training of Trainers for Teachers in South Sulawesi Was Organized For the First Time|Training of Trainers for Teachers in South Sulawesi Was Organized For the First Time]] * [[:outreach:Education/News/January 2020/Twenty video tutorials in Serbian language on editing Wikipedia|Twenty video tutorials in Serbian language on editing Wikipedia]] * [[:outreach:Education/News/January 2020/Updates from Wikimedia Education database edit-a-thon|Updates from Wikimedia Education database edit-a-thon]] * [[:outreach:Education/News/January 2020/Wiki Club Ohrid grows|Wiki Club Ohrid grows]] * [[:outreach:Education/News/January 2020/Wiki Masuk Sekolah (Wiki Goes to School) Involved the Students in Producing and Sharing Knowledge Through Wikipedia|Wiki Masuk Sekolah (Wiki Goes to School) Involved the Students in Producing and Sharing Knowledge Through Wikipedia]] * [[:outreach:Education/News/January 2020/Wikiclassroom as a New Means of Gaining Knowledge|Wikiclassroom as a New Means of Gaining Knowledge]] * [[:outreach:Education/News/January 2020/Wikimedia & Education Greenhouse – Highlights from the second unit of the online course|Wikimedia & Education Greenhouse – Highlights from the second unit of the online course]] * [[:outreach:Education/News/January 2020/WoALUG collaboration with educational institution BONEVET in Prishtina|WoALUG collaboration with educational institution BONEVET in Prishtina]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 3 shkurt 2020 08:26 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=19722205 --> == ''This Month in GLAM'': January 2020 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/January 2020|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume X, Issue I, January 2020</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2020/Contents/Australia report|Australia report]]: Burning * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2020/Contents/Finland report|Finland report]]: Wikiviews from Benin: Wikipedia in the Tower of Babel * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2020/Contents/France report|France report]]: Paris musées; Bibliothèque Sainte Geneviève * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2020/Contents/Indonesia report|Indonesia report]]: 1st PD Day in Indonesia; visitation to GLAM institutions * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2020/Contents/Italy report|Italy report]]: Brand new and old faithful wikimedian in residence! * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2020/Contents/New Zealand report|New Zealand report]]: Macrons and museums * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2020/Contents/Norway report|Norway report]]: Sámi cultural heritage * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2020/Contents/Sweden report|Sweden report]]: FindingGLAMs Challenge; Art by Edvard Munch from the Thiel Gallery; More European archives on Wikidata; OpenGLAM now! – watch the presentations; Wikipedia in Libraries * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2020/Contents/Switzerland report|Switzerland report]]: Wikidata for Libraries Hackday Series * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2020/Contents/USA report|USA report]]: Knowledge Graphs and Meetups * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2020/Contents/Special story|Special story]]: New Book * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2020/Contents/Events|Calendar]]: February's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2020/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 10 shkurt 2020 20:29 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=19782286 --> == This Month in Education: February 2020 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" |<span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 9 &#x2022; Issue 1 &#x2022; February 2020</span> ----<span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/February 2020|Contents]] &#x2022; [[outreach:Education/Newsletter/February 2020/Headlines|Headlines]] &#x2022; [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ----<span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[:outreach:Education/News/February 2020/Featured education community member of February 2020|Featured education community member of February 2020]] * [[:outreach:Education/News/February 2020/Wikipedia in Mayan Language|Wikipedia in Mayan Language]] * [[:outreach:Education/News/February 2020/Open Education Week - events with Wikimedia Poland|Open Education Week - events with Wikimedia Poland]] * [[:outreach:Education/News/February 2020/Youngest wikimedians ever editing Txikipedia|Youngest wikimedians ever editing Txikipedia]] * [[:outreach:Education/News/February 2020/Fashion and digital citizenship at Bath Spa University|Fashion and digital citizenship at Bath Spa University]] * [[:outreach:Education/News/February 2020/WoALUG and REC Albania continue their collaboration in Wikimedia Education|WoALUG and REC Albania continue their collaboration in Wikimedia Education]] * [[:outreach:Education/News/February 2020/Respati Project|Respati Project]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 3 mars 2020 23:06 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=19845865 --> == ''This Month in GLAM'': February 2020 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/February 2020|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume X, Issue II, February 2020</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2020/Contents/Armenia report|Armenia report]]: Wiki project on Museums with My Armenia * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2020/Contents/Brazil report|Brazil report]]: Moreira Salles Institute GLAM initiative in Brazil * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2020/Contents/Finland report|Finland report]]: The Helsinki then and now exhibition * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2020/Contents/France report|France report]]: GLAM related blogposts * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2020/Contents/Indonesia report|Indonesia report]]: Proposing collaboration with museums in Bali; First Wikisource training in the region * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2020/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: Students write articles about Media artists, Public Domain Day 2020, Wiki Goes Caribbean, WikiFridays at Ihlia - Wikimedia Nederland in January & February 2020 * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2020/Contents/Norway report|Norway report]]: Wikipedia editing workshop with the Norwegian Network for Museums * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2020/Contents/Serbia report|Serbia report]]: Great dedication of librarians * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2020/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Historic photos; Support for international Wikimedia community; Library training tour; Many GLAMs improved on Wikidata * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2020/Contents/UK report|UK report]]: Kimonos and Khalili * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2020/Contents/Ukraine report|Ukraine report]]: Winning photos Wiki Loves Monuments shown in different cities; Libraries Lead an All-Ukrainian Challenge * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2020/Contents/USA report|USA report]]: Black History Month and Open Access Anniversaries * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2020/Contents/Structured Data on Wikimedia Commons report|Structured Data on Wikimedia Commons report]]: Summary of pilot projects, and what's next * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2020/Contents/Wikidata report|Wikidata report]]: Leap into Wikidata! * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2020/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: New Team Leadership, GLAM-Focused Grants Review, OpenGLAM Declaration Research * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2020/Contents/Events|Calendar]]: March's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2020/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 10 mars 2020 03:02 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=19882815 --> == This Month in Education: March 2020 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" |<span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 9 &#x2022; Issue 3 &#x2022; March 2020</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/March 2020|Contents]] &#x2022; [[outreach:Education/Newsletter/March 2020/Headlines|Headlines]] &#x2022; [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[outreach:Education/News/March 2020/An Update on Wikimedia Indonesia’s Education Program|An Update on Wikimedia Indonesia’s Education Program]] * [[outreach:Education/News/March 2020/Education Program in CUC Sur, Jalisco, México|Education Program in CUC Sur, Jalisco, México]] * [[outreach:Education/News/March 2020/Featured education community member of March 2020|Meet this month's featured Wikimedia & Education community member: Amber Berson]] * [[outreach:Education/News/March 2020/Enhancing Armenian Wikipedia with professional articles|Enhancing Armenian Wikipedia with professional articles]] * [[outreach:Education/News/March 2020/How collaborations and perseverance contributed to an especially impactful educational project|How collaborations and perseverance contributed to an especially impactful educational project]] * [[outreach:Education/News/March 2020/Wikimedia Argentina carried out the first training program in education and Human Rights for the Wikimedia Movement|Wikimedia Argentina carried out the first training program in education and Human Rights for the Wikimedia Movement]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 30 mars 2020 17:30 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=19864438 --> == ''This Month in GLAM'': March 2020 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/March 2020|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume X, Issue III, March 2020</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2020/Contents/Australia report|Australia report]]: Know My Name; Public libraries of Queensland join Wikidata * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2020/Contents/Colombia report|Colombia report]]: Gender gap, Wikipedia and Libraries from the GLAM team * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2020/Contents/France report|France report]]: WikiGoths; WikiTopia Archives * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2020/Contents/Indonesia report|Indonesia report]]: Volunteers' meet-up; Wiki Cinta Budaya 2020 structured data edit-a-thon * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2020/Contents/Ireland report|Ireland report]]: Video tutorials; Celtic Knot Conference 2020 * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2020/Contents/Kosovo report|Kosovo report]]: WoALUG and NGO Germin call Albanian Diaspora to contribute to Wikipedia * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2020/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: Nationaal Museum van Wereldculturen contributes to Wikimedia Commons again; Student research on GLAM-Wiki at Erasmus University Rotterdam * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2020/Contents/Serbia report|Serbia report]]: March Highlights - Everything is postponed * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2020/Contents/Sweden report|Sweden report]]: FindingGLAMs; Wikipedia in libraries; Art from the Thiel Gallery Collections; Kulturhistoria som gymnasiearbete * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2020/Contents/UK report|UK report]]: Colourful Kimonos from Khalili * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2020/Contents/USA report|USA report]]: Women & Editing in the time of virus * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2020/Contents/Special story|Special story]]: COVID-19 * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2020/Contents/Wikidata report|Wikidata report]]: Lockdown Levellings * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2020/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Mapping GLAM-Wiki collaborations * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2020/Contents/Events|Calendar]]: April's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2020/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 9 prill 2020 10:24 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=19949739 --> == This Month in Education: April 2020 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" | <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 9 &#x2022; Issue 4 &#x2022; April 2020</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/April 2020|Contents]] &#x2022; [[outreach:Education/Newsletter/April 2020/Headlines|Headlines]] &#x2022; [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[outreach:Education/News/April 2020/ Wikipedia Reveals New Sides of Translation|Wikipedia Reveals New Sides of Translation]] * [[outreach:Education/News/April 2020/Education Webinars organized by Wikimedia México|Education Webinars organized by Wikimedia México]] * [[outreach:Education/News/April 2020/Fact checking tool with library under cc-license|Fact checking tool with library under cc-license]] * [[outreach:Education/News/April 2020/Fast help for schools: An interactive platform for Open Educational Resources|Fast help for schools: An interactive platform for Open Educational Resources]] * [[outreach:Education/News/April 2020/Featured education community member of April 2020|Meet this month's featured Wikimedia & Education community member]] * [[outreach:Education/News/April 2020/Wiki Club Ashesi Welcomes Onboard a New Patron|Wiki Club Ashesi Welcomes Onboard a New Patron]] * [[outreach:Education/News/April 2020/Wiki-school project with Wikimedia Poland|Wiki-school. A new program for teachers in Poland]] * [[outreach:Education/News/April 2020/Wikimedia Serbia was organized action on improving students assignments on Wikipedia|Wikimedia Serbia was organized action on improving students assignments on Wikipedia]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 5 maj 2020 12:45 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=20024483 --> == ''This Month in GLAM'': April 2020 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/April 2020|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume X, Issue IV, April 2020</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2020/Contents/Brazil report|Brazil report]]: GLAMce at Museu Paulista: making things machine-readable * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2020/Contents/Czech Republic report|Czech Republic report]]: WikiGap 2020 in Czech Republic; International event; support for Wikimedia community; edit-a-thon run with the US embassy and the Swedish Embassy * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2020/Contents/France report|France report]]: Association des Archivistes Francais; Palladia, a museum collection portal based on Wikimedia resources * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2020/Contents/Indonesia report|Indonesia report]]: Wikisource Competition 2020 * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2020/Contents/Ireland report|Ireland report]]: Hunt Museum image donation; Livesteaming and video demonstrations * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2020/Contents/Italy report|Italy report]]: Archivio Ricordi, webinars and videos * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2020/Contents/Kosovo report|Kosovo report]]: One Village, One Article for each village in Albania and Kosovo * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2020/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: Photo collections Afrika-Studiecentrum Leiden; meetup and media donations for Wiki goes Caribbean; first online WikiFriday * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2020/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Skrivstuga (edit-a-thon) online – Wikipedia in libraries * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2020/Contents/Switzerland report|Switzerland report]]: More women on Wikipedia * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2020/Contents/UK report|UK report]]: Japanese silk and Spanish iron * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2020/Contents/USA report|USA report]]: Earth Day * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2020/Contents/Wikidata report|Wikidata report]]: Seven Million People Can't Be Wrong * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2020/Contents/Events|Calendar]]: May's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2020/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 11 maj 2020 17:49 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=20062053 --> == This Month in Education: May 2020 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" |<span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 9 &#x2022; Issue 5 &#x2022; May 2020</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/May 2020|Contents]] &#x2022; [[outreach:Education/Newsletter/May 2020/Headlines|Headlines]] &#x2022; [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issuse</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[outreach:Education/News/May 2020/EduWiki challenge México by Wikimedia México|EduWiki challenge México by Wikimedia México]] * [[outreach:Education/News/May 2020/Featured education community member of May 2020|Featured education community member of May 2020]] * [[outreach:Education/News/May 2020/Sharing Wikimedia Education Projects in the Philippines|Sharing Wikimedia Education Projects in the Philippines]] * [[outreach:Education/News/May 2020/Turkish professors are giving Wikipedia assignments during Covid-19 days|Turkish professors are giving Wikipedia assignments during Covid-19 days]] * [[outreach:Education/News/May 2020/Wikidata introduced in Faculty of Economics, University of Belgrade|Wikidata introduced in Faculty of Economics, University of Belgrade]] * [[outreach:Education/News/May 2020/Wikipedia as career counseling tool for teenagers|Wikipedia as career counseling tool for teenagers]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 10 qershor 2020 18:39 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=20130275 --> == ''This Month in GLAM'': May 2020 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/May 2020|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume X, Issue V, May 2020</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2020/Contents/Armenia report|Armenia report]]: Edit-a-thon dedicated to International Museum Day * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2020/Contents/Colombia report|Colombia report]]: A #1Lib1Ref to close the gender gap * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2020/Contents/Côte d'Ivoire report|Côte d'Ivoire report]]: #1Lib1Ref 2020 from 26 to 28 May in Côte d'Ivoire * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2020/Contents/France report|France report]]: WikiArchives; IMD 2020: Cross-Chapter Collaboration * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2020/Contents/Indonesia report|Indonesia report]]: Wikisource Competition 2020 recap; International Museum Day 2020 * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2020/Contents/Italy report|Italy report]]: New collaborations and contents! * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2020/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: Analysis of Dutch GLAM-Wiki projects in relation to the Dutch Digital Heritage Reference Architecture, Content donation from Utrecht Archives, Detecting Wikipedia articles strongly based on single library collections and Collection highlights of the KB * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2020/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Free music on Wikipedia; NHB webinars; Wikipedia in libraries – Projekt HBTQI * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2020/Contents/Switzerland report|Switzerland report]]: International Museum Day 2020 * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2020/Contents/UK report|UK report]]: Japanese art * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2020/Contents/USA report|USA report]]: Workshops & COVID-19 Symposium * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2020/Contents/Special story|Special story]]: Content partnership category - your help is needed * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2020/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: GLAM metadata standards and Wikimedia projects * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2020/Contents/Events|Calendar]]: June's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2020/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 10 qershor 2020 19:21 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=20155977 --> == This Month in Education: June 2020 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" |<span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 9 &#x2022; Issue 6 &#x2022; June 2020</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/June 2020|Contents]] &#x2022; [[outreach:Education/Newsletter/June 2020/Headlines|Headlines]] &#x2022; [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issuse</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[outreach:Education/News/June 2020/Understanding Wikimedia Affiliates Evaluation in Education Report|Understanding Wikimedia Affiliates Evaluation in Education Report]] * [[outreach:Education/News/June 2020/Understanding Wikimedia Community as Research Fellows|Understanding Wikimedia Community as Research Fellows]] * [[outreach:Education/News/June 2020/Participants of Wiki/Ponder online workshop in Kosovo edit Wikipedia|Participants of Wiki/Ponder online workshop in Kosovo edit Wikipedia]] * [[outreach:Education/News/June 2020/Wikimedia & Education Greenhouse – Celebrating the final unit of the online course!|Wikimedia & Education Greenhouse – Celebrating the final unit of the online course!]] * [[outreach:Education/News/June 2020/Wikipedia in schools competing for innovations in teaching award|Wikipedia in schools competing for innovations in teaching award]] * [[outreach:Education/News/June 2020/Featured education community member of June 2020|Meet this month's featured Wikimedia & Education community member: Oleh Kushch]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 24 qershor 2020 05:54 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=20166080 --> == ''This Month in GLAM'': June 2020 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/June 2020|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume X, Issue VI, June 2020</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2020/Contents/Albania report|Albania report]]: Wikigap 2020 in Albania * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2020/Contents/Australia report|Australia report]]: Taking training online * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2020/Contents/Brazil report|Brazil report]]: Wikimedia in Brazil in times of pandemics * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2020/Contents/France report|France report]]: Association des archivistes français * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2020/Contents/Mexico report|Mexico report]]: México free and diverse representation * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2020/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: Wiki goes Caribbean meetup and media donation & Making references to Dutch newspapers in Wikipedia more sustainable * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2020/Contents/Macedonia report|North Macedonia report]]: More than 130 new articles about insects * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2020/Contents/Serbia report|Serbia report]]: June Highlights - Let’s make new agreements * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2020/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Free music on Wikipedia * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2020/Contents/Switzerland report|Switzerland report]]: Diversity in GLAM Program * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2020/Contents/Taiwan report|Taiwan report]]: Research Case of the White Paper Cooperation Writing Between Taiwan Gallery and Wikidata Taiwan * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2020/Contents/UK report|UK report]]: New project on Islamic art * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2020/Contents/USA report|USA report]]: Juneteenth2020 +Pride * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2020/Contents/Special story|Special story]]: Creative Commons invites Open GLAM stories from underrepresented communities * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2020/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Departure of Sandra Fauconnier * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2020/Contents/Events|Calendar]]: July's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2020/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 10 korrik 2020 17:57 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=20268385 --> == This Month in Education: July 2020 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" |<span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 9 &#x2022; Issue 7 &#x2022; July 2020</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/July 2020|Contents]] &#x2022; [[outreach:Education/Newsletter/July 2020/Headlines|Headlines]] &#x2022; [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issuse</span><div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[outreach:Education/News/July 2020/About Education at the Wikimedia Polska Conference|About Education at the Wikimedia Polska Conference]] * [[outreach:Education/News/July 2020/Featured education community member of July 2020|Featured education community member]] * [[outreach:Education/News/July 2020/The importance of having an Education and Human Rights Program|The importance of having an Education and Human Rights Program]] * [[outreach:Education/News/July 2020/The Welsh Wiki-Education project|The Welsh Wiki-Education project]] * [[outreach:Education/News/July 2020/Wikimedia Chile faces the challenge of mandatory virtuality|Wikimedia Chile faces the challenge of mandatory virtuality]] * [[outreach:Education/News/July 2020/WoALUG and Canadian Institute of Technology write about women in tech|WoALUG and Canadian Institute of Technology write about women in tech]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 5 gusht 2020 07:27 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=20337242 --> == ''This Month in GLAM'': July 2020 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/July 2020|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume X, Issue VII, July 2020</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2020/Contents/Albania report|Albania report]]: Wikimedia CEE Spring 2020 in Albania and Kosova * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2020/Contents/Australia report|Australia report]]: New WikiClub and Australian GLAM Research * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2020/Contents/Brazil report|Brazil report]]: Important records of Brazilian history: images, metadata and edit-a-thons * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2020/Contents/Finland report|Finland report]]: Rephotography walks during the pandemic * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2020/Contents/France report|France report]]: Bibliothèque Sainte Geneviève * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2020/Contents/Germany report|Germany report]]: Hacking the Arts * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2020/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: October history month East-West, Pictures as a legacy to the world & Photos of Mali * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2020/Contents/Serbia report|Serbia report]]: Wikimedia Serbia is working on new activities * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2020/Contents/Sweden report|Sweden report]]: More Swedish music – of all sorts * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2020/Contents/Uganda report|Uganda report]]: Sensitisation of GLAM institutions in Uganda * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2020/Contents/UK report|UK report]]: The effect of a Commons Picture of the Day * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2020/Contents/USA report|USA report]]: AfroCROWD, AAPB, Philadelphia, Smithsonian * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2020/Contents/Events|Calendar]]: August's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2020/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 12 gusht 2020 07:40 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=20342708 --> == This Month in Education: August 2020 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" |<span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 9 • Issue 8 • August 2020</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/August 2020|Contents]] • [[outreach:Education/Newsletter/August 2020/Headlines|Headlines]] • [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issuse</span><div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[outreach:Education/News/August 2020/Collaboration between Karvachar Armath laboratory and Karvachar’s Wikiclub as a new educational platform for the teenagers|Collaboration between Karvachar Armath laboratory and Karvachar’s Wikiclub as a new educational platform for the teenagers]] * [[outreach:Education/News/August 2020/Education cycle “Wikipedia, the free encyclopedia: an instructional strategy for the teaching practice” organized by the Faculty of Education Sciences of the Universidad Autónoma de Tlaxcala and Wikimedia México.|Education cycle “Wikipedia, the free encyclopedia: an instructional strategy for the teaching practice”]] * [[outreach:Education/News/August 2020/3rd edition of Wikipedia Education Program in Hebron, Palestine. (COVID-19 edition)|3rd edition of Wikipedia Education Program in Hebron, Palestine. (COVID-19 edition)]] * [[outreach:Education/News/August 2020/Introductory Wikipedia Workshop with Future Engineers: First Step of Education Program|Introductory Wikipedia Workshop with Future Engineers: First Step of Education Program]] * [[outreach:Education/News/August 2020/A picture is worth a thousand words: history students research pictures on Commons|A picture is worth a thousand words: history students research pictures on Commons]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 23 gusht 2020 15:33 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=20345269 --> == ''This Month in GLAM'': August 2020 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/August 2020|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume X, Issue VIII, August 2020</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2020/Contents/Albania report|Albania report]]: Wikivoyage edit-a-thon - Editing Albania and Kosovo’s travel destinations * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2020/Contents/Brazil report|Brazil report]]: Open innovation and dissemination activities: wrapping up great achievements on a major GLAM in Brazil * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2020/Contents/Czech Republic report|Czech Republic report]]: First Prague Wiki Editathon held in Prague * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2020/Contents/Estonia report|Estonia report]]: Virtual exhibition about Polish-Estonian relations. Rephotography and cultural heritage * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2020/Contents/Germany report|Germany report]]: KulTour in Swabia and 8000 documents new online * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2020/Contents/India report|India report]]: Utilising Occasion for Content donation: A story * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2020/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: WMIN & WMNL collaboration & Japanese propaganda films * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2020/Contents/Serbia report|Serbia report]]: Enriching Wiki projects in different ways * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2020/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Free music and new recordings of songs in the public domain; Autumn in the libraries; Yes, you can hack the heritage this year – online! * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2020/Contents/Uganda report|Uganda report]]: Participating in the African Librarians Week (24-30 May 2020) * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2020/Contents/UK report|UK report]]: Spanish metal and ... * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2020/Contents/USA report|USA report]]: Wiknic & Black Artists Matter & Respect Her Crank * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2020/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Wikipedia Library, new WikiCite grant programs, and GLAM office hours * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2020/Contents/Events|Calendar]]: September's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2020/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 11 shtator 2020 23:10 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=20437068 --> == This Month in Education: September 2020 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" |<span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 9 • Issue 9 • September 2020</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/September 2020|Contents]] • [[outreach:Education/Newsletter/September 2020/Headlines|Headlines]] • [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issuse</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[outreach:Education/News/September 2020/Active autumn in the Polish wiki-education|Active autumn in the Polish wiki-education]] * [[outreach:Education/News/September 2020/Cycle "Caminos y voces de la educación con Wikipedia"|Cycle "Caminos y voces de la educación con Wikipedia"]] * [[outreach:Education/News/September 2020/Featured education community member of September 2020|Featured education community member of September 2020]] * [[outreach:Education/News/September 2020/The Use of Wikipedia and Wikimedia Commons as tool for Module Development in the Philippines|The Use of Wikipedia and Wikimedia Commons as tool for Module Development in the Philippines]] * [[outreach:Education/News/September 2020/Wikimedia Indonesia Education Team Launched Their Books About Wikipedia|Wikimedia Indonesia Education Team Launched Their Books About Wikipedia]] * [[outreach:Education/News/September 2020/Wikimedia Serbia is organizing the first online Edu Wiki camp|Wikimedia Serbia is organizing the first online Edu Wiki camp]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 23 shtator 2020 14:49 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=20463283 --> == ''This Month in GLAM'': September 2020 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/September 2020|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume X, Issue IX, September 2020</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2020/Contents/Brazil report|Brazil report]]: Wikidata birthday celebrations, Wiki Loves Monuments, new partnerships and more! * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2020/Contents/Colombia report|Colombia report]]: GLAM and virtual education * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2020/Contents/France report|France report]]: AAF training course; Workshops in Strasbourg; European Heritage Days: Rennes; Wiki Loves Monuments * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2020/Contents/Germany report|Germany report]]: Ahoy! Wikipedians set sail to document the reality of modern seafaring * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2020/Contents/Indonesia report|Indonesia report]]: New GLAM partnerships on data donation; Commons structured data edit-a-thon * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2020/Contents/Norway report|Norway report]]: Students taking on GLAM Wiki women in red * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2020/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Musikverket: more folk music and photos; Hack for Heritage 2020; Wiki Loves Monuments; Wikipedia in the libraries; Digital Book Fair on Wikipedia * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2020/Contents/UK report|UK report]]: National Lottery; Khalili Collections * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2020/Contents/USA report|USA report]]: Virtual events MetFashion, 19SuffrageStories, WikiCari Festival and more * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2020/Contents/Open Access report|Open Access report]]: New publication about access to digitised cultural heritage * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2020/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Launching Wikisource Pagelist Widget * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2020/Contents/Events|Calendar]]: ctober's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2020/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 13 tetor 2020 04:44 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=20528305 --> == This Month in Education: October 2020 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" |<span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 9 • Issue 10 • October 2020</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/October 2020|Contents]] • [[outreach:Education/Newsletter/October 2020/Headlines|Headlines]] • [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issuse</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[outreach:Education/News/October 2020/Collegiate Students Fight Historical Revisionism Through Online Wikipedia Edit-a-thon|Collegiate Students Fight Historical Revisionism Through Online Wikipedia Edit-a-thon]] * [[outreach:Education/News/October 2020/Digital skills using Wikimedia Art + Feminism|Digital skills using Wikimedia Art + Feminism]] * [[outreach:Education/News/October 2020/Editathon “¡No se olvida!” (We don’t forget!)|Editathon “¡No se olvida!” (We don’t forget!)]] * [[outreach:Education/News/October 2020/Education news bytes|Education news bytes]] * [[outreach:Education/News/October 2020/Featured education community member of October 2020|Featured education community member of October 2020]] * [[outreach:Education/News/October 2020/Teaching Wikipedia at University of Tromsø with support from the Sámi Parliament|Teaching Wikipedia at University of Tromsø with support from the Sámi Parliament]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 25 tetor 2020 13:59 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=20514345 --> == This Month in Education: October 2020 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" |<span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 9 • Issue 10 • October 2020</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/October 2020|Contents]] • [[outreach:Education/Newsletter/October 2020/Headlines|Headlines]] • [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issuse</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[outreach:Education/News/October 2020/Collegiate Students Fight Historical Revisionism Through Online Wikipedia Edit-a-thon|Collegiate Students Fight Historical Revisionism Through Online Wikipedia Edit-a-thon]] * [[outreach:Education/News/October 2020/Digital skills using Wikimedia Art + Feminism|Digital skills using Wikimedia Art + Feminism]] * [[outreach:Education/News/October 2020/Editathon “¡No se olvida!” (We don’t forget!)|Editathon “¡No se olvida!” (We don’t forget!)]] * [[outreach:Education/News/October 2020/Education news bytes|Education news bytes]] * [[outreach:Education/News/October 2020/Featured education community member of October 2020|Featured education community member of October 2020]] * [[outreach:Education/News/October 2020/Teaching Wikipedia at University of Tromsø with support from the Sámi Parliament|Teaching Wikipedia at University of Tromsø with support from the Sámi Parliament]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 25 tetor 2020 18:03 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=20514345 --> == ''This Month in GLAM'': October 2020 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/October 2020|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume X, Issue X, October 2020</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2020/Contents/AfLIA Wikipedia in African Libraries report|AfLIA Wikipedia in African Libraries report]]: Wikipedia in African Libraries Project * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2020/Contents/Brazil report|Brazil report]]: Abre-te Código hackathon, Wikidata related events and news from our partners * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2020/Contents/Finland report|Finland report]]: Postponed Hack4FI GLAM hackathon turned into an online global Hack4OpenGLAM * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2020/Contents/France report|France report]]: Partnership with BNU Strasbourg * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2020/Contents/Germany report|Germany report]]: Coding da Vinci cultural data hackathon heads to Lower Saxony * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2020/Contents/India report|India report]]: Mapping GLAM in Maharashtra, India * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2020/Contents/Indonesia report|Indonesia report]]: Bulan Sejarah Indonesia 2.0; Structured data edit-a-thon; Proofreading mini contest * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2020/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: National History Month: East to West, Dutch libraries and Wikipedia * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2020/Contents/New Zealand report|New Zealand report]]: West Coast Wikipedian at Large * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2020/Contents/Norway report|Norway report]]: The Sámi Languages on wiki * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2020/Contents/Serbia report|Serbia report]]: Many activities are in our way * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2020/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Librarians learn about Wikidata; More Swedish literature on Wikidata; Online Edit-a-thon Dalarna; Applications to the Swedish Innovation Agency; Kulturhistoria som gymnasiearbete; Librarians and Projekt HBTQI; GLAM Statistical Tool * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2020/Contents/UK report|UK report]]: Enamels of the World * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2020/Contents/USA report|USA report]]: American Archive of Public Broadcasting; Smithsonian Women in Finance Edit-a-thon; Black Lunch Table; San Diego/October 2020; WikiWednesday Salon * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2020/Contents/Events|Calendar]]: November's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2020/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 11 nëntor 2020 23:37 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=20644673 --> == ''This Month in GLAM'': November 2020 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/November 2020|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume X, Issue XI, November 2020</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2020/Contents/AfLIA Wikipedia in African Libraries report|AfLIA Wikipedia in African Libraries report]]: Launch of Wikipedia in African Libraries Project Pilot Cohort * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2020/Contents/Brazil report|Brazil report]]: Accessibility through audio descriptions, GLAM tutorials, WikidataCon 2021 and more updates on Brazilian GLAMs * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2020/Contents/Canada report|Canada report]]: Taking a tour of CAPACOA workshops and some recent example sets from commons * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2020/Contents/Germany report|Germany report]]: German symphony orchestra releases audio samples under free license * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2020/Contents/India report|India report]]: Re-licensing of content on water & rivers in India * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2020/Contents/Indonesia report|Indonesia report]]: #WikiSejarah WPWP Campaign * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2020/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: Wikipedia and Education, Funding granted for two projects in 2021, KB completes collection highlights project * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2020/Contents/Serbia report|Serbia report]]: GLAM in Serbia makes important steps in the digitization of cultural heritage * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2020/Contents/Spain report|Spain report]]: Edit-a-thons on women scientists and painters * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2020/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Music, UNESCO and Wikidata * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2020/Contents/UK report|UK report]]: Hundreds of Khalili images * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2020/Contents/USA report|USA report]]: Black Lunch Table & Museum Computer Network * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2020/Contents/Events|Calendar]]: December's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2020/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 11 dhjetor 2020 15:29 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=20736167 --> == This Month in Education: November 2020 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" |<span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 9 • Issue 11 • November 2020</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/November 2020|Contents]] • [[outreach:Education/Newsletter/November 2020/Headlines|Headlines]] • [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issuse</span><div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[outreach:Education/News/November 2020/Celebrating 10 years of student editing in the United States and Canada|Celebrating 10 years of student editing in the United States and Canada]] * [[outreach:Education/News/November 2020/Cooperation in digital education – Wikimedia Polska conference|Cooperation in digital education – Wikimedia Polska conference]] * [[outreach:Education/News/November 2020/Education Team 2020 Year End Review|Education Team 2020 Year End Review]] * [[outreach:Education/News/November 2020/Featured education community members of 2020|Featured education community members of 2020]] * [[outreach:Education/News/November 2020/Fifteen years of implementation of the Wikipedia Education Program in Serbia|Fifteen years of implementation of the Wikipedia Education Program in Serbia]] * [[outreach:Education/News/November 2020/Hablon User Group and UP Internet Freedom Network Wikipedia Edit-a-thon|Hablon User Group and UP Internet Freedom Network Wikipedia Edit-a-thon]] * [[outreach:Education/News/November 2020/Online trainings on Wikipedia with high school students of Kosova|Online trainings on Wikipedia with high school students of Kosova]] * [[outreach:Education/News/November 2020/Photographics and free culture training in Cameroon and Switzerland|Photographics and free culture training in Cameroon and Switzerland]] * [[outreach:Education/News/November 2020/The article about Wiki-education in the science magazine|The article about Wiki-education in the science magazine]] * [[outreach:Education/News/November 2020/The first Online EduWiki Camp in Serbia|The first Online EduWiki Camp in Serbia]] * [[outreach:Education/News/November 2020/Wikimedia Mexico’s Education Program celebrates Open Access Week 2020|Wikimedia Mexico’s Education Program celebrates Open Access Week 2020]] * [[outreach:Education/News/November 2020/Wikipedia as a Tool to Educate and to Be Educated|Wikipedia as a Tool to Educate and to Be Educated]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 17 dhjetor 2020 08:15 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=20831200 --> == ''This Month in GLAM'': December 2020 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume X, Issue XII, December 2020</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Contents/AfLIA Wikipedia in African Libraries report|AfLIA Wikipedia in African Libraries report]]: Wrap up of the Wikipedia in African Libraries project pilot cohort * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Contents/Canada report|Canada report]]: Branding Toolkit released by the Canadian Museums Association for GLAMs * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Contents/Finland report|Finland report]]: Hundreds of thousands of new photos released * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Contents/Germany report|Germany report]]: The Karl-Preusker-Medal 2020 goes to Wikimedia Deutschland e. V. * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: Documentation of workflows for the ingestion of bibliographic data into Wikidata; Wikipedia & Africa: Why contributing to Wikipedia matters * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Contents/New Zealand report|New Zealand report]]: Māori Women Weavers Edit-a-thon * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Contents/Serbia report|Serbia report]]: GLAMorous end of 2020 * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Wiki Loves Monuments submissions livestreamed; Nordiska museet uploads; Sjung med oss, Mamma! * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Contents/UK report|UK report]]: Wales, Women in Leeds, and the Hajj * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Contents/USA report|USA report]]: WikiConference North America and Salons * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: The GLAM & Culture office hours * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Contents/Events|Calendar]]: January's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 12 janar 2021 12:42 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=20941536 --> == ''This Month in GLAM'': December 2020 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume X, Issue XII, December 2020</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Contents/AfLIA Wikipedia in African Libraries report|AfLIA Wikipedia in African Libraries report]]: Wrap up of the Wikipedia in African Libraries project pilot cohort * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Contents/Canada report|Canada report]]: Branding Toolkit released by the Canadian Museums Association for GLAMs * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Contents/Finland report|Finland report]]: Hundreds of thousands of new photos released * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Contents/Germany report|Germany report]]: The Karl-Preusker-Medal 2020 goes to Wikimedia Deutschland e. V. * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: Documentation of workflows for the ingestion of bibliographic data into Wikidata; Wikipedia & Africa: Why contributing to Wikipedia matters * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Contents/New Zealand report|New Zealand report]]: Māori Women Weavers Edit-a-thon * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Contents/Serbia report|Serbia report]]: GLAMorous end of 2020 * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Wiki Loves Monuments submissions livestreamed; Nordiska museet uploads; Sjung med oss, Mamma! * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Contents/UK report|UK report]]: Wales, Women in Leeds, and the Hajj * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Contents/USA report|USA report]]: WikiConference North America and Salons * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: The GLAM & Culture office hours * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Contents/Events|Calendar]]: January's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2020/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 12 janar 2021 15:32 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=20941536 --> == This Month in Education: January 2021 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" |<span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 10 • Issue 1 • January 2021</span> ----<span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/January 2021|Contents]] • [[outreach:Education/Newsletter/January 2021/Headlines|Headlines]] • [[metawiki:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ----<span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issuse</span><div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[outreach:Education/News/January 2021/Featured education community member of January 2021|Featured education community member of January 2021]] * [[outreach:Education/News/January 2021/Open Education Global 2020 Conference|Open Education Global 2020 Conference]] * [[outreach:Education/News/January 2021/Reading Wikipedia in Bolivia|Reading Wikipedia in Bolivia]] * [[outreach:Education/News/January 2021/The impact of war on young Wikimedians in Stepanakert|The impact of war on young Wikimedians in Stepanakert]] * [[outreach:Education/News/January 2021/The Possibility of Open-Access Learning Portals in the Philippines|The Possibility of Open-Access Learning Portals in the Philippines]] * [[outreach:Education/News/January 2021/Training Resources about Author’s Rights published by Wiki in Africa|Training Resources about Author’s Rights published by Wiki in Africa]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:ZI Jony|ZI Jony]] 23 janar 2021 18:26 (CET)</div> <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=20974633 --> == This Month in Education: January 2021 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" |<span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 10 • Issue 1 • January 2021</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/January 2021|Contents]] • [[outreach:Education/Newsletter/January 2021/Headlines|Headlines]] • [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issuse</span><div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[outreach:Education/News/January 2021/Featured education community member of January 2021|Featured education community member of January 2021]] * [[outreach:Education/News/January 2021/Open Education Global 2020 Conference|Open Education Global 2020 Conference]] * [[outreach:Education/News/January 2021/Reading Wikipedia in Bolivia|Reading Wikipedia in Bolivia]] * [[outreach:Education/News/January 2021/The impact of war on young Wikimedians in Stepanakert|The impact of war on young Wikimedians in Stepanakert]] * [[outreach:Education/News/January 2021/The Possibility of Open-Access Learning Portals in the Philippines|The Possibility of Open-Access Learning Portals in the Philippines]] * [[outreach:Education/News/January 2021/Training Resources about Author’s Rights published by Wiki in Africa|Training Resources about Author’s Rights published by Wiki in Africa]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 24 janar 2021 16:35 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=21000945 --> == ''This Month in GLAM'': January 2021 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/January 2021|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume XI, Issue I, January 2021</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2021/Contents/Belgium report|Belgium report]]: The Public Domain Tool; Data Donations; Wiki Loves Heritage Belgium 2020 * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2021/Contents/Brazil report|Brazil report]]: Heading 2021 with new (and renewed!) GLAM-Wiki projects * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2021/Contents/Colombia report|Colombia report]]: Public domain day in Colombia * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2021/Contents/Finland report|Finland report]]: AvoinGLAM * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2021/Contents/France report|France report]]: #1lib1ref; Training courses; What's next ?; Wikidata and archaeology vocabulary * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2021/Contents/Germany report|Germany report]]: Coding da Vinci Niedersachsen wraps up * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2021/Contents/Serbia report|Serbia report]]: A month in the spirit of references * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2021/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Record numbers of digital museum visits * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2021/Contents/UK report|UK report]]: Protests & Suffragettes - Wikipedia work in 2020; Khalili Collections * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2021/Contents/USA report|USA report]]: Wiki 20 * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2021/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Digital Public Library of America makes an impact in 2020 * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2021/Contents/Events|Calendar]]: February's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2021/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 9 shkurt 2021 08:37 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=21034985 --> == This Month in Education: February 2021 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" |<span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 10 • Issue 2 • February 2021</span> ----<span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/February 2021|Contents]] • [[outreach:Education/Newsletter/February 2021/Headlines|Headlines]] • [[metawiki:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ----<span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issuse</span><div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[outreach:Education/News/February 2021/Education news bytes|Wikimedia Education news bytes]] * [[outreach:Education/News/February 2021/Featured education community member of February 2021|Featured education community member of February 2021]] * [[outreach:Education/News/February 2021/Karvachar Wikiclub continues its activities online|Karvachar Wikiclub continues its activities online]] * [[outreach:Education/News/February 2021/Over 4,000 references added|Over 4,000 more references added! 1Lib1Ref campaign in Poland]] * [[outreach:Education/News/February 2021/Philippines Climate Change Translate-a-thon|Philippines Climate Change Translate-a-thon]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:ZI Jony|ZI Jony]] 24 shkurt 2021 08:34 (CET)</div> <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=21035028 --> == ''This Month in GLAM'': February 2021 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/February 2021|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume XI, Issue II, February 2021</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2021/Contents/Albania report|Albania report]]: Recruiting two PMs; Budget Report 2020; Wikipedia 20th Bday * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2021/Contents/Australia report|Australia report]]: Who do we think we are? * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2021/Contents/Brazil report|Brazil report]]: New GLAM tutorials in Portuguese * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2021/Contents/Estonia report|Estonia report]]: WikiMuseum * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2021/Contents/Finland report|Finland report]]: Focus on learning * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2021/Contents/Indonesia report|Indonesia report]]: PD Day 2021 in Indonesia, #1lib1ref, Wikisource workshop * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2021/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: Historical Maps; Share your Data on colonial heritage; Knowledge platform for heritage institutions * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2021/Contents/Serbia report|Serbia report]]: Amazing results of the January #1Lib1Ref campaign * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2021/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Medieval ballads; Project HBTQI * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2021/Contents/Switzerland report|Switzerland report]]: 50 Years Women's Suffrage in Switzerland & More * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2021/Contents/UK report|UK report]]: Khalili Collections * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2021/Contents/USA report|USA report]]: Black History Month and Smithsonian anniversary * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2021/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Project Grants, Analytics for GLAMs, and Shared Citations * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2021/Contents/Events|Calendar]]: March's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2021/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 11 mars 2021 17:00 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=21206861 --> == This Month in Education: March 2021 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" |<span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 10 • Issue 3 • March 2021</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/March 2021|Contents]] • [[outreach:Education/Newsletter/March 2021/Headlines|Headlines]] • [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issuse</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[outreach:Education/News/March 2021/A Wikipedia Webinar for Indonesian Women Teachers|A Wikipedia Webinar for Indonesian Women Teachers]] * [[outreach:Education/News/March 2021/Educational program of GLAM Macedonia|Educational program of GLAM Macedonia]] * [[outreach:Education/News/March 2021/Filling Gaps - the Conference about Education in Poland|Filling the Gaps & Open Education Week]] * [[outreach:Education/News/March 2021/Featured education community member of March 2021|Meet this month's featured Wikimedia & Education community member: Bara'a Zama'reh]] * [[outreach:Education/News/March 2021/Using Wikipedia and Bridging the Gender Gap: In-Service training for Teachers in Philippines|Using Wikipedia and Bridging the Gender Gap: In-Service training for Teachers in Philippines]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 26 mars 2021 12:46 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=21247888 --> == ''This Month in GLAM'': March 2021 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/March 2021|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume XI, Issue III, March 2021</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2021/Contents/AfLIA Wikipedia in African Libraries report|AfLIA Wikipedia in African Libraries report]]: Wikipedia in African Libraries * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2021/Contents/Albania report|Albania report]]: Wiki Loves Folklore 2021; I edit Wikipedia * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2021/Contents/Brazil report|Brazil report]]: The Brazilian House is the theme of new GLAM dissemination activities * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2021/Contents/Finland report|Finland report]]: Enriching indigenous items in Wikidata * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2021/Contents/Germany report|Germany report]]: A virtual exhibition on 20 years of Wikipedia * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2021/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: Wikimedians in Residence for Media Art Project LIMA, Wikimedia and libraries, Wikimedia training related to shared heritage * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2021/Contents/Sweden report|Sweden report]]: GLAM in Sweden in March * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2021/Contents/UK report|UK report]]: Leeds Museums & Galleries, the British Library and the Khalili Collections * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2021/Contents/USA report|USA report]]: Women's History Month in the US * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2021/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Media Search, Image Suggestion API, and Project Grants * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2021/Contents/Events|Calendar]]: April's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2021/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 12 prill 2021 00:53 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=21294881 --> == This Month in Education: April 2021 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" |<span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 10 • Issue 4 • April 2021</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/April 2021|Contents]] • [[outreach:Education/Newsletter/April 2021/Headlines|Headlines]] • [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issuse</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[outreach:Education/News/April 2021/Collaboration with Brusov State University|Collaboration with Brusov State University]] * [[outreach:Education/News/April 2021/Editing contest "Meet Russia"|Editing contest "Meet Russia"]] * [[outreach:Education/News/April 2021/Educational project: Wikipedia at the University with the University Center for Economic-Administrative Sciences|Educational project: Wikipedia at the University with the University Center for Economic-Administrative Sciences (Centro Universitario de Ciencias Económico Administrativas (CUCEA)) of the University of Guadalajara]] * [[outreach:Education/News/April 2021/Regional Meeting of Latin American Education by the EWOC|Regional Meeting of Latin American Education by the EWOC]] * [[outreach:Education/News/April 2021/Students of the Faculty of Philosophy in Belgrade have started an internship program|Students of the Faculty of Philosophy in Belgrade have started an internship program]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 26 prill 2021 00:48 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=21372399 --> == ''This Month in GLAM'': April 2021 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume XI, Issue IV, April 2021</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Contents/Albania report|Albania report]]: WikiGap 2021; Workshop “When State Security was engaged in Science”; Women in STEM; International Roma Day Edit-a-thon * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Contents/Australia report|Australia report]]: A Wealth of Wiki Women * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Contents/Belgium report|Belgium report]]: Projects by Wikimedia Belgium * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Contents/Brazil report|Brazil report]]: Festa da Wiki-Lusofonia celebrates Wikipedia 20 * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Contents/Czech Republic report|Czech Republic report]]: WikiGap 2021 report * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Contents/DRCongo report|DRCongo report]]: WMDRC - UG report: Wikipedia in library * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Contents/Estonia report|Estonia report]]: Finding new ways of making art visible + 360° panoramas of Estonian museums * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Contents/Finland report|Finland report]]: Saami place names * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Contents/France report|France report]]: Journée Wikimédia Culture et numérique 2021; French open content report * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Contents/Germany report|Germany report]]: Northern Exposure for cultural heritage data * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Contents/India report|India report]]: Proofread competition on Bengali Wikisource in collaboration with British Library * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Contents/Indonesia report|Indonesia report]]: Wikisource Competition 2021; Museum Daerah Deli Serdang is now on Commons * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Contents/Italy report|Italy report]]: A Wikipedian in residence at the Civic Museum of Modena: report * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: WikiVrijdagen with Atria and IHLIA, Wikimedians in Residence will increase the visibility of media art on Wikipedia, Wikimedia training: shared heritage, Papiamentu and Papiamento: Wikipedia is up and ready to go! * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Contents/New Zealand report|New Zealand report]]: West Coast WikiCon and Performing Arts Aotearoa * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Contents/Serbia report|Serbia report]]: Great impact of cooperations * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Contents/Spain report|Spain report]]: New partnerships * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Contents/Sweden report|Sweden report]]: More music; Enriching GLAM photos with SDC; Swedish GLAM survey * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Contents/Switzerland report|Switzerland report]]: GLAMhack 2021 & more * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Contents/UK report|UK report]]: University of Edinburgh Library Wikimedia Community of Interest; Khalili Collections; British Library * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Contents/USA report|USA report]]: The Met, Smithsonian, and a busy Edit-a-thon season * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Contents/Wikipedia Library report|Wikipedia Library report]]: Fostering Connections: Wikimedia and Libraries Global Meetup * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Contents/Wikimedia and Libraries User Group report|Wikimedia and Libraries User Group report]]: Extended Date Time Format for Wikibase * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Wikimedia Hackathon, Product Updates, and Office Hours * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Contents/Events|Calendar]]: May's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2021/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 12 maj 2021 06:54 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=21418797 --> == This Month in Education: May 2021 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" |<span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 10 • Issue 5 • May 2021</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/May 2021|Contents]] • [[outreach:Education/Newsletter/May 2021/Headlines|Headlines]] • [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[outreach:Education/News/May 2021/A Multimedia-Rich Wikiversity MOOC from Brazil|A Multimedia-Rich Wikiversity MOOC from Brazil]] * [[outreach:Education/News/May 2021/Featured education community member of May 2021|Meet this month's featured Wikimedia & Education community member: Maria Weronika Kmoch]] * [[outreach:Education/News/May 2021/Offline workshop with Nikola Koperniku High School in Albania|Offline workshop with Nikola Koperniku High School in Albania]] * [[outreach:Education/News/May 2021/Wiki Education Program Organized with the University Students for the First time in Bangladesh|Wiki Education Program Organized with the University Students for the First time in Bangladesh]] * [[outreach:Education/News/May 2021/Wikimedia Commons workshop with high school students in Kosovo; Workshop with telecommunication students at University of Prishtina|Wikimedia Commons workshop with high school students in Kosovo]] * [[outreach:Education/News/May 2021/Wikipedia training for the Safeguardians of the Intangible Cultular Heritage|Wikipedia training for the Bearers of Intangible Cultural Heritage in Poland]] * [[outreach:Education/News/May 2021/“Writing a Wikipedia article isn’t as difficult and unimaginable as it seems”: A case for Wikipedia Education Program in Ukraine|“Writing a Wikipedia article isn’t as difficult and unimaginable as it seems”: A case for Wikipedia Education Program in Ukraine]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 27 maj 2021 19:38 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=21425406 --> == ''This Month in GLAM'': May 2021 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume XI, Issue V, May 2021</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Contents/AfLIA Wikipedia in African Libraries report|AfLIA Wikipedia in African Libraries report]]: A busy month at AfLIA * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Contents/Argentina report|Argentina report]]: Museum, Archives and Libraries on May * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Contents/Armenia report|Armenia report]]: Presence of Museums in Wiki Projects * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Contents/Australia report|Australia report]]: Librarians unite across Australia and Aotearoa New Zealand for 1Lib1Ref * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Contents/Brazil report|Brazil report]]: Wiki Loves Bahia: 2021 is the year of Bahia on Wikipedia in Portuguese * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Contents/Côte d'Ivoire report|Côte d'Ivoire report]]: Glam-wiki 2021 29 May in Côte d'Ivoire * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Contents/India report|India report]]: Collaboration continues with British Library * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Contents/Indonesia report|Indonesia report]]: #1lib1ref in Indonesia; Online talk show with Wikimedia Nederland * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Contents/Italy report|Italy report]]: Conference, webinar and projects * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Contents/Kosovo report|Kosovo report]]: National Gallery of Kosovo Collection now on Wikidata * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: Over 15,000 images available from Elsinga Collection, 1.9 million records on slavery and slave trade digitally accessible * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Contents/New Zealand report|New Zealand report]]: A busy month in Aotearoa * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Contents/Macedonia report|North Macedonia report]]: GLAM activities of GLAM Macedonia * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Contents/Serbia report|Serbia report]]: A month in the sign of edit-a-thons * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Contents/Spain report|Spain report]]: Viquiprojecte:Muixeranga * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Working with UN Human Rights; Aftermath to the fiddler competition; Music manuscripts from the 18th century; Digital visions; Should museums work with Wikipedia?; Wikidata project with museums has results * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Contents/Switzerland report|Switzerland report]]: Strengthening GLAM Partnerships * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Contents/Uganda report|Uganda report]]: Wikipedia for Museums in Uganda * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Contents/UK report|UK report]]: British Library, Khalili Collections * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Contents/USA report|USA report]]: Hackathon outputs, data roundtripping and Asian American heritage * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Contents/Special story|Special story]]: Wikimedia Hackathon report: Upgrading GLAM tech tools and PAWS * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Contents/Wikisource report|Wikisource report]]: Indic Wikisource community online gathering * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Grants and conferences * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Contents/Wiki World Heritage UG report|Wiki World Heritage User Group report]]: May's report * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Contents/Events|Calendar]]: June's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2021/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 10 qershor 2021 16:09 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=21497818 --> == This Month in Education: June 2021 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" |<span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 10 • Issue 6 • June 2021</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/June 2021|Contents]] • [[outreach:Education/Newsletter/June 2021/Headlines|Headlines]] • [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[outreach:Education/News/June 2021/Children writing for an encyclopedia – is it possible?|Can children write articles for a wiki encyclopedia?]] * [[outreach:Education/News/June 2021/Editing contest "Biosphere reserves in the world"|Editing contest "Biosphere reserves in the world"]] * [[outreach:Education/News/June 2021/Training & workshop on Wikidata and Wikimedia Commons with students from Municipal Learning Center, Gurrakoc|Training & workshop on Wikidata and Wikimedia Commons with students from Municipal Learning Center, Gurrakoc]] * [[outreach:Education/News/June 2021/Wiki for Human Rights Campaign in the Philippines|Wiki for Human Rights Campaign in the Philippines]] * [[outreach:Education/News/June 2021/Wiki-School program in Poland at the end of school year|Wikipedia makes children and teachers happy!]] * [[outreach:Education/News/June 2021/Workshop with students of Language Faculty of Philology, University of Prishtina "Hasan Prishtina"|Workshop with the students of Language Faculty of Philology, University of Prishtina "Hasan Prishtina"]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 23 qershor 2021 21:57 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=21553405 --> == ''This Month in GLAM'': June 2021 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/June 2021|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume XI, Issue VI, June 2021</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2021/Contents/AfLIA Wikipedia in African Libraries report|AfLIA Wikipedia in African Libraries report]]: African Librarians Week 2021 * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2021/Contents/Albania report|Albania report]]: CEE Spring Campaign in Albania and Kosovo * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2021/Contents/Argentina report|Argentina report]]: A course on opening cultural collections * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2021/Contents/Belgium report|Belgium report]]: Edit-a-thons with Wiki Women Design * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2021/Contents/Brazil report|Brazil report]]: A metadata roundtripping model for museums * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2021/Contents/France report|France report]]: European Archaeology Days; Edit-a-thon in Romanity Museum * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2021/Contents/Guinea report|Guinea report]]: GLAM with Harmattan Guinée 15 June 2021 in Conakry * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2021/Contents/Italy report|Italy report]]: Festival and edit-a-thon dedicated to the world of archives * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2021/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: Training at Het Nieuwe Instituut in Rotterdam; training for Suriname and the Dutch Caribbean has concluded * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2021/Contents/New Zealand report|New Zealand report]]: Making artists visible * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2021/Contents/Serbia report|Serbia report]]: Wikidata development and culture of Rudnik and Takovo region * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2021/Contents/Spain report|Spain report]]: Museums writing challenge and Viquimarató Carmelina Sánchez-Cutillas * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2021/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Free music; Kulturarv som gymnasiearbete; Statistics Sweden – now as open data; KTH library training * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2021/Contents/Switzerland report|Switzerland report]]: Diversity in GLAM Program * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2021/Contents/Uganda report|Uganda report]]: Wikipedia for Museums in Uganda * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2021/Contents/UK report|UK report]]: British Library and Khalili Collections * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2021/Contents/Ukraine report|Ukraine report]]: #1Lib1Ref in Ukrainian Wikipedia * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2021/Contents/USA report|USA report]]: Meetup/CCCCWI; Vaccine Safety Wikipedia Edit-a-thon; WikiWednesday Salon; San Diego Wiknic; Black Lunch Table / Black visual artists * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2021/Contents/Special story|Special story]]: Play, experiment and cross borders at Hack4OpenGLAM * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2021/Contents/Structured Data on Wikimedia Commons report|Structured Data on Wikimedia Commons report]]: OpenRefine starts Structured Data on Commons development and is searching for two developers * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2021/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Conferences and Structured data modeling * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2021/Contents/Events|Calendar]]: July's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2021/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 11 korrik 2021 07:47 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=21652088 --> == This Month in Education: July 2021 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" |<span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 10 • Issue 7 • July 2021</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/July 2021|Contents]] • [[outreach:Education/Newsletter/July 2021/Headlines|Headlines]] • [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[outreach:Education/News/July 2021/UHI Editathon celebrates 10 years as a university|University celebrates 10th anniversary with an Editathon]] * [[outreach:Education/News/July 2021/A paper on Students' Attitudes Towards the Use of Wikipedia|A paper on Students' Attitudes Towards the Use of Wikipedia]] * [[outreach:Education/News/July 2021/Announcing the Training of Trainers program for Reading Wikipedia in the Classroom!|Announcing the Training of Trainers program for "Reading Wikipedia in the Classroom"]] * [[outreach:Education/News/July 2021/MOOC Conocimiento Abierto y Software Libre|MOOC Conocimiento Abierto y Software Libre]] * [[outreach:Education/News/July 2021/Leamos Wikipedia en Bolivia|Updates on the Leamos Wikipedia en Bolivia 2021]] * [[outreach:Education/News/July 2021/E-lessons on Wikipedia from Wikimedia Polska|Virtual lessons on Wikipedia from Wikimedia Polska for schools]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 3 gusht 2021 21:32 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=21829196 --> == ''This Month in GLAM'': July 2021 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume XI, Issue VII, July 2021</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021/Contents/Albania report|Albania report]]: Collaboration with the New Vision Organization in Tirana; Summer of Wikivoyage Campaign 2021 * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021/Contents/Australia report|Australia report]]: Representation and erasure: opportunities and risks that Wikipedia presents for First Nations knowledges * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021/Contents/Brazil report|Brazil report]]: A wikicontest to celebrate and make visible the state of Bahia * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021/Contents/India report|India report]]: Rabimas proofread contest ends on Bengali Wikisource * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021/Contents/New Zealand report|New Zealand report]]: New Zealand holds its second Wikimedia conference, and a performing arts Wikiproject gathers steam * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021/Contents/Serbia report|Serbia report]]: New chances for GLAM success * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Photos of Childrens theatre * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021/Contents/UK report|UK report]]: A Thousand Images of Islam, British Library Updates * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021/Contents/USA report|USA report]]: Smithsonian Wiki Focus: Black Women in Food History; San Diego 73; Black Lunch Table Black artists * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: A conversation about depicts and Structured Data on Commons * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021/Contents/Events|Calendar]]: August's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 11 gusht 2021 09:23 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=21849336 --> == ''This Month in GLAM'': July 2021 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume XI, Issue VII, July 2021</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021/Contents/Albania report|Albania report]]: Collaboration with the New Vision Organization in Tirana; Summer of Wikivoyage Campaign 2021 * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021/Contents/Australia report|Australia report]]: Representation and erasure: opportunities and risks that Wikipedia presents for First Nations knowledges * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021/Contents/Brazil report|Brazil report]]: A wikicontest to celebrate and make visible the state of Bahia * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021/Contents/India report|India report]]: Rabimas proofread contest ends on Bengali Wikisource * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021/Contents/New Zealand report|New Zealand report]]: New Zealand holds its second Wikimedia conference, and a performing arts Wikiproject gathers steam * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021/Contents/Serbia report|Serbia report]]: New chances for GLAM success * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Photos of Childrens theatre * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021/Contents/UK report|UK report]]: A Thousand Images of Islam, British Library Updates * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021/Contents/USA report|USA report]]: Smithsonian Wiki Focus: Black Women in Food History; San Diego 73; Black Lunch Table Black artists * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: A conversation about depicts and Structured Data on Commons * [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021/Contents/Events|Calendar]]: August's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/July 2021/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 11 gusht 2021 13:42 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=21849336 --> == This Month in Education: August 2021 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" |<span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 10 • Issue 8 • August 2021</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/August 2021|Contents]] • [[outreach:Education/Newsletter/August 2021/Headlines|Headlines]] • [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[outreach:Education/News/August 2021/Workshop for the Teachers from Poland|GLAM-wiki Summer in the City: Polish Teachers met in Warsaw]] * [[outreach:Education/News/August 2021/Wikipedia for School – our largest article contest for Ukrainian teachers|Wikipedia for School – our largest article contest for Ukrainian teachers]] * [[outreach:Education/News/August 2021/The importance of Social Service: Modality of educational linkage with ITESM, Querétaro campus and Wikimedia Mexico|The importance of Social Service: Modality of educational linkage with ITESM, Querétaro campus and Wikimedia Mexico]] * [[outreach:Education/News/August 2021/"Searching for the unschooling vibes around Wikipedia" at the Wikimania 2021|Wikimania 2021 and the unschooling vibes around Wikipedia by Wikimedia Polska, Education team]] * [[outreach:Education/News/August 2021/Open Foundation West Africa Introduces KIWIX Offline to the National Association of Graduate Teachers|Open Foundation West Africa Introduces KIWIX Offline to the National Association of Graduate Teachers]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 25 gusht 2021 15:38 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=21914750 --> == ''This Month in GLAM'': August 2021 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume XI, Issue VIII, August 2021</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/Albania report|Albania report]]: Wikipedia Pages Wanting Photos (WPWP) Campaign in Albania and Kosovo * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/Australia report|Australia report]]: How Australian libraries are turning to Wikipedia during the global pandemic * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/Brazil report|Brazil report]]: Transbordados: WikidataCon's preconference for Latin America discusses GLAM and decolonization * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/Côte d'Ivoire report|Côte d'Ivoire report]]: Glam-wiki 2021 10 Juillet en Côte d'Ivoire * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/France report|France report]]: Wikimedian in residence; Some projects for this autumn * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/India report|India report]]: Second proofread competition starts on Bengali Wikisource in collaboration with the British Library * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/Italy report|Italy report]]: Summer school in July and two new WiR in August * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: 50 cool new things you can now do with KB’s collection highlights, and New old photographs of Algeria, Mali and Morocco by Angeline van Achterberg * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/New Zealand report|New Zealand report]]: A Wikimedian at New Zealand Opera * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/Serbia report|Serbia report]]: Villas and castles of Serbia * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/Sweden report|Sweden report]]: History, history and future * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/UK report|UK report]]: Khalili Collections reaches 30 articles * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/USA report|USA report]]: Wiki salons and Kearny Mesa * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/Special story|Special story]]: Hack4OpenGLAM is ready to start * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/Structured Data on Wikimedia Commons report|Structured Data on Wikimedia Commons report]]: OpenRefine starts SDC development * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: GLAM conversations and feedbacks for a better Wikimedia movement * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/Events|Calendar]]: September's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 12 shtator 2021 02:30 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=21990260 --> == ''This Month in GLAM'': August 2021 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume XI, Issue VIII, August 2021</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/Albania report|Albania report]]: Wikipedia Pages Wanting Photos (WPWP) Campaign in Albania and Kosovo * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/Australia report|Australia report]]: How Australian libraries are turning to Wikipedia during the global pandemic * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/Brazil report|Brazil report]]: Transbordados: WikidataCon's preconference for Latin America discusses GLAM and decolonization * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/Côte d'Ivoire report|Côte d'Ivoire report]]: Glam-wiki 2021 10 Juillet en Côte d'Ivoire * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/France report|France report]]: Wikimedian in residence; Some projects for this autumn * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/India report|India report]]: Second proofread competition starts on Bengali Wikisource in collaboration with the British Library * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/Italy report|Italy report]]: Summer school in July and two new WiR in August * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: 50 cool new things you can now do with KB’s collection highlights, and New old photographs of Algeria, Mali and Morocco by Angeline van Achterberg * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/New Zealand report|New Zealand report]]: A Wikimedian at New Zealand Opera * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/Serbia report|Serbia report]]: Villas and castles of Serbia * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/Sweden report|Sweden report]]: History, history and future * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/UK report|UK report]]: Khalili Collections reaches 30 articles * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/USA report|USA report]]: Wiki salons and Kearny Mesa * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/Special story|Special story]]: Hack4OpenGLAM is ready to start * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/Structured Data on Wikimedia Commons report|Structured Data on Wikimedia Commons report]]: OpenRefine starts SDC development * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: GLAM conversations and feedbacks for a better Wikimedia movement * [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Contents/Events|Calendar]]: September's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2021/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 12 shtator 2021 11:20 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=21990260 --> == This Month in Education: September 2021 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" |<span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 10 • Issue 9 • September 2021</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/September 2021|Contents]] • [[outreach:Education/Newsletter/September 2021/Headlines|Headlines]] • [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[outreach:Education/News/September 2021/Cultural history on Wikipedia|Cultural history on Wikipedia]] * [[outreach:Education/News/September 2021/Education program in Ukraine is finally back to offline|Education program in Ukraine is finally back to offline!]] * [[outreach:Education/News/September 2021/Reading Wikipedia in the Classroom Module Distribution in the Philippines|Reading Wikipedia in the Classroom Module Distribution in the Philippines]] * [[outreach:Education/News/September 2021/Senior Citizens WikiTown 2021: Týn nad Vltavou|Senior Citizens WikiTown 2021: Týn nad Vltavou]] * [[outreach:Education/News/September 2021/WikiXLaEducación: New contest to include articles about education on Wikipedia|#WikiXLaEducación: New contest to include articles about education on Wikipedia]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:Romaine|Romaine]] 26 shtator 2021 21:43 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=22072998 --> == ''This Month in GLAM'': September 2021 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/September 2021|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume XI, Issue IX, September 2021</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2021/Contents/Albania report|Albania report]]: Diaspora Edits Wikipedia Campaign * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2021/Contents/Argentina report|Argentina report]]: New parnership agreements and more training! * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2021/Contents/Australia report|Australia report]]: Preserving paralympic history * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2021/Contents/Belgium report|Belgium report]]: Wikimedia Belgium GLAM report September 2021 * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2021/Contents/Brazil report|Brazil report]]: WikidataCon's right around the corner: find out how to participate * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2021/Contents/France report|France report]]: Wikidata training in Musée de Grenoble * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2021/Contents/Italy report|Italy report]]: Call for Italian museums, archives and libraries * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2021/Contents/Kosovo report|Kosovo report]]: Diaspora Edits Wikipedia Campaign * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2021/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: GLAM at WikiconNL2021, ISA-campaign Tag the species Naturalis en Rijksmuseum * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2021/Contents/Serbia report|Serbia report]]: New WiR and presentation of our activities * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2021/Contents/Spain report|Spain report]]: Women Gastronomes Edit-a-thon * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2021/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Kulturhistoria som gymnasiearbete; Uploads from museums in Göteborg; Wiki Loves Monuments; LGBTQIA+ edit-a-thon * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2021/Contents/UK report|UK report]]: British Library and Khalili Collections * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2021/Contents/USA report|USA report]]: New page patrol not assuming good faith towards workshop editors * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2021/Contents/Content Partnerships Hub report|Content Partnerships Hub report]]: Working towards a thematic hub on content partnerships * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2021/Contents/Structured Data on Wikimedia Commons report|Structured Data on Wikimedia Commons report]]: First steps for Wikimedia Commons reconciliation service * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2021/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Updates on grant-funded technical projects * [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2021/Contents/Events|Calendar]]: October's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/September 2021/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 13 tetor 2021 00:34 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=22102670 --> == This Month in Education: October 2021 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" |<span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 10 • Issue 10 • October 2021</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[outreach:Education/Newsletter/October 2021|Contents]] • [[outreach:Education/Newsletter/October 2021/Headlines|Headlines]] • [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[outreach:Education/News/October 2021/1st joint contest Wikimedia UG Georgia and the Ministry of Education of Georgia.|1st joint contest Wikimedia UG Georgia and the Ministry of Education of Georgia]] * [[outreach:Education/News/October 2021/Promoting more inclusive and equitable support for the Wikimedia Education community|Promoting more inclusive and equitable support for the Wikimedia Education community]] * [[outreach:Education/News/October 2021/The Second Online EduWiki Camp in Serbia|The Second Online EduWiki Camp in Serbia]] * [[outreach:Education/News/October 2021/University courses in the UK|Higher and further education courses in the UK]] * [[outreach:Education/News/October 2021/Wikipedia on Silesia Cieszyn in Poland|Wikipedia on Silesia Cieszyn in Poland and in Czech Republic]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:ZI Jony|ZI Jony]] 26 tetor 2021 17:40 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=22208730 --> == ''This Month in GLAM'': October 2021 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/October 2021|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume XI, Issue X, October 2021</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2021/Contents/Australia report|Australia report]]: Open access as Australia reopens * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2021/Contents/Belgium report|Belgium report]]: Wikimedia Belgium GLAM report October 2021 * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2021/Contents/Estonia report|Estonia report]]: Wikipedia Art Month + Heritage Days * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2021/Contents/Italy report|Italy report]]: Collaborations and partnership * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2021/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: How Wikipedia helped to create a Serbian stamp; Many GLAM-related presentations planned at WikiconNL * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2021/Contents/New Zealand report|New Zealand report]]: Outreach by members of the Aotearoa New Zealand Wikimedia User Group * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2021/Contents/Nigeria report|Nigeria report]]: Wikidata for Libraries and notable Librarians in Nigeria * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2021/Contents/Serbia report|Serbia report]]: A good start to GLAM Fall * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2021/Contents/Spain report|Spain report]]: Women Writers Month * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2021/Contents/Sweden report|Sweden report]]: The Constitution of Pylyp Orlyk; More museum data on Wikidata; LGBT edit-a-thon; Local business history in Nyköping; Stockholm City Museum ♥ Wikipedia; Writing about fashion at Nordiska museet * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2021/Contents/UK report|UK report]]: British Library and Khalili Collections * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2021/Contents/USA report|USA report]]: Wikiconference North America + Workshops * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2021/Contents/Content Partnerships Hub report|Content Partnerships Hub report]]: Needs assessment interviews; Cultural heritage on Wikidata – thousands of monuments in Norway; Structured Data uploads continue * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2021/Contents/Structured Data on Wikimedia Commons report|Structured Data on Wikimedia Commons report]]: A Wikimedia Commons Reconciliation Service, You Say? * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2021/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: GLAM office hours, GLAM newsletter moving to Meta-wiki, and more * [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2021/Contents/Events|Calendar]]: November's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2021/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 11 nëntor 2021 07:19 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=22311279 --> == This Month in Education: November 2021 == {| style="width:70%;" | valign="top" style="text-align:center; border:1px gray solid; padding:1em;" |<span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 10 • Issue 11 • November 2021</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[m:Education/Newsletter/November 2021|Contents]] • [[m:Education/Newsletter/November 2021/Headlines|Headlines]] • [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[m:Education/News/November 2021/We talked about EduWiki Outreach Collaborators and how Wikimedia Serbia played a role being a part of it|We talked about EduWiki Outreach Collaborators and how Wikimedia Serbia played a role being a part of it]] * [[m:Education/News/November 2021/Welcome to Meta!|Welcome to Meta!]] * [[m:Education/News/November 2021/Wikipedia Education Program in Ukraine in 2021|Wikipedia Education Program in Ukraine in 2021]] * [[m:Education/News/November 2021/Wikipedia and Education Mentorship Program-Serbia and Philippines Partnership|Wikipedia and Education Mentorship Program-Serbia and Philippines Partnership]] * [[m:Education/News/November 2021/Launch of the Wikimedia Research Fund!