ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="tcy">
  <siteinfo>
    <sitename>ವಿಕಿಪೀಡಿಯ</sitename>
    <dbname>tcywiki</dbname>
    <base>https://tcy.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%81%E0%B2%96%E0%B3%8D%E0%B2%AF_%E0%B2%AA%E0%B3%81%E0%B2%9F</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.23</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">ಮಾದ್ಯಮೊ</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">ವಿಸೇಸೊ</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">ಪಾತೆರ</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">ಬಳಕೆದಾರೆ</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">ಬಳಕೆದಾರೆ ಪಾತೆರ</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">ವಿಕಿಪೀಡಿಯ</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಪಾತೆರ</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">ಫೈಲ್</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">ಫೈಲ್ ಪಾತೆರ</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">ಮಾದ್ಯಮೊ ವಿಕಿ</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">ಮಾದ್ಯಮೊ ವಿಕಿ ಪಾತೆರ</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">ಟೆಂಪ್ಲೇಟ್</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">ಟೆಂಪ್ಲೇಟ್ ಪಾತೆರ</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">ಸಕಾಯೊ</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">ಸಕಾಯೊ ಪಾತೆರ</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">ವರ್ಗೊ</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">ವರ್ಗೊ ಪಾತೆರ</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">ಮೋಡ್ಯೂಲ್</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">ಮೋಡ್ಯೂಲ್ ಪಾತೆರ</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadget</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Gadget talk</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Gadget definition</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Gadget definition talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4352</id>
    <revision>
      <id>148286</id>
      <parentid>146462</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T11:20:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishqyk</username>
        <id>5074</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27296" xml:space="preserve">{{Infobox settlement
| name                            = ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ
| other_name                      = 
| settlement_type                 = ಜಿಲ್ಲೆ 
| image_skyline                   = {{Photomontage
| photo1a                         = Pilikula-Lake-Garden-2.jpg
| photo2a                         = Dakshina Kannada mountain pass 4.jpg
| photo2b                         = Bendru Theertha, Puttur, Mangalore ೨.jpg
| photo3a                         = Bandaje falls.jpg
| photo3b                         = 1000-Pillar-Temple- Moodbidri-Right-Side-View.JPG
|spacing                          = 1
|size                             = 220
}}
| image_caption                   = ಮಿತ್ತ್೯ದ್ ಗಡಿಯಾರದ ಕ್ರಮ : [[ಪಿಲಿಕುಳ ನಿಸರ್ಗಧಾಮ ]], [[ಬೇಂದ್ರು ತೀರ್ಥ]], [[ಮೂಡಬಿದ್ರಿ]], [[ಬಂಡಾಜೆ ಫಾಲ್]], [[ಚಾರ್ಮಾಡಿ|ಚಾರ್ಮಾಡಿ ಘಾಟ್]]
| image_map                       = Karnataka DK locator map.svg
| map_alt                         = ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ
| map_caption                     = Location of Dakshina Kannada in Karnataka
| coordinates                     = {{coord|12.87|N|74.88|E|display=inline,title}}
| subdivision_type                = ದೇಸೊ
| subdivision_name                = {{flag|ಭಾರತ}}
| subdivision_type1               = [[States and territories of India|State]]
| subdivision_type2               = [[Region]]
| subdivision_name1               = [[ಕರ್ನಾಟಕ]]
| subdivision_name2               = [[ತುಳುನಾಡ್]]
| established_title               = &lt;!-- Established --&gt;
| established_date                = 
| founder                         = 
| named_for                       = 
| seat_type                       = Headquarters
| seat                            = [[ಕುಡ್ಲ]]
| parts_type                      = ತಾಲೂಕುಲು
| parts                           = [[ಕುಡ್ಲ]], [[ಸುಳ್ಯ]], [[ಪುತ್ತೂರು]], [[ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ]], [[ಮೂಡುಬಿದಿರೆ]]&lt;nowiki&gt;, [ಬಂಟ್ವಾಳ]] ಬೊಕ್ಕ &lt;/nowiki&gt;[[ಕಡಬ]]
| government_type                 = 
| governing_body                  = 
| leader_title                    = ಡಿ.ಸಿ
| leader_name                     = ಡಾ.ರಾಜೇಂದ್ರ ಕೆ.ವಿ&lt;&lt;ref&gt;{{cite news|title=Rajendra takes over as DC of Dakshina Kannada|url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/rajendra-takes-over-as-dc-of-dakshina-kannada/article32229472.ece|accessdate=31 July 2022|work=The Hindu|date=30 July 2020|language=en-IN}}&lt;/ref&gt;
| leader_title1                   = ಎಂ.ಪಿ
| leader_name1                    = [[ನಳಿನ್ ಕುಮಾರ್ ಕಟೀಲ್]]&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/nalin-kumar-kateel-takes-charge-as-karnataka-bjp-chief/articleshow/73303976.cms|title=Nalin Kumar Kateel takes charge as Karnataka BJP chief |accessdate=4 May 2020| date=16 January 2020 |newspaper=The Economic Times}}&lt;/ref&gt;
| unit_pref                       = Metric
| area_footnotes                  = 
| area_total_km2                  = 4559
| elevation_footnotes             = 
| elevation_m                     = 
| population_total                = 2,089,649&lt;ref name=&quot;census-data&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.census2011.co.in/census/district/252-dakshina-kannada.html|title=Dakshina Kannada District : Census 2011 data |accessdate=6 October 2017|publisher=Census 2011}}&lt;/ref&gt;
| population_footnotes            = 
| population_density_km2          = 457
| population_rank                 = 
| population_demonym              = 
| demographics_type1              = ಬಾಸೆಲು
| demographics1_title1            = Official
| timezone1                       = [[Indian Standard Time|IST]]
| utc_offset1                     = +5:30
| postal_code_type                = [[Postal Index Number|PIN]]
| postal_code                     = 5750xx(Mangalore), 
574201([[Puttur, Karnataka|Puttur]]),
574239([[Sullia]])
| area_code                       = + 91 (0824)
| area_code_type                  = Telephone code
| registration_plate              = KA-19 (Hampankatta, Mangalore south), KA-21 (Puttur, Sullia, Belthangady), KA-62 (Surathkal, Mangalore north), KA-70 (B C Road)
| unemployment_rate               = 
| blank1_name_sec2                = ಏರ್ಪೋರ್ಟ್
| blank1_info_sec2                = ಕುಡ್ಲದ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ&lt;ref&gt;{{cite news|title=ನ. 1 ರಿಂದ ಮಂಗಳೂರು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಅದಾನಿ ಒಡಲಿಗೆ..!|url=https://nammakudlanews.com/adani-group-set-to-run-mangaluru-airport/|accessdate=31 July 2022|work=NAMMAKUDLA NEWS - ನಮ್ಮಕುಡ್ಲ ನ್ಯೂಸ್|date=16 October 2020}}&lt;/ref&gt;
| website                         = {{URL|www.dk.nic.in/}}
| footnotes                       = 
| demographics1_info1             = [[ಕನ್ನಡ ಪಾತೆರೊ|ಕನ್ನಡ]]
| demographics1_title2            = Regional
| demographics1_info2             = [[ತುಳು]], [[ಕೊಂಕಣಿ]], [[ಉರ್ದು]],[[ಮಲಯಾಳಂ]][[ಬ್ಯಾರಿ ಬಾಸೆ|ಬ್ಯಾರಿಬಾಸೆ]], [[ಹವ್ಯಕ್ಕ]], [[ಅರೆಬಾಸೆ]]
| blank2_name_sec2                = Seaport
| blank2_info_sec2                = [[ಪಣಂಬೂರುರು]]
| elevation_max_m                 = 1115
| official_name                   = 
}}

[[File:Tannirbavi beach, Mangaluru, Karnataka, India.jpg|thumb|ತಣ್ಣೀರುಬಾವಿದ ಕಡಲಕರೆ (ಬೀಚ್), ಕುಡಲ|alt=ತಣ್ಣೀರುಬಾವಿದ ಕಡಲಕರೆ (ಬೀಚ್), ಕುಡಲ]]

'''ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ''' [[ಕರ್ನಾಟಕ]] ರಾಜ್ಯದ ಒಂಜಿ ಕಡಲಕರೆತ ಒಂಜಿ [[:ka:ಜಿಲ್ಲೆ|ಜಿಲ್ಲೆ]]. ಈ ಜಿಲ್ಲೆದ ಕೇಂದ್ರೊ ಜಾಗೆ ಬೊಕ್ಕ ಮಲ್ಲ ಪೇಂಟೆ [[:kn:ಮಂಗಳೂರು|ಮಂಗಳೂರು]]. ಮಂಗಳೂರುನು [[ತುಳು ಪಾತೆರೊ|ತುಳು]] ಬಾಸೆಡ್ [[ಕುಡ್ಲ]] ಪನ್ಪೆರ್. ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡೊ ಜಿಲ್ಲೆದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ೨೦,೮೯,೬೪೯ ಆದುಂಡು. ಇಂದೆಟ್ ಆಂಜೊವುನಕುಲು ೧೦,೩೪,೭೧೪ ಬುಕ್ಕೊ ಪೊಂಜೊನಕುಲು ೧೦,೫೪,೯೩೫(೨೦೧೧ರ ಜನಗಣತಿದಂಚ).&lt;ref&gt;೨೦೧೧ರ ಜನಗಣತಿ http://www.censusindia.gov.in/pca/default.aspx&lt;/ref&gt;

== ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ==
ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆದ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ 4861 ಚದರ ಕಿಲೊಮೀಟರುಲು.

== ದಕ್ಷಿಣಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆದ ತಾಲೂಕುಲು ==
[//kn.wikipedia.org/w/index.php?title=ಕರ್ನಾಟಕದ_ತಾಲೂಕುಗಳು&amp;action=edit ಕರ್ನಾಟಕೊ ರಾಜ್ಯೊಡು ೨೨೦ ತಾಲೂಕುಲು] ಅಂಚನೆ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಡ್ ಐನ್ ತಾಲೂಕುಲು ಬೊಕ್ಕ ರಡ್ಡ್ ಪೊಸ ತಾಲೂಕುಲು ಇಂಚ ಮಾತಾ ಸೇರ್ದ್ ಒಟ್ಟುಗು ಏಳ್ ತಾಲೂಕುಲು ಉಂಡು:

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-bgcolor=&quot;#efefef&quot;
!ಸಂಕ್ಯೆ
!ತಾಲೂಕು
!ತಾಲೂಕು ಕೇಂದ್ರದ ನಗರ ಆಡಳಿತೆ
|-
| ೧ || [[:kn:ಮಂಗಳೂರು|ಮಂಗಳೂರು]]||ಮಹಾನಗರಪಾಲಿಕೆ
|-
| ೨ || [[:kn:ಪುತ್ತೂರು|ಪುತ್ತೂರು]] || ನಗರಸಭೆ.
|-
| ೩ || [[:kn:ಬಂಟ್ವಾಳ|ಬಂಟ್ವಾಳ]] || ಪುರಸಭೆ
|-
| ೪ || [[:kn:ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ|ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ]] || ಪಟ್ಟಣ ಪಂಚಾಯತ್
|-
| ೫ || [[:kn:ಸುಳ್ಯ|ಸುಳ್ಯ]] || ಪಟ್ಟಣ ಪಂಚಾಯತ್
|-
| ೬ || [[:kn:ಮೂಡಬಿದಿರೆ|ಮೂಡಬಿದಿರೆ]] || ಪುರಸಭೆ
|-
| ೭ || [[:kn:ಕಡಬ|ಕಡಬ]] || ಪಟ್ಟಣ ಪಂಚಾಯತ್
|-
|}

== ಇತಿಹಾಸೊ ==
[[File:Panamburbeach057.jpg|thumb|ಪಣಂಬೂರು ಕಡಲ ಬರಿತ ಸೂರ್ಯಾಸ್ತಮಾನೊದ ಪೊರ್ಲು]]
೧೯೪೮ಡ್ದ್ ಪಿರವು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಬುಕ್ಕೊ ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಲೆನ್ ಒಟ್ಟಾದ್ '''[[:kn:ಕೆನರಾ|ಕೆನರಾ]]''' ಜಿಲ್ಲೆಲು ಪಂಡ್‍ದ್ ಲೆತ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್. ೧೮೬೦ಡ್ ಬ್ರಿಟಿಸೆರ್ ಈ ಭಾಗೊನು ಉತ್ತರ ಕೆನರಾ (ನಾರ್ತ್ ಕೆನರಾ) ಬುಕ್ಕೊ ದಕ್ಷಿಣ ಕೆನರಾ (ಸೌತ್ ಕೆನರಾ) ಪಂಡ್‍ದ್ ವಿಂಗಡಿತೆರ್. ೧೮೬೨ಡ್ ಉತ್ತರ ಕೆನರೊನು ಬೊಂಬಾಯಿ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ ಬೊಕ್ಕ ದಕ್ಷಿಣ ಕೆನರೊನು ಮದ್ರಾಸ್ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಗ್ ಸೇರಾಯೆರ್. ಕು೦ದಾಪುರ ತಾಲೂಕು ಸುರೂಕು ಉತ್ತರ ಕೆನರರೊಡು ಇತ್ತ್ಂಡಲಾ ಬೊಕ್ಕ ದಕ್ಷಿಣ ಕೆನರೊಗು ಸೇರ್ಂಡ್.

ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯೯೭ ಒರ್ಸೊಡು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ&lt;ref&gt;http://dspace.wbpublibnet.gov.in:8080/jspui/bitstream/10689/11125/3/Chapter%201_1%20-%2045p.pdf&lt;/ref&gt; ಜಿಲ್ಲೆಡ್ದ್ ಅದಮುಟ್ಟ  ಮೂಜಿ ತಾಲೂಕುಲಾದ್ದಿತಿನ [[:kn:ಉಡುಪಿ|ಉಡುಪಿ]], [[:kn:ಕುಂದಾಪುರ|ಕುಂದಾಪುರ]] ಬುಕ್ಕೊ [[:kn:ಕಾರ್ಕಳ|ಕಾರ್ಕಳ]] ತಾಲೂಕುಲೆನ್ ಬೇತೆ ಮಲ್ತ್‌ದ್ [[ಉಡುಪಿ]] ಜಿಲ್ಲೆನ್ ರಚನೆ ಮಲ್ತೆರ್. ಕೇರಳೊದ ಕಾಸರಗೋಡು ಜಿಲ್ಲೆ, ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಬುಕ್ಕೊ ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆಲೆನ ಚಾರಿತ್ರಿಕ  ಪ್ರದೇಶೊನು ಒಟ್ಟು ಸೇರ್ದ್  '''ತುಳುನಾಡು''' ಪಂಡ್‍ದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಚರಿತ್ರೆದ ದಾಖಲೆಡ್ ಅಂಚನೆ ಶಾಸನೊಲೆಡ್  ತುಳುನಾಡು ಇನ್ಪಿನ ಪುದರ್ ಇತ್ತಿನ ಸಾಕ್ಷಾಧಾರೊಲು ಉಂಡು.  [[ತುಳು ಪಾತೆರೊ|ತುಳು]] ಮುಲ್ಪದ ಮಸ್ತ್ ಜನೊ ಪಾತೆರುನ ಬಾಸೆ ಆಯಿನೆಡ್ದಾವರೊ ಈಡೆಗೆ ತುಳುನಾಡ್ಂದ್ ಪುದರಾಂಡ್.

== ಬಾಸೆಲು ==
'''[[:kn:ತುಳು|ತುಳು]]''' ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡೊದ ಮಲ್ಲ ದಿಂಜ ಜನ ಬಳಕೆ ಮಲ್ಪುನ ಅಂಚನೆ ಸಾಮಾಜಿಕ, ಕಲೆ ಬೊಕ ಬೇರದ  ರಂಗೊಲೆಡ್ ಉಪಯೋಗೊಡು ಉಪ್ಪುನ ಪ್ರಾಚೀನ ಬಾಸೆ. [[:kn:ಕನ್ನಡ|ಕನ್ನಡೊ]], [[:kn:ಹವ್ಯಕ ಕನ್ನಡ|ಹವ್ಯಕ ಕನ್ನಡೊ]], ಮಲಯಾಳಂ,  ಕು೦ದಾಪುರ ಕನ್ನಡ, [http://wp/kan/ಅರೆಭಾಷೆ ಅರೆಬಾಸೆ]{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}ಕನ್ನಡ, [[:kn:ಕೊಂಕಣಿ|ಕೊಂಕನಿ]], ಗೋವಾ ಕೊಂಕನಿ, ಬೊಕ್ಕ [[:kn:ಬ್ಯಾರಿ ಭಾಷೆ|ಬ್ಯಾರಿ ಬಾಸೆ]], [[:kn:ಮರಾಠೀ|ಮರಾಠಿ]], ಕೊರಗ ಬಾಸೆ, ಚಾಲಿ ಬಾಸೆ, ಚಿತ್ಪಾನ್ ಬಾಸೆ, ಕರಹಾಡ ಬಾಸೆ, ಮಲ್ಯಾಲಿ ಬಾಸೆ - ಇಂಚ ಮುಲ್ಪ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಬಾಸೆಲೆನ್ ಗಲಸುವೆರ್.
== ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಸಂಪ್ರದಾಯ, ಆಚರಣೆಲು ==
ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಡುಪ್ಪುನಕ್ಲ್ ಸಂಪ್ರದಾಯ, ಕಟ್ಟ್ ಅಂಚನೆ ಆಚರನೆಲೆನ್ ನಂಬೊಂದು ಬೈದಿನಕ್ಲ್. ಮುಲ್ಪ ಹಿಂದೂ ದೇವಾನು ದೇವತೊಲೆನ ದೇವಸ್ಥಾನೊಲು ಉಂಡು. ಮುಲ್ಪದಕ್ಲ್ ನಾಗದೇವೆರಾಯಿನ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ದೇವೆರೆನ್ ಆರಾದನೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್.&lt;ref&gt;{{cite web|title=Naagaaraadhane - Nature Worship of Tulu Nadu|url=https://beautyoftulunad.com/blog/naagaaraadhane-nature-worship-of-tulu-nadu/|website=Beauty of Tulunad|accessdate=31 July 2022|language=en|date=4 March 2013}}&lt;/ref&gt; ದಂತಕತೆತ್ತ ಪ್ರಕಾರೊಡು ಈ ಭೂಮಿನ್ ಪರಶುರಾಮೆ&lt;ref&gt;{{cite web|title=Parashurama|url=https://religion.fandom.com/wiki/Parashurama|website=Religion Wiki|accessdate=31 July 2022|language=en}}&lt;/ref&gt; ಸೃಷ್ಟಿ ಮಲ್ತೆರ್ ಪನ್ಪುಂಡು. 17ನೇ ಶತಮಾನೊದ [[ಮಲಯಾಳಂ ಭಾಷೆ|ಮಲಯಾಳಂ]] ಕೃತಿ  ಕೇರಳೋಲ್ಪತಿ ನೆತ್ತ ಪ್ರಕಾರ, [[ವಿಷ್ಣು]] ದೇವೆರೆನ ಆಜನೇ ಅವತಾರವಾಯಿನ ಕೊಡಲಿ ಪತೊಂದಿನ ಪರಶುರಾಮೆ, ಯೋಧೆ ಋಷಿ ಕೇರಳ ಬೊಕ್ಕ ತುಳುನಾಡ್‍ದ ಭೂಮಿನ್ ತನ್ನ ಕೊಡಲಿನ್ ಸಮುದ್ರೊಗ್ ದಕ್ಕಿನಲ್ಪ [[ಕೇರಳ]] ಬೊಕ್ಕ [[ತುಳುನಾಡ್|ತುಳುನಾಡ್‍]]ದ [[ಭೂಮಿ]] ಸೃಷ್ಟಿ ಆಂಡ್ ಪನ್ಪುಂಡು.&lt;ref&gt;{{cite web|title=The story of Parashurama Srishti|url=http://nagarajbypadithaya.blogspot.com/2018/01/the-story-of-parashurama-srishti.html|website=The story of Parashurama Srishti|accessdate=31 July 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|title=Tulunada History|url=http://tulukootapimprichinchwad.weebly.com/tulunada-history.html|website=TULU KOOTA PIMPRI CHINCHWAD|accessdate=31 July 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;br&gt;
ಅಂಚನೆ ಈ ಪೊಸ ಬೂಪ್ರದೇಸ ಗೋಕರ್ಣರ್ದ್ ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ ಮುಟ್ಟ ವಿಸ್ತಾರವಾದುಂಡುಗೆ. ಸಮುದ್ರವಾದಿತ್ತಿನ ಆ ಜಾಗೆನ್ ಬೂಪ್ರದೇಶೊವಾದ್ ಮಲ್ಪರೆ ಪರಶುರಾಮೆ ನಾಗರಾಜೆ ವಾಸುಕಿನ್ ಆಹ್ವಾನ ಮಲ್ತೆರ್. ವಾಸುಕಿ ದೇವೆರ್ ಪವಿತ್ರವಾಯಿನ ವಿಷೊನ್ ಕಕ್ಕ್ ದ್ ಆ ಮಣ್ಣ್ ನ್ ಭೂಮಿ ಆದ್ ಪರಿವರ್ತನೆ ಮಲ್ತೆರ್. ಬೊಕ್ಕ ಗೌರವಾರ್ಥವಾದ್ ಆ ಭೂಮಿದ ರಕ್ಷಣೆಗ್ ವಾಸುಕಿ ಅಂಚನೆ ಬೇತೆ ಉಚ್ಚುಲೆನ್ ನೇಮಕ ಮಲ್ತೆರ್. [[ಭೂತ ಕೋಲ|ಭೂತಕೋಲ]], [[ಕಂಬುಲ]]&lt;ref&gt;{{cite web|last1=Rotti|first1=Jolad|title=Kambala – A Traditional Celebration in Rural Karnataka|url=https://www.karnataka.com/festivals/kambala/|website=Karnataka.com|accessdate=31 July 2022|date=4 December 2017}}&lt;/ref&gt;, [[ಕೋರಿಕಟ್ಟ|ಕೋರಿದ ಕಟ್ಟ]]&lt;ref&gt;{{cite news|last1=Oct 30|first1=Kevin Mendonsa / TNN /|title=Korikatta invites now only via social media {{!}} Mangaluru News - Times of India|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/mangaluru/korikatta-invites-now-only-via-social-media/articleshow/71810553.cms|accessdate=31 July 2022|work=The Times of India|language=en}}&lt;/ref&gt; ತುಳುನಾಡ್‍ದ ಕೆಲವು ಆಚರಣೆ ಬೊಕ್ಕ ಗೊಬ್ಬುಲು.&lt;br&gt;
ಯಕ್ಷಗಾನ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆದ ಜಾನಪದ ಕಲೆ. ಅಂಚನೆ ಪಿಲಿಏಸ&lt;ref&gt;{{cite web|title=Mangalore: 'Pili Vesha'- High-Flying Dance Form of Tulunadu|url=https://www.daijiworld.com/news/newsDisplay?newsID=150324|website=www.daijiworld.com|language=en}}&lt;/ref&gt;, ಕರಡಿ ಏಸ&lt;ref&gt;{{cite web|last1=Mangalorean|first1=Alfie Dsouza, Team|title=Not Just Pili or Karadi Vesha, This Year's Mluru Dasara Features Other Unique Veshas|url=https://www.mangalorean.com/not-just-pili-or-karadi-vesha-this-years-mluru-dasara-features-other-unique-veshas/|website=Mangalorean.com|accessdate=31 July 2022|date=15 October 2021}}&lt;/ref&gt; ಮುಲ್ತ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯವಾದುಂಡು, ಉಂದೆನ್ [[ಅಸ್ಟೆಮಿ|ಅಟ್ಟೆಮಿ]], [[ಮಾರ್ನೆಮಿ]], [[ತುಡರ ಪರ್ಬೊ|ತುಡರ್]], ಚೌತಿ, ಯುಗಾದಿ, [[ಬಿಸು ಪರ್ಬೊ|ಬಿಸು]] ಇಂಚಿನ ಪರ್ಬೊದಪಗ ನಲಿಪುವೆರ್.&lt;br&gt;
ಕೇರಳ ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಂಪ್ರದಾಯೊದ ಪ್ರಕಾರ, ಕುಡ್ಲಡ್ ಮಸ್ಜಿದ್ ಜೀನತ್ ಬಕ್ಷ್ ಭಾರತೀಯ ಉಪಖಂಡೊದ ಪುರಾತನ ಮಸೀದಿಲೆಡ್ ಒಂಜಾತ್ಂಡ್. ಚೇರಮಾನ್ ಪೆರುಮಾಲನ್ ದಂತೆಕತೆತ್ತ ಪ್ರಕಾರ, 624 AD ಡ್ ಕೊಡುಂಗಲ್ಲೂರುಡು ಸುರೂತ ಭಾರತೀಯ ಮಸೀದಿನ್ ಚೇರ ರಾಜವಂಶೊದ ಲಾಸ್ಟ್ ದ ದೊರೆನ (ಚೇರಮಾನ್ ಪೆರುಮಾಳ್)  ಆದೇಶೊಡು ಕಟ್ಟಾಯೆರ್. ಕ್ವಿಸ್ಸಾತ್ ಶಕರ್ವತಿ ಫರ್ಮಾದ್ ಮೆರೆನ ಪ್ರಕಾರ ಕೊಡುಂಗಲ್ಲೂರು, ಕೊಲ್ಲಂ, ಮಡಾಯಿ, [[ಬಾರ್ಕೂರು]], [[ಕುಡ್ಲ]], [[ಕಾಸರಗೋಡ್|ಕಾಸರಗೋಡು]], [[ಕಣ್ಣೂರ್|ಕಣ್ಣೂರು]], ಧರ್ಮದಂ, ಪಂಥಲಯಾಣಿ (ಕೊಯಿಲಾಂಡಿ) ಬೊಕ್ಕ ಚಲಿಯಮ್ ಡ್ ಮಸೀದಿಲು ಮಸ್ತ್ ಪಿರಾಕ್‍ದ ಅಂಚನೆ ಉಂದೆನ್ ಮಲಿಕ್ ದಿನಾರ್ ಮೆರೆನ ಕಾಲೊಡ್ ಕಟ್ಟಾದೆರ್ ಪನ್ಪೆರ್. ಅವೆಟ್ಟ್ ಕುಡ್ಲ ಬೊಕ್ಕ ಬಾರ್ಕೂರು ತುಳುನಾಡ್‍ಗ್ ಸೇರ್ಂದ್ಂಡ್. ಮಲಿಕ್ ದಿನಾರ್ ಮೇರ್ ಕಾಸರಗೋಡುದ ತಳಂಗರಡ್ ತೀರಿಯೆರ್ ಪನ್ಪಿನ ಪಾತೆರಲಾ ಉಂಡು.

