แม่แบบ:Soft redirect protection

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="th">
  <siteinfo>
    <sitename>วิกิซอร์ซ</sitename>
    <dbname>thwikisource</dbname>
    <base>https://th.wikisource.org/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%81</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.22</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">สื่อ</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">พิเศษ</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">พูดคุย</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">ผู้ใช้</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">คุยกับผู้ใช้</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">วิกิซอร์ซ</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">คุยเรื่องวิกิซอร์ซ</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">ไฟล์</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">คุยเรื่องไฟล์</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">มีเดียวิกิ</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">คุยเรื่องมีเดียวิกิ</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">แม่แบบ</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">คุยเรื่องแม่แบบ</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">วิธีใช้</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">คุยเรื่องวิธีใช้</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">หมวดหมู่</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">คุยเรื่องหมวดหมู่</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">สถานีย่อย</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">คุยเรื่องสถานีย่อย</namespace>
      <namespace key="102" case="first-letter">ผู้สร้างสรรค์</namespace>
      <namespace key="103" case="first-letter">คุยเรื่องผู้สร้างสรรค์</namespace>
      <namespace key="114" case="first-letter">งานแปล</namespace>
      <namespace key="115" case="first-letter">คุยเรื่องงานแปล</namespace>
      <namespace key="250" case="first-letter">หน้า</namespace>
      <namespace key="251" case="first-letter">คุยเรื่องหน้า</namespace>
      <namespace key="252" case="first-letter">ดัชนี</namespace>
      <namespace key="253" case="first-letter">คุยเรื่องดัชนี</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">มอดูล</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">คุยเรื่องมอดูล</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadget</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Gadget talk</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Gadget definition</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Gadget definition talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>แม่แบบ:Soft redirect protection</title>
    <ns>10</ns>
    <id>52180</id>
    <redirect title="แม่แบบ:เปลี่ยนทางแบบอ่อน" />
    <revision>
      <id>188647</id>
      <parentid>163919</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T22:23:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>6006</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>บอต: แก้หน้าเปลี่ยนทางซ้ำซ้อนไปเป็น [[แม่แบบ:เปลี่ยนทางแบบอ่อน]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="106" xml:space="preserve">#เปลี่ยนทาง [[แม่แบบ:เปลี่ยนทางแบบอ่อน]]</text>
      <sha1>cqdnqtt0zpv1av3rnz1hjahdsooqbfg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>คุยกับผู้ใช้:Ratekreel</title>
    <ns>3</ns>
    <id>53912</id>
    <revision>
      <id>188640</id>
      <parentid>185284</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:38:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MdsShakil</username>
        <id>9331</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>MdsShakil ย้ายหน้า [[คุยกับผู้ใช้:Baggaet]] ไปยัง [[คุยกับผู้ใช้:Ratekreel]]: ย้ายหน้าอัตโนมัติขณะเปลี่ยนชื่อผู้ใช้ &quot;[[Special:CentralAuth/Baggaet|Baggaet]]&quot; เป็น &quot;[[Special:CentralAuth/Ratekreel|Ratekreel]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="216" xml:space="preserve">{{Template:Welcome|realName=|name=Hulged}}