|Launch of the Wikimedia Research Fund!]] * [[m:Education/News/November 2021/Education projects in the Land of Valencia|Education projects in the Land of Valencia]] * [[m:Education/News/November 2021/A Hatch-Tyap-Wikipedia In-person Training Event|A Hatch-Tyap-Wikipedia In-person Training Event]] * [[m:Education/News/November 2021/Celebrating Sq Wikipedia Birthday with the Vasil Kamami High School students|Celebrating Sq Wikipedia Birthday with the Vasil Kamami High School students]] * [[m:Education/News/November 2021/Celebrating Wikidata with the Nikola Koperniku High School students|Celebrating Wikidata with the Nikola Koperniku High School students]] </div> |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:ZI Jony|ZI Jony]] 21 nëntor 2021 17:19 (CET)</div> <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=22360687 --> == ''This Month in GLAM'': November 2021 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/November 2021|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume XI, Issue XI, November 2021</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2021/Contents/From the team|From the team]]: Migration from Outreach to Meta: your opinion is needed * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2021/Contents/France report|France report]]: Study day on open content; Open content GLAM report * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2021/Contents/India report|India report]]: Second proofread competition ended on Bengali Wikisource in collaboration with the British Library * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2021/Contents/Italy report|Italy report]]: Traing course and conference in November * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2021/Contents/Serbia report|Serbia report]]: GLAMorous November * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2021/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Art, design and history from the museums of Göteborg; Maps in the National Archives of Sweden * [[outreach:outreach:GLAM/Newsletter/November 2021/Contents/UK report|UK report]]: Khalili Collections * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2021/Contents/Ukraine report|Ukraine report]]: Aricle contest for librarians «Local cultural heritage and prominent people» * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2021/Contents/USA report|USA report]]: Smithsonian demos new Wiki API Connector tool and other meetups * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2021/Contents/Content Partnerships Hub report|Content Partnerships Hub report]]: We continue building for the hub; SDC for fun and profit: detecting bad coordinates; Needs assessment – video recorded interviews; Improving ISA * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2021/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Wikisource birthday celebration, Community Tech Wishlist, and upcoming conversation about courses for GLAM professionals * [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2021/Contents/Events|Calendar]]: December's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/November 2021/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 9 dhjetor 2021 12:53 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=22394007 --> == ''This Month in GLAM'': December 2021 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume XI, Issue XII, December 2021</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021/Contents/Australia report|Australia report]]: Writing The Record: the Australian Music Wikipedia project launches * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021/Contents/Colombia report|Colombia report]]: We were editing about Bogotan writers * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021/Contents/Croatia report|Croatia report]]: Ab ovo. Towards future reports... * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021/Contents/New Zealand report|New Zealand report]]: The New Zealand Wikidata thesis project * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021/Contents/Poland report|Poland report]]: Safeguarding the heritage of a community * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Commons project with Göteborg museums was a success; Digital humaniora meets Wikidata; HBTQI, Europeana and WiR * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021/Contents/UK report|UK report]]: 2021 in Review * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021/Contents/USA report|USA report]]: Smithsonian Institution Training * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021/Contents/Content Partnerships Hub report|Content Partnerships Hub report]]: Adding more Structured Data on Commons statements * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Some structured data developments * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021/Contents/Events|Calendar]]: January's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 12 janar 2022 11:46 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=22518926 --> == ''This Month in GLAM'': December 2021 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume XI, Issue XII, December 2021</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021/Contents/Australia report|Australia report]]: Writing The Record: the Australian Music Wikipedia project launches * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021/Contents/Colombia report|Colombia report]]: We were editing about Bogotan writers * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021/Contents/Croatia report|Croatia report]]: Ab ovo. Towards future reports... * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021/Contents/New Zealand report|New Zealand report]]: The New Zealand Wikidata thesis project * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021/Contents/Poland report|Poland report]]: Safeguarding the heritage of a community * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Commons project with Göteborg museums was a success; Digital humaniora meets Wikidata; HBTQI, Europeana and WiR * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021/Contents/UK report|UK report]]: 2021 in Review * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021/Contents/USA report|USA report]]: Smithsonian Institution Training * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021/Contents/Content Partnerships Hub report|Content Partnerships Hub report]]: Adding more Structured Data on Commons statements * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Some structured data developments * [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021/Contents/Events|Calendar]]: January's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2021/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 12 janar 2022 17:23 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=22518926 --> == This Month in Education: January 2022 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <div style="text-align: center;"> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span><br/> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 11 • Issue 1 • January 2022</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/January 2022|Contents]] • [[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/January 2022/Headlines|Headlines]] • [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span></div> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2022/30-h Wikipedia Article Writing Challenge|30-h Wikipedia Article Writing Challenge]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2022/Announcing Wiki Workshop 2022|Announcing Wiki Workshop 2022]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2022/Final exhibition about Cieszyn Silesia region|Final exhibition about Cieszyn Silesia region]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2022/Join us this February for the EduWiki Week|Join us this February for the EduWiki Week]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2022/Offline Education project WikiChallenge closed its third edition|Offline Education project WikiChallenge closed its third edition]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2022/Reading Wikipedia in the Classroom ToT Experience of a Filipina Wikimedian|Reading Wikipedia in the Classroom ToT Experience of a Filipina Wikimedian]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2022/Welcoming new trainers of the Reading Wikipedia in the Classroom program|Welcoming new trainers of the Reading Wikipedia in the Classroom program]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2022/Wikimedia Israel’s education program: Students enrich Hebrew Wiktionary with Biblical expressions still in use in modern Hebrew|Wikimedia Israel’s education program: Students enrich Hebrew Wiktionary with Biblical expressions still in use in modern Hebrew]] </div></div> <div style="margin-top:10px; text-align: center; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:ZI Jony|ZI Jony]] 24 janar 2022 18:29 (CET)</div> <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=22669905 --> == This Month in Education: January 2022 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <div style="text-align: center;"> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span><br/> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 11 • Issue 1 • January 2022</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/January 2022|Contents]] • [[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/January 2022/Headlines|Headlines]] • [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span></div> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2022/30-h Wikipedia Article Writing Challenge|30-h Wikipedia Article Writing Challenge]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2022/Announcing Wiki Workshop 2022|Announcing Wiki Workshop 2022]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2022/Final exhibition about Cieszyn Silesia region|Final exhibition about Cieszyn Silesia region]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2022/Join us this February for the EduWiki Week|Join us this February for the EduWiki Week]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2022/Offline Education project WikiChallenge closed its third edition|Offline Education project WikiChallenge closed its third edition]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2022/Reading Wikipedia in the Classroom ToT Experience of a Filipina Wikimedian|Reading Wikipedia in the Classroom ToT Experience of a Filipina Wikimedian]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2022/Welcoming new trainers of the Reading Wikipedia in the Classroom program|Welcoming new trainers of the Reading Wikipedia in the Classroom program]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/January 2022/Wikimedia Israel’s education program: Students enrich Hebrew Wiktionary with Biblical expressions still in use in modern Hebrew|Wikimedia Israel’s education program: Students enrich Hebrew Wiktionary with Biblical expressions still in use in modern Hebrew]] </div></div> <div style="margin-top:10px; text-align: center; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:ZI Jony|ZI Jony]] 24 janar 2022 22:14 (CET)</div> <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=22669905 --> == ''This Month in GLAM'': January 2022 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/January 2022|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume XII, Issue I, January 2022</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2022/Contents/Belgium report|Belgium report]]: Belgium report * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2022/Contents/Brazil report|Brazil report]]: A portable museum experience to digitize and share collections online * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2022/Contents/Colombia report|Colombia report]]: Let's celebrate the Public domain day with Wikisource * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2022/Contents/Estonia report|Estonia report]]: Mobile Photo Studio + New Cooperations * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2022/Contents/Finland report|Finland report]]: Photowalks in Helsinki, autumn 2021 * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2022/Contents/France report|France report]]: Training course for Musée de l'armée staff members; Journée Wikimédia Culture et numérique 2022; Wikiway * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2022/Contents/Indonesia report|Indonesia report]]: GLAM Indonesia wrap-up; Public Domain Day 2022 in Indonesia; #1Lib1Ref * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2022/Contents/Italy report|Italy report]]: Collaborations and new projects in January * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2022/Contents/Romania report|Romania report]]: About #1lib1ref activities in Romania (and Moldova) * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2022/Contents/Serbia report|Serbia report]]: Successful end of the Old and even more successful beginning of the New year * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2022/Contents/Spain report|Spain report]]: BiBat Museum and libraries * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2022/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Uploads of photographs taken by Swedish missionaries in China; Sörmlands museum's first contributions * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2022/Contents/UK report|UK report]]: Khalili Collections and British Library * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2022/Contents/USA report|USA report]]: Report from DPLA * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2022/Contents/AvoinGLAM report|AvoinGLAM report]]: Hello, world! * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2022/Contents/Content Partnerships Hub report|Content Partnerships Hub report]]: Results and summaries; Helping with getting Pattypan back on track; Working with partners to make content available * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2022/Contents/Structured Data on Wikimedia Commons report|Structured Data on Wikimedia Commons report]]: February 22: Meetup about SDC support in OpenRefine * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2022/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Wikimedia campaigns for librarians and museum workers; Community Wishlist Survey; and Wikimedia query services * [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2022/Contents/Events|Calendar]]: February's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2022/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 12 shkurt 2022 19:31 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=22740271 --> == This Month in Education: February 2022 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">Apologies for writing in English ... {{int:please-translate}} <div style="text-align: center;"> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 11 • Issue 2 • February 2022</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/February 2022|Contents]] • [[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/February 2022/Headlines|Headlines]] • [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <div style="color:white; font-size:1.8em; font-family:Montserrat; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</div> </div> <div style="column-count: 2; column-width: 35em;"> * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/February 2022/Open Foundation West Africa Expands Open Movement With UHAS|Open Foundation West Africa Expands Open Movement With UHAS]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/February 2022/Celebrating the 18th anniversary of Ukrainian Wikipedia|Celebrating the 18th anniversary of Ukrainian Wikipedia]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/February 2022/Integrating Wikipedia in the academic curriculum in a university in Mexico|Integrating Wikipedia in the academic curriculum in a university in Mexico]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/February 2022/Results of "Reading Wikipedia" workshop in the summer school of Plan Ceibal in Uruguay|Results of "Reading Wikipedia" workshop in the summer school of Plan Ceibal in Uruguay]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/February 2022/WikiFundi, offline editing plateform : last release notes and how-tos|WikiFundi, offline editing plateform : last release notes and how-tos]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/February 2022/Writing Wikipedia as an academic assignment in STEM fields|Writing Wikipedia as an academic assignment in STEM fields]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/February 2022/The Learning and Connection – 1Lib1Ref with African Librarians|The Learning and Connection – 1Lib1Ref with African Librarians]] </div> </div> <div style="margin-top:10px; text-align: center; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:ZI Jony|ZI Jony]] 28 shkurt 2022 16:09 (CET)</div> <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=22886200 --> == ''This Month in GLAM'': February 2022 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/February 2022|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume XII, Issue II, February 2022</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2022/Contents/Albania report|Albania report]]: Traditional Food Photography * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2022/Contents/Belgium report|Belgium report]]: Shakespeare is dead - Contemporary playwriting festival; Public Domain Day Belgium 2022 (10/02) report * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2022/Contents/Estonia report|Estonia report]]: An examples of a visual storytelling – two virtual exhibitions * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2022/Contents/France report|France report]]: Wikimedian in Residence in Clermont Auvergne * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2022/Contents/Italy report|Italy report]]: New agreement for Wiki Loves Monument Italy 2022 * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2022/Contents/Kosovo report|Kosovo report]]: Traditional Food Photography * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2022/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: New photo collections of Alkmaar, Wiki goes Caribbean meeting, contemporary art Wikidata import and knowledge platform for GLAMS * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2022/Contents/New Zealand report|New Zealand report]]: National Digital Forum and Editing in a Time of COVID * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2022/Contents/Nigeria report|Nigeria report]]: 1Lib1Ref 2022 Kwara * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2022/Contents/Poland report|Poland report]]: New GLAM-Wiki partnerships and cooperations * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2022/Contents/Serbia report|Serbia report]]: A month in the sign of 1Lib1Ref * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2022/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Additional photos from Swedish missionairies; Historical maps of Ukraine * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2022/Contents/UK report|UK report]]: Khalili Collections * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2022/Contents/Ukraine report|Ukraine report]]: Stand with Ukraine! * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2022/Contents/USA report|USA report]]: Women's History Month activities * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2022/Contents/AvoinGLAM report|AvoinGLAM report]]: February in AvoinGLAM * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2022/Contents/Content Partnerships Hub report|Content Partnerships Hub report]]: Encyclopaedia of Life release their 2 million species descriptions under CC0 * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2022/Contents/Structured Data on Wikimedia Commons report|Structured Data on Wikimedia Commons report]]: Editing SDC with OpenRefine; Monthly OpenRefine and Wikimedia office hours * [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2022/Contents/Events|Calendar]]: March's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/February 2022/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 12 mars 2022 17:19 (CET)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=22892827 --> == This Month in Education: March 2022 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">Apologies for writing in English... Please help translate to your language. <div style="text-align: center;"> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 11 • Issue 3 • March 2022</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/March 2022|Contents]] • [[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/March 2022/Headlines|Headlines]] • [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span></div> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/March 2022/Arte+Feminismo Pilipinas:Advocacy on Women Empowerment|Arte+Feminismo Pilipinas:Advocacy on Women Empowerment]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/March 2022/The edit-a-thon on Serbian Wikipedia on the occasion of Edu Wiki Week|The edit-a-thon on Serbian Wikipedia on the occasion of Edu Wiki Week]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/March 2022/Call for Participation: Higher Education Survey|Call for Participation: Higher Education Survey]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/March 2022/Collection of Good Practices in Wikipedia Education|Collection of Good Practices in Wikipedia Education]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/March 2022/Conversation: Open education in the Wikimedia Movement views from Latin America|Conversation: Open education in the Wikimedia Movement views from Latin America]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/March 2022/EduWiki Week 2022, celebrations and learnings|EduWiki Week 2022, celebrations and learnings]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/March 2022/EduWiki Week in Armenia|EduWiki Week in Armenia]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/March 2022/Open Education Week at the Universidad Autónoma de Nuevo León|Open Education Week at the Universidad Autónoma de Nuevo León]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/March 2022/Wikipedia + Education Talk With Leonard Hagan|Wikipedia + Education Talk With Leonard Hagan]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/March 2022/Wikimedia Israel cooperates with Yad Vashem in developing a training course for teachers|Wikimedia Israel cooperates with Yad Vashem in developing a training course for teachers]] </div> <div style="margin-top:10px; text-align: center; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:ZI Jony|ZI Jony]] 25 mars 2022 17:57 (CET)</div> </div> <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=23020683 --> == ''This Month in GLAM'': March 2022 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/March 2022|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume XII, Issue III, March 2022</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2022/Contents/Argentina report|Argentina report]]: Visual culture, human rights and digitization * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2022/Contents/Australia report|Australia report]]: Australia grows gender equity for International Women's Day * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2022/Contents/Belgium report|Belgium report]]: Collaboration with GLAM institutes in Belgium * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2022/Contents/Brazil report|Brazil report]]: Pills of GLAM * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2022/Contents/Croatia report|Croatia report]]: ...starting bottom-up in indie archive! * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2022/Contents/Estonia report|Estonia report]]: Glass, Books and Paintings * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2022/Contents/France report|France report]]: Mooc Wikidata * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2022/Contents/India report|India report]]: Wikimedian-in-Residence program initiated at the Research Institute of World's Ancient Traditions, Cultures and Heritage in Arunachal Pradesh * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2022/Contents/Italy report|Italy report]]: The growth of sharing on Wikimedia projects * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2022/Contents/Netherlands report|Netherlands report]]: Letters from Sierra Leone: the Sjoerd Hofstra photo collection in a new light * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2022/Contents/New Zealand report|New Zealand report]]: Forming Wikimedia Aotearoa and the Aotearoa New Zealand Theses Project * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2022/Contents/Serbia report|Serbia report]]: News in Wikipedian in residence projects * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2022/Contents/Spain report|Spain report]]: WikiToro * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2022/Contents/Sweden report|Sweden report]]: The Unique Historical Kalmar County project continues ...; WikiGap x 3; Students writing articles * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2022/Contents/UK report|UK report]]: Khalili Collections * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2022/Contents/Uruguay report|Uruguay report]]: GLAM Activities by Wikimedia Uruguay * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2022/Contents/USA report|USA report]]: Women's History Month * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2022/Contents/Content Partnerships Hub report|Content Partnerships Hub report]]: UN Environment Programme sharing their knowledge on Wikipedia. Logo competition * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2022/Contents/Structured Data on Wikimedia Commons report|Structured Data on Wikimedia Commons report]]: OpenRefine: survey for Structured Data on Commons features * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2022/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Commons APP calls, Bophana documentaries, and Image Description Week * [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2022/Contents/Events|Calendar]]: April's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/March 2022/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 13 prill 2022 10:45 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=23092895 --> == This Month in Education: April 2022 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">Apologies for writing in English... Please help translate to your language. <div style="text-align: center;"> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 11 • Issue 4 • April 2022</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/April 2022|Contents]] • [[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/April 2022/Headlines|Headlines]] • [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span></div> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/April 2022/Audio-Educational Seminar of Wikimedia Mexico|Audio-Educational Seminar of Wikimedia Mexico]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/April 2022/Dagbani Wikimedians using digital TV broadcast to train Wikipedia contributors in Ghana|Dagbani Wikimedians using digital TV broadcast to train Wikipedia contributors in Ghana]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/April 2022/Digital Education & The Open Space With Herbert Acheampong|Digital Education & The Open Space With Herbert Acheampong]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/April 2022/HerStory walks as a part of edit-a-thons|HerStory walks as a part of edit-a-thons]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/April 2022/Join us for Wiki Workshop 2022|Join us for Wiki Workshop 2022]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/April 2022/The youngest member of Tartu Wikiclub is 15-year-old student|The youngest member of Tartu Wikiclub is 15-year-old student]] </div> <div style="margin-top:10px; text-align: center; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:ZI Jony|ZI Jony]] 24 prill 2022 14:52 (CEST)</div> </div> <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=23177152 --> == ''This Month in GLAM'': April 2022 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/April 2022|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume XII, Issue IV, April 2022</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2022/Contents/Australia report|Australia report]]: Growing the record of Australian Music * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2022/Contents/Belgium report|Belgium report]]: About African Pagnes and Belgian music * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2022/Contents/Brazil report|Brazil report]]: Brazil wins the first place in WLM 2021 * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2022/Contents/France report|France report]]: French GLAM meeting * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2022/Contents/Italy report|Italy report]]: Work with GLAMs on Wikisourse and Wikimedia Commons * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2022/Contents/Mexico report|Mexico report]]: GLAM professionals add an image and become Wikipedians; Edificio Carolino Edit-a-thon * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2022/Contents/New Zealand report|New Zealand report]]: People in Paleontology, Digikult, and copyright term extension for New Zealand * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2022/Contents/Nigeria report|Nigeria report]]: Wikidata for Nigerian Novelist and Novel * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2022/Contents/Poland report|Poland report]]: Wikiresidence in progress and workshop Evolution in GLAM in Poland * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2022/Contents/Serbia report|Serbia report]]: Important activities within the GLAM * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2022/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Training at the National Archives of Sweden; Training at the Stockholm City Museum; Training at the Swedish National Museum of Science and Technology; Improved images from Swedish Performing Arts Agency * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2022/Contents/Switzerland report|Switzerland report]]: Wikidata Coffee Breaks * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2022/Contents/UK report|UK report]]: Khalili Collections * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2022/Contents/Uruguay report|Uruguay report]]: Wikimedistas de Uruguay report * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2022/Contents/USA report|USA report]]: WVU Libraries; Earth Day-2022-SWC; Wiki-Gap * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2022/Contents/AvoinGLAM report|AvoinGLAM report]]: Open Access vs NFT, GLAM School, Saami language, family trees * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2022/Contents/Content Partnerships Hub report|Content Partnerships Hub report]]: Enter our logo competition; IGO/INGO; Needs assessments research results; Wrapping up some ISA-things * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2022/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: 1Lib1Ref, Image Description Week, Commons calls, and the Add an image events * [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2022/Contents/Events|Calendar]]: May's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/April 2022/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 10 maj 2022 06:22 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=23247018 --> == This Month in Education: May 2022 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">Apologies for writing in English. Please help to translate in your language. <div style="text-align: center;"> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 11 • Issue 5 • May 2022</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/May 2022|Contents]] • [[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/May 2022/Headlines|Headlines]] • [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span></div> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[Education/News/May 2022/Wiki Hackathon in Kwara State|Wiki Hackathon in Kwara State]] * [[Education/News/May 2022/Introduction of the Wikimedia Fan Club to Kwara State University Malete|Introduction of the Wikimedia Fan Club to Kwara State University Malete]] * [[Education/News/May 2022/Education in Kosovo|Education in Kosovo]] * [[Education/News/May 2022/Bringing the Wikiprojects to the Island of Catanduanes|Bringing the Wikiprojects to the Island of Catanduanes]] * [[Education/News/May 2022/Tyap Wikipedia Goes Live|Tyap Wikipedia Goes Live]] * [[Education/News/May 2022/Spring 1Lib1Ref edition in Poland|Spring 1Lib1Ref edition in Poland]] * [[Education/News/May 2022/Tyap Editors Host Maiden Wiktionary In-person Training Workshop|Tyap Editors Host Maiden Wiktionary In-person Training Workshop]] * [[Education/News/May 2022/Wikibooks project in teaching|Wikibooks project in teaching]] * [[Education/News/May 2022/Africa Eduwiki Network Hosted Conversation about Wikimedian in Education with Nebojša Ratković|Africa Eduwiki Network Hosted Conversation about Wikimedian in Education with Nebojša Ratković]] * [[Education/News/May 2022/My Journey In The Wiki-Space By Thomas Baah|My Journey In The Wiki-Space By Thomas Baah]] </div> <div style="margin-top:10px; text-align: center; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education| Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:ZI Jony|ZI Jony]] 1 qershor 2022 04:43 (CEST)</div> </div> <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=23282386 --> == This Month in Education: May 2022 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">Apologies for writing in English. Please help to translate in your language. <div style="text-align: center;"> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:40px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:20px; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif; width:900px;"> Volume 11 • Issue 5 • May 2022</span> ---- <span style="font-size:larger;">[[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/May 2022|Contents]] • [[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/May 2022/Headlines|Headlines]] • [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</span> ---- <span style="color:white; font-size:26px; font-family:Montserrat; display:block; background:#92BFB1; width:100%;">In This Issue</span></div> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em; -moz-column-count: 2; -moz-column-width: 35em; -webkit-column-count: 2; -webkit-column-width: 35em;"> * [[m:Education/News/May 2022/Wiki Hackathon in Kwara State|Wiki Hackathon in Kwara State]] * [[m:Education/News/May 2022/Introduction of the Wikimedia Fan Club to Kwara State University Malete|Introduction of the Wikimedia Fan Club to Kwara State University Malete]] * [[m:Education/News/May 2022/Education in Kosovo|Education in Kosovo]] * [[m:Education/News/May 2022/Bringing the Wikiprojects to the Island of Catanduanes|Bringing the Wikiprojects to the Island of Catanduanes]] * [[m:Education/News/May 2022/Tyap Wikipedia Goes Live|Tyap Wikipedia Goes Live]] * [[m:Education/News/May 2022/Spring 1Lib1Ref edition in Poland|Spring 1Lib1Ref edition in Poland]] * [[m:Education/News/May 2022/Tyap Editors Host Maiden Wiktionary In-person Training Workshop|Tyap Editors Host Maiden Wiktionary In-person Training Workshop]] * [[m:Education/News/May 2022/Wikibooks project in teaching|Wikibooks project in teaching]] * [[m:Education/News/May 2022/Africa Eduwiki Network Hosted Conversation about Wikimedian in Education with Nebojša Ratković|Africa Eduwiki Network Hosted Conversation about Wikimedian in Education with Nebojša Ratković]] * [[m:Education/News/May 2022/My Journey In The Wiki-Space By Thomas Baah|My Journey In The Wiki-Space By Thomas Baah]] </div> <div style="margin-top:10px; text-align: center; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education| Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:ZI Jony|ZI Jony]] 1 qershor 2022 04:54 (CEST)</div> </div> <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=23351176 --> == ''This Month in GLAM'': May 2022 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume XII, Issue V, May 2022</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Albania report|Albania report]]: Summer of Wikivoyage 2022 * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Argentina report|Argentina report]]: Face-to-face and virtual events on May * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Australia report|Australia report]]: Over 1000 references added in Australia and Aotearoa New Zealand for #1Lib1Ref * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Belgium report|Belgium report]]: New Wikidata Property * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Brazil report|Brazil report]]: Wiki Loves Espírito Santo is a sucess * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Estonia report|Estonia report]]: From university to library * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Finland report|Finland report]]: Photowalks in Southern Finland, spring 2022 * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/France report|France report]]: International Museum Day 2022 * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/India report|India report]]: Digitization of Tibetan Buddhist canons, The International Museum Day 2022 Wikidata Competition * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Italy report|Italy report]]: May in and for museums * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Kosovo report|Kosovo report]]: Cooperation with the National Gallery of Kosova and Summer of Wikivoyage 2022 * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Malaysia report|Malaysia report]]: WikiGap Malaysia 2022 @ Kuala Lumpur Library * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/New Zealand report|New Zealand report]]: Pacific Arts Aotearoa Wikiproject, Auckland Museum's Exploratory Study and Report back on #1Lib1Ref * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Poland report|Poland report]]: Wikipedian in residence in the National Museum in Cracow; Training at the Wawel Royal Castle National Art Collection; How can we make GLAM’s digital resources more reusable in education?; The International Museum Day 2022 Wikidata Competition * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Serbia report|Serbia report]]: New GLAM brochure and Wikilive 2022 * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Sweden report|Sweden report]]: Rembrandt and others – drawings from the Nationalmuseum in Stockholm; Stockholm Museum of Women’s History; The map book of Heinrich Thome; Sörmland Museum; Wikidata competition – International Museum Day 2022 * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Switzerland report|Switzerland report]]: Diversity in GLAM Program * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/UK report|UK report]]: Khalili Collections * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Uruguay report|Uruguay report]]: Wikimedistas de Uruguay report: 1bib1ref, Museum of Natural History, and more! * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/USA report|USA report]]: Hackathons and Edit-a-thons * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Content Partnerships Hub report|Content Partnerships Hub report]]: International Energy Agency share their knowledge and graphics on Wikipedia * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Structured Data on Wikimedia Commons report|Structured Data on Wikimedia Commons report]]: Uploading files to Wikimedia Commons with OpenRefine: looking for test uploads! * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/WMF GLAM report|WMF GLAM report]]: Results from 1Lib1Ref May 2022 * [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Contents/Events|Calendar]]: June's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/May 2022/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 13 qershor 2022 16:14 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=23345409 --> == This Month in Education: June 2022 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> <div style="text-align: center;"> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:2.9em; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:1.4em; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;"> Volume 11 • Issue 6 • June 2022</span> <div style="border-top:1px solid #a2a9b1; border-bottom:1px solid #a2a9b1; padding:0.5em; font-size:larger; margin-bottom:0.2em">[[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/June 2022|Contents]] • [[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/June 2022/Headlines|Headlines]] • [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</div> <div style="color:white; font-size:1.8em; font-family:Montserrat; background:#92BFB1;">In This Issue</div></div> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em;"> * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/June 2022/Black Lunch Table: Black History Month with Igbo Wikimedians User Group|Black Lunch Table: Black History Month with Igbo Wikimedians User Group]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/June 2022/Bolivian Teachers Welcomed Wikipedia in their Classroom|Bolivian Teachers Welcomed Wikipedia in their Classroom]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/June 2022/Educational program & Wikivoyage in Ukrainian University|Educational program & Wikivoyage in Ukrainian University]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/June 2022/The Great Learning and Connection: Experience from AFLIA|The Great Learning and Connection: Experience from AFLIA]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/June 2022/New Mexico Students Join Wikimedia Movement Through WikiForHumanRights Campaign|New Mexico Students Join Wikimedia Movement Through WikiForHumanRights Campaign]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/June 2022/The school wiki-project run by a 15 year old student came to an end|The school wiki-project run by a 15 year old student came to an end]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/June 2022/The students of Kadir Has University, Istanbul contribute Wikimedia projects in "Civic Responsibility Project" course|The students of Kadir Has University, Istanbul contribute Wikimedia projects in "Civic Responsibility Project" course]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/June 2022/Wiki Trip with Vasil Kamami Wikiclub to Berat, the town of one thousand windows|Wiki Trip with Vasil Kamami Wikiclub to Berat, the town of one thousand windows]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/June 2022/Wikiclubs in Albania|Wikiclubs in Albania]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/June 2022/Wikidata in the classroom FGGC Bwari Experience|Wikidata in the classroom FGGC Bwari Experience]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/June 2022/Wikipedia and Secondary Schools in Aotearoa New Zealand|Wikipedia and Secondary Schools in Aotearoa New Zealand]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/June 2022/А large-scale online course for teaching beginners to work in Wikipedia has been developed in Russia|А large-scale online course for teaching beginners to work in Wikipedia has been developed in Russia]] </div> <div style="margin-top:10px; text-align: center; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:ZI Jony|ZI Jony]] 4 korrik 2022 20:50 (CEST)</div> </div> <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=23406065 --> == ''This Month in GLAM'': June 2022 == {| style="width:100%;" | valign="top" align="center" style="border:1px gray solid; padding:1em;" | {| align="center" |- | style="text-align: center;" | [[File:This Month in GLAM logo 2018.png|350px|center|link=outreach:GLAM/Newsletter]]<br /> <hr /> <div style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;">[[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022|<span style="color:darkslategray;">This Month in GLAM – Volume XII, Issue VI, June 2022</span>]]</div> <hr /><br /> |- style="text-align: center;" | <span style="font-size:12pt; font-family:Times New Roman;"> '''<u>Headlines</u>'''</span> |- style="font-size:10pt; font-family:Times New Roman; text-align:center;" | <div style="text-align:left; column-count:2; column-width:28em; -moz-column-count:2; -moz-column-width:28em; -webkit-column-count:2; -webkit-column-width:28em; vertical-align:top;"> * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Albania report|Albania report]]: CEE Spring 2022 in Albania and Kosovo * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Argentina report|Argentina report]]: In the middle of new projects * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Australia report|Australia report]]: A celebration, a commitment, an edit-a-thon: Know My Name returns for 2022 * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Belgium report|Belgium report]]: Heritage and Wikimedian in Residence * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Brazil report|Brazil report]]: FIRST WikiCon Brazil & Three States of GLAM * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Croatia report|Croatia report]]: Network(ing) effect(s) * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/France report|France report]]: French open content report promotion * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Italy report|Italy report]]: Opening and closing projects in June * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Kosovo report|Kosovo report]]: Edit-a-thon with Kino Lumbardhi; DokuTech; CEE Spring 2022 in Albania and Kosovo * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/New Zealand report|New Zealand report]]: West Coast Wikipedian at Large and Auckland Museum updates * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Poland report|Poland report]]: Wikipedian in residence in the National Museum in Cracow; The next online meeting within the cycle of monthly editing GLAM meetings; Steps to communicate GLAM partnerships better and involve the Wikimedian community * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Sweden report|Sweden report]]: 100 000 memories from the Nordic Museum; Report from the Swedish National Archives * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Switzerland report|Switzerland report]]: Diversity in GLAM Program * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/UK report|UK report]]: Featured images and cultural diversity * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/USA report|USA report]]: Fifty Women Sculptors; Juneteenth Edit-a-thon; Juneteenth Photobooths 2022; Wiknic June 2022; New York Botanical Garden June 2022; LGBT Pride Month * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Structured Data on Wikimedia Commons report|Structured Data on Wikimedia Commons report]]: Structured data on Commons editing now possible with OpenRefine 3.6; file uploading with 3.7 * [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Contents/Events|Calendar]]: July's GLAM events </div> |- | style="font-family:Times New Roman; text-align:center; font-size:85%;" | [[outreach:GLAM/Newsletter|Read this edition in full]] &bull; [[outreach:GLAM/Newsletter/June 2022/Single|Single-page]] |- | valign="top" colspan="2" style="padding:0.5em; font-family:Times New Roman;text-align:center; font-size:85%;" | To assist with preparing the newsletter, please visit the [[outreach:GLAM/Newsletter/Newsroom|newsroom]]. Past editions may be viewed [[outreach:GLAM/Newsletter/Archives|here]]. |- |} |} <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:GLAM/Newsletter/About|About ''This Month in GLAM'']] · [[m:Global message delivery/Targets/GLAM|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · [[:m:User:Romaine|Romaine]] 11 korrik 2022 05:46 (CEST)</div> <!-- Message sent by User:Romaine@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/GLAM&oldid=23471794 --> == This Month in Education: July 2022 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">Apologies for writing in English. Please help to translate in your language. <div style="text-align: center;"> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:2.9em; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;">This Month in Education</span> <span style="font-weight:bold; color:#00A7E2; font-size:1.4em; font-family:'Helvetica Neue', Helvetica, Arial, sans-serif;"> Volume 11 • Issue 7 • July 2022</span> <div style="border-top:1px solid #a2a9b1; border-bottom:1px solid #a2a9b1; padding:0.5em; font-size:larger; margin-bottom:0.2em">[[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/July 2022|Contents]] • [[m:Special:MyLanguage/Education/Newsletter/July 2022/Headlines|Headlines]] • [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe]]</div> <div style="color:white; font-size:1.8em; font-family:Montserrat; background:#92BFB1;">In This Issue</div></div> <div style="text-align: left; column-count: 2; column-width: 35em;"> * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/July 2022/Wikimedia Chile launched a teacher guidebook with Wiki tools for Heritage Education|Wikimedia Chile launched a teacher guidebook with Wiki tools for Heritage Education]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/July 2022/Wikimedia Serbia received a new accreditation for the professional development program|Wikimedia Serbia received a new accreditation for the professional development program]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/July 2022/Wikimedia for Illiterate Persons|Wikimedia for Illiterate Persons]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/July 2022/EtnoWiki edit-a-thon in Poland|Polish Wikipedia is enriched with new EtnoWiki content]] * [[m:Special:MyLanguage/Education/News/July 2022/Career Education through Wikipedia|Career Education through Wikipedia]] </div> <div style="margin-top:10px; text-align: center; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[:m:User:ZI Jony|ZI Jony]] 3 gusht 2022 19:39 (CEST)</div> </div> <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/This_Month_in_Education&oldid=23607963 --> 3qde0hmtzdaiueegsupedlqtcqepnjz 0 252483 2467475 2056611 2022-08-03T23:34:49Z TheWikipedian1250 113882 wikitext text/x-wiki [[Skeda:Pinocchio.jpg|thumb|Pinoku]] '''Pinoku''' është një nga veprat më të mëdha të autorit italiane [[Carlo Collodi]]. [[Kategoria:Romane]] [[Kategoria:Letërsi italiane]] kzuuuojkceb8xuxy9uyh3bv9f3nv6xq 2467476 2467475 2022-08-03T23:41:24Z TheWikipedian1250 113882 wikitext text/x-wiki [[Skeda:Pinocchio.jpg|thumb|Pinoku]] '''Pinoku''' është një nga veprat më të mëdha të autorit italiane [[Carlo Collodi]]. Në përrallë, Pinoku u krijua nga një gdhendësi druri i quajtur Geppetto në një fshat të vogël në [[Toskanë]]. Ai ishte projektuar për të qenë një kukull prej druri, megjithatë, ëndrra e tij është të bëhet një djalë njerëzor. [[Kategoria:Romane]] [[Kategoria:Letërsi italiane]] 5t6fdgpi6kb53n0xgl564gqepmqxx18 2467477 2467476 2022-08-03T23:41:44Z TheWikipedian1250 113882 wikitext text/x-wiki [[Skeda:Pinocchio.jpg|thumb|Pinoku]] '''Pinoku''' është një nga veprat më të mëdha të autorit italiane [[Carlo Collodi]]. Në përrallë, Pinoku u krijua nga një gdhendësi druri i quajtur Geppetto në një fshat të vogël në [[Toskana|Toskanë]]. Ai ishte projektuar për të qenë një kukull prej druri, megjithatë, ëndrra e tij është të bëhet një djalë njerëzor. [[Kategoria:Romane]] [[Kategoria:Letërsi italiane]] fonam5xt5xx8mmd1ada7frnfu5d3n6h 2467478 2467477 2022-08-03T23:42:55Z TheWikipedian1250 113882 wikitext text/x-wiki [[Skeda:Pinocchio.jpg|thumb|Pinoku]] '''Pinoku''' ([[Gjuha italiane|italisht]]: ''Pinocchio'') është një nga veprat më të mëdha të autorit italiane [[Carlo Collodi]]. Në përrallë, Pinoku u krijua nga një gdhendësi druri i quajtur Geppetto në një fshat të vogël në [[Toskana|Toskanë]]. Ai ishte projektuar për të qenë një kukull prej druri, megjithatë, ëndrra e tij është të bëhet një djalë njerëzor. [[Kategoria:Romane]] [[Kategoria:Letërsi italiane]] pjfwe6nm7bznow7u4b0kz9zpz5pprbg 0 256512 2467390 2444138 2022-08-03T12:06:24Z 81.26.202.13 /* Informacioni */ wikitext text/x-wiki {{pp}} Tane moj tane eshte kenge mjaft e njohur me disa variante qe kendohet ne [[Bregdeti|Bregdet]] == Informacioni == Ka mendime se eshte nje ballade ekenges came. Tana ishte e dashura e yzmeqarit (cobanit), sipas legjendes ata, lidhjen me njeri tjetrin e mbanin me fyell.Pasi e lidhen pas nje lisi, cobanin, dhe po piqnin dashin, ky kerkoje fyellin ti binte.Ata e lejuan pa e ditur mesazhin qe percillte...... Ne disa variante eshte pare si nje lidhje e vellait coban dhe motres. Babai i Tanës ishte kreu i fshatit Rramicë. Tana ra në dashuri me Çobanin e fshatit. Kjo ishte e papranueshme për bananë dhe ai dërgoi një person për të vrarë Çobanin bashkë me Tanën. Gjatë arratisjes ato po fshiheshin në një dyqan të fshatit, por Çobanin e kapën dhe e vranë dhe Tana u largua. Ajo shkoi te familja e mëmës në Korçë. Ajo u martua më vonë me një burrë tjetër dhe varri saj ndodhet tashmë në Tufinë.Nqs doni historine e vertete te Tanes e gjeni ne Ramice te Vlores te gjitha te tjerat jan pershtatje sipas zonave == Variantet == Tanë Moj Tanë Ngreu zgjuajë babanë Tanë Moj Tanë Moj e mira Tanë Se dhënt' i morën dhe vanë Tanë Moj Tanë Qën Kurbetin na e vranë Tanë Moj Tanë Tanë Moj Tanë Moj e mira Tanë Ngreu e hipja kalit të bardhë T'i arrish atje ku janë Tanë Moj Tanë Moj e mira Tanë Ngreu zgjuaj babanë Tanë Moj Tanë NGA LEGJENDA E TANES (Moterzime) TANE MOJ TANE Tane, moj Tane, Ngreu e zgjo babane, Dhent' na i kane marre, Korbecin e vrane, Lart ne Magerxhin, Kercet nje martin, Lazerat____Gjirokaster ) Magerxhin : Toponim ne malin e fshati Lazerat. TI__RI__RI O MOJ TANE Ti_ri_ri, o moj Tane, Xjuaj nenen, babane, Se dhente i muarr e vane, Ne Qafe te Shurit jane, Dash llajushne ne hell e kane, Qen korbecin ne shtrunge e vrane, Dhe mua lidhur me mbajne, Ne marçin kalin e bardhe, Do i gjejne atje tek jane, Ne marçin kalin e kuq, Do i harrijne ne Terbuqe, Ne marçin kalin e zi, S'i harrijne as ne shtepi. Dukaj___Tepelene ) Ne Dukaj Tanen e quajne edhe Rabihane. TANE MOJ TANE E ZEZA TANE Tane, moj Tane, e zeza Tane, Shpejto te zgjuash babane, Kane pllakosur kusare, Te nomeja kane rare, Korbecin e prene ne balle, Dhjete jatagane i dhane, Dashne e zi ne hell e kane, Dhe mua lidhur me mbajne, Dhente i muarre e vane, Kaptuan edhe Dimale. Dhermi____Vlore 1) Ne Dhermi Tana quhet edhe Qirane. 2) Dimale : Dy ujedhesa te vogla ne veriperendim, te Korfuzit, qe ndodhen perballe njera_tjetres, dhe Dhermijasit, Vunjotasit etj, i quajne te dyja edhe me emrin e perbashket Dimal apo "" Dimalte"", __ Dy malet. TI RI RI O MOJ MARINE Ti_ri_ri, o moj Marine, Ti_ri_ri, zgjuaj bababe, Korbecin ne shtrunge e vrane, Dhe mua lidhure me mbajne, Ngre ne kembe gjithe fshane, Qe t'i bejme kasapane, Gjike Nuri, iliveri, Shkoi i pari ku qe nderi, Gjoke Dede mjekerrshkembi, Ja dha te mali te shkembi, E mbet vdekur Selim Gjembi, Dhe Gjin e Thanas Gjovula, Me treqind delet sula, U kthyen nga Qafe Kula. Kudhes i Bregdetit____Vlore 1) Ne moterzimet e fshatit Kudhes te Bregdetit, Tanen e quajne Marine. == Lidhje te jashtme == * https://www.youtube.com/watch?v=36DY3_DY6Zs * https://www.youtube.com/watch?v=PhpCFgNvxjc == Litertaure == Kabasha, Bedri 'Kenge Popullore te Laberise',03,12,2018,, [[Kategoria:Këngë popullore shqiptare]] tjicwjmxcs7aaow2ha2jv4v42jz27f6 2467408 2467390 2022-08-03T14:33:43Z AT44 12961 U kthyen ndryshimet e [[Special:Contributions/81.26.202.13|81.26.202.13]] ([[Përdoruesi diskutim:81.26.202.13|diskutimet]]) në versionin e fundit nga [[Përdoruesi:Dejvid Veizaj|Dejvid Veizaj]]. wikitext text/x-wiki {{pp}} Tane moj tane eshte kenge mjaft e njohur me disa variante qe kendohet ne [[Bregdeti|Bregdet]] == Informacioni == Ka mendime se eshte nje ballade ekenges came. Tana ishte e dashura e yzmeqarit (cobanit), sipas legjendes ata, lidhjen me njeri tjetrin e mbanin me fyell.Pasi e lidhen pas nje lisi, cobanin, dhe po piqnin dashin, ky kerkoje fyellin ti binte.Ata e lejuan pa e ditur mesazhin qe percillte...... Ne disa variante eshte pare si nje lidhje e vellait coban dhe motres. Babai i Tanës ishte kreu i fshatit Rramicë. Tana ra në dashuri me Çobanin e fshatit. Kjo ishte e papranueshme për bananë dhe ai dërgoi një person për të vrarë Çobanin bashkë me Tanën. Gjatë arratisjes ato po fshiheshin në një dyqan të fshatit, por Çobanin e kapën dhe e vranë dhe Tana u largua. Ajo shkoi te familja e mëmës në Korçë. Ajo u martua më vonë me një burrë tjetër dhe varri saj ndodhet tashmë në Tufinë. == Variantet == Tanë Moj Tanë Ngreu zgjuajë babanë Tanë Moj Tanë Moj e mira Tanë Se dhënt' i morën dhe vanë Tanë Moj Tanë Qën Kurbetin na e vranë Tanë Moj Tanë Tanë Moj Tanë Moj e mira Tanë Ngreu e hipja kalit të bardhë T'i arrish atje ku janë Tanë Moj Tanë Moj e mira Tanë Ngreu zgjuaj babanë Tanë Moj Tanë NGA LEGJENDA E TANES (Moterzime) TANE MOJ TANE Tane, moj Tane, Ngreu e zgjo babane, Dhent' na i kane marre, Korbecin e vrane, Lart ne Magerxhin, Kercet nje martin, Lazerat____Gjirokaster ) Magerxhin : Toponim ne malin e fshati Lazerat. TI__RI__RI O MOJ TANE Ti_ri_ri, o moj Tane, Xjuaj nenen, babane, Se dhente i muarr e vane, Ne Qafe te Shurit jane, Dash llajushne ne hell e kane, Qen korbecin ne shtrunge e vrane, Dhe mua lidhur me mbajne, Ne marçin kalin e bardhe, Do i gjejne atje tek jane, Ne marçin kalin e kuq, Do i harrijne ne Terbuqe, Ne marçin kalin e zi, S'i harrijne as ne shtepi. Dukaj___Tepelene ) Ne Dukaj Tanen e quajne edhe Rabihane. TANE MOJ TANE E ZEZA TANE Tane, moj Tane, e zeza Tane, Shpejto te zgjuash babane, Kane pllakosur kusare, Te nomeja kane rare, Korbecin e prene ne balle, Dhjete jatagane i dhane, Dashne e zi ne hell e kane, Dhe mua lidhur me mbajne, Dhente i muarre e vane, Kaptuan edhe Dimale. Dhermi____Vlore 1) Ne Dhermi Tana quhet edhe Qirane. 2) Dimale : Dy ujedhesa te vogla ne veriperendim, te Korfuzit, qe ndodhen perballe njera_tjetres, dhe Dhermijasit, Vunjotasit etj, i quajne te dyja edhe me emrin e perbashket Dimal apo "" Dimalte"", __ Dy malet. TI RI RI O MOJ MARINE Ti_ri_ri, o moj Marine, Ti_ri_ri, zgjuaj bababe, Korbecin ne shtrunge e vrane, Dhe mua lidhure me mbajne, Ngre ne kembe gjithe fshane, Qe t'i bejme kasapane, Gjike Nuri, iliveri, Shkoi i pari ku qe nderi, Gjoke Dede mjekerrshkembi, Ja dha te mali te shkembi, E mbet vdekur Selim Gjembi, Dhe Gjin e Thanas Gjovula, Me treqind delet sula, U kthyen nga Qafe Kula. Kudhes i Bregdetit____Vlore 1) Ne moterzimet e fshatit Kudhes te Bregdetit, Tanen e quajne Marine. == Lidhje te jashtme == * https://www.youtube.com/watch?v=36DY3_DY6Zs * https://www.youtube.com/watch?v=PhpCFgNvxjc == Litertaure == Kabasha, Bedri 'Kenge Popullore te Laberise',03,12,2018,, [[Kategoria:Këngë popullore shqiptare]] dnmkouhbw1hdmiebtgdlu9i64bdwlct 3 260856 2467436 2465660 2022-08-03T17:45:08Z AT44 12961 /* Scodra dhe Shkodra */ seksion i ri wikitext text/x-wiki {{Tung| — [[Përdoruesi:Βατο|Βατο]] ([[Përdoruesi diskutim:Βατο|diskutimet]]) 9 mars 2019 22:30 (CET)}} == Medalje == Për punën e vazhdueshme në lidhje me artikujt për pedagogjinë. {{Medalje}}-[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 14 maj 2019 20:17 (CEST) Shumë faleminderit koleg i nderuar [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]]. Respekt juve dhe suksese në punën tuaj fisnike. Me nderime --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 14 maj 2019 20:31 (CEST) :Faleminderit! Ju lutem, konsiderojeni mundësinë të shkruani diçka në faqen tuaj personale të përdoruesit pasi krijimi i saj lehtëson komunikimin dhe përfshirjen në komunitet. Gjithsesi mbetet në dëshirën tuaj. Puna e mbarë! :) - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 15 maj 2019 00:28 (CEST) == Kategoritë == Kam vënë re se krijon vazhdimisht kategori të reja si pjesë e punës tënde me artikujt arsimor. Të lutem, hidhi një sy faqes [[Ndihmë:Kategoria]] përpara se të vazhdosh të krijosh kategori të tjera. Po vepron siç duhet, thjesht do të ishte mirë të shtoje dhe atë përshkrimin shabllon siç përshkruhet te faqja më sipër. Kjo dhe mbase të vendosnit dhe kategoritë për kategoritë e krijuara. Puna e mbarë! :) - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 9 qershor 2019 17:04 (CEST) :Përshëndetje koleg i nderuar [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]]. Doni të thoni të jap shënime të ngjashme siq janë në këtë faqe [https://sq.wikipedia.org/wiki/Kategoria:Biografi Kategoria:Biografi]. :Me nderime: --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 9 qershor 2019 19:26 (CEST) ::Pak a shumë. Ideja ajo është, thjesht teksti është ndryshe. Kemi një tekst shabllon që është mirë të përdorim për t'i standardizuar. Shiko për shembuj kategoritë e mëposhtme: ::*[[:Kategoria:IT-gjeo-cung]]; ::*[[:Kategoria:Stampa referimi]]; ::Shtyp ''Përpunoni burim'' te faqet më sipër që ta shohësh tërë kodin përbërës. Do të vësh re që teksti ndryshon pak nga njëri shembull te tjetri. Kjo është në varësi të faktit nëse kategoria është e prirur të ndahet në kategori të tjera bija apo jo. Lexoje me kujdes faqen e ndihmës më sipër paralelisht me kodin përbërës të faqeve shembuj e besoj se do të jetë më e qartë. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 10 qershor 2019 03:21 (CEST) :::Përshëndetje koleg i nderuar [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], shihe si të duket kjo këtu : [[:Kategoria:Psikologji pedagogjike]]; Nderimet e mia --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 10 qershor 2019 17:47 (CEST) ::::Kategoria që ke sjellë si shembull ndahet në kategori të tjera bija kështu që duhej vetëm pjesa e parë e përshkrimit. Pjesa e plotë do të duhej nëse kategoria nuk do të përmbante kategori të tjera por vetëm artikuj. Shikoje vetë se e ndryshova siç duhet. Shembulli tregon më shumë se fjalët. :) ::::Këshillë: Vazhdimisht shtyp "Përpunoni burim" dhe shikoni kodin përbërës të faqeve që keni interes. Pastaj mjafton ta kopjosh siç është dhe të ndryshosh vetëm pjesët që të nevojiten për të replikuar të njëjtin rezultat diku. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 10 qershor 2019 18:26 (CEST) == Medalje == {{Medalje sociologjie}}–[[Përdoruesi:Βατο|Βατο]] ([[Përdoruesi diskutim:Βατο|diskutimet]]) 14 nëntor 2019 11:55 (CET) == Përkthimet == Përshëndetje, Drenisa! :) Po shoh morinë e artikujve të rinj që po krijon së fundmi. Po përdor veglën e përkthimeve? Si funksionon, mirë? Ke pasur probleme gjatë përdorimit? - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 16 nëntor 2019 17:23 (CET) Përshëndetje koleg i nderuar [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]]. Faleminderit për interesimin tuaj. Nganjëherë edhe kam probleme të vogla me veglën e përkthimit ose si pasojë e mosfunksionimit mbase të rrjetit e ndoshta edhe me nivelin e (mos) njohjes së gjuhës angleze. Tjera probleme nuk kam vërejtur. Gjithë të mirat. Me nderime --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 16 nëntor 2019 19:24 (CET) :Kuptoj. Pyes pasi, nëse i keni ndjekur diskutimet në [[Wikipedia:Kuvendi|Kuvend]] këto kohë, sapo e kemi aktivizuar si vegël për të gjithë dhe disa përdorues kanë raportuar probleme teknike në lidhje me funksionimin e saj. Butona të caktuara që kur i shtyp nuk kryejnë asnjë funksion, etj. Gjëra të tilla. Është mirë që këto raste të raportohen që ta rregullojmë sa më mirë. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 16 nëntor 2019 19:40 (CET) == Medalje == {{Medalje përkthimi}} Përshëndetje [[Drenisa]]! Thjesh dua të të falenderoj e përgëzoj për punën e mirë që po bën më përkthimin e disa artikujve e t'iu inkurajoj të vazhdoni po kështu. --'''[[Përdoruesi:Euriditi|<span style="text-shadow:#000 0.1em 0.1em 0.1em; background: #C44747; color:white;">&nbsp;Euriditi&nbsp;</span>]]''' 8 dhjetor 2019 21:42 (CET) == Artikujt ne lidhje me COVID-19 == Përshëndetje [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]]! Pashë që ke krijuar artikuj me temën shumë aktuale të COVID-19. Edhe unë jam i interesuar të shkruaj artikuj në lidhje me këtë temë. Nëse ke dëshirë, mund të bashkëpunojmë dhe të shkruajmë disa artikuj për këtë. P.sh. Artikuj për shtetet që janë prekur me sëmundjen, ose artikuj për virusin, etj, që janë paralelë në EnWiki. Unë jam shumë i gatshëm. Të përshëndes, [[Përdoruesi:Berishasinan|Berishasinan]] ([[Përdoruesi diskutim:Berishasinan|diskutimet]]) 15 mars 2020 13:29 (CET) Përshëndetje koleg i nderuar [[Përdoruesi:Berishasinan|Berishasinan]]. Pashë se mungonte artikulli dhe e përktheva. Nuk e kam në plan të merrem me tema të tilla. Artikullin në fjalë (Covid 19) kur të kesh mundësi, shihe mos më është përvidhur ndonjë lëshim. Respekt për kontributin tuaj të mrekullueshëm. Gjithë të mirat. Me nderime:--[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 15 mars 2020 13:42 (CET) :Mendova se do të doje të shkruaje. Sidoqoftë faleminderit dhe vazhdo redaktimet me tema të tjera. Punë të palodhshme! - [[Përdoruesi:Berishasinan|Berishasinan]] ([[Përdoruesi diskutim:Berishasinan|diskutimet]]) 15 mars 2020 13:48 (CET) ::{{@|Sadsadas}} mund të kesh interes për diskutimin e mësipërm. Kam vënë re që je marrë dhe ti me temën. Mbase gabohem. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 15 mars 2020 14:50 (CET) :::{{@|Berishasinan}} Pershendetje! :::Me pelqen shume nisma per te shkruajtur artikuj mbi temen e Covid-19.Do te doja te ndihmoja dhe une ne shkrimin e tyre. Jam shume e gatshme. Te lutem me ver ne dijeni per cdo gje. - [[Përdoruesi:Florinda Gjypi|Florinda Gjypi]] ([[Përdoruesi diskutim:Florinda Gjypi|diskutimet]]) 15 mars 2020 17:15 (CET) ::::Doja t'ju vija në vëmendje këtë publikim në ''Facebook'' nga ''Fondacioni Wikimedia'': ''[https://www.facebook.com/wikimediafoundation/posts/770671413338523 On Wikipedia, a fight is raging over coronavirus disinformation]''. Këtu theksohet rëndësia e vërtetësisë te artikujt që prekin këto tema këto ditë. Edhe nëse nuk krijoni artikuj të rinj, mjafton të siguroheni për të korrigjuar informacionin te ato ekzistues. Kontrollimi i informacioneve bëhet duke parë burimet dhe duke u siguruar për plotësimin e saktë të referimeve dhe prejardhjen e tyre nga organe serioze, mundësisht me një lidhje me shëndetësinë. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 15 mars 2020 18:47 (CET) :::Faleminderit koleg i nderuar [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]]. Pikërisht kjo më shtyri që ta përktheja. Nderimet e mia: --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 15 mars 2020 18:53 (CET) ::::Përshëndetje {{ping|Drenisa}} Dëshiron të kontrollosh dhe shikosh redaktimet e mia blu apo jeshile (shqyrtimi)?--[[Përdoruesi:Saklanan gerçekler|Saklanan gerçekler]] ([[Përdoruesi diskutim:Saklanan gerçekler|diskutimet]]) 26 mars 2020 14:31 (CET) :Përshëndetje {{ping|Saklanan gerçekler}} BLU koleg i nderuar. Respekt.--[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 26 mars 2020 14:44 (CET) ::Edhe shqyrtimi e redaktimet?--[[Përdoruesi:Saklanan gerçekler|Saklanan gerçekler]] ([[Përdoruesi diskutim:Saklanan gerçekler|diskutimet]]) 26 mars 2020 15:07 (CET) == Medalje == {{Medalje gjeografie}}–[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 27 prill 2020 13:43 (CEST) :Përshëndetje koleg i nderuar {{@|Klein Muçi}} shumë faleminderit ... gjithashtu edhe juve ju dëshiroj suksese të tjera. Me nderime:--[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 27 prill 2020 15:17 (CEST) == Kontrollim == Përshëndetje, Drenisa! Je në dijeni të kësaj faqes [[Speciale:PendingChanges|këtu]]? Aty listohen të gjitha faqet me ndryshime në pritje në Wikipedia-n shqip. Meqë tashmë je përdoruese me përvojë për sa i përket artikujve këtu, po pate kohë ndonjëherë, ndihma jote në aprovimin ose refuzimin e ndryshimeve në pritje te lista e mësipërme do të ishte mëse e mirëpritur. Aktualisht ajo listë mirëmbahet vetëm nga 1 përdorues (Timi). Me ndihmën tënde mund të ulim ndjeshëm kohën e pritjes së kontrollit për artikujt, që është fatkeqësisht mbi 100 ditë (ka qenë gati dyfish përpara se të përfshihej Timi). Detyra e mësipërme është me përgjegjësi, pasi aty vendoset çfarë shfaqet në në një artikull e çfarë jo, e për pasojë, përcaktohet përmbajtja që do të shfaqet në rezultatet e motorëve të kërkimit në botë. Duke pasur parasysh këtë, situata ka qenë paksa si thikë me dy presa pasi, nga një anë na duhen shumë kontrollues aktivë që të mbajmë numrin e ndryshimeve në pritje nën kontroll dhe nga ana tjetër duhet të ketë një lloj përzgjedhjeje mbi përdoruesit që e ushtrojnë atë funksion për shkak të përgjegjësisë së detyrës. Ti je një zgjedhje e mirë për atë gjë, kështu që mendova të ta sjell në vëmendje si mundësi. Gjithsesi sjellja e vazhdueshme e artikujve të rinj nga ana jote është një ndihmë e vetëmjaftueshme për komunitetin. :) - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 29 prill 2020 18:45 (CEST) == Edhe një herë për Gurrën e Hoxhës! == Ne se do te shkruante seicli si eshte ne dialektin e tij atehere do te ishet lulla e Babilonit! Ne kete rast mendoj se do te duhet qe titulli te jete korrekt dhe brenda te shkruhet qe vendasit e quajne keshtu! Kjo vjen sepse ne kete rast emertimi eshte transparent dhe ne nuk na leverdis qe dikur dikush te shkrau Hoxh e dikush te shkruaje Hosës... Me kupton!!! Tung--[[Përdoruesi:Varrea e Fterres|Varrea e Fterres]] ([[Përdoruesi diskutim:Varrea e Fterres|diskutimet]]) 17 maj 2020 14:36 (CEST) Përshëndetje koleg [[Përdoruesi:Varrea e Fterres|Varrea e Fterres]]. Për mua nuk është aspak problem nëse do të jetë titulli Gurra e Hoxhs apo Gurra e Hoxhës. Artikullin e kam përkthyer sepse sido që të jetë titulli i këtij toponimi tingëllon shqip, gjë e cila për territorin e Kosovës nuk është edhe aq e shpeshtë të gjesh emërtime të tilla. Tani ka edhe njerëz të tjerë këtu në Wikipedia të cilët me kontributet dhe përvojën e tyre të gjatë, mund ta vlerësojnë më drejtë dhe më saktë këtë çështje. Sa për mua nuk është aspak problem, po qe nevoja e zhvendos tani faqen nga Gurra e Hoxhs në Gurra e Hoxhës. Vetëm një gjë nuk duhet harruar, e kjo është që ne ishim për rreth një shekull nën pushtimin jugosllav, dhe kur është fjala tek toponimet, kjo ka lënë pasojat e saj. Me nderime:--[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 17 maj 2020 22:46 (CEST) == Medalje == Për kontributin e vazhduar në lidhje me lashtësinë ilire {{Medalje historie}}–[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 17 gusht 2020 14:53 (CEST) == Kontroll == I kontrollon dot redaktimet e mia, të lutem?--[[Speciale:Kontributet/185.106.120.141|185.106.120.141]] 23 gusht 2020 13:11 (CEST) == Çmimi për krijimin e artikujve të rinj == {{Çmim i parë|1=krijimin e artikujve të rinj|viti=2019|përdoruesi=Drenisa}} Ju faleminderit koleg wikipedianë. Respekt. --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 16 shtator 2020 11:36 (CEST) == Medalje == Është një tematikë gati tërësisht e paprekur në komunitet kështu që të falënderojmë për kontributet. :) {{Medalje rruge}}–[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 5 tetor 2020 11:46 (CEST) == Medalje == {{Medalje udhëzimi}}–[[Përdoruesi:Anjen01|Anjen01]] ([[Përdoruesi diskutim:Anjen01|diskutimet]]) 26 dhjetor 2020 23:44 (CET) == Falenderim == Përshëndetje, doja t'i shpreh mirënjohjen për punën që ndërmore për rregullimin e artikujve mbi komunat e Kosovës (redaktimet e tua me 10 maj 2020). U kënaqa kur pashë që artikujt gjermane mbi komunat (të cilët e mirëmbaj unë kryesisht) po shërbejnë si "shabllon". Paske përkthyer shumë gjëra kështuqe iu shtua shumë përmbajtje të ri. Gëzohem në qoftë se do të shoh prapë diçka prej teje lidhur me këtë drejtim. Nderime!--[[Përdoruesi:Hyllvegu|Hyllvegu]] ([[Përdoruesi diskutim:Hyllvegu|diskutimet]]) 21 janar 2021 03:39 (CET) == Shqyrtim == Shqyrtoni redaktime ime?--[[Speciale:Kontributet/185.248.102.118|185.248.102.118]] 11 mars 2021 23:54 (CET) Përshëndetje. Shpresoj të mos jetë urgjente. Kontributi juaj nuk humbet dhe kur të i vie rendi kontributi juaj do të shqyrtohet, qoftë nga une qoftë nga dikush tjetër. Sa për informimin tuaj ja ku janë faqet me ndryshime në pritje [[Speciale:PendingChanges|shih këtu]]. Respekt. --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 12 mars 2021 00:43 (CET) Atëherë më vie keq por nuk mund të kontriboj në asnjë artikull, përveç rikuperimit të dëmeve të shkaktuara nga Ikranjani, pa u shqyrtuar redaktimet e mia ekzistuese, nuk bëhem ortak në lojëra të pista pukjane.--[[Speciale:Kontributet/185.248.102.118|185.248.102.118]] 12 mars 2021 01:02 (CET) == Çmimi për krijimin e artikujve të rinj == {{Çmim i parë|1=krijimin e artikujve të rinj|viti=2020|përdoruesi=Drenisa}} == Abetare == Edhe [[Elifba]] dhe [[Alfabeti i Stambollit]]? Perkthimi nga [[Daut Boriçi]] dhe [[Rexhep Voka]].--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F00:1A00:7182:2F06:670C:941F|2003:E6:2F00:1A00:7182:2F06:670C:941F]] 3 tetor 2021 14:45 (CEST) :Jo për përkthimit i [[:en:Elifba alphabet]]?--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F00:1A00:386C:1A26:7EC3:FDF0|2003:E6:2F00:1A00:386C:1A26:7EC3:FDF0]] 8 tetor 2021 12:35 (CEST) == Kandidaturë për burokrat == Përshëndetje! Si një anëtare goxha aktive në komunitetin e Wikipedia-s shqip, je e ftuar të marrësh pjesë në votimin që po zhvillohet në faqen [[Wikipedia:Burokratë/Kandidatura/Klein Muçi]] ku po kandidoj për të përfituar privilegjet e burokratit. Votimi i fundit për burokracinë në Wikipedia-n shqip ka ndodhur më shumë se 12 vjet më parë kështu që mirë do të ishte të kishte sa më shumë pjesëmarrje. Ki parasysh që mund të votosh {{tl|PËR}}, {{tl|KUNDËR}} ose {{tl|ASNJANËS}} dhe votën ta shoqërosh me një koment të shkurtër. Vendimi yt është i mirëpritur. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 10 tetor 2021 10:25 (CEST) == Translation request == Hello. Can you translate and upload the article [[:en:Baku railway station]] in Albanian Wikipedia? Yours sincerely, [[Përdoruesi:Multituberculata|Multituberculata]] ([[Përdoruesi diskutim:Multituberculata|diskutimet]]) 16 tetor 2021 01:45 (CEST) :Thank you very much for the new article and all the best! [[Përdoruesi:Multituberculata|Multituberculata]] ([[Përdoruesi diskutim:Multituberculata|diskutimet]]) 16 tetor 2021 09:52 (CEST) == Wikimediani i Muajit == Përshëndetje Drenisa, Po të kontaktoj në emër të Grupit të Përdoruesve Wikimedianët e Gjuhës Shqipe (Wikimedians of Albanian Language User Group - WoALUG), dëshirojm të ju përzgjedhim si “Wikimediani i Muajit” për muajin shkurt, si falenderim për kontributin e juaj në Wikipedia. A mundesh të lutem të na kontaktosh për më shumë informacion në: [[Mailto:info@wikimediashqip.org|info@wikimediashqip.org]]<nowiki>. – ~~~~</nowiki> [[Përdoruesi:Ritamaliqi|Ritamaliqi]] ([[Përdoruesi diskutim:Ritamaliqi|diskutimet]]) 19 janar 2022 16:59 (CET) == Sondazh == Pershendetje! Jemi studente qe duam te bejme nje studim per lajmet e rreme dhe vandalizmin ne Wikipedian Shqip. Ju lutemi, do na ndihmonte shume ne qofte se na kushtoni disa minuta kohe per te plotesuar formularin me poshte: https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdO7Z-CW0HWn8vAhyu1aHFPILSWNJFbzRn8-juFI6rcsQXesw/viewform?usp=sf_link Shume faleminderit! Gjithe te mirat! --[[Përdoruesi:Anapecini|Anapecini]] ([[Përdoruesi diskutim:Anapecini|diskutimet]]) 23 janar 2022 13:43 (CET) == Fiset Ilire == Pershendetje. E pash qe disa nga shkrimet e mija qe i kam bere i pasket bere delete, edhe pse kishin burime dhe prova shume me te sakta se tuajat. Ju kisha lut qe te mos e beni gabimin e njejte pa qene e/i sigurte. Faleminderit [[Speciale:Kontributet/185.173.204.3|185.173.204.3]] 10 shkurt 2022 14:03 (CET) Përshëndetje. I kam hequr arbëreshët sepse nuk kishin referencë dhe nuk janē fis ilir por shqiptar. --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 10 shkurt 2022 16:44 (CET) == Shqyrtim == Pershendejte, nese keni mundesi ta shqyrtoni artikullin https://sq.wikipedia.org/wiki/Gazeta_e_Pavarur Faleminderit! :Përshëndetje! Dëshironi të kontrolloni kontributet e mia dhe t'i bëni ato blu?--[[Përdoruesi:Doardear|Doardear]] ([[Përdoruesi diskutim:Doardear|diskutimet]]) 17 prill 2022 19:19 (CEST) == Kontroll == Përshëndetje! Ky është një mesazh automatik i dërguar te të gjithë kontrolluesit shqipfolës që kanë qenë aktivë së fundmi. Aktualisht në listën e faqeve me ndryshime në pritje gjenden rreth 4000 faqe, disa prej tyre në pritje për më shumë se 1 viti. Kontrollimi i ndryshimeve në pritje është një nga përgjegjësitë bazë të çdo komuniteti Wiki kështu që ju ftojmë të ndihmoni ta zbrazim atë listë. Lista mund të gjendet [[Speciale:PendingChanges|këtu]]. - [[Përdoruesi:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Përdoruesi diskutim:MediaWiki message delivery|diskutimet]]) 16 mars 2022 15:04 (CET) <!-- Message sent by User:Klein Muçi@sqwiki using the list at https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Kontrolluesit_aktiv%C3%AB&oldid=2421118 --> == Përkthime == Përshëndetje, ju bëni përkthime mjaft të mira. A doni ta përktheni artikullin [[:en:Princess Farial of Egypt]] në [[Princesha Ferial e Egjiptit]], [[:en:Ringtone]] në [[zilja]], [[:en:Zulfiqar]] në [[zylfikari]], [[:en:Shahnaz Pahlavi]] në [[Shahnaz Pehlevi]], [[:en:Anti-Turkish sentiment]] në [[Turkofobia]], [[:en:Ijtihad]] në [[ixhtihadi]] dhe [[:en:Fawzia Fuad of Egypt]] në [[Fevzije Fuad e Egjiptit]]?--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F07:B400:DD48:88D8:772B:5D85|2003:E6:2F07:B400:DD48:88D8:772B:5D85]] 30 mars 2022 15:48 (CEST) :Jo? 😢--[[Speciale:Kontributet/88.128.92.88|88.128.92.88]] 3 prill 2022 08:01 (CEST) ::Nëse ke mundësi edhe këtë shikoje [[:en:Romance studies]] në [[Romanistika]]. ::[[:en:Citation index]] - [[Indeksi i citimit]]--[[Speciale:Kontributet/82.114.73.107|82.114.73.107]] 5 prill 2022 21:23 (CEST) :Përshëndetje kolegë. Nuk po i refuzoj, do ti përkthej kur të kem kohë sepse kam edhe mbi 2200 faqe në listën e mbikëqyrjes. Respekt. --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 12 prill 2022 21:37 (CEST) ::Edhe [[:en:2008 unrest in Kosovo]] në [[Trazirat e vitit 2008 në Kosovë]], [[:en:Destruction of Serbian heritage in Kosovo]] në [[Shkatërrimi i trashëgimisë serbe në Kosovë]], [[:en:North Kosovo crisis (2011–2013)]] në [[Kriza e Kosovës veriore (2011–2013)]], [[:en:Attacks on Serbs during the Serbian–Ottoman War (1876–1878)]] në [[Sulmet ndaj serbëve gjatë luftës serbo-osmane]] dhe [[:en:2021 North Kosovo crisis]] në [[Kriza e Kosovës veriore (2021)]]?--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F49:3100:A0CF:4EB8:9F82:7BA8|2003:E6:2F49:3100:A0CF:4EB8:9F82:7BA8]] 19 prill 2022 01:01 (CEST) :::{{ping|Drenisa}} Faleminderit. A po vijnë akoma artikujt e tjerë?--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F49:3100:5C30:E299:B5D8:7964|2003:E6:2F49:3100:5C30:E299:B5D8:7964]] 26 prill 2022 23:25 (CEST) ::::Shih edhe këtë: [[:en:Demographic history of Kosovo]] në [[Historia demografike e Kosovës]]. Paraprakisht faleminderit koleg ... --[[Speciale:Kontributet/37.35.67.1|37.35.67.1]] 27 prill 2022 00:10 (CEST) == Medalje == {{Medalje sporti}}–[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 15 maj 2022 03:56 (CEST) == Mungojnë artikujt për shqiptarët == Mungojnë shumë artikuj për shqiptarë të shquar. Dëshironi të krijoni [[Celâl Nuri İleri]] ([[:en:Celal Nuri İleri]]), [[Fahredin Nuri]] ([[:en:Fahredin Nuri]]), [[Güzin Dino]] ([[:en:Güzin Dino]]), [[Damat Ferit Pasha]] ([[:en:Damat Ferid Pasha]]), [[Fettah Can]] ([[:en:Fettah Can]]), [[Müge Anlı]] ([[:en:Müge Anlı]]), [[Suphi Nuri İleri]] ([[:en:Suphi Nuri İleri]]), [[Kemal Edhem]] ([[:en:Kamal Adham]]), [[Namik Qemal]] ([[:en:Namık Kemal]]) dhe [[Adel Darwish]] ([[:en:Adel Darwish]])? [[Speciale:Kontributet/46.114.93.216|46.114.93.216]] 18 qershor 2022 21:47 (CEST) :Koleg i panjohur a mos po të duket faqja ime e përdoruesit diçka si Fontana e Deshirave??? [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 8 korrik 2022 17:28 (CEST) ::Ju bëni përkthime shumë të bukura dhe korrekte, prandaj. Një koleg tjetër ju pyeti më lart. Sugjerimet e artikujve janë shumë të mira. [[Speciale:Kontributet/77.9.11.101|77.9.11.101]] 9 korrik 2022 08:33 (CEST) Në rregull flm, nuk i përkthej une por makina. --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 9 korrik 2022 13:42 (CEST) :Por është shumë mirë që ju e bëni atë. Këta shqiptarë janë figura të rëndësishme historike.--[[Speciale:Kontributet/153.96.64.9|153.96.64.9]] 11 korrik 2022 11:07 (CEST) ::Përshëndetje koleg. Kur të kesh mundësi bëje një artikull të shkurtër, për [[Ali bej Tirana|Ali bej Tiranën]], së paku le të mbetet si cung. Une nuk po mund të gjej material për te, nuk është as në Fjalorin Enciklopedik Shqiptar e as në Fjalorin Enciklopedik të Kosovës, ose ndoshta une nuk po mund e nuk po di ta kërkoj e ta gjej. Respekt dhe klm. Me nderime: [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 12 korrik 2022 21:43 (CEST) :::Nuk kam informacion. Ndoshta {{ping|Ikranjani}} ka?--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F49:3100:452E:D7DD:509D:29AE|2003:E6:2F49:3100:452E:D7DD:509D:29AE]] 13 korrik 2022 15:50 (CEST) ::::Edhe ky artikuj? 🥺 --[[Speciale:Kontributet/46.183.103.17|46.183.103.17]] 29 korrik 2022 20:06 (CEST) == Scodra dhe Shkodra == Përshëndetje @[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]], të përgëzoj për punën e përkthimeve. Mendoj se do ishte më mirë që artikulli Scodra të vendoset në seksionin e historisë së artikullit [[Shkodra]], ose të riemërohet në Shkodra e lashtë. [[Përdoruesi:AT44|AT44]] ([[Përdoruesi diskutim:AT44|diskutimet]]) 3 gusht 2022 19:45 (CEST) rrilpsrfqnx6e6dvk9r7vnj0qqg7dzz 2467448 2467436 2022-08-03T20:45:37Z Drenisa 112234 /* Scodra dhe Shkodra */ Reply wikitext text/x-wiki {{Tung| — [[Përdoruesi:Βατο|Βατο]] ([[Përdoruesi diskutim:Βατο|diskutimet]]) 9 mars 2019 22:30 (CET)}} == Medalje == Për punën e vazhdueshme në lidhje me artikujt për pedagogjinë. {{Medalje}}-[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 14 maj 2019 20:17 (CEST) Shumë faleminderit koleg i nderuar [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]]. Respekt juve dhe suksese në punën tuaj fisnike. Me nderime --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 14 maj 2019 20:31 (CEST) :Faleminderit! Ju lutem, konsiderojeni mundësinë të shkruani diçka në faqen tuaj personale të përdoruesit pasi krijimi i saj lehtëson komunikimin dhe përfshirjen në komunitet. Gjithsesi mbetet në dëshirën tuaj. Puna e mbarë! :) - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 15 maj 2019 00:28 (CEST) == Kategoritë == Kam vënë re se krijon vazhdimisht kategori të reja si pjesë e punës tënde me artikujt arsimor. Të lutem, hidhi një sy faqes [[Ndihmë:Kategoria]] përpara se të vazhdosh të krijosh kategori të tjera. Po vepron siç duhet, thjesht do të ishte mirë të shtoje dhe atë përshkrimin shabllon siç përshkruhet te faqja më sipër. Kjo dhe mbase të vendosnit dhe kategoritë për kategoritë e krijuara. Puna e mbarë! :) - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 9 qershor 2019 17:04 (CEST) :Përshëndetje koleg i nderuar [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]]. Doni të thoni të jap shënime të ngjashme siq janë në këtë faqe [https://sq.wikipedia.org/wiki/Kategoria:Biografi Kategoria:Biografi]. :Me nderime: --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 9 qershor 2019 19:26 (CEST) ::Pak a shumë. Ideja ajo është, thjesht teksti është ndryshe. Kemi një tekst shabllon që është mirë të përdorim për t'i standardizuar. Shiko për shembuj kategoritë e mëposhtme: ::*[[:Kategoria:IT-gjeo-cung]]; ::*[[:Kategoria:Stampa referimi]]; ::Shtyp ''Përpunoni burim'' te faqet më sipër që ta shohësh tërë kodin përbërës. Do të vësh re që teksti ndryshon pak nga njëri shembull te tjetri. Kjo është në varësi të faktit nëse kategoria është e prirur të ndahet në kategori të tjera bija apo jo. Lexoje me kujdes faqen e ndihmës më sipër paralelisht me kodin përbërës të faqeve shembuj e besoj se do të jetë më e qartë. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 10 qershor 2019 03:21 (CEST) :::Përshëndetje koleg i nderuar [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], shihe si të duket kjo këtu : [[:Kategoria:Psikologji pedagogjike]]; Nderimet e mia --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 10 qershor 2019 17:47 (CEST) ::::Kategoria që ke sjellë si shembull ndahet në kategori të tjera bija kështu që duhej vetëm pjesa e parë e përshkrimit. Pjesa e plotë do të duhej nëse kategoria nuk do të përmbante kategori të tjera por vetëm artikuj. Shikoje vetë se e ndryshova siç duhet. Shembulli tregon më shumë se fjalët. :) ::::Këshillë: Vazhdimisht shtyp "Përpunoni burim" dhe shikoni kodin përbërës të faqeve që keni interes. Pastaj mjafton ta kopjosh siç është dhe të ndryshosh vetëm pjesët që të nevojiten për të replikuar të njëjtin rezultat diku. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 10 qershor 2019 18:26 (CEST) == Medalje == {{Medalje sociologjie}}–[[Përdoruesi:Βατο|Βατο]] ([[Përdoruesi diskutim:Βατο|diskutimet]]) 14 nëntor 2019 11:55 (CET) == Përkthimet == Përshëndetje, Drenisa! :) Po shoh morinë e artikujve të rinj që po krijon së fundmi. Po përdor veglën e përkthimeve? Si funksionon, mirë? Ke pasur probleme gjatë përdorimit? - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 16 nëntor 2019 17:23 (CET) Përshëndetje koleg i nderuar [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]]. Faleminderit për interesimin tuaj. Nganjëherë edhe kam probleme të vogla me veglën e përkthimit ose si pasojë e mosfunksionimit mbase të rrjetit e ndoshta edhe me nivelin e (mos) njohjes së gjuhës angleze. Tjera probleme nuk kam vërejtur. Gjithë të mirat. Me nderime --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 16 nëntor 2019 19:24 (CET) :Kuptoj. Pyes pasi, nëse i keni ndjekur diskutimet në [[Wikipedia:Kuvendi|Kuvend]] këto kohë, sapo e kemi aktivizuar si vegël për të gjithë dhe disa përdorues kanë raportuar probleme teknike në lidhje me funksionimin e saj. Butona të caktuara që kur i shtyp nuk kryejnë asnjë funksion, etj. Gjëra të tilla. Është mirë që këto raste të raportohen që ta rregullojmë sa më mirë. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 16 nëntor 2019 19:40 (CET) == Medalje == {{Medalje përkthimi}} Përshëndetje [[Drenisa]]! Thjesh dua të të falenderoj e përgëzoj për punën e mirë që po bën më përkthimin e disa artikujve e t'iu inkurajoj të vazhdoni po kështu. --'''[[Përdoruesi:Euriditi|<span style="text-shadow:#000 0.1em 0.1em 0.1em; background: #C44747; color:white;">&nbsp;Euriditi&nbsp;</span>]]''' 8 dhjetor 2019 21:42 (CET) == Artikujt ne lidhje me COVID-19 == Përshëndetje [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]]! Pashë që ke krijuar artikuj me temën shumë aktuale të COVID-19. Edhe unë jam i interesuar të shkruaj artikuj në lidhje me këtë temë. Nëse ke dëshirë, mund të bashkëpunojmë dhe të shkruajmë disa artikuj për këtë. P.sh. Artikuj për shtetet që janë prekur me sëmundjen, ose artikuj për virusin, etj, që janë paralelë në EnWiki. Unë jam shumë i gatshëm. Të përshëndes, [[Përdoruesi:Berishasinan|Berishasinan]] ([[Përdoruesi diskutim:Berishasinan|diskutimet]]) 15 mars 2020 13:29 (CET) Përshëndetje koleg i nderuar [[Përdoruesi:Berishasinan|Berishasinan]]. Pashë se mungonte artikulli dhe e përktheva. Nuk e kam në plan të merrem me tema të tilla. Artikullin në fjalë (Covid 19) kur të kesh mundësi, shihe mos më është përvidhur ndonjë lëshim. Respekt për kontributin tuaj të mrekullueshëm. Gjithë të mirat. Me nderime:--[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 15 mars 2020 13:42 (CET) :Mendova se do të doje të shkruaje. Sidoqoftë faleminderit dhe vazhdo redaktimet me tema të tjera. Punë të palodhshme! - [[Përdoruesi:Berishasinan|Berishasinan]] ([[Përdoruesi diskutim:Berishasinan|diskutimet]]) 15 mars 2020 13:48 (CET) ::{{@|Sadsadas}} mund të kesh interes për diskutimin e mësipërm. Kam vënë re që je marrë dhe ti me temën. Mbase gabohem. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 15 mars 2020 14:50 (CET) :::{{@|Berishasinan}} Pershendetje! :::Me pelqen shume nisma per te shkruajtur artikuj mbi temen e Covid-19.Do te doja te ndihmoja dhe une ne shkrimin e tyre. Jam shume e gatshme. Te lutem me ver ne dijeni per cdo gje. - [[Përdoruesi:Florinda Gjypi|Florinda Gjypi]] ([[Përdoruesi diskutim:Florinda Gjypi|diskutimet]]) 15 mars 2020 17:15 (CET) ::::Doja t'ju vija në vëmendje këtë publikim në ''Facebook'' nga ''Fondacioni Wikimedia'': ''[https://www.facebook.com/wikimediafoundation/posts/770671413338523 On Wikipedia, a fight is raging over coronavirus disinformation]''. Këtu theksohet rëndësia e vërtetësisë te artikujt që prekin këto tema këto ditë. Edhe nëse nuk krijoni artikuj të rinj, mjafton të siguroheni për të korrigjuar informacionin te ato ekzistues. Kontrollimi i informacioneve bëhet duke parë burimet dhe duke u siguruar për plotësimin e saktë të referimeve dhe prejardhjen e tyre nga organe serioze, mundësisht me një lidhje me shëndetësinë. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 15 mars 2020 18:47 (CET) :::Faleminderit koleg i nderuar [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]]. Pikërisht kjo më shtyri që ta përktheja. Nderimet e mia: --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 15 mars 2020 18:53 (CET) ::::Përshëndetje {{ping|Drenisa}} Dëshiron të kontrollosh dhe shikosh redaktimet e mia blu apo jeshile (shqyrtimi)?--[[Përdoruesi:Saklanan gerçekler|Saklanan gerçekler]] ([[Përdoruesi diskutim:Saklanan gerçekler|diskutimet]]) 26 mars 2020 14:31 (CET) :Përshëndetje {{ping|Saklanan gerçekler}} BLU koleg i nderuar. Respekt.--[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 26 mars 2020 14:44 (CET) ::Edhe shqyrtimi e redaktimet?--[[Përdoruesi:Saklanan gerçekler|Saklanan gerçekler]] ([[Përdoruesi diskutim:Saklanan gerçekler|diskutimet]]) 26 mars 2020 15:07 (CET) == Medalje == {{Medalje gjeografie}}–[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 27 prill 2020 13:43 (CEST) :Përshëndetje koleg i nderuar {{@|Klein Muçi}} shumë faleminderit ... gjithashtu edhe juve ju dëshiroj suksese të tjera. Me nderime:--[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 27 prill 2020 15:17 (CEST) == Kontrollim == Përshëndetje, Drenisa! Je në dijeni të kësaj faqes [[Speciale:PendingChanges|këtu]]? Aty listohen të gjitha faqet me ndryshime në pritje në Wikipedia-n shqip. Meqë tashmë je përdoruese me përvojë për sa i përket artikujve këtu, po pate kohë ndonjëherë, ndihma jote në aprovimin ose refuzimin e ndryshimeve në pritje te lista e mësipërme do të ishte mëse e mirëpritur. Aktualisht ajo listë mirëmbahet vetëm nga 1 përdorues (Timi). Me ndihmën tënde mund të ulim ndjeshëm kohën e pritjes së kontrollit për artikujt, që është fatkeqësisht mbi 100 ditë (ka qenë gati dyfish përpara se të përfshihej Timi). Detyra e mësipërme është me përgjegjësi, pasi aty vendoset çfarë shfaqet në në një artikull e çfarë jo, e për pasojë, përcaktohet përmbajtja që do të shfaqet në rezultatet e motorëve të kërkimit në botë. Duke pasur parasysh këtë, situata ka qenë paksa si thikë me dy presa pasi, nga një anë na duhen shumë kontrollues aktivë që të mbajmë numrin e ndryshimeve në pritje nën kontroll dhe nga ana tjetër duhet të ketë një lloj përzgjedhjeje mbi përdoruesit që e ushtrojnë atë funksion për shkak të përgjegjësisë së detyrës. Ti je një zgjedhje e mirë për atë gjë, kështu që mendova të ta sjell në vëmendje si mundësi. Gjithsesi sjellja e vazhdueshme e artikujve të rinj nga ana jote është një ndihmë e vetëmjaftueshme për komunitetin. :) - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 29 prill 2020 18:45 (CEST) == Edhe një herë për Gurrën e Hoxhës! == Ne se do te shkruante seicli si eshte ne dialektin e tij atehere do te ishet lulla e Babilonit! Ne kete rast mendoj se do te duhet qe titulli te jete korrekt dhe brenda te shkruhet qe vendasit e quajne keshtu! Kjo vjen sepse ne kete rast emertimi eshte transparent dhe ne nuk na leverdis qe dikur dikush te shkrau Hoxh e dikush te shkruaje Hosës... Me kupton!!! Tung--[[Përdoruesi:Varrea e Fterres|Varrea e Fterres]] ([[Përdoruesi diskutim:Varrea e Fterres|diskutimet]]) 17 maj 2020 14:36 (CEST) Përshëndetje koleg [[Përdoruesi:Varrea e Fterres|Varrea e Fterres]]. Për mua nuk është aspak problem nëse do të jetë titulli Gurra e Hoxhs apo Gurra e Hoxhës. Artikullin e kam përkthyer sepse sido që të jetë titulli i këtij toponimi tingëllon shqip, gjë e cila për territorin e Kosovës nuk është edhe aq e shpeshtë të gjesh emërtime të tilla. Tani ka edhe njerëz të tjerë këtu në Wikipedia të cilët me kontributet dhe përvojën e tyre të gjatë, mund ta vlerësojnë më drejtë dhe më saktë këtë çështje. Sa për mua nuk është aspak problem, po qe nevoja e zhvendos tani faqen nga Gurra e Hoxhs në Gurra e Hoxhës. Vetëm një gjë nuk duhet harruar, e kjo është që ne ishim për rreth një shekull nën pushtimin jugosllav, dhe kur është fjala tek toponimet, kjo ka lënë pasojat e saj. Me nderime:--[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 17 maj 2020 22:46 (CEST) == Medalje == Për kontributin e vazhduar në lidhje me lashtësinë ilire {{Medalje historie}}–[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 17 gusht 2020 14:53 (CEST) == Kontroll == I kontrollon dot redaktimet e mia, të lutem?--[[Speciale:Kontributet/185.106.120.141|185.106.120.141]] 23 gusht 2020 13:11 (CEST) == Çmimi për krijimin e artikujve të rinj == {{Çmim i parë|1=krijimin e artikujve të rinj|viti=2019|përdoruesi=Drenisa}} Ju faleminderit koleg wikipedianë. Respekt. --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 16 shtator 2020 11:36 (CEST) == Medalje == Është një tematikë gati tërësisht e paprekur në komunitet kështu që të falënderojmë për kontributet. :) {{Medalje rruge}}–[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 5 tetor 2020 11:46 (CEST) == Medalje == {{Medalje udhëzimi}}–[[Përdoruesi:Anjen01|Anjen01]] ([[Përdoruesi diskutim:Anjen01|diskutimet]]) 26 dhjetor 2020 23:44 (CET) == Falenderim == Përshëndetje, doja t'i shpreh mirënjohjen për punën që ndërmore për rregullimin e artikujve mbi komunat e Kosovës (redaktimet e tua me 10 maj 2020). U kënaqa kur pashë që artikujt gjermane mbi komunat (të cilët e mirëmbaj unë kryesisht) po shërbejnë si "shabllon". Paske përkthyer shumë gjëra kështuqe iu shtua shumë përmbajtje të ri. Gëzohem në qoftë se do të shoh prapë diçka prej teje lidhur me këtë drejtim. Nderime!--[[Përdoruesi:Hyllvegu|Hyllvegu]] ([[Përdoruesi diskutim:Hyllvegu|diskutimet]]) 21 janar 2021 03:39 (CET) == Shqyrtim == Shqyrtoni redaktime ime?--[[Speciale:Kontributet/185.248.102.118|185.248.102.118]] 11 mars 2021 23:54 (CET) Përshëndetje. Shpresoj të mos jetë urgjente. Kontributi juaj nuk humbet dhe kur të i vie rendi kontributi juaj do të shqyrtohet, qoftë nga une qoftë nga dikush tjetër. Sa për informimin tuaj ja ku janë faqet me ndryshime në pritje [[Speciale:PendingChanges|shih këtu]]. Respekt. --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 12 mars 2021 00:43 (CET) Atëherë më vie keq por nuk mund të kontriboj në asnjë artikull, përveç rikuperimit të dëmeve të shkaktuara nga Ikranjani, pa u shqyrtuar redaktimet e mia ekzistuese, nuk bëhem ortak në lojëra të pista pukjane.--[[Speciale:Kontributet/185.248.102.118|185.248.102.118]] 12 mars 2021 01:02 (CET) == Çmimi për krijimin e artikujve të rinj == {{Çmim i parë|1=krijimin e artikujve të rinj|viti=2020|përdoruesi=Drenisa}} == Abetare == Edhe [[Elifba]] dhe [[Alfabeti i Stambollit]]? Perkthimi nga [[Daut Boriçi]] dhe [[Rexhep Voka]].--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F00:1A00:7182:2F06:670C:941F|2003:E6:2F00:1A00:7182:2F06:670C:941F]] 3 tetor 2021 14:45 (CEST) :Jo për përkthimit i [[:en:Elifba alphabet]]?--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F00:1A00:386C:1A26:7EC3:FDF0|2003:E6:2F00:1A00:386C:1A26:7EC3:FDF0]] 8 tetor 2021 12:35 (CEST) == Kandidaturë për burokrat == Përshëndetje! Si një anëtare goxha aktive në komunitetin e Wikipedia-s shqip, je e ftuar të marrësh pjesë në votimin që po zhvillohet në faqen [[Wikipedia:Burokratë/Kandidatura/Klein Muçi]] ku po kandidoj për të përfituar privilegjet e burokratit. Votimi i fundit për burokracinë në Wikipedia-n shqip ka ndodhur më shumë se 12 vjet më parë kështu që mirë do të ishte të kishte sa më shumë pjesëmarrje. Ki parasysh që mund të votosh {{tl|PËR}}, {{tl|KUNDËR}} ose {{tl|ASNJANËS}} dhe votën ta shoqërosh me një koment të shkurtër. Vendimi yt është i mirëpritur. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 10 tetor 2021 10:25 (CEST) == Translation request == Hello. Can you translate and upload the article [[:en:Baku railway station]] in Albanian Wikipedia? Yours sincerely, [[Përdoruesi:Multituberculata|Multituberculata]] ([[Përdoruesi diskutim:Multituberculata|diskutimet]]) 16 tetor 2021 01:45 (CEST) :Thank you very much for the new article and all the best! [[Përdoruesi:Multituberculata|Multituberculata]] ([[Përdoruesi diskutim:Multituberculata|diskutimet]]) 16 tetor 2021 09:52 (CEST) == Wikimediani i Muajit == Përshëndetje Drenisa, Po të kontaktoj në emër të Grupit të Përdoruesve Wikimedianët e Gjuhës Shqipe (Wikimedians of Albanian Language User Group - WoALUG), dëshirojm të ju përzgjedhim si “Wikimediani i Muajit” për muajin shkurt, si falenderim për kontributin e juaj në Wikipedia. A mundesh të lutem të na kontaktosh për më shumë informacion në: [[Mailto:info@wikimediashqip.org|info@wikimediashqip.org]]<nowiki>. – ~~~~</nowiki> [[Përdoruesi:Ritamaliqi|Ritamaliqi]] ([[Përdoruesi diskutim:Ritamaliqi|diskutimet]]) 19 janar 2022 16:59 (CET) == Sondazh == Pershendetje! Jemi studente qe duam te bejme nje studim per lajmet e rreme dhe vandalizmin ne Wikipedian Shqip. Ju lutemi, do na ndihmonte shume ne qofte se na kushtoni disa minuta kohe per te plotesuar formularin me poshte: https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdO7Z-CW0HWn8vAhyu1aHFPILSWNJFbzRn8-juFI6rcsQXesw/viewform?usp=sf_link Shume faleminderit! Gjithe te mirat! --[[Përdoruesi:Anapecini|Anapecini]] ([[Përdoruesi diskutim:Anapecini|diskutimet]]) 23 janar 2022 13:43 (CET) == Fiset Ilire == Pershendetje. E pash qe disa nga shkrimet e mija qe i kam bere i pasket bere delete, edhe pse kishin burime dhe prova shume me te sakta se tuajat. Ju kisha lut qe te mos e beni gabimin e njejte pa qene e/i sigurte. Faleminderit [[Speciale:Kontributet/185.173.204.3|185.173.204.3]] 10 shkurt 2022 14:03 (CET) Përshëndetje. I kam hequr arbëreshët sepse nuk kishin referencë dhe nuk janē fis ilir por shqiptar. --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 10 shkurt 2022 16:44 (CET) == Shqyrtim == Pershendejte, nese keni mundesi ta shqyrtoni artikullin https://sq.wikipedia.org/wiki/Gazeta_e_Pavarur Faleminderit! :Përshëndetje! Dëshironi të kontrolloni kontributet e mia dhe t'i bëni ato blu?--[[Përdoruesi:Doardear|Doardear]] ([[Përdoruesi diskutim:Doardear|diskutimet]]) 17 prill 2022 19:19 (CEST) == Kontroll == Përshëndetje! Ky është një mesazh automatik i dërguar te të gjithë kontrolluesit shqipfolës që kanë qenë aktivë së fundmi. Aktualisht në listën e faqeve me ndryshime në pritje gjenden rreth 4000 faqe, disa prej tyre në pritje për më shumë se 1 viti. Kontrollimi i ndryshimeve në pritje është një nga përgjegjësitë bazë të çdo komuniteti Wiki kështu që ju ftojmë të ndihmoni ta zbrazim atë listë. Lista mund të gjendet [[Speciale:PendingChanges|këtu]]. - [[Përdoruesi:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Përdoruesi diskutim:MediaWiki message delivery|diskutimet]]) 16 mars 2022 15:04 (CET) <!-- Message sent by User:Klein Muçi@sqwiki using the list at https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Kontrolluesit_aktiv%C3%AB&oldid=2421118 --> == Përkthime == Përshëndetje, ju bëni përkthime mjaft të mira. A doni ta përktheni artikullin [[:en:Princess Farial of Egypt]] në [[Princesha Ferial e Egjiptit]], [[:en:Ringtone]] në [[zilja]], [[:en:Zulfiqar]] në [[zylfikari]], [[:en:Shahnaz Pahlavi]] në [[Shahnaz Pehlevi]], [[:en:Anti-Turkish sentiment]] në [[Turkofobia]], [[:en:Ijtihad]] në [[ixhtihadi]] dhe [[:en:Fawzia Fuad of Egypt]] në [[Fevzije Fuad e Egjiptit]]?--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F07:B400:DD48:88D8:772B:5D85|2003:E6:2F07:B400:DD48:88D8:772B:5D85]] 30 mars 2022 15:48 (CEST) :Jo? 😢--[[Speciale:Kontributet/88.128.92.88|88.128.92.88]] 3 prill 2022 08:01 (CEST) ::Nëse ke mundësi edhe këtë shikoje [[:en:Romance studies]] në [[Romanistika]]. ::[[:en:Citation index]] - [[Indeksi i citimit]]--[[Speciale:Kontributet/82.114.73.107|82.114.73.107]] 5 prill 2022 21:23 (CEST) :Përshëndetje kolegë. Nuk po i refuzoj, do ti përkthej kur të kem kohë sepse kam edhe mbi 2200 faqe në listën e mbikëqyrjes. Respekt. --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 12 prill 2022 21:37 (CEST) ::Edhe [[:en:2008 unrest in Kosovo]] në [[Trazirat e vitit 2008 në Kosovë]], [[:en:Destruction of Serbian heritage in Kosovo]] në [[Shkatërrimi i trashëgimisë serbe në Kosovë]], [[:en:North Kosovo crisis (2011–2013)]] në [[Kriza e Kosovës veriore (2011–2013)]], [[:en:Attacks on Serbs during the Serbian–Ottoman War (1876–1878)]] në [[Sulmet ndaj serbëve gjatë luftës serbo-osmane]] dhe [[:en:2021 North Kosovo crisis]] në [[Kriza e Kosovës veriore (2021)]]?--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F49:3100:A0CF:4EB8:9F82:7BA8|2003:E6:2F49:3100:A0CF:4EB8:9F82:7BA8]] 19 prill 2022 01:01 (CEST) :::{{ping|Drenisa}} Faleminderit. A po vijnë akoma artikujt e tjerë?--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F49:3100:5C30:E299:B5D8:7964|2003:E6:2F49:3100:5C30:E299:B5D8:7964]] 26 prill 2022 23:25 (CEST) ::::Shih edhe këtë: [[:en:Demographic history of Kosovo]] në [[Historia demografike e Kosovës]]. Paraprakisht faleminderit koleg ... --[[Speciale:Kontributet/37.35.67.1|37.35.67.1]] 27 prill 2022 00:10 (CEST) == Medalje == {{Medalje sporti}}–[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 15 maj 2022 03:56 (CEST) == Mungojnë artikujt për shqiptarët == Mungojnë shumë artikuj për shqiptarë të shquar. Dëshironi të krijoni [[Celâl Nuri İleri]] ([[:en:Celal Nuri İleri]]), [[Fahredin Nuri]] ([[:en:Fahredin Nuri]]), [[Güzin Dino]] ([[:en:Güzin Dino]]), [[Damat Ferit Pasha]] ([[:en:Damat Ferid Pasha]]), [[Fettah Can]] ([[:en:Fettah Can]]), [[Müge Anlı]] ([[:en:Müge Anlı]]), [[Suphi Nuri İleri]] ([[:en:Suphi Nuri İleri]]), [[Kemal Edhem]] ([[:en:Kamal Adham]]), [[Namik Qemal]] ([[:en:Namık Kemal]]) dhe [[Adel Darwish]] ([[:en:Adel Darwish]])? [[Speciale:Kontributet/46.114.93.216|46.114.93.216]] 18 qershor 2022 21:47 (CEST) :Koleg i panjohur a mos po të duket faqja ime e përdoruesit diçka si Fontana e Deshirave??? [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 8 korrik 2022 17:28 (CEST) ::Ju bëni përkthime shumë të bukura dhe korrekte, prandaj. Një koleg tjetër ju pyeti më lart. Sugjerimet e artikujve janë shumë të mira. [[Speciale:Kontributet/77.9.11.101|77.9.11.101]] 9 korrik 2022 08:33 (CEST) Në rregull flm, nuk i përkthej une por makina. --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 9 korrik 2022 13:42 (CEST) :Por është shumë mirë që ju e bëni atë. Këta shqiptarë janë figura të rëndësishme historike.--[[Speciale:Kontributet/153.96.64.9|153.96.64.9]] 11 korrik 2022 11:07 (CEST) ::Përshëndetje koleg. Kur të kesh mundësi bëje një artikull të shkurtër, për [[Ali bej Tirana|Ali bej Tiranën]], së paku le të mbetet si cung. Une nuk po mund të gjej material për te, nuk është as në Fjalorin Enciklopedik Shqiptar e as në Fjalorin Enciklopedik të Kosovës, ose ndoshta une nuk po mund e nuk po di ta kërkoj e ta gjej. Respekt dhe klm. Me nderime: [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 12 korrik 2022 21:43 (CEST) :::Nuk kam informacion. Ndoshta {{ping|Ikranjani}} ka?--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F49:3100:452E:D7DD:509D:29AE|2003:E6:2F49:3100:452E:D7DD:509D:29AE]] 13 korrik 2022 15:50 (CEST) ::::Edhe ky artikuj? 