== ಕಾರನಿಕೊದ ಜಾಗೆಲು ==
*'''[[:kn:ಮೂಡುಬಿದಿರೆ|ಮೂಡುಬಿದಿರೆ]]''': ಸಾವಿರ ಕ೦ಬೊದ ಬಸದಿ (ತ್ರಿಭುವನ ತಿಲಕ ಚೂಡಾಮಣಿ ಬಸದಿ), ಗುರು ಬಸದಿ (ಸಿದ್ಧಾಂತ ಬಸದಿ)
*'''[[:ಮಂಗಳಾದೇವಿ]]''':ಮಹತೋಭಾರ [[ಮಂಗಳಾದೇವಿ]] ದೇವಾಸ್ಥಾನೊ.
*'''[[:ಧರ್ಮಸ್ಥಳ]]''': ಶ್ರೀ ಮ೦ಜುನಾಥ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಸ್ಥಾನೊ.
*'''[[ಕದ್ರಿ]]''': ಶ್ರೀ ಮಂಜುನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನೊ.
*'''[[ಕಟೀಲು]]''': ಶ್ರೀ ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊ.
*ಕವತಾರು: (ಕಬತಾರ್).ಅಬ್ಬಗ ದಾರಗೆ ಸಾನ
*'''[[:kn:ನೆಲ್ಲಿತೀರ್ಥ|ನೆಲ್ಲಿತೀರ್ಥ]]''':ಶ್ರೀ ಸೋಮನಾಥೇಶ್ವರ ಗುಹಾಲಯೊ.
*'''[[:kn:ಕುಕ್ಕೆ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ|ಕುಕ್ಕೆ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ]]''': ಶ್ರೀ ಆದಿ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊ ಕುಕ್ಕೆ.
*'''[[:kn:ಶ್ರೀ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ|ಶ್ರೀ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ]]''': ಶಾ೦ತಿಮೊಗರು ಶ್ರೀ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊ .
*'''[[:kn:ಕಾರ್ಕಳ|ಕಾರ್ಕಳ]]''': ಗೊಮ್ಮಟೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟ, ಚತುರ್ಮುಖ ಬಸದಿ, ಅನಂತಶಯನ ದೇವಸ್ಥಾನೊ, ಕಾರ್ಕಳ ಪಡುತಿರುಪತಿ ವೆಂಕಟರಮಣ ದೇವಸ್ಥಾನೊ.
*'''[[:kn:ಕಾರ್ಕಳ|ಕಾರ್ಕಳ]]''': (ಕಾರ್ಲ).ಅತ್ತೂರು ಸೈಂಟ್ ಲಾರೆನ್ಸ್ ಚರ್ಚ್.
*'''[[:kn:ಪುತ್ತಿಗೆ|ಪುತ್ತಿಗೆ]]''': ಮಹಾತೋಭಾರ ಶ್ರೀ ಸೋಮನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನೊ.
*'''[[:kn:ಕೊಡ್ಯಡ್ಕ|ಕೊಡ್ಯಡ್ಕ]]''':ಹೊಸನಾಡು ಶ್ರೀ ಅನ್ನಪೂರ್ಣೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊ.
*'''[[:kn:ಪೊಳಲಿ|ಪೊಳಲಿ]]''': ಶ್ರೀ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊ.
*'''[[ಬಪ್ಪನಾಡು]]''': ಶ್ರೀ ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊ.
*'''[[:kn:ಸೋಮೇಶ್ವರ|ಸೋಮೇಶ್ವರ]]''': ಶ್ರೀ ಸೋಮನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನೊ.
*'''[[:kn:ಕೃಷ್ಣಾಪುರ|ಕೃಷ್ಣಾಪುರ]]''':ಮುಲ್ಪ ಅಷ್ಟಮಟೊಲೆಡ್ ಒಂಜಾಯಿನ ಕೃಷ್ಣಾಪುರ ಮಟೊತ ಶಾಕೆ ಉಂಡು.
*'''[[:kn:ಉಳ್ಳಾಲ|ಉಳ್ಳಾಲ]]''': ದರ್ಗಾ.
*'''[[ಪುತ್ತೂರು]]''': ಶ್ರೀ ಮಹಾಲಿ೦ಗೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನೊ, ದರ್ಗಾ ಶರೀಫ್ ಮಾಡನ್ನೂರ್, ದರ್ಗಾ ಶರೀಫ್ ಬೈತಡ್ಕ, ಕಾಣಿಯೂರು
*'''[[:kn:ಮಂಗಳೂರು|ಮಂಗಳೂರು]]''':ಮಸ್ಜಿದ್ ತಕ್ವಾ ಪಂಪ್ವೆಲ್.
*.ಮುಲ್ಕಿ: ಶ್ರೀ ವೆಂಕಟರಮಣ ದೇವಸ್ಥಾನ,
*'''[[:kn:ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ|ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ]] ''': ದರ್ಗಾ ಶರೀಫ್ ಕಾಜೂರ್.
* ಮಂಗಳೂರು ಸಂತ ಪೌಲನ ದೇವಾಲಯ, ಮಂಗಳೂರು.
* '''[[ಸುಳ್ಯ]]''': ಕುಕ್ಕೆ ಶ್ರೀ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ.
* '''ಸುಳ್ಯ''': ಶ್ರೀ ತೋಡಿಕಾನ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ದೇವಸ್ಥಾನ.
* '''ಸುಳ್ಯ''': ಶ್ರೀ ಸದಾಶಿವ ದೇವಸ್ಥಾನ ಅಲೆಟ್ಟಿ.
*[[ಮಂಗಳೂರು]] ಶಾಂತಿ ಮಹಾ ದೇವಾಲಯ, ಬಲ್ಮಠ
*ಮಂಗಳೂರು ಕಾಂತಿ ದೇವಾಲಯ, ಜೆಪ್ಪು
*ಮಂಗಳೂರು ವಿಶ್ರಾಂತಿ ದೇವಾಲಯ, ಕುದ್ರೋಳಿ
*[[:kn:ಸಂತ ಅಲೋಶಿಯಸ್ ಕಾಲೇಜು|ಸಂತ ಅಲೋಶಿಯಸ್ ಕಾಲೇಜು]] ಚಾಪೆಲ್ [[ಕುಡ್ಲ]]
*ವಿಠಲ ಶ್ರೀ ಸೋಮನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನೊ, ದರೆಗುಡ್ಡೆ.
*ಶ್ರೀ ಶಂಭುಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನೊ, ದರೆಗುಡ್ಡೆ.
*'''[[ಕೊಕ್ಕಡ]] ''':ಸೌತಡ್ಕ ಶ್ರೀ ಮಹಾಗಣಪತಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊ
*ಚೊಕ್ಕಾಡಿ ಉಳ್ಳಾಕುಲು ದೈವಸ್ಥಾನ.ಸುಳ್ಯ ತಾಲೂಕು.
*ಉಬರಡ್ಕ ಮಿತ್ತೂರು ನಾಯರ್ ದೈವ. ಸುಳ್ಯ ತಾಲೂಕು.
* ಏನೆಕಲ್ಲು ಬಚ್ಚನಾಯಕ ದೈವಸ್ಥಾನ.ಏನೆಕಲ್ಲು.ಸುಳ್ಯ ತಾಲೂಕು.

==ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ - ಚಿತ್ರ ದರ್ಶಿನಿ==
&lt;gallery&gt;
ಫೈಲ್:Mangaladevi Temple entrance, Mangaladevi, Mangalore.jpg|ಮಂಗಳಾದೇವಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊದ ಪಿದಯಿದ ದೇಕಿ
ಫೈಲ್:CHARMADI BALE GUDDE.JPG|ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ಬೆಟ್ಟದ ನೋಟ- ಚಾರ್ಮಾಡಿ ಗಟ್ಟ
ಫೈಲ್:Adayar Falls Mnagalore.jpg|ಅಡ್ಯಾರ್ ಜಲಪಾತ, ಮಂಗಳೂರು 
ಫೈಲ್:Bendru Theertha, Puttur, Mangalore ೪.jpg|ಬೆಂದ್ರ್ ತೀರ್ಥ, ಇರ್ದೆ,ಪುತ್ತೂರು ತಾಲೂಕು.
ಫೈಲ್:Kadri temple entrance.JPG|ಕದ್ರಿ ಮಂಜುನಾಥ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಕುಡಲ
ಫೈಲ್:University College, Auditorium (Ravindra kala Bhavana).jpg|ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಕಾಲೇಜು, ಹಂಪನಕಟ್ಟೆ, ಮಂಗಳೂರು
ಫೈಲ್:Dharmasthala.jpg|ಧರ್ಮಸ್ಥಳ: ಮಂಜುನಾಥ ದೇವಸ್ಥಾನ
File:Kukke Subhramanya.JPG|ಕುಕ್ಕೆ ಸುಬ್ರಮನ್ಯೊ ದೇವಸ್ತಾನೊ
ಫೈಲ್:St. Aloysius college.jpg|ಸಂತ ಎಲೋಶಿಯಸ್ ಕಾಲೇಜ್, ಕುಡಲ
ಫೈಲ್:St. Aloysius Church Mangalore.jpg|St. Aloysius Church Mangalore
ಫೈಲ್:Svp building front.jpg|ಮಂಗಳೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ, ಕೊಣಾಜೆ
ಫೈಲ್:Mangalore Airport airside.jpg|ಮಂಗಳೂರು ಪರ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ, ಬಜಪೆ
ಫೈಲ್:Ullal Queen Abbakka Devi.jpg|ಉಳ್ಳಾಲ: ಅಬ್ಬಕ್ಕ ರಾಣಿ ವೃತ್ತ
ಫೈಲ್:Portuguese Fortress of Mangalore.jpg|ಕುಡಲ-ಮಂಗಳೂರು; ಪೋರ್ಚುಗೀಸರೆನ ಕಾಲದ ಚಿತ್ರ- ಇಸವಿ: ೧೬೩೫ 
ಫೈಲ್:49Mangalore St Alonysius College.jpg|ದುಂಬುದ ಮಂಗಳೂರು: ಬಾವಟೆ ಗುಡ್ಡೆ-ಅಲೋಶಿಯಸ್ ಕಾಲೇಜ್
ಫೈಲ್:Basel Mission House-2.jpg|ಬಾಸೆಲ್ ಮಿಶನ್ ಇಲ್ಲದ ಪೊರ್ಲು ಬಲ್ಮಠ, ಮಂಗಳೂರು
ಫೈಲ್:Basel Mission Works Tile Manglore 1865 by Yadvendu.jpg|ಬಾಸೆಲ್ ಮಿಶನ್ ಓಡು: ಕಾಲ 1865 
ಫೈಲ್:Bunder, Mangaluru, Karnataka, India - panoramio.jpg|ರೊಸಾರಿಯೊ ಚರ್ಚ್, ಪಾಂಡೇಶ್ವರ,ಮಂಗಳೂರು
ಫೈಲ್:Kateel.jpg|ಕಟೀಲ್
ಫೈಲ್:Gokarnanatheshwara Temple in Kudroli.jpg|Gokarnanatheshwara Temple in Kudroli
&lt;/gallery&gt;