-- [[ผู้ใช้:New user message|New user message]] ([[คุยกับผู้ใช้:New user message|คุย]]) 17:33, 10 ธันวาคม 2564 (+07)</text>
      <sha1>t70to6w0cy48217y8thmq81s3qt0ty9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1</title>
    <ns>2</ns>
    <id>56771</id>
    <revision>
      <id>188577</id>
      <parentid>188576</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T12:07:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16m */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="40852" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|สัตว์สำคัญของสยามคือช้าง ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของปริมณฑลฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างก็จะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังของมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่น ๆ ในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่ดี ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธอันร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว จะนำช้างมาใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่นำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยในช่วงเวลาระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมงของฤดูร้อน ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน และแล้ว จะติดบังเหียนช้างแต่ละตัวเข้ากับซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ท่อนใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละคนจะสามารถแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่แสดงร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; อนึ่ง ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขี่รู้ได้ว่า ช้างของตนอยู่ที่ไหนแล้ว แม้เมื่อไกลออกไปก็ตาม แต่ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะใช้งางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันนำซุงขึ้น บางคราว สัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะทำยาลูกกลอนจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันสิ้นแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกครั้งเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะจับช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างเชือกนี้จะเดินอย่างแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดิมตามเหมือนฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ในภายหลังได้ ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้าของมันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้ผู้คนบนพื้น และเขาเหล่านั้นจะนำปลายไปมัดกับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังทุ่งราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับคืนสู่ภูมิลำเนาในพงไพรไม่ ด้วยวงล้อมของช้างพาหนะจะรายรอบทุ่งราบนั้นและกักขังพวกมันเอาไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>kwnluvq5h6iebkj02dv2ytaiyfwgqvs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188578</id>
      <parentid>188577</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T12:09:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16n */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="41270" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|สัตว์สำคัญของสยามคือช้าง ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของปริมณฑลฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างก็จะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังของมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่น ๆ ในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่ดี ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธอันร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว จะนำช้างมาใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่นำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยในช่วงเวลาระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมงของฤดูร้อน ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน และแล้ว จะติดบังเหียนช้างแต่ละตัวเข้ากับซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ท่อนใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละคนจะสามารถแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่แสดงร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; อนึ่ง ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขี่รู้ได้ว่า ช้างของตนอยู่ที่ไหนแล้ว แม้เมื่อไกลออกไปก็ตาม แต่ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะใช้งางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันนำซุงขึ้น บางคราว สัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะทำยาลูกกลอนจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันสิ้นแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกครั้งเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะจับช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างเชือกนี้จะเดินอย่างแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดิมตามเหมือนฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ในภายหลังได้ ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้าของมันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้ผู้คนบนพื้น และเขาเหล่านั้นจะนำปลายไปมัดกับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังทุ่งราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับคืนสู่ภูมิลำเนาในพงไพรไม่ ด้วยวงล้อมของช้างพาหนะจะรายรอบทุ่งราบนั้นและกักขังพวกมันเอาไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวก็จะเดินตาม พอถึงภายนอก จะปรากฏช้างพาหนะสามเชือก
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>kyx32tyzj0wx4rzua0i11vqu5h87s30</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188579</id>
      <parentid>188578</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T12:14:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16n */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="41793" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|สัตว์สำคัญของสยามคือช้าง ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของปริมณฑลฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างก็จะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังของมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่น ๆ ในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่ดี ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธอันร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว จะนำช้างมาใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่นำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยในช่วงเวลาระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมงของฤดูร้อน ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน และแล้ว จะติดบังเหียนช้างแต่ละตัวเข้ากับซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ท่อนใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละคนจะสามารถแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่แสดงร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; อนึ่ง ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขี่รู้ได้ว่า ช้างของตนอยู่ที่ไหนแล้ว แม้เมื่อไกลออกไปก็ตาม แต่ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะใช้งางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันนำซุงขึ้น บางคราว สัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะทำยาลูกกลอนจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันสิ้นแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกครั้งเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะจับช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างเชือกนี้จะเดินอย่างแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดิมตามเหมือนฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ในภายหลังได้ ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้าของมันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้ผู้คนบนพื้น และเขาเหล่านั้นจะนำปลายไปมัดกับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังทุ่งราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับคืนสู่ภูมิลำเนาในพงไพรไม่ ด้วยวงล้อมของช้างพาหนะจะรายรอบทุ่งราบนั้นและกักขังพวกมันเอาไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวก็จะเดินตาม พอถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกำพาไปยังคอกในลักษณะที่ชวนอดสูเช่นนี้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>kdk2u65qvrl5vsy601d8t7p6blrhnq2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188580</id>
      <parentid>188579</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T12:15:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16n */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="41796" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|สัตว์สำคัญของสยามคือช้าง ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของปริมณฑลฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างก็จะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังของมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่น ๆ ในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่ดี ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธอันร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว จะนำช้างมาใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่นำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยในช่วงเวลาระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมงของฤดูร้อน ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน และแล้ว จะติดบังเหียนช้างแต่ละตัวเข้ากับซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ท่อนใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละคนจะสามารถแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่แสดงร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; อนึ่ง ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขี่รู้ได้ว่า ช้างของตนอยู่ที่ไหนแล้ว แม้เมื่อไกลออกไปก็ตาม แต่ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะใช้งางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันนำซุงขึ้น บางคราว สัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะทำยาลูกกลอนจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันสิ้นแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกครั้งเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะจับช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างเชือกนี้จะเดินอย่างแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดิมตามเหมือนฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ในภายหลังได้ ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้าของมันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้ผู้คนบนพื้น และเขาเหล่านั้นจะนำปลายไปมัดกับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังทุ่งราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับคืนสู่ภูมิลำเนาในพงไพรไม่ ด้วยวงล้อมของช้างพาหนะจะรายรอบทุ่งราบนั้นและกักขังพวกมันเอาไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวก็จะเดินตาม พอถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่ชวนอดสูเช่นนี้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>406u3j17l4zmvpvdoo58j4ie0humf7b</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188581</id>
      <parentid>188580</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T12:18:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16n */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="42142" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|สัตว์สำคัญของสยามคือช้าง ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของปริมณฑลฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างก็จะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังของมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่น ๆ ในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่ดี ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธอันร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว จะนำช้างมาใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่นำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยในช่วงเวลาระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมงของฤดูร้อน ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน และแล้ว จะติดบังเหียนช้างแต่ละตัวเข้ากับซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ท่อนใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละคนจะสามารถแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่แสดงร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; อนึ่ง ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขี่รู้ได้ว่า ช้างของตนอยู่ที่ไหนแล้ว แม้เมื่อไกลออกไปก็ตาม แต่ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะใช้งางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันนำซุงขึ้น บางคราว สัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะทำยาลูกกลอนจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันสิ้นแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกครั้งเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะจับช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างเชือกนี้จะเดินอย่างแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดิมตามเหมือนฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ในภายหลังได้ ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้าของมันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้ผู้คนบนพื้น และเขาเหล่านั้นจะนำปลายไปมัดกับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังทุ่งราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับคืนสู่ภูมิลำเนาในพงไพรไม่ ด้วยวงล้อมของช้างพาหนะจะรายรอบทุ่งราบนั้นและกักขังพวกมันเอาไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวจะไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่ชวนอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างก็จะสิ้นพยศ หมดความดุร้าย และเอาไปสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>45e8sqodmezs58na0nx8crhklj3m766</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188582</id>
      <parentid>188581</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T12:19:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16n */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="42154" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|สัตว์สำคัญของสยามคือช้าง ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของปริมณฑลฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างก็จะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังของมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่น ๆ ในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่ดี ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธอันร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว จะนำช้างมาใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่นำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยในช่วงเวลาระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมงของฤดูร้อน ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน และแล้ว จะติดบังเหียนช้างแต่ละตัวเข้ากับซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ท่อนใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละคนจะสามารถแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่แสดงร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; อนึ่ง ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขี่รู้ได้ว่า ช้างของตนอยู่ที่ไหนแล้ว แม้เมื่อไกลออกไปก็ตาม แต่ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะใช้งางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันนำซุงขึ้น บางคราว สัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะทำยาลูกกลอนจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันสิ้นแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกครั้งเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะจับช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างเชือกนี้จะเดินอย่างแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดิมตามเหมือนฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ในภายหลังได้ ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้าของมันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้ผู้คนบนพื้น และเขาเหล่านั้นจะนำปลายไปมัดกับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังทุ่งราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับคืนสู่ภูมิลำเนาในพงไพรไม่ ด้วยวงล้อมของช้างพาหนะจะรายรอบทุ่งราบนั้นและกักขังพวกมันเอาไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวจะไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่ชวนอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างก็จะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>2gkkif3zv8h1b8z04vokb21j76wkaah</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188583</id>
      <parentid>188582</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T12:20:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16n */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="42148" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|สัตว์สำคัญของสยามคือช้าง ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของปริมณฑลฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างก็จะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังของมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่น ๆ ในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่ดี ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธอันร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว จะนำช้างมาใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่นำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยในช่วงเวลาระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมงของฤดูร้อน ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน และแล้ว จะติดบังเหียนช้างแต่ละตัวเข้ากับซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ท่อนใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละคนจะสามารถแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่แสดงร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; อนึ่ง ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขี่รู้ได้ว่า ช้างของตนอยู่ที่ไหนแล้ว แม้เมื่อไกลออกไปก็ตาม แต่ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะใช้งางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันนำซุงขึ้น บางคราว สัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะทำยาลูกกลอนจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันสิ้นแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกครั้งเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะจับช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างเชือกนี้จะเดินอย่างแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดิมตามเหมือนฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ในภายหลังได้ ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้าของมันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้ผู้คนบนพื้น และเขาเหล่านั้นจะนำปลายไปมัดกับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังทุ่งราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับคืนสู่ภูมิลำเนาในพงไพรไม่ ด้วยวงล้อมของช้างพาหนะจะรายรอบทุ่งราบนั้นและกักขังพวกมันเอาไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวจะไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>6pj7kk7la8dcwi23pkkj31zpt1oyz8d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188584</id>
      <parentid>188583</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T12:38:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16o */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="42772" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|สัตว์สำคัญของสยามคือช้าง ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของปริมณฑลฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างก็จะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังของมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่น ๆ ในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่ดี ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธอันร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว จะนำช้างมาใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่นำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยในช่วงเวลาระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมงของฤดูร้อน ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน และแล้ว จะติดบังเหียนช้างแต่ละตัวเข้ากับซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ท่อนใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละคนจะสามารถแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่แสดงร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; อนึ่ง ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขี่รู้ได้ว่า ช้างของตนอยู่ที่ไหนแล้ว แม้เมื่อไกลออกไปก็ตาม แต่ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะใช้งางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันนำซุงขึ้น บางคราว สัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะทำยาลูกกลอนจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันสิ้นแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกครั้งเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะจับช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างเชือกนี้จะเดินอย่างแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดิมตามเหมือนฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ในภายหลังได้ ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้าของมันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้ผู้คนบนพื้น และเขาเหล่านั้นจะนำปลายไปมัดกับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังทุ่งราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับคืนสู่ภูมิลำเนาในพงไพรไม่ ด้วยวงล้อมของช้างพาหนะจะรายรอบทุ่งราบนั้นและกักขังพวกมันเอาไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวจะไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ จะทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น เมื่ออาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างก็จะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะปล่อยช้างที่เหลือให้เป็นอิสระ และอนุญาตให้พวกมันพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>2dzu6kzjcp379hkf9zarq0fnlj46f3p</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188585</id>
      <parentid>188584</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T12:41:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16l */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="42733" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|สัตว์สำคัญของสยามคือช้าง ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของปริมณฑลฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างก็จะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังของมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่น ๆ ในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่ดี ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธอันร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว จะนำช้างมาใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่นำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยในช่วงเวลาระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมงของฤดูร้อน ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน และแล้ว จะติดบังเหียนช้างแต่ละตัวเข้ากับซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ท่อนใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละคนจะสามารถแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่แสดงร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; อนึ่ง ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขี่รู้ได้ว่า ช้างของตนอยู่ที่ไหนแล้ว แม้เมื่อไกลออกไปก็ตาม แต่ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะใช้งางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันนำซุงขึ้น บางคราว สัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะทำยาลูกกลอนจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันสิ้นแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกครั้งเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะจับช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ในภายหลังได้ ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้าของมันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้ผู้คนบนพื้น และเขาเหล่านั้นจะนำปลายไปมัดกับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังทุ่งราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับคืนสู่ภูมิลำเนาในพงไพรไม่ ด้วยวงล้อมของช้างพาหนะจะรายรอบทุ่งราบนั้นและกักขังพวกมันเอาไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวจะไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ จะทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น เมื่ออาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างก็จะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะปล่อยช้างที่เหลือให้เป็นอิสระ และอนุญาตให้พวกมันพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>k8bd7cuwlwoyizcb1vjxvydn8ngi88v</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188586</id>
      <parentid>188585</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T12:49:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16l */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="43876" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|สัตว์สำคัญของสยามคือช้าง ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของปริมณฑลฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างก็จะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังของมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่น ๆ ในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่ดี ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธอันร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว จะนำช้างมาใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่นำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยในช่วงเวลาระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมงของฤดูร้อน ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน และแล้ว จะติดบังเหียนช้างแต่ละตัวเข้ากับซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ท่อนใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละคนจะสามารถแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่แสดงร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; อนึ่ง ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขี่รู้ได้ว่า ช้างของตนอยู่ที่ไหนแล้ว แม้เมื่อไกลออกไปก็ตาม แต่ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะใช้งางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันนำซุงขึ้น บางคราว สัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะทำยาลูกกลอนจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันสิ้นแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกครั้งเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะจับช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธขี่มาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั้น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ในภายหลังได้ ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้าของมันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้ผู้คนบนพื้น และเขาเหล่านั้นจะนำปลายไปมัดกับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังทุ่งราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับคืนสู่ภูมิลำเนาในพงไพรไม่ ด้วยวงล้อมของช้างพาหนะจะรายรอบทุ่งราบนั้นและกักขังพวกมันเอาไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวจะไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ จะทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น เมื่ออาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างก็จะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะปล่อยช้างที่เหลือให้เป็นอิสระ และอนุญาตให้พวกมันพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>t411wy1e6mr20x8pd2d714crvq7z6ik</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188587</id>
      <parentid>188586</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T12:54:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16l */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44302" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|สัตว์สำคัญของสยามคือช้าง ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของปริมณฑลฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างก็จะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังของมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่น ๆ ในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่ดี ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธอันร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว จะนำช้างมาใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่นำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยในช่วงเวลาระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมงของฤดูร้อน ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน และแล้ว จะติดบังเหียนช้างแต่ละตัวเข้ากับซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ท่อนใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละคนจะสามารถแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่แสดงร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; อนึ่ง ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขี่รู้ได้ว่า ช้างของตนอยู่ที่ไหนแล้ว แม้เมื่อไกลออกไปก็ตาม แต่ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะใช้งางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันนำซุงขึ้น บางคราว สัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะทำยาลูกกลอนจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันสิ้นแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกครั้งเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะจับช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธขี่มาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั้น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ปิดล้อมแห่งที่สอง
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ในภายหลังได้ ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้าของมันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้ผู้คนบนพื้น และเขาเหล่านั้นจะนำปลายไปมัดกับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังทุ่งราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับคืนสู่ภูมิลำเนาในพงไพรไม่ ด้วยวงล้อมของช้างพาหนะจะรายรอบทุ่งราบนั้นและกักขังพวกมันเอาไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวจะไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ จะทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น เมื่ออาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างก็จะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะปล่อยช้างที่เหลือให้เป็นอิสระ และอนุญาตให้พวกมันพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>k0511y651udj4if0cyqk4fc7xum3ha4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188588</id>
      <parentid>188587</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T12:59:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16l */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45191" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|สัตว์สำคัญของสยามคือช้าง ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของปริมณฑลฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างก็จะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังของมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่น ๆ ในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่ดี ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธอันร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว จะนำช้างมาใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่นำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยในช่วงเวลาระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมงของฤดูร้อน ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน และแล้ว จะติดบังเหียนช้างแต่ละตัวเข้ากับซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ท่อนใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละคนจะสามารถแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่แสดงร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; อนึ่ง ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขี่รู้ได้ว่า ช้างของตนอยู่ที่ไหนแล้ว แม้เมื่อไกลออกไปก็ตาม แต่ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะใช้งางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันนำซุงขึ้น บางคราว สัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะทำยาลูกกลอนจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันสิ้นแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกครั้งเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะจับช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธขี่มาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั้น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ปิดล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยชมปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ในภายหลังได้ ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้าของมันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้ผู้คนบนพื้น และเขาเหล่านั้นจะนำปลายไปมัดกับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังทุ่งราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับคืนสู่ภูมิลำเนาในพงไพรไม่ ด้วยวงล้อมของช้างพาหนะจะรายรอบทุ่งราบนั้นและกักขังพวกมันเอาไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวจะไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ จะทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น เมื่ออาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างก็จะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะปล่อยช้างที่เหลือให้เป็นอิสระ และอนุญาตให้พวกมันพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>nwfd40zn8pf0o114dx41fpx25fczlph</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188589</id>
      <parentid>188588</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T13:00:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16l */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45252" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|สัตว์สำคัญของสยามคือช้าง ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของปริมณฑลฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างก็จะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังของมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่น ๆ ในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่ดี ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธอันร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว จะนำช้างมาใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่นำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยในช่วงเวลาระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมงของฤดูร้อน ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน และแล้ว จะติดบังเหียนช้างแต่ละตัวเข้ากับซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ท่อนใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละคนจะสามารถแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่แสดงร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; อนึ่ง ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขี่รู้ได้ว่า ช้างของตนอยู่ที่ไหนแล้ว แม้เมื่อไกลออกไปก็ตาม แต่ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะใช้งางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันนำซุงขึ้น บางคราว สัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะทำยาลูกกลอนจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันสิ้นแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกครั้งเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะจับช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธขี่มาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั้น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ปิดล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยชมปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ในภายหลังได้ ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้าของมันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้ผู้คนบนพื้น และเขาเหล่านั้นจะนำปลายไปมัดกับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังทุ่งราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับคืนสู่ภูมิลำเนาในพงไพรไม่ ด้วยวงล้อมของช้างพาหนะจะรายรอบทุ่งราบนั้นและกักขังพวกมันเอาไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวจะไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ จะทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น เมื่ออาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างก็จะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะปล่อยช้างที่เหลือให้เป็นอิสระ และอนุญาตให้พวกมันพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>pc5irs3yckv5hsj0b1w7m94f45uy9gn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188590</id>
      <parentid>188589</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T13:06:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16m */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45243" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|สัตว์สำคัญของสยามคือช้าง ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของปริมณฑลฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างก็จะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังของมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่น ๆ ในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่ดี ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธอันร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว จะนำช้างมาใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่นำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยในช่วงเวลาระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมงของฤดูร้อน ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน และแล้ว จะติดบังเหียนช้างแต่ละตัวเข้ากับซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ท่อนใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละคนจะสามารถแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่แสดงร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; อนึ่ง ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขี่รู้ได้ว่า ช้างของตนอยู่ที่ไหนแล้ว แม้เมื่อไกลออกไปก็ตาม แต่ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะใช้งางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันนำซุงขึ้น บางคราว สัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะทำยาลูกกลอนจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันสิ้นแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกครั้งเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะจับช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธขี่มาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั้น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ปิดล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยชมปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น ผู้ซึ่งจะนำปลายนั้นไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่ย่อมรายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวจะไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ จะทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น เมื่ออาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างก็จะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะปล่อยช้างที่เหลือให้เป็นอิสระ และอนุญาตให้พวกมันพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>6gqt3fdj53ivze375pkl4ed4y0e9lte</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188591</id>
      <parentid>188590</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T13:07:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45389" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|สัตว์สำคัญของสยามคือช้าง ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของปริมณฑลฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างก็จะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังของมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่น ๆ ในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่ดี ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธอันร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว จะนำช้างมาใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่นำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยในช่วงเวลาระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมงของฤดูร้อน ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน และแล้ว จะติดบังเหียนช้างแต่ละตัวเข้ากับซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ท่อนใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละคนจะสามารถแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่แสดงร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; อนึ่ง ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขี่รู้ได้ว่า ช้างของตนอยู่ที่ไหนแล้ว แม้เมื่อไกลออกไปก็ตาม แต่ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะใช้งางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันนำซุงขึ้น บางคราว สัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะทำยาลูกกลอนจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันสิ้นแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกครั้งเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะจับช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธขี่มาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั้น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ปิดล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยชมปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น ผู้ซึ่งจะนำปลายนั้นไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่ย่อมรายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวจะไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ จะทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น เมื่ออาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างก็จะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะปล่อยช้างที่เหลือให้เป็นอิสระ และอนุญาตให้พวกมันพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>h20kfwbikizfu8zsj8wv9zb8pumt2wh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188592</id>
      <parentid>188591</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T13:09:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16a */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45398" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นอันมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของปริมณฑลฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างก็จะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังของมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่น ๆ ในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่ดี ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธอันร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว จะนำช้างมาใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่นำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยในช่วงเวลาระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมงของฤดูร้อน ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน และแล้ว จะติดบังเหียนช้างแต่ละตัวเข้ากับซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ท่อนใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละคนจะสามารถแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่แสดงร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; อนึ่ง ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขี่รู้ได้ว่า ช้างของตนอยู่ที่ไหนแล้ว แม้เมื่อไกลออกไปก็ตาม แต่ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะใช้งางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันนำซุงขึ้น บางคราว สัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะทำยาลูกกลอนจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันสิ้นแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกครั้งเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะจับช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธขี่มาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั้น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ปิดล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยชมปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น ผู้ซึ่งจะนำปลายนั้นไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่ย่อมรายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวจะไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ จะทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น เมื่ออาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างก็จะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะปล่อยช้างที่เหลือให้เป็นอิสระ และอนุญาตให้พวกมันพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>qfh5cfdzqyse8ddrwwh7uxrzigb9usk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188593</id>
      <parentid>188592</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T13:11:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16a */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45383" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นอันมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างก็จะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังของมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่น ๆ ในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่ดี ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธอันร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว จะนำช้างมาใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่นำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยในช่วงเวลาระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมงของฤดูร้อน ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน และแล้ว จะติดบังเหียนช้างแต่ละตัวเข้ากับซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ท่อนใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละคนจะสามารถแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่แสดงร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; อนึ่ง ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขี่รู้ได้ว่า ช้างของตนอยู่ที่ไหนแล้ว แม้เมื่อไกลออกไปก็ตาม แต่ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะใช้งางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันนำซุงขึ้น บางคราว สัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะทำยาลูกกลอนจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันสิ้นแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกครั้งเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะจับช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธขี่มาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั้น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ปิดล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยชมปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น ผู้ซึ่งจะนำปลายนั้นไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่ย่อมรายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวจะไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ จะทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น เมื่ออาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างก็จะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะปล่อยช้างที่เหลือให้เป็นอิสระ และอนุญาตให้พวกมันพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>b3rp4r3qsdyajne1kq38kgvkpx8y8ql</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188594</id>
      <parentid>188593</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T13:17:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16b */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45387" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นอันมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขี่ขับช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว จะนำช้างมาใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่นำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยในช่วงเวลาระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมงของฤดูร้อน ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน และแล้ว จะติดบังเหียนช้างแต่ละตัวเข้ากับซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ท่อนใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละคนจะสามารถแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่แสดงร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; อนึ่ง ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขี่รู้ได้ว่า ช้างของตนอยู่ที่ไหนแล้ว แม้เมื่อไกลออกไปก็ตาม แต่ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะใช้งางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันนำซุงขึ้น บางคราว สัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะทำยาลูกกลอนจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันสิ้นแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกครั้งเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะจับช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธขี่มาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั้น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ปิดล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยชมปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น ผู้ซึ่งจะนำปลายนั้นไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่ย่อมรายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวจะไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ จะทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น เมื่ออาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างก็จะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะปล่อยช้างที่เหลือให้เป็นอิสระ และอนุญาตให้พวกมันพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>ly7yb8pp9g7oj8pk75gugd1hoey4dir</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188595</id>
      <parentid>188594</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T13:21:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16c */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45405" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นอันมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขี่ขับช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน และแล้ว จะติดบังเหียนช้างแต่ละตัวเข้ากับซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ท่อนใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละคนจะสามารถแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่แสดงร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; อนึ่ง ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขี่รู้ได้ว่า ช้างของตนอยู่ที่ไหนแล้ว แม้เมื่อไกลออกไปก็ตาม แต่ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะใช้งางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันนำซุงขึ้น บางคราว สัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะทำยาลูกกลอนจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันสิ้นแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกครั้งเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะจับช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธขี่มาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั้น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ปิดล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยชมปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น ผู้ซึ่งจะนำปลายนั้นไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่ย่อมรายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวจะไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ จะทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น เมื่ออาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างก็จะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะปล่อยช้างที่เหลือให้เป็นอิสระ และอนุญาตให้พวกมันพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>lgw8d4kca1t2f0bblp4z4t2qs5j3z64</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188596</id>
      <parentid>188595</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T13:24:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16d */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45432" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นอันมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขี่ขับช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่แสดงร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; อนึ่ง ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขี่รู้ได้ว่า ช้างของตนอยู่ที่ไหนแล้ว แม้เมื่อไกลออกไปก็ตาม แต่ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะใช้งางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันนำซุงขึ้น บางคราว สัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะทำยาลูกกลอนจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันสิ้นแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกครั้งเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะจับช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธขี่มาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั้น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ปิดล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยชมปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น ผู้ซึ่งจะนำปลายนั้นไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่ย่อมรายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวจะไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ จะทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น เมื่ออาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างก็จะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะปล่อยช้างที่เหลือให้เป็นอิสระ และอนุญาตให้พวกมันพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>t7aj3te8kkag6nehou1phem6rdtavrx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188597</id>
      <parentid>188596</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T13:28:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16f */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45462" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นอันมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขี่ขับช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะใช้งางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันนำซุงขึ้น บางคราว สัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะทำยาลูกกลอนจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันสิ้นแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกครั้งเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะจับช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธขี่มาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั้น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ปิดล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยชมปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น ผู้ซึ่งจะนำปลายนั้นไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่ย่อมรายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวจะไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ จะทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น เมื่ออาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างก็จะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะปล่อยช้างที่เหลือให้เป็นอิสระ และอนุญาตให้พวกมันพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>3bhu6frpi0sr0zli673gvbud10fsbqn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188598</id>
      <parentid>188597</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T13:29:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16b */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45462" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นอันมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะใช้งางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันนำซุงขึ้น บางคราว สัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะทำยาลูกกลอนจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันสิ้นแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกครั้งเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะจับช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธขี่มาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั้น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ปิดล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยชมปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น ผู้ซึ่งจะนำปลายนั้นไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่ย่อมรายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวจะไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ จะทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น เมื่ออาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างก็จะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะปล่อยช้างที่เหลือให้เป็นอิสระ และอนุญาตให้พวกมันพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>713yq21k46b4f3my8k8rf1uft5gh1mf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188599</id>
      <parentid>188598</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T13:30:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16f */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45480" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นอันมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะใช้งางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันนำซุงขึ้น บางคราว สัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะทำยาลูกกลอนจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันสิ้นแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกครั้งเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะจับช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธขี่มาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั้น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ปิดล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยชมปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น ผู้ซึ่งจะนำปลายนั้นไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่ย่อมรายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวจะไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ จะทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น เมื่ออาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างก็จะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะปล่อยช้างที่เหลือให้เป็นอิสระ และอนุญาตให้พวกมันพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>6csgez2y4bhek9o3bixt91nrixzyrt2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188600</id>
      <parentid>188599</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T13:31:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16i */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45500" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นอันมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะทำยาลูกกลอนจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันสิ้นแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกครั้งเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะจับช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธขี่มาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั้น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ปิดล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยชมปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น ผู้ซึ่งจะนำปลายนั้นไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่ย่อมรายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวจะไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ จะทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น เมื่ออาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างก็จะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะปล่อยช้างที่เหลือให้เป็นอิสระ และอนุญาตให้พวกมันพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>samwywgm632qne30xtjw038vyqty5z6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188601</id>
      <parentid>188600</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T13:34:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16j */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45537" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นอันมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะจับช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธขี่มาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั้น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ปิดล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยชมปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น ผู้ซึ่งจะนำปลายนั้นไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่ย่อมรายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวจะไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ จะทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น เมื่ออาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างก็จะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะปล่อยช้างที่เหลือให้เป็นอิสระ และอนุญาตให้พวกมันพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>qipfqx3u4fj3qtwfnzr6x66hur76x43</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188603</id>
      <parentid>188601</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T13:37:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16k */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45537" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นอันมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธขี่มาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั้น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ปิดล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยชมปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น ผู้ซึ่งจะนำปลายนั้นไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่ย่อมรายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวจะไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ จะทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น เมื่ออาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างก็จะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะปล่อยช้างที่เหลือให้เป็นอิสระ และอนุญาตให้พวกมันพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>rbgcb8wlmxtsxubzw0bg6woa2wwvsix</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188604</id>
      <parentid>188603</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T13:40:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16a */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45543" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธขี่มาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั้น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ปิดล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยชมปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น ผู้ซึ่งจะนำปลายนั้นไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่ย่อมรายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวจะไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ จะทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น เมื่ออาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างก็จะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะปล่อยช้างที่เหลือให้เป็นอิสระ และอนุญาตให้พวกมันพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>al8ouifdktoz0ubcajx56mkmaw2zki1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188605</id>
      <parentid>188604</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T14:31:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16o */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45495" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธขี่มาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั้น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ปิดล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยชมปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น ผู้ซึ่งจะนำปลายนั้นไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่ย่อมรายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดจะถูกนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำในหนทาง และอีกตัวจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ สองตัวจะไปประจำข้างช้างที่ตกเป็นเชลยนั้นข้างละตัว และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>pcz9b6enx516uc2ir3qm4wfa7ppcj26</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188606</id>
      <parentid>188605</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T14:37:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16n */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45504" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธขี่มาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั้น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ปิดล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยชมปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปยังที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รึงรัดเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น ผู้ซึ่งจะนำปลายนั้นไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยกู่ร้องสุดเจ็บปวดหัวใจ ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่มิถูกจับก็จะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่ย่อมรายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>3uuhtcbcbkbmxf1bslqbgswwcrk2kbm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188607</id>
      <parentid>188606</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T14:43:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16m */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45561" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อชมการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปและเอเชีย ฆราวาสและบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และโขลงช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธขี่มาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั้น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ปิดล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยชมปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>2mi2n2vr9egnasag0h91i4ug1emae26</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188608</id>
      <parentid>188607</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T14:48:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16l */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45621" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ควาญจะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ควาญยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>a5zi3lpw1049mpz2t45qyguh73o62g6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188609</id>
      <parentid>188608</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T14:48:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16b */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45651" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>5lazrnz6yaq51wrdak8iej863o504l1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188610</id>
      <parentid>188609</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T14:50:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17 */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45727" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า ท้าวจาตุมหาราชทั้ง 4 มายกพระองค์ไป{{...}}สู่ป่าพระหิมพานต์{{...}}ในที่ใกล้รัชฏบรรพตนั้น มีสุวรรณคีรีอันหนึ่ง และมีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง{{...}}ลงมาจากกาญจนบรรพ{{...}}ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น{{...}}พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>f06fj2xyoa3te03jw4vkpglc4ds9tvq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188611</id>
      <parentid>188610</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T14:52:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17b */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45419" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>ckjyl2ff4260agsngcijg6686m8wz55</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188612</id>
      <parentid>188611</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:03:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17f */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="46348" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับมา พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างนั้นแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงกลับหลังหันและนำขบวนกลับสู่ราชธานี
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>9dlezztlkq34ev9s3r9jk680xrgec12</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188613</id>
      <parentid>188612</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:09:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17f */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="46659" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับมา พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างนั้นแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงกลับหลังหันและนำขบวนกลับสู่ราชธานี ณ บ้านใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>f06z1qv8l5bhqmhmaddryvsru3pu525</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188614</id>
      <parentid>188613</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:13:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17f */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="47232" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับมา พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างนั้นแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงกลับหลังหันและนำขบวนกลับสู่ราชธานี ณ บ้านใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสคณะหนึ่ง กับนักบวชกลุ่มหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงหญิงสาวนักเต้นจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำสั่งและความรื่นเริงของช้าง
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>4versn531psv6v0sew2fy5gc08xnk00</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188615</id>
      <parentid>188614</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:13:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17f */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="47226" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับมา พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างนั้นแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงกลับหลังหันและนำขบวนกลับสู่ราชธานี ณ บ้านใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสคณะหนึ่ง กับนักบวชกลุ่มหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงหญิงสาวนักเต้นจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>axoritxmsy4rbt2icrlqf1pd394sna7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188616</id>
      <parentid>188615</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:23:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17f */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="47715" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับมา พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างนั้นแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงกลับหลังหันและนำขบวนกลับสู่ราชธานี ณ บ้านใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องและรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>lyt772amlcb5w1lst72idgpnr6n088q</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188617</id>
      <parentid>188616</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:26:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17f */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="47995" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับมา พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างนั้นแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงกลับหลังหันและนำขบวนกลับสู่ราชธานี ณ บ้านใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องและรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่นั่นเองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเยี่ยงนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>p9ex5e1f9b1pstf0fksbd5jfmithjhd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188618</id>
      <parentid>188617</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:29:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17f */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="47998" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ บ้านใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องและรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่นั่นเองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเยี่ยงนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>51vzkb4ro8bop0ed78so5nekwpblbug</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188619</id>
      <parentid>188618</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:32:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17f */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="47995" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่นั่นเองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>g13071yvay91af6eo3ueg23qe4pxy38</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188620</id>
      <parentid>188619</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:34:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17f */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="47983" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>4qgc86lwyljhdfj8j16vag79fa89eiq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188621</id>
      <parentid>188620</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:38:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17g */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="48619" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างหายากชนิดที่พวกตนกำลังตามหาอยู่
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>gsi7e4zs9dtwr8hrkqubi5ihbo73v4c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188622</id>
      <parentid>188621</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:43:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17g */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="49049" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>rudfajln5yhb2750alh4ho0t59x3ktf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188623</id>
      <parentid>188622</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:46:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17g */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="49279" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดแสงไฟในยามค่ำ
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>qhsujz1r6uue312tx4mqjb434hflcmc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188624</id>
      <parentid>188623</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:48:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17g */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="49423" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>t39ci1miegdxa17kb25luhvd8qkhtcn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188625</id>
      <parentid>188624</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:49:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17g */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="49650" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>cr4iaxi9am5tcpqofyhag4un4ifg9rk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188626</id>