🥺 --[[Speciale:Kontributet/46.183.103.17|46.183.103.17]] 29 korrik 2022 20:06 (CEST) == Scodra dhe Shkodra == Përshëndetje @[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]], të përgëzoj për punën e përkthimeve. Mendoj se do ishte më mirë që artikulli Scodra të vendoset në seksionin e historisë së artikullit [[Shkodra]], ose të riemërohet në Shkodra e lashtë. [[Përdoruesi:AT44|AT44]] ([[Përdoruesi diskutim:AT44|diskutimet]]) 3 gusht 2022 19:45 (CEST) :Përshëndetje koleg i nderuar. Po pajtohem që titulli të jetë [[Shkodra e lashtë]]. Të falëminderit për mirëkuptimin, respekt [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 3 gusht 2022 22:45 (CEST) on8lb3ea5wkljhtmps9sgc7yet7vphr 2467529 2467448 2022-08-04T11:43:59Z 2003:E6:2F1A:3400:1891:DAAB:2719:3C09 -1, +1 wikitext text/x-wiki {{Tung| — [[Përdoruesi:Βατο|Βατο]] ([[Përdoruesi diskutim:Βατο|diskutimet]]) 9 mars 2019 22:30 (CET)}} == Medalje == Për punën e vazhdueshme në lidhje me artikujt për pedagogjinë. {{Medalje}}-[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 14 maj 2019 20:17 (CEST) Shumë faleminderit koleg i nderuar [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]]. Respekt juve dhe suksese në punën tuaj fisnike. Me nderime --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 14 maj 2019 20:31 (CEST) :Faleminderit! Ju lutem, konsiderojeni mundësinë të shkruani diçka në faqen tuaj personale të përdoruesit pasi krijimi i saj lehtëson komunikimin dhe përfshirjen në komunitet. Gjithsesi mbetet në dëshirën tuaj. Puna e mbarë! :) - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 15 maj 2019 00:28 (CEST) == Kategoritë == Kam vënë re se krijon vazhdimisht kategori të reja si pjesë e punës tënde me artikujt arsimor. Të lutem, hidhi një sy faqes [[Ndihmë:Kategoria]] përpara se të vazhdosh të krijosh kategori të tjera. Po vepron siç duhet, thjesht do të ishte mirë të shtoje dhe atë përshkrimin shabllon siç përshkruhet te faqja më sipër. Kjo dhe mbase të vendosnit dhe kategoritë për kategoritë e krijuara. Puna e mbarë! :) - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 9 qershor 2019 17:04 (CEST) :Përshëndetje koleg i nderuar [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]]. Doni të thoni të jap shënime të ngjashme siq janë në këtë faqe [https://sq.wikipedia.org/wiki/Kategoria:Biografi Kategoria:Biografi]. :Me nderime: --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 9 qershor 2019 19:26 (CEST) ::Pak a shumë. Ideja ajo është, thjesht teksti është ndryshe. Kemi një tekst shabllon që është mirë të përdorim për t'i standardizuar. Shiko për shembuj kategoritë e mëposhtme: ::*[[:Kategoria:IT-gjeo-cung]]; ::*[[:Kategoria:Stampa referimi]]; ::Shtyp ''Përpunoni burim'' te faqet më sipër që ta shohësh tërë kodin përbërës. Do të vësh re që teksti ndryshon pak nga njëri shembull te tjetri. Kjo është në varësi të faktit nëse kategoria është e prirur të ndahet në kategori të tjera bija apo jo. Lexoje me kujdes faqen e ndihmës më sipër paralelisht me kodin përbërës të faqeve shembuj e besoj se do të jetë më e qartë. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 10 qershor 2019 03:21 (CEST) :::Përshëndetje koleg i nderuar [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], shihe si të duket kjo këtu : [[:Kategoria:Psikologji pedagogjike]]; Nderimet e mia --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 10 qershor 2019 17:47 (CEST) ::::Kategoria që ke sjellë si shembull ndahet në kategori të tjera bija kështu që duhej vetëm pjesa e parë e përshkrimit. Pjesa e plotë do të duhej nëse kategoria nuk do të përmbante kategori të tjera por vetëm artikuj. Shikoje vetë se e ndryshova siç duhet. Shembulli tregon më shumë se fjalët. :) ::::Këshillë: Vazhdimisht shtyp "Përpunoni burim" dhe shikoni kodin përbërës të faqeve që keni interes. Pastaj mjafton ta kopjosh siç është dhe të ndryshosh vetëm pjesët që të nevojiten për të replikuar të njëjtin rezultat diku. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 10 qershor 2019 18:26 (CEST) == Medalje == {{Medalje sociologjie}}–[[Përdoruesi:Βατο|Βατο]] ([[Përdoruesi diskutim:Βατο|diskutimet]]) 14 nëntor 2019 11:55 (CET) == Përkthimet == Përshëndetje, Drenisa! :) Po shoh morinë e artikujve të rinj që po krijon së fundmi. Po përdor veglën e përkthimeve? Si funksionon, mirë? Ke pasur probleme gjatë përdorimit? - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 16 nëntor 2019 17:23 (CET) Përshëndetje koleg i nderuar [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]]. Faleminderit për interesimin tuaj. Nganjëherë edhe kam probleme të vogla me veglën e përkthimit ose si pasojë e mosfunksionimit mbase të rrjetit e ndoshta edhe me nivelin e (mos) njohjes së gjuhës angleze. Tjera probleme nuk kam vërejtur. Gjithë të mirat. Me nderime --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 16 nëntor 2019 19:24 (CET) :Kuptoj. Pyes pasi, nëse i keni ndjekur diskutimet në [[Wikipedia:Kuvendi|Kuvend]] këto kohë, sapo e kemi aktivizuar si vegël për të gjithë dhe disa përdorues kanë raportuar probleme teknike në lidhje me funksionimin e saj. Butona të caktuara që kur i shtyp nuk kryejnë asnjë funksion, etj. Gjëra të tilla. Është mirë që këto raste të raportohen që ta rregullojmë sa më mirë. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 16 nëntor 2019 19:40 (CET) == Medalje == {{Medalje përkthimi}} Përshëndetje [[Drenisa]]! Thjesh dua të të falenderoj e përgëzoj për punën e mirë që po bën më përkthimin e disa artikujve e t'iu inkurajoj të vazhdoni po kështu. --'''[[Përdoruesi:Euriditi|<span style="text-shadow:#000 0.1em 0.1em 0.1em; background: #C44747; color:white;">&nbsp;Euriditi&nbsp;</span>]]''' 8 dhjetor 2019 21:42 (CET) == Artikujt ne lidhje me COVID-19 == Përshëndetje [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]]! Pashë që ke krijuar artikuj me temën shumë aktuale të COVID-19. Edhe unë jam i interesuar të shkruaj artikuj në lidhje me këtë temë. Nëse ke dëshirë, mund të bashkëpunojmë dhe të shkruajmë disa artikuj për këtë. P.sh. Artikuj për shtetet që janë prekur me sëmundjen, ose artikuj për virusin, etj, që janë paralelë në EnWiki. Unë jam shumë i gatshëm. Të përshëndes, [[Përdoruesi:Berishasinan|Berishasinan]] ([[Përdoruesi diskutim:Berishasinan|diskutimet]]) 15 mars 2020 13:29 (CET) Përshëndetje koleg i nderuar [[Përdoruesi:Berishasinan|Berishasinan]]. Pashë se mungonte artikulli dhe e përktheva. Nuk e kam në plan të merrem me tema të tilla. Artikullin në fjalë (Covid 19) kur të kesh mundësi, shihe mos më është përvidhur ndonjë lëshim. Respekt për kontributin tuaj të mrekullueshëm. Gjithë të mirat. Me nderime:--[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 15 mars 2020 13:42 (CET) :Mendova se do të doje të shkruaje. Sidoqoftë faleminderit dhe vazhdo redaktimet me tema të tjera. Punë të palodhshme! - [[Përdoruesi:Berishasinan|Berishasinan]] ([[Përdoruesi diskutim:Berishasinan|diskutimet]]) 15 mars 2020 13:48 (CET) ::{{@|Sadsadas}} mund të kesh interes për diskutimin e mësipërm. Kam vënë re që je marrë dhe ti me temën. Mbase gabohem. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 15 mars 2020 14:50 (CET) :::{{@|Berishasinan}} Pershendetje! :::Me pelqen shume nisma per te shkruajtur artikuj mbi temen e Covid-19.Do te doja te ndihmoja dhe une ne shkrimin e tyre. Jam shume e gatshme. Te lutem me ver ne dijeni per cdo gje. - [[Përdoruesi:Florinda Gjypi|Florinda Gjypi]] ([[Përdoruesi diskutim:Florinda Gjypi|diskutimet]]) 15 mars 2020 17:15 (CET) ::::Doja t'ju vija në vëmendje këtë publikim në ''Facebook'' nga ''Fondacioni Wikimedia'': ''[https://www.facebook.com/wikimediafoundation/posts/770671413338523 On Wikipedia, a fight is raging over coronavirus disinformation]''. Këtu theksohet rëndësia e vërtetësisë te artikujt që prekin këto tema këto ditë. Edhe nëse nuk krijoni artikuj të rinj, mjafton të siguroheni për të korrigjuar informacionin te ato ekzistues. Kontrollimi i informacioneve bëhet duke parë burimet dhe duke u siguruar për plotësimin e saktë të referimeve dhe prejardhjen e tyre nga organe serioze, mundësisht me një lidhje me shëndetësinë. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 15 mars 2020 18:47 (CET) :::Faleminderit koleg i nderuar [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]]. Pikërisht kjo më shtyri që ta përktheja. Nderimet e mia: --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 15 mars 2020 18:53 (CET) ::::Përshëndetje {{ping|Drenisa}} Dëshiron të kontrollosh dhe shikosh redaktimet e mia blu apo jeshile (shqyrtimi)?--[[Përdoruesi:Saklanan gerçekler|Saklanan gerçekler]] ([[Përdoruesi diskutim:Saklanan gerçekler|diskutimet]]) 26 mars 2020 14:31 (CET) :Përshëndetje {{ping|Saklanan gerçekler}} BLU koleg i nderuar. Respekt.--[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 26 mars 2020 14:44 (CET) ::Edhe shqyrtimi e redaktimet?--[[Përdoruesi:Saklanan gerçekler|Saklanan gerçekler]] ([[Përdoruesi diskutim:Saklanan gerçekler|diskutimet]]) 26 mars 2020 15:07 (CET) == Medalje == {{Medalje gjeografie}}–[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 27 prill 2020 13:43 (CEST) :Përshëndetje koleg i nderuar {{@|Klein Muçi}} shumë faleminderit ... gjithashtu edhe juve ju dëshiroj suksese të tjera. Me nderime:--[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 27 prill 2020 15:17 (CEST) == Kontrollim == Përshëndetje, Drenisa! Je në dijeni të kësaj faqes [[Speciale:PendingChanges|këtu]]? Aty listohen të gjitha faqet me ndryshime në pritje në Wikipedia-n shqip. Meqë tashmë je përdoruese me përvojë për sa i përket artikujve këtu, po pate kohë ndonjëherë, ndihma jote në aprovimin ose refuzimin e ndryshimeve në pritje te lista e mësipërme do të ishte mëse e mirëpritur. Aktualisht ajo listë mirëmbahet vetëm nga 1 përdorues (Timi). Me ndihmën tënde mund të ulim ndjeshëm kohën e pritjes së kontrollit për artikujt, që është fatkeqësisht mbi 100 ditë (ka qenë gati dyfish përpara se të përfshihej Timi). Detyra e mësipërme është me përgjegjësi, pasi aty vendoset çfarë shfaqet në në një artikull e çfarë jo, e për pasojë, përcaktohet përmbajtja që do të shfaqet në rezultatet e motorëve të kërkimit në botë. Duke pasur parasysh këtë, situata ka qenë paksa si thikë me dy presa pasi, nga një anë na duhen shumë kontrollues aktivë që të mbajmë numrin e ndryshimeve në pritje nën kontroll dhe nga ana tjetër duhet të ketë një lloj përzgjedhjeje mbi përdoruesit që e ushtrojnë atë funksion për shkak të përgjegjësisë së detyrës. Ti je një zgjedhje e mirë për atë gjë, kështu që mendova të ta sjell në vëmendje si mundësi. Gjithsesi sjellja e vazhdueshme e artikujve të rinj nga ana jote është një ndihmë e vetëmjaftueshme për komunitetin. :) - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 29 prill 2020 18:45 (CEST) == Edhe një herë për Gurrën e Hoxhës! == Ne se do te shkruante seicli si eshte ne dialektin e tij atehere do te ishet lulla e Babilonit! Ne kete rast mendoj se do te duhet qe titulli te jete korrekt dhe brenda te shkruhet qe vendasit e quajne keshtu! Kjo vjen sepse ne kete rast emertimi eshte transparent dhe ne nuk na leverdis qe dikur dikush te shkrau Hoxh e dikush te shkruaje Hosës... Me kupton!!! Tung--[[Përdoruesi:Varrea e Fterres|Varrea e Fterres]] ([[Përdoruesi diskutim:Varrea e Fterres|diskutimet]]) 17 maj 2020 14:36 (CEST) Përshëndetje koleg [[Përdoruesi:Varrea e Fterres|Varrea e Fterres]]. Për mua nuk është aspak problem nëse do të jetë titulli Gurra e Hoxhs apo Gurra e Hoxhës. Artikullin e kam përkthyer sepse sido që të jetë titulli i këtij toponimi tingëllon shqip, gjë e cila për territorin e Kosovës nuk është edhe aq e shpeshtë të gjesh emërtime të tilla. Tani ka edhe njerëz të tjerë këtu në Wikipedia të cilët me kontributet dhe përvojën e tyre të gjatë, mund ta vlerësojnë më drejtë dhe më saktë këtë çështje. Sa për mua nuk është aspak problem, po qe nevoja e zhvendos tani faqen nga Gurra e Hoxhs në Gurra e Hoxhës. Vetëm një gjë nuk duhet harruar, e kjo është që ne ishim për rreth një shekull nën pushtimin jugosllav, dhe kur është fjala tek toponimet, kjo ka lënë pasojat e saj. Me nderime:--[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 17 maj 2020 22:46 (CEST) == Medalje == Për kontributin e vazhduar në lidhje me lashtësinë ilire {{Medalje historie}}–[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 17 gusht 2020 14:53 (CEST) == Kontroll == I kontrollon dot redaktimet e mia, të lutem?--[[Speciale:Kontributet/185.106.120.141|185.106.120.141]] 23 gusht 2020 13:11 (CEST) == Çmimi për krijimin e artikujve të rinj == {{Çmim i parë|1=krijimin e artikujve të rinj|viti=2019|përdoruesi=Drenisa}} Ju faleminderit koleg wikipedianë. Respekt. --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 16 shtator 2020 11:36 (CEST) == Medalje == Është një tematikë gati tërësisht e paprekur në komunitet kështu që të falënderojmë për kontributet. :) {{Medalje rruge}}–[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 5 tetor 2020 11:46 (CEST) == Medalje == {{Medalje udhëzimi}}–[[Përdoruesi:Anjen01|Anjen01]] ([[Përdoruesi diskutim:Anjen01|diskutimet]]) 26 dhjetor 2020 23:44 (CET) == Falenderim == Përshëndetje, doja t'i shpreh mirënjohjen për punën që ndërmore për rregullimin e artikujve mbi komunat e Kosovës (redaktimet e tua me 10 maj 2020). U kënaqa kur pashë që artikujt gjermane mbi komunat (të cilët e mirëmbaj unë kryesisht) po shërbejnë si "shabllon". Paske përkthyer shumë gjëra kështuqe iu shtua shumë përmbajtje të ri. Gëzohem në qoftë se do të shoh prapë diçka prej teje lidhur me këtë drejtim. Nderime!--[[Përdoruesi:Hyllvegu|Hyllvegu]] ([[Përdoruesi diskutim:Hyllvegu|diskutimet]]) 21 janar 2021 03:39 (CET) == Shqyrtim == Shqyrtoni redaktime ime?--[[Speciale:Kontributet/185.248.102.118|185.248.102.118]] 11 mars 2021 23:54 (CET) Përshëndetje. Shpresoj të mos jetë urgjente. Kontributi juaj nuk humbet dhe kur të i vie rendi kontributi juaj do të shqyrtohet, qoftë nga une qoftë nga dikush tjetër. Sa për informimin tuaj ja ku janë faqet me ndryshime në pritje [[Speciale:PendingChanges|shih këtu]]. Respekt. --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 12 mars 2021 00:43 (CET) Atëherë më vie keq por nuk mund të kontriboj në asnjë artikull, përveç rikuperimit të dëmeve të shkaktuara nga Ikranjani, pa u shqyrtuar redaktimet e mia ekzistuese, nuk bëhem ortak në lojëra të pista pukjane.--[[Speciale:Kontributet/185.248.102.118|185.248.102.118]] 12 mars 2021 01:02 (CET) == Çmimi për krijimin e artikujve të rinj == {{Çmim i parë|1=krijimin e artikujve të rinj|viti=2020|përdoruesi=Drenisa}} == Abetare == Edhe [[Elifba]] dhe [[Alfabeti i Stambollit]]? Perkthimi nga [[Daut Boriçi]] dhe [[Rexhep Voka]].--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F00:1A00:7182:2F06:670C:941F|2003:E6:2F00:1A00:7182:2F06:670C:941F]] 3 tetor 2021 14:45 (CEST) :Jo për përkthimit i [[:en:Elifba alphabet]]?--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F00:1A00:386C:1A26:7EC3:FDF0|2003:E6:2F00:1A00:386C:1A26:7EC3:FDF0]] 8 tetor 2021 12:35 (CEST) == Kandidaturë për burokrat == Përshëndetje! Si një anëtare goxha aktive në komunitetin e Wikipedia-s shqip, je e ftuar të marrësh pjesë në votimin që po zhvillohet në faqen [[Wikipedia:Burokratë/Kandidatura/Klein Muçi]] ku po kandidoj për të përfituar privilegjet e burokratit. Votimi i fundit për burokracinë në Wikipedia-n shqip ka ndodhur më shumë se 12 vjet më parë kështu që mirë do të ishte të kishte sa më shumë pjesëmarrje. Ki parasysh që mund të votosh {{tl|PËR}}, {{tl|KUNDËR}} ose {{tl|ASNJANËS}} dhe votën ta shoqërosh me një koment të shkurtër. Vendimi yt është i mirëpritur. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 10 tetor 2021 10:25 (CEST) == Translation request == Hello. Can you translate and upload the article [[:en:Baku railway station]] in Albanian Wikipedia? Yours sincerely, [[Përdoruesi:Multituberculata|Multituberculata]] ([[Përdoruesi diskutim:Multituberculata|diskutimet]]) 16 tetor 2021 01:45 (CEST) :Thank you very much for the new article and all the best! [[Përdoruesi:Multituberculata|Multituberculata]] ([[Përdoruesi diskutim:Multituberculata|diskutimet]]) 16 tetor 2021 09:52 (CEST) == Wikimediani i Muajit == Përshëndetje Drenisa, Po të kontaktoj në emër të Grupit të Përdoruesve Wikimedianët e Gjuhës Shqipe (Wikimedians of Albanian Language User Group - WoALUG), dëshirojm të ju përzgjedhim si “Wikimediani i Muajit” për muajin shkurt, si falenderim për kontributin e juaj në Wikipedia. A mundesh të lutem të na kontaktosh për më shumë informacion në: [[Mailto:info@wikimediashqip.org|info@wikimediashqip.org]]<nowiki>. – ~~~~</nowiki> [[Përdoruesi:Ritamaliqi|Ritamaliqi]] ([[Përdoruesi diskutim:Ritamaliqi|diskutimet]]) 19 janar 2022 16:59 (CET) == Sondazh == Pershendetje! Jemi studente qe duam te bejme nje studim per lajmet e rreme dhe vandalizmin ne Wikipedian Shqip. Ju lutemi, do na ndihmonte shume ne qofte se na kushtoni disa minuta kohe per te plotesuar formularin me poshte: https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdO7Z-CW0HWn8vAhyu1aHFPILSWNJFbzRn8-juFI6rcsQXesw/viewform?usp=sf_link Shume faleminderit! Gjithe te mirat! --[[Përdoruesi:Anapecini|Anapecini]] ([[Përdoruesi diskutim:Anapecini|diskutimet]]) 23 janar 2022 13:43 (CET) == Fiset Ilire == Pershendetje. E pash qe disa nga shkrimet e mija qe i kam bere i pasket bere delete, edhe pse kishin burime dhe prova shume me te sakta se tuajat. Ju kisha lut qe te mos e beni gabimin e njejte pa qene e/i sigurte. Faleminderit [[Speciale:Kontributet/185.173.204.3|185.173.204.3]] 10 shkurt 2022 14:03 (CET) Përshëndetje. I kam hequr arbëreshët sepse nuk kishin referencë dhe nuk janē fis ilir por shqiptar. --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 10 shkurt 2022 16:44 (CET) == Shqyrtim == Pershendejte, nese keni mundesi ta shqyrtoni artikullin https://sq.wikipedia.org/wiki/Gazeta_e_Pavarur Faleminderit! :Përshëndetje! Dëshironi të kontrolloni kontributet e mia dhe t'i bëni ato blu?--[[Përdoruesi:Doardear|Doardear]] ([[Përdoruesi diskutim:Doardear|diskutimet]]) 17 prill 2022 19:19 (CEST) == Kontroll == Përshëndetje! Ky është një mesazh automatik i dërguar te të gjithë kontrolluesit shqipfolës që kanë qenë aktivë së fundmi. Aktualisht në listën e faqeve me ndryshime në pritje gjenden rreth 4000 faqe, disa prej tyre në pritje për më shumë se 1 viti. Kontrollimi i ndryshimeve në pritje është një nga përgjegjësitë bazë të çdo komuniteti Wiki kështu që ju ftojmë të ndihmoni ta zbrazim atë listë. Lista mund të gjendet [[Speciale:PendingChanges|këtu]]. - [[Përdoruesi:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Përdoruesi diskutim:MediaWiki message delivery|diskutimet]]) 16 mars 2022 15:04 (CET) <!-- Message sent by User:Klein Muçi@sqwiki using the list at https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Kontrolluesit_aktiv%C3%AB&oldid=2421118 --> == Përkthime == Përshëndetje, ju bëni përkthime mjaft të mira. A doni ta përktheni artikullin [[:en:Princess Farial of Egypt]] në [[Princesha Ferial e Egjiptit]], [[:en:Constantinople vilayet]] në [[Vilajeti i Kostandinopojës]], [[:en:Ringtone]] në [[zilja]], [[:en:Zulfiqar]] në [[zylfikari]], [[:en:Shahnaz Pahlavi]] në [[Shahnaz Pehlevi]], [[:en:Anti-Turkish sentiment]] në [[Turkofobia]], [[:en:Ijtihad]] në [[ixhtihadi]] dhe [[:en:Fawzia Fuad of Egypt]] në [[Fevzije Fuad e Egjiptit]]?--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F07:B400:DD48:88D8:772B:5D85|2003:E6:2F07:B400:DD48:88D8:772B:5D85]] 30 mars 2022 15:48 (CEST) :Jo? 😢--[[Speciale:Kontributet/88.128.92.88|88.128.92.88]] 3 prill 2022 08:01 (CEST) ::Nëse ke mundësi edhe këtë shikoje [[:en:Romance studies]] në [[Romanistika]]. ::[[:en:Citation index]] - [[Indeksi i citimit]]--[[Speciale:Kontributet/82.114.73.107|82.114.73.107]] 5 prill 2022 21:23 (CEST) :Përshëndetje kolegë. Nuk po i refuzoj, do ti përkthej kur të kem kohë sepse kam edhe mbi 2200 faqe në listën e mbikëqyrjes. Respekt. --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 12 prill 2022 21:37 (CEST) ::Edhe [[:en:2008 unrest in Kosovo]] në [[Trazirat e vitit 2008 në Kosovë]], [[:en:Destruction of Serbian heritage in Kosovo]] në [[Shkatërrimi i trashëgimisë serbe në Kosovë]], [[:en:North Kosovo crisis (2011–2013)]] në [[Kriza e Kosovës veriore (2011–2013)]], [[:en:Attacks on Serbs during the Serbian–Ottoman War (1876–1878)]] në [[Sulmet ndaj serbëve gjatë luftës serbo-osmane]] dhe [[:en:2021 North Kosovo crisis]] në [[Kriza e Kosovës veriore (2021)]]?--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F49:3100:A0CF:4EB8:9F82:7BA8|2003:E6:2F49:3100:A0CF:4EB8:9F82:7BA8]] 19 prill 2022 01:01 (CEST) :::{{ping|Drenisa}} Faleminderit. A po vijnë akoma artikujt e tjerë?--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F49:3100:5C30:E299:B5D8:7964|2003:E6:2F49:3100:5C30:E299:B5D8:7964]] 26 prill 2022 23:25 (CEST) ::::Shih edhe këtë: [[:en:Demographic history of Kosovo]] në [[Historia demografike e Kosovës]]. Paraprakisht faleminderit koleg ... --[[Speciale:Kontributet/37.35.67.1|37.35.67.1]] 27 prill 2022 00:10 (CEST) == Medalje == {{Medalje sporti}}–[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 15 maj 2022 03:56 (CEST) == Mungojnë artikujt për shqiptarët == Mungojnë shumë artikuj për shqiptarë të shquar. Dëshironi të krijoni [[Celâl Nuri İleri]] ([[:en:Celal Nuri İleri]]), [[Güzin Dino]] ([[:en:Güzin Dino]]), [[Damat Ferit Pasha]] ([[:en:Damat Ferid Pasha]]), [[Fettah Can]] ([[:en:Fettah Can]]), [[Müge Anlı]] ([[:en:Müge Anlı]]), [[Suphi Nuri İleri]] ([[:en:Suphi Nuri İleri]]), [[Kemal Edhem]] ([[:en:Kamal Adham]]), [[Namik Qemal]] ([[:en:Namık Kemal]]) dhe [[Adel Darwish]] ([[:en:Adel Darwish]])? [[Speciale:Kontributet/46.114.93.216|46.114.93.216]] 18 qershor 2022 21:47 (CEST) :Koleg i panjohur a mos po të duket faqja ime e përdoruesit diçka si Fontana e Deshirave??? [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 8 korrik 2022 17:28 (CEST) ::Ju bëni përkthime shumë të bukura dhe korrekte, prandaj. Një koleg tjetër ju pyeti më lart. Sugjerimet e artikujve janë shumë të mira. [[Speciale:Kontributet/77.9.11.101|77.9.11.101]] 9 korrik 2022 08:33 (CEST) Në rregull flm, nuk i përkthej une por makina. --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 9 korrik 2022 13:42 (CEST) :Por është shumë mirë që ju e bëni atë. Këta shqiptarë janë figura të rëndësishme historike.--[[Speciale:Kontributet/153.96.64.9|153.96.64.9]] 11 korrik 2022 11:07 (CEST) ::Përshëndetje koleg. Kur të kesh mundësi bëje një artikull të shkurtër, për [[Ali bej Tirana|Ali bej Tiranën]], së paku le të mbetet si cung. Une nuk po mund të gjej material për te, nuk është as në Fjalorin Enciklopedik Shqiptar e as në Fjalorin Enciklopedik të Kosovës, ose ndoshta une nuk po mund e nuk po di ta kërkoj e ta gjej. Respekt dhe klm. Me nderime: [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 12 korrik 2022 21:43 (CEST) :::Nuk kam informacion. Ndoshta {{ping|Ikranjani}} ka?--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F49:3100:452E:D7DD:509D:29AE|2003:E6:2F49:3100:452E:D7DD:509D:29AE]] 13 korrik 2022 15:50 (CEST) ::::Edhe ky artikuj? 🥺 --[[Speciale:Kontributet/46.183.103.17|46.183.103.17]] 29 korrik 2022 20:06 (CEST) == Scodra dhe Shkodra == Përshëndetje @[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]], të përgëzoj për punën e përkthimeve. Mendoj se do ishte më mirë që artikulli Scodra të vendoset në seksionin e historisë së artikullit [[Shkodra]], ose të riemërohet në Shkodra e lashtë. [[Përdoruesi:AT44|AT44]] ([[Përdoruesi diskutim:AT44|diskutimet]]) 3 gusht 2022 19:45 (CEST) :Përshëndetje koleg i nderuar. Po pajtohem që titulli të jetë [[Shkodra e lashtë]]. Të falëminderit për mirëkuptimin, respekt [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 3 gusht 2022 22:45 (CEST) kfa11wm6xpa2wqwf5knjufibgeo6088 0 262224 2467480 2435844 2022-08-04T00:18:45Z 2A02:1808:200:7859:60FB:DA1D:24D5:4384 /* Aktorët */ wikitext text/x-wiki {{Infobox television |titulli = Yasak Elma | genre = Dramë<br>Komedi | writer = [[Melis Civelek]] | director = Neslihan Yeşilyurt (1-74)<br>Murat Öztürk (75-) | country = [[Turqia]] | language = [[Gjuha turke|Turqisht]] | num_seasons = 4 | num_episodes = 110 | producer = [[Med Yapım]] |vendndodhja = [[Stambolli|Stamboll]] | runtime = 120 minuta |programi = [[FOX (Turqi)|FOX]] | picture_format = [[576i]] ([[16:9]] [[Televizion me përkufizim standard|SDTV]])<br />[[1080i]] ([[Televizion me definicion të lartë|HDTV]]) | audio_format = [[Tingull stereofonik|Stereo]] | first_run = 19 mars 2018 | last_aired = duke vazhduar }} '''Yasak Elma''' ([[Gjuha shqipe|Shqip]]: ''Mollë e Ndaluar'') është serial turk me skenar të Melis Civelek. Transmetimi i parë i serialit ishte më 19 mars 2018 në kanalin turk [[FOX (Turqi)|FOX]]. ==Përmbledhja== Zejnepe dhe Jëlldëz janë dy motra që jetojnë në Stamboll. Edhe pse ato janë motra, ato janë ndryshe nga njëra tjetra. Zejnepe punon si ndihmëse në një kompani. Kur kompania punon me një tjetër kompani, Zejnepe fillon të punon me një biznesmenë Alihan. Alihan është arrogantë, i pasur dhe nuk e ndalon veten duke i lënduar të tjerët. Në ditën e parë, Alihan dhe Zejnepe luftojnë me njërin-tjetrin. Alihan e pëlqen sjelljen e Zejnepes dhe fillon të shfaq ndjenja për të. Në anën tjetër, Jëlldëz ka një ëndërr që të ketë jetë të pasur. Në mënyrë që të jetë afër njerëzve të pasur, ajo punon si kamariere në një restaurant të njohur. Ajo ka filluar të ketë një lidhje me një të pasur dhe dëshiron që të martohet me të që t'i largohet jetës me të ardhurat e ulët. Megjithatë, ajo kupton se i dashuri i saj nuk e ka ndonjë qëllim të martohet me të. Jeta e Jëlldëzit ndryshon dramatikisht kur ajo merr një ofertë pune nga mbretëresha e shoqërisë së lartë, Ender. Ender është e martuar me një të pasur, Halit. Ajo është gruaja e tretë e Halitit dhe jeton së bashku me djalin e saj dhe me dy vajza (nga martesa e kaluar). Në sytë e njerëzve, Ender dhe Halit janë një çift i lumtur, por në realitet ata nuk e dojnë njërin-tjetrin dhe kanë konflikt gjatë gjithë kohës. Ender dëshiron të divorcohet nga burri i saj, por pa humbur statusin e saj shoqëror dhe financiar. Ajo din se burri i saj është i mençur. Halit është divorcuar dy herë pas i dhënë grave të tyre ndonjë kompensim. Ender nuk dëshiron të ketë fatin si dy ish-gra të Halitit dhe për këtë arsye ajo bën një plan. Sipas planit të Ender, ajo merr Jëlldëzin dhe e bën si ndihmëse të Halitit. Ajo bën atë që ta josh Halitin dhe të ketë lidhje romantike me të. Jëlldëzi pranon ofertën e Enderit, por edhe ajo ka planet e saja. Vendimi i saj nuk ndikon vetëm në jetën e saj, por edhe motrës së saj, Zejnepes.<ref>{{cite web|title=Forbidden Fruit (Yasak Elma)|url=https://www.turkishdrama.com/forbidden-fruit-yasak-elma.html|language=en|accessdate=27 qershor 2018}}</ref> Plani i Enderit dështon kur Haliti e kuptoi dëshirën e saj që të divorcohej. Pastaj Haliti u divorcua nga Enderi me konflikt, dhe u fejua me një vajzë që quhej Shahika. Enderi dhe Jëlldëzi u bënë bashkë që Haliti të ndahej nga Shahika dhe kështu u shkaktuan shumë probleme dhe vuajtje, Më pas Enderi dhe Jëlldëzi u hidhëruan me njëra - tjetrën dhe shkaku se mendonin se e kishin mashtruar njëra tjetrën. Ender, Jëlldëz dhe Shahika që të njejtën ditë planifikuan që të martoheshin me Halitin por Ender u martua me Halitin mirëpo Halit vdes si pasojë e rrëzimit nga shkallët dhe Shahika e josh Enderen duke menduar se Haliti është gjallë. == Aktorët == {| class="wikitable" border="1" |- ! Aktorët ! Personazhi ! Epizodet |- |[[Şevval Sam]] |Ender Çelebi |1- |- |[[Eda Ece]] |Jëlldëz Kujuxhu |1- |- |[[Şafak Pekdemir]] |Zehra Argun |1- 110 |- |- |[[Vildan Vatansever]] |Ajsel |1- |- |[[Barış Aytaç]] |Xhaner Çelebi |2- |- |[[Serkan Rutkay Ayıköz]] |Emir Jyksel |3- |- |[[Melisa Doğu]] |Asuman Jëllmaz |8- |- |[[Barış Kılıç]] |Kaja Ekinxhi |37-86 &106-110 |- |[[Kuzey Gezer]] |Halit Xhan Argun |51- |- |[[Berk Oktay]] |Çagataj Kujuxhu |86-146 |- |[[Erdal Özyağcılar]] |Hasan Ali Kujuxhu |86-110 |- |- |[[Gülenay Kalkan]] |Feride Tashkën |86-11p |- |[[Bahtiyar Memili]] |Sedai |86-146 |- |[[Gamze Atay]] |Gyler |86-110 |- |[[Hayati Akbaş]] |Hajati |92-11p |- |[[Emre Dinler]] |Omer Kurtollu |102-132 |- |[[Ece Dizdar]] |Fejza Ustundag |110-126 |- |} ===Personazhet e përfunduar=== {| class="wikitable mw-collapsible mw-collapsed" border="1" ! Aktorët ! Personazhi ! Epizodet |- |Nesrin Cavazade |Shahika Ekinxhi |44-108 |- |[[Nilperi Şahinkaya]] |Xhansu Jëlldërëm |93-103 |- |[[Selin Uzal]] |Diana |105-107 |- |[[Mert Altınışık]] |Mahmut Haznedar |86-102 |- |[[Can Nergis]] |Mert Kara |75-102 |- |[[Ahmet Haktan Zavlak]] |Erim Argun 2 |75-86 |- |[[Buçe Buse Kahraman]] |Lila Argun 2 |48-86 |- |[[Talat Bulut]] |Halit Argun |1-57 |- |[[Doğaç Yıldız]] |Jigit Ekinxhi |44-84 |- |[[Gökhan Alkan]] |Kerim Inxhesu |72-83 |- |[[İlber Uygar Kaboğlu|Hakan Karahan]] |Nadir Këllëç |57-72 |- |[[İlber Uygar Kaboğlu]] |Erim Argun 1 |1-67 |- |[[Tuvana Türkay]] |Lejla |48-61 |- |[[Nilgün Türksever]] |Zerrin Tashdemir |1-47 & 64-67 |- |[[Cavit Çetin Güner]] |Hilmi |54-56 |- |[[Zeynep Bastık]] |Irem |23-33, 69 |- |[[Sinan Eroğlu]] / [[Ahmet Kayakesen]] |Hakan Kurtullush |1-47 |- |[[Onur Tuna]] |Alihan Tashdemir |1-46 |- |[[Tufan Günaçan]] |Gazetari Xhynejt |9-15 |- |[[Sevda Erginci]] |Zejnep Tashdemir |1-46 |- |[[Erdem Kaynarca]] |Dyndar |27-40 |- |[[Tolga Sala]] |Kurban |27-40 |- |[[Sarp Can Köroğlu]] |Kemal |15-37 |- |[[Ebru Şahin]] |Hira |14-23 |- |[[Yeliz Şar]] |Defne |14-19 |- |[[Gün Akıncı]] |Xhem |10-18 |- |[[Kıvanç Kasabalı]] |Sinan |1-14 |- |[[İrem Kahyaoğlu]] |Shengyl Dogan |1-13 |- |[[Tuğçe Koçak]] |Lal Uzun |1-12 |- |} == Transmetimi == {| class="wikitable" |- bgcolor="#efefef" ! Sezoni !! Dita dhe ora !! Fillimi i sezonit !! Fundi i sezonit !! Kanali |- | Sezoni i parë || E hënë 20.00 || 19 mars 2018 || 4 qershor 2018 || [[FOX (Turqi)|FOX]] |- |- | Sezoni i dytë || E hënë 20.00 || 10 shtator 2018 || 27 maj 2019 || [[FOX (Turqi)|FOX]] |- | Sezoni i tretë || E hënë 20.00 || 9 shtator 2019 || 23 mars 2020 || [[FOX (Turqi)|FOX]] |- | num_seasons i katërt || E hënë 20.00 || 7 shtator 2020 || 10 maj 2021 || [[FOX (Turqi)|FOX]] |} == Referime == {{reflist}} ==Lidhje të jashtme== *[https://www.fox.com.tr/Yasak-Elma/izle Faqja Zyrtare] [[Kategoria:Seriale turke]] l3zwjob61zhppsztlbs12m3ofgthxuv 2467481 2467480 2022-08-04T00:27:13Z 2A02:1808:200:7859:60FB:DA1D:24D5:4384 /* Aktorët */ wikitext text/x-wiki {{Infobox television |titulli = Yasak Elma | genre = Dramë<br>Komedi | writer = [[Melis Civelek]] | director = Neslihan Yeşilyurt (1-74)<br>Murat Öztürk (75-) | country = [[Turqia]] | language = [[Gjuha turke|Turqisht]] | num_seasons = 4 | num_episodes = 110 | producer = [[Med Yapım]] |vendndodhja = [[Stambolli|Stamboll]] | runtime = 120 minuta |programi = [[FOX (Turqi)|FOX]] | picture_format = [[576i]] ([[16:9]] [[Televizion me përkufizim standard|SDTV]])<br />[[1080i]] ([[Televizion me definicion të lartë|HDTV]]) | audio_format = [[Tingull stereofonik|Stereo]] | first_run = 19 mars 2018 | last_aired = duke vazhduar }} '''Yasak Elma''' ([[Gjuha shqipe|Shqip]]: ''Mollë e Ndaluar'') është serial turk me skenar të Melis Civelek. Transmetimi i parë i serialit ishte më 19 mars 2018 në kanalin turk [[FOX (Turqi)|FOX]]. ==Përmbledhja== Zejnepe dhe Jëlldëz janë dy motra që jetojnë në Stamboll. Edhe pse ato janë motra, ato janë ndryshe nga njëra tjetra. Zejnepe punon si ndihmëse në një kompani. Kur kompania punon me një tjetër kompani, Zejnepe fillon të punon me një biznesmenë Alihan. Alihan është arrogantë, i pasur dhe nuk e ndalon veten duke i lënduar të tjerët. Në ditën e parë, Alihan dhe Zejnepe luftojnë me njërin-tjetrin. Alihan e pëlqen sjelljen e Zejnepes dhe fillon të shfaq ndjenja për të. Në anën tjetër, Jëlldëz ka një ëndërr që të ketë jetë të pasur. Në mënyrë që të jetë afër njerëzve të pasur, ajo punon si kamariere në një restaurant të njohur. Ajo ka filluar të ketë një lidhje me një të pasur dhe dëshiron që të martohet me të që t'i largohet jetës me të ardhurat e ulët. Megjithatë, ajo kupton se i dashuri i saj nuk e ka ndonjë qëllim të martohet me të. Jeta e Jëlldëzit ndryshon dramatikisht kur ajo merr një ofertë pune nga mbretëresha e shoqërisë së lartë, Ender. Ender është e martuar me një të pasur, Halit. Ajo është gruaja e tretë e Halitit dhe jeton së bashku me djalin e saj dhe me dy vajza (nga martesa e kaluar). Në sytë e njerëzve, Ender dhe Halit janë një çift i lumtur, por në realitet ata nuk e dojnë njërin-tjetrin dhe kanë konflikt gjatë gjithë kohës. Ender dëshiron të divorcohet nga burri i saj, por pa humbur statusin e saj shoqëror dhe financiar. Ajo din se burri i saj është i mençur. Halit është divorcuar dy herë pas i dhënë grave të tyre ndonjë kompensim. Ender nuk dëshiron të ketë fatin si dy ish-gra të Halitit dhe për këtë arsye ajo bën një plan. Sipas planit të Ender, ajo merr Jëlldëzin dhe e bën si ndihmëse të Halitit. Ajo bën atë që ta josh Halitin dhe të ketë lidhje romantike me të. Jëlldëzi pranon ofertën e Enderit, por edhe ajo ka planet e saja. Vendimi i saj nuk ndikon vetëm në jetën e saj, por edhe motrës së saj, Zejnepes.<ref>{{cite web|title=Forbidden Fruit (Yasak Elma)|url=https://www.turkishdrama.com/forbidden-fruit-yasak-elma.html|language=en|accessdate=27 qershor 2018}}</ref> Plani i Enderit dështon kur Haliti e kuptoi dëshirën e saj që të divorcohej. Pastaj Haliti u divorcua nga Enderi me konflikt, dhe u fejua me një vajzë që quhej Shahika. Enderi dhe Jëlldëzi u bënë bashkë që Haliti të ndahej nga Shahika dhe kështu u shkaktuan shumë probleme dhe vuajtje, Më pas Enderi dhe Jëlldëzi u hidhëruan me njëra - tjetrën dhe shkaku se mendonin se e kishin mashtruar njëra tjetrën. Ender, Jëlldëz dhe Shahika që të njejtën ditë planifikuan që të martoheshin me Halitin por Ender u martua me Halitin mirëpo Halit vdes si pasojë e rrëzimit nga shkallët dhe Shahika e josh Enderen duke menduar se Haliti është gjallë. == Aktorët == {| class="wikitable" border="1" |- ! Aktorët ! Personazhi ! Epizodet |- |[[Şevval Sam]] |Ender Çelebi |1- |- |[[Eda Ece]] |Jëlldëz Kujuxhu |1- |- |[[Vildan Vatansever]] |Ajsel |1- |- |[[Biran Damla Yılmaz]] |Kumru Jëldërëm |111- |- |[[Murat Aygen]] |Doan Jëldërëm |111- |- |[[Ceyhun Mengiroğlu]] |Ekin Önder |130- |- |[[Sena Yıldız]] |Gamze |131- |- |[[Şebnem Dönmez]] |Handan Këlëç |- |[[Can Ceylan]] |Murat |141- |- |[[Barış Aytaç]] |Xhaner Çelebi |2- |- |[[Serkan Rutkay Ayıköz]] |Emir Jyksel |3- |- |[[Melisa Doğu]] |Asuman Jëllmaz |8- |- |[[Kuzey Gezer]] |Halit Xhan Argun |51- |- |} ===Personazhet e përfunduar=== {| class="wikitable mw-collapsible mw-collapsed" border="1" ! Aktorët ! Personazhi ! Epizodet |- |Nesrin Cavazade |Shahika Ekinxhi |44-108 |- |[[Berk Oktay]] |Çagataj Kujuxhu |86-146 |- |[[Erdal Özyağcılar]] |Hasan Ali Kujuxhu |86-110 |- |- |[[Gülenay Kalkan]] |Feride Tashkën |86-110 |- |[[Bahtiyar Memili]] |Sedai |86-146 |- |[[Gamze Atay]] |Gyler |86-110 |- |[[Hayati Akbaş]] |Hajati |92-110 |- |[[Emre Dinler]] |Omer Kurtollu |102-132 |- |[[Ece Dizdar]] |Fejza Ustundag |110-126 |- |- |[[Barış Kılıç]] |Kaja Ekinxhi |37-86 & 106-110 |- |- |[[Nilperi Şahinkaya]] |Xhansu Jëlldërëm|- |[[Şafak Pekdemir]] |Zehra Argun |1- 110 |- |[[Selin Uzal]] |Diana |105-107 |- |[[Mert Altınışık]] |Mahmut Haznedar |86-102 |- |[[Can Nergis]] |Mert Kara |75-102 |- |[[Ahmet Haktan Zavlak]] |Erim Argun 2 |75-86 |- |[[Buçe Buse Kahraman]] |Lila Argun 2 |48-86 |- |[[Talat Bulut]] |Halit Argun |1-57 |- |[[Doğaç Yıldız]] |Jigit Ekinxhi |44-84 |- |[[Gökhan Alkan]] |Kerim Inxhesu |72-83 |- |[[İlber Uygar Kaboğlu|Hakan Karahan]] |Nadir Këllëç |57-72 |- |[[İlber Uygar Kaboğlu]] |Erim Argun 1 |1-67 |- |[[Tuvana Türkay]] |Lejla |48-61 |- |[[Nilgün Türksever]] |Zerrin Tashdemir |1-47 & 64-67 |- |[[Cavit Çetin Güner]] |Hilmi |54-56 |- |[[Zeynep Bastık]] |Irem |23-33, 69 |- |[[Sinan Eroğlu]] / [[Ahmet Kayakesen]] |Hakan Kurtullush |1-47 |- |[[Onur Tuna]] |Alihan Tashdemir |1-46 |- |[[Tufan Günaçan]] |Gazetari Xhynejt |9-15 |- |[[Sevda Erginci]] |Zejnep Tashdemir |1-46 |- |[[Erdem Kaynarca]] |Dyndar |27-40 |- |[[Tolga Sala]] |Kurban |27-40 |- |[[Sarp Can Köroğlu]] |Kemal |15-37 |- |[[Ebru Şahin]] |Hira |14-23 |- |[[Yeliz Şar]] |Defne |14-19 |- |[[Gün Akıncı]] |Xhem |10-18 |- |[[Kıvanç Kasabalı]] |Sinan |1-14 |- |[[İrem Kahyaoğlu]] |Shengyl Dogan |1-13 |- |[[Tuğçe Koçak]] |Lal Uzun |1-12 |- |} == Transmetimi == {| class="wikitable" |- bgcolor="#efefef" ! Sezoni !! Dita dhe ora !! Fillimi i sezonit !! Fundi i sezonit !! Kanali |- | Sezoni i parë || E hënë 20.00 || 19 mars 2018 || 4 qershor 2018 || [[FOX (Turqi)|FOX]] |- |- | Sezoni i dytë || E hënë 20.00 || 10 shtator 2018 || 27 maj 2019 || [[FOX (Turqi)|FOX]] |- | Sezoni i tretë || E hënë 20.00 || 9 shtator 2019 || 23 mars 2020 || [[FOX (Turqi)|FOX]] |- | num_seasons i katërt || E hënë 20.00 || 7 shtator 2020 || 10 maj 2021 || [[FOX (Turqi)|FOX]] |} == Referime == {{reflist}} ==Lidhje të jashtme== *[https://www.fox.com.tr/Yasak-Elma/izle Faqja Zyrtare] [[Kategoria:Seriale turke]] isqkub2n6j31awnd84o1kd93zj4fjed 2467482 2467481 2022-08-04T00:31:27Z 2A02:1808:200:7859:60FB:DA1D:24D5:4384 /* Transmetimi */ wikitext text/x-wiki {{Infobox television |titulli = Yasak Elma | genre = Dramë<br>Komedi | writer = [[Melis Civelek]] | director = Neslihan Yeşilyurt (1-74)<br>Murat Öztürk (75-) | country = [[Turqia]] | language = [[Gjuha turke|Turqisht]] | num_seasons = 4 | num_episodes = 110 | producer = [[Med Yapım]] |vendndodhja = [[Stambolli|Stamboll]] | runtime = 120 minuta |programi = [[FOX (Turqi)|FOX]] | picture_format = [[576i]] ([[16:9]] [[Televizion me përkufizim standard|SDTV]])<br />[[1080i]] ([[Televizion me definicion të lartë|HDTV]]) | audio_format = [[Tingull stereofonik|Stereo]] | first_run = 19 mars 2018 | last_aired = duke vazhduar }} '''Yasak Elma''' ([[Gjuha shqipe|Shqip]]: ''Mollë e Ndaluar'') është serial turk me skenar të Melis Civelek. Transmetimi i parë i serialit ishte më 19 mars 2018 në kanalin turk [[FOX (Turqi)|FOX]]. ==Përmbledhja== Zejnepe dhe Jëlldëz janë dy motra që jetojnë në Stamboll. Edhe pse ato janë motra, ato janë ndryshe nga njëra tjetra. Zejnepe punon si ndihmëse në një kompani. Kur kompania punon me një tjetër kompani, Zejnepe fillon të punon me një biznesmenë Alihan. Alihan është arrogantë, i pasur dhe nuk e ndalon veten duke i lënduar të tjerët. Në ditën e parë, Alihan dhe Zejnepe luftojnë me njërin-tjetrin. Alihan e pëlqen sjelljen e Zejnepes dhe fillon të shfaq ndjenja për të. Në anën tjetër, Jëlldëz ka një ëndërr që të ketë jetë të pasur. Në mënyrë që të jetë afër njerëzve të pasur, ajo punon si kamariere në një restaurant të njohur. Ajo ka filluar të ketë një lidhje me një të pasur dhe dëshiron që të martohet me të që t'i largohet jetës me të ardhurat e ulët. Megjithatë, ajo kupton se i dashuri i saj nuk e ka ndonjë qëllim të martohet me të. Jeta e Jëlldëzit ndryshon dramatikisht kur ajo merr një ofertë pune nga mbretëresha e shoqërisë së lartë, Ender. Ender është e martuar me një të pasur, Halit. Ajo është gruaja e tretë e Halitit dhe jeton së bashku me djalin e saj dhe me dy vajza (nga martesa e kaluar). Në sytë e njerëzve, Ender dhe Halit janë një çift i lumtur, por në realitet ata nuk e dojnë njërin-tjetrin dhe kanë konflikt gjatë gjithë kohës. Ender dëshiron të divorcohet nga burri i saj, por pa humbur statusin e saj shoqëror dhe financiar. Ajo din se burri i saj është i mençur. Halit është divorcuar dy herë pas i dhënë grave të tyre ndonjë kompensim. Ender nuk dëshiron të ketë fatin si dy ish-gra të Halitit dhe për këtë arsye ajo bën një plan. Sipas planit të Ender, ajo merr Jëlldëzin dhe e bën si ndihmëse të Halitit. Ajo bën atë që ta josh Halitin dhe të ketë lidhje romantike me të. Jëlldëzi pranon ofertën e Enderit, por edhe ajo ka planet e saja. Vendimi i saj nuk ndikon vetëm në jetën e saj, por edhe motrës së saj, Zejnepes.<ref>{{cite web|title=Forbidden Fruit (Yasak Elma)|url=https://www.turkishdrama.com/forbidden-fruit-yasak-elma.html|language=en|accessdate=27 qershor 2018}}</ref> Plani i Enderit dështon kur Haliti e kuptoi dëshirën e saj që të divorcohej. Pastaj Haliti u divorcua nga Enderi me konflikt, dhe u fejua me një vajzë që quhej Shahika. Enderi dhe Jëlldëzi u bënë bashkë që Haliti të ndahej nga Shahika dhe kështu u shkaktuan shumë probleme dhe vuajtje, Më pas Enderi dhe Jëlldëzi u hidhëruan me njëra - tjetrën dhe shkaku se mendonin se e kishin mashtruar njëra tjetrën. Ender, Jëlldëz dhe Shahika që të njejtën ditë planifikuan që të martoheshin me Halitin por Ender u martua me Halitin mirëpo Halit vdes si pasojë e rrëzimit nga shkallët dhe Shahika e josh Enderen duke menduar se Haliti është gjallë. == Aktorët == {| class="wikitable" border="1" |- ! Aktorët ! Personazhi ! Epizodet |- |[[Şevval Sam]] |Ender Çelebi |1- |- |[[Eda Ece]] |Jëlldëz Kujuxhu |1- |- |[[Vildan Vatansever]] |Ajsel |1- |- |[[Biran Damla Yılmaz]] |Kumru Jëldërëm |111- |- |[[Murat Aygen]] |Doan Jëldërëm |111- |- |[[Ceyhun Mengiroğlu]] |Ekin Önder |130- |- |[[Sena Yıldız]] |Gamze |131- |- |[[Şebnem Dönmez]] |Handan Këlëç |- |[[Can Ceylan]] |Murat |141- |- |[[Barış Aytaç]] |Xhaner Çelebi |2- |- |[[Serkan Rutkay Ayıköz]] |Emir Jyksel |3- |- |[[Melisa Doğu]] |Asuman Jëllmaz |8- |- |[[Kuzey Gezer]] |Halit Xhan Argun |51- |- |} ===Personazhet e përfunduar=== {| class="wikitable mw-collapsible mw-collapsed" border="1" ! Aktorët ! Personazhi ! Epizodet |- |Nesrin Cavazade |Shahika Ekinxhi |44-108 |- |[[Berk Oktay]] |Çagataj Kujuxhu |86-146 |- |[[Erdal Özyağcılar]] |Hasan Ali Kujuxhu |86-110 |- |- |[[Gülenay Kalkan]] |Feride Tashkën |86-110 |- |[[Bahtiyar Memili]] |Sedai |86-146 |- |[[Gamze Atay]] |Gyler |86-110 |- |[[Hayati Akbaş]] |Hajati |92-110 |- |[[Emre Dinler]] |Omer Kurtollu |102-132 |- |[[Ece Dizdar]] |Fejza Ustundag |110-126 |- |- |[[Barış Kılıç]] |Kaja Ekinxhi |37-86 & 106-110 |- |- |[[Nilperi Şahinkaya]] |Xhansu Jëlldërëm|- |[[Şafak Pekdemir]] |Zehra Argun |1- 110 |- |[[Selin Uzal]] |Diana |105-107 |- |[[Mert Altınışık]] |Mahmut Haznedar |86-102 |- |[[Can Nergis]] |Mert Kara |75-102 |- |[[Ahmet Haktan Zavlak]] |Erim Argun 2 |75-86 |- |[[Buçe Buse Kahraman]] |Lila Argun 2 |48-86 |- |[[Talat Bulut]] |Halit Argun |1-57 |- |[[Doğaç Yıldız]] |Jigit Ekinxhi |44-84 |- |[[Gökhan Alkan]] |Kerim Inxhesu |72-83 |- |[[İlber Uygar Kaboğlu|Hakan Karahan]] |Nadir Këllëç |57-72 |- |[[İlber Uygar Kaboğlu]] |Erim Argun 1 |1-67 |- |[[Tuvana Türkay]] |Lejla |48-61 |- |[[Nilgün Türksever]] |Zerrin Tashdemir |1-47 & 64-67 |- |[[Cavit Çetin Güner]] |Hilmi |54-56 |- |[[Zeynep Bastık]] |Irem |23-33, 69 |- |[[Sinan Eroğlu]] / [[Ahmet Kayakesen]] |Hakan Kurtullush |1-47 |- |[[Onur Tuna]] |Alihan Tashdemir |1-46 |- |[[Tufan Günaçan]] |Gazetari Xhynejt |9-15 |- |[[Sevda Erginci]] |Zejnep Tashdemir |1-46 |- |[[Erdem Kaynarca]] |Dyndar |27-40 |- |[[Tolga Sala]] |Kurban |27-40 |- |[[Sarp Can Köroğlu]] |Kemal |15-37 |- |[[Ebru Şahin]] |Hira |14-23 |- |[[Yeliz Şar]] |Defne |14-19 |- |[[Gün Akıncı]] |Xhem |10-18 |- |[[Kıvanç Kasabalı]] |Sinan |1-14 |- |[[İrem Kahyaoğlu]] |Shengyl Dogan |1-13 |- |[[Tuğçe Koçak]] |Lal Uzun |1-12 |- |} == Transmetimi == {| class="wikitable" |- bgcolor="#efefef" ! Sezoni !! Dita dhe ora !! Fillimi i sezonit !! Fundi i sezonit !! Kanali |- | Sezoni i parë || E hënë 20.00 || 19 mars 2018 || 4 qershor 2018 || [[FOX (Turqi)|FOX]] |- |- | Sezoni i dytë || E hënë 20.00 || 10 shtator 2018 || 27 maj 2019 || [[FOX (Turqi)|FOX]] |- | Sezoni i tretë || E hënë 20.00 || 9 shtator 2019 || 23 mars 2020 || [[FOX (Turqi)|FOX]] |- | num_seasons i katërt || E hënë 20.00 || 7 shtator 2020 || 10 maj 2021 || [[FOX (Turqi)|FOX]] |- |- | Sezoni i pest || E hënë 20.00 || 13 shtator 2021 || 13 qershor 2020 || [[FOX (Turqi)|FOX]] |- |} == Referime == {{reflist}} ==Lidhje të jashtme== *[https://www.fox.com.tr/Yasak-Elma/izle Faqja Zyrtare] [[Kategoria:Seriale turke]] ibpumag1w8uop67elvfrq93zql2o9ko 3 282114 2467530 2465889 2022-08-04T11:45:53Z 2003:E6:2F1A:3400:1891:DAAB:2719:3C09 -1, +1 wikitext text/x-wiki {{Stampa:Tung|realName=|name=Qendrimi15}} -- [[Përdoruesi:Komuniteti|Komuniteti]] ([[Përdoruesi diskutim:Komuniteti|diskutimet]]) 20 prill 2020 02:00 (CEST) == Gostitje == Me rastin e hapjes së llogarisë pas kaq kohësh. {{Karamele Zana}}–[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 20 prill 2020 20:50 (CEST) == Përshëndetje! == Të përgëzoj për punën e mirë që po bën në Wikipedia dhe artikujt interesantë që shkruan. Janë gjithmonë një ndihmesë e madhe për platësimin e seksioneve "Artikullit të javës" dhe "A e dini se..." në faqen kryesore. Uroj që të vazhdosh po kështu. Një mjet që do të të thjeshtojë punën është [[Ndihmë:Përkthimi i Përmbajtjes]]. Të uroj punë të mbarë! --'''[[Përdoruesi:Euriditi|<span style="text-shadow:#000 0.1em 0.1em 0.1em; background: #C44747; color:white;">&nbsp;Euriditi&nbsp;</span>]]''' 7 qershor 2020 20:31 (CEST) == Medalje == Për artikujt në lidhje me kulturën japoneze. {{Medalje Japonia}}–[[Përdoruesi:Berishasinan|Berishasinan]] ([[Përdoruesi diskutim:Berishasinan|diskutimet]]) 24 korrik 2020 00:15 (CEST) Në lidhje me artikujt e shumtë për ëmbëlsirat që po shton {{Medalje ushqimesh}}–[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 30 korrik 2020 18:12 (CEST) == Komuna e Çashkës, Dollnenit, Krushevës == Tung Qëndrim Të lutem konfirmo verzionet e ndryshimeve te Komuna e Çashkës, Komuna e Dollnenit, Komuna e Krushevës. :{{done|U bë}} [[Përdoruesi:Qendrimi15|Qendrimi15]] ([[Përdoruesi diskutim:Qendrimi15|diskutimet]]) 30 gusht 2020 16:35 (CEST) == Medalje == {{Medalje udhëzimi}}–[[Përdoruesi:Anjen01|Anjen01]] ([[Përdoruesi diskutim:Anjen01|diskutimet]]) 5 shtator 2020 16:23 (CEST) == [[Lista e sulltanëve të Perandorisë Osmane|Sulltanët]] e [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]] == Ju keni përfunduar disa artikuj. Por dy artikuj mungojnë në [[Stampa:Sulltanët e Perandorisë Osmane]]: [[Bajaziti I]] dhe [[Mehmeti VI]]. [[Abdylmexhiti II]] është shumë i shkurtër.--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F2B:8E00:B96D:C1CC:11D4:32F1|2003:E6:2F2B:8E00:B96D:C1CC:11D4:32F1]] 26 nëntor 2020 06:29 (CET) :Tani jam duke “rikrijuar” artikuj rreth republikave ruse. Më vonë do të krijoj rreth sulltanëve osman. [[Përdoruesi:Qendrimi15|Qendrimi15]] ([[Përdoruesi diskutim:Qendrimi15|diskutimet]]) 26 nëntor 2020 18:17 (CEST) == Artikuj që mungojnë == Mungon artikujt [[Shteti i Sllovenëve, Kroatëve dhe Serbëve]] ([[:en:State of Slovenes, Croats and Serbs]]), [[Mbretëria e Serbisë (mesjetare)]] ([[:en:Kingdom of Serbia (medieval)]]), [[Principata e Serbisë (mesjetare)]] ([[:en:Principality of Serbia (early medieval)]]), [[Principata e Madhe e Serbisë]] ([[:en:Grand Principality of Serbia]]), [[Serbia Moraviane]] [[:en:Moravian Serbia]]), [[Kriza e Kosovës veriore (2011–2013)]] ([[:en:North Kosovo crisis (2011–2013)]]), [[Trazirat e vitit 2008 në Kosovë]] ([[:en:2008 unrest in Kosovo]]), [[Shkatërrimi i trashëgimisë serbe në Kosovë]] ([[:en:Destruction of Serbian heritage in Kosovo]]), [[Kriza e Kosovës veriore (2021)]] ([[:en:2021 North Kosovo crisis]]), [[Sulmet ndaj serbëve (1876–1878)]] ([[:en:Attacks on Serbs during the Serbian–Ottoman War (1876–1878)]]), [[Osmanizmi]] ([[:en:Ottomanism]]), [[Vilajeti i Kostandinopojës]] ([[:en:Constantinople vilayet]]), [[Revolucioni xhonturk]] ([[:en:Young Turk Revolution]]), [[Kalendari rumi]] ([[:en:Rumi calendar]]), [[Dita e Pikëllimit]] ([[:en:Day of Sorrow]]), [[bereqeti]] ([[:en:Barakah]]), [[mevlydi]] ([[:en:Mawlid]]), [[adeti]] ([[:en:Adat]]), [[Kaligrafia Islame]] ([[:en:Islamic calligraphy]]), [[el-Endelus]] ([[:en:al-Andalus]]), [[talebanët]] ([[:en:Taliban]]), [[mamlukët]] ([[:en:Mamluk]]), [[Mensur Hallaxh]] ([[:en:Al-Hallaj]]), [[Xhemaledin Afgani]] ([[:en:Jamal al-Din al-Afghani]]), [[Reshid Riza]] ([[en:Rashid Rida]]), [[Musa el-Qazim]] ([[:en:Musa al-Kadhim]]), [[Ali er-Riza]] ([[:en:Ali al-Ridha]]), [[Muhamed el-Mehdiu]] ([[:en:Muhammad al-Mahdi]]), [[karvani]] ([[:en:Caravan (travellers)]]), [[fallxhore]] ([[:en:Fortune-telling]]), [[marangozi]] ([[:en:carpentry]]), [[beqaria]] ([[:en:Celibacy]]), [[beqar]] ([[:en:Bachelor]]), [[çiftëzim]] ([[:en:Mating]]), [[halla]] ([[:en:Aunt]]), [[marifeti]] ([[:en:Stunt]]), [[shuplakë]] ([[:en:Slapping (strike)]]), [[zylfikari]] ([[:en:Zulfiqar]]), [[fisheku]] ([[:en:Cartridge (firearms)]]), [[dyshek]] ([[:en:Mattress]]), [[hambar]] ([[:en:Barn]]), [[kati]] ([[:en:Storey]]), [[karvansarai]] ([[:en:Caravanserai]]), [[qira]] ([[:en:Renting]]), [[beli]] ([[:en:Waist]]), [[xhuxhi]] ([[:en:Dwarf (folklore)]]), [[kuzhina turke]] ([[:en:Turkish cuisine]]), [[bakshishi]] ([[:en:Gratuity]]) dhe [[biber]] ([[:en:Black pepper]]). Shumë të shkurtër janë [[Mbretëria Jugosllave]], [[Nenexhiku]] ([[:en:Peppermint]]), [[Hoxha]] dhe [[Partia Republikane Popullore]]..--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F49:3100:A0CF:4EB8:9F82:7BA8|2003:E6:2F49:3100:A0CF:4EB8:9F82:7BA8]] 19 prill 2022 01:05 (CEST) :Jo, Vella? 🥺--[[Speciale:Kontributet/2A02:3033:402:2E9E:1:0:8B81:EFD|2A02:3033:402:2E9E:1:0:8B81:EFD]] 30 korrik 2022 18:51 (CEST) == Ju lutem shqyrtoni faqen == Përshëndetje Qendrim, më falni shumë shumë shumë që po ju pengoj, ju lutna ta shqyrtoni faqen Adem Kastrati, si dhe kur ka raste të tilla të redaktuara qoft nga unë apo nga të tjerët ju lutna ta shqyrtoni. Në qofse ka ndonjë gabim ju mundeni lirisht që ta përmirësoni , nëse do e kishit bërë do isha i gëzuar shumë. Mirëbeqim nga Kumanova! :Një pyetje, është ky piktor ende gjallë apo ka vdekur? Pasi që duhet t'i shtosh edhe kategoritë kur ka lindur dhe kur ka vdekur (nëse ka vdekur). [[Përdoruesi:Qendrimi15|Qendrimi15]] ([[Përdoruesi diskutim:Qendrimi15|diskutimet]]) 20 dhjetor 2020 14:55 (CEST) Qendrim po e vërtetë është që AK vdiq në vitin 2000, por ju lutna kur bëhet ndonjë redaktim të kësaj faqeje ju lutna shqyrtoni Përshëndetje Qendrim, shpresoj që jeni mirë. Ju lutem shqyrtojeni sërish faqen Adem Kastrati sepse vepra Krushqit në dimër ishte grisur. :Pershendetje edhe juve, ndryshimin e fundit tuajin e paska shqyrtuar Përdoruesi:Olsi. [[Përdoruesi:Qendrimi15|Qendrimi15]] ([[Përdoruesi diskutim:Qendrimi15|diskutimet]]) 27 dhjetor 2020 18:14 (CEST) Përshëndetje Qendrim së pari ju uroj që të keni shëndet, dhe për shumë vjet viti i ri, ju lutem për hirë të zotit ta shqyrtoni faqen e Adem Kastratit, sepse bëra ca redaktime duke shtuar ca informacione të tjera, si dhe ca gabime drejtshkrimore përmirësova, besa më nuk do e redaktojë se ka informacione mjaftueshme nëse ka gabime mundeni ju ta rregulloni lirisht. Une rregullova gabimet qe kishin bere duke i permisuar :{{done|U bë}}, mundeni edhe ju të përmisoni nëse ka gabime drejtëshkrimore. Sa i përket informacioneve, mendoj që ka mjaft. Ju uroj shëndet edhe juve. Zoti ju ruajtë. [[Përdoruesi:Qendrimi15|Qendrimi15]] ([[Përdoruesi diskutim:Qendrimi15|diskutimet]]) 2 janar 2021 19:51 (CEST) ::Ju faliminderit shume @Qendrim, Zoti ju shperblefte me tere te mirat, me falni qe po ju bezdis [[Përdoruesi:Shkupi Kumanova 1234|Shkupi Kumanova 1234]] :::S'ka gjë, mund të pyesni për çdo gjë :) [[Përdoruesi:Qendrimi15|Qendrimi15]] ([[Përdoruesi diskutim:Qendrimi15|diskutimet]]) 2 janar 2021 20:04 (CEST) == Medalje == {{Medalje}}–[[Përdoruesi:Berishasinan|Berishasinan]] ([[Përdoruesi diskutim:Berishasinan|diskutimet]]) 11 janar 2021 22:15 (CET) == Adem Kastrati == Përshëndetje Qendrim, e di që shumë herë iu kam shkruar. E di që shumë shpejt kaluan prej 2 janarit redaktimi i im afro 20 ditësh por ashtu nuk ndodhi që të vazhdoj edhe më tej, unë sot nuk bëra asnjë redaktim për besë por wikipedia commons mi kishte fshirë të gjithë fotografitë që i kisha vendosur afro 1 muaj, nëse keni mundësi (dosadno iu kam bërë, ne themi kështu në Maqedoni kur bezdisim diçka) që ta shqyrtoni dhe besoj që të jetë për herë të fundit, wikimedia commons e mallkuar qoftë që i heqi fotografitë. Unë më nuk do vendos më fotografitë sepse vendos ato pas 1 jave apo 2 javeje po i heqin, kështu që vetëm fotografinë e Adem Kastratit dhe pikturën Magja do e lë sikur siq ishte më parë këto le të mjaftojnë ato, shumë herë e vendosa fotografitë i heqën kështu që gabimi im nuk është. Ju uroj që të keni shëndet për vete si dh familjen e juaj, faliminderit për mirëkuptimin! ([[Përdoruesi:Shkupi Kumanova 1234|A.Saiti]] ([[Përdoruesi diskutim:Shkupi Kumanova 1234|diskutimet]]) 18 janar 2021 12:56 (CET)) ::E shqyrtova, e di se si ndieni sepse edhe unë kam krijuar një foto dhe shtova në një artikull, por u fshi për shkak “copyright” (një gjë që nuk mund ta kuptoj). [[Përdoruesi:Qendrimi15|Qendrimi15]] ([[Përdoruesi diskutim:Qendrimi15|diskutimet]]) 18 janar 2021 17:52 (CEST) :::Ju faliminderit shumë, por besoj këto fotografi së paku 2 le të mbesin. Ju uroj shëndet dhe ju rujt zoti ([[Përdoruesi:Shkupi Kumanova 1234|A.Saiti]] ([[Përdoruesi diskutim:Shkupi Kumanova 1234|diskutimet]]) 18 janar 2021 17:54 (CET)) [[Përdoruesi:Shkupi Kumanova 1234|A.Saiti]] ([[Përdoruesi diskutim:Shkupi Kumanova 1234|diskutimet]]) 18 janar 2021 17:54 (CET) ::::Artikulli kur krijohet të gjtha fotot mbetën, por nëse ndokush nga Wikimedia Commons e fshinë foton, fotoja nga artikulli fshihet automatikisht. [[Përdoruesi:Qendrimi15|Qendrimi15]] ([[Përdoruesi diskutim:Qendrimi15|diskutimet]]) 18 janar 2021 18:00 (CEST) Tungjatjeta, a mundeni te vleresoni a janë të mira redaktimet e mia? Qëndrim vëllai, faleminderit për vlerësimin e artikullit letërsia shqipe por Ikranjani e prishi vlerësimin tënd duke keqpërdorur veglat e redaktorit [https://sq.wikipedia.org/wiki/Speciale:Log?type=&user=&page=Let%C3%ABrsia+shqipe&wpdate=&tagfilter=&wpfilters%5B%5D=review&wpfilters%5B%5D=newusers Shiko]. Mund ta vlerësosh prapë të lutem shumë? == Kujdes == Kujdes se çfarë ndryshime po pranon te lutem. Paske pranuar për shembull [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Gjon_Pali_II&diff=2148085&oldid=2052707 këtë editim] me të cilin u shtua artikullit një emër ("''Xhovan Pali''"), emër ky i shpikur tërësisht vetë nga autori. Nuk figurohet kurrkund, [https://www.google.al/search?source=hp&ei=F5hGYKreAY2xrgTG_Zu4Dw&iflsig=AINFCbYAAAAAYEamJ-zX47DpQlwscXk8v-cWe2IrreKt&q=%22Xhovan+Pali%22&oq=%22Xhovan+Pali%22&gs_lcp=Cgdnd3Mtd2l6EAM6AggAOgIILjoICC4QxwEQrwE6BAgAEAo6BAguEAo6BAgAEB46BggAEAoQHjoGCAAQFhAeUIYOWNEdYPEeaABwAHgAgAHVAYgBvAuSAQU2LjYuMZgBAKABAaoBB2d3cy13aXo&sclient=gws-wiz&ved=0ahUKEwjqxdXx0qHvAhWNmIsKHcb-BvcQ4dUDCAc&uact=5 ja krahaso], pra nuk mbështetet fare mbi asnjë burim. Është vetëm një shembull nga shumë tjerë. Në fund, Wikipedies i dëmtohet besueshmëria me raste të tilla të shumta. Po të shkruaj ty sepse këtë gjë tashmë kam vërejtur disa herë dhe bëhet shumë problem pastaj, me vështirësi dallohet se çka duhet hequr/çka jo. Sidomos dua të të vë në dijeni se ka përdorues keqdashës përreth nesh, që synojnë pikërisht këtë. Mjafton t'i hidhesh një sy [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Gjon_Pali_II&action=history historikut përkatës] ku mund të gjesh llogaritë që redaktuan kohët e fundit, dhe rezulton se krejt janë bllokuar për arësye. Të falenderoj për mirëkuptimin. Shumë nderime.--[[Përdoruesi:Hyllvegu|Hyllvegu]] ([[Përdoruesi diskutim:Hyllvegu|diskutimet]]) 8 mars 2021 22:49 (CET) :Faleminderit për paralajmërim, por e kam një pyetje nëse dikush ndryshon emrin e artikullin siç përmende artikullin e Gjon Palit II, kam provuar në disa artikuj t'i kthej ndryshimet (dmth të mos ia pranoj). A nuk ka ndonjë opsion për këtë? [[Përdoruesi:Qendrimi15|Qendrimi15]] ([[Përdoruesi diskutim:Qendrimi15|diskutimet]]) 9 mars 2021 16:38 (CET) ::Fatkeqsisht jo. Siç mësoja deri më tani, duhet të veprojë një administrues për t'i kthyer zhvendosjet e titujve. Ndoshta mund të na sqarojë [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] diçka më tepër mbi këtë. Sepse ka disa artikuj të zhvendosur nga një përdorues vandal në menyrë të qëllimshme/vazhdueshme (siç janë posaçërisht artikujt për papat [[Xhovan Pali I]] më parë Papa Gjon Pali I, apo [[Xhovani I]] më parë Papa Gjoni I edhe shum të tjere). Një zgjidhje për t'u parandaluar diçka të till sipas meje do të ishte që: mundësinë e zhvendosjes t'i japim vetëm kontrolluesve....--[[Përdoruesi:Hyllvegu|Hyllvegu]] ([[Përdoruesi diskutim:Hyllvegu|diskutimet]]) 17 mars 2021 22:40 (CET) :::Nëse s'gabohem, ashtu është. Zhvendosjen s'mund ta bëjë kushdo. Në të shkuarën, kur Bato ishte aktiv si administrator, ka pasur një fushatë për të ndryshuar privilegjet e anëtarëve dhe mënyrat si merren ato (më së shumti për të rregulluar problemin e kontrollimeve që ngel gjithnjë pa u bërë nga ndokush edhe pse de jure kemi shumë kontrollues) por fatkeqësisht, si shumë projekte të tjera, për mungesë vullnetarësh, dhe ai u la në mes si projekt me ikjen e Batos. :/ - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 17 mars 2021 23:41 (CET) == Medalje == {{Medalje pune}}–[[User:Styyx|<span style="color: #126180">'''~Styyx'''</span>]]^{[[User talk:Styyx|<span style="color: #24d63f">''Po''</span><span style="color:gray">''?''</span>]]} 23 qershor 2021 19:41 (CEST) :I was looking at who accepted my revisions, seems like you're one of the rare active users here. :D Keep up the good work! [[User:Styyx|<span style="color: #126180">'''~Styyx'''</span>]]^{[[User talk:Styyx|<span style="color: #24d63f">''Po''</span><span style="color:gray">''?''</span>]]} 23 qershor 2021 19:42 (CEST) == Hello == Hello, please save the [[Qaem Shahr]] article and link it to the wiki data item. Thanks [[Përdoruesi:Viera iran|Viera iran]] ([[Përdoruesi diskutim:Viera iran|diskutimet]]) 25 korrik 2021 16:08 (CEST) :Hello, I already save it and link with other languages. I see you wrote too much short, but don't worry I will fix it. [[Përdoruesi:Qendrimi15|Qendrimi15]] ([[Përdoruesi diskutim:Qendrimi15|diskutimet]]) 25 korrik 2021 16:12 (CEST) Hello, please save the [[FC Nassaji Mazandaran]] article and link it to the wiki data item. Thanks [[Përdoruesi:Viera iran|Viera iran]] ([[Përdoruesi diskutim:Viera iran|diskutimet]]) 30 prill 2022 23:26 (CEST) :{{done|Done}} [[Përdoruesi:Qendrimi15|Qendrimi15]] ([[Përdoruesi diskutim:Qendrimi15|diskutimet]]) 30 prill 2022 23:32 (CEST) == Mungojnë artikujt për shqiptarët == Shqiptarët [[Celal Nuri İleri]] ([[:en:Celal Nuri İleri]]), [[Müge Anlı]] ([[:en:Müge Anlı]]), [[Fettah Can]] ([[:en:Fettah Can]]), [[Güzin Dino]] ([[:en:Güzin Dino]]), [[Damat Ferit Pasha]] ([[:en:Damat Ferit Pasha]]), [[Suphi Nuri İleri]] ([[:en:Suphi Nuri İleri]]), [[Princesha Ferial e Egjiptit]] ([[:en:Princess Farial of Egypt]]), [[Kemal Edhem]] ([[:en:Kamal Adham]]), [[Adel Darwish]] ([[:en:Adel Darwish]]), [[Namik Qemal]] ([[:en:Namık Kemal]]) dhe [[Fevzije Fuad e Egjiptit]] ([[:en:Fawzia Fuad of Egypt]]) mungon.--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F00:1A00:391B:D0CA:89B:9D85|2003:E6:2F00:1A00:391B:D0CA:89B:9D85]] 22 gusht 2021 15:52 (CEST) == Medalje == {{Medalje zelli}}–[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 17 gusht 2021 19:28 (CEST) Punë e zellshme prej kohësh në kontroll e krijim artikujsh. Të falëderojmë. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 17 gusht 2021 19:28 (CEST) == Çmimi për krijimin e artikujve të rinj == {{Çmim i parë|1=krijimin e artikujve të rinj|viti=2020|përdoruesi=Qendrimi15}} Faleminderit! :) [[Përdoruesi:Qendrimi15|Qendrimi15]] ([[Përdoruesi diskutim:Qendrimi15|diskutimet]]) 15 shtator 2021 14:11 (CEST) == Kandidaturë për burokrat == Përshëndetje! Si një anëtar goxha aktiv në komunitetin e Wikipedia-s shqip, je i ftuar të marrësh pjesë në votimin që po zhvillohet në faqen [[Wikipedia:Burokratë/Kandidatura/Klein Muçi]] ku po kandidoj për të përfituar privilegjet e burokratit. Votimi i fundit për burokracinë në Wikipedia-n shqip ka ndodhur më shumë se 12 vjet më parë kështu që mirë do të ishte të kishte sa më shumë pjesëmarrje. Ki parasysh që mund të votosh {{tl|PËR}}, {{tl|KUNDËR}} ose {{tl|ASNJANËS}} dhe votën ta shoqërosh me një koment të shkurtër. Vendimi yt është i mirëpritur. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 10 tetor 2021 10:24 (CEST) == Infobox television == Përshëndetje, Qendrim! Pashë kontributet e tua së fundmi nëpër artikuj në lidhje me stampën e përmendur më sipër. Më duhet të them që shumica prej tyre kanë gabime në lidhje me parametrat. Parametrat duhen kopjuar shabllon siç janë në anglisht, të papërkthyer. Pra parametra si "titulli", "regjisori", etj. nuk do të njihen nga stampa dhe do të sjellin gjithmonë gabime, që do të reflektohen me kategoritë e mirëmbajtjes që do të shtohen automatikisht. Lista e plotë e parametrave mund të gjendet [[w:en:Template:Infobox television#Usage|këtu]]. Kur artikulli të ruhet, vlerat do të dalin në shqip më pas, tani që i përkthyem. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 19 nëntor 2021 10:05 (CET) == Medalje == {{Medalje Turqia}}–[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 28 janar 2022 01:41 (CET) == Kontroll == Përshëndetje! Ky është një mesazh automatik i dërguar te të gjithë kontrolluesit shqipfolës që kanë qenë aktivë së fundmi. Aktualisht në listën e faqeve me ndryshime në pritje gjenden rreth 4000 faqe, disa prej tyre në pritje për më shumë se 1 viti. Kontrollimi i ndryshimeve në pritje është një nga përgjegjësitë bazë të çdo komuniteti Wiki kështu që ju ftojmë të ndihmoni ta zbrazim atë listë. Lista mund të gjendet [[Speciale:PendingChanges|këtu]]. - [[Përdoruesi:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Përdoruesi diskutim:MediaWiki message delivery|diskutimet]]) 16 mars 2022 15:04 (CET) <!-- Message sent by User:Klein Muçi@sqwiki using the list at https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Kontrolluesit_aktiv%C3%AB&oldid=2421118 --> == taksonomia == Ckemi! Po ta vesh re, taksobokset nuk fuksionojne si duhet, kjo sepse duhen krijuar shume stampa. Po te shtypes '''FIX''', do te ridrejtoje te nje stampe qe duhet krijuar, dhe ajo do kopjuar nga anglishtja. do te lutesha te provoje vetem nje nese edhe bere sic duhet ne menyre qe mos ti ngatoresh nese i ben. kjo do te ishte shume e dobishme per cdo artikull qe ben te krijosh keto stampa sepse automatikisht te ndihmon per speciet e tjera te ngjashme me te. Faleminderit! [[Përdoruesi:Punetor i Rregullt5|Alban]] ([[Përdoruesi diskutim:Punetor i Rregullt5|diskutimet]]) 17 mars 2022 05:59 (CET) :E vura re edhe unë kur isha duke krijuar artikullin [[Nenexhiku]]. Për shembull në anglisht aty përmendet klasifikimet si mbretëria, familja, gjinia etj, por në shqip nuk u shfaqenin. Do të mundohem nëse mund të bëj diçka, ose ndoshta dikush tjetër ta rregulloj këtë. [[Përdoruesi:Qendrimi15|Qendrimi15]] ([[Përdoruesi diskutim:Qendrimi15|diskutimet]]) 17 mars 2022 13:02 (CET) == Qendrimi15 = Nixfer? == Pershendetje, Te lutem shmang perdorimin e [[Wikipedia:Përdorues të shumëfishtë|me shume se nje llogarie]] ne Wikipedia. --[[Përdoruesi:Ftillimi|Ftillimi]] ([[Përdoruesi diskutim:Ftillimi|diskutimet]]) 4 prill 2022 00:00 (CEST) ::Përshëndetje, nuk e kam të qartë se çfarë do të thuash. Por nëse mendon se Nixfer është llogari e imja e dytë, atëherë nuk është e saktë. [[Përdoruesi:Qendrimi15|Qendrimi15]] ([[Përdoruesi diskutim:Qendrimi15|diskutimet]]) 4 prill 2022 03:06 (CEST) :::Pashe qe kishit redaktuar nje mori artikujsh njeri pas tjetrit, ndaj bera nje [https://sigma.toolforge.org/editorinteract.py?users=Qendrimi15&users=Nixfer&users=&startdate=&enddate=&ns=&server=sqwiki analize] qe tregon se ka shume redaktime te sinkronizuara brenda minutash e oresh midis juve. Thashe te te shkruaja per kete dukuri dhe te tregoja se Wp nuk parapelqen perdorues me 2+ llogari. Nese e kam gabim, kerkoj ndjese. --[[Përdoruesi:Ftillimi|Ftillimi]] ([[Përdoruesi diskutim:Ftillimi|diskutimet]]) 4 prill 2022 13:22 (CEST) ::::S'ka problem :). Kur krijoj artikuj (zakonisht me tema turke dhe arabe), Nixferi dhe Dasguti përmisojnë emra, fjalë apo zhvdendosin artikuj (si p.sh tek [[Khanjar]]). Andaj ndoshta keni menduar se kam 2 llogari shtesë. [[Përdoruesi:Qendrimi15|Qendrimi15]] ([[Përdoruesi diskutim:Qendrimi15|diskutimet]]) 4 prill 2022 15:57 (CEST) cy8whz9cuh16jqf6qwx87unab5t95h6 0 291986 2467394 2467091 2022-08-03T13:11:29Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki [[Skeda:Roman_war_in_Illyricum_35_BC.png|djathtas|parapamje| Pushtimet e Oktavianit në vitin 35 para Krishtit ]] [[Skeda:Roman_war_in_Illyricum_34_BC.png|djathtas|parapamje| Pushtimet e Oktavianit në vitin 34 para Krishtit ]] '''Luftërat e Oktavianit me ilirët''' u zhvilluan në periudhën mes viteve '''35-33''' para Krishtit. Pas fitores së ndaj Pompeut, zgjidhjes së situatës në [[Italia|Itali]] dhe konsolidimit të sundimit romak në zonën e ngushtë të [[Deti Adriatik|Adriatikut]] lindor, vetë [[Augusti|Oktavian]] drejtoi një ushtri të fortë drejt [[Ilirët|Ilirisë]] dhe Panonisë me qëllim të zgjidhjes së marrëdhënieve të pakëndshme me ilirët me një goditje të fuqishme. Lufta u zhvillua në një front të gjerë, duke filluar nga [[Alpet]] deri në Panoni. Vështirësitë më të mëdha për [[Roma|romakët]] i kishin shkaktuar salasët, por edhe [[japodët]] në veri dhe verilindje të Kapellës dhe Pleshivicës, pastaj segestanët përreth [[Sisak|Siscia (Sisakut)]], bashkë me [[dalmatët]], [[desidiatët]] dhe [[panonët]]. Së pari, M. Vipsanije Agrippa, udhëheqësi dhe shoku ushtarak i Oktavianit, dhe më vonë dhëndri i tij, shkatërroi piratët në [[Mleti|Mlet]] dhe [[Korčula]] duke konfiskuar të gjitha anijet nga [[liburnët]]. Shumë fise tjera më të vogla u mundën në atë fushatë. Rezistencë më e fortë ishte bërë nga [[pirustët]], [[taulantët]], besët, [[dokleatët]], karnët, naresët dhe glindicionët. Pas kësaj, edhe vetë Oktaviani u inkuadrua në luftë. <ref name="Bojanovski">{{Cito web|url=https://de.scribd.com/doc/12834705/Ivo-Bojanovski-BIH-u-Anticko-Doba|title=Ivo Bojanovski: BOSNA I HERCEGOVINA U ANTIČKO DOBA|website=Akademija nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine, 1988|accessdate=9. 2. 2016}}</ref> <ref name="IliriH">{{Cito web|url=https://de.scribd.com/document/134360394/POVIJEST-JAPODA|title=Boris Olujić - POVIJEST JAPODA|website=Ministarstvo kulture RH|accessdate=9. 2. 2016}}</ref> <ref name="WilkesI">[https://de.scribd.com/document/33915225/ILIRI-John-Wilkes-Split-2001 John Wilkes - Iliri; Laus, Split 2001]</ref> <ref name="MesihOrbis">{{Cito web|url=https://de.scribd.com/document/258173235/|title=Salmedin-Mesihovic-ORBIS-ROMANVS-Udzbenik za historiju klasicne rimske civilizacije -Prvi ilirski rat, s.346 - Drugi ilirski rat, s. 350|website=30, Sarajevo, 2015.|accessdate=9. 2. 2018}}</ref> === Betejat me Japodët === Në njëzet vitet e mëparshme (52, 48/47), Japodët dëbuan ekuipazhet romake nga toka e tyre dy herë. Ata shpesh shqetësonin zonat e Italisë veriore rreth Triestes dhe Aquileia-s , ndonjëherë edhe në Pannonia dhe Histria , kështu që e gjithë Italia veriore kishte frikë nga bastisjet e tyre. Në fillim të luftës, Japodët u tërhoqën në kodra dhe pyje dhe me sulme të papritura u bënë rezistencë të fortë romakëve dhe shkaktuan humbje të mëdha. Rezistencë të fortë bënë edhe mbrojtësit e "qytetit" të tyre kryesor të Metulumit , i cili u pushtua vetëm pas betejave të rënda, në rrethimin e të cilit u dallua vetë Oktaviani, duke dhënë kështu shembull për ushtarët. Qytetet e tjera japode ( ''oppida'' ), të gjitha në Likën e sotme , nuk bënë rezistencë më të fortë. Burimet nuk përmendin nëse luftimet kanë ndodhur në Pounje bosnjane . Japodët pësuan një disfatë të plotë, kështu që ata nuk shfaqen më në kryengritjet e mëvonshme. <ref name="Pašalić">{{Cito web|url=https://de.scribd.com/doc/35947788/Pa%C5%A1ali%C4%87-Esad-Anticka-naselja-i-komunikacije-u-Bosni-i-Hercegovini|title=Esad Pašalić: Antička naselja i komunikacije u Bosni i Hercegovini|website=Zemaljski muzej Sarajevo, 1960|accessdate=9. 2. 2016}}</ref> <ref name="Mesih.Ilirike">{{Cito web|url=https://books.google.ba/books?id=cK83AwAAQBAJ&pg=PA951&lpg=PA951&dq=bistuae+vetus++bistuae+nova+mesihovi%C4%87&source=bl&ots=2Uh3IcTyUT&sig=OzJ1JXbDoCCvyNl522rGOskO0Oo&hl=bs&sa=X&ved=0ahUKEwjp6qyyofXTAhUH2ywKHTtrBsEQ6AEIIDAA#v=onepage&q=bistuae%20vetus%20%20bistuae%20nova%20mesihovi%C4%87&f=false|title=Salmedin Mesihović , ILIRIKE|website=Autorsko izdanje, Sarajevo, 2014|accessdate=9. 2. 2017}}</ref> === Betejat me Segestanët === Pastaj Oktaviani u kthye kundër Segestanëve dhe kryeqytetit të tyre Segesta në Kupa . Ai shkatërroi tokën e tyre për tetë ditë, derisa, megjithë rezistencën e fortë, ai depërtoi në Segesta, një qytet i fortifikuar mirë (oppidum) në bashkimin e Kupës dhe Savës pranë Sisakut të sotëm. Oktaviani e pushtoi pas një rrethimi të përgjakshëm tridhjetë ditor. Më pas, në bregun përballë të Kupës, në vendin e Sisakut të sotëm, ai ndërtoi fortesën ushtarake të Siscias dhe vendosi 25 kohorta ( ''pente kai eikosi speirôn'' ) nën komandën e Fufi Geminos. Me ndërtimin e Siscias u sigurua një krye urë në thellësi të Panonisë për pushtimet e mëtejshme të Ilirisë dhe Panonisë.<ref name="Leksikon">{{Cito web|url=https://www.slideshare.net/edinveletovac/arheoloski-leksikon-tom-1|title=Arheološki leksikon|website=Zemaljski muzej, Sarajevo|accessdate=9. 2. 2017}}</ref> <ref name="Mesihović">{{Cito web|url=http://www.ff-eizdavastvo.ba/books/sm-rimski_vuk_i_ilirska_zmija.posljednja_borba.pdf|title=Salmedin Mesihović -RIMSKI VUK I ILIRSKA ZMIJA, Posljednja borba|website=Filozofski fakultet Sarajevo, 2011|accessdate=9. 2. 2016|archive-date=21 mars 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160321104556/http://www.ff-eizdavastvo.ba/Books/SM-RIMSKI_VUK_I_ILIRSKA_ZMIJA.Posljednja_borba.pdf|url-status=dead}}</ref> === Betejat me dalmatët === Më pas, në vitin 34, Oktaviani udhëhoqi betejat me dalmatët , duke filluar pushtimin nga drejtimi verior, nga zona e Liburnisë, drejt Promonës dhe prej andej vazhdoi edhe më tej në brendësi të Dalmatëve. Përballë trupave pushtuese, të shumta dhe të fuqishme, dalmatët aplikuan një taktikë të dyfishtë. Ata u vendosën në vendbanimet e tyre të kështjellave dhe kryen sulme guerile dhe partizane ndaj trupave romake. Gjenerali dalmat Verzo fushoi me rreth 12.000 luftëtarë në qytetin Promona në kufirin e Liburnisë. Me të mbërritur përpara Promonës, Oktaviani fillimisht pushtoi pozicionet strategjike përreth zonës, dhe më pas filloi një sulm ndaj vetë vendbanimit. Një tjetër gjeneral dalmat, Testimi shkoi për të ndihmuar vendbanimin e rrethuar, por romakët ia bllokuan me sukses rrugën dhe e detyruan të tërhiqej. Me gjithë vështirësitë dhe disa sukseseve të vogla, Verzo dhe ushtria dalmate në Promona përfundimisht u dorëzuan. Tani rruga për në brendësi të vendit dalmat dhe rajoneve tjera ilire ishte e hapur për romakët. Testimi rezistoi duke zbatuar taktika guerile-partizane, ndaj sulmonte shpesh dhe papritur trupat romake. Për të mos u bllokuar dhe shkatërruar, komanda e trupave të Oktavianit vendosi të përparonte ngadalë dhe me kujdes. Në vazhdim të betejës u pushtuan vendbanimet e qytetit Sinodium dhe Andetrium, dhe më pas ushtria e Oktavianit mbërriti përballë Setovisë, ku ishte vendosur kampi i pjesës kryesore të ushtrisë dalmate. Në një përleshje të ashpër, Oktaviani u plagos përsëri dhe më pas u tërhoq në Romë me qëllim që të merrte konsullatën e radhës. Pas marrjes së konsullatës, Oktaviani kthehet në Setovia. Rrethimi i vendbanimit ishte i vazhdueshëm dhe mbrojtësit e rraskapitur u detyruan përfundimisht të dorëzoheshin kur uria mbizotëroi në Setovia. Oktaviani u vendosi kushte të ashpra dalmatëve. Ata duhej të paguanin haraç, të kthenin shenjat e betejës romake që kishin marrë dhjetë vjet më parë dhe të jepnin peng 700 të rinj. Për suksese të tilla të mëdha ushtarake dhe politike, senati i dha Oktavianit një triumf ilir (''thriambon Illyrikon'') në vitin 27 pes, i cili u mbajt në të njëjtën kohë me triumfin kushtuar fitores në Egjipt.  Edhe me këto suksese vërtet të mëdha të Oktavianit, sundimi romak në Iliri nuk ishte ende i konsoliduar dhe i siguruar plotësisht. === Epilogu === Ka pasur një debat për një kohë të gjatë nëse edhe pjesët tjera të [[Iliria|Ilirisë]] ishin pushtuar tashmë nga Oktaviani, perandori i mëvonshëm, në luftën e tij me ilirët, apo nëse njerku dhe pasardhësi i tij Tiberius ishte ai që e bëri këtë përfundimisht në luftën e tij Panoniane (Bellum Pannonicum) nga viti 12 - 9 p.e.s. Disa studiues më të vjetër besojnë se Oktaviani ishte 35 vjeçar kur arriti në Sisak (Siscia) dhe krijoi atje një bastion të fortë për pushtimet e mëtejshme të Ilirisë lindore dhe juglindore si dhe të Panonisë. Oktaviani në kampanjën e tij pushtoi vetëm tokat e Japodëve, dhe jo të gjitha, si dhe Segestanin në Kroacinë perëndimore, ndërsa rajonet në lindje të Sisakut, përfshirë Bosnjën, u pushtuan vetëm nga Tiberius  Së fundi, të gjitha këto zona u pushtuan gjatë kryengritjes së madhe ilire të viteve 6-9. pe.s. (Kryengritja e Batonit). Autorët më të fundit, bazuar në rrëfimet e historianit antik Apiani, besojnë se një pjesë e madhe e Bosnjës, madje edhe e Serbisë perëndimore, ranë në këtë luftë. Vetë Oktaviani nuk mori pjesë në betejat e mëvonshme për shkak të plagëve të tij, por gjeneralët e tij përfunduan pushtimet. Pas Dalmacisë, trupat romake të Oktavianit u zhvendosën në veri, më thellë në Bosnjën perëndimore. Midis popujve vendas, ata takuan fillimisht një fis ilir të quajtur Derbanoi (Deuri ), i cili ia dorëzoi pengjet Oktavianit dhe ra dakord që ta furnizonte me trupa dhe të paguante haraç. Supozohet se Deurët jetonin në zonën e Vërbasit të sipërm ose në fushën e Petrovacit. E njëjta gjë ndodhi me Ditionët, Sardeatët dhe Mezejët Në sulmet pushtuese të radhës dhe para lëvizjes mbi Panonët e tjerë, të cilët gjithashtu i dhanë probleme të mëdha, ''janë [[Desidiatët]] ∆αίσιοί (Daisioi)'' . Pra, është krejt logjike që Daisioi janë në të vërtetë Desidiatët nga Bosnja e Epërme, sepse për të dëpërtuar në tokat lindore të Panonisë në veri të Savës së poshtme, ku qasja e tyre në Danub ishte më e afërta dhe më e arritshme, trupat romake kishin për të kaluar zonën qendrore të Bosnjës.  Luftimet me desidiatët dhe lëvizja pa shumë rezistencë nëpër një pjesë të brendshme të Bosnjës, u zhvilluan në pranverën e vitit 33 (kur ato sigurisht filluan), ndërsa ato trupa arritën në Danub në vjeshtë. Të gjithë studiuesit pajtohen se desidiatët dhe fiset e tjera ilire deri në shekullin e VI p.e.s. nuk e njohën sovranitetin suprem të shetiit romak. Kjo vërtetohet nga fakti se gjatë shpërthimit të Kryengritjes së Batonit, formacioni romak i vendosur në brendësi të thellë kontinentale të brezit dinarik u mund që në fillim == Shih edhe == * [[Iliria]] * [[Iliriku]] * [[Dardania]] * [[Mbretëria e Ilirisë]] * [[Luftërat Iliro-Romake]] == Referime == {{Reflist|2}} [[Kategoria:Luftëra ku përfshihen ilirët]] 7dn4v14uywii28lk1nr74h2tmr6l996 0 291998 2467426 2467092 2022-08-03T17:23:02Z Drenisa 112234 Drenisa zhvendosi faqen [[Luftërat romako-dalmate]] tek [[Luftërat dalmato-romake]] wikitext text/x-wiki '''Luftërat romako-delmate''' ishin një seri konfliktesh midis [[Dalmatët|Federatës Dalmate]] dhe [[Roma e lashtë|Romakëve]]. Pas rënies së mbretërisë së Ardianëve në [[Iliria|Ilirinë e]] Jugut, Delmatët përbënin forcën më të madhe kundër romakëve në pushtimin e tyre të Ilirisë. Përballja e parë në vitin 156 - 155 para Krishtit përfundoi me shkatërrimin e kryeqytetit [[Delminium|Delmat Delminium]] nga konsulli Scipio Nasica. Lufta e dytë u zhvillua në vitin 118 para Krishtit, pas rënies së mbretërisë së [[Genti|Gentiit]] në jug, me sa duket duke përfunduar në një fitore romake pasi konsulli L. Caecilius Metellus festoi një triumf në vitin 117 para Krishtit dhe mori mbiemrin e tij Delmaticus. Konflikti i tretë ndodhi midis viteve 78 - 76 para Krishtit dhe përfundoi me kapjen e fortesës Dalmate, Salona (port Solin afër qytetit modern [[Split]] ) nga prokonsulli C. Cosconius. Gjatë luftës civile romake mes viteve 49 pes - 44 para Krishtit, Delmatet ishin bashkuar me [[Pompei|Pompeun]] dhe vazhdimisht luftonin dhe korrnin fitore mbi gjeneralët [[Jul Çezari|cezarianë]] Gabinius, Balbius dhe Vatinius. Konflikti i katërt dhe i fundit ndodhi gjatë ekspeditës së [[Augusti|Oktavian Augustit]] në Ilirikum në vitin 34 pes për shkak të revoltave të tyre të vazhdueshme. Dy komandantët e Delmatëve, Verzo dhe Testimo, u dorëzuan dhe fushata e Oktavianit përfundoi me kapjen e kryeqytetit të ri Delmata - Setovia (tani Klis). Kryengritjet e fundit të Delmatëve, nën udhëheqësin e tyre federal [[Bato Desidiati|Bato]], kundër romakëve ishin mes viteve 6-9 pas Krishtit gjatë [[Kryengritja e madhe ilire|Revolucionit të Madh Ilir]], i cili dështoi dhe rezultoi në qetësimin përfundimtar të krahinës së Delmacisë. <ref>Aleksander Stipqevic, Illyrians</ref> == Hyrje == === Federata Delmate === Delmacia dikur i ishte nënshtruar [[ Pleuratus III |Pleuratit III,]] por ishte copëtuar në mbretërimin e [[Genti|Gentiit]] në vitet 181 para Krishtit, kur ata filluan të sulmojnë popujt fqinjë, duke i detyruar ata të paguanin haraç në bagëti dhe misër. Në vitin 158 pes, kolonia greke Isa u ankua tek aleatët e saj romak për shqetësimet e vendbanimeve të të tyre Tragurium dhe Epetium nga ana e dalmatëve; ankesa të ngjashme u morën edhe nga Daorsët ilirë, fqinjë të Delmatëve në jug. === Përgjigja romake === Një ishkonsull romak, Gaius Fannius Strabo, u dërgua për të hetuar dhe raportuar për çështjet në [[Iliria|Iliri]] dhe në veçanti për veprimtaritë e Delmatëve. Ambasada njoftoi se kjo e fundit jo vetëm që nuk u kishte refuzuar atyre një seancë, por nuk kishin parashikuar akomodimin e tyre dhe madje kishin vjedhur kuajt që kishin marrë hua për udhëtimin. <ref>Polybius (32.13)</ref> Nga frika e sigurisë së tyre, ata ishin larguar sa më shumë që kishte qenë e mundur. Senati ishte indinjuar, por [[Polibi|Polybi]] raporton se vendimi për të dërguar një ekspeditë në të gjithë [[Deti Adriatik|Adriatikun]] ishte një çështje e konsideruar e politikës. Iliria ishte lënë pas dore që nga humbja e [[Dhimitër Fari|Dhimitër Farosit]] në vitin 219 para Krishtit dhe ishte koha e duhur që ilirët të kujtoheshin për autoritetin romak. Për më tepër, Senati mendonte se ndërsa kishin kaluar 12 vjet paqe që nga lufta kundër [[Perzeu|Perseut]] të Maqedonisë, ishte koha për të rishfaqur forcën ushtarake të romakëve. Këto ishin shkaqet e vërteta të luftës, por për konsum publik ishte fyerja për ambasadorët romakë. Ky nuk do të ishte i vetmi rast që një ushtri romake u dërgua përtej Adriatikut për praktikat e betejës, <ref>Wilkes- Illyrians pg.189</ref> edhe pse versionet e tjera sugjerojnë që kjo mund të mos jetë e gjithë historia. == Ekspeditat == === Rrethimi i Delminit (156/5 pes) === Ekspedita e vitit 156 para Krishtit, e cila u drejtua nga konsulli Gaius Marcius Figulus, zbarkoi në [[Narona]]. Figulus u kap nga ndërsa po [[Daorsoni|hidhte]] kamp dhe u dëbua përsëri në lumin Narenta, pasi ndoshta kishte përparuar nga territori i [[Daorsoni|Daorsëve]]. Tjetra, romakët marshuan përmes luginës së [[Delminium|Trebizatit]] për në [[Delminium]], ku ishte vendosur ushtria kryesore e Delmatëve. Kryeqyteti ishte fortifikuar dhe mbrojtur dhe kështu romakët nuk arritën të kapnin ilirët pa dijeni dhe mund të vendosnin vetëm një bllokadë para se të vendoseshin për dimrim, megjithëse u morën disa fortesa më të vogla. Në vitin 155 pes, konsulli Publius Cornelius Scipio Nasica Corculum detyroi një dorëzim pas konfrontimeve të ashpra. Fortifikimet u shkatërruan, vendi u shndërrua në një kullotë delesh dhe Corculum u kthye në shtëpi për të festuar triumfin e tij mbi Delmatët. <ref>Appian Illyrike 11</ref> <ref>Strabo 7.5,5 (Delminium)</ref> <ref>Zaninovic 1961-2</ref> === Triumfi i L. Caecilius Metellus (118 para Krishtit) === Kaluan afro dyzet vjet para sulmit tjetër romak mbi Dematët, por motivet sipas [[Apiani|Appian]], nuk ishin më pak të dyshimta. Në vitin 118 para Krishtit, konsulli i një viti më parë, Lucius Caecilius Metellus Delmaticus, drejtoi një ekspeditë kundër Delmatëve për të cilën iu dha titulli 'Delmaticus'. Lufta u shpall jo sepse Delmatët kishin bërë ndonjë gjë të gabuar, por thjesht për të siguruar një triumf tjetër për familjen Metelli. Në këtë rast, ilirët e pritën si mik dhe ai dimëroi mes tyre në qytetin e Salonës, pas së cilës u kthye në [[Roma|Romë]] në mënyrë triumfale. <ref>Appian Illyrike 7</ref> === Pushtimi i Salonës (78-76 para Krishtit) === Fushata tjetër ishte krejtësisht një biznes më serioz, megjithëse pak dihet për të, përveç që prokonsulli Gaius Cosconius mposhti pjesën më të madhe të Delmatëve në një fushatë dy vjeçare midis viteve 78 dhe 76 para Krishtit, e cila përfundoi me kapjen e Salonës. <ref>Wilkes 1969</ref> === Ofensiva delmate (50-42 para Krishtit) === Nga viti 58 deri në 50 pes, Delmatae ishte nën ngarkimin e [[Jul Çezari|Julius Caesar]], prokonsull i Gaul dhe [[Iliriku|Illyricum]], megjithëse komandanti ishte në gjendje të vinte pak vëmendje për përgjegjësitë e tij Adriatik. Gjatë luftës së mëpasshme civile midis Cezarit dhe [[Pompei|Pompeut]], Delmatët mbështetën këtë të fundit, në kundërshtim me komunitetet e kolonëve romakë në Salona, Narona dhe gjetkë, të cilët mbetën besnikë ndaj partisë së Cezarit. Në vitin 50 pes, ushtria Delmate sulmoi [[Liburnët]] për zotërimin e qytetit të Promonas. Liburnët, të cilët nuk ishin në gjendje t'i rezistonin forcës së Delmatëve, i thirrën Cezarit për ndihmë. Romakët menjëherë dërguan një ushtri, e cila u shtyp nga Delmatët. Më vonë në vitin 48 pes, Delmatët i zunë pritën një ushtrie cezariane prej 15 kohorta këmbësorie dhe 3000 kalorësish nën ishkonsullin A. Gabinius në Synodion, ndoshta diku në luginën Cikola. Pesë kohorta u kapërcyen dhe standardet e tyre u kapën. Ushtria Romake pothuajse u asgjësua, por Gabinius arriti në Salona. Sidoqoftë, ai kishte mbetur pothuajse pa furnizime saqë iu desh t'i plaçkiste Delmatët, duke shkuar në humbje të mëtejshme. Gabinius shpejt vdiq në Salona. Prokonsullët romakë vazhduan të përfshijnë Delmacinë pas fitores së Cezarit ndaj Pompeut. Në vitet 45-44 para Krishtit, P. Vatinius i shkruajti nga Narona më shumë se një herë [[Ciceroni|Ciceronit,]] duke iu lutur ndihmë për të siguruar triumfet e tij. Ai u ankua se nuk kishte thjesht 20 'oppida' (vendbanime Delmate) siç u besua në përgjithësi, por ishin më shumë, afër 60 sish. Më 31 korrik 42 para Krishtit, Vatinius më në fund fitoi triumfin e tij mbi disa fortifikime, por jo mbi tërë federatën. Në vitin 44 para Krishtit, senatori Balbius sulmoi federatën me pesë kohorta. Delmatët dolën fitimtar dhe vetë Balbius u vra gjatë aksionit. Pas kësaj delmatët kaluan në ofensivë dhe e rimorrën qytetin Salona. <ref>Morgan 1971 (Metellus)</ref> <ref>Wilkes 1969</ref> === Dorëzimi i Testimusit (33 para Krishtit) === [[Augusti|Oktaviani]] i kushtoi vitet në vijim operacioneve të tij në Iliri, së pari në vitin 35 pes kundër Japodëve dhe [[Fiset Ilire|Panonians]], pastaj, në vitet 34-33 para Krishtit, kundër Delmatëve. Jo vetëm ata kishin mbetur në krah pas largimit të Vatinius dhjetë vjet më parë, por Ilirët ende mbajtën pesë standarde romake të marra nga ushtria e Gabiniusit në vitin 48 pes. Ushtria e Oktavianit së pari u zhvendos drejt Promonës, ku udhëheqësi i Delmatëve Verzo kishte vendosur pjesën më të madhe të ushtrisë së tij prej 12,000 burrash me qëllim që të vinte në pritë ushtrinë romake në marshim. Me arritjen e Promonës, Oktaviani së pari mori kodrat përreth dhe pastaj vazhdoi të sulmojë qytetin. Testimus, komandanti tjetër i Delmatëve, u ndërpre nga romakët në rrugën e tij për të ndihmuar Verzon. Pas disa luftimeve, Promona u mor, Verzo u vra dhe Delmatët u urdhëruan të shpërndaheshin nga pasardhësi i tij Testimus, ndërsa romakët sulmuan fortesat e tij. Taktika e luftës guerile e Tetsimusit nuk e pengoi Oktavianin nga kapja e Sinodiumit dhe Andetriumit. Pas kësaj, ushtria përparoi në luginën e Cikolës. Testimusi dërgoi të gjitha trupat e tij në qytetin Setovia. <ref>Mirkovic 1969</ref> Në betejën e Setovias (ndoshta gryka e Sutinës), Oktaviani u plagos dhe u largua nga vendi i ngjarjes, duke ia dorëzuar komandën Statilius Taurusit, i cili organizoi një bllokadë dimri gjë që bëri të kapitullonin disa nga Delmatët. Në fillim të vitit 33 para Krishtit, Oktaviani u kthye për të marrë dorëzimin, së bashku me standardet e Gabinius, disa plaçka, 700 meshkuj të rinj dhe një premtim për të paguar borxhet e haraçeve të papaguara që nga koha e Cezarit. Megjithëse popuj të tjerë ilirë u përfshinë në dorëzim, ishte fitorja ndaj Delmatëve ajo që justifikoi një nga tre triumfet e festuar nga Oktaviani, më 13 gusht 29 pes. Në vitin 12 para Krishtit, Delmatët u rebeluan përsëri, duke kapur Salonën; por kjo u mor shpejt nga romakët. <ref>Schmitthenner 1958</ref> === Revolta e Madhe Ilire (AD 6-9 pas Krishtit) === Delmatët iu bashkua aleancës ilire në vitin 6 pas Krishtit në një revoltë të fundit kundër romakëve. Revolta filloi midis Desidiatëve të Bosnjës qendrore nën udhëheqjen e [[Bato Desidiati|Batos I,]] por që së shpejti iu bashkuan edhe Breukët dhe shumë ilirë të tjerë. Lufta katër vjeçare, e cila zgjati nga viti 6 deri në fund të vitit 9 pas Krishtit, pa përqendrime të mëdha të forcave romake në zonë, (me një rast 10 legjione dhe ndihmësit e tyre në një kamp të vetëm), me ushtri të tëra që vepronin në të gjithë [[Gadishulli Ballkanik|Ballkanin]] Perëndimor dhe luftuan për më shumë sesa një front. Më 3 gusht të vitit 8, Breukët e luginës [[Lumi i Savës|Sava]] u dorëzua, por u desh një bllokadë tjetër dimërore dhe një sezon luftimesh përpara se të vinte dorëzimi i Desidiatëve në fund të vitit 9 pas Krishtit. Romakëve iu deshën mbi tre vjet luftime të vështira për të shuar revoltën, e cila u përshkrua nga historiani romak [[Gai Sueston Trankuili|Suetonius]] si konflikti më i vështirë me të cilin përballej Roma që nga Luftërat Punike dy shekuj më parë. <ref>[[Dio Cassius]] LV.29-34; [[Suetonius]] ''Tiberius'' 16, 17.</ref> Deri në vitin 9 pas Krishtit, emri i Delmatëve kishte filluar të zbatohej në zonën midis Adriatikut dhe luginës së lumit Sava, pasi u krijua provinca romake Dalmatia. == Shih edhe == * [[Dalmatët|Delmatët]] * [[Augusti|Oktaviani]] * [[ Salona |Salona]] * [[Narona]] * [[Mbretëria antike ilire]] * [[Kryengritja e madhe ilire|Revolta e Madhe Ilire]] == Referimet == {{Reflist}} [[Kategoria:9]] [[Kategoria:8]] [[Kategoria:7]] [[Kategoria:6]] [[Kategoria:Luftëra ku përfshihen ilirët]] 61pla6t9kmqd675hfbn4jv17r8ae8u5 2467428 2467426 2022-08-03T17:27:01Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki '''Luftërat dalmato-romake''' ishin një seri konfliktesh midis [[Dalmatët|Federatës Dalmate]] dhe [[Roma e lashtë|Romakëve]]. Pas rënies së mbretërisë së Ardianëve në [[Iliria|Ilirinë e]] Jugut, Delmatët përbënin forcën më të madhe kundër romakëve në pushtimin e tyre të Ilirisë. Përballja e parë në vitin 156 - 155 para Krishtit përfundoi me shkatërrimin e kryeqytetit [[Delminium|Delmat Delminium]] nga konsulli Scipio Nasica. Lufta e dytë u zhvillua në vitin 118 para Krishtit, pas rënies së mbretërisë së [[Genti|Gentiit]] në jug, me sa duket duke përfunduar në një fitore romake pasi konsulli L. Caecilius Metellus festoi një triumf në vitin 117 para Krishtit dhe mori mbiemrin e tij Delmaticus. Konflikti i tretë ndodhi midis viteve 78 - 76 para Krishtit dhe përfundoi me kapjen e fortesës Dalmate, Salona (port Solin afër qytetit modern [[Split]] ) nga prokonsulli C. Cosconius. Gjatë luftës civile romake mes viteve 49 pes - 44 para Krishtit, Delmatet ishin bashkuar me [[Pompei|Pompeun]] dhe vazhdimisht luftonin dhe korrnin fitore mbi gjeneralët [[Jul Çezari|cezarianë]] Gabinius, Balbius dhe Vatinius. Konflikti i katërt dhe i fundit ndodhi gjatë ekspeditës së [[Augusti|Oktavian Augustit]] në Ilirikum në vitin 34 pes për shkak të revoltave të tyre të vazhdueshme. Dy komandantët e Delmatëve, Verzo dhe Testimo, u dorëzuan dhe fushata e Oktavianit përfundoi me kapjen e kryeqytetit të ri Delmata - Setovia (tani Klis). Kryengritjet e fundit të Delmatëve, nën udhëheqësin e tyre federal [[Bato Desidiati|Bato]], kundër romakëve ishin mes viteve 6-9 pas Krishtit gjatë [[Kryengritja e madhe ilire|Revolucionit të Madh Ilir]], i cili dështoi dhe rezultoi në qetësimin përfundimtar të krahinës së Delmacisë. <ref>Aleksander Stipqevic, Illyrians</ref> == Hyrje == === Federata Delmate === Delmacia dikur i ishte nënshtruar [[ Pleuratus III |Pleuratit III,]] por ishte copëtuar në mbretërimin e [[Genti|Gentiit]] në vitet 181 para Krishtit, kur ata filluan të sulmojnë popujt fqinjë, duke i detyruar ata të paguanin haraç në bagëti dhe misër. Në vitin 158 pes, kolonia greke Isa u ankua tek aleatët e saj romak për shqetësimet e vendbanimeve të të tyre Tragurium dhe Epetium nga ana e dalmatëve; ankesa të ngjashme u morën edhe nga Daorsët ilirë, fqinjë të Delmatëve në jug. === Përgjigja romake === Një ishkonsull romak, Gaius Fannius Strabo, u dërgua për të hetuar dhe raportuar për çështjet në [[Iliria|Iliri]] dhe në veçanti për veprimtaritë e Delmatëve. Ambasada njoftoi se kjo e fundit jo vetëm që nuk u kishte refuzuar atyre një seancë, por nuk kishin parashikuar akomodimin e tyre dhe madje kishin vjedhur kuajt që kishin marrë hua për udhëtimin. <ref>Polybius (32.13)</ref> Nga frika e sigurisë së tyre, ata ishin larguar sa më shumë që kishte qenë e mundur. Senati ishte indinjuar, por [[Polibi|Polybi]] raporton se vendimi për të dërguar një ekspeditë në të gjithë [[Deti Adriatik|Adriatikun]] ishte një çështje e konsideruar e politikës. Iliria ishte lënë pas dore që nga humbja e [[Dhimitër Fari|Dhimitër Farosit]] në vitin 219 para Krishtit dhe ishte koha e duhur që ilirët të kujtoheshin për autoritetin romak. Për më tepër, Senati mendonte se ndërsa kishin kaluar 12 vjet paqe që nga lufta kundër [[Perzeu|Perseut]] të Maqedonisë, ishte koha për të rishfaqur forcën ushtarake të romakëve. Këto ishin shkaqet e vërteta të luftës, por për konsum publik ishte fyerja për ambasadorët romakë. Ky nuk do të ishte i vetmi rast që një ushtri romake u dërgua përtej Adriatikut për praktikat e betejës, <ref>Wilkes- Illyrians pg.189</ref> edhe pse versionet e tjera sugjerojnë që kjo mund të mos jetë e gjithë historia. == Ekspeditat == === Rrethimi i Delminit (156/5 pes) === Ekspedita e vitit 156 para Krishtit, e cila u drejtua nga konsulli Gaius Marcius Figulus, zbarkoi në [[Narona]]. Figulus u kap nga ndërsa po [[Daorsoni|hidhte]] kamp dhe u dëbua përsëri në lumin Narenta, pasi ndoshta kishte përparuar nga territori i [[Daorsoni|Daorsëve]]. Tjetra, romakët marshuan përmes luginës së [[Delminium|Trebizatit]] për në [[Delminium]], ku ishte vendosur ushtria kryesore e Delmatëve. Kryeqyteti ishte fortifikuar dhe mbrojtur dhe kështu romakët nuk arritën të kapnin ilirët pa dijeni dhe mund të vendosnin vetëm një bllokadë para se të vendoseshin për dimrim, megjithëse u morën disa fortesa më të vogla. Në vitin 155 pes, konsulli Publius Cornelius Scipio Nasica Corculum detyroi një dorëzim pas konfrontimeve të ashpra. Fortifikimet u shkatërruan, vendi u shndërrua në një kullotë delesh dhe Corculum u kthye në shtëpi për të festuar triumfin e tij mbi Delmatët. <ref>Appian Illyrike 11</ref> <ref>Strabo 7.5,5 (Delminium)</ref> <ref>Zaninovic 1961-2</ref> === Triumfi i L. Caecilius Metellus (118 para Krishtit) === Kaluan afro dyzet vjet para sulmit tjetër romak mbi Dematët, por motivet sipas [[Apiani|Appian]], nuk ishin më pak të dyshimta. Në vitin 118 para Krishtit, konsulli i një viti më parë, Lucius Caecilius Metellus Delmaticus, drejtoi një ekspeditë kundër Delmatëve për të cilën iu dha titulli 'Delmaticus'. Lufta u shpall jo sepse Delmatët kishin bërë ndonjë gjë të gabuar, por thjesht për të siguruar një triumf tjetër për familjen Metelli. Në këtë rast, ilirët e pritën si mik dhe ai dimëroi mes tyre në qytetin e Salonës, pas së cilës u kthye në [[Roma|Romë]] në mënyrë triumfale. <ref>Appian Illyrike 7</ref> === Pushtimi i Salonës (78-76 para Krishtit) === Fushata tjetër ishte krejtësisht një biznes më serioz, megjithëse pak dihet për të, përveç që prokonsulli Gaius Cosconius mposhti pjesën më të madhe të Delmatëve në një fushatë dy vjeçare midis viteve 78 dhe 76 para Krishtit, e cila përfundoi me kapjen e Salonës. <ref>Wilkes 1969</ref> === Ofensiva delmate (50-42 para Krishtit) === Nga viti 58 deri në 50 pes, Delmatae ishte nën ngarkimin e [[Jul Çezari|Julius Caesar]], prokonsull i Gaul dhe [[Iliriku|Illyricum]], megjithëse komandanti ishte në gjendje të vinte pak vëmendje për përgjegjësitë e tij Adriatik. Gjatë luftës së mëpasshme civile midis Cezarit dhe [[Pompei|Pompeut]], Delmatët mbështetën këtë të fundit, në kundërshtim me komunitetet e kolonëve romakë në Salona, Narona dhe gjetkë, të cilët mbetën besnikë ndaj partisë së Cezarit. Në vitin 50 pes, ushtria Delmate sulmoi [[Liburnët]] për zotërimin e qytetit të Promonas. Liburnët, të cilët nuk ishin në gjendje t'i rezistonin forcës së Delmatëve, i thirrën Cezarit për ndihmë. Romakët menjëherë dërguan një ushtri, e cila u shtyp nga Delmatët. Më vonë në vitin 48 pes, Delmatët i zunë pritën një ushtrie cezariane prej 15 kohorta këmbësorie dhe 3000 kalorësish nën ishkonsullin A. Gabinius në Synodion, ndoshta diku në luginën Cikola. Pesë kohorta u kapërcyen dhe standardet e tyre u kapën. Ushtria Romake pothuajse u asgjësua, por Gabinius arriti në Salona. Sidoqoftë, ai kishte mbetur pothuajse pa furnizime saqë iu desh t'i plaçkiste Delmatët, duke shkuar në humbje të mëtejshme. Gabinius shpejt vdiq në Salona. Prokonsullët romakë vazhduan të përfshijnë Delmacinë pas fitores së Cezarit ndaj Pompeut. Në vitet 45-44 para Krishtit, P. Vatinius i shkruajti nga Narona më shumë se një herë [[Ciceroni|Ciceronit,]] duke iu lutur ndihmë për të siguruar triumfet e tij. Ai u ankua se nuk kishte thjesht 20 'oppida' (vendbanime Delmate) siç u besua në përgjithësi, por ishin më shumë, afër 60 sish. Më 31 korrik 42 para Krishtit, Vatinius më në fund fitoi triumfin e tij mbi disa fortifikime, por jo mbi tërë federatën. Në vitin 44 para Krishtit, senatori Balbius sulmoi federatën me pesë kohorta. Delmatët dolën fitimtar dhe vetë Balbius u vra gjatë aksionit. Pas kësaj delmatët kaluan në ofensivë dhe e rimorrën qytetin Salona. <ref>Morgan 1971 (Metellus)</ref> <ref>Wilkes 1969</ref> === Dorëzimi i Testimusit (33 para Krishtit) === [[Augusti|Oktaviani]] i kushtoi vitet në vijim operacioneve të tij në Iliri, së pari në vitin 35 pes kundër Japodëve dhe [[Fiset Ilire|Panonians]], pastaj, në vitet 34-33 para Krishtit, kundër Delmatëve. Jo vetëm ata kishin mbetur në krah pas largimit të Vatinius dhjetë vjet më parë, por Ilirët ende mbajtën pesë standarde romake të marra nga ushtria e Gabiniusit në vitin 48 pes. Ushtria e Oktavianit së pari u zhvendos drejt Promonës, ku udhëheqësi i Delmatëve Verzo kishte vendosur pjesën më të madhe të ushtrisë së tij prej 12,000 burrash me qëllim që të vinte në pritë ushtrinë romake në marshim. Me arritjen e Promonës, Oktaviani së pari mori kodrat përreth dhe pastaj vazhdoi të sulmojë qytetin. Testimus, komandanti tjetër i Delmatëve, u ndërpre nga romakët në rrugën e tij për të ndihmuar Verzon. Pas disa luftimeve, Promona u mor, Verzo u vra dhe Delmatët u urdhëruan të shpërndaheshin nga pasardhësi i tij Testimus, ndërsa romakët sulmuan fortesat e tij. Taktika e luftës guerile e Tetsimusit nuk e pengoi Oktavianin nga kapja e Sinodiumit dhe Andetriumit. Pas kësaj, ushtria përparoi në luginën e Cikolës. Testimusi dërgoi të gjitha trupat e tij në qytetin Setovia. <ref>Mirkovic 1969</ref> Në betejën e Setovias (ndoshta gryka e Sutinës), Oktaviani u plagos dhe u largua nga vendi i ngjarjes, duke ia dorëzuar komandën Statilius Taurusit, i cili organizoi një bllokadë dimri gjë që bëri të kapitullonin disa nga Delmatët. Në fillim të vitit 33 para Krishtit, Oktaviani u kthye për të marrë dorëzimin, së bashku me standardet e Gabinius, disa plaçka, 700 meshkuj të rinj dhe një premtim për të paguar borxhet e haraçeve të papaguara që nga koha e Cezarit. Megjithëse popuj të tjerë ilirë u përfshinë në dorëzim, ishte fitorja ndaj Delmatëve ajo që justifikoi një nga tre triumfet e festuar nga Oktaviani, më 13 gusht 29 pes. Në vitin 12 para Krishtit, Delmatët u rebeluan përsëri, duke kapur Salonën; por kjo u mor shpejt nga romakët. <ref>Schmitthenner 1958</ref> === Revolta e Madhe Ilire (AD 6-9 pas Krishtit) === Delmatët iu bashkua aleancës ilire në vitin 6 pas Krishtit në një revoltë të fundit kundër romakëve. Revolta filloi midis Desidiatëve të Bosnjës qendrore nën udhëheqjen e [[Bato Desidiati|Batos I,]] por që së shpejti iu bashkuan edhe Breukët dhe shumë ilirë të tjerë. Lufta katër vjeçare, e cila zgjati nga viti 6 deri në fund të vitit 9 pas Krishtit, pa përqendrime të mëdha të forcave romake në zonë, (me një rast 10 legjione dhe ndihmësit e tyre në një kamp të vetëm), me ushtri të tëra që vepronin në të gjithë [[Gadishulli Ballkanik|Ballkanin]] Perëndimor dhe luftuan për më shumë sesa një front. Më 3 gusht të vitit 8, Breukët e luginës [[Lumi i Savës|Sava]] u dorëzua, por u desh një bllokadë tjetër dimërore dhe një sezon luftimesh përpara se të vinte dorëzimi i Desidiatëve në fund të vitit 9 pas Krishtit. Romakëve iu deshën mbi tre vjet luftime të vështira për të shuar revoltën, e cila u përshkrua nga historiani romak [[Gai Sueston Trankuili|Suetonius]] si konflikti më i vështirë me të cilin përballej Roma që nga Luftërat Punike dy shekuj më parë. <ref>[[Dio Cassius]] LV.29-34; [[Suetonius]] ''Tiberius'' 16, 17.</ref> Deri në vitin 9 pas Krishtit, emri i Delmatëve kishte filluar të zbatohej në zonën midis Adriatikut dhe luginës së lumit Sava, pasi u krijua provinca romake Dalmatia. == Shih edhe == * [[Iliria]] * [[Salona]] * [[Narona]] * [[Delmatët]] * [[Augusti|Oktaviani]] * [[Dalmatinët]] * [[Mbretëria e Ilirisë]] * [[Luftërat iliro-romake]] * [[Kryengritja e madhe ilire|Revolta e Madhe Ilire]] == Referimet == {{Reflist}} [[Kategoria:9]] [[Kategoria:8]] [[Kategoria:7]] [[Kategoria:6]] [[Kategoria:Luftëra ku përfshihen ilirët]] jw0tm78y5r17py20bhxwt1amg8274ho 0 306043 2467456 2438873 2022-08-03T20:55:54Z Kurmanbek 103449 ([[c:GR|GR]]) [[File:TBMM, October 2021.jpg]] → [[File:TBMM, August 2022.jpg]] wikitext text/x-wiki {{Infobox legjislatura |name=Asambleja e Madhe Kombëtare e Turqisë |coa_pic=Seal of the Turkish Parliament (Türkiye Büyük Millet Meclisi).svg |legislature=[[Parlamenti i 27-të e Turqisë]] |coa_res=180px |coa_caption=Vula e parlamentit të Turqisë |native_name=Türkiye Büyük Millet Meclisi |house_type=[[Unikameralizmi|unikameral]] |foundation=23 prill 1920 |leader1_type=[[Kryetari i Asamblesë së Madhe Kombëtare të Turqisë|Kryetari]] |leader1=[[Mustafa Şentop]] |party1=([[Partia e Drejtësisë dhe Zhvillimit|AKP]])<br/>{{small|që nga 24 shkurti 2019}} |election1= |leader2_type=[[Nënkryetari i Asamblesë së Madhe Kombëtare të Turqisë|Nynkryetari]] |leader2=[[Süreyya Sadi Bilgiç]] ([[Partia e Drejtësisë dhe Zhvillimit|AKP]])<br/>{{small|që nga 24 shkurti 2019}}<br/>[[Haydar Akar]] ([[Partia Republikane Popullore|CHP]])<br/>[[Nimetullah Erdoğmuş]] ([[Partia e Lëvizjes Nacionaliste|MHP]])<br/>{{small|që nga 12 korriku 2018}} |leader3_type=Udhëheqësi i Shtëpisë |leader3=[[Naci Bostancı]] ([[Partia e Drejtësisë dhe Zhvillimit|AKP]])<br/>{{small|që nga 7 korriku 2018}} |leader4_type=Kryetarë kryesor opozitar |leader4=[[Kemal Kılıçdaroğlu]] ([[Partia Republikane Popullore|CHP]])<br/>{{small|që nga 22 maj 2010}} |members=600 |structure1=Turkey Parliament 2021.5.svg |structure1_res=300px |political_groups1='''[[Kabineti i katërt i Erdoanit|Qeveria]] (288)''' *{{Color box|{{Justice and Development Party (Turkey)/meta/color}}|border=darkgray}} [[Partia e Drejtësisë dhe Zhvillimit|AKP]] (288) '''[[Besimi dhe furnizimi]] (49)''' *{{Color box|{{Nationalist Movement Party/meta/color}}|border=darkgray}} [[Partia e Lëvizjes Nacionaliste|MHP]] (48) *{{Color box|{{Great Union Party/meta/color}}|border=darkgray}} [[Partia e Bashkimit të Madh|BBP]] (1) '''[[Opozita (politikë)|Opozita]] (240)''' *{{Color box|{{Republican People's Party (Turkey)/meta/color}}|border=darkgray}} [[Partia Republikane Popullore|CHP]] (135) *{{Color box|{{Peoples' Democratic Party (Turkey)/meta/color}}|border=darkgray}} [[Partia Demokratike Popullore (Turqi)|HDP]] (56) *{{Color box|{{İYİ Party/meta/color}}|border=darkgray}} [[Partia e Mirë|İYİ]] (36) *{{Color box|#990000|border=darkgray}} [[Partia e Punëtorve të Turqisë (2017)|TİP]] (4) *{{Color box|{{Homeland Party (Turkey, 2021)/meta/color}}|border=darkgray}} [[Partia e Atdheut (Turqi, 2021)|MP]] (3) *{{Color box|#FF3333|border=darkgray}} [[Partia Demokratike (2007)|DP]] (2) *{{Color box|{{Victory Party (Turkey)/meta/color}}|border=darkgray}} [[Partia e Fitores (Turqi)|ZP]] (2) *{{Color box|#0069a7|border=darkgray}} [[Partia e Demokracisë dhe Progresit|DEVA]] (1) *{{Color box|#2DA949|border=darkgray}} [[Partia Demokratike e Rajoneve|DBP]] (1) *{{Color box|{{Felicity Party/meta/color}}|border=darkgray}} [[Partia e Lumturisë|SP]] (1) *{{Color box|#b8bbff|border=darkgray}} [[Partia e Inovacionit (Turqi)|YP]] (1) '''Independentet (5)''' *{{Color box|#B0B0B0|border=darkgray}} [[Politikan i pavarur|I pavarur]] (5) '''Vakante (16)''' *{{Color box|#000000|border=darkgray}} Vakant (16) |voting_system1=Përfaqësimi proporcional i listës së mbyllur<br/>Metoda D'Hondt me një prag elektoral prej 10% |last_election1=[[Zgjedhjet parlamentare turke 2018|24 qershor 2018]] |next_election1=[[Zgjedhjet parlamentare turke 2023|18 qershor 2023]] |session_res=323px |meeting_place=Asambleja e Madhe Kombëtare e Turqisë<br/>[[Bakanlıklar]]<br/>[[Ankara]], [[Kodet postale në Turqi|06543]]<br/>[[Turqi]] |session_room=TBMM, August 2022.jpg |website =[http://global.tbmm.gov.tr/index.php/EN/yd/ Grand National Assembly of Turkey] |preceded_by=[[Mexhlisi i Përgjithshëm|Asambleja e Përgjithshme e Perandorisë Osmane]]<br/>[[Komiteti i Përfaqësimit]]|motto=Egemenlik Kayıtsız Şartsız Milletindir<br/>[[Sovraniteti i takon pa kushte popullit]] |term_length = 5 vite |salary = [[Lira turke|₺]]300,000 vjetor (me përfitime) |redistricting=[[Këshilli Suprem Zgjedhor (Turqi)|Këshilli Suprem Zgjedhor]] |background_color = #e30a17 }} '''Asambleja e Madhe Kombëtare e Turqisë''' ([[Gjuha turke|Turqisht]]: ''Türkiye Büyük Millet Meclisi''), i njohur edhe si '''Mexhlisi''', është legjislatura njëdhomëshe turke. Ëhtë organi i vetëm që i jepen privilegjet legjislative nga [[Kushtetuta e Turqisë|kushtetuta turke]]. Ajo u themelua në [[Ankaraja|Ankara]] më 23 prill 1920 në mes të [[Lufta për Pavarësi Turke|Fushatës Kombëtare]]. Kjo kushtetutë kishte themeluar paraqeverisjen e saj të njohur si [[Kabineti i parë i Ministrave Ekzekutivë të Turqisë|Ministrat e Parë Ekzekutivë të Turqisë]] (Komiteti Zëvendës i Angazhimit) në maj 1920. Parlamenti ishte themelor në përpjekjet e [[Mareşal]] [[Mustafa Qemal Ataturku|Mustafa Qemal Atatyrk]], [[Presidenti i Turqisë|presidentit të parë të Republikës së Turqisë]], dhe kolegëve të tij për të gjetur një shtet i ri nga mbetjet e [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]]. == Historia == === Themelimi i Asamblesë Kombëtare === Pas [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]], [[Aleatët e Luftës së Parë Botërore|Fuqitë Aleate]] fitimtare kërkuan [[Ndarja e Perandorisë Osmane|copëtimin e Perandorisë Osmane]] përmes [[Traktati i Sèvres|Traktatit të Sèvres]].<ref name="Ottomans" >{{cite book|title=The Ottoman Centuries: The Rise and Fall of the Turkish Empire|url=https://archive.org/details/ottomancenturies0000kinr_d1b1|first=Patrick|last=Kinross|publisher=Morrow|year=1977|isbn=0-688-03093-9|language=en}}</ref> Ekzistenca sovrane e kombit turk do të eliminohej sipas këtyre planeve, përveç një rajoni të vogël. Ndjenja nacionaliste turke u rrit në gadishullin [[Anadolli|Anadoll]], duke shkaktuar [[Lëvizja kombëtare turk|krijimin e lëvizjes kombëtare turke]]. Zhvillimet politike gjatë kësaj periudhe kanë bërë një ndikim të qëndrueshëm i cili vazhdon të ndikojë në karakterin e [[Turqit|kombit turk]]. Gjatë [[Lufta Çlirimtare Turke|Luftës së Pavarësisë Turke]], [[Mustafa Kemal Atatürk|Mustafa Qemali]] parashtroi nocionin se do të kishte vetëm një mënyrë për çlirimin e popullit turk pas Luftës së Parë Botërore, domethënë, përmes krijimit të një shteti të pavarur, sovran turk. [[Shfuqizimi i sulltanatit osman|Sulltanati osman u shfuqizua]] nga parlamenti i sapokrijuar në vitin 1922, duke hapur rrugën për shpalljen zyrtare të republikës që do të vinte më 29 tetor 1923. == Ndërtesa e parlamentit == Ndërtesa aktuale e parlamentit është e treta që strehon parlamentin e vendit. Ndërtesa e cila strehoi së pari parlamentin u shndërrua nga selia në Ankara e [[Komiteti "Bashkim e përparim"|Komitetit të Bashkimit dhe Përparimit]]. Projektuar nga arkitekti Hasip Beu,<ref name="tbmm.gov.tr">[https://global.tbmm.gov.tr/index.php/EN/yd/icerik/22 The Grand National Assembly of Turkey]</ref> ai u përdor deri në vitin 1924 dhe tani përdoret si lokacioni i [[Muzeu i Luftës së Pavarësisë|Muzeut të Luftës së Pavarësisë]], ndërtesa e dytë që strehoi parlamentin u projektua nga arkitekti [[Vedat Tek|Vedat (Tek) Beu]] (1873–1942) dhe u përdor nga viti 1924 deri më 1960.<ref name="tbmm.gov.tr" /> Tani është shndërruar në [[Muzeu i Republikës|Muzeun e Republikës]]. Asambleja e Madhe Kombëtare tani është vendosur në një ndërtesë moderne dhe imponuese në lagjen Bakanlıklar të Ankarasë.<ref>{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=JdDO7TK6tl8C&q=Grand+National+Assembly+of+Turkey&pg=RA1-PA417 |title=Turkey |first=Pat |last=Yale |author2=Virginia Maxwell |author3=Miriam Raphael |author4=Jean-Bernard Carillet |year=2005 |publisher=Lonely Planet |language=en |isbn=1-74059-683-8}}</ref> Projekti i ndërtesës monumentale është projektuar nga arkitekti dhe profesori [[Clemens Holzmeister]] (1886–1993).