== ಉಲ್ಲೇಕೊ ==
{{Reflist}}

# https://web.archive.org/web/20151128134010/http://dk.nic.in/temples.htm
# https://web.archive.org/web/20190315220959/http://www.dk.nic.in/
{{ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಲು}}
{{ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯ ಬೊಕ್ಕ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶೊಲೆನ ರಾಜಧಾನಿಲು}}
{{ಬೆಂಗಳೂರು}}

[[Category:ತುಳುನಾಡ್]]
[[ವರ್ಗೊ:ಕರ್ನಾಟಕ]]
[[ವರ್ಗೊ:ಜಿಲ್ಲೆಲು]]
[[ವರ್ಗೊ:ಕರಾವಳಿ]]
[[ವರ್ಗೊ:ಭಾರತೊ]]</text>
      <sha1>szvgxp4ai7lhtl6lbq3pab530m5rlfc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>148287</id>
      <parentid>148286</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T11:23:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishqyk</username>
        <id>5074</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27655" xml:space="preserve">{{Infobox settlement
| name                            = ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ
| other_name                      = 
| settlement_type                 = ಜಿಲ್ಲೆ 
| image_skyline                   = {{Photomontage
| photo1a                         = Pilikula-Lake-Garden-2.jpg
| photo2a                         = Dakshina Kannada mountain pass 4.jpg
| photo2b                         = Bendru Theertha, Puttur, Mangalore ೨.jpg
| photo3a                         = Bandaje falls.jpg
| photo3b                         = 1000-Pillar-Temple- Moodbidri-Right-Side-View.JPG
|spacing                          = 1
|size                             = 220
}}
| image_caption                   = ಮಿತ್ತ್೯ದ್ ಗಡಿಯಾರದ ಕ್ರಮ : [[ಪಿಲಿಕುಳ ನಿಸರ್ಗಧಾಮ ]], [[ಬೇಂದ್ರು ತೀರ್ಥ]], [[ಮೂಡಬಿದ್ರಿ]], [[ಬಂಡಾಜೆ ಫಾಲ್]], [[ಚಾರ್ಮಾಡಿ|ಚಾರ್ಮಾಡಿ ಘಾಟ್]]
| image_map                       = Karnataka DK locator map.svg
| map_alt                         = ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ
| map_caption                     = Location of Dakshina Kannada in Karnataka
| coordinates                     = {{coord|12.87|N|74.88|E|display=inline,title}}
| subdivision_type                = ದೇಸೊ
| subdivision_name                = {{flag|ಭಾರತ}}
| subdivision_type1               = [[States and territories of India|State]]
| subdivision_type2               = [[Region]]
| subdivision_name1               = [[ಕರ್ನಾಟಕ]]
| subdivision_name2               = [[ತುಳುನಾಡ್]]
| established_title               = &lt;!-- Established --&gt;
| established_date                = 
| founder                         = 
| named_for                       = 
| seat_type                       = Headquarters
| seat                            = [[ಕುಡ್ಲ]]
| parts_type                      = ತಾಲೂಕುಲು
| parts                           = [[ಕುಡ್ಲ]], [[ಸುಳ್ಯ]], [[ಪುತ್ತೂರು]], [[ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ]], [[ಮೂಡುಬಿದಿರೆ]]&lt;nowiki&gt;,ಬಂಟ್ವಾಳ ಬೊಕ್ಕ &lt;/nowiki&gt;[[ಕಡಬ]]
| government_type                 = 
| governing_body                  = 
| leader_title                    = ಡಿ.ಸಿ
| leader_name                     = ಡಾ.ರಾಜೇಂದ್ರ ಕೆ.ವಿ&lt;&lt;ref&gt;{{cite news|title=Rajendra takes over as DC of Dakshina Kannada|url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/rajendra-takes-over-as-dc-of-dakshina-kannada/article32229472.ece|accessdate=31 July 2022|work=The Hindu|date=30 July 2020|language=en-IN}}&lt;/ref&gt;
| leader_title1                   = ಎಂ.ಪಿ
| leader_name1                    = [[ನಳಿನ್ ಕುಮಾರ್ ಕಟೀಲ್]]&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/nalin-kumar-kateel-takes-charge-as-karnataka-bjp-chief/articleshow/73303976.cms|title=Nalin Kumar Kateel takes charge as Karnataka BJP chief |accessdate=4 May 2020| date=16 January 2020 |newspaper=The Economic Times}}&lt;/ref&gt;
| unit_pref                       = ಮೆಟ್ರಿಕ್
| area_footnotes                  = 
| area_total_km2                  = 4559
| elevation_footnotes             = 
| elevation_m                     = 
| population_total                = 2,089,649&lt;ref name=&quot;census-data&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.census2011.co.in/census/district/252-dakshina-kannada.html|title=Dakshina Kannada District : Census 2011 data |accessdate=6 October 2017|publisher=Census 2011}}&lt;/ref&gt;
| population_footnotes            = 
| population_density_km2          = 457
| population_rank                 = 
| population_demonym              = 
| demographics_type1              = ಬಾಸೆಲು
| demographics1_title1            = ಅಧಿಕೃತ
| timezone1                       = [[Indian Standard Time|IST]]
| utc_offset1                     = +5:30
| postal_code_type                = [[ಪೋಸ್ಟಲ್ ಇಂಡೆಕ್ಸ್ ಸಂಖ್ಯೆ|ಪಿನ್]]
| postal_code                     = 5750xx (ಮಂಗಳೂರು),
574201([[ಪುತ್ತೂರು, ಕರ್ನಾಟಕ|ಪುತ್ತೂರು]]),
574239([[ಸುಳ್ಯ]])
| area_code                       = + 91 (0824)
| area_code_type                  = ದೂರವಾಣಿ ಕೋಡ್
| registration_plate              = ಕೆಎ-19 (ಹಂಪನಕಟ್ಟೆ, ಮಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣ), ಕೆಎ-21 (ಪುತ್ತೂರು, ಸುಳ್ಯ, ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ), ಕೆಎ-62 (ಸುರತ್ಕಲ್, ಮಂಗಳೂರು ಉತ್ತರ), ಕೆಎ-70 (ಬಿ ಸಿ ರಸ್ತೆ)
| unemployment_rate               = 
| blank1_name_sec2                = ಏರ್ಪೋರ್ಟ್
| blank1_info_sec2                = ಕುಡ್ಲದ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ&lt;ref&gt;{{cite news|title=ನ. 1 ರಿಂದ ಮಂಗಳೂರು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಅದಾನಿ ಒಡಲಿಗೆ..!|url=https://nammakudlanews.com/adani-group-set-to-run-mangaluru-airport/|accessdate=31 July 2022|work=NAMMAKUDLA NEWS - ನಮ್ಮಕುಡ್ಲ ನ್ಯೂಸ್|date=16 October 2020}}&lt;/ref&gt;
| website                         = {{URL|www.dk.nic.in/}}
| footnotes                       = 
| demographics1_info1             = [[ಕನ್ನಡ ಪಾತೆರೊ|ಕನ್ನಡ]]
| demographics1_title2            = ಪ್ರಾದೇಶಿಕ
| demographics1_info2             = [[ತುಳು]], [[ಕೊಂಕಣಿ]], [[ಉರ್ದು]],[[ಮಲಯಾಳಂ]][[ಬ್ಯಾರಿ ಬಾಸೆ|ಬ್ಯಾರಿಬಾಸೆ]], [[ಹವ್ಯಕ್ಕ]], [[ಅರೆಬಾಸೆ]]
| blank2_name_sec2                = ಬಂದರು
| blank2_info_sec2                = [[ಪಣಂಬೂರು]]
| elevation_max_m                 = 1115
| official_name                   = 
}}

[[File:Tannirbavi beach, Mangaluru, Karnataka, India.jpg|thumb|ತಣ್ಣೀರುಬಾವಿದ ಕಡಲಕರೆ (ಬೀಚ್), ಕುಡಲ|alt=ತಣ್ಣೀರುಬಾವಿದ ಕಡಲಕರೆ (ಬೀಚ್), ಕುಡಲ]]

'''ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ''' [[ಕರ್ನಾಟಕ]] ರಾಜ್ಯದ ಒಂಜಿ ಕಡಲಕರೆತ ಒಂಜಿ [[:ka:ಜಿಲ್ಲೆ|ಜಿಲ್ಲೆ]]. ಈ ಜಿಲ್ಲೆದ ಕೇಂದ್ರೊ ಜಾಗೆ ಬೊಕ್ಕ ಮಲ್ಲ ಪೇಂಟೆ [[:kn:ಮಂಗಳೂರು|ಮಂಗಳೂರು]]. ಮಂಗಳೂರುನು [[ತುಳು ಪಾತೆರೊ|ತುಳು]] ಬಾಸೆಡ್ [[ಕುಡ್ಲ]] ಪನ್ಪೆರ್. ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡೊ ಜಿಲ್ಲೆದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ೨೦,೮೯,೬೪೯ ಆದುಂಡು. ಇಂದೆಟ್ ಆಂಜೊವುನಕುಲು ೧೦,೩೪,೭೧೪ ಬುಕ್ಕೊ ಪೊಂಜೊನಕುಲು ೧೦,೫೪,೯೩೫(೨೦೧೧ರ ಜನಗಣತಿದಂಚ).&lt;ref&gt;೨೦೧೧ರ ಜನಗಣತಿ http://www.censusindia.gov.in/pca/default.aspx&lt;/ref&gt;

== ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ==
ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆದ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ 4861 ಚದರ ಕಿಲೊಮೀಟರುಲು.

== ದಕ್ಷಿಣಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆದ ತಾಲೂಕುಲು ==
[//kn.wikipedia.org/w/index.php?title=ಕರ್ನಾಟಕದ_ತಾಲೂಕುಗಳು&amp;action=edit ಕರ್ನಾಟಕೊ ರಾಜ್ಯೊಡು ೨೨೦ ತಾಲೂಕುಲು] ಅಂಚನೆ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಡ್ ಐನ್ ತಾಲೂಕುಲು ಬೊಕ್ಕ ರಡ್ಡ್ ಪೊಸ ತಾಲೂಕುಲು ಇಂಚ ಮಾತಾ ಸೇರ್ದ್ ಒಟ್ಟುಗು ಏಳ್ ತಾಲೂಕುಲು ಉಂಡು:

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-bgcolor=&quot;#efefef&quot;
!ಸಂಕ್ಯೆ
!ತಾಲೂಕು
!ತಾಲೂಕು ಕೇಂದ್ರದ ನಗರ ಆಡಳಿತೆ
|-
| ೧ || [[:kn:ಮಂಗಳೂರು|ಮಂಗಳೂರು]]||ಮಹಾನಗರಪಾಲಿಕೆ
|-
| ೨ || [[:kn:ಪುತ್ತೂರು|ಪುತ್ತೂರು]] || ನಗರಸಭೆ.
|-
| ೩ || [[:kn:ಬಂಟ್ವಾಳ|ಬಂಟ್ವಾಳ]] || ಪುರಸಭೆ
|-
| ೪ || [[:kn:ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ|ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ]] || ಪಟ್ಟಣ ಪಂಚಾಯತ್
|-
| ೫ || [[:kn:ಸುಳ್ಯ|ಸುಳ್ಯ]] || ಪಟ್ಟಣ ಪಂಚಾಯತ್
|-
| ೬ || [[:kn:ಮೂಡಬಿದಿರೆ|ಮೂಡಬಿದಿರೆ]] || ಪುರಸಭೆ
|-
| ೭ || [[:kn:ಕಡಬ|ಕಡಬ]] || ಪಟ್ಟಣ ಪಂಚಾಯತ್
|-
|}

== ಇತಿಹಾಸೊ ==
[[File:Panamburbeach057.jpg|thumb|ಪಣಂಬೂರು ಕಡಲ ಬರಿತ ಸೂರ್ಯಾಸ್ತಮಾನೊದ ಪೊರ್ಲು]]
೧೯೪೮ಡ್ದ್ ಪಿರವು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಬುಕ್ಕೊ ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಲೆನ್ ಒಟ್ಟಾದ್ '''[[:kn:ಕೆನರಾ|ಕೆನರಾ]]''' ಜಿಲ್ಲೆಲು ಪಂಡ್‍ದ್ ಲೆತ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್. ೧೮೬೦ಡ್ ಬ್ರಿಟಿಸೆರ್ ಈ ಭಾಗೊನು ಉತ್ತರ ಕೆನರಾ (ನಾರ್ತ್ ಕೆನರಾ) ಬುಕ್ಕೊ ದಕ್ಷಿಣ ಕೆನರಾ (ಸೌತ್ ಕೆನರಾ) ಪಂಡ್‍ದ್ ವಿಂಗಡಿತೆರ್. ೧೮೬೨ಡ್ ಉತ್ತರ ಕೆನರೊನು ಬೊಂಬಾಯಿ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ ಬೊಕ್ಕ ದಕ್ಷಿಣ ಕೆನರೊನು ಮದ್ರಾಸ್ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಗ್ ಸೇರಾಯೆರ್. ಕು೦ದಾಪುರ ತಾಲೂಕು ಸುರೂಕು ಉತ್ತರ ಕೆನರರೊಡು ಇತ್ತ್ಂಡಲಾ ಬೊಕ್ಕ ದಕ್ಷಿಣ ಕೆನರೊಗು ಸೇರ್ಂಡ್.

ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯೯೭ ಒರ್ಸೊಡು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ&lt;ref&gt;http://dspace.wbpublibnet.gov.in:8080/jspui/bitstream/10689/11125/3/Chapter%201_1%20-%2045p.pdf&lt;/ref&gt; ಜಿಲ್ಲೆಡ್ದ್ ಅದಮುಟ್ಟ  ಮೂಜಿ ತಾಲೂಕುಲಾದ್ದಿತಿನ [[:kn:ಉಡುಪಿ|ಉಡುಪಿ]], [[:kn:ಕುಂದಾಪುರ|ಕುಂದಾಪುರ]] ಬುಕ್ಕೊ [[:kn:ಕಾರ್ಕಳ|ಕಾರ್ಕಳ]] ತಾಲೂಕುಲೆನ್ ಬೇತೆ ಮಲ್ತ್‌ದ್ [[ಉಡುಪಿ]] ಜಿಲ್ಲೆನ್ ರಚನೆ ಮಲ್ತೆರ್. ಕೇರಳೊದ ಕಾಸರಗೋಡು ಜಿಲ್ಲೆ, ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಬುಕ್ಕೊ ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆಲೆನ ಚಾರಿತ್ರಿಕ  ಪ್ರದೇಶೊನು ಒಟ್ಟು ಸೇರ್ದ್  '''ತುಳುನಾಡು''' ಪಂಡ್‍ದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಚರಿತ್ರೆದ ದಾಖಲೆಡ್ ಅಂಚನೆ ಶಾಸನೊಲೆಡ್  ತುಳುನಾಡು ಇನ್ಪಿನ ಪುದರ್ ಇತ್ತಿನ ಸಾಕ್ಷಾಧಾರೊಲು ಉಂಡು.  [[ತುಳು ಪಾತೆರೊ|ತುಳು]] ಮುಲ್ಪದ ಮಸ್ತ್ ಜನೊ ಪಾತೆರುನ ಬಾಸೆ ಆಯಿನೆಡ್ದಾವರೊ ಈಡೆಗೆ ತುಳುನಾಡ್ಂದ್ ಪುದರಾಂಡ್.

== ಬಾಸೆಲು ==
'''[[:kn:ತುಳು|ತುಳು]]''' ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡೊದ ಮಲ್ಲ ದಿಂಜ ಜನ ಬಳಕೆ ಮಲ್ಪುನ ಅಂಚನೆ ಸಾಮಾಜಿಕ, ಕಲೆ ಬೊಕ ಬೇರದ  ರಂಗೊಲೆಡ್ ಉಪಯೋಗೊಡು ಉಪ್ಪುನ ಪ್ರಾಚೀನ ಬಾಸೆ. [[:kn:ಕನ್ನಡ|ಕನ್ನಡೊ]], [[:kn:ಹವ್ಯಕ ಕನ್ನಡ|ಹವ್ಯಕ ಕನ್ನಡೊ]], ಮಲಯಾಳಂ,  ಕು೦ದಾಪುರ ಕನ್ನಡ, [http://wp/kan/ಅರೆಭಾಷೆ ಅರೆಬಾಸೆ]{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}ಕನ್ನಡ, [[:kn:ಕೊಂಕಣಿ|ಕೊಂಕನಿ]], ಗೋವಾ ಕೊಂಕನಿ, ಬೊಕ್ಕ [[:kn:ಬ್ಯಾರಿ ಭಾಷೆ|ಬ್ಯಾರಿ ಬಾಸೆ]], [[:kn:ಮರಾಠೀ|ಮರಾಠಿ]], ಕೊರಗ ಬಾಸೆ, ಚಾಲಿ ಬಾಸೆ, ಚಿತ್ಪಾನ್ ಬಾಸೆ, ಕರಹಾಡ ಬಾಸೆ, ಮಲ್ಯಾಲಿ ಬಾಸೆ - ಇಂಚ ಮುಲ್ಪ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಬಾಸೆಲೆನ್ ಗಲಸುವೆರ್.
== ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಸಂಪ್ರದಾಯ, ಆಚರಣೆಲು ==
ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಡುಪ್ಪುನಕ್ಲ್ ಸಂಪ್ರದಾಯ, ಕಟ್ಟ್ ಅಂಚನೆ ಆಚರನೆಲೆನ್ ನಂಬೊಂದು ಬೈದಿನಕ್ಲ್. ಮುಲ್ಪ ಹಿಂದೂ ದೇವಾನು ದೇವತೊಲೆನ ದೇವಸ್ಥಾನೊಲು ಉಂಡು. ಮುಲ್ಪದಕ್ಲ್ ನಾಗದೇವೆರಾಯಿನ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ದೇವೆರೆನ್ ಆರಾದನೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್.&lt;ref&gt;{{cite web|title=Naagaaraadhane - Nature Worship of Tulu Nadu|url=https://beautyoftulunad.com/blog/naagaaraadhane-nature-worship-of-tulu-nadu/|website=Beauty of Tulunad|accessdate=31 July 2022|language=en|date=4 March 2013}}&lt;/ref&gt; ದಂತಕತೆತ್ತ ಪ್ರಕಾರೊಡು ಈ ಭೂಮಿನ್ ಪರಶುರಾಮೆ&lt;ref&gt;{{cite web|title=Parashurama|url=https://religion.fandom.com/wiki/Parashurama|website=Religion Wiki|accessdate=31 July 2022|language=en}}&lt;/ref&gt; ಸೃಷ್ಟಿ ಮಲ್ತೆರ್ ಪನ್ಪುಂಡು. 17ನೇ ಶತಮಾನೊದ [[ಮಲಯಾಳಂ ಭಾಷೆ|ಮಲಯಾಳಂ]] ಕೃತಿ  ಕೇರಳೋಲ್ಪತಿ ನೆತ್ತ ಪ್ರಕಾರ, [[ವಿಷ್ಣು]] ದೇವೆರೆನ ಆಜನೇ ಅವತಾರವಾಯಿನ ಕೊಡಲಿ ಪತೊಂದಿನ ಪರಶುರಾಮೆ, ಯೋಧೆ ಋಷಿ ಕೇರಳ ಬೊಕ್ಕ ತುಳುನಾಡ್‍ದ ಭೂಮಿನ್ ತನ್ನ ಕೊಡಲಿನ್ ಸಮುದ್ರೊಗ್ ದಕ್ಕಿನಲ್ಪ [[ಕೇರಳ]] ಬೊಕ್ಕ [[ತುಳುನಾಡ್|ತುಳುನಾಡ್‍]]ದ [[ಭೂಮಿ]] ಸೃಷ್ಟಿ ಆಂಡ್ ಪನ್ಪುಂಡು.&lt;ref&gt;{{cite web|title=The story of Parashurama Srishti|url=http://nagarajbypadithaya.blogspot.com/2018/01/the-story-of-parashurama-srishti.html|website=The story of Parashurama Srishti|accessdate=31 July 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|title=Tulunada History|url=http://tulukootapimprichinchwad.weebly.com/tulunada-history.html|website=TULU KOOTA PIMPRI CHINCHWAD|accessdate=31 July 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;br&gt;
ಅಂಚನೆ ಈ ಪೊಸ ಬೂಪ್ರದೇಸ ಗೋಕರ್ಣರ್ದ್ ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ ಮುಟ್ಟ ವಿಸ್ತಾರವಾದುಂಡುಗೆ. ಸಮುದ್ರವಾದಿತ್ತಿನ ಆ ಜಾಗೆನ್ ಬೂಪ್ರದೇಶೊವಾದ್ ಮಲ್ಪರೆ ಪರಶುರಾಮೆ ನಾಗರಾಜೆ ವಾಸುಕಿನ್ ಆಹ್ವಾನ ಮಲ್ತೆರ್. ವಾಸುಕಿ ದೇವೆರ್ ಪವಿತ್ರವಾಯಿನ ವಿಷೊನ್ ಕಕ್ಕ್ ದ್ ಆ ಮಣ್ಣ್ ನ್ ಭೂಮಿ ಆದ್ ಪರಿವರ್ತನೆ ಮಲ್ತೆರ್. ಬೊಕ್ಕ ಗೌರವಾರ್ಥವಾದ್ ಆ ಭೂಮಿದ ರಕ್ಷಣೆಗ್ ವಾಸುಕಿ ಅಂಚನೆ ಬೇತೆ ಉಚ್ಚುಲೆನ್ ನೇಮಕ ಮಲ್ತೆರ್. [[ಭೂತ ಕೋಲ|ಭೂತಕೋಲ]], [[ಕಂಬುಲ]]&lt;ref&gt;{{cite web|last1=Rotti|first1=Jolad|title=Kambala – A Traditional Celebration in Rural Karnataka|url=https://www.karnataka.com/festivals/kambala/|website=Karnataka.com|accessdate=31 July 2022|date=4 December 2017}}&lt;/ref&gt;, [[ಕೋರಿಕಟ್ಟ|ಕೋರಿದ ಕಟ್ಟ]]&lt;ref&gt;{{cite news|last1=Oct 30|first1=Kevin Mendonsa / TNN /|title=Korikatta invites now only via social media {{!}} Mangaluru News - Times of India|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/mangaluru/korikatta-invites-now-only-via-social-media/articleshow/71810553.cms|accessdate=31 July 2022|work=The Times of India|language=en}}&lt;/ref&gt; ತುಳುನಾಡ್‍ದ ಕೆಲವು ಆಚರಣೆ ಬೊಕ್ಕ ಗೊಬ್ಬುಲು.&lt;br&gt;
ಯಕ್ಷಗಾನ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆದ ಜಾನಪದ ಕಲೆ. ಅಂಚನೆ ಪಿಲಿಏಸ&lt;ref&gt;{{cite web|title=Mangalore: 'Pili Vesha'- High-Flying Dance Form of Tulunadu|url=https://www.daijiworld.com/news/newsDisplay?newsID=150324|website=www.daijiworld.com|language=en}}&lt;/ref&gt;, ಕರಡಿ ಏಸ&lt;ref&gt;{{cite web|last1=Mangalorean|first1=Alfie Dsouza, Team|title=Not Just Pili or Karadi Vesha, This Year's Mluru Dasara Features Other Unique Veshas|url=https://www.mangalorean.com/not-just-pili-or-karadi-vesha-this-years-mluru-dasara-features-other-unique-veshas/|website=Mangalorean.com|accessdate=31 July 2022|date=15 October 2021}}&lt;/ref&gt; ಮುಲ್ತ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯವಾದುಂಡು, ಉಂದೆನ್ [[ಅಸ್ಟೆಮಿ|ಅಟ್ಟೆಮಿ]], [[ಮಾರ್ನೆಮಿ]], [[ತುಡರ ಪರ್ಬೊ|ತುಡರ್]], ಚೌತಿ, ಯುಗಾದಿ, [[ಬಿಸು ಪರ್ಬೊ|ಬಿಸು]] ಇಂಚಿನ ಪರ್ಬೊದಪಗ ನಲಿಪುವೆರ್.&lt;br&gt;
ಕೇರಳ ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಂಪ್ರದಾಯೊದ ಪ್ರಕಾರ, ಕುಡ್ಲಡ್ ಮಸ್ಜಿದ್ ಜೀನತ್ ಬಕ್ಷ್ ಭಾರತೀಯ ಉಪಖಂಡೊದ ಪುರಾತನ ಮಸೀದಿಲೆಡ್ ಒಂಜಾತ್ಂಡ್. ಚೇರಮಾನ್ ಪೆರುಮಾಲನ್ ದಂತೆಕತೆತ್ತ ಪ್ರಕಾರ, 624 AD ಡ್ ಕೊಡುಂಗಲ್ಲೂರುಡು ಸುರೂತ ಭಾರತೀಯ ಮಸೀದಿನ್ ಚೇರ ರಾಜವಂಶೊದ ಲಾಸ್ಟ್ ದ ದೊರೆನ (ಚೇರಮಾನ್ ಪೆರುಮಾಳ್)  ಆದೇಶೊಡು ಕಟ್ಟಾಯೆರ್. ಕ್ವಿಸ್ಸಾತ್ ಶಕರ್ವತಿ ಫರ್ಮಾದ್ ಮೆರೆನ ಪ್ರಕಾರ ಕೊಡುಂಗಲ್ಲೂರು, ಕೊಲ್ಲಂ, ಮಡಾಯಿ, [[ಬಾರ್ಕೂರು]], [[ಕುಡ್ಲ]], [[ಕಾಸರಗೋಡ್|ಕಾಸರಗೋಡು]], [[ಕಣ್ಣೂರ್|ಕಣ್ಣೂರು]], ಧರ್ಮದಂ, ಪಂಥಲಯಾಣಿ (ಕೊಯಿಲಾಂಡಿ) ಬೊಕ್ಕ ಚಲಿಯಮ್ ಡ್ ಮಸೀದಿಲು ಮಸ್ತ್ ಪಿರಾಕ್‍ದ ಅಂಚನೆ ಉಂದೆನ್ ಮಲಿಕ್ ದಿನಾರ್ ಮೆರೆನ ಕಾಲೊಡ್ ಕಟ್ಟಾದೆರ್ ಪನ್ಪೆರ್. ಅವೆಟ್ಟ್ ಕುಡ್ಲ ಬೊಕ್ಕ ಬಾರ್ಕೂರು ತುಳುನಾಡ್‍ಗ್ ಸೇರ್ಂದ್ಂಡ್. ಮಲಿಕ್ ದಿನಾರ್ ಮೇರ್ ಕಾಸರಗೋಡುದ ತಳಂಗರಡ್ ತೀರಿಯೆರ್ ಪನ್ಪಿನ ಪಾತೆರಲಾ ಉಂಡು.