      <parentid>188625</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:57:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17g */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="49987" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เอง&lt;ref&gt;อาจหมายถึงการพบช้างเผือกที่เมืองกาญจนดิษฐ์ใน พ.ศ. 2419 (32 ปีก่อนหนังสือนี้) ช้างนั้นต่อมาได้นามว่า พระเศวตสุนทรสวัสดิ์&lt;/ref&gt; ที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>dk1xsq3v7z9hozpveied2s46ix46kf7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188627</id>
      <parentid>188626</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:05:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17h */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="50997" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เอง&lt;ref&gt;อาจหมายถึงการพบช้างเผือกที่เมืองกาญจนดิษฐ์ใน พ.ศ. 2419 (32 ปีก่อนหนังสือนี้) ช้างนั้นต่อมาได้นามว่า พระเศวตสุนทรสวัสดิ์&lt;/ref&gt; ที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็ล้างบาป&lt;ref&gt;xxx&lt;/ref&gt; ให้แก่สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่งซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ให้ความพอใจแก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>3c2dss25825ga7xx02neyky64zcbsib</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188628</id>
      <parentid>188627</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:07:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17i */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="51629" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เอง&lt;ref&gt;อาจหมายถึงการพบช้างเผือกที่เมืองกาญจนดิษฐ์ใน พ.ศ. 2419 (32 ปีก่อนหนังสือนี้) ช้างนั้นต่อมาได้นามว่า พระเศวตสุนทรสวัสดิ์&lt;/ref&gt; ที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็ล้างบาป&lt;ref&gt;xxx&lt;/ref&gt; ให้แก่สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่งซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ให้ความพอใจแก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|เดี๋ยวนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกตัวล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>gzi8ublky0zg2xi7hs103j8ktsnq0js</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188629</id>
      <parentid>188628</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:11:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17i */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="52262" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เอง&lt;ref&gt;อาจหมายถึงการพบช้างเผือกที่เมืองกาญจนดิษฐ์ใน พ.ศ. 2419 (32 ปีก่อนหนังสือนี้) ช้างนั้นต่อมาได้นามว่า พระเศวตสุนทรสวัสดิ์&lt;/ref&gt; ที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็ล้างบาป&lt;ref&gt;xxx&lt;/ref&gt; ให้แก่สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่งซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ให้ความพอใจแก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกตัวล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยง เดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะมีเวลาสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>9ki8yhwodia964cgkrn5988rb7bcw0q</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188630</id>
      <parentid>188629</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:16:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17i */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="52909" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เอง&lt;ref&gt;อาจหมายถึงการพบช้างเผือกที่เมืองกาญจนดิษฐ์ใน พ.ศ. 2419 (32 ปีก่อนหนังสือนี้) ช้างนั้นต่อมาได้นามว่า พระเศวตสุนทรสวัสดิ์&lt;/ref&gt; ที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็ล้างบาป&lt;ref&gt;xxx&lt;/ref&gt; ให้แก่สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่งซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ให้ความพอใจแก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกตัวล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยง เดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะมีเวลาสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>opbqu0wlo9651q75qbus0up0hl7wabn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188631</id>
      <parentid>188630</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:16:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17g */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="52572" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็ล้างบาป&lt;ref&gt;xxx&lt;/ref&gt; ให้แก่สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่งซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ให้ความพอใจแก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกตัวล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยง เดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะมีเวลาสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>nyg0y83lgb3ccdl7g3hr6rq3ocot30i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188632</id>
      <parentid>188631</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:19:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17i */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="53104" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็ล้างบาป&lt;ref&gt;xxx&lt;/ref&gt; ให้แก่สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่งซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ให้ความพอใจแก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยง เดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะมีเวลาสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>87hu977gu8sxz4oeg7t1kclvgyp48jg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188633</id>
      <parentid>188632</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:20:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17i */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="53094" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็ล้างบาป&lt;ref&gt;xxx&lt;/ref&gt; ให้แก่สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่งซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ให้ความพอใจแก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>oflx3lf684nrrj33egwbmvyml7a4r5k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188634</id>
      <parentid>188633</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:26:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17k */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="53703" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็ล้างบาป&lt;ref&gt;xxx&lt;/ref&gt; ให้แก่สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่งซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ให้ความพอใจแก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวจำนวนหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>5rffumwlsny8meo4lylvgw5uo0rt80c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188635</id>
      <parentid>188634</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:28:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17k */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="54103" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็ล้างบาป&lt;ref&gt;xxx&lt;/ref&gt; ให้แก่สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่งซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ให้ความพอใจแก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field, Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวจำนวนหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนศพ เขาจะขุดหลุมในดินริมศพช้าง แล้วจุดธูปในนั้น
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>78jgbjq6p1hf0abg0pwmu6gji4ev4m9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188636</id>
      <parentid>188635</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:30:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17k */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="54388" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็ล้างบาป&lt;ref&gt;xxx&lt;/ref&gt; ให้แก่สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่งซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ให้ความพอใจแก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวจำนวนหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>039aoythvz5mmulm2vcbyrwdji2tbpf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188637</id>
      <parentid>188636</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:30:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17k */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="54382" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็ล้างบาป&lt;ref&gt;xxx&lt;/ref&gt; ให้แก่สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่งซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ให้ความพอใจแก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved, For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>a1b985ak4cktbmxpzdm7gitp8jmapvx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188638</id>
      <parentid>188637</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:37:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17k */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="55048" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็ล้างบาป&lt;ref&gt;xxx&lt;/ref&gt; ให้แก่สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่งซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ให้ความพอใจแก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าถึงแก่ความตายแล้ว เพื่อขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่างได้หวนคืนมาอีกและอย่าสร้างความเสียหายใด ๆ เลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>h319ntq0sqi1oeoajlhp5gmj6z6gb1j</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188639</id>
      <parentid>188638</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:37:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17k */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="55036" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็ล้างบาป&lt;ref&gt;xxx&lt;/ref&gt; ให้แก่สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่งซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ให้ความพอใจแก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าถึงแก่ความตายแล้ว เพื่อขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาอีกและอย่าสร้างความเสียหายใด ๆ เลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>tth9gnlqfxendj5vi9rps8fz08ejuuy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188642</id>
      <parentid>188639</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:39:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17k */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="55015" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็ล้างบาป&lt;ref&gt;xxx&lt;/ref&gt; ให้แก่สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่งซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ให้ความพอใจแก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าถึงแก่ความตายแล้ว เพื่อขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายใด ๆ อีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>c95m6edhm7p8kzqitmcrrajt45z50db</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188643</id>
      <parentid>188642</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:43:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17k */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="55019" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคมอยู่ คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็ล้างบาป&lt;ref&gt;xxx&lt;/ref&gt; ให้แก่สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่งซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ให้ความพอใจแก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าถึงแก่ความตายแล้ว เพื่อขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>9l05gdq786kjbq0uhxdfzsiqci9avid</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188644</id>
      <parentid>188643</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:45:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16b */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="55007" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการนำช้างใด ๆ มาใช้งานเลยฤดูร้อนระหว่าง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็ล้างบาป&lt;ref&gt;xxx&lt;/ref&gt; ให้แก่สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่งซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ให้ความพอใจแก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าถึงแก่ความตายแล้ว เพื่อขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>4a4gw4d2z09sowv8vnb9d495xcqo2gd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188645</id>
      <parentid>188644</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:47:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16c */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="55004" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็ล้างบาป&lt;ref&gt;xxx&lt;/ref&gt; ให้แก่สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่งซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ให้ความพอใจแก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าถึงแก่ความตายแล้ว เพื่อขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>gg009s93cnsaffg6fmfoyun6fr1vjqm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188648</id>
      <parentid>188645</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T05:23:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17h */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="56340" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็ล้างบาป&lt;ref&gt;xxx&lt;/ref&gt; ให้แก่สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จมห|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ให้ความพอใจแก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าถึงแก่ความตายแล้ว เพื่อขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>h2wirg52kkn3bstj6yhl61k78raw5ci</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188649</id>
      <parentid>188648</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T05:24:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="56950" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็ล้างบาป&lt;ref&gt;xxx&lt;/ref&gt; ให้แก่สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จมห|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ให้ความพอใจแก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าถึงแก่ความตายแล้ว เพื่อขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>2jo4ql3lfwd59263mu5vobr9fgzzb9i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188650</id>
      <parentid>188649</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T05:25:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17h */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="56945" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็ล้างบาป&lt;ref&gt;xxx&lt;/ref&gt; ให้แก่สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ให้ความพอใจแก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าถึงแก่ความตายแล้ว เพื่อขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>91aoq25km2m049g9mmoblpoli4gqgbq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188651</id>
      <parentid>188650</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T05:31:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17h */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="56939" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;xxx&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยโภชนาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าถึงแก่ความตายแล้ว เพื่อขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>0281sofssed07gie5ti545v6efvx9jd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188652</id>
      <parentid>188651</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T05:42:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="57392" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;xxx&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยโภชนาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าถึงแก่ความตายแล้ว เพื่อขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;
914-9528-11-5</text>
      <sha1>b5ywtwlmun95nz9w40k9p8zlgqs97vn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188653</id>
      <parentid>188652</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T05:42:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="57381" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;xxx&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยโภชนาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าถึงแก่ความตายแล้ว เพื่อขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|914-9528-11-5|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>gqtvliu3nt0324hmm18c0ybrwd76vka</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188654</id>
      <parentid>188653</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T05:43:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="57378" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;xxx&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยโภชนาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าถึงแก่ความตายแล้ว เพื่อขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>5px6hmdq1aoj8ku2fo55qn8r96ackd5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188655</id>
      <parentid>188654</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T05:47:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17h */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="57994" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีศีลล้างบาปให้ ซึ่งบางครั้งมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ว่า &lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยโภชนาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าถึงแก่ความตายแล้ว เพื่อขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>qkvaryrjncqj52nj6d8opv46go79w9m</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188656</id>
      <parentid>188655</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T05:53:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17h */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="58731" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีศีลล้างบาปให้ ซึ่งบางครั้งมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยโภชนาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าถึงแก่ความตายแล้ว เพื่อขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>93ovihbphps8whclsfwuoua6ahnghp6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188657</id>
      <parentid>188656</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T05:59:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17h */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="58831" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยโภชนาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าถึงแก่ความตายแล้ว เพื่อขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 13 June 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>8o1owq4hv3ua86ib46ense2609lrkp9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188658</id>
      <parentid>188657</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T06:00:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59007" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และดนตรี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยโภชนาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าถึงแก่ความตายแล้ว เพื่อขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>4y09j0sia8h8mkokrvirfou7sy7t6ts</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188659</id>
      <parentid>188658</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T06:04:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17g */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59019" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นหน่อย ก็หลงไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังตามหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ เมื่อพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนนิด ๆ หน่อย ๆ ซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นกันด้วยความปีติ ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้แก่มัน
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยโภชนาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าถึงแก่ความตายแล้ว เพื่อขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>7begn1lw7zlrnc8bdfvw66s0vtczcrn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188660</id>
      <parentid>188659</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T06:08:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17g */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59021" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป แล้วชำระคราบโคลนออก และทันใดก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยโภชนาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าถึงแก่ความตายแล้ว เพื่อขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>1jqbco8v69pxtfii9bmuhzjukuwtlyl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188661</id>
      <parentid>188660</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T06:14:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17g */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59004" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ที่บางกอกมีการประดับธงและติดประทีปในยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยโภชนาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าถึงแก่ความตายแล้ว เพื่อขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>fj17ta5yv5upu5puyo5cym7a4w3p375</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188662</id>
      <parentid>188661</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T06:15:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17g */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="58995" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่มีนักล่าคณะหนึ่งออกติดตามหาช้างเผือกแล้วไปเห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอพิจารณาดูใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยโภชนาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าถึงแก่ความตายแล้ว เพื่อขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>k35cb94uwb9y9h8drdm2ox1hwl01ugj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188663</id>
      <parentid>188662</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T06:18:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17g */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="58989" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่าคณะหนึ่งซึ่งออกติดตามหาช้างเผือกไปเห็นช้างที่เลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และที่นั่นมีข้าทาสคุกเข่าคอยป้อนอาหารให้ ซึ่งจะปรนเปรอมันด้วยโภชนาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าถึงแก่ความตายแล้ว เพื่อขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>d7tstokggqkr0i81a37xvvc61ydrret</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188664</id>
      <parentid>188663</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T06:23:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17h */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59019" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่าคณะหนึ่งซึ่งออกติดตามหาช้างเผือกไปเห็นช้างที่เลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างจะได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสที่คุกเข่า ผู้จะเฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีขบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ผู้มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยป้อนอาหารให้แก่ช้างเผือกอย่างบกพร่อง ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนคู่คิดมิตรคู่ใจของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าถึงแก่ความตายแล้ว เพื่อขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>bkfi344s800iiq9qdh2dnyoz3qg1wad</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188665</id>
      <parentid>188664</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T06:29:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17i */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59028" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่าคณะหนึ่งซึ่งออกติดตามหาช้างเผือกไปเห็นช้างที่เลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างจะได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสที่คุกเข่า ผู้จะเฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแห่แหน และพระเจ้าแผ่นดินเพียงเสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและสาวนักเต้นอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าถึงแก่ความตายแล้ว เพื่อขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>incxomlpxi6mr74jrwo0jalm7jdct4y</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188666</id>
      <parentid>188665</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T06:31:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17i */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59022" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่าคณะหนึ่งซึ่งออกติดตามหาช้างเผือกไปเห็นช้างที่เลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างจะได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสที่คุกเข่า ผู้จะเฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และปฏิบัติการนี้ก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียง 12 เดือนครั้งหนึ่งเท่านั้น เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่มรณกรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมในดินไว้ริมช้าง แล้วจุดธูปในนั้น ครั้นแล้วจะเอาผ้าขาวห่อซากช้าง และขนย้ายออกไปนอกเมือง และปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าถึงแก่ความตายแล้ว เพื่อขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>3tg4mz6ddywfi5vlgoa7lqwy3sg6ozd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188667</id>
      <parentid>188666</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T06:46:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17k */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="58983" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่าคณะหนึ่งซึ่งออกติดตามหาช้างเผือกไปเห็นช้างที่เลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างจะได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสที่คุกเข่า ผู้จะเฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งช้างทุกเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในห้วง 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>6qe7nk9bnpcecwlin23xs4k4ruorbo1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188668</id>
      <parentid>188667</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T06:47:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17k */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="58998" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่าคณะหนึ่งซึ่งออกติดตามหาช้างเผือกไปเห็นช้างที่เลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างจะได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสที่คุกเข่า ผู้จะเฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในห้วง 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>9u7ny61gj99tmrh30jm5n5ywt5hpzrv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188669</id>
      <parentid>188668</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T06:48:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17k */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59007" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่าคณะหนึ่งซึ่งออกติดตามหาช้างเผือกไปเห็นช้างที่เลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างจะได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสที่คุกเข่า ผู้จะเฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือก แพทย์สองสามคน กับนักบวชสองสามรูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>9e0sm38w9cj8llxykc8i2al3ay4xnns</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188670</id>
      <parentid>188669</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T06:50:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17k */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59031" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างรวดเร็วให้แก่เจ้าสัตว์เลอค่า ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างแล้วเสร็จ ขบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในขบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงสาวนักรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่าสาวนักรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่าคณะหนึ่งซึ่งออกติดตามหาช้างเผือกไปเห็นช้างที่เลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างจะได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสที่คุกเข่า ผู้จะเฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>ncfkorowxjf7vb2v7687alakrstg2u9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188671</id>
      <parentid>188670</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T07:01:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17f */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59064" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่าคณะหนึ่งซึ่งออกติดตามหาช้างเผือกไปเห็นช้างที่เลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างจะได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสที่คุกเข่า ผู้จะเฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>t6ur399r82fkhzduruwp2x2dlwuw0b7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188672</id>
      <parentid>188671</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T07:02:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17f */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59043" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่าคณะหนึ่งซึ่งออกติดตามหาช้างเผือกไปเห็นช้างที่เลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างจะได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสที่คุกเข่า ผู้จะเฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่า
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>dzljg8maw3ldwhibg3a3c4by1v49g9s</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188673</id>
      <parentid>188672</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T07:03:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17i */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59037" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่าคณะหนึ่งซึ่งออกติดตามหาช้างเผือกไปเห็นช้างที่เลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างจะได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสที่คุกเข่า ผู้จะเฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงโล่งหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>jag2hzz4lxjb0908dmw5km9qbt0louo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188674</id>
      <parentid>188673</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T07:06:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17i */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59049" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่าคณะหนึ่งซึ่งออกติดตามหาช้างเผือกไปเห็นช้างที่เลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างจะได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสที่คุกเข่า ผู้จะเฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว กำแพงคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงโล่งหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>jh5e3ocyvdt6hq4bxfcwrg01t9q60zg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188675</id>
      <parentid>188674</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T07:08:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17i */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59046" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนให้อัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่าคณะหนึ่งซึ่งออกติดตามหาช้างเผือกไปเห็นช้างที่เลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างจะได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสที่คุกเข่า ผู้จะเฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงโล่งหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>9oe9m4bjrot4pl7v6gey9zftsele2sj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188676</id>
      <parentid>188675</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T08:50:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17a */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59037" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่รู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินเต็มตัวจนกว่าจะทรงได้ช้างเผือกมาไว้ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้ มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่าคณะหนึ่งซึ่งออกติดตามหาช้างเผือกไปเห็นช้างที่เลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างจะได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสที่คุกเข่า ผู้จะเฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงโล่งหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>8hxcnfewx9jx90z0tgiq12fel5xtuth</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188677</id>
      <parentid>188676</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T08:53:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17b */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59074" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้มาซึ่งสัตว์หายากเหล่านี้สักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่าคณะหนึ่งซึ่งออกติดตามหาช้างเผือกไปเห็นช้างที่เลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างจะได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสที่คุกเข่า ผู้จะเฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงโล่งหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>mvwc0il7nj3elg1ej9suijl4vnb8qxa</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188678</id>
      <parentid>188677</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T08:54:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17b */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59062" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา ซึ่งในวรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า ทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์ อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่าคณะหนึ่งซึ่งออกติดตามหาช้างเผือกไปเห็นช้างที่เลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างจะได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสที่คุกเข่า ผู้จะเฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงโล่งหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>nbacfocfkswke02y8dasbh3qli8rswg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188679</id>
      <parentid>188678</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T08:56:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17b */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59120" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองสิ่งของบางสิ่ง ในบรรดาสิ่งเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของโดยเฉพาะนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่าคณะหนึ่งซึ่งออกติดตามหาช้างเผือกไปเห็นช้างที่เลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างจะได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสที่คุกเข่า ผู้จะเฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงโล่งหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>807mxouil6xn869ohpdws5n69ff1hez</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188680</id>
      <parentid>188679</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T09:01:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17b */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59117" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดอย่างที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่าคณะหนึ่งซึ่งออกติดตามหาช้างเผือกไปเห็นช้างที่เลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างจะได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสที่คุกเข่า ผู้จะเฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงโล่งหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>9roxsmab6yr63li1niizwlhyy30kixn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188681</id>
      <parentid>188680</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T09:21:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17b */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59114" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนยังเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่าคณะหนึ่งซึ่งออกติดตามหาช้างเผือกไปเห็นช้างที่เลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างจะได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสที่คุกเข่า ผู้จะเฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงโล่งหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>jfia0pdlm33ipzaqugxat3130y8mj6d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188682</id>
      <parentid>188681</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T09:32:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17b */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59105" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในอดีตกาล มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่าคณะหนึ่งซึ่งออกติดตามหาช้างเผือกไปเห็นช้างที่เลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างจะได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสที่คุกเข่า ผู้จะเฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงโล่งหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>i4ce02g1thmffshzjmihiohduhn52xb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188683</id>
      <parentid>188682</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T09:34:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17c */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59117" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|ถ้าพูดกันให้ชัดแล้ว ช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่าคณะหนึ่งซึ่งออกติดตามหาช้างเผือกไปเห็นช้างที่เลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างจะได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสที่คุกเข่า ผู้จะเฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงโล่งหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>3yiatmls94y4ft6s2eh76t091ukgxy2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188684</id>
      <parentid>188683</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T09:39:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17d */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59138" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกทำจากเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่าคณะหนึ่งซึ่งออกติดตามหาช้างเผือกไปเห็นช้างที่เลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างจะได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสที่คุกเข่า ผู้จะเฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงโล่งหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>r1liq7dgulbzrwzkqjxgcuvkc28x9ux</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188685</id>
      <parentid>188684</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T09:40:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17e */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59123" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนช้าง ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่าคณะหนึ่งซึ่งออกติดตามหาช้างเผือกไปเห็นช้างที่เลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างจะได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสที่คุกเข่า ผู้จะเฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงโล่งหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>maq95ud692bzc2x85alev0m3l6ixyvt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188686</id>
      <parentid>188685</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T09:49:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17f */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59373" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่าคณะหนึ่งซึ่งออกติดตามหาช้างเผือกไปเห็นช้างที่เลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ แต่ไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นสักนิด ก็หลงคิดไปว่า อาจเป็นช้างพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างจะได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสที่คุกเข่า ผู้จะเฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงโล่งหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>tfsbpr8mi00aq8mqfqltzh8asbn0bas</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188687</id>
      <parentid>188686</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T09:55:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17g */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59449" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ได้ปีติกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างจะได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสที่คุกเข่า ผู้จะเฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงโล่งหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>tllandz642fmenw6zohsq3utiu0s859</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188688</id>
      <parentid>188687</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T09:56:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17g */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59452" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างจะได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสที่คุกเข่า ผู้จะเฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงโล่งหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>gxz0x6pjggg1nc5v21prx3csxam9c13</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188689</id>
      <parentid>188688</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T09:59:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17h */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59448" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสเอี้ยมเฟี้ยมผู้คอยปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนแปลงไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงโล่งหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>mokpo3r1jc9zuny4otsddr031xprlp9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188690</id>
      <parentid>188689</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:00:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17i */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59436" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสเอี้ยมเฟี้ยมผู้คอยปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์ที่มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงโล่งหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>sarc5bhxheux0feuw9b6k2zi38wi9a9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188691</id>
      <parentid>188690</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:00:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17i */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59427" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสเอี้ยมเฟี้ยมผู้คอยปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่ยิ่งนัก ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงโล่งหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>4ca52f20lruo1v1ddhnmlq4d5hguszh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188692</id>
      <parentid>188691</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:00:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17i */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59433" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากข้าทาสเอี้ยมเฟี้ยมผู้คอยปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงโล่งหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>4a9valzboxf53g4f8fc69sq9jd0woen</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188693</id>
      <parentid>188692</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:03:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17h */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59440" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้ประสบพบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงโล่งหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>jcn3n499nprs2x4u5pkq7kf53i3odpg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188694</id>
      <parentid>188693</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:03:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17i */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59425" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้พบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างบกพร่องแก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหลังหนึ่งอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือกเสียอีก กรงเหล่านี้จึงโล่งหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>iy86k9wuu3640ly1fzlmz23rat19qej</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188695</id>
      <parentid>188694</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:06:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17i */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59422" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้พบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างย่ำแย่แก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหนึ่งหลังอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่าไปหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย เขาจะขุดหลุมบนพื้นตรงข้างช้างไว้จุดธูปในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>520izgyr8me55xc4wnjsxq6agf1wysz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188696</id>
      <parentid>188695</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:21:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17k */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59449" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้พบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างย่ำแย่แก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหนึ่งหลังอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่าไปหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย ที่พื้นข้างเคียงช้างเขาจะขุดหลุมสำหรับจุดธูปไว้ในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนมาสร้างความเสียหายอันใดอีกเลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>gn462tbd5k1vrdwucvdcqvlbabwstqu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188697</id>
      <parentid>188696</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:23:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17k */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59448" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้พบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างย่ำแย่แก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหนึ่งหลังอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่าไปหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย ที่พื้นข้างเคียงช้างเขาจะขุดหลุมสำหรับจุดธูปไว้ในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนกลับมาสร้างความเสียหายใด ๆ เลย
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>i857d0gmfa1xqgzido06bqshzcnix0e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188698</id>
      <parentid>188697</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:25:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 17k */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59438" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงที่สงสัยกันนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้พบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างย่ำแย่แก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหนึ่งหลังอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่าไปหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย ที่พื้นข้างเคียงช้างเขาจะขุดหลุมสำหรับจุดธูปไว้ในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนกลับมาสร้างความเสียหายใด ๆ
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>h9p8vths1liyiph4vd3cedx95ed0bz0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188699</id>
      <parentid>188698</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:33:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16a */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59438" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต การวัดขนาดอยู่เสมอทำให้ข้อเท็จจริงอันชวนสงสัยนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้พบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างย่ำแย่แก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหนึ่งหลังอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่าไปหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย ที่พื้นข้างเคียงช้างเขาจะขุดหลุมสำหรับจุดธูปไว้ในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนกลับมาสร้างความเสียหายใด ๆ
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>4qv23g3b8kbm1m8jwapqs1kph9p93xx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188700</id>
      <parentid>188699</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:36:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16a */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59485" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต ข้อเท็จจริงที่ว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด ซึ่งได้จุดประกายให้สงสัยนั้น ได้รับการพิสูจน์แล้วด้วยการวัดขนาดอยู่เสมอ
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้พบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างย่ำแย่แก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหนึ่งหลังอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่าไปหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย ที่พื้นข้างเคียงช้างเขาจะขุดหลุมสำหรับจุดธูปไว้ในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนกลับมาสร้างความเสียหายใด ๆ
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>d49sjq4kp4zxnw0i764jyuefghuk3ll</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188701</id>
      <parentid>188700</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:38:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16a */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59503" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต ข้อเท็จจริงที่ว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด ซึ่งได้จุดประกายให้สงสัยนั้น ได้รับการพิสูจน์ยืนยันแล้วด้วยการวัดขนาดอยู่เสมอ
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้พบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างย่ำแย่แก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหนึ่งหลังอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่าไปหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย ที่พื้นข้างเคียงช้างเขาจะขุดหลุมสำหรับจุดธูปไว้ในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนกลับมาสร้างความเสียหายใด ๆ
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>2z40fwm0ungjiqhbt7yauuo63785hqr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188702</id>
      <parentid>188701</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:39:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16b */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59512" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต ข้อเท็จจริงที่ว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด ซึ่งได้จุดประกายให้สงสัยนั้น ได้รับการพิสูจน์ยืนยันแล้วด้วยการวัดขนาดอยู่เสมอ
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่อยู่เมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนอย่างยิ่ง บางทีอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้พบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างย่ำแย่แก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหนึ่งหลังอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่าไปหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย ที่พื้นข้างเคียงช้างเขาจะขุดหลุมสำหรับจุดธูปไว้ในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนกลับมาสร้างความเสียหายใด ๆ
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>oa5vlkssu5jvvkxlxrf1wndetzyn3fz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188703</id>
      <parentid>188702</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:41:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16c */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59512" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต ข้อเท็จจริงที่ว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด ซึ่งได้จุดประกายให้สงสัยนั้น ได้รับการพิสูจน์ยืนยันแล้วด้วยการวัดขนาดอยู่เสมอ
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่สุดเมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางครั้งอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวคู่ขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้พบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างย่ำแย่แก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหนึ่งหลังอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่าไปหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย ที่พื้นข้างเคียงช้างเขาจะขุดหลุมสำหรับจุดธูปไว้ในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนกลับมาสร้างความเสียหายใด ๆ
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>r41v7fb0f1lg1mwhw4z2rd3ezwzez2e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188704</id>
      <parentid>188703</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:44:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16d */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59503" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต ข้อเท็จจริงที่ว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด ซึ่งได้จุดประกายให้สงสัยนั้น ได้รับการพิสูจน์ยืนยันแล้วด้วยการวัดขนาดอยู่เสมอ
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่สุดเมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางครั้งอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อให้เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้พบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างย่ำแย่แก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหนึ่งหลังอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่าไปหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย ที่พื้นข้างเคียงช้างเขาจะขุดหลุมสำหรับจุดธูปไว้ในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนกลับมาสร้างความเสียหายใด ๆ
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>84nh19zb8zy7mdeqh862fw816ofx4r1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188705</id>
      <parentid>188704</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:45:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16d */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59521" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต ข้อเท็จจริงที่ว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด ซึ่งได้จุดประกายให้สงสัยนั้น ได้รับการพิสูจน์ยืนยันแล้วด้วยการวัดขนาดอยู่เสมอ
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่สุดเมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางครั้งอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อทำหน้าที่เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้ แม้เมื่อห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออก แล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้พบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างย่ำแย่แก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหนึ่งหลังอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่าไปหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย ที่พื้นข้างเคียงช้างเขาจะขุดหลุมสำหรับจุดธูปไว้ในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนกลับมาสร้างความเสียหายใด ๆ
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>dreswy6zjtxwhjen75oj6lqvr0hk07i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188706</id>
      <parentid>188705</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:50:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16f */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59531" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต ข้อเท็จจริงที่ว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด ซึ่งได้จุดประกายให้สงสัยนั้น ได้รับการพิสูจน์ยืนยันแล้วด้วยการวัดขนาดอยู่เสมอ
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่สุดเมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางครั้งอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อทำหน้าที่เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้แม้เมื่ออยู่ห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออกแล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะออกเดินทั่วทุ่งราบที่ยอมให้ช้างได้ท่องไปโดยปราศจากการประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้พบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างย่ำแย่แก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหนึ่งหลังอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่าไปหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย ที่พื้นข้างเคียงช้างเขาจะขุดหลุมสำหรับจุดธูปไว้ในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนกลับมาสร้างความเสียหายใด ๆ
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>sasso5lway1w2nr0bmh5u4ewatnkujv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188707</id>
      <parentid>188706</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:55:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16k */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59507" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต ข้อเท็จจริงที่ว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด ซึ่งได้จุดประกายให้สงสัยนั้น ได้รับการพิสูจน์ยืนยันแล้วด้วยการวัดขนาดอยู่เสมอ
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่สุดเมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางครั้งอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อทำหน้าที่เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้แม้เมื่ออยู่ห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออกแล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะตะลุยทั่วทุ่งราบที่เปิดให้ช้างท่องไปโดยไร้ผู้ประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาการบันเทิง ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้พบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างย่ำแย่แก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหนึ่งหลังอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่าไปหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย ที่พื้นข้างเคียงช้างเขาจะขุดหลุมสำหรับจุดธูปไว้ในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนกลับมาสร้างความเสียหายใด ๆ
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>6018t7lb6b9llsrfavws4imtv29lhtc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188708</id>
      <parentid>188707</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:56:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16l */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59501" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต ข้อเท็จจริงที่ว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด ซึ่งได้จุดประกายให้สงสัยนั้น ได้รับการพิสูจน์ยืนยันแล้วด้วยการวัดขนาดอยู่เสมอ
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่สุดเมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางครั้งอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อทำหน้าที่เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้แม้เมื่ออยู่ห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออกแล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะตะลุยทั่วทุ่งราบที่เปิดให้ช้างท่องไปโดยไร้ผู้ประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาความสนุก ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ทุกวันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่เบื้องหน้า และหมู่ช้างป่าเบื้องหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้พบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างย่ำแย่แก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหนึ่งหลังอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่าไปหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย ที่พื้นข้างเคียงช้างเขาจะขุดหลุมสำหรับจุดธูปไว้ในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนกลับมาสร้างความเสียหายใด ๆ
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>1vz2obso8d24sgnkpgwooehp6shgr8u</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188709</id>
      <parentid>188708</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:59:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16l */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59495" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต ข้อเท็จจริงที่ว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด ซึ่งได้จุดประกายให้สงสัยนั้น ได้รับการพิสูจน์ยืนยันแล้วด้วยการวัดขนาดอยู่เสมอ
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่สุดเมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางครั้งอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อทำหน้าที่เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้แม้เมื่ออยู่ห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออกแล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะตะลุยทั่วทุ่งราบที่เปิดให้ช้างท่องไปโดยไร้ผู้ประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาความสนุก ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ปัจจุบันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่ข้างหน้า และหมู่ช้างป่าข้างหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่เบื้องหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดติดตามมาในเบื้องหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวเป็นแนวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้พบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างย่ำแย่แก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหนึ่งหลังอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่าไปหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย ที่พื้นข้างเคียงช้างเขาจะขุดหลุมสำหรับจุดธูปไว้ในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนกลับมาสร้างความเสียหายใด ๆ
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>gews6qieoy9lmbc6xxaj9lox03krgfl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188710</id>
      <parentid>188709</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T11:05:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16l */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59486" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต ข้อเท็จจริงที่ว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด ซึ่งได้จุดประกายให้สงสัยนั้น ได้รับการพิสูจน์ยืนยันแล้วด้วยการวัดขนาดอยู่เสมอ
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่สุดเมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางครั้งอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อทำหน้าที่เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้แม้เมื่ออยู่ห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออกแล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะตะลุยทั่วทุ่งราบที่เปิดให้ช้างท่องไปโดยไร้ผู้ประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาความสนุก ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ปัจจุบันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่ข้างหน้า และหมู่ช้างป่าข้างหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่ข้างหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดกันเข้ามาอยู่ข้างหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งหนึ่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเหยียดไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยวงล้อมของช้างที่มีผู้ขี่อยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้พบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างย่ำแย่แก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหนึ่งหลังอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่าไปหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย ที่พื้นข้างเคียงช้างเขาจะขุดหลุมสำหรับจุดธูปไว้ในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนกลับมาสร้างความเสียหายใด ๆ
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>2u6d4gtv2uagq1ajer4fbrwfp792xwp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188711</id>
      <parentid>188710</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T11:08:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16m */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59462" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต ข้อเท็จจริงที่ว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด ซึ่งได้จุดประกายให้สงสัยนั้น ได้รับการพิสูจน์ยืนยันแล้วด้วยการวัดขนาดอยู่เสมอ
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงา เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่สุดเมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางครั้งอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อทำหน้าที่เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้แม้เมื่ออยู่ห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออกแล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงาตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะตะลุยทั่วทุ่งราบที่เปิดให้ช้างท่องไปโดยไร้ผู้ประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาความสนุก ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ปัจจุบันนี้จะได้เห็นช้างงาตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่ข้างหน้า และหมู่ช้างป่าข้างหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงาตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่ข้างหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดกันเข้ามาอยู่ข้างหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งหนึ่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงาจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเอาไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยช้างที่มีผู้ขี่ตีวงอยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้พบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างย่ำแย่แก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหนึ่งหลังอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่าไปหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย ที่พื้นข้างเคียงช้างเขาจะขุดหลุมสำหรับจุดธูปไว้ในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนกลับมาสร้างความเสียหายใด ๆ
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>00874caiebgqkj1gd1zckl5bxrm3oif</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188712</id>
      <parentid>188711</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T11:10:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16 */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59507" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต ข้อเท็จจริงที่ว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด ซึ่งได้จุดประกายให้สงสัยนั้น ได้รับการพิสูจน์ยืนยันแล้วด้วยการวัดขนาดอยู่เสมอ
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงายาว เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่สุดเมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางครั้งอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อทำหน้าที่เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้แม้เมื่ออยู่ห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออกแล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงายาวตัวใหญ่นิสัยดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะตะลุยทั่วทุ่งราบที่เปิดให้ช้างท่องไปโดยไร้ผู้ประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาความสนุก ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ปัจจุบันนี้จะได้เห็นช้างงายาวตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่ข้างหน้า และหมู่ช้างป่าข้างหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงายาวตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่ข้างหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดกันเข้ามาอยู่ข้างหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งหนึ่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงายาวจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเอาไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยช้างที่มีผู้ขี่ตีวงอยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้พบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างย่ำแย่แก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหนึ่งหลังอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่าไปหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย ที่พื้นข้างเคียงช้างเขาจะขุดหลุมสำหรับจุดธูปไว้ในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนกลับมาสร้างความเสียหายใด ๆ
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>4sd8xsvzrg72ols8tyyvcqgo7g2vvzg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188713</id>
      <parentid>188712</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T11:13:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16i */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59525" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต ข้อเท็จจริงที่ว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด ซึ่งได้จุดประกายให้สงสัยนั้น ได้รับการพิสูจน์ยืนยันแล้วด้วยการวัดขนาดอยู่เสมอ
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงายาว เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่สุดเมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางครั้งอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อทำหน้าที่เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้แม้เมื่ออยู่ห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออกแล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงายาวที่ตัวใหญ่และเหมาะดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะตะลุยทั่วทุ่งราบที่เปิดให้ช้างท่องไปโดยไร้ผู้ประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาความสนุก ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ปัจจุบันนี้จะได้เห็นช้างงายาวตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่ข้างหน้า และหมู่ช้างป่าข้างหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงายาวตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่ข้างหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดกันเข้ามาอยู่ข้างหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งหนึ่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงายาวจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างหกตัวเข้าไปสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเอาไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยช้างที่มีผู้ขี่ตีวงอยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้พบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างย่ำแย่แก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหนึ่งหลังอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่าไปหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย ที่พื้นข้างเคียงช้างเขาจะขุดหลุมสำหรับจุดธูปไว้ในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนกลับมาสร้างความเสียหายใด ๆ
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>tadycy8xxbb35hh6fnrrcidnetw8at8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188714</id>
      <parentid>188713</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T11:14:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16m */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59534" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต ข้อเท็จจริงที่ว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด ซึ่งได้จุดประกายให้สงสัยนั้น ได้รับการพิสูจน์ยืนยันแล้วด้วยการวัดขนาดอยู่เสมอ
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงายาว เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่สุดเมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางครั้งอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อทำหน้าที่เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้แม้เมื่ออยู่ห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออกแล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงายาวที่ตัวใหญ่และเหมาะดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะตะลุยทั่วทุ่งราบที่เปิดให้ช้างท่องไปโดยไร้ผู้ประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาความสนุก ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ปัจจุบันนี้จะได้เห็นช้างงายาวตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่ข้างหน้า และหมู่ช้างป่าข้างหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงายาวตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่ข้างหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดกันเข้ามาอยู่ข้างหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งหนึ่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงายาวจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างงายาวหกตัวเข้าสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเอาไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยช้างที่มีผู้ขี่ตีวงอยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะนำออกมาทีละตัวทางประตูแคบ ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้พบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างย่ำแย่แก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหนึ่งหลังอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่าไปหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย ที่พื้นข้างเคียงช้างเขาจะขุดหลุมสำหรับจุดธูปไว้ในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนกลับมาสร้างความเสียหายใด ๆ
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>svf8uuhkb9vz0zkfrvxf2oq16zhx5om</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188715</id>
      <parentid>188714</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T11:18:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 16n */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59561" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==16==