<ref name="tbmm.gov.tr" /> Ndërtesa ishte përshkruar në anën e pasme të kartëmonedhave turke prej 50,000 lira të viteve 1989–1999. Ndërtesa u godit nga sulmet ajrore tri herë gjatë [[Përpjekja për grusht shtet në Turqi (2016)|përpjekjes për grusht shteti turk në 2016]], duke pësuar dëme të dukshme. Më vonë, parlamenti kaloi një rishikim në verën e vitit 2016. == Referime == {{Reflist}} [[Kategoria:Asambleja e Madhe Kombëtare e Turqisë| ]] hi99rzmgg1c5ym2t2mlx2zregiinma7 0 312373 2467431 2442033 2022-08-03T17:34:09Z Drenisa 112234 /* Hyrje */ wikitext text/x-wiki [[Skeda:Geography_in_Montessori_Early_Childhood_at_QAIS.jpg|parapamje| Gjeografia në një një institucion parashkollor sipas Metodës Montessori në QAIS]] {{Shiko gjithashtu|Arsimi parashkollor}} '''Arsimi parafillor''' i njohur edhe si '''[[arsimi parashkollor]]''' dhe '''edukimi i fëmijërisë së hershme''' është një degë e [[Edukologjia|teorisë së edukimit]] që lidhet me kujdesin dhe mësimin e fëmijëve (formalisht dhe joformalisht) nga lindja deri në moshën 8 vjeç. <ref name="naeyc.org">{{Cite web|title=National Association for the Education of Young Children|url=https://www.naeyc.org/about-us|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20190406010632/https://www.naeyc.org/about-us|language=en|archive-date=6 prill 2019|access-date=12 korrik 2018|website=About Us}}</ref> Tradicionalisht, kjo është deri në ekuivalentin e klasës së tretë. <ref>{{Cite news|title=Best Accredited Online Early Childhood Education Degrees of 2018|language=en-US|work=Teacher Certification Degrees|url=https://www.teachercertificationdegrees.com/degrees/early-childhood-education-degree/|url-status=live|access-date=29 tetor 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20190108021616/https://www.teachercertificationdegrees.com/degrees/early-childhood-education-degree/|archive-date=8 janar 2019}}</ref> Arsimi parafillor përshkruhet si një periudhë e rëndësishme në zhvillimin e fëmijës. == Hyrje == Niveli i arsimit parafillor u shfaq si një fushë studimi gjatë [[Iluminizmi|Iluminizmit]], veçanërisht në [[Lista e shteteve të Evropës|vendet evropiane]] me shkallë të lartë të [[Shkrim-leximi|shkrim-leximit]]. <ref>{{Cite journal|last=Eddy|first=Matthew Daniel|date=2016|title=The Child Writer: Graphic Literacy and the Scottish Educational System, 1700–1820|url=http://dro.dur.ac.uk/19137/1/19137.pdf|url-status=live|journal=History of Education|volume=46|issue=6|pages=695–718|doi=10.1080/0046760X.2016.1197971|archive-url=https://web.archive.org/web/20180723135657/http://dro.dur.ac.uk/19137/1/19137.pdf|archive-date=23 korrik 2018|access-date=27 maj 2020|lang=en}}</ref> Ai vazhdoi të rritet gjatë shekullit XIX pasi arsimi fillor universal u bë një normë në botën perëndimore. Vitet e fundit, edukimi i fëmijërisë së hershme <ref>{{Cite web|date=19 korrik 2021|title=Early childhood education - Asha Maa Foundation|url=https://ashamaafoundation.org/2021/07/19/early-childhood-education/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210719103138/https://ashamaafoundation.org/2021/07/19/early-childhood-education/|language=en|archive-date=19 korrik 2021|access-date=19 korrik 2021}}</ref> është bërë një çështje e përhapur e politikave publike, pasi financimi për [[Arsimi parashkollor|institucionet parashkollore]] debatohet nga ligjvënësit komunalë, shtetërorë dhe federalë. <ref>{{Cite web|title=Early Learning from Birth through Third Grade|url=http://www.nga.org/cms/home/nga-center-for-best-practices/center-divisions/center-issues/page-edu-issues/early-learning-from-birth-throug.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20141220214509/http://www.nga.org/cms/home/nga-center-for-best-practices/center-divisions/center-issues/page-edu-issues/early-learning-from-birth-throug.html|language=en|archive-date=20 dhjetor 2014|access-date=16 dhjetor 2014|publisher=National Governor's Association}}</ref> <ref>{{Cite web|title=Why Cities Are Making Preschool Education Available to All Children|url=http://nieer.org/publications/why-cities-are-making-preschool-education-available-all-children|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20150207051129/http://nieer.org/publications/why-cities-are-making-preschool-education-available-all-children|language=en|archive-date=7 shkurt 2015|access-date=6 shkurt 2015}}</ref> <ref>{{Cite web|date=25 prill 2014|title=Pre-K Funding from State and Federal Sources|url=http://febp.newamerica.net/background-analysis/pre-k-funding|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150311204102/http://febp.newamerica.net/background-analysis/pre-k-funding|language=en|archive-date=11 mars 2015|access-date=6 shkurt 2015}}</ref> Subjektet qeverisëse po debatojnë gjithashtu për fokusin qendror të edukimit të fëmijërisë së hershme me debat mbi lojën e përshtatshme zhvillimore kundrejt kurrikulës së fortë të përgatitjes akademike në lexim, shkrim dhe matematikë. <ref name=":6">{{Cite web|last=Ofsted|date=30 nëntor 2017|title=Bold Beginnings|url=https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/663560/28933_Ofsted_-_Early_Years_Curriculum_Report_-_Accessible.pdf|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210728021052/https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/663560/28933_Ofsted_-_Early_Years_Curriculum_Report_-_Accessible.pdf|archive-date=28 korrik 2021|access-date=15 korrik 2021|website=gov.uk|lang=en}}</ref> Prioriteti global i vendosur në edukimin e fëmijërisë së hershme nënvizohet me objektivat e Objektivit 4 të Kombeve të Bashkuara për Zhvillimin e Qëndrueshëm . Arsimi parafillor është gjithashtu një emërtim profesional i fituar përmes një programi arsimor pas arsimit të mesëm. Për shembull, në [[Ontario]], [[Kanada]], emërtimet 'Edukator i fëmijërisë së hershme' dhe 'Edukator i regjistruar në fëmijërinë e hershme' mund të përdoren vetëm nga anëtarët e regjistruar të Kolegjit të Edukatorëve të Fëmijërisë së Hershme, i cili përbëhet nga profesionistë të akredituar të [[Çerdhe fëmijësh|kujdesit për fëmijët]] që mbahen përgjegjës për standardet e praktikës së Kolegjit. <ref>{{Cite web|title=College of Early Childhood Educators|url=https://www.college-ece.ca/en/Become-A-Member/Who-is-Required-to-Join|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20190508174641/http://www.college-ece.ca/en/Become-A-Member/Who-is-Required-to-Join|language=en|archive-date=8 maj 2019|access-date=5 nëntor 2017|website=College of Early Childhood Educators}}</ref> == Teoritë e zhvillimit të fëmijëve == Qasja e Ndërveprimit Zhvillimor bazohet në teoritë e Jean Piaget, Erik Erikson, [[John Dewey]] dhe Lucy Sprague Mitchell. Qasja fokusohet në të mësuarit përmes zbulimit. <ref>{{Citation|last=Shapiro|first=E.|last2=Nager|first2=N.|year=1999|title=The Developmental-Interaction Approach to Education: Retrospect and Prospect|url=https://educate.bankstreet.edu/occasional-paper-series/vol1999/iss1/1|url-status=live|series=Occasional Paper Series|publisher=Bank Street College of Education|volume=1999|issue=1|archive-url=https://web.archive.org/web/20200214083957/https://educate.bankstreet.edu/occasional-paper-series/vol1999/iss1/1/|archive-date=14 shkurt 2020|access-date=14 nëntor 2018|lang=en}}</ref> <ref>{{Cite web|title=Bank Street Developmental Interaction Approach|url=http://www.nj.gov/education/ece/curriculum/desc/bank.htm|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20111118104725/http://www.nj.gov/education/ece/curriculum/desc/bank.htm|language=en|archive-date=18 nëntor 2011|publisher=State of New Jersey Department of Education}}</ref> <ref>{{Cite book|last=Casper|first=V|title=Introduction to early childhood education: Learning together|last2=Theilheimer|first2=R|publisher=McGraw-Hill|year=2009|location=New York|lang=en}}</ref> [[Zhan Zhak Ruso|Jean Jacques Rousseau]] rekomandoi që mësuesit të shfrytëzojnë interesat individuale të fëmijëve për t'u siguruar që çdo fëmijë të marrë informacionin më thelbësor për zhvillimin e tij personal dhe individual. <ref>McDowall Clark, R (2013). Childhood in Society . London: Learning Matters.</ref> Për të përmbushur fushat përkatëse zhvillimore, një fëmijë ka një sërë nevojash që duhet të plotësohen për një sukses në mësim. Hierarkia e nevojave e Maslow tregon nivelet e ndryshme të nevojave që duhet të plotësohen, grafiku në të djathtë i shfaq këto nevoja. Pesë fushat e zhvillimit të fëmijërisë përfshijnë: <ref name="dh">{{Cite book|last=Jonathan Doherty|url={{google books|plainurl=yes|id=u02NPQAACAAJ}}|title=Child Development: Theory and Practice 0–11|last2=Malcolm Hughes|publisher=Addison-Wesley, Incorporated|year=2009|isbn=978-1-4058-2127-8|lang=en}}</ref> <ref>{{Cite journal|last=Jones|first=Denisha|date=8 mars 2019|title=APPLYING MASLOW TO SCHOOLS: A NEW APPROACH TO SCHOOL EQUITY|url=https://www.deyproject.org/denishas-blog/applying-maslow-to-schools-a-new-approach-to-school-equity|url-status=live|journal=Defending the Early Years|archive-url=https://web.archive.org/web/20190226045722/https://www.deyproject.org/denishas-blog/applying-maslow-to-schools-a-new-approach-to-school-equity|archive-date=26 shkurt 2019|access-date=25 shkurt 2019|lang=en}}</ref> [[Skeda:Maslow's_Hierarchy_of_Needs_Pyramid.png|parapamje|218x218px| Hierarkia e Nevojave të Maslow]] * Fizike: mënyra në të cilën një fëmijë zhvillon funksionet biologjike dhe fizike, duke përfshirë shikimin dhe aftësitë motorike * Sociale: mënyra në të cilën një fëmijë ndërvepron me të tjerët <ref>{{Cite book|last=Jeffrey Trawick-Smith|url={{google books|plainurl=yes|id=LJR1ngEACAAJ|p=8}}|title=Early Childhood Development: A Multicultural Perspective|publisher=Pearson Education, Limited|year=2014|isbn=978-0-13-335277-1|page=3|lang=en}}</ref> Fëmijët zhvillojnë një kuptim të përgjegjësive dhe të drejtave të tyre si anëtarë të familjeve dhe komuniteteve, si dhe një aftësi për t'u lidhur dhe për të punuar me të tjerët. <ref>{{Cite web|title=[ARCHIVED CONTENT] Spiritual, moral, social and cultural development – Schools|url=http://www.education.gov.uk/schools/teachingandlearning/curriculum/a00199700/spiritual-and-moral|url-status=dead|archive-url=http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20130903160914/http://www.education.gov.uk/schools/teachingandlearning/curriculum/a00199700/spiritual-and-moral|archive-date=3 shtator 2013|website=nationalarchives.gov.uk|lang=en}}</ref> * Emocionale: mënyra në të cilën një fëmijë krijon lidhje emocionale dhe zhvillon vetëbesimin. Lidhjet emocionale zhvillohen kur fëmijët lidhen me njerëzit e tjerë dhe ndajnë ndjenjat. * Gjuha: mënyra në të cilën një fëmijë komunikon, duke përfshirë mënyrën se si ai i paraqet ndjenjat dhe emocionet e tij, si për njerëzit e tjerë ashtu edhe për veten e tyre. Në 3 muaj, fëmijët përdorin klithma të ndryshme për nevoja të ndryshme. Në 6 muaj ata mund të njohin dhe imitojnë tingujt bazë të gjuhës së folur. Në 3 vitet e para, fëmijët duhet të ekspozohen ndaj komunikimit me të tjerët në mënyrë që të kuptojnë gjuhën. Zhvillimi "normal" i gjuhës matet me shkallën e përvetësimit të fjalorit. * Aftësitë njohëse: mënyra në të cilën një fëmijë organizon informacionin. Aftësitë njohëse përfshijnë zgjidhjen e problemeve, kreativitetin, imagjinatën dhe kujtesën. <ref name="Neaum2013">{{Cite book|last=Sally Neaum|url={{google books|plainurl=yes|id=fCnZNAEACAAJ}}|title=Child Development for Early Years Students and Practitioners|date=17 May 2013|publisher=SAGE Publications|isbn=978-1-4462-6753-0|lang=en}}</ref> Ato mishërojnë mënyrën në të cilën fëmijët e kuptojnë botën. Piaget besonte se fëmijët shfaqin dallime të dukshme në modelet e tyre të të menduarit ndërsa kalojnë nëpër fazat e zhvillimit kognitiv: periudha sensoromotore, periudha para operacionit dhe periudha operacionale. <ref>Doherty, J. and Hughes, M. (2009). Child development: theory and practice 0–11. Harlow: Longman.</ref> == Marrëveshjet ndërkombëtare == Konferenca e parë Botërore për Kujdesin dhe Edukimin në Fëmijërinë e Hershme u zhvillua në Moskë nga 27 deri më 29 Shtator 2010, e organizuar bashkërisht nga [[UNESCO]] dhe qyteti i Moskës. Sipas UNESCO-s, kurrikula parashkollore është ajo që ofron përmbajtje edukative përmes aktiviteteve të përditshme dhe nxit zhvillimin fizik, njohës dhe social të fëmijës. Në përgjithësi, kurrikulat parashkollore njihen nga qeveritë vetëm nëse bazohen në kërkime akademike dhe rishikohen nga bashkëmoshatarët. <ref name="UNESCO">{{Cite web|title=UNESCO: Preschool Curricula|url=http://unesdoc.unesco.org/images/0015/001593/159355e.pdf/|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20100705090929/http://unesdoc.unesco.org/images/0015/001593/159355e.pdf|archive-date=5 korrik 2010|access-date=27 shkurt 2010|publisher=UNESCO|lang=en}}</ref> Parashkollorët për të Drejtat e Fëmijëve kanë qenë pionier në fushat kurrikulare parashkollore dhe po kontribuojnë në të drejtat e fëmijëve përmes kurrikulës së tyre parashkollore. <ref>{{Cite web|title=Preschool for Child Rights|url=http://preschoolforchildrights.com/|language=en|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20131205121223/http://www.preschoolforchildrights.com/|archive-date=5 dhjetor 2013|access-date=1 dhjetor 2013}}</ref> == Shih edhe == * [[Arsimi]] * [[Fred Rogers]] * [[Friedrich Fröbel]] * [[Çerdhe fëmijësh]] * [[Maria Montessori]] * [[Kopshti i fëmijëve]] * [[Arsimi parashkollor]] * [[Pedagogjia parashkollore]] == Referime == [[Kategoria:Arsim]] iw4l2213hxitfj5ukyu6s8qt908vts9 0 313047 2467517 2402843 2022-08-04T10:31:23Z Oheloel 143826 wikitext text/x-wiki [[Skeda:Topkapı Kapısı.JPG|parapamje|Dera e Topkapësë]] '''Topkapı''' ("Porta e topit" në [[turqisht]]) është një lagje në [[Stambolli|Stamboll]], [[Turqia|Turqi]]. Topkapı është pjesë e rrethit të [[Fatih]]. == Vendndodhja == Topkapı shtrihet në skajin perëndimor të distriktit Fatih, nën muret e qytetit të lashtë. Ajo është e përqendruar në [[Xhamia Kara Ahmed Pasha|Xhaminë Kara Ahmed Pashë]], e cila qëndron jashtë Topkapı Caddesi, dhe kufizohet nga Vatan Caddesi në veri dhe ''[[Turgut Ozal]] Millet Caddesi'' në jug. == Emri == Topkapi është quajtur kështu sepse ishte vendi ku u vendos topi osman i njohur si "Bazilik" gjatë rrethimit të vitit 1453, kundër portës së Shën Romanit në muret e qytetit. Porta ishte pika në të cilën [[Mehmet Fatihu|Sulltan Mehmeti II]] hyri në qytet pasi ai ra. Porta u riemërua për të përkujtuar këtë dhe lagjja e ka marrë emrin prej andej. == Transporti == Topkapı ishte vendi i stacionit kryesor të autobusëve të Stambollit, i cili shtrihej jashtë murit të qytetit, deri në vitin 1994 kur u zhvendos në Bajrampasha. Shërbehet nga stacioni i metrosë Topkapı-Ulubatlı, në M1, brenda murit dhe nga stacioni Topkapı jashtë murit, i cili është një shkëmbim ndërmjet linjave të tramvajit T1 dhe T4 dhe Metrobus. == Referencat == <references /> [[Kategoria:Stamboll]] t0uc1f7h3jndlujsho180r17p7cv60f 0 317798 2467389 2466959 2022-08-03T12:01:31Z Oheloel 143826 wikitext text/x-wiki '''Tomorrica''' është një rajon tradicional ose etnografik në [[Shqipëria e Mesme|Shqipërinë e Mesme]], që ndodhet pranë kufirit midis [[Qarku i Beratit|Qarkut të Beratit]] dhe [[Qarku i Elbasanit|Qarkut të Elbasanit]]. Emrin e ka marrë nga [[Mali i Tomorit]]. Rajoni modern përbëhet nga 31 fshatra dhe ndahet nga [[Tomorrica (lum)|lumi i Tomorricës]]. Qyteti i [[Bashkia Gramsh|Gramshit]] konsiderohet të jetë pjesë e historisë së rajonit, por shumë mund ta konsiderojnë atë të mos jetë pjesë e vetë rajonit. Rajoni është i njohur edhe për erërat e tij të veçanta, të njohura në vend si stoçen, në të cilat retë afrohen me tokën dhe "shtrihen si qilim". Popullsia është kryesisht shqiptare dhe tradicionalisht i përkiste besimit [[bektashi]] gjatë [[Perandoria Osmane|kohës osmane]],<ref name=Carcani>Çarçani, Leonard. ''Besimet Fetare në Prefekturën e Elbasanit''. faqe 24</ref> duke qenë të krishterë ortodoksë gjatë mesjetës më parë, megjithëse në ditët e sotme ka shumë njerëz [[Afetaria|jofetarë]] ashtu si [[Afetaria në Shqipëri|shumë pjesë të tjera të Shqipërisë]]. Kohët e fundit është prekur edhe nga [[emigracioni]] i madh, duke lënë fshatra të tëra të shkreta në ditët moderne.<ref name=PoorTomorrica>{{cite news|url=http://www.balkanweb.com/site/kush-ste-do-moj-tomorrice| author= Bashkim Koci| date=3 mars 2015| agency=Balkan Web| language=sq| title=Kush s’të do, moj Tomorricë?!| accessdate=9 janar 2018}}</ref> Pavarësisht gjendjes së saj aktualisht në rënie, si dhe popullsisë së saj të vogël dhe terrenit të ashpër, Tomorrica thuhet se ka kontribuar shumë në historinë shqiptare. Prandaj është quajtur “i mjeri me njerëzit e mëdhenj”. Në verë ka një festë ku vendasit ngjiten në majën e malit të Tomorrit, ku ndodhet një [[Teqeja|teqe]] bektashiane. Edhe pse zyrtarisht është një festë bektashiane, jo-bektashitë si të krishterët dhe [[Islami Synit|sunitët]] gjithashtu mund dhe marrin pjesë. [[Skeda:Zhepë - Mapillary (jB yHlLLH9EEh9dAEJnajQ).jpg|parapamje|300px|djathtas|Pamje nga [[Zhepe]] të teqes bektashi në majë të Malit të Tomorricës]] == Historia == === Mesjeta === Në mesjetë, Tomorrica ishte pjesë e domenit të [[Muzakajt|familjes Muzaka]], një familje fisnike shqiptare e besimit të [[Ortodoksia Lindore|krishterë ortodoks]] me prejardhje nga [[Maliq-Opar|Opari]], e cila i dha emrin krahinës së [[Myzeqeja|Myzeqesë]]. Sipas analetit të [[Gjon Muzaka|Gjon Muzakës]], Tomorrica në shekullin e 15-të përbëhej nga 80 fshatra. Muzakajt kishin në rajon "bodrumin" e pasurive të tyre, si dhe një minierë ari. Në këtë kohë, Tomorrica shtrihej përgjatë [[Rruga Egnatia|Via Egnatia]], në të cilën Venediku transportonte mallrat e saj në [[Voskopojë]], [[Grebeneja|Grebena]] dhe [[Selaniku|Selanik]]. Pas vdekjes së [[Skënderbeu]]t, shumë familje ikën në [[Greqi]] ose në [[Itali]] dhe kontribuan në shfaqjen e popullsive [[Arvanitët|arvanite]] dhe [[Arbëreshët|arbëreshe]] në ato troje. Brenda [[Kalabria|Kalabrisë]], Arbëreshë me emrat Gjerba, Jerba, Barç, Zhupa dhe Zhepa mbahen nga [[Eqrem Çabej]] me prejardhje nga Tomorricë. === Sundimi osman === Në kohën e [[Shqipëria osmane|sundimit osman]], Tomorrica ishte nën-rreth i Skraparit. Në kohën e sundimit të hershëm osman, Tomorrica kishte rreth 500 luftëtarë të aftë për punë, të cilët u rebeluan shpesh kundër [[Porta e Lartë|Portit]]. Në vitin 1570, një kryengritje e madhe u krye nga Hamza-Beu nga Gramshi. Qyteti i Gramshit lulëzoi në shekullin e 16-të. Gramshi u bë kështu i famshëm jo vetëm në nivel lokal, por edhe në sferat e larta të Perandorisë Osmane gjatë kësaj kohe. Në këtë kohë jetoi arkitekti i famshëm [[Mimar Kasëmi|Kasemi]] dhe ishte kryearkitekti i Perandorisë Osmane. Më vonë, megjithatë, pasuritë ranë, dhe humbja e pronave në Greqi për shkak të [[Lufta për Pavarësi Greke|Luftës së Pavarësisë Greke]] ishte një goditje e madhe. Në të njëjtën kohë, familja e famshme Frashëri u shpërngul nga Tomorrica në [[Dangëllia]], ndërkohë që po bëheshin gjakmarrje. Një tjetër valë emigracioni nga Tomorrica ndodhi në shekullin e 18-të me qindra familje që u larguan. Vendasit u larguan nga zona dhe u vendosën në Përrenjas, Mazrekë në qarkun e Korçës, [[Krushevë]] në [[Maqedonia e Veriut|Maqedoni]], si dhe midis popullsive arbëreshe në Italinë e Jugut dhe Greqinë. Në vitin 1833 banorët e Tomorricës morën pjesën më të madhe të rajonit duke bërë që qeveria osmane të zbatonte kushtet rebele. Në fund të Perandorisë Osmane, në Tomorricë vepronin dy [[Çeta (grup i armatosur)|çeta]] të lidhura me luftëtarin nacionalist gueril shqiptar [[Sali Butka]]. === Epoka moderne === [[Shqipëria në Luftën e Dytë Botërore|Rezistenca shqiptare]] u fsheh në Tomorricë gjatë [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]]. === Mali i Tomorrit === [[Skeda:Berta, Berat2.jpg|parapamje|300px|djathtas|Mali i Tomorrit]] [[Mali i Tomorrit]] ka qenë objekt i një nderimi të konsiderueshëm dhe një kulti historik mes shqiptarëve, që thuhet se ka prejardhje pagane. Kjo bëri që shumë njerëz të udhëtonin në rajon historikisht si pjesë e pelegrinazheve të tyre në Tomorr. Kulti i Tomorrit u inkorporua në besimin bektashian si një element sinkretik dhe një teqe bektashiane qëndron në majë të malit. Tomorri ishte veçanërisht i nderuar në krahinat nga ku ishte i dukshëm, ku përfshihej edhe vetë Tomorrica si dhe [[Skrapari]], [[Dishnica]], [[Dangellia]], [[Myzeqeja]], [[Sulova]], [[Mallakastra]] e të tjera. Më 20-25 gusht, ka një festival me të cilin qindra mijëra njerëz ngjiten në mal, ku marrin pjesë njerëz të të gjitha besimeve, dhe në disa raste vijnë nga vende të largëta si Maqedonia, Mali i Zi dhe Kosova për t'u bashkuar. Në shekullin e 18-të, udhëtari osman [[Abhazia|abhazo]]-turk, [[Evlija Çelebi]], shkroi se evropianët nga pjesë të ndryshme të kontinentit udhëtuan në Tomorricë për barërat e saj shëruese. Evropianët perëndimorë të shquar që udhëtuan në Tomorrica përfshijnë [[Edward Lear]] dhe [[Antonio Balducci]]. == Njerëz të njohur == * [[Arkitekt Kasemi]], një arkitekt i njohur gjat sundimit osman. * [[Ajaz Frashëri]], gjyshi i [[Naim Frashëri]]t. * [[Ajli Alushani]], ministër i shëndetësisë i Shqipërisë në vitet 1980. * [[Zylyftar Bregu]], transmetues radiofonik. * Babai i [[Antonio Gramsci]]t. == Referime == {{reflist}} [[Kategoria:Turizmi në Shqipëri]] [[Kategoria:Krahina etnografike shqiptare]] k2tx3s2z97ydo05ub4awp8wcz8chqf9 0 317813 2467391 2467387 2022-08-03T12:06:30Z Doardear 130818 wikitext text/x-wiki '''Dangëllia''' është një rajon tradicional ose "etnografik" i Shqipërisë, i vendosur kryesisht rreth qyteteve të [[Përmeti]]t dhe [[Frashëri]]t, megjithëse përcaktimi i saktë i kufijve të saj ndryshon. Rajonet fqinje përfshijnë [[Dishnica|Dishnicën]] në veri, [[Zagori]]n dhe [[Këlcyra|Këlcyrën]] në perëndim, [[Bashkia Kolonjë|Kolonjën]] në Lindje dhe kufirin grek ose [[Çamëria|Çamërinë]] në jug. Ajo njihet për kontributin e saj të madh dhe joproporcional të intelektualëve në [[Rilindja Kombëtare|Rilindjen Kombëtare Shqiptare]], duke përfshirë më së shumti [[Naim Frashëri]]n.<ref name="EHarruar:(">{{cite news|url=http://www.respublica.al/arkiv-lajme-t%C3%AB-p%C3%ABrdit%C3%ABsuara/%E2%80%9Cshqip%C3%ABria-tjet%C3%ABr%E2%80%9D-dang%C3%ABllia-e-harruar-e-v%C3%ABllez%C3%ABrve-frash%C3%ABri|title="Shqipëria Tjetër", Dangëllia e harruar e vëllezërve Frashëri|language=sq|date=8 maj 2012}}</ref> == Historia == Në fund të Perandorisë Osmane, rajoni kontribuoi në mënyrë disproporcionale për [[Rilindja Kombëtare|Rilindjen Kombëtare Shqiptare]] dhe lëvizjen [[Nacionalizmi shqiptar në Shqipëri|nacionaliste shqiptare]]. Shkollat ​​greke të krijuara në shekullin e 19-të ndihmuan në shfaqjen e një klase relativisht të madhe (për kohën) letrare shqipe. Në këto shkolla u shkolluan shumë intelektualë të rëndësishëm si [[Naim Frashëri]]. Autoritetet osmane u përpoqën të siguronin që në këto shkolla të shkolloheshin vetëm fëmijët e krishterë, por megjithatë fëmijët [[musliman]]ë frekuentonin. Si autoritetet osmane ashtu edhe kisha ortodokse u përpoqën të pengonin gjithashtu hapjen e shkollave në gjuhën shqipe, por në fillim të shekullit të 20-të, ndërsa [[Perandoria Osmane]] u [[Shpërbërja e Perandorisë Osmane|shpërbë]], edhe këto u hapën dhe fëmijët shqiptarë filluan t'i frekuentojnë ato, duke rritur më tej shkrim-leximin shqip. Shkrim-leximi shqiptar përfundimisht përfundoi duke kontribuar shumë në Rilindjen Kombëtare Shqiptare, duke rritur ndjenjat e patriotizmit shqiptar dhe lehtësoi shtytjen për pavarësi nga Perandoria Osmane në fund të shekullit të 19-të dhe në fillim të shekullit të 20-të. Një mjet tjetër për përhapjen e nacionalizmit shqiptar ishin rrjeti i [[teqe]]ve bektashiane në rajon, të cilët tentonin të mbështesnin dhe avokonin lëvizjen. Pas rënies së komunizmit, rajoni është prekur shumë nga [[emigracioni]].<ref name="EHarruar:("/> Kjo ndodhi gjithashtu një shekull më parë, kur një pjesë e madhe e popullsisë emigroi dhe më pas u kthye nga vende të ndryshme duke përfshirë [[Stambolli]]n, [[Rumania|Rumaninë]] dhe [[Shtetet e Bashkuara]]. == Popullsia == === Përkatësia etnike === Pjesa dërrmuese e popullsisë është etnikisht [[Shqiptarët|shqiptare]], ndërsa [[arumunët]] janë të pranishëm edhe në Frashëri dhe Përmet.<ref name="Caragiani1929">{{cite book|author=Ioan Caragiani|title=Studii istorice asupra românilor din Peninsula Balcanică|url=https://books.google.com/books?id=azVpAAAAMAAJ|year=1929|publisher=Litera Internaţional|language=ro|isbn=978-973-85856-3-8}}</ref> Ka gjithashtu një popullsi të vogël [[Romët|rome]], dhe [[Çarshovë]] afër (ndonjëherë përfshirë) ka gjithashtu të pranishëm edhe minoritete greke dhe arumune.<ref name="books.google.gr">{{cite book|title=Balkan border crossings : second annual of the Konitsa Summer School|date=2011|publisher=Lit|location=Berlin|isbn=9783643800923|pages=149–150|language=en|url=https://books.google.com/books?id=A6HEpazarccC&pg=PA158|quote="Greeks... as well as in neighbourhoods in Permet and Carshove.... Vlachs also live in mixed neighbourhoods in Permet, Carshove and Leskovik.}}</ref> === Feja === Popullsia shqiptare është e ndarë mes [[Islami në Shqipëri|muslimanëve]] (të cilët janë kryesisht [[bektashi]]nj) dhe të krishterëve (të cilët janë kryesisht [[Ortodoksia|ortodoksë]]), dhe është e paqartë se cili besim është më i madh në përgjithësi. Popullsia rome është kryesisht muslimane, ndërsa popullsia greke është kryesisht krishterë ortodokse, si dhe popullsia arumune. Shumë familje shqiptare kanë aderime të përziera fetare, duke përfshirë familjen Frashëri, e cila ka të dy degët muslimane bektashiane dhe të krishtera ortodokse. Sot si në gjithë Shqipërinë, ka shumë njerëz që nuk respektojnë asnjë fe. Rajoni ka vende të rëndësishme për të dy besimet, dhe është i mbushur me kisha ortodokse dhe teqe bektashiane të ndërtuara krah për krah.<ref>Nitsiakos.''On the Border''. Page 186.</ref> Më 5 shtator është një festë e madhe bektashiane për të cilën njerëzit udhëtojnë nga pjesë të tjera të Shqipërisë për të festuar dhe marrin pjesë njëlloj bektashinjtë dhe jo bektashinjtë.<ref>Nitsiakos. ''On the Border''. Page 192-194</ref> === Gjuha === Popullsia flet një dialekt [[Toskërishtja|toskë]] të [[Gjuha shqipe|shqipes]] dhe zakonisht është afër standardit të shkruar të shqipes, i cili fillimisht bazohej në dialektin e qytetit të afërt të Këlcyrës. Popullsia arumune flet dialektin farsherot të [[Gjuha arumune|gjuhës arumune]], emri i të cilit vjen nga qyteti i Frashërit.<ref name="AvramSala2013">{{cite book|author1=Mioara Avram|author2=Marius Sala|title=Les presentamos la lengua rumana|url=https://books.google.com/books?id=jZLuAQAAQBAJ&pg=PA16|date=15 dhjetor 2013|publisher=Universidad de Alicante|language=es|isbn=978-84-9717-276-9|pages=16–}}</ref> Disa romë mund të flasin [[Gjuha rome|gjuhën e tyre]] dhe [[Gjuha greke|greqishtja]] flitet nga disa njerëz në Çarshovë dhe përreth. == Referime == {{reflist}} [[Kategoria:Krahina shqiptare]] [[Kategoria:Krahina etnografike shqiptare]] 8kzuh45q861zbukm02cinbstbmsiyzp 0 317822 2467418 2465206 2022-08-03T15:48:50Z Oheloel 143826 wikitext text/x-wiki '''Lugina Dibër''' është një pjesë e [[Lugina e Drinit|luginës së Drinit]] në rajonin kufitar midis [[Maqedonia e Veriut|Maqedonisë së Veriut]] dhe [[Shqipëria|Shqipërisë]]. Lugina me lartësi të madhe është e rrethuar nga male edhe më të larta nga të gjitha anët: në veri është vargmali i [[Mali i Korabit|Korabit]], që përmban malin e Korabit, i cili, me 2764 metra, është pika më e lartë në të dy vendet; malet në anët e tjera kalojnë gjithashtu 2000 metra. [[Drini i Zi]] rrjedh nga jugu përmes një kanioni të ngushtë në luginë dhe e lë atë përmes një kanioni po aq të pjerrët. Më parë lumi ishte i njohur për përmbytjet vjetore, si rezultat i të cilave nuk ka vendbanime pranë vetë lumit. Që nga ndërtimi i një rezervuari në anën maqedonase, [[liqeni i Dibrës]], niveli i lumit është i rregulluar. [[Skeda:Dibra.jpg|parapamje|Dibra e vogël]] [[Skeda:Debar Lake in 1996.jpg|parapamje|Rezervuari në anën maqedonase (1986)]] Lugina e Dibrës është pjellore. [[Ujku gri|Ujqërit]] dhe [[Ariu|arinjtë]] gjenden ende në pyjet e mëdha të luginës. Një pjesë e madhe e banorëve merren me bujqësi. Pas [[Shpërbërja e Perandorisë Osmane|rënies]] së [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]] në Evropë, fuqitë e mëdha evropiane vendosën kufijtë e shteteve të reja [[ballkani]]ke në [[Konferenca e Londrës (1912–1913)|Konferencën e Londrës të 1912-1913]]. Si pasojë, lugina e Dibrës u përgjysmua. Pjesa veriperëndimore, e njohur edhe si Dibër e Vogël, iu caktua Shqipërisë. Dibra e Madhe, rreth qytetit të [[Dibra|Dibrës]], shkoi në [[Mbretëria e Serbisë|Mbretërinë e Serbisë]]. Kështu qyteti humbi një pjesë të madhe të brendësisë së tij. Familjet u ndanë dhe banorët e shtetit shqiptar nuk mund të vizitonin më tregun në Dibër. Nga ana shqiptare, qyteti i [[Peshkopia|Peshkopisë]] u bë qendra e re rajonale, kryeqyteti i [[Qarku i Dibrës|qarkut të Dibrës]] dhe [[Bashkia Dibër|bashkisë Dibër]]. Shumica e banorëve të Dibrës janë [[shqiptarë]], të cilët flasin një dialekt [[Gegërishtja|gegë]] dhe janë tradicionalisht [[Myslimanët|muslimanë]]. Në të dy anët e kufirit ka një [[Maqedonët në Shqipëri|minoritet sllav]] [[Maqedonët e sotëm|maqedonas]]. == Lidhje të jashtme == * [http://www.dibra.org/ Dibra.org] [[Kategoria:Gjeografia e Maqedonisë së Veriut]] [[Kategoria:Krahina etnografike shqiptare]] [[Kategoria:Gjeografia e Qarkut të Dibrës]] [[Kategoria:Luginat e Evropës|Dibra]] 9melx3avy52mqbcp40k0486sy4pfmtz 2467419 2467418 2022-08-03T15:49:12Z Oheloel 143826 wikitext text/x-wiki [[Skeda:Dibra.jpg|parapamje|Dibra e vogël]] '''Lugina Dibër''' është një pjesë e [[Lugina e Drinit|luginës së Drinit]] në rajonin kufitar midis [[Maqedonia e Veriut|Maqedonisë së Veriut]] dhe [[Shqipëria|Shqipërisë]]. Lugina me lartësi të madhe është e rrethuar nga male edhe më të larta nga të gjitha anët: në veri është vargmali i [[Mali i Korabit|Korabit]], që përmban malin e Korabit, i cili, me 2764 metra, është pika më e lartë në të dy vendet; malet në anët e tjera kalojnë gjithashtu 2000 metra. [[Drini i Zi]] rrjedh nga jugu përmes një kanioni të ngushtë në luginë dhe e lë atë përmes një kanioni po aq të pjerrët. Më parë lumi ishte i njohur për përmbytjet vjetore, si rezultat i të cilave nuk ka vendbanime pranë vetë lumit. Që nga ndërtimi i një rezervuari në anën maqedonase, [[liqeni i Dibrës]], niveli i lumit është i rregulluar. [[Skeda:Debar Lake in 1996.jpg|parapamje|Rezervuari në anën maqedonase (1986)]] Lugina e Dibrës është pjellore. [[Ujku gri|Ujqërit]] dhe [[Ariu|arinjtë]] gjenden ende në pyjet e mëdha të luginës. Një pjesë e madhe e banorëve merren me bujqësi. Pas [[Shpërbërja e Perandorisë Osmane|rënies]] së [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]] në Evropë, fuqitë e mëdha evropiane vendosën kufijtë e shteteve të reja [[ballkani]]ke në [[Konferenca e Londrës (1912–1913)|Konferencën e Londrës të 1912-1913]]. Si pasojë, lugina e Dibrës u përgjysmua. Pjesa veriperëndimore, e njohur edhe si Dibër e Vogël, iu caktua Shqipërisë. Dibra e Madhe, rreth qytetit të [[Dibra|Dibrës]], shkoi në [[Mbretëria e Serbisë|Mbretërinë e Serbisë]]. Kështu qyteti humbi një pjesë të madhe të brendësisë së tij. Familjet u ndanë dhe banorët e shtetit shqiptar nuk mund të vizitonin më tregun në Dibër. Nga ana shqiptare, qyteti i [[Peshkopia|Peshkopisë]] u bë qendra e re rajonale, kryeqyteti i [[Qarku i Dibrës|qarkut të Dibrës]] dhe [[Bashkia Dibër|bashkisë Dibër]]. Shumica e banorëve të Dibrës janë [[shqiptarë]], të cilët flasin një dialekt [[Gegërishtja|gegë]] dhe janë tradicionalisht [[Myslimanët|muslimanë]]. Në të dy anët e kufirit ka një [[Maqedonët në Shqipëri|minoritet sllav]] [[Maqedonët e sotëm|maqedonas]]. == Lidhje të jashtme == * [http://www.dibra.org/ Dibra.org] [[Kategoria:Gjeografia e Maqedonisë së Veriut]] [[Kategoria:Krahina etnografike shqiptare]] [[Kategoria:Gjeografia e Qarkut të Dibrës]] [[Kategoria:Luginat e Evropës|Dibra]] as69glf3cwp94juz7bf0byjcq3n3b5q 0 317828 2467392 2467388 2022-08-03T12:08:04Z Doardear 130818 wikitext text/x-wiki '''Lunxhëria''' ([[Gjuha greke|Greqisht]]: Λιούντζη ''Lioúntzi'') është një rajon në [[Qarku i Gjirokastrës|Qarkun e Gjirokastrës]], [[Shqipëria|Shqipëri]]. Është krahinë etnografike së bashku me krahinat fqinje si Kurvelesh, Zagoria, Dropull. Është në periferi të një rajoni më të gjerë etnografik të njohur si [[Labëria]],<ref>De Rapper, Gilles. "Better than Muslims, not as good as Greeks". page 6: "Lunxhëri is thus an ‘ethnographic region (krahinë etnografike) surrounded by others, namely Zagori, Pogon, Dropull and Kurvelesh, and a part of the larger ethno-linguistic unit called Labëri."</ref> megjithëse popullsia e tij thuhet se është jo-lab.<ref>De Rapper, 2008, p. 5: " Its population, however, is said to be ‘non-Lab’... "</ref> Shumë prej banorëve të saj vendas preferojnë që Lunxhëria të identifikohet në vend të [[Toskët|toskëve]], siç janë rajonet fqinje në lindje si [[Dangëllia]] dhe Kolonja, sesa Lab; disa studiues në vend të kësaj preferojnë ta shohin Lunxhërinë si një "rajon kalimtar" që është gjuhësisht pjesë e Labërisë (duke përdorur lumin [[Vjosa]] si kufi) por kulturalisht pjesë e [[Toskëria|Toskërisë]] (duke përdorur Drinon si kufi).<ref>Pistric, Eckehard and Dalipaj, Gerda. "Celebrating the Imagined Village: Ways of Organizing and Commenting Local Soundscapes and Social Patterns in South Albanian Feasts". Pages 163-165, 185</ref> Lunxhëria është e banuar kryesisht nga shqiptarët, por ka edhe minoritete greke dhe arumune.<ref>{{Cite web|date=2011|title=Statistical Atlas of Albania|url=https://instatgis.gov.al/#!/l/prefectures/population/prefpop1|url-status=live|website=www.instatgis.gov.al|publisher=[[Instituti i statistikës|INSTAT]]|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|last=Bespyatov|first=Tim|title=Ethnic composition, all communes: 2011 census [Albania]|url=http://pop-stat.mashke.org/albania-ethnic-comm2011.htm|url-status=live|website=www.pop-stat.mashke.org|language=en}}</ref> == Historia == === Periudha antike dhe mesjetare === Një numër i vendeve arkeologjike në rajon ndodhen pranë fshatrave moderne [[Këllez]], [[Dhoksat]], [[Erind]] si dhe qytetit antik grek<ref>{{cite book |editor-last=Winnifrith |editor-first=Tom |title= Perspectives on Albania |year=1992 |publisher= Macmillan |location= Basingstoke, Hampshire [u.a.] |language=en |isbn= 978-0333512821 |page=37 |url= https://books.google.com/books?id=Tq4TAQAAIAAJ&q=%22of+cities+began+in+the+north%22}}</ref> të [[Antigonea]]s, sot një Park Kombëtar. Rrënojat antike pranë Erindit duket se kanë lidhje me vendbanimet e lashta të "Hekatopedion", "Ongolion" dhe "Eliaion".<ref>{{cite journal |last1=Konstantinos. |first1=Giakoumis |title=The monasteries of Jorgucat and Vanishte in Dropull and of Spelaio in Lunxheri as monuments and institutions during the Ottoman period in Albania (16th-19th centuries) |journal=University of Birmingham |date=2002 |page= 83 |url=http://ethos.bl.uk/OrderDetails.do?uin=uk.bl.ethos.390688 |language=en |access-date=8 korrik 2018 }}</ref> Në vitin 1321, një [[Demi i artë|dekret]] i [[Perandoria Bizantine|Perandorit Bizantin]] i njihte statusin e veçantë fshatit ''Soucha'' (sot Suhë), ndërsa popullsia e tij [[Arumunët|arumune]] ([[Vllehët|vllahe]]) është e përjashtuar nga shërbimi ushtarak.<ref>{{cite book|last1=Nicol|first1=Donald M.|title=The Despotate of Epiros 1267-1479: A Contribution to the History of Greece in the Middle Ages|date=1984|publisher=Cambridge University Press|isbn=9780521261906|page=88|url=https://books.google.com/books?id=XIj0FfKto9AC|language=en|quote=The document ends with the matter of a village called Soucha... were exempt from military service.}}</ref> === Periudha osmane === Në vitin 1571 shpërtheu një rebelim jetëshkurtër nën [[Emmanuel Mormoris]] dhe popullsia vendase ishte në favor të lëvizjes, megjithatë kontrolli [[Perandoria Osmane|osman]] u rivendos po atë vit.<ref>{{cite journal |last1=Konstantinos. |first1=Giakoumis |title=The monasteries of Jorgucat and Vanishte in Dropull and of Spelaio in Lunxheri as monuments and institutions during the Ottoman period in Albania (16th-19th centuries) |journal=University of Brimingham |date=2002 |page= 21|url=http://ethos.bl.uk/OrderDetails.do?uin=uk.bl.ethos.390688 |language=en |access-date=8 korrik 2018 }}</ref> Në vitet 1630-1653, banorët arumunë të [[Saraqinishti]]t mundën të kontribuojnë në themelimin e disa monumenteve ortodokse si kishat e Shën Nikollës, Profetit Elija dhe manastiri aty pranë i Hyjlindëses së Spilait.<ref>{{cite journal |last1=Γιακουμής |first1=Κωνσταντίνος Γ |title=Κριτική έκδοση επιγραφών συνεργείων από το Λινοτόπι στις περιφέρειες της ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας |journal=Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας |date=23 nëntor 2011 |language=el |volume=21 |pages=249–266 |doi=10.12681/dchae.563 |issn=2241-2190 |quote=Φαίνεται ότι οι βλαχόφωνοι κάτοικοι του χωριού...άλλων εκκλησιών|doi-access=free }}</ref> Gjatë epokës së [[Islamizimi i shqiptarëve|konvertimit në islam]] në shekullin e 18-të, zonat e krishtera shqipfolëse si rajoni i Lunxhërit i rezistuan fuqishëm këtyre përpjekjeve.<ref name="Gerogiorgi79">{{cite journal|last=Gerogiorgi|first=Sofia|title=Επιγραφικές μαρτυρίες σε λειψανοθήκη από τη Βόρεια Ήπειρο|url=https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/deltion/article/view/4193/3968|journal=Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας|language=el|volume=23|year=2002|pages=79}} "Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η ισχυρή αντίσταση που προέβαλαν ορισμένες περιοχές στο έντονο κύμα εξισλαμισμών του 18ου αιώνα, όπως οι περιοχές της Ζαγοριάς (όπου υπάγεται η Κόνσκα και η Σέπερη), της Ρίζας (όπου υπάγεται το Χόρμοβο και η Πρεμετή) και της Λιντζουριάς, μολονότι κατοικούνταν από αλβανόφωνους χριστιανούς."</ref> Në fillim të shekullit të 19-të, udhëtarët austriakë, britanikë dhe francezë që vinin nga Janina në Lunxhëri mendonin se po hynin në një vend tjetër që ndryshonte nga rajonet fqinje greke në zakonet dhe mënyrën e jetesës lokale, ndërsa vunë në dukje se rajoni ishte i banuar nga të krishterë ortodoksë shqipfolës.<ref>De Rapper, Gilles. "Better than Muslims, not as good as Greeks", page 9: "By the beginning of the nineteenth century and later on, the British, French and [183] Austrian travellers who visited Lunxhëri, most of them arriving from Ioannina, described the Lunxhots as Albanian-speaking Orthodox Christians, and had the feeling that, starting north of Delvinaki, they were entering another country, although the political border did not exist at the time. Greek was not spoken as it was further south; there was a change in the way of life and manners of the peasants."</ref> == Gjeografia == Përveç [[Njësia administrative Lunxhër|bashkisë Lunxhëri]], Lunxhëria tradicionalisht përfshin një rajon më të gjerë që shtrihet nga [[Hormova]] në perëndim, Gryka e Suhës në jug, kreshta e [[Mali Lunxhëri|malit Lunxhëri]] në lindje dhe lugina e [[Drino]]s në perëndim. Ai përfshin fshatrat e bashkisë Lunxhëri, bashkisë [[Odrie]], komunës [[Antigonë]], [[Selckë]]s nga bashkia [[Pogon]], Labovës së Kryqit që administrativisht i përket bashkisë [[Libohova|Libohovë]] dhe fshatrave Lekël dhe Hormovë që administrativisht i përkasin [[Rrethi i Tepelenës|rrethit të Tepelenës]].<ref>{{citation |author= Malo, Foto |publisher= Tribuna |url= http://www.tribuna-news.com/mat.php?idm=3735 |access-date= 2013-08-29 |title= Emra vendesh në krahinën e Lunxhërisë (Toponyms in Lunxhëri region) |language= sq |archive-url= https://web.archive.org/web/20140430000638/http://www.tribuna-news.com/mat.php?idm=3735 |archive-date= 2014-04-30 |url-status= dead }}</ref><ref name="King1">{{cite book |url= https://books.google.com/books?id=05Mw4-b9oN0C&q=church+lunxheri&pg=PA180 |title=The New Albanian Migration |page=180 |publisher=Sussex Academic Press |date=1 shkurt 2005 |language=en |isbn= 978-1903900789 |last1=King |first1=Russell |last2=Mai |first2= Nicola| last3= Schwandner-Sievers |first3= Stephanie}}</ref> Rajoni ka disa lumenj dhe përrenj: ''Përroi i [[Dhoksat]]it'', ''Perroi i [[Mingul, Shqipëri|Mingul]]it'', ''Përroi i [[Qestorat]]it'', dhe lumi i [[Nimica|Nimicës]]. == Feja == [[Skeda:Labovë e Kryqit, Albania - Church 03.jpg|200px|parapamje|[[Kisha Fjetja e Shën Mërisë (Labovë e Vogël)|Kisha ortodokse]] në [[Labovë e Vogël|Labova e Kryqit]]]] Popullsia është me shumicë të fesë [[Ortodoksia Lindore në Shqipëri|ortodokse]], me familjet Labe që janë pakicë [[Islami në Shqipëri|muslimane]].<ref name="King1" /> Familjet e ashtuquajtura “autoktone” janë tërësisht ortodokse, krahas Erindit që është kryesisht [[Myslimanët|musliman]]. == Njerëz të shquar == {{columns-list|colwidth=22em| * [[Koto Hoxhi]], një përfaqësues i [[Rilindja Kombëtare|Rilindjes Kombëtare Shqiptare]] (Rilindas). * [[Kostandin Manxhari]], një përfaqësues i [[Rilindja Kombëtare|Rilindjes Kombëtare Shqiptare]] * [[Nase Jani]], poet shqiptar i lindur në Stegopul.<ref>{{cite web |url=http://www.librariaelektronike.com/autori/48 |title=Archived copy |access-date=2013-09-14 |url-status=dead |language=sq |archive-url=https://web.archive.org/web/20131008073133/http://www.librariaelektronike.com/autori/48 |archive-date=2013-10-08 }}</ref> * [[Kyriakos Kyritsis]] avokat dhe deputet i [[Parlamenti helenik|parlamentit grek]] (1915–1917) për [[Republika Autonome e Epirit të Veriut|prefekturën e Argjirokastronit]]. * [[Thanas Nano]], nga Nokova, babai i [[Fatos Nano]] dhe shkrimtar.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=XZQmMQAACAAJ&q=thanas+nano|author=Thanas Nano|language=sq|year=1979|publisher=Shtëpia Botuese "8 Nëntori"|oclc=181774265|title=Shtypi i lujtës nacional çlirimtare, 1941-1944 (National Liberation War Press, 1941-1944}}</ref> * [[Fatos Nano]], politikan shqiptar dhe ish-Kryeministër i Shqipërisë. *[[Mihal Prifti]], ambasadori i parë shqiptar në [[Bashkimi Sovjetik|Bashkimin Sovjetik]].<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=D4wx7kQp4bgC&q=mihal+prifti&pg=PA336|author=Owen Pearson|publisher=I. B. Tauris|page=336|title=Albania in the Twentieth Century, A History: Volume III: Albania as Dictatorship and Democracy, 1945-99|date=3 prill 2007|language=en|isbn=978-1845111052}}</ref> * [[Ioannis Putetsis]] (1878–1912), revolucionar, udhëheqës i grupit gueril grek. * [[Petro Poga]], ish-rilindas dhe Kryeministër në detyrë i Shqipërisë. * [[Janko Poga]], shefi i artilerisë së [[Ali Pashë Tepelena|Ali Pashë Tepelenës]].<ref>{{citation|author=Miltiadh Muci|date=gusht 2009|publisher="Odrie-Golik" Organization|title=Janko Poga, komandanti i artilerisë së Pashallëkut të Janinës|language=sq|volume=51|journal= Gazeta Odria| url=http://odriegolik.itgo.com/index_4.html}}</ref> * [[Urani Rumbo]] (1895–1936), feministe, mësuese dhe dramaturge shqiptare. * [[Pandeli Sotiri]], rilindasi shqiptar dhe drejtor i shkollës së parë shqipe të kohëve moderne. * [[Koto Sotiri]], anëtar i [[Shoqëria e të Shtypurit Shkronja Shqip|Shoqërisë për Botimin e Shkrimeve Shqipe]], [[Stamboll]], 1879.<ref>{{cite book|oclc=163382713|title=Bijë të Lunxhërisë për arsimin shqiptar : Pandeli dhe Koto Sotiri|last1=Kraja|first1=Musa|language=sq|location=Tirana|year=2002|url=https://opacplus.bsb-muenchen.de/metaopac/search?oclcno=163382713|access-date=2013-11-09}}</ref> * [[Thanasis Vagias]], shok i besuar i [[Ali Pashë Tepelena|Ali Pashë Tepelenës]]. * [[Hristakis Zografos]] (1820–1898), bamirës dhe sipërmarrës. Themelues i një sërë shkollash greke (të quajtura shkolla Zografeia) në Qestorat, Gjirokastër dhe [[Kostandinopojë]]. * [[Georgios Christakis-Zografos]] (1863–1920), djali i të lartpërmendurit dhe kreu i [[Republika Autonome e Epirit të Veriut|Republikës Autonome të Epirit të Veriut]]. * [[Konstantinos Lagoumitzis]] një revolucionar i [[Lufta për Pavarësi Greke|Luftës për Pavarësi Greke]]. * [[Kristo Meksi]], një politikan shqiptar, nënshkrues i [[Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë|Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë]] dhe diplomat. * [[Vangjel Meksi]], përkthyesi i parë i Dhiatës së Re në shqip. * [[Evangelis Zappas]], bamirës. * [[Konstantinos Zappas]], bamirës. * [[Petros Zappas]], sipërmarrës dhe politikan. * [[Aleksandër Meksi]], politikan shqiptar dhe ish-Kryeministër. * [[Mihal Duri]], komunist shqiptart * [[Misto Mame]], komunist shqiptar * [[Anastas Byku]], publicist i shekullit të 19-të, botues i gazetës ''Pelasgos'' më 1861. * [[Kostandin Boshnjaku]], ish Guvernator i [[Banka e Shqipërisë|Bankës së Shqipërisë]], politikan, deputet i Kuvendit të Shqipërisë, mik i [[Albert Ajnshtajn]]it.<ref>{{citation|url=http://www.panorama.com.al/2012/06/05/promemoria-per-enverin-ne-%E2%80%9845-dhunimi-i-prones-private-vetevrasje/|language=sq|publisher=Gazeta Panorama Online|access-date=2013-09-14|date=5 qershor 2012|title=Promemoria për Enverin në '45: Dhunimi i pronës private, vetëvrasje|archive-url=https://web.archive.org/web/20130325101837/http://www.panorama.com.al/2012/06/05/promemoria-per-enverin-ne-%E2%80%9845-dhunimi-i-prones-private-vetevrasje/|archive-date=25 mars 2013|url-status=dead}}</ref><ref>{{citation|url=http://www.gazetametropol.com/si-u-persekutua-drejtori-i-pare-i-bankes-pas-45-s-miku-i-ajnshtajnit/|title=Si u persekutua drejtori i parë i Bankës pas '45-s, miku i Ajnshtajnit|language=sq|publisher=Gazeta Metropol|access-date=2013-09-14}}</ref> * [[Gjergj Suli]], nga Lekëli, klerik ortodoks dhe martir, bashkëpunëtor i [[Fan Noli]]t dhe veprimtar i [[Federata Panshqiptare Vatra|Vatrës]], i ekzekutuar nga regjimi komunist në vitin 1948.<ref>{{citation|url=http://www.hri.org/news/balkans/ata/1999/99-01-23.ata.html#15|publisher=HRI-NET|author=Enkelejda Riza - Albanian Telegraphic Agency|title=Father Gjergj Suli - Martyr of Albanian Autochephalous Orthodox Church - portrait|date=1999-01-23|access-date=2013-09-14|language=en}}</ref><ref>{{citation|url=http://odriegolik.itgo.com/custom_1.html |publisher=Gazeta "Odria" |volume=58 |title=KUSH KA BËRË MË SHUMË TË MIRA SE VANGJEL E KOSTANDIN ZHAPA? |language=sq |quote=Gjithashtu, Vangjel Zhapa financoi për përgatitjen e hierarkisë fetare, të klerikëve e priftërinjve që shërbenin në kisha e manastire, nga ku kanë përfituar familjet,Haxhiu, Toti, Papa Kosta, Papa Leonidha Duka si dhe At Gjergj Suli nga fshati Lekel etj. |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131228081828/http://odriegolik.itgo.com/custom_1.html |archive-date=2013-12-28 }}</ref> * [[Lucca Vaya]], mjek i Ali Pashës, pastaj [[Alexandros Mavrokordatos|Princit Mavrocordato]]; i shkolluar në Vjenë, ishte ndër ata që mjekoi [[Lord Byron]] në [[Missolonghi]].<ref>{{citation|author=Julius Millingen|title=Memoirs of the Affairs of Greece|language=en|year=1831|chapter=5|chapter-url=http://lordbyron.cath.lib.vt.edu/monograph.php?doc=JuMilli.1831&select=chap.5|access-date=2013-09-24|author-link=Julius Millingen}}</ref> }} == Referime == {{reflist}} [[Kategoria:Krahina shqiptare]] [[Kategoria:Krahina etnografike shqiptare]] [[Kategoria:Gjeografia e Qarkut të Gjirokastrës]] [[Kategoria:Labëria]] p3gzmsscyg3b3691z0ypu7rmmom6oqr 0 318023 2467514 2467260 2022-08-04T10:24:15Z Oheloel 143826 ? wikitext text/x-wiki {| class="infobox biography vcard" ! colspan="2" class="infobox-above" style="font-size:125%;" |<div class="fn" style="display:inline">Fahredin Nuri</div> |- data-file-height="555" data-file-type="bitmap" data-file-width="291" decoding="async" height="420" resource="./File:Gjyshi_1.JPG" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Gjyshi_1.JPG/220px-Gjyshi_1.JPG" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a6/Gjyshi_1.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a6/Gjyshi_1.JPG 2x" width="220" | colspan="2" class="infobox-image" |[[Skeda:Gjyshi_1.JPG|frameless]]</img><div class="infobox-caption"> Inxhinier Fahredin Nuri në vitet e fundit</div> |- class="infobox-label" scope="row" ! class="infobox-label" scope="row" | Lindur | class="infobox-data" | 24 nëntor 1914<span style="display:none">&nbsp;( <span class="dtstart bday">1914-11-24</span> )</span><br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki><div class="birthplace" style="display:inline"> [[Lushnja|Lushnjë]], Shqipëri</div> |- class="dtstart bday" ! class="infobox-label" scope="row" | Vdiq | class="infobox-data" | 16 nëntor 1984 <span style="display:none">(1984-11-16)</span> (i moshuar&nbsp;69)<br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki><div class="deathplace" style="display:inline"> [[Tirana|Tiranë]] Shqipëri</div> |- class="infobox-data" ! class="infobox-label" scope="row" | Kombësia | class="infobox-data category" | shqiptare |- class="deathplace" style="display:inline" ! class="infobox-label" scope="row" | Shtetësia | class="infobox-data category" | shqiptare |- ! class="infobox-label" scope="row" | I njohur&nbsp;për | class="infobox-data" | ''Kullimi i kënetës'' dhe ''rikuperimi i tokës'', ''furnizimi me ujë'' dhe ''planifikimi i ujitjes'' portative, ''Cilësia e ujit'' dhe ''proceset hidrologjike'', ''Karakterizimi dhe parashikimi i thatësirës'', parashikimi i ''përmbytjeve dhe parashikimi'' i ''përmbytjeve'', ''reagimet e infrastrukturës ndaj proceseve hidrologjike'', ''Modelimi numerik i sistemeve hidrologjike'', modelimi dhe ''analizimi'' ''i bazave ujore'' ''i sistemeve të burimeve ujore'', ''vetitë e rrjetit lumor'', ''lagështia dhe dinamika e tokës'', ''ekonomitë e peshkimit'' |- class="infobox-label" scope="row" | colspan="2" class="infobox-full-data" | |} '''Fahredin Nuri''' (24 nëntor 1914 – 16 nëntor 1984) ishte një inxhinier hidraulik i shquar shqiptar. == Biografia == Pas përfundimit të studimeve fillore në [[Lushnja|Lushnjë]] me rezultate të shkëlqyera, Fahredin Nuri vazhdoi arsimin e mesëm në ''[[Liceu Francez|Liceun Francez të Korçës]]''. Përfundoi ciklin e studimeve nëntëvjeçare në shtatë, dega [[Matematika|matematikë]] dhe mori diplomën në qershor 1934, me motivacionin: ''Shumë mirë dhe Urime nga Juria'' . Qeveria franceze i dha Nuriut të drejtën për të vazhduar studimet në [[Universiteti i Parisit|Universitetin e Sorbonës]], ku u diplomua në vitin 1940 me rezultate të shkëlqyera në Fakultetin e [[Inxhinieria e ndërtimit|Inxhinierisë]] së Ndërtimit ''(L'université Paris-Sorbonne, diplômés en génie civil)''. Puna mjeshtërore e Fahredinit në [[Shqipëria|Shqipërinë]] e Pasluftës u fokusua në Inxhinierinë [[Hidrologjia|Hidrologjike]] dhe Hidraulike, në lëvizjen, ruajtjen dhe vetitë e ujit në mjedis, si dhe ndërveprimin e ujit me aktivitetet njerëzore. Puna e tij pasqyroi zgjidhje të shkëlqyera për ''furnizimin dhe planifikimin me ujë'', projektimin e sistemeve të [[Ujitja|ujitjes]], ''administrimin e të drejtave të ujit'', restaurimin e përrenjve, [[Mbrojtja e mjedisit|mbrojtjen e mjedisit]], ''planifikimin dhe menaxhimin e zonave të përmbytura'' dhe ''zbutjen e thatësirës''. * Në prill 1946 – mori arkivin, punimet e kullimit dhe rikuperimit ''të fushës së Kavajës'', nga ''Inxhinieri De Stefanis'' dhe ''Z. Sulejman Vlora'' . * Në shkurt 1947 – së bashku me ''inxhinier Vasil Noçkën'', drejtuan projektin për ''Urën e Penkovës'' . * Në mars 1947 – caktohet ''drejtor Master'' në një projekt që synonte studimin e plotë të kanaleve dytësore të [[kanali]]t kryesor vaditës ''Hajdara-Gostinë'' . Gjatë kësaj periudhe ka punuar si ''Master Inxhinier në Drejtorinë e Ujërave në Ministrinë e Pyjeve dhe Bujqësisë'' dhe ''Drejtor i Drejtorisë Vendore të Punëve të Ujitjes'' . Nga gushti i vitit 1963 punoi si ''Master Inxhinier në Drejtorinë e Kullimit në Ministrinë e Ndërtimit'' derisa doli në pension në Institutin ''Shtetëror të Projektimit të Kullimit'' . == Projekte == * ''Kanali i urës së Kuçit'', [[Berati|Berat]] * ''Kanali i Bregut të Matës'' * ''Regjimi i fluksit Puna në Kanalin Ujitës të Kontrolluar të Zemblakut'', [[Korça|Korçë]] * ''Regjimi i rrjedhës Vepra e Vlashukut në [[Lumi i Devollit|lumin Devoll]]'' * ''Kolektori Rroskovec-Hoxharë në lumin Gjanica'' * Kullimi dhe Ri-pretendimi i ''Fushës Vlorë-Myzeqe'' * Kullimi dhe rikuperimi i 1/3 e ''liqenit te Nartes – Ndertimi i Kripores Diellore te Skrofotines'' [[Vlora|Vlore]] . * Kullimi i plotë dhe Ri-pretendimi i Notit të ''Tërbufit'' * Projektimi i ''Digës së Kurjanit'', [[Fieri|Fier]] * Projekt-projektimi i ''Digës së Liqenit Artificial'', [[Tirana|Tiranë]] * Projekt-projektimi i ''Digës së Përroit të Gogut'' * Projekt-projektimi i ''Kanalit Ujitës [[Vjosa|Vjosë]] -Levan- [[Fieri|Fier]]'' * Projekt-projektimi i ''Kanalit [[Peqini|Ujitës Peqin]] - [[Kavaja|Kavajë]]'' * ''Ujësjellësi i Qytetit të [[Elbasani|Elbasanit]]'' * ''Ujësjellësi i qytetit të [[Fieri]]t'' * ''Ujësjellësi i qytetit të [[Berati]]t'' * ''Stacioni i Ujësjellësit të Qaf-Mollës'' * ''Ujësjellësi i qytetit të [[Bashkia Kolonjë|Kolonjës]]'' * ''Ujësjellësi i Kombinatit të Tekstilit'', [[Tirana|Tiranë]] * ''Ujësjellësi i Dropullit'', [[Gjirokastra|Gjirokastër]] * ''Ujësjellësi i Selenicës'', [[Vlora|Vlorë]] * ''Ujësjellësi i Fabrikës së Kabllove të Bakrit'', [[Shkodra|Shkodër]] * ''Ujësjellësi i qytetit të [[Delvina|Delvinës]]'' * ''Ujësjellësi i'' Fushë- [[Kruja|Krujës]] * ''Ujësjellësi i Gorancis'' * ''Ujësjellësi i Piqerasit'' == Të tjera == * Në vitin 1963 së bashku me ''Inxhinier Thoma Filipeu'', ''Inxhinier Vahap Ponde'' dhe ''Inxhinier Kolë Popa'' projektuan Sistemin e Furnizimit me Ujë të ''Fabrikës së Tekstileve'' të [[Tirana|Tiranës]] duke marrë ujin nga ''[[Parku i liqenit artificial të Tiranës|Liqeni Artificial]]'' i [[Tiranë]]s dhe duke ulur nivelin e fortësisë së ujit, proces i zbatuar për herë të parë në historinë e Inxhinierisë Hidrologjike shqiptare. * Libri i tij i përkthimit nga frëngjisht në shqip ''The American Arch-Gvity Dams'' është një kryevepër që kontribuoi ndjeshëm në ndërtimin e digave kryesore shqiptare me hark graviteti në lumenjtë kryesorë të veriut. == Çmimet kombëtare == * Më 15 mars 1965 – Inxhinier Fahredin Nuri i jepet titulli shkencor ''Kandidat i Shkencave'' . * Më 19 korrik 1972 - Inxhinier Fahredin Nuri i jepet titulli: ''Bashkëpunëtor i vjetër shkencor Master'' . * Më 7 Nëntor 1952 - Inxhinier Fahredin Nuri shpërblehet me ''Urdhrin e Punës Qytetare Klasi III'' – me motivacionin – ''Performancë e shkëlqyer në Inxhinieri Kullimi'' . * Më 25 Prill 1955 - Inxhinier Fahredin Nuri shpërblehet me ''Urdhrin e Punës Qytetare Klasi III'' - për projekt-projektimin e Kanalit të Ujitjes ''[[Vjosa|Vjosë]] -Levan- [[Fieri|Fier]]'' . == Vlerësimi i veprave të Fahredin Nuriut == Punimet e projektuara nga Fahredin Nuri, duke përfshirë kullimin e kënetës dhe rikuperimin e tokës, furnizimin me ujë të lëvizshëm dhe planifikimin e ujitjes, cilësinë e ujit dhe proceset hidrologjike, karakterizimin dhe parashikimin e thatësirës, parashikimin e përmbytjeve dhe parashikimin e përmbytjeve, reagimet e infrastrukturës ndaj proceseve hidrologjike, modelimin numerik të sistemeve hidrologjike, modelimi i pellgjeve ujëmbledhëse dhe pellgjeve lumore, analiza e sistemeve të burimeve ujore, vetitë e rrjetit të lumenjve, lagështia dhe dinamika e tokës, ekonomitë e peshkimit apo punimet e kripës diellore mendohet të jenë më shumë se 120. Pas përdorimit prej më shumë se 45 vitesh, kanali vaditës ''[[Peqini|Peqin]] – [[Kavaja|Kavajë]]'' është rikonstruktuar dhe vazhdon të përdoret për vaditje. Projektet e ardhshme parashikojnë përdorimin e tij në fushën e [[Hidroelektriciteti|hidrocentralit]] në kuadër të [[Hidroenergjia|Hidrocentralit]] të ''Banjës'', siç ishte ëndrra dhe vizioni i tij. Kanali i Ujitjes ''[[Vjosa|Vjosë]] -Levan-Fier'' ishte një vepër me përmasa unike dhe të jashtëzakonshme për kohën kur u projektua, deri në vitin 1955. U zgjidhën probleme të shumta praktike si [[hidrologjia]] e lumit, vetitë e rrjetit lumor, [[topografia]] dhe ndërtimet. [[Skeda:Fahredin_grave.JPG|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Fahredin_grave.JPG/220px-Fahredin_grave.JPG|djathtas|parapamje|Varri i Fahredin Nurit në varrezat e Tiranës]] Inxhinieri Fahredin Nuri doli në pension kundër dëshirës së tij në vitin 1974. Pas daljes në pension ai dha kontributin e tij në Institutin ''Rrugë-Urë'' pranë ''Drejtorisë së Mbarështimit të Peshkut dhe Projektimeve të Teknikave të Peshkimit'' pranë ''Ministrisë së Ushqimit dhe Industrisë së Lehtë''. Në vitin 1981 inxhinier Fahredin Nuri filloi të kishte problemet e para shëndetësore me shikimin. Përpjekja e familjarëve për t'i siguruar atij një trajtim mjekësor më profesional jashtë vendit, u përplas me indiferencën dhe largimin mendor të autoriteteve shqiptare [[Komunizmi|komuniste]]. Fahredin Nuri vdiq më 16 nëntor 1984. Kontributi i tij në Inxhinieri Hidrologjike Shqiptare është i rëndësishëm dhe unik. Shumë e quajnë atë si ''Master'' i Shkencave të ''Inxhinierisë Hidrologjike Bujqësore'' në Shqipëri. [[Kategoria:Vdekje 1984]] [[Kategoria:Lindje 1914]] [[Kategoria:Shqiptarë në shekullin e 20]] [[Kategoria:Njerëz nga Lushnja]] tngtiiy6jj6j2cehskzwg9hce0dsbk2 2467515 2467514 2022-08-04T10:27:00Z Oheloel 143826 wikitext text/x-wiki {| class="infobox biography vcard" ! colspan="2" class="infobox-above" style="font-size:125%;" |<div class="fn" style="display:inline">Fahredin Nuri</div> |- data-file-height="555" data-file-type="bitmap" data-file-width="291" decoding="async" height="420" resource="./File:Gjyshi_1.JPG" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Gjyshi_1.JPG/220px-Gjyshi_1.JPG" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a6/Gjyshi_1.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a6/Gjyshi_1.JPG 2x" width="220" | colspan="2" class="infobox-image" |[[Skeda:Gjyshi_1.JPG|frameless]]<div class="infobox-caption"> Inxhinier Fahredin Nuri në vitet e fundit</div> |- class="infobox-label" scope="row" ! class="infobox-label" scope="row" | Lindur | class="infobox-data" | 24 nëntor 1914<span style="display:none">&nbsp;( <span class="dtstart bday">1914-11-24</span> )</span><br /><div class="birthplace" style="display:inline"> [[Lushnja|Lushnjë]], Shqipëri</div> |- class="dtstart bday" ! class="infobox-label" scope="row" | Vdiq | class="infobox-data" | 16 nëntor 1984 <span style="display:none">(1984-11-16)</span> (i moshuar&nbsp;69)<br /><div class="deathplace" style="display:inline"> [[Tirana|Tiranë]] Shqipëri</div> |- class="infobox-data" ! class="infobox-label" scope="row" | Kombësia | class="infobox-data category" | shqiptare |- class="deathplace" style="display:inline" ! class="infobox-label" scope="row" | Shtetësia | class="infobox-data category" | shqiptare |- ! class="infobox-label" scope="row" | I njohur&nbsp;për | class="infobox-data" | ''Kullimi i kënetës'' dhe ''rikuperimi i tokës'', ''furnizimi me ujë'' dhe ''planifikimi i ujitjes'' portative, ''Cilësia e ujit'' dhe ''proceset hidrologjike'', ''Karakterizimi dhe parashikimi i thatësirës'', parashikimi i ''përmbytjeve dhe parashikimi'' i ''përmbytjeve'', ''reagimet e infrastrukturës ndaj proceseve hidrologjike'', ''Modelimi numerik i sistemeve hidrologjike'', modelimi dhe ''analizimi'' ''i bazave ujore'' ''i sistemeve të burimeve ujore'', ''vetitë e rrjetit lumor'', ''lagështia dhe dinamika e tokës'', ''ekonomitë e peshkimit'' |- class="infobox-label" scope="row" | colspan="2" class="infobox-full-data" | |} '''Fahredin Nuri''' (24 nëntor 1914 – 16 nëntor 1984) ishte një inxhinier hidraulik i shquar shqiptar. == Biografia == Pas përfundimit të studimeve fillore në [[Lushnja|Lushnjë]] me rezultate të shkëlqyera, Fahredin Nuri vazhdoi arsimin e mesëm në ''[[Liceu Francez|Liceun Francez të Korçës]]''. Përfundoi ciklin e studimeve nëntëvjeçare në shtatë, dega [[Matematika|matematikë]] dhe mori diplomën në qershor 1934, me motivacionin: ''Shumë mirë dhe Urime nga Juria'' . Qeveria franceze i dha Nuriut të drejtën për të vazhduar studimet në [[Universiteti i Parisit|Universitetin e Sorbonës]], ku u diplomua në vitin 1940 me rezultate të shkëlqyera në Fakultetin e [[Inxhinieria e ndërtimit|Inxhinierisë]] së Ndërtimit ''(L'université Paris-Sorbonne, diplômés en génie civil)''. Puna mjeshtërore e Fahredinit në [[Shqipëria|Shqipërinë]] e Pasluftës u fokusua në Inxhinierinë [[Hidrologjia|Hidrologjike]] dhe Hidraulike, në lëvizjen, ruajtjen dhe vetitë e ujit në mjedis, si dhe ndërveprimin e ujit me aktivitetet njerëzore. Puna e tij pasqyroi zgjidhje të shkëlqyera për ''furnizimin dhe planifikimin me ujë'', projektimin e sistemeve të [[Ujitja|ujitjes]], ''administrimin e të drejtave të ujit'', restaurimin e përrenjve, [[Mbrojtja e mjedisit|mbrojtjen e mjedisit]], ''planifikimin dhe menaxhimin e zonave të përmbytura'' dhe ''zbutjen e thatësirës''. * Në prill 1946 – mori arkivin, punimet e kullimit dhe rikuperimit ''të fushës së Kavajës'', nga ''Inxhinieri De Stefanis'' dhe ''Z. Sulejman Vlora'' . * Në shkurt 1947 – së bashku me ''inxhinier Vasil Noçkën'', drejtuan projektin për ''Urën e Penkovës'' . * Në mars 1947 – caktohet ''drejtor Master'' në një projekt që synonte studimin e plotë të kanaleve dytësore të [[kanali]]t kryesor vaditës ''Hajdara-Gostinë'' . Gjatë kësaj periudhe ka punuar si ''Master Inxhinier në Drejtorinë e Ujërave në Ministrinë e Pyjeve dhe Bujqësisë'' dhe ''Drejtor i Drejtorisë Vendore të Punëve të Ujitjes'' . Nga gushti i vitit 1963 punoi si ''Master Inxhinier në Drejtorinë e Kullimit në Ministrinë e Ndërtimit'' derisa doli në pension në Institutin ''Shtetëror të Projektimit të Kullimit'' . == Projekte == * ''Kanali i urës së Kuçit'', [[Berati|Berat]] * ''Kanali i Bregut të Matës'' * ''Regjimi i fluksit Puna në Kanalin Ujitës të Kontrolluar të Zemblakut'', [[Korça|Korçë]] * ''Regjimi i rrjedhës Vepra e Vlashukut në [[Lumi i Devollit|lumin Devoll]]'' * ''Kolektori Rroskovec-[[Hoxharë]] në lumin Gjanica'' * Kullimi dhe Ri-pretendimi i ''Fushës Vlorë-Myzeqe'' * Kullimi dhe rikuperimi i 1/3 e ''liqenit te Nartes – Ndertimi i Kripores Diellore te Skrofotines'' [[Vlora|Vlore]] . * Kullimi i plotë dhe Ri-pretendimi i Notit të ''Tërbufit'' * Projektimi i ''Digës së Kurjanit'', [[Fieri|Fier]] * Projekt-projektimi i ''Digës së Liqenit Artificial'', [[Tirana|Tiranë]] * Projekt-projektimi i ''Digës së Përroit të Gogut'' * Projekt-projektimi i ''Kanalit Ujitës [[Vjosa|Vjosë]] -Levan- [[Fieri|Fier]]'' * Projekt-projektimi i ''Kanalit [[Peqini|Ujitës Peqin]] - [[Kavaja|Kavajë]]'' * ''Ujësjellësi i Qytetit të [[Elbasani]]t'' * ''Ujësjellësi i qytetit të [[Fieri]]t'' * ''Ujësjellësi i qytetit të [[Berati]]t'' * ''Stacioni i Ujësjellësit të Qaf-Mollës'' * ''Ujësjellësi i qytetit të [[Bashkia Kolonjë|Kolonjës]]'' * ''Ujësjellësi i Kombinatit të Tekstilit'', [[Tirana|Tiranë]] * ''Ujësjellësi i Dropullit'', [[Gjirokastra|Gjirokastër]] * ''Ujësjellësi i Selenicës'', [[Vlora|Vlorë]] * ''Ujësjellësi i Fabrikës së Kabllove të [[Bakri]]t'', [[Shkodra|Shkodër]] * ''Ujësjellësi i qytetit të [[Delvina|Delvinës]]'' * ''Ujësjellësi i'' Fushë- [[Kruja|Krujës]] * ''Ujësjellësi i Gorancis'' * ''Ujësjellësi i Piqerasit'' == Të tjera == * Në vitin 1963 së bashku me ''Inxhinier Thoma Filipeu'', ''Inxhinier Vahap Ponde'' dhe ''Inxhinier Kolë Popa'' projektuan Sistemin e Furnizimit me Ujë të ''Fabrikës së Tekstileve'' të [[Tirana|Tiranës]] duke marrë ujin nga ''[[Parku i liqenit artificial të Tiranës|Liqeni Artificial]]'' i [[Tiranë]]s dhe duke ulur nivelin e fortësisë së ujit, proces i zbatuar për herë të parë në historinë e Inxhinierisë Hidrologjike shqiptare. * Libri i tij i përkthimit nga frëngjisht në shqip ''The American Arch-Gvity Dams'' është një kryevepër që kontribuoi ndjeshëm në ndërtimin e digave kryesore shqiptare me hark graviteti në lumenjtë kryesorë të veriut. == Çmimet kombëtare == * Më 15 mars 1965 – Inxhinier Fahredin Nuri i jepet titulli shkencor ''Kandidat i Shkencave'' . * Më 19 korrik 1972 - Inxhinier Fahredin Nuri i jepet titulli: ''Bashkëpunëtor i vjetër shkencor Master'' . * Më 7 Nëntor 1952 - Inxhinier Fahredin Nuri shpërblehet me ''Urdhrin e Punës Qytetare Klasi III'' – me motivacionin – ''Performancë e shkëlqyer në Inxhinieri Kullimi'' . * Më 25 Prill 1955 - Inxhinier Fahredin Nuri shpërblehet me ''Urdhrin e Punës Qytetare Klasi III'' - për projekt-projektimin e Kanalit të Ujitjes ''[[Vjosa|Vjosë]] -Levan- [[Fieri|Fier]]'' . == Vlerësimi i veprave të Fahredin Nuriut == Punimet e projektuara nga Fahredin Nuri, duke përfshirë kullimin e kënetës dhe rikuperimin e tokës, furnizimin me ujë të lëvizshëm dhe planifikimin e ujitjes, cilësinë e ujit dhe proceset hidrologjike, karakterizimin dhe parashikimin e thatësirës, parashikimin e përmbytjeve dhe parashikimin e përmbytjeve, reagimet e infrastrukturës ndaj proceseve hidrologjike, modelimin numerik të sistemeve hidrologjike, modelimi i pellgjeve ujëmbledhëse dhe pellgjeve lumore, analiza e sistemeve të burimeve ujore, vetitë e rrjetit të lumenjve, lagështia dhe dinamika e tokës, ekonomitë e peshkimit apo punimet e kripës diellore mendohet të jenë më shumë se 120. Pas përdorimit prej më shumë se 45 vitesh, kanali vaditës ''[[Peqini|Peqin]] – [[Kavaja|Kavajë]]'' është rikonstruktuar dhe vazhdon të përdoret për vaditje. Projektet e ardhshme parashikojnë përdorimin e tij në fushën e [[Hidroelektriciteti|hidrocentralit]] në kuadër të [[Hidroenergjia|Hidrocentralit]] të ''Banjës'', siç ishte ëndrra dhe vizioni i tij. Kanali i Ujitjes ''[[Vjosa|Vjosë]] -Levan-Fier'' ishte një vepër me përmasa unike dhe të jashtëzakonshme për kohën kur u projektua, deri në vitin 1955. U zgjidhën probleme të shumta praktike si [[hidrologjia]] e lumit, vetitë e rrjetit lumor, [[topografia]] dhe ndërtimet. [[Skeda:Fahredin_grave.JPG|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Fahredin_grave.JPG/220px-Fahredin_grave.JPG|djathtas|parapamje|Varri i Fahredin Nurit në varrezat e Tiranës]] Inxhinieri Fahredin Nuri doli në pension kundër dëshirës së tij në vitin 1974. Pas daljes në pension ai dha kontributin e tij në Institutin ''Rrugë-Urë'' pranë ''Drejtorisë së Mbarështimit të Peshkut dhe Projektimeve të Teknikave të Peshkimit'' pranë ''Ministrisë së Ushqimit dhe Industrisë së Lehtë''. Në vitin 1981 inxhinier Fahredin Nuri filloi të kishte problemet e para shëndetësore me shikimin. Përpjekja e familjarëve për t'i siguruar atij një trajtim mjekësor më profesional jashtë vendit, u përplas me indiferencën dhe largimin mendor të autoriteteve shqiptare [[Komunizmi|komuniste]]. Fahredin Nuri vdiq më 16 nëntor 1984. Kontributi i tij në Inxhinieri Hidrologjike Shqiptare është i rëndësishëm dhe unik. Shumë e quajnë atë si ''Master'' i Shkencave të ''Inxhinierisë Hidrologjike Bujqësore'' në Shqipëri. [[Kategoria:Vdekje 1984]] [[Kategoria:Lindje 1914]] [[Kategoria:Shqiptarë në shekullin e 20]] [[Kategoria:Njerëz nga Lushnja]] j1n8vj9rhl5rsv54r34gsn42xm0t7zh 2467516 2467515 2022-08-04T10:27:31Z Oheloel 143826 wikitext text/x-wiki {| class="infobox biography vcard" ! colspan="2" class="infobox-above" style="font-size:125%;" |<div class="fn" style="display:inline">Fahredin Nuri</div> |- data-file-height="555" data-file-type="bitmap" data-file-width="291" decoding="async" height="420" resource="./File:Gjyshi_1.JPG" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Gjyshi_1.JPG/220px-Gjyshi_1.JPG" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a6/Gjyshi_1.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a6/Gjyshi_1.JPG 2x" width="220" | colspan="2" class="infobox-image" |[[Skeda:Gjyshi_1.JPG|frameless]]<div class="infobox-caption"> Inxhinier Fahredin Nuri në vitet e fundit</div> |- class="infobox-label" scope="row" ! class="infobox-label" scope="row" | Lindur | class="infobox-data" | 24 nëntor 1914<span style="display:none">&nbsp;( <span class="dtstart bday">1914-11-24</span> )</span><br /><div class="birthplace" style="display:inline"> [[Lushnja|Lushnjë]], Shqipëri</div> |- class="dtstart bday" ! class="infobox-label" scope="row" | Vdiq | class="infobox-data" | 16 nëntor 1984 <span style="display:none">(1984-11-16)</span> (i moshuar&nbsp;69)<br /><div class="deathplace" style="display:inline"> [[Tirana|Tiranë]] Shqipëri</div> |- class="infobox-data" ! class="infobox-label" scope="row" | Kombësia | class="infobox-data category" | shqiptare |- class="deathplace" style="display:inline" ! class="infobox-label" scope="row" | Shtetësia | class="infobox-data category" | shqiptare |- ! class="infobox-label" scope="row" | I njohur&nbsp;për | class="infobox-data" | ''Kullimi i kënetës'' dhe ''rikuperimi i tokës'', ''furnizimi me ujë'' dhe ''planifikimi i ujitjes'' portative, ''Cilësia e ujit'' dhe ''proceset hidrologjike'', ''Karakterizimi dhe parashikimi i thatësirës'', parashikimi i ''përmbytjeve dhe parashikimi'' i ''përmbytjeve'', ''reagimet e infrastrukturës ndaj proceseve hidrologjike'', ''Modelimi numerik i sistemeve hidrologjike'', modelimi dhe ''analizimi'' ''i bazave ujore'' ''i sistemeve të burimeve ujore'', ''vetitë e rrjetit lumor'', ''lagështia dhe dinamika e tokës'', ''ekonomitë e peshkimit'' |- class="infobox-label" scope="row" | colspan="2" class="infobox-full-data" | |} '''Fahredin Nuri''' (24 nëntor 1914 – 16 nëntor 1984) ishte një inxhinier hidraulik i shquar shqiptar. == Biografia == Pas përfundimit të studimeve fillore në [[Lushnja|Lushnjë]] me rezultate të shkëlqyera, Fahredin Nuri vazhdoi arsimin e mesëm në ''[[Liceu Francez|Liceun Francez të Korçës]]''. Përfundoi ciklin e studimeve nëntëvjeçare në shtatë, dega [[Matematika|matematikë]] dhe mori diplomën në qershor 1934, me motivacionin: ''Shumë mirë dhe Urime nga Juria'' . Qeveria franceze i dha Nuriut të drejtën për të vazhduar studimet në [[Universiteti i Parisit|Universitetin e Sorbonës]], ku u diplomua në vitin 1940 me rezultate të shkëlqyera në Fakultetin e [[Inxhinieria e ndërtimit|Inxhinierisë]] së Ndërtimit ''(L'université Paris-Sorbonne, diplômés en génie civil)''. Puna mjeshtërore e Fahredinit në [[Shqipëria|Shqipërinë]] e Pasluftës u fokusua në Inxhinierinë [[Hidrologjia|Hidrologjike]] dhe Hidraulike, në lëvizjen, ruajtjen dhe vetitë e ujit në mjedis, si dhe ndërveprimin e ujit me aktivitetet njerëzore. Puna e tij pasqyroi zgjidhje të shkëlqyera për ''furnizimin dhe planifikimin me ujë'', projektimin e sistemeve të [[Ujitja|ujitjes]], ''administrimin e të drejtave të ujit'', restaurimin e përrenjve, [[Mbrojtja e mjedisit|mbrojtjen e mjedisit]], ''planifikimin dhe menaxhimin e zonave të përmbytura'' dhe ''zbutjen e thatësirës''. * Në prill 1946 – mori arkivin, punimet e kullimit dhe rikuperimit ''të fushës së Kavajës'', nga ''Inxhinieri De Stefanis'' dhe ''Z. Sulejman Vlora'' . * Në shkurt 1947 – së bashku me ''inxhinier Vasil Noçkën'', drejtuan projektin për ''Urën e Penkovës'' . * Në mars 1947 – caktohet ''drejtor Master'' në një projekt që synonte studimin e plotë të kanaleve dytësore të [[kanali]]t kryesor vaditës ''Hajdara-Gostinë'' . Gjatë kësaj periudhe ka punuar si ''Master Inxhinier në Drejtorinë e Ujërave në Ministrinë e Pyjeve dhe Bujqësisë'' dhe ''Drejtor i Drejtorisë Vendore të Punëve të Ujitjes'' . Nga gushti i vitit 1963 punoi si ''Master Inxhinier në Drejtorinë e Kullimit në Ministrinë e Ndërtimit'' derisa doli në pension në Institutin ''Shtetëror të Projektimit të Kullimit'' . == Projekte == * ''Kanali i urës së Kuçit'', [[Berati|Berat]] * ''Kanali i Bregut të Matës'' * ''Regjimi i fluksit Puna në Kanalin Ujitës të Kontrolluar të Zemblakut'', [[Korça|Korçë]] * ''Regjimi i rrjedhës Vepra e Vlashukut në [[Lumi i Devollit|lumin Devoll]]'' * ''Kolektori Rroskovec-[[Hoxharë]] në lumin Gjanica'' * Kullimi dhe Ri-pretendimi i ''Fushës Vlorë-Myzeqe'' * Kullimi dhe rikuperimi i 1/3 e ''liqenit te Nartes – Ndertimi i Kripores Diellore te Skrofotines'' [[Vlora|Vlore]] . * Kullimi i plotë dhe Ri-pretendimi i Notit të ''Tërbufit'' * Projektimi i ''Digës së Kurjanit'', [[Fieri|Fier]] * Projekt-projektimi i ''Digës së Liqenit Artificial'', [[Tirana|Tiranë]] * Projekt-projektimi i ''Digës së Përroit të Gogut'' * Projekt-projektimi i ''Kanalit Ujitës [[Vjosa|Vjosë]] -Levan- [[Fieri|Fier]]'' * Projekt-projektimi i ''Kanalit [[Peqini|Ujitës Peqin]] - [[Kavaja|Kavajë]]'' * ''Ujësjellësi i Qytetit të [[Elbasani]]t'' * ''Ujësjellësi i qytetit të [[Fieri]]t'' * ''Ujësjellësi i qytetit të [[Berati]]t'' * ''Stacioni i Ujësjellësit të Qaf-Mollës'' * ''Ujësjellësi i qytetit të [[Bashkia Kolonjë|Kolonjës]]'' * ''Ujësjellësi i Kombinatit të Tekstilit'', [[Tirana|Tiranë]] * ''Ujësjellësi i Dropullit'', [[Gjirokastra|Gjirokastër]] * ''Ujësjellësi i Selenicës'', [[Vlora|Vlorë]] * ''Ujësjellësi i Fabrikës së Kabllove të [[Bakri]]t'', [[Shkodra|Shkodër]] * ''Ujësjellësi i qytetit të [[Delvina|Delvinës]]'' * ''Ujësjellësi i'' Fushë- [[Kruja|Krujës]] * ''Ujësjellësi i Gorancis'' * ''Ujësjellësi i Piqerasit'' == Të tjera == * Në vitin 1963 së bashku me ''Inxhinier Thoma Filipeu'', ''Inxhinier Vahap Ponde'' dhe ''Inxhinier Kolë Popa'' projektuan Sistemin e Furnizimit me Ujë të ''Fabrikës së Tekstileve'' të [[Tirana|Tiranës]] duke marrë ujin nga ''[[Parku i liqenit artificial të Tiranës|Liqeni Artificial]]'' i [[Tiranë]]s dhe duke ulur nivelin e fortësisë së ujit, proces i zbatuar për herë të parë në historinë e Inxhinierisë Hidrologjike shqiptare. * Libri i tij i përkthimit nga frëngjisht në shqip ''The American Arch-Gvity Dams'' është një kryevepër që kontribuoi ndjeshëm në ndërtimin e digave kryesore shqiptare me hark graviteti në lumenjtë kryesorë të veriut. [[Skeda:Fahredin_grave.JPG|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Fahredin_grave.JPG/220px-Fahredin_grave.JPG|djathtas|parapamje|Varri i Fahredin Nurit në varrezat e Tiranës]] == Çmimet kombëtare == * Më 15 mars 1965 – Inxhinier Fahredin Nuri i jepet titulli shkencor ''Kandidat i Shkencave'' . * Më 19 korrik 1972 - Inxhinier Fahredin Nuri i jepet titulli: ''Bashkëpunëtor i vjetër shkencor Master'' . * Më 7 Nëntor 1952 - Inxhinier Fahredin Nuri shpërblehet me ''Urdhrin e Punës Qytetare Klasi III'' – me motivacionin – ''Performancë e shkëlqyer në Inxhinieri Kullimi'' . * Më 25 Prill 1955 - Inxhinier Fahredin Nuri shpërblehet me ''Urdhrin e Punës Qytetare Klasi III'' - për projekt-projektimin e Kanalit të Ujitjes ''[[Vjosa|Vjosë]] -Levan- [[Fieri|Fier]]'' . == Vlerësimi i veprave të Fahredin Nuriut == Punimet e projektuara nga Fahredin Nuri, duke përfshirë kullimin e kënetës dhe rikuperimin e tokës, furnizimin me ujë të lëvizshëm dhe planifikimin e ujitjes, cilësinë e ujit dhe proceset hidrologjike, karakterizimin dhe parashikimin e thatësirës, parashikimin e përmbytjeve dhe parashikimin e përmbytjeve, reagimet e infrastrukturës ndaj proceseve hidrologjike, modelimin numerik të sistemeve hidrologjike, modelimi i pellgjeve ujëmbledhëse dhe pellgjeve lumore, analiza e sistemeve të burimeve ujore, vetitë e rrjetit të lumenjve, lagështia dhe dinamika e tokës, ekonomitë e peshkimit apo punimet e kripës diellore mendohet të jenë më shumë se 120. Pas përdorimit prej më shumë se 45 vitesh, kanali vaditës ''[[Peqini|Peqin]] – [[Kavaja|Kavajë]]'' është rikonstruktuar dhe vazhdon të përdoret për vaditje. Projektet e ardhshme parashikojnë përdorimin e tij në fushën e [[Hidroelektriciteti|hidrocentralit]] në kuadër të [[Hidroenergjia|Hidrocentralit]] të ''Banjës'', siç ishte ëndrra dhe vizioni i tij. Kanali i Ujitjes ''[[Vjosa|Vjosë]] -Levan-Fier'' ishte një vepër me përmasa unike dhe të jashtëzakonshme për kohën kur u projektua, deri në vitin 1955. U zgjidhën probleme të shumta praktike si [[hidrologjia]] e lumit, vetitë e rrjetit lumor, [[topografia]] dhe ndërtimet. Inxhinieri Fahredin Nuri doli në pension kundër dëshirës së tij në vitin 1974. Pas daljes në pension ai dha kontributin e tij në Institutin ''Rrugë-Urë'' pranë ''Drejtorisë së Mbarështimit të Peshkut dhe Projektimeve të Teknikave të Peshkimit'' pranë ''Ministrisë së Ushqimit dhe Industrisë së Lehtë''. Në vitin 1981 inxhinier Fahredin Nuri filloi të kishte problemet e para shëndetësore me shikimin. Përpjekja e familjarëve për t'i siguruar atij një trajtim mjekësor më profesional jashtë vendit, u përplas me indiferencën dhe largimin mendor të autoriteteve shqiptare [[Komunizmi|komuniste]]. Fahredin Nuri vdiq më 16 nëntor 1984. Kontributi i tij në Inxhinieri Hidrologjike Shqiptare është i rëndësishëm dhe unik. Shumë e quajnë atë si ''Master'' i Shkencave të ''Inxhinierisë Hidrologjike Bujqësore'' në Shqipëri. [[Kategoria:Vdekje 1984]] [[Kategoria:Lindje 1914]] [[Kategoria:Shqiptarë në shekullin e 20]] [[Kategoria:Njerëz nga Lushnja]] i593nyvff69srhjmhkynokyuxhaogt2 3 318027 2467501 2467277 2022-08-04T07:17:10Z AT44 12961 /* Arikulli juan për veten është grisur */ seksion i ri wikitext text/x-wiki {{Stampa:Tung|realName=|name=Djvinis}} -- [[Përdoruesi:Komuniteti|Komuniteti]] ([[Përdoruesi diskutim:Komuniteti|diskutimet]]) 2 gusht 2022 22:43 (CEST) == Arikulli juan për veten është grisur == Shkrumi i artikujve për veten ose për tema të cilat keni një shkallë të lartë afërsie në shumicën e rasteve përbën konflikt interesi, vetëreklamim dhe mund të cenojë parimin e asnjanësisë së informacionit. Për këto arsye këshillohet fuqishëm që të '''mos''' vazhdoni me shkrimin e tij. Shumica e artikujve të tillë përfundojnë të grisur nga komuniteti dhe krijuesit e tyre mund të përfundojnë të bllokuar në rast rikrijimi të vazhduar. Për të lexuar më shumë për konceptet e sipërpërmendura mund të shikoni lidhjet e mëposhtme: * [[w:en:WP:COI|Konflikti i interesit]]; * [[w:en:WP:SELFPROMO|Vetëreklamimi]]; * [[w:en:WP:NPOV|Asnjanësia]] -[[Përdoruesi:AT44|AT44]] ([[Përdoruesi diskutim:AT44|diskutimet]]) 4 gusht 2022 09:17 (CEST) fxbbels3u9y3u5wi9q6lkmv5g48kas5 0 318043 2467449 2467369 2022-08-03T20:47:19Z Drenisa 112234 Drenisa zhvendosi faqen [[Scodra]] tek [[Shkodra e lashtë]] wikitext text/x-wiki {{Bashkoji|Shkodra|Përmbajtja e këtij artikulli mund të vendoset tek seksioni i historisë së artikullit Shkodra}} {{për përmirësim}} {{Shiko gjithashtu|Shkodra}} [[File:Rozafa Castle, Shkodër, plain 2016.jpg|thumb|Scodra]] '''Scodra''' (greqishtja e vjetër ''Σκόδρα'') ishte një qytet antik në [[Iliria|Iliri]], në bashkimin e Drilonit (tani [[Lumi i Drinit|Drinit]]) dhe Barbanës ([[Lumi i Bunës|Buna]]), në territorin e [[Shqipëria|Shqipërisë]] së sotme, 4 kilometra në jugperëndim të qendrës së qytetit. [[Shkodra]], në fushën poshtë Kalasë së mëvonshme të Rozafës. Qyteti u themelua nga [[ilirët]] në mesin e shekullit të 4 p.e.s. në kohën e [[Mbretëria e Ilirisë|Mbretërisë Ilire]] e sunduar nga [[Dinastia e ardianëve dhe labeatëve|dinastia e ardianëve]] (wd) kur ishte një nga vendbanimet e saj të rëndësishme. Pasi ra nën sundimin [[Perandoria Romake|romak]], mbijetoi si qytet ilir deri në shpopullimin e saj. == Gjeografia == Nga qyteti i dikurshëm nuk ka mbetur asnjë monument i vetëm arkitekturor. Vendndodhja e saj është fusha trekëndore e formuar nga lumenjtë Drin dhe Buna, e shtrirë në planin e parë juglindor-jug të Malit të Ciganëve ''(Mal i Magjypëve)'', e cila ngrihet në 130 metra dhe kurorëzohet nga kalaja mesjetare e Rozafës . Qyteti, dikur i shtrirë mbi 10 hektarë, ishte 2 metra mbi nivelin e detit. == Historia == Zona më e gjerë e Shkodrës së sotme ka qenë e banuar vazhdimisht që nga epoka e bronzit, dhe në afërsi të [[Gajtani|Gajtanit]], Shtojit dhe [[Njësia administrative Shkrel|Shkrelit]] ka vendndodhje të rëndësishme arkeologjike, vendbanime dhe varre masive. Lartësia në të cilën qëndrojnë sot rrënojat e kështjellës mesjetare ishte e banuar nga njerëzit qysh në epokën e bronzit, sipas mbetjeve qeramike. Bazuar në gjetjet arkeologjike, qyteti është rindërtuar atz kah mesi i shek. 4 p.e.s. Mali pranë tij dhe [[akropoli]] është fortifikuar në gjysmën e dytë të shek. 4 p.e.s. por vetëm për qëllime ushtarake dhe mbrojtëse, pra nuk ishte i populluar. Edhe pse tradita historike konsideron pa dyshim se Skodra në vitin 270 p.e.s. ishte selia e fundit e Mbretërisë Ilire është plotësisht e qartë se çfarë roli ka luajtur qyteti në jetën e shtetit. Në kohën e themelimit të tij ishte vendbanimi qendror i [[Koinoni|koinonit]] të ilirëve të fisit [[Labeatët|labeat]], ndërsa fusha e gjerë në jug të qytetit i përkiste territorit të [[Enkelejët|enkelejëve]]. Në dritën e gjetjeve arkeologjike, zhvillimi ekonomik dhe social i qytetit në 3 p.e.s. Aj ka qenë e frenuar deri në mesin e shekullit të -të dhe nga kjo periudhë nuk janë gjetur as monumente arkitekturore dhe as mbishkrime. [7] Është e sigurt se [[Qyteti i Lisit|Ardianët]], të cilët deri atëherë përdornin [[Qyteti i Lisit|Qytetin e Lisit]] si selinë e tyre, dikur kah fundi i shekullit të III-të, ata u zhvendosën më në veri. Zhvendosja e qendrës së tyre politike më në veri erdhi si rezultat i sulmeve të [[Kassandër|mbreti maqedonas Kassandros]] në vitin 314, por edhe të [[Pirro i Epirit|Mbreti Pirro i Epirit]] në vitin 284. Ardianët me mbretërimin e [[Pleurati II|mbretit ilir Pleurati II]] (rreth. 260–250) mori vërtet kontrollin e Mbretërisë Ilire dhe rreth vitit 250 ata prenë monedhat e tyre prej bronzi me mbishkrimin ''ΣΚΟΔΡΙΝΩΝ (Skodrinón)'' dhe përshkrimin e [[Galera|galerës]] që shërbente si simboli i tyre tradicional. Kur [[Filipi V i Maqedonisë|mbreti maqedonas Philip V.]] në gjysmën e dytë të viteve 210, sipas [[Polibi|Polibit]] Scodra tashmë ishte qendra e koinonit ardian. Ky koinon përfshinte fushën në jug të qytetit ( [[Zadrima|Zadrimën]] e sotme), zonën përreth liqenit të Shkodrës dhe shtrihej përmes luginës së Drinit deri në tokën e [[Dardanët|dardanëve]]. Mirëpo, gjatë shekujve pasues sundimtarët e mëdhenj të [[Dinastia e ardianëve dhe labeatëve|dinastia së ardianëve]] dhe linja e tij nga Pleurati deri te [[Teuta e Ilirisë|mbretëresha Teuta]], apo edhe mbreti ilir i mundur nga [[Perandoria Romake|Roma]], [[Genti]], i cili ishte gjithashtu ardian, do të kishte përdorur vërtet Shkodrën si kryeqytet. Mungesa e plotë e kësaj të fundit forcon supozimin e arkeologëve se rezidenca e tyre në Skodra, nëse ka pasur, nuk është ndërtuar në zonën e qytetit antik apo të akropolit, por në ndonjë kodër përreth. Gjithashtu ka të ngjarë që në vend të një qendre të vetme politike, brendësia e tyre të jetë ndërtuar në trekëndëshin [[Qyteti i Lisit|Lisi]] - Skodër - Meteon, gjë që mund të mbështetet nga fakti se [[Genti]] prente monedha si në [[Qyteti i Lisit|Lisus]]<nowiki/>ashtu edhe në Shkodër. Gjatë [[Lufta e tretë iliro-romake|luftës së tretë iliro-romake]], mbreti ilir, Genti, u mund nga romakët në vitin 168, në Shkodër dhe më pas u zunë rob edhe anëtarët e tjerë të familjes së tij që qëndronin në Meteon. Qyteti ''ra'' nën sundimin romak me emrin Scodra. Ajo u bë përfundimisht një koloni romake vetëm gjatë mbretërimit të [[Klaudi|perandorit romak Klaudius]] (41–54). Në kohën romake, në anën e Drinit u ndërtua një mur mbrojtës nga gurët e fortifikimit të majës së kodrës në kohën ilire, kryesisht për arsye ushtarake, por edhe për arsye mbrojtjeje nga përmbytjet. Veç kësaj, megjithatë, ndërtime të mëdha nuk u bënë, gjë që mund të tregojë se Scodra nuk ishte një nga vendbanimet kryesore të bregdetit ilir. Ndër mbishkrimet e gjetura gjatë gërmimeve, mund të gjenden vetëm ato sporadike në latinisht, edhe ato me gabime gramatikore dhe nga shekulli 2–3. nga ana tjetër, në gdhendjet e ndryshme kanë mbijetuar kryesisht figura mashkullore me veshje ilire dhe emra ilirë (Genti, Murki, Platura, Tata etj.). E gjithë kjo tregon se Scodra u kursye nga romanizimi i shpejtë që preku pjesën më të madhe të Ilirisë dhe pjesa dërrmuese e popullsisë së saj mbeti ilire edhe gjatë shekujve të sundimit romak. Gjatë ristrukturimit administrativ të fundit të shekullit të 3-të, në vitin 284 Scodra me [[Qyteti i Lisit|Qytetin e Lisit]] dhe Doclea [[Qyteti i Lisit|(]] (wd) së bashku, u bë pjesë e provincës [[Praevalitana]] të sapoformuar dhe sipas disa burimeve, u bë selia e saj. Me gjithë inkursionet e sllavëve dhe popujve të tjerë, qyteti mbeti i paprekur në shekujt V dhe VI. dhe mundi të mbijetonte deri në shekullin e 9-të, tani me emrin Shkodrai (Σκόδραι) si selia episkopale e [[Perandoria Bizantine|Perandorisë Bizantine]]. Në mesin e shekullit të 6-të, [[Justiniani I|perandori bizantin]] Justiniani I forcoi muret e qytetit, por populli i Skodrës filloi të popullonte akropolin e pabanuar më parë nga shekulli i 6-të, dhe qytetin e tyre të mëparshëm, i cili ishte i shtrirë në tokën e sheshtë përgjatë lumi, u shpopullua nga shekulli i VII. == Përshkrimi arkeologjik == Gjatë mijëvjeçarëve të kaluar, vërshimet dhe erozioni i shpeshtë i lumenjve Drin dhe Buna kanë kursyer vetëm disa nga monumentet arkitekturore të Shkodrës së dikurshme. Edhe pse muret e dikurshme të qytetit u identifikuan gjatë gërmimeve arkeologjike, sot asgjë nuk shihet në sipërfaqe. Në kohën romake, përveç murit mbrojtës të ndërtuar përgjatë vijës së Drinit, d.m.th. në shekullin IV, në anën e qytetit të Bunës u ngrit një mbrojtje shtesë, e cila, duke filluar nga ana perëndimore e kodrës së akropolit, kalonte përgjatë brigjeve të Bunës, pastaj kthehej në jug, deri në brigjet e lumi Drin. E gjithë gjatësia e murit ndahej nga një kullë mbrojtëse me planimetri gjysmërrethore çdo 30 metra. Përveç kësaj, një vend i shenjtë i Neptunit si dhe mbetjet e një vile romake të shekullit II me dysheme mozaiku. Në vendin e ish-akropolit u ndërtua një kështjellë në shekullin XII ([[Kalaja e Rozafës|Kështjella e Rozafës]]), më pas dhe gjatë rindërtimeve të shekujve në vijim, pjesa më e madhe e mureve të ish-fortifikimit ilir u shkatërruan. Mbetjet e vetme të murit ilir të mbetur mund të shihen në bazamentin e murit që rrethon oborrin e kullës së portës lindore nga perëndimi. == Shih edhe == * [[Iliria]] * [[Iliriku]] * [[Shkodra]] * [[Qyteti i Lisit]] * [[Mbretëria e Ilirisë]] * [[Kalaja e Shkodrës]] * [[Historia e Shkodrës]] == Literatura == * Ceka, Neritan 2013 ''The Illyrians to the Albanians.'' Tirana: Migjeni. 2013. ISBN 9789928407467 * Elsie, Robert 2010 ''Historical dictionary of Albania.'' 2nd ed. Lanham: Scarecrow Press. 2010. = European Historical Dictionaries, 75. ISBN 9780810861886 * Gilkes, Oliver 2013 ''Albania: An archaeological guide.'' London; New York: I. B. Tauris. 2013. ISBN 9781780760698 * Shpuza, Saimir 2006 ''The Roman colonies of south Illyria: A review.'' In New directions in Albanian archaeology: Studies presented to Muzafer Korkuti. Ed. by Lorenc Bejko and Richard Hodges. Tirana: International Centre for Albanian Archaeology. 2006. 164–168. o. = International Centre for Albanian Archaeology Monograph Series, 1. ISBN 9994392301   * Wilkes, John 1992 ''The Illyrians.'' Oxford;  Cambridge: Blackwell. 1992. = The Peoples of Europe, ISBN 0631146717   * Zavalani, Tajar 2015 ''History of Albania.'' Ed. by Robert Elsie, Bejtullah Destani. London: Centre for Albanian Studies. 2015. = Albanian Studies, ISBN 9781507595671   [[Kategoria:Qytete ilire]] 9xyzrvod6mjazj1mur9q15jod4m3t1x 2467452 2467449 2022-08-03T20:49:29Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki {{Shiko gjithashtu|Shkodra}} [[File:Rozafa Castle, Shkodër, plain 2016.jpg|thumb|Scodra]] '''Shkodra''' (greqishtja e vjetër ''Σκόδρα'', latinisht:''Scodra'') ishte një qytet antik në [[Iliria|Iliri]], në bashkimin e Drilonit (tani [[Lumi i Drinit|Drinit]]) dhe Barbanës ([[Lumi i Bunës|Buna]]), në territorin e [[Shqipëria|Shqipërisë]] së sotme, 4 kilometra në jugperëndim të qendrës së qytetit. [[Shkodra]], në fushën poshtë Kalasë së mëvonshme të Rozafës. Qyteti u themelua nga [[ilirët]] në mesin e shekullit të 4 p.e.s. në kohën e [[Mbretëria e Ilirisë|Mbretërisë Ilire]] e sunduar nga [[Dinastia e ardianëve dhe labeatëve|dinastia e ardianëve]] (wd) kur ishte një nga vendbanimet e saj të rëndësishme. Pasi ra nën sundimin [[Perandoria Romake|romak]], mbijetoi si qytet ilir deri në shpopullimin e saj. == Gjeografia == Nga qyteti i dikurshëm nuk ka mbetur asnjë monument i vetëm arkitekturor. Vendndodhja e saj është fusha trekëndore e formuar nga lumenjtë Drin dhe Buna, e shtrirë në planin e parë juglindor-jug të Malit të Ciganëve ''(Mal i Magjypëve)'', e cila ngrihet në 130 metra dhe kurorëzohet nga kalaja mesjetare e Rozafës . Qyteti, dikur i shtrirë mbi 10 hektarë, ishte 2 metra mbi nivelin e detit. == Historia == {{Shiko gjithashtu|Historia e Shkodrës}} Zona më e gjerë e Shkodrës së sotme ka qenë e banuar vazhdimisht që nga epoka e bronzit, dhe në afërsi të [[Gajtani|Gajtanit]], Shtojit dhe [[Njësia administrative Shkrel|Shkrelit]] ka vendndodhje të rëndësishme arkeologjike, vendbanime dhe varre masive. Lartësia në të cilën qëndrojnë sot rrënojat e kështjellës mesjetare ishte e banuar nga njerëzit qysh në epokën e bronzit, sipas mbetjeve qeramike. Bazuar në gjetjet arkeologjike, qyteti është rindërtuar atz kah mesi i shek. 4 p.e.s. Mali pranë tij dhe [[akropoli]] është fortifikuar në gjysmën e dytë të shek. 4 p.e.s. por vetëm për qëllime ushtarake dhe mbrojtëse, pra nuk ishte i populluar. Edhe pse tradita historike konsideron pa dyshim se Skodra në vitin 270 p.e.s. ishte selia e fundit e Mbretërisë Ilire është plotësisht e qartë se çfarë roli ka luajtur qyteti në jetën e shtetit. Në kohën e themelimit të tij ishte vendbanimi qendror i [[Koinoni|koinonit]] të ilirëve të fisit [[Labeatët|labeat]], ndërsa fusha e gjerë në jug të qytetit i përkiste territorit të [[Enkelejët|enkelejëve]]. Në dritën e gjetjeve arkeologjike, zhvillimi ekonomik dhe social i qytetit në 3 p.e.s. Aj ka qenë e frenuar deri në mesin e shekullit të -të dhe nga kjo periudhë nuk janë gjetur as monumente arkitekturore dhe as mbishkrime. [7] Është e sigurt se [[Qyteti i Lisit|Ardianët]], të cilët deri atëherë përdornin [[Qyteti i Lisit|Qytetin e Lisit]] si selinë e tyre, dikur kah fundi i shekullit të III-të, ata u zhvendosën më në veri. Zhvendosja e qendrës së tyre politike më në veri erdhi si rezultat i sulmeve të [[Kassandër|mbreti maqedonas Kassandros]] në vitin 314, por edhe të [[Pirro i Epirit|Mbreti Pirro i Epirit]] në vitin 284. Ardianët me mbretërimin e [[Pleurati II|mbretit ilir Pleurati II]] (rreth. 260–250) mori vërtet kontrollin e Mbretërisë Ilire dhe rreth vitit 250 ata prenë monedhat e tyre prej bronzi me mbishkrimin ''ΣΚΟΔΡΙΝΩΝ (Skodrinón)'' dhe përshkrimin e [[Galera|galerës]] që shërbente si simboli i tyre tradicional. Kur [[Filipi V i Maqedonisë|mbreti maqedonas Philip V.]] në gjysmën e dytë të viteve 210, sipas [[Polibi|Polibit]] Scodra tashmë ishte qendra e koinonit ardian. Ky koinon përfshinte fushën në jug të qytetit ( [[Zadrima|Zadrimën]] e sotme), zonën përreth liqenit të Shkodrës dhe shtrihej përmes luginës së Drinit deri në tokën e [[Dardanët|dardanëve]]. Mirëpo, gjatë shekujve pasues sundimtarët e mëdhenj të [[Dinastia e ardianëve dhe labeatëve|dinastia së ardianëve]] dhe linja e tij nga Pleurati deri te [[Teuta e Ilirisë|mbretëresha Teuta]], apo edhe mbreti ilir i mundur nga [[Perandoria Romake|Roma]], [[Genti]], i cili ishte gjithashtu ardian, do të kishte përdorur vërtet Shkodrën si kryeqytet. Mungesa e plotë e kësaj të fundit forcon supozimin e arkeologëve se rezidenca e tyre në Skodra, nëse ka pasur, nuk është ndërtuar në zonën e qytetit antik apo të akropolit, por në ndonjë kodër përreth. Gjithashtu ka të ngjarë që në vend të një qendre të vetme politike, brendësia e tyre të jetë ndërtuar në trekëndëshin [[Qyteti i Lisit|Lisi]] - Skodër - Meteon, gjë që mund të mbështetet nga fakti se [[Genti]] prente monedha si në [[Qyteti i Lisit|Lisus]]<nowiki/>ashtu edhe në Shkodër. Gjatë [[Lufta e tretë iliro-romake|luftës së tretë iliro-romake]], mbreti ilir, Genti, u mund nga romakët në vitin 168, në Shkodër dhe më pas u zunë rob edhe anëtarët e tjerë të familjes së tij që qëndronin në Meteon. Qyteti ''ra'' nën sundimin romak me emrin Scodra. Ajo u bë përfundimisht një koloni romake vetëm gjatë mbretërimit të [[Klaudi|perandorit romak Klaudius]] (41–54). Në kohën romake, në anën e Drinit u ndërtua një mur mbrojtës nga gurët e fortifikimit të majës së kodrës në kohën ilire, kryesisht për arsye ushtarake, por edhe për arsye mbrojtjeje nga përmbytjet. Veç kësaj, megjithatë, ndërtime të mëdha nuk u bënë, gjë që mund të tregojë se Scodra nuk ishte një nga vendbanimet kryesore të bregdetit ilir. Ndër mbishkrimet e gjetura gjatë gërmimeve, mund të gjenden vetëm ato sporadike në latinisht, edhe ato me gabime gramatikore dhe nga shekulli 2–3. nga ana tjetër, në gdhendjet e ndryshme kanë mbijetuar kryesisht figura mashkullore me veshje ilire dhe emra ilirë (Genti, Murki, Platura, Tata etj.). E gjithë kjo tregon se Scodra u kursye nga romanizimi i shpejtë që preku pjesën më të madhe të Ilirisë dhe pjesa dërrmuese e popullsisë së saj mbeti ilire edhe gjatë shekujve të sundimit romak. Gjatë ristrukturimit administrativ të fundit të shekullit të 3-të, në vitin 284 Scodra me [[Qyteti i Lisit|Qytetin e Lisit]] dhe Doclea [[Qyteti i Lisit|(]] (wd) së bashku, u bë pjesë e provincës [[Praevalitana]] të sapoformuar dhe sipas disa burimeve, u bë selia e saj. Me gjithë inkursionet e sllavëve dhe popujve të tjerë, qyteti mbeti i paprekur në shekujt V dhe VI. dhe mundi të mbijetonte deri në shekullin e 9-të, tani me emrin Shkodrai (Σκόδραι) si selia episkopale e [[Perandoria Bizantine|Perandorisë Bizantine]]. Në mesin e shekullit të 6-të, [[Justiniani I|perandori bizantin]] Justiniani I forcoi muret e qytetit, por populli i Skodrës filloi të popullonte akropolin e pabanuar më parë nga shekulli i 6-të, dhe qytetin e tyre të mëparshëm, i cili ishte i shtrirë në tokën e sheshtë përgjatë lumi, u shpopullua nga shekulli i VII. == Përshkrimi arkeologjik == Gjatë mijëvjeçarëve të kaluar, vërshimet dhe erozioni i shpeshtë i lumenjve Drin dhe Buna kanë kursyer vetëm disa nga monumentet arkitekturore të Shkodrës së dikurshme. Edhe pse muret e dikurshme të qytetit u identifikuan gjatë gërmimeve arkeologjike, sot asgjë nuk shihet në sipërfaqe. Në kohën romake, përveç murit mbrojtës të ndërtuar përgjatë vijës së Drinit, d.m.th. në shekullin IV, në anën e qytetit të Bunës u ngrit një mbrojtje shtesë, e cila, duke filluar nga ana perëndimore e kodrës së akropolit, kalonte përgjatë brigjeve të Bunës, pastaj kthehej në jug, deri në brigjet e lumi Drin. E gjithë gjatësia e murit ndahej nga një kullë mbrojtëse me planimetri gjysmërrethore çdo 30 metra. Përveç kësaj, një vend i shenjtë i Neptunit si dhe mbetjet e një vile romake të shekullit II me dysheme mozaiku. Në vendin e ish-akropolit u ndërtua një kështjellë në shekullin XII ([[Kalaja e Rozafës|Kështjella e Rozafës]]), më pas dhe gjatë rindërtimeve të shekujve në vijim, pjesa më e madhe e mureve të ish-fortifikimit ilir u shkatërruan. Mbetjet e vetme të murit ilir të mbetur mund të shihen në bazamentin e murit që rrethon oborrin e kullës së portës lindore nga perëndimi. == Shih edhe == * [[Iliria]] * [[Iliriku]] * [[Shkodra]] * [[Qyteti i Lisit]] * [[Mbretëria e Ilirisë]] * [[Kalaja e Shkodrës]] * [[Historia e Shkodrës]] == Literatura == * Ceka, Neritan 2013 ''The Illyrians to the Albanians.'' Tirana: Migjeni. 2013. ISBN 9789928407467 * Elsie, Robert 2010 ''Historical dictionary of Albania.'' 2nd ed. Lanham: Scarecrow Press. 2010. = European Historical Dictionaries, 75. ISBN 9780810861886 * Gilkes, Oliver 2013 ''Albania: An archaeological guide.'' London; New York: I. B. Tauris. 2013. ISBN 9781780760698 * Shpuza, Saimir 2006 ''The Roman colonies of south Illyria: A review.'' In New directions in Albanian archaeology: Studies presented to Muzafer Korkuti. Ed. by Lorenc Bejko and Richard Hodges. Tirana: International Centre for Albanian Archaeology. 2006. 164–168. o. = International Centre for Albanian Archaeology Monograph Series, 1. ISBN 9994392301   * Wilkes, John 1992 ''The Illyrians.'' Oxford;  Cambridge: Blackwell. 1992. = The Peoples of Europe, ISBN 0631146717   * Zavalani, Tajar 2015 ''History of Albania.'' Ed. by Robert Elsie, Bejtullah Destani. London: Centre for Albanian Studies. 2015. = Albanian Studies, ISBN 9781507595671   [[Kategoria:Qytete ilire]] m6rvyzqp8z6hvrnlo8tgpcnd4asuqqm 0 318047 2467395 2022-08-03T13:29:50Z Drenisa 112234 Krijuar nga përkthimi i faqes "[[:bs:Special:Redirect/revision/3171634|Panonski rat]]" wikitext text/x-wiki '''Lufta e Panonisë''' ose '''Luftërat e Panonisë''' kanë qenë luftëra që janë zhvilluar nga viti 14 deri në vitin 10 p.e.s. në zonën e [[Fusha e Panonisë|Panonisë]] jugore, midis [[Panonët|fiseve panoniane]] dhe ushtrisë [[Perandoria Romake|romake]]. Duhet theksuar se ndër historianët romakë ka pak interesim për [[Iliriku|Ilirikun]], sepse pas [[Luftërat e Oktavianit me ilirët|luftërave të Oktavianit të viteve]] 35-33 pushtimi i [[Iliria|Ilirisë]] konsiderohej punë e kryer. == Përmbledhje == Legati i parë perandorak i Ilirisë nga viti 17–16 pes, Publius Silius Nerva, kaloi në [[Alpet|Alpe]] për të trajnuar trupat e tij. Disa fise panoniane, së bashku me norikët, depërtuan në [[Istria]] për plaçkitje, dhe [[Delmatët|dalmatët]] gjithashtu u rebeluan. Shumë shpejt, guvernatori ndërhyri dhe rifitoi kontrollin. Një vit më pas, romakët mundën [[Skordiskët]] dhe aneksuan Norikun. Në të njëjtën kohë, ata qetësuan disa fise në zonën e Alpeve Lindore. Operacionet ushtarake romake në Ilirik u filluan nga guvernatori Marcus Vinicius, në vitin 14 dhe vazhduan edhe në vitin 13 p.e.s. Të gjitha këto trazira e detyruan Oktavianin të merrte nën kontroll të gjithë Ilirikun, i cili deri atëherë ishte kryesisht nën juridiksionin e Senatit. Në këmbim të Ilirikut në vitin e 11-të p.e.s. Oktaviani dha [[Qiproja|Qipron]] dhe pjesë të Galisë. <ref name="WilkesI">[https://de.scribd.com/document/33915225/ILIRI-John-Wilkes-Split-2001 John Wilkes - Iliri; Laus, Split 2001]</ref> . <ref name="MesihOrbis">{{Cite web|title=Salmedin-Mesihovic-ORBIS-ROMANVS-Udzbenik za historiju klasicne rimske civilizacije -Prvi ilirski rat, s.346 - Drugi ilirski rat, s. 350|url=https://de.scribd.com/document/258173235/|access-date=9. 2. 2018|website=30, Sarajevo, 2015.}}</ref> Gjatë vitit 13 p.e.s. Oktaviani dërgoi një ushtri të re nën komandën e Agrippës, gjeneralit të tij më të famshëm, që nënkupton se situata për [[Republika Romake|romakët]] ishte e rëndë. Agripa punoi si përmes negociatave ashtu edhe me ndikim personal, por ai vdiq papritmas shumë shpejt. Pas kësaj, [[Breukët]] pushuan së zbatuari marrëveshjen që kishin bërë me at. [[Bato Breuku|Baton Breuki]], shumë më i njohur për ngjarjet e mëvonshme të [[Kryengritja e madhe ilire|kryengritjes së Batonit]], shfaqet gjithashtu në dokumente. Komanda u mor nga [[Tiberi|Tiberius]], (perandori i ardhshëm romak, me origjinë nga Galia). Tiberius ndërhyri kundër Skordiskëve, diku në [[Lumi i Drinës|Drina]], për shkak të depërtimit të tyre në [[Maqedonia e lashtë|Maqedoni]], së bashku me [[trakët]] . Me ndihmën [[Skordiskët|e Skordiskëve]], të cilët tashmë njihnin autoritetin suprem romak, Tiberius i shkaktoi humbjen përfundimtare [[Panonët|Panonëve]]. Pas kësaj disfate, [[Breukët]] u nënshtruan dhe fiset ilire përreth vazhduan të paguanin taksat shtetërore. Në dimrin e vitit 11/10 [[Dakët]] gjithashtu [[Dakët|pushtuan Panoninë]], duke plaçkitur popullsinë vendase. <ref>[https://publications.anubih.ba/handle/123456789/449 Ivo Bojanovski - Bosna i Hercegovina u antičko doba, Sarajevo, 1988]</ref> == Shih edhe == * [[Iliria]] * [[Iliriku]] * [[Panonia]] * [[Panonët]] * [[Mbretëria e Ilirisë]] * [[Luftërat iliro-romake]] * [[Kryengritja e madhe ilire]] * [[Luftërat e Oktavianit me ilirët]] [[Kategoria:Luftëra ku përfshihen ilirët]] lv77mvsgrjpnorexwelnq9oqnv9m137 2467396 2467395 2022-08-03T13:30:34Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki '''Lufta e Panonisë''' ose '''Luftërat e Panonisë''' kanë qenë luftëra që janë zhvilluar nga viti 14 deri në vitin 10 p.e.s. në zonën e [[Fusha e Panonisë|Panonisë]] jugore, midis [[Panonët|fiseve panoniane]] dhe ushtrisë [[Perandoria Romake|romake]]. Duhet theksuar se ndër historianët romakë ka pak interesim për [[Iliriku|Ilirikun]], sepse pas [[Luftërat e Oktavianit me ilirët|luftërave të Oktavianit të viteve]] 35-33 pushtimi i [[Iliria|Ilirisë]] konsiderohej punë e kryer. == Përmbledhje == Legati i parë perandorak i Ilirisë nga viti 17–16 pes, Publius Silius Nerva, kaloi në [[Alpet|Alpe]] për të trajnuar trupat e tij. Disa fise panoniane, së bashku me norikët, depërtuan në [[Istria]] për plaçkitje, dhe [[Delmatët|dalmatët]] gjithashtu u rebeluan. Shumë shpejt, guvernatori ndërhyri dhe rifitoi kontrollin. Një vit më pas, romakët mundën [[Skordiskët]] dhe aneksuan Norikun. Në të njëjtën kohë, ata qetësuan disa fise në zonën e Alpeve Lindore. Operacionet ushtarake romake në Ilirik u filluan nga guvernatori Marcus Vinicius, në vitin 14 dhe vazhduan edhe në vitin 13 p.e.s. Të gjitha këto trazira e detyruan Oktavianin të merrte nën kontroll të gjithë Ilirikun, i cili deri atëherë ishte kryesisht nën juridiksionin e Senatit. Në këmbim të Ilirikut në vitin e 11-të p.e.s. Oktaviani dha [[Qiproja|Qipron]] dhe pjesë të Galisë. <ref name="WilkesI">[https://de.scribd.com/document/33915225/ILIRI-John-Wilkes-Split-2001 John Wilkes - Iliri; Laus, Split 2001]</ref> . <ref name="MesihOrbis">{{Cite web|title=Salmedin-Mesihovic-ORBIS-ROMANVS-Udzbenik za historiju klasicne rimske civilizacije -Prvi ilirski rat, s.346 - Drugi ilirski rat, s. 350|url=https://de.scribd.com/document/258173235/|access-date=9. 2. 2018|website=30, Sarajevo, 2015.}}</ref> Gjatë vitit 13 p.e.s. Oktaviani dërgoi një ushtri të re nën komandën e Agrippës, gjeneralit të tij më të famshëm, që nënkupton se situata për [[Republika Romake|romakët]] ishte e rëndë. Agripa punoi si përmes negociatave ashtu edhe me ndikim personal, por ai vdiq papritmas shumë shpejt. Pas kësaj, [[Breukët]] pushuan së zbatuari marrëveshjen që kishin bërë me at. [[Bato Breuku|Baton Breuki]], shumë më i njohur për ngjarjet e mëvonshme të [[Kryengritja e madhe ilire|kryengritjes së Batonit]], shfaqet gjithashtu në dokumente. Komanda u mor nga [[Tiberi|Tiberius]], (perandori i ardhshëm romak, me origjinë nga Galia). Tiberius ndërhyri kundër Skordiskëve, diku në [[Lumi i Drinës|Drina]], për shkak të depërtimit të tyre në [[Maqedonia e lashtë|Maqedoni]], së bashku me [[trakët]] . Me ndihmën [[Skordiskët|e Skordiskëve]], të cilët tashmë njihnin autoritetin suprem romak, Tiberius i shkaktoi humbjen përfundimtare [[Panonët|Panonëve]]. Pas kësaj disfate, [[Breukët]] u nënshtruan dhe fiset ilire përreth vazhduan të paguanin taksat shtetërore. Në dimrin e vitit 11/10 [[Dakët]] gjithashtu [[Dakët|pushtuan Panoninë]], duke plaçkitur popullsinë vendase. <ref>[https://publications.anubih.ba/handle/123456789/449 Ivo Bojanovski - Bosna i Hercegovina u antičko doba, Sarajevo, 1988]</ref> == Shih edhe == * [[Iliria]] * [[Iliriku]] * [[Panonia]] * [[Panonët]] * [[Mbretëria e Ilirisë]] * [[Luftërat iliro-romake]] * [[Kryengritja e madhe ilire]] * [[Luftërat e Oktavianit me ilirët]] == Referimet == [[Kategoria:Luftëra ku përfshihen ilirët]] ibsxayqfdcnearg3a2bwzwbfadges2t 2467423 2467396 2022-08-03T17:04:57Z 37.35.67.28 wikitext text/x-wiki '''Lufta e Panonisë''' e njohur edhe si '''Bellum Panonicum''' ka qenë një luftë që është zhvilluar nga viti 14 deri në vitin 10 p.e.s. në zonën e [[Fusha e Panonisë|Panonisë]] jugore, midis [[Panonët|fiseve panoniane]] dhe ushtrisë [[Perandoria Romake|romake]]. Duhet theksuar se ndër historianët romakë ka pak interesim për [[Iliriku|Ilirikun]], sepse pas [[Luftërat e Oktavianit me ilirët|luftërave të Oktavianit të viteve]] 35-33 pushtimi i [[Iliria|Ilirisë]] konsiderohej punë e kryer. == Përmbledhje == Legati i parë perandorak i Ilirisë nga viti 17–16 pes, Publius Silius Nerva, kaloi në [[Alpet|Alpe]] për të trajnuar trupat e tij. Disa fise panoniane, së bashku me norikët, depërtuan në [[Istria]] për plaçkitje, dhe [[Delmatët|dalmatët]] gjithashtu u rebeluan. Shumë shpejt, guvernatori ndërhyri dhe rifitoi kontrollin. Një vit më pas, romakët mundën [[Skordiskët]] dhe aneksuan Norikun. Në të njëjtën kohë, ata qetësuan disa fise në zonën e Alpeve Lindore. Operacionet ushtarake romake në Ilirik u filluan nga guvernatori Marcus Vinicius, në vitin 14 dhe vazhduan edhe në vitin 13 p.e.s. Të gjitha këto trazira e detyruan Oktavianin të merrte nën kontroll të gjithë Ilirikun, i cili deri atëherë ishte kryesisht nën juridiksionin e Senatit. Në këmbim të Ilirikut në vitin e 11-të p.e.s. Oktaviani dha [[Qiproja|Qipron]] dhe pjesë të Galisë. <ref name="WilkesI">[https://de.scribd.com/document/33915225/ILIRI-John-Wilkes-Split-2001 John Wilkes - Iliri; Laus, Split 2001]</ref> . <ref name="MesihOrbis">{{Cite web|title=Salmedin-Mesihovic-ORBIS-ROMANVS-Udzbenik za historiju klasicne rimske civilizacije -Prvi ilirski rat, s.346 - Drugi ilirski rat, s. 350|url=https://de.scribd.com/document/258173235/|access-date=9. 2. 2018|website=30, Sarajevo, 2015.}}</ref> Gjatë vitit 13 p.e.s. Oktaviani dërgoi një ushtri të re nën komandën e Agrippës, gjeneralit të tij më të famshëm, që nënkupton se situata për [[Republika Romake|romakët]] ishte e rëndë. Agripa punoi si përmes negociatave ashtu edhe me ndikim personal, por ai vdiq papritmas shumë shpejt. Pas kësaj, [[Breukët]] pushuan së zbatuari marrëveshjen që kishin bërë me at. [[Bato Breuku|Baton Breuki]], shumë më i njohur për ngjarjet e mëvonshme të [[Kryengritja e madhe ilire|kryengritjes së Batonit]], shfaqet gjithashtu në dokumente. Komanda u mor nga [[Tiberi|Tiberius]], (perandori i ardhshëm romak, me origjinë nga Galia). Tiberius ndërhyri kundër Skordiskëve, diku në [[Lumi i Drinës|Drina]], për shkak të depërtimit të tyre në [[Maqedonia e lashtë|Maqedoni]], së bashku me [[trakët]] . Me ndihmën [[Skordiskët|e Skordiskëve]], të cilët tashmë njihnin autoritetin suprem romak, Tiberius i shkaktoi humbjen përfundimtare [[Panonët|Panonëve]]. Pas kësaj disfate, [[Breukët]] u nënshtruan dhe fiset ilire përreth vazhduan të paguanin taksat shtetërore. Në dimrin e vitit 11/10 [[Dakët]] gjithashtu [[Dakët|pushtuan Panoninë]], duke plaçkitur popullsinë vendase. <ref>[https://publications.anubih.ba/handle/123456789/449 Ivo Bojanovski - Bosna i Hercegovina u antičko doba, Sarajevo, 1988]</ref> == Shih edhe == * [[Iliria]] * [[Iliriku]] * [[Panonia]] * [[Panonët]] * [[Mbretëria e Ilirisë]] * [[Luftërat iliro-romake]] * [[Kryengritja e madhe ilire]] * [[Luftërat e Oktavianit me ilirët]] == Referimet == [[Kategoria:Luftëra ku përfshihen ilirët]] a5rvif2m85gpn7g3j5opp89d9m7vffl 2467424 2467423 2022-08-03T17:09:00Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki '''Lufta e Panonisë''' e njohur edhe si '''Bellum Panonicum''' ka qenë një luftë që është zhvilluar nga viti 14 deri në vitin 10 p.e.s. në zonën e [[Fusha e Panonisë|Panonisë]] jugore, midis [[Panonët|fiseve panoniane]] dhe ushtrisë [[Perandoria Romake|romake]]. Duhet theksuar se ndër historianët romakë ka pak interesim për [[Iliriku|Ilirikun]], sepse pas [[Luftërat e Oktavianit me ilirët|luftërave të Oktavianit të viteve]] 35-33 pushtimi i [[Iliria|Ilirisë]] konsiderohej punë e kryer. == Përmbledhje == Legati i parë perandorak i Ilirisë nga viti 17–16 pes, Publius Silius Nerva, kaloi në [[Alpet|Alpe]] për të trajnuar trupat e tij. Disa fise panoniane, së bashku me norikët, depërtuan në [[Istria]] për plaçkitje, dhe [[Delmatët|dalmatët]] gjithashtu u rebeluan. Shumë shpejt, guvernatori ndërhyri dhe rifitoi kontrollin. Një vit më pas, romakët mundën [[Skordiskët]] dhe aneksuan Norikun. Në të njëjtën kohë, ata qetësuan disa fise në zonën e Alpeve Lindore. Operacionet ushtarake romake në Ilirik u filluan nga guvernatori Marcus Vinicius, në vitin 14 dhe vazhduan edhe në vitin 13 p.e.s. Të gjitha këto trazira e detyruan Oktavianin të merrte nën kontroll të gjithë Ilirikun, i cili deri atëherë ishte kryesisht nën juridiksionin e Senatit. Në këmbim të Ilirikut në vitin e 11-të p.e.s. Oktaviani dha [[Qiproja|Qipron]] dhe pjesë të Galisë. <ref name="WilkesI">[https://de.scribd.com/document/33915225/ILIRI-John-Wilkes-Split-2001 John Wilkes - Iliri; Laus, Split 2001]</ref> . <ref name="MesihOrbis">{{Cite web|title=Salmedin-Mesihovic-ORBIS-ROMANVS-Udzbenik za historiju klasicne rimske civilizacije -Prvi ilirski rat, s.346 - Drugi ilirski rat, s. 350|url=https://de.scribd.com/document/258173235/|access-date=9. 