== ಕಾರನಿಕೊದ ಜಾಗೆಲು ==
*'''[[:kn:ಮೂಡುಬಿದಿರೆ|ಮೂಡುಬಿದಿರೆ]]''': ಸಾವಿರ ಕ೦ಬೊದ ಬಸದಿ (ತ್ರಿಭುವನ ತಿಲಕ ಚೂಡಾಮಣಿ ಬಸದಿ), ಗುರು ಬಸದಿ (ಸಿದ್ಧಾಂತ ಬಸದಿ)
*'''[[:ಮಂಗಳಾದೇವಿ]]''':ಮಹತೋಭಾರ [[ಮಂಗಳಾದೇವಿ]] ದೇವಾಸ್ಥಾನೊ.
*'''[[:ಧರ್ಮಸ್ಥಳ]]''': ಶ್ರೀ ಮ೦ಜುನಾಥ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಸ್ಥಾನೊ.
*'''[[ಕದ್ರಿ]]''': ಶ್ರೀ ಮಂಜುನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನೊ.
*'''[[ಕಟೀಲು]]''': ಶ್ರೀ ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊ.
*ಕವತಾರು: (ಕಬತಾರ್).ಅಬ್ಬಗ ದಾರಗೆ ಸಾನ
*'''[[:kn:ನೆಲ್ಲಿತೀರ್ಥ|ನೆಲ್ಲಿತೀರ್ಥ]]''':ಶ್ರೀ ಸೋಮನಾಥೇಶ್ವರ ಗುಹಾಲಯೊ.
*'''[[:kn:ಕುಕ್ಕೆ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ|ಕುಕ್ಕೆ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ]]''': ಶ್ರೀ ಆದಿ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊ ಕುಕ್ಕೆ.
*'''[[:kn:ಶ್ರೀ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ|ಶ್ರೀ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ]]''': ಶಾ೦ತಿಮೊಗರು ಶ್ರೀ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊ .
*'''[[:kn:ಕಾರ್ಕಳ|ಕಾರ್ಕಳ]]''': ಗೊಮ್ಮಟೇಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟ, ಚತುರ್ಮುಖ ಬಸದಿ, ಅನಂತಶಯನ ದೇವಸ್ಥಾನೊ, ಕಾರ್ಕಳ ಪಡುತಿರುಪತಿ ವೆಂಕಟರಮಣ ದೇವಸ್ಥಾನೊ.
*'''[[:kn:ಕಾರ್ಕಳ|ಕಾರ್ಕಳ]]''': (ಕಾರ್ಲ).ಅತ್ತೂರು ಸೈಂಟ್ ಲಾರೆನ್ಸ್ ಚರ್ಚ್.
*'''[[:kn:ಪುತ್ತಿಗೆ|ಪುತ್ತಿಗೆ]]''': ಮಹಾತೋಭಾರ ಶ್ರೀ ಸೋಮನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನೊ.
*'''[[:kn:ಕೊಡ್ಯಡ್ಕ|ಕೊಡ್ಯಡ್ಕ]]''':ಹೊಸನಾಡು ಶ್ರೀ ಅನ್ನಪೂರ್ಣೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊ.
*'''[[:kn:ಪೊಳಲಿ|ಪೊಳಲಿ]]''': ಶ್ರೀ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊ.
*'''[[ಬಪ್ಪನಾಡು]]''': ಶ್ರೀ ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊ.
*'''[[:kn:ಸೋಮೇಶ್ವರ|ಸೋಮೇಶ್ವರ]]''': ಶ್ರೀ ಸೋಮನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನೊ.
*'''[[:kn:ಕೃಷ್ಣಾಪುರ|ಕೃಷ್ಣಾಪುರ]]''':ಮುಲ್ಪ ಅಷ್ಟಮಟೊಲೆಡ್ ಒಂಜಾಯಿನ ಕೃಷ್ಣಾಪುರ ಮಟೊತ ಶಾಕೆ ಉಂಡು.
*'''[[:kn:ಉಳ್ಳಾಲ|ಉಳ್ಳಾಲ]]''': ದರ್ಗಾ.
*'''[[ಪುತ್ತೂರು]]''': ಶ್ರೀ ಮಹಾಲಿ೦ಗೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನೊ, ದರ್ಗಾ ಶರೀಫ್ ಮಾಡನ್ನೂರ್, ದರ್ಗಾ ಶರೀಫ್ ಬೈತಡ್ಕ, ಕಾಣಿಯೂರು
*'''[[:kn:ಮಂಗಳೂರು|ಮಂಗಳೂರು]]''':ಮಸ್ಜಿದ್ ತಕ್ವಾ ಪಂಪ್ವೆಲ್.
*.ಮುಲ್ಕಿ: ಶ್ರೀ ವೆಂಕಟರಮಣ ದೇವಸ್ಥಾನ,
*'''[[:kn:ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ|ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ]] ''': ದರ್ಗಾ ಶರೀಫ್ ಕಾಜೂರ್.
* ಮಂಗಳೂರು ಸಂತ ಪೌಲನ ದೇವಾಲಯ, ಮಂಗಳೂರು.
* '''[[ಸುಳ್ಯ]]''': ಕುಕ್ಕೆ ಶ್ರೀ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ.
* '''ಸುಳ್ಯ''': ಶ್ರೀ ತೋಡಿಕಾನ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ದೇವಸ್ಥಾನ.
* '''ಸುಳ್ಯ''': ಶ್ರೀ ಸದಾಶಿವ ದೇವಸ್ಥಾನ ಅಲೆಟ್ಟಿ.
*[[ಮಂಗಳೂರು]] ಶಾಂತಿ ಮಹಾ ದೇವಾಲಯ, ಬಲ್ಮಠ
*ಮಂಗಳೂರು ಕಾಂತಿ ದೇವಾಲಯ, ಜೆಪ್ಪು
*ಮಂಗಳೂರು ವಿಶ್ರಾಂತಿ ದೇವಾಲಯ, ಕುದ್ರೋಳಿ
*[[:kn:ಸಂತ ಅಲೋಶಿಯಸ್ ಕಾಲೇಜು|ಸಂತ ಅಲೋಶಿಯಸ್ ಕಾಲೇಜು]] ಚಾಪೆಲ್ [[ಕುಡ್ಲ]]
*ವಿಠಲ ಶ್ರೀ ಸೋಮನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನೊ, ದರೆಗುಡ್ಡೆ.
*ಶ್ರೀ ಶಂಭುಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನೊ, ದರೆಗುಡ್ಡೆ.
*'''[[ಕೊಕ್ಕಡ]] ''':ಸೌತಡ್ಕ ಶ್ರೀ ಮಹಾಗಣಪತಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊ
*ಚೊಕ್ಕಾಡಿ ಉಳ್ಳಾಕುಲು ದೈವಸ್ಥಾನ.ಸುಳ್ಯ ತಾಲೂಕು.
*ಉಬರಡ್ಕ ಮಿತ್ತೂರು ನಾಯರ್ ದೈವ. ಸುಳ್ಯ ತಾಲೂಕು.
* ಏನೆಕಲ್ಲು ಬಚ್ಚನಾಯಕ ದೈವಸ್ಥಾನ.ಏನೆಕಲ್ಲು.ಸುಳ್ಯ ತಾಲೂಕು.

==ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ - ಚಿತ್ರ ದರ್ಶಿನಿ==
&lt;gallery&gt;
ಫೈಲ್:Mangaladevi Temple entrance, Mangaladevi, Mangalore.jpg|ಮಂಗಳಾದೇವಿ ದೇವಸ್ಥಾನೊದ ಪಿದಯಿದ ದೇಕಿ
ಫೈಲ್:CHARMADI BALE GUDDE.JPG|ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ಬೆಟ್ಟದ ನೋಟ- ಚಾರ್ಮಾಡಿ ಗಟ್ಟ
ಫೈಲ್:Adayar Falls Mnagalore.jpg|ಅಡ್ಯಾರ್ ಜಲಪಾತ, ಮಂಗಳೂರು 
ಫೈಲ್:Bendru Theertha, Puttur, Mangalore ೪.jpg|ಬೆಂದ್ರ್ ತೀರ್ಥ, ಇರ್ದೆ,ಪುತ್ತೂರು ತಾಲೂಕು.
ಫೈಲ್:Kadri temple entrance.JPG|ಕದ್ರಿ ಮಂಜುನಾಥ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಕುಡಲ
ಫೈಲ್:University College, Auditorium (Ravindra kala Bhavana).jpg|ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಕಾಲೇಜು, ಹಂಪನಕಟ್ಟೆ, ಮಂಗಳೂರು
ಫೈಲ್:Dharmasthala.jpg|ಧರ್ಮಸ್ಥಳ: ಮಂಜುನಾಥ ದೇವಸ್ಥಾನ
File:Kukke Subhramanya.JPG|ಕುಕ್ಕೆ ಸುಬ್ರಮನ್ಯೊ ದೇವಸ್ತಾನೊ
ಫೈಲ್:St. Aloysius college.jpg|ಸಂತ ಎಲೋಶಿಯಸ್ ಕಾಲೇಜ್, ಕುಡಲ
ಫೈಲ್:St. Aloysius Church Mangalore.jpg|St. Aloysius Church Mangalore
ಫೈಲ್:Svp building front.jpg|ಮಂಗಳೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ, ಕೊಣಾಜೆ
ಫೈಲ್:Mangalore Airport airside.jpg|ಮಂಗಳೂರು ಪರ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ, ಬಜಪೆ
ಫೈಲ್:Ullal Queen Abbakka Devi.jpg|ಉಳ್ಳಾಲ: ಅಬ್ಬಕ್ಕ ರಾಣಿ ವೃತ್ತ
ಫೈಲ್:Portuguese Fortress of Mangalore.jpg|ಕುಡಲ-ಮಂಗಳೂರು; ಪೋರ್ಚುಗೀಸರೆನ ಕಾಲದ ಚಿತ್ರ- ಇಸವಿ: ೧೬೩೫ 
ಫೈಲ್:49Mangalore St Alonysius College.jpg|ದುಂಬುದ ಮಂಗಳೂರು: ಬಾವಟೆ ಗುಡ್ಡೆ-ಅಲೋಶಿಯಸ್ ಕಾಲೇಜ್
ಫೈಲ್:Basel Mission House-2.jpg|ಬಾಸೆಲ್ ಮಿಶನ್ ಇಲ್ಲದ ಪೊರ್ಲು ಬಲ್ಮಠ, ಮಂಗಳೂರು
ಫೈಲ್:Basel Mission Works Tile Manglore 1865 by Yadvendu.jpg|ಬಾಸೆಲ್ ಮಿಶನ್ ಓಡು: ಕಾಲ 1865 
ಫೈಲ್:Bunder, Mangaluru, Karnataka, India - panoramio.jpg|ರೊಸಾರಿಯೊ ಚರ್ಚ್, ಪಾಂಡೇಶ್ವರ,ಮಂಗಳೂರು
ಫೈಲ್:Kateel.jpg|ಕಟೀಲ್
ಫೈಲ್:Gokarnanatheshwara Temple in Kudroli.jpg|Gokarnanatheshwara Temple in Kudroli
&lt;/gallery&gt;