[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===16a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต ข้อเท็จจริงที่ว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด ซึ่งได้จุดประกายให้สงสัยนั้น ได้รับการพิสูจน์ยืนยันแล้วด้วยการวัดขนาดอยู่เสมอ
}}

===16b===

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายกาจนี้
}}

===16c===

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงายาว เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่สุดเมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางครั้งอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

===16d===

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อทำหน้าที่เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

===16e===

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

===16f===

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้แม้เมื่ออยู่ห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออกแล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

===16i===

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงายาวที่ตัวใหญ่และเหมาะดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

===16j===

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

===16k===

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะตะลุยทั่วทุ่งราบที่เปิดให้ช้างท่องไปโดยไร้ผู้ประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

===16l===

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาความสนุก ทั้งเจ้านายและผองไพร่ ยุโรปชนและคนเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ปัจจุบันนี้จะได้เห็นช้างงายาวตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่ข้างหน้า และหมู่ช้างป่าข้างหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงายาวตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่ข้างหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดกันเข้ามาอยู่ข้างหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งหนึ่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงายาวจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

===16m===

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างงายาวหกตัวเข้าสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเอาไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยช้างที่มีผู้ขี่ตีวงอยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

===16n===

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะได้รับการนำออกมาทางประตูแคบทีละตัว ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

===16o===

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}

==17==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===17a===

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

===17b===

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

===17c===

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

===17d===

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

===17e===

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

===17f===

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

===17g===

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

===17i===

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้พบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างย่ำแย่แก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหนึ่งหลังอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่าไปหมด
}}

===17k===

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย ที่พื้นข้างเคียงช้างเขาจะขุดหลุมสำหรับจุดธูปไว้ในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนกลับมาสร้างความเสียหายใด ๆ
}}

===17l===

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

===17m===

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>byli3c52swtam0qfloco63hbhwqjavs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188716</id>
      <parentid>188715</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T11:31:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>แทนที่เนื้อหาด้วย &quot;{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="69" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}</text>
      <sha1>dwa7sir3dimw8exc31vg0fds9sb3lx4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188719</id>
      <parentid>188716</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T11:42:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1592" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==13==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|13}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Food and dress}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 13}}&lt;br&gt;xxx}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

==13a==

{{ตรคป
|{{พญล|The}} third necessary room in a Siamese house is the kitchen, where the two daily meals are prepared. There are no cooking-ranges and no fireplaces of European pattern. Food is cooked and water boiled over small charcoal furnaces, usually made of earthenware. The little furnace has the shape of a bucket. Half-way down there is a tray perforated with holes, on which the charcoal is placed. Below the shelf, in one side of the utensil, there is a hole. A draught is obtained by waving a fan backwards and forwards in front of this hole. The air enters through the aperture, ascends through the openings in the shelf, and so keeps the lighted charcoal glowing. The earthenware pots in which the food is cooked are supported by the top rim of the furnace. Every pot requires a separate furnace to itself, but as rice is often the only food that requires the application of heat, this causes but little difficulty, and few kitchens would contain more than two or three of these simple fireplaces.
|
}}

==13==

{{ตรคป
|
|
}}

==13==

{{ตรคป
|
|
}}

==13==

{{ตรคป
|
|
}}

==13==

{{ตรคป
|
|
}}

==13==

{{ตรคป
|
|
}}

==13==

{{ตรคป
|
|
}}

==13==

{{ตรคป
|
|
}}

==13==

{{ตรคป
|
|
}}

==13==

{{ตรคป
|
|
}}</text>
      <sha1>sbwch1bvqonplsh4v6t3oouwkez3fnr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188720</id>
      <parentid>188719</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T11:42:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1612" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==13==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|13}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Food and dress}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 13}}&lt;br&gt;xxx}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===13a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} third necessary room in a Siamese house is the kitchen, where the two daily meals are prepared. There are no cooking-ranges and no fireplaces of European pattern. Food is cooked and water boiled over small charcoal furnaces, usually made of earthenware. The little furnace has the shape of a bucket. Half-way down there is a tray perforated with holes, on which the charcoal is placed. Below the shelf, in one side of the utensil, there is a hole. A draught is obtained by waving a fan backwards and forwards in front of this hole. The air enters through the aperture, ascends through the openings in the shelf, and so keeps the lighted charcoal glowing. The earthenware pots in which the food is cooked are supported by the top rim of the furnace. Every pot requires a separate furnace to itself, but as rice is often the only food that requires the application of heat, this causes but little difficulty, and few kitchens would contain more than two or three of these simple fireplaces.
|
}}