2. 2018|website=30, Sarajevo, 2015.}}</ref> Gjatë vitit 13 p.e.s. Oktaviani dërgoi një ushtri të re nën komandën e Agrippës, gjeneralit të tij më të famshëm, që nënkupton se situata për [[Republika Romake|romakët]] ishte e rëndë. Agripa punoi si përmes negociatave ashtu edhe me ndikim personal, por ai vdiq papritmas shumë shpejt. Pas kësaj, [[Breukët]] pushuan së zbatuari marrëveshjen që kishin bërë me at. [[Bato Breuku|Baton Breuki]], shumë më i njohur për ngjarjet e mëvonshme të [[Kryengritja e madhe ilire|kryengritjes së Batonit]], shfaqet gjithashtu në dokumente. Komanda u mor nga [[Tiberi|Tiberius]], (perandori i ardhshëm romak, me origjinë nga Galia). Tiberius ndërhyri kundër Skordiskëve, diku në [[Lumi i Drinës|Drina]], për shkak të depërtimit të tyre në [[Maqedonia e lashtë|Maqedoni]], së bashku me [[trakët]] . Me ndihmën [[Skordiskët|e Skordiskëve]], të cilët tashmë njihnin autoritetin suprem romak, Tiberius i shkaktoi humbjen përfundimtare [[Panonët|Panonëve]]. Pas kësaj disfate, [[Breukët]] u nënshtruan dhe fiset ilire përreth vazhduan të paguanin taksat shtetërore. Në dimrin e vitit 11/10 [[Dakët]] gjithashtu [[Dakët|pushtuan Panoninë]], duke plaçkitur popullsinë vendase. <ref>[https://publications.anubih.ba/handle/123456789/449 Ivo Bojanovski - Bosna i Hercegovina u antičko doba, Sarajevo, 1988]</ref> == Shih edhe == * [[Iliria]] * [[Iliriku]] * [[Panonia]] * [[Panonët]] * [[Mbretëria e Ilirisë]] * [[Luftërat iliro-romake]] * [[Kryengritja e madhe ilire]] * [[Luftërat e Oktavianit me ilirët]] == Literatura == * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * == Referimet == [[Kategoria:Luftëra ku përfshihen ilirët]] maaxdbl6rzfcto2ipglrpiillh1lj3l 2467425 2467424 2022-08-03T17:10:45Z Drenisa 112234 /* Literatura */ wikitext text/x-wiki '''Lufta e Panonisë''' e njohur edhe si '''Bellum Panonicum''' ka qenë një luftë që është zhvilluar nga viti 14 deri në vitin 10 p.e.s. në zonën e [[Fusha e Panonisë|Panonisë]] jugore, midis [[Panonët|fiseve panoniane]] dhe ushtrisë [[Perandoria Romake|romake]]. Duhet theksuar se ndër historianët romakë ka pak interesim për [[Iliriku|Ilirikun]], sepse pas [[Luftërat e Oktavianit me ilirët|luftërave të Oktavianit të viteve]] 35-33 pushtimi i [[Iliria|Ilirisë]] konsiderohej punë e kryer. == Përmbledhje == Legati i parë perandorak i Ilirisë nga viti 17–16 pes, Publius Silius Nerva, kaloi në [[Alpet|Alpe]] për të trajnuar trupat e tij. Disa fise panoniane, së bashku me norikët, depërtuan në [[Istria]] për plaçkitje, dhe [[Delmatët|dalmatët]] gjithashtu u rebeluan. Shumë shpejt, guvernatori ndërhyri dhe rifitoi kontrollin. Një vit më pas, romakët mundën [[Skordiskët]] dhe aneksuan Norikun. Në të njëjtën kohë, ata qetësuan disa fise në zonën e Alpeve Lindore. Operacionet ushtarake romake në Ilirik u filluan nga guvernatori Marcus Vinicius, në vitin 14 dhe vazhduan edhe në vitin 13 p.e.s. Të gjitha këto trazira e detyruan Oktavianin të merrte nën kontroll të gjithë Ilirikun, i cili deri atëherë ishte kryesisht nën juridiksionin e Senatit. Në këmbim të Ilirikut në vitin e 11-të p.e.s. Oktaviani dha [[Qiproja|Qipron]] dhe pjesë të Galisë. <ref name="WilkesI">[https://de.scribd.com/document/33915225/ILIRI-John-Wilkes-Split-2001 John Wilkes - Iliri; Laus, Split 2001]</ref> . <ref name="MesihOrbis">{{Cite web|title=Salmedin-Mesihovic-ORBIS-ROMANVS-Udzbenik za historiju klasicne rimske civilizacije -Prvi ilirski rat, s.346 - Drugi ilirski rat, s. 350|url=https://de.scribd.com/document/258173235/|access-date=9. 2. 2018|website=30, Sarajevo, 2015.}}</ref> Gjatë vitit 13 p.e.s. Oktaviani dërgoi një ushtri të re nën komandën e Agrippës, gjeneralit të tij më të famshëm, që nënkupton se situata për [[Republika Romake|romakët]] ishte e rëndë. Agripa punoi si përmes negociatave ashtu edhe me ndikim personal, por ai vdiq papritmas shumë shpejt. Pas kësaj, [[Breukët]] pushuan së zbatuari marrëveshjen që kishin bërë me at. [[Bato Breuku|Baton Breuki]], shumë më i njohur për ngjarjet e mëvonshme të [[Kryengritja e madhe ilire|kryengritjes së Batonit]], shfaqet gjithashtu në dokumente. Komanda u mor nga [[Tiberi|Tiberius]], (perandori i ardhshëm romak, me origjinë nga Galia). Tiberius ndërhyri kundër Skordiskëve, diku në [[Lumi i Drinës|Drina]], për shkak të depërtimit të tyre në [[Maqedonia e lashtë|Maqedoni]], së bashku me [[trakët]] . Me ndihmën [[Skordiskët|e Skordiskëve]], të cilët tashmë njihnin autoritetin suprem romak, Tiberius i shkaktoi humbjen përfundimtare [[Panonët|Panonëve]]. Pas kësaj disfate, [[Breukët]] u nënshtruan dhe fiset ilire përreth vazhduan të paguanin taksat shtetërore. Në dimrin e vitit 11/10 [[Dakët]] gjithashtu [[Dakët|pushtuan Panoninë]], duke plaçkitur popullsinë vendase. <ref>[https://publications.anubih.ba/handle/123456789/449 Ivo Bojanovski - Bosna i Hercegovina u antičko doba, Sarajevo, 1988]</ref> == Shih edhe == * [[Iliria]] * [[Iliriku]] * [[Panonia]] * [[Panonët]] * [[Mbretëria e Ilirisë]] * [[Luftërat iliro-romake]] * [[Kryengritja e madhe ilire]] * [[Luftërat e Oktavianit me ilirët]] == Literatura == * Ronald Syme, in ''Danubian Papers'', ''Augustus and the south slav lands'', 1971, p. 21; ''Lentulus and the origin of Moesia'', p. 44. * Ronald Syme, ''L'aristocrazia augustea'', Milano, Rizzoli, 1992, ISBN 88-17-11607-6. * Danijel Dzino, [http://www.academia.edu/1986169/Bellum_Pannonicum_The_Roman_armies_and_indigenous_communities_in_southern_Pannonia_16-9_BC ''Bellum Pannonicum: the Roman armies and indigenous communities in southern Pannonia 16 – 9 BC'']. Actes du symposium „Le Livre. La Roumanie. L’Europe“, Vol. 3, pp. 461 – 480. Bucarest: Bibliotheque Metropolitaine de Bucarest, 2012. ISSN 2068 – 9756 * Gruen E. S., ''The expansion of the empire under Augustus''. IV. The Balcans. The Cambridge Ancient History. Vol. 10: The Augustan Empire, 43 BC – AD 69, Second edition. Cambridge University Press, 1996. ISBN 978-0-521-26430-3 == Referimet == [[Kategoria:Luftëra ku përfshihen ilirët]] iza90ki79jsmwb7vt5mvbuwvrlmzxd6 0 318048 2467401 2022-08-03T13:44:43Z Drenisa 112234 Drenisa zhvendosi faqen [[Trupat pandure shqiptare]] tek [[Pandurët shqiptarë]] wikitext text/x-wiki #RIDREJTO [[Pandurët shqiptarë]] l51rpxs33cw02ycds59005t2ba8l59u 0 318049 2467405 2022-08-03T14:28:55Z Drenisa 112234 Krijuar nga përkthimi i faqes "[[:en:Special:Redirect/revision/1091450861|Albanian Regiment (France)]]" wikitext text/x-wiki '''Regjimenti Shqiptar''' ( French ) ishte një njësi ushtarake e Perandorisë së Parë Franceze e formuar në vitin 1807 në [[Korfuzi|Korfuz]] . Ai komandohej nga koloneli {{Interlanguage link|Jean-Louis Toussaint Minot|fr}} dhe shërbeu kryesisht si njësi mbrojtëse në [[Ishujt e Jonit]] të sunduar nga Franca . Regjimenti u shpërbë në vitin 1814. == Historia == === Sfondi === Në vitin 1804, pasi [[Ali Pashë Tepelena|Ali Pasha i Janinës]] [[Lufta Suliote|pushtoi atdheun e tyre]], rreth 3000 [[Suliotët|Suliotë]] u vendosën në [[Ishujt e Jonit|ishujt Jon]] —nga veriu në jug ishujt e [[Korfuzi|Korfuzit]], [[Paksusi|Paksoi]], [[Ajamaura|Lefkada]] (Santa Maura), [[Ithaqi|Itaka]], [[Qefalonia|Cefalonia]], [[Zanta|Zakynthos]] ( [[Cerigo|Zanteeri]] ) ) -që atëherë përfshin Republikën Septinsulare të dominuar nga Rusia. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} {{Sfn|Psimouli|2006}} Në funksion të afrimit midis [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]] dhe Perandorisë Franceze të [[Napoleon Bonaparti|Napoleonit]], rusët filluan të rekrutojnë suliotët, si për mbrojtjen lokale, ashtu edhe për një ofensivë të mundshme kundër Ali Pashës. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} {{Sfn|Psimouli|2006}} Së shpejti suliotët, së bashku me [[Morea|himariotët, akarnanët dhe moreotët]] , [[Akarnania|u]] rekrutuan në Legjionin Grek, i cili u vendos nën komandën e gjeneral-majorit [[Perandoria Ruse|rus]] me origjinë greke Emmanouil Papadopoulos. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} {{Sfn|Psimouli|2006}} Në vjeshtën e vitit 1805, Legjioni Grek mori pjesë në pushtimin anglo-rus të Napolit, dhe në vitin 1806 luftoi kundër francezëve në [[Gryka e Kotorrit|Gjirin e Kotorrit]] . {{Sfn|Kallivretakis|2003}} Megjithatë, në Traktatin e Tilsit, Rusia e ktheu Republikën Septinsulare në Francë dhe legjioni u shpërbë më 30 gusht 1807. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} {{Sfn|Psimouli|2006}} === Themelimi === Rikthimi i sundimit francez gjeti rreth 3000 anëtarë të armatosur të Legjionit dhe formacioneve të tjera ushtarake greke në Ishujt Jon. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} Duke qenë se ata u rekrutuan kryesisht nga refugjatët kontinental, ata përbënin një problem për autoritetet e reja. {{Sfn|Pappas|1991}} Për t'i mbajtur ata të disiplinuar dhe për të ruajtur rendin, Guvernatori i ri i Përgjithshëm Francez, César Berthier, i rekrutoi këta burra në shërbimin francez, {{Sfn|Kallivretakis|2003}} por mënyra e saktë e punësimit të tyre u la e hapur. Berthier fillimisht sugjeroi krijimin e kompanive të pavarura greko-shqiptare për të shërbyer së bashku me regjimentet e rregullta të këmbësorisë franceze të linjës si skirmishers ( {{Lang|fr|tirailleurs}} ) ose këmbësoria e lehtë malore ( {{Lang|fr|chasseurs de montagne}} ), dhe madje propozoi që dy kompani të tilla t'i bashkoheshin rojeve mbretërore të Napoleonit dhe vëllait të tij Joseph Bonaparte, mbretit të Napolit . {{Sfn|Pappas|1991}} [[Skeda:ChristophorosPeraivos.png|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fd/ChristophorosPeraivos.png|djathtas|parapamje| Kristoforos Perraivos]] Ky plan u hoq shpejt dhe Berthier vendosi të formonte një trupë të vetme, nën komandën e Christakis Kalogeros nga [[Preveza]] . {{Sfn|Pappas|1991}} Megjithatë, kjo zgjedhje provokoi shumë kundërshtime nga ish-anëtarët e Legjionit. Ky agjitacion mund të ketë rezultuar pjesërisht sepse suliotët, besnikëria e të cilëve përcaktohej nga lidhjet farefisnore dhe jo nga ndonjë hierarki formale ushtarake, nuk ishin të gatshëm të pranonin të vareshin nga një komandant jo i klanit të tyre. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} Studiuesi francez Auguste Boppe shton gjithashtu një element të rivalitetit etnik, pasi suliotët ishin folës të [[Arbërishtja (Greqi)|arvanitikas]] dhe Kalogeros ishte grek, por kjo nuk ka gjasa të jetë arsyeja kryesore kur Papadopoulos grek kishte komanduar të njëjtët njerëz për më shumë se dy vjet. . {{Sfn|Pappas|1991}} Një anëtar i shquar i korpusit, Christoforos Perraivos, jep një shpjegim krejtësisht të ndryshëm në kujtimet e tij, ku Kalogeros kishte shkaktuar armiqësinë e kolegëve të tij oficerëve pasi denoncoi besnikërinë e tij të mëparshme ndaj perandorit rus ndaj francezëve. Suliotët në veçanti e panë këtë si në kundërshtim me kodin e tyre të nderit; sipas Perraivos, pasi dikur ishin betuar për besnikëri ndaj Carit, ata synonin ta respektonin atë premtim dhe këmbëngulnin se do të luftonin për francezët kundër të gjithë armiqve, përveç Rusisë. {{Sfn|Pappas|1991}} Autoritetet franceze fillimisht prireshin ta shihnin këtë rebelim me armiqësi, {{Sfn|Kallivretakis|2003}} dhe vështirësia për t'u marrë me ish anëtarët e Legjionit intransigjentë bëri që Berthier të kishte një opinion shumë të ulët për ta. {{Sfn|Pappas|1991}} Në fund, më 12 dhjetor, francezët krijuan '''Regjimentin Shqiptar''' ( {{Lang|fr|Régiment albanais}} ) me një forcë nominale prej 3254 burrash në tre batalione me nga nëntë kompani secili dhe një staf komandues prej 14 anëtarësh. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} {{Sfn|McNab|2009}} {{Sfn|Pappas|1991}} Termat 'shqiptar' dhe 'grek' u përdorën disi pa dallim nga francezët në atë kohë - Regjimenti [[Gjuha shqipe|Shqiptar]] përfshinte [[suliotët]] shqipfolës, himariotët, [[Grekët e sotëm|grekët]] kontinental, madje edhe [[Dalmacia|dalmatët]] dhe italianët . {{Sfn|Kallivretakis|2003}} {{Sfn|McNab|2009}} Tre komandantët e parë të batalionit ishin Moreote Anagnostaras, himarioti Konstantinos Androutsis (një veteran i ushtrisë napolitane ) dhe Kalogeros, megjithëse në shkurt 1808 ai u zëvendësua nga Soulioti [[Fotos Tzavellas]] . {{Sfn|Pappas|1991}} Për të komanduar regjimentin, francezët zgjodhën kolonelin {{Interlanguage link|Jean-Louis Toussaint Minot|fr}}, një veteran i fushatave të Italisë dhe Egjiptit, i cili iu afrua detyrës së tij me zell, duke hetuar cilësitë dhe besnikërinë e secilit prej oficerëve nën komandën e tij. {{Sfn|Pappas|1991}} Megjithatë, francezët nuk arritën t'i bashkëngjitnin regjimentit asnjë oficer grek që shërbente në regjimentet e rregullta franceze, të cilët mund të kishin qenë në gjendje të trajtonin më mirë çështjet e disiplinës, gjuhës dhe zakoneve dhe të ndihmonin në integrimin më të mirë të njësisë me forcat e rregullta. . Pjesërisht kjo është ndoshta për shkak të mungesës relative të burrave të tillë në ushtrinë franceze, ndryshe nga rusët që kishin një histori më të gjatë të grekëve që shërbenin në ushtrinë e tyre. {{Sfn|Pappas|1991}} Kalogeros u zhvendos për të komanduar tetë kompanitë e '''Grekëve të Këmbësorisë Chasseurs''' ( {{Lang|fr|Chasseurs à pied Grecs}} ), i njohur edhe si [[Pandurët shqiptarë]] '''- Pandours of Albania''' ( {{Lang|fr|Pandours de Albanie}} ), që përfshin tetë kompani me 951 burra gjithsej. {{Sfn|McNab|2009}} {{Sfn|Pappas|1991}} {{Sfn|Kallivretakis|2003}} Sipas historianit Nicholas Pappas, krijimi i tyre mund të ketë qenë vetëm një mjet për të ndarë përkrahësit e Kalogeros nga kundërshtarët e tij brenda Regjimentit Shqiptar. {{Sfn|Pappas|1991}} Në çdo rast, ky dallim nuk zgjati shumë, për {{Lang|fr|Chasseurs à pied Grecs}} u bashkuan përsëri në Regjimentin Shqiptar në korrik 1809. {{Sfn|Pappas|1991}} Në formën e tij të re, Regjimenti Shqiptar numëronte 150 oficerë dhe 2934 grada të tjera në gjashtë batalione, {{Sfn|Kallivretakis|2003}} një organizatë shumë e ngjashme me atë të Legjionit të mëparshëm. {{Sfn|Pappas|1991}} Çdo batalion u vu nën komandën e një prijësi të shquar: Konstantinos Androutsis, Christos Kalogeros, Fotos Tzavellas, Christakis Kalogeros, Kitsos Botsaris dhe Anagnostaras. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} Listat e mbijetuara të anëtarëve të batalionit të Fotos Tzavellas tregojnë se, në përputhje me zakonet suliote, oficerët ishin nxjerrë nga anëtarët kryesorë të klanit të tij dhe familjet aleate ose të lidhura me të. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} Auguste Boppe përmend se regjimenti kishte një kapelan (Arsenio Yanucco nga Morea) dhe një kirurg (Ducca Zappa). {{Sfn|Boppe|1902}} === Shërbimi === [[Skeda:Souliotis_in_Corfu.jpg|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Souliotis_in_Corfu.jpg/220px-Souliotis_in_Corfu.jpg|djathtas|parapamje| Një luftëtar suliot në Korfuz]] Që në fillim, Regjimenti Shqiptar ishte menduar për detyra garnizoni në Ishujt Jon, në mënyrë që të minimizohej nevoja për vendosjen e trupave franceze, përveç vetë Korfuzit. {{Sfn|Pappas|1991}} Për këtë qëllim, Regjimenti u plotësua nga 'Batalioni Septinsular' ( {{Lang|fr|Battaillon Septinsulaire}} ), i tërhequr nga milicia vendase e Ishujve Jon, dhe një njësi kalorësie prej 146 trupash, 'Gjuajtësit e Kuajve Jon' ( {{Lang|fr|Chasseurs à cheval ioniennes}} ). {{Sfn|Pappas|1991}} Nga viti 1809, këtyre iu shtuan mbetjet e {{Lang|fr|[[Chasseurs d'Orient]]}} të mëparshëm regjimenti i vullnetarëve grekë. {{Sfn|Pappas|1991}} ==== Planet për angazhim kundër Ali Pashës ==== Ndërsa marrëdhëniet e tyre me Ali Pashën u përkeqësuan për shkak të ambicieve të tij kundër enklavës kontinentale të [[Parga|Pargës]], francezët menduan dy herë të përdornin njerëzit e Regjimentit kundër kontinentit, por asgjë nuk doli nga këto plane. {{Sfn|Pappas|1991}} Plani i parë dhe më ambicioz lidhet në kujtimet e prijësit grek [[Teodor Kollokotroni|Theodoros Kolokotronis]], më pas një nga udhëheqësit kryesorë të Luftës së Pavarësisë Greke: Regjimenti Shqiptar, së bashku me artileritë francezë dhe [[Çamët|shqiptarët çamë]] që do të rekrutoheshin nga vëllai i gjakut shqiptar mysliman, Ali Farmaki, do të zbarkonte në More dhe do të rrëzonte djalin e Ali Pashës, [[Veli Pasha|Veli Pashën]] . Në vend të tij ata do të instalonin një qeveri të përbashkët kristian-myslimane, ndërsa francezët ndërmjetësuan me Portën për të siguruar miratimin e saj. Sipas Kolokotronis, plani ishte gati për t'u realizuar në vitin 1809, kur u pengua nga pushtimi britanik i Zakinthos, Cephalonia, Kythira dhe Itaca. {{Sfn|Pappas|1991}} Përpjekja e dytë përfshinte një detashment prej 25 vetësh të Regjimentit, nën nënkolonelin Androutsis, të cilët u dërguan për të ndihmuar himariotët kundër forcave të Ali Pashës në tetor 1810. Anija e tyre u themelua pranë [[Porto Palermo|Porto Palermos]], megjithatë, dhe kur u sulmuan nga forcat e Aliut, ata u kapën dhe u burgosën në kryeqytetin e tij, Janinë. Sipas Pappas, kjo ekspeditë mund të ketë qenë një veprim zbulues në funksion të planeve të asaj kohe aktuale franceze për një pushtim të Ballkanit. {{Sfn|Pappas|1991}} Francezët ushtruan presion diplomatik që Androutsis dhe njerëzit e tij të liroheshin, por Androutsis u gjet i vdekur, gjoja pasi ra nga dritarja e qelisë së tij, menjëherë pasi francezët siguruan lirimin e tij. {{Sfn|Pappas|1991}} Ali Pasha dyshohej gjithashtu se qëndronte pas vdekjes së Fotos Tzavellas, i cili vdiq më 4 nëntor 1810 nga një sëmundje e papritur, si dhe vrasjes së Kitsos Botsaris nga Gogos Bakolas në [[Narta|Arta]] në vitin 1813. {{Sfn|Pappas|1991}} Sipas traditës souliote, Tzavellas u pasua në gradën dhe komandën e tij nga djali i tij i parëlindur njëzet vjeçar, Nikolaos Tzavellas . Ngritja e shpejtë e të riut në këtë post mbi burrat më të vjetër dhe më me përvojë, shkaktoi probleme si me oficerët dhe burrat e tjerë, ashtu edhe me kolonelin Minot. Në fund, në dhjetor Nikolaos u zëvendësua nga veterani Thanasis Fotomaras . {{Sfn|Pappas|1991}} ==== Zbarkimi britanik në ishujt jugor të Jonit ==== Në tetor 1809, britanikët sulmuan dhe pushtuan Zakinthos, Cefalonia, Kythira dhe Itaca. {{Sfn|Pappas|1991}} Këto ishuj mbroheshin nga garnizone të vogla, me disa dhjetëra ushtarë të rregullt francezë dhe një numër më të madh njerëzish të Regjimentit Shqiptar (400 në Zakinthos, 145 në Cephalonia, 46 në Itakë dhe 27 në Kythira) në secilin ishull. {{Sfn|Pappas|1991}} Këto forca ishin krejtësisht të papërshtatshme për të ofruar asgjë veç një rezistencë simbolike; burrat e kapur u transferuan në Itali si robër lufte, por më shumë se disa nga njerëzit e Regjimentit, deri në rreth gjysma në Zakynthos, thjesht u shpërndanë në fshat dhe rifilluan zakonet e tyre tradicionale guerile. Shumica e këtyre të arratisurve, si dhe ata të zënë rob, u nxitën shpejt të hynin në shërbimin britanik në atë që përfundimisht u bë Regjimenti i Parë i Këmbësorisë së Lehtë Greke . Mbi 70% e njerëzve të Regjimentit Shqiptar në të katër ishujt kaluan te britanikët, duke përfshirë shumicën e oficerëve. {{Sfn|Pappas|1991}} ==== Rënia e Lefkadës ==== Disa dezertime ndodhën gjë që i bënë francezët gjithnjë e më mosbesues ndaj njerëzve të mbetur të regjimentit, dyshime të cilat u shtuan më tej pas gjithë shkëputjes prej 823 burrash në Lefkada, përveç 13 burrave që francezët mbanin peng, dezertuan te britanikët kur këta të fundit zbarkuan atje në mars 1810. Oficerët e mbetur të Regjimentit e justifikuan këtë dezertim me neglizhencën e treguar ndaj kolegëve të tyre nga komandanti lokal francez, gjenerali Camus, i cili ishte tërhequr me trupat e tij franceze në Kalanë e Santa Mauras, ndërsa i kishte lënë njerëzit e regjimentit shqiptarë jashtë për t'u përballur me britanikët. . Ky vendim jo vetëm që i la të ekspozuar ndaj elementeve burrat e regjimentit shqiptar të pajisur lehtë, por edhe Camus nuk pranoi t'u jepte strehim familjeve të tyre në kështjellë. {{Sfn|Pappas|1991}} Në të vërtetë, nga raportet e britanikëve dhe nga kujtimet e grekëve tashmë të regjistruar për të luftuar në radhët e tyre, është e qartë se njerëzit e Regjimentit Shqiptar i rezistuan ofertës fillestare për të dezertuar dhe u dorëzuan vetëm pasi situata e tyre ishte bërë e pashpresë. {{Sfn|Pappas|1991}} Pas rënies së Lefkadës, koloneli Kitsos Botsaris, si oficer i lartë vendas i Regjimentit, u shpall në gjykatë me dyshimin për kontakte me britanikët, por u shpall i pafajshëm. {{Sfn|Pappas|1991}} ==== Largimi i Minotit dhe reduktimi i Regjimentit ==== Megjithatë, këto ngjarje e bënë Napoleonin të urdhëronte ndarjen e Regjimentit në tetor 1810, me 1000 burra të mbajtur në zotërimet e mbetura franceze (Korfuz, Paxoi dhe Parga në kontinent) dhe pjesa tjetër ose u dërgua me familjet e tyre për të shërbyer në Italinë jugore. ose t'i kthejë në kontinent. Ky vendim nuk u zbatua, pasi as qeveria napolitane nuk ishte e gatshme t'i pranonte dhe as anëtarët e Regjimentit nuk pranuan që të zhvendoseshin në Itali, duke përmendur kushtet e mëparshme të shërbimit të rënë dakord me rusët dhe të konfirmuar nga gjenerali Berthier. {{Sfn|Pappas|1991}} Me kapjen dhe vdekjen e mëvonshme të Androutsis në atë kohë, oficeri i lartë vendas u bë përsëri Christakis Kalogeros. Emërimi i tij përsëri rezultoi me një burim pakënaqësie, siç bëri pakënaqësia në rritje e kolonel Minot me "komandën e tij më të pakëndshme"; ambiciet e tij ishin të komandonte trupa të rregullta, por përpjekjet e tij për të imponuar disiplinë të rreptë mbi njerëzit e tij shërbyen vetëm për t'i larguar ata. {{Sfn|Pappas|1991}} Kjo ishte në kontrast të plotë me homologun britanik të Minot, Richard Church, i cili gëzonte respektin dhe admirimin e njerëzve të tij; reputacioni i tij ishte i tillë që ai vlerësohej shumë edhe në mesin e burrave të Regjimentit Shqiptar. {{Sfn|Pappas|1991}} Në vitin 1812, Minot propozoi ndarjen e njësisë në dysh, me një detashment "elitar" prej 500 personash të destinuar për Gardën Perandorake të Napoleonit (dhe që Minot shpresonte ta shoqëronte në praninë e Perandorit) dhe burrat e mbetur, rreth një mijë, ose të reduktoheshin në depo. ose të ktheheshin në kontinent. {{Sfn|Pappas|1991}} Propozimi nuk u mbështet nga guvernatori i përgjithshëm francez, François-Xavier Donzelot, i cili preferoi të mbante Regjimentin në Korfuz, megjithëse duke e reduktuar atë në elementët "më të mirë", me pjesën e mbetur të përdorur për të formuar një depo. Mundësia e bashkimit të regjimentit me një njësi tjetër, më të vjetër greke në shërbimin francez, {{Lang|fr|Chasseurs d'Orient}} , u ngrit gjithashtu. {{Sfn|Pappas|1991}} Nga fundi i vitit 1813 dhe fillimi i vitit 1814, Regjimenti u riorganizua dhe forca e tij u reduktua nga gjashtë në dy batalione në {{Rreth|600}} burra secili, ndërsa pjesa tjetër u vendos në një depo rezervash. Minot gjithashtu u transferua larg me Kalogeros duke marrë komandën e përkohshme. {{Sfn|Pappas|1991}} Ndryshe nga Minot, Donzelot ishte i prirur të kujdesej për mirëqenien e njerëzve të regjimentit, madje duke shkuar deri në marrjen e një kredie personale prej 100,000 frangash (për të cilën ai kurrë nuk u pagua plotësisht nga qeveria franceze) për të mbuluar pagesat e tyre të prapambetura. . {{Sfn|Pappas|1991}} ==== Mbrojtja dhe dorëzimi i Pargës dhe Paksoit ==== [[Skeda:Francesco_Hayez_014.jpg|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Francesco_Hayez_014.jpg/220px-Francesco_Hayez_014.jpg|parapamje| Përshkrim i kalasë së Pargës, nga një pikturë e Francesco Hayez (1791–1882)]] Ndërkohë, dy kompani të Regjimentit ishin vendosur në Pargë, që mbronin enklavën kundër forcave të Ali Pashës, së bashku me një numër të vogël rregulltarësh francezë dhe italianë dhe një milici vendase, të gjitha nën komandën e kolonelit Nicole Papas Oglou, ish. komandant i {{Lang|fr|Chasseurs d'Orient}} . {{Sfn|Pappas|1991}} Pavarësisht disa sukseseve në përleshjet rreth qytetit, nga fundi i vitit 1813, njerëzit e Pashait i kishin reduktuar mbrojtësit në vetë qytet, ndërsa anijet britanike e bllokuan atë nga deti, duke shkaktuar vështirësi dhe mosmarrëveshje midis mbrojtësve gjatë periudhës së parë. në muajt e vitit 1814, veçanërisht pasi francezët dhe italianët u tërhoqën në kalanë e qytetit dhe lanë trupat vendase jashtë. {{Sfn|Pappas|1991}} Në shkurt 1814, britanikët, duke përfshirë elementë të Regjimentit të Këmbësorisë së Lehtë Greke zbarkuan në Paksoi. 35 burra të Regjimentit Shqiptar u dërguan për të vëzhguar forcat britanike, por ndërkohë, trupat greke në garnizonin e kalasë u kthyen dhe ia dorëzuan atë anglezëve. Duke qenë i zënë mes forcave shumë më të mëdha britanike, detashmenti, nën Apostolis Levantakis dhe Andreas Ninas, u dorëzua dhe hyri gjithashtu në shërbimin britanik. {{Sfn|Pappas|1991}} Menjëherë pas kësaj, në fillim të marsit, britanikët në Paksoi u kontaktuan nga njerëzit e Regjimentit Shqiptar dhe Pargianët dhe u ofruan dorëzimin e Pargës. Pasi dy fregata britanike u shfaqën jashtë qytetit, detashmenti i Regjimentit Shqiptar dhe milicia pargiane sulmuan fortesën, kapën mbrojtësit dhe ngritën flamurin britanik. {{Sfn|Pappas|1991}} === Shpërbërja dhe pasojat === Humbja e Paksoit dhe Pargës e la Korfuzin si zotërimin e vetëm francez. Ishulli ishte shumë i garnizonuar, por pas abdikimit të Napoleonit dhe restaurimit të Louis XVIII në prill 1814, Donzelot kërkoi kushte me britanikët. {{Sfn|Pappas|1991}} Britanikët fillimisht kërkuan të shpërndanin regjimentin, me të gjitha forcat franceze në ishull, dhe të riatdhesonin njerëzit e tij. Donzelot, megjithatë, ndërhyri te britanikët, duke sugjeruar që ose të merrnin në shërbim burrat e Regjimentit Shqiptar, ose të paktën të merreshin përsipër t'i mbanin për dy muaj, gjatë të cilëve ata mund të ktheheshin në atdhe. Komandanti britanik, Sir James Campbell, pranoi përkohësisht të siguronte të njëjtat racione si për dy regjimentet e këmbësorisë së lehtë greke që tashmë ishin të punësuar në Britani. {{Sfn|Pappas|1991}} Britanikët e mbajtën premtimin e tyre, por në fund të qershorit ata shpërndanë më shumë se gjysmën e njerëzve të mbetur të Regjimentit, me pjesën e mbetur të përfshirë si një batalion në Regjimentin e 2-të të Këmbësorisë së Lehtë Greke. {{Sfn|Pappas|1991}} Më në fund, në shtator 1814, dy regjimentet e këmbësorisë së lehtë greke u shpërndanë gjithashtu, megjithëse procesi zgjati deri në vitin 1816. Kjo jo vetëm për shkak se kërcënimi ushtarak francez ishte hequr, por edhe si reagim ndaj protestave osmane për ekzistencën e njësive të armatosura greke dhe britanikët shpresonin të siguronin kontrollin e tyre mbi Ishujt Jon me ndihmën diplomatike të [[Porta e Lartë|Portës Sublime]] . {{Sfn|Pappas|1991}} Anasjelltas, banorët e ishullit, përfshirë anëtarët e Regjimentit të shpërbërë Shqiptar, iu drejtuan Rusisë për ndihmë. Një delegacion prej tre personash i përbërë nga Perraivos, major Dimos Doukas dhe Kitsos Tzavellas, u nisën për të takuar fisnikun korfiot [[Jani Kapodistria|Ioannis Kapodistrias]], i cili kishte shërbyer me ta në mbrojtjen e Lefkadës në vitin 1807 dhe tani ishte këshilltari kryesor për punët e jashtme të Car [[Aleksandri I|Aleksandër]] . [[Aleksandri I|I i Rusisë]] në [[Kongresi i Vjenës|Kongresin e Vjenës]] . Megjithatë, ato u kapën nga autoritetet austriake dhe propozimet e vetë Kapodistrias për rikthimin e Republikës Septinsulare u krijuan për shkak të kundërshtimit austriake. Si rezultat, më 5 nëntor 1815, Ishujt Jon kaluan nën sundimin britanik si protektorat i " Shteteve të Bashkuara të Ishujve Jon ". {{Sfn|Pappas|1991}} Të gjitha formacionet ushtarake jo-britanike u shpërndanë dhe madje u ndaluan, me përjashtim të policisë dhe milicisë, ndërsa pjesës së madhe të kontinentëve aktivë në regjimentet e ndryshme të ngritura nga rusët, francezët dhe britanikët u ndaluan të mbanin çdo pozicion në to duke u kufizuar nga përshtatshmëria për banorët vendas të ishullit. {{Sfn|Pappas|1991}} Kjo i la ata jo vetëm të varfër dhe të detyruar të kërkonin mjete të tjera për të siguruar jetesën e tyre, por, veçanërisht në rastin e suliotëve, i la të ekspozuar ndaj reprezaljeve të Ali Pashës, të nxitura nga ngacmimet e autoriteteve britanike. të cilët ishin të etur për të kënaqur osmanët dhe për të siguruar njohjen e sundimit të tyre. {{Sfn|Pappas|1991}} Megjithatë, të mbetur pa alternativë, shumë ish-anëtarë të Regjimentit bënë paqe me Ali Pashën dhe hynë në shërbimin e tij, duke përfshirë edhe disa nga Suliotët. {{Sfn|Pappas|1991}} Veteranë të tjerë të Regjimentit Shqiptar, si dhe Regjimentet e Këmbësorisë së Lehtë Greke, shërbyen në ushtrinë napolitane nën drejtimin e Richard Church, i cili themeloi ''Battaglione dei Cacciatori Macedoni'' për këtë qëllim, deri në shpërbërjen e tij në vitin 1820. {{Sfn|Pappas|1991}} Akoma të tjerë. hyri në truprojat e armatosura të sundimtarëve fanariote të [[Moldavia (rajon historik)|Moldavisë]] dhe [[Vllahia (Rumani)|Vllahisë]] . {{Sfn|Pappas|1991}} == Anëtarë të shquar të Regjimentit == Sipas Boppe, Regjimenti Shqiptar meriton një vëmendje vetëm sepse kishte në radhët e tij shumë heronj të Revolucionit Grek të vitit 1821 dhe atyre të mëvonshëm (Boppe, f.&nbsp;3). Ndër personat e shënuar nga ky autor dhe të tjerë janë: * Christoforos Perraivos, oficer dhe autor kryesor grek, luftëtar i Revolucionit Grek (1821-1829) (Boppe, f.&nbsp;11)(Perraivos, f.&nbsp;77). * Konstantinos Androutses nga Cheimarra. Komandant i Batalionit I. Ai u kishte shërbyer francezëve që nga viti 1799 kur ata pushtuan [[Napoli|Napolin]] si komandant dhe instruktor. Ai rekrutoi Cheimariotë të tjerë për ushtrinë franceze. Atij iu dha grada nënkolonel. Ai u arrestua nga forcat e Ali Pashës teksa ishte në një anije franceze. Autoritetet franceze kërkuan nga [[Porta e Lartë|porta osmane]] lirimin e tij, por ai u vra në një burg të [[Janina|Janinës]] . Ali Pasha u përpoq ta paraqiste vdekjen e tij si vetëvrasje. (Pappas, f.&nbsp;48) (Boppe, f.&nbsp;13, 15, 20) * [[Kitsos Botsaris]], udhëheqësi i klanit shpirtëror Botsari, komandant i Batalionit të 5-të (Boppe f.&nbsp;15, Kallivretakis f.&nbsp;193). * [[Fotos Tzavellas]], kolonel, komandant i Batalionit të 3-të. Një udhëheqës i klanit suliot Tzavellas. Përpara regjimentit kishte marrë pjesë në shumë beteja të luftërave mes suliotëve dhe Ali Pashë. Ai kishte shërbyer edhe në Korfuz nën rusët. Ai u vra nga agjentët e Ali Pashës në Korfuz më 1809 (Boppe, f.&nbsp;15) [http://wiki.phantis.com/index.php/Fotos_Tzavelas] . * {{Interlanguage link|Lambros Gousis|el|Λάμπρος Γούσης}} nga Souli, nëntoger i Kompanisë së V-të ("lochos") të Batalionit të I-rë, i dha medaljen e [[Medalja e Shën Helenës|Shën Helenas]] (. <ref>Konstantinos N. Rados, ''The Greeks of Napoleon. Nikolaos Tsesmelis or Papazoglous (1758-1819) from Greek and Arabic sources''. Athens, 1916. pp. 50-51. In Greek. Ράδος Ν. Κωνσταντίνος, ''Οι Έλληνες του Ναπολέοντος. Νικόλαος Τσεσμελής ή Παπάζογλους (1758-1819). Εξ ελληνικών και αραβικών πηγών''. Αθήναι, 1916. 50-51. </ref> Para regjimentit kishte marrë pjesë në shumë beteja kundër Ali Pashës. Pas Regjimentit shërbeu në trupat e huaja të mbretit të Napolit, arsye për të cilën bashkatdhetarët e tij i dhanë pseudonimin "Reginas". Ai u kthye në Greqi dhe formoi njësinë e tij të [[Suliotët|Suliotëve]] pjesëmarrës në Revolucionin Grek të viteve 1821-1829. Pas Revolucionit u gradua në Gjeneral Brigade dhe iu dha medalja e bronzit “Aristeion i Luftës”, medalja e parë e luftës (Kryqi) e krijuar nga Mbreti Otto. == Shih edhe == * [[Ishujt e Jonit]] * [[Pandurët shqiptarë]] * {{Cite book|last=Fieffé|first=Eugène|url=https://books.google.com/books?id=tMw7AAAAcAAJ|title=Histoire des troupes étrangères au service de France: depuis leur origine jusqu'à nos jours, et de tous les régiments levés dans les pays conquis sous la Première République et l'Empire|year=1854|language=fr|access-date=3 October 2012}} * Christoforos Perraivos, [http://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?filename=%2Fvar%2Fwww%2Fanemi-portal%2Fmetadata%2F1%2Fe%2F0%2Fattached-metadata-42-0000002%2F83587_02.pdf&rec=%2Fmetadata%2F1%2Fe%2F0%2Fmetadata-42-0000002.tkl&do=83587_02.pdf&width=305&height=465&pagestart=1&maxpage=177&lang=en&pageno=76&pagenotop=76&pagenobottom=3 ''History of Souli and Parga'', Venice, 1815. vol. 2, pp 75 etc.] In Greek. * {{Cite book|last=Boppe|first=Auguste|url=https://anemi.lib.uoc.gr/metadata/2/7/3/metadata-f159da7a9ad48092713d888d69df3903_1290511025.tkl|title=Le régiment Albanais (1807-1814)|publisher=Berger-Levrault & Cie|year=1902|location=Paris|language=fr}} * {{Cite book|last=Kallivretakis|first=Leonidas|title=Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770-2000, Τόμος 1: Η Οθωμανική κυριαρχία, 1770-1821|publisher=Ellinika Grammata|year=2003|isbn=960-406-540-8|location=Athens|pages=185–200|language=el|trans-title=History of Modern Hellenism 1770-2000, Volume 1: Ottoman rule, 1770-1821|chapter=Ένοπλα Ελληνικά σώματα στη δίνη των Ναπολεοντείων πολέμων (1798-1815)|trans-chapter=Greek armed corps in the throes of the Napoleonic wars (1798-1815)|hdl=10442/8780}} * {{Cite book|last=McNab|first=Chris|url=https://books.google.com/books?id=hbURAQAAMAAJ|title=Armies of the Napoleonic Wars: An Illustrated History|publisher=Osprey Publishing|year=2009|isbn=978-1-8460-3470-1}} * {{Cite book|last=Pappas|first=Nicholas Charles|title=Greeks in Russian Military Service in the Late 18th and Early 19th Centuries|publisher=[[Institute for Balkan Studies (Greece)|Institute for Balkan Studies]]|year=1991|location=Thessaloniki}} * {{Cite book|last=Psimouli|first=Vaso|title=Σούλι και Σουλιώτες|publisher=Estia|year=2006|isbn=960-05-1207-8|location=Athens|language=el|trans-title=Souli and the Souliotes}} [[Kategoria:Faqe me përkthime të pashqyrtuara]] 99la9dg6yro5s8j1q4tqn4qgox6ncyi 2467406 2467405 2022-08-03T14:31:11Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki '''Regjimenti Shqiptar''' ( French ) ishte një njësi ushtarake e Perandorisë së Parë Franceze e formuar në vitin 1807 në [[Korfuzi|Korfuz]] . Ai komandohej nga koloneli {{Interlanguage link|Jean-Louis Toussaint Minot|fr}} dhe shërbeu kryesisht si njësi mbrojtëse në [[Ishujt e Jonit]] të sunduar nga Franca . Regjimenti u shpërbë në vitin 1814. == Historia == === Sfondi === Në vitin 1804, pasi [[Ali Pashë Tepelena|Ali Pasha i Janinës]] [[Lufta Suliote|pushtoi atdheun e tyre]], rreth 3000 [[Suliotët|Suliotë]] u vendosën në [[Ishujt e Jonit|ishujt Jon]] —nga veriu në jug ishujt e [[Korfuzi|Korfuzit]], [[Paksusi|Paksoi]], [[Ajamaura|Lefkada]] (Santa Maura), [[Ithaqi|Itaka]], [[Qefalonia|Cefalonia]], [[Zanta|Zakynthos]] ( [[Cerigo|Zanteeri]] ) ) -që atëherë përfshin Republikën Septinsulare të dominuar nga Rusia. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} {{Sfn|Psimouli|2006}} Në funksion të afrimit midis [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]] dhe Perandorisë Franceze të [[Napoleon Bonaparti|Napoleonit]], rusët filluan të rekrutojnë suliotët, si për mbrojtjen lokale, ashtu edhe për një ofensivë të mundshme kundër Ali Pashës. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} {{Sfn|Psimouli|2006}} Së shpejti suliotët, së bashku me [[Morea|himariotët, akarnanët dhe moreotët]] , [[Akarnania|u]] rekrutuan në Legjionin Grek, i cili u vendos nën komandën e gjeneral-majorit [[Perandoria Ruse|rus]] me origjinë greke Emmanouil Papadopoulos. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} {{Sfn|Psimouli|2006}} Në vjeshtën e vitit 1805, Legjioni Grek mori pjesë në pushtimin anglo-rus të Napolit, dhe në vitin 1806 luftoi kundër francezëve në [[Gryka e Kotorrit|Gjirin e Kotorrit]] . {{Sfn|Kallivretakis|2003}} Megjithatë, në Traktatin e Tilsit, Rusia e ktheu Republikën Septinsulare në Francë dhe legjioni u shpërbë më 30 gusht 1807. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} {{Sfn|Psimouli|2006}} === Themelimi === Rikthimi i sundimit francez gjeti rreth 3000 anëtarë të armatosur të Legjionit dhe formacioneve të tjera ushtarake greke në Ishujt Jon. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} Duke qenë se ata u rekrutuan kryesisht nga refugjatët kontinental, ata përbënin një problem për autoritetet e reja. {{Sfn|Pappas|1991}} Për t'i mbajtur ata të disiplinuar dhe për të ruajtur rendin, Guvernatori i ri i Përgjithshëm Francez, César Berthier, i rekrutoi këta burra në shërbimin francez, {{Sfn|Kallivretakis|2003}} por mënyra e saktë e punësimit të tyre u la e hapur. Berthier fillimisht sugjeroi krijimin e kompanive të pavarura greko-shqiptare për të shërbyer së bashku me regjimentet e rregullta të këmbësorisë franceze të linjës si skirmishers ( {{Lang|fr|tirailleurs}} ) ose këmbësoria e lehtë malore ( {{Lang|fr|chasseurs de montagne}} ), dhe madje propozoi që dy kompani të tilla t'i bashkoheshin rojeve mbretërore të Napoleonit dhe vëllait të tij Joseph Bonaparte, mbretit të Napolit . {{Sfn|Pappas|1991}} [[Skeda:ChristophorosPeraivos.png|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fd/ChristophorosPeraivos.png|djathtas|parapamje| Kristoforos Perraivos]] Ky plan u hoq shpejt dhe Berthier vendosi të formonte një trupë të vetme, nën komandën e Christakis Kalogeros nga [[Preveza]] . {{Sfn|Pappas|1991}} Megjithatë, kjo zgjedhje provokoi shumë kundërshtime nga ish-anëtarët e Legjionit. Ky agjitacion mund të ketë rezultuar pjesërisht sepse suliotët, besnikëria e të cilëve përcaktohej nga lidhjet farefisnore dhe jo nga ndonjë hierarki formale ushtarake, nuk ishin të gatshëm të pranonin të vareshin nga një komandant jo i klanit të tyre. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} Studiuesi francez Auguste Boppe shton gjithashtu një element të rivalitetit etnik, pasi suliotët ishin folës të [[Arbërishtja (Greqi)|arvanitikas]] dhe Kalogeros ishte grek, por kjo nuk ka gjasa të jetë arsyeja kryesore kur Papadopoulos grek kishte komanduar të njëjtët njerëz për më shumë se dy vjet. . {{Sfn|Pappas|1991}} Një anëtar i shquar i korpusit, Christoforos Perraivos, jep një shpjegim krejtësisht të ndryshëm në kujtimet e tij, ku Kalogeros kishte shkaktuar armiqësinë e kolegëve të tij oficerëve pasi denoncoi besnikërinë e tij të mëparshme ndaj perandorit rus ndaj francezëve. Suliotët në veçanti e panë këtë si në kundërshtim me kodin e tyre të nderit; sipas Perraivos, pasi dikur ishin betuar për besnikëri ndaj Carit, ata synonin ta respektonin atë premtim dhe këmbëngulnin se do të luftonin për francezët kundër të gjithë armiqve, përveç Rusisë. {{Sfn|Pappas|1991}} Autoritetet franceze fillimisht prireshin ta shihnin këtë rebelim me armiqësi, {{Sfn|Kallivretakis|2003}} dhe vështirësia për t'u marrë me ish anëtarët e Legjionit intransigjentë bëri që Berthier të kishte një opinion shumë të ulët për ta. {{Sfn|Pappas|1991}} Në fund, më 12 dhjetor, francezët krijuan '''Regjimentin Shqiptar''' ( {{Lang|fr|Régiment albanais}} ) me një forcë nominale prej 3254 burrash në tre batalione me nga nëntë kompani secili dhe një staf komandues prej 14 anëtarësh. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} {{Sfn|McNab|2009}} {{Sfn|Pappas|1991}} Termat 'shqiptar' dhe 'grek' u përdorën disi pa dallim nga francezët në atë kohë - Regjimenti [[Gjuha shqipe|Shqiptar]] përfshinte [[suliotët]] shqipfolës, himariotët, [[Grekët e sotëm|grekët]] kontinental, madje edhe [[Dalmacia|dalmatët]] dhe italianët . {{Sfn|Kallivretakis|2003}} {{Sfn|McNab|2009}} Tre komandantët e parë të batalionit ishin Moreote Anagnostaras, himarioti Konstantinos Androutsis (një veteran i ushtrisë napolitane ) dhe Kalogeros, megjithëse në shkurt 1808 ai u zëvendësua nga Soulioti [[Fotos Tzavellas]] . {{Sfn|Pappas|1991}} Për të komanduar regjimentin, francezët zgjodhën kolonelin {{Interlanguage link|Jean-Louis Toussaint Minot|fr}}, një veteran i fushatave të Italisë dhe Egjiptit, i cili iu afrua detyrës së tij me zell, duke hetuar cilësitë dhe besnikërinë e secilit prej oficerëve nën komandën e tij. {{Sfn|Pappas|1991}} Megjithatë, francezët nuk arritën t'i bashkëngjitnin regjimentit asnjë oficer grek që shërbente në regjimentet e rregullta franceze, të cilët mund të kishin qenë në gjendje të trajtonin më mirë çështjet e disiplinës, gjuhës dhe zakoneve dhe të ndihmonin në integrimin më të mirë të njësisë me forcat e rregullta. . Pjesërisht kjo është ndoshta për shkak të mungesës relative të burrave të tillë në ushtrinë franceze, ndryshe nga rusët që kishin një histori më të gjatë të grekëve që shërbenin në ushtrinë e tyre. {{Sfn|Pappas|1991}} Kalogeros u zhvendos për të komanduar tetë kompanitë e '''Grekëve të Këmbësorisë Chasseurs''' ( {{Lang|fr|Chasseurs à pied Grecs}} ), i njohur edhe si [[Pandurët shqiptarë]] '''- Pandours of Albania''' ( {{Lang|fr|Pandours de Albanie}} ), që përfshin tetë kompani me 951 burra gjithsej. {{Sfn|McNab|2009}} {{Sfn|Pappas|1991}} {{Sfn|Kallivretakis|2003}} Sipas historianit Nicholas Pappas, krijimi i tyre mund të ketë qenë vetëm një mjet për të ndarë përkrahësit e Kalogeros nga kundërshtarët e tij brenda Regjimentit Shqiptar. {{Sfn|Pappas|1991}} Në çdo rast, ky dallim nuk zgjati shumë, për {{Lang|fr|Chasseurs à pied Grecs}} u bashkuan përsëri në Regjimentin Shqiptar në korrik 1809. {{Sfn|Pappas|1991}} Në formën e tij të re, Regjimenti Shqiptar numëronte 150 oficerë dhe 2934 grada të tjera në gjashtë batalione, {{Sfn|Kallivretakis|2003}} një organizatë shumë e ngjashme me atë të Legjionit të mëparshëm. {{Sfn|Pappas|1991}} Çdo batalion u vu nën komandën e një prijësi të shquar: Konstantinos Androutsis, Christos Kalogeros, Fotos Tzavellas, Christakis Kalogeros, Kitsos Botsaris dhe Anagnostaras. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} Listat e mbijetuara të anëtarëve të batalionit të Fotos Tzavellas tregojnë se, në përputhje me zakonet suliote, oficerët ishin nxjerrë nga anëtarët kryesorë të klanit të tij dhe familjet aleate ose të lidhura me të. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} Auguste Boppe përmend se regjimenti kishte një kapelan (Arsenio Yanucco nga Morea) dhe një kirurg (Ducca Zappa). {{Sfn|Boppe|1902}} === Shërbimi === [[Skeda:Souliotis_in_Corfu.jpg|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Souliotis_in_Corfu.jpg/220px-Souliotis_in_Corfu.jpg|djathtas|parapamje| Një luftëtar suliot në Korfuz]] Që në fillim, Regjimenti Shqiptar ishte menduar për detyra garnizoni në Ishujt Jon, në mënyrë që të minimizohej nevoja për vendosjen e trupave franceze, përveç vetë Korfuzit. {{Sfn|Pappas|1991}} Për këtë qëllim, Regjimenti u plotësua nga 'Batalioni Septinsular' ( {{Lang|fr|Battaillon Septinsulaire}} ), i tërhequr nga milicia vendase e Ishujve Jon, dhe një njësi kalorësie prej 146 trupash, 'Gjuajtësit e Kuajve Jon' ( {{Lang|fr|Chasseurs à cheval ioniennes}} ). {{Sfn|Pappas|1991}} Nga viti 1809, këtyre iu shtuan mbetjet e {{Lang|fr|[[Chasseurs d'Orient]]}} të mëparshëm regjimenti i vullnetarëve grekë. {{Sfn|Pappas|1991}} ==== Planet për angazhim kundër Ali Pashës ==== Ndërsa marrëdhëniet e tyre me Ali Pashën u përkeqësuan për shkak të ambicieve të tij kundër enklavës kontinentale të [[Parga|Pargës]], francezët menduan dy herë të përdornin njerëzit e Regjimentit kundër kontinentit, por asgjë nuk doli nga këto plane. {{Sfn|Pappas|1991}} Plani i parë dhe më ambicioz lidhet në kujtimet e prijësit grek [[Teodor Kollokotroni|Theodoros Kolokotronis]], më pas një nga udhëheqësit kryesorë të Luftës së Pavarësisë Greke: Regjimenti Shqiptar, së bashku me artileritë francezë dhe [[Çamët|shqiptarët çamë]] që do të rekrutoheshin nga vëllai i gjakut shqiptar mysliman, Ali Farmaki, do të zbarkonte në More dhe do të rrëzonte djalin e Ali Pashës, [[Veli Pasha|Veli Pashën]] . Në vend të tij ata do të instalonin një qeveri të përbashkët kristian-myslimane, ndërsa francezët ndërmjetësuan me Portën për të siguruar miratimin e saj. Sipas Kolokotronis, plani ishte gati për t'u realizuar në vitin 1809, kur u pengua nga pushtimi britanik i Zakinthos, Cephalonia, Kythira dhe Itaca. {{Sfn|Pappas|1991}} Përpjekja e dytë përfshinte një detashment prej 25 vetësh të Regjimentit, nën nënkolonelin Androutsis, të cilët u dërguan për të ndihmuar himariotët kundër forcave të Ali Pashës në tetor 1810. Anija e tyre u themelua pranë [[Porto Palermo|Porto Palermos]], megjithatë, dhe kur u sulmuan nga forcat e Aliut, ata u kapën dhe u burgosën në kryeqytetin e tij, Janinë. Sipas Pappas, kjo ekspeditë mund të ketë qenë një veprim zbulues në funksion të planeve të asaj kohe aktuale franceze për një pushtim të Ballkanit. {{Sfn|Pappas|1991}} Francezët ushtruan presion diplomatik që Androutsis dhe njerëzit e tij të liroheshin, por Androutsis u gjet i vdekur, gjoja pasi ra nga dritarja e qelisë së tij, menjëherë pasi francezët siguruan lirimin e tij. {{Sfn|Pappas|1991}} Ali Pasha dyshohej gjithashtu se qëndronte pas vdekjes së Fotos Tzavellas, i cili vdiq më 4 nëntor 1810 nga një sëmundje e papritur, si dhe vrasjes së Kitsos Botsaris nga Gogos Bakolas në [[Narta|Arta]] në vitin 1813. {{Sfn|Pappas|1991}} Sipas traditës souliote, Tzavellas u pasua në gradën dhe komandën e tij nga djali i tij i parëlindur njëzet vjeçar, Nikolaos Tzavellas . Ngritja e shpejtë e të riut në këtë post mbi burrat më të vjetër dhe më me përvojë, shkaktoi probleme si me oficerët dhe burrat e tjerë, ashtu edhe me kolonelin Minot. Në fund, në dhjetor Nikolaos u zëvendësua nga veterani Thanasis Fotomaras . {{Sfn|Pappas|1991}} ==== Zbarkimi britanik në ishujt jugor të Jonit ==== Në tetor 1809, britanikët sulmuan dhe pushtuan Zakinthos, Cefalonia, Kythira dhe Itaca. {{Sfn|Pappas|1991}} Këto ishuj mbroheshin nga garnizone të vogla, me disa dhjetëra ushtarë të rregullt francezë dhe një numër më të madh njerëzish të Regjimentit Shqiptar (400 në Zakinthos, 145 në Cephalonia, 46 në Itakë dhe 27 në Kythira) në secilin ishull. {{Sfn|Pappas|1991}} Këto forca ishin krejtësisht të papërshtatshme për të ofruar asgjë veç një rezistencë simbolike; burrat e kapur u transferuan në Itali si robër lufte, por më shumë se disa nga njerëzit e Regjimentit, deri në rreth gjysma në Zakynthos, thjesht u shpërndanë në fshat dhe rifilluan zakonet e tyre tradicionale guerile. Shumica e këtyre të arratisurve, si dhe ata të zënë rob, u nxitën shpejt të hynin në shërbimin britanik në atë që përfundimisht u bë Regjimenti i Parë i Këmbësorisë së Lehtë Greke . Mbi 70% e njerëzve të Regjimentit Shqiptar në të katër ishujt kaluan te britanikët, duke përfshirë shumicën e oficerëve. {{Sfn|Pappas|1991}} ==== Rënia e Lefkadës ==== Disa dezertime ndodhën gjë që i bënë francezët gjithnjë e më mosbesues ndaj njerëzve të mbetur të regjimentit, dyshime të cilat u shtuan më tej pas gjithë shkëputjes prej 823 burrash në Lefkada, përveç 13 burrave që francezët mbanin peng, dezertuan te britanikët kur këta të fundit zbarkuan atje në mars 1810. Oficerët e mbetur të Regjimentit e justifikuan këtë dezertim me neglizhencën e treguar ndaj kolegëve të tyre nga komandanti lokal francez, gjenerali Camus, i cili ishte tërhequr me trupat e tij franceze në Kalanë e Santa Mauras, ndërsa i kishte lënë njerëzit e regjimentit shqiptarë jashtë për t'u përballur me britanikët. . Ky vendim jo vetëm që i la të ekspozuar ndaj elementeve burrat e regjimentit shqiptar të pajisur lehtë, por edhe Camus nuk pranoi t'u jepte strehim familjeve të tyre në kështjellë. {{Sfn|Pappas|1991}} Në të vërtetë, nga raportet e britanikëve dhe nga kujtimet e grekëve tashmë të regjistruar për të luftuar në radhët e tyre, është e qartë se njerëzit e Regjimentit Shqiptar i rezistuan ofertës fillestare për të dezertuar dhe u dorëzuan vetëm pasi situata e tyre ishte bërë e pashpresë. {{Sfn|Pappas|1991}} Pas rënies së Lefkadës, koloneli Kitsos Botsaris, si oficer i lartë vendas i Regjimentit, u shpall në gjykatë me dyshimin për kontakte me britanikët, por u shpall i pafajshëm. {{Sfn|Pappas|1991}} ==== Largimi i Minotit dhe reduktimi i Regjimentit ==== Megjithatë, këto ngjarje e bënë Napoleonin të urdhëronte ndarjen e Regjimentit në tetor 1810, me 1000 burra të mbajtur në zotërimet e mbetura franceze (Korfuz, Paxoi dhe Parga në kontinent) dhe pjesa tjetër ose u dërgua me familjet e tyre për të shërbyer në Italinë jugore. ose t'i kthejë në kontinent. Ky vendim nuk u zbatua, pasi as qeveria napolitane nuk ishte e gatshme t'i pranonte dhe as anëtarët e Regjimentit nuk pranuan që të zhvendoseshin në Itali, duke përmendur kushtet e mëparshme të shërbimit të rënë dakord me rusët dhe të konfirmuar nga gjenerali Berthier. {{Sfn|Pappas|1991}} Me kapjen dhe vdekjen e mëvonshme të Androutsis në atë kohë, oficeri i lartë vendas u bë përsëri Christakis Kalogeros. Emërimi i tij përsëri rezultoi me një burim pakënaqësie, siç bëri pakënaqësia në rritje e kolonel Minot me "komandën e tij më të pakëndshme"; ambiciet e tij ishin të komandonte trupa të rregullta, por përpjekjet e tij për të imponuar disiplinë të rreptë mbi njerëzit e tij shërbyen vetëm për t'i larguar ata. {{Sfn|Pappas|1991}} Kjo ishte në kontrast të plotë me homologun britanik të Minot, Richard Church, i cili gëzonte respektin dhe admirimin e njerëzve të tij; reputacioni i tij ishte i tillë që ai vlerësohej shumë edhe në mesin e burrave të Regjimentit Shqiptar. {{Sfn|Pappas|1991}} Në vitin 1812, Minot propozoi ndarjen e njësisë në dysh, me një detashment "elitar" prej 500 personash të destinuar për Gardën Perandorake të Napoleonit (dhe që Minot shpresonte ta shoqëronte në praninë e Perandorit) dhe burrat e mbetur, rreth një mijë, ose të reduktoheshin në depo. ose të ktheheshin në kontinent. {{Sfn|Pappas|1991}} Propozimi nuk u mbështet nga guvernatori i përgjithshëm francez, François-Xavier Donzelot, i cili preferoi të mbante Regjimentin në Korfuz, megjithëse duke e reduktuar atë në elementët "më të mirë", me pjesën e mbetur të përdorur për të formuar një depo. Mundësia e bashkimit të regjimentit me një njësi tjetër, më të vjetër greke në shërbimin francez, {{Lang|fr|Chasseurs d'Orient}} , u ngrit gjithashtu. {{Sfn|Pappas|1991}} Nga fundi i vitit 1813 dhe fillimi i vitit 1814, Regjimenti u riorganizua dhe forca e tij u reduktua nga gjashtë në dy batalione në {{Rreth|600}} burra secili, ndërsa pjesa tjetër u vendos në një depo rezervash. Minot gjithashtu u transferua larg me Kalogeros duke marrë komandën e përkohshme. {{Sfn|Pappas|1991}} Ndryshe nga Minot, Donzelot ishte i prirur të kujdesej për mirëqenien e njerëzve të regjimentit, madje duke shkuar deri në marrjen e një kredie personale prej 100,000 frangash (për të cilën ai kurrë nuk u pagua plotësisht nga qeveria franceze) për të mbuluar pagesat e tyre të prapambetura. . {{Sfn|Pappas|1991}} ==== Mbrojtja dhe dorëzimi i Pargës dhe Paksoit ==== [[Skeda:Francesco_Hayez_014.jpg|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Francesco_Hayez_014.jpg/220px-Francesco_Hayez_014.jpg|parapamje| Përshkrim i kalasë së Pargës, nga një pikturë e Francesco Hayez (1791–1882)]] Ndërkohë, dy kompani të Regjimentit ishin vendosur në Pargë, që mbronin enklavën kundër forcave të Ali Pashës, së bashku me një numër të vogël rregulltarësh francezë dhe italianë dhe një milici vendase, të gjitha nën komandën e kolonelit Nicole Papas Oglou, ish. komandant i {{Lang|fr|Chasseurs d'Orient}} . {{Sfn|Pappas|1991}} Pavarësisht disa sukseseve në përleshjet rreth qytetit, nga fundi i vitit 1813, njerëzit e Pashait i kishin reduktuar mbrojtësit në vetë qytet, ndërsa anijet britanike e bllokuan atë nga deti, duke shkaktuar vështirësi dhe mosmarrëveshje midis mbrojtësve gjatë periudhës së parë. në muajt e vitit 1814, veçanërisht pasi francezët dhe italianët u tërhoqën në kalanë e qytetit dhe lanë trupat vendase jashtë. {{Sfn|Pappas|1991}} Në shkurt 1814, britanikët, duke përfshirë elementë të Regjimentit të Këmbësorisë së Lehtë Greke zbarkuan në Paksoi. 35 burra të Regjimentit Shqiptar u dërguan për të vëzhguar forcat britanike, por ndërkohë, trupat greke në garnizonin e kalasë u kthyen dhe ia dorëzuan atë anglezëve. Duke qenë i zënë mes forcave shumë më të mëdha britanike, detashmenti, nën Apostolis Levantakis dhe Andreas Ninas, u dorëzua dhe hyri gjithashtu në shërbimin britanik. {{Sfn|Pappas|1991}} Menjëherë pas kësaj, në fillim të marsit, britanikët në Paksoi u kontaktuan nga njerëzit e Regjimentit Shqiptar dhe Pargianët dhe u ofruan dorëzimin e Pargës. Pasi dy fregata britanike u shfaqën jashtë qytetit, detashmenti i Regjimentit Shqiptar dhe milicia pargiane sulmuan fortesën, kapën mbrojtësit dhe ngritën flamurin britanik. {{Sfn|Pappas|1991}} === Shpërbërja dhe pasojat === Humbja e Paksoit dhe Pargës e la Korfuzin si zotërimin e vetëm francez. Ishulli ishte shumë i garnizonuar, por pas abdikimit të Napoleonit dhe restaurimit të Louis XVIII në prill 1814, Donzelot kërkoi kushte me britanikët. {{Sfn|Pappas|1991}} Britanikët fillimisht kërkuan të shpërndanin regjimentin, me të gjitha forcat franceze në ishull, dhe të riatdhesonin njerëzit e tij. Donzelot, megjithatë, ndërhyri te britanikët, duke sugjeruar që ose të merrnin në shërbim burrat e Regjimentit Shqiptar, ose të paktën të merreshin përsipër t'i mbanin për dy muaj, gjatë të cilëve ata mund të ktheheshin në atdhe. Komandanti britanik, Sir James Campbell, pranoi përkohësisht të siguronte të njëjtat racione si për dy regjimentet e këmbësorisë së lehtë greke që tashmë ishin të punësuar në Britani. {{Sfn|Pappas|1991}} Britanikët e mbajtën premtimin e tyre, por në fund të qershorit ata shpërndanë më shumë se gjysmën e njerëzve të mbetur të Regjimentit, me pjesën e mbetur të përfshirë si një batalion në Regjimentin e 2-të të Këmbësorisë së Lehtë Greke. {{Sfn|Pappas|1991}} Më në fund, në shtator 1814, dy regjimentet e këmbësorisë së lehtë greke u shpërndanë gjithashtu, megjithëse procesi zgjati deri në vitin 1816. Kjo jo vetëm për shkak se kërcënimi ushtarak francez ishte hequr, por edhe si reagim ndaj protestave osmane për ekzistencën e njësive të armatosura greke dhe britanikët shpresonin të siguronin kontrollin e tyre mbi Ishujt Jon me ndihmën diplomatike të [[Porta e Lartë|Portës Sublime]] . {{Sfn|Pappas|1991}} Anasjelltas, banorët e ishullit, përfshirë anëtarët e Regjimentit të shpërbërë Shqiptar, iu drejtuan Rusisë për ndihmë. Një delegacion prej tre personash i përbërë nga Perraivos, major Dimos Doukas dhe Kitsos Tzavellas, u nisën për të takuar fisnikun korfiot [[Jani Kapodistria|Ioannis Kapodistrias]], i cili kishte shërbyer me ta në mbrojtjen e Lefkadës në vitin 1807 dhe tani ishte këshilltari kryesor për punët e jashtme të Car [[Aleksandri I|Aleksandër]] . [[Aleksandri I|I i Rusisë]] në [[Kongresi i Vjenës|Kongresin e Vjenës]] . Megjithatë, ato u kapën nga autoritetet austriake dhe propozimet e vetë Kapodistrias për rikthimin e Republikës Septinsulare u krijuan për shkak të kundërshtimit austriake. Si rezultat, më 5 nëntor 1815, Ishujt Jon kaluan nën sundimin britanik si protektorat i " Shteteve të Bashkuara të Ishujve Jon ". {{Sfn|Pappas|1991}} Të gjitha formacionet ushtarake jo-britanike u shpërndanë dhe madje u ndaluan, me përjashtim të policisë dhe milicisë, ndërsa pjesës së madhe të kontinentëve aktivë në regjimentet e ndryshme të ngritura nga rusët, francezët dhe britanikët u ndaluan të mbanin çdo pozicion në to duke u kufizuar nga përshtatshmëria për banorët vendas të ishullit. {{Sfn|Pappas|1991}} Kjo i la ata jo vetëm të varfër dhe të detyruar të kërkonin mjete të tjera për të siguruar jetesën e tyre, por, veçanërisht në rastin e suliotëve, i la të ekspozuar ndaj reprezaljeve të Ali Pashës, të nxitura nga ngacmimet e autoriteteve britanike. të cilët ishin të etur për të kënaqur osmanët dhe për të siguruar njohjen e sundimit të tyre. {{Sfn|Pappas|1991}} Megjithatë, të mbetur pa alternativë, shumë ish-anëtarë të Regjimentit bënë paqe me Ali Pashën dhe hynë në shërbimin e tij, duke përfshirë edhe disa nga Suliotët. {{Sfn|Pappas|1991}} Veteranë të tjerë të Regjimentit Shqiptar, si dhe Regjimentet e Këmbësorisë së Lehtë Greke, shërbyen në ushtrinë napolitane nën drejtimin e Richard Church, i cili themeloi ''Battaglione dei Cacciatori Macedoni'' për këtë qëllim, deri në shpërbërjen e tij në vitin 1820. {{Sfn|Pappas|1991}} Akoma të tjerë. hyri në truprojat e armatosura të sundimtarëve fanariote të [[Moldavia (rajon historik)|Moldavisë]] dhe [[Vllahia (Rumani)|Vllahisë]] . {{Sfn|Pappas|1991}} == Anëtarë të shquar të Regjimentit == Sipas Boppe, Regjimenti Shqiptar meriton një vëmendje vetëm sepse kishte në radhët e tij shumë heronj të Revolucionit Grek të vitit 1821 dhe atyre të mëvonshëm (Boppe, f.&nbsp;3). Ndër personat e shënuar nga ky autor dhe të tjerë janë: * Christoforos Perraivos, oficer dhe autor kryesor grek, luftëtar i Revolucionit Grek (1821-1829) (Boppe, f.&nbsp;11)(Perraivos, f.&nbsp;77). * Konstantinos Androutses nga Cheimarra. Komandant i Batalionit I. Ai u kishte shërbyer francezëve që nga viti 1799 kur ata pushtuan [[Napoli|Napolin]] si komandant dhe instruktor. Ai rekrutoi Cheimariotë të tjerë për ushtrinë franceze. Atij iu dha grada nënkolonel. Ai u arrestua nga forcat e Ali Pashës teksa ishte në një anije franceze. Autoritetet franceze kërkuan nga [[Porta e Lartë|porta osmane]] lirimin e tij, por ai u vra në një burg të [[Janina|Janinës]] . Ali Pasha u përpoq ta paraqiste vdekjen e tij si vetëvrasje. (Pappas, f.&nbsp;48) (Boppe, f.&nbsp;13, 15, 20) * [[Kitsos Botsaris]], udhëheqësi i klanit shpirtëror Botsari, komandant i Batalionit të 5-të (Boppe f.&nbsp;15, Kallivretakis f.&nbsp;193). * [[Fotos Tzavellas]], kolonel, komandant i Batalionit të 3-të. Një udhëheqës i klanit suliot Tzavellas. Përpara regjimentit kishte marrë pjesë në shumë beteja të luftërave mes suliotëve dhe Ali Pashë. Ai kishte shërbyer edhe në Korfuz nën rusët. Ai u vra nga agjentët e Ali Pashës në Korfuz më 1809 (Boppe, f.&nbsp;15) [http://wiki.phantis.com/index.php/Fotos_Tzavelas] . * {{Interlanguage link|Lambros Gousis|el|Λάμπρος Γούσης}} nga Souli, nëntoger i Kompanisë së V-të ("lochos") të Batalionit të I-rë, i dha medaljen e [[Medalja e Shën Helenës|Shën Helenas]] (. <ref>Konstantinos N. Rados, ''The Greeks of Napoleon. Nikolaos Tsesmelis or Papazoglous (1758-1819) from Greek and Arabic sources''. Athens, 1916. pp. 50-51. In Greek. Ράδος Ν. Κωνσταντίνος, ''Οι Έλληνες του Ναπολέοντος. Νικόλαος Τσεσμελής ή Παπάζογλους (1758-1819). Εξ ελληνικών και αραβικών πηγών''. Αθήναι, 1916. 50-51. </ref> Para regjimentit kishte marrë pjesë në shumë beteja kundër Ali Pashës. Pas Regjimentit shërbeu në trupat e huaja të mbretit të Napolit, arsye për të cilën bashkatdhetarët e tij i dhanë pseudonimin "Reginas". Ai u kthye në Greqi dhe formoi njësinë e tij të [[Suliotët|Suliotëve]] pjesëmarrës në Revolucionin Grek të viteve 1821-1829. Pas Revolucionit u gradua në Gjeneral Brigade dhe iu dha medalja e bronzit “Aristeion i Luftës”, medalja e parë e luftës (Kryqi) e krijuar nga Mbreti Otto. == Shih edhe == * [[Ishujt e Jonit]] * [[Pandurët shqiptarë]] == Literatura == * {{Cite book|last=Fieffé|first=Eugène|url=https://books.google.com/books?id=tMw7AAAAcAAJ|title=Histoire des troupes étrangères au service de France: depuis leur origine jusqu'à nos jours, et de tous les régiments levés dans les pays conquis sous la Première République et l'Empire|year=1854|language=fr|access-date=3 October 2012}} * Christoforos Perraivos, [http://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?filename=%2Fvar%2Fwww%2Fanemi-portal%2Fmetadata%2F1%2Fe%2F0%2Fattached-metadata-42-0000002%2F83587_02.pdf&rec=%2Fmetadata%2F1%2Fe%2F0%2Fmetadata-42-0000002.tkl&do=83587_02.pdf&width=305&height=465&pagestart=1&maxpage=177&lang=en&pageno=76&pagenotop=76&pagenobottom=3 ''History of Souli and Parga'', Venice, 1815. vol. 2, pp 75 etc.] In Greek. * {{Cite book|last=Boppe|first=Auguste|url=https://anemi.lib.uoc.gr/metadata/2/7/3/metadata-f159da7a9ad48092713d888d69df3903_1290511025.tkl|title=Le régiment Albanais (1807-1814)|publisher=Berger-Levrault & Cie|year=1902|location=Paris|language=fr}} * {{Cite book|last=Kallivretakis|first=Leonidas|title=Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770-2000, Τόμος 1: Η Οθωμανική κυριαρχία, 1770-1821|publisher=Ellinika Grammata|year=2003|isbn=960-406-540-8|location=Athens|pages=185–200|language=el|trans-title=History of Modern Hellenism 1770-2000, Volume 1: Ottoman rule, 1770-1821|chapter=Ένοπλα Ελληνικά σώματα στη δίνη των Ναπολεοντείων πολέμων (1798-1815)|trans-chapter=Greek armed corps in the throes of the Napoleonic wars (1798-1815)|hdl=10442/8780}} * {{Cite book|last=McNab|first=Chris|url=https://books.google.com/books?id=hbURAQAAMAAJ|title=Armies of the Napoleonic Wars: An Illustrated History|publisher=Osprey Publishing|year=2009|isbn=978-1-8460-3470-1}} * {{Cite book|last=Pappas|first=Nicholas Charles|title=Greeks in Russian Military Service in the Late 18th and Early 19th Centuries|publisher=[[Institute for Balkan Studies (Greece)|Institute for Balkan Studies]]|year=1991|location=Thessaloniki}} * {{Cite book|last=Psimouli|first=Vaso|title=Σούλι και Σουλιώτες|publisher=Estia|year=2006|isbn=960-05-1207-8|location=Athens|language=el|trans-title=Souli and the Souliotes}} * Konstantinos N. Rados, ''The Greeks of Napoleon. Nikolaos Tsesmelis or Papazoglous (1758-1819) from Greek and Arabic sources''. Athens, 1916. pp. 50-51. In Greek. Ράδος Ν. Κωνσταντίνος, ''Οι Έλληνες του Ναπολέοντος. Νικόλαος Τσεσμελής ή Παπάζογλους (1758-1819). Εξ ελληνικών και αραβικών πηγών''. Αθήναι, 1916. 50-51. == Referimet == 37c1k6e9seuqanfmmes2cpkzob399si 2467407 2467406 2022-08-03T14:32:34Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki '''Regjimenti Shqiptar''' ({{lang-fr|Régiment albanais}}) ishte një njësi ushtarake e Perandorisë së Parë Franceze e formuar në vitin 1807 në [[Korfuzi|Korfuz]] . Ai komandohej nga koloneli {{Interlanguage link|Jean-Louis Toussaint Minot|fr}} dhe shërbeu kryesisht si njësi mbrojtëse në [[Ishujt e Jonit]] të sunduar nga Franca . Regjimenti u shpërbë në vitin 1814. == Historia == === Sfondi === Në vitin 1804, pasi [[Ali Pashë Tepelena|Ali Pasha i Janinës]] [[Lufta Suliote|pushtoi atdheun e tyre]], rreth 3000 [[Suliotët|Suliotë]] u vendosën në [[Ishujt e Jonit|ishujt Jon]] —nga veriu në jug ishujt e [[Korfuzi|Korfuzit]], [[Paksusi|Paksoi]], [[Ajamaura|Lefkada]] (Santa Maura), [[Ithaqi|Itaka]], [[Qefalonia|Cefalonia]], [[Zanta|Zakynthos]] ( [[Cerigo|Zanteeri]] ) ) -që atëherë përfshin Republikën Septinsulare të dominuar nga Rusia. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} {{Sfn|Psimouli|2006}} Në funksion të afrimit midis [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]] dhe Perandorisë Franceze të [[Napoleon Bonaparti|Napoleonit]], rusët filluan të rekrutojnë suliotët, si për mbrojtjen lokale, ashtu edhe për një ofensivë të mundshme kundër Ali Pashës. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} {{Sfn|Psimouli|2006}} Së shpejti suliotët, së bashku me [[Morea|himariotët, akarnanët dhe moreotët]] , [[Akarnania|u]] rekrutuan në Legjionin Grek, i cili u vendos nën komandën e gjeneral-majorit [[Perandoria Ruse|rus]] me origjinë greke Emmanouil Papadopoulos. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} {{Sfn|Psimouli|2006}} Në vjeshtën e vitit 1805, Legjioni Grek mori pjesë në pushtimin anglo-rus të Napolit, dhe në vitin 1806 luftoi kundër francezëve në [[Gryka e Kotorrit|Gjirin e Kotorrit]] . {{Sfn|Kallivretakis|2003}} Megjithatë, në Traktatin e Tilsit, Rusia e ktheu Republikën Septinsulare në Francë dhe legjioni u shpërbë më 30 gusht 1807. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} {{Sfn|Psimouli|2006}} === Themelimi === Rikthimi i sundimit francez gjeti rreth 3000 anëtarë të armatosur të Legjionit dhe formacioneve të tjera ushtarake greke në Ishujt Jon. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} Duke qenë se ata u rekrutuan kryesisht nga refugjatët kontinental, ata përbënin një problem për autoritetet e reja. {{Sfn|Pappas|1991}} Për t'i mbajtur ata të disiplinuar dhe për të ruajtur rendin, Guvernatori i ri i Përgjithshëm Francez, César Berthier, i rekrutoi këta burra në shërbimin francez, {{Sfn|Kallivretakis|2003}} por mënyra e saktë e punësimit të tyre u la e hapur. Berthier fillimisht sugjeroi krijimin e kompanive të pavarura greko-shqiptare për të shërbyer së bashku me regjimentet e rregullta të këmbësorisë franceze të linjës si skirmishers ( {{Lang|fr|tirailleurs}} ) ose këmbësoria e lehtë malore ( {{Lang|fr|chasseurs de montagne}} ), dhe madje propozoi që dy kompani të tilla t'i bashkoheshin rojeve mbretërore të Napoleonit dhe vëllait të tij Joseph Bonaparte, mbretit të Napolit . {{Sfn|Pappas|1991}} [[Skeda:ChristophorosPeraivos.png|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fd/ChristophorosPeraivos.png|djathtas|parapamje| Kristoforos Perraivos]] Ky plan u hoq shpejt dhe Berthier vendosi të formonte një trupë të vetme, nën komandën e Christakis Kalogeros nga [[Preveza]] . {{Sfn|Pappas|1991}} Megjithatë, kjo zgjedhje provokoi shumë kundërshtime nga ish-anëtarët e Legjionit. Ky agjitacion mund të ketë rezultuar pjesërisht sepse suliotët, besnikëria e të cilëve përcaktohej nga lidhjet farefisnore dhe jo nga ndonjë hierarki formale ushtarake, nuk ishin të gatshëm të pranonin të vareshin nga një komandant jo i klanit të tyre. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} Studiuesi francez Auguste Boppe shton gjithashtu një element të rivalitetit etnik, pasi suliotët ishin folës të [[Arbërishtja (Greqi)|arvanitikas]] dhe Kalogeros ishte grek, por kjo nuk ka gjasa të jetë arsyeja kryesore kur Papadopoulos grek kishte komanduar të njëjtët njerëz për më shumë se dy vjet. . {{Sfn|Pappas|1991}} Një anëtar i shquar i korpusit, Christoforos Perraivos, jep një shpjegim krejtësisht të ndryshëm në kujtimet e tij, ku Kalogeros kishte shkaktuar armiqësinë e kolegëve të tij oficerëve pasi denoncoi besnikërinë e tij të mëparshme ndaj perandorit rus ndaj francezëve. Suliotët në veçanti e panë këtë si në kundërshtim me kodin e tyre të nderit; sipas Perraivos, pasi dikur ishin betuar për besnikëri ndaj Carit, ata synonin ta respektonin atë premtim dhe këmbëngulnin se do të luftonin për francezët kundër të gjithë armiqve, përveç Rusisë. {{Sfn|Pappas|1991}} Autoritetet franceze fillimisht prireshin ta shihnin këtë rebelim me armiqësi, {{Sfn|Kallivretakis|2003}} dhe vështirësia për t'u marrë me ish anëtarët e Legjionit intransigjentë bëri që Berthier të kishte një opinion shumë të ulët për ta. {{Sfn|Pappas|1991}} Në fund, më 12 dhjetor, francezët krijuan '''Regjimentin Shqiptar''' ( {{Lang|fr|Régiment albanais}} ) me një forcë nominale prej 3254 burrash në tre batalione me nga nëntë kompani secili dhe një staf komandues prej 14 anëtarësh. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} {{Sfn|McNab|2009}} {{Sfn|Pappas|1991}} Termat 'shqiptar' dhe 'grek' u përdorën disi pa dallim nga francezët në atë kohë - Regjimenti [[Gjuha shqipe|Shqiptar]] përfshinte [[suliotët]] shqipfolës, himariotët, [[Grekët e sotëm|grekët]] kontinental, madje edhe [[Dalmacia|dalmatët]] dhe italianët . {{Sfn|Kallivretakis|2003}} {{Sfn|McNab|2009}} Tre komandantët e parë të batalionit ishin Moreote Anagnostaras, himarioti Konstantinos Androutsis (një veteran i ushtrisë napolitane ) dhe Kalogeros, megjithëse në shkurt 1808 ai u zëvendësua nga Soulioti [[Fotos Tzavellas]] . {{Sfn|Pappas|1991}} Për të komanduar regjimentin, francezët zgjodhën kolonelin {{Interlanguage link|Jean-Louis Toussaint Minot|fr}}, një veteran i fushatave të Italisë dhe Egjiptit, i cili iu afrua detyrës së tij me zell, duke hetuar cilësitë dhe besnikërinë e secilit prej oficerëve nën komandën e tij. {{Sfn|Pappas|1991}} Megjithatë, francezët nuk arritën t'i bashkëngjitnin regjimentit asnjë oficer grek që shërbente në regjimentet e rregullta franceze, të cilët mund të kishin qenë në gjendje të trajtonin më mirë çështjet e disiplinës, gjuhës dhe zakoneve dhe të ndihmonin në integrimin më të mirë të njësisë me forcat e rregullta. . Pjesërisht kjo është ndoshta për shkak të mungesës relative të burrave të tillë në ushtrinë franceze, ndryshe nga rusët që kishin një histori më të gjatë të grekëve që shërbenin në ushtrinë e tyre. {{Sfn|Pappas|1991}} Kalogeros u zhvendos për të komanduar tetë kompanitë e '''Grekëve të Këmbësorisë Chasseurs''' ( {{Lang|fr|Chasseurs à pied Grecs}} ), i njohur edhe si [[Pandurët shqiptarë]] '''- Pandours of Albania''' ( {{Lang|fr|Pandours de Albanie}} ), që përfshin tetë kompani me 951 burra gjithsej. {{Sfn|McNab|2009}} {{Sfn|Pappas|1991}} {{Sfn|Kallivretakis|2003}} Sipas historianit Nicholas Pappas, krijimi i tyre mund të ketë qenë vetëm një mjet për të ndarë përkrahësit e Kalogeros nga kundërshtarët e tij brenda Regjimentit Shqiptar. {{Sfn|Pappas|1991}} Në çdo rast, ky dallim nuk zgjati shumë, për {{Lang|fr|Chasseurs à pied Grecs}} u bashkuan përsëri në Regjimentin Shqiptar në korrik 1809. {{Sfn|Pappas|1991}} Në formën e tij të re, Regjimenti Shqiptar numëronte 150 oficerë dhe 2934 grada të tjera në gjashtë batalione, {{Sfn|Kallivretakis|2003}} një organizatë shumë e ngjashme me atë të Legjionit të mëparshëm. {{Sfn|Pappas|1991}} Çdo batalion u vu nën komandën e një prijësi të shquar: Konstantinos Androutsis, Christos Kalogeros, Fotos Tzavellas, Christakis Kalogeros, Kitsos Botsaris dhe Anagnostaras. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} Listat e mbijetuara të anëtarëve të batalionit të Fotos Tzavellas tregojnë se, në përputhje me zakonet suliote, oficerët ishin nxjerrë nga anëtarët kryesorë të klanit të tij dhe familjet aleate ose të lidhura me të. {{Sfn|Kallivretakis|2003}} Auguste Boppe përmend se regjimenti kishte një kapelan (Arsenio Yanucco nga Morea) dhe një kirurg (Ducca Zappa). {{Sfn|Boppe|1902}} === Shërbimi === [[Skeda:Souliotis_in_Corfu.jpg|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Souliotis_in_Corfu.jpg/220px-Souliotis_in_Corfu.jpg|djathtas|parapamje| Një luftëtar suliot në Korfuz]] Që në fillim, Regjimenti Shqiptar ishte menduar për detyra garnizoni në Ishujt Jon, në mënyrë që të minimizohej nevoja për vendosjen e trupave franceze, përveç vetë Korfuzit. {{Sfn|Pappas|1991}} Për këtë qëllim, Regjimenti u plotësua nga 'Batalioni Septinsular' ( {{Lang|fr|Battaillon Septinsulaire}} ), i tërhequr nga milicia vendase e Ishujve Jon, dhe një njësi kalorësie prej 146 trupash, 'Gjuajtësit e Kuajve Jon' ( {{Lang|fr|Chasseurs à cheval ioniennes}} ). {{Sfn|Pappas|1991}} Nga viti 1809, këtyre iu shtuan mbetjet e {{Lang|fr|[[Chasseurs d'Orient]]}} të mëparshëm regjimenti i vullnetarëve grekë. {{Sfn|Pappas|1991}} ==== Planet për angazhim kundër Ali Pashës ==== Ndërsa marrëdhëniet e tyre me Ali Pashën u përkeqësuan për shkak të ambicieve të tij kundër enklavës kontinentale të [[Parga|Pargës]], francezët menduan dy herë të përdornin njerëzit e Regjimentit kundër kontinentit, por asgjë nuk doli nga këto plane. {{Sfn|Pappas|1991}} Plani i parë dhe më ambicioz lidhet në kujtimet e prijësit grek [[Teodor Kollokotroni|Theodoros Kolokotronis]], më pas një nga udhëheqësit kryesorë të Luftës së Pavarësisë Greke: Regjimenti Shqiptar, së bashku me artileritë francezë dhe [[Çamët|shqiptarët çamë]] që do të rekrutoheshin nga vëllai i gjakut shqiptar mysliman, Ali Farmaki, do të zbarkonte në More dhe do të rrëzonte djalin e Ali Pashës, [[Veli Pasha|Veli Pashën]] . Në vend të tij ata do të instalonin një qeveri të përbashkët kristian-myslimane, ndërsa francezët ndërmjetësuan me Portën për të siguruar miratimin e saj. Sipas Kolokotronis, plani ishte gati për t'u realizuar në vitin 1809, kur u pengua nga pushtimi britanik i Zakinthos, Cephalonia, Kythira dhe Itaca. {{Sfn|Pappas|1991}} Përpjekja e dytë përfshinte një detashment prej 25 vetësh të Regjimentit, nën nënkolonelin Androutsis, të cilët u dërguan për të ndihmuar himariotët kundër forcave të Ali Pashës në tetor 1810. Anija e tyre u themelua pranë [[Porto Palermo|Porto Palermos]], megjithatë, dhe kur u sulmuan nga forcat e Aliut, ata u kapën dhe u burgosën në kryeqytetin e tij, Janinë. Sipas Pappas, kjo ekspeditë mund të ketë qenë një veprim zbulues në funksion të planeve të asaj kohe aktuale franceze për një pushtim të Ballkanit. {{Sfn|Pappas|1991}} Francezët ushtruan presion diplomatik që Androutsis dhe njerëzit e tij të liroheshin, por Androutsis u gjet i vdekur, gjoja pasi ra nga dritarja e qelisë së tij, menjëherë pasi francezët siguruan lirimin e tij. {{Sfn|Pappas|1991}} Ali Pasha dyshohej gjithashtu se qëndronte pas vdekjes së Fotos Tzavellas, i cili vdiq më 4 nëntor 1810 nga një sëmundje e papritur, si dhe vrasjes së Kitsos Botsaris nga Gogos Bakolas në [[Narta|Arta]] në vitin 1813. {{Sfn|Pappas|1991}} Sipas traditës souliote, Tzavellas u pasua në gradën dhe komandën e tij nga djali i tij i parëlindur njëzet vjeçar, Nikolaos Tzavellas . Ngritja e shpejtë e të riut në këtë post mbi burrat më të vjetër dhe më me përvojë, shkaktoi probleme si me oficerët dhe burrat e tjerë, ashtu edhe me kolonelin Minot. Në fund, në dhjetor Nikolaos u zëvendësua nga veterani Thanasis Fotomaras . {{Sfn|Pappas|1991}} ==== Zbarkimi britanik në ishujt jugor të Jonit ==== Në tetor 1809, britanikët sulmuan dhe pushtuan Zakinthos, Cefalonia, Kythira dhe Itaca. {{Sfn|Pappas|1991}} Këto ishuj mbroheshin nga garnizone të vogla, me disa dhjetëra ushtarë të rregullt francezë dhe një numër më të madh njerëzish të Regjimentit Shqiptar (400 në Zakinthos, 145 në Cephalonia, 46 në Itakë dhe 27 në Kythira) në secilin ishull. {{Sfn|Pappas|1991}} Këto forca ishin krejtësisht të papërshtatshme për të ofruar asgjë veç një rezistencë simbolike; burrat e kapur u transferuan në Itali si robër lufte, por më shumë se disa nga njerëzit e Regjimentit, deri në rreth gjysma në Zakynthos, thjesht u shpërndanë në fshat dhe rifilluan zakonet e tyre tradicionale guerile. Shumica e këtyre të arratisurve, si dhe ata të zënë rob, u nxitën shpejt të hynin në shërbimin britanik në atë që përfundimisht u bë Regjimenti i Parë i Këmbësorisë së Lehtë Greke . Mbi 70% e njerëzve të Regjimentit Shqiptar në të katër ishujt kaluan te britanikët, duke përfshirë shumicën e oficerëve. {{Sfn|Pappas|1991}} ==== Rënia e Lefkadës ==== Disa dezertime ndodhën gjë që i bënë francezët gjithnjë e më mosbesues ndaj njerëzve të mbetur të regjimentit, dyshime të cilat u shtuan më tej pas gjithë shkëputjes prej 823 burrash në Lefkada, përveç 13 burrave që francezët mbanin peng, dezertuan te britanikët kur këta të fundit zbarkuan atje në mars 1810. Oficerët e mbetur të Regjimentit e justifikuan këtë dezertim me neglizhencën e treguar ndaj kolegëve të tyre nga komandanti lokal francez, gjenerali Camus, i cili ishte tërhequr me trupat e tij franceze në Kalanë e Santa Mauras, ndërsa i kishte lënë njerëzit e regjimentit shqiptarë jashtë për t'u përballur me britanikët. . Ky vendim jo vetëm që i la të ekspozuar ndaj elementeve burrat e regjimentit shqiptar të pajisur lehtë, por edhe Camus nuk pranoi t'u jepte strehim familjeve të tyre në kështjellë. {{Sfn|Pappas|1991}} Në të vërtetë, nga raportet e britanikëve dhe nga kujtimet e grekëve tashmë të regjistruar për të luftuar në radhët e tyre, është e qartë se njerëzit e Regjimentit Shqiptar i rezistuan ofertës fillestare për të dezertuar dhe u dorëzuan vetëm pasi situata e tyre ishte bërë e pashpresë. {{Sfn|Pappas|1991}} Pas rënies së Lefkadës, koloneli Kitsos Botsaris, si oficer i lartë vendas i Regjimentit, u shpall në gjykatë me dyshimin për kontakte me britanikët, por u shpall i pafajshëm. {{Sfn|Pappas|1991}} ==== Largimi i Minotit dhe reduktimi i Regjimentit ==== Megjithatë, këto ngjarje e bënë Napoleonin të urdhëronte ndarjen e Regjimentit në tetor 1810, me 1000 burra të mbajtur në zotërimet e mbetura franceze (Korfuz, Paxoi dhe Parga në kontinent) dhe pjesa tjetër ose u dërgua me familjet e tyre për të shërbyer në Italinë jugore. ose t'i kthejë në kontinent. Ky vendim nuk u zbatua, pasi as qeveria napolitane nuk ishte e gatshme t'i pranonte dhe as anëtarët e Regjimentit nuk pranuan që të zhvendoseshin në Itali, duke përmendur kushtet e mëparshme të shërbimit të rënë dakord me rusët dhe të konfirmuar nga gjenerali Berthier. {{Sfn|Pappas|1991}} Me kapjen dhe vdekjen e mëvonshme të Androutsis në atë kohë, oficeri i lartë vendas u bë përsëri Christakis Kalogeros. Emërimi i tij përsëri rezultoi me një burim pakënaqësie, siç bëri pakënaqësia në rritje e kolonel Minot me "komandën e tij më të pakëndshme"; ambiciet e tij ishin të komandonte trupa të rregullta, por përpjekjet e tij për të imponuar disiplinë të rreptë mbi njerëzit e tij shërbyen vetëm për t'i larguar ata. {{Sfn|Pappas|1991}} Kjo ishte në kontrast të plotë me homologun britanik të Minot, Richard Church, i cili gëzonte respektin dhe admirimin e njerëzve të tij; reputacioni i tij ishte i tillë që ai vlerësohej shumë edhe në mesin e burrave të Regjimentit Shqiptar. {{Sfn|Pappas|1991}} Në vitin 1812, Minot propozoi ndarjen e njësisë në dysh, me një detashment "elitar" prej 500 personash të destinuar për Gardën Perandorake të Napoleonit (dhe që Minot shpresonte ta shoqëronte në praninë e Perandorit) dhe burrat e mbetur, rreth një mijë, ose të reduktoheshin në depo. ose të ktheheshin në kontinent. {{Sfn|Pappas|1991}} Propozimi nuk u mbështet nga guvernatori i përgjithshëm francez, François-Xavier Donzelot, i cili preferoi të mbante Regjimentin në Korfuz, megjithëse duke e reduktuar atë në elementët "më të mirë", me pjesën e mbetur të përdorur për të formuar një depo. Mundësia e bashkimit të regjimentit me një njësi tjetër, më të vjetër greke në shërbimin francez, {{Lang|fr|Chasseurs d'Orient}} , u ngrit gjithashtu. {{Sfn|Pappas|1991}} Nga fundi i vitit 1813 dhe fillimi i vitit 1814, Regjimenti u riorganizua dhe forca e tij u reduktua nga gjashtë në dy batalione në {{Rreth|600}} burra secili, ndërsa pjesa tjetër u vendos në një depo rezervash. Minot gjithashtu u transferua larg me Kalogeros duke marrë komandën e përkohshme. {{Sfn|Pappas|1991}} Ndryshe nga Minot, Donzelot ishte i prirur të kujdesej për mirëqenien e njerëzve të regjimentit, madje duke shkuar deri në marrjen e një kredie personale prej 100,000 frangash (për të cilën ai kurrë nuk u pagua plotësisht nga qeveria franceze) për të mbuluar pagesat e tyre të prapambetura. . {{Sfn|Pappas|1991}} ==== Mbrojtja dhe dorëzimi i Pargës dhe Paksoit ==== [[Skeda:Francesco_Hayez_014.jpg|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Francesco_Hayez_014.jpg/220px-Francesco_Hayez_014.jpg|parapamje| Përshkrim i kalasë së Pargës, nga një pikturë e Francesco Hayez (1791–1882)]] Ndërkohë, dy kompani të Regjimentit ishin vendosur në Pargë, që mbronin enklavën kundër forcave të Ali Pashës, së bashku me një numër të vogël rregulltarësh francezë dhe italianë dhe një milici vendase, të gjitha nën komandën e kolonelit Nicole Papas Oglou, ish. komandant i {{Lang|fr|Chasseurs d'Orient}} . {{Sfn|Pappas|1991}} Pavarësisht disa sukseseve në përleshjet rreth qytetit, nga fundi i vitit 1813, njerëzit e Pashait i kishin reduktuar mbrojtësit në vetë qytet, ndërsa anijet britanike e bllokuan atë nga deti, duke shkaktuar vështirësi dhe mosmarrëveshje midis mbrojtësve gjatë periudhës së parë. në muajt e vitit 1814, veçanërisht pasi francezët dhe italianët u tërhoqën në kalanë e qytetit dhe lanë trupat vendase jashtë. {{Sfn|Pappas|1991}} Në shkurt 1814, britanikët, duke përfshirë elementë të Regjimentit të Këmbësorisë së Lehtë Greke zbarkuan në Paksoi. 35 burra të Regjimentit Shqiptar u dërguan për të vëzhguar forcat britanike, por ndërkohë, trupat greke në garnizonin e kalasë u kthyen dhe ia dorëzuan atë anglezëve. Duke qenë i zënë mes forcave shumë më të mëdha britanike, detashmenti, nën Apostolis Levantakis dhe Andreas Ninas, u dorëzua dhe hyri gjithashtu në shërbimin britanik. {{Sfn|Pappas|1991}} Menjëherë pas kësaj, në fillim të marsit, britanikët në Paksoi u kontaktuan nga njerëzit e Regjimentit Shqiptar dhe Pargianët dhe u ofruan dorëzimin e Pargës. Pasi dy fregata britanike u shfaqën jashtë qytetit, detashmenti i Regjimentit Shqiptar dhe milicia pargiane sulmuan fortesën, kapën mbrojtësit dhe ngritën flamurin britanik. {{Sfn|Pappas|1991}} === Shpërbërja dhe pasojat === Humbja e Paksoit dhe Pargës e la Korfuzin si zotërimin e vetëm francez. Ishulli ishte shumë i garnizonuar, por pas abdikimit të Napoleonit dhe restaurimit të Louis XVIII në prill 1814, Donzelot kërkoi kushte me britanikët. {{Sfn|Pappas|1991}} Britanikët fillimisht kërkuan të shpërndanin regjimentin, me të gjitha forcat franceze në ishull, dhe të riatdhesonin njerëzit e tij. Donzelot, megjithatë, ndërhyri te britanikët, duke sugjeruar që ose të merrnin në shërbim burrat e Regjimentit Shqiptar, ose të paktën të merreshin përsipër t'i mbanin për dy muaj, gjatë të cilëve ata mund të ktheheshin në atdhe. Komandanti britanik, Sir James Campbell, pranoi përkohësisht të siguronte të njëjtat racione si për dy regjimentet e këmbësorisë së lehtë greke që tashmë ishin të punësuar në Britani. {{Sfn|Pappas|1991}} Britanikët e mbajtën premtimin e tyre, por në fund të qershorit ata shpërndanë më shumë se gjysmën e njerëzve të mbetur të Regjimentit, me pjesën e mbetur të përfshirë si një batalion në Regjimentin e 2-të të Këmbësorisë së Lehtë Greke. {{Sfn|Pappas|1991}} Më në fund, në shtator 1814, dy regjimentet e këmbësorisë së lehtë greke u shpërndanë gjithashtu, megjithëse procesi zgjati deri në vitin 1816. Kjo jo vetëm për shkak se kërcënimi ushtarak francez ishte hequr, por edhe si reagim ndaj protestave osmane për ekzistencën e njësive të armatosura greke dhe britanikët shpresonin të siguronin kontrollin e tyre mbi Ishujt Jon me ndihmën diplomatike të [[Porta e Lartë|Portës Sublime]] . {{Sfn|Pappas|1991}} Anasjelltas, banorët e ishullit, përfshirë anëtarët e Regjimentit të shpërbërë Shqiptar, iu drejtuan Rusisë për ndihmë. Një delegacion prej tre personash i përbërë nga Perraivos, major Dimos Doukas dhe Kitsos Tzavellas, u nisën për të takuar fisnikun korfiot [[Jani Kapodistria|Ioannis Kapodistrias]], i cili kishte shërbyer me ta në mbrojtjen e Lefkadës në vitin 1807 dhe tani ishte këshilltari kryesor për punët e jashtme të Car [[Aleksandri I|Aleksandër]] . [[Aleksandri I|I i Rusisë]] në [[Kongresi i Vjenës|Kongresin e Vjenës]] . Megjithatë, ato u kapën nga autoritetet austriake dhe propozimet e vetë Kapodistrias për rikthimin e Republikës Septinsulare u krijuan për shkak të kundërshtimit austriake. Si rezultat, më 5 nëntor 1815, Ishujt Jon kaluan nën sundimin britanik si protektorat i " Shteteve të Bashkuara të Ishujve Jon ". {{Sfn|Pappas|1991}} Të gjitha formacionet ushtarake jo-britanike u shpërndanë dhe madje u ndaluan, me përjashtim të policisë dhe milicisë, ndërsa pjesës së madhe të kontinentëve aktivë në regjimentet e ndryshme të ngritura nga rusët, francezët dhe britanikët u ndaluan të mbanin çdo pozicion në to duke u kufizuar nga përshtatshmëria për banorët vendas të ishullit. {{Sfn|Pappas|1991}} Kjo i la ata jo vetëm të varfër dhe të detyruar të kërkonin mjete të tjera për të siguruar jetesën e tyre, por, veçanërisht në rastin e suliotëve, i la të ekspozuar ndaj reprezaljeve të Ali Pashës, të nxitura nga ngacmimet e autoriteteve britanike. të cilët ishin të etur për të kënaqur osmanët dhe për të siguruar njohjen e sundimit të tyre. {{Sfn|Pappas|1991}} Megjithatë, të mbetur pa alternativë, shumë ish-anëtarë të Regjimentit bënë paqe me Ali Pashën dhe hynë në shërbimin e tij, duke përfshirë edhe disa nga Suliotët. {{Sfn|Pappas|1991}} Veteranë të tjerë të Regjimentit Shqiptar, si dhe Regjimentet e Këmbësorisë së Lehtë Greke, shërbyen në ushtrinë napolitane nën drejtimin e Richard Church, i cili themeloi ''Battaglione dei Cacciatori Macedoni'' për këtë qëllim, deri në shpërbërjen e tij në vitin 1820. {{Sfn|Pappas|1991}} Akoma të tjerë. hyri në truprojat e armatosura të sundimtarëve fanariote të [[Moldavia (rajon historik)|Moldavisë]] dhe [[Vllahia (Rumani)|Vllahisë]] . {{Sfn|Pappas|1991}} == Anëtarë të shquar të Regjimentit == Sipas Boppe, Regjimenti Shqiptar meriton një vëmendje vetëm sepse kishte në radhët e tij shumë heronj të Revolucionit Grek të vitit 1821 dhe atyre të mëvonshëm (Boppe, f.&nbsp;3). Ndër personat e shënuar nga ky autor dhe të tjerë janë: * Christoforos Perraivos, oficer dhe autor kryesor grek, luftëtar i Revolucionit Grek (1821-1829) (Boppe, f.&nbsp;11)(Perraivos, f.&nbsp;77). * Konstantinos Androutses nga Cheimarra. Komandant i Batalionit I. Ai u kishte shërbyer francezëve që nga viti 1799 kur ata pushtuan [[Napoli|Napolin]] si komandant dhe instruktor. Ai rekrutoi Cheimariotë të tjerë për ushtrinë franceze. Atij iu dha grada nënkolonel. Ai u arrestua nga forcat e Ali Pashës teksa ishte në një anije franceze. Autoritetet franceze kërkuan nga [[Porta e Lartë|porta osmane]] lirimin e tij, por ai u vra në një burg të [[Janina|Janinës]] . Ali Pasha u përpoq ta paraqiste vdekjen e tij si vetëvrasje. (Pappas, f.&nbsp;48) (Boppe, f.&nbsp;13, 15, 20) * [[Kitsos Botsaris]], udhëheqësi i klanit shpirtëror Botsari, komandant i Batalionit të 5-të (Boppe f.&nbsp;15, Kallivretakis f.&nbsp;193). * [[Fotos Tzavellas]], kolonel, komandant i Batalionit të 3-të. Një udhëheqës i klanit suliot Tzavellas. Përpara regjimentit kishte marrë pjesë në shumë beteja të luftërave mes suliotëve dhe Ali Pashë. Ai kishte shërbyer edhe në Korfuz nën rusët. Ai u vra nga agjentët e Ali Pashës në Korfuz më 1809 (Boppe, f.&nbsp;15) [http://wiki.phantis.com/index.php/Fotos_Tzavelas] . * {{Interlanguage link|Lambros Gousis|el|Λάμπρος Γούσης}} nga Souli, nëntoger i Kompanisë së V-të ("lochos") të Batalionit të I-rë, i dha medaljen e [[Medalja e Shën Helenës|Shën Helenas]] (. <ref>Konstantinos N. Rados, ''The Greeks of Napoleon. Nikolaos Tsesmelis or Papazoglous (1758-1819) from Greek and Arabic sources''. Athens, 1916. pp. 50-51. In Greek. Ράδος Ν. Κωνσταντίνος, ''Οι Έλληνες του Ναπολέοντος. Νικόλαος Τσεσμελής ή Παπάζογλους (1758-1819). Εξ ελληνικών και αραβικών πηγών''. Αθήναι, 1916. 50-51. </ref> Para regjimentit kishte marrë pjesë në shumë beteja kundër Ali Pashës. Pas Regjimentit shërbeu në trupat e huaja të mbretit të Napolit, arsye për të cilën bashkatdhetarët e tij i dhanë pseudonimin "Reginas". Ai u kthye në Greqi dhe formoi njësinë e tij të [[Suliotët|Suliotëve]] pjesëmarrës në Revolucionin Grek të viteve 1821-1829. Pas Revolucionit u gradua në Gjeneral Brigade dhe iu dha medalja e bronzit “Aristeion i Luftës”, medalja e parë e luftës (Kryqi) e krijuar nga Mbreti Otto. == Shih edhe == * [[Ishujt e Jonit]] * [[Pandurët shqiptarë]] == Literatura == * {{Cite book|last=Fieffé|first=Eugène|url=https://books.google.com/books?id=tMw7AAAAcAAJ|title=Histoire des troupes étrangères au service de France: depuis leur origine jusqu'à nos jours, et de tous les régiments levés dans les pays conquis sous la Première République et l'Empire|year=1854|language=fr|access-date=3 October 2012}} * Christoforos Perraivos, [http://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?filename=%2Fvar%2Fwww%2Fanemi-portal%2Fmetadata%2F1%2Fe%2F0%2Fattached-metadata-42-0000002%2F83587_02.pdf&rec=%2Fmetadata%2F1%2Fe%2F0%2Fmetadata-42-0000002.tkl&do=83587_02.pdf&width=305&height=465&pagestart=1&maxpage=177&lang=en&pageno=76&pagenotop=76&pagenobottom=3 ''History of Souli and Parga'', Venice, 1815. vol. 2, pp 75 etc.] In Greek. * {{Cite book|last=Boppe|first=Auguste|url=https://anemi.lib.uoc.gr/metadata/2/7/3/metadata-f159da7a9ad48092713d888d69df3903_1290511025.tkl|title=Le régiment Albanais (1807-1814)|publisher=Berger-Levrault & Cie|year=1902|location=Paris|language=fr}} * {{Cite book|last=Kallivretakis|first=Leonidas|title=Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770-2000, Τόμος 1: Η Οθωμανική κυριαρχία, 1770-1821|publisher=Ellinika Grammata|year=2003|isbn=960-406-540-8|location=Athens|pages=185–200|language=el|trans-title=History of Modern Hellenism 1770-2000, Volume 1: Ottoman rule, 1770-1821|chapter=Ένοπλα Ελληνικά σώματα στη δίνη των Ναπολεοντείων πολέμων (1798-1815)|trans-chapter=Greek armed corps in the throes of the Napoleonic wars (1798-1815)|hdl=10442/8780}} * {{Cite book|last=McNab|first=Chris|url=https://books.google.com/books?id=hbURAQAAMAAJ|title=Armies of the Napoleonic Wars: An Illustrated History|publisher=Osprey Publishing|year=2009|isbn=978-1-8460-3470-1}} * {{Cite book|last=Pappas|first=Nicholas Charles|title=Greeks in Russian Military Service in the Late 18th and Early 19th Centuries|publisher=[[Institute for Balkan Studies (Greece)|Institute for Balkan Studies]]|year=1991|location=Thessaloniki}} * {{Cite book|last=Psimouli|first=Vaso|title=Σούλι και Σουλιώτες|publisher=Estia|year=2006|isbn=960-05-1207-8|location=Athens|language=el|trans-title=Souli and the Souliotes}} * Konstantinos N. Rados, ''The Greeks of Napoleon. Nikolaos Tsesmelis or Papazoglous (1758-1819) from Greek and Arabic sources''. Athens, 1916. pp. 50-51. In Greek. Ράδος Ν. Κωνσταντίνος, ''Οι Έλληνες του Ναπολέοντος. Νικόλαος Τσεσμελής ή Παπάζογλους (1758-1819). Εξ ελληνικών και αραβικών πηγών''. Αθήναι, 1916. 50-51. == Referimet == 8c68ioxyausl3gdoki1oy2rg8mrvztl 0 318050 2467411 2022-08-03T15:18:26Z Drenisa 112234 Krijuar nga përkthimi i faqes "[[:en:Special:Redirect/revision/1100725655|Institute for Balkan Studies (Greece)]]" wikitext text/x-wiki '''Instituti për Studime Ballkanike''' ( Greek ), i njohur me shkurtesën '''IMXA''', është një institucion me bazë në Selanik i specializuar në [[Ballkanologjia|studimet ballkanike]] . Aktivitetet e institucionit përfshijnë kërkimin e aspekteve të Ballkanit, botimin e studimeve shkencore dhe periodike, organizimin e konferencave dhe takimeve akademike, mësimin e gjuhëve ballkanike dhe kurse greke për personat që nuk flasin greqisht. Është themeluar në mars të vitit 1953 si degë e Shoqatës për Studime Maqedonase . Ai u bë entitet juridik privat në vitin 1974, i mbështetur nga Ministria e Kulturës, Arsimit dhe Çështjeve Fetare. Bordi drejtues kryesohet nga profesoresha Kalliopi Koufa, ndërsa drejtor është profesor Basil Kondis. Ai bashkëfinancohet nga ERDF (80%) dhe qeveria greke. == Publikimet == IMXA boton revistën vjetore{{Cite journal|title=Balkan Studies|journal=Balkan Studies : A Publication of the Institute for Balkan Studies = Hidryma Meletōn Chersonēsou Tou Haimou|issn=2241-1674}} <cite class="citation journal cs1">''Studime Ballkanike : Botim i Institutit për Studime Ballkanike = Hidryma Meletōn Chersonēsou Tou Haimou'' .</cite> <cite class="citation journal cs1">ISSN&nbsp;[//www.worldcat.org/issn/2241-1674 2241-1674] .</cite>, organi i saj kryesor, që nga viti 1960, dhe gjithashtu "Valkanika Symmeikta" që nga viti 1980. <ref>{{Cite web|title=Publications|url=http://www.imxa.gr/publish/publish_en.htm|publisher=IMXA}}</ref> Shih edhe * [[Ballkanologjia]] === Referencat === == Lidhje të jashtme == * {{Official website}} [[Kategoria:Ballkanologji]] 7y9r015ibcnjmv5eykfq5reqnssmuop 2467412 2467411 2022-08-03T15:19:01Z Drenisa 112234 Drenisa zhvendosi faqen [[Institute for Balkan Studies]] tek [[Instituti për Studime Ballkanike]] wikitext text/x-wiki '''Instituti për Studime Ballkanike''' ( Greek ), i njohur me shkurtesën '''IMXA''', është një institucion me bazë në Selanik i specializuar në [[Ballkanologjia|studimet ballkanike]] . Aktivitetet e institucionit përfshijnë kërkimin e aspekteve të Ballkanit, botimin e studimeve shkencore dhe periodike, organizimin e konferencave dhe takimeve akademike, mësimin e gjuhëve ballkanike dhe kurse greke për personat që nuk flasin greqisht. Është themeluar në mars të vitit 1953 si degë e Shoqatës për Studime Maqedonase . Ai u bë entitet juridik privat në vitin 1974, i mbështetur nga Ministria e Kulturës, Arsimit dhe Çështjeve Fetare. Bordi drejtues kryesohet nga profesoresha Kalliopi Koufa, ndërsa drejtor është profesor Basil Kondis. Ai bashkëfinancohet nga ERDF (80%) dhe qeveria greke. == Publikimet == IMXA boton revistën vjetore{{Cite journal|title=Balkan Studies|journal=Balkan Studies : A Publication of the Institute for Balkan Studies = Hidryma Meletōn Chersonēsou Tou Haimou|issn=2241-1674}} <cite class="citation journal cs1">''Studime Ballkanike : Botim i Institutit për Studime Ballkanike = Hidryma Meletōn Chersonēsou Tou Haimou'' .</cite> <cite class="citation journal cs1">ISSN&nbsp;[//www.worldcat.org/issn/2241-1674 2241-1674] .</cite>, organi i saj kryesor, që nga viti 1960, dhe gjithashtu "Valkanika Symmeikta" që nga viti 1980. <ref>{{Cite web|title=Publications|url=http://www.imxa.gr/publish/publish_en.htm|publisher=IMXA}}</ref> Shih edhe * [[Ballkanologjia]] === Referencat === == Lidhje të jashtme == * {{Official website}} [[Kategoria:Ballkanologji]] 7y9r015ibcnjmv5eykfq5reqnssmuop 2467414 2467412 2022-08-03T15:23:38Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki '''Instituti për Studime Ballkanike''' ({{lang-en|Center for Balkan Studies}}; {{lang-gr|Ίδρυμα Mελετών Xερσονήσου του Aίμου}}), i njohur me shkurtesën '''IMXA''', është një institucion me bazë në Selanik i specializuar në [[Ballkanologjia|studimet ballkanike]] . Aktivitetet e institucionit përfshijnë kërkimin e aspekteve të Ballkanit, botimin e studimeve shkencore dhe periodike, organizimin e konferencave dhe takimeve akademike, mësimin e gjuhëve ballkanike dhe kurse greke për personat që nuk flasin greqisht. Është themeluar në mars të vitit 1953 si degë e Shoqatës për Studime Maqedonase . Ai u bë entitet juridik privat në vitin 1974, i mbështetur nga Ministria e Kulturës, Arsimit dhe Çështjeve Fetare. Bordi drejtues kryesohet nga profesoresha Kalliopi Koufa, ndërsa drejtor është profesor Basil Kondis. Ai bashkëfinancohet nga ERDF (80%) dhe qeveria greke. == Publikimet == IMXA boton revistën vjetore{{Cite journal|title=Balkan Studies|journal=Balkan Studies : A Publication of the Institute for Balkan Studies = Hidryma Meletōn Chersonēsou Tou Haimou|issn=2241-1674}} <cite class="citation journal cs1">''Studime Ballkanike : Botim i Institutit për Studime Ballkanike = Hidryma Meletōn Chersonēsou Tou Haimou'' .</cite> <cite class="citation journal cs1">ISSN&nbsp;[//www.worldcat.org/issn/2241-1674 2241-1674] .</cite>, organi i saj kryesor, që nga viti 1960, dhe gjithashtu "Valkanika Symmeikta" që nga viti 1980. <ref>{{Cite web|title=Publications|url=http://www.imxa.gr/publish/publish_en.htm|publisher=IMXA}}</ref> == Shih edhe == * [[Ballkanologjia]] == Referimet == {{reflist}} == Lidhje të jashtme == * [http://www.imxa.gr/profile_en.htm Faqe zyrtare] [[Kategoria:Ballkanologji]] 6vyvmfiicziv83qdyq45ipcfkapv89k 2467415 2467414 2022-08-03T15:28:01Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki '''Instituti për Studime Ballkanike''' ({{lang-en|Center for Balkan Studies}}; [[Gjuha greke|greqisht]]:''Ίδρυμα Mελετών Xερσονήσου του Aίμου''), i njohur me shkurtesën '''IMXA''', është një institucion me bazë në Selanik i specializuar në [[Ballkanologjia|studimet ballkanike]] . Aktivitetet e institucionit përfshijnë kërkimin e aspekteve të Ballkanit, botimin e studimeve shkencore dhe periodike, organizimin e konferencave dhe takimeve akademike, mësimin e gjuhëve ballkanike dhe kurse greke për personat që nuk flasin greqisht. Është themeluar në mars të vitit 1953 si degë e Shoqatës për Studime Maqedonase . Ai u bë entitet juridik privat në vitin 1974, i mbështetur nga Ministria e Kulturës, Arsimit dhe Çështjeve Fetare. Bordi drejtues kryesohet nga profesoresha Kalliopi Koufa, ndërsa drejtor është profesor Basil Kondis. Ai bashkëfinancohet nga ERDF (80%) dhe qeveria greke. == Publikimet == IMXA boton revistën vjetore{{Cite journal|title=Balkan Studies|journal=Balkan Studies : A Publication of the Institute for Balkan Studies = Hidryma Meletōn Chersonēsou Tou Haimou|issn=2241-1674|lang=en}} ''Studime Ballkanike : Botim i Institutit për Studime Ballkanike = Hidryma Meletōn Chersonēsou Tou Haimou'' . ISSN&nbsp;[//www.worldcat.org/issn/2241-1674 2241-1674] .</cite>, organi i saj kryesor, që nga viti 1960, dhe gjithashtu "Valkanika Symmeikta" që nga viti 1980. <ref>{{Cite web|title=Publications|url=http://www.imxa.gr/publish/publish_en.htm|publisher=IMXA|lang=en}}</ref> == Shih edhe == * [[Ballkanologjia]] == Referimet == {{reflist}} == Lidhje të jashtme == * [http://www.imxa.gr/profile_en.htm Faqe zyrtare] [[Kategoria:Ballkanologji]] jscw8n03za1o11jn0lxfdmh4sh162ir 0 318051 2467413 2022-08-03T15:19:02Z Drenisa 112234 Drenisa zhvendosi faqen [[Institute for Balkan Studies]] tek [[Instituti për Studime Ballkanike]] wikitext text/x-wiki #RIDREJTO [[Instituti për Studime Ballkanike]] i8uur7k6im1yzgs25b6m20uyl3pvsra 0 318052 2467416 2022-08-03T15:46:21Z Drenisa 112234 Krijuar nga përkthimi i faqes "[[:pl:Special:Redirect/revision/64109690|Fotos Dzawelas]]" wikitext text/x-wiki [[Skeda:Fotos_Tzabelas.JPG|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Fotos_Tzabelas.JPG/220px-Fotos_Tzabelas.JPG|parapamje| Foto e Xhavella]] '''Foto Xhavella''', gr. Φώτος Τζαβέλας ose Φώτος Τζαβέλλας <ref>W publikacji ''Eugène Yemeniz'' imię pisane jest jako Photos. Nazwisko pisane jest zarówno przez jedno „l” (λ), jak i dwa; w podanej publikacji pisane jest przez dwa. Podobnie w haśle Tzavellas, [w:] Papirus Larousse Britannica, wyd. Papirus, Ateny, 1993, tom 57 (Ταταρία – Τουρκοτέλι), s. 147.</ref> (lindur më [[1770]] në [[Suli|Soula]], vdiq në nëntor [[1809]] në [[Korfuzi|Korfuz]] <ref>[http://records.ancestry.com/Fotos_Tzavellas_records.ashx?pid=122774951 Photos Tzavellas na http://www.ancestry.com/].</ref> ) - prijësi i [[Suliotët|suliotëve]] gjatë mbrojtjes kundër ushtrisë së [[Ali Pashë Tepelena|Ali Pashës]] . Një nga djemtë e Lambro Xhavellas <ref>Lambros Dzawelas żył w latach 1745–1795 lub 1796 (- Lambros Tzavellas, [w:] Eκπαιδευτικἠ Ελληνικἠ Εγκυκλοπαίδεια – Παγκοσμιο Βιογραφικο Λεξικο, Εκδοτικη Αθηνων, 1991, Tom 9a, s. 100.). W latach 1750–1792 (-[http://records.ancestry.com/Lambros_Tzavellas_records.ashx?pid=122775677 Lambros Tzavellas na http://www.ancestry.com/]). 1792 jako rok śmierci wynika też z Eugène Yeméniz w ''Bohaterach Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 31 z 29 VII 1876, s. 72.</ref> dhe Mosko Xhavellas (1760-1803) <ref>''Women in World History. A Biographical Encyclopedia'' – .</ref> <ref>Jego rodzeństwo to: </ref> . == Jetëshkrimi == Fotos Xhavella dhe familja e tij i përkisnin familjes Τζαβελαίοι (Xhavella) - një klan nga Soula në [[Epiri|Epir]] <ref>Tzavellas, [w:] Papirus Larousse Britannica, wyd. Papirus, Ateny, 1993, tom 57 (Ταταρία – Τουρκοτέλι), s. 147.</ref> <ref>Związki rodowe czy klany Suliotów zwane były farami, główne fary to: Dzawelasowie i Bodzarisowie (– Monika Woźna-Kazantzidis „Markos Botsaris w greckich i polskich utworach romantycznych” w: Małgorzata Borowska, Maria Kalinowska, Katarzyna Tomaszuk (red.) „Filhelenizm w Polsce – wybrane tematy.”, Wydział „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego i Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 2012, s. 68.).</ref> . Babai i tij Lambro Xhavellas ishte udhëheqësi i Sulit. Në verën e vitit 1792, i riu Fotos, së bashku me 70 sulitë nën komandën e Lambros Xhavelas, u takuan me ushtrinë e Ali Pashës në lidhje me aleancën e bërë nga Ali Pasha, e cila do t'i jepte shkëlqim garave sportive. Nën pretekstin e këtyre profesioneve, suliotët fillimisht u çarmatosën dhe më pas u burgosën në [[Janina|Janinë]] . Me gjithë në moshën e tij të re, Fotos i mbështeti shokët e tij të burgosur deri në fitoren e suliotëve dhe shkëmbimin e të burgosurve me Ali Pashën <ref>Eugène Yeméniz, ''Bohaterowie Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 31 z 29 VII 1876, s. 72.</ref> . Fotos u bë udhëheqës i komunitetit ushtarak të Sulit pas vdekjes së babait të tij Lambros <ref>W roku 1792 – Eugène Yeméniz w ''Bohaterach Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 31 z 29 VII 1876, s. 72, podaje, że nastąpiło to w wyniku decyzji Lambrosa Dzawelasa na łożu śmierci: ''W chwili skonu Lampros Tsawellas polemarka oddający ducha, zwołał wszystkich wodzów. Z męzkiem pożegnaniem podniósł swój uświęcony życiem oręż, i oddał go w ręce swego syna. Zrozumiano ten ruch umierającego, i Fotos, obwołany wodzem polemarką Souli'', czyli, jak wynika z daty śmierci Lambrosa, w roku 1792. W roku 1795 lub 1796 – Lambros Dzawelas, [w:] Eκπαιδευτικἠ Ελληνικἠ Εγκυκλοπαίδεια – Παγκοσμιο Βιογραφικο Λεξικο, Εκδοτικη Αθηνων, 1991, Tom 9a, s. 100.</ref> 2 qershor 1800 Ali Pasha lëvizi trupat në afërsi të Soulës dhe pushtoi 2 fshatra të braktisura pa luftë dhe rrethoi Qafën. Të komanduar nga Xhavella, ata thyen rrethimin, duke vrarë 3000 ushtarë të Aliut dhe duke humbur 70 dhe rreth 100 të plagosur. Si pasojë, Aliu u arratis në Janinë <ref>Eugène Yeméniz, ''Bohaterowie Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 32 z 5 VIII 1876, s. 90–91.</ref> . Pas disa muajsh, Aliu përsëriti sulmin, por përsëri trupat e tij u shkatërruan. Më pas Ali Pasha i rrethoi suliotët për t'i lënë uria, por suliotët e thyen kordonin e trupave të tij për muaj të tërë. Fillimisht u organizua në mënyrë të organizuar. Më vonë, kur u mbaruan ushqimi dhe ''ditën e kishin të pamundur të ecnin nën zjarrin'' e trupave të Aliut, natën dhe vetëm ata kaluan kordonin ''me lesh gri dhie, duke u zvarritur në tokë, me armët e tyre të papastra. që të mos shkëlqenin, lëvizën nën kulla, topa me njerëz'', kështu që rrethuesit filluan t'i quanin demonë të natës <ref>Eugène Yeméniz, ''Bohaterowie Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 32 z 5 VIII 1876, s. 91.</ref> . Pas 10 muajsh nuk kanë mundur t'i thyejnë, por uria ka bërë që imuniteti i tyre të bjerë dhe ata janë sëmurë. Më pas Xhavella ra dakord me ofertën e armëpushimit me kushtin e vënies së 24 pengjeve në duart e Aliut, i cili i burgosi në [[Janina|Janinë]] . Rrethimi, megjithatë, jo vetëm që nuk u ça, por edhe dyfishoi numrin e rrethuesve <ref>Eugène Yeméniz, ''Bohaterowie Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 33 z 12 VIII 1876, s. 105.</ref> . Pas një viti të rrethimit, Suliotët humbën rreth 100 njerëz. I përballur me urinë dhe nevojën për mbrojtje të mëtejshme, Xhavella dërgoi invalidët dhe të moshuarit në [[Korfuzi|Korfuz]] . Megjithatë uria në fshatin Qafa e rrethuar ishte aq e madhe sa suliotët hanin bar të gatuar me pak miell. Foto dërgoi rreth 160 persona për ushqim në [[Parga|Pargën]] aty pranë, me të cilat ata u kthyen pavarësisht rrethimit. Me të dëgjuar këtë, Ali Pasha vendosi dënime aq të rënda ndaj ushtrisë së tij, sa që pati një kryengritje dhe një aleancë të përkohshme midis disa shqiptarëve dhe suliotëve. Mirëpo, Aliu i dha ryshfet ose u grind me shqiptarët dhe pushtoi fortesën e Delvinit me tradhti dhe vrau disa nga pengjet, duke shantazhuar familjet e të tjerëve, përfshirë Xhavellën <ref>Eugène Yeméniz, ''Bohaterowie Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 33 z 12 VIII 1876, s. 108; i nr 34 z 19 VIII 1876, s. 119.</ref> . Në atë kohë, Foto ia kaloi pushtetin murgut Samuel që mbërriti në Qafa dhe ai vetë luftoi si ushtarak, duke treguar trimërinë e tij personale. Në atë kohë, [[Selimi III]] urdhëroi Aliun të bënte një armëpushim me suliotët dhe Aliu kërkoi që ata të dëbonin Foton e paepur dhe të ndërtonin një kala për turqit. Ai gjithashtu dërgoi një rival të mundshëm, Xhavellas, tek ata <ref>Christos Botzaris był synem przywódcy rywalizującego z Tzawellasami klanu osiadłego w Souli, zatem konkurentem do przewodzenia Suliotom. Na wzmożenie rywalizacji między klanami wpłynęło uczynienie Fotosa Dzawelasa przywódcą mimo młodego wieku.</ref> . Duke marrë parasysh këto kushte, Murgu Samuel shkoi në Kunghi dhe Foto tha: ''Unë do të iki!'' ''- Duke i dhënë shumë herë gjakun dhe jetën mëmëdheut, nuk dua ta dëmtoj me praninë time, por zot, ruaje me kujdes thesarin që po të them: lirinë dhe mëmëdheun'' <ref>Eugène Yeméniz, ''Bohaterowie Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 33 z 12 VIII 1876, s. 108; i nr 34 z 19 VIII 1876, s. 107.