== ಉಲ್ಲೇಕೊ ==
{{Reflist}}

# https://web.archive.org/web/20151128134010/http://dk.nic.in/temples.htm
# https://web.archive.org/web/20190315220959/http://www.dk.nic.in/
{{ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಲು}}
{{ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯ ಬೊಕ್ಕ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶೊಲೆನ ರಾಜಧಾನಿಲು}}
{{ಬೆಂಗಳೂರು}}

[[Category:ತುಳುನಾಡ್]]
[[ವರ್ಗೊ:ಕರ್ನಾಟಕ]]
[[ವರ್ಗೊ:ಜಿಲ್ಲೆಲು]]
[[ವರ್ಗೊ:ಕರಾವಳಿ]]
[[ವರ್ಗೊ:ಭಾರತೊ]]</text>
      <sha1>ilyuf3g9rc0kqcr01t6rxenqfrzv0m6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ಬಂಗುಡೆ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4511</id>
    <revision>
      <id>148285</id>
      <parentid>142792</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T11:16:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ishqyk</username>
        <id>5074</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4442" xml:space="preserve">[[File:Bangude- Mackerel fish- Mangaluru.png|thumb|ಬಂಗುಡೆ ಮೀನ್-  ಕುಡಲ ಪರ ಬಂದರದ ಧಕ್ಕೆಡ್|300x300px]]
[[File:Jack mackerel school.jpg|thumb|ಬಂಗುಡೆ|300x300px]]
ಉಂದೊಂಜಿ ಸಮುದ್ರೊಡು ಉಪ್ಪಿನ ಮೀನ್&lt;ref&gt;https://www.bbcgoodfood.com/recipes/collection/mackerel&lt;/ref&gt;. ಉಂದೆಕ್ ಕನ್ನಡೊಡ್ ಬಂಗುಡೆ, ಇಂಗ್ಲಿಷ್ಡ್  [[:en:Mackerel|ಮ್ಯಾಕೆರಲ್]]  (Mackerel) ಪಂದ್ ಪನ್ಪೆರ್. ಉಂದು ಸಮುದ್ರದ ನೀರ್‍ಡ್ ಇಪ್ಪುಂಡು. ಉಂದು ಮಸ್ತ್ ಬುಲೆಪುಜಿ ಇಂದ್ ಅಭಿಪ್ರಾಯ. ಹೆಚ್ಚ ಪಂಡ ಉಂದು ೮ ಇಂಚ್ ಉದ್ದ ಬುಲೆವುಂಡು. ಬಂಗುಡೆ ನೀರ್‍ಡ್ ಭಾರಿ ರಭಸಡ್ ಬಲಿಪುಂಡು/ಮೀಂದುಂಡು. ಉಂದೆತ ಮೈ ಒಂತೆ ನೀಲಿ ಪಚ್ಚೆ ಬೊಕ್ಕ ಹೆಚ್ಚು ಬೊಲ್ದು ಬಣ್ಣದೊಟ್ಟು ರೈಸುಂಡು.

== ಪುದರುಲು ==
* ತುಳು,ಕನ್ನಡ: ಬಂಗುಡೆ, ಬಂಗ್ಡೆ
* ಮರಾಟಿ,ಕೊಂಕಣಿ: ಬಾಂಗ್ಡಾ , ರಾಜು(ಜಿ ಎಸ್ ಬಿ)
* ಮಲಯಾಳಂ/ಬ್ಯಾರಿ ಭಾಷೆ: ಅಯಿಲ.
* ತಮಿಳು:ಕುಮುಲ; ಕನಾಂಗೆಲುತಿ
* ಇಂಗ್ಲೀಷ್: [[:en:Indian mackerel|Indian Mackerel]]
* ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪುದರ್:''Rastrelliger kanagurta''

== ಬಂಗುಡೆದ ವಿದೊಕ್ಕುಲು ==
ಬಂಗುಡೆ ಮೀನ್ದ ವಿವಿಧ  21 ಬಗೆಕುಲು ಪ್ರಪಂಚದ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಭಾಗೊಲೆಡ್ ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪಾ. ಮತ್ಸ್ಯ ವಿಜ್ಞಾನಿಲೆನ ಪ್ರಕಾರ ಪ್ರಪಂಚದ ಬಂಗುಡೆಲು  ಸ್ಕೊಂಬ್ರಿಡೆ (Scombridae) ಕುಟುಮೊದ ಸದಸ್ಯೆರಾದಿತ್ತ್'ದ್,   ಮುಖ್ಯವಾದ್ ರಡ್ಡ್  ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪ್ರಜಾತಿ (genus)ಲೆಗ್ ಸೇರ್ದಾ. ರಾಶ್ಟ್ರೆಲ್ಲಿಗೆರ್ (''Rastrelliger ) ಬೊಕ  ಸ್ಕೊಂಬರ್ ( Scomber'') ಇನ್ಪಿನ ರಡ್ಡ್ ಪ್ರಜಾತಿಲು. ನಂಮ ದೇಶೊಡು ತಿಕ್ಕುನ ಬಂಗುಡೆಗ್ &quot;ಇಂಡಿಯನ್ ಮೆಕರೆಲ್&quot; Indian Mackeral ಇನ್ಪಿನ ಪುದರುಂಡು. ಉಂದೆತ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪುದರ್ ರಾಶ್ಟ್ರೆಲ್ಲಿಗೆರ್ ಕನಾಗುರ್ತ.(''Rastrelliger kanagurta).''

ನಂಮ ಕರಾವಳಿದ  ಕಡಲುಡು ತಿಕ್ಕುನ ಬಂಗುಡೆ ಬೊಕ ಬಂಗುಡೆದಂಚಿನ ಸುರುವಾಯಿನ್ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಗುರುತು ಮಲ್ಪುವೆರ್.
* ಬಂಗುಡೆ
* ನುರುವಾಯಿ ಬಂಗುಡೆ

== ಬಂಗುಡೆಡ್ ಆಹಾರಾಂಶೊಲು ==
ಬಂಗುಡೆ ಮೀನ್'ಡ್ ಸರಾಸರಿ 13% ಮೇದಸ್ (Fat), 18% ಪ್ರೋಟೀನ್ ಅತ್ತಾಂದೆ ಜೀವಸತ್ವೊಲು ಎ ಬೊಕ ಡಿ ಅಂಚನೆ ಖನಿಜೊ ಸತ್ವೊಲು  ಕೇಲ್ಸಿಯಂ, ರಂಜಕ,ಪೊಟಾಸಿಯಂ,ಸೋಡಿಯಂ,ಮೆಗ್ನೇಶಿಯಂ ಕರ್ಬೊ ಬೊಕ ಸತು ತಿಕ್ಕುಂಡು.ಸುಮಾರ್ 63%ದಾತ್ ನೀರ್ಲಾ ಉಪ್ಪುಂಡು.

== ಬಂಗುಡೆಡ್ ಮಲ್ಪು ಅಟಿಲ್ ==
# ಬಂಗುಡೆ ಗಸಿ
# ಬಂಗುಡೆ ಸಾರ್
# ಬಂಗುಡೆ ಪುಳಿ ಮುಂಚಿ
# ಬಂಗುಡೆ ಕೈತಿನ
# ಬಂಗುಡೆ ತವ
# ಬಂಗುಡೆ ನೆಕೆಡ್ ಪ್ರೈ
# ಫಿಸ್ ಬಿರಿಯಾನಿ
# ನುಂಗೆಲ್ ಬಂಗುಡೆ ಸಾರ್

== ಉಂದೆನ್ಲಾ ತೂಲೆ ==
* [[:en:Mackeral|Mackeral]]
* [[:en:Indian Mackeral|Indian Mackeral]]
* [[:en:Mackeral as food|Mackeral as food]]
*[https://www.udayavani.com/articles/web-focus/bangude-pulimunchi-recipe ಸವಿದವರೇ ಬಲ್ಲರು ಬಂಗುಡೆ ಪುಳಿ ಮುಂಚಿ ರುಚಿಯ!]

== ಉಲ್ಲೇಕೊ ==
&lt;references /&gt;

[[Category:ಮೀನ್‌ಲು]]</text>
      <sha1>80cr82zyr53y9c21sgngegpv3i7d74u</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ಮಾಡ್ಯೂಲ್:Citation/CS1/styles.css</title>
    <ns>0</ns>
    <id>8390</id>
    <revision>
      <id>148284</id>
      <parentid>109748</parentid>
      <timestamp>2022-08-10T11:06:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>~aanzx</username>
        <id>4610</id>
      </contributor>
      <comment>@Pavanaja please delete this page , its in wrong namespace and duplicate of [[ಮೋಡ್ಯೂಲ್:Citation/CS1/styles.css]]</comment>
      <model>sanitized-css</model>
      <format>text/css</format>
      <text bytes="82" xml:space="preserve">/* {{delete|duplicate of [[ಮೋಡ್ಯೂಲ್:Citation/CS1/styles.css]]}} */</text>
      <sha1>nk6ypkpl7ffxym3g611t50rlet7sgwq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ಬಿಕರ್ಣಕಟ್ಟೆ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12602</id>
    <revision>
      <id>148282</id>
      <parentid>146228</parentid>
      <timestamp>2022-08-09T18:50:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Vivian Antony</username>
        <id>5041</id>
      </contributor>
      <comment>/* ಚರಿತ್ರೆ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8933" xml:space="preserve">{{Infobox settlement
| name                    = ಬಿಕರ್ಣಕಟ್ಟೆ
| native_name             = 
| native_name_lang        = [[ತುಳು]]
| other_name              = 
| settlement_type         = ಕುಡ್ಲ(ಮಂಗಳೂರು)ದ ಈಸಾನ್ಯೊತ ನಗರೊ
| image_skyline           =
| image_alt               = 
| image_caption           = 
| nickname                = 
| subdivision_type        = ದೇಶ
| subdivision_name        = ಭಾರತ
| subdivision_type1       = ರಾಜ್ಯ
| subdivision_type2       = ಜಿಲ್ಲೆ
| subdivision_type3       = ನಗರ
| subdivision_type4       = ಉಪನಗರೊ
| subdivision_name1       = [[ಕರ್ನಾಟಕ]]
| subdivision_name2       = [[ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ]]
| subdivision_name3       = [[ಮಂಗಳೂರು]]
| subdivision_name4       = ಬಿಕರ್ಣಕಟ್ಟೆ
| established_title       = &lt;!-- Established --&gt;
}}
[[ಫೈಲ್:Tree with Katte at Bikarnakatte.jpg|thumb|ಭೀಕರ ರಣಕಟ್ಟೆ(ಬಿಕರ್ಣಕಟ್ಟೆ)]]

'''ಬಿಕರ್ಣಕಟ್ಟೆ''' ಪನ್ಪಿ ಊರು [[ಕುಡ್ಲ]] ದ ಕೇಂದ್ರ [[ಹಂಪನಕಟ್ಟೆ]]‌ರ್ದ್ ಸುಮಾರ್ 3 ಕಿ. ಮಿ. ದೂರ [[ಈಸಾನ್ಯೊ]] [[ದಿಕ್ಕ್|ದಿಕ್ಕು]]ಡು ನಂತೂರ್ರ್ದ್  1 ಕಿ. ಮೀ. ಅಂತೊರೊಡ್ ಉಂಡು. ಕುಡ್ಲರ್ದ್  ನಂತೂರು- ಕುಲಶೇಖರ ಆದ್ ಮೂಡಬಿದ್ರೆ-ಕಾರ್ಕಳ-ಶಿವಮೊಗ್ಗಗು (ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ಎನ್ ಎಚ್ ನಂಬ್ರ 169) ಪೋಪಿ ರಾಜಮಾರ್ಗೊಡು ತಿಕ್ಕುಂಡು.