===13===

{{ตรคป
|
|
}}

===13===

{{ตรคป
|
|
}}

===13===

{{ตรคป
|
|
}}

===13===

{{ตรคป
|
|
}}

===13===

{{ตรคป
|
|
}}

===13===

{{ตรคป
|
|
}}

===13===

{{ตรคป
|
|
}}

===13===

{{ตรคป
|
|
}}

===13===

{{ตรคป
|
|
}}</text>
      <sha1>ppkfm2hhcuum8qff7mqlvm2hi4zprsd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188721</id>
      <parentid>188720</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T11:43:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1621" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==13==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|13}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Food and dress}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 13}}&lt;br&gt;xxx}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===13a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} third necessary room in a Siamese house is the kitchen, where the two daily meals are prepared. There are no cooking-ranges and no fireplaces of European pattern. Food is cooked and water boiled over small charcoal furnaces, usually made of earthenware. The little furnace has the shape of a bucket. Half-way down there is a tray perforated with holes, on which the charcoal is placed. Below the shelf, in one side of the utensil, there is a hole. A draught is obtained by waving a fan backwards and forwards in front of this hole. The air enters through the aperture, ascends through the openings in the shelf, and so keeps the lighted charcoal glowing. The earthenware pots in which the food is cooked are supported by the top rim of the furnace. Every pot requires a separate furnace to itself, but as rice is often the only food that requires the application of heat, this causes but little difficulty, and few kitchens would contain more than two or three of these simple fireplaces.
|
}}

===13b===

{{ตรคป
|
|
}}

===13c===

{{ตรคป
|
|
}}

===13d===

{{ตรคป
|
|
}}

===13e===

{{ตรคป
|
|
}}

===13f===

{{ตรคป
|
|
}}

===13g===

{{ตรคป
|
|
}}

===13h===

{{ตรคป
|
|
}}

===13i===

{{ตรคป
|
|
}}

===13j===

{{ตรคป
|
|
}}</text>
      <sha1>suc33rlt0eh8dxw76elwz2ef8anhwm4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188722</id>
      <parentid>188721</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T11:45:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7072" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==13==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|13}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Food and dress}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 13}}&lt;br&gt;xxx}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===13a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} third necessary room in a Siamese house is the kitchen, where the two daily meals are prepared. There are no cooking-ranges and no fireplaces of European pattern. Food is cooked and water boiled over small charcoal furnaces, usually made of earthenware. The little furnace has the shape of a bucket. Half-way down there is a tray perforated with holes, on which the charcoal is placed. Below the shelf, in one side of the utensil, there is a hole. A draught is obtained by waving a fan backwards and forwards in front of this hole. The air enters through the aperture, ascends through the openings in the shelf, and so keeps the lighted charcoal glowing. The earthenware pots in which the food is cooked are supported by the top rim of the furnace. Every pot requires a separate furnace to itself, but as rice is often the only food that requires the application of heat, this causes but little difficulty, and few kitchens would contain more than two or three of these simple fireplaces.
|
}}

===13b===

{{ตรคป
|The chief food is rice. This is washed three or four times in different changes of water, and then placed in cold water over the charcoal fire. As soon as the water boils, it is poured away, and the cooking is finished in the steam of the water left behind. When everything is ready, the rice is turned out into a dish; each grain is swollen to quite a large size, is dry, and as white as snow.
|
}}

===13c===

{{ตรคป
|With the rice various kinds of curry are eaten. They are made from vegetables, fruit, and fish. Frog, decayed prawns, stale fish, and other choice morsels figure in the menu. All the curries are highly flavoured with vinegar, pepper, and strong-tasting spices. The Siamese are so accustomed to these highly flavoured dishes that they would look upon a meal of turkey and plum-pudding as utterly tasteless and insipid. One of the sauces in common use contains chillies, stale prawns, black pepper, garlic, onions, citron-juice, ginger, and brine!
|
}}

===13d===

{{ตรคป
|When the members of the family sit down to take a meal, they squat on the floor. A big bowl of rice is placed in the centre of the ring, and round it are arranged smaller basins of curry. Everybody helps himself, so that the fastest eater gets the biggest share. Forks and knives are not used, and very often spoons also are lacking. In such cases fingers take the place of spoons, and they seem to serve the purpose equally well. Of course, the fingers get greasy and sticky, but they can be put in the mouth and licked clean again quite easily and quickly.
|
}}

===13e===

{{ตรคป
|Each member of the family knows how to cook — father, mother, and children — for there are few dishes ta prepare, and the preparation of these is an art soon acquired. Two meals only are taken each day — one in the morning and another in the early evening. Between whiles tea is drunk, tobacco is smoked, and betel-nut is chewed. The hours for meals are rather irregular, and often the hungry members do not wait for those whose appetites are less keen, but begin as soon as ever the rice is boiled. Amongst the rich the men eat first and by themselves. What they leave serves for their wives and children, and the last remnants of all are thrown to the dogs.
|
}}

===13f===

{{ตรคป
|As dessert there are many kinds of fruit, some of which are unknown in this country. Amongst the most popular fruits are young coco-nuts; the ripest of bananas; mangoes, that taste at first like a mixture of turpentine and carrots, but which, after a few efforts, are found to be as pleasant to the palate as the apple or the pear; mangosteens — little sweet snow-white balls set in crimson caskets; durians, that smell like bad drains, but taste, when one is used to them, like a mixture of strawberries, ices, honey, and all other things that are pleasant to eat.
|
}}

===13g===

{{ตรคป
|When the meal is over, each person washes his own rice-bowl, and turns it upside down in a basket in the corner of the room to drip and dry till it is needed again.
|
}}

===13h===

{{ตรคป
|Dress is a very simple matter. There are no such things as fashions. The smallest children wear no clothing at all, except, perhaps, a necklace of coral or beads. The garment worn as a covering for the lower part of the body is the same for all — King and peasant, man, woman, and child. As seen in pictures and photographs, it resembles a pair of baggy knicker- bockers. It consists of a long strip of coloured cloth, about the same size and shape as a bath-towel. The method of draping it about the body is not easily explained on paper. This much, however, may be said: there are no pins, tapes, buttons, or fastenings of any kind; but the ''panoong'', as it is called, is so cleverly twisted and tied, that it can be worn at all times and under all circumstances without any fear of it ever becoming loose. You may run in it, sleep in it, or swim in it, and you will always be perfectly cool and comfortable. This is the only native garment for men, though in the capital, and in other places where white men are seen, the people have learned to wear white linen jackets. These are buttoned to the throat, and collars and shirts are not required. Shoes and stockings are not known, except where the European has taught their use. The soles of the feet get so hard that, in time, they are like leather itself, and cut or wounded feet are very seldom seen.
|
}}

===13i===

{{ตรคป
|The women wear a coloured scarf, called the ''pahom'', wound round the upper part of the body. This is the only addition to the costume of the men ever invented by the ladies of Siam. As for hats, there are no such things, except a few big straw-plaited erections that look like baskets turned upside down, and which are worn by the women who sit selling their goods in the markets.
|
}}

===13j===

{{ตรคป
|The ''panoong'' and the ''pahom'' are of brightly coloured material, and a Siamese crowd is always a picturesque sight. According to one of the many superstitions that prevail in the country, every day of the week is under the rule of some particular planet, and to be fortunate throughout the day one should wear garments and jewels of the same colour as the ruling planet. Many rich people do actually observe this custom, and wear red silk and rubies on Sundays in honour of the sun; white and moonstones on Monday, the day of the moon; light red and coral on Tuesday, the day of Mars; green and emeralds on Wednesday, the day of Jupiter; stripes and cat's-eyes for Jupiter's Thursday; silver blue and diamonds on Friday, when Venus rules; and dark blue and sapphires on Saturday, when the chief planet is Saturn.
|
}}</text>
      <sha1>4fuhot9zopzvdo5quqfws1wcuuw1bc1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188723</id>
      <parentid>188722</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T11:46:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7071" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==13==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|13}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Food and dress}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 13}}&lt;br&gt;xxx}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===13a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} third necessary room in a Siamese house is the kitchen, where the two daily meals are prepared. There are no cooking-ranges and no fireplaces of European pattern. Food is cooked and water boiled over small charcoal furnaces, usually made of earthenware. The little furnace has the shape of a bucket. Half-way down there is a tray perforated with holes, on which the charcoal is placed. Below the shelf, in one side of the utensil, there is a hole. A draught is obtained by waving a fan backwards and forwards in front of this hole. The air enters through the aperture, ascends through the openings in the shelf, and so keeps the lighted charcoal glowing. The earthenware pots in which the food is cooked are supported by the top rim of the furnace. Every pot requires a separate furnace to itself, but as rice is often the only food that requires the application of heat, this causes but little difficulty, and few kitchens would contain more than two or three of these simple fireplaces.
|
}}

===13b===

{{ตรคป
|The chief food is rice. This is washed three or four times in different changes of water, and then placed in cold water over the charcoal fire. As soon as the water boils, it is poured away, and the cooking is finished in the steam of the water left behind. When everything is ready, the rice is turned out into a dish; each grain is swollen to quite a large size, is dry, and as white as snow.
|
}}

===13c===

{{ตรคป
|With the rice various kinds of curry are eaten. They are made from vegetables, fruit, and fish. Frog, decayed prawns, stale fish, and other choice morsels figure in the menu. All the curries are highly flavoured with vinegar, pepper, and strong-tasting spices. The Siamese are so accustomed to these highly flavoured dishes that they would look upon a meal of turkey and plum-pudding as utterly tasteless and insipid. One of the sauces in common use contains chillies, stale prawns, black pepper, garlic, onions, citron-juice, ginger, and brine!
|
}}

===13d===

{{ตรคป
|When the members of the family sit down to take a meal, they squat on the floor. A big bowl of rice is placed in the centre of the ring, and round it are arranged smaller basins of curry. Everybody helps himself, so that the fastest eater gets the biggest share. Forks and knives are not used, and very often spoons also are lacking. In such cases fingers take the place of spoons, and they seem to serve the purpose equally well. Of course, the fingers get greasy and sticky, but they can be put in the mouth and licked clean again quite easily and quickly.
|
}}

===13e===

{{ตรคป
|Each member of the family knows how to cook — father, mother, and children — for there are few dishes ta prepare, and the preparation of these is an art soon acquired. Two meals only are taken each day — one in the morning and another in the early evening. Between whiles tea is drunk, tobacco is smoked, and betel-nut is chewed. The hours for meals are rather irregular, and often the hungry members do not wait for those whose appetites are less keen, but begin as soon as ever the rice is boiled. Amongst the rich the men eat first and by themselves. What they leave serves for their wives and children, and the last remnants of all are thrown to the dogs.
|
}}

===13f===

{{ตรคป
|As dessert there are many kinds of fruit, some of which are unknown in this country. Amongst the most popular fruits are young coco-nuts; the ripest of bananas; mangoes, that taste at first like a mixture of turpentine and carrots, but which, after a few efforts, are found to be as pleasant to the palate as the apple or the pear; mangosteens — little sweet snow-white balls set in crimson caskets; durians, that smell like bad drains, but taste, when one is used to them, like a mixture of strawberries, ices, honey, and all other things that are pleasant to eat.
|
}}

===13g===

{{ตรคป
|When the meal is over, each person washes his own rice-bowl, and turns it upside down in a basket in the corner of the room to drip and dry till it is needed again.
|
}}

===13h===

{{ตรคป
|Dress is a very simple matter. There are no such things as fashions. The smallest children wear no clothing at all, except, perhaps, a necklace of coral or beads. The garment worn as a covering for the lower part of the body is the same for all — King and peasant, man, woman, and child. As seen in pictures and photographs, it resembles a pair of baggy knicker-bockers. It consists of a long strip of coloured cloth, about the same size and shape as a bath-towel. The method of draping it about the body is not easily explained on paper. This much, however, may be said: there are no pins, tapes, buttons, or fastenings of any kind; but the ''panoong'', as it is called, is so cleverly twisted and tied, that it can be worn at all times and under all circumstances without any fear of it ever becoming loose. You may run in it, sleep in it, or swim in it, and you will always be perfectly cool and comfortable. This is the only native garment for men, though in the capital, and in other places where white men are seen, the people have learned to wear white linen jackets. These are buttoned to the throat, and collars and shirts are not required. Shoes and stockings are not known, except where the European has taught their use. The soles of the feet get so hard that, in time, they are like leather itself, and cut or wounded feet are very seldom seen.
|
}}

===13i===

{{ตรคป
|The women wear a coloured scarf, called the ''pahom'', wound round the upper part of the body. This is the only addition to the costume of the men ever invented by the ladies of Siam. As for hats, there are no such things, except a few big straw-plaited erections that look like baskets turned upside down, and which are worn by the women who sit selling their goods in the markets.
|
}}

===13j===

{{ตรคป
|The ''panoong'' and the ''pahom'' are of brightly coloured material, and a Siamese crowd is always a picturesque sight. According to one of the many superstitions that prevail in the country, every day of the week is under the rule of some particular planet, and to be fortunate throughout the day one should wear garments and jewels of the same colour as the ruling planet. Many rich people do actually observe this custom, and wear red silk and rubies on Sundays in honour of the sun; white and moonstones on Monday, the day of the moon; light red and coral on Tuesday, the day of Mars; green and emeralds on Wednesday, the day of Jupiter; stripes and cat's-eyes for Jupiter's Thursday; silver blue and diamonds on Friday, when Venus rules; and dark blue and sapphires on Saturday, when the chief planet is Saturn.
|
}}</text>
      <sha1>cj8j7is7o1r2boj7l6all7nahgepteh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188724</id>
      <parentid>188723</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T11:49:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7864" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==6==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|6}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Amusements}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 6}}&lt;br&gt;xxx}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===6a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} Siamese have practically no games which, like football and hockey, involve a great deal of physical exertion. They like to take their pleasures quietly, on account of the great heat. The chief amusement is gambling in some form or other. Little boys catch crickets, and bring them to school in match-boxes. In play-time they dig a little hole in the ground, put the crickets in the hole, and make them fight, meanwhile betting their knives, cigarettes, and other small possessions on the result of the combat.
|
}}

===6b===

{{ตรคป
|
|
}}

==13==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|13}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Food and dress}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 13}}&lt;br&gt;xxx}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===13a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} third necessary room in a Siamese house is the kitchen, where the two daily meals are prepared. There are no cooking-ranges and no fireplaces of European pattern. Food is cooked and water boiled over small charcoal furnaces, usually made of earthenware. The little furnace has the shape of a bucket. Half-way down there is a tray perforated with holes, on which the charcoal is placed. Below the shelf, in one side of the utensil, there is a hole. A draught is obtained by waving a fan backwards and forwards in front of this hole. The air enters through the aperture, ascends through the openings in the shelf, and so keeps the lighted charcoal glowing. The earthenware pots in which the food is cooked are supported by the top rim of the furnace. Every pot requires a separate furnace to itself, but as rice is often the only food that requires the application of heat, this causes but little difficulty, and few kitchens would contain more than two or three of these simple fireplaces.
|
}}

===13b===

{{ตรคป
|The chief food is rice. This is washed three or four times in different changes of water, and then placed in cold water over the charcoal fire. As soon as the water boils, it is poured away, and the cooking is finished in the steam of the water left behind. When everything is ready, the rice is turned out into a dish; each grain is swollen to quite a large size, is dry, and as white as snow.
|
}}

===13c===

{{ตรคป
|With the rice various kinds of curry are eaten. They are made from vegetables, fruit, and fish. Frog, decayed prawns, stale fish, and other choice morsels figure in the menu. All the curries are highly flavoured with vinegar, pepper, and strong-tasting spices. The Siamese are so accustomed to these highly flavoured dishes that they would look upon a meal of turkey and plum-pudding as utterly tasteless and insipid. One of the sauces in common use contains chillies, stale prawns, black pepper, garlic, onions, citron-juice, ginger, and brine!
|
}}

===13d===

{{ตรคป
|When the members of the family sit down to take a meal, they squat on the floor. A big bowl of rice is placed in the centre of the ring, and round it are arranged smaller basins of curry. Everybody helps himself, so that the fastest eater gets the biggest share. Forks and knives are not used, and very often spoons also are lacking. In such cases fingers take the place of spoons, and they seem to serve the purpose equally well. Of course, the fingers get greasy and sticky, but they can be put in the mouth and licked clean again quite easily and quickly.
|
}}

===13e===

{{ตรคป
|Each member of the family knows how to cook — father, mother, and children — for there are few dishes ta prepare, and the preparation of these is an art soon acquired. Two meals only are taken each day — one in the morning and another in the early evening. Between whiles tea is drunk, tobacco is smoked, and betel-nut is chewed. The hours for meals are rather irregular, and often the hungry members do not wait for those whose appetites are less keen, but begin as soon as ever the rice is boiled. Amongst the rich the men eat first and by themselves. What they leave serves for their wives and children, and the last remnants of all are thrown to the dogs.
|
}}

===13f===

{{ตรคป
|As dessert there are many kinds of fruit, some of which are unknown in this country. Amongst the most popular fruits are young coco-nuts; the ripest of bananas; mangoes, that taste at first like a mixture of turpentine and carrots, but which, after a few efforts, are found to be as pleasant to the palate as the apple or the pear; mangosteens — little sweet snow-white balls set in crimson caskets; durians, that smell like bad drains, but taste, when one is used to them, like a mixture of strawberries, ices, honey, and all other things that are pleasant to eat.
|
}}

===13g===

{{ตรคป
|When the meal is over, each person washes his own rice-bowl, and turns it upside down in a basket in the corner of the room to drip and dry till it is needed again.
|
}}

===13h===

{{ตรคป
|Dress is a very simple matter. There are no such things as fashions. The smallest children wear no clothing at all, except, perhaps, a necklace of coral or beads. The garment worn as a covering for the lower part of the body is the same for all — King and peasant, man, woman, and child. As seen in pictures and photographs, it resembles a pair of baggy knicker-bockers. It consists of a long strip of coloured cloth, about the same size and shape as a bath-towel. The method of draping it about the body is not easily explained on paper. This much, however, may be said: there are no pins, tapes, buttons, or fastenings of any kind; but the ''panoong'', as it is called, is so cleverly twisted and tied, that it can be worn at all times and under all circumstances without any fear of it ever becoming loose. You may run in it, sleep in it, or swim in it, and you will always be perfectly cool and comfortable. This is the only native garment for men, though in the capital, and in other places where white men are seen, the people have learned to wear white linen jackets. These are buttoned to the throat, and collars and shirts are not required. Shoes and stockings are not known, except where the European has taught their use. The soles of the feet get so hard that, in time, they are like leather itself, and cut or wounded feet are very seldom seen.
|
}}

===13i===

{{ตรคป
|The women wear a coloured scarf, called the ''pahom'', wound round the upper part of the body. This is the only addition to the costume of the men ever invented by the ladies of Siam. As for hats, there are no such things, except a few big straw-plaited erections that look like baskets turned upside down, and which are worn by the women who sit selling their goods in the markets.
|
}}

===13j===

{{ตรคป
|The ''panoong'' and the ''pahom'' are of brightly coloured material, and a Siamese crowd is always a picturesque sight. According to one of the many superstitions that prevail in the country, every day of the week is under the rule of some particular planet, and to be fortunate throughout the day one should wear garments and jewels of the same colour as the ruling planet. Many rich people do actually observe this custom, and wear red silk and rubies on Sundays in honour of the sun; white and moonstones on Monday, the day of the moon; light red and coral on Tuesday, the day of Mars; green and emeralds on Wednesday, the day of Jupiter; stripes and cat's-eyes for Jupiter's Thursday; silver blue and diamonds on Friday, when Venus rules; and dark blue and sapphires on Saturday, when the chief planet is Saturn.
|
}}</text>
      <sha1>1h9v285ja10jh3clvbj7uzrlwhgo9a6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188725</id>
      <parentid>188724</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T11:55:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8033" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==6==

[[File:Siam (1908) (14773036311).jpg|center|400px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|A buffalo cart.}}}}
|{{ก|xxx}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|6}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Amusements}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 6}}&lt;br&gt;xxx}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===6a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} Siamese have practically no games which, like football and hockey, involve a great deal of physical exertion. They like to take their pleasures quietly, on account of the great heat. The chief amusement is gambling in some form or other. Little boys catch crickets, and bring them to school in match-boxes. In play-time they dig a little hole in the ground, put the crickets in the hole, and make them fight, meanwhile betting their knives, cigarettes, and other small possessions on the result of the combat.
|
}}