</ref> . Pas kësaj ai dogji shtëpinë që të mos qëndronte armiku në të dhe njoftoi kthimin e tij kur suliotët kishin nevojë, pastaj u largua nga Qafa. Aliu e ftoi menjëherë dhe e vonoi armëpushimin. Fotos ishte kundër largimit të tij në Janinë, por, me nxitjen e suliotëve, ai shkoi të dëgjonte nga Ali Pasha, pas një feste të mrekullueshme, se do të dorëzonte të gjithë Sulën. Fotos nuk pranoi, por pranoi të nxirrte nga Qafa ata që do të donin të dilnin me të. Duke u kthyer në Qafa, ai tregoi dredhinë e Aliut dhe sesi ishte zotuar të kthehej në Janinë, vetëm i vetëm. Ai u burgos menjëherë. Në atë kohë, një anije franceze me ndihmë për Sulën bëri që [[Selimi III]] të ndryshonte politikën, i cili urdhëroi Aliun të shfaroste Sulën, një fshat me atë emër që ra nga tradhtia. Ende të liruar për të njëjtin qëllim, stenda vendosën të çonin të papërshtatshëm për të luftuar nga Qafa <ref>O ciężkim położeniu oblężonych Suliotów świadczy też prośba w liście wysłanym przez Suliotów w lutym 1803 r. do Aleksandra I, wówczas cesarza rosyjskiego, później też króla polskiego, o następującej treści (list został znaleziony przez G. Arsza w archiwum rosyjskiego MSZ, a pochodzi z czasów, gdy kierował nim ks. Adam Jerzy Czartoryski – G. Arsz, dossier 5003, s. 19–21, Албания и Эпир в конце 18-го начале 19-го веков. <Albania i Epir w końcu XVIII i początku XIX wieku>; opublikowany został m.in. w pracy greckiego historyka D. Fotiadisa, ''Δημήτρη Φωτιάδη, Ιστορία'', Μελισσα 1971, tom 21 Α, s. 334.): ''Cesarzu! Użal się nad dziesięcioma tysiącami dusz prawosławnych, oblężonych w górach Suli, z których 1500 ciągle walczy. Tylko trofeami na wrogach trzymamy się przy życiu i jeszcze nie umarliśmy. Innej pomocy, Władco, nie prosimy, tylko prochu, ołowiu i chleba.''</ref>, por ky synim u rishikua dhe Qafa ra nga tradhtia. Vetëm Kunghi me murgun Samuel dhe Xhavella u mbrojtën aq shumë sa Ali Pasha u nis sërish për në Janinë. Megjithatë, në Kunghi nuk kishte vetëm mungesë ushqimi, por edhe ujë, dhe aq shumë vdiqën sa suliotët iu drejtuan Xhavellas për një dorëzim nderi dhe rrethues Kunghi Vely Pasha, djali i Aliut, ra dakord me të me kusht që të linte atdheun e tij. <ref>Eugène Yeméniz, ''Bohaterowie Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 33 z 12 VIII 1876, s. 106.</ref> . Megjithë ndjekjen e urdhëruar nga Aliu, Xhavellas udhëhoqi shumicën e suliotëve në mesin e dhjetorit 1803 në [[Parga|Pargë]] <ref>Mnich Samuel z 5 Suliotami wysadzili się w powietrze, podpalając zapasy prochu w Kunghi. Kutzonitzas, wcześniej jeden ze zwolenników kapitulacji, poprowadził część Suliotów do Zalongos. Za: Eugène Yeméniz, ''Bohaterowie Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 34 z 19 VIII 1876, s. 120.</ref>, nga ku u nisën për mërgim në Korfuz dhe në ishujt e tjerë të Jonit <ref>Eugène Yeméniz, ''Bohaterowie Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 34 z 19 VIII 1876, s. 120.</ref>, ku shumë prej tyre gjetën shërbim në ushtrinë vendase. <ref>Wojsko powołane dla obrony [[Republika Siedmiu Wysp|Wysp Jońskich]], wówczas znajdujących się pod kontrolą rosyjską, było pod takąż zwierzchnością. Po [[Pokój w Tylży|Pokoju w Tylży]] [[Republika Siedmiu Wysp|Wyspy Jońskie]] wróciły do Francji, która, pamiętając o oblężeniu [[Preweza|Prewezy]] w 1798 roku przez Alego Paszę i o losie francuskich jeńców, przejęła zwierzchność nad legią grecką. Wraz ze swymi rodakami Fotos trafił w ten sposób pod dowództwo francuskie – stąd wzmianki o Rosji i Francji w: Eugène Yeméniz, ''Bohaterowie Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 34 z 19 VIII 1876, s. 120.</ref> . Fotos vdiq në Korfuz në nëntor 1809 <ref>Podawana jest data 12 listopada 1809 roku, ale też 4 listopada 1809.</ref> . Thashethemet thuhej se ai u helmua me urdhër të Ali Pashës nga agjentët e tij <ref>D. Fotiadisa, ''Δημήτρη Φωτιάδη, Ιστορία'', tom 21, Μελισσα 1971, tom Α, s. 328.</ref> ose nga rivalët e tij nga Suliko. Dihet se në atë kohë ai ishte vetëm 35 vjeç. Në vitin 1822, shumë Suliotë u kthyen nga ishujt në Greqinë kontinentale dhe luajtën një rol të rëndësishëm në luftën greke për pavarësi. Fotos kishte dy djem: i madhi quhej Νικόλαος, i transkriptuar: Nikolaos (1790-1872) <ref>Tzavellas Nikolajos, [w:] Papirus Larousse Britannica, wyd. Papirus, Ateny, 1993, tom 57 (Ταταρία – Τουρκοτέλι), s. 148.</ref> <ref name="autonazwa1">[https://web.archive.org/web/20150924022853/http://www.golden-greece.gr/prosopikotites/tzavelas.html Hasło Τζαβέλας na portalu Golden-greece].</ref>, dhe i vogli Κίτσος, transkriptuar: Kitsos (1800-1855) <ref>Tzavellas Kitsos, [w:] Papirus Larousse Britannica, wyd. Papirus, Ateny, 1993, tom 57 (Ταταρία – Τουρκοτέλι), s. 148.</ref> <ref>[[:en:Kitsos_Tzavelas|Porównaj z artykułem w angielskiej wersji Wikipedii o Kitsosie Tzavellasie.]]</ref> . Ata të dy morën pjesë në luftimet për pavarësinë greke, Kitsos më vonë ishte një adjutant i mbretit Otto dhe kryeministrit të Greqisë <ref>Papirus Larousse Britannica, wyd. Papirus, Ateny, 1993, tom 57 (Ταταρία – Τουρκοτέλι), s. 148.</ref> <ref name="autonazwa1" /> . == Përkujtimore == Figura e tij u prezantua e përkujtuar nga monumente, përfshirë. në vendlindjen e tij Soula <ref>[https://web.archive.org/web/20140222151200/http://www.panoramio.com/photo/17900427 Popiersie Fotosa Dzawelasa w Souli].</ref> dhe në filmat: * ''Zalongo është një kastro tis lefterias'', në versionin anglisht të titulluar ''Zalongo, Kalaja e Lirisë'' nga viti 1959, me regji nga Stelios Tatasopoulos, dhe bazuar në një skenar të Teodoros Tembos, roli i Fotos u luajt nga Dzawelas Karusos <ref>[http://www.filmweb.pl/film/Zalongo,+to+kastro+tis+lefterias-1959-416227 Informacje o „Zalongo, to kastro tis lefterias” w bazie Filmweb.pl].</ref> ; * ''Suliotët'' e vitit 1972, me regji të Dimitris Papakonstadis, nga skenari i Panos Kontellis dhe Mihalis Peranthis (romancier), rolin e Fotos e luajti Christos Kalavrouzos <ref>[http://www.filmweb.pl/film/Souliotes-1972-382410 Informacje o „Souliotes” w bazie Filmweb.pl].</ref> . * Eugène Yemeniz, ''Bohaterowie Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 30–45/1876 (dostępne także [https://pl.wikisource.org/wiki/Bohaterowie%20Grecji na Wikiźródłach]). * ''Tzavellas Fotos'', [w:] ''Papirus Larousse Britannica'', wyd. Papirus, Ateny, 1993, tom 57 (Ταταρία – Τουρκοτέλι), s. 147–148. * Ch. Perraivos ''Ιστορία του Σουλίου και Πάργας...'', t. A, oficyna wydawnicza Φ. Καραμπίνη και Κ. Βάφα, 1857 (dostępne także [http://eranistis.net/wordpress/wp-content/uploads/2013/06/1857.pdf on-line]). * ''Eκπαιδευτικἠ Ελληνικἠ Εγκυκλοπαίδεια – Παγκοσμιο Βιογραφικο Λεξικο'', Εκδοτικη Αθηνων, 1991, Tom 9a, s. 101. * Małgorzata Borowska (wybór, przekład, wstęp i komentarz) antologia: ''Gminna pieśń Greków'' (tom 2 w serii „Arcydzieła Literatury Nowogreckiej”), Ośrodek Badań nad Tradycją Antyczną Uniwersytetu Warszawskiego i Wydawnictwo DiG, Warszawa, 2004, rozdział: „Cykl kleftycki”, III cykl pieśni, pieśni 26: „Boje Suliotów”, s. 88–91 (o Moscho i Lambrosie – 26a, s. 88–89, o ich synu Fotosie – 26b, s. 89–90, zastosowana tamże transkrypcja nazwiska to Dzawela i Dzawelas, ze względu na osadzenie w historii tożsamość osób jest jednak pewna). [[Kategoria:Vdekje 1809]] [[Kategoria:Lindje 1770]] [[Kategoria:Suliotë]] 2ngo8bgpbl6g9q5f6m6mxmzzmtpt1lb 2467417 2467416 2022-08-03T15:48:01Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki [[Skeda:Fotos_Tzabelas.JPG|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Fotos_Tzabelas.JPG/220px-Fotos_Tzabelas.JPG|parapamje| Foto e Xhavella]] '''Foto Xhavella''', gr. Φώτος Τζαβέλας ose Φώτος Τζαβέλλας <ref>W publikacji ''Eugène Yemeniz'' imię pisane jest jako Photos. Nazwisko pisane jest zarówno przez jedno „l” (λ), jak i dwa; w podanej publikacji pisane jest przez dwa. Podobnie w haśle Tzavellas, [w:] Papirus Larousse Britannica, wyd. Papirus, Ateny, 1993, tom 57 (Ταταρία – Τουρκοτέλι), s. 147.</ref> (lindur më [[1770]] në [[Suli|Soula]], vdiq në nëntor [[1809]] në [[Korfuzi|Korfuz]] <ref>[http://records.ancestry.com/Fotos_Tzavellas_records.ashx?pid=122774951 Photos Tzavellas na http://www.ancestry.com/].</ref> ) - prijësi i [[Suliotët|suliotëve]] gjatë mbrojtjes kundër ushtrisë së [[Ali Pashë Tepelena|Ali Pashës]] . Një nga djemtë e Lambro Xhavellas <ref>Lambros Dzawelas żył w latach 1745–1795 lub 1796 (- Lambros Tzavellas, [w:] Eκπαιδευτικἠ Ελληνικἠ Εγκυκλοπαίδεια – Παγκοσμιο Βιογραφικο Λεξικο, Εκδοτικη Αθηνων, 1991, Tom 9a, s. 100.). W latach 1750–1792 (-[http://records.ancestry.com/Lambros_Tzavellas_records.ashx?pid=122775677 Lambros Tzavellas na http://www.ancestry.com/]). 1792 jako rok śmierci wynika też z Eugène Yeméniz w ''Bohaterach Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 31 z 29 VII 1876, s. 72.</ref> dhe Mosko Xhavellas (1760-1803) <ref>''Women in World History. A Biographical Encyclopedia'' – .</ref> <ref>Jego rodzeństwo to: </ref> . == Biografia == Fotos Xhavella dhe familja e tij i përkisnin familjes Τζαβελαίοι (Xhavella) - një klan nga Soula në [[Epiri|Epir]] <ref>Tzavellas, [w:] Papirus Larousse Britannica, wyd. Papirus, Ateny, 1993, tom 57 (Ταταρία – Τουρκοτέλι), s. 147.</ref> <ref>Związki rodowe czy klany Suliotów zwane były farami, główne fary to: Dzawelasowie i Bodzarisowie (– Monika Woźna-Kazantzidis „Markos Botsaris w greckich i polskich utworach romantycznych” w: Małgorzata Borowska, Maria Kalinowska, Katarzyna Tomaszuk (red.) „Filhelenizm w Polsce – wybrane tematy.”, Wydział „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego i Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 2012, s. 68.).</ref> . Babai i tij Lambro Xhavellas ishte udhëheqësi i Sulit. Në verën e vitit 1792, i riu Fotos, së bashku me 70 sulitë nën komandën e Lambros Xhavelas, u takuan me ushtrinë e Ali Pashës në lidhje me aleancën e bërë nga Ali Pasha, e cila do t'i jepte shkëlqim garave sportive. Nën pretekstin e këtyre profesioneve, suliotët fillimisht u çarmatosën dhe më pas u burgosën në [[Janina|Janinë]] . Me gjithë në moshën e tij të re, Fotos i mbështeti shokët e tij të burgosur deri në fitoren e suliotëve dhe shkëmbimin e të burgosurve me Ali Pashën <ref>Eugène Yeméniz, ''Bohaterowie Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 31 z 29 VII 1876, s. 72.</ref> . Fotos u bë udhëheqës i komunitetit ushtarak të Sulit pas vdekjes së babait të tij Lambros <ref>W roku 1792 – Eugène Yeméniz w ''Bohaterach Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 31 z 29 VII 1876, s. 72, podaje, że nastąpiło to w wyniku decyzji Lambrosa Dzawelasa na łożu śmierci: ''W chwili skonu Lampros Tsawellas polemarka oddający ducha, zwołał wszystkich wodzów. Z męzkiem pożegnaniem podniósł swój uświęcony życiem oręż, i oddał go w ręce swego syna. Zrozumiano ten ruch umierającego, i Fotos, obwołany wodzem polemarką Souli'', czyli, jak wynika z daty śmierci Lambrosa, w roku 1792. W roku 1795 lub 1796 – Lambros Dzawelas, [w:] Eκπαιδευτικἠ Ελληνικἠ Εγκυκλοπαίδεια – Παγκοσμιο Βιογραφικο Λεξικο, Εκδοτικη Αθηνων, 1991, Tom 9a, s. 100.</ref> 2 qershor 1800 Ali Pasha lëvizi trupat në afërsi të Soulës dhe pushtoi 2 fshatra të braktisura pa luftë dhe rrethoi Qafën. Të komanduar nga Xhavella, ata thyen rrethimin, duke vrarë 3000 ushtarë të Aliut dhe duke humbur 70 dhe rreth 100 të plagosur. Si pasojë, Aliu u arratis në Janinë <ref>Eugène Yeméniz, ''Bohaterowie Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 32 z 5 VIII 1876, s. 90–91.</ref> . Pas disa muajsh, Aliu përsëriti sulmin, por përsëri trupat e tij u shkatërruan. Më pas Ali Pasha i rrethoi suliotët për t'i lënë uria, por suliotët e thyen kordonin e trupave të tij për muaj të tërë. Fillimisht u organizua në mënyrë të organizuar. Më vonë, kur u mbaruan ushqimi dhe ''ditën e kishin të pamundur të ecnin nën zjarrin'' e trupave të Aliut, natën dhe vetëm ata kaluan kordonin ''me lesh gri dhie, duke u zvarritur në tokë, me armët e tyre të papastra. që të mos shkëlqenin, lëvizën nën kulla, topa me njerëz'', kështu që rrethuesit filluan t'i quanin demonë të natës <ref>Eugène Yeméniz, ''Bohaterowie Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 32 z 5 VIII 1876, s. 91.</ref> . Pas 10 muajsh nuk kanë mundur t'i thyejnë, por uria ka bërë që imuniteti i tyre të bjerë dhe ata janë sëmurë. Më pas Xhavella ra dakord me ofertën e armëpushimit me kushtin e vënies së 24 pengjeve në duart e Aliut, i cili i burgosi në [[Janina|Janinë]] . Rrethimi, megjithatë, jo vetëm që nuk u ça, por edhe dyfishoi numrin e rrethuesve <ref>Eugène Yeméniz, ''Bohaterowie Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 33 z 12 VIII 1876, s. 105.</ref> . Pas një viti të rrethimit, Suliotët humbën rreth 100 njerëz. I përballur me urinë dhe nevojën për mbrojtje të mëtejshme, Xhavella dërgoi invalidët dhe të moshuarit në [[Korfuzi|Korfuz]] . Megjithatë uria në fshatin Qafa e rrethuar ishte aq e madhe sa suliotët hanin bar të gatuar me pak miell. Foto dërgoi rreth 160 persona për ushqim në [[Parga|Pargën]] aty pranë, me të cilat ata u kthyen pavarësisht rrethimit. Me të dëgjuar këtë, Ali Pasha vendosi dënime aq të rënda ndaj ushtrisë së tij, sa që pati një kryengritje dhe një aleancë të përkohshme midis disa shqiptarëve dhe suliotëve. Mirëpo, Aliu i dha ryshfet ose u grind me shqiptarët dhe pushtoi fortesën e Delvinit me tradhti dhe vrau disa nga pengjet, duke shantazhuar familjet e të tjerëve, përfshirë Xhavellën <ref>Eugène Yeméniz, ''Bohaterowie Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 33 z 12 VIII 1876, s. 108; i nr 34 z 19 VIII 1876, s. 119.</ref> . Në atë kohë, Foto ia kaloi pushtetin murgut Samuel që mbërriti në Qafa dhe ai vetë luftoi si ushtarak, duke treguar trimërinë e tij personale. Në atë kohë, [[Selimi III]] urdhëroi Aliun të bënte një armëpushim me suliotët dhe Aliu kërkoi që ata të dëbonin Foton e paepur dhe të ndërtonin një kala për turqit. Ai gjithashtu dërgoi një rival të mundshëm, Xhavellas, tek ata <ref>Christos Botzaris był synem przywódcy rywalizującego z Tzawellasami klanu osiadłego w Souli, zatem konkurentem do przewodzenia Suliotom. Na wzmożenie rywalizacji między klanami wpłynęło uczynienie Fotosa Dzawelasa przywódcą mimo młodego wieku.</ref> . Duke marrë parasysh këto kushte, Murgu Samuel shkoi në Kunghi dhe Foto tha: ''Unë do të iki!'' ''- Duke i dhënë shumë herë gjakun dhe jetën mëmëdheut, nuk dua ta dëmtoj me praninë time, por zot, ruaje me kujdes thesarin që po të them: lirinë dhe mëmëdheun'' <ref>Eugène Yeméniz, ''Bohaterowie Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 33 z 12 VIII 1876, s. 108; i nr 34 z 19 VIII 1876, s. 107.</ref> . Pas kësaj ai dogji shtëpinë që të mos qëndronte armiku në të dhe njoftoi kthimin e tij kur suliotët kishin nevojë, pastaj u largua nga Qafa. Aliu e ftoi menjëherë dhe e vonoi armëpushimin. Fotos ishte kundër largimit të tij në Janinë, por, me nxitjen e suliotëve, ai shkoi të dëgjonte nga Ali Pasha, pas një feste të mrekullueshme, se do të dorëzonte të gjithë Sulën. Fotos nuk pranoi, por pranoi të nxirrte nga Qafa ata që do të donin të dilnin me të. Duke u kthyer në Qafa, ai tregoi dredhinë e Aliut dhe sesi ishte zotuar të kthehej në Janinë, vetëm i vetëm. Ai u burgos menjëherë. Në atë kohë, një anije franceze me ndihmë për Sulën bëri që [[Selimi III]] të ndryshonte politikën, i cili urdhëroi Aliun të shfaroste Sulën, një fshat me atë emër që ra nga tradhtia. Ende të liruar për të njëjtin qëllim, stenda vendosën të çonin të papërshtatshëm për të luftuar nga Qafa <ref>O ciężkim położeniu oblężonych Suliotów świadczy też prośba w liście wysłanym przez Suliotów w lutym 1803 r. do Aleksandra I, wówczas cesarza rosyjskiego, później też króla polskiego, o następującej treści (list został znaleziony przez G. Arsza w archiwum rosyjskiego MSZ, a pochodzi z czasów, gdy kierował nim ks. Adam Jerzy Czartoryski – G. Arsz, dossier 5003, s. 19–21, Албания и Эпир в конце 18-го начале 19-го веков. <Albania i Epir w końcu XVIII i początku XIX wieku>; opublikowany został m.in. w pracy greckiego historyka D. Fotiadisa, ''Δημήτρη Φωτιάδη, Ιστορία'', Μελισσα 1971, tom 21 Α, s. 334.): ''Cesarzu! Użal się nad dziesięcioma tysiącami dusz prawosławnych, oblężonych w górach Suli, z których 1500 ciągle walczy. Tylko trofeami na wrogach trzymamy się przy życiu i jeszcze nie umarliśmy. Innej pomocy, Władco, nie prosimy, tylko prochu, ołowiu i chleba.''</ref>, por ky synim u rishikua dhe Qafa ra nga tradhtia. Vetëm Kunghi me murgun Samuel dhe Xhavella u mbrojtën aq shumë sa Ali Pasha u nis sërish për në Janinë. Megjithatë, në Kunghi nuk kishte vetëm mungesë ushqimi, por edhe ujë, dhe aq shumë vdiqën sa suliotët iu drejtuan Xhavellas për një dorëzim nderi dhe rrethues Kunghi Vely Pasha, djali i Aliut, ra dakord me të me kusht që të linte atdheun e tij. <ref>Eugène Yeméniz, ''Bohaterowie Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 33 z 12 VIII 1876, s. 106.</ref> . Megjithë ndjekjen e urdhëruar nga Aliu, Xhavellas udhëhoqi shumicën e suliotëve në mesin e dhjetorit 1803 në [[Parga|Pargë]] <ref>Mnich Samuel z 5 Suliotami wysadzili się w powietrze, podpalając zapasy prochu w Kunghi. Kutzonitzas, wcześniej jeden ze zwolenników kapitulacji, poprowadził część Suliotów do Zalongos. Za: Eugène Yeméniz, ''Bohaterowie Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 34 z 19 VIII 1876, s. 120.</ref>, nga ku u nisën për mërgim në Korfuz dhe në ishujt e tjerë të Jonit <ref>Eugène Yeméniz, ''Bohaterowie Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 34 z 19 VIII 1876, s. 120.</ref>, ku shumë prej tyre gjetën shërbim në ushtrinë vendase. <ref>Wojsko powołane dla obrony [[Republika Siedmiu Wysp|Wysp Jońskich]], wówczas znajdujących się pod kontrolą rosyjską, było pod takąż zwierzchnością. Po [[Pokój w Tylży|Pokoju w Tylży]] [[Republika Siedmiu Wysp|Wyspy Jońskie]] wróciły do Francji, która, pamiętając o oblężeniu [[Preweza|Prewezy]] w 1798 roku przez Alego Paszę i o losie francuskich jeńców, przejęła zwierzchność nad legią grecką. Wraz ze swymi rodakami Fotos trafił w ten sposób pod dowództwo francuskie – stąd wzmianki o Rosji i Francji w: Eugène Yeméniz, ''Bohaterowie Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 34 z 19 VIII 1876, s. 120.</ref> . Fotos vdiq në Korfuz në nëntor 1809 <ref>Podawana jest data 12 listopada 1809 roku, ale też 4 listopada 1809.</ref> . Thashethemet thuhej se ai u helmua me urdhër të Ali Pashës nga agjentët e tij <ref>D. Fotiadisa, ''Δημήτρη Φωτιάδη, Ιστορία'', tom 21, Μελισσα 1971, tom Α, s. 328.</ref> ose nga rivalët e tij nga Suliko. Dihet se në atë kohë ai ishte vetëm 35 vjeç. Në vitin 1822, shumë Suliotë u kthyen nga ishujt në Greqinë kontinentale dhe luajtën një rol të rëndësishëm në luftën greke për pavarësi. Fotos kishte dy djem: i madhi quhej Νικόλαος, i transkriptuar: Nikolaos (1790-1872) <ref>Tzavellas Nikolajos, [w:] Papirus Larousse Britannica, wyd. Papirus, Ateny, 1993, tom 57 (Ταταρία – Τουρκοτέλι), s. 148.</ref> <ref name="autonazwa1">[https://web.archive.org/web/20150924022853/http://www.golden-greece.gr/prosopikotites/tzavelas.html Hasło Τζαβέλας na portalu Golden-greece].</ref>, dhe i vogli Κίτσος, transkriptuar: Kitsos (1800-1855) <ref>Tzavellas Kitsos, [w:] Papirus Larousse Britannica, wyd. Papirus, Ateny, 1993, tom 57 (Ταταρία – Τουρκοτέλι), s. 148.</ref> <ref>[[:en:Kitsos_Tzavelas|Porównaj z artykułem w angielskiej wersji Wikipedii o Kitsosie Tzavellasie.]]</ref> . Ata të dy morën pjesë në luftimet për pavarësinë greke, Kitsos më vonë ishte një adjutant i mbretit Otto dhe kryeministrit të Greqisë <ref>Papirus Larousse Britannica, wyd. Papirus, Ateny, 1993, tom 57 (Ταταρία – Τουρκοτέλι), s. 148.</ref> <ref name="autonazwa1" /> . == Trashëgimia == Figura e tij u prezantua e përkujtuar nga monumente, përfshirë. në vendlindjen e tij Soula <ref>[https://web.archive.org/web/20140222151200/http://www.panoramio.com/photo/17900427 Popiersie Fotosa Dzawelasa w Souli].</ref> dhe në filmat: * ''Zalongo është një kastro tis lefterias'', në versionin anglisht të titulluar ''Zalongo, Kalaja e Lirisë'' nga viti 1959, me regji nga Stelios Tatasopoulos, dhe bazuar në një skenar të Teodoros Tembos, roli i Fotos u luajt nga Dzawelas Karusos <ref>[http://www.filmweb.pl/film/Zalongo,+to+kastro+tis+lefterias-1959-416227 Informacje o „Zalongo, to kastro tis lefterias” w bazie Filmweb.pl].</ref> ; * ''Suliotët'' e vitit 1972, me regji të Dimitris Papakonstadis, nga skenari i Panos Kontellis dhe Mihalis Peranthis (romancier), rolin e Fotos e luajti Christos Kalavrouzos <ref>[http://www.filmweb.pl/film/Souliotes-1972-382410 Informacje o „Souliotes” w bazie Filmweb.pl].</ref> . * Eugène Yemeniz, ''Bohaterowie Grecji'', „Ruch literacki” (lwowski), nr 30–45/1876 (dostępne także [https://pl.wikisource.org/wiki/Bohaterowie%20Grecji na Wikiźródłach]). * ''Tzavellas Fotos'', [w:] ''Papirus Larousse Britannica'', wyd. Papirus, Ateny, 1993, tom 57 (Ταταρία – Τουρκοτέλι), s. 147–148. * Ch. Perraivos ''Ιστορία του Σουλίου και Πάργας...'', t. A, oficyna wydawnicza Φ. Καραμπίνη και Κ. Βάφα, 1857 (dostępne także [http://eranistis.net/wordpress/wp-content/uploads/2013/06/1857.pdf on-line]). * ''Eκπαιδευτικἠ Ελληνικἠ Εγκυκλοπαίδεια – Παγκοσμιο Βιογραφικο Λεξικο'', Εκδοτικη Αθηνων, 1991, Tom 9a, s. 101. * Małgorzata Borowska (wybór, przekład, wstęp i komentarz) antologia: ''Gminna pieśń Greków'' (tom 2 w serii „Arcydzieła Literatury Nowogreckiej”), Ośrodek Badań nad Tradycją Antyczną Uniwersytetu Warszawskiego i Wydawnictwo DiG, Warszawa, 2004, rozdział: „Cykl kleftycki”, III cykl pieśni, pieśni 26: „Boje Suliotów”, s. 88–91 (o Moscho i Lambrosie – 26a, s. 88–89, o ich synu Fotosie – 26b, s. 89–90, zastosowana tamże transkrypcja nazwiska to Dzawela i Dzawelas, ze względu na osadzenie w historii tożsamość osób jest jednak pewna). == Shih edhe == * [[Suli]] * [[Janina]] == Referimet == [[Kategoria:Vdekje 1809]] [[Kategoria:Lindje 1770]] [[Kategoria:Suliotë]] mpskr9wrgtt9u4kpodnaxk76p6gg1sq 14 318053 2467420 2022-08-03T15:52:06Z Drenisa 112234 Faqe e re: [[Kategoria:Njerëz sipas vendlindjes]] wikitext text/x-wiki [[Kategoria:Njerëz sipas vendlindjes]] 2ov827brjixvf79057hmjnkvuihbehk 0 318054 2467427 2022-08-03T17:23:02Z Drenisa 112234 Drenisa zhvendosi faqen [[Luftërat romako-dalmate]] tek [[Luftërat dalmato-romake]] wikitext text/x-wiki #RIDREJTO [[Luftërat dalmato-romake]] opzh7a9m5jsmzpe1or0cxt5h2bybd60 0 318055 2467429 2022-08-03T17:28:12Z Drenisa 112234 Përcjellim te [[Pleurati III]] wikitext text/x-wiki #RIDREJTO [[Pleurati III]] 6oqft0u211ok9nrrvk8b0ta8p3zax8o 3 318056 2467443 2022-08-03T20:10:09Z Komuniteti 117282 Mirëpritje wikitext text/x-wiki {{Stampa:Tung|realName=|name=Elton Koxherri}} -- [[Përdoruesi:Komuniteti|Komuniteti]] ([[Përdoruesi diskutim:Komuniteti|diskutimet]]) 3 gusht 2022 22:10 (CEST) ita6nyct4mbh5pdmiq7gxne9ztmfk6w 2 318057 2467444 2022-08-03T20:20:48Z AT44 12961 Krijuar nga përkthimi i faqes "[[:it:Special:Redirect/revision/125569315|Katër i Radës]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox nave|Nome=''Katër i Radës'' (A451)|Immagine=Recupero del relitto della Käter i Radës.jpeg|Didascalia=il relitto della motovedetta albanese A451, soprannominata ''Katër i Radës'', recuperato dal fondo del mare il 23 ottobre 1997|Bandiera=Naval Ensign of Albania (1958-1992).svg|Bandiera2=Naval_Ensign_of_Albania.svg <!-- Sezione descrizione generale -->|Tipo=[[motovedetta]]|Classe=[[Classe PO 2|PO 2]] (designazione NATO)|Categoria=vedette|Numero_unità=|Costruttori=|Cantiere=|Way_nr=|Ordine=|Impostazione=|Varo=|Completamento=|Nomi_precedenti=|Entrata_in_servizio=|Radiazione=|Destino_finale=[[nave museo|esposto come memoriale]] ''L'Approdo. Opera all'Umanità Migrante'' ad [[Otranto]] per opera dello scultore greco [[Costas Varotsos]]|Proprietario=|Identificazione=<!-- Sezione caratteristiche generali -->|Dislocamento=35,7 [[tonnellate|t]]|Stazza_lorda=|Stazza_netta=|Portata_lorda=|Lunghezza=(fuori tutto) 21|Larghezza=3,8|Altezza=|Pescaggio=1,4|Propulsione=1 [[motore Diesel]] 3D6S<br />150 [[Cavallo vapore britannico|hp]]|Velocità=10,5|Velocità_km=|Autonomia=|Capacità_di_carico=|Equipaggio=10 marinai|Passeggeri=<!-- Sezione equipaggiamento -->|Sensori=|Sistemi_difensivi=|Armamento=|Corazzatura=|Mezzi_aerei=<!-- Sezione note -->|Motto=|Soprannome=|Note=}} Motovedeta '''A451''', e njohur si '''Kateri i Radës''', ishte një nga 11 anijet [[Bashkimi Sovjetik|sovjetike]] të klasit PO 2 (projekti R376 ''Yaroslavets''), të shitura [[Forcat Detare Shqiptare|Forcave Detare Shqiptare]] midis viteve 1957 dhe 1960. Fatkeqësisht kjo anije është e njohur për mbytjen e saj në vitin 1997, në ngjarjen e njohur si [[Tragjedia e Otrantos]]. == Historia == Kateri i Radës, i ndërtuar në [[Bashkimi Sovjetik|Bashkimin Sovjetik]] në [[vitet 1950]] si një [[Siluruesi|motosilurues]], ishte shndërruar në një mjet patrullimi bregdetar në [[vitet 1970]]. <ref>{{Cite web|date=30-03-1997|title=Il Kater I Rades aveva 40 anni di servizio|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1997/03/30/il-kater-rades-aveva-40-anni-di.html|publisher=La Repubblica}}</ref> === Përmbytja e vitit 1997 === {{Shiko gjithashtu|Tragjedia e Otrantos}}{{Infobox artwork|image=Otranto BW 2016-10-18 16-19-01.jpg|title=Mbërrtija <br> Vepra për humanitetin migrues|artist=Costas Varotsos|completion_date=29 janar 2012}} [[Categoria:P18 uguale su Wikidata]] Kateri i Radës ishte vjedhur nga porti i [[Saranda|Sarandës]] nga grupe kriminale që menaxhonin trafikun e emigrantëve të paligjshëm <ref>{{Cite web|date=15-07-2011|title=14 anni dopo: la sentenza d’appello per lo speronamento della carretta del mare|url=http://acmos.net/2011/07/14-anni-dopo-la-sentenza-dappello-per-lo-speronamento-della-carretta-del-mare}}</ref> . [[Tragjedia e Otrantos|Mbytja]] e anijes ndodhi në [[Ngushtica e Otrantos|ngushticën e Otrantos]] gjatë një ndjekjeje nga korveta italiane ''Sibilla'', të Premten e Madhe, më 28 mars 1997. Në këtë aksident humbën jetën 81 persona, ku vetëm 57 prej tyre u gjendën trupat, ndërsa 24 rezultuan të zhdukur. Operacionet për rikuperimin të trupit të anijes, të shtrirë në shtratin e detit në një thellësi prej rreth 800 metrash, filluan më 19 tetor dhe përfunduan në mbrëmjen e 23 tetorit 1997. <ref>{{Cite news|date=19 ottobre 1997|title=Parte il recupero del relitto albanese|url=https://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1997/10/19/parte-il-recupero-del-relitto-albanese.html?ref=search}}</ref> <ref>{{Cite news|date=20 ottobre 1997|title=Il relitto della tragedia|url=https://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1997/10/20/il-relitto-della-tragedia.html}}</ref> <ref>{{Cite news|date=23 ottobre 1997|title=A che serve quella nave?|url=https://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1997/10/23/che-serve-quella-nave.html?ref=search}}</ref> <ref>{{Cite news|date=24 ottobre 1997|title=La nave restituisce 52 corpi|url=https://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1997/10/24/la-nave-restituisce-52-corpi.html?ref=search}}</ref> Në Gjykatën e Lartë u ndryshuan pjesërisht dënimet përfundimtare për komandantët e dy njësive: 2 vjet për komandantin e ''Sibilla'', Fabrizio Laudadio; 3 vjet e 6 muaj Namik Xhaferit i cili komandonte Katër të ''Radës'' . <ref>[http://www.brindisireport.it/cronaca/strage-del-venerdi-santo-i-due-comandanti-condannati-anche-in-cassazione.html ''Strage del Venerdì Santo, i due comandanti condannati anche in Cassazione''], in BrindisiReport.it, 24 maggio 2014.</ref> Pasi u shpëtua nga prishja, që nga vera e [[2011|vitit 2011]] varka është monumentalizuar dhe ekspozuar në komunën e [[Otranto|Otrantos]] . <ref>{{Cite web|title=Katër i Radës, la nave della tragedia, è salva|url=http://www.shqiptariiitalise.com/kontakte/1526-kater-i-rades-la-nave-della-tragedia-e-salva.html}}</ref> == Referime == <references /> == Shih edhe == * [[Rebelimi i vitit 1997|Anarkia shqiptare e vitit 1997]] * [[Tragjedia e Otrantos|Mbytja e anijes së Katër të Radës]] * Vlorë (anije) * Minahedhës == Lidhje të jashtme == * [http://www.comune.otranto.le.it/item/l-approdo-opera-all-umanita-migrante-4 Qyteti i Otrantos.] [http://www.comune.otranto.le.it/item/l-approdo-opera-all-umanita-migrante-4 "Zbarkimi.] [http://www.comune.otranto.le.it/item/l-approdo-opera-all-umanita-migrante-4 Vepër për Njerëzimin e Migrantëve”.] * [http://romaniaforum.info/board462-marinele-straine-foreign-navies-danube-black-sea/board708-bulgarian-navy-after-1878-black-sea-danube/board712-after-1945-bulgarian-navy/1550-po-2-class-small-minesweepers-project-376/ Fleta e të dhënave teknike, profilet dhe fotografitë e minahedhësve të klasës PO-2 në shërbim të Marinës Bullgare.] Archiviato * [http://russianships.info/vspomog/376.htm Të dhëna për anijet e ndërtuara nga projekti 376.] * [http://www.ansamed.info/mare/notizie/rubriche/libri/2011/11/18/visualizza_new.html_16753585.html ''Tragjedia e Kater i Rades e treguar nga Leogrande.''] [http://www.ansamed.info/mare/notizie/rubriche/libri/2011/11/18/visualizza_new.html_16753585.html ''Anija patrulluese shqiptare që u rrëzua më 28 mars 1997.''] * [http://www.brindisireport.it/tag/kater-i-rades/ Mbledhja e lajmeve] * [https://sites.google.com/site/katerirades/home Faqet e internetit] me shumë burime të dedikuara për këtë anijembytje. <nowiki> [[Kategoria:Faqe me përkthime të pashqyrtuara]]</nowiki> jewm7snjgzwlfm5b4dmy2rqi9ejmh42 2467445 2467444 2022-08-03T20:23:27Z AT44 12961 wikitext text/x-wiki Motovedeta '''A451''', e njohur si '''Kateri i Radës''', ishte një nga 11 anijet [[Bashkimi Sovjetik|sovjetike]] të klasit PO 2 (projekti R376 ''Yaroslavets''), të shitura [[Forcat Detare Shqiptare|Forcave Detare Shqiptare]] midis viteve 1957 dhe 1960. Fatkeqësisht kjo anije është e njohur për mbytjen e saj në vitin 1997, në ngjarjen e njohur si [[Tragjedia e Otrantos]]. == Historia == Kateri i Radës, i ndërtuar në [[Bashkimi Sovjetik|Bashkimin Sovjetik]] në [[vitet 1950]] si një [[Siluruesi|motosilurues]], ishte shndërruar në një mjet patrullimi bregdetar në [[vitet 1970]]. <ref>{{Cite web|date=30-03-1997|title=Il Kater I Rades aveva 40 anni di servizio|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1997/03/30/il-kater-rades-aveva-40-anni-di.html|publisher=La Repubblica}}</ref> === Përmbytja e vitit 1997 === {{Shiko gjithashtu|Tragjedia e Otrantos}}{{Infobox artwork|image=Otranto BW 2016-10-18 16-19-01.jpg|title=Mbërrtija <br> Vepra për humanitetin migrues|artist=Costas Varotsos|completion_date=29 janar 2012}} Kateri i Radës ishte vjedhur nga porti i [[Saranda|Sarandës]] nga grupe kriminale që menaxhonin trafikun e emigrantëve të paligjshëm <ref>{{Cite web|date=15-07-2011|title=14 anni dopo: la sentenza d’appello per lo speronamento della carretta del mare|url=http://acmos.net/2011/07/14-anni-dopo-la-sentenza-dappello-per-lo-speronamento-della-carretta-del-mare}}</ref> . [[Tragjedia e Otrantos|Mbytja]] e anijes ndodhi në [[Ngushtica e Otrantos|ngushticën e Otrantos]] gjatë një ndjekjeje nga korveta italiane ''Sibilla'', të Premten e Madhe, më 28 mars 1997. Në këtë aksident humbën jetën 81 persona, ku vetëm 57 prej tyre u gjendën trupat, ndërsa 24 rezultuan të zhdukur. Operacionet për rikuperimin të trupit të anijes, të shtrirë në shtratin e detit në një thellësi prej rreth 800 metrash, filluan më 19 tetor dhe përfunduan në mbrëmjen e 23 tetorit 1997. <ref>{{Cite news|date=19 ottobre 1997|title=Parte il recupero del relitto albanese|url=https://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1997/10/19/parte-il-recupero-del-relitto-albanese.html?ref=search}}</ref> <ref>{{Cite news|date=20 ottobre 1997|title=Il relitto della tragedia|url=https://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1997/10/20/il-relitto-della-tragedia.html}}</ref> <ref>{{Cite news|date=23 ottobre 1997|title=A che serve quella nave?|url=https://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1997/10/23/che-serve-quella-nave.html?ref=search}}</ref> <ref>{{Cite news|date=24 ottobre 1997|title=La nave restituisce 52 corpi|url=https://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1997/10/24/la-nave-restituisce-52-corpi.html?ref=search}}</ref> Në Gjykatën e Lartë u ndryshuan pjesërisht dënimet përfundimtare për komandantët e dy njësive: 2 vjet për komandantin e ''Sibilla'', Fabrizio Laudadio; 3 vjet e 6 muaj Namik Xhaferit i cili komandonte Katër të ''Radës'' . <ref>[http://www.brindisireport.it/cronaca/strage-del-venerdi-santo-i-due-comandanti-condannati-anche-in-cassazione.html ''Strage del Venerdì Santo, i due comandanti condannati anche in Cassazione''], in BrindisiReport.it, 24 maggio 2014.</ref> Pasi u shpëtua nga prishja, që nga vera e [[2011|vitit 2011]] varka është monumentalizuar dhe ekspozuar në komunën e [[Otranto|Otrantos]] . <ref>{{Cite web|title=Katër i Radës, la nave della tragedia, è salva|url=http://www.shqiptariiitalise.com/kontakte/1526-kater-i-rades-la-nave-della-tragedia-e-salva.html}}</ref> == Referime == <references /> == Shih edhe == * [[Rebelimi i vitit 1997|Anarkia shqiptare e vitit 1997]] * [[Tragjedia e Otrantos|Mbytja e anijes së Katër të Radës]] * Vlorë (anije) * Minahedhës == Lidhje të jashtme == * [http://www.comune.otranto.le.it/item/l-approdo-opera-all-umanita-migrante-4 Qyteti i Otrantos.] [http://www.comune.otranto.le.it/item/l-approdo-opera-all-umanita-migrante-4 "Zbarkimi.] [http://www.comune.otranto.le.it/item/l-approdo-opera-all-umanita-migrante-4 Vepër për Njerëzimin e Migrantëve”.] * [http://romaniaforum.info/board462-marinele-straine-foreign-navies-danube-black-sea/board708-bulgarian-navy-after-1878-black-sea-danube/board712-after-1945-bulgarian-navy/1550-po-2-class-small-minesweepers-project-376/ Fleta e të dhënave teknike, profilet dhe fotografitë e minahedhësve të klasës PO-2 në shërbim të Marinës Bullgare.] Archiviato * [http://russianships.info/vspomog/376.htm Të dhëna për anijet e ndërtuara nga projekti 376.] * [http://www.ansamed.info/mare/notizie/rubriche/libri/2011/11/18/visualizza_new.html_16753585.html ''Tragjedia e Kater i Rades e treguar nga Leogrande.''] [http://www.ansamed.info/mare/notizie/rubriche/libri/2011/11/18/visualizza_new.html_16753585.html ''Anija patrulluese shqiptare që u rrëzua më 28 mars 1997.''] * [http://www.brindisireport.it/tag/kater-i-rades/ Mbledhja e lajmeve] * [https://sites.google.com/site/katerirades/home Faqet e internetit] me shumë burime të dedikuara për këtë anijembytje. <nowiki> [[Kategoria:Faqe me përkthime të pashqyrtuara]]</nowiki> 8oaacnkmz1jht718give9fiqkc2x1xv 2467446 2467445 2022-08-03T20:27:47Z AT44 12961 wikitext text/x-wiki Motovedeta '''A451''', e njohur si '''Kateri i Radës''', ishte një nga 11 anijet [[Bashkimi Sovjetik|sovjetike]] të klasit PO 2 (projekti R376 ''Yaroslavets''), të shitura [[Forcat Detare Shqiptare|Forcave Detare Shqiptare]] midis viteve 1957 dhe 1960. Fatkeqësisht kjo anije është e njohur për mbytjen e saj në vitin 1997, në ngjarjen e njohur si [[Tragjedia e Otrantos]]. == Historia == Kateri i Radës, i ndërtuar në [[Bashkimi Sovjetik|Bashkimin Sovjetik]] në [[vitet 1950]] si një [[Siluruesi|motosilurues]], ishte shndërruar në një mjet patrullimi bregdetar në [[vitet 1970]]. <ref>{{Cite web|date=30 mars 1997|title=Il Kater I Rades aveva 40 anni di servizio|url=http://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1997/03/30/il-kater-rades-aveva-40-anni-di.html|publisher=La Repubblica|language=it}}</ref> === Përmbytja e vitit 1997 === {{Shiko gjithashtu|Tragjedia e Otrantos}} {{Infobox artwork|image=Otranto BW 2016-10-18 16-19-01.jpg|title=Mbërrtija <br> Vepra për humanitetin migrues|artist=Costas Varotsos|completion_date=29 janar 2012}} Kateri i Radës ishte vjedhur nga porti i [[Saranda|Sarandës]] nga grupe kriminale që menaxhonin trafikun e emigrantëve të paligjshëm <ref>{{Cite web|date=15 korrik 2011|title=14 anni dopo: la sentenza d’appello per lo speronamento della carretta del mare|url=http://acmos.net/2011/07/14-anni-dopo-la-sentenza-dappello-per-lo-speronamento-della-carretta-del-mare|language=it}}</ref> . [[Tragjedia e Otrantos|Mbytja]] e anijes ndodhi në [[Ngushtica e Otrantos|ngushticën e Otrantos]] gjatë një ndjekjeje nga korveta italiane ''Sibilla'', të Premten e Madhe, më 28 mars 1997. Në këtë aksident humbën jetën 81 persona, ku vetëm 57 prej tyre u gjendën trupat, ndërsa 24 rezultuan të zhdukur. Operacionet për rikuperimin të trupit të anijes, të shtrirë në shtratin e detit në një thellësi prej rreth 800 metrash, filluan më 19 tetor dhe përfunduan në mbrëmjen e 23 tetorit 1997. <ref>{{Cite news|date=19 tetor 1997|title=Parte il recupero del relitto albanese|url=https://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1997/10/19/parte-il-recupero-del-relitto-albanese.html?ref=search|lang=it}}</ref> <ref>{{Cite news|date=20 tetor 1997|title=Il relitto della tragedia|url=https://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1997/10/20/il-relitto-della-tragedia.html|language=it}}</ref> <ref>{{Cite news|date=23 tetor 1997|title=A che serve quella nave?|url=https://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1997/10/23/che-serve-quella-nave.html?ref=search|language=it}}</ref> <ref>{{Cite news|date=24 tetor 1997|title=La nave restituisce 52 corpi|url=https://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1997/10/24/la-nave-restituisce-52-corpi.html?ref=search|language=it}}</ref> Në Gjykatën e Lartë u ndryshuan pjesërisht dënimet përfundimtare për komandantët e dy njësive: 2 vjet për komandantin e ''Sibilla'', Fabrizio Laudadio; 3 vjet e 6 muaj Namik Xhaferit i cili komandonte Katër të ''Radës'' . <ref>[http://www.brindisireport.it/cronaca/strage-del-venerdi-santo-i-due-comandanti-condannati-anche-in-cassazione.html ''Strage del Venerdì Santo, i due comandanti condannati anche in Cassazione''], in BrindisiReport.it, 24 maggio 2014.</ref> Pasi u shpëtua nga prishja, që nga vera e [[2011|vitit 2011]] varka është monumentalizuar dhe ekspozuar në komunën e [[Otranto|Otrantos]] . <ref>{{Cite web|title=Katër i Radës, la nave della tragedia, è salva|url=http://www.shqiptariiitalise.com/kontakte/1526-kater-i-rades-la-nave-della-tragedia-e-salva.html|language=it}}</ref> == Referime == <references /> == Shih edhe == * [[Rebelimi i vitit 1997]] * [[Tragjedia e Otrantos|Mbytja e anijes Kateri i Radës]] == Lidhje të jashtme == * [http://www.comune.otranto.le.it/item/l-approdo-opera-all-umanita-migrante-4 Qyteti i Otrantos.] [http://www.comune.otranto.le.it/item/l-approdo-opera-all-umanita-migrante-4 "Zbarkimi.] [http://www.comune.otranto.le.it/item/l-approdo-opera-all-umanita-migrante-4 Vepër për Njerëzimin e Migrantëve”.] * [http://romaniaforum.info/board462-marinele-straine-foreign-navies-danube-black-sea/board708-bulgarian-navy-after-1878-black-sea-danube/board712-after-1945-bulgarian-navy/1550-po-2-class-small-minesweepers-project-376/ Fleta e të dhënave teknike, profilet dhe fotografitë e minahedhësve të klasës PO-2 në shërbim të Marinës Bullgare.] Archiviato * [http://russianships.info/vspomog/376.htm Të dhëna për anijet e ndërtuara nga projekti 376.] * [http://www.ansamed.info/mare/notizie/rubriche/libri/2011/11/18/visualizza_new.html_16753585.html ''Tragjedia e Kater i Rades e treguar nga Leogrande.''] [http://www.ansamed.info/mare/notizie/rubriche/libri/2011/11/18/visualizza_new.html_16753585.html ''Anija patrulluese shqiptare që u rrëzua më 28 mars 1997.''] * [http://www.brindisireport.it/tag/kater-i-rades/ Mbledhja e lajmeve] * [https://sites.google.com/site/katerirades/home Faqet e internetit] me shumë burime të dedikuara për këtë anijembytje. 62n2y44uv7lzfo7w7iuvx7z7bd3l5yb 2 318058 2467447 2022-08-03T20:40:49Z AT44 12961 Faqe e re: ; [[Aeroplanmbajtësja]] : Anije e madhe ushtarake, që ka piste për ngritjen e uljen e aeroplanëve dhe hangarë për qëndrimin e tyre. ; [[Anija me avull]] : Anije me avull ; [[Anija akullthyese]] : Anije akullthyese. Anije e posaçme, e pajisur dhe e përshtatur për të çarë rrugën midis akujve gjatë lundrimit në ujëra të ngrira. ; [[Anija bërthamore]] : Anije e pajisur me motor bërthamor. ; [[Anija cisternë]] : Anije, vagon ose mjet tjetër me një rezervuar të... wikitext text/x-wiki ; [[Aeroplanmbajtësja]] : Anije e madhe ushtarake, që ka piste për ngritjen e uljen e aeroplanëve dhe hangarë për qëndrimin e tyre. ; [[Anija me avull]] : Anije me avull ; [[Anija akullthyese]] : Anije akullthyese. Anije e posaçme, e pajisur dhe e përshtatur për të çarë rrugën midis akujve gjatë lundrimit në ujëra të ngrira. ; [[Anija bërthamore]] : Anije e pajisur me motor bërthamor. ; [[Anija cisternë]] : Anije, vagon ose mjet tjetër me një rezervuar të madh prej metali për të mbartur lëngje (ujë, naftë etj.). Anije cisternë. ; [[Anija çmagnetizuese]] : Anije e posaçme druri e pajisur me aparatura për matjen e fushës magnetike të anijeve ushtarake dhe çmagnetizimin e tyre ; [[Anija dhenxjerrëse]] : Anije lundruese për thithjen dhe nxjerrjen e dheut nga fundi i lumit, i detit etj., për pastrimin e kanaleve, për thellimin e lumenjve të lundrueshëm, të porteve etj.; makinë e posaçme për shfrytëzimin e mineraleve të dobishme në vendburimet e shkrifërimeve; dragë. ; [[Anija dhenxjerrëse]] : Anije me që shërbente për thellimin e ujorit të bazave detare dhe porteve, hyrjeve dhe kanaleve të ndryshme. Anije thelluese. Dhenxjerrësja. ; [[Anija dydirekëshe]] : Që ka dy direkë. Anije dydirekëshe. ; [[Anija e abordazhit]] : Anije në kohët e vjetra për luftime në det, kur anijet puqeshin e kapeshin me çengela që luftuesit të përlesheshin trup me trup. ; [[Anija flamurtare]] : Anije që mban flamurin në një flotë, në një ekspeditë etj. dhe prin; anije ku ndodhet komanda e një grupi anijesh. ; [[Anija helikoptermbajtëse]] : Anije e madhe ushtarake që ka pistë për qëndrimin, ngritjen e uljen e helikopterëve dhe hangarë për ta. ; [[Anija hidrografike]] : Anije që shëben për studime hidrografike. ; [[Anija kabotazhi]] : Anije trgtare që lundron gjatë brigjeve të detit në një largësi të caktuar nga toka, dhe kabotazh i vogël quhet lundrimi midis porteve që ndodhen në të njëjtin shtet, kurse kabotazh i madh themi për lundrimet jashtë kufinjve të një shteti ; [[Anija kontejnerësh]] : Anije që transporton mallra të vendosur në kontejnerë ; [[Anija lumore]] : Anije që përdoret në lumë. ; [[Anija mallrash]] : Anije që përdoret për trasnportin e mallrave. ; [[Anija me motor]] : Anije që përdorin velat për t’u zhvendosur. ; [[Anija me vela]] : Anije që përdorin velat për t’u zhvendosur. ; [[Anija minaheqëse]] : Anije që shërben për të hequr minat në vendet e minuara. ; [[Anija minalëshuese]] : Anije për lëshimin e minave në det. ; [[Anija minambajtëse]] : Anije që shërben për të mbajtur mina. ; [[Anija minapastruese]] : Anije minapastruese që shërben për të pastruar minat në vendet e minuara. ; [[Anija minavënëse]] : Anije minavënëse që shërben për të vendosur minat. ; [[Anija naftëmbajtëse]] : Anije që përdoret për transportimin e naftës. ; [[Anija ndëroqeanike]] : Anije ndëroqeanike, që shërben për lundrimin në oqeane; që kalon në oqeane ; [[Anija nënujëse]] : Anije nënujëse, që vepron nën ujë. ; [[Anija njëdirekëshe]] : Që ka vetëm një direk. Anije njëdirekëshe. Njëdirekësh. ; [[Anija oqeanike]] : Anije oqeanike, anije e madhe që lundron nëpër oqeane ; [[Anija pasagjerësh]] : Anije që përdoret për transportin e njerëzve ; [[Anija patrulluese]] : Anije që shërbejnë për patrullumin e detit. ; [[Anija peshkimi]] : Anije e ndërtuar dhe e pajisur posaçërisht për peshkim. Peshkatore. ; [[Anija pirate]] : Anije që përdoret si mjet kusarie në det. ; [[Anija polumbare]] : Anije zhytësish. Anije e vogël metalike e lundrimit bregdetar për kryerjen e punimeve nënujore të ndryshme nga ana e zhytësve ; [[Anija ruajtëse]] : Anije që bën rojë, që ruan. ; [[Anija shoqëruese]] : Anije që shkon së bashku me dikë tjetër në një vend, që përcjell dikë deri në vendin ku duhet të shkojë ai për t’i treguar rrugën, për ta ndihmuar të kryejë punën e tij, për ta mbrojtur. ; [[Anija shpëtimi]] : Anije që përdoret për raste emergjence për të shpëtuar njerëz. ; [[Anija spiune]] : Anije që është i pajisur me mjete të posaçme për të mbledhur të dhëna, sidomos me karakter ushtarak. ; [[Anija transporti]] : Anije që përdoret për trasnportin e mallrave. ; [[Anija tregtare]] : Anije që përoret për tregti ; [[Anija udhëtarësh]] : Anije që përdoret për transportin e njerëzve ; [[Anija ushtarake]] : Anije që ka të bëjë me ushtrinë i përket ushtrisë dhe luftës. luftarak. ; [[Anija vajgurmbajtëse]] : Anije vajgurmbajtëse. ; [[Anija vëzhguese]] : Anije që ka si detyrë për të vëzhguar diçka, e ngarkuar të vëzhgojë. ; [[Anija zbarkuese]] : Anije që përdoret për zbarkimin e trupave në tokën e kundërshtarit apo të tokën e pushtuar prej tij. ; [[Anija zbuluese]] : Anije që ka për detyrë zbulimin e armikut; që shërben për zbulim. ; [[Avullorja]] : Anije me avull ; [[Balenagjuajtësi]] : Që shërben për të gjuajtur balena. ; [[Barka dyshe]] : Barkë që mban dy vetë. ; [[Barka me rrema]] : Barkë që përdor rremat për lëvizje ; [[Barka njëshe]] : Barkë që mban një njeri. ; [[Barka njëtrungëshe]] : Barkë që është e ndërtuar prej një trungu të vetëm, si psh kaiket. ; [[Batiskafi]] : Anije e mbyllur, e pajisur me mjete të posaçme për të bërë kërkime e studime në thellësitë e deteve e të oqeaneve. ; [[Benzinata]] : Anije e vogël me motor, që punon me benzinë. ; [[Brigu]] : ; [[Brigatina]] : ; [[Dragamina]] : Anije ushtarake e pajisur me mjete të posaçme për pastrimin e ujërave nga minat. ; [[Draga]] : Anije e posaçme që ka pajisjet e nevojshme për të thelluar lumenjtë e portet, për të pastruar kanalet etj.; makinë e posaçme me pajisje për gërryerje, që përdoret për shfrytëzimin e vendburimeve minerare etj. ; [[Fajkorja]] : Anije e vogël. ; [[Fregata]] : Anije e vogël dhe e shpejtë me vela, që përdorej në shekujt XVIII-XIX në luftimet detare. Anije e shpejtë luftarake, e pajisur me artileri, që përdoret për të ndjekur nëndetëset armike ose për të shoqëruar anijet e rënda dhe për ’i mbrojtur ato nga sulmet ajrore. ; [[Fuste]] : Lloj galere e vogël njëdirekëshe, e shpejtë, e gjatë, me pjesën e përparme që përfundonte me profil të ulët, me rrema dhe pëlhura ; [[Galea]] : ; [[Galeota]] : ; [[Galera]] : Anije e vjetër lufte prej druri, e gjatë e me shumë rrema, që viheshin në lëvizje zakonisht nga të dënuarit me punë të rënda. Galerë romake (bizantine). Galerë piratësh. ; [[Gjemia]] : Anije; barkë e madhe me vela. ; [[Gondola]] : Varkë e gjatë dhe e lehtë veneciane, me bash e kiç të ngritur e të kthyer, me fund të sheshtë e me një kabinë të vogël në mes. ; [[Jahti]] : Anije e vogël me motor, me avull ose me vela, e ndërtuar kryesisht për të bërë gara sportive, për shëtitje etj.; anije e vogël. ; [[Kaike]] : Lundër e vogël, e gjatë, e ngushtë dhe e cekët, që vihet në lëvizje zakonisht me lopata; barkë e vogël. ; [[Kanoniera]] : Anije e vogël lufte, e shpejtë dhe e manovrueshme, e pajisur me armë artilerie të kalibrit të mesëm, që përdoret për veprime luftarake afër brigjeve të deteve ose në lumenj. ; [[Karavela]] : Anije e vjetër spanjolle e portugeze me tre direkë e me vela. ; [[Katamaran]] : Anije me dy barqe. ; [[Kater silurues]] : Motoskaf i armatosur me silura ; [[Kateri]] : Kategori mjetesh të vogla lundruese, motolundër, motoskaf. ; [[Koracata]] : Anije luftarake e fuqishme, e veshur me armaturë çeliku dhe e pajisur me artileri të rëndë. ; [[Korveta]] : ; [[Kryqëzor]] : Anije lufte shumë e shpejtë, e veshur pjesërisht me çelik, e pajisur me artileri të rëndë, me torpila e me mina, që shërben sidomos për vëzhgime e zbulime luftarake. Kryqëzor i rëndë (i lehtë). ; [[Lemba]] : Anije e lashtë ilire, me një ose dy rradhë rremash dhe pa vela. ; [[Libruna]] : Anije e lashtë e liburnëve, me dy rradhë rremash, e lehtë, e shpejtë dhe e manovrueshme. ; [[Luftanija]] : Anije lufte. ; [[Lundra]] : Mjet i thjeshtë lundrimi prej druri, që vihet në lëvizje me lopata ose me shtagë, barkë e ngushtë dhe e gjatë; anije e vogël me fund të sheshtë, që vihet në lëvizje me lopata ose me vela. Lundër peshkatarësh (peshkimi). ; [[Mauna]] : Barkë e madhe me fund të sheshtë, që shërben për të mbartur mallra nëpër lumenj ose në portet detare, kur vapori ndalet larg bregut, dhe që tërhiqet nga një anije ose lundron me motorin e saj. ; [[Motobarka]] : Anije e vogël që vihet në lëvizje me motor; barkë me motor. Motobarkë peshkimi ; [[Motolundra]] : Lundër që vihet në lëvizje me motor; motobarkë. ; [[Motopeshkatorja]] : Anije peshkimi; me motor. ; [[Motoraketahedhëse]] : Kater me raketa ; [[Motoskafi]] : Barkë që vihet në lëvizje me motor dhe që ecën shpejt. ; [[Motovedetë]] : Anije të vogla dhe të shpejta që shërbejnë për patrullumin e bregdetit. ; [[Navë]] : ; [[Nëndetësja bërthamore]] : Nëndetëse e armatosur me bombë bërthamore. ; [[Nëndetësja]] : Anije lufte e mbyllur, që lundron kryesisht nën sipërfaqen e detit. Nëndetëse bërthamore (atomike). ; [[Peshkatorja]] : Anije e ndërtuar dhe e pajisur posaçërisht për peshkim. ; [[Rimorkiatori]] : Anije me motor të fuqishëm, që shërben për të tërhequr anije të tjera ose ngarkesa. ; [[Sandalli]] : Varkë e vogël me lopata ose me motor, që përdoret për të lundruar ose që e mbajnë anijet për të çuar e për të marrë njerëz në breg. ; [[Siluruesi]] : Anije e vogël ushtarake e pajisur me silurë. ; [[Skundë]] : ; [[Sulja]] : Barkë e vogël, e hollë dhe e gjatë, me fund të rrafshët, më e vogël se takja. ; [[Takja]] : Lundër e madhe, e gjatë deri dhjetë metra, që mban tridhjetë-dyzet kuintalë. ; [[Tartana]] : Anije e vogël njëdirekëshe e shpejtë, e manovrueshme me rrema dhe pëlhura) ; [[Tërheqës]] : Shiko rimorkiator ; [[Torpediniera]] : Anije luftarake e vogël dhe shumë e shpejtë, e pajisur me silure për të goditur anijet e tjera; silurues. ; [[Trabakulla]] : ; [[Vapori]] : Anije me avull; anije e madhe për udhëtarë dhe për mbartur mallra në rrugë të largëta. ; [[Varka]] : Barkë. 8d9amrrgztprrg0lgk8rfvdbo8b44e0 2467451 2467447 2022-08-03T20:49:27Z AT44 12961 wikitext text/x-wiki == Llojet e anijeve == ; [[Aeroplanmbajtësja]]: Anije e madhe ushtarake, që ka piste për ngritjen e uljen e aeroplanëve dhe hangarë për qëndrimin e tyre. ; [[Anija me avull]]: Anije me avull ; [[Akullthyesi|Anija akullthyese]] ose [[akullthyesi]]: Anije akullthyese. Anije e posaçme, e pajisur dhe e përshtatur për të çarë rrugën midis akujve gjatë lundrimit në ujëra të ngrira. ; [[Anija bërthamore]]: Anije e pajisur me motor bërthamor. ; [[Anija cisternë]]: Anije, vagon ose mjet tjetër me një rezervuar të madh prej metali për të mbartur lëngje (ujë, naftë etj.). Anije cisternë. ; [[Anija çmagnetizuese]]: Anije e posaçme druri e pajisur me aparatura për matjen e fushës magnetike të anijeve ushtarake dhe çmagnetizimin e tyre ; [[Anija dhenxjerrëse]]: Anije lundruese për thithjen dhe nxjerrjen e dheut nga fundi i lumit, i detit etj., për pastrimin e kanaleve, për thellimin e lumenjve të lundrueshëm, të porteve etj.; makinë e posaçme për shfrytëzimin e mineraleve të dobishme në vendburimet e shkrifërimeve; dragë. ; [[Anija dhenxjerrëse]]: Anije me që shërbente për thellimin e ujorit të bazave detare dhe porteve, hyrjeve dhe kanaleve të ndryshme. Anije thelluese. Dhenxjerrësja. ; [[Anija dydirekëshe]]: Që ka dy direkë. Anije dydirekëshe. ; [[Anija e abordazhit]]: Anije në kohët e vjetra për luftime në det, kur anijet puqeshin e kapeshin me çengela që luftuesit të përlesheshin trup me trup. ; [[Anija flamurtare]]: Anije që mban flamurin në një flotë, në një ekspeditë etj. dhe prin; anije ku ndodhet komanda e një grupi anijesh. ; [[Anija helikoptermbajtëse]]: Anije e madhe ushtarake që ka pistë për qëndrimin, ngritjen e uljen e helikopterëve dhe hangarë për ta. ; [[Anija hidrografike]]: Anije që shëben për studime hidrografike. ; [[Anija kabotazhi]]: Anije trgtare që lundron gjatë brigjeve të detit në një largësi të caktuar nga toka, dhe kabotazh i vogël quhet lundrimi midis porteve që ndodhen në të njëjtin shtet, kurse kabotazh i madh themi për lundrimet jashtë kufinjve të një shteti ; [[Anija kontejnerësh]]: Anije që transporton mallra të vendosur në kontejnerë ; [[Anija lumore]]: Anije që përdoret në lumë. ; [[Anija mallrash]]: Anije që përdoret për trasnportin e mallrave. ; [[Anija me motor]]: Anije që përdorin velat për t’u zhvendosur. ; [[Anija me vela]]: Anije që përdorin velat për t’u zhvendosur. ; [[Anija minaheqëse]]: Anije që shërben për të hequr minat në vendet e minuara. ; [[Anija minalëshuese]]: Anije për lëshimin e minave në det. ; [[Anija minambajtëse]]: Anije që shërben për të mbajtur mina. ; [[Anija minapastruese]]: Anije minapastruese që shërben për të pastruar minat në vendet e minuara. ; [[Anija minavënëse]]: Anije minavënëse që shërben për të vendosur minat. ; [[Anija naftëmbajtëse]]: Anije që përdoret për transportimin e naftës. ; [[Anija ndëroqeanike]]: Anije ndëroqeanike, që shërben për lundrimin në oqeane; që kalon në oqeane ; [[Anija nënujëse]]: Anije nënujëse, që vepron nën ujë. ; [[Anija njëdirekëshe]]: Që ka vetëm një direk. Anije njëdirekëshe. Njëdirekësh. ; [[Anija oqeanike]]: Anije oqeanike, anije e madhe që lundron nëpër oqeane ; [[Anija pasagjerësh]]: Anije që përdoret për transportin e njerëzve ; [[Anija patrulluese]]: Anije që shërbejnë për patrullumin e detit. ; [[Anija peshkimi]]: Anije e ndërtuar dhe e pajisur posaçërisht për peshkim. Peshkatore. ; [[Anija pirate]]: Anije që përdoret si mjet kusarie në det. ; [[Anija polumbare]]: Anije zhytësish. Anije e vogël metalike e lundrimit bregdetar për kryerjen e punimeve nënujore të ndryshme nga ana e zhytësve ; [[Anija ruajtëse]]: Anije që bën rojë, që ruan. ; [[Anija shoqëruese]]: Anije që shkon së bashku me dikë tjetër në një vend, që përcjell dikë deri në vendin ku duhet të shkojë ai për t’i treguar rrugën, për ta ndihmuar të kryejë punën e tij, për ta mbrojtur. ; [[Anija shpëtimi]]: Anije që përdoret për raste emergjence për të shpëtuar njerëz. ; [[Anija spiune]]: Anije që është i pajisur me mjete të posaçme për të mbledhur të dhëna, sidomos me karakter ushtarak. ; [[Anija transporti]]: Anije që përdoret për trasnportin e mallrave. ; [[Anija tregtare]]: Anije që përoret për tregti ; [[Anija udhëtarësh]]: Anije që përdoret për transportin e njerëzve ; [[Anija ushtarake]]: Anije që ka të bëjë me ushtrinë i përket ushtrisë dhe luftës. luftarak. ; [[Anija vajgurmbajtëse]]: Anije vajgurmbajtëse. ; [[Anija vëzhguese]]: Anije që ka si detyrë për të vëzhguar diçka, e ngarkuar të vëzhgojë. ; [[Anija zbarkuese]]: Anije që përdoret për zbarkimin e trupave në tokën e kundërshtarit apo të tokën e pushtuar prej tij. ; [[Anija zbuluese]]: Anije që ka për detyrë zbulimin e armikut; që shërben për zbulim. ; [[Avullorja]]: Anije me avull ; [[Balenagjuajtësi]]: Që shërben për të gjuajtur balena. ; [[Barka dyshe]]: Barkë që mban dy vetë. ; [[Barka me rrema]]: Barkë që përdor rremat për lëvizje ; [[Barka njëshe]]: Barkë që mban një njeri. ; [[Barka njëtrungëshe]]: Barkë që është e ndërtuar prej një trungu të vetëm, si psh kaiket. ; [[Batiskafi]]: Anije e mbyllur, e pajisur me mjete të posaçme për të bërë kërkime e studime në thellësitë e deteve e të oqeaneve. ; [[Benzinata]]: Anije e vogël me motor, që punon me benzinë. ; [[Skeda:Rigging-brig.svg|parapamje|Brigu]] ; [[Brigu]]:Anije me vela katrore dydirekëshe. ; [[Skeda:Rigging-brigantine.svg|parapamje|Brigatina]] ; [[Brigatina]]: ; [[Dragamina]]: Anije ushtarake e pajisur me mjete të posaçme për pastrimin e ujërave nga minat. ; [[Draga (anije)|Draga]]: Anije e posaçme që ka pajisjet e nevojshme për të thelluar lumenjtë e portet, për të pastruar kanalet etj.; makinë e posaçme me pajisje për gërryerje, që përdoret për shfrytëzimin e vendburimeve minerare etj. ; [[Fajkorja]]: Anije e vogël. ; [[Fregata]]: Anije e vogël dhe e shpejtë me vela, që përdorej në shekujt XVIII-XIX në luftimet detare. Anije e shpejtë luftarake, e pajisur me artileri, që përdoret për të ndjekur nëndetëset armike ose për të shoqëruar anijet e rënda dhe për ’i mbrojtur ato nga sulmet ajrore. ; [[Fuste]]: Lloj galere e vogël njëdirekëshe, e shpejtë, e gjatë, me pjesën e përparme që përfundonte me profil të ulët, me rrema dhe pëlhura ; [[Galea]]: ; [[Galeota]]: ; [[Galera]]: Anije e vjetër lufte prej druri, e gjatë e me shumë rrema, që viheshin në lëvizje zakonisht nga të dënuarit me punë të rënda. Galerë romake (bizantine). Galerë piratësh. ; [[Gjemia]]: Anije; barkë e madhe me vela. ; [[Gondola]]: Varkë e gjatë dhe e lehtë veneciane, me bash e kiç të ngritur e të kthyer, me fund të sheshtë e me një kabinë të vogël në mes. ; [[Jahti]]: Anije e vogël me motor, me avull ose me vela, e ndërtuar kryesisht për të bërë gara sportive, për shëtitje etj.; anije e vogël. ; [[Kaike]]: Lundër e vogël, e gjatë, e ngushtë dhe e cekët, që vihet në lëvizje zakonisht me lopata; barkë e vogël. ; [[Kanoniera]]: Anije e vogël lufte, e shpejtë dhe e manovrueshme, e pajisur me armë artilerie të kalibrit të mesëm, që përdoret për veprime luftarake afër brigjeve të deteve ose në lumenj. ; [[Karavela]]: Anije e vjetër spanjolle e portugeze me tre direkë e me vela. ; [[Katamaran]]: Anije me dy barqe. ; [[Kater silurues|Kateri silurues]]: Motoskaf i armatosur me silura ; [[Kateri]]: Kategori mjetesh të vogla lundruese, motolundër, motoskaf. ; [[Koracata]]: Anije luftarake e fuqishme, e veshur me armaturë çeliku dhe e pajisur me artileri të rëndë. ; [[Korveta]]: ; [[Kryqëzor]]: Anije lufte shumë e shpejtë, e veshur pjesërisht me çelik, e pajisur me artileri të rëndë, me torpila e me mina, që shërben sidomos për vëzhgime e zbulime luftarake. Kryqëzor i rëndë (i lehtë). ; [[Lemba]]: Anije e lashtë ilire, me një ose dy rradhë rremash dhe pa vela. ; [[Libruna]]: Anije e lashtë e liburnëve, me dy rradhë rremash, e lehtë, e shpejtë dhe e manovrueshme. ; [[Luftanija]]: Anije lufte. ; [[Lundra]]: Mjet i thjeshtë lundrimi prej druri, që vihet në lëvizje me lopata ose me shtagë, barkë e ngushtë dhe e gjatë; anije e vogël me fund të sheshtë, që vihet në lëvizje me lopata ose me vela. Lundër peshkatarësh (peshkimi). ; [[Mauna]]: Barkë e madhe me fund të sheshtë, që shërben për të mbartur mallra nëpër lumenj ose në portet detare, kur vapori ndalet larg bregut, dhe që tërhiqet nga një anije ose lundron me motorin e saj. ; [[Motobarka]]: Anije e vogël që vihet në lëvizje me motor; barkë me motor. Motobarkë peshkimi ; [[Motolundra]]: Lundër që vihet në lëvizje me motor; motobarkë. ; [[Motopeshkatorja]]: Anije peshkimi; me motor. ; [[Motoraketahedhëse]]: Kater me raketa ; [[Motoskafi]]: Barkë që vihet në lëvizje me motor dhe që ecën shpejt. ; [[Motovedetë]]: Anije të vogla dhe të shpejta që shërbejnë për patrullumin e bregdetit. ; [[Navë]]: ; [[Nëndetësja bërthamore]]: Nëndetëse e armatosur me bombë bërthamore. ; [[Nëndetësja]]: Anije lufte e mbyllur, që lundron kryesisht nën sipërfaqen e detit. Nëndetëse bërthamore (atomike). ; [[Peshkatorja]]: Anije e ndërtuar dhe e pajisur posaçërisht për peshkim. ; [[Rimorkiatori]]: Anije me motor të fuqishëm, që shërben për të tërhequr anije të tjera ose ngarkesa. ; [[Sandalli]]: Varkë e vogël me lopata ose me motor, që përdoret për të lundruar ose që e mbajnë anijet për të çuar e për të marrë njerëz në breg. ; [[Siluruesi]]: Anije e vogël ushtarake e pajisur me silurë. ; [[Skundë]]: ; [[Sulja]]: Barkë e vogël, e hollë dhe e gjatë, me fund të rrafshët, më e vogël se takja. ; [[Takja]]: Lundër e madhe, e gjatë deri dhjetë metra, që mban tridhjetë-dyzet kuintalë. ; [[Tartana]]: Anije e vogël njëdirekëshe e shpejtë, e manovrueshme me rrema dhe pëlhura) ; [[Tërheqës]]: Shiko rimorkiator ; [[Torpediniera]]: Anije luftarake e vogël dhe shumë e shpejtë, e pajisur me silure për të goditur anijet e tjera; silurues. ; [[Trabakulla]]: ; [[Vapori]]: Anije me avull; anije e madhe për udhëtarë dhe për mbartur mallra në rrugë të largëta. ; [[Varka]]: Barkë. == Referime == {{Reflist}} 25kix0ekghjpsb98r15tm8hk2kyc8qa 2467453 2467451 2022-08-03T20:49:47Z AT44 12961 wikitext text/x-wiki == Llojet e anijeve == ; [[Aeroplanmbajtësja]]: Anije e madhe ushtarake, që ka piste për ngritjen e uljen e aeroplanëve dhe hangarë për qëndrimin e tyre. ; [[Anija me avull]]: Anije me avull ; [[Akullthyesi|Anija akullthyese]] ose [[akullthyesi]]: Anije akullthyese. Anije e posaçme, e pajisur dhe e përshtatur për të çarë rrugën midis akujve gjatë lundrimit në ujëra të ngrira. ; [[Anija bërthamore]]: Anije e pajisur me motor bërthamor. ; [[Anija cisternë]]: Anije, vagon ose mjet tjetër me një rezervuar të madh prej metali për të mbartur lëngje (ujë, naftë etj.). Anije cisternë. ; [[Anija çmagnetizuese]]: Anije e posaçme druri e pajisur me aparatura për matjen e fushës magnetike të anijeve ushtarake dhe çmagnetizimin e tyre ; [[Anija dhenxjerrëse]]: Anije lundruese për thithjen dhe nxjerrjen e dheut nga fundi i lumit, i detit etj., për pastrimin e kanaleve, për thellimin e lumenjve të lundrueshëm, të porteve etj.; makinë e posaçme për shfrytëzimin e mineraleve të dobishme në vendburimet e shkrifërimeve; dragë. ; [[Anija dhenxjerrëse]]: Anije me që shërbente për thellimin e ujorit të bazave detare dhe porteve, hyrjeve dhe kanaleve të ndryshme. Anije thelluese. Dhenxjerrësja. ; [[Anija dydirekëshe]]: Që ka dy direkë. Anije dydirekëshe. ; [[Anija e abordazhit]]: Anije në kohët e vjetra për luftime në det, kur anijet puqeshin e kapeshin me çengela që luftuesit të përlesheshin trup me trup. ; [[Anija flamurtare]]: Anije që mban flamurin në një flotë, në një ekspeditë etj. dhe prin; anije ku ndodhet komanda e një grupi anijesh. ; [[Anija helikoptermbajtëse]]: Anije e madhe ushtarake që ka pistë për qëndrimin, ngritjen e uljen e helikopterëve dhe hangarë për ta. ; [[Anija hidrografike]]: Anije që shëben për studime hidrografike. ; [[Anija kabotazhi]]: Anije trgtare që lundron gjatë brigjeve të detit në një largësi të caktuar nga toka, dhe kabotazh i vogël quhet lundrimi midis porteve që ndodhen në të njëjtin shtet, kurse kabotazh i madh themi për lundrimet jashtë kufinjve të një shteti ; [[Anija kontejnerësh]]: Anije që transporton mallra të vendosur në kontejnerë ; [[Anija lumore]]: Anije që përdoret në lumë. ; [[Anija mallrash]]: Anije që përdoret për trasnportin e mallrave. ; [[Anija me motor]]: Anije që përdorin velat për t’u zhvendosur. ; [[Anija me vela]]: Anije që përdorin velat për t’u zhvendosur. ; [[Anija minaheqëse]]: Anije që shërben për të hequr minat në vendet e minuara. ; [[Anija minalëshuese]]: Anije për lëshimin e minave në det. ; [[Anija minambajtëse]]: Anije që shërben për të mbajtur mina. ; [[Anija minapastruese]]: Anije minapastruese që shërben për të pastruar minat në vendet e minuara. ; [[Anija minavënëse]]: Anije minavënëse që shërben për të vendosur minat. ; [[Anija naftëmbajtëse]]: Anije që përdoret për transportimin e naftës. ; [[Anija ndëroqeanike]]: Anije ndëroqeanike, që shërben për lundrimin në oqeane; që kalon në oqeane ; [[Anija nënujëse]]: Anije nënujëse, që vepron nën ujë. ; [[Anija njëdirekëshe]]: Që ka vetëm një direk. Anije njëdirekëshe. Njëdirekësh. ; [[Anija oqeanike]]: Anije oqeanike, anije e madhe që lundron nëpër oqeane ; [[Anija pasagjerësh]]: Anije që përdoret për transportin e njerëzve ; [[Anija patrulluese]]: Anije që shërbejnë për patrullumin e detit. ; [[Anija peshkimi]]: Anije e ndërtuar dhe e pajisur posaçërisht për peshkim. Peshkatore. ; [[Anija pirate]]: Anije që përdoret si mjet kusarie në det. ; [[Anija polumbare]]: Anije zhytësish. Anije e vogël metalike e lundrimit bregdetar për kryerjen e punimeve nënujore të ndryshme nga ana e zhytësve ; [[Anija ruajtëse]]: Anije që bën rojë, që ruan. ; [[Anija shoqëruese]]: Anije që shkon së bashku me dikë tjetër në një vend, që përcjell dikë deri në vendin ku duhet të shkojë ai për t’i treguar rrugën, për ta ndihmuar të kryejë punën e tij, për ta mbrojtur. ; [[Anija shpëtimi]]: Anije që përdoret për raste emergjence për të shpëtuar njerëz. ; [[Anija spiune]]: Anije që është i pajisur me mjete të posaçme për të mbledhur të dhëna, sidomos me karakter ushtarak. ; [[Anija transporti]]: Anije që përdoret për trasnportin e mallrave. ; [[Anija tregtare]]: Anije që përoret për tregti ; [[Anija udhëtarësh]]: Anije që përdoret për transportin e njerëzve ; [[Anija ushtarake]]: Anije që ka të bëjë me ushtrinë i përket ushtrisë dhe luftës. luftarak. ; [[Anija vajgurmbajtëse]]: Anije vajgurmbajtëse. ; [[Anija vëzhguese]]: Anije që ka si detyrë për të vëzhguar diçka, e ngarkuar të vëzhgojë. ; [[Anija zbarkuese]]: Anije që përdoret për zbarkimin e trupave në tokën e kundërshtarit apo të tokën e pushtuar prej tij. ; [[Anija zbuluese]]: Anije që ka për detyrë zbulimin e armikut; që shërben për zbulim. ; [[Avullorja]]: Anije me avull ; [[Balenagjuajtësi]]: Që shërben për të gjuajtur balena. ; [[Barka dyshe]]: Barkë që mban dy vetë. ; [[Barka me rrema]]: Barkë që përdor rremat për lëvizje ; [[Barka njëshe]]: Barkë që mban një njeri. ; [[Barka njëtrungëshe]]: Barkë që është e ndërtuar prej një trungu të vetëm, si psh kaiket. ; [[Batiskafi]]: Anije e mbyllur, e pajisur me mjete të posaçme për të bërë kërkime e studime në thellësitë e deteve e të oqeaneve. ; [[Benzinata]]: Anije e vogël me motor, që punon me benzinë. [[Skeda:Rigging-brig.svg|parapamje|Brigu]] ; [[Brigu]]:Anije me vela katrore dydirekëshe. [[Skeda:Rigging-brigantine.svg|parapamje|Brigatina]] ; [[Brigatina]]: ; [[Dragamina]]: Anije ushtarake e pajisur me mjete të posaçme për pastrimin e ujërave nga minat. ; [[Draga (anije)|Draga]]: Anije e posaçme që ka pajisjet e nevojshme për të thelluar lumenjtë e portet, për të pastruar kanalet etj.; makinë e posaçme me pajisje për gërryerje, që përdoret për shfrytëzimin e vendburimeve minerare etj. ; [[Fajkorja]]: Anije e vogël. ; [[Fregata]]: Anije e vogël dhe e shpejtë me vela, që përdorej në shekujt XVIII-XIX në luftimet detare. Anije e shpejtë luftarake, e pajisur me artileri, që përdoret për të ndjekur nëndetëset armike ose për të shoqëruar anijet e rënda dhe për ’i mbrojtur ato nga sulmet ajrore. ; [[Fuste]]: Lloj galere e vogël njëdirekëshe, e shpejtë, e gjatë, me pjesën e përparme që përfundonte me profil të ulët, me rrema dhe pëlhura ; [[Galea]]: ; [[Galeota]]: ; [[Galera]]: Anije e vjetër lufte prej druri, e gjatë e me shumë rrema, që viheshin në lëvizje zakonisht nga të dënuarit me punë të rënda. Galerë romake (bizantine). Galerë piratësh. ; [[Gjemia]]: Anije; barkë e madhe me vela. ; [[Gondola]]: Varkë e gjatë dhe e lehtë veneciane, me bash e kiç të ngritur e të kthyer, me fund të sheshtë e me një kabinë të vogël në mes. ; [[Jahti]]: Anije e vogël me motor, me avull ose me vela, e ndërtuar kryesisht për të bërë gara sportive, për shëtitje etj.; anije e vogël. ; [[Kaike]]: Lundër e vogël, e gjatë, e ngushtë dhe e cekët, që vihet në lëvizje zakonisht me lopata; barkë e vogël. ; [[Kanoniera]]: Anije e vogël lufte, e shpejtë dhe e manovrueshme, e pajisur me armë artilerie të kalibrit të mesëm, që përdoret për veprime luftarake afër brigjeve të deteve ose në lumenj. ; [[Karavela]]: Anije e vjetër spanjolle e portugeze me tre direkë e me vela. ; [[Katamaran]]: Anije me dy barqe. ; [[Kater silurues|Kateri silurues]]: Motoskaf i armatosur me silura ; [[Kateri]]: Kategori mjetesh të vogla lundruese, motolundër, motoskaf. ; [[Koracata]]: Anije luftarake e fuqishme, e veshur me armaturë çeliku dhe e pajisur me artileri të rëndë. ; [[Korveta]]: ; [[Kryqëzor]]: Anije lufte shumë e shpejtë, e veshur pjesërisht me çelik, e pajisur me artileri të rëndë, me torpila e me mina, që shërben sidomos për vëzhgime e zbulime luftarake. Kryqëzor i rëndë (i lehtë). ; [[Lemba]]: Anije e lashtë ilire, me një ose dy rradhë rremash dhe pa vela. ; [[Libruna]]: Anije e lashtë e liburnëve, me dy rradhë rremash, e lehtë, e shpejtë dhe e manovrueshme. ; [[Luftanija]]: Anije lufte. ; [[Lundra]]: Mjet i thjeshtë lundrimi prej druri, që vihet në lëvizje me lopata ose me shtagë, barkë e ngushtë dhe e gjatë; anije e vogël me fund të sheshtë, që vihet në lëvizje me lopata ose me vela. Lundër peshkatarësh (peshkimi). ; [[Mauna]]: Barkë e madhe me fund të sheshtë, që shërben për të mbartur mallra nëpër lumenj ose në portet detare, kur vapori ndalet larg bregut, dhe që tërhiqet nga një anije ose lundron me motorin e saj. ; [[Motobarka]]: Anije e vogël që vihet në lëvizje me motor; barkë me motor. Motobarkë peshkimi ; [[Motolundra]]: Lundër që vihet në lëvizje me motor; motobarkë. ; [[Motopeshkatorja]]: Anije peshkimi; me motor. ; [[Motoraketahedhëse]]: Kater me raketa ; [[Motoskafi]]: Barkë që vihet në lëvizje me motor dhe që ecën shpejt. ; [[Motovedetë]]: Anije të vogla dhe të shpejta që shërbejnë për patrullumin e bregdetit. ; [[Navë]]: ; [[Nëndetësja bërthamore]]: Nëndetëse e armatosur me bombë bërthamore. ; [[Nëndetësja]]: Anije lufte e mbyllur, që lundron kryesisht nën sipërfaqen e detit. Nëndetëse bërthamore (atomike). ; [[Peshkatorja]]: Anije e ndërtuar dhe e pajisur posaçërisht për peshkim. ; [[Rimorkiatori]]: Anije me motor të fuqishëm, që shërben për të tërhequr anije të tjera ose ngarkesa. ; [[Sandalli]]: Varkë e vogël me lopata ose me motor, që përdoret për të lundruar ose që e mbajnë anijet për të çuar e për të marrë njerëz në breg. ; [[Siluruesi]]: Anije e vogël ushtarake e pajisur me silurë. ; [[Skundë]]: ; [[Sulja]]: Barkë e vogël, e hollë dhe e gjatë, me fund të rrafshët, më e vogël se takja. ; [[Takja]]: Lundër e madhe, e gjatë deri dhjetë metra, që mban tridhjetë-dyzet kuintalë. ; [[Tartana]]: Anije e vogël njëdirekëshe e shpejtë, e manovrueshme me rrema dhe pëlhura) ; [[Tërheqës]]: Shiko rimorkiator ; [[Torpediniera]]: Anije luftarake e vogël dhe shumë e shpejtë, e pajisur me silure për të goditur anijet e tjera; silurues. ; [[Trabakulla]]: ; [[Vapori]]: Anije me avull; anije e madhe për udhëtarë dhe për mbartur mallra në rrugë të largëta. ; [[Varka]]: Barkë. == Referime == {{Reflist}} jhe5e4siwixjudioq936v76gts9awvd 2467455 2467453 2022-08-03T20:50:46Z AT44 12961 wikitext text/x-wiki == Llojet e anijeve == ; [[Aeroplanmbajtësja]]: Anije e madhe ushtarake, që ka piste për ngritjen e uljen e aeroplanëve dhe hangarë për qëndrimin e tyre. ; [[Anija me avull]]: Anije me avull ; [[Akullthyesi|Anija akullthyese]] ose [[akullthyesi]]: Anije akullthyese. Anije e posaçme, e pajisur dhe e përshtatur për të çarë rrugën midis akujve gjatë lundrimit në ujëra të ngrira. ; [[Anija bërthamore]]: Anije e pajisur me motor bërthamor. ; [[Anija cisternë]]: Anije, vagon ose mjet tjetër me një rezervuar të madh prej metali për të mbartur lëngje (ujë, naftë etj.). Anije cisternë. ; [[Anija çmagnetizuese]]: Anije e posaçme druri e pajisur me aparatura për matjen e fushës magnetike të anijeve ushtarake dhe çmagnetizimin e tyre ; [[Anija dhenxjerrëse]]: Anije lundruese për thithjen dhe nxjerrjen e dheut nga fundi i lumit, i detit etj., për pastrimin e kanaleve, për thellimin e lumenjve të lundrueshëm, të porteve etj.; makinë e posaçme për shfrytëzimin e mineraleve të dobishme në vendburimet e shkrifërimeve; dragë. ; [[Anija dhenxjerrëse]]: Anije me që shërbente për thellimin e ujorit të bazave detare dhe porteve, hyrjeve dhe kanaleve të ndryshme. Anije thelluese. Dhenxjerrësja. ; [[Anija dydirekëshe]]: Që ka dy direkë. Anije dydirekëshe. ; [[Anija e abordazhit]]: Anije në kohët e vjetra për luftime në det, kur anijet puqeshin e kapeshin me çengela që luftuesit të përlesheshin trup me trup. ; [[Anija flamurtare]]: Anije që mban flamurin në një flotë, në një ekspeditë etj. dhe prin; anije ku ndodhet komanda e një grupi anijesh. ; [[Anija helikoptermbajtëse]]: Anije e madhe ushtarake që ka pistë për qëndrimin, ngritjen e uljen e helikopterëve dhe hangarë për ta. ; [[Anija hidrografike]]: Anije që shëben për studime hidrografike. ; [[Anija kabotazhi]]: Anije trgtare që lundron gjatë brigjeve të detit në një largësi të caktuar nga toka, dhe kabotazh i vogël quhet lundrimi midis porteve që ndodhen në të njëjtin shtet, kurse kabotazh i madh themi për lundrimet jashtë kufinjve të një shteti ; [[Anija kontejnerësh]]: Anije që transporton mallra të vendosur në kontejnerë ; [[Anija lumore]]: Anije që përdoret në lumë. ; [[Anija mallrash]]: Anije që përdoret për trasnportin e mallrave. ; [[Anija me motor]]: Anije që përdorin velat për t’u zhvendosur. ; [[Anija me vela]]: Anije që përdorin velat për t’u zhvendosur. ; [[Anija minaheqëse]]: Anije që shërben për të hequr minat në vendet e minuara. ; [[Anija minalëshuese]]: Anije për lëshimin e minave në det. ; [[Anija minambajtëse]]: Anije që shërben për të mbajtur mina. ; [[Anija minapastruese]]: Anije minapastruese që shërben për të pastruar minat në vendet e minuara. ; [[Anija minavënëse]]: Anije minavënëse që shërben për të vendosur minat. ; [[Anija naftëmbajtëse]]: Anije që përdoret për transportimin e naftës. ; [[Anija ndëroqeanike]]: Anije ndëroqeanike, që shërben për lundrimin në oqeane; që kalon në oqeane ; [[Anija nënujëse]]: Anije nënujëse, që vepron nën ujë. ; [[Anija njëdirekëshe]]: Që ka vetëm një direk. Anije njëdirekëshe. Njëdirekësh. ; [[Anija oqeanike]]: Anije oqeanike, anije e madhe që lundron nëpër oqeane ; [[Anija pasagjerësh]]: Anije që përdoret për transportin e njerëzve ; [[Anija patrulluese]]: Anije që shërbejnë për patrullumin e detit. ; [[Anija peshkimi]]: Anije e ndërtuar dhe e pajisur posaçërisht për peshkim. Peshkatore. ; [[Anija pirate]]: Anije që përdoret si mjet kusarie në det. ; [[Anija polumbare]]: Anije zhytësish. Anije e vogël metalike e lundrimit bregdetar për kryerjen e punimeve nënujore të ndryshme nga ana e zhytësve ; [[Anija ruajtëse]]: Anije që bën rojë, që ruan. ; [[Anija shoqëruese]]: Anije që shkon së bashku me dikë tjetër në një vend, që përcjell dikë deri në vendin ku duhet të shkojë ai për t’i treguar rrugën, për ta ndihmuar të kryejë punën e tij, për ta mbrojtur. ; [[Anija shpëtimi]]: Anije që përdoret për raste emergjence për të shpëtuar njerëz. ; [[Anija spiune]]: Anije që është i pajisur me mjete të posaçme për të mbledhur të dhëna, sidomos me karakter ushtarak. ; [[Anija transporti]]: Anije që përdoret për trasnportin e mallrave. ; [[Anija tregtare]]: Anije që përoret për tregti ; [[Anija udhëtarësh]]: Anije që përdoret për transportin e njerëzve ; [[Anija ushtarake]]: Anije që ka të bëjë me ushtrinë i përket ushtrisë dhe luftës. luftarak. ; [[Anija vajgurmbajtëse]]: Anije vajgurmbajtëse. ; [[Anija vëzhguese]]: Anije që ka si detyrë për të vëzhguar diçka, e ngarkuar të vëzhgojë. ; [[Anija zbarkuese]]: Anije që përdoret për zbarkimin e trupave në tokën e kundërshtarit apo të tokën e pushtuar prej tij. ; [[Anija zbuluese]]: Anije që ka për detyrë zbulimin e armikut; që shërben për zbulim. ; [[Avullorja]]: Anije me avull ; [[Balenagjuajtësi]]: Që shërben për të gjuajtur balena. ; [[Barka dyshe]]: Barkë që mban dy vetë. ; [[Barka me rrema]]: Barkë që përdor rremat për lëvizje ; [[Barka njëshe]]: Barkë që mban një njeri. ; [[Barka njëtrungëshe]]: Barkë që është e ndërtuar prej një trungu të vetëm, si psh kaiket. ; [[Batiskafi]]: Anije e mbyllur, e pajisur me mjete të posaçme për të bërë kërkime e studime në thellësitë e deteve e të oqeaneve. ; [[Benzinata]]: Anije e vogël me motor, që punon me benzinë. [[Skeda:Rigging-brig.svg|parapamje|Brigu]] ; [[Brigu]]:Anije me vela katrore dydirekëshe. [[Skeda:Rigging-brigantine.svg|parapamje|Brigatina]] ; [[Brigatina]]: ; [[Dragamina]]: Anije ushtarake e pajisur me mjete të posaçme për pastrimin e ujërave nga minat. ; [[Draga (anije)|Draga]]: Anije e posaçme që ka pajisjet e nevojshme për të thelluar lumenjtë e portet, për të pastruar kanalet etj.; makinë e posaçme me pajisje për gërryerje, që përdoret për shfrytëzimin e vendburimeve minerare etj. ; [[Fajkorja]]: Anije e vogël. ; [[Fregata]]: Anije e vogël dhe e shpejtë me vela, që përdorej në shekujt XVIII-XIX në luftimet detare. Anije e shpejtë luftarake, e pajisur me artileri, që përdoret për të ndjekur nëndetëset armike ose për të shoqëruar anijet e rënda dhe për ’i mbrojtur ato nga sulmet ajrore. ; [[Fuste]]: Lloj galere e vogël njëdirekëshe, e shpejtë, e gjatë, me pjesën e përparme që përfundonte me profil të ulët, me rrema dhe pëlhura ; [[Galea]]: ; [[Galeota]]: ; [[Galera]]: Anije e vjetër lufte prej druri, e gjatë e me shumë rrema, që viheshin në lëvizje zakonisht nga të dënuarit me punë të rënda. Galerë romake (bizantine). Galerë piratësh. ; [[Gjemia]]: Anije; barkë e madhe me vela. ; [[Gondola]]: Varkë e gjatë dhe e lehtë veneciane, me bash e kiç të ngritur e të kthyer, me fund të sheshtë e me një kabinë të vogël në mes. ; [[Jahti]]: Anije e vogël me motor, me avull ose me vela, e ndërtuar kryesisht për të bërë gara sportive, për shëtitje etj.; anije e vogël. ; [[Kaike]]: Lundër e vogël, e gjatë, e ngushtë dhe e cekët, që vihet në lëvizje zakonisht me lopata; barkë e vogël. ; [[Kanoniera]]: Anije e vogël lufte, e shpejtë dhe e manovrueshme, e pajisur me armë artilerie të kalibrit të mesëm, që përdoret për veprime luftarake afër brigjeve të deteve ose në lumenj. ; [[Karavela]]: Anije e vjetër spanjolle e portugeze me tre direkë e me vela. ; [[Katamaran]]: Anije me dy barqe. ; [[Kater silurues|Kateri silurues]]: Motoskaf i armatosur me silura ; [[Kateri]]: Kategori mjetesh të vogla lundruese, motolundër, motoskaf. ; [[Koracata]]: Anije luftarake e fuqishme, e veshur me armaturë çeliku dhe e pajisur me artileri të rëndë. ; [[Korveta]]: ; [[Kryqëzori]]: Anije lufte shumë e shpejtë, e veshur pjesërisht me çelik, e pajisur me artileri të rëndë, me torpila e me mina, që shërben sidomos për vëzhgime e zbulime luftarake. Kryqëzor i rëndë (i lehtë). ; [[Lemba]]: Anije e lashtë ilire, me një ose dy rradhë rremash dhe pa vela. ; [[Libruna]]: Anije e lashtë e liburnëve, me dy rradhë rremash, e lehtë, e shpejtë dhe e manovrueshme. ; [[Luftanija]]: Anije lufte. ; [[Lundra]]: Mjet i thjeshtë lundrimi prej druri, që vihet në lëvizje me lopata ose me shtagë, barkë e ngushtë dhe e gjatë; anije e vogël me fund të sheshtë, që vihet në lëvizje me lopata ose me vela. Lundër peshkatarësh (peshkimi). ; [[Mauna]]: Barkë e madhe me fund të sheshtë, që shërben për të mbartur mallra nëpër lumenj ose në portet detare, kur vapori ndalet larg bregut, dhe që tërhiqet nga një anije ose lundron me motorin e saj. ; [[Motobarka]]: Anije e vogël që vihet në lëvizje me motor; barkë me motor. Motobarkë peshkimi ; [[Motolundra]]: Lundër që vihet në lëvizje me motor; motobarkë. ; [[Motopeshkatorja]]: Anije peshkimi; me motor. ; [[Motoraketahedhëse]]: Kater me raketa ; [[Motoskafi]]: Barkë që vihet në lëvizje me motor dhe që ecën shpejt. ; [[Motovedetë]]: Anije të vogla dhe të shpejta që shërbejnë për patrullumin e bregdetit. ; [[Navë]]: ; [[Nëndetësja bërthamore]]: Nëndetëse e armatosur me bombë bërthamore. ; [[Nëndetësja]]: Anije lufte e mbyllur, që lundron kryesisht nën sipërfaqen e detit. Nëndetëse bërthamore (atomike). ; [[Peshkatorja]]: Anije e ndërtuar dhe e pajisur posaçërisht për peshkim. ; [[Rimorkiatori]]: Anije me motor të fuqishëm, që shërben për të tërhequr anije të tjera ose ngarkesa. ; [[Sandalli]]: Varkë e vogël me lopata ose me motor, që përdoret për të lundruar ose që e mbajnë anijet për të çuar e për të marrë njerëz në breg. ; [[Siluruesi]]: Anije e vogël ushtarake e pajisur me silurë. ; [[Skundë]]: ; [[Sulja]]: Barkë e vogël, e hollë dhe e gjatë, me fund të rrafshët, më e vogël se takja. ; [[Takja]]: Lundër e madhe, e gjatë deri dhjetë metra, që mban tridhjetë-dyzet kuintalë. ; [[Tartana]]: Anije e vogël njëdirekëshe e shpejtë, e manovrueshme me rrema dhe pëlhura) ; [[Tërheqës]]: Shiko rimorkiator ; [[Torpediniera]]: Anije luftarake e vogël dhe shumë e shpejtë, e pajisur me silure për të goditur anijet e tjera; silurues. ; [[Trabakulla]]: ; [[Vapori]]: Anije me avull; anije e madhe për udhëtarë dhe për mbartur mallra në rrugë të largëta. ; [[Varka]]: Barkë. == Referime == {{Reflist}} gin5f9lcc4xuplz8c905u37nv3wi5c8 2467465 2467455 2022-08-03T21:52:00Z AT44 12961 wikitext text/x-wiki == Llojet e anijeve == ; [[Aeroplanmbajtësja]]: Anije e madhe ushtarake, që ka piste për ngritjen e uljen e aeroplanëve dhe hangarë për qëndrimin e tyre. ; [[Anija me avull]]: Anije me avull ; [[Akullthyesi|Anija akullthyese]] ose [[akullthyesi]]: Anije akullthyese. Anije e posaçme, e pajisur dhe e përshtatur për të çarë rrugën midis akujve gjatë lundrimit në ujëra të ngrira. ; [[Anija bërthamore]]: Anije e pajisur me motor bërthamor. ; [[Anija cisternë]]: Anije, vagon ose mjet tjetër me një rezervuar të madh prej metali për të mbartur lëngje (ujë, naftë etj.). Anije cisternë. ; [[Anija çmagnetizuese]]: Anije e posaçme druri e pajisur me aparatura për matjen e fushës magnetike të anijeve ushtarake dhe çmagnetizimin e tyre ; [[Anija dhenxjerrëse]]: Anije lundruese për thithjen dhe nxjerrjen e dheut nga fundi i lumit, i detit etj., për pastrimin e kanaleve, për thellimin e lumenjve të lundrueshëm, të porteve etj.; makinë e posaçme për shfrytëzimin e mineraleve të dobishme në vendburimet e shkrifërimeve; dragë. ; [[Anija dhenxjerrëse]]: Anije me që shërbente për thellimin e ujorit të bazave detare dhe porteve, hyrjeve dhe kanaleve të ndryshme. Anije thelluese. Dhenxjerrësja. ; [[Anija dydirekëshe]]: Që ka dy direkë. Anije dydirekëshe. ; [[Anija e abordazhit]]: Anije në kohët e vjetra për luftime në det, kur anijet puqeshin e kapeshin me çengela që luftuesit të përlesheshin trup me trup. ; [[Anija flamurtare]]: Anije që mban flamurin në një flotë, në një ekspeditë etj. dhe prin; anije ku ndodhet komanda e një grupi anijesh. ; [[Anija helikoptermbajtëse]]: Anije e madhe ushtarake që ka pistë për qëndrimin, ngritjen e uljen e helikopterëve dhe hangarë për ta. ; [[Anija hidrografike]]: Anije që shëben për studime hidrografike. ; [[Anija kabotazhi]]: Anije trgtare që lundron gjatë brigjeve të detit në një largësi të caktuar nga toka, dhe kabotazh i vogël quhet lundrimi midis porteve që ndodhen në të njëjtin shtet, kurse kabotazh i madh themi për lundrimet jashtë kufinjve të një shteti ; [[Anija kontejnerësh]]: Anije që transporton mallra të vendosur në kontejnerë ; [[Anija lumore]]: Anije që përdoret në lumë. ; [[Anija mallrash]]: Anije që përdoret për trasnportin e mallrave. ; [[Anija me motor]]: Anije që përdorin velat për t’u zhvendosur. ; [[Anija me vela]]: Anije që përdorin velat për t’u zhvendosur. ; [[Anija minaheqëse]]: Anije që shërben për të hequr minat në vendet e minuara. ; [[Anija minalëshuese]]: Anije për lëshimin e minave në det. ; [[Anija minambajtëse]]: Anije që shërben për të mbajtur mina. ; [[Anija minapastruese]]: Anije minapastruese që shërben për të pastruar minat në vendet e minuara. ; [[Anija minavënëse]]: Anije minavënëse që shërben për të vendosur minat. ; [[Anija naftëmbajtëse]]: Anije që përdoret për transportimin e naftës. ; [[Anija ndëroqeanike]]: Anije ndëroqeanike, që shërben për lundrimin në oqeane; që kalon në oqeane ; [[Anija nënujëse]]: Anije nënujëse, që vepron nën ujë. ; [[Anija njëdirekëshe]]: Që ka vetëm një direk. Anije njëdirekëshe. Njëdirekësh. ; [[Anija oqeanike]]: Anije oqeanike, anije e madhe që lundron nëpër oqeane ; [[Anija pasagjerësh]]: Anije që përdoret për transportin e njerëzve ; [[Anija patrulluese]]: Anije që shërbejnë për patrullumin e detit. ; [[Anija peshkimi]]: Anije e ndërtuar dhe e pajisur posaçërisht për peshkim. Peshkatore. ; [[Anija pirate]]: Anije që përdoret si mjet kusarie në det. ; [[Anija polumbare]]: Anije zhytësish. Anije e vogël metalike e lundrimit bregdetar për kryerjen e punimeve nënujore të ndryshme nga ana e zhytësve ; [[Anija ruajtëse]]: Anije që bën rojë, që ruan. ; [[Anija shoqëruese]]: Anije që shkon së bashku me dikë tjetër në një vend, që përcjell dikë deri në vendin ku duhet të shkojë ai për t’i treguar rrugën, për ta ndihmuar të kryejë punën e tij, për ta mbrojtur. ; [[Anija shpëtimi]]: Anije që përdoret për raste emergjence për të shpëtuar njerëz. ; [[Anija spiune]]: Anije që është i pajisur me mjete të posaçme për të mbledhur të dhëna, sidomos me karakter ushtarak. ; [[Anija transporti]]: Anije që përdoret për trasnportin e mallrave. ; [[Anija tregtare]]: Anije që përoret për tregti ; [[Anija udhëtarësh]]: Anije që përdoret për transportin e njerëzve ; [[Anija ushtarake]]: Anije që ka të bëjë me ushtrinë i përket ushtrisë dhe luftës. luftarak. ; [[Anija vajgurmbajtëse]]: Anije vajgurmbajtëse. ; [[Anija vëzhguese]]: Anije që ka si detyrë për të vëzhguar diçka, e ngarkuar të vëzhgojë. ; [[Anija zbarkuese]]: Anije që përdoret për zbarkimin e trupave në tokën e kundërshtarit apo të tokën e pushtuar prej tij. ; [[Anija zbuluese]]: Anije që ka për detyrë zbulimin e armikut; që shërben për zbulim. ; [[Avullorja]]: Anije me avull ; [[Balenagjuajtësi]]: Që shërben për të gjuajtur balena. ; [[Barka dyshe]]: Barkë që mban dy vetë. ; [[Barka me rrema]]: Barkë që përdor rremat për lëvizje ; [[Barka njëshe]]: Barkë që mban një njeri. ; [[Barka njëtrungëshe]]: Barkë që është e ndërtuar prej një trungu të vetëm, si psh kaiket. ; [[Batiskafi]]: Anije e mbyllur, e pajisur me mjete të posaçme për të bërë kërkime e studime në thellësitë e deteve e të oqeaneve. ; [[Benzinata]]: Anije e vogël me motor, që punon me benzinë. ; [[Brigu]]:Anije me vela katrore dydirekëshe. [[Skeda:Rigging-brig.svg|parapamje|Brigu]] ; [[Brigatina]]: [[Skeda:Rigging-brigantine.svg|parapamje|Brigatina]] ; [[Dragamina]]: Anije ushtarake e pajisur me mjete të posaçme për pastrimin e ujërave nga minat. ; [[Draga (anije)|Draga]]: Anije e posaçme që ka pajisjet e nevojshme për të thelluar lumenjtë e portet, për të pastruar kanalet etj.; makinë e posaçme me pajisje për gërryerje, që përdoret për shfrytëzimin e vendburimeve minerare etj. ; [[Fajkorja]]: Anije e vogël. ; [[Fregata]]: Anije e vogël dhe e shpejtë me vela, që përdorej në shekujt XVIII-XIX në luftimet detare. Anije e shpejtë luftarake, e pajisur me artileri, që përdoret për të ndjekur nëndetëset armike ose për të shoqëruar anijet e rënda dhe për ’i mbrojtur ato nga sulmet ajrore. ; [[Fuste]]: Lloj galere e vogël njëdirekëshe, e shpejtë, e gjatë, me pjesën e përparme që përfundonte me profil të ulët, me rrema dhe pëlhura ; [[Galea]]: ; [[Galeota]]: ; [[Galera]]: Anije e vjetër lufte prej druri, e gjatë e me shumë rrema, që viheshin në lëvizje zakonisht nga të dënuarit me punë të rënda. Galerë romake (bizantine). Galerë piratësh. ; [[Gjemia]]: Anije; barkë e madhe me vela. ; [[Gondola]]: Varkë e gjatë dhe e lehtë veneciane, me bash e kiç të ngritur e të kthyer, me fund të sheshtë e me një kabinë të vogël në mes. ; [[Jahti]]: Anije e vogël me motor, me avull ose me vela, e ndërtuar kryesisht për të bërë gara sportive, për shëtitje etj.; anije e vogël. ; [[Kaike]]: Lundër e vogël, e gjatë, e ngushtë dhe e cekët, që vihet në lëvizje zakonisht me lopata; barkë e vogël. ; [[Kanoniera]]: Anije e vogël lufte, e shpejtë dhe e manovrueshme, e pajisur me armë artilerie të kalibrit të mesëm, që përdoret për veprime luftarake afër brigjeve të deteve ose në lumenj. ; [[Karavela]]: Anije e vjetër spanjolle e portugeze me tre direkë e me vela. ; [[Katamaran]]: Anije me dy barqe. ; [[Kater silurues|Kateri silurues]]: Motoskaf i armatosur me silura ; [[Kateri]]: Kategori mjetesh të vogla lundruese, motolundër, motoskaf. ; [[Koracata]]: Anije luftarake e fuqishme, e veshur me armaturë çeliku dhe e pajisur me artileri të rëndë. ; [[Korveta]]: ; [[Kryqëzori]]: Anije lufte shumë e shpejtë, e veshur pjesërisht me çelik, e pajisur me artileri të rëndë, me torpila e me mina, që shërben sidomos për vëzhgime e zbulime luftarake. Kryqëzor i rëndë (i lehtë). ; [[Lemba]]: Anije e lashtë ilire, me një ose dy rradhë rremash dhe pa vela. ; [[Libruna]]: Anije e lashtë e liburnëve, me dy rradhë rremash, e lehtë, e shpejtë dhe e manovrueshme. ; [[Luftanija]]: Anije lufte. ; [[Lundra]]: Mjet i thjeshtë lundrimi prej druri, që vihet në lëvizje me lopata ose me shtagë, barkë e ngushtë dhe e gjatë; anije e vogël me fund të sheshtë, që vihet në lëvizje me lopata ose me vela. Lundër peshkatarësh (peshkimi). ; [[Mauna]]: Barkë e madhe me fund të sheshtë, që shërben për të mbartur mallra nëpër lumenj ose në portet detare, kur vapori ndalet larg bregut, dhe që tërhiqet nga një anije ose lundron me motorin e saj. ; [[Motobarka]]: Anije e vogël që vihet në lëvizje me motor; barkë me motor. Motobarkë peshkimi ; [[Motolundra]]: Lundër që vihet në lëvizje me motor; motobarkë. ; [[Motopeshkatorja]]: Anije peshkimi; me motor. ; [[Motoraketahedhëse]]: Kater me raketa ; [[Motoskafi]]: Barkë që vihet në lëvizje me motor dhe që ecën shpejt. ; [[Motovedetë]]: Anije të vogla dhe të shpejta që shërbejnë për patrullumin e bregdetit. ; [[Navë]]: ; [[Nëndetësja bërthamore]]: Nëndetëse e armatosur me bombë bërthamore. ; [[Nëndetësja]]: Anije lufte e mbyllur, që lundron kryesisht nën sipërfaqen e detit. Nëndetëse bërthamore (atomike). ; [[Peshkatorja]]: Anije e ndërtuar dhe e pajisur posaçërisht për peshkim. ; [[Rimorkiatori]]: Anije me motor të fuqishëm, që shërben për të tërhequr anije të tjera ose ngarkesa. ; [[Sandalli]]: Varkë e vogël me lopata ose me motor, që përdoret për të lundruar ose që e mbajnë anijet për të çuar e për të marrë njerëz në breg. ; [[Siluruesi]]: Anije e vogël ushtarake e pajisur me silurë. ; [[Skundë]]: ; [[Sulja]]: Barkë e vogël, e hollë dhe e gjatë, me fund të rrafshët, më e vogël se takja. ; [[Shebeku]]: Velanije tredirekëshe e vogël dhe e shpejtë, e cila u zhvillua në Mesdhe në shekullin e 16-të. [[Skeda:Xebec San Giovanni with Genovese Flag, 1805, by Nicolas Cammillieri 1089921X.jpg|parapamje|Një shebek gjenovez]] ; [[Takja]]: Lundër e madhe, e gjatë deri dhjetë metra, që mban tridhjetë-dyzet kuintalë. ; [[Tartana]]: Anije e vogël njëdirekëshe e shpejtë, e manovrueshme me rrema dhe pëlhura) ; [[Tërheqës]]: Shiko rimorkiator ; [[Torpediniera]]: Anije luftarake e vogël dhe shumë e shpejtë, e pajisur me silure për të goditur anijet e tjera; silurues. ; [[Trabakulla]]: ; [[Vapori]]: Anije me avull; anije e madhe për udhëtarë dhe për mbartur mallra në rrugë të largëta. ; [[Varka]]: Barkë. == Referime == {{Reflist}} 5ny5b28q8digx0ucc0ldtm81s9w0h8d 2467468 2467465 2022-08-03T22:36:16Z AT44 12961 wikitext text/x-wiki == Llojet e anijeve == ; [[Aeroplanmbajtësja]]: Anije e madhe ushtarake, që ka piste për ngritjen e uljen e aeroplanëve dhe hangarë për qëndrimin e tyre. ; [[Anija me avull]]: Anije me avull ; [[Akullthyesi|Anija akullthyese]] ose [[akullthyesi]]: Anije akullthyese. Anije e posaçme, e pajisur dhe e përshtatur për të çarë rrugën midis akujve gjatë lundrimit në ujëra të ngrira. ; [[Anija bërthamore]]: Anije e pajisur me motor bërthamor. ; [[Anija cisternë]]: Anije, vagon ose mjet tjetër me një rezervuar të madh prej metali për të mbartur lëngje (ujë, naftë etj.). Anije cisternë. ; [[Anija çmagnetizuese]]: Anije e posaçme druri e pajisur me aparatura për matjen e fushës magnetike të anijeve ushtarake dhe çmagnetizimin e tyre ; [[Anija dhenxjerrëse]]: Anije lundruese për thithjen dhe nxjerrjen e dheut nga fundi i lumit, i detit etj., për pastrimin e kanaleve, për thellimin e lumenjve të lundrueshëm, të porteve etj.; makinë e posaçme për shfrytëzimin e mineraleve të dobishme në vendburimet e shkrifërimeve; dragë. ; [[Anija dhenxjerrëse]]: Anije me që shërbente për thellimin e ujorit të bazave detare dhe porteve, hyrjeve dhe kanaleve të ndryshme. Anije thelluese. Dhenxjerrësja. ; [[Anija dydirekëshe]]: Që ka dy direkë. Anije dydirekëshe. ; [[Anija e abordazhit]]: Anije në kohët e vjetra për luftime në det, kur anijet puqeshin e kapeshin me çengela që luftuesit të përlesheshin trup me trup. ; [[Anija flamurtare]]: Anije që mban flamurin në një flotë, në një ekspeditë etj. dhe prin; anije ku ndodhet komanda e një grupi anijesh. ; [[Anija helikoptermbajtëse]]: Anije e madhe ushtarake që ka pistë për qëndrimin, ngritjen e uljen e helikopterëve dhe hangarë për ta. ; [[Anija hidrografike]]: Anije që shëben për studime hidrografike. ; [[Anija kabotazhi]]: Anije trgtare që lundron gjatë brigjeve të detit në një largësi të caktuar nga toka, dhe kabotazh i vogël quhet lundrimi midis porteve që ndodhen në të njëjtin shtet, kurse kabotazh i madh themi për lundrimet jashtë kufinjve të një shteti ; [[Anija kontejnerësh]]: Anije që transporton mallra të vendosur në kontejnerë ; [[Anija lumore]]: Anije që përdoret në lumë. ; [[Anija mallrash]]: Anije që përdoret për trasnportin e mallrave. ; [[Anija me motor]]: Anije që përdorin velat për t’u zhvendosur. ; [[Anija me vela]]: Anije që përdorin velat për t’u zhvendosur. ; [[Anija minaheqëse]]: Anije që shërben për të hequr minat në vendet e minuara. ; [[Anija minalëshuese]]: Anije për lëshimin e minave në det. ; [[Anija minambajtëse]]: Anije që shërben për të mbajtur mina. ; [[Anija minapastruese]]: Anije minapastruese që shërben për të pastruar minat në vendet e minuara. ; [[Anija minavënëse]]: Anije minavënëse që shërben për të vendosur minat. ; [[Anija naftëmbajtëse]]: Anije që përdoret për transportimin e naftës. ; [[Anija ndëroqeanike]]: Anije ndëroqeanike, që shërben për lundrimin në oqeane; që kalon në oqeane ; [[Anija nënujëse]]: Anije nënujëse, që vepron nën ujë. ; [[Anija njëdirekëshe]]: Që ka vetëm një direk. Anije njëdirekëshe. Njëdirekësh. ; [[Anija oqeanike]]: Anije oqeanike, anije e madhe që lundron nëpër oqeane ; [[Anija pasagjerësh]]: Anije që përdoret për transportin e njerëzve ; [[Anija patrulluese]]: Anije që shërbejnë për patrullumin e detit. ; [[Anija peshkimi]]: Anije e ndërtuar dhe e pajisur posaçërisht për peshkim. Peshkatore. ; [[Anija pirate]]: Anije që përdoret si mjet kusarie në det. ; [[Anija polumbare]]: Anije zhytësish. Anije e vogël metalike e lundrimit bregdetar për kryerjen e punimeve nënujore të ndryshme nga ana e zhytësve ; [[Anija ruajtëse]]: Anije që bën rojë, që ruan. ; [[Anija shoqëruese]]: Anije që shkon së bashku me dikë tjetër në një vend, që përcjell dikë deri në vendin ku duhet të shkojë ai për t’i treguar rrugën, për ta ndihmuar të kryejë punën e tij, për ta mbrojtur. ; [[Anija shpëtimi]]: Anije që përdoret për raste emergjence për të shpëtuar njerëz. ; [[Anija spiune]]: Anije që është i pajisur me mjete të posaçme për të mbledhur të dhëna, sidomos me karakter ushtarak. ; [[Anija transporti]]: Anije që përdoret për trasnportin e mallrave. ; [[Anija tregtare]]: Anije që përoret për tregti ; [[Anija udhëtarësh]]: Anije që përdoret për transportin e njerëzve ; [[Anija ushtarake]]: Anije që ka të bëjë me ushtrinë i përket ushtrisë dhe luftës. luftarak. ; [[Anija vajgurmbajtëse]]: Anije vajgurmbajtëse. ; [[Anija vëzhguese]]: Anije që ka si detyrë për të vëzhguar diçka, e ngarkuar të vëzhgojë. ; [[Anija zbarkuese]]: Anije që përdoret për zbarkimin e trupave në tokën e kundërshtarit apo të tokën e pushtuar prej tij. ; [[Anija zbuluese]]: Anije që ka për detyrë zbulimin e armikut; që shërben për zbulim. ; [[Avullorja]]: Anije me avull ; [[Balenagjuajtësi]]: Që shërben për të gjuajtur balena. ; [[Barka dyshe]]: Barkë që mban dy vetë. ; [[Barka me rrema]]: Barkë që përdor rremat për lëvizje ; [[Barka njëshe]]: Barkë që mban një njeri. ; [[Barka njëtrungëshe]]: Barkë që është e ndërtuar prej një trungu të vetëm, si psh kaiket. ; [[Batiskafi]]: Anije e mbyllur, e pajisur me mjete të posaçme për të bërë kërkime e studime në thellësitë e deteve e të oqeaneve. ; [[Benzinata]]: Anije e vogël me motor, që punon me benzinë. ; [[Brigu]]:Anije me vela katrore dydirekëshe. [[Skeda:Rigging-brig.svg|parapamje|Brigu]] ; [[Brigatina]]: [[Skeda:Rigging-brigantine.svg|parapamje|Brigatina]] ; [[Dragamina]]: Anije ushtarake e pajisur me mjete të posaçme për pastrimin e ujërave nga minat. ; [[Draga (anije)|Draga]]: Anije e posaçme që ka pajisjet e nevojshme për të thelluar lumenjtë e portet, për të pastruar kanalet etj.; makinë e posaçme me pajisje për gërryerje, që përdoret për shfrytëzimin e vendburimeve minerare etj. ; [[Fajkorja]]: Anije e vogël. ; [[Fregata]]: Anije e vogël dhe e shpejtë me vela, që përdorej në shekujt XVIII-XIX në luftimet detare. Anije e shpejtë luftarake, e pajisur me artileri, që përdoret për të ndjekur nëndetëset armike ose për të shoqëruar anijet e rënda dhe për ’i mbrojtur ato nga sulmet ajrore. ; [[Fuste]]: Lloj galere e vogël njëdirekëshe, e shpejtë, e gjatë, me pjesën e përparme që përfundonte me profil të ulët, me rrema dhe pëlhura ; [[Galea]]: ; [[Galeota]]: ; [[Galera]]: Anije e vjetër lufte prej druri, e gjatë e me shumë rrema, që viheshin në lëvizje zakonisht nga të dënuarit me punë të rënda. Galerë romake (bizantine). Galerë piratësh. ; [[Gjemia]]: Anije; barkë e madhe me vela. ; Gjuajtës detar: Anije e specializuar për luftën kundër nëndetëseve. ; [[Gondola]]: Varkë e gjatë dhe e lehtë veneciane, me bash e kiç të ngritur e të kthyer, me fund të sheshtë e me një kabinë të vogël në mes. ; [[Jahti]]: Anije e vogël me motor, me avull ose me vela, e ndërtuar kryesisht për të bërë gara sportive, për shëtitje etj.; anije e vogël. ; [[Kaike]]: Lundër e vogël, e gjatë, e ngushtë dhe e cekët, që vihet në lëvizje zakonisht me lopata; barkë e vogël. ; [[Kanoniera]]: Anije e vogël lufte, e shpejtë dhe e manovrueshme, e pajisur me armë artilerie të kalibrit të mesëm, që përdoret për veprime luftarake afër brigjeve të deteve ose në lumenj. ; [[Karavela]]: Anije e vjetër spanjolle e portugeze me tre direkë e me vela. ; [[Katamaran]]: Anije me dy barqe. ; [[Kater silurues|Kateri silurues]]: Motoskaf i armatosur me silura ; [[Kateri]]: Kategori mjetesh të vogla lundruese, motolundër, motoskaf. ; [[Koracata]]: Anije luftarake e fuqishme, e veshur me armaturë çeliku dhe e pajisur me artileri të rëndë. ; [[Korveta]]: ; [[Kryqëzori]]: Anije lufte shumë e shpejtë, e veshur pjesërisht me çelik, e pajisur me artileri të rëndë, me torpila e me mina, që shërben sidomos për vëzhgime e zbulime luftarake. Kryqëzor i rëndë (i lehtë). ; [[Lemba]]: Anije e lashtë ilire, me një ose dy rradhë rremash dhe pa vela. ; [[Libruna]]: Anije e lashtë e liburnëve, me dy rradhë rremash, e lehtë, e shpejtë dhe e manovrueshme. ; [[Luftanija]]: Anije lufte. ; [[Lundra]]: Mjet i thjeshtë lundrimi prej druri, që vihet në lëvizje me lopata ose me shtagë, barkë e ngushtë dhe e gjatë; anije e vogël me fund të sheshtë, që vihet në lëvizje me lopata ose me vela. Lundër peshkatarësh (peshkimi). ; [[Mauna]]: Barkë e madhe me fund të sheshtë, që shërben për të mbartur mallra nëpër lumenj ose në portet detare, kur vapori ndalet larg bregut, dhe që tërhiqet nga një anije ose lundron me motorin e saj. ; [[Motobarka]]: Anije e vogël që vihet në lëvizje me motor; barkë me motor. Motobarkë peshkimi ; [[Motolundra]]: Lundër që vihet në lëvizje me motor; motobarkë. ; [[Motopeshkatorja]]: Anije peshkimi; me motor. ; [[Motoraketahedhëse]]: Kater me raketa ; [[Motoskafi]]: Barkë që vihet në lëvizje me motor dhe që ecën shpejt. ; [[Motovedetë]]: Anije të vogla dhe të shpejta që shërbejnë për patrullumin e bregdetit. ; [[Navë]]: ; [[Nëndetësja bërthamore]]: Nëndetëse e armatosur me bombë bërthamore. ; [[Nëndetësja]]: Anije lufte e mbyllur, që lundron kryesisht nën sipërfaqen e detit. Nëndetëse bërthamore (atomike). ; [[Peshkatorja]]: Anije e ndërtuar dhe e pajisur posaçërisht për peshkim. ; [[Rimorkiatori]]: Anije me motor të fuqishëm, që shërben për të tërhequr anije të tjera ose ngarkesa. ; [[Sandalli]]: Varkë e vogël me lopata ose me motor, që përdoret për të lundruar ose që e mbajnë anijet për të çuar e për të marrë njerëz në breg. ; [[Siluruesi]]: Anije e vogël ushtarake e pajisur me silurë. ; [[Skundë]]: ; [[Sulja]]: Barkë e vogël, e hollë dhe e gjatë, me fund të rrafshët, më e vogël se takja. ; [[Shebeku]]: Velanije tredirekëshe e vogël dhe e shpejtë, e cila u zhvillua në Mesdhe në shekullin e 16-të. [[Skeda:Xebec San Giovanni with Genovese Flag, 1805, by Nicolas Cammillieri 1089921X.jpg|parapamje|Një shebek gjenovez]] ; [[Takja]]: Lundër e madhe, e gjatë deri dhjetë metra, që mban tridhjetë-dyzet kuintalë. ; [[Tartana]]: Anije e vogël njëdirekëshe e shpejtë, e manovrueshme me rrema dhe pëlhura) ; [[Tërheqës]]: Shiko rimorkiator ; [[Torpediniera]]: Anije luftarake e vogël dhe shumë e shpejtë, e pajisur me silure për të goditur anijet e tjera; silurues. ; [[Trabakulla]]: ; [[Vapori]]: Anije me avull; anije e madhe për udhëtarë dhe për mbartur mallra në rrugë të largëta. ; [[Varka]]: Barkë. == Referime == {{Reflist}}http://forums.airbase.ru/2022/08/t37670_12--vms-albanii.7508.html hevonz0c8ly2ayaf0f7xu6o02ulgrbf 2467469 2467468 2022-08-03T22:39:10Z AT44 12961 wikitext text/x-wiki == Llojet e anijeve == ; [[Aeroplanmbajtësja]]: Anije e madhe ushtarake, që ka piste për ngritjen e uljen e aeroplanëve dhe hangarë për qëndrimin e tyre. ; [[Anija me avull]]: Anije me avull ; [[Akullthyesi|Anija akullthyese]] ose [[akullthyesi]]: Anije akullthyese. Anije e posaçme, e pajisur dhe e përshtatur për të çarë rrugën midis akujve gjatë lundrimit në ujëra të ngrira. ; [[Anija bërthamore]]: Anije e pajisur me motor bërthamor. ; [[Anija cisternë]]: Anije, vagon ose mjet tjetër me një rezervuar të madh prej metali për të mbartur lëngje (ujë, naftë etj.). Anije cisternë. ; [[Anija çmagnetizuese]]: Anije e posaçme druri e pajisur me aparatura për matjen e fushës magnetike të anijeve ushtarake dhe çmagnetizimin e tyre ; [[Anija dhenxjerrëse]]: Anije lundruese për thithjen dhe nxjerrjen e dheut nga fundi i lumit, i detit etj., për pastrimin e kanaleve, për thellimin e lumenjve të lundrueshëm, të porteve etj.; makinë e posaçme për shfrytëzimin e mineraleve të dobishme në vendburimet e shkrifërimeve; dragë. ; [[Anija dhenxjerrëse]]: Anije me që shërbente për thellimin e ujorit të bazave detare dhe porteve, hyrjeve dhe kanaleve të ndryshme. Anije thelluese. Dhenxjerrësja. ; [[Anija dydirekëshe]]: Që ka dy direkë. Anije dydirekëshe. ; [[Anija e abordazhit]]: Anije në kohët e vjetra për luftime në det, kur anijet puqeshin e kapeshin me çengela që luftuesit të përlesheshin trup me trup. ; [[Anija flamurtare]]: Anije që mban flamurin në një flotë, në një ekspeditë etj. dhe prin; anije ku ndodhet komanda e një grupi anijesh. ; [[Anija helikoptermbajtëse]]: Anije e madhe ushtarake që ka pistë për qëndrimin, ngritjen e uljen e helikopterëve dhe hangarë për ta. ; [[Anija hidrografike]]: Anije që shëben për studime hidrografike. ; [[Anija kabotazhi]]: Anije trgtare që lundron gjatë brigjeve të detit në një largësi të caktuar nga toka, dhe kabotazh i vogël quhet lundrimi midis porteve që ndodhen në të njëjtin shtet, kurse kabotazh i madh themi për lundrimet jashtë kufinjve të një shteti ; [[Anija kontejnerësh]]: Anije që transporton mallra të vendosur në kontejnerë ; [[Anija lumore]]: Anije që përdoret në lumë. ; [[Anija mallrash]]: Anije që përdoret për trasnportin e mallrave. ; [[Anija me motor]]: Anije që përdorin velat për t’u zhvendosur. ; [[Anija me vela]]: Anije që përdorin velat për t’u zhvendosur. ; [[Anija minaheqëse]]: Anije që shërben për të hequr minat në vendet e minuara. ; [[Anija minalëshuese]]: Anije për lëshimin e minave në det. ; [[Anija minambajtëse]]: Anije që shërben për të mbajtur mina. ; [[Anija minapastruese]]: Anije minapastruese që shërben për të pastruar minat në vendet e minuara. ; [[Anija minavënëse]]: Anije minavënëse që shërben për të vendosur minat. ; [[Anija naftëmbajtëse]]: Anije që përdoret për transportimin e naftës. ; [[Anija ndëroqeanike]]: Anije ndëroqeanike, që shërben për lundrimin në oqeane; që kalon në oqeane ; [[Anija nënujëse]]: Anije nënujëse, që vepron nën ujë. ; [[Anija njëdirekëshe]]: Që ka vetëm një direk. Anije njëdirekëshe. Njëdirekësh. ; [[Anija oqeanike]]: Anije oqeanike, anije e madhe që lundron nëpër oqeane ; [[Anija pasagjerësh]]: Anije që përdoret për transportin e njerëzve ; [[Anija patrulluese]]: Anije që shërbejnë për patrullumin e detit. ; [[Anija peshkimi]]: Anije e ndërtuar dhe e pajisur posaçërisht për peshkim. Peshkatore. ; [[Anija pirate]]: Anije që përdoret si mjet kusarie në det. ; [[Anija polumbare]]: Anije zhytësish. Anije e vogël metalike e lundrimit bregdetar për kryerjen e punimeve nënujore të ndryshme nga ana e zhytësve ; [[Anija ruajtëse]]: Anije që bën rojë, që ruan. ; [[Anija shoqëruese]]: Anije që shkon së bashku me dikë tjetër në një vend, që përcjell dikë deri në vendin ku duhet të shkojë ai për t’i treguar rrugën, për ta ndihmuar të kryejë punën e tij, për ta mbrojtur. ; [[Anija shpëtimi]]: Anije që përdoret për raste emergjence për të shpëtuar njerëz. ; [[Anija spiune]]: Anije që është i pajisur me mjete të posaçme për të mbledhur të dhëna, sidomos me karakter ushtarak. ; [[Anija transporti]]: Anije që përdoret për trasnportin e mallrave. ; [[Anija tregtare]]: Anije që përoret për tregti ; [[Anija udhëtarësh]]: Anije që përdoret për transportin e njerëzve ; [[Anija ushtarake]]: Anije që ka të bëjë me ushtrinë i përket ushtrisë dhe luftës. luftarak. ; [[Anija vajgurmbajtëse]]: Anije vajgurmbajtëse. ; [[Anija vëzhguese]]: Anije që ka si detyrë për të vëzhguar diçka, e ngarkuar të vëzhgojë. ; [[Anija zbarkuese]]: Anije që përdoret për zbarkimin e trupave në tokën e kundërshtarit apo të tokën e pushtuar prej tij. ; [[Anija zbuluese]]: Anije që ka për detyrë zbulimin e armikut; që shërben për zbulim. ; [[Avullorja]]: Anije me avull ; [[Balenagjuajtësi]]: Që shërben për të gjuajtur balena. ; [[Barka dyshe]]: Barkë që mban dy vetë. ; [[Barka me rrema]]: Barkë që përdor rremat për lëvizje ; [[Barka njëshe]]: Barkë që mban një njeri. ; [[Barka njëtrungëshe]]: Barkë që është e ndërtuar prej një trungu të vetëm, si psh kaiket. ; [[Batiskafi]]: Anije e mbyllur, e pajisur me mjete të posaçme për të bërë kërkime e studime në thellësitë e deteve e të oqeaneve. ; [[Benzinata]]: Anije e vogël me motor, që punon me benzinë. ; [[Brigu]]:Anije me vela katrore dydirekëshe. [[Skeda:Rigging-brig.svg|parapamje|Brigu]] ; [[Brigatina]]: [[Skeda:Rigging-brigantine.svg|parapamje|Brigatina]] ; [[Dragamina]]: Anije ushtarake e pajisur me mjete të posaçme për pastrimin e ujërave nga minat. ; [[Draga (anije)|Draga]]: Anije e posaçme që ka pajisjet e nevojshme për të thelluar lumenjtë e portet, për të pastruar kanalet etj.; makinë e posaçme me pajisje për gërryerje, që përdoret për shfrytëzimin e vendburimeve minerare etj. ; [[Fajkorja]]: Anije e vogël. ; [[Fregata]]: Anije e vogël dhe e shpejtë me vela, që përdorej në shekujt XVIII-XIX në luftimet