== ಚರಿತ್ರೆ ==
ಚರಿತ್ರೆಡ್ '''ಬಿಕರ್ಣಕಟ್ಟೆ''' – ಒಂಜಿ ತ್ಯಾಗೊ-ಬಲಿದಾನದ ಮಹತ್ವೊ ಉಪ್ಪಿನ ಊರು. ಕುಡ್ಲದ ನಗರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಡ್ ಬರ್ಪುನ ಬಿಕರ್ಣಕಟ್ಟೆ  ಊರುದ ಪಿರವುಡು ಉಪ್ಪುಣ ತ್ಯಾಗೊ-ಬಲಿದಾನದ ಮಹತ್ವೊ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನಕ್ಲೆಕ್ ಗೊತ್ತಿಜ್ಜಿ. ಸುಮಾರ್ 2 ಶತಮಾನೊಗ್ ದುಂಬು ಉಂದು ಭೀಕರ ರಣಕಟ್ಟೆ ಯಾದಿತ್ತ್ಂಡ್. ದಕ್ಷಿಣಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆದ ಸುರೂತ್ತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟೊಡ್ ನೆತ್ತೆರ್ ತೆತ್ತಿನ ಇತಿಹಾಸೊಗ್ ಉಂದು ಸಾಕ್ಷಿಯಾಯಿನ ಕಟ್ಟೆಯಾದಿತ್ತ್ಂಡ್. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರೆನ್ ಈ ಕಟ್ಟೆಡ್ ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸಾದ್ ಅಕ್ಲೆನ ಪುಣೊಲೆನ್ ಕಕ್ಕೆ-ಗಿಡಿಳೆಗ್ ತಿನೆರೆ ಬುರ್ದ್ ಬ್ರಿಟಿಷೆರ್ ಅಮಾನವೀಯ ಕ್ರೌರ್ಯೊನ್ ಸಾರಿನಂಚಿನ ಕಟ್ಟೆ. ಜಿಲ್ಲೆದ ರೈತ ಹೋರಾಟರೆನ ಮಾಜಂದಿನ ಪಜ್ಜೆಗುರುತುಳು ನೆತ್ತ ಪಿರವುದುಂಡು.

ಸುಮಾರ್ 200 ವರ್ಷದ ದುಂಬು ಖಾಲಿ ಗುಡ್ಡೆಯಾದಿತ್ತಿನ ಬಿಕರ್ಣಕಟ್ಟೆ ಇನಿ ಫ್ಲೈಓವರ್, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿಯಾದ್ ಬದಲಾತ್ಂಡ್. ಆಂಡ ಹೆದ್ದಾರಿದ ಕೈತಲ್ ಅಶ್ವತ್ಥ ಮರ ಇಪ್ಪುನ ಕಟ್ಟೆನೇ ಭೀಕರ ರಣಕಟ್ಟೆ ಪಂದ್ ಪಣೊಂದುಪ್ಪುಣಿ. ಐತ್ತಮಿತ್ತ್ ಜಾಗೆದ ಪುದರ್ ಕೆತ್ತ್ ದಿನ ಕಲ್ಲ್ ಲಾ ಅಡೆ ಉಂಡು. ಈ ಕಟ್ಟೆದ ಮಿತ್ತ್ ಕುಲ್ಲೆರೆ ಇಜ್ಜಿ. ಐತ್ತ ಮಿತ್ತ್ ದ ಮರೊನ್ ಮಿತರೆರೆ ಇಜ್ಜಿ. ಕಟ್ಟೆದ ಮಿತ್ತ್ ದೇವರೆನ ಪಾಟೊನ್ ದೀಪುಲೆಕ್ಕ ಇಜ್ಜಿ. ಇಂಚಿದಿನ ವಾಡಿಕೆಲು ಮೂಲು ನಡೆತ್ತೊಂದು ಬೈದುಂಡು.
1799ಡು ಬ್ರಿಟಿಷೆರ್ ಒಟ್ಟುಗ್ ಆತಿನ ಯುದ್ದೊಡು ಟಿಪ್ಪುಸುಲ್ತಾನ್ ಜೀವ ಕಳೆಯೊನುವೆ.  ಮೈಸೂರು ವಶೊಗು ತಿಕ್ಕಿನ ಬೊಕ್ಕ ಬ್ರಿಟಿಷೆರ್ ಉಪ್ಪು, ಬಚ್ಚಿರೆಗ್ ಸುಂಕ ಪಾಡಿಯೆರ್. ಉಳುಮೆದ ಗೇಣಿನ್ ಪಣೊತ ರೂಪೊಡ್ ಕೊರೊಡ್ ಪಣ್ಪಿನ ಕಟ್ಟಾಜ್ಞೆ ಪಾಡಿಯೆರ್. ಇಂದೆನ್ ವಿರೋಧಪಡಿಸಾದ್ 1837ಡ್ ಕೆಂದಬಾಡಿ ರಾಮಯ್ಯ ಬೊಕ್ಕ ನಂಜಯ್ಯ ನೇತೃತ್ವೊಡು 'ಅಮರ ಸುಳ್ಯ ರೈತ ದಂಗೆ' ಆದ್ ಪೋಂಡು. ಪುಟ್ಟ ಬಸಪ್ಪ ಮೆರೆಗ್ ರಾಜ ಪಟ್ಟ ಕಟ್ಟ್ ದ್ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ಪಣ್ಪಿ ಪುದರ್ ದೀದ್, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪರ ಯುದ್ಧೊಗ್ ಪೋಯೆರ್. ಸುಳ್ಯರ್ದ್ ಪೋಯಿನ ಈ ರೈತ ಸೈನ್ಯ ಜನರೆನ್ ಸೇರಿಸಾದ್, ಬ್ರಿಟಿಷರೆನ್ ಸೋಲಿಸಾದ್ 1837ಡ್ ಎಪ್ರಿಲ್ 5ಕ್ಕ್ ಕುಡ್ಲ ಮುಟ್ಟಿಯೆರ್. ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿಗ್ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕಲಾ ಮಲ್ತೆರ್. ರಡ್ಡ್ ವರ್ಷ ಸುಂಕ, ಗೇಣಿ ರದ್ದ್ ಮಲ್ಪುಣ ನಿರ್ಣಯೊನ್ ಮಲ್ತೆರ್.

ಅವಮಾನ ತಡೆವೆರೆ ಆವಂದಿನ ಬ್ರಿಟಿಷೆರ್ ರಡ್ಡೇ ವಾರೊಡ್ ಭಾರೀ ಸೈನ್ಯ, ಅಸ್ತ್ರೊನ್ ಗೆತೊಂದು ಯುದ್ಧ ಸಾರಿಯೆರ್. ಈ ಭೀಕರ ಯುದ್ಧೊಡ್ ಕೆದಂಬಾಡಿ ರಾಮಪ್ಪ, ಹುಲಿಕುಂದ ನಂಜಯ್ಯ ಹುತಾತ್ಮರಾಯೆರ್, ನಂದಾವರ ಬಂಗರಸುರೆನ್ 1837 ಮೇ 27ಡ್, ಕಲ್ಯಾಣಸ್ವಾಮಿ ಅಂಚನೇ ಉಪ್ಪಿನಂಗಡಿದ ಮಂಜಪ್ಪರೆನ್ ಜೂನ್ 19ಡ್ ಬೊಕ್ಕ ಗುಡ್ಡೆ ಮನೆ ಅಪ್ಪಯ್ಯ ಮೆರೆನ್ ಅಗೊಸ್ಟ್ 31ಡ್ ಬಿಕರ್ಣಕಟ್ಟೆಡ್ ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸಾಯೆರ್.
ಬ್ರಿಟಿಷರೆನ ಪರ ಹೋರಾಟ ಮಲ್ಪೆರೆ ಜನ ದುಂಬು ಪೋಯೆರೆ ಬಲ್ಲಿ ಪಣ್ದ್ ಪೋಡಿಗೆ ಪುಟ್ಟಾವುನ ಉದ್ದೇಶೊಡ್ ಗಲ್ಲುಗೇರಿಸಾಯಿನ ದೇಹೊಳೆನ್ ಜೆಪ್ಡಾಯೆರೆ ಬುಡಂದೆ ಅವೆನ್ ಕಕ್ಕೆ-ರಣಗಿಡಿಳು ತಿನ್ಪಿಲೆಕ್ಕ ತೂವೊಂದಿತ್ತೆರ್, ಬ್ರಿಟಿಷರೆನ ಈ ಕ್ರೌರ್ಯೊಗ್ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಯಿನ ಕಟ್ಟೆ ದುಂಬಗ್ ‘ಭೀಕರ ರಣಕಟ್ಟೆ’ ಪಣ್ದ್ ಇತ್ತೆಲಾ ಉಂಡು.

== ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರೊಲು ==
# ಅಹ್ಸನುಲ್ ಮಸೀದಿ, ಬಿಕರ್ಣಕಟ್ಟೆ
# ಬಾಲೆಯೇಸುನ ಇಂಗ್ರೇಜಿ, ಬಿಕರ್ಣಕಟ್ಟೆ

== ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಷೇತ್ರೊಲು ==
# ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲಾ ಪಂಚಾಯತ್ ಹಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ (ಇಂಗ್ಲಿಷ್/ಕನ್ನಡ ಮಾಧ್ಯಮ), ಪದವು, ಬಿಕರ್ಣಕಟ್ಟೆ
&lt;gallery&gt;
File:ಕಟ್ಟೆದ ಮಿತ್ತ್ ಉಪ್ಪುನ ಕಲ್ಲ್ ದ ಕೆತ್ತನೆ.jpg|ಕಟ್ಟೆದ ಮಿತ್ತ್ ಉಪ್ಪುನ ಕಲ್ಲ್ ದ ಕೆತ್ತನೆ
File:DKJP School, Bikarnakatte.jpg|ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲಾ ಪಂಚಾಯತ್ ಹಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ (ಇಂಗ್ಲಿಷ್-ಕನ್ನಡ ಮಾಧ್ಯಮೊ), ಪದವು, ಬಿಕರ್ಣಕಟ್ಟೆ
File:Infant Jesus Shrine, Bikarnakatte.jpg|ಬಾಲೆ ಯೇಸು ಇಂಗ್ರೇಜಿ, ಬಿಕರ್ಣಕಟ್ಟೆ
File:ಅಹ್ಸನುಲ್ ಮಸೀದಿ, ಬಿಕರ್ಣಕಟ್ಟೆ.jpg|ಅಹ್ಸನುಲ್ ಮಸೀದಿ, ಬಿಕರ್ಣಕಟ್ಟೆ
&lt;/gallery&gt;
== ಉಲ್ಲೇಕೊಲು ==
{{Reflist}}

[[Category:ಊರುಲು]]
[[ವರ್ಗೊ:ಕುಡಲದ ಊರುಲು]]

https://kpepaper.asianetnews.com/c/68739307</text>
      <sha1>3d4xoph6jiu6u2xhzp3ihaw7w0xp4ne</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ಬಳಕೆದಾರೆ ಪಾತೆರ:Md Revyat</title>
    <ns>3</ns>
    <id>12966</id>
    <revision>
      <id>148281</id>
      <timestamp>2022-08-09T16:39:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ತುಳು ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಸಮುದಾಯೊ</username>
        <id>2534</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ಪೊಸ ಸದಸ್ಯೆರೆ ಚರ್ಚಾಪುಟೊಡು [[Template:Welcome|ಸ್ವಾಗತ ಸಂದೇಸೊನು]]ಸೇರ್ಸಾಯರ ಆಪುಂಡು</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="399" xml:space="preserve">{{Template:Welcome|realName=|name=Md Revyat}}

-- [[ಬಳಕೆದಾರೆ:ತುಳು ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಸಮುದಾಯೊ|ತುಳು ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಸಮುದಾಯೊ]] ([[ಬಳಕೆದಾರೆ ಪಾತೆರ:ತುಳು ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಸಮುದಾಯೊ|ಪಾತೆರ್ಲೆ]]) ೨೨:೦೯, ೯ ಆಗೋಸ್ಟು ೨೦೨೨ (IST)</text>
      <sha1>5shk121r1b40fokknoju0rhebd6voib</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ಬಳಕೆದಾರೆ ಪಾತೆರ:Medine x</title>
    <ns>3</ns>
    <id>12967</id>
    <revision>
      <id>148283</id>
      <timestamp>2022-08-09T22:24:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ತುಳು ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಸಮುದಾಯೊ</username>
        <id>2534</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ಪೊಸ ಸದಸ್ಯೆರೆ ಚರ್ಚಾಪುಟೊಡು [[Template:Welcome|ಸ್ವಾಗತ ಸಂದೇಸೊನು]]ಸೇರ್ಸಾಯರ ಆಪುಂಡು</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="401" xml:space="preserve">{{Template:Welcome|realName=|name=Medine x}}

-- [[ಬಳಕೆದಾರೆ:ತುಳು ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಸಮುದಾಯೊ|ತುಳು ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಸಮುದಾಯೊ]] ([[ಬಳಕೆದಾರೆ ಪಾತೆರ:ತುಳು ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಸಮುದಾಯೊ|ಪಾತೆರ್ಲೆ]]) ೦೩:೫೪, ೧೦ ಆಗೋಸ್ಟು ೨೦೨೨ (IST)</text>
      <sha1>arbqfzh9ekcmf0g1k0mdypvnwqqdktf</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>