===6b===

{{ตรคป
|
|
}}

==13==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|13}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Food and dress}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 13}}&lt;br&gt;xxx}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===13a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} third necessary room in a Siamese house is the kitchen, where the two daily meals are prepared. There are no cooking-ranges and no fireplaces of European pattern. Food is cooked and water boiled over small charcoal furnaces, usually made of earthenware. The little furnace has the shape of a bucket. Half-way down there is a tray perforated with holes, on which the charcoal is placed. Below the shelf, in one side of the utensil, there is a hole. A draught is obtained by waving a fan backwards and forwards in front of this hole. The air enters through the aperture, ascends through the openings in the shelf, and so keeps the lighted charcoal glowing. The earthenware pots in which the food is cooked are supported by the top rim of the furnace. Every pot requires a separate furnace to itself, but as rice is often the only food that requires the application of heat, this causes but little difficulty, and few kitchens would contain more than two or three of these simple fireplaces.
|
}}

===13b===

{{ตรคป
|The chief food is rice. This is washed three or four times in different changes of water, and then placed in cold water over the charcoal fire. As soon as the water boils, it is poured away, and the cooking is finished in the steam of the water left behind. When everything is ready, the rice is turned out into a dish; each grain is swollen to quite a large size, is dry, and as white as snow.
|
}}

===13c===

{{ตรคป
|With the rice various kinds of curry are eaten. They are made from vegetables, fruit, and fish. Frog, decayed prawns, stale fish, and other choice morsels figure in the menu. All the curries are highly flavoured with vinegar, pepper, and strong-tasting spices. The Siamese are so accustomed to these highly flavoured dishes that they would look upon a meal of turkey and plum-pudding as utterly tasteless and insipid. One of the sauces in common use contains chillies, stale prawns, black pepper, garlic, onions, citron-juice, ginger, and brine!
|
}}

===13d===

{{ตรคป
|When the members of the family sit down to take a meal, they squat on the floor. A big bowl of rice is placed in the centre of the ring, and round it are arranged smaller basins of curry. Everybody helps himself, so that the fastest eater gets the biggest share. Forks and knives are not used, and very often spoons also are lacking. In such cases fingers take the place of spoons, and they seem to serve the purpose equally well. Of course, the fingers get greasy and sticky, but they can be put in the mouth and licked clean again quite easily and quickly.
|
}}

===13e===

{{ตรคป
|Each member of the family knows how to cook — father, mother, and children — for there are few dishes ta prepare, and the preparation of these is an art soon acquired. Two meals only are taken each day — one in the morning and another in the early evening. Between whiles tea is drunk, tobacco is smoked, and betel-nut is chewed. The hours for meals are rather irregular, and often the hungry members do not wait for those whose appetites are less keen, but begin as soon as ever the rice is boiled. Amongst the rich the men eat first and by themselves. What they leave serves for their wives and children, and the last remnants of all are thrown to the dogs.
|
}}

===13f===

{{ตรคป
|As dessert there are many kinds of fruit, some of which are unknown in this country. Amongst the most popular fruits are young coco-nuts; the ripest of bananas; mangoes, that taste at first like a mixture of turpentine and carrots, but which, after a few efforts, are found to be as pleasant to the palate as the apple or the pear; mangosteens — little sweet snow-white balls set in crimson caskets; durians, that smell like bad drains, but taste, when one is used to them, like a mixture of strawberries, ices, honey, and all other things that are pleasant to eat.
|
}}

===13g===

{{ตรคป
|When the meal is over, each person washes his own rice-bowl, and turns it upside down in a basket in the corner of the room to drip and dry till it is needed again.
|
}}

===13h===

{{ตรคป
|Dress is a very simple matter. There are no such things as fashions. The smallest children wear no clothing at all, except, perhaps, a necklace of coral or beads. The garment worn as a covering for the lower part of the body is the same for all — King and peasant, man, woman, and child. As seen in pictures and photographs, it resembles a pair of baggy knicker-bockers. It consists of a long strip of coloured cloth, about the same size and shape as a bath-towel. The method of draping it about the body is not easily explained on paper. This much, however, may be said: there are no pins, tapes, buttons, or fastenings of any kind; but the ''panoong'', as it is called, is so cleverly twisted and tied, that it can be worn at all times and under all circumstances without any fear of it ever becoming loose. You may run in it, sleep in it, or swim in it, and you will always be perfectly cool and comfortable. This is the only native garment for men, though in the capital, and in other places where white men are seen, the people have learned to wear white linen jackets. These are buttoned to the throat, and collars and shirts are not required. Shoes and stockings are not known, except where the European has taught their use. The soles of the feet get so hard that, in time, they are like leather itself, and cut or wounded feet are very seldom seen.
|
}}

===13i===

{{ตรคป
|The women wear a coloured scarf, called the ''pahom'', wound round the upper part of the body. This is the only addition to the costume of the men ever invented by the ladies of Siam. As for hats, there are no such things, except a few big straw-plaited erections that look like baskets turned upside down, and which are worn by the women who sit selling their goods in the markets.
|
}}

===13j===

{{ตรคป
|The ''panoong'' and the ''pahom'' are of brightly coloured material, and a Siamese crowd is always a picturesque sight. According to one of the many superstitions that prevail in the country, every day of the week is under the rule of some particular planet, and to be fortunate throughout the day one should wear garments and jewels of the same colour as the ruling planet. Many rich people do actually observe this custom, and wear red silk and rubies on Sundays in honour of the sun; white and moonstones on Monday, the day of the moon; light red and coral on Tuesday, the day of Mars; green and emeralds on Wednesday, the day of Jupiter; stripes and cat's-eyes for Jupiter's Thursday; silver blue and diamonds on Friday, when Venus rules; and dark blue and sapphires on Saturday, when the chief planet is Saturn.
|
}}</text>
      <sha1>4g6fhzkpr7fzyt6ezwtzf1g6ghfwc3g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188726</id>
      <parentid>188725</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T11:55:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 6 */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8193" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==6==

[[File:Siam (1908) (14773036311).jpg|center|400px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|A buffalo cart.}}}}
|{{ก|xxx}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|6}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Amusements}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 6}}&lt;br&gt;xxx}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===6a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} Siamese have practically no games which, like football and hockey, involve a great deal of physical exertion. They like to take their pleasures quietly, on account of the great heat. The chief amusement is gambling in some form or other. Little boys catch crickets, and bring them to school in match-boxes. In play-time they dig a little hole in the ground, put the crickets in the hole, and make them fight, meanwhile betting their knives, cigarettes, and other small possessions on the result of the combat.
|
}}

===6b===

{{ตรคป
|
|
}}

===6===

{{ตรคป
|
|
}}

===6===

{{ตรคป
|
|
}}

===6===

{{ตรคป
|
|
}}

===6===

{{ตรคป
|
|
}}

===6===

{{ตรคป
|
|
}}

==13==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|13}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Food and dress}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 13}}&lt;br&gt;xxx}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===13a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} third necessary room in a Siamese house is the kitchen, where the two daily meals are prepared. There are no cooking-ranges and no fireplaces of European pattern. Food is cooked and water boiled over small charcoal furnaces, usually made of earthenware. The little furnace has the shape of a bucket. Half-way down there is a tray perforated with holes, on which the charcoal is placed. Below the shelf, in one side of the utensil, there is a hole. A draught is obtained by waving a fan backwards and forwards in front of this hole. The air enters through the aperture, ascends through the openings in the shelf, and so keeps the lighted charcoal glowing. The earthenware pots in which the food is cooked are supported by the top rim of the furnace. Every pot requires a separate furnace to itself, but as rice is often the only food that requires the application of heat, this causes but little difficulty, and few kitchens would contain more than two or three of these simple fireplaces.
|
}}

===13b===

{{ตรคป
|The chief food is rice. This is washed three or four times in different changes of water, and then placed in cold water over the charcoal fire. As soon as the water boils, it is poured away, and the cooking is finished in the steam of the water left behind. When everything is ready, the rice is turned out into a dish; each grain is swollen to quite a large size, is dry, and as white as snow.
|
}}

===13c===

{{ตรคป
|With the rice various kinds of curry are eaten. They are made from vegetables, fruit, and fish. Frog, decayed prawns, stale fish, and other choice morsels figure in the menu. All the curries are highly flavoured with vinegar, pepper, and strong-tasting spices. The Siamese are so accustomed to these highly flavoured dishes that they would look upon a meal of turkey and plum-pudding as utterly tasteless and insipid. One of the sauces in common use contains chillies, stale prawns, black pepper, garlic, onions, citron-juice, ginger, and brine!
|
}}

===13d===

{{ตรคป
|When the members of the family sit down to take a meal, they squat on the floor. A big bowl of rice is placed in the centre of the ring, and round it are arranged smaller basins of curry. Everybody helps himself, so that the fastest eater gets the biggest share. Forks and knives are not used, and very often spoons also are lacking. In such cases fingers take the place of spoons, and they seem to serve the purpose equally well. Of course, the fingers get greasy and sticky, but they can be put in the mouth and licked clean again quite easily and quickly.
|
}}

===13e===

{{ตรคป
|Each member of the family knows how to cook — father, mother, and children — for there are few dishes ta prepare, and the preparation of these is an art soon acquired. Two meals only are taken each day — one in the morning and another in the early evening. Between whiles tea is drunk, tobacco is smoked, and betel-nut is chewed. The hours for meals are rather irregular, and often the hungry members do not wait for those whose appetites are less keen, but begin as soon as ever the rice is boiled. Amongst the rich the men eat first and by themselves. What they leave serves for their wives and children, and the last remnants of all are thrown to the dogs.
|
}}

===13f===

{{ตรคป
|As dessert there are many kinds of fruit, some of which are unknown in this country. Amongst the most popular fruits are young coco-nuts; the ripest of bananas; mangoes, that taste at first like a mixture of turpentine and carrots, but which, after a few efforts, are found to be as pleasant to the palate as the apple or the pear; mangosteens — little sweet snow-white balls set in crimson caskets; durians, that smell like bad drains, but taste, when one is used to them, like a mixture of strawberries, ices, honey, and all other things that are pleasant to eat.
|
}}

===13g===

{{ตรคป
|When the meal is over, each person washes his own rice-bowl, and turns it upside down in a basket in the corner of the room to drip and dry till it is needed again.
|
}}

===13h===

{{ตรคป
|Dress is a very simple matter. There are no such things as fashions. The smallest children wear no clothing at all, except, perhaps, a necklace of coral or beads. The garment worn as a covering for the lower part of the body is the same for all — King and peasant, man, woman, and child. As seen in pictures and photographs, it resembles a pair of baggy knicker-bockers. It consists of a long strip of coloured cloth, about the same size and shape as a bath-towel. The method of draping it about the body is not easily explained on paper. This much, however, may be said: there are no pins, tapes, buttons, or fastenings of any kind; but the ''panoong'', as it is called, is so cleverly twisted and tied, that it can be worn at all times and under all circumstances without any fear of it ever becoming loose. You may run in it, sleep in it, or swim in it, and you will always be perfectly cool and comfortable. This is the only native garment for men, though in the capital, and in other places where white men are seen, the people have learned to wear white linen jackets. These are buttoned to the throat, and collars and shirts are not required. Shoes and stockings are not known, except where the European has taught their use. The soles of the feet get so hard that, in time, they are like leather itself, and cut or wounded feet are very seldom seen.
|
}}

===13i===

{{ตรคป
|The women wear a coloured scarf, called the ''pahom'', wound round the upper part of the body. This is the only addition to the costume of the men ever invented by the ladies of Siam. As for hats, there are no such things, except a few big straw-plaited erections that look like baskets turned upside down, and which are worn by the women who sit selling their goods in the markets.
|
}}

===13j===

{{ตรคป
|The ''panoong'' and the ''pahom'' are of brightly coloured material, and a Siamese crowd is always a picturesque sight. According to one of the many superstitions that prevail in the country, every day of the week is under the rule of some particular planet, and to be fortunate throughout the day one should wear garments and jewels of the same colour as the ruling planet. Many rich people do actually observe this custom, and wear red silk and rubies on Sundays in honour of the sun; white and moonstones on Monday, the day of the moon; light red and coral on Tuesday, the day of Mars; green and emeralds on Wednesday, the day of Jupiter; stripes and cat's-eyes for Jupiter's Thursday; silver blue and diamonds on Friday, when Venus rules; and dark blue and sapphires on Saturday, when the chief planet is Saturn.
|
}}</text>
      <sha1>m0uf8ohtuwgdnta5a8j738hkt1ey8j3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188727</id>
      <parentid>188726</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T11:56:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 6 */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8198" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==6==

[[File:Siam (1908) (14773036311).jpg|center|400px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|A buffalo cart.}}}}
|{{ก|xxx}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|6}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Amusements}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 6}}&lt;br&gt;xxx}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===6a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} Siamese have practically no games which, like football and hockey, involve a great deal of physical exertion. They like to take their pleasures quietly, on account of the great heat. The chief amusement is gambling in some form or other. Little boys catch crickets, and bring them to school in match-boxes. In play-time they dig a little hole in the ground, put the crickets in the hole, and make them fight, meanwhile betting their knives, cigarettes, and other small possessions on the result of the combat.
|
}}

===6b===

{{ตรคป
|
|
}}

===6c===

{{ตรคป
|
|
}}

===6d===

{{ตรคป
|
|
}}

===6e===

{{ตรคป
|
|
}}

===6f===

{{ตรคป
|
|
}}

===6g===

{{ตรคป
|
|
}}

==13==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|13}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Food and dress}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 13}}&lt;br&gt;xxx}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===13a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} third necessary room in a Siamese house is the kitchen, where the two daily meals are prepared. There are no cooking-ranges and no fireplaces of European pattern. Food is cooked and water boiled over small charcoal furnaces, usually made of earthenware. The little furnace has the shape of a bucket. Half-way down there is a tray perforated with holes, on which the charcoal is placed. Below the shelf, in one side of the utensil, there is a hole. A draught is obtained by waving a fan backwards and forwards in front of this hole. The air enters through the aperture, ascends through the openings in the shelf, and so keeps the lighted charcoal glowing. The earthenware pots in which the food is cooked are supported by the top rim of the furnace. Every pot requires a separate furnace to itself, but as rice is often the only food that requires the application of heat, this causes but little difficulty, and few kitchens would contain more than two or three of these simple fireplaces.
|
}}

===13b===

{{ตรคป
|The chief food is rice. This is washed three or four times in different changes of water, and then placed in cold water over the charcoal fire. As soon as the water boils, it is poured away, and the cooking is finished in the steam of the water left behind. When everything is ready, the rice is turned out into a dish; each grain is swollen to quite a large size, is dry, and as white as snow.
|
}}

===13c===

{{ตรคป
|With the rice various kinds of curry are eaten. They are made from vegetables, fruit, and fish. Frog, decayed prawns, stale fish, and other choice morsels figure in the menu. All the curries are highly flavoured with vinegar, pepper, and strong-tasting spices. The Siamese are so accustomed to these highly flavoured dishes that they would look upon a meal of turkey and plum-pudding as utterly tasteless and insipid. One of the sauces in common use contains chillies, stale prawns, black pepper, garlic, onions, citron-juice, ginger, and brine!
|
}}

===13d===

{{ตรคป
|When the members of the family sit down to take a meal, they squat on the floor. A big bowl of rice is placed in the centre of the ring, and round it are arranged smaller basins of curry. Everybody helps himself, so that the fastest eater gets the biggest share. Forks and knives are not used, and very often spoons also are lacking. In such cases fingers take the place of spoons, and they seem to serve the purpose equally well. Of course, the fingers get greasy and sticky, but they can be put in the mouth and licked clean again quite easily and quickly.
|
}}

===13e===

{{ตรคป
|Each member of the family knows how to cook — father, mother, and children — for there are few dishes ta prepare, and the preparation of these is an art soon acquired. Two meals only are taken each day — one in the morning and another in the early evening. Between whiles tea is drunk, tobacco is smoked, and betel-nut is chewed. The hours for meals are rather irregular, and often the hungry members do not wait for those whose appetites are less keen, but begin as soon as ever the rice is boiled. Amongst the rich the men eat first and by themselves. What they leave serves for their wives and children, and the last remnants of all are thrown to the dogs.
|
}}

===13f===

{{ตรคป
|As dessert there are many kinds of fruit, some of which are unknown in this country. Amongst the most popular fruits are young coco-nuts; the ripest of bananas; mangoes, that taste at first like a mixture of turpentine and carrots, but which, after a few efforts, are found to be as pleasant to the palate as the apple or the pear; mangosteens — little sweet snow-white balls set in crimson caskets; durians, that smell like bad drains, but taste, when one is used to them, like a mixture of strawberries, ices, honey, and all other things that are pleasant to eat.
|
}}

===13g===

{{ตรคป
|When the meal is over, each person washes his own rice-bowl, and turns it upside down in a basket in the corner of the room to drip and dry till it is needed again.
|
}}

===13h===

{{ตรคป
|Dress is a very simple matter. There are no such things as fashions. The smallest children wear no clothing at all, except, perhaps, a necklace of coral or beads. The garment worn as a covering for the lower part of the body is the same for all — King and peasant, man, woman, and child. As seen in pictures and photographs, it resembles a pair of baggy knicker-bockers. It consists of a long strip of coloured cloth, about the same size and shape as a bath-towel. The method of draping it about the body is not easily explained on paper. This much, however, may be said: there are no pins, tapes, buttons, or fastenings of any kind; but the ''panoong'', as it is called, is so cleverly twisted and tied, that it can be worn at all times and under all circumstances without any fear of it ever becoming loose. You may run in it, sleep in it, or swim in it, and you will always be perfectly cool and comfortable. This is the only native garment for men, though in the capital, and in other places where white men are seen, the people have learned to wear white linen jackets. These are buttoned to the throat, and collars and shirts are not required. Shoes and stockings are not known, except where the European has taught their use. The soles of the feet get so hard that, in time, they are like leather itself, and cut or wounded feet are very seldom seen.
|
}}

===13i===

{{ตรคป
|The women wear a coloured scarf, called the ''pahom'', wound round the upper part of the body. This is the only addition to the costume of the men ever invented by the ladies of Siam. As for hats, there are no such things, except a few big straw-plaited erections that look like baskets turned upside down, and which are worn by the women who sit selling their goods in the markets.
|
}}

===13j===

{{ตรคป
|The ''panoong'' and the ''pahom'' are of brightly coloured material, and a Siamese crowd is always a picturesque sight. According to one of the many superstitions that prevail in the country, every day of the week is under the rule of some particular planet, and to be fortunate throughout the day one should wear garments and jewels of the same colour as the ruling planet. Many rich people do actually observe this custom, and wear red silk and rubies on Sundays in honour of the sun; white and moonstones on Monday, the day of the moon; light red and coral on Tuesday, the day of Mars; green and emeralds on Wednesday, the day of Jupiter; stripes and cat's-eyes for Jupiter's Thursday; silver blue and diamonds on Friday, when Venus rules; and dark blue and sapphires on Saturday, when the chief planet is Saturn.
|
}}</text>
      <sha1>a8jxce5myk8suth6jiaxu1pb4e5gsz4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>188728</id>
      <parentid>188727</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T11:58:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>/* 6 */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14853" xml:space="preserve">{{ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน}}
==6==

[[File:Siam (1908) (14773036311).jpg|center|400px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|A buffalo cart.}}}}
|{{ก|xxx}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|6}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Amusements}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 6}}&lt;br&gt;xxx}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===6a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} Siamese have practically no games which, like football and hockey, involve a great deal of physical exertion. They like to take their pleasures quietly, on account of the great heat. The chief amusement is gambling in some form or other. Little boys catch crickets, and bring them to school in match-boxes. In play-time they dig a little hole in the ground, put the crickets in the hole, and make them fight, meanwhile betting their knives, cigarettes, and other small possessions on the result of the combat.
|
}}

===6b===

{{ตรคป
|Sometimes there are cock-fights. As there are few or no watches with which to time the rounds, a time-measurer of another kind is used. This consists of a small bowl that floats in water. There is a little hole in the bottom of the bowl, through which water slowly enters. When the bowl is filled to a certain point it sinks, and then the round is over.
|
}}

===6c===

{{ตรคป
|Perhaps the most curious of the contests that are employed as means of gambling is that between two fighting fish. The fighting fish is a species of small carp about the size of a stickleback. It has beautiful peacock-blue sides and ruby-coloured fins. These fish are kept in glass bottles, and are trained to attack their own image as seen in a looking-glass. When two of them meet each other in a big bowl of water, the way in which they manœuvre to get hold of one another is most ridiculous, and the way they bite whenever they get the chance is perfectly atrocious. All the time the fight is going on the spectators lay wagers on the result.
|
}}