detare. Anije e shpejtë luftarake, e pajisur me artileri, që përdoret për të ndjekur nëndetëset armike ose për të shoqëruar anijet e rënda dhe për ’i mbrojtur ato nga sulmet ajrore. ; [[Fuste]]: Lloj galere e vogël njëdirekëshe, e shpejtë, e gjatë, me pjesën e përparme që përfundonte me profil të ulët, me rrema dhe pëlhura ; [[Galea]]: ; [[Galeota]]: ; [[Galera]]: Anije e vjetër lufte prej druri, e gjatë e me shumë rrema, që viheshin në lëvizje zakonisht nga të dënuarit me punë të rënda. Galerë romake (bizantine). Galerë piratësh. ; [[Gjemia]]: Anije; barkë e madhe me vela. ; Gjuajtës detar: Anije e specializuar për luftën kundër nëndetëseve. ; [[Gondola]]: Varkë e gjatë dhe e lehtë veneciane, me bash e kiç të ngritur e të kthyer, me fund të sheshtë e me një kabinë të vogël në mes. ; [[Jahti]]: Anije e vogël me motor, me avull ose me vela, e ndërtuar kryesisht për të bërë gara sportive, për shëtitje etj.; anije e vogël. ; [[Kaike]]: Lundër e vogël, e gjatë, e ngushtë dhe e cekët, që vihet në lëvizje zakonisht me lopata; barkë e vogël. ; [[Kanoniera]]: Anije e vogël lufte, e shpejtë dhe e manovrueshme, e pajisur me armë artilerie të kalibrit të mesëm, që përdoret për veprime luftarake afër brigjeve të deteve ose në lumenj. ; [[Karavela]]: Anije e vjetër spanjolle e portugeze me tre direkë e me vela. ; [[Katamaran]]: Anije me dy barqe. ; [[Kater silurues|Kateri silurues]]: Motoskaf i armatosur me silura ; [[Kateri]]: Kategori mjetesh të vogla lundruese, motolundër, motoskaf. ; [[Koracata]]: Anije luftarake e fuqishme, e veshur me armaturë çeliku dhe e pajisur me artileri të rëndë. ; [[Korveta]]: ; [[Kryqëzori]]: Anije lufte shumë e shpejtë, e veshur pjesërisht me çelik, e pajisur me artileri të rëndë, me torpila e me mina, që shërben sidomos për vëzhgime e zbulime luftarake. Kryqëzor i rëndë (i lehtë). ; [[Lemba]]: Anije e lashtë ilire, me një ose dy rradhë rremash dhe pa vela. ; [[Libruna]]: Anije e lashtë e liburnëve, me dy rradhë rremash, e lehtë, e shpejtë dhe e manovrueshme. ; [[Luftanija]]: Anije lufte. ; [[Lundra]]: Mjet i thjeshtë lundrimi prej druri, që vihet në lëvizje me lopata ose me shtagë, barkë e ngushtë dhe e gjatë; anije e vogël me fund të sheshtë, që vihet në lëvizje me lopata ose me vela. Lundër peshkatarësh (peshkimi). ; [[Mauna]]: Barkë e madhe me fund të sheshtë, që shërben për të mbartur mallra nëpër lumenj ose në portet detare, kur vapori ndalet larg bregut, dhe që tërhiqet nga një anije ose lundron me motorin e saj. ; [[Motobarka]]: Anije e vogël që vihet në lëvizje me motor; barkë me motor. Motobarkë peshkimi ; [[Motolundra]]: Lundër që vihet në lëvizje me motor; motobarkë. ; [[Motopeshkatorja]]: Anije peshkimi; me motor. ; [[Motoraketahedhëse]]: Kater me raketa ; [[Motoskafi]]: Barkë që vihet në lëvizje me motor dhe që ecën shpejt. ; [[Motovedetë]]: Anije të vogla dhe të shpejta që shërbejnë për patrullumin e bregdetit. ; [[Navë]]: ; [[Nëndetësja bërthamore]]: Nëndetëse e armatosur me bombë bërthamore. ; [[Nëndetësja]]: Anije lufte e mbyllur, që lundron kryesisht nën sipërfaqen e detit. Nëndetëse bërthamore (atomike). ; [[Peshkatorja]] ose [[Peshkarexha]]: Anije e ndërtuar dhe e pajisur posaçërisht për peshkim. ; [[Rimorkiatori]]: Anije me motor të fuqishëm, që shërben për të tërhequr anije të tjera ose ngarkesa. ; [[Sandalli]]: Varkë e vogël me lopata ose me motor, që përdoret për të lundruar ose që e mbajnë anijet për të çuar e për të marrë njerëz në breg. ; [[Siluruesi]]: Anije e vogël ushtarake e pajisur me silurë. ; [[Skundë]]: ; [[Sulja]]: Barkë e vogël, e hollë dhe e gjatë, me fund të rrafshët, më e vogël se takja. ; [[Shebeku]]: Velanije tredirekëshe e vogël dhe e shpejtë, e cila u zhvillua në Mesdhe në shekullin e 16-të. [[Skeda:Xebec San Giovanni with Genovese Flag, 1805, by Nicolas Cammillieri 1089921X.jpg|parapamje|Një shebek gjenovez]] ; [[Takja]]: Lundër e madhe, e gjatë deri dhjetë metra, që mban tridhjetë-dyzet kuintalë. ; [[Tartana]]: Anije e vogël njëdirekëshe e shpejtë, e manovrueshme me rrema dhe pëlhura) ; [[Tërheqës]]: Shiko rimorkiator ; [[Torpediniera]]: Anije luftarake e vogël dhe shumë e shpejtë, e pajisur me silure për të goditur anijet e tjera; silurues. ; [[Trabakulla]]: ; [[Vapori]]: Anije me avull; anije e madhe për udhëtarë dhe për mbartur mallra në rrugë të largëta. ; [[Varka]]: Barkë. == Referime == {{Reflist}}http://forums.airbase.ru/2022/08/t37670_12--vms-albanii.7508.html bb0ipflqtab1951p4cgyv317a1cn43e 2467470 2467469 2022-08-03T23:03:38Z AT44 12961 wikitext text/x-wiki == Llojet e anijeve == ; [[Aeroplanmbajtësja]]: Anije e madhe ushtarake, që ka piste për ngritjen e uljen e aeroplanëve dhe hangarë për qëndrimin e tyre. ; [[Anija me avull]]: Anije me avull ; [[Akullthyesi|Anija akullthyese]] ose [[akullthyesi]]: Anije akullthyese. Anije e posaçme, e pajisur dhe e përshtatur për të çarë rrugën midis akujve gjatë lundrimit në ujëra të ngrira. ; [[Anija bërthamore]]: Anije e pajisur me motor bërthamor. ; [[Anija cisternë]]: Anije, vagon ose mjet tjetër me një rezervuar të madh prej metali për të mbartur lëngje (ujë, naftë etj.). Anije cisternë. ; [[Anija çmagnetizuese]]: Anije e posaçme druri e pajisur me aparatura për matjen e fushës magnetike të anijeve ushtarake dhe çmagnetizimin e tyre ; [[Anija dhenxjerrëse]]: Anije lundruese për thithjen dhe nxjerrjen e dheut nga fundi i lumit, i detit etj., për pastrimin e kanaleve, për thellimin e lumenjve të lundrueshëm, të porteve etj.; makinë e posaçme për shfrytëzimin e mineraleve të dobishme në vendburimet e shkrifërimeve; dragë. ; [[Anija dhenxjerrëse]]: Anije me që shërbente për thellimin e ujorit të bazave detare dhe porteve, hyrjeve dhe kanaleve të ndryshme. Anije thelluese. Dhenxjerrësja. ; [[Anija dydirekëshe]]: Që ka dy direkë. Anije dydirekëshe. ; [[Anija e abordazhit]]: Anije në kohët e vjetra për luftime në det, kur anijet puqeshin e kapeshin me çengela që luftuesit të përlesheshin trup me trup. ; [[Anija flamurtare]]: Anije që mban flamurin në një flotë, në një ekspeditë etj. dhe prin; anije ku ndodhet komanda e një grupi anijesh. ; [[Anija helikoptermbajtëse]]: Anije e madhe ushtarake që ka pistë për qëndrimin, ngritjen e uljen e helikopterëve dhe hangarë për ta. ; [[Anija hidrografike]]: Anije që shëben për studime hidrografike. ; [[Anija kabotazhi]]: Anije trgtare që lundron gjatë brigjeve të detit në një largësi të caktuar nga toka, dhe kabotazh i vogël quhet lundrimi midis porteve që ndodhen në të njëjtin shtet, kurse kabotazh i madh themi për lundrimet jashtë kufinjve të një shteti ; [[Anija kontejnerësh]]: Anije që transporton mallra të vendosur në kontejnerë ; [[Anija lumore]]: Anije që përdoret në lumë. ; [[Anija mallrash]]: Anije që përdoret për trasnportin e mallrave. ; [[Anija me motor]]: Anije që përdorin velat për t’u zhvendosur. ; [[Anija me vela]]: Anije që përdorin velat për t’u zhvendosur. ; [[Anija minaheqëse]]: Anije që shërben për të hequr minat në vendet e minuara. ; [[Anija minalëshuese]]: Anije për lëshimin e minave në det. ; [[Anija minambajtëse]]: Anije që shërben për të mbajtur mina. ; [[Anija minapastruese]]: Anije minapastruese që shërben për të pastruar minat në vendet e minuara. ; [[Anija minavënëse]]: Anije minavënëse që shërben për të vendosur minat. ; [[Anija naftëmbajtëse]]: Anije që përdoret për transportimin e naftës. ; [[Anija ndëroqeanike]]: Anije ndëroqeanike, që shërben për lundrimin në oqeane; që kalon në oqeane ; [[Anija nënujëse]]: Anije nënujëse, që vepron nën ujë. ; [[Anija njëdirekëshe]]: Që ka vetëm një direk. Anije njëdirekëshe. Njëdirekësh. ; [[Anija oqeanike]]: Anije oqeanike, anije e madhe që lundron nëpër oqeane ; [[Anija pasagjerësh]]: Anije që përdoret për transportin e njerëzve ; [[Anija patrulluese]]: Anije që shërbejnë për patrullumin e detit. ; [[Anija peshkimi]]: Anije e ndërtuar dhe e pajisur posaçërisht për peshkim. Peshkatore. ; [[Anija pirate]]: Anije që përdoret si mjet kusarie në det. ; [[Anija polumbare]]: Anije zhytësish. Anije e vogël metalike e lundrimit bregdetar për kryerjen e punimeve nënujore të ndryshme nga ana e zhytësve ; [[Anija ruajtëse]]: Anije që bën rojë, që ruan. ; [[Anija shoqëruese]]: Anije që shkon së bashku me dikë tjetër në një vend, që përcjell dikë deri në vendin ku duhet të shkojë ai për t’i treguar rrugën, për ta ndihmuar të kryejë punën e tij, për ta mbrojtur. ; [[Anija shpëtimi]]: Anije që përdoret për raste emergjence për të shpëtuar njerëz. ; [[Anija spiune]]: Anije që është i pajisur me mjete të posaçme për të mbledhur të dhëna, sidomos me karakter ushtarak. ; [[Anija transporti]]: Anije që përdoret për trasnportin e mallrave. ; [[Anija tregtare]]: Anije që përoret për tregti ; [[Anija udhëtarësh]]: Anije që përdoret për transportin e njerëzve ; [[Anija ushtarake]]: Anije që ka të bëjë me ushtrinë i përket ushtrisë dhe luftës. luftarak. ; [[Anija vajgurmbajtëse]]: Anije vajgurmbajtëse. ; [[Anija vëzhguese]]: Anije që ka si detyrë për të vëzhguar diçka, e ngarkuar të vëzhgojë. ; [[Anija zbarkuese]]: Anije që përdoret për zbarkimin e trupave në tokën e kundërshtarit apo të tokën e pushtuar prej tij. ; [[Anija zbuluese]]: Anije që ka për detyrë zbulimin e armikut; që shërben për zbulim. ; [[Avullorja]]: Anije me avull ; [[Balenagjuajtësi]]: Që shërben për të gjuajtur balena. ; [[Barka dyshe]]: Barkë që mban dy vetë. ; [[Barka me rrema]]: Barkë që përdor rremat për lëvizje ; [[Barka njëshe]]: Barkë që mban një njeri. ; [[Barka njëtrungëshe]]: Barkë që është e ndërtuar prej një trungu të vetëm, si psh kaiket. ; [[Batiskafi]]: Anije e mbyllur, e pajisur me mjete të posaçme për të bërë kërkime e studime në thellësitë e deteve e të oqeaneve. ; [[Benzinata]]: Anije e vogël me motor, që punon me benzinë. ; [[Brigu]]:Anije me vela katrore dydirekëshe. [[Skeda:Rigging-brig.svg|parapamje|Brigu]] ; [[Brigatina]]: [[Skeda:Rigging-brigantine.svg|parapamje|Brigatina]] ; [[Dragamina]]: Anije ushtarake e pajisur me mjete të posaçme për pastrimin e ujërave nga minat. ; [[Draga (anije)|Draga]]: Anije e posaçme që ka pajisjet e nevojshme për të thelluar lumenjtë e portet, për të pastruar kanalet etj.; makinë e posaçme me pajisje për gërryerje, që përdoret për shfrytëzimin e vendburimeve minerare etj. ; [[Fajkorja]]: Anije e vogël. ; [[Fregata]]: Anije e vogël dhe e shpejtë me vela, që përdorej në shekujt XVIII-XIX në luftimet detare. Anije e shpejtë luftarake, e pajisur me artileri, që përdoret për të ndjekur nëndetëset armike ose për të shoqëruar anijet e rënda dhe për ’i mbrojtur ato nga sulmet ajrore. ; [[Fuste]]: Lloj galere e vogël njëdirekëshe, e shpejtë, e gjatë, me pjesën e përparme që përfundonte me profil të ulët, me rrema dhe pëlhura ; [[Galea]]: ; [[Galeota]]: ; [[Galera]]: Anije e vjetër lufte prej druri, e gjatë e me shumë rrema, që viheshin në lëvizje zakonisht nga të dënuarit me punë të rënda. Galerë romake (bizantine). Galerë piratësh. ; Gomonja: Varkë e lehtë me anët dhe barkun të bërë nga tuba fleksibël që përmbajnë gaz nën presion. ; [[Gjemia]]: Anije; barkë e madhe me vela. ; Gjuajtës detar: Anije e specializuar për luftën kundër nëndetëseve. ; [[Gondola]]: Varkë e gjatë dhe e lehtë veneciane, me bash e kiç të ngritur e të kthyer, me fund të sheshtë e me një kabinë të vogël në mes. ; [[Jahti]]: Anije e vogël me motor, me avull ose me vela, e ndërtuar kryesisht për të bërë gara sportive, për shëtitje etj.; anije e vogël. ; [[Kaike]]: Lundër e vogël, e gjatë, e ngushtë dhe e cekët, që vihet në lëvizje zakonisht me lopata; barkë e vogël. ; [[Kanoniera]]: Anije e vogël lufte, e shpejtë dhe e manovrueshme, e pajisur me armë artilerie të kalibrit të mesëm, që përdoret për veprime luftarake afër brigjeve të deteve ose në lumenj. ; [[Karavela]]: Anije e vjetër spanjolle e portugeze me tre direkë e me vela. ; [[Katamaran]]: Anije me dy barqe. ; [[Kater silurues|Kateri silurues]]: Motoskaf i armatosur me silura ; [[Kateri]]: Kategori mjetesh të vogla lundruese, motolundër, motoskaf. ; [[Koracata]]: Anije luftarake e fuqishme, e veshur me armaturë çeliku dhe e pajisur me artileri të rëndë. ; [[Korveta]]: ; [[Kryqëzori]]: Anije lufte shumë e shpejtë, e veshur pjesërisht me çelik, e pajisur me artileri të rëndë, me torpila e me mina, që shërben sidomos për vëzhgime e zbulime luftarake. Kryqëzor i rëndë (i lehtë). ; [[Lemba]]: Anije e lashtë ilire, me një ose dy rradhë rremash dhe pa vela. ; [[Libruna]]: Anije e lashtë e liburnëve, me dy rradhë rremash, e lehtë, e shpejtë dhe e manovrueshme. ; [[Luftanija]]: Anije lufte. ; [[Lundra]]: Mjet i thjeshtë lundrimi prej druri, që vihet në lëvizje me lopata ose me shtagë, barkë e ngushtë dhe e gjatë; anije e vogël me fund të sheshtë, që vihet në lëvizje me lopata ose me vela. Lundër peshkatarësh (peshkimi). ; [[Mauna]]: Barkë e madhe me fund të sheshtë, që shërben për të mbartur mallra nëpër lumenj ose në portet detare, kur vapori ndalet larg bregut, dhe që tërhiqet nga një anije ose lundron me motorin e saj. ; [[Motobarka]]: Anije e vogël që vihet në lëvizje me motor; barkë me motor. Motobarkë peshkimi ; [[Motolundra]]: Lundër që vihet në lëvizje me motor; motobarkë. ; [[Motopeshkatorja]]: Anije peshkimi; me motor. ; [[Motoraketahedhëse]]: Kater me raketa ; [[Motoskafi]]: Barkë që vihet në lëvizje me motor dhe që ecën shpejt. ; [[Motovedetë]]: Anije të vogla dhe të shpejta që shërbejnë për patrullumin e bregdetit. ; [[Navë]]: ; [[Nëndetësja bërthamore]]: Nëndetëse e armatosur me bombë bërthamore. ; [[Nëndetësja]]: Anije lufte e mbyllur, që lundron kryesisht nën sipërfaqen e detit. Nëndetëse bërthamore (atomike). ; [[Peshkatorja]] ose [[Peshkarexha]]: Anije e ndërtuar dhe e pajisur posaçërisht për peshkim. ; [[Rimorkiatori]]: Anije me motor të fuqishëm, që shërben për të tërhequr anije të tjera ose ngarkesa. ; [[Sandalli]]: Varkë e vogël me lopata ose me motor, që përdoret për të lundruar ose që e mbajnë anijet për të çuar e për të marrë njerëz në breg. ; [[Siluruesi]]: Anije e vogël ushtarake e pajisur me silurë. ; [[Skundë]]: ; [[Sulja]]: Barkë e vogël, e hollë dhe e gjatë, me fund të rrafshët, më e vogël se takja. ; [[Shebeku]]: Velanije tredirekëshe e vogël dhe e shpejtë, e cila u zhvillua në Mesdhe në shekullin e 16-të. [[Skeda:Xebec San Giovanni with Genovese Flag, 1805, by Nicolas Cammillieri 1089921X.jpg|parapamje|Një shebek gjenovez]] ; [[Takja]]: Lundër e madhe, e gjatë deri dhjetë metra, që mban tridhjetë-dyzet kuintalë. ; [[Tartana]]: Anije e vogël njëdirekëshe e shpejtë, e manovrueshme me rrema dhe pëlhura) ; [[Tërheqës]]: Shiko rimorkiator ; [[Torpediniera]]: Anije luftarake e vogël dhe shumë e shpejtë, e pajisur me silure për të goditur anijet e tjera; silurues. ; [[Trabakulla]]: ; [[Vapori]]: Anije me avull; anije e madhe për udhëtarë dhe për mbartur mallra në rrugë të largëta. ; [[Varka]]: Barkë. == Referime == {{Reflist}}http://forums.airbase.ru/2022/08/t37670_12--vms-albanii.7508.html 84376dx55if3fmrht3cwhe20hbp6lgg 0 318059 2467450 2022-08-03T20:47:19Z Drenisa 112234 Drenisa zhvendosi faqen [[Scodra]] tek [[Shkodra e lashtë]] wikitext text/x-wiki #RIDREJTO [[Shkodra e lashtë]] 25fnpulwk1yqr81wrqagyoi842beym3 0 318060 2467460 2022-08-03T21:15:16Z Drenisa 112234 Krijuar nga përkthimi i faqes "[[:en:Special:Redirect/revision/1089311854|De Administrando Imperio]]" wikitext text/x-wiki [[Skeda:Constantine_VII_Porphyrogenitus.jpg|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Constantine_VII_Porphyrogenitus.jpg/220px-Constantine_VII_Porphyrogenitus.jpg|djathtas|parapamje| [[Kostandin VII Porfirogjeni|Kostandini VII Porfirogjeni]] në një fildish të gdhendur të vitit 945.]] '''''De Administrando Imperio''''' ("Mbi qeverisjen e Perandorisë") është titulli [[Gjuha latine|latin]] i një vepre në gjuhën greke të shkruar nga Perandori Romak Lindor i shekullit të 10-të, [[Kostandin VII Porfirogjeni|Konstandini VII]] . Titulli grek i veprës është {{Lang|grc|Πρὸς τὸν ἴδιον υἱὸν Ρωμανόν|italic=yes}} ("Për djalin tim Romanos"). Është një manual i politikës së brendshme dhe të jashtme për përdorimin e djalit dhe pasuesit të Kostandinit, perandorit Romanos II . Është një shembull i spikatur i enciklopedizmit bizantin . == Autori dhe sfondi == Perandori Konstandini VII "Porphyrogenitus" (905-959) ishte djali i vetëm i mbijetuar i perandorit [[Leo VI i Menquri|Leo VI i Urti]] (886-912). {{Sfn|Moravcsik|1967}} Leo VI i dha kurorën Konstandinit VII të ri në vitin 908 dhe ai u bë bashkë-perandor. {{Sfn|Литаврин|1991}} Leo VI vdiq në maj 912, dhe vëllai i tij dhe bashkë-perandori Aleksandri u bë sundimtar i Kostandinopojës, por Aleksandri vdiq në vitin 913. {{Sfn|Острогорский|2011}} {{Sfn|Литаврин|1991}} Kostandini VII ishte shumë i ri për të sunduar vetë prandaj edhe u krijua guvernatori. {{Sfn|Ostrogorsky|1956}} {{Sfn|Острогорский|2011}} Më vonë në maj 919 Konstandini VII u martua me Helena Lekapene, e bija e Roman Lekapenit. Në dhjetor 920, Roman I Lekapeni (920–944) u kurorëzua si një bashkë-perandor, por ai me të vërtetë mori përsipër mbretërimin perandorak në [[Kostandinopoja|Kostandinopojë]] . {{Sfn|Острогорский|2011}} Nga viti 920, Kostandini VII u largua gjithnjë e më shumë nga autoritetet perandorake; deri në dhjetor 944, kur djemtë e perandorit Romani I u rebeluan befas dhe e mbyllën babanë e tyre. Konstandini VII, me ndihmën e mbështetësve të tij, mbylli kunetërit e tij dhe drejtoi personalisht nga [[Perandoria Bizantine|Perandoria Romake Lindore]] nga janari 945 deri në vdekjen e tij në nëntor 959. {{Sfn|Ostrogorsky|1956}} {{Sfn|Острогорский|2011}} {{Sfn|Shchavelev|2019}} Babai i Konstandinit, Leo ishte i njohur për mësimet dhe shkrimet e tij, dhe, saktë apo jo, Konstandini VII besonte gjithashtu se nëna e tij, Zoe Karbonopsina, ishte një e afërme e kronikanit Theofan Rrëfimtari, {{Sfn|Treadgold|2013}} një nga Historianët e Mesëm Bizantin. Konstandini VII ishte një dijetar-perandor, i cili u përpoq të nxiste mësimin dhe arsimimin në [[Perandoria Bizantine|Perandorinë Romake Lindore]] . Ai mblodhi një grup njerëzish të arsimuar dhe iu përkushtua shkrimit të librave për administrimin, ceremonitë dhe historinë e Perandorisë Romake Lindore. Një rreth njerëzish të arsimuar u formua përreth Konstandinit VII, shkroi tre libra të papërfunduar (De Administrando Imperio, ''De Ceremoniis'' dhe Mbi temat) dhe përfundoi një biografi të gjyshit të tij, Vasili I. {{Sfn|Treadgold|2013}} {{Sfn|Logos|2019}} <ref>{{Cite book|last=Aleksandar Logos|url=https://www.academia.edu/42147440|title=Istorija Srba 1 - Dopuna 4; Istorija Srba 5|publisher=ATC|year=2019|isbn=978-86-85117-46-6|location=Beograd|pages=10}}</ref> Teksti i njohur si ''De Administrando Imperio'' u shkrua nga perandori Konstandin VII Porfirogjeni, por ai kishte të paktën një "Bashkëpunëtor Anonim" të arsimuar. {{Sfn|Shchavelev|2019}} Thirrjet e drejtpërdrejta të Konstandinit VII për djalin e tij Romanit II dhe komentet në vetën e parë të Kostandinit gjenden si në fillim të traktatit në Proem dhe në kapitullin 13, si dhe në fund të tekstit, në kapitullin 51 {{Sfn|Shchavelev|2019}} Në këtë tekst, i biri i tij Romani II nuk është caktuar kurrë si një sundimtar i vetë-qëndrueshëm. {{Sfn|Shchavelev|2019}} Natyrisht, i gjithë De Administrando Imperio Constantine VII u shkrua kur ai ishte gjallë. Thuhet se ''De Administrando Imperio'' u shkrua midis viteve 948 dhe 952. {{Sfn|Bury|1920}} {{Sfn|1967}} <ref name="PrinzingSalamon1999">{{Cite book|last=Günter Prinzing|url=https://books.google.com/books?id=uZDgivj7_RAC&pg=PA24|title=Byzanz und Ostmitteleuropa 950-1453: Beiträge zu einer table-ronde des XIX. International Congress of Byzantine Studies, Copenhagen 1996|last2=Maciej Salamon|publisher=Otto Harrassowitz Verlag|year=1999|isbn=978-3-447-04146-1|pages=24–}}</ref> <ref name="Laiou1992">{{Cite book|last=Angeliki E. Laiou|url=https://books.google.com/books?id=aQZAQAhFD20C&pg=PA8|title=Byzantium: A World Civilization|date=1 January 1992|publisher=Dumbarton Oaks|isbn=978-0-88402-215-2|pages=8–}}</ref> Kapitujt 27, 29 dhe 45 të veprës e mbështesin këtë pikëpamje. Kapitulli 29 thotë, "tani (sot) është indikcioni VII, viti 6457 nga krijimi i botës," dhe viti [[Perandoria Bizantine|bizantin]] 6457 nga krijimi i botës korrespondon me 948/949 e.s. {{Sfn|Logos|2019}} Kapitulli 45 thotë, " tani (sot) është indikcioni X, viti i krijimit të botës 6460 në mbretërimin e [[Kostandin VII Porfirogjeni|Kostandinit [VII]]] dhe Romanit [II] ”, dhe viti bizantin 6460 nga krijimi i botës korrespondon me 951/952 të erës sonë. {{Sfn|Logos|2019}} Nga kjo, duket se disa pjesë të veprës janë shkruar në periudhën 948-952 të e.s. Sipas studiuesve të tjerë, ''De Administrando Imperio'' u përpilua në një moment pas vitit 952 dhe para nëntorit [[959]] kur vdiq Konstandini VII. {{Sfn|Shchavelev|2019}} Akoma të tjerë besojnë se libri është vetëm një dorëshkrim i papërfunduar i shkruar midis viteve 926 dhe nëntorit 959. {{Sfn|Logos|2019}} <ref>{{Cite book|last=Aleksandar Logos|url=https://www.academia.edu/42147440|title=Istorija Srba 1 - Dopuna 4; Istorija Srba 5|publisher=ATC|year=2019|isbn=978-86-85117-46-6|location=Beograd|pages=8, 10–11}}</ref> Në fillim të ''De Administrando Imperio'', Konstandini VII shkroi se vepra ishte një grup njohurish që do t'i nevojiteshin djalit të tij Romanit II (lindur në 938 dhe sundoi mes viteve 959-963). {{Sfn|Moravcsik|1967}} {{Sfn|Литаврин|1991}} Synimi i perandorit Konstandin VII për të shkruar një manual për pasardhësin e tij, Romani II, redukton mundësinë që të jenë shkruar të pavërteta të mëdha. Prandaj, De Administrando Imperio është një nga burimet më të rëndësishme për studimin e Perandorisë Romake Lindore (Bizantit) dhe fqinjëve të saj. Ai përmban këshilla për qeverisjen e perandorisë heterogjene, si dhe për të luftuar armiqtë e huaj. Vepra kombinon dy nga traktatet e mëparshme të Konstandinit, "Mbi qeverisjen e shtetit dhe kombeve të ndryshme" ({{Lang|grc|Περὶ Διοικήσεως τοῦ Κράτους βιβλίον καὶ τῶν διαφόρων Ἐθνῶν|italic=yes}}), në lidhje me historitë dhe personazhet e kombeve fqinje me Perandorinë, duke përfshirë [[hungarezët]], [[peçenegët]], rusët e Kievit, [[sllavët e jugut]], [[arabët]], [[lombardët]], [[armenët]] dhe [[gjeorgjianët]] ; dhe "Mbi [[Thema|temat]] e Lindjes dhe Perëndimit" ( {{Lang|grc|Περὶ θεμάτων Ἀνατολῆς καὶ Δύσεως|italic=yes}} , i njohur në latinisht si ''De Thematibus'' ), në lidhje me ngjarjet e fundit në provincat perandorake. Këtij kombinimi iu shtuan udhëzimet politike të vetë Konstandinit ndaj djalit të tij, Romanit. == Përmbajtja == Përmbajtja e librit, sipas parathënies së tij, ndahet në katër pjesë: {{Sfn|Ostrogorsky|1995}} * një çelës për politikën e jashtme në fushën më të rrezikshme dhe më të ndërlikuar të skenës politike bashkëkohore, në zonën e veriorëve dhe skithëve, * një mësim në diplomacinë që duhet ndjekur në trajtimin e kombeve të së njëjtës zonë * një studim gjithëpërfshirës gjeografik dhe historik i shumicës së kombeve përreth dhe * një përmbledhje e historisë së fundit të brendshme, politikës dhe organizimit të Perandorisë. Për sa i përket informacionit historik dhe gjeografik, i cili shpesh është konfuz dhe i mbushur me legjenda, ky informacion është në thelb i besueshëm. {{Sfn|Ostrogorsky|1995}} Traktati historik dhe antikuar, të cilin Perandori e kishte përpiluar gjatë viteve 940, përmbahet në kapitujt 12-40. Ky traktat përmban histori tradicionale dhe legjendare se si territoret që rrethonin Perandorinë u pushtuan në të kaluarën nga njerëzit që jetonin në to në kohën e perandorit ( saracens, lombardët, [[Venetët|venecianët]], [[serbët]], [[kroatët]], [[Hungarezët|magjarët]], [[peçenegët]] ). Kapitujt 1-8, 10-12 shpjegojnë politikën perandorake ndaj peçenegëve dhe turqve. Kapitulli 13 është një direktivë e përgjithshme mbi politikën e jashtme që vjen nga Perandori. Kapitujt 43-46 kanë të bëjnë me politikën bashkëkohore në veri-lindje ( [[Armenia|Armeni]] dhe [[Gjeorgjia|Gjeorgji]] ). Udhëzuesit për përfshirjen dhe taksimin e provincave të reja perandorake, dhe për disa pjesë të administratës civile dhe detare, janë në kapitujt 49-52. Këta kapituj të mëvonshëm (dhe kapitulli 53) u krijuan për t'i dhënë udhëzime praktike perandorit Romani II dhe ndoshta janë shtuar gjatë vitit 951–52, për të shënuar ditëlindjen e katërmbëdhjetë të Romanit (952). == Shih edhe == * [[Historia]] * [[Kronologjia]] * [[Historiografia]]  [[Kategoria:Faqe me përkthime të pashqyrtuara]] cdwixbat5ybyqnsj63ssazanwip1cez 2467461 2467460 2022-08-03T21:19:22Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki [[Skeda:Constantine_VII_Porphyrogenitus.jpg|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Constantine_VII_Porphyrogenitus.jpg/220px-Constantine_VII_Porphyrogenitus.jpg|djathtas|parapamje| [[Kostandin VII Porfirogjeni|Kostandini VII Porfirogjeni]] në një fildish të gdhendur të vitit 945.]] '''''De Administrando Imperio''''' ("Mbi qeverisjen e Perandorisë") është titulli [[Gjuha latine|latin]] i një vepre në gjuhën greke të shkruar nga Perandori Romak Lindor i shekullit të 10-të, [[Kostandin VII Porfirogjeni|Konstandini VII]] . Titulli grek i veprës është {{Lang|grc|Πρὸς τὸν ἴδιον υἱὸν Ρωμανόν|italic=yes}} ("Për djalin tim Romanos"). Është një manual i politikës së brendshme dhe të jashtme për përdorimin e djalit dhe pasuesit të Kostandinit, perandorit Romanos II . Është një shembull i spikatur i enciklopedizmit bizantin . == Autori dhe sfondi == Perandori Konstandini VII "Porphyrogenitus" (905-959) ishte djali i vetëm i mbijetuar i perandorit [[Leo VI i Menquri|Leo VI i Urti]] (886-912). {{Sfn|Moravcsik|1967}} Leo VI i dha kurorën Konstandinit VII të ri në vitin 908 dhe ai u bë bashkë-perandor. {{Sfn|Литаврин|1991}} Leo VI vdiq në maj 912, dhe vëllai i tij dhe bashkë-perandori Aleksandri u bë sundimtar i Kostandinopojës, por Aleksandri vdiq në vitin 913. {{Sfn|Острогорский|2011}} {{Sfn|Литаврин|1991}} Kostandini VII ishte shumë i ri për të sunduar vetë prandaj edhe u krijua guvernatori. {{Sfn|Ostrogorsky|1956}} {{Sfn|Острогорский|2011}} Më vonë në maj 919 Konstandini VII u martua me Helena Lekapene, e bija e Roman Lekapenit. Në dhjetor 920, Roman I Lekapeni (920–944) u kurorëzua si një bashkë-perandor, por ai me të vërtetë mori përsipër mbretërimin perandorak në [[Kostandinopoja|Kostandinopojë]] . {{Sfn|Острогорский|2011}} Nga viti 920, Kostandini VII u largua gjithnjë e më shumë nga autoritetet perandorake; deri në dhjetor 944, kur djemtë e perandorit Romani I u rebeluan befas dhe e mbyllën babanë e tyre. Konstandini VII, me ndihmën e mbështetësve të tij, mbylli kunetërit e tij dhe drejtoi personalisht nga [[Perandoria Bizantine|Perandoria Romake Lindore]] nga janari 945 deri në vdekjen e tij në nëntor 959. {{Sfn|Ostrogorsky|1956}} {{Sfn|Острогорский|2011}} {{Sfn|Shchavelev|2019}} Babai i Konstandinit, Leo ishte i njohur për mësimet dhe shkrimet e tij, dhe, saktë apo jo, Konstandini VII besonte gjithashtu se nëna e tij, Zoe Karbonopsina, ishte një e afërme e kronikanit Theofan Rrëfimtari, {{Sfn|Treadgold|2013}} një nga Historianët e Mesëm Bizantin. Konstandini VII ishte një dijetar-perandor, i cili u përpoq të nxiste mësimin dhe arsimimin në [[Perandoria Bizantine|Perandorinë Romake Lindore]] . Ai mblodhi një grup njerëzish të arsimuar dhe iu përkushtua shkrimit të librave për administrimin, ceremonitë dhe historinë e Perandorisë Romake Lindore. Një rreth njerëzish të arsimuar u formua përreth Konstandinit VII, shkroi tre libra të papërfunduar (De Administrando Imperio, ''De Ceremoniis'' dhe Mbi temat) dhe përfundoi një biografi të gjyshit të tij, Vasili I. {{Sfn|Treadgold|2013}} {{Sfn|Logos|2019}} <ref>{{Cite book|last=Aleksandar Logos|url=https://www.academia.edu/42147440|title=Istorija Srba 1 - Dopuna 4; Istorija Srba 5|publisher=ATC|year=2019|isbn=978-86-85117-46-6|location=Beograd|pages=10}}</ref> Teksti i njohur si ''De Administrando Imperio'' u shkrua nga perandori Konstandin VII Porfirogjeni, por ai kishte të paktën një "Bashkëpunëtor Anonim" të arsimuar. {{Sfn|Shchavelev|2019}} Thirrjet e drejtpërdrejta të Konstandinit VII për djalin e tij Romanit II dhe komentet në vetën e parë të Kostandinit gjenden si në fillim të traktatit në Proem dhe në kapitullin 13, si dhe në fund të tekstit, në kapitullin 51 {{Sfn|Shchavelev|2019}} Në këtë tekst, i biri i tij Romani II nuk është caktuar kurrë si një sundimtar i vetë-qëndrueshëm. {{Sfn|Shchavelev|2019}} Natyrisht, i gjithë De Administrando Imperio Constantine VII u shkrua kur ai ishte gjallë. Thuhet se ''De Administrando Imperio'' u shkrua midis viteve 948 dhe 952. {{Sfn|Bury|1920}} {{Sfn|1967}} <ref name="PrinzingSalamon1999">{{Cite book|last=Günter Prinzing|url=https://books.google.com/books?id=uZDgivj7_RAC&pg=PA24|title=Byzanz und Ostmitteleuropa 950-1453: Beiträge zu einer table-ronde des XIX. International Congress of Byzantine Studies, Copenhagen 1996|last2=Maciej Salamon|publisher=Otto Harrassowitz Verlag|year=1999|isbn=978-3-447-04146-1|pages=24–}}</ref> <ref name="Laiou1992">{{Cite book|last=Angeliki E. Laiou|url=https://books.google.com/books?id=aQZAQAhFD20C&pg=PA8|title=Byzantium: A World Civilization|date=1 January 1992|publisher=Dumbarton Oaks|isbn=978-0-88402-215-2|pages=8–}}</ref> Kapitujt 27, 29 dhe 45 të veprës e mbështesin këtë pikëpamje. Kapitulli 29 thotë, "tani (sot) është indikcioni VII, viti 6457 nga krijimi i botës," dhe viti [[Perandoria Bizantine|bizantin]] 6457 nga krijimi i botës korrespondon me 948/949 e.s. {{Sfn|Logos|2019}} Kapitulli 45 thotë, " tani (sot) është indikcioni X, viti i krijimit të botës 6460 në mbretërimin e [[Kostandin VII Porfirogjeni|Kostandinit [VII]]] dhe Romanit [II] ”, dhe viti bizantin 6460 nga krijimi i botës korrespondon me 951/952 të erës sonë. {{Sfn|Logos|2019}} Nga kjo, duket se disa pjesë të veprës janë shkruar në periudhën 948-952 të e.s. Sipas studiuesve të tjerë, ''De Administrando Imperio'' u përpilua në një moment pas vitit 952 dhe para nëntorit [[959]] kur vdiq Konstandini VII. {{Sfn|Shchavelev|2019}} Akoma të tjerë besojnë se libri është vetëm një dorëshkrim i papërfunduar i shkruar midis viteve 926 dhe nëntorit 959. {{Sfn|Logos|2019}} <ref>{{Cite book|last=Aleksandar Logos|url=https://www.academia.edu/42147440|title=Istorija Srba 1 - Dopuna 4; Istorija Srba 5|publisher=ATC|year=2019|isbn=978-86-85117-46-6|location=Beograd|pages=8, 10–11}}</ref> Në fillim të ''De Administrando Imperio'', Konstandini VII shkroi se vepra ishte një grup njohurish që do t'i nevojiteshin djalit të tij Romanit II (lindur në 938 dhe sundoi mes viteve 959-963). {{Sfn|Moravcsik|1967}} {{Sfn|Литаврин|1991}} Synimi i perandorit Konstandin VII për të shkruar një manual për pasardhësin e tij, Romani II, redukton mundësinë që të jenë shkruar të pavërteta të mëdha. Prandaj, De Administrando Imperio është një nga burimet më të rëndësishme për studimin e Perandorisë Romake Lindore (Bizantit) dhe fqinjëve të saj. Ai përmban këshilla për qeverisjen e perandorisë heterogjene, si dhe për të luftuar armiqtë e huaj. Vepra kombinon dy nga traktatet e mëparshme të Konstandinit, "Mbi qeverisjen e shtetit dhe kombeve të ndryshme" ({{Lang|grc|Περὶ Διοικήσεως τοῦ Κράτους βιβλίον καὶ τῶν διαφόρων Ἐθνῶν|italic=yes}}), në lidhje me historitë dhe personazhet e kombeve fqinje me Perandorinë, duke përfshirë [[hungarezët]], [[peçenegët]], rusët e Kievit, [[sllavët e jugut]], [[arabët]], [[lombardët]], [[armenët]] dhe [[gjeorgjianët]] ; dhe "Mbi [[Thema|temat]] e Lindjes dhe Perëndimit" ( {{Lang|grc|Περὶ θεμάτων Ἀνατολῆς καὶ Δύσεως|italic=yes}} , i njohur në latinisht si ''De Thematibus'' ), në lidhje me ngjarjet e fundit në provincat perandorake. Këtij kombinimi iu shtuan udhëzimet politike të vetë Konstandinit ndaj djalit të tij, Romanit. == Përmbajtja == Përmbajtja e librit, sipas parathënies së tij, ndahet në katër pjesë: {{Sfn|Ostrogorsky|1995}} * një çelës për politikën e jashtme në fushën më të rrezikshme dhe më të ndërlikuar të skenës politike bashkëkohore, në zonën e veriorëve dhe skithëve, * një mësim në diplomacinë që duhet ndjekur në trajtimin e kombeve të së njëjtës zonë * një studim gjithëpërfshirës gjeografik dhe historik i shumicës së kombeve përreth dhe * një përmbledhje e historisë së fundit të brendshme, politikës dhe organizimit të Perandorisë. Për sa i përket informacionit historik dhe gjeografik, i cili shpesh është konfuz dhe i mbushur me legjenda, ky informacion është në thelb i besueshëm. {{Sfn|Ostrogorsky|1995}} Traktati historik dhe antikuar, të cilin Perandori e kishte përpiluar gjatë viteve 940, përmbahet në kapitujt 12-40. Ky traktat përmban histori tradicionale dhe legjendare se si territoret që rrethonin Perandorinë u pushtuan në të kaluarën nga njerëzit që jetonin në to në kohën e perandorit ( saracens, lombardët, [[Venetët|venecianët]], [[serbët]], [[kroatët]], [[Hungarezët|magjarët]], [[peçenegët]] ). Kapitujt 1-8, 10-12 shpjegojnë politikën perandorake ndaj peçenegëve dhe turqve. Kapitulli 13 është një direktivë e përgjithshme mbi politikën e jashtme që vjen nga Perandori. Kapitujt 43-46 kanë të bëjnë me politikën bashkëkohore në veri-lindje ( [[Armenia|Armeni]] dhe [[Gjeorgjia|Gjeorgji]] ). Udhëzuesit për përfshirjen dhe taksimin e provincave të reja perandorake, dhe për disa pjesë të administratës civile dhe detare, janë në kapitujt 49-52. Këta kapituj të mëvonshëm (dhe kapitulli 53) u krijuan për t'i dhënë udhëzime praktike perandorit Romani II dhe ndoshta janë shtuar gjatë vitit 951–52, për të shënuar ditëlindjen e katërmbëdhjetë të Romanit (952). == Shih edhe == * [[Historia]] * [[Kronologjia]] * [[Historiografia]]  == Literatura == * {{Cite book|editor-last=Bury|editor-first=John Bagnell|title=Constantine VII Porphyrogenitus, The early history of the Slavonic settlements in Dalmatia, Croatia, & Serbia - De administrando Imperio, Chapters 29-36|year=1920|location=London-New York|publisher=Society for promoting Christian knowledge-Macmillan|url=https://archive.org/details/earlyhistoryofsl00consrich}} * {{Cite book|last=Treadgold|first=Warren|title=The Middle Byzantine Historians|location=New York|publisher=Palgrave Macmillan|year=2013}} * {{Cite book|editor-last=Moravcsik|editor-first=Gyula|title=Constantine Porphyrogenitus: De Administrando Imperio|year=1967|orig-year=1949|edition=2nd revised|location=Washington D.C.|publisher=Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies|isbn=9780884020219|url=https://books.google.com/books?id=3al15wpFWiMC}} * {{Cite journal|last=Živković|first=Tibor|title=Constantine Porhyrogenitus and the Ragusan Authors before 1611|journal=Историјски часопис|year=2006|volume=53|pages=145–164|url=http://www.iib.ac.rs/docs/IstorijskiCasopis53%282006%29.pdf|access-date=2018-12-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20180324160510/http://www.iib.ac.rs/docs/IstorijskiCasopis53(2006).pdf|archive-date=2018-03-24|url-status=dead}} * {{Cite journal|last=Živković|first=Tibor|title=Constantine Porphyrogenitus' Kastra oikoumena in the Southern Slavs Principalities|journal=Историјски часопис|year=2008|volume=57|pages=9–28|url=http://www.iib.ac.rs/docs/IstorijskiCasopis57%282008%29.pdf|access-date=2018-07-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20180324160351/http://www.iib.ac.rs/docs/IstorijskiCasopis57(2008).pdf|archive-date=2018-03-24|url-status=dead}} * {{Cite journal|last=Živković|first=Tibor|title=Constantine Porphyrogenitus' Source on the Earliest History of the Croats and Serbs|journal=Radovi Zavoda Za Hrvatsku Povijest U Zagrebu|year=2010|volume=42|pages=117–131|url=https://hrcak.srce.hr/file/94923}} * {{Cite book|last=Živković|first=Tibor|title=De conversione Croatorum et Serborum: A Lost Source|year=2012|location=Belgrade|publisher=The Institute of History|url=https://www.academia.edu/1231887}} * {{Cite book|last=Shchavelev|first=Aleksei S|title=Treatise De Administrando Imperio by Emperor Constantine VII Porphyrogenitus: Date of the Paris gr. 2009 Copy, Years of Compiling of the Original Codex, and a Hypothesis about the Number of Authors [in Studia Ceranea 9, 2019]|year=2019|url=https://czasopisma.uni.lodz.pl/sceranea/article/view/6745/6335}} * {{Cite book|last=Ostrogorsky|first=George|year=1956|title=History of the Byzantine State|location=Oxford|publisher=Basil Blackwell|url=https://books.google.com/books?id=Bt0_AAAAYAAJ}} * {{Cite book|last=Острогорский|first=Георгий A.|author-link=George Ostrogorsky|year=2011|title=История Византийского государства|location=Москва|publisher=Сибирская Благозвонница|url=https://www.academia.edu/31650074}} * {{Cite book|editor-last=Литаврин|editor-first=Г.Г|title=Константин Багрянородный, Об управлении империей|year=1991|edition=Издание второе|location=Москва|isbn=5-02-008637-1}} * {{Cite book|last=Ферјанчић|first=Божидар|chapter=Константин VII Порфирогенит|title=Византиски извори за историју народа Југославије|year=1959|volume=2|location=Београд|publisher=Византолошки институт|pages=1–98|url=https://www.scribd.com/doc/15762910/SANU-Posebna-Izdanja-Vizantijski-Izvori-Za-Istoriju-Naroda-Jugoslavije-Tom-2}} * {{Citation|last=Logos|first=Aleksandar|year=2019|title=De administrando imperio: Time of creation and some corrections for translation|url=https://www.academia.edu/40215504/De_administrando_imperio_Time_of_creation_and_several_corrections_for_translation_08_2019_|website=academia.edu|access-date=2020-11-15}} * {{cite book|last=Aleksandar Logos|title=Istorija Srba 1 - Dopuna 4; Istorija Srba 5|url=https://www.academia.edu/42147440|year=2019|publisher=ATC|location=Beograd|isbn=978-86-85117-46-6}} == Referimet == esiarumaqki7p98ralgdi0q082172z1 2467471 2467461 2022-08-03T23:06:58Z AT44 12961 wikitext text/x-wiki [[Skeda:Constantine_VII_Porphyrogenitus.jpg|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Constantine_VII_Porphyrogenitus.jpg/220px-Constantine_VII_Porphyrogenitus.jpg|djathtas|parapamje| [[Kostandin VII Porfirogjeni|Kostandini VII Porfirogjeni]] në një fildish të gdhendur të vitit 945.]] '''''De Administrando Imperio''''' ("Mbi qeverisjen e Perandorisë") është titulli [[Gjuha latine|latin]] i një vepre në gjuhën greke të shkruar nga Perandori Romak Lindor i shekullit të 10-të, [[Kostandin VII Porfirogjeni|Konstandini VII]] . Titulli grek i veprës është {{Lang|grc|Πρὸς τὸν ἴδιον υἱὸν Ρωμανόν|italic=yes}} ("Për djalin tim Romanos"). Është një manual i politikës së brendshme dhe të jashtme për përdorimin e djalit dhe pasuesit të Kostandinit, perandorit Romanos II . Është një shembull i spikatur i enciklopedizmit bizantin . == Autori dhe sfondi == Perandori Konstandini VII "Porphyrogenitus" (905-959) ishte djali i vetëm i mbijetuar i perandorit [[Leo VI i Menquri|Leo VI i Urti]] (886-912). {{Sfn|Moravcsik|1967}} Leo VI i dha kurorën Konstandinit VII të ri në vitin 908 dhe ai u bë bashkë-perandor. {{Sfn|Литаврин|1991}} Leo VI vdiq në maj 912, dhe vëllai i tij dhe bashkë-perandori Aleksandri u bë sundimtar i Kostandinopojës, por Aleksandri vdiq në vitin 913. {{Sfn|Острогорский|2011}} {{Sfn|Литаврин|1991}} Kostandini VII ishte shumë i ri për të sunduar vetë prandaj edhe u krijua guvernatori. {{Sfn|Ostrogorsky|1956}} {{Sfn|Острогорский|2011}} Më vonë në maj 919 Konstandini VII u martua me Helena Lekapene, e bija e Roman Lekapenit. Në dhjetor 920, Roman I Lekapeni (920–944) u kurorëzua si një bashkë-perandor, por ai me të vërtetë mori përsipër mbretërimin perandorak në [[Kostandinopoja|Kostandinopojë]] . {{Sfn|Острогорский|2011}} Nga viti 920, Kostandini VII u largua gjithnjë e më shumë nga autoritetet perandorake; deri në dhjetor 944, kur djemtë e perandorit Romani I u rebeluan befas dhe e mbyllën babanë e tyre. Konstandini VII, me ndihmën e mbështetësve të tij, mbylli kunetërit e tij dhe drejtoi personalisht nga [[Perandoria Bizantine|Perandoria Romake Lindore]] nga janari 945 deri në vdekjen e tij në nëntor 959. {{Sfn|Ostrogorsky|1956}} {{Sfn|Острогорский|2011}} {{Sfn|Shchavelev|2019}} Babai i Konstandinit, Leo ishte i njohur për mësimet dhe shkrimet e tij, dhe, saktë apo jo, Konstandini VII besonte gjithashtu se nëna e tij, Zoe Karbonopsina, ishte një e afërme e kronikanit Theofan Rrëfimtari, {{Sfn|Treadgold|2013}} një nga Historianët e Mesëm Bizantin. Konstandini VII ishte një dijetar-perandor, i cili u përpoq të nxiste mësimin dhe arsimimin në [[Perandoria Bizantine|Perandorinë Romake Lindore]] . Ai mblodhi një grup njerëzish të arsimuar dhe iu përkushtua shkrimit të librave për administrimin, ceremonitë dhe historinë e Perandorisë Romake Lindore. Një rreth njerëzish të arsimuar u formua përreth Konstandinit VII, shkroi tre libra të papërfunduar (De Administrando Imperio, ''De Ceremoniis'' dhe Mbi temat) dhe përfundoi një biografi të gjyshit të tij, Vasili I. {{Sfn|Treadgold|2013}} {{Sfn|Logos|2019}} <ref>{{Cite book|last=Aleksandar Logos|url=https://www.academia.edu/42147440|title=Istorija Srba 1 - Dopuna 4; Istorija Srba 5|publisher=ATC|year=2019|isbn=978-86-85117-46-6|location=Beograd|pages=10}}</ref> Teksti i njohur si ''De Administrando Imperio'' u shkrua nga perandori Konstandin VII Porfirogjeni, por ai kishte të paktën një "Bashkëpunëtor Anonim" të arsimuar. {{Sfn|Shchavelev|2019}} Thirrjet e drejtpërdrejta të Konstandinit VII për djalin e tij Romanit II dhe komentet në vetën e parë të Kostandinit gjenden si në fillim të traktatit në Proem dhe në kapitullin 13, si dhe në fund të tekstit, në kapitullin 51 {{Sfn|Shchavelev|2019}} Në këtë tekst, i biri i tij Romani II nuk është caktuar kurrë si një sundimtar i vetë-qëndrueshëm. {{Sfn|Shchavelev|2019}} Natyrisht, i gjithë De Administrando Imperio Constantine VII u shkrua kur ai ishte gjallë. Thuhet se ''De Administrando Imperio'' u shkrua midis viteve 948 dhe 952. {{Sfn|Bury|1920}} {{Sfn|1967}} <ref name="PrinzingSalamon1999">{{Cite book|last=Günter Prinzing|url=https://books.google.com/books?id=uZDgivj7_RAC&pg=PA24|title=Byzanz und Ostmitteleuropa 950-1453: Beiträge zu einer table-ronde des XIX. International Congress of Byzantine Studies, Copenhagen 1996|last2=Maciej Salamon|publisher=Otto Harrassowitz Verlag|year=1999|isbn=978-3-447-04146-1|pages=24–}}</ref> <ref name="Laiou1992">{{Cite book|last=Angeliki E. Laiou|url=https://books.google.com/books?id=aQZAQAhFD20C&pg=PA8|title=Byzantium: A World Civilization|date=1 January 1992|publisher=Dumbarton Oaks|isbn=978-0-88402-215-2|pages=8–}}</ref> Kapitujt 27, 29 dhe 45 të veprës e mbështesin këtë pikëpamje. Kapitulli 29 thotë, "tani (sot) është indikcioni VII, viti 6457 nga krijimi i botës," dhe viti [[Perandoria Bizantine|bizantin]] 6457 nga krijimi i botës korrespondon me 948/949 e.s. {{Sfn|Logos|2019}} Kapitulli 45 thotë, " tani (sot) është indikcioni X, viti i krijimit të botës 6460 në mbretërimin e [[Kostandin VII Porfirogjeni|Kostandinit [VII]]] dhe Romanit [II] ”, dhe viti bizantin 6460 nga krijimi i botës korrespondon me 951/952 të erës sonë. {{Sfn|Logos|2019}} Nga kjo, duket se disa pjesë të veprës janë shkruar në periudhën 948-952 të e.s. Sipas studiuesve të tjerë, ''De Administrando Imperio'' u përpilua në një moment pas vitit 952 dhe para nëntorit [[959]] kur vdiq Konstandini VII. {{Sfn|Shchavelev|2019}} Akoma të tjerë besojnë se libri është vetëm një dorëshkrim i papërfunduar i shkruar midis viteve 926 dhe nëntorit 959. {{Sfn|Logos|2019}} <ref>{{Cite book|last=Aleksandar Logos|url=https://www.academia.edu/42147440|title=Istorija Srba 1 - Dopuna 4; Istorija Srba 5|publisher=ATC|year=2019|isbn=978-86-85117-46-6|location=Beograd|pages=8, 10–11}}</ref> Në fillim të ''De Administrando Imperio'', Konstandini VII shkroi se vepra ishte një grup njohurish që do t'i nevojiteshin djalit të tij Romanit II (lindur në 938 dhe sundoi mes viteve 959-963). {{Sfn|Moravcsik|1967}} {{Sfn|Литаврин|1991}} Synimi i perandorit Konstandin VII për të shkruar një manual për pasardhësin e tij, Romani II, redukton mundësinë që të jenë shkruar të pavërteta të mëdha. Prandaj, De Administrando Imperio është një nga burimet më të rëndësishme për studimin e Perandorisë Romake Lindore (Bizantit) dhe fqinjëve të saj. Ai përmban këshilla për qeverisjen e perandorisë heterogjene, si dhe për të luftuar armiqtë e huaj. Vepra kombinon dy nga traktatet e mëparshme të Konstandinit, "Mbi qeverisjen e shtetit dhe kombeve të ndryshme" ({{Lang|grc|Περὶ Διοικήσεως τοῦ Κράτους βιβλίον καὶ τῶν διαφόρων Ἐθνῶν|italic=yes}}), në lidhje me historitë dhe personazhet e kombeve fqinje me Perandorinë, duke përfshirë [[hungarezët]], [[peçenegët]], rusët e Kievit, [[sllavët e jugut]], [[arabët]], [[lombardët]], [[armenët]] dhe [[gjeorgjianët]] ; dhe "Mbi [[Thema|temat]] e Lindjes dhe Perëndimit" ( {{Lang|grc|Περὶ θεμάτων Ἀνατολῆς καὶ Δύσεως|italic=yes}} , i njohur në latinisht si ''De Thematibus'' ), në lidhje me ngjarjet e fundit në provincat perandorake. Këtij kombinimi iu shtuan udhëzimet politike të vetë Konstandinit ndaj djalit të tij, Romanit. == Përmbajtja == Përmbajtja e librit, sipas parathënies së tij, ndahet në katër pjesë: {{Sfn|Ostrogorsky|1995}} * një çelës për politikën e jashtme në fushën më të rrezikshme dhe më të ndërlikuar të skenës politike bashkëkohore, në zonën e veriorëve dhe skithëve, * një mësim në diplomacinë që duhet ndjekur në trajtimin e kombeve të së njëjtës zonë * një studim gjithëpërfshirës gjeografik dhe historik i shumicës së kombeve përreth dhe * një përmbledhje e historisë së fundit të brendshme, politikës dhe organizimit të Perandorisë. Për sa i përket informacionit historik dhe gjeografik, i cili shpesh është konfuz dhe i mbushur me legjenda, ky informacion është në thelb i besueshëm. {{Sfn|Ostrogorsky|1995}} Traktati historik dhe antikuar, të cilin Perandori e kishte përpiluar gjatë viteve 940, përmbahet në kapitujt 12-40. Ky traktat përmban histori tradicionale dhe legjendare se si territoret që rrethonin Perandorinë u pushtuan në të kaluarën nga njerëzit që jetonin në to në kohën e perandorit ( saracens, lombardët, [[Venetët|venecianët]], [[serbët]], [[kroatët]], [[Hungarezët|magjarët]], [[peçenegët]] ). Kapitujt 1-8, 10-12 shpjegojnë politikën perandorake ndaj peçenegëve dhe turqve. Kapitulli 13 është një direktivë e përgjithshme mbi politikën e jashtme që vjen nga Perandori. Kapitujt 43-46 kanë të bëjnë me politikën bashkëkohore në veri-lindje ( [[Armenia|Armeni]] dhe [[Gjeorgjia|Gjeorgji]] ). Udhëzuesit për përfshirjen dhe taksimin e provincave të reja perandorake, dhe për disa pjesë të administratës civile dhe detare, janë në kapitujt 49-52. Këta kapituj të mëvonshëm (dhe kapitulli 53) u krijuan për t'i dhënë udhëzime praktike perandorit Romani II dhe ndoshta janë shtuar gjatë vitit 951–52, për të shënuar ditëlindjen e katërmbëdhjetë të Romanit (952). == Shih edhe == * [[Historia]] * [[Kronologjia]] * [[Historiografia]]  == Literatura == * {{Cite book|editor-last=Bury|editor-first=John Bagnell|title=Constantine VII Porphyrogenitus, The early history of the Slavonic settlements in Dalmatia, Croatia, & Serbia - De administrando Imperio, Chapters 29-36|year=1920|location=London-New York|publisher=Society for promoting Christian knowledge-Macmillan|url=https://archive.org/details/earlyhistoryofsl00consrich}} * {{Cite book|last=Treadgold|first=Warren|title=The Middle Byzantine Historians|location=New York|publisher=Palgrave Macmillan|year=2013}} * {{Cite book|editor-last=Moravcsik|editor-first=Gyula|title=Constantine Porphyrogenitus: De Administrando Imperio|year=1967|orig-year=1949|edition=2nd revised|location=Washington D.C.|publisher=Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies|isbn=9780884020219|url=https://books.google.com/books?id=3al15wpFWiMC}} * {{Cite journal|last=Živković|first=Tibor|title=Constantine Porhyrogenitus and the Ragusan Authors before 1611|journal=Историјски часопис|year=2006|volume=53|pages=145–164|url=http://www.iib.ac.rs/docs/IstorijskiCasopis53%282006%29.pdf|access-date=2018-12-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20180324160510/http://www.iib.ac.rs/docs/IstorijskiCasopis53(2006).pdf|archive-date=2018-03-24|url-status=dead}} * {{Cite journal|last=Živković|first=Tibor|title=Constantine Porphyrogenitus' Kastra oikoumena in the Southern Slavs Principalities|journal=Историјски часопис|year=2008|volume=57|pages=9–28|url=http://www.iib.ac.rs/docs/IstorijskiCasopis57%282008%29.pdf|access-date=2018-07-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20180324160351/http://www.iib.ac.rs/docs/IstorijskiCasopis57(2008).pdf|archive-date=2018-03-24|url-status=dead}} * {{Cite journal|last=Živković|first=Tibor|title=Constantine Porphyrogenitus' Source on the Earliest History of the Croats and Serbs|journal=Radovi Zavoda Za Hrvatsku Povijest U Zagrebu|year=2010|volume=42|pages=117–131|url=https://hrcak.srce.hr/file/94923}} * {{Cite book|last=Živković|first=Tibor|title=De conversione Croatorum et Serborum: A Lost Source|year=2012|location=Belgrade|publisher=The Institute of History|url=https://www.academia.edu/1231887}} * {{Cite book|last=Shchavelev|first=Aleksei S|title=Treatise De Administrando Imperio by Emperor Constantine VII Porphyrogenitus: Date of the Paris gr. 2009 Copy, Years of Compiling of the Original Codex, and a Hypothesis about the Number of Authors [in Studia Ceranea 9, 2019]|year=2019|url=https://czasopisma.uni.lodz.pl/sceranea/article/view/6745/6335}} * {{Cite book|last=Ostrogorsky|first=George|year=1956|title=History of the Byzantine State|location=Oxford|publisher=Basil Blackwell|url=https://books.google.com/books?id=Bt0_AAAAYAAJ}} * {{Cite book|last=Острогорский|first=Георгий A.|author-link=George Ostrogorsky|year=2011|title=История Византийского государства|location=Москва|publisher=Сибирская Благозвонница|url=https://www.academia.edu/31650074}} * {{Cite book|editor-last=Литаврин|editor-first=Г.Г|title=Константин Багрянородный, Об управлении империей|year=1991|edition=Издание второе|location=Москва|isbn=5-02-008637-1}} * {{Cite book|last=Ферјанчић|first=Божидар|chapter=Константин VII Порфирогенит|title=Византиски извори за историју народа Југославије|year=1959|volume=2|location=Београд|publisher=Византолошки институт|pages=1–98|url=https://www.scribd.com/doc/15762910/SANU-Posebna-Izdanja-Vizantijski-Izvori-Za-Istoriju-Naroda-Jugoslavije-Tom-2}} * {{Citation|last=Logos|first=Aleksandar|year=2019|title=De administrando imperio: Time of creation and some corrections for translation|url=https://www.academia.edu/40215504/De_administrando_imperio_Time_of_creation_and_several_corrections_for_translation_08_2019_|website=academia.edu|access-date=2020-11-15}} * {{cite book|last=Aleksandar Logos|title=Istorija Srba 1 - Dopuna 4; Istorija Srba 5|url=https://www.academia.edu/42147440|year=2019|publisher=ATC|location=Beograd|isbn=978-86-85117-46-6}} {{Titull i pjerrët}} == Referimet == 4b3esn9lz88vooz7inxfgmh6yzmdqxd 2467472 2467471 2022-08-03T23:07:38Z AT44 12961 /* Referimet */ wikitext text/x-wiki [[Skeda:Constantine_VII_Porphyrogenitus.jpg|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Constantine_VII_Porphyrogenitus.jpg/220px-Constantine_VII_Porphyrogenitus.jpg|djathtas|parapamje| [[Kostandin VII Porfirogjeni|Kostandini VII Porfirogjeni]] në një fildish të gdhendur të vitit 945.]] '''''De Administrando Imperio''''' ("Mbi qeverisjen e Perandorisë") është titulli [[Gjuha latine|latin]] i një vepre në gjuhën greke të shkruar nga Perandori Romak Lindor i shekullit të 10-të, [[Kostandin VII Porfirogjeni|Konstandini VII]] . Titulli grek i veprës është {{Lang|grc|Πρὸς τὸν ἴδιον υἱὸν Ρωμανόν|italic=yes}} ("Për djalin tim Romanos"). Është një manual i politikës së brendshme dhe të jashtme për përdorimin e djalit dhe pasuesit të Kostandinit, perandorit Romanos II . Është një shembull i spikatur i enciklopedizmit bizantin . == Autori dhe sfondi == Perandori Konstandini VII "Porphyrogenitus" (905-959) ishte djali i vetëm i mbijetuar i perandorit [[Leo VI i Menquri|Leo VI i Urti]] (886-912). {{Sfn|Moravcsik|1967}} Leo VI i dha kurorën Konstandinit VII të ri në vitin 908 dhe ai u bë bashkë-perandor. {{Sfn|Литаврин|1991}} Leo VI vdiq në maj 912, dhe vëllai i tij dhe bashkë-perandori Aleksandri u bë sundimtar i Kostandinopojës, por Aleksandri vdiq në vitin 913. {{Sfn|Острогорский|2011}} {{Sfn|Литаврин|1991}} Kostandini VII ishte shumë i ri për të sunduar vetë prandaj edhe u krijua guvernatori. {{Sfn|Ostrogorsky|1956}} {{Sfn|Острогорский|2011}} Më vonë në maj 919 Konstandini VII u martua me Helena Lekapene, e bija e Roman Lekapenit. Në dhjetor 920, Roman I Lekapeni (920–944) u kurorëzua si një bashkë-perandor, por ai me të vërtetë mori përsipër mbretërimin perandorak në [[Kostandinopoja|Kostandinopojë]] . {{Sfn|Острогорский|2011}} Nga viti 920, Kostandini VII u largua gjithnjë e më shumë nga autoritetet perandorake; deri në dhjetor 944, kur djemtë e perandorit Romani I u rebeluan befas dhe e mbyllën babanë e tyre. Konstandini VII, me ndihmën e mbështetësve të tij, mbylli kunetërit e tij dhe drejtoi personalisht nga [[Perandoria Bizantine|Perandoria Romake Lindore]] nga janari 945 deri në vdekjen e tij në nëntor 959. {{Sfn|Ostrogorsky|1956}} {{Sfn|Острогорский|2011}} {{Sfn|Shchavelev|2019}} Babai i Konstandinit, Leo ishte i njohur për mësimet dhe shkrimet e tij, dhe, saktë apo jo, Konstandini VII besonte gjithashtu se nëna e tij, Zoe Karbonopsina, ishte një e afërme e kronikanit Theofan Rrëfimtari, {{Sfn|Treadgold|2013}} një nga Historianët e Mesëm Bizantin. Konstandini VII ishte një dijetar-perandor, i cili u përpoq të nxiste mësimin dhe arsimimin në [[Perandoria Bizantine|Perandorinë Romake Lindore]] . Ai mblodhi një grup njerëzish të arsimuar dhe iu përkushtua shkrimit të librave për administrimin, ceremonitë dhe historinë e Perandorisë Romake Lindore. Një rreth njerëzish të arsimuar u formua përreth Konstandinit VII, shkroi tre libra të papërfunduar (De Administrando Imperio, ''De Ceremoniis'' dhe Mbi temat) dhe përfundoi një biografi të gjyshit të tij, Vasili I. {{Sfn|Treadgold|2013}} {{Sfn|Logos|2019}} <ref>{{Cite book|last=Aleksandar Logos|url=https://www.academia.edu/42147440|title=Istorija Srba 1 - Dopuna 4; Istorija Srba 5|publisher=ATC|year=2019|isbn=978-86-85117-46-6|location=Beograd|pages=10}}</ref> Teksti i njohur si ''De Administrando Imperio'' u shkrua nga perandori Konstandin VII Porfirogjeni, por ai kishte të paktën një "Bashkëpunëtor Anonim" të arsimuar. {{Sfn|Shchavelev|2019}} Thirrjet e drejtpërdrejta të Konstandinit VII për djalin e tij Romanit II dhe komentet në vetën e parë të Kostandinit gjenden si në fillim të traktatit në Proem dhe në kapitullin 13, si dhe në fund të tekstit, në kapitullin 51 {{Sfn|Shchavelev|2019}} Në këtë tekst, i biri i tij Romani II nuk është caktuar kurrë si një sundimtar i vetë-qëndrueshëm. {{Sfn|Shchavelev|2019}} Natyrisht, i gjithë De Administrando Imperio Constantine VII u shkrua kur ai ishte gjallë. Thuhet se ''De Administrando Imperio'' u shkrua midis viteve 948 dhe 952. {{Sfn|Bury|1920}} {{Sfn|1967}} <ref name="PrinzingSalamon1999">{{Cite book|last=Günter Prinzing|url=https://books.google.com/books?id=uZDgivj7_RAC&pg=PA24|title=Byzanz und Ostmitteleuropa 950-1453: Beiträge zu einer table-ronde des XIX. International Congress of Byzantine Studies, Copenhagen 1996|last2=Maciej Salamon|publisher=Otto Harrassowitz Verlag|year=1999|isbn=978-3-447-04146-1|pages=24–}}</ref> <ref name="Laiou1992">{{Cite book|last=Angeliki E. Laiou|url=https://books.google.com/books?id=aQZAQAhFD20C&pg=PA8|title=Byzantium: A World Civilization|date=1 January 1992|publisher=Dumbarton Oaks|isbn=978-0-88402-215-2|pages=8–}}</ref> Kapitujt 27, 29 dhe 45 të veprës e mbështesin këtë pikëpamje. Kapitulli 29 thotë, "tani (sot) është indikcioni VII, viti 6457 nga krijimi i botës," dhe viti [[Perandoria Bizantine|bizantin]] 6457 nga krijimi i botës korrespondon me 948/949 e.s. {{Sfn|Logos|2019}} Kapitulli 45 thotë, " tani (sot) është indikcioni X, viti i krijimit të botës 6460 në mbretërimin e [[Kostandin VII Porfirogjeni|Kostandinit [VII]]] dhe Romanit [II] ”, dhe viti bizantin 6460 nga krijimi i botës korrespondon me 951/952 të erës sonë. {{Sfn|Logos|2019}} Nga kjo, duket se disa pjesë të veprës janë shkruar në periudhën 948-952 të e.s. Sipas studiuesve të tjerë, ''De Administrando Imperio'' u përpilua në një moment pas vitit 952 dhe para nëntorit [[959]] kur vdiq Konstandini VII. {{Sfn|Shchavelev|2019}} Akoma të tjerë besojnë se libri është vetëm një dorëshkrim i papërfunduar i shkruar midis viteve 926 dhe nëntorit 959. {{Sfn|Logos|2019}} <ref>{{Cite book|last=Aleksandar Logos|url=https://www.academia.edu/42147440|title=Istorija Srba 1 - Dopuna 4; Istorija Srba 5|publisher=ATC|year=2019|isbn=978-86-85117-46-6|location=Beograd|pages=8, 10–11}}</ref> Në fillim të ''De Administrando Imperio'', Konstandini VII shkroi se vepra ishte një grup njohurish që do t'i nevojiteshin djalit të tij Romanit II (lindur në 938 dhe sundoi mes viteve 959-963). {{Sfn|Moravcsik|1967}} {{Sfn|Литаврин|1991}} Synimi i perandorit Konstandin VII për të shkruar një manual për pasardhësin e tij, Romani II, redukton mundësinë që të jenë shkruar të pavërteta të mëdha. Prandaj, De Administrando Imperio është një nga burimet më të rëndësishme për studimin e Perandorisë Romake Lindore (Bizantit) dhe fqinjëve të saj. Ai përmban këshilla për qeverisjen e perandorisë heterogjene, si dhe për të luftuar armiqtë e huaj. Vepra kombinon dy nga traktatet e mëparshme të Konstandinit, "Mbi qeverisjen e shtetit dhe kombeve të ndryshme" ({{Lang|grc|Περὶ Διοικήσεως τοῦ Κράτους βιβλίον καὶ τῶν διαφόρων Ἐθνῶν|italic=yes}}), në lidhje me historitë dhe personazhet e kombeve fqinje me Perandorinë, duke përfshirë [[hungarezët]], [[peçenegët]], rusët e Kievit, [[sllavët e jugut]], [[arabët]], [[lombardët]], [[armenët]] dhe [[gjeorgjianët]] ; dhe "Mbi [[Thema|temat]] e Lindjes dhe Perëndimit" ( {{Lang|grc|Περὶ θεμάτων Ἀνατολῆς καὶ Δύσεως|italic=yes}} , i njohur në latinisht si ''De Thematibus'' ), në lidhje me ngjarjet e fundit në provincat perandorake. Këtij kombinimi iu shtuan udhëzimet politike të vetë Konstandinit ndaj djalit të tij, Romanit. == Përmbajtja == Përmbajtja e librit, sipas parathënies së tij, ndahet në katër pjesë: {{Sfn|Ostrogorsky|1995}} * një çelës për politikën e jashtme në fushën më të rrezikshme dhe më të ndërlikuar të skenës politike bashkëkohore, në zonën e veriorëve dhe skithëve, * një mësim në diplomacinë që duhet ndjekur në trajtimin e kombeve të së njëjtës zonë * një studim gjithëpërfshirës gjeografik dhe historik i shumicës së kombeve përreth dhe * një përmbledhje e historisë së fundit të brendshme, politikës dhe organizimit të Perandorisë. Për sa i përket informacionit historik dhe gjeografik, i cili shpesh është konfuz dhe i mbushur me legjenda, ky informacion është në thelb i besueshëm. {{Sfn|Ostrogorsky|1995}} Traktati historik dhe antikuar, të cilin Perandori e kishte përpiluar gjatë viteve 940, përmbahet në kapitujt 12-40. Ky traktat përmban histori tradicionale dhe legjendare se si territoret që rrethonin Perandorinë u pushtuan në të kaluarën nga njerëzit që jetonin në to në kohën e perandorit ( saracens, lombardët, [[Venetët|venecianët]], [[serbët]], [[kroatët]], [[Hungarezët|magjarët]], [[peçenegët]] ). Kapitujt 1-8, 10-12 shpjegojnë politikën perandorake ndaj peçenegëve dhe turqve. Kapitulli 13 është një direktivë e përgjithshme mbi politikën e jashtme që vjen nga Perandori. Kapitujt 43-46 kanë të bëjnë me politikën bashkëkohore në veri-lindje ( [[Armenia|Armeni]] dhe [[Gjeorgjia|Gjeorgji]] ). Udhëzuesit për përfshirjen dhe taksimin e provincave të reja perandorake, dhe për disa pjesë të administratës civile dhe detare, janë në kapitujt 49-52. Këta kapituj të mëvonshëm (dhe kapitulli 53) u krijuan për t'i dhënë udhëzime praktike perandorit Romani II dhe ndoshta janë shtuar gjatë vitit 951–52, për të shënuar ditëlindjen e katërmbëdhjetë të Romanit (952). == Shih edhe == * [[Historia]] * [[Kronologjia]] * [[Historiografia]]  == Literatura == * {{Cite book|editor-last=Bury|editor-first=John Bagnell|title=Constantine VII Porphyrogenitus, The early history of the Slavonic settlements in Dalmatia, Croatia, & Serbia - De administrando Imperio, Chapters 29-36|year=1920|location=London-New York|publisher=Society for promoting Christian knowledge-Macmillan|url=https://archive.org/details/earlyhistoryofsl00consrich}} * {{Cite book|last=Treadgold|first=Warren|title=The Middle Byzantine Historians|location=New York|publisher=Palgrave Macmillan|year=2013}} * {{Cite book|editor-last=Moravcsik|editor-first=Gyula|title=Constantine Porphyrogenitus: De Administrando Imperio|year=1967|orig-year=1949|edition=2nd revised|location=Washington D.C.|publisher=Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies|isbn=9780884020219|url=https://books.google.com/books?id=3al15wpFWiMC}} * {{Cite journal|last=Živković|first=Tibor|title=Constantine Porhyrogenitus and the Ragusan Authors before 1611|journal=Историјски часопис|year=2006|volume=53|pages=145–164|url=http://www.iib.ac.rs/docs/IstorijskiCasopis53%282006%29.pdf|access-date=2018-12-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20180324160510/http://www.iib.ac.rs/docs/IstorijskiCasopis53(2006).pdf|archive-date=2018-03-24|url-status=dead}} * {{Cite journal|last=Živković|first=Tibor|title=Constantine Porphyrogenitus' Kastra oikoumena in the Southern Slavs Principalities|journal=Историјски часопис|year=2008|volume=57|pages=9–28|url=http://www.iib.ac.rs/docs/IstorijskiCasopis57%282008%29.pdf|access-date=2018-07-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20180324160351/http://www.iib.ac.rs/docs/IstorijskiCasopis57(2008).pdf|archive-date=2018-03-24|url-status=dead}} * {{Cite journal|last=Živković|first=Tibor|title=Constantine Porphyrogenitus' Source on the Earliest History of the Croats and Serbs|journal=Radovi Zavoda Za Hrvatsku Povijest U Zagrebu|year=2010|volume=42|pages=117–131|url=https://hrcak.srce.hr/file/94923}} * {{Cite book|last=Živković|first=Tibor|title=De conversione Croatorum et Serborum: A Lost Source|year=2012|location=Belgrade|publisher=The Institute of History|url=https://www.academia.edu/1231887}} * {{Cite book|last=Shchavelev|first=Aleksei S|title=Treatise De Administrando Imperio by Emperor Constantine VII Porphyrogenitus: Date of the Paris gr. 2009 Copy, Years of Compiling of the Original Codex, and a Hypothesis about the Number of Authors [in Studia Ceranea 9, 2019]|year=2019|url=https://czasopisma.uni.lodz.pl/sceranea/article/view/6745/6335}} * {{Cite book|last=Ostrogorsky|first=George|year=1956|title=History of the Byzantine State|location=Oxford|publisher=Basil Blackwell|url=https://books.google.com/books?id=Bt0_AAAAYAAJ}} * {{Cite book|last=Острогорский|first=Георгий A.|author-link=George Ostrogorsky|year=2011|title=История Византийского государства|location=Москва|publisher=Сибирская Благозвонница|url=https://www.academia.edu/31650074}} * {{Cite book|editor-last=Литаврин|editor-first=Г.Г|title=Константин Багрянородный, Об управлении империей|year=1991|edition=Издание второе|location=Москва|isbn=5-02-008637-1}} * {{Cite book|last=Ферјанчић|first=Божидар|chapter=Константин VII Порфирогенит|title=Византиски извори за историју народа Југославије|year=1959|volume=2|location=Београд|publisher=Византолошки институт|pages=1–98|url=https://www.scribd.com/doc/15762910/SANU-Posebna-Izdanja-Vizantijski-Izvori-Za-Istoriju-Naroda-Jugoslavije-Tom-2}} * {{Citation|last=Logos|first=Aleksandar|year=2019|title=De administrando imperio: Time of creation and some corrections for translation|url=https://www.academia.edu/40215504/De_administrando_imperio_Time_of_creation_and_several_corrections_for_translation_08_2019_|website=academia.edu|access-date=2020-11-15}} * {{cite book|last=Aleksandar Logos|title=Istorija Srba 1 - Dopuna 4; Istorija Srba 5|url=https://www.academia.edu/42147440|year=2019|publisher=ATC|location=Beograd|isbn=978-86-85117-46-6}} {{Titull i pjerrët}} == Referimet == {{Reflist}} 0ibwocnlp7skjml67dj5kzx4fp389vv 2467473 2467472 2022-08-03T23:10:26Z AT44 12961 wikitext text/x-wiki [[Skeda:Constantine_VII_Porphyrogenitus.jpg|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Constantine_VII_Porphyrogenitus.jpg/220px-Constantine_VII_Porphyrogenitus.jpg|djathtas|parapamje| [[Kostandin VII Porfirogjeni|Kostandini VII Porfirogjeni]] në një fildish të gdhendur të vitit 945.]] '''''De Administrando Imperio''''' ("Mbi qeverisjen e Perandorisë") është titulli [[Gjuha latine|latin]] i një vepre në gjuhën greke të shkruar nga perandori romak lindor i shekullit të 10-të, [[Kostandin VII Porfirogjeni|Konstandini VII]]. Titulli grek i veprës është {{Lang|grc|Πρὸς τὸν ἴδιον υἱὸν Ρωμανόν|italic=yes}} ("Për djalin tim Romanos"). Është një manual i politikës së brendshme dhe të jashtme për përdorimin e djalit dhe pasuesit të Kostandinit, perandorit Romanos II. Është një shembull i spikatur i enciklopedizmit bizantin. == Autori dhe sfondi == Perandori Konstandini VII "Porphyrogenitus" (905-959) ishte djali i vetëm i mbijetuar i perandorit [[Leo VI i Menquri|Leo VI i Urti]] (886-912). {{Sfn|Moravcsik|1967}} Leo VI i dha kurorën Konstandinit VII të ri në vitin 908 dhe ai u bë bashkë-perandor. {{Sfn|Литаврин|1991}} Leo VI vdiq në maj 912, dhe vëllai i tij dhe bashkë-perandori Aleksandri u bë sundimtar i Kostandinopojës, por Aleksandri vdiq në vitin 913. {{Sfn|Острогорский|2011}} {{Sfn|Литаврин|1991}} Kostandini VII ishte shumë i ri për të sunduar vetë prandaj edhe u krijua guvernatori. {{Sfn|Ostrogorsky|1956}} {{Sfn|Острогорский|2011}} Më vonë në maj 919 Konstandini VII u martua me Helena Lekapene, e bija e Roman Lekapenit. Në dhjetor 920, Roman I Lekapeni (920–944) u kurorëzua si një bashkë-perandor, por ai me të vërtetë mori përsipër mbretërimin perandorak në [[Kostandinopoja|Kostandinopojë]] . {{Sfn|Острогорский|2011}} Nga viti 920, Kostandini VII u largua gjithnjë e më shumë nga autoritetet perandorake; deri në dhjetor 944, kur djemtë e perandorit Romani I u rebeluan befas dhe e mbyllën babanë e tyre. Konstandini VII, me ndihmën e mbështetësve të tij, mbylli kunetërit e tij dhe drejtoi personalisht nga [[Perandoria Bizantine|Perandoria Romake Lindore]] nga janari 945 deri në vdekjen e tij në nëntor 959. {{Sfn|Ostrogorsky|1956}} {{Sfn|Острогорский|2011}} {{Sfn|Shchavelev|2019}} Babai i Konstandinit, Leo ishte i njohur për mësimet dhe shkrimet e tij, dhe, saktë apo jo, Konstandini VII besonte gjithashtu se nëna e tij, Zoe Karbonopsina, ishte një e afërme e kronikanit Theofan Rrëfimtari, {{Sfn|Treadgold|2013}} një nga Historianët e Mesëm Bizantin. Konstandini VII ishte një dijetar-perandor, i cili u përpoq të nxiste mësimin dhe arsimimin në [[Perandoria Bizantine|Perandorinë Romake Lindore]] . Ai mblodhi një grup njerëzish të arsimuar dhe iu përkushtua shkrimit të librave për administrimin, ceremonitë dhe historinë e Perandorisë Romake Lindore. Një rreth njerëzish të arsimuar u formua përreth Konstandinit VII, shkroi tre libra të papërfunduar (De Administrando Imperio, ''De Ceremoniis'' dhe Mbi temat) dhe përfundoi një biografi të gjyshit të tij, Vasili I. {{Sfn|Treadgold|2013}} {{Sfn|Logos|2019}} <ref>{{Cite book|last=Aleksandar Logos|url=https://www.academia.edu/42147440|title=Istorija Srba 1 - Dopuna 4; Istorija Srba 5|publisher=ATC|year=2019|isbn=978-86-85117-46-6|location=Beograd|pages=10}}</ref> Teksti i njohur si ''De Administrando Imperio'' u shkrua nga perandori Konstandin VII Porfirogjeni, por ai kishte të paktën një "Bashkëpunëtor Anonim" të arsimuar. {{Sfn|Shchavelev|2019}} Thirrjet e drejtpërdrejta të Konstandinit VII për djalin e tij Romanit II dhe komentet në vetën e parë të Kostandinit gjenden si në fillim të traktatit në Proem dhe në kapitullin 13, si dhe në fund të tekstit, në kapitullin 51 {{Sfn|Shchavelev|2019}} Në këtë tekst, i biri i tij Romani II nuk është caktuar kurrë si një sundimtar i vetë-qëndrueshëm. {{Sfn|Shchavelev|2019}} Natyrisht, i gjithë De Administrando Imperio Constantine VII u shkrua kur ai ishte gjallë. Thuhet se ''De Administrando Imperio'' u shkrua midis viteve 948 dhe 952. {{Sfn|Bury|1920}} {{Sfn|1967}} <ref name="PrinzingSalamon1999">{{Cite book|last=Günter Prinzing|url=https://books.google.com/books?id=uZDgivj7_RAC&pg=PA24|title=Byzanz und Ostmitteleuropa 950-1453: Beiträge zu einer table-ronde des XIX. International Congress of Byzantine Studies, Copenhagen 1996|last2=Maciej Salamon|publisher=Otto Harrassowitz Verlag|year=1999|isbn=978-3-447-04146-1|pages=24–}}</ref> <ref name="Laiou1992">{{Cite book|last=Angeliki E. Laiou|url=https://books.google.com/books?id=aQZAQAhFD20C&pg=PA8|title=Byzantium: A World Civilization|date=1 January 1992|publisher=Dumbarton Oaks|isbn=978-0-88402-215-2|pages=8–}}</ref> Kapitujt 27, 29 dhe 45 të veprës e mbështesin këtë pikëpamje. Kapitulli 29 thotë, "tani (sot) është indikcioni VII, viti 6457 nga krijimi i botës," dhe viti [[Perandoria Bizantine|bizantin]] 6457 nga krijimi i botës korrespondon me 948/949 e.s. {{Sfn|Logos|2019}} Kapitulli 45 thotë, " tani (sot) është indikcioni X, viti i krijimit të botës 6460 në mbretërimin e [[Kostandin VII Porfirogjeni|Kostandinit [VII]]] dhe Romanit [II] ”, dhe viti bizantin 6460 nga krijimi i botës korrespondon me 951/952 të erës sonë. {{Sfn|Logos|2019}} Nga kjo, duket se disa pjesë të veprës janë shkruar në periudhën 948-952 të e.s. Sipas studiuesve të tjerë, ''De Administrando Imperio'' u përpilua në një moment pas vitit 952 dhe para nëntorit [[959]] kur vdiq Konstandini VII. {{Sfn|Shchavelev|2019}} Akoma të tjerë besojnë se libri është vetëm një dorëshkrim i papërfunduar i shkruar midis viteve 926 dhe nëntorit 959. {{Sfn|Logos|2019}} <ref>{{Cite book|last=Aleksandar Logos|url=https://www.academia.edu/42147440|title=Istorija Srba 1 - Dopuna 4; Istorija Srba 5|publisher=ATC|year=2019|isbn=978-86-85117-46-6|location=Beograd|pages=8, 10–11}}</ref> Në fillim të ''De Administrando Imperio'', Konstandini VII shkroi se vepra ishte një grup njohurish që do t'i nevojiteshin djalit të tij Romanit II (lindur në 938 dhe sundoi mes viteve 959-963). {{Sfn|Moravcsik|1967}} {{Sfn|Литаврин|1991}} Synimi i perandorit Konstandin VII për të shkruar një manual për pasardhësin e tij, Romani II, redukton mundësinë që të jenë shkruar të pavërteta të mëdha. Prandaj, De Administrando Imperio është një nga burimet më të rëndësishme për studimin e Perandorisë Romake Lindore (Bizantit) dhe fqinjëve të saj. Ai përmban këshilla për qeverisjen e perandorisë heterogjene, si dhe për të luftuar armiqtë e huaj. Vepra kombinon dy nga traktatet e mëparshme të Konstandinit, "Mbi qeverisjen e shtetit dhe kombeve të ndryshme" ({{Lang|grc|Περὶ Διοικήσεως τοῦ Κράτους βιβλίον καὶ τῶν διαφόρων Ἐθνῶν|italic=yes}}), në lidhje me historitë dhe personazhet e kombeve fqinje me Perandorinë, duke përfshirë [[hungarezët]], [[peçenegët]], rusët e Kievit, [[sllavët e jugut]], [[arabët]], [[lombardët]], [[armenët]] dhe [[gjeorgjianët]] ; dhe "Mbi [[Thema|temat]] e Lindjes dhe Perëndimit" ( {{Lang|grc|Περὶ θεμάτων Ἀνατολῆς καὶ Δύσεως|italic=yes}} , i njohur në latinisht si ''De Thematibus'' ), në lidhje me ngjarjet e fundit në provincat perandorake. Këtij kombinimi iu shtuan udhëzimet politike të vetë Konstandinit ndaj djalit të tij, Romanit. == Përmbajtja == Përmbajtja e librit, sipas parathënies së tij, ndahet në katër pjesë: {{Sfn|Ostrogorsky|1995}} * një çelës për politikën e jashtme në fushën më të rrezikshme dhe më të ndërlikuar të skenës politike bashkëkohore, në zonën e veriorëve dhe skithëve, * një mësim në diplomacinë që duhet ndjekur në trajtimin e kombeve të së njëjtës zonë * një studim gjithëpërfshirës gjeografik dhe historik i shumicës së kombeve përreth dhe * një përmbledhje e historisë së fundit të brendshme, politikës dhe organizimit të Perandorisë. Për sa i përket informacionit historik dhe gjeografik, i cili shpesh është konfuz dhe i mbushur me legjenda, ky informacion është në thelb i besueshëm. {{Sfn|Ostrogorsky|1995}} Traktati historik dhe antikuar, të cilin Perandori e kishte përpiluar gjatë viteve 940, përmbahet në kapitujt 12-40. Ky traktat përmban histori tradicionale dhe legjendare se si territoret që rrethonin Perandorinë u pushtuan në të kaluarën nga njerëzit që jetonin në to në kohën e perandorit (saracenët, lombardët, [[Venetët|venecianët]], [[serbët]], [[kroatët]], [[Hungarezët|magjarët]], [[peçenegët]]). Kapitujt 1-8, 10-12 shpjegojnë politikën perandorake ndaj peçenegëve dhe turqve. Kapitulli 13 është një direktivë e përgjithshme mbi politikën e jashtme që vjen nga Perandori. Kapitujt 43-46 kanë të bëjnë me politikën bashkëkohore në veri-lindje ([[Armenia|Armeni]] dhe [[Gjeorgjia|Gjeorgji]]). Udhëzuesit për përfshirjen dhe taksimin e provincave të reja perandorake, dhe për disa pjesë të administratës civile dhe detare, janë në kapitujt 49-52. Këta kapituj të mëvonshëm (dhe kapitulli 53) u krijuan për t'i dhënë udhëzime praktike perandorit Romani II dhe ndoshta janë shtuar gjatë vitit 951–52, për të shënuar ditëlindjen e katërmbëdhjetë të Romanit (952). == Shih edhe == * [[Historia]] * [[Kronologjia]] * [[Historiografia]]  == Literatura == * {{Cite book|editor-last=Bury|editor-first=John Bagnell|title=Constantine VII Porphyrogenitus, The early history of the Slavonic settlements in Dalmatia, Croatia, & Serbia - De administrando Imperio, Chapters 29-36|year=1920|location=London-New York|publisher=Society for promoting Christian knowledge-Macmillan|url=https://archive.org/details/earlyhistoryofsl00consrich}} * {{Cite book|last=Treadgold|first=Warren|title=The Middle Byzantine Historians|location=New York|publisher=Palgrave Macmillan|year=2013}} * {{Cite book|editor-last=Moravcsik|editor-first=Gyula|title=Constantine Porphyrogenitus: De Administrando Imperio|year=1967|orig-year=1949|edition=2nd revised|location=Washington D.C.|publisher=Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies|isbn=9780884020219|url=https://books.google.com/books?id=3al15wpFWiMC}} * {{Cite journal|last=Živković|first=Tibor|title=Constantine Porhyrogenitus and the Ragusan Authors before 1611|journal=Историјски часопис|year=2006|volume=53|pages=145–164|url=http://www.iib.ac.rs/docs/IstorijskiCasopis53%282006%29.pdf|access-date=2018-12-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20180324160510/http://www.iib.ac.rs/docs/IstorijskiCasopis53(2006).pdf|archive-date=2018-03-24|url-status=dead}} * {{Cite journal|last=Živković|first=Tibor|title=Constantine Porphyrogenitus' Kastra oikoumena in the Southern Slavs Principalities|journal=Историјски часопис|year=2008|volume=57|pages=9–28|url=http://www.iib.ac.rs/docs/IstorijskiCasopis57%282008%29.pdf|access-date=2018-07-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20180324160351/http://www.iib.ac.rs/docs/IstorijskiCasopis57(2008).pdf|archive-date=2018-03-24|url-status=dead}} * {{Cite journal|last=Živković|first=Tibor|title=Constantine Porphyrogenitus' Source on the Earliest History of the Croats and Serbs|journal=Radovi Zavoda Za Hrvatsku Povijest U Zagrebu|year=2010|volume=42|pages=117–131|url=https://hrcak.srce.hr/file/94923}} * {{Cite book|last=Živković|first=Tibor|title=De conversione Croatorum et Serborum: A Lost Source|year=2012|location=Belgrade|publisher=The Institute of History|url=https://www.academia.edu/1231887}} * {{Cite book|last=Shchavelev|first=Aleksei S|title=Treatise De Administrando Imperio by Emperor Constantine VII Porphyrogenitus: Date of the Paris gr. 2009 Copy, Years of Compiling of the Original Codex, and a Hypothesis about the Number of Authors [in Studia Ceranea 9, 2019]|year=2019|url=https://czasopisma.uni.lodz.pl/sceranea/article/view/6745/6335}} * {{Cite book|last=Ostrogorsky|first=George|year=1956|title=History of the Byzantine State|location=Oxford|publisher=Basil Blackwell|url=https://books.google.com/books?id=Bt0_AAAAYAAJ}} * {{Cite book|last=Острогорский|first=Георгий A.|author-link=George Ostrogorsky|year=2011|title=История Византийского государства|location=Москва|publisher=Сибирская Благозвонница|url=https://www.academia.edu/31650074}} * {{Cite book|editor-last=Литаврин|editor-first=Г.Г|title=Константин Багрянородный, Об управлении империей|year=1991|edition=Издание второе|location=Москва|isbn=5-02-008637-1}} * {{Cite book|last=Ферјанчић|first=Божидар|chapter=Константин VII Порфирогенит|title=Византиски извори за историју народа Југославије|year=1959|volume=2|location=Београд|publisher=Византолошки институт|pages=1–98|url=https://www.scribd.com/doc/15762910/SANU-Posebna-Izdanja-Vizantijski-Izvori-Za-Istoriju-Naroda-Jugoslavije-Tom-2}} * {{Citation|last=Logos|first=Aleksandar|year=2019|title=De administrando imperio: Time of creation and some corrections for translation|url=https://www.academia.edu/40215504/De_administrando_imperio_Time_of_creation_and_several_corrections_for_translation_08_2019_|website=academia.edu|access-date=2020-11-15}} * {{cite book|last=Aleksandar Logos|title=Istorija Srba 1 - Dopuna 4; Istorija Srba 5|url=https://www.academia.edu/42147440|year=2019|publisher=ATC|location=Beograd|isbn=978-86-85117-46-6}} {{Titull i pjerrët}} == Referime == {{Reflist}} djc9h1qnlm2jnd7xi2jhpehr2to9430 2467487 2467473 2022-08-04T00:58:06Z Drenisa 112234 /* Literatura */ wikitext text/x-wiki [[Skeda:Constantine_VII_Porphyrogenitus.jpg|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Constantine_VII_Porphyrogenitus.jpg/220px-Constantine_VII_Porphyrogenitus.jpg|djathtas|parapamje| [[Kostandin VII Porfirogjeni|Kostandini VII Porfirogjeni]] në një fildish të gdhendur të vitit 945.]] '''''De Administrando Imperio''''' ("Mbi qeverisjen e Perandorisë") është titulli [[Gjuha latine|latin]] i një vepre në gjuhën greke të shkruar nga perandori romak lindor i shekullit të 10-të, [[Kostandin VII Porfirogjeni|Konstandini VII]]. Titulli grek i veprës është {{Lang|grc|Πρὸς τὸν ἴδιον υἱὸν Ρωμανόν|italic=yes}} ("Për djalin tim Romanos"). Është një manual i politikës së brendshme dhe të jashtme për përdorimin e djalit dhe pasuesit të Kostandinit, perandorit Romanos II. Është një shembull i spikatur i enciklopedizmit bizantin. == Autori dhe sfondi == Perandori Konstandini VII "Porphyrogenitus" (905-959) ishte djali i vetëm i mbijetuar i perandorit [[Leo VI i Menquri|Leo VI i Urti]] (886-912). {{Sfn|Moravcsik|1967}} Leo VI i dha kurorën Konstandinit VII të ri në vitin 908 dhe ai u bë bashkë-perandor. {{Sfn|Литаврин|1991}} Leo VI vdiq në maj 912, dhe vëllai i tij dhe bashkë-perandori Aleksandri u bë sundimtar i Kostandinopojës, por Aleksandri vdiq në vitin 913. {{Sfn|Острогорский|2011}} {{Sfn|Литаврин|1991}} Kostandini VII ishte shumë i ri për të sunduar vetë prandaj edhe u krijua guvernatori. {{Sfn|Ostrogorsky|1956}} {{Sfn|Острогорский|2011}} Më vonë në maj 919 Konstandini VII u martua me Helena Lekapene, e bija e Roman Lekapenit. Në dhjetor 920, Roman I Lekapeni (920–944) u kurorëzua si një bashkë-perandor, por ai me të vërtetë mori përsipër mbretërimin perandorak në [[Kostandinopoja|Kostandinopojë]] . {{Sfn|Острогорский|2011}} Nga viti 920, Kostandini VII u largua gjithnjë e më shumë nga autoritetet perandorake; deri në dhjetor 944, kur djemtë e perandorit Romani I u rebeluan befas dhe e mbyllën babanë e tyre. Konstandini VII, me ndihmën e mbështetësve të tij, mbylli kunetërit e tij dhe drejtoi personalisht nga [[Perandoria Bizantine|Perandoria Romake Lindore]] nga janari 945 deri në vdekjen e tij në nëntor 959. {{Sfn|Ostrogorsky|1956}} {{Sfn|Острогорский|2011}} {{Sfn|Shchavelev|2019}} Babai i Konstandinit, Leo ishte i njohur për mësimet dhe shkrimet e tij, dhe, saktë apo jo, Konstandini VII besonte gjithashtu se nëna e tij, Zoe Karbonopsina, ishte një e afërme e kronikanit Theofan Rrëfimtari, {{Sfn|Treadgold|2013}} një nga Historianët e Mesëm Bizantin. Konstandini VII ishte një dijetar-perandor, i cili u përpoq të nxiste mësimin dhe arsimimin në [[Perandoria Bizantine|Perandorinë Romake Lindore]] . Ai mblodhi një grup njerëzish të arsimuar dhe iu përkushtua shkrimit të librave për administrimin, ceremonitë dhe historinë e Perandorisë Romake Lindore. Një rreth njerëzish të arsimuar u formua përreth Konstandinit VII, shkroi tre libra të papërfunduar (De Administrando Imperio, ''De Ceremoniis'' dhe Mbi temat) dhe përfundoi një biografi të gjyshit të tij, Vasili I. {{Sfn|Treadgold|2013}} {{Sfn|Logos|2019}} <ref>{{Cite book|last=Aleksandar Logos|url=https://www.academia.edu/42147440|title=Istorija Srba 1 - Dopuna 4; Istorija Srba 5|publisher=ATC|year=2019|isbn=978-86-85117-46-6|location=Beograd|pages=10}}</ref> Teksti i njohur si ''De Administrando Imperio'' u shkrua nga perandori Konstandin VII Porfirogjeni, por ai kishte të paktën një "Bashkëpunëtor Anonim" të arsimuar. {{Sfn|Shchavelev|2019}} Thirrjet e drejtpërdrejta të Konstandinit VII për djalin e tij Romanit II dhe komentet në vetën e parë të Kostandinit gjenden si në fillim të traktatit në Proem dhe në kapitullin 13, si dhe në fund të tekstit, në kapitullin 51 {{Sfn|Shchavelev|2019}} Në këtë tekst, i biri i tij Romani II nuk është caktuar kurrë si një sundimtar i vetë-qëndrueshëm. {{Sfn|Shchavelev|2019}} Natyrisht, i gjithë De Administrando Imperio Constantine VII u shkrua kur ai ishte gjallë. Thuhet se ''De Administrando Imperio'' u shkrua midis viteve 948 dhe 952. {{Sfn|Bury|1920}} {{Sfn|1967}} <ref name="PrinzingSalamon1999">{{Cite book|last=Günter Prinzing|url=https://books.google.com/books?id=uZDgivj7_RAC&pg=PA24|title=Byzanz und Ostmitteleuropa 950-1453: Beiträge zu einer table-ronde des XIX. International Congress of Byzantine Studies, Copenhagen 1996|last2=Maciej Salamon|publisher=Otto Harrassowitz Verlag|year=1999|isbn=978-3-447-04146-1|pages=24–}}</ref> <ref name="Laiou1992">{{Cite book|last=Angeliki E. Laiou|url=https://books.google.com/books?id=aQZAQAhFD20C&pg=PA8|title=Byzantium: A World Civilization|date=1 January 1992|publisher=Dumbarton Oaks|isbn=978-0-88402-215-2|pages=8–}}</ref> Kapitujt 27, 29 dhe 45 të veprës e mbështesin këtë pikëpamje. Kapitulli 29 thotë, "tani (sot) është indikcioni VII, viti 6457 nga krijimi i botës," dhe viti [[Perandoria Bizantine|bizantin]] 6457 nga krijimi i botës korrespondon me 948/949 e.s. {{Sfn|Logos|2019}} Kapitulli 45 thotë, " tani (sot) është indikcioni X, viti i krijimit të botës 6460 në mbretërimin e [[Kostandin VII Porfirogjeni|Kostandinit [VII]]] dhe Romanit [II] ”, dhe viti bizantin 6460 nga krijimi i botës korrespondon me 951/952 të erës sonë. {{Sfn|Logos|2019}} Nga kjo, duket se disa pjesë të veprës janë shkruar në periudhën 948-952 të e.s. Sipas studiuesve të tjerë, ''De Administrando Imperio'' u përpilua në një moment pas vitit 952 dhe para nëntorit [[959]] kur vdiq Konstandini VII. {{Sfn|Shchavelev|2019}} Akoma të tjerë besojnë se libri është vetëm një dorëshkrim i papërfunduar i shkruar midis viteve 926 dhe nëntorit 959. {{Sfn|Logos|2019}} <ref>{{Cite book|last=Aleksandar Logos|url=https://www.academia.edu/42147440|title=Istorija Srba 1 - Dopuna 4; Istorija Srba 5|publisher=ATC|year=2019|isbn=978-86-85117-46-6|location=Beograd|pages=8, 10–11}}</ref> Në fillim të ''De Administrando Imperio'', Konstandini VII shkroi se vepra ishte një grup njohurish që do t'i nevojiteshin djalit të tij Romanit II (lindur në 938 dhe sundoi mes viteve 959-963). {{Sfn|Moravcsik|1967}} {{Sfn|Литаврин|1991}} Synimi i perandorit Konstandin VII për të shkruar një manual për pasardhësin e tij, Romani II, redukton mundësinë që të jenë shkruar të pavërteta të mëdha. Prandaj, De Administrando Imperio është një nga burimet më të rëndësishme për studimin e Perandorisë Romake Lindore (Bizantit) dhe fqinjëve të saj. Ai përmban këshilla për qeverisjen e perandorisë heterogjene, si dhe për të luftuar armiqtë e huaj. Vepra kombinon dy nga traktatet e mëparshme të Konstandinit, "Mbi qeverisjen e shtetit dhe kombeve të ndryshme" ({{Lang|grc|Περὶ Διοικήσεως τοῦ Κράτους βιβλίον καὶ τῶν διαφόρων Ἐθνῶν|italic=yes}}), në lidhje me historitë dhe personazhet e kombeve fqinje me Perandorinë, duke përfshirë [[hungarezët]], [[peçenegët]], rusët e Kievit, [[sllavët e jugut]], [[arabët]], [[lombardët]], [[armenët]] dhe [[gjeorgjianët]] ; dhe "Mbi [[Thema|temat]] e Lindjes dhe Perëndimit" ( {{Lang|grc|Περὶ θεμάτων Ἀνατολῆς καὶ Δύσεως|italic=yes}} , i njohur në latinisht si ''De Thematibus'' ), në lidhje me ngjarjet e fundit në provincat perandorake. Këtij kombinimi iu shtuan udhëzimet politike të vetë Konstandinit ndaj djalit të tij, Romanit. == Përmbajtja == Përmbajtja e librit, sipas parathënies së tij, ndahet në katër pjesë: {{Sfn|Ostrogorsky|1995}} * një çelës për politikën e jashtme në fushën më të rrezikshme dhe më të ndërlikuar të skenës politike bashkëkohore, në zonën e veriorëve dhe skithëve, * një mësim në diplomacinë që duhet ndjekur në trajtimin e kombeve të së njëjtës zonë * një studim gjithëpërfshirës gjeografik dhe historik i shumicës së kombeve përreth dhe * një përmbledhje e historisë së fundit të brendshme, politikës dhe organizimit të Perandorisë. Për sa i përket informacionit historik dhe gjeografik, i cili shpesh është konfuz dhe i mbushur me legjenda, ky informacion është në thelb i besueshëm. {{Sfn|Ostrogorsky|1995}} Traktati historik dhe antikuar, të cilin Perandori e kishte përpiluar gjatë viteve 940, përmbahet në kapitujt 12-40. Ky traktat përmban histori tradicionale dhe legjendare se si territoret që rrethonin Perandorinë u pushtuan në të kaluarën nga njerëzit që jetonin në to në kohën e perandorit (saracenët, lombardët, [[Venetët|venecianët]], [[serbët]], [[kroatët]], [[Hungarezët|magjarët]], [[peçenegët]]). Kapitujt 1-8, 10-12 shpjegojnë politikën perandorake ndaj peçenegëve dhe turqve. Kapitulli 13 është një direktivë e përgjithshme mbi politikën e jashtme që vjen nga Perandori. Kapitujt 43-46 kanë të bëjnë me politikën bashkëkohore në veri-lindje ([[Armenia|Armeni]] dhe [[Gjeorgjia|Gjeorgji]]). Udhëzuesit për përfshirjen dhe taksimin e provincave të reja perandorake, dhe për disa pjesë të administratës civile dhe detare, janë në kapitujt 49-52. Këta kapituj të mëvonshëm (dhe kapitulli 53) u krijuan për t'i dhënë udhëzime praktike perandorit Romani II dhe ndoshta janë shtuar gjatë vitit 951–52, për të shënuar ditëlindjen e katërmbëdhjetë të Romanit (952). == Shih edhe == * [[Historia]] * [[Kronologjia]] * [[Historiografia]]  == Literatura == * {{Cite book|editor-last=Bury|editor-first=John Bagnell|title=Constantine VII Porphyrogenitus, The early history of the Slavonic settlements in Dalmatia, Croatia, & Serbia - De administrando Imperio, Chapters 29-36|year=1920|location=London-New York|publisher=Society for promoting Christian knowledge-Macmillan|url=https://archive.org/details/earlyhistoryofsl00consrich}} * {{Cite book|last=Treadgold|first=Warren|title=The Middle Byzantine Historians|location=New York|publisher=Palgrave Macmillan|year=2013}} * {{Cite book|editor-last=Moravcsik|editor-first=Gyula|title=Constantine Porphyrogenitus: De Administrando Imperio|year=1967|orig-year=1949|edition=2nd revised|location=Washington D.C.|publisher=Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies|isbn=9780884020219|url=https://books.google.com/books?id=3al15wpFWiMC}} * {{Cite journal|last=Živković|first=Tibor|title=Constantine Porhyrogenitus and the Ragusan Authors before 1611|journal=Историјски часопис|year=2006|volume=53|pages=145–164|url=http://www.iib.ac.rs/docs/IstorijskiCasopis53%282006%29.pdf|access-date=2018-12-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20180324160510/http://www.iib.ac.rs/docs/IstorijskiCasopis53(2006).pdf|archive-date=2018-03-24|url-status=dead}} * {{Cite journal|last=Živković|first=Tibor|title=Constantine Porphyrogenitus' Kastra oikoumena in the Southern Slavs Principalities|journal=Историјски часопис|year=2008|volume=57|pages=9–28|url=http://www.iib.ac.rs/docs/IstorijskiCasopis57%282008%29.pdf|access-date=2018-07-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20180324160351/http://www.iib.ac.rs/docs/IstorijskiCasopis57(2008).pdf|archive-date=2018-03-24|url-status=dead}} * {{Cite journal|last=Živković|first=Tibor|title=Constantine Porphyrogenitus' Source on the Earliest History of the Croats and Serbs|journal=Radovi Zavoda Za Hrvatsku Povijest U Zagrebu|year=2010|volume=42|pages=117–131|url=https://hrcak.srce.hr/file/94923}} * {{Cite book|last=Živković|first=Tibor|title=De conversione Croatorum et Serborum: A Lost Source|year=2012|location=Belgrade|publisher=The Institute of History|url=https://www.academia.edu/1231887}} * {{Cite book|last=Shchavelev|first=Aleksei S|title=Treatise De Administrando Imperio by Emperor Constantine VII Porphyrogenitus: Date of the Paris gr. 2009 Copy, Years of Compiling of the Original Codex, and a Hypothesis about the Number of Authors [in Studia Ceranea 9, 2019]|year=2019|url=https://czasopisma.uni.lodz.pl/sceranea/article/view/6745/6335}} * {{Cite book|last=Ostrogorsky|first=George|year=1956|title=History of the Byzantine State|location=Oxford|publisher=Basil Blackwell|url=https://books.google.com/books?id=Bt0_AAAAYAAJ}} * {{Cite book|last=Острогорский|first=Георгий A.|year=2011|title=История Византийского государства|location=Москва|publisher=Сибирская Благозвонница|url=https://www.academia.edu/31650074}} * {{Cite book|editor-last=Литаврин|editor-first=Г.Г|title=Константин Багрянородный, Об управлении империей|year=1991|edition=Издание второе|location=Москва|isbn=5-02-008637-1}} * {{Cite book|last=Ферјанчић|first=Божидар|chapter=Константин VII Порфирогенит|title=Византиски извори за историју народа Југославије|year=1959|volume=2|location=Београд|publisher=Византолошки институт|pages=1–98|url=https://www.scribd.com/doc/15762910/SANU-Posebna-Izdanja-Vizantijski-Izvori-Za-Istoriju-Naroda-Jugoslavije-Tom-2}} * {{Citation|last=Logos|first=Aleksandar|year=2019|title=De administrando imperio: Time of creation and some corrections for translation|url=https://www.academia.edu/40215504/De_administrando_imperio_Time_of_creation_and_several_corrections_for_translation_08_2019_|website=academia.edu|access-date=2020-11-15}} * {{cite book|last=Aleksandar Logos|title=Istorija Srba 1 - Dopuna 4; Istorija Srba 5|url=https://www.academia.edu/42147440|year=2019|publisher=ATC|location=Beograd|isbn=978-86-85117-46-6}} {{Titull i pjerrët}} == Referime == {{Reflist}} 12d7x7i12zvk4u48a1jhl72ubsguq2x 0 318061 2467462 2022-08-03T21:28:03Z Drenisa 112234 Krijuar nga përkthimi i faqes "[[:hu:Special:Redirect/revision/20133269|Irmaj]]" wikitext text/x-wiki '''Irmaj''' ishte një vendbanim antik i fortifikuar helenistik në pjesën jugore të [[Iliria|Ilirisë]], në zonën e vendbanimeve të Dassarets . Sot, rrënojat e saj ndodhen në pjesën qendrore të [[Shqipëria|Shqipërisë]], në zonën e fshatit Gramsh, në anën lindore të [[Mali i Tomorit|maleve të Tomorrit]], në Devoll (wd) nga lumi përafërsisht. 6 kilometra në perëndim. Rrënojat e saj u gërmuan në vitin 1960 nga Frano Prendi (wd) dhe Dhimosten Budina (wd). Me sa duket në shekullin 4 p.e.s. Irmaj ishte një nga vendbanimet më të rëndësishme ilire në luginën e Devollit (i njohur në atë kohë si Hebros). Muret e tij dhe porta e harkuar e qytetit dëshmojnë për ndikimin helenistik, ashtu si edhe gjetjet nga gërmimet, duke përfshirë volat dhe statujat. Midis këtyre të fundit, statuja prej bronzi e një atleti valltar nga nga shekulli 3 p.e.s. si dhe një kokë bronzi e mëvonshme, me sa duket romake. Iliria i. e. Pas pushtimit [[Republika Romake|romak]] dhe gjatë ndërtimit të rrugës [[Via Egnatia]], vendbanimi ishte ende i banuar. Sipas disa supozimeve, rrënojat e Irmajt mund të identifikohen me Kodrionin, i cili u shkatërrua gjatë Luftës së Dytë Romako-Maqedonase në vitin 200 p.e.s.. Ajo u pushtua nga romakët gjatë fushatës sy tyre në Dasaretia.*{{hely|Cabanes 1988}}{{Cabanes – Les illyriens de Bardulis à Genthios}} *{{hely|Ceka 2013}}{{Ceka – The Illyrians to the Albanians}} *{{hely|Dautaj 1972}}{{CitPer|aut=Burhan Dautaj|tit=Zbulimi i qytetit ilir Dimal (’Dimalé illír város feltárása’)|per=Iliria|tom=1|ann=1972|fasc=2|pag=135–150}} *{{hely|Korkuti 2013}}{{Korkuti – Archaeological studies}} * '''↑''' '''Cabanes 1988:''' Pierre Cabanes: ''Les illyriens de Bardulis à Genthios (IV^e–II^e siècles avant J.-C.).'' Paris: SEDES. 1988. = Regard sur l’histoire, 65. <nowiki>ISBN 2718138416</nowiki> * '''↑''' '''Ceka 2013:''' Neritan Ceka: ''The Illyrians to the Albanians.'' Tirana: Migjeni. 2013. <nowiki>ISBN 9789928407467</nowiki> * '''↑''' '''Dautaj 1972:''' Burhan Dautaj: Zbulimi i qytetit ilir Dimal (’Dimalé illír város feltárása’). ''Iliria,'' I. évf. 2. sz. (1972) 135–150. o. * '''↑''' '''Korkuti 2013:''' Muzafer Korkuti: ''Albania: Archaeological studies on the prehistory of Albania.'' Tirana: Academy of Sciences of Albania. 2013. <nowiki>ISBN 9789995610517</nowiki> * ↑ Pollo & Puto 1981: Stefanaq Pollo – Arben Puto: The history of Albania from its origins to the present day. Ass. by Kristo Frasheri, Skënder Anamali; transl. by Carol Wiseman, Ginni Hole. London: Routledge & Kegan. 1981. ISBN 071000365X   * ↑ Wilkes 1992: John Wilkes: The Illyrians. Oxford;  Cambridge: Blackwell. 1992. = The Peoples of Europe, ISBN 0631146717   * ↑ Wilkes 2006: John J. Wilkes: The significance of road-stations for the archaeology of Albania in the Roman era. In New directions in Albanian archaeology: Studies presented to Muzafer Korkuti. Ed. by Lorenc Bejko and Richard Hodges. Tirana: International Centre for Albanian Archaeology. 2006. 169–176. o. = International Centre for Albanian Archaeology Monograph Series, 1. ISBN 9994392301   [[Kategoria:Vendbanime antike]] 68i8yxxidv8vyou1l9mhzq1mooazhmk 2467463 2467462 2022-08-03T21:31:45Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki '''Irmaj''' ishte një vendbanim antik i fortifikuar helenistik në pjesën jugore të [[Iliria|Ilirisë]], në zonën e vendbanimeve të Dassarets . Sot, rrënojat e saj ndodhen në pjesën qendrore të [[Shqipëria|Shqipërisë]], në zonën e fshatit Gramsh, në anën lindore të [[Mali i Tomorit|maleve të Tomorrit]], në Devoll (wd) nga lumi përafërsisht. 6 kilometra në perëndim. Rrënojat e saj u gërmuan në vitin 1960 nga Frano Prendi (wd) dhe Dhimosten Budina (wd). Me sa duket në shekullin 4 p.e.s. Irmaj ishte një nga vendbanimet më të rëndësishme ilire në luginën e Devollit (i njohur në atë kohë si Hebros). Muret e tij dhe porta e harkuar e qytetit dëshmojnë për ndikimin helenistik, ashtu si edhe gjetjet nga gërmimet, duke përfshirë volat dhe statujat. Midis këtyre të fundit, statuja prej bronzi e një atleti valltar nga nga shekulli 3 p.e.s. si dhe një kokë bronzi e mëvonshme, me sa duket romake. Iliria i. e. Pas pushtimit [[Republika Romake|romak]] dhe gjatë ndërtimit të rrugës [[Via Egnatia]], vendbanimi ishte ende i banuar. Sipas disa supozimeve, rrënojat e Irmajt mund të identifikohen me Kodrionin, i cili u shkatërrua gjatë Luftës së Dytë Romako-Maqedonase në vitin 200 p.e.s.. Ajo u pushtua nga romakët gjatë fushatës sy tyre në Dasaretia. == Shih edhe == * [[Iliria]] * [[Iliriku]] * [[Mbretëria e Ilirisë]] == Literatura == * Pierre Cabanes: ''Les illyriens de Bardulis à Genthios (IV^e–II^e siècles avant J.-C.).'' Paris: SEDES. 1988. = Regard sur l’histoire, 65. ISBN 2718138416 * Neritan Ceka: ''The Illyrians to the Albanians.'' Tirana: Migjeni. 2013. ISBN 9789928407467 * Burhan Dautaj: Zbulimi i qytetit ilir Dimal (’Dimalé illír város feltárása’). ''Iliria,'' I. évf. 2. sz. (1972) 135–150. o. * Muzafer Korkuti: ''Albania: Archaeological studies on the prehistory of Albania.'' Tirana: Academy of Sciences of Albania. 2013. ISBN 9789995610517 * Stefanaq Pollo – Arben Puto 1981, The history of Albania from its origins to the present day. Ass. by Kristo Frasheri, Skënder Anamali; transl. by Carol Wiseman, Ginni Hole. London: Routledge & Kegan. 1981. ISBN 071000365X   * John Wilkes 1992. The Illyrians. Oxford;  Cambridge: Blackwell. 1992. = The Peoples of Europe, ISBN 0631146717   * John Wilkes 2006. The significance of road-stations for the archaeology of Albania in the Roman era. In New directions in Albanian archaeology: Studies presented to Muzafer Korkuti. Ed. by Lorenc Bejko and Richard Hodges. Tirana: International Centre for Albanian Archaeology. 2006. 169–176. o. = International Centre for Albanian Archaeology Monograph Series, 1. ISBN 9994392301   [[Kategoria:Vendbanime antike]] m1eb06wns0xkwpd25nb5qe3hf75nnye 2467464 2467463 2022-08-03T21:32:15Z Drenisa 112234 removed [[Category:Vendbanime antike]]; added [[Category:Qytete ilire]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''Irmaj''' ishte një vendbanim antik i fortifikuar helenistik në pjesën jugore të [[Iliria|Ilirisë]], në zonën e vendbanimeve të Dassarets . Sot, rrënojat e saj ndodhen në pjesën qendrore të [[Shqipëria|Shqipërisë]], në zonën e fshatit Gramsh, në anën lindore të [[Mali i Tomorit|maleve të Tomorrit]], në Devoll (wd) nga lumi përafërsisht. 6 kilometra në perëndim. Rrënojat e saj u gërmuan në vitin 1960 nga Frano Prendi (wd) dhe Dhimosten Budina (wd). Me sa duket në shekullin 4 p.e.s. Irmaj ishte një nga vendbanimet më të rëndësishme ilire në luginën e Devollit (i njohur në atë kohë si Hebros). Muret e tij dhe porta e harkuar e qytetit dëshmojnë për ndikimin helenistik, ashtu si edhe gjetjet nga gërmimet, duke përfshirë volat dhe statujat. Midis këtyre të fundit, statuja prej bronzi e një atleti valltar nga nga shekulli 3 p.e.s. si dhe një kokë bronzi e mëvonshme, me sa duket romake. Iliria i. e. Pas pushtimit [[Republika Romake|romak]] dhe gjatë ndërtimit të rrugës [[Via Egnatia]], vendbanimi ishte ende i banuar. Sipas disa supozimeve, rrënojat e Irmajt mund të identifikohen me Kodrionin, i cili u shkatërrua gjatë Luftës së Dytë Romako-Maqedonase në vitin 200 p.e.s.. Ajo u pushtua nga romakët gjatë fushatës sy tyre në Dasaretia. == Shih edhe == * [[Iliria]] * [[Iliriku]] * [[Mbretëria e Ilirisë]] == Literatura == * Pierre Cabanes: ''Les illyriens de Bardulis à Genthios (IV^e–II^e siècles avant J.-C.).'' Paris: SEDES. 1988. = Regard sur l’histoire, 65. ISBN 2718138416 * Neritan Ceka: ''The Illyrians to the Albanians.'' Tirana: Migjeni. 2013. ISBN 9789928407467 * Burhan Dautaj: Zbulimi i qytetit ilir Dimal (’Dimalé illír város feltárása’). ''Iliria,'' I. évf. 2. sz. (1972) 135–150. o. * Muzafer Korkuti: ''Albania: Archaeological studies on the prehistory of Albania.'' Tirana: Academy of Sciences of Albania. 2013. ISBN 9789995610517 * Stefanaq Pollo – Arben Puto 1981, The history of Albania from its origins to the present day. Ass. by Kristo Frasheri, Skënder Anamali; transl. by Carol Wiseman, Ginni Hole. London: Routledge & Kegan. 1981. ISBN 071000365X   * John Wilkes 1992. The Illyrians. Oxford;  Cambridge: Blackwell. 1992. = The Peoples of Europe, ISBN 0631146717   * John Wilkes 2006. The significance of road-stations for the archaeology of Albania in the Roman era. In New directions in Albanian archaeology: Studies presented to Muzafer Korkuti. Ed. by Lorenc Bejko and Richard Hodges. Tirana: International Centre for Albanian Archaeology. 2006. 169–176. o. = International Centre for Albanian Archaeology Monograph Series, 1. ISBN 9994392301   [[Kategoria:Qytete ilire]] 4rw8axz633iqzqe2huen4zon4i4oqzw 3 318063 2467491 2022-08-04T04:12:48Z Komuniteti 117282 Mirëpritje wikitext text/x-wiki {{Stampa:Tung|realName=|name=Ustallari}} -- [[Përdoruesi:Komuniteti|Komuniteti]] ([[Përdoruesi diskutim:Komuniteti|diskutimet]]) 4 gusht 2022 06:12 (CEST) 3jdguqepi7f1s11ryi6w9w98g36jm1s 0 318064 2467493 2022-08-04T07:01:13Z Drenisa 112234 Krijuar nga përkthimi i faqes "[[:en:Special:Redirect/revision/1101897920|Dardanian invasion of Epirus]]" wikitext text/x-wiki '''Pushtimi dardan i Epirit''' ndodhi në vitin 385 p.e.s. kur dardanët, të udhëhequr me shumë gjasa nga mbreti [[Bardhyli|Bardhylis]], të mbështetur edhe nga Dionisi I i Sirakuzës, i cili synonte të zgjeronte ndikimin e tij në [[Deti Adriatik|detin Adriatik]] lindor dhe në detin [[Deti Jon|Jon]], si dhe nga [[Alketi I (Mbreti i Epirit)|Alketa I i Epirit, i]] cili ishte dëbuar prej tokës së tij nga molosët prospartan dhe ishte internuar në Sirakuzë . <ref>{{Harvnb|Malkin|1998|p=247}}; {{Harvnb|Castiglioni|2007|p=174}}; {{Harvnb|Lane Fox|2011|p=225}}; {{Harvnb|King|2017|p=57}} {{Harvnb|Howe|2017|p=103}}.</ref> == Historia == Në vitin 385 para erës sonë, [[Alketi I (Mbreti i Epirit)|Alketa i Epirit]] ishte refugjat në Sirakuzë për arsye të panjohura. Udhëheqësi i Sirakuzës, Dionisi, donte një monark miqësor në [[Epiri|Epir]], kështu që dërgoi 2000 hoplitë grekë dhe 500 kostume të armaturës greke për të ndihmuar [[dardanët]], të cilët në atë kohë udhëhiqeshin nga mbreti [[Bardhyli|Bardhyllis]], te [[molosët]] në Epir. Sulmuesit vranë rreth 15,000 luftëtarë epirotas. Alketa u rikthye në fron, por ilirët nuk u ndalën me kaq. Ata vazhduan plaçkitjen në të gjithë Epirin dhe Greqinë. Dionisi u bashkua me ta në një përpjekje për të plaçkitur tempullin e Delfit . Pastaj Sparta, e mbështetur nga Thesalia dhe Maqedonasit, ndërhyri nën Agesilaus dhe dëboi dardanët dhe luftëtarët e Sirakuzës. <ref>{{Cite web|last=Diodorus|first=Siculus|title=Fifteenth book|url=https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Diod.+15.13.1&redirect=true}}</ref> == Shih edhe == * [[Epiri]] * [[Dardania]] * [[Armët ilire]] * [[Ushtria ilire]] * [[Luftërat iliro-romake]] [[Kategoria:Luftëra ku përfshihen ilirët]] rvm3e8zax5rpn8c8o9jmh3zdhg8k32g 2467494 2467493 2022-08-04T07:01:56Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki '''Pushtimi dardan i Epirit''' ndodhi në vitin 385 p.e.s. kur dardanët, të udhëhequr me shumë gjasa nga mbreti [[Bardhyli|Bardhylis]], të mbështetur edhe nga Dionisi I i Sirakuzës, i cili synonte të zgjeronte ndikimin e tij në [[Deti Adriatik|detin Adriatik]] lindor dhe në detin [[Deti Jon|Jon]], si dhe nga [[Alketi I (Mbreti i Epirit)|Alketa I i Epirit, i]] cili ishte dëbuar prej tokës së tij nga molosët prospartan dhe ishte internuar në Sirakuzë . <ref>{{Harvnb|Malkin|1998|p=247}}; {{Harvnb|Castiglioni|2007|p=174}}; {{Harvnb|Lane Fox|2011|p=225}}; {{Harvnb|King|2017|p=57}} {{Harvnb|Howe|2017|p=103}}.</ref> == Historia == Në vitin 385 para erës sonë, [[Alketi I (Mbreti i Epirit)|Alketa i Epirit]] ishte refugjat në Sirakuzë për arsye të panjohura. Udhëheqësi i Sirakuzës, Dionisi, donte një monark miqësor në [[Epiri|Epir]], kështu që dërgoi 2000 hoplitë grekë dhe 500 kostume të armaturës greke për të ndihmuar [[dardanët]], të cilët në atë kohë udhëhiqeshin nga mbreti [[Bardhyli|Bardhyllis]], te [[molosët]] në Epir. Sulmuesit vranë rreth 15,000 luftëtarë epirotas. Alketa u rikthye në fron, por ilirët nuk u ndalën me kaq. Ata vazhduan plaçkitjen në të gjithë Epirin dhe Greqinë. Dionisi u bashkua me ta në një përpjekje për të plaçkitur tempullin e Delfit . Pastaj Sparta, e mbështetur nga Thesalia dhe Maqedonasit, ndërhyri nën Agesilaus dhe dëboi dardanët dhe luftëtarët e Sirakuzës. <ref>{{Cite web|last=Diodorus|first=Siculus|title=Fifteenth book|url=https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Diod.+15.13.1&redirect=true}}</ref> == Shih edhe == * [[Epiri]] * [[Dardania]] * [[Armët ilire]] * [[Ushtria ilire]] * [[Luftërat iliro-romake]] == Referimet == [[Kategoria:Luftëra ku përfshihen ilirët]] 83c8xl0pdkn9cdvyuqugp9vnhz31qvu 2467496 2467494 2022-08-04T07:03:34Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki '''Pushtimi dardan i Epirit''' ndodhi në vitin 385 p.e.s. kur dardanët, të udhëhequr me shumë gjasa nga mbreti [[Bardhyli|Bardhylis]], të mbështetur edhe nga Dionisi I i Sirakuzës, i cili synonte të zgjeronte ndikimin e tij në [[Deti Adriatik|detin Adriatik]] lindor dhe në detin [[Deti Jon|Jon]], si dhe nga [[Alketi I (Mbreti i Epirit)|Alketa I i Epirit, i]] cili ishte dëbuar prej tokës së tij nga molosët prospartan dhe ishte internuar në Sirakuzë . <ref>{{Harvnb|Malkin|1998|p=247}}; {{Harvnb|Castiglioni|2007|p=174}}; {{Harvnb|Lane Fox|2011|p=225}}; {{Harvnb|King|2017|p=57}} {{Harvnb|Howe|2017|p=103}}.</ref> == Historia == Në vitin 385 para erës sonë, [[Alketi I (Mbreti i Epirit)|Alketa i Epirit]] ishte refugjat në Sirakuzë për arsye të panjohura. Udhëheqësi i Sirakuzës, Dionisi, donte një monark miqësor në [[Epiri|Epir]], kështu që dërgoi 2000 hoplitë grekë dhe 500 kostume të armaturës greke për të ndihmuar [[dardanët]], të cilët në atë kohë udhëhiqeshin nga mbreti [[Bardhyli|Bardhyllis]], te [[molosët]] në Epir. Sulmuesit vranë rreth 15,000 luftëtarë epirotas. Alketa u rikthye në fron, por ilirët nuk u ndalën me kaq. Ata vazhduan plaçkitjen në të gjithë Epirin dhe Greqinë. Dionisi u bashkua me ta në një përpjekje për të plaçkitur tempullin e Delfit . Pastaj Sparta, e mbështetur nga Thesalia dhe Maqedonasit, ndërhyri nën Agesilaus dhe dëboi dardanët dhe luftëtarët e Sirakuzës. <ref>{{Cite web|last=Diodorus|first=Siculus|title=Fifteenth book|url=https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Diod.+15.13.1&redirect=true}}</ref> == Shih edhe == * [[Epiri]] * [[Dardania]] * [[Armët ilire]] * [[Ushtria ilire]] * [[Luftërat iliro-romake]] == Literatura == <!-- C --> *{{cite book|last=Castiglioni|first=Maria Paola|title=Religion and Power in Europe: Conflict and Convergence|chapter=Genealogical Myth and Political Propaganda in Antiquity: the Re-Use of Greek Myths from Dionysius to Augustus|editor-last=Carvalho|editor-first=Joaquim|publisher=Edizioni Plus|year=2007|isbn=978-88-8492-464-3|url=https://books.google.com/books?id=jR98-Ata0CkC}} <!-- H --> *{{cite book|last=Howe|first=T.|chapter=Plain tales from the hills: Illyrian influences on Argead military development|editor-last1=Müller|editor-first1=S.|editor-last2=Howe|editor-first2=Tim|editor-last3=Bowden|editor-first3=H.|editor-last4=Rollinger|editor-first4=R.|title=The History of the Argeads: New Perspectives|publisher=Wiesbaden|year=2017|isbn=978-3447108515|url=https://books.google.com/books?id=3_S_swEACAAJ}} <!-- K --> *{{cite book|last=King|first=Carol J.|date=2017|title=Ancient Macedonia|publisher=Routledge|isbn=9780415827287|url=https://books.google.com/books?id=lJ0uDwAAQBAJ}} <!-- L --> *{{cite book|last=Lane Fox|first=R.|chapter=399–369 BC|title=Brill's Companion to Ancient Macedon: Studies in the Archaeology and History of Macedon, 650 BC – 300 AD|location=Leiden|publisher=Brill|year=2011|isbn=978-90-04-20650-2|url=https://books.google.com/books?id=kjLPBsB2dIkC|editor-last1=Lane Fox|editor-first=R.|pages=209–234}} <!-- M --> *{{cite book|last=Malkin|first=Irad|title=The Returns of Odysseus: Colonization and Ethnicity|location=Berkeley|publisher=University of California Press|year=1998|url=https://books.google.com/books?id=8eORbgLB6a4C|isbn=9780520920262}} == Referimet == [[Kategoria:Luftëra ku përfshihen ilirët]] ir85cqwlbivyo5b5cio2miezob5c96b 0 318065 2467495 2022-08-04T07:02:45Z Vitalismark 144088 This is a publiction on glycated hemoglobin, its history, damage mechansim, and its terminolgy. wikitext text/x-wiki Hemoglobina e glikuar (glikohemoglobina, hemoglobina A1c, HbA1c, më rrallë HbA1c, HgbA1c, Hb1c, etj., gjithashtu A1C<ref>{{Cite journal|date=2022-05-09|title=Glycated hemoglobin|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Glycated_hemoglobin&oldid=1086921235|journal=Wikipedia|language=en}}</ref> joformalisht me pacientët) është një formë e hemoglobinës (Hb) që lidhet kimikisht me një sheqer. Shumica e monosakarideve, duke përfshirë glukozën, galaktozën dhe fruktozën, lidhen spontanisht (d.m.th. jo enzimatikisht) me hemoglobinën, kur janë të pranishme në qarkullimin e gjakut të njerëzve. Sidoqoftë, glukoza ka më pak gjasa ta bëjë këtë sesa galaktoza dhe fruktoza (13% e fruktozës dhe 21% e galaktozës), gjë që mund të shpjegojë pse glukoza përdoret si karburanti kryesor metabolik te njerëzit. Formimi i lidhjes sheqer-hemoglobinë tregon praninë e sheqerit të tepërt në qarkullimin e gjakut, shpesh tregues i diabetit. A1C është me interes të veçantë sepse është e lehtë për t'u zbuluar. Procesi me të cilin sheqernat lidhen me hemoglobinën quhet glikacion. HbA1c është një masë e komponentit beta-N-1-deoksi fruktozë të hemoglobinës. A1c matet kryesisht për të përcaktuar nivelin mesatar tre-mujor të sheqerit në gjak dhe mund të përdoret si një test diagnostik për diabetin mellitus<ref>{{Cite web|last=Geneva:|first=World Health Organization.|date=2 December 2018.|year=2018.|title=Glycated haemoglobin (HbA1c) for the diagnosis of diabetes.|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK304271/|url-status=live|website=NCBI|language=English|publication-date=2 December 2018.|lay-date=2 December 2018.}}</ref> dhe si një test vlerësimi për kontrollin e glicemisë tek njerëzit me diabet. Testi është i kufizuar në një mesatare prej tre muajsh, sepse jetëgjatësia mesatare e një rruazash të kuqe të gjakut është katër muaj. Meqenëse qelizat e kuqe individuale të gjakut kanë jetëgjatësi të ndryshme, testi përdoret si një masë e kufizuar prej tre muajsh. Nivelet normale të glukozës prodhojnë një sasi normale të hemoglobinës së glikuar. Ndërsa sasia mesatare e glukozës plazmatike rritet, fraksioni i hemoglobinës së glikuar rritet në mënyrë të parashikueshme. Në diabet, sasi më të larta të hemoglobinës së glikuar, që tregon kontroll më të dobët të niveleve të glukozës në gjak, janë shoqëruar me sëmundje kardiovaskulare, nefropati, neuropati dhe retinopati. === Terminologjia === Hemoglobina e glikuar preferohet mbi hemoglobinën e glikoziluar për të pasqyruar procesin e duhur (jo enzimatik). Literatura e hershme shpesh përdorte të glikoziluar pasi ishte e paqartë se cili proces ishte i përfshirë derisa të kryheshin kërkime të mëtejshme. Termat ende përdoren ndonjëherë në mënyrë të ndërsjellë në literaturën në gjuhën angleze.<ref>{{Cite web|last=Oliwia Witczak|first=Trine B. Haugen|date=25 November 2014|title=glycated haemoglobin|url=https://tidsskriftet.no/en/2014/11/glycated-or-glycosylated|url-status=live|language=eng}}</ref> Emërtimi i HbA1c rrjedh nga hemoglobina e tipit A që ndahet në kromatografinë e shkëmbimit të kationeve. Fraksioni i parë që u nda, ndoshta konsiderohet të jetë Hemoglobina A e pastër, u caktua HbA0 dhe fraksionet e mëposhtme u caktuan HbA1a, HbA1b dhe HbA1c, sipas rendit të tyre të elucionit. Teknikat e përmirësuara të ndarjes kanë çuar më pas në izolimin e më shumë nënfraksioneve.<ref>{{Cite web|last=Peterson KP, Pavlovich JG, Goldstein D|first=Little R, England J, Peterson CM|date=1998|title=What is hemoglobin A1c?|url=http://www.clinchem.org/content/44/9/1951.long|url-status=live|language=eng}}</ref> === Historia === Hemoglobina A1c<ref>{{Cite web|last=freeman|first=Janet|date=July 22, 2022|title=Lower A1c Naturally|url=https://shredvise.com/7-proven-tips-to-lower-a1c-naturally/|url-status=live|website=ShredVise|language=eng}}</ref> u nda për herë të parë nga format e tjera të hemoglobinës nga Huisman dhe Meyering në 1958 duke përdorur një kolonë kromatografike. Ajo u karakterizua për herë të parë si një glikoproteinë nga Bookchin dhe Gallop në 1968. Rritja e tij në diabet u përshkrua për herë të parë në vitin 1969 nga Samuel Rahbar et al<ref>{{Cite web|last=Rahbar S, Blumenfeld O|first=Ranney HM|date=1969|title=Studies of an unusual hemoglobin in patients with diabetes mellitus|url=https://doi.org/10.1016%2F0006-291X%2869%2990685-8|url-status=live|language=eng}}</ref>. Reagimet që çuan në formimin e saj u karakterizuan nga Bunn dhe bashkëpunëtorët e tij në 1975. Përdorimi i hemoglobinës A1c për monitorimin e shkallës së kontrollit të metabolizmit të glukozës në pacientët me diabet u propozua në 1976 nga Anthony Cerami, Ronald Koenig dhe bashkëpunëtorët. === Mekanizmat e dëmtimit === Hemoglobina e glikuar shkakton një rritje të radikaleve të lira shumë reaktive brenda qelizave të gjakut, duke ndryshuar vetitë e membranave të tyre qelizore. Kjo çon në grumbullimin e qelizave të gjakut dhe rritjen e viskozitetit të gjakut, gjë që rezulton në rrjedhjen e gjakut të dëmtuar. Një mënyrë tjetër se si hemoglobina e glikuar shkakton dëme është përmes inflamacionit, i cili rezulton në formimin e pllakave aterosklerotike (atheroma). Ngritja e radikaleve të lira promovon ngacmimin e Fe2+-hemoglobinës përmes Fe3+-Hb në hemoglobinë anormale të ferrylit (Fe4+-Hb). Fe4+ është i paqëndrueshëm dhe reagon me aminoacide specifike në hemoglobinë për të rifituar gjendjen e tij të oksidimit Fe3+. Molekulat e hemoglobinës grumbullohen së bashku nëpërmjet reaksioneve të ndërlidhjes dhe këto grumbullime të hemoglobinës (multimera) nxisin dëmtimin e qelizave dhe lirimin e hemoglobinës Fe4+ në matricën e shtresave më të brendshme (nënbendoteli) të arterieve dhe venave. Kjo rezulton në rritjen e përshkueshmërisë së sipërfaqes së brendshme (endotelit) të enëve të gjakut dhe prodhimin e proteinave të ngjitjes së monociteve pro-inflamatore, të cilat nxisin akumulimin e makrofagëve në sipërfaqet e enëve të gjakut, duke çuar përfundimisht në pllaka të dëmshme në këto enë. Hb-AGE-të shumë të glikuara kalojnë nëpër shtresën e muskujve të lëmuar të enëve të gjakut dhe çaktivizojnë relaksimin e varur nga endoteli i shkaktuar nga acetilkolina, ndoshta nëpërmjet lidhjes me oksidin nitrik (NO), duke parandaluar funksionimin e tij normal. NO është një vazodilator i fuqishëm dhe gjithashtu pengon formimin e formës së oksiduar të LDL-ve që nxisin pllakat (d.m.th. "kolesteroli i keq"). Ky degradim i përgjithshëm i qelizave të gjakut gjithashtu çliron hemin prej tyre. Hemi i lirshëm mund të shkaktojë oksidim të proteinave endoteliale dhe LDL, gjë që rezulton në pllaka. === Parimi në diagnostikimin mjekësor === Glikacioni i proteinave është një dukuri e shpeshtë, por në rastin e hemoglobinës, <ref name=":0">{{Cite web|last=Sidorenkov G, Haaijer-Ruskamp|first=FM, de Zeeuw D, Denig P|date=2011|title=A longitudinal study examining adherence to guidelines in diabetes care according to different definitions of adequacy and timeliness|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3169586|url-status=live|language=eng}}</ref>ndodh një reaksion kondensimi joenzimatik midis glukozës dhe skajit N të zinxhirit beta. Ky reaksion prodhon një bazë Schiff (R-N=CHR', R = zinxhir beta, CHR'= rrjedh nga glukoza), e cila vetë shndërrohet në 1-deoksifruktozë. Ky konvertim i dytë është një shembull i një riorganizimi Amadori. Kur nivelet e glukozës në gjak janë të larta, molekulat e glukozës lidhen me hemoglobinën në qelizat e kuqe të gjakut. Sa më gjatë të shfaqet hiperglicemia në gjak, aq më shumë glukoza lidhet me hemoglobinën në qelizat e kuqe të gjakut dhe aq më e lartë është hemoglobina e glikuar.[citimi i nevojshëm] Pasi një molekulë e hemoglobinës është e glikuar, ajo mbetet e tillë. Prandaj, një grumbullim i hemoglobinës së glikuar brenda qelizës së kuqe,<ref name=":0" /> pasqyron nivelin mesatar të glukozës ndaj të cilit qeliza është ekspozuar gjatë ciklit të saj jetësor. Matja e hemoglobinës së glikuar vlerëson efektivitetin e terapisë duke monitoruar rregullimin afatgjatë të glukozës në serum. A1c është një mesatare e ponderuar e niveleve të glukozës në gjak gjatë jetës së qelizave të kuqe të gjakut (117 ditë për burrat dhe 106 ditë për gratë). Prandaj, nivelet e glukozës në ditët më afër testit kontribuojnë në mënyrë të konsiderueshme më shumë në nivelin e A1c sesa nivelet në ditët më larg testit. Kjo mbështetet gjithashtu nga të dhënat nga praktika klinike që tregojnë se nivelet e HbA1c u përmirësuan ndjeshëm pas 20 ditësh nga fillimi ose intensifikimi i trajtimit për uljen e glukozës<ref name=":0" />. 7x6xp0bgr09nwfsavw5p8pabfgkrpcg 2467503 2467495 2022-08-04T07:22:50Z Vitalismark 144088 /* Terminologjia */ wikitext text/x-wiki Hemoglobina e glikuar (glikohemoglobina, hemoglobina A1c, HbA1c, më rrallë HbA1c, HgbA1c, Hb1c, etj., gjithashtu A1C<ref>{{Cite journal|date=2022-05-09|title=Glycated hemoglobin|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Glycated_hemoglobin&oldid=1086921235|journal=Wikipedia|language=en}}</ref> joformalisht me pacientët) është një formë e hemoglobinës (Hb) që lidhet kimikisht me një sheqer. Shumica e monosakarideve, duke përfshirë glukozën, galaktozën dhe fruktozën, lidhen spontanisht (d.m.th. jo enzimatikisht) me hemoglobinën, kur janë të pranishme në qarkullimin e gjakut të njerëzve. Sidoqoftë, glukoza ka më pak gjasa ta bëjë këtë sesa galaktoza dhe fruktoza (13% e fruktozës dhe 21% e galaktozës), gjë që mund të shpjegojë pse glukoza përdoret si karburanti kryesor metabolik te njerëzit. Formimi i lidhjes sheqer-hemoglobinë tregon praninë e sheqerit të tepërt në qarkullimin e gjakut, shpesh tregues i diabetit. A1C është me interes të veçantë sepse është e lehtë për t'u zbuluar. Procesi me të cilin sheqernat lidhen me hemoglobinën quhet glikacion. HbA1c është një masë e komponentit beta-N-1-deoksi fruktozë të hemoglobinës. A1c matet kryesisht për të përcaktuar nivelin mesatar tre-mujor të sheqerit në gjak dhe mund të përdoret si një test diagnostik për diabetin mellitus<ref>{{Cite web|last=Geneva|date=2018|title=Glycated haemoglobin (HbA1c) for the diagnosis of diabetes.|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK304271/|url-status=live|website=NCBI|language=eng}}</ref> dhe si një test vlerësimi për kontrollin e glicemisë tek njerëzit me diabet. Testi është i kufizuar në një mesatare prej tre muajsh, sepse jetëgjatësia mesatare e një rruazash të kuqe të gjakut është katër muaj. Meqenëse qelizat e kuqe individuale të gjakut kanë jetëgjatësi të ndryshme, testi përdoret si një masë e kufizuar prej tre muajsh. Nivelet normale të glukozës prodhojnë një sasi normale të hemoglobinës së glikuar. Ndërsa sasia mesatare e glukozës plazmatike rritet, fraksioni i hemoglobinës së glikuar rritet në mënyrë të parashikueshme. Në diabet, sasi më të larta të hemoglobinës së glikuar, që tregon kontroll më të dobët të niveleve të glukozës në gjak, janë shoqëruar me sëmundje kardiovaskulare, nefropati, neuropati dhe retinopati. === Terminologjia === Hemoglobina e glikuar preferohet mbi hemoglobinën e glikoziluar për të pasqyruar procesin e duhur (jo enzimatik). Literatura e hershme shpesh përdorte të glikoziluar pasi ishte e paqartë se cili proces ishte i përfshirë derisa të kryheshin kërkime të mëtejshme. Termat ende përdoren ndonjëherë në mënyrë të ndërsjellë në literaturën në gjuhën angleze.<ref>{{Cite web|last=Oliwia Witczak|first=Trine B. Haugen|date=25 November 2014|title=glycated haemoglobin|url=https://tidsskriftet.no/en/2014/11/glycated-or-glycosylated|url-status=live|language=eng}}</ref> Emërtimi i HbA1c rrjedh nga hemoglobina e tipit A që ndahet në kromatografinë e shkëmbimit të kationeve. Fraksioni i parë që u nda, ndoshta konsiderohet të jetë Hemoglobina A e pastër, u caktua HbA0 dhe fraksionet e mëposhtme u caktuan HbA1a, HbA1b dhe HbA1c, sipas rendit të tyre të elucionit. Teknikat e përmirësuara të ndarjes kanë çuar më pas në izolimin e më shumë nënfraksioneve.<ref>{{Cite web|last=Peterson KP, Pavlovich JG, Goldstein D|first=Little R, England J, Peterson CM|date=1998|title=What is hemoglobin A1c?|url=http://www.clinchem.org/content/44/9/1951.long|url-status=live|language=eng}}</ref> === Historia === Hemoglobina A1c<ref>{{Cite web|last=freeman|first=Janet|date=July 22, 2022|title=Lower A1c Naturally|url=https://shredvise.com/7-proven-tips-to-lower-a1c-naturally/|url-status=live|website=ShredVise|language=eng}}</ref> u nda për herë të parë nga format e tjera të hemoglobinës nga Huisman dhe Meyering në 1958 duke përdorur një kolonë kromatografike. Ajo u karakterizua për herë të parë si një glikoproteinë nga Bookchin dhe Gallop në 1968. Rritja e tij në diabet u përshkrua për herë të parë në vitin 1969 nga Samuel Rahbar et al<ref>{{Cite web|last=Rahbar S, Blumenfeld O|first=Ranney HM|date=1969|title=Studies of an unusual hemoglobin in patients with diabetes mellitus|url=https://doi.org/10.1016%2F0006-291X%2869%2990685-8|url-status=live|language=eng}}</ref>. Reagimet që çuan në formimin e saj u karakterizuan nga Bunn dhe bashkëpunëtorët e tij në 1975. Përdorimi i hemoglobinës A1c për monitorimin e shkallës së kontrollit të metabolizmit të glukozës në pacientët me diabet u propozua në 1976 nga Anthony Cerami, Ronald Koenig dhe bashkëpunëtorët. === Mekanizmat e dëmtimit === Hemoglobina e glikuar shkakton një rritje të radikaleve të lira shumë reaktive brenda qelizave të gjakut, duke ndryshuar vetitë e membranave të tyre qelizore. Kjo çon në grumbullimin e qelizave të gjakut dhe rritjen e viskozitetit të gjakut, gjë që rezulton në rrjedhjen e gjakut të dëmtuar. Një mënyrë tjetër se si hemoglobina e glikuar shkakton dëme është përmes inflamacionit, i cili rezulton në formimin e pllakave aterosklerotike (atheroma). Ngritja e radikaleve të lira promovon ngacmimin e Fe2+-hemoglobinës përmes Fe3+-Hb në hemoglobinë anormale të ferrylit (Fe4+-Hb). Fe4+ është i paqëndrueshëm dhe reagon me aminoacide specifike në hemoglobinë për të rifituar gjendjen e tij të oksidimit Fe3+. Molekulat e hemoglobinës grumbullohen së bashku nëpërmjet reaksioneve të ndërlidhjes dhe këto grumbullime të hemoglobinës (multimera) nxisin dëmtimin e qelizave dhe lirimin e hemoglobinës Fe4+ në matricën e shtresave më të brendshme (nënbendoteli) të arterieve dhe venave. Kjo rezulton në rritjen e përshkueshmërisë së sipërfaqes së brendshme (endotelit) të enëve të gjakut dhe prodhimin e proteinave të ngjitjes së monociteve pro-inflamatore, të cilat nxisin akumulimin e makrofagëve në sipërfaqet e enëve të gjakut, duke çuar përfundimisht në pllaka të dëmshme në këto enë. Hb-AGE-të shumë të glikuara kalojnë nëpër shtresën e muskujve të lëmuar të enëve të gjakut dhe çaktivizojnë relaksimin e varur nga endoteli i shkaktuar nga acetilkolina, ndoshta nëpërmjet lidhjes me oksidin nitrik (NO), duke parandaluar funksionimin e tij normal. NO është një vazodilator i fuqishëm dhe gjithashtu pengon formimin e formës së oksiduar të LDL-ve që nxisin pllakat (d.m.th. "kolesteroli i keq"). Ky degradim i përgjithshëm i qelizave të gjakut gjithashtu çliron hemin prej tyre. Hemi i lirshëm mund të shkaktojë oksidim të proteinave endoteliale dhe LDL, gjë që rezulton në pllaka. === Parimi në diagnostikimin mjekësor === Glikacioni i proteinave është një dukuri e shpeshtë, por në rastin e hemoglobinës, <ref name=":0">{{Cite web|last=Sidorenkov G, Haaijer-Ruskamp|first=FM, de Zeeuw D, Denig P|date=2011|title=A longitudinal study examining adherence to guidelines in diabetes care according to different definitions of adequacy and timeliness|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3169586|url-status=live|language=eng}}</ref>ndodh një reaksion kondensimi joenzimatik midis glukozës dhe skajit N të zinxhirit beta. Ky reaksion prodhon një bazë Schiff (R-N=CHR', R = zinxhir beta, CHR'= rrjedh nga glukoza), e cila vetë shndërrohet në 1-deoksifruktozë. Ky konvertim i dytë është një shembull i një riorganizimi Amadori. Kur nivelet e glukozës në gjak janë të larta, molekulat e glukozës lidhen me hemoglobinën në qelizat e kuqe të gjakut. Sa më gjatë të shfaqet hiperglicemia në gjak, aq më shumë glukoza lidhet me hemoglobinën në qelizat e kuqe të gjakut dhe aq më e lartë është hemoglobina e glikuar.[citimi i nevojshëm] Pasi një molekulë e hemoglobinës është e glikuar, ajo mbetet e tillë. Prandaj, një grumbullim i hemoglobinës së glikuar brenda qelizës së kuqe,<ref name=":0" /> pasqyron nivelin mesatar të glukozës ndaj të cilit qeliza është ekspozuar gjatë ciklit të saj jetësor. Matja e hemoglobinës së glikuar vlerëson efektivitetin e terapisë duke monitoruar rregullimin afatgjatë të glukozës në serum. A1c është një mesatare e ponderuar e niveleve të glukozës në gjak gjatë jetës së qelizave të kuqe të gjakut (117 ditë për burrat dhe 106 ditë për gratë). Prandaj, nivelet e glukozës në ditët më afër testit kontribuojnë në mënyrë të konsiderueshme më shumë në nivelin e A1c sesa nivelet në ditët më larg testit. Kjo mbështetet gjithashtu nga të dhënat nga praktika klinike që tregojnë se nivelet e HbA1c u përmirësuan ndjeshëm pas 20 ditësh nga fillimi ose intensifikimi i trajtimit për uljen e glukozës<ref name=":0" />. 5io2uu5c3puekyo9gy2kvhy49zh0e7n 0 318066 2467500 2022-08-04T07:15:33Z Drenisa 112234 Krijuar nga përkthimi i faqes "[[:en:Special:Redirect/revision/1058626559|Siege of Issa]]" wikitext text/x-wiki '''Rrethimi i Isës''' u zhvillua nga viti 230 p.e.s. deri në vitin 229 p.e.s. midis forcave të kolonisë së [[Greqia e lashtë|lashtë greke]] të [[Vis (qytet)|Isës]], të ndihmuar nga [[Republika Romake]], dhe Mbretërisë [[Ardianët|Ardiae]] [[Iliria|të Ilirisë]] . == Preludi == Më herët në vitin 230 p.e.s., forcat [[Ilirët|ilire]] nën [[Teuta e Ilirisë|mbretëreshën Teuta]] {{Efn|Appian states that Agron had invaded Epirus, not Teuta (which in his version only took power in 228 BC) whilst Polybius claims that Agron died after his victory at Medion in 231 BC and that Teuta ordered the invasion of Epirus the following year.}} dhe [[Skerdilaidi|Scerdilaidi]] kishin [[Beteja e Foinikës|pushtuar Epirin]] si nga toka ashtu edhe nga deti, duke pushtuar Foinikën dhe pjesën më të madhe të Epirit, duke kaluar Antigoneinë dhe afër Helikranumit ( [[Janina]] moderne). Pavarësisht nga një fitore ilire në [[Beteja e Foinikës|Betejën e Fenikisë]], një rebelim pro-dardan në veri-lindje të Mbretërisë e detyroi Teutën të tërhiqte forcat ilire nga Epiri. <ref>{{Cite book|last=Polybius|url=https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=urn:cts:greekLit:tlg0543.tlg001.perseus-eng1:2.6|title=Histories, Plb. 2.6|access-date=17 April 2014}}</ref> Teuta e shtypi shpejt rebelimin dhe tani u kthye në drejtim të [[Vis (qytet)|Isës]], <ref name="Agron">{{Cite book|last=Erich S. Gruen|url=https://books.google.com/books?id=EkdCokrrp4gC&pg=PA363|title=The Hellenistic World and the Coming of Rome, Volume 1|date=25 September 1986|isbn=9780520057371|page=363|access-date=18 April 2014}}</ref> që ndodhet jashtë vijës bregdetare të Ilirisë. <ref name="2.8">{{Cite book|last=Polybius|url=https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=urn:cts:greekLit:tlg0543.tlg001.perseus-eng1:2.8|title=Histories, Plb. 2.8|access-date=17 April 2014}}</ref> == Rrethimi == Menjëherë pas mposhtjes së kryengritësve, ilirët nën Teutën dhe [[Dhimitër Fari|Dhimitrin]], komandant i [[Hvari|ishullit fqinj Faros]], filluan të rrethojnë Isën. Menjëherë pas fillimit të rrethimit, Roma dërgoi ambasadorë për të takuar Teutën në Issa. Teuta urdhëroi vrasjen e një prej ambasadorëve që e kishte ofenduar. <ref name="Issa amb.">{{Cite book|last=Erich S. Gruen|url=https://books.google.com/books?id=EkdCokrrp4gC&pg=PA363|title=The Hellenistic World and the Coming of Rome, Volume 1|date=25 September 1986|isbn=9780520057371|pages=361, 362|access-date=18 April 2014}}</ref> Pas kësaj, Roma shpalli luftë, duke filluar [[Lufta e parë iliro-romake|Luftën e parë iliro-romake]] në vitin 230 p.e.s, dhe pushtoi Korkyrën e cila deri asokohe mbahej nga Ilirët. <ref name="2.8">{{Cite book|last=Polybius|url=https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=urn:cts:greekLit:tlg0543.tlg001.perseus-eng1:2.8|title=Histories, Plb. 2.8|access-date=17 April 2014}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFPolybius">Polybius. [https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=urn:cts:greekLit:tlg0543.tlg001.perseus-eng1:2.8 ''Histories, Plb. 2.8'']<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">17 April</span> 2014</span>.</cite></ref> Komandanti i garnizonit ilir në Korkyrë ishte Dhimitri, i cili ia dorëzoi romakëve forcat e tij, së bashku me kontrollin e Korkyrës dhe Farosit dhe tradhtoi Teutën. Romakët më pas zbarkuan në Ilirinë jugore me drejtimin e Demetrius dhe pas shumë suksesesh, ata lundruan në veri për të lehtësuar rrethimin e Isës në vitin 229 p.e.s. [[Romakët]] mundën rrethuesit ilirë dhe lehtësuan isanët, <ref>{{Cite book|last=Erich S. Gruen|url=https://books.google.com/books?id=EkdCokrrp4gC&q=issa&pg=PA363|title=The Hellenistic World and the Coming of Rome, Volume 1|date=25 September 1986|isbn=9780520057371|page=367|access-date=18 April 2014}}</ref> me ishullin nën mbrojtjen romake. Rrethuesit ilirë që vepronin nën Dhimitrin u kursyen nga romakët, ndërsa ata nën Teutën u tërhoqën në [[Albania|Arbo]] . <ref name="2.11">{{Cite book|last=Polybius|url=https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=urn:cts:greekLit:tlg0543.tlg001.perseus-eng1:2.11|title=Histories, Plb. 2.11|access-date=17 April 2014}}</ref> == Shkaku i luftës == Polibi thotë se romakët kishin dërguar ambasadorë në Iliri për shkak të vrasjeve të romakëve dhe sulmeve të shumta ndaj anijeve romake nga ilirët. <ref name="2.8">{{Cite book|last=Polybius|url=https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=urn:cts:greekLit:tlg0543.tlg001.perseus-eng1:2.8|title=Histories, Plb. 2.8|access-date=17 April 2014}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFPolybius">Polybius. [https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=urn:cts:greekLit:tlg0543.tlg001.perseus-eng1:2.8 ''Histories, Plb. 2.8'']<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">17 April</span> 2014</span>.</cite></ref> Apiani, nga ana tjetër, thotë se romakët ndërhynë pasi Issa kërkoi mbështetjen romake. <ref name="Appian's Issa">{{Cite book|last=Appian|url=https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=urn:cts:greekLit:tlg0551.tlg012.perseus-eng1:2.7|title=Illyrian Wars, App. Ill. 2.7|access-date=17 April 2014}}</ref> Një historian i mëvonshëm, Gruen, thotë se Apiani (i cili raportoi rrethimin pothuajse katër shekuj pas Polybit) dhe historianët e mëvonshëm e keqinterpretuan ndërhyrjen romake, duke thënë se ishte thjesht një rastësi që ilirët po rrethonin Isën dhe se ndërhyrja romake vetëm për të çliruar Isën ishte një justifikim joadekuat për luftë (megjithëse është e mundur që Isa të ketë kërkuar vërtet ndihmën romake). Po ashtu, pasi Romakët filluan Luftën e Parë Ilire në vitin 230 p.e.s., ata së pari pushtuan shumë territore të tjera, duke e lënë Isën të rrethuar për më shumë se një vit, përpara se të çlironin përfundimisht ishullin në fund të fushatës. <ref>{{Cite book|last=Erich S. Gruen|url=https://books.google.com/books?id=EkdCokrrp4gC&pg=PA363|title=The Hellenistic World and the Coming of Rome, Volume 1|date=25 September 1986|isbn=9780520057371|pages=362|access-date=18 April 2014}}</ref> == Shih edhe == * [[Visi]] * [[Iliria]] * [[Mbretëria e Ilirisë]] * [[Luftërat iliro-romake]] == Referimet == [[Kategoria:Beteja ku përfshihen ilirët]] pujn204kudqjcswin9j1ef9e793pynv 2467502 2467500 2022-08-04T07:17:47Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki '''Rrethimi i Isës''' u zhvillua nga viti 230 p.e.s. deri në vitin 229 p.e.s. midis forcave të kolonisë së [[Greqia e lashtë|lashtë greke]] të [[Vis (qytet)|Isës]], të ndihmuar nga [[Republika Romake]], dhe Mbretërisë [[Ardianët|Ardiae]] [[Iliria|të Ilirisë]] . == Preludi == Më herët në vitin 230 p.e.s., forcat [[Ilirët|ilire]] nën [[Teuta e Ilirisë|mbretëreshën Teuta]] <ref>Appian states that Agron had invaded Epirus, not Teuta (which in his version only took power in 228 BC) whilst Polybius claims that Agron died after his victory at Medion in 231 BC and that Teuta ordered the invasion of Epirus the following year.</ref> dhe [[Skerdilaidi|Scerdilaidi]] kishin [[Beteja e Foinikës|pushtuar Epirin]] si nga toka ashtu edhe nga deti, duke pushtuar Foinikën dhe pjesën më të madhe të Epirit, duke kaluar Antigoneinë dhe afër Helikranumit ( [[Janina]] moderne). Pavarësisht nga një fitore ilire në [[Beteja e Foinikës|Betejën e Fenikisë]], një rebelim pro-dardan në veri-lindje të Mbretërisë e detyroi Teutën të tërhiqte forcat ilire nga Epiri. <ref>{{Cite book|last=Polybius|url=https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=urn:cts:greekLit:tlg0543.tlg001.perseus-eng1:2.6|title=Histories, Plb. 2.6|access-date=17 April 2014}}</ref> Teuta e shtypi shpejt rebelimin dhe tani u kthye në drejtim të [[Vis (qytet)|Isës]], <ref name="Agron">{{Cite book|last=Erich S. Gruen|url=https://books.google.com/books?id=EkdCokrrp4gC&pg=PA363|title=The Hellenistic World and the Coming of Rome, Volume 1|date=25 September 1986|isbn=9780520057371|page=363|access-date=18 April 2014}}</ref> që ndodhet jashtë vijës bregdetare të Ilirisë. <ref name="2.8">{{Cite book|last=Polybius|url=https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=urn:cts:greekLit:tlg0543.tlg001.perseus-eng1:2.8|title=Histories, Plb. 2.8|access-date=17 April 2014}}</ref> == Rrethimi == Menjëherë pas mposhtjes së kryengritësve, ilirët nën Teutën dhe [[Dhimitër Fari|Dhimitrin]], komandant i [[Hvari|ishullit fqinj Faros]], filluan të rrethojnë Isën. Menjëherë pas fillimit të rrethimit, Roma dërgoi ambasadorë për të takuar Teutën në Issa. Teuta urdhëroi vrasjen e një prej ambasadorëve që e kishte ofenduar. <ref name="Issa amb.">{{Cite book|last=Erich S. Gruen|url=https://books.google.com/books?id=EkdCokrrp4gC&pg=PA363|title=The Hellenistic World and the Coming of Rome, Volume 1|date=25 September 1986|isbn=9780520057371|pages=361, 362|access-date=18 April 2014}}</ref> Pas kësaj, Roma shpalli luftë, duke filluar [[Lufta e parë iliro-romake|Luftën e parë iliro-romake]] në vitin 230 p.e.s, dhe pushtoi Korkyrën e cila deri asokohe mbahej nga Ilirët. <ref name="2.8"/> Komandanti i garnizonit ilir në Korkyrë ishte Dhimitri, i cili ia dorëzoi romakëve forcat e tij, së bashku me kontrollin e Korkyrës dhe Farosit dhe tradhtoi Teutën. Romakët më pas zbarkuan në Ilirinë jugore me drejtimin e Demetrius dhe pas shumë suksesesh, ata lundruan në veri për të lehtësuar rrethimin e Isës në vitin 229 p.e.s. [[Romakët]] mundën rrethuesit ilirë dhe lehtësuan isanët, <ref>{{Cite book|last=Erich S. Gruen|url=https://books.google.com/books?id=EkdCokrrp4gC&q=issa&pg=PA363|title=The Hellenistic World and the Coming of Rome, Volume 1|date=25 September 1986|isbn=9780520057371|page=367|access-date=18 April 2014}}</ref> me ishullin nën mbrojtjen romake. Rrethuesit ilirë që vepronin nën Dhimitrin u kursyen nga romakët, ndërsa ata nën Teutën u tërhoqën në [[Albania|Arbo]] . <ref name="2.11">{{Cite book|last=Polybius|url=https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=urn:cts:greekLit:tlg0543.tlg001.perseus-eng1:2.11|title=Histories, Plb. 2.11|access-date=17 April 2014}}</ref> == Shkaku i luftës == Polibi thotë se romakët kishin dërguar ambasadorë në Iliri për shkak të vrasjeve të romakëve dhe sulmeve të shumta ndaj anijeve romake nga ilirët. <ref name="2.8"/> Apiani, nga ana tjetër, thotë se romakët ndërhynë pasi Issa kërkoi mbështetjen romake. <ref name="Appian's Issa">{{Cite book|last=Appian|url=https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=urn:cts:greekLit:tlg0551.tlg012.perseus-eng1:2.7|title=Illyrian Wars, App. Ill. 2.7|access-date=17 April 2014}}</ref> Një historian i mëvonshëm, Gruen, thotë se Apiani (i cili raportoi rrethimin pothuajse katër shekuj pas Polybit) dhe historianët e mëvonshëm e keqinterpretuan ndërhyrjen romake, duke thënë se ishte thjesht një rastësi që ilirët po rrethonin Isën dhe se ndërhyrja romake vetëm për të çliruar Isën ishte një justifikim joadekuat për luftë (megjithëse është e mundur që Isa të ketë kërkuar vërtet ndihmën romake). Po ashtu, pasi Romakët filluan Luftën e Parë Ilire në vitin 230 p.e.s., ata së pari pushtuan shumë territore të tjera, duke e lënë Isën të rrethuar për më shumë se një vit, përpara se të çlironin përfundimisht ishullin në fund të fushatës. <ref>{{Cite book|last=Erich S. Gruen|url=https://books.google.com/books?id=EkdCokrrp4gC&pg=PA363|title=The Hellenistic World and the Coming of Rome, Volume 1|date=25 September 1986|isbn=9780520057371|pages=362|access-date=18 April 2014}}</ref> == Shih edhe == * [[Visi]] * [[Iliria]] * [[Mbretëria e Ilirisë]] * [[Luftërat iliro-romake]] == Referimet == [[Kategoria:Beteja ku përfshihen ilirët]] 9rkf2w5oxstpgweedw0t4dgq6db3ymo 0 318067 2467504 2022-08-04T07:28:07Z Drenisa 112234 Krijuar nga përkthimi i faqes "[[:en:Special:Redirect/revision/1091761832|Vis (town)]]" wikitext text/x-wiki '''Visi''' ( {{Lang-it|Lissa}}) është një qytet në [[Visi|ishullin me të njëjtin emër]] në [[Deti Adriatik|detin Adriatik]] në [[Kroacia|Kroacinë]] jugore. Popullsia e saj ishte 1,934 që nga viti 2011. Qyteti është selia e komunës së Visit, një nga dy komunat e ishullit (tjetra është Komiža). Të dy i përkasin administrativisht [[Zhupania e Splitit dhe e Dalmacisë|Qarkut Split-Dalmaci]] . == Historia == Vis, në bregdetin ilir, u krijua në shekullin e IV pes si një [[Polisi|polis]] i lashtë grek me emrin '''Issa''', një koloni e Sirakuzës, [[Siçilia|Sicilisë]] (e cila nga ana e saj ishte një koloni e [[Korinti|Korintit]] ). Dionisi Plaku, tirani bashkëkohor i Sirakuzës, themeloi koloninë Issa për të kontrolluar transportin detar në [[Deti Adriatik|detin Adriatik]] . <ref>An Inventory of Archaic and Classical Poleis: An Investigation Conducted by The Copenhagen Polis Centre for the Danish National Research Foundation by Mogens Herman Hansen,2005,Index</ref> <ref>{{Cite web|title=tz-vis.h/Vis|url=http://www.tz-vis.hr/eng/history.htm|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20100307022354/http://www.tz-vis.hr/eng/history.htm|archive-date=2010-03-07|access-date=2010-01-26}}</ref> Issa e lashtë u zhvillua si qendër urbane dhe ekonomike e brigjeve dalmate, dhe gjithashtu shërbeu si bazë ushtarake. Qyteti krijoi disa koloni, si [[Split|Aspálathos]], [[Split|Spliti]] i sotëm (tani qyteti më i madh në [[Dalmacia|Dalmaci]] ), [[Epidaurum|Epidauros]] (Stobreč) dhe [[Trogir|Tragurion]] (Trogir). Issa funksionoi si një polis i pavarur deri në shekullin e I pes, kur u pushtua nga [[Perandoria Romake]] . Pas pushtimit romak, Issa humbi rëndësinë e saj deri në [[Mesjeta|mesjetën]] e vonë, kur u përmend në disa burime historike. Deri në vitin 1797, ishulli ishte nën sundimin e [[Republika e Venedikut|Republikës së Venecias]] . Administrativisht, ishulli Lissa ishte për shekuj i lidhur me ishullin Lesina, i quajtur tani [[Hvari|Hvar]] . Sipas Traktatit të Pressburgut, kontrolli i bregdetit dhe ishujve dalmat i kaloi Mbretërisë Napoleonike jetëshkurtër të Italisë, me italishten gjuhë zyrtare në ishull. Nga viti 1809 deri në fund të Luftërave Napoleonike qyteti u pushtua nga Britania, më pas iu dorëzua [[Perandoria Austriake|Perandorisë Austriake]] nga viti 1815. Ajo mbajti emrin e saj italian Lissa. Pas përfundimit të [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]], ajo ishte përsëri nën sundimin [[Mbretëria e Italisë|italian]] në periudhën 1918-1921, sipas dispozitave të [[Traktati i fshehtë i Londrës|Traktatit të Londrës të vitit 1915]], përpara se t'i jepej [[Mbretëria Jugosllave|Mbretërisë së Jugosllavisë]] si pjesë e Traktatit të Rapallos të vitit 1920 . Vis ishte vendi i selisë së përgjithshme të Marshallit [[Josip Broz Tito]], udhëheqësit të lëvizjes së rezistencës partizane jugosllave gjatë [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]]. Pas luftës, Ushtria Popullore Jugosllave e përdori ishullin si një nga bazat e saj kryesore detare derisa e braktisi bazën në vitin 1989. == Gjeografia == Qyteti Vis ndodhet në një gji relativisht të madh dhe të mbrojtur ( {{Lang-hr|Uvala Svetog Jurja}} , <ref>[https://books.google.com/books?lr=&client=safari&cd=2&id=evV8AAAAMAAJ&dq=The+town+of+Vis+churches+dalmatia&q=issa#search_anchor Dalmatia] by Dmitar J. Culic. page 106</ref> [[Gjuha angleze|Shqip]] : ''Bay of [[Gjergji|Saint George]]'' ) në anën verilindore të ishullit, përballë ishullit [[Hvari|Hvar]] dhe kontinentit dalmat. Porti i Visit është në pjesën jugperëndimore të gjirit. Porti mbrohet nga ndikimi i detit të hapur nga ishulli Host (i emëruar sipas William Hoste) dhe gadishulli Prirovo (nganjëherë shkruhen "Prilovo"). Porte të tjera, më të vogla janë në Kut <ref>[https://books.google.com/books?id=IHAfqu6sapUC&pg=PA258&dq=The+town+of+Vis+Geography+dalmatia&lr=&client=safari&cd=19#v=snippet&q=vis%20&f=false Footprint Croatia] by Jane Foster. page 258</ref> dhe Stonca, të cilat janë gjithashtu pjesë e qytetit të Vis. Visi ndahet nga rrethinat e tij ( ''Draçevo Polje'' dhe ''Velo Polje'' ) me 250–300&nbsp;[[Metri|m]] kodra të larta të cilat janë të rëndësishme për banorët vendas si burimi kryesor i të ardhurave nga vreshtaria. Pjesë të tjera zyrtare të qytetit janë fshatrat në gjiret e bregdetit jugor dhe juglindor, si Milna, Rukavac, Srebrna, Stiniva, Stonçica, disa prej të cilave tregojnë shenja të zhvillimit në qytete të reja. Përveç Visit, këto gjire dhe fshatra janë burimi kryesor i të ardhurave turistike të ishullit. == Monumentet dhe vendet historike == * Mbetjet e Isës së lashtë (terma, nekropoli, teatër, pjesë të portit) * Pesë [[Kisha katolike|kisha katolike romake]] ( ''Župna crkva Gospe od Spilica'', ''Crkva svetog Ciprijana'', ''Crkva svetog Duha'', manastiri françeskan në gadishullin e Prirovës dhe ''Crkva Vele Gospe'' ) * Banesat e familjeve fisnike Hvar dhe Vis [http://www.nikodubokovic.com/obitelj_Giaxa.htm (Hektorović, Jakša, Gariboldi, Dojmi Delupis)] * Kalatë e luftës që datojnë nga periudha të ndryshme (nga [[Republika e Venedikut|Republika e Venecias]] në [[Perandoria Austro-Hungareze|Austro-Hungari]] ) * Varrezat Ushtarake Britanike (që daton nga prania britanike gjatë viteve 1810) == Shih edhe == * [[Kroacia]] * [[Visi|Vis (ishull)]] * [[Dalmacia|Dalmaci]] [[Kategoria:Qytete në Kroaci]] m40qgi3tfzbkt0gjurpxnz8k4lu8ksi 2467505 2467504 2022-08-04T07:29:21Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki '''Visi''' ( {{Lang-it|Lissa}}) është një qytet në [[Visi|ishullin me të njëjtin emër]] në [[Deti Adriatik|detin Adriatik]] në [[Kroacia|Kroacinë]] jugore. Popullsia e saj ishte 1,934 që nga viti 2011. Qyteti është selia e komunës së Visit, një nga dy komunat e ishullit (tjetra është Komiža). Të dy i përkasin administrativisht [[Zhupania e Splitit dhe e Dalmacisë|Qarkut Split-Dalmaci]] . == Historia == Vis, në bregdetin ilir, u krijua në shekullin e IV pes si një [[Polisi|polis]] i lashtë grek me emrin '''Issa''', një koloni e Sirakuzës, [[Siçilia|Sicilisë]] (e cila nga ana e saj ishte një koloni e [[Korinti|Korintit]] ). Dionisi Plaku, tirani bashkëkohor i Sirakuzës, themeloi koloninë Issa për të kontrolluar transportin detar në [[Deti Adriatik|detin Adriatik]] . <ref>An Inventory of Archaic and Classical Poleis: An Investigation Conducted by The Copenhagen Polis Centre for the Danish National Research Foundation by Mogens Herman Hansen,2005,Index</ref> <ref>{{Cite web|title=tz-vis.h/Vis|url=http://www.tz-vis.hr/eng/history.htm|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20100307022354/http://www.tz-vis.hr/eng/history.htm|archive-date=2010-03-07|access-date=2010-01-26}}</ref> Issa e lashtë u zhvillua si qendër urbane dhe ekonomike e brigjeve dalmate, dhe gjithashtu shërbeu si bazë ushtarake. Qyteti krijoi disa koloni, si [[Split|Aspálathos]], [[Split|Spliti]] i sotëm (tani qyteti më i madh në [[Dalmacia|Dalmaci]] ), [[Epidaurum|Epidauros]] (Stobreč) dhe [[Trogir|Tragurion]] (Trogir). Issa funksionoi si një polis i pavarur deri në shekullin e I pes, kur u pushtua nga [[Perandoria Romake]] . Pas pushtimit romak, Issa humbi rëndësinë e saj deri në [[Mesjeta|mesjetën]] e vonë, kur u përmend në disa burime historike. Deri në vitin 1797, ishulli ishte nën sundimin e [[Republika e Venedikut|Republikës së Venecias]] . Administrativisht, ishulli Lissa ishte për shekuj i lidhur me ishullin Lesina, i quajtur tani [[Hvari|Hvar]] . Sipas Traktatit të Pressburgut, kontrolli i bregdetit dhe ishujve dalmat i kaloi Mbretërisë Napoleonike jetëshkurtër të Italisë, me italishten gjuhë zyrtare në ishull. Nga viti 1809 deri në fund të Luftërave Napoleonike qyteti u pushtua nga Britania, më pas iu dorëzua [[Perandoria Austriake|Perandorisë Austriake]] nga viti 1815. Ajo mbajti emrin e saj italian Lissa. Pas përfundimit të [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]], ajo ishte përsëri nën sundimin [[Mbretëria e Italisë|italian]] në periudhën 1918-1921, sipas dispozitave të [[Traktati i fshehtë i Londrës|Traktatit të Londrës të vitit 1915]], përpara se t'i jepej [[Mbretëria Jugosllave|Mbretërisë së Jugosllavisë]] si pjesë e Traktatit të Rapallos të vitit 1920 . Vis ishte vendi i selisë së përgjithshme të Marshallit [[Josip Broz Tito]], udhëheqësit të lëvizjes së rezistencës partizane jugosllave gjatë [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]]. Pas luftës, Ushtria Popullore Jugosllave e përdori ishullin si një nga bazat e saj kryesore detare derisa e braktisi bazën në vitin 1989. == Gjeografia == Qyteti Vis ndodhet në një gji relativisht të madh dhe të mbrojtur ( {{Lang-hr|Uvala Svetog Jurja}} , <ref>[https://books.google.com/books?lr=&client=safari&cd=2&id=evV8AAAAMAAJ&dq=The+town+of+Vis+churches+dalmatia&q=issa#search_anchor Dalmatia] by Dmitar J. Culic. page 106</ref> [[Gjuha angleze|Shqip]] : ''Bay of [[Gjergji|Saint George]]'' ) në anën verilindore të ishullit, përballë ishullit [[Hvari|Hvar]] dhe kontinentit dalmat. Porti i Visit është në pjesën jugperëndimore të gjirit. Porti mbrohet nga ndikimi i detit të hapur nga ishulli Host (i emëruar sipas William Hoste) dhe gadishulli Prirovo (nganjëherë shkruhen "Prilovo"). Porte të tjera, më të vogla janë në Kut <ref>[https://books.google.com/books?id=IHAfqu6sapUC&pg=PA258&dq=The+town+of+Vis+Geography+dalmatia&lr=&client=safari&cd=19#v=snippet&q=vis%20&f=false Footprint Croatia] by Jane Foster. page 258</ref> dhe Stonca, të cilat janë gjithashtu pjesë e qytetit të Vis. Visi ndahet nga rrethinat e tij ( ''Draçevo Polje'' dhe ''Velo Polje'' ) me 250–300&nbsp;[[Metri|m]] kodra të larta të cilat janë të rëndësishme për banorët vendas si burimi kryesor i të ardhurave nga vreshtaria. Pjesë të tjera zyrtare të qytetit janë fshatrat në gjiret e bregdetit jugor dhe juglindor, si Milna, Rukavac, Srebrna, Stiniva, Stonçica, disa prej të cilave tregojnë shenja të zhvillimit në qytete të reja. Përveç Visit, këto gjire dhe fshatra janë burimi kryesor i të ardhurave turistike të ishullit. == Monumente historike == * Mbetjet e Isës së lashtë (terma, nekropoli, teatër, pjesë të portit) * Pesë [[Kisha katolike|kisha katolike romake]] ( ''Župna crkva Gospe od Spilica'', ''Crkva svetog Ciprijana'', ''Crkva svetog Duha'', manastiri françeskan në gadishullin e Prirovës dhe ''Crkva Vele Gospe'' ) * Banesat e familjeve fisnike Hvar dhe Vis [http://www.nikodubokovic.com/obitelj_Giaxa.htm (Hektorović, Jakša, Gariboldi, Dojmi Delupis)] * Kalatë e luftës që datojnë nga periudha të ndryshme (nga [[Republika e Venedikut|Republika e Venecias]] në [[Perandoria Austro-Hungareze|Austro-Hungari]] ) * Varrezat Ushtarake Britanike (që daton nga prania britanike gjatë viteve 1810) == Shih edhe == * [[Visi]] * [[Kroacia]] * [[Dalmacia]] == Referime == [[Kategoria:Qytete në Kroaci]] 2b6a3e6m5mvb2qj0h9actlljnbb7qj6 0 318068 2467519 2022-08-04T10:42:20Z Drenisa 112234 Krijuar nga përkthimi i faqes "[[:it:Special:Redirect/revision/111980700|Hyria]]" wikitext text/x-wiki '''Hyria''' ishte një qytet me kulturë antike ilire [[Mesapët|mesapiane]], në afërsi të Magna Grecia, që korrespondon me qytetin aktual të [[Oria|Orias]]. hyria zinte një pozicion strategjik në qendër midis [[Brindizi|Dollit]] dhe [[Polisi|polisit]] të [[Taranto|Tarantit]]. [[Skeda:Messapian_pottery.JPG|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Messapian_pottery.JPG/150px-Messapian_pottery.JPG|parapamje|Qeramika mesapike e hyrias (Orisë)]] == Origjina == [[Skeda:MONETA_ORIA_ERCOLE.jpg|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/MONETA_ORIA_ERCOLE.jpg/150px-MONETA_ORIA_ERCOLE.jpg|parapamje|Monedha hyriane, periudha romake, D: koka me lëkurë leonine; R: vetëtima]] Nuk dihet saktë se kush ishin themeluesit e qytetit, ishin fiset ilire apo ato antike greke. Qyteti ishte themeluar në mijëvjeçarin e dytë p.e.s. (sipas [[Herodoti|Herodotit]], themelues ishin banorët me prejardhje nga Kreta), duke u kthyer nga fushata fatkeqe në Sicili, për të gjetur disa vende në Anën Perëndimore mesapiane duke i dhënë jetë një procesi protourban. Me kalimin e kohës qyteti është bërë qendra më e njohur e fisit ilir të [[Mesapët|mesapëve]]. Qendra mesapiane ka qenë shpesh në luftë me polisin fqinjë të Tarantit me fate të përziera. == Sundimi romak == Pas paraqitjes së [[Republika Romake|Republikës Romake]] qendra mesapiane u privua nga të gjitha të drejtat politike dhe u reduktua në një bashki të nënshtruar ndaj [[Roma|Romës]]. Vetëm në vitin [[90 p.e.s.]] të drejtat politike u shtrinë për të gjithë banorët e gadishullit. Duke qenë i mbingarkuar dhe i shkatërruar gjatë [[Invazionet barbare|Pushtimeve barbare]] ngadal ia lëshoi vendin qytetit mesjetar të njohur si ''Uriah''. == Shih edhe == * [[Oria]] * [[Japigët]] * [[Mesapët]] * [[Lista e fiseve antike ilire]] * [[Lista e qyteteve antike në Iliri]] [[Kategoria:Qytete ilire]] jq8vxc5dwqt8xbbe4c5237nm810wcz4 2467520 2467519 2022-08-04T10:43:02Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki '''Hyria''' ishte një qytet me kulturë antike ilire [[Mesapët|mesapiane]], në afërsi të Magna Grecia, që korrespondon me qytetin aktual të [[Oria|Orias]]. Hyria zinte një pozicion strategjik në qendër midis [[Brindizi|Dollit]] dhe [[Polisi|polisit]] të [[Taranto|Tarantit]]. [[Skeda:Messapian_pottery.JPG|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Messapian_pottery.JPG/150px-Messapian_pottery.JPG|parapamje|Qeramika mesapike e hyrias (Orisë)]] == Origjina == [[Skeda:MONETA_ORIA_ERCOLE.jpg|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/MONETA_ORIA_ERCOLE.jpg/150px-MONETA_ORIA_ERCOLE.jpg|parapamje|Monedha hyriane, periudha romake, D: koka me lëkurë leonine; R: vetëtima]] Nuk dihet saktë se kush ishin themeluesit e qytetit, ishin fiset ilire apo ato antike greke. Qyteti ishte themeluar në mijëvjeçarin e dytë p.e.s. (sipas [[Herodoti|Herodotit]], themelues ishin banorët me prejardhje nga Kreta), duke u kthyer nga fushata fatkeqe në Sicili, për të gjetur disa vende në Anën Perëndimore mesapiane duke i dhënë jetë një procesi protourban. Me kalimin e kohës qyteti është bërë qendra më e njohur e fisit ilir të [[Mesapët|mesapëve]]. Qendra mesapiane ka qenë shpesh në luftë me polisin fqinjë të Tarantit me fate të përziera. == Sundimi romak == Pas paraqitjes së [[Republika Romake|Republikës Romake]] qendra mesapiane u privua nga të gjitha të drejtat politike dhe u reduktua në një bashki të nënshtruar ndaj [[Roma|Romës]]. Vetëm në vitin [[90 p.e.s.]] të drejtat politike u shtrinë për të gjithë banorët e gadishullit. Duke qenë i mbingarkuar dhe i shkatërruar gjatë [[Invazionet barbare|Pushtimeve barbare]] ngadal ia lëshoi vendin qytetit mesjetar të njohur si ''Uriah''. == Shih edhe == * [[Oria]] * [[Japigët]] * [[Mesapët]] * [[Lista e fiseve antike ilire]] * [[Lista e qyteteve antike në Iliri]] [[Kategoria:Qytete ilire]] 8z2pdkqpu0xyv5uio1kpup2s4nzfwdt 2467521 2467520 2022-08-04T11:00:55Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki '''Hyria''' ishte një qytet me kulturë antike ilire [[Mesapët|mesapiane]], në afërsi të Magna Grecia, që korrespondon me qytetin aktual të [[Oria|Orias]]. Hyria zinte një pozicion strategjik në qendër midis [[Brindizi|Dollit]] dhe [[Polisi|polisit]] të [[Taranto|Tarantit]]. [[Skeda:Messapian_pottery.JPG|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Messapian_pottery.JPG/150px-Messapian_pottery.JPG|parapamje|Qeramika mesapike e hyrias (Orisë)]] == Origjina == [[Skeda:MONETA_ORIA_ERCOLE.jpg|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/MONETA_ORIA_ERCOLE.jpg/150px-MONETA_ORIA_ERCOLE.jpg|parapamje|Monedha hyriane, periudha romake, D: koka me lëkurë leonine; R: vetëtima]] Nuk dihet saktë se kush ishin themeluesit e qytetit, ishin fiset ilire apo ato antike greke. Qyteti ishte themeluar në mijëvjeçarin e dytë p.e.s. (sipas [[Herodoti|Herodotit]], themelues ishin banorët me prejardhje nga Kreta), duke u kthyer nga fushata fatkeqe në Sicili, për të gjetur disa vende në Anën Perëndimore mesapiane duke i dhënë jetë një procesi protourban. Me kalimin e kohës qyteti është bërë qendër e rëndësishme e fisit ilir të [[Mesapët|mesapëve]]. Qendra mesapiane ka qenë shpesh në luftë me polisin fqinjë të Tarantit me fate të përziera. == Sundimi romak == Pas paraqitjes së [[Republika Romake|Republikës Romake]] qendra mesapiane u privua nga të gjitha të drejtat politike dhe u reduktua në një bashki të nënshtruar ndaj [[Roma|Romës]]. Vetëm në vitin [[90 p.e.s.]] të drejtat politike u shtrinë për të gjithë banorët e gadishullit. Duke qenë i mbingarkuar dhe i shkatërruar gjatë [[Invazionet barbare|Pushtimeve barbare]] ngadal ia lëshoi vendin qytetit mesjetar të njohur si ''Uriah''. == Shih edhe == * [[Oria]] * [[Japigët]] * [[Mesapët]] * [[Lista e fiseve antike ilire]] * [[Lista e qyteteve antike në Iliri]] [[Kategoria:Qytete ilire]] sm4njjl8qq7tocnoxwqzism68yliase 2467525 2467521 2022-08-04T11:07:47Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki '''Hyria''' ishte një qytet me kulturë antike ilire [[Mesapët|mesapiane]], në afërsi të Magna Grecia, që korrespondon me qytetin aktual të [[Oria|Orias]]. Hyria zinte një pozicion strategjik në qendër midis [[Brindizi|Dollit]] dhe [[Polisi|polisit]] të [[Taranto|Tarantit]]. [[Skeda:Messapian_pottery.JPG|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Messapian_pottery.JPG/150px-Messapian_pottery.JPG|parapamje|Qeramika mesapike e hyrias (Orisë)]] == Origjina == [[Skeda:MONETA_ORIA_ERCOLE.jpg|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/MONETA_ORIA_ERCOLE.jpg/150px-MONETA_ORIA_ERCOLE.jpg|parapamje|Monedha hyriane, periudha romake, D: koka me lëkurë leonine; R: vetëtima]] Nuk dihet saktë se kush ishin themeluesit e qytetit, ishin fiset ilire apo ato antike greke. Qyteti ishte themeluar në mijëvjeçarin e dytë p.e.s. (sipas [[Herodoti|Herodotit]], themelues ishin banorët me prejardhje nga Kreta), duke u kthyer nga fushata fatkeqe në Sicili, për të gjetur disa vende në Anën Perëndimore mesapiane duke i dhënë jetë një procesi protourban. Me kalimin e kohës qyteti është bërë qendër e rëndësishme e fisit ilir të [[Mesapët|mesapëve]]. Qendra mesapiane ka qenë shpesh në luftë me polisin fqinjë të Tarantit me fate të përziera. === Beteja e Hyrisë - 460 p.e.s. === {{Shiko gjithashtu|Luftërat japigo-tarentine}} Në vitin 460 p.e.s, në Hyria është zhvilluar një betejë mes tarentinëve dhe fiseve ilire të japigëve dhe mesapëve. Tarentinët me sa duket mjaftueshëm të sigurt në numrin e tyre për t'u përballur vetëm me një forcë japigiane, u kundërshtuan nga një armik shumë më i vogël se ushtria masive e sjellë kundër Tarantit trembëdhjetë vjet më parë. [[Opisi]], mbreti i shtetit mesapian, kishte ardhur për të ndihmuar [[peucetët]] në betejë, por këtë herë hoplitët kolonialë [[Grekët e lashtë|grekë]], të mbështetur përsëri nga një krah i frikshëm kalorësie, u treguan superiorë ndaj japigëve. Në betejën vendimtare, vetë Opisi u vra. Kjo betejë ishte një ndeshje mjaft e barabartë e trupave të blinduara, [[Peucetët]] në këtë betejë kishin rreth 3,000 njerëz dhe ushtria e Opisit numëronte rreth 4,000 ushtarë të armatosur me shtiza. Kjo fitore i dha fund konflikteve mes tarentinëve me japigëve për një brez të plotë. == Sundimi romak == Pas paraqitjes së [[Republika Romake|Republikës Romake]] qendra mesapiane u privua nga të gjitha të drejtat politike dhe u reduktua në një bashki të nënshtruar ndaj [[Roma|Romës]]. Vetëm në vitin [[90 p.e.s.]] të drejtat politike u shtrinë për të gjithë banorët e gadishullit. Duke qenë i mbingarkuar dhe i shkatërruar gjatë [[Invazionet barbare|Pushtimeve barbare]] ngadal ia lëshoi vendin qytetit mesjetar të njohur si ''Uriah''. == Shih edhe == * [[Oria]] * [[Japigët]] * [[Mesapët]] * [[Lista e fiseve antike ilire]] * [[Lista e qyteteve antike në Iliri]] [[Kategoria:Qytete ilire]] n7qztc5g84izpqfkj7eglmifemevw2c 2467527 2467525 2022-08-04T11:12:03Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki '''Hyria''' ishte një qytet me kulturë antike ilire [[Mesapët|mesapiane]], në afërsi të Magna Grecia, që korrespondon me qytetin aktual të [[Oria|Orias]]. Hyria zinte një pozicion strategjik në qendër midis [[Brindizi|Dollit]] dhe [[Polisi|polisit]] të [[Taranto|Tarantit]]. [[Skeda:Messapian_pottery.JPG|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Messapian_pottery.JPG/150px-Messapian_pottery.JPG|parapamje|Qeramika mesapike e Hyrias (Orisë)]] == Origjina == [[Skeda:MONETA_ORIA_ERCOLE.jpg|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/MONETA_ORIA_ERCOLE.jpg/150px-MONETA_ORIA_ERCOLE.jpg|parapamje|Monedha hyriane, periudha romake, D: koka me lëkurë leonine; R: vetëtima]] Nuk dihet saktë se kush ishin themeluesit e qytetit, ishin fiset ilire apo ato antike greke. Qyteti ishte themeluar në mijëvjeçarin e dytë p.e.s. (sipas [[Herodoti|Herodotit]], themelues ishin banorët me prejardhje nga Kreta), duke u kthyer nga fushata fatkeqe në Sicili, për të gjetur disa vende në Anën Perëndimore mesapiane duke i dhënë jetë një procesi protourban. Me kalimin e kohës qyteti është bërë qendër e rëndësishme e fisit ilir të [[Mesapët|mesapëve]]. Qendra mesapiane ka qenë shpesh në luftë me polisin fqinjë të Tarantit me fate të përziera. === Beteja e Hyrisë - 460 p.e.s. === {{Shiko gjithashtu|Luftërat japigo-tarentine}} Në vitin 460 p.e.s, në Hyria është zhvilluar një betejë mes tarentinëve dhe fiseve ilire të japigëve dhe mesapëve. Tarentinët me sa duket mjaftueshëm të sigurt në numrin e tyre për t'u përballur vetëm me një forcë japigiane, u kundërshtuan nga një armik shumë më i vogël se ushtria masive e sjellë kundër Tarantit trembëdhjetë vjet më parë. [[Opisi]], mbreti i shtetit mesapian, kishte ardhur për të ndihmuar [[peucetët]] në betejë, por këtë herë hoplitët kolonialë [[Grekët e lashtë|grekë]], të mbështetur përsëri nga një krah i frikshëm kalorësie, u treguan superiorë ndaj japigëve. Në betejën vendimtare, vetë Opisi u vra. Kjo betejë ishte një ndeshje mjaft e barabartë e trupave të blinduara, [[Peucetët]] në këtë betejë kishin rreth 3,000 njerëz dhe ushtria e Opisit numëronte rreth 4,000 ushtarë të armatosur me shtiza. Kjo fitore i dha fund konflikteve mes tarentinëve me japigëve për një brez të plotë. == Sundimi romak == Pas paraqitjes së [[Republika Romake|Republikës Romake]] qendra mesapiane u privua nga të gjitha të drejtat politike dhe u reduktua në një bashki të nënshtruar ndaj [[Roma|Romës]]. Vetëm në vitin [[90 p.e.s.]] të drejtat politike u shtrinë për të gjithë banorët e gadishullit. Duke qenë i mbingarkuar dhe i shkatërruar gjatë [[Invazionet barbare|Pushtimeve barbare]] ngadal ia lëshoi vendin qytetit mesjetar të njohur si ''Uriah''. == Shih edhe == * [[Oria]] * [[Japigët]] * [[Mesapët]] * [[Lista e fiseve antike ilire]] * [[Lista e qyteteve antike në Iliri]] [[Kategoria:Qytete ilire]] d4og4drptoa9h7xcirbo1vjnpcymnz0 0 318069 2467522 2022-08-04T11:01:33Z Drenisa 112234 Krijuar nga përkthimi i faqes "[[:en:Special:Redirect/revision/1085611508|Iapygian–Tarentine wars]]" wikitext text/x-wiki [[Skeda:Italy_400bC_en.svg|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Italy_400bC_en.svg/200px-Italy_400bC_en.svg.png|djathtas|parapamje|238x238px| [[Italia]] në vitin 400 p.e.s.]] '''Luftërat japigo-tarentine''' ishin një grup konfliktesh dhe luftërash midis kolonisë greke të Taranti dhe tre popujve [[Japigët|iapigjianë]], [[Mesapët|mesapianëve]], [[Peucetët|peucetianëve]] dhe [[Daunët|daunianëve]] . Konfliktet filluan menjëherë pas themelimit të Tarantit në vitin 706 p.e.s. mbi dominimin e fushave pjellore ngjitur në [[Italia|Italinë]] jugore. Zgjerimi i Taras ishte i kufizuar në bregdet për shkak të rezistencës së popullsive të Pulisë së brendshme. Në vitin 473 p.e.s, Taranti nënshkroi një aleancë me [[Rrexho Kalabria|Rhegion]], për t'iu kundërvënë Mesapëve, peucetëve dhe lukanianëve, por ushtritë e përbashkëta të Tarentit dhe Rhegines u mundën pranë Kailias, në atë që Herodoti <ref>[[Herodotus]], vii 170.</ref> pretendon të jetë masakra më e madhe e grekëve në njohuritë e tij, me 3000 Regjian dhe Tarentinë të panumërt të vrarë. Në vitin 466 p.e.s., Taranto u mund përsëri nga japigët; sipas [[Aristoteli|Aristotelit]], <ref>''Politica'', [https://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0058&layout=&loc=5.1303a v 1303a].</ref> i cili lavdëron qeverinë e saj, pasi kishte aq shumë aristokratë të vrarë sa partia demokratike ishte në gjendje të merrte pushtetin, të hiqte monarkinë, të përuronte një demokraci dhe të dëbonte pitagorianët. Në rreth 440 p.e.s, qytet-shteti mesapian i [[Brindizi|Brentesionit]] hyri në një aleancë me Thourin. Ushtria e tyre e kombinuar kishte një avantazh drejtues në formën e Kleandridas, një gjeneral spartan i mërguar i cili ishte dëbuar nga Peloponezi për marrjen e një ryshfeti athinas si këshilltar i mbretit spartan Pleistoanaks. Taranti mbështeti palën peloponeziane kundër Athinës në [[Lufta e Peloponezit|Luftën e Peloponezit]], refuzoi ankorimin dhe ujin në Athinë në vitin 415 pes, dhe madje dërgoi anije për të ndihmuar Peloponezianët, pas katastrofës së Athinës në Siçili. Nga ana tjetër, Athina mbështeti mesapianët, për t'iu kundërvënë pushtetit të Tarantit. Pas vitit 330 p.e.s, Mesapianët u bashkuan me Tarentinët kundër një force edhe më të madhe, asaj të [[Roma|Romës]] . Aleancat me Taras dhe me Kleonimusin e [[Sparta|Spartës]] në vitin 304 para Krishtit ishin një fushatë antiromake. Kështu, nga fundi i shekullit të katërt, Roma ishte bërë një armik i përbashkët si për japigjianët, ashtu edhe për tarentinët, deri në përfundimin e betejave të zgjatura dhe duke i bërë ata të bënin një aleancë. <ref name="Diodorus, XVI, 63">Diodorus, XVI, 63.</ref> == Preludi == Japigët ishin një fis ilir që kishin emigruar në Itali nga [[Ballkani]] rreth viteve 1000-900 p.e.s. Në kuadër të [[Japigët|japigëve]] b[nin pjesë edhe tri nënfise tjera e që ishin mesapët, daunianët dhe peucetët. Rreth vitit 500 p.e.s, mesapianët u organizuan në një konfederatë qytet-shtetesh. <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=xcYVmUyHG2AC&q=Messapians+city+states&pg=PA743|title=World and Its Peoples|date=September 2009|isbn=978-0-7614-7893-5}}</ref> Në vitin 706 p.e.s Taranti u themelua nga emigrantët Dorian si e vetmja koloni spartane. Që nga themelimi i tij qyteti kishte kontestuar kontrollin e zonave të pasura të Gadishullit Salentin me japigët dhe nënfiset e tij. Zhvillimi i qytetit ishte i kufizuar në vijën bregdetare pasi banorët e viseve japigiane i rezistuan sundimit të Tarantit. nga ana tjetër Taranto rriti fuqinë e tij, duke u bërë një fuqi tregtare dhe një qytet sovran i Magna Graecia, duke sunduar mbi kolonitë greke në Italinë jugore. Konflikti midis japigëve dhe Tarantit ishte i pashmangshëm, duke rezultuar në një sërë konfliktesh dhe luftërash gjatë shekujve 5 dhe 4 p.e.s. Këto luftëra dhe beteja ishin vetëm shpërthimi i fundit i dhunës në një grindje të gjatë që kishte vazhduar që nga ardhja e grekëve në rajon në fund të shekullit të 8 p.e.st. == Shekulli i 5-të == Lufta e parë nga luftërat japigo-tarantine filloi me një disfatë të japigëve rreth vitit 500 pes. <ref>{{Cite web|title=Archived copy|url=http://www.pugliainternational.org/history.html|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20120426081511/http://www.pugliainternational.org/history.html|archive-date=2012-04-26|access-date=2013-12-18}}</ref> Rreth vitit 490 p.e.s, mesapianët lëvizën kundër tarantinëve me një forcë të përbërë prej rreth 8,000 burrash, duke përfshirë këmbësorinë me mburoja, shigjetarë dhe kalorësinë e tyre të lavdëruar. Sipas Herodotit (iii 136), rreth vitit 492 p.e.s. mbreti Aristofilidi sundonte me qytetin e Tarentit. Tarantinët duket se i kanë përfaqësuar mirë rrënjët e tyre spartane në këtë betejë, pavarësisht se ishin më të shumtë. Së bashku me 4,000 hoplitë dhe 1,000 këmbësorë të lehtë në mbështetje, tarantinët përdorën gjithashtu kalorësi të lehta dhe të pajisura me shpata, për shkak të vendosjes së një sistemi feudal të pronësisë së tokës. Jashtë mureve të qytetit, Tarantinët i rezistuan jo vetëm përleshjes fillestare, por edhe epërsisë së tyre të kalorësisë së mesapianëve dhe sulmit të pashmangshëm malësor. Tarantinët pretenduan fitoren dhe vazhduan të forcojnë praninë e tyre në Magna Graecia si fuqia kryesore greke e rajonit. Pas disfatës së tyre dërrmuese, mesapianët nuk do të sfidonin përsëri polisin e Tarantit për rreth një brez, por do të kujdeseshin të merrnin mësime të rëndësishme nga kjo përballje e parë e madhe. <ref>{{Cite web|title=Archived copy|url=http://www.ccancients.net/Maps/Magna-Graecia/tt20-taras-490-bc.html|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20131219033110/http://www.ccancients.net/Maps/Magna-Graecia/tt20-taras-490-bc.html|archive-date=2013-12-19|access-date=2013-12-18}}</ref> === Beteja e Kailias - 473 p.e.s === [[Skeda:Tarentum.jpg|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Tarentum.jpg/300px-Tarentum.jpg|parapamje|300x300px| Tarent: 500-480 pes. AR Nomos (21 mm, 8,02 g, 4 h).]] Konflikti lindi edhe një herë në vitin 473 dhe këtë herë mori përmasa vërtet të frikshme, duke kulmuar si beteja më e ashpër mes të dyve. Edhe një herë shtetet japigiane sfiduan Taran për kontrollin e Gadishullit Salentin të ngarkuar me burime. Megjithatë, këtë herë tarentinët u përballën me fuqinë e të gjithë japigëve, në vend të vetëm mesapianëve që ata kishin mundur të përballonin në vitin 490 p.e.s. [[Diodori]] pohon se 20,000 luftëtarë japigianë u mblodhën në Kailia, në jug-lindje të Tarantit. Secili nga tre shtetet japigiane kishte nga 2-4,000 trupa shokuese, të gjitha të armatosura me nga një shtizë të shkurtër dhe mburojë ovale dhe shumica me një kraharor dhe një gjilpërë gjithashtu në këmbën e majtë. Peltastët, hobetarët dhe kalorësia i sollën japigianët deri në rreth 18,000 ushtarë luftarakë, ndërsa 2,000 të mbetur përbëheshin nga aleatët, lukanianë . Prandaj, japigët u mbyllën në Tarent me 9,000 këmbësorë të rëndë, 7,000 shigjetarë dhe 4,000 kalorës. Taranti nënshkroi një aleancë me [[Rrexho Kalabria|Rhegion]], për të kundërshtuar sulmin. Taranti u kundërpërgjigj me ndoshta mbi 5000 hoplitë, psiloi dhe kalorës, plus një forcë më të vogël plotësuese nga Rhegion. Të dyja palët hoqën nga një breshëri hobesh dhe shtizash ndërsa japigianët bënë një sulm ulëritës në rreshtin e fortë të shtizave dhe mburojave të lëmuara përballë falangës . Beteja vazhdoi për ca kohë dhe nëse tregimi i shkurtër i Diodorit është i saktë, mori një kosto të lartë nga të dyja palët përpara se të arrinte një zgjidhje. Në fund, hoplitët nuk arritën të depërtojnë nëpër radhët e japigianëve superiorë, të cilët shkatërruan forcën e kombinuar tarentino-regjiane, të cilët u larguan në drejtime të ndryshme, në atë që [[Herodoti]] e përshkroi si "masakra më e madhe e grekëve që njihet" me rreth 3000 regjianë si dhe tarentinas të panumërt të vrarë. Është konsideruar gjithashtu se mesapianët përparuan deri në Regjio. <ref>{{Cite web|title=A Chronology of Early Italian History|url=http://www.mysteriousetruscans.com/chronology.html}}</ref> Me gjithë fitoren e japigjisë në Betejën e Kailias, si Taranti ashtu edhe Regjio vazhduan të lulëzojnë pas kësaj disfate, megjithëse ajo tronditi themelet e qeverisë së Tarantit të udhëhequr nga aristokratët, duke krijuar mjaft pakënaqësi për ta zëvendësuar së shpejti me një demokraci. Një pjesë e madhe e territorit ishte në rrezik dhe rezultatet e këtyre veprimeve zgjidhën mosmarrëveshjen e tokës për pjesën më të madhe të gjeneratave. Japigjianët mbajtën dominimin e plotë ushtarak me një tjetër fitore në vitin 466 pes. Sipas Aristotelit (Politica, v 1303a), kishte aq shumë aristokratë të vrarë, sa partia demokratike ishte në gjendje të merrte pushtetin, të hiqte monarkinë, të përuronte një demokraci dhe të dëbonte pitagorianët. Një dekadë pas humbjes katastrofike të Tarantit në Kailia në vitin 473 pes, tarentinët u vendosën për betejë, këtë herë ndoshta me kushtet e tyre pranë qytetit japigjiano-mesapik [[Hyria]]. === Beteja e Hyrisë - 460 p.e.s. === Në vitin 460 p.e.s, tarentinët, me sa duket mjaftueshëm të sigurt në numrin e tyre për t'u përballur vetëm me një forcë japigiane, u kundërshtuan nga një armik shumë më i vogël se ushtria masive e sjellë kundër Tarantit trembëdhjetë vjet më parë. [[Opisi]], mbreti i shtetit mesapian, kishte ardhur për të ndihmuar [[peucetët]] në betejë, por këtë herë hoplitët kolonialë [[Grekët e sotëm|grekë]], të mbështetur përsëri nga një krah i frikshëm kalorësie, u treguan superiorë ndaj japigëve. Në betejën vendimtare, vetë Opisi u vra. Kjo betejë ishte një ndeshje mjaft e barabartë e trupave të blinduara, [[Peucetët]] në këtë betejë kishin rreth 3,000 njerëz dhe ushtria e Opisit numëronte rreth 4,000 ushtarë të armatosur me shtiza. Kjo fitore i dha fund konflikteve mes tarentinëve me japigëve për një brez të plotë. === Aleanca Brindisi-Thuri === Rreth vitit 440 p.e.s, qytet-shteti mesapian i Brindisit hyri në një aleancë me Thuriin. Ushtria Brindizi-Thurii kishte një avantazh drejtues në formën e Kleandridas, një gjeneral spartan i mërguar i cili ishte dëbuar nga Peloponezi për marrjen e një ryshfeti athinas si këshilltar i mbretit spartan Pleistoanaks. Forca e kombinuar e thurianëve dhe mesapianëve u takua me tarantinët diku midis dy poleve koloniale, me gjasë në zonën e diskutueshme të Sirit. Forca e përbërë ishte më e vogël në numër hoplite se tarentinët, por ka të ngjarë me më shumë kalorës dhe trupa të lehta se kundërshtarët e tyre. Ushtritë e mesapëve dhe thurinëve nuk arritën të depërtonin në ushtrinë tarentine dhe u mundën. Pavarësisht humbjes, mesapianët dhe thurinët ishin përsëri në aleancë në vitin 433 dhe 432 pes kundër pushtimeve lukaniane. === Lufta e Peloponezit === Mesapia dhe Taranti ishin përfshirë të dy në [[Lufta e Peloponezit|Luftërat e Peloponezit]] . Athina mbështeti [[Artasi|Artasin e Mesapias]] kundër Tarantit. Që athinasit të rreshtoheshin me Artasin ishte një veprim antitarentin dhe si rrjedhim një veprim antispartan. Kultivimi athinas i Artasit ishte një mënyrë e mirë për të krijuar vështirësi për koloninë spartane të Tarant. Në vitin 418 p.e.s. Artasi rinovoi miqësinë e tij të vjetër me Athinën në kohën kur Athina po fillonte operacionet e saj në [[Siçilia|Siçili]] dhe ishte ''proksenos'' i Athinës. <ref>A Commentary on Thucydides: Volume III: Books 5.25-8.109 by Simon Hornblower, pg.57/306</ref> Në vitin 413 p.e.s. Artasi i furnizoi athinasit me njëqind e pesëdhjetë ushtarë me shtiza për luftën kundër Sirakuzës. <ref>The emergence of state identities in Italy in the first millennium BC, pg.51</ref> Artasi e ringjali shtetin mesapian duke e bërë një qendër kryesore ushtarake dhe politike në punët e Magna Graecia . == Shekulli IV p.e.s. == Në shekullin e IV p.e.s, aleanca mesapo-lukaniane në vitin 356 p.e.s. çoi në pushtimin e Eracleas dhe Metapontos dhe më pas ndërhyrjen pasuese në mbështetje të Tarantit nga mbreti spartan Archidamus III, i cili përfundimisht do ta gjente vdekjen e tij në betejë pikërisht poshtë mureve të qyteti mesapian Manduria në vitin 338 p.e.s.. Ndërmjet viteve 333 dhe 330 p.e.s, mbreti i [[Epiri|Epirit]] Aleksandër Molosi, i thirrur nga Taranti shpalli një fitore mbi mesapianët. Pas vdekjes së tij në vitin 330 p.e.s, mesapianët u bashkuan me tarentinët kundër një force edhe më të madhe, asaj të [[Republika Romake|Romës]] . Aleancat me Tarantin dhe me Kleonimin e Spartës në vitin 304 p.e.s ishin një fushatë antiromake. Kështu, nga fundi i shekullit 4, Roma ishte bërë një armik i përbashkët si për japigjianët, ashtu edhe për tarentinët, deri në përfundimin e betejave të zgjatura dhe duke i bërë ata të bënin një aleancë mes tyre. <ref name="Diodorus, XVI, 63">Diodorus, XVI, 63.</ref> == Shih edhe == * [[Hyria]] * [[Japigët]] * [[Mesapët]] * [[Ushtria ilire]] * [[Luftërat iliro-romake]] * [[Lista e fiseve antike ilire]] [[Kategoria:Luftëra ku përfshihen ilirët]] l4ha8xu34n748ny1sd5470pbo5qw2b8 2467523 2467522 2022-08-04T11:02:24Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki [[Skeda:Italy_400bC_en.svg|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Italy_400bC_en.svg/200px-Italy_400bC_en.svg.png|djathtas|parapamje|238x238px| [[Italia]] në vitin 400 p.e.s.]] '''Luftërat japigo-tarentine''' ishin një grup konfliktesh dhe luftërash midis kolonisë greke të Taranti dhe tre popujve [[Japigët|iapigjianë]], [[Mesapët|mesapianëve]], [[Peucetët|peucetianëve]] dhe [[Daunët|daunianëve]] . Konfliktet filluan menjëherë pas themelimit të Tarantit në vitin 706 p.e.s. mbi dominimin e fushave pjellore ngjitur në [[Italia|Italinë]] jugore. Zgjerimi i Taras ishte i kufizuar në bregdet për shkak të rezistencës së popullsive të Pulisë së brendshme. Në vitin 473 p.e.s, Taranti nënshkroi një aleancë me [[Rrexho Kalabria|Rhegion]], për t'iu kundërvënë Mesapëve, peucetëve dhe lukanianëve, por ushtritë e përbashkëta të Tarentit dhe Rhegines u mundën pranë Kailias, në atë që Herodoti <ref>[[Herodotus]], vii 170.</ref> pretendon të jetë masakra më e madhe e grekëve në njohuritë e tij, me 3000 Regjian dhe Tarentinë të panumërt të vrarë. Në vitin 466 p.e.s., Taranto u mund përsëri nga japigët; sipas [[Aristoteli|Aristotelit]], <ref>''Politica'', [https://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0058&layout=&loc=5.1303a v 1303a].</ref> i cili lavdëron qeverinë e saj, pasi kishte aq shumë aristokratë të vrarë sa partia demokratike ishte në gjendje të merrte pushtetin, të hiqte monarkinë, të përuronte një demokraci dhe të dëbonte pitagorianët. Në rreth 440 p.e.s, qytet-shteti mesapian i [[Brindizi|Brentesionit]] hyri në një aleancë me Thourin. Ushtria e tyre e kombinuar kishte një avantazh drejtues në formën e Kleandridas, një gjeneral spartan i mërguar i cili ishte dëbuar nga Peloponezi për marrjen e një ryshfeti athinas si këshilltar i mbretit spartan Pleistoanaks. Taranti mbështeti palën peloponeziane kundër Athinës në [[Lufta e Peloponezit|Luftën e Peloponezit]], refuzoi ankorimin dhe ujin në Athinë në vitin 415 pes, dhe madje dërgoi anije për të ndihmuar Peloponezianët, pas katastrofës së Athinës në Siçili. Nga ana tjetër, Athina mbështeti mesapianët, për t'iu kundërvënë pushtetit të Tarantit. Pas vitit 330 p.e.s, Mesapianët u bashkuan me Tarentinët kundër një force edhe më të madhe, asaj të [[Roma|Romës]] . Aleancat me Taras dhe me Kleonimusin e [[Sparta|Spartës]] në vitin 304 para Krishtit ishin një fushatë antiromake. Kështu, nga fundi i shekullit të katërt, Roma ishte bërë një armik i përbashkët si për japigjianët, ashtu edhe për tarentinët, deri në përfundimin e betejave të zgjatura dhe duke i bërë ata të bënin një aleancë. <ref name="Diodorus, XVI, 63">Diodorus, XVI, 63.</ref> == Preludi == Japigët ishin një fis ilir që kishin emigruar në Itali nga [[Ballkani]] rreth viteve 1000-900 p.e.s. Në kuadër të [[Japigët|japigëve]] b[nin pjesë edhe tri nënfise tjera e që ishin mesapët, daunianët dhe peucetët. Rreth vitit 500 p.e.s, mesapianët u organizuan në një konfederatë qytet-shtetesh. <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=xcYVmUyHG2AC&q=Messapians+city+states&pg=PA743|title=World and Its Peoples|date=September 2009|isbn=978-0-7614-7893-5}}</ref> Në vitin 706 p.e.s Taranti u themelua nga emigrantët Dorian si e vetmja koloni spartane. Që nga themelimi i tij qyteti kishte kontestuar kontrollin e zonave të pasura të Gadishullit Salentin me japigët dhe nënfiset e tij. Zhvillimi i qytetit ishte i kufizuar në vijën bregdetare pasi banorët e viseve japigiane i rezistuan sundimit të Tarantit. nga ana tjetër Taranto rriti fuqinë e tij, duke u bërë një fuqi tregtare dhe një qytet sovran i Magna Graecia, duke sunduar mbi kolonitë greke në Italinë jugore. Konflikti midis japigëve dhe Tarantit ishte i pashmangshëm, duke rezultuar në një sërë konfliktesh dhe luftërash gjatë shekujve 5 dhe 4 p.e.s. Këto luftëra dhe beteja ishin vetëm shpërthimi i fundit i dhunës në një grindje të gjatë që kishte vazhduar që nga ardhja e grekëve në rajon në fund të shekullit të 8 p.e.st. == Shekulli i 5-të == Lufta e parë nga luftërat japigo-tarantine filloi me një disfatë të japigëve rreth vitit 500 pes. <ref>{{Cite web|title=Archived copy|url=http://www.pugliainternational.org/history.html|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20120426081511/http://www.pugliainternational.org/history.html|archive-date=2012-04-26|access-date=2013-12-18}}</ref> Rreth vitit 490 p.e.s, mesapianët lëvizën kundër tarantinëve me një forcë të përbërë prej rreth 8,000 burrash, duke përfshirë këmbësorinë me mburoja, shigjetarë dhe kalorësinë e tyre të lavdëruar. Sipas Herodotit (iii 136), rreth vitit 492 p.e.s. mbreti Aristofilidi sundonte me qytetin e Tarentit. Tarantinët duket se i kanë përfaqësuar mirë rrënjët e tyre spartane në këtë betejë, pavarësisht se ishin më të shumtë. Së bashku me 4,000 hoplitë dhe 1,000 këmbësorë të lehtë në mbështetje, tarantinët përdorën gjithashtu kalorësi të lehta dhe të pajisura me shpata, për shkak të vendosjes së një sistemi feudal të pronësisë së tokës. Jashtë mureve të qytetit, Tarantinët i rezistuan jo vetëm përleshjes fillestare, por edhe epërsisë së tyre të kalorësisë së mesapianëve dhe sulmit të pashmangshëm malësor. Tarantinët pretenduan fitoren dhe vazhduan të forcojnë praninë e tyre në Magna Graecia si fuqia kryesore greke e rajonit. Pas disfatës së tyre dërrmuese, mesapianët nuk do të sfidonin përsëri polisin e Tarantit për rreth një brez, por do të kujdeseshin të merrnin mësime të rëndësishme nga kjo përballje e parë e madhe. <ref>{{Cite web|title=Archived copy|url=http://www.ccancients.net/Maps/Magna-Graecia/tt20-taras-490-bc.html|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20131219033110/http://www.ccancients.net/Maps/Magna-Graecia/tt20-taras-490-bc.html|archive-date=2013-12-19|access-date=2013-12-18}}</ref> === Beteja e Kailias - 473 p.e.s === [[Skeda:Tarentum.jpg|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Tarentum.jpg/300px-Tarentum.jpg|parapamje|300x300px| Tarent: 500-480 pes. AR Nomos (21 mm, 8,02 g, 4 h).]] Konflikti lindi edhe një herë në vitin 473 dhe këtë herë mori përmasa vërtet të frikshme, duke kulmuar si beteja më e ashpër mes të dyve. Edhe një herë shtetet japigiane sfiduan Taran për kontrollin e Gadishullit Salentin të ngarkuar me burime. Megjithatë, këtë herë tarentinët u përballën me fuqinë e të gjithë japigëve, në vend të vetëm mesapianëve që ata kishin mundur të përballonin në vitin 490 p.e.s. [[Diodori]] pohon se 20,000 luftëtarë japigianë u mblodhën në Kailia, në jug-lindje të Tarantit. Secili nga tre shtetet japigiane kishte nga 2-4,000 trupa shokuese, të gjitha të armatosura me nga një shtizë të shkurtër dhe mburojë ovale dhe shumica me një kraharor dhe një gjilpërë gjithashtu në këmbën e majtë. Peltastët, hobetarët dhe kalorësia i sollën japigianët deri në rreth 18,000 ushtarë luftarakë, ndërsa 2,000 të mbetur përbëheshin nga aleatët, lukanianë . Prandaj, japigët u mbyllën në Tarent me 9,000 këmbësorë të rëndë, 7,000 shigjetarë dhe 4,000 kalorës. Taranti nënshkroi një aleancë me [[Rrexho Kalabria|Rhegion]], për të kundërshtuar sulmin. Taranti u kundërpërgjigj me ndoshta mbi 5000 hoplitë, psiloi dhe kalorës, plus një forcë më të vogël plotësuese nga Rhegion. Të dyja palët hoqën nga një breshëri hobesh dhe shtizash ndërsa japigianët bënë një sulm ulëritës në rreshtin e fortë të shtizave dhe mburojave të lëmuara përballë falangës . Beteja vazhdoi për ca kohë dhe nëse tregimi i shkurtër i Diodorit është i saktë, mori një kosto të lartë nga të dyja palët përpara se të arrinte një zgjidhje. Në fund, hoplitët nuk arritën të depërtojnë nëpër radhët e japigianëve superiorë, të cilët shkatërruan forcën e kombinuar tarentino-regjiane, të cilët u larguan në drejtime të ndryshme, në atë që [[Herodoti]] e përshkroi si "masakra më e madhe e grekëve që njihet" me rreth 3000 regjianë si dhe tarentinas të panumërt të vrarë. Është konsideruar gjithashtu se mesapianët përparuan deri në Regjio. <ref>{{Cite web|title=A Chronology of Early Italian History|url=http://www.mysteriousetruscans.com/chronology.html}}</ref> Me gjithë fitoren e japigjisë në Betejën e Kailias, si Taranti ashtu edhe Regjio vazhduan të lulëzojnë pas kësaj disfate, megjithëse ajo tronditi themelet e qeverisë së Tarantit të udhëhequr nga aristokratët, duke krijuar mjaft pakënaqësi për ta zëvendësuar së shpejti me një demokraci. Një pjesë e madhe e territorit ishte në rrezik dhe rezultatet e këtyre veprimeve zgjidhën mosmarrëveshjen e tokës për pjesën më të madhe të gjeneratave. Japigjianët mbajtën dominimin e plotë ushtarak me një tjetër fitore në vitin 466 pes. Sipas Aristotelit (Politica, v 1303a), kishte aq shumë aristokratë të vrarë, sa partia demokratike ishte në gjendje të merrte pushtetin, të hiqte monarkinë, të përuronte një demokraci dhe të dëbonte pitagorianët. Një dekadë pas humbjes katastrofike të Tarantit në Kailia në vitin 473 pes, tarentinët u vendosën për betejë, këtë herë ndoshta me kushtet e tyre pranë qytetit japigjiano-mesapik [[Hyria]]. === Beteja e Hyrisë - 460 p.e.s. === Në vitin 460 p.e.s, tarentinët, me sa duket mjaftueshëm të sigurt në numrin e tyre për t'u përballur vetëm me një forcë japigiane, u kundërshtuan nga një armik shumë më i vogël se ushtria masive e sjellë kundër Tarantit trembëdhjetë vjet më parë. [[Opisi]], mbreti i shtetit mesapian, kishte ardhur për të ndihmuar [[peucetët]] në betejë, por këtë herë hoplitët kolonialë [[Grekët e sotëm|grekë]], të mbështetur përsëri nga një krah i frikshëm kalorësie, u treguan superiorë ndaj japigëve. Në betejën vendimtare, vetë Opisi u vra. Kjo betejë ishte një ndeshje mjaft e barabartë e trupave të blinduara, [[Peucetët]] në këtë betejë kishin rreth 3,000 njerëz dhe ushtria e Opisit numëronte rreth 4,000 ushtarë të armatosur me shtiza. Kjo fitore i dha fund konflikteve mes tarentinëve me japigëve për një brez të plotë. === Aleanca Brindisi-Thuri === Rreth vitit 440 p.e.s, qytet-shteti mesapian i Brindisit hyri në një aleancë me Thuriin. Ushtria Brindizi-Thurii kishte një avantazh drejtues në formën e Kleandridas, një gjeneral spartan i mërguar i cili ishte dëbuar nga Peloponezi për marrjen e një ryshfeti athinas si këshilltar i mbretit spartan Pleistoanaks. Forca e kombinuar e thurianëve dhe mesapianëve u takua me tarantinët diku midis dy poleve koloniale, me gjasë në zonën e diskutueshme të Sirit. Forca e përbërë ishte më e vogël në numër hoplite se tarentinët, por ka të ngjarë me më shumë kalorës dhe trupa të lehta se kundërshtarët e tyre. Ushtritë e mesapëve dhe thurinëve nuk arritën të depërtonin në ushtrinë tarentine dhe u mundën. Pavarësisht humbjes, mesapianët dhe thurinët ishin përsëri në aleancë në vitin 433 dhe 432 pes kundër pushtimeve lukaniane. === Lufta e Peloponezit === Mesapia dhe Taranti ishin përfshirë të dy në [[Lufta e Peloponezit|Luftërat e Peloponezit]] . Athina mbështeti [[Artasi|Artasin e Mesapias]] kundër Tarantit. Që athinasit të rreshtoheshin me Artasin ishte një veprim antitarentin dhe si rrjedhim një veprim antispartan. Kultivimi athinas i Artasit ishte një mënyrë e mirë për të krijuar vështirësi për koloninë spartane të Tarant. Në vitin 418 p.e.s. Artasi rinovoi miqësinë e tij të vjetër me Athinën në kohën kur Athina po fillonte operacionet e saj në [[Siçilia|Siçili]] dhe ishte ''proksenos'' i Athinës. <ref>A Commentary on Thucydides: Volume III: Books 5.25-8.109 by Simon Hornblower, pg.57/306</ref> Në vitin 413 p.e.s. Artasi i furnizoi athinasit me njëqind e pesëdhjetë ushtarë me shtiza për luftën kundër Sirakuzës. <ref>The emergence of state identities in Italy in the first millennium BC, pg.51</ref> Artasi e ringjali shtetin mesapian duke e bërë një qendër kryesore ushtarake dhe politike në punët e Magna Graecia . == Shekulli IV p.e.s. == Në shekullin e IV p.e.s, aleanca mesapo-lukaniane në vitin 356 p.e.s. çoi në pushtimin e Eracleas dhe Metapontos dhe më pas ndërhyrjen pasuese në mbështetje të Tarantit nga mbreti spartan Archidamus III, i cili përfundimisht do ta gjente vdekjen e tij në betejë pikërisht poshtë mureve të qyteti mesapian Manduria në vitin 338 p.e.s.. Ndërmjet viteve 333 dhe 330 p.e.s, mbreti i [[Epiri|Epirit]] Aleksandër Molosi, i thirrur nga Taranti shpalli një fitore mbi mesapianët. Pas vdekjes së tij në vitin 330 p.e.s, mesapianët u bashkuan me tarentinët kundër një force edhe më të madhe, asaj të [[Republika Romake|Romës]] . Aleancat me Tarantin dhe me Kleonimin e Spartës në vitin 304 p.e.s ishin një fushatë antiromake. Kështu, nga fundi i shekullit 4, Roma ishte bërë një armik i përbashkët si për japigjianët, ashtu edhe për tarentinët, deri në përfundimin e betejave të zgjatura dhe duke i bërë ata të bënin një aleancë mes tyre. <ref name="Diodorus, XVI, 63">Diodorus, XVI, 63.</ref> == Shih edhe == * [[Hyria]] * [[Japigët]] * [[Mesapët]] * [[Ushtria ilire]] * [[Luftërat iliro-romake]] * [[Lista e fiseve antike ilire]] == Referimet == [[Kategoria:Luftëra ku përfshihen ilirët]] gma0jjm8yph7yy64vfkhumpdi22moap 2467524 2467523 2022-08-04T11:03:01Z Drenisa 112234 /* Beteja e Hyrisë - 460 p.e.s. */ wikitext text/x-wiki [[Skeda:Italy_400bC_en.svg|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Italy_400bC_en.svg/200px-Italy_400bC_en.svg.png|djathtas|parapamje|238x238px| [[Italia]] në vitin 400 p.e.s.]] '''Luftërat japigo-tarentine''' ishin një grup konfliktesh dhe luftërash midis kolonisë greke të Taranti dhe tre popujve [[Japigët|iapigjianë]], [[Mesapët|mesapianëve]], [[Peucetët|peucetianëve]] dhe [[Daunët|daunianëve]] . Konfliktet filluan menjëherë pas themelimit të Tarantit në vitin 706 p.e.s. mbi dominimin e fushave pjellore ngjitur në [[Italia|Italinë]] jugore. Zgjerimi i Taras ishte i kufizuar në bregdet për shkak të rezistencës së popullsive të Pulisë së brendshme. Në vitin 473 p.e.s, Taranti nënshkroi një aleancë me [[Rrexho Kalabria|Rhegion]], për t'iu kundërvënë Mesapëve, peucetëve dhe lukanianëve, por ushtritë e përbashkëta të Tarentit dhe Rhegines u mundën pranë Kailias, në atë që Herodoti <ref>[[Herodotus]], vii 170.</ref> pretendon të jetë masakra më e madhe e grekëve në njohuritë e tij, me 3000 Regjian dhe Tarentinë të panumërt të vrarë. Në vitin 466 p.e.s., Taranto u mund përsëri nga japigët; sipas [[Aristoteli|Aristotelit]], <ref>''Politica'', [https://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0058&layout=&loc=5.1303a v 1303a].</ref> i cili lavdëron qeverinë e saj, pasi kishte aq shumë aristokratë të vrarë sa partia demokratike ishte në gjendje të merrte pushtetin, të hiqte monarkinë, të përuronte një demokraci dhe të dëbonte pitagorianët. Në rreth 440 p.e.s, qytet-shteti mesapian i [[Brindizi|Brentesionit]] hyri në një aleancë me Thourin. Ushtria e tyre e kombinuar kishte një avantazh drejtues në formën e Kleandridas, një gjeneral spartan i mërguar i cili ishte dëbuar nga Peloponezi për marrjen e një ryshfeti athinas si këshilltar i mbretit spartan Pleistoanaks. Taranti mbështeti palën peloponeziane kundër Athinës në [[Lufta e Peloponezit|Luftën e Peloponezit]], refuzoi ankorimin dhe ujin në Athinë në vitin 415 pes, dhe madje dërgoi anije për të ndihmuar Peloponezianët, pas katastrofës së Athinës në Siçili. Nga ana tjetër, Athina mbështeti mesapianët, për t'iu kundërvënë pushtetit të Tarantit. Pas vitit 330 p.e.s, Mesapianët u bashkuan me Tarentinët kundër një force edhe më të madhe, asaj të [[Roma|Romës]] . Aleancat me Taras dhe me Kleonimusin e [[Sparta|Spartës]] në vitin 304 para Krishtit ishin një fushatë antiromake. Kështu, nga fundi i shekullit të katërt, Roma ishte bërë një armik i përbashkët si për japigjianët, ashtu edhe për tarentinët, deri në përfundimin e betejave të zgjatura dhe duke i bërë ata të bënin një aleancë. <ref name="Diodorus, XVI, 63">Diodorus, XVI, 63.</ref> == Preludi == Japigët ishin një fis ilir që kishin emigruar në Itali nga [[Ballkani]] rreth viteve 1000-900 p.e.s. Në kuadër të [[Japigët|japigëve]] b[nin pjesë edhe tri nënfise tjera e që ishin mesapët, daunianët dhe peucetët. Rreth vitit 500 p.e.s, mesapianët u organizuan në një konfederatë qytet-shtetesh. <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=xcYVmUyHG2AC&q=Messapians+city+states&pg=PA743|title=World and Its Peoples|date=September 2009|isbn=978-0-7614-7893-5}}</ref> Në vitin 706 p.e.s Taranti u themelua nga emigrantët Dorian si e vetmja koloni spartane. Që nga themelimi i tij qyteti kishte kontestuar kontrollin e zonave të pasura të Gadishullit Salentin me japigët dhe nënfiset e tij. Zhvillimi i qytetit ishte i kufizuar në vijën bregdetare pasi banorët e viseve japigiane i rezistuan sundimit të Tarantit. nga ana tjetër Taranto rriti fuqinë e tij, duke u bërë një fuqi tregtare dhe një qytet sovran i Magna Graecia, duke sunduar mbi kolonitë greke në Italinë jugore. Konflikti midis japigëve dhe Tarantit ishte i pashmangshëm, duke rezultuar në një sërë konfliktesh dhe luftërash gjatë shekujve 5 dhe 4 p.e.s. Këto luftëra dhe beteja ishin vetëm shpërthimi i fundit i dhunës në një grindje të gjatë që kishte vazhduar që nga ardhja e grekëve në rajon në fund të shekullit të 8 p.e.st. == Shekulli i 5-të == Lufta e parë nga luftërat japigo-tarantine filloi me një disfatë të japigëve rreth vitit 500 pes. <ref>{{Cite web|title=Archived copy|url=http://www.pugliainternational.org/history.html|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20120426081511/http://www.pugliainternational.org/history.html|archive-date=2012-04-26|access-date=2013-12-18}}</ref> Rreth vitit 490 p.e.s, mesapianët lëvizën kundër tarantinëve me një forcë të përbërë prej rreth 8,000 burrash, duke përfshirë këmbësorinë me mburoja, shigjetarë dhe kalorësinë e tyre të lavdëruar. Sipas Herodotit (iii 136), rreth vitit 492 p.e.s. mbreti Aristofilidi sundonte me qytetin e Tarentit. Tarantinët duket se i kanë përfaqësuar mirë rrënjët e tyre spartane në këtë betejë, pavarësisht se ishin më të shumtë. Së bashku me 4,000 hoplitë dhe 1,000 këmbësorë të lehtë në mbështetje, tarantinët përdorën gjithashtu kalorësi të lehta dhe të pajisura me shpata, për shkak të vendosjes së një sistemi feudal të pronësisë së tokës. Jashtë mureve të qytetit, Tarantinët i rezistuan jo vetëm përleshjes fillestare, por edhe epërsisë së tyre të kalorësisë së mesapianëve dhe sulmit të pashmangshëm malësor. Tarantinët pretenduan fitoren dhe vazhduan të forcojnë praninë e tyre në Magna Graecia si fuqia kryesore greke e rajonit. Pas disfatës së tyre dërrmuese, mesapianët nuk do të sfidonin përsëri polisin e Tarantit për rreth një brez, por do të kujdeseshin të merrnin mësime të rëndësishme nga kjo përballje e parë e madhe. <ref>{{Cite web|title=Archived copy|url=http://www.ccancients.net/Maps/Magna-Graecia/tt20-taras-490-bc.html|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20131219033110/http://www.ccancients.net/Maps/Magna-Graecia/tt20-taras-490-bc.html|archive-date=2013-12-19|access-date=2013-12-18}}</ref> === Beteja e Kailias - 473 p.e.s === [[Skeda:Tarentum.jpg|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Tarentum.jpg/300px-Tarentum.jpg|parapamje|300x300px| Tarent: 500-480 pes. AR Nomos (21 mm, 8,02 g, 4 h).]] Konflikti lindi edhe një herë në vitin 473 dhe këtë herë mori përmasa vërtet të frikshme, duke kulmuar si beteja më e ashpër mes të dyve. Edhe një herë shtetet japigiane sfiduan Taran për kontrollin e Gadishullit Salentin të ngarkuar me burime. Megjithatë, këtë herë tarentinët u përballën me fuqinë e të gjithë japigëve, në vend të vetëm mesapianëve që ata kishin mundur të përballonin në vitin 490 p.e.s. [[Diodori]] pohon se 20,000 luftëtarë japigianë u mblodhën në Kailia, në jug-lindje të Tarantit. Secili nga tre shtetet japigiane kishte nga 2-4,000 trupa shokuese, të gjitha të armatosura me nga një shtizë të shkurtër dhe mburojë ovale dhe shumica me një kraharor dhe një gjilpërë gjithashtu në këmbën e majtë. Peltastët, hobetarët dhe kalorësia i sollën japigianët deri në rreth 18,000 ushtarë luftarakë, ndërsa 2,000 të mbetur përbëheshin nga aleatët, lukanianë . Prandaj, japigët u mbyllën në Tarent me 9,000 këmbësorë të rëndë, 7,000 shigjetarë dhe 4,000 kalorës. Taranti nënshkroi një aleancë me [[Rrexho Kalabria|Rhegion]], për të kundërshtuar sulmin. Taranti u kundërpërgjigj me ndoshta mbi 5000 hoplitë, psiloi dhe kalorës, plus një forcë më të vogël plotësuese nga Rhegion. Të dyja palët hoqën nga një breshëri hobesh dhe shtizash ndërsa japigianët bënë një sulm ulëritës në rreshtin e fortë të shtizave dhe mburojave të lëmuara përballë falangës . Beteja vazhdoi për ca kohë dhe nëse tregimi i shkurtër i Diodorit është i saktë, mori një kosto të lartë nga të dyja palët përpara se të arrinte një zgjidhje. Në fund, hoplitët nuk arritën të depërtojnë nëpër radhët e japigianëve superiorë, të cilët shkatërruan forcën e kombinuar tarentino-regjiane, të cilët u larguan në drejtime të ndryshme, në atë që [[Herodoti]] e përshkroi si "masakra më e madhe e grekëve që njihet" me rreth 3000 regjianë si dhe tarentinas të panumërt të vrarë. Është konsideruar gjithashtu se mesapianët përparuan deri në Regjio. <ref>{{Cite web|title=A Chronology of Early Italian History|url=http://www.mysteriousetruscans.com/chronology.html}}</ref> Me gjithë fitoren e japigjisë në Betejën e Kailias, si Taranti ashtu edhe Regjio vazhduan të lulëzojnë pas kësaj disfate, megjithëse ajo tronditi themelet e qeverisë së Tarantit të udhëhequr nga aristokratët, duke krijuar mjaft pakënaqësi për ta zëvendësuar së shpejti me një demokraci. Një pjesë e madhe e territorit ishte në rrezik dhe rezultatet e këtyre veprimeve zgjidhën mosmarrëveshjen e tokës për pjesën më të madhe të gjeneratave. Japigjianët mbajtën dominimin e plotë ushtarak me një tjetër fitore në vitin 466 pes. Sipas Aristotelit (Politica, v 1303a), kishte aq shumë aristokratë të vrarë, sa partia demokratike ishte në gjendje të merrte pushtetin, të hiqte monarkinë, të përuronte një demokraci dhe të dëbonte pitagorianët. Një dekadë pas humbjes katastrofike të Tarantit në Kailia në vitin 473 pes, tarentinët u vendosën për betejë, këtë herë ndoshta me kushtet e tyre pranë qytetit japigjiano-mesapik [[Hyria]]. === Beteja e Hyrisë - 460 p.e.s. === {{Shiko gjithashtu|Hyria}} Në vitin 460 p.e.s, tarentinët, me sa duket mjaftueshëm të sigurt në numrin e tyre për t'u përballur vetëm me një forcë japigiane, u kundërshtuan nga një armik shumë më i vogël se ushtria masive e sjellë kundër Tarantit trembëdhjetë vjet më parë. [[Opisi]], mbreti i shtetit mesapian, kishte ardhur për të ndihmuar [[peucetët]] në betejë, por këtë herë hoplitët kolonialë [[Grekët e sotëm|grekë]], të mbështetur përsëri nga një krah i frikshëm kalorësie, u treguan superiorë ndaj japigëve. Në betejën vendimtare, vetë Opisi u vra. Kjo betejë ishte një ndeshje mjaft e barabartë e trupave të blinduara, [[Peucetët]] në këtë betejë kishin rreth 3,000 njerëz dhe ushtria e Opisit numëronte rreth 4,000 ushtarë të armatosur me shtiza. Kjo fitore i dha fund konflikteve mes tarentinëve me japigëve për një brez të plotë. === Aleanca Brindisi-Thuri === Rreth vitit 440 p.e.s, qytet-shteti mesapian i Brindisit hyri në një aleancë me Thuriin. Ushtria Brindizi-Thurii kishte një avantazh drejtues në formën e Kleandridas, një gjeneral spartan i mërguar i cili ishte dëbuar nga Peloponezi për marrjen e një ryshfeti athinas si këshilltar i mbretit spartan Pleistoanaks. Forca e kombinuar e thurianëve dhe mesapianëve u takua me tarantinët diku midis dy poleve koloniale, me gjasë në zonën e diskutueshme të Sirit. Forca e përbërë ishte më e vogël në numër hoplite se tarentinët, por ka të ngjarë me më shumë kalorës dhe trupa të lehta se kundërshtarët e tyre. Ushtritë e mesapëve dhe thurinëve nuk arritën të depërtonin në ushtrinë tarentine dhe u mundën. Pavarësisht humbjes, mesapianët dhe thurinët ishin përsëri në aleancë në vitin 433 dhe 432 pes kundër pushtimeve lukaniane. === Lufta e Peloponezit === Mesapia dhe Taranti ishin përfshirë të dy në [[Lufta e Peloponezit|Luftërat e Peloponezit]] . Athina mbështeti [[Artasi|Artasin e Mesapias]] kundër Tarantit. Që athinasit të rreshtoheshin me Artasin ishte një veprim antitarentin dhe si rrjedhim një veprim antispartan. Kultivimi athinas i Artasit ishte një mënyrë e mirë për të krijuar vështirësi për koloninë spartane të Tarant. Në vitin 418 p.e.s. Artasi rinovoi miqësinë e tij të vjetër me Athinën në kohën kur Athina po fillonte operacionet e saj në [[Siçilia|Siçili]] dhe ishte ''proksenos'' i Athinës. <ref>A Commentary on Thucydides: Volume III: Books 5.25-8.109 by Simon Hornblower, pg.57/306</ref> Në vitin 413 p.e.s. Artasi i furnizoi athinasit me njëqind e pesëdhjetë ushtarë me shtiza për luftën kundër Sirakuzës. <ref>The emergence of state identities in Italy in the first millennium BC, pg.51</ref> Artasi e ringjali shtetin mesapian duke e bërë një qendër kryesore ushtarake dhe politike në punët e Magna Graecia . == Shekulli IV p.e.s. == Në shekullin e IV p.e.s, aleanca mesapo-lukaniane në vitin 356 p.e.s. çoi në pushtimin e Eracleas dhe Metapontos dhe më pas ndërhyrjen pasuese në mbështetje të Tarantit nga mbreti spartan Archidamus III, i cili përfundimisht do ta gjente vdekjen e tij në betejë pikërisht poshtë mureve të qyteti mesapian Manduria në vitin 338 p.e.s.. Ndërmjet viteve 333 dhe 330 p.e.s, mbreti i [[Epiri|Epirit]] Aleksandër Molosi, i thirrur nga Taranti shpalli një fitore mbi mesapianët. Pas vdekjes së tij në vitin 330 p.e.s, mesapianët u bashkuan me tarentinët kundër një force edhe më të madhe, asaj të [[Republika Romake|Romës]] . Aleancat me Tarantin dhe me Kleonimin e Spartës në vitin 304 p.e.s ishin një fushatë antiromake. Kështu, nga fundi i shekullit 4, Roma ishte bërë një armik i përbashkët si për japigjianët, ashtu edhe për tarentinët, deri në përfundimin e betejave të zgjatura dhe duke i bërë ata të bënin një aleancë mes tyre. <ref name="Diodorus, XVI, 63">Diodorus, XVI, 63.</ref> == Shih edhe == * [[Hyria]] * [[Japigët]] * [[Mesapët]] * [[Ushtria ilire]] * [[Luftërat iliro-romake]] * [[Lista e fiseve antike ilire]] == Referimet == [[Kategoria:Luftëra ku përfshihen ilirët]] lgr8dq63yqxa39yrvjg3vf1advd91q5 2467526 2467524 2022-08-04T11:09:18Z Drenisa 112234 /* Beteja e Hyrisë - 460 p.e.s. */ wikitext text/x-wiki [[Skeda:Italy_400bC_en.svg|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Italy_400bC_en.svg/200px-Italy_400bC_en.svg.png|djathtas|parapamje|238x238px| [[Italia]] në vitin 400 p.e.s.]] '''Luftërat japigo-tarentine''' ishin një grup konfliktesh dhe luftërash midis kolonisë greke të Taranti dhe tre popujve [[Japigët|iapigjianë]], [[Mesapët|mesapianëve]], [[Peucetët|peucetianëve]] dhe [[Daunët|daunianëve]] . Konfliktet filluan menjëherë pas themelimit të Tarantit në vitin 706 p.e.s. mbi dominimin e fushave pjellore ngjitur në [[Italia|Italinë]] jugore. Zgjerimi i Taras ishte i kufizuar në bregdet për shkak të rezistencës së popullsive të Pulisë së brendshme. Në vitin 473 p.e.s, Taranti nënshkroi një aleancë me [[Rrexho Kalabria|Rhegion]], për t'iu kundërvënë Mesapëve, peucetëve dhe lukanianëve, por ushtritë e përbashkëta të Tarentit dhe Rhegines u mundën pranë Kailias, në atë që Herodoti <ref>[[Herodotus]], vii 170.</ref> pretendon të jetë masakra më e madhe e grekëve në njohuritë e tij, me 3000 Regjian dhe Tarentinë të panumërt të vrarë. Në vitin 466 p.e.s., Taranto u mund përsëri nga japigët; sipas [[Aristoteli|Aristotelit]], <ref>''Politica'', [https://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0058&layout=&loc=5.1303a v 1303a].</ref> i cili lavdëron qeverinë e saj, pasi kishte aq shumë aristokratë të vrarë sa partia demokratike ishte në gjendje të merrte pushtetin, të hiqte monarkinë, të përuronte një demokraci dhe të dëbonte pitagorianët. Në rreth 440 p.e.s, qytet-shteti mesapian i [[Brindizi|Brentesionit]] hyri në një aleancë me Thourin. Ushtria e tyre e kombinuar kishte një avantazh drejtues në formën e Kleandridas, një gjeneral spartan i mërguar i cili ishte dëbuar nga Peloponezi për marrjen e një ryshfeti athinas si këshilltar i mbretit spartan Pleistoanaks. Taranti mbështeti palën peloponeziane kundër Athinës në [[Lufta e Peloponezit|Luftën e Peloponezit]], refuzoi ankorimin dhe ujin në Athinë në vitin 415 pes, dhe madje dërgoi anije për të ndihmuar Peloponezianët, pas katastrofës së Athinës në Siçili. Nga ana tjetër, Athina mbështeti mesapianët, për t'iu kundërvënë pushtetit të Tarantit. Pas vitit 330 p.e.s, Mesapianët u bashkuan me Tarentinët kundër një force edhe më të madhe, asaj të [[Roma|Romës]] . Aleancat me Taras dhe me Kleonimusin e [[Sparta|Spartës]] në vitin 304 para Krishtit ishin një fushatë antiromake. Kështu, nga fundi i shekullit të katërt, Roma ishte bërë një armik i përbashkët si për japigjianët, ashtu edhe për tarentinët, deri në përfundimin e betejave të zgjatura dhe duke i bërë ata të bënin një aleancë. <ref name="Diodorus, XVI, 63">Diodorus, XVI, 63.</ref> == Preludi == Japigët ishin një fis ilir që kishin emigruar në Itali nga [[Ballkani]] rreth viteve 1000-900 p.e.s. Në kuadër të [[Japigët|japigëve]] b[nin pjesë edhe tri nënfise tjera e që ishin mesapët, daunianët dhe peucetët. Rreth vitit 500 p.e.s, mesapianët u organizuan në një konfederatë qytet-shtetesh. <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=xcYVmUyHG2AC&q=Messapians+city+states&pg=PA743|title=World and Its Peoples|date=September 2009|isbn=978-0-7614-7893-5}}</ref> Në vitin 706 p.e.s Taranti u themelua nga emigrantët Dorian si e vetmja koloni spartane. Që nga themelimi i tij qyteti kishte kontestuar kontrollin e zonave të pasura të Gadishullit Salentin me japigët dhe nënfiset e tij. Zhvillimi i qytetit ishte i kufizuar në vijën bregdetare pasi banorët e viseve japigiane i rezistuan sundimit të Tarantit. nga ana tjetër Taranto rriti fuqinë e tij, duke u bërë një fuqi tregtare dhe një qytet sovran i Magna Graecia, duke sunduar mbi kolonitë greke në Italinë jugore. Konflikti midis japigëve dhe Tarantit ishte i pashmangshëm, duke rezultuar në një sërë konfliktesh dhe luftërash gjatë shekujve 5 dhe 4 p.e.s. Këto luftëra dhe beteja ishin vetëm shpërthimi i fundit i dhunës në një grindje të gjatë që kishte vazhduar që nga ardhja e grekëve në rajon në fund të shekullit të 8 p.e.st. == Shekulli i 5-të == Lufta e parë nga luftërat japigo-tarantine filloi me një disfatë të japigëve rreth vitit 500 pes. <ref>{{Cite web|title=Archived copy|url=http://www.pugliainternational.org/history.html|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20120426081511/http://www.pugliainternational.org/history.html|archive-date=2012-04-26|access-date=2013-12-18}}</ref> Rreth vitit 490 p.e.s, mesapianët lëvizën kundër tarantinëve me një forcë të përbërë prej rreth 8,000 burrash, duke përfshirë këmbësorinë me mburoja, shigjetarë dhe kalorësinë e tyre të lavdëruar. Sipas Herodotit (iii 136), rreth vitit 492 p.e.s. mbreti Aristofilidi sundonte me qytetin e Tarentit. Tarantinët duket se i kanë përfaqësuar mirë rrënjët e tyre spartane në këtë betejë, pavarësisht se ishin më të shumtë. Së bashku me 4,000 hoplitë dhe 1,000 këmbësorë të lehtë në mbështetje, tarantinët përdorën gjithashtu kalorësi të lehta dhe të pajisura me shpata, për shkak të vendosjes së një sistemi feudal të pronësisë së tokës. Jashtë mureve të qytetit, Tarantinët i rezistuan jo vetëm përleshjes fillestare, por edhe epërsisë së tyre të kalorësisë së mesapianëve dhe sulmit të pashmangshëm malësor. Tarantinët pretenduan fitoren dhe vazhduan të forcojnë praninë e tyre në Magna Graecia si fuqia kryesore greke e rajonit. Pas disfatës së tyre dërrmuese, mesapianët nuk do të sfidonin përsëri polisin e Tarantit për rreth një brez, por do të kujdeseshin të merrnin mësime të rëndësishme nga kjo përballje e parë e madhe. <ref>{{Cite web|title=Archived copy|url=http://www.ccancients.net/Maps/Magna-Graecia/tt20-taras-490-bc.html|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20131219033110/http://www.ccancients.net/Maps/Magna-Graecia/tt20-taras-490-bc.html|archive-date=2013-12-19|access-date=2013-12-18}}</ref> === Beteja e Kailias - 473 p.e.s === [[Skeda:Tarentum.jpg|lidhja=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Tarentum.jpg/300px-Tarentum.jpg|parapamje|300x300px| Tarent: 500-480 pes. AR Nomos (21 mm, 8,02 g, 4 h).]] Konflikti lindi edhe një herë në vitin 473 dhe këtë herë mori përmasa vërtet të frikshme, duke kulmuar si beteja më e ashpër mes të dyve. Edhe një herë shtetet japigiane sfiduan Taran për kontrollin e Gadishullit Salentin të ngarkuar me burime. Megjithatë, këtë herë tarentinët u përballën me fuqinë e të gjithë japigëve, në vend të vetëm mesapianëve që ata kishin mundur të përballonin në vitin 490 p.e.s. [[Diodori]] pohon se 20,000 luftëtarë japigianë u mblodhën në Kailia, në jug-lindje të Tarantit. Secili nga tre shtetet japigiane kishte nga 2-4,000 trupa shokuese, të gjitha të armatosura me nga një shtizë të shkurtër dhe mburojë ovale dhe shumica me një kraharor dhe një gjilpërë gjithashtu në këmbën e majtë. Peltastët, hobetarët dhe kalorësia i sollën japigianët deri në rreth 18,000 ushtarë luftarakë, ndërsa 2,000 të mbetur përbëheshin nga aleatët, lukanianë . Prandaj, japigët u mbyllën në Tarent me 9,000 këmbësorë të rëndë, 7,000 shigjetarë dhe 4,000 kalorës. Taranti nënshkroi një aleancë me [[Rrexho Kalabria|Rhegion]], për të kundërshtuar sulmin. Taranti u kundërpërgjigj me ndoshta mbi 5000 hoplitë, psiloi dhe kalorës, plus një forcë më të vogël plotësuese nga Rhegion. Të dyja palët hoqën nga një breshëri hobesh dhe shtizash ndërsa japigianët bënë një sulm ulëritës në rreshtin e fortë të shtizave dhe mburojave të lëmuara përballë falangës . Beteja vazhdoi për ca kohë dhe nëse tregimi i shkurtër i Diodorit është i saktë, mori një kosto të lartë nga të dyja palët përpara se të arrinte një zgjidhje. Në fund, hoplitët nuk arritën të depërtojnë nëpër radhët e japigianëve superiorë, të cilët shkatërruan forcën e kombinuar tarentino-regjiane, të cilët u larguan në drejtime të ndryshme, në atë që [[Herodoti]] e përshkroi si "masakra më e madhe e grekëve që njihet" me rreth 3000 regjianë si dhe tarentinas të panumërt të vrarë. Është konsideruar gjithashtu se mesapianët përparuan deri në Regjio. <ref>{{Cite web|title=A Chronology of Early Italian History|url=http://www.mysteriousetruscans.com/chronology.html}}</ref> Me gjithë fitoren e japigjisë në Betejën e Kailias, si Taranti ashtu edhe Regjio vazhduan të lulëzojnë pas kësaj disfate, megjithëse ajo tronditi themelet e qeverisë së Tarantit të udhëhequr nga aristokratët, duke krijuar mjaft pakënaqësi për ta zëvendësuar së shpejti me një demokraci. Një pjesë e madhe e territorit ishte në rrezik dhe rezultatet e këtyre veprimeve zgjidhën mosmarrëveshjen e tokës për pjesën më të madhe të gjeneratave. Japigjianët mbajtën dominimin e plotë ushtarak me një tjetër fitore në vitin 466 pes. Sipas Aristotelit (Politica, v 1303a), kishte aq shumë aristokratë të vrarë, sa partia demokratike ishte në gjendje të merrte pushtetin, të hiqte monarkinë, të përuronte një demokraci dhe të dëbonte pitagorianët. Një dekadë pas humbjes katastrofike të Tarantit në Kailia në vitin 473 pes, tarentinët u vendosën për betejë, këtë herë ndoshta me kushtet e tyre pranë qytetit japigjiano-mesapik [[Hyria]]. === Beteja e Hyrisë - 460 p.e.s. === {{Shiko gjithashtu|Hyria}} Në vitin 460 p.e.s, tarentinët, me sa duket mjaftueshëm të sigurt në numrin e tyre për t'u përballur vetëm me një forcë japigiane, u kundërshtuan nga një armik shumë më i vogël se ushtria masive e sjellë kundër Tarantit trembëdhjetë vjet më parë. [[Opisi]], mbreti i shtetit mesapian, kishte ardhur për të ndihmuar [[peucetët]] në betejë, por këtë herë hoplitët kolonialë [[Grekët e lashtë|grekë]], të mbështetur përsëri nga një krah i frikshëm kalorësie, u treguan superiorë ndaj japigëve dhe mesapëve. Në betejën vendimtare, vetë Opisi u vra. Kjo betejë ishte një ndeshje mjaft e barabartë e trupave të blinduara. [[Peucetët]] në këtë betejë kishin rreth 3,000 njerëz dhe ushtria e Opisit numëronte rreth 4,000 ushtarë të armatosur me shtiza. Kjo fitore i dha fund konflikteve mes tarentinëve me japigëve për një brez të plotë. === Aleanca Brindisi-Thuri === Rreth vitit 440 p.e.s, qytet-shteti mesapian i Brindisit hyri në një aleancë me Thuriin. Ushtria Brindizi-Thurii kishte një avantazh drejtues në formën e Kleandridas, një gjeneral spartan i mërguar i cili ishte dëbuar nga Peloponezi për marrjen e një ryshfeti athinas si këshilltar i mbretit spartan Pleistoanaks. Forca e kombinuar e thurianëve dhe mesapianëve u takua me tarantinët diku midis dy poleve koloniale, me gjasë në zonën e diskutueshme të Sirit. Forca e përbërë ishte më e vogël në numër hoplite se tarentinët, por ka të ngjarë me më shumë kalorës dhe trupa të lehta se kundërshtarët e tyre. Ushtritë e mesapëve dhe thurinëve nuk arritën të depërtonin në ushtrinë tarentine dhe u mundën. Pavarësisht humbjes, mesapianët dhe thurinët ishin përsëri në aleancë në vitin 433 dhe 432 pes kundër pushtimeve lukaniane. === Lufta e Peloponezit === Mesapia dhe Taranti ishin përfshirë të dy në [[Lufta e Peloponezit|Luftërat e Peloponezit]] . Athina mbështeti [[Artasi|Artasin e Mesapias]] kundër Tarantit. Që athinasit të rreshtoheshin me Artasin ishte një veprim antitarentin dhe si rrjedhim një veprim antispartan. Kultivimi athinas i Artasit ishte një mënyrë e mirë për të krijuar vështirësi për koloninë spartane të Tarant. Në vitin 418 p.e.s. Artasi rinovoi miqësinë e tij të vjetër me Athinën në kohën kur Athina po fillonte operacionet e saj në [[Siçilia|Siçili]] dhe ishte ''proksenos'' i Athinës. <ref>A Commentary on Thucydides: Volume III: Books 5.25-8.109 by Simon Hornblower, pg.57/306</ref> Në vitin 413 p.e.s. Artasi i furnizoi athinasit me njëqind e pesëdhjetë ushtarë me shtiza për luftën kundër Sirakuzës. <ref>The emergence of state identities in Italy in the first millennium BC, pg.51</ref> Artasi e ringjali shtetin mesapian duke e bërë një qendër kryesore ushtarake dhe politike në punët e Magna Graecia . == Shekulli IV p.e.s. == Në shekullin e IV p.e.s, aleanca mesapo-lukaniane në vitin 356 p.e.s. çoi në pushtimin e Eracleas dhe Metapontos dhe më pas ndërhyrjen pasuese në mbështetje të Tarantit nga mbreti spartan Archidamus III, i cili përfundimisht do ta gjente vdekjen e tij në betejë pikërisht poshtë mureve të qyteti mesapian Manduria në vitin 338 p.e.s.. Ndërmjet viteve 333 dhe 330 p.e.s, mbreti i [[Epiri|Epirit]] Aleksandër Molosi, i thirrur nga Taranti shpalli një fitore mbi mesapianët. Pas vdekjes së tij në vitin 330 p.e.s, mesapianët u bashkuan me tarentinët kundër një force edhe më të madhe, asaj të [[Republika Romake|Romës]] . Aleancat me Tarantin dhe me Kleonimin e Spartës në vitin 304 p.e.s ishin një fushatë antiromake. Kështu, nga fundi i shekullit 4, Roma ishte bërë një armik i përbashkët si për japigjianët, ashtu edhe për tarentinët, deri në përfundimin e betejave të zgjatura dhe duke i bërë ata të bënin një aleancë mes tyre. <ref name="Diodorus, XVI, 63">Diodorus, XVI, 63.</ref> == Shih edhe == * [[Hyria]] * [[Japigët]] * [[Mesapët]] * [[Ushtria ilire]] * [[Luftërat iliro-romake]] * [[Lista e fiseve antike ilire]] == Referimet == [[Kategoria:Luftëra ku përfshihen ilirët]] sdbfykmr8n2p5u6kui9yg6r68p67tj8