===6d===

{{ตรคป
|In March, when the winds are strong, kite-flying is indulged in by grown-up people as well as children. There is always great excitement at a kite-flying contest. Two men stand close together. One man sends his kite up, and when it is well in the air the second man sends his aloft. The kites have no tails, but they fly steadily. When the two kites are near each other, one man gives his string a peculiar jerk. This makes his kite jump over the other one, descend a little way, and then come up on the other side. In this way the strings attached to the two kites get entangled. By alternately pulling in and releasing the strings they are made to saw one another. The man whose kite-string is first cut through loses the game. On many of the kites whistles are fastened, and as the kites sweep through the air shrill piercing sounds accompany their flight.
|
}}

===6e===

{{ตรคป
|Another popular amusement is &quot;football,&quot; which is nothing like our game of the same name. The ball is only about six or seven inches in diameter. It is very light, as it is made of a few pieces of twisted cane. Any number of people can play, from two upwards. The players stand in a ring facing each other. One of them sends the ball into the air, and the person nearest to it, when it descends, must send it up again. He may do this with his head, shoulder, knee, or foot, but he must not touch the ball with his hands. If the ball falls just behind the player's back, he judges the distance without turning round, catches the ball on the back of his heel, and so brings it back into the circle and towards another player. There are no goals, and, in fact, no scoring of any kind. The game ends when the players are tired. Sometimes a weary one will drop out of the game, lie down for a while for a rest, and then rejoin the circle when he feels refreshed. New-comers may join the game at any moment. About the only amusement not associated with gambling is the theatre. There is only one fixed theatre in the capital. In the days when there was neither gas nor electric light it was only open on moonlit nights, for without the light of the moon the people would have had to go home in the dark. As a rule, theatrical performances take place at private houses at times of weddings, or funerals, or on other occasions of private rejoicing or sorrow.
|
}}

===6f===

{{ตรคป
|There are no men players except the clowns. The other parts are taken by women. The plays, if acted from beginning to end, would last for weeks; but, as everybody knows the whole of every drama, only small portions are acted at a time. The better the people know the selection that is played, the better they like it. The actresses move about from one side of the stage to the other, twisting their heads, arms, and legs about in a slow and curious fashion, which is their way of dancing. They do not speak. The story is told by a chorus of people, who screech out the tale, to the accompaniment of the weirdest of bands. It sounds like a mixture of drums, brass trays, and bagpipes.
|
}}

===6g===

{{ตรคป
|As a fixed theatre is not necessary, the plays can be acted anywhere. A space for the stage is marked out on the ground with mats. Round the mats sit the band and the chorus. The spectators sit or stand quite near the players, and sometimes an odd baby gets loose, and wanders about amongst the feet of the angels and demons, who are strutting quaintly in the mat-encircled area. When the man who beats the drums or bangs the brass trays has had enough, some little boy in the audience will come and take his place, and so allow the weary musician a little rest.
|
}}

===6h===

{{ตรคป
|There is of course, no scenery, and the audience has to draw very largely on its imagination as the performance proceeds. Suppose that a Siamese company were going to play &quot;Robinson Crusoe.&quot; This is the kind of thing that would happen. One actress would come on the stage with a pole fastened to her chest. From the top of a pole a little flag would fly. The rest of the troupe would stand, two by two, behind the maiden with the pole. Last of all would come another actress, bearing another pole and flag, and with a rudder tied to her back. The long string of people gathered together in this way would represent a ship and its passengers. The voyage would now begin by the company rolling round the edges of the mats in a very slow and measured manner. Presently the storm would arise. The drummers would bang, the brass-tray beaters would hammer, and the bagpipe-blowing gentlemen would nearly burst themselves. The chorus would howl, and all the little boys and girls in the audience would join in, and outdo the professional howlers easily, as you may imagine. Everyone would fall flat down on the stage, and that would be a shipwreck. In a second or two the drowned sailors would get up and walk off the stage, and no one would think it at all funny. Poor old Robinson, left to himself, would find the goat, and the goat would be one of the actresses, who would walk about on two legs, wearing a mask that would look just as much like a monkey as a goat, and with two horns on her head. The goat would circulate about the stage, dancing exactly like a human being, and the spectators would help the actress by believing that she really was a goat, and so everybody would be satisfied. When Robinson wanted to hide himself in a wood, he would walk to the edge of the stage, and hold a branch of a tree in front of his face. This would mean that he was quite hidden. If anyone pretended to see him, they would probably hear some very rude remarks from the rest of the audience, who would not wish to have their innocent amusement spoiled by a clever young critic.
|
}}

==13==

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|13}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Food and dress}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 13}}&lt;br&gt;xxx}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

===13a===

{{ตรคป
|{{พญล|The}} third necessary room in a Siamese house is the kitchen, where the two daily meals are prepared. There are no cooking-ranges and no fireplaces of European pattern. Food is cooked and water boiled over small charcoal furnaces, usually made of earthenware. The little furnace has the shape of a bucket. Half-way down there is a tray perforated with holes, on which the charcoal is placed. Below the shelf, in one side of the utensil, there is a hole. A draught is obtained by waving a fan backwards and forwards in front of this hole. The air enters through the aperture, ascends through the openings in the shelf, and so keeps the lighted charcoal glowing. The earthenware pots in which the food is cooked are supported by the top rim of the furnace. Every pot requires a separate furnace to itself, but as rice is often the only food that requires the application of heat, this causes but little difficulty, and few kitchens would contain more than two or three of these simple fireplaces.
|
}}

===13b===

{{ตรคป
|The chief food is rice. This is washed three or four times in different changes of water, and then placed in cold water over the charcoal fire. As soon as the water boils, it is poured away, and the cooking is finished in the steam of the water left behind. When everything is ready, the rice is turned out into a dish; each grain is swollen to quite a large size, is dry, and as white as snow.
|
}}

===13c===

{{ตรคป
|With the rice various kinds of curry are eaten. They are made from vegetables, fruit, and fish. Frog, decayed prawns, stale fish, and other choice morsels figure in the menu. All the curries are highly flavoured with vinegar, pepper, and strong-tasting spices. The Siamese are so accustomed to these highly flavoured dishes that they would look upon a meal of turkey and plum-pudding as utterly tasteless and insipid. One of the sauces in common use contains chillies, stale prawns, black pepper, garlic, onions, citron-juice, ginger, and brine!
|
}}

===13d===

{{ตรคป
|When the members of the family sit down to take a meal, they squat on the floor. A big bowl of rice is placed in the centre of the ring, and round it are arranged smaller basins of curry. Everybody helps himself, so that the fastest eater gets the biggest share. Forks and knives are not used, and very often spoons also are lacking. In such cases fingers take the place of spoons, and they seem to serve the purpose equally well. Of course, the fingers get greasy and sticky, but they can be put in the mouth and licked clean again quite easily and quickly.
|
}}

===13e===

{{ตรคป
|Each member of the family knows how to cook — father, mother, and children — for there are few dishes ta prepare, and the preparation of these is an art soon acquired. Two meals only are taken each day — one in the morning and another in the early evening. Between whiles tea is drunk, tobacco is smoked, and betel-nut is chewed. The hours for meals are rather irregular, and often the hungry members do not wait for those whose appetites are less keen, but begin as soon as ever the rice is boiled. Amongst the rich the men eat first and by themselves. What they leave serves for their wives and children, and the last remnants of all are thrown to the dogs.
|
}}

===13f===

{{ตรคป
|As dessert there are many kinds of fruit, some of which are unknown in this country. Amongst the most popular fruits are young coco-nuts; the ripest of bananas; mangoes, that taste at first like a mixture of turpentine and carrots, but which, after a few efforts, are found to be as pleasant to the palate as the apple or the pear; mangosteens — little sweet snow-white balls set in crimson caskets; durians, that smell like bad drains, but taste, when one is used to them, like a mixture of strawberries, ices, honey, and all other things that are pleasant to eat.
|
}}

===13g===

{{ตรคป
|When the meal is over, each person washes his own rice-bowl, and turns it upside down in a basket in the corner of the room to drip and dry till it is needed again.
|
}}

===13h===

{{ตรคป
|Dress is a very simple matter. There are no such things as fashions. The smallest children wear no clothing at all, except, perhaps, a necklace of coral or beads. The garment worn as a covering for the lower part of the body is the same for all — King and peasant, man, woman, and child. As seen in pictures and photographs, it resembles a pair of baggy knicker-bockers. It consists of a long strip of coloured cloth, about the same size and shape as a bath-towel. The method of draping it about the body is not easily explained on paper. This much, however, may be said: there are no pins, tapes, buttons, or fastenings of any kind; but the ''panoong'', as it is called, is so cleverly twisted and tied, that it can be worn at all times and under all circumstances without any fear of it ever becoming loose. You may run in it, sleep in it, or swim in it, and you will always be perfectly cool and comfortable. This is the only native garment for men, though in the capital, and in other places where white men are seen, the people have learned to wear white linen jackets. These are buttoned to the throat, and collars and shirts are not required. Shoes and stockings are not known, except where the European has taught their use. The soles of the feet get so hard that, in time, they are like leather itself, and cut or wounded feet are very seldom seen.
|
}}

===13i===

{{ตรคป
|The women wear a coloured scarf, called the ''pahom'', wound round the upper part of the body. This is the only addition to the costume of the men ever invented by the ladies of Siam. As for hats, there are no such things, except a few big straw-plaited erections that look like baskets turned upside down, and which are worn by the women who sit selling their goods in the markets.
|
}}

===13j===

{{ตรคป
|The ''panoong'' and the ''pahom'' are of brightly coloured material, and a Siamese crowd is always a picturesque sight. According to one of the many superstitions that prevail in the country, every day of the week is under the rule of some particular planet, and to be fortunate throughout the day one should wear garments and jewels of the same colour as the ruling planet. Many rich people do actually observe this custom, and wear red silk and rubies on Sundays in honour of the sun; white and moonstones on Monday, the day of the moon; light red and coral on Tuesday, the day of Mars; green and emeralds on Wednesday, the day of Jupiter; stripes and cat's-eyes for Jupiter's Thursday; silver blue and diamonds on Friday, when Venus rules; and dark blue and sapphires on Saturday, when the chief planet is Saturn.
|
}}</text>
      <sha1>4iblh1w7ep88q9gwo3cwrpp6kqzkh20</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>อธิบายเบ็ดเตล็ดในเรื่องพงศาวดารสยาม/๑</title>
    <ns>0</ns>
    <id>57567</id>
    <redirect title="อธิบายเบ็ดเตล็ดในเรื่องพงศาวดารสยาม (2469)/ตอน 1" />
    <revision>
      <id>188646</id>
      <parentid>188416</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T22:23:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>6006</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>บอต: แก้หน้าเปลี่ยนทางซ้ำซ้อนไปเป็น [[อธิบายเบ็ดเตล็ดในเรื่องพงศาวดารสยาม (2469)/ตอน 1]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="160" xml:space="preserve">#เปลี่ยนทาง [[อธิบายเบ็ดเตล็ดในเรื่องพงศาวดารสยาม (2469)/ตอน 1]]</text>
      <sha1>t448ct4sm8th1whus7k0fwjfndjdech</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>คุยกับผู้ใช้:Lilacstargazer</title>
    <ns>3</ns>
    <id>57610</id>
    <revision>
      <id>188602</id>
      <timestamp>2022-08-01T13:36:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>1899</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>เพิ่ม[[Template:Welcome|สารต้อนรับ]]ในหน้าคุยของผู้ใช้ใหม่</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="223" xml:space="preserve">{{Template:Welcome|realName=|name=Lilacstargazer}}

-- [[ผู้ใช้:New user message|New user message]] ([[คุยกับผู้ใช้:New user message|คุย]]) 20:36, 1 สิงหาคม 2565 (+07)</text>
      <sha1>b3un3hdukr2g7izoj29of037q1hkoqd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>คุยกับผู้ใช้:Baggaet</title>
    <ns>3</ns>
    <id>57611</id>
    <redirect title="คุยกับผู้ใช้:Ratekreel" />
    <revision>
      <id>188641</id>
      <timestamp>2022-08-01T16:38:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MdsShakil</username>
        <id>9331</id>
      </contributor>
      <comment>MdsShakil ย้ายหน้า [[คุยกับผู้ใช้:Baggaet]] ไปยัง [[คุยกับผู้ใช้:Ratekreel]]: ย้ายหน้าอัตโนมัติขณะเปลี่ยนชื่อผู้ใช้ &quot;[[Special:CentralAuth/Baggaet|Baggaet]]&quot; เป็น &quot;[[Special:CentralAuth/Ratekreel|Ratekreel]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="82" xml:space="preserve">#เปลี่ยนทาง [[คุยกับผู้ใช้:Ratekreel]]</text>
      <sha1>0pxm7tp6elbo1ewb427sjux84ffpelp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>งานแปล:สอดส่องหลายท้องถิ่น: สยาม/บทที่ 16</title>
    <ns>114</ns>
    <id>57612</id>
    <revision>
      <id>188717</id>
      <timestamp>2022-08-02T11:31:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>สร้างหน้าด้วย &quot;{{หัวเรื่องงานแปล | ชื่อ = [[../|สอดส่องหลายท้องถิ่น: สยาม]] | ปี = 2451 | ภาษา = en | ต้นฉบับ = Peeps at Many Lands: Siam/Chapter 16 | ผู้สร้างสรรค์ = เออร์เนสต์ ยัง | บรรณาธิการ =  | ส่วน =  | ผู้มีส่วนร่วม =  | ก่อนหน้...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30285" xml:space="preserve">{{หัวเรื่องงานแปล
| ชื่อ = [[../|สอดส่องหลายท้องถิ่น: สยาม]]
| ปี = 2451
| ภาษา = en
| ต้นฉบับ = Peeps at Many Lands: Siam/Chapter 16
| ผู้สร้างสรรค์ = เออร์เนสต์ ยัง
| บรรณาธิการ = 
| ส่วน = 
| ผู้มีส่วนร่วม = 
| ก่อนหน้า = [[../บทที่ 15/]]
| ถัดไป = [[../บทที่ 17/]]
| หมายเหตุ = 
| สถานีย่อย = ช้าง
}}
__NOTOC__
[[File:Peeps at Many Lands (1908, p 106).jpg|center|600px]]

{{ตรคป
|{{ก|{{พญ|An elephant hunt at Ayuthia.}} ''Page 74.''}}
|{{ก|การล่าช้างที่อยุธยา ''หน้า 74''}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{คหน}}

{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|16}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 16}}&lt;br&gt;ช้าง}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{ตรคป
|{{พญล|The}} chief animal of Siam is the elephant. Elephants are found in great numbers in the north, and also in the wide plains of the south, where these plains are not cultivated, but are covered with jungle-grass, brush-wood, and bamboo. The Siamese elephant sometimes attains a height of ten or eleven feet. Frequent measurements have proved the curious fact that the height of an elephant is usually about twice the circumference of its biggest foot.
|ช้างเป็นสัตว์สำคัญของสยาม ช้างพบได้เป็นจำนวนมากในภาคเหนือ และในที่ราบกว้างทางใต้ด้วย อันเป็นภูมิภาคซึ่งที่ราบเหล่านี้ยังไม่ผ่านการเพาะปลูก แต่ปกคลุมด้วยหญ้าป่า ไม้พุ่ม และต้นไผ่ บางครั้งช้างสยามสูงได้ถึง 10 หรือ 11 ฟุต ข้อเท็จจริงที่ว่า ช้างมักสูงเป็นสองเท่าของวงฝ่าเท้าข้างใหญ่ที่สุด ซึ่งได้จุดประกายให้สงสัยนั้น ได้รับการพิสูจน์ยืนยันแล้วด้วยการวัดขนาดอยู่เสมอ
}}

{{ตรคป
|The driver of the elephant is called a ''mahout''. When the ''mahout'' wishes to mount the beast, the elephant bends his right fore-leg to form a step. As soon as the ''mahout'' puts his foot on the step, the elephant gives a jerk, and up goes the man on to his back. The driver sits astride on the neck, for the elephant carries his head so steadily that there is less motion there than in any other part of the body. The driver is armed with a stick, at the end of which is a sharp-pointed iron hook. When the elephant misbehaves himself he gets many a cruel blow with the vicious weapon.
|ผู้ขับขี่ช้างเรียกว่า ควาญ เมื่อควาญต้องการขึ้นขี่เจ้าสัตว์นี้ ช้างจะงอขาขวาหน้าให้เป็นขั้นบันได ทันใดที่ควาญวางเท้าลงบนบันไดนั้น ช้างจะกระตุกตัวแล้วยกควาญขึ้นสู่หลังมัน ผู้ขับขี่จะนั่งคร่อมคอช้าง เพราะช้างเคลื่อนหัวตนเองไปอย่างคงที่ยิ่งนักจนมีความสั่นคลอนน้อยกว่าส่วนอื่นใดในร่างกาย ผู้ขับขี่ยังมีแท่งไม้เป็นอาวุธ ที่ปลายไม้นี้มีตะขอเหล็กแหลมคม คราใดที่ช้างทำตัวไม่เหมาะสม ช้างก็จะถูกกระหน่ำแทงอย่างทารุณด้วยอาวุธร้ายกาจนี้
}}

{{ตรคป
|The elephants are mostly used for work in the teak-forests. The males, or tuskers, when well trained, are worth from £100 to £200 each. The females are not usually employed in this work, and no elephants at all are worked in hot weather between ten in the morning and three in the afternoon. An elephant begins to work when it is about twenty-five years of age, and is at its best at about seventy. At that age it can lift with its tusks a log of wood weighing half a ton, and drag along the ground a log weighing as much as three tons. Elephants are very long-lived, sometimes living 150 years or more.
|โดยมากแล้ว ช้างจะได้รับการใช้งานในป่าไม้สัก ช้างพลายหรือช้างงายาว เมื่อฝึกมาดีแล้ว จะมีราคาตัวละ 100 ปอนด์ถึง 200 ปอนด์ ช้างพังมักไม่ได้รับการใช้ในงานประเภทนี้ และจะไม่มีการใช้ช้างใด ๆ ทำงานเลยในฤดูร้อนช่วง 10 โมงเช้าถึงบ่าย 3 โมง ช้างจะเริ่มทำงานเมื่ออายุราว 25 ปี และจะดีที่สุดเมื่ออายุประมาณ 70 ปี ในวัยนั้น ช้างจะใช้งายกไม้ซุงหนักครึ่งตันและลากซุงหนักมากถึง 3 ตันไปตามพื้นได้ ช้างอายุยืนยิ่งนัก บางครั้งอยู่ถึง 150 ปีหรือกว่านั้นอีก
}}

{{ตรคป
|In the forest the trees are felled by men who use heavy, long-handled axes. This work is done in the wet season, so that the trees fall in soft ground and do not get seriously damaged. The logs are arranged in parallel rows by the elephants, and then each elephant is harnessed to a log, which he proceeds to drag towards the stream. Young stems are placed under the big logs to serve as rollers. The distance from the forest to the river is often as much as ten miles, and is rarely less than five miles. The elephants move very slowly — at a pace averaging less than three miles an hour — and the process of taking the logs to the river is therefore slow and tedious. When the elephant reaches the river-bank he stacks the logs for the inspection of the men who come to buy. They are marked in such a way that each merchant can, later on, easily recognize his own property; then the elephants take them one by one, and put them in the creek or river. They push them over boulders and sandbanks, remove fallen trees out of the way, and, finally, bring them where there is a good current, and they can be bound into rafts and floated south.
|ในป่า ผู้คนจะโค่นต้นไม้โดยใช้ขวานหนักด้ามยาวเหยียด งานประเภทนี้ทำกันในฤดูฝน เพื่อให้ต้นไม้ล้มลงบนพื้นอ่อนนุ่มและจะไม่เสียหายมากมาย ช้างจะเข้าจัดเรียงซุงเป็นแถวขนาน จากนั้น จะมีการติดบังเหียนที่ช้างแต่ละตัวเข้ากับท่อนซุง เพื่อให้ช้างลากไปทางลำน้ำ ท่อนอ่อน ๆ นั้นเอาไว้ใต้ซุงใหญ่ ๆ เพื่อทำหน้าที่เป็นเพลาเคลื่อน จากพงไพรไปสู่แม่น้ำมักมีระยะทางมากถึง 10 ไมล์ และน้อยครั้งที่จะน้อยกว่า 5 ไมล์ ช้างเคลื่อนตัวช้านัก ฝีเท้าโดยเฉลี่ยนั้นน้อยกว่า 3 ไมล์ต่อชั่วโมง และฉะนั้น ขั้นตอนการนำซุงไปสู่แม่น้ำจึงเชื่องช้าและชวนระอา เมื่อช้างถึงฝั่งน้ำแล้ว ช้างจะกองสุมท่อนซุงไว้ให้ผู้มาซื้อได้ตรวจดู แล้วจะมีการหมายท่อนซุงไว้ในลักษณะที่พ่อค้าแต่ละรายจะแยกแยะว่าเป็นทรัพย์สินของตนได้โดยง่ายในภายหลัง ครั้นแล้ว ช้างจะนำพาซุงไปทีละท่อน ก่อนวางลงในลำธารหรือลำน้ำ ช้างจะดันซุงไปบนก้อนหินกลมมนหรือดอนทรายใต้น้ำ นำต้นไม้ที่โค่นลงแล้วออกไปจากเส้นทาง และในที่สุด จะนำซุงไปยังจุดที่กระแสน้ำเป็นใจ แล้วซุงจะได้รับการผูกเป็นแพและล่องลงใต้
}}

{{ตรคป
|When the logs arrive at the saw-mills other elephants land them, and so well do they understand their work that they rarely need the direction of the ''mahout''; they are so intelligent that when they hear the dinner-bell sound for the workmen, they instantly drop their logs and scamper off, screaming with joy, just like a lot of children let out of school.
|ครั้นซุงมาถึงโรงเลื่อย ช้างกลุ่มอื่นจะนำซุงขึ้นฝั่ง และช้างเหล่านี้แจ้งใจในการงานของตนเป็นอย่างดียิ่ง จนแทบไม่ต้องอาศัยการบังคับบัญชาจากควาญเลย ช้างเหล่านี้รู้ประสาเหลือเกิน ถึงขั้นที่เมื่อได้ยินเสียงระฆังมื้อเย็นสำหรับคนงานแล้ว ก็จะวางซุงลงและโลดแล่นมาพร้อมร้องร่าด้วยความยินดีในทันที ดุจเดียวกับเด็กทั้งหลายที่ได้รับการปล่อยออกจากโรงเรียน
}}

{{ตรคป
|They are up to all kinds of tricks. For instance, at night they are turned loose to feed. A heavy, trailing chain is attached to them, and as they move about, the chain drags on the ground and leaves a trail, by means of which they are traced in the morning. But an elephant which has made up its mind to run away has been known &quot;to carefully gather up the tell-tale chain and carry it for miles on its tusks.&quot; Again, each elephant has a bell, and the driver recognizes the whereabouts of his own elephant, even when afar off, by the sound of this bell. But some elephants will remove the bell with their trunk, and then run away and hide themselves. They frequently jerk a ''mahout'' whom they do not like on to the ground and trample on him.
|ช้างยังพร้อมใช้เล่ห์กลทุกประการ เป็นต้นว่า ยามดึก ช้างจะได้รับการปล่อยไปหากิน โดยมีโซ่หนักอึ้งคล้องไว้ตามรอย และเมื่อช้างเคลื่อนไปรอบ ๆ โซ่ก็จะถูกลากไปตามพื้นและทิ้งร่องรอยไว้เป็นหนทางให้ติดตามช้างไปในยามเช้าได้ แต่ช้างตัวใดที่ตกลงใจจะหนีแล้ว ก็ได้ปรากฏว่า มัน &quot;ใช้งาของมันรวบโซ่บ่งชี้ร่องรอยนั้นขึ้นแล้วแบกเอาไว้เป็นไมล์ ๆ อย่างระมัดระวัง&quot; นอกจากนี้ ช้างแต่ละตัวยังมีกระดิ่ง และเสียงกระดิ่งนี้ทำให้ผู้ขับขี่ระบุแหล่งที่อยู่ของช้างตนเองได้แม้เมื่ออยู่ห่างไกลออกไปก็ตาม ทว่า ช้างบางตัวจะเอางวงปลดกระดิ่งนี้ออกแล้วจึงหลบหนีไปซ่อนตัว ควาญคนใดที่ช้างไม่ชอบ ก็มักถูกช้างเหวี่ยงลงพื้นแล้วกระทืบ
}}

{{ตรคป
|They can be used to make their lazy brothers work. In such cases a good big tusker is employed. He digs his tusks into the side of the idle one, and forces him to take up his log. Sometimes the beasts fight amongst themselves, and then they seem to aim chiefly at biting off one another's tails.
|ช้างยังใช้ปลุกพี่น้องเกียจคร้านของมันให้ทำงานได้ ในกรณีเช่นนี้ จะใช้ช้างงายาวที่ตัวใหญ่และเหมาะดี เจ้าตัวนี้จะเอางางัดเข้าไปข้างช้างขี้เกียจ แล้วคะยั้นคะยอให้มันหยิบจับซุงขึ้นมา บางคราวสัตว์เหล่านี้ก็ทะเลาะกันเอง และดูเหมือนว่า หลัก ๆ แล้ว มันมุ่งจะกัดหางกันให้ขาด
}}

{{ตรคป
|They have to be humoured at their work or they turn sulky. They work three days and rest three days. If they get ill, pills made of fiery chillies are rubbed into the eyes. This is probably the only animal that takes pills with its eyes. The animals get at least one bath a day. They will not drag one log for a long distance; but having brought it, say, for three-quarters of a mile, they go back and fetch another. When they have collected a little pile all in the same place, they set off again, carrying each of the logs about another three-quarters of a mile, and returning for the rest. They never cross a bridge without first testing it with one foot to see if they think that it is safe. They are afraid of ponies, and by Siamese law, a pony meeting an elephant has to get out of the way.
|ช้างต้องได้รับการหล่อเลี้ยงให้อารมณ์ดีในระหว่างงาน มิฉะนั้น มันจะบึ้งตึง ช้างทำงานสามวันและพักสามวัน หากช้างป่วย จะเอายาลูกกลอนทำจากพริกเผ็ดร้อนถูเข้าไปในดวงตาช้าง นี่น่าจะเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่รับยาด้วยตา เจ้าสัตว์นี้อาบน้ำอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง ช้างจะไม่ลากซุงท่อนหนึ่งไปเป็นระยะทางยาวไกล แต่เมื่อได้พาไปสักสามในสี่ของหนึ่งไมล์แล้ว ช้างจะกลับไปนำอีกท่อนมา เมื่อช้างนำซุงมาสะสมเป็นกองเล็ก ๆ ไว้ในที่เดียวกันทั้งหมดแล้ว ช้างก็จะออกเดินอีกหนเพื่อขนซุงแต่ละท่อนไปเป็นระยะทางอีกสามในสี่ของหนึ่งไมล์ แล้วกลับไปพัก ช้างจะไม่ข้ามสะพานโดยไม่เอาเท้าข้างหนึ่งทดสอบก่อนว่า ปลอดภัยเหมือนที่คิดหรือไม่ ช้างกลัวม้าแคระ และตามกฎหมายสยามแล้ว ม้าแคระต้องหลีกทางไปเมื่อได้เจอช้าง
}}

{{ตรคป
|Once or twice a year there is a big elephant-hunt at Ayuthia, the old capital. At the beginning of the wet season orders are sent forth that elephants are to be collected. A number of men traverse the plain where the elephants have been allowed to roam unmolested, and drive them in towards the town.
|ที่อยุธยา ราชธานีเดิม จะล่าช้างเป็นการใหญ่ปีละหนหรือสองหน จะมีการส่งท้องตราไปให้รวบรวมโขลงช้างตอนต้นฤดูฝน ผู้คนจำนวนหนึ่งจะตะลุยทั่วทุ่งราบที่เปิดให้ช้างท่องไปโดยไร้ผู้ประทุษร้าย แล้วจะต้อนช้างเข้ามาทางเมือง
}}

{{ตรคป
|People of all classes go to Ayuthia to see the fun — Princes and peasants, Europeans and Asiatics, laymen and priests. There is a great deal of excitement, particularly when the elephants are expected. Presently an enormous tusker is seen. This is a tame elephant. He walks slowly in front, and the crowd of wild elephants behind who have taken him for their leader follow like a flock of sheep, except that they make more noise. Round the outside of the herd there are other tame elephants, carrying men on their backs who are armed with spears. At last they reach the river. They stop for a moment, but the big tusker marches on in front, and the others are pushing at the back, so into the water they all go. They swim to the other side of the river, and there the mounted elephants get the whole herd into line again, pretending all the while to be their friends. Then the tusker marches into a big enclosure sect round with posts, and thence through a gateway into a second enclosure. By this time some of the wild elephants have an idea that they are being trapped, and they try to go back; but the guard-elephants stand quite steady, and the men on their backs make good use of their spears. So at last the captives are brought into a square space surrounded by a high, thick wall, on which hundreds of spectators are crowded, watching the operations. This ends the first day.
|ผู้คนทุกชั้นชนจะดั้นด้นไปอยุธยาเพื่อทัศนาความสนุก ทั้งเจ้าชายและปวงไพร่ ชาวยุโรปและชาวเอเชีย คฤหัสถ์และบรรพชิต ความตื่นเต้นจะบังเกิดเป็นขนานใหญ่ โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายก็คือช้าง ปัจจุบันนี้จะได้เห็นช้างงายาวตัวมหึมา นี่เป็นช้างที่เชื่องแล้ว ช้างนี้จะเดินแช่มช้าอยู่ข้างหน้า และหมู่ช้างป่าข้างหลังซึ่งนับถือช้างนี้เป็นจ่าโขลงจะเดินตามดังฝูงแกะ ต่างกันก็แต่ที่ส่งเสียงดังกว่า รอบ ๆ พื้นที่ภายนอกโขลงจะมีช้างตัวอื่นที่เชื่องแล้ว พร้อมคนถือหอกเป็นอาวุธนั่งมาบนหลัง จนที่สุดก็ถึงแม่น้ำ จะหยุดพักกันสักระยะ แต่ช้างงายาวตัวใหญ่จะเดินย่ำอยู่ข้างหน้าต่อไป และช้างตัวอื่น ๆ ก็เบียดเสียดกันเข้ามาอยู่ข้างหลัง จนลงสู่ผืนน้ำด้วยกันทั้งหมด เหล่าช้างจะว่ายไปถึงอีกฝั่งหนึ่งของแม่น้ำ และที่นั่น ช้างที่มีผู้ขี่ก็จะจัดช้างทั้งโขลงเข้าเป็นแถวอีกครั้ง โดยทำทีเป็นพวกเดียวกับโขลงนั้นอยู่ตลอด ครั้นแล้ว ช้างงายาวจะเดินหน้าเข้าไปในส่วนปิดล้อมอันกว้างใหญ่ซึ่งมีเสาหลักปักรายรอบอยู่ และจากจุดนั้นก็เดินทะลุทางผ่านเข้าไปยังที่ล้อมแห่งที่สอง มาถึงตอนนี้ ช้างป่าบางตัวเริ่มเกิดความคิดว่า พวกตนกำลังติดกับ และพยายามจะกลับหลัง แต่ช้างองครักษ์ยืนกันอย่างแข็งขันนัก และผู้คนบนหลังช้างนั้นก็ใช้หอกให้เป็นประโยชน์ ฉะนั้น ที่สุดแล้ว ช้างเชลยก็ถูกนำพาเข้ามายังลานจัตุรัสที่มีกำแพงสูงและหนากั้นไว้รอบด้าน บนกำแพงนั้นมีผู้ชมนับร้อยคอยดูปฏิบัติการอยู่เนืองแน่น วันแรกก็สิ้นลงตรงนี้
}}

{{ตรคป
|The next morning half a dozen tuskers are led into the enclosure, or ''paneat'', as it is called. On the back of each elephant are two men, provided with long coils of rope. They look for those young elephants that they think can be trained to make strong and useful servants later on. Having chosen one, they chase him about, and, after a time, succeed in getting a noose under his foot, and in pulling the noose tightly up above the knee. The other end of the coil is thrown to the men upon the ground, and they make it fast to a post. When the youngster tries to run about again, he finds that he is held tightly by one leg. He shows his displeasure by the most heart-rending howls. As soon as a certain number have been tied up to posts, a gate is opened in the enclosure, and the uncaptured beasts are allowed to rush out on to the plain beyond. But they are not permitted to go back to their homes in the jungle; a ring of mounted elephants surrounds the plain and keeps them within bounds.
|เช้าวันถัดมา จะมีการนำช้างงายาวหกตัวเข้าสู่ที่ล้อม หรือที่เรียกกันว่า เพนียด บนหลังช้างแต่ละตัวมีบุรุษสองนายซึ่งได้รับมอบขดเชือกยาวเอาไว้แล้ว บุรุษเหล่านี้จะมองหาช้างเยาว์วัยซึ่งตนเห็นว่า จะฝึกปรือให้เป็นข้ารับใช้ที่ทรงกำลังและมากประโยชน์ได้ในภายหลัง ครั้นเลือกได้ตัวหนึ่งแล้ว พวกเขาจะไล่กวดช้างนั้นไปรอบ ๆ จนผ่านไปสักระยะ ก็จะคล้องบ่วงเข้าใต้อุ้งเท้ามันแล้วดึงให้รัดรึงเหนือเข่าได้สำเร็จ เสร็จแล้วจะโยนขดเชือกอีกปลายให้คนบนพื้น และคนเหล่านั้นจะนำปลายเชือกไปผูกมัดไว้กับหลักอันหนึ่งเป็นอันแน่น เมื่อช้างเยาว์วัยพยายามวิ่งไปรอบ ๆ อีก ก็จะพบว่า ขาข้างหนึ่งของตนถูกตรึงตราไว้แน่นหนาเสียแล้ว เจ้าช้างจะออกอาการขุ่นเคืองโดยร้องร่ำอย่างรวดร้าวหัวใจเป็นที่สุด ทันทีที่จับช้างมาผูกกับเสาได้จำนวนหนึ่งแล้ว ประตูในที่ล้อมจะเปิดออก และหมู่สัตว์ที่ไม่ถูกจับจะได้รับโอกาสให้แล่นออกไปยังที่ราบภายนอก แต่หาได้รับอนุญาตให้กลับสู่ภูมิลำเนาในป่าเขาไม่ ด้วยช้างที่มีผู้ขี่ตีวงอยู่รายรอบที่ราบนั้นและกักกันพวกมันไว้ในเขต
}}

{{ตรคป
|The young ones in the ''paneat'' are led out, one at a time, through a narrow gate. A tame elephant leads the way, and another follows. Once outside, three mounted elephants appear. One goes on each side of the captive, and the third follows behind. The captive is fastened by his neck to the necks of his brethren on either side, and in this humiliating way he is led to the stables. There he is tied by the neck and one leg to a post. After about three years he has lost his temper, become gentle, and can then be taught to work.
|ช้างเยาว์วัยในเพนียดนั้นจะได้รับการนำออกมาทางประตูแคบทีละตัว ช้างเชื่องตัวหนึ่งจะเดินนำทาง และช้างอีกตัวหนึ่งจะเดินตาม ครั้นถึงภายนอก จะปรากฏช้างสามตัวซึ่งมีผู้ขี่อยู่ หนึ่งตัวจะไปประจำแต่ละข้างของช้างที่ตกเป็นเชลย และตัวที่สามจะตามหลังมา ช้างเชลยจะถูกล่ามคอเข้ากับคอของพี่น้องตนในอีกฝั่ง แล้วจะถูกนำพาไปยังคอกในลักษณะที่น่าอดสูเช่นนี้ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกมัดคอและขาข้างหนึ่งไว้กับหลัก ราวสามปีผ่านไป ช้างจะสิ้นพยศ หมดความหยาบกระด้าง แล้วจึงสอนให้ทำงานได้
}}

{{ตรคป
|Other elephants are noosed in the open, but in the evening, after a bathe in the river, the herd goes back to the ''paneat''. When as many elephants have been chosen as are wanted, the rest are set free, and allowed to wander at liberty for another twelve months.
|การคล้องช้างตัวอื่น ๆ กระทำในที่โล่ง แต่ในยามเย็น ครั้นอาบน้ำในแม่น้ำแล้ว โขลงช้างจะกลับคืนเข้าเพนียด เมื่อเลือกช้างได้มากเท่าที่ต้องการแล้ว จะให้ช้างที่เหลือเป็นอิสระ และปล่อยพเนจรไปตามใจอีก 12 เดือน
}}</text>
      <sha1>tlw0bedryocn7fmoub55bwh53vly000</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>งานแปล:สอดส่องหลายท้องถิ่น: สยาม/บทที่ 17</title>
    <ns>114</ns>
    <id>57613</id>
    <revision>
      <id>188718</id>
      <timestamp>2022-08-02T11:31:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Venise12mai1834</username>
        <id>8884</id>
      </contributor>
      <comment>สร้างหน้าด้วย &quot;{{หัวเรื่องงานแปล | ชื่อ = [[../|สอดส่องหลายท้องถิ่น: สยาม]] | ปี = 2451 | ภาษา = en | ต้นฉบับ = Peeps at Many Lands: Siam/Chapter 17 | ผู้สร้างสรรค์ = เออร์เนสต์ ยัง | บรรณาธิการ =  | ส่วน =  | ผู้มีส่วนร่วม =  | ก่อนหน้...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30244" xml:space="preserve">{{หัวเรื่องงานแปล
| ชื่อ = [[../|สอดส่องหลายท้องถิ่น: สยาม]]
| ปี = 2451
| ภาษา = en
| ต้นฉบับ = Peeps at Many Lands: Siam/Chapter 17
| ผู้สร้างสรรค์ = เออร์เนสต์ ยัง
| บรรณาธิการ = 
| ส่วน = 
| ผู้มีส่วนร่วม = 
| ก่อนหน้า = [[../บทที่ 16/]]
| ถัดไป = [[../บทที่ 18/]]
| หมายเหตุ = 
| สถานีย่อย = ช้าง
}}
__NOTOC__
{{ตรคป
|{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}&lt;br&gt;{{พญ|White Elephants}}}}
|{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}&lt;br&gt;ช้างเผือก}}
|ไม่ย่อหน้า=
}}

{{ตรคป
|{{พญล|Siam}} has been called the &quot;Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|&quot;}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster.
|สยามได้รับการเรียกขานว่า &quot;ดินแดนช้างเผือก&quot; และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์เหล่านี้โดยเฉพาะนั้น คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''&lt;/ref&gt; ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า&lt;ref&gt;ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''&lt;/ref&gt; และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน
}}

{{ตรคป
|In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction.
|ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ&lt;ref&gt;คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า&lt;/ref&gt; ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา&lt;ref&gt;คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)&lt;/ref&gt; ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์&lt;ref&gt;วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ลนน|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, 2478}}: 47–48) ว่า &quot;ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ&quot;&lt;/ref&gt; อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม
}}

{{ตรคป
|In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force.
|ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป
}}

{{ตรคป
|Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head.
|พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก&lt;ref&gt;{{ลนน|mw|Merriam-Webster (n.d.)}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''&lt;/ref&gt; ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย
}}

{{ตรคป
|The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents.
|ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้
}}

{{ตรคป
|Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death.
|ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน&lt;ref&gt;มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ&lt;/ref&gt; ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า
}}

{{ตรคป
|Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it.
|เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง
}}

===17h===

{{ตรคป
|The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver.
|ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช&lt;ref&gt;คำว่า &quot;baptize&quot; ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ([[#d1|Dictionary.com, 2022]]) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ([[#ท1|ทิพากรวงศฯ, 2548]]: 189) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า &quot;ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน&quot;&lt;/ref&gt; สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง&lt;ref&gt;เช่น [[#จ1|''จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355'' (2470]]: 30–31) บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า &quot;พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์&quot;&lt;/ref&gt; ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน
}}

{{ตรคป
|Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty.
|บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้พบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างย่ำแย่แก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหนึ่งหลังอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่าไปหมด
}}

{{ตรคป
|Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage.
|ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย ที่พื้นข้างเคียงช้างเขาจะขุดหลุมสำหรับจุดธูปไว้ในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนกลับมาสร้างความเสียหายใด ๆ เลย
}}

==หมายเหตุ==

{{รกออ}}

&lt;gallery&gt;
File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}}
File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}}
File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}}
&lt;/gallery&gt;

==บรรณานุกรม==

&lt;div class=&quot;references-small&quot; style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;
* {{ตรึง+|จ1|''[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]''. (2470). พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. (พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}}
* {{ตรึง+|ท1|ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. (2548). ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4''. กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. {{isbn|9149528115|invalid1=yes}}.}}
* {{ตรึง+|ป1|ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ. (2478). ''[[ปฐมสมโพธิกถา]]''. พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร. [พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}}
* {{ตรึง+|d1|Dictionary.com. (2022). Christian name. In ''Dictionary.com Unabridged''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.dictionary.com/browse/christian-name}}
* {{ตรึง+|mw|Merriam-Webster. (n.d.). Bath brick. In ''Merriam-Webster.com dictionary''. Retrieved 2 August 2022 from https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick}}
&lt;/div&gt;</text>
      <sha1>bpxuruw78sbfm25ke0v9inwblx